Kerkinformatie NUMMER 202 APRIL 2012

Kerkinformatie NUMMER 202 • APRIL 2012

5IF1BTT JPO 3PUUFSEB N

'JFUTFOMBOHT0QTUBOEJOHTLFSLFOŔ,BBSUFOWPPSLJOEFSSFDIUFO ,FSLTMVJUJOHJO-FFVXBSEFOŔ#F[JOOJOHBBO[FF

HK_Kerkinformatie 202_apr_2012.indd 1

26-03-12 10:54

2|

Internetnieuwtjes #JEEFOPQJOUFSOFU

Kerken en geloofsgemeenschappen doen te weinig met internet en sociale media. Hierdoor missen ze de kans om bestaande én nieuwe doelgroepen aan zich te binden. Dat stellen de auteurs van het boek ‘Zinzoekers op het web. Internet en geloofsbeleving’ dat 29 maart is gepresenteerd in Amsterdam. Godsdienstwetenschapper Erik Jan Tillema schrijft dat honderden kerken nog geen eigen website hebben en dus in feite ‘onzichtbaar’ zijn. Peter Dekker, hoofd nieuwe media van de IKON, geeft een aantal praktische tips waarmee zij een inhaalslag kunnen maken. ‘Zinzoekers op het web’ geeft ook voorbeelden van vernieuwende religieuze internetprojecten. Aan het woord komen onder meer Fred Omvlee, oprichter van onder andere de LinkedIngroep ‘Predikanten en pastores’ en twitterkerkdiensten, Janneke Nijboer van ‘Noorderlicht Breda’ en Ceylan Weber van ‘Nieuwemoskee Live’. Het boek brengt tevens in kaart hoe mensen via internet vorm geven aan hun spirituele inspiraties. Wat gebeurt er als mensen hun levensbeschouwelijke opvattingen via dit medium tot zich nemen? Heeft dit gevolgen voor hun eigen geloofsbeleving? Uit enkele artikelen blijkt dat internet het ‘echte’ contact soms kan vervangen. Zo doen Eric van den Berg en Theo Zijderveld verslag van een onderzoek naar online bidden, een fenomeen dat hand over hand toeneemt in de Verenigde Staten, maar ook in Nederland.

&FOXFCTJUFWPPSVXHFNFFOUF UFNPFJMJKL 5FEVVS /JFUIBBMCBBS ,JKLFFOTPQXXXQSPUFTUBOUTFLFSLOFU

Colofon

-VUIFSBOFO

8BQFOWFMEWFSOJFVXE

www.pkn.nl

www.wapenveldonline.nl

Het interim-bestuur van de evangelisch-lutherse synode houdt in september een landelijke ontmoetingsdag voor lutherse kerkenraadleden. Dat blijkt uit de periodieke nieuwsbrief waarin het bestuur verslag doet van haar inspanningen om de problemen binnen de lutherse gelederen van de Protestantse Kerk tot een oplossing te helpen brengen. Zie voor het interim-bestuur en de nieuwsbrieven: Bestuur en organisatie > Lutherse Synode > Interimbestuur.

De website van het tijdschrift Wapenveld is vernieuwd. Wapenveld is een tijdschrift dat vanuit christelijk perspectief ingaat op de vragen van geloof en cultuur. Hoofdredacteur is dr. Bart Wallet. Complete jaargangen zijn digitaal beschikbaar en ook alle portretinterviews zijn handig gerubriceerd toegankelijk gemaakt. De papieren versie verschijnt eveneens in een fraai vormgegeven nieuwe jas. Als columniste is aangetreden de schrijfster/filosofe Désanne van Brederode.

*OUFSBDUJFGNJTTJPOBJS

*,0/CJKCFMţMNQKFT

www.vragenovergeloven.nl

www.bijbelmovies.nl

De IZB komt dit jaar samen met de Christelijke Gereformeerde Kerk vier nieuwe websites met evangelisatiemateriaal. Naast bovenstaande is ook www.vragenoverdekerk al in de lucht. Later volgen er nog twee. De sites bevatten teksten en YouTube-filmpjes, gericht op mensen die op zoek zijn naar informatie over het christelijk geloof. Twee webcoördinatoren verzorgen met een netwerk van vrijwilligers voor de communicatie met bezoekers die reageren.

Een IKON-website met 36 korte animatiefilmpjes over alle bijbelboeken. Soms komisch, soms serieus, maar altijd kort. Het langste filmpje duurt 51 seconden (over Genesis). Drie filmpjes duren slechts 10 seconden, namelijk Filemon, Tessalonicenzen 1 & 2 en het filmpje dat Obadja en Nahum behandelt. De Bijbelmovies zijn gemaakt door godsdienstwetenschapper Erik Jan Tillema (tekst, animaties en stem) en Guido Attema (muziek en geluid).

Nummer 202 april 2012 ISSN 1380-460X

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland. Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, e-mail: [email protected].

Abonnementenadministratie Abonnementsprijs € 17,50 per jaar; buitenland € 24,-. Vanaf 35 ex.: € 15,- per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, telefoon (0341) 56 54 99.

Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17 (di, wo, do). E-mail: [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek.

Opmaak Ladenius Communicatie B.V., Houten

Redactie Janet van Dijk, Jan-Gerd Heetderks (hoofdredacteur), Marloes Keller, Marieke Riedemann, Henk van IJken en Frans Rozemond (eindredactie).

Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

Druk Drukkerij de Groot, Goudriaan Kerkinformatie op internet www.pkn.nl/kerkinformatie

Basis vormgeving ReproVinci, Schoonhoven

Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

|

Ten geleide

Een kerk sluiten – hoe doe je dat? Betrokkenen bij de kerksluitingen in Leeuwarden vertellen erover. ‘Zwaar, maar het biedt ook kansen’. In april vergadert de generale synode twee dagen in Lunteren. Benieuwd wat er op de agenda staat? U kunt het in dit nummer lezen. Overigens kunt u ook de synodevergadering via Internet volgen. Kerk in Actie is samen met andere organisaties een actie voor rechten van vreemdelingenkinderen gestart. Geesje Werkman vertelt wat er mis gaat met de rechten van vreemdelingenkinderen in de gezinslocaties. Schrijnend! Om je niet bij neer te leggen. De Kerkennachten zijn een groot succes. En ze blijken opvallend veel buitenkerkelijken te trekken. ‘In een zwaar geseculariseerd land als Nederland blijkt de Kerkennacht geen binnenkerkelijk gebeuren te zijn.’ Ten slotte: Kerk in Actie is samen met Stichting Exodus betrokken bij de begeleiding van ex-gedetineerden. Dat is een complexe aangelegenheid. Maar … ‘Duisternis heft zich pas op wanneer je de ander echt in de ogen hebt gekeken.’ •

4

Inhoud 4QPOTPSUPDIU

'JFUTFOMBOHTUXJOUJH0QTUBOEJOHTLFSLFO 8

(FNFFOUF

$PNNVOJDBUJFEBHWPPSQSPGFTTJPOBMTVJUEFHFNFFOUF 9

#PFLQSFTFOUBUJF

5XBBMGBSUJLFMFOPWFS(PE 10

"DDFQUBUJF

1SPKFDUNBOBHFSWPPSDISJTUFMJKLFIPNPPSHBOJTBUJFT 11

4UJMMFXFFL

5IF1BTTJPOMJKEFOTWFSIBBMJO3PUUFSEBN 14

,FSLHFCPVXFO

,FSLTMVJUJOH-FFVXBSEFO[XBBS NBBSIFUCJFEUPPLLBOTFO 16

3FDSFBUJF

,0&345FSTDIFMMJOHCF[JOOJOHBBO[FF 18

4ZOPEF

8BBSPWFSHBBUEFLPNFOEFTZOPEF 19

,FSLJO"DUJF

,BBSUFOWPPSLJOEFSSFDIUFO 20

0FDVNFOF

,FSLFOOBDIUUSPLŌPQWBMMFOEWFFMCVJUFOLFSLFMJKLFOō 24

JOP

.JTTJPOBJS+FVHEXFSLJOEFQSBLUJKL 26

%JBDPOBBU

/JFVXFMBOUVTTFOIVMQWFSMFOFSTWPPSFYHFEFUJOFFSEFO 29

4QPPSWBOWVVS

5XFFUIFBUFSQSPEVDUJFTSPOE1JOLTUFSFO

BI

Rubrieken J

6

D

E

CO VE

RFOT

Jan-Gerd Heetderks hoofdredacteur van Kerkinformatie

KERK IN ACTIE

U vindt in dit nummer een uitnodiging voor de Dag van de Communicatie op 2 juni a.s., bedoeld voor communicatiemensen in de plaatselijke gemeente. Van harte welkom. Soms hoor je dat de mensen die ‘daar in Utrecht’ bij de dienstenorganisatie werken geen benul hebben van wat plaatselijk speelt. Een serie van korte portretten maakt duidelijk dat veel mensen in de dienstenorganisatie juist ook vrijwilliger zijn in hun eigen gemeente. In dit nummer de eerste aflevering.

3

,SPOJFL

O

12

Mensen JODMVTJFGQSFEJLBOUTXJTTFMJOHFO

13

Hier en Daar

30

#JKCFMUFLTUFO5BJ[¥

31

$PMMFDUFO

32

"EWFSUFOUJFT

De bekende zangers Berget Lewis reageerde enthousiast toen ze gevraagd werd de rol van Maria te vertolken tijdens The Passion 2012 in Rotterdam op 5 april: ‘Het is een prachtig verhaal, dat meer Nederlanders moeten horen.’ Zie ook p. 11. Kerkinformatie ŔBQSJM


26-03-12 10:54

4|

Ō%FCBOEFOWPMNFUXJOEŕō

'JFUTUPDIUMBOHTUXJOUJH Opstandingskerken

NCHT SPOM STEO NR EO NS

Veel kerkgebouwen dragen de naam van Opstandingskerk en verwijzen daarmee naar het Paasevangelie. Bert Altena, predikant van de Opstandingskerk in AssenNoord, maakte vorige zomer een fietstocht langs een aantal gelijknamige kerken. In het hele land kwam hij enthousiaste verhalen tegen. Vorig jaar vierden we in Assen-Noord het twintigjarig bestaan van Opstandingskerk. Voor een kerkgebouw in een woonwijk is dat tegenwoordig al een respectabele leeftijd. Daarnaast grijpen wij in Assen graag elke gelegenheid aan om een feestje te vieren. Rond het lustrum werd een sponsoractie georganiseerd om geld bij elkaar te brengen voor drie projecten: Oikocredit, een weeshuis in Bolivia waar we als wijkgemeente een bijzondere band mee hebben en een duurzame bestemming voor ons eigen gebouw. Toen ik ging nadenken over mijn eigen bijdrage aan de actie ontstond het idee van een sponsorfietstocht. Wat is dan leuker om een route uit te zetten langs andere Opstandingskerken?

8BBSTUBBO[F Tussen idee en uitvoering liggen een paar voorbereidende stappen. Eerst via het internet speuren naar andere kerken met dezelfde naam. Dat blijken er verschillende te zijn, verspreid over het land, waarvan sommige overigens inmiddels gesloten zijn, maar op het internet nog voortbestaan. Ik ben een enthousiast fietser, anders moet je niet aan zo’n onderneming beginnen, maar besluit om me te beperken tot twintig Opstandingskerken. Gezien ons jubileum lijkt me dat een passend aantal. Verder besluit ik een Opstandingskerk in Zuid-Limburg te laten liggen en in plaats daarvan de Opstandingskerk in het Vlaamse Aalst aan te doen. Dat past beter in de route, die steeds meer vorm begint te krijgen. Er wordt contact gezocht met de diverse kerken met de vraag of ik ontvangen kan worden en of er een foto als bewijsstuk mag worden gemaakt. Over het algemeen verloopt dat vlot, al zijn er ook kerken die een verouderd of niet meer werkend mailadres op hun site hanteren. Andere informatie die voor een passant van belang is, bijvoorbeeld het adres van het kerkgebouw, blijkt op sommige sites te ontbreken. Kennelijk weet iedereen wel waar de kerk staat!

Warm onthaal in Enschede.

Nadat alle voorbereidingen zijn afgerond en de fiets geprepareerd, kan de tocht beginnen. Onder het motto van onze eigen Drentse bard Daniël Lohues: ‘Ik heb de baanden vol met wind, nee ik heb ja niks te klag’n’ stap ik welgemoed op mijn sportfiets en zet ik van Assen koers naar Enschede. Meteen een van de langste etappes. Een goed begin is het halve werk.

(FXPPOFFO QBTTFOEFOBBN

om protestantse gebouwen gaat, uit het voorreformatorische verleden. Toen in de twintigste eeuw in uitbreidingswijken kerken werden gebouwd, kregen ze dikwijls een neutrale naam die verbonden was met de locatie, zoals Zuiderkerk, Westerkerk, enzovoort. De naam Opstandingskerk verwijst uiteraard naar Pasen, het centrale christelijke feest van de opstanding. Zouden het katholieke kerken zijn, dan zouden ze Verrijzeniskerk heten. Maar waarom nu in het bijzonder deze naam? Ik ben er niet achter gekomen, maar heb er ook niet naar gevraagd. Mijn vermoeden is dat het een naam is die uit de betreffende gemeenschap naar voren is gekomen. Gewoon een passende naam, die verwijst naar de identiteit als christelijke kerk. Dat de keuze voor de naam Opstandingskerk verband

Ō)FUBESFTWBO IFULFSLHFCPVX CMJKLUPQTPNNJHF XFCTJUFTUF POUCSFLFOō

Van 4 tot en met 15 juli fiets ik door Nederland en een stukje Vlaanderen. Op elf dagen en één rustdag, doe ik twintig verschillende kerken aan die allemaal dezelfde naam dragen. Is dat het enige wat deze kerken verbindt? Waar komt die naam Opstandingskerk vandaan? Oude kerken dragen vaak de naam van de heilige aan wie de kerk is gewijd. Deze namen stammen, als het



26-03-12 10:54

| houdt met een bepaalde kerkelijke ligging van de betreffende gemeenschap lijkt niet aannemelijk, gezien de diversiteit van de bezochte kerken. Ze behoren aan verschillende geloofsgemeenschappen toe, van protestants (de meerderheid) tot vrijgemaakt en christelijk gereformeerd. Een eigen positie neemt de Opstandingskerk op het terrein van ’s Heeren Loo te Ermelo in.

7FSTDIJMMFOEF TGFFS

kerken van orthodoxe snit verhalen van groei hoorde. De christelijke gereformeerden in Leiden hebben nog maar kort een nieuw, ruimer gebouw betrokken en de naam Opstandingskerk meegenomen. Ook hun collega’s in Utrecht hebben net een nieuw gebouw betrokken. De gemeente bestaat daar uit opmerkelijk veel jonge mensen. In de kerkzaal valt de afwezigheid van de preekstoel op. In plaats daarvan staat er prominent een beamer. De vrijgemaakte gemeente in Zwolle heeft plannen voor uitbreiding van de kerkzaal. Allemaal tekenen van bloeiend kerkelijk leven. Maar ook in andere gemeenten kom ik dat tegen. In HaarlemOverveen en in Woerden bijvoorbeeld val ik binnen tijdens een verbouwing, die in beide gevallen met voortvarendheid en inzet van vrijwilligers wordt uitgevoerd. Bijna overal hoor je, als je er even voor gaat zitten en de tijd neemt, enthousiaste verhalen over wat men vanuit de kerkelijke gemeente aan activiteiten onderneemt. Het scheelt natuurlijk dat ik vooral in contact kom met kosters, collega’s en andere direct betrokkenen. Neemt niet weg dat het altijd stimulerend is als er met warmte over de kerk wordt gesproken.

Ō)FUJTBMUJKE TUJNVMFSFOEBMTFS NFUXBSNUFPWFS EFLFSLXPSEU HFTQSPLFOō

Onderweg heb ik verschillende verhalen gehoord over het kerkelijk leven. Voor een deel weerspiegelt zich hierin de verscheidenheid die ons land rijk is. In Nijkerk en Nunspeet op de Veluwe heerst een eigen kerkelijke sfeer. Kerkgebouwen die volledig zijn ingericht op de prediking, met veel stoelen en weinig in het interieur dat afleidt of de aandacht vraagt. Heel anders is uiteraard het kerkelijk leven in het katholieke Tilburg en dat geldt nog sterker voor het protestantisme in Vlaanderen. Kleine gemeenschappen maar misschien daarom wel met een grote onderlinge saamhorigheid. In Aalst is men tijdens mijn bezoek in afwachting van de nieuwe predikant. Dit is een fulltime functie, ondanks de geringe omvang van de gemeente, maar dat heeft te maken met het feit dat predikanten in België door het ministerie van justitie worden bezoldigd. Het is een bescheiden salaris, waardoor een aanvullende job nodig is, maar je hebt dan wel weer vrij wonen.

7FSIBMFOPWFSHSPFJ Opvallend vond ik verder dat ik in de

7FSCPOEFONFUPOCFLFOEFO De bezoekjes vormen het hoogtepunt van mijn reis. Soms word ik uitgenodigd voor lunch (Houten) of diner (Enschede en Haarlem), een beetje afhankelijk van het tijdstip waarop ik arriveer. Juist dan ervaar je de verbondenheid het meest, in de ontmoeting met men-

5

6JUIFUWFSTMBHWBO EFţFUTUPDIU ‘Wat het interieur (in Rijsoord) betreft valt mijn oog op een plantenbak waarin twee leistenen plaatjes, die samen de tien geboden moeten voorstellen, op een wat onverschillige manier neer zijn gezet. Zo’n detail amuseert me, en misschien zoek ik er teveel achter, maar voor mij is dat iets typisch gereformeerds: een praktische oplossing zonder veel liturgische of esthetische scrupules. Ik vergeet te vragen hoe vaak de tien geboden water krijgen.’

sen die je voorheen niet kende, maar bij wie je je snel vertrouwd voelt en met wie je iets gemeenschappelijks hebt, omdat je allemaal bij kerk en geloof betrokken bent. Het heeft me gedurende mijn reis niet ontbroken aan vriendelijke woorden en welgemeende wensen. Of het daaraan ligt? In ieder geval heb ik weinig tegenslag ondervonden en vooral in het open Zeeuwse land veel rugwind. Verder geen materiaalpech of lekke banden, dus ik had inderdaad niks te klag’n. Wel heb ik een paar dagen door de regen moeten fietsen, maar dat lot heeft meer mensen in de zomer van 2011 getroffen.

5FSVH Na ruim 1300 kilometers en meer dan 60 uur op de fiets, arriveer ik bij onze eigen Opstandingskerk, ingehaald door een paar gemeenteleden. Een foto van onze jubilerende kerk, opgebouwd uit gezichten van kerkgangers, heb ik als herinnering bij alle bezochte kerken achtergelaten. Een uitgebreider verslag van mijn tocht met een impressie van alle bezochte kerken, is te vinden op mijn website, zoekwoord ‘fietstocht’(www.bertaltena. com). Het verslag eindigt met een zin die boven de uitgang van de Opstandingskerk te Rijsoord staat: ‘Houdt het evangelie niet voor u zelf’. Wat mij betreft, geeft dat aardig weer wat mijn innerlijke drijfveer was op deze tocht. Bert Altena

…en in het Zeeuwse Grijpskerke.

Predikant te Assen-Noord Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

6|

Kroniek

,JF[FOPGEFMFO De Protestantse Kerk verliest leden. Dat is jammer.

Het is letterlijk kiezen of delen. Wil je iedereen te

Zo langzamerhand is echter ook wel duidelijk dat er

vriend houden, dan spreek je uiteindelijk niemand

niet een eenvoudig medicijn bestaat. En toch zijn er

aan. Dat is dodelijk grijs. Dan deel je jezelf kapot.

wel mogelijkheden om niet werkloos te hoeven

Durf je te kiezen, dan zal dat sommigen niet

toezien. De Protestantse Gemeente van Amsterdam

aanspreken (maar die kunnen elders terecht), anderen

bijvoorbeeld heeft een keuze gemaakt. Enige jaren

des te meer. Kortom, een duidelijke identiteit spreekt

geleden werd daar geconstateerd dat alle wijken en

mensen aan.

kerken zo ongeveer hetzelfde deden. En op dezelfde Ik realiseer mij dat het op een dorp met één kerk

manier.

moeilijk wordt om meerdere profielen tegelijk te Het roer ging om en elke wijk, elke kerk koos een

bieden. Dat moet zelfs niet, want dan wordt het weer

eigen profiel. Naar goed kerkelijk gebruik waren die

een beetje van alles en uiteindelijk niks. Kleurloos.

in ruime mate voorhanden. Je hebt orthodox en

Toch hoeft dat zelfs een dorpsgemeente niet te

vrijzinnig, en van alles ertussen. Je kunt voor

weerhouden van een helder profiel. Ik besef dat je

evangelisch kiezen, voor liturgisch of voor diaconaal.

dan wel oude idealen moet durven loslaten.

En zo zijn er nog wel een paar.

Eén kerk, in één gebied, voor iedereen - dat werkt

Elke wijk koos dus, en dat bleef niet zonder

steeds minder goed. Mensen zijn te divers.

gevolgen. Amsterdam is inmiddels een van de

En misschien moeten we dan ook in deze tijd al die

weinige gemeenten binnen de Protestantse Kerk die

mensen maar niet meer koste wat kost op één

niet of nauwelijks meer krimpt. Niet meer dat

noemer willen brengen.

landelijk gemiddelde ledenverlies van 2% per jaar, maar nieuwe mensen aantrekken. De pioniersplek

Kiezen. Het zal geen tovermiddel zijn, die bestaan

op IJburg waar in 2010 kerkelijk nog een geheel

niet. Maar het kan de kerk wel helpen mensen in

witte vlek was, trok met Kerst 2011 liefst 700 mensen naar een sporthal.

deze tijd aan te spreken. Ook de recente visienota is daar nuchter over. Je kunt niet alles tegelijk doen. Doe liever één ding goed dan een heleboel halfbakken. Je kunt dus kiezen, je mag dus kiezen.

(FNFFOUFONFU FFOIFMEFS QSPţFMUSFLLFO NFOTFOBBO

Ik geloof dat het

Voor een gemeente met identiteit. Blauw of groen.

voorbeeld van

Of geel of paars. Desnoods zwart en anders wit.

Amsterdam iets

Als het maar geen grijs is.

aantoont. Gemeenten met een helder profiel trekken mensen aan.

Peter Verhoeff preses van de generale synode



26-03-12 10:54

|

7

• BERICHTEN

• ,&3,&-*+,8&3,&34*/".#5/0(&7&/8"$)5&/ Als de generale synode een besluit neemt dat in een kerkordelijke regeling moet worden vastgelegd, dan gaat deze regeling pas in zodra de kerkordeteksten zijn aangepast. Het Generale College voor de Kerkorde gaat dan aan de slag om alle relevante bepalingen in kerkorde, ordinanties en generale regelingen in overeenstemming te brengen met het nieuwe besluit. Dat leidt tot nieuwe teksten, waarop de 75 classicale vergaderingen mogen reageren (consideratieronde). Hun opmerkingen worden verwerkt in een nieuwe tekst (‘in tweede lezing’) en als de synode die goedkeurt, is het besluit van kracht geworden. ,FSLFMJKLXFSLFSOPHHFFOBNCUTESBHFS Op kerkordelijke verankering wacht bijvoorbeeld nog het besluit dat kerkelijk werkers die in een gemeente werken tot ambtsdragers moeten worden bevestigd en dat sommigen van hen, in bijzondere omstandigheden, ook sacramenten mogen bedienen en andere ambtelijke handelingen mogen verrichten. De synode besloot in november

2011 over de kerkordelijke bepalingen die dit mogelijk maken. Deze liggen momenteel voor een consideratieronde bij de classicale vergaderingen, die gevraagd zijn vóór 15 juni te reageren. Dit zal leiden tot een tekst in tweede lezing, die de generale synode naar verwachting zal vaststellen in november 2012. Pas daarna kunnen kerkelijk werkers in het ambt worden bevestigd. )FUBNCUOBFFOUVDIUNBBUSFHFM Een ander voorbeeld is het daderbeleid na grensoverschrijdend gedrag in pastorale relaties. In november 2011 besprak de synode de notitie ‘Het ambt na een tuchtmaatregel’ en stelde ze een aanvulling vast op het bestaande protocol voor gemeenten die worden geconfronteerd met seksueel misbruik in pastorale en gezagsrelaties. Deze besluiten moeten nog in kerkordelijke bepalingen worden vertaald. Zolang dat niet is gebeurd, is deze aanvullende regeling nog niet ingegaan. 3FBHFSFOW¯¯SKVOJ Momenteel loopt over vier synodebe-

sluiten een consideratieronde. In december 2011 zijn onderstaande consideraties per post naar de classicale scriba’s toegezonden. • Voorstel tot wijziging ord. 3 c.a. (wijzigingen i.v.m. HBO-theoloog/ kerkelijk werker) • Voorstel tot wijziging ord. 3-26-1 (terugkeer naar het ambt) • Voorstel tot wijziging ord. 3-17-8 (bevoegdheden proponenten) • Voorstel tot wijziging ord. 4-27-2 (wijziging van de zittingsduur preses en scriba generale synode) De voorstellen zullen weer behandeld worden in de vergadering van de generale synode van november 2012. Daarom worden de classicale vergaderingen en de evangelisch-lutherse synode gevraagd de consideraties in te zenden het liefst vóór 15 juni, doch uiterlijk vóór 1 juli 2012.’ Zie voor de teksten van de consideraties: www.pkn.nl > Kerkorde en Juridische Zaken > Kerkorde > Consideraties

• 7&3/*&68%&73&%&48&&, Veel gemeenten doen jaarlijks mee aan de Vredesweek. In 2012 wordt die gehouden van 15 t/m 23 september. Nieuwe belangstellenden en vooral jongeren interesseren en erbij te betrekken vergt heel wat creativiteit. Daarom organiseert vredesorganisatie IKV Pax Christi een zogeheten ‘ambassadeursdag voor de vrede’. Op deze middag/avond is er veel tijd ingeruimd om de liturgische vieringen op één van beide Vredeszondagen in de Vredesweek te ondersteunen. Voorbeelden voor liederen, gebeden, beeldmeditaties, preeksuggesties en andere exegetische aanwijzingen zijn op de ambassadeursdag voorhanden. 1PXFSFECZ1FBDF Ook praktische zaken als ‘hoe betrek ik jongeren bij mijn activiteit’, of ‘hoe maak ik publiciteit voor mijn Vredesweekactiviteit’ moeten de toekomstige ambassadeurs van de vrede helpen om de week op een vernieuwende manier onder de aandacht te brengen. Daarnaast biedt de ambassadeursdag de bezoekers verdieping op het nieuwe motto van de Vredesweek 2012: Powered by Peace. Verhalen van IKV Pax Christi medewerkers en een film over oorlog en vrede maken dit onderdeel beeldend. Powered by Peace gaat

In het afgelopen jaar waren Jan Terlouw en Petra Stienen Minister en Staatssecretaris van Vrede. Foto: Bob Karhof

namelijk over conflicten die ontstaan door het delven van grondstoffen zoals steenkool, olie en goud. Wat kunt u als consument daaraan doen? Voor velen zal 10 mei een eerste kennismaking zijn met de nieuwe Minister en de nieuwe Staatssecretaris van Vrede. Vijf dagen ervoor worden zij op

de Bevrijdingsfestivals in Den Haag, Utrecht, Wageningen en Haarlem bekendgemaakt op www.ministerievanvrede.nl De ambassadeursdag wordt gehouden op 10 mei 2012 in het Centraal Museum, Nicolaaskerkhof 10 te Utrecht van 16.00-21.00 uur.



26-03-12 10:54

8|

$PNNVOJDBUJFEBHWPPS QSPGFTTJPOBMTVJUEFHFNFFOUF

TE EN EN ES GM EN EM

De nieuwe visienota van de Protestantse Kerk stelt dat de kerk aan alle kanten wordt uitgedaagd om te verantwoorden waar zij in gelooft en dat zij geroepen is om te getuigen. De Dag van de Communicatie, op 2 juni in Utrecht, wil daarbij van dienst zijn. Het zijn herkenbare vragen voor veel gemeenten: hoe maak je een aansprekende website? Wanneer is ons kerkblad aan vernieuwing toe? Willen we gebruikmaken van social media, en hoe dan? Om over deze en andere vragen na te denken en ervaringen te delen, organiseert de dienstenorganisatie op zaterdag 2 juni de Dag van de Communicatie voor professionals uit plaatselijke gemeenten. De dag wordt gehouden in het Landelijk Dienstencentrum in Utrecht.

Dag van d Communice atie

Het gaat om geloof, hoop het hart dat klopt do or Samen geve en liefde. n we die bo odschap do or.

"OEFSNBOTLFVLFO Het is niet de bedoeling dat de medewerkers van het landelijk dienstencentrum tijdens de Dag van de Communicatie aan plaatselijke gemeenten vertellen hoe het allemaal werkt. Wel willen zij plaatselijke gemeenten de mogelijkheid geven een kijkje te nemen in andermans keuken. De organisatie hoopt dat beroepsgenoten ideeën uitwisselen en leren van elkaars aanpak. Janneke Nijboer, missionair predikant in Breda en actief op Twitter, gaat in op de vraag hoe een gemeente nieuwe doelgroepen kan bereiken door gebruik te maken van Twitter en Facebook. Hanna van Dorssen, werkzaam bij de Protestantse Kerk Amsterdam, kijkt samen met de deelnemers hoe je een kerkblad nieuwe stijl maakt.

&ORV¦UF Tijdens de dag zal synodescriba Arjan Plaisier ingaan op de vraag wat plaatselijke gemeenten hebben aan de visienota. Aanwezigen wordt tijdens deze Dag van de Communicatie

Dag Com van de m

unic Zate atie rdag 2 jun Land i 201 elijk 2 D iens centr tenum, Utre cht

bovendien gevraagd een enquête in te vullen over de manier waarop het dienstencentrum zelf communiceert. Aanmelden kan via het aanmeldformulier op de website www.pkn.nl/communicatiedag. Marloes Keller communicatieadviseur Protestantse Kerk

• BERICHTEN

• #*+%&-&;*/(&/6*5&;&$)*- Op het leesrooster staat in de komende maanden regelmatig het boek Ezechiël. Dr. Ad van Nieuwpoort bestudeerde de profeet en schreef daarover In Babel. Het boek laat zowel de essentie als de

actualiteit zien van het profetische bijbelboek Ezechiël. Het centrale thema van Ezechiël is de ‘ballingschap’, een situatie waarin een samenleving de weg kwijt is en leeft zonder bevrijdend verhaal en daarmee zonder oriëntatie. Daarin vertoont de thematiek van Ezechiël opmerkelijke parallellen met de huidige tijd: een maatschappij zonder richtinggevende visie. Dwars door de brokstukken van het menselijk bestaan blijkt echter een Stem te spreken van hoop op een nieuwe wereld. Dr. Ad van Nieuwpoort (1966) is predikant van de Thomaskerk aan de voet van de Amsterdamse Zuidas.

• 3&*4.&&/""3;6*%Ŵ"'3*,"

(16-26 jaar) hier iets voor betekenen? Ga dan mee met Togetthere (jongerenprogramma van ICCO en Kerk in Actie) op reis naar Zuid-Afrika!! Kijk, ervaar en proef zelf hoe families in Zuid-Afrika energiezuinig koken met behulp van biogasinstallaties en de basa-magogo stookmethode. Een unieke kans om de lokale Zuid-Afrikaanse bevolking echt te ontmoeten, samen te lachen, te werken en ervaringen te delen. Door deze reis krijg je een kijkje in het leven van de mensen en in de wereld van ontwikkelingssamenwerking. Meer weten? Kijk op www.togetthere.nl of neem contact op met Ruth Haakman via [email protected]

Geloof jij in duurzaamheid? Ben jij je bewust van het klimaatprobleem? Wil je samen met elf andere jongeren Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

|

9

5XBBMGBSUJLFMFOPWFS(PE De stichting Schrift en Belijden wil een bijdrage leveren aan het kerkelijk gesprek over God, dat met de synodale nota ‘Spreken over God’ is ingezet. Met het oog daarop heeft zij op 6 maart het eerste exemplaar van een nieuwe publicatiereeks overhandigd aan het moderamen van de generale synode.

BOEKPRE SENTATIE

In ‘Twaalf artikelen over God’ beantwoorden twaalf auteurs uit het confessionele midden van de Protestantse Kerk actuele vragen. Het vertrekpunt is de eerste zin van de Apostolische Geloofsbelijdenis: ‘Ik geloof in God, de almachtige Vader, Schepper van de hemel en de aarde’. Die vragen gaan onder meer over: Bestaat God wel of hebben mensen Hem bedacht? En als Hij bestaat hoe kun je Hem dan ervaren? Heeft God de wereld geschapen? Waar komen het kwaad en het lijden vandaan? En hoe zit het met Allah?

(FMPWFOPQHPFEFHSPOEFO Dit boek is het eerste deel van de serie Geloven op goede gronden waarmee de stichting Schrift en Belijden de actualiteit van de Apostolische Geloofsbelijdenis onder de aandacht wil brengen. Deze geloofsbelijdenis is als uitgangspunt voor de bespreking van actuele vragen over God gekozen, omdat zij de bekendste in het westerse christendom is. Na dit deel over God volgen deeltjes over Jezus Christus (2013) en de Heilige Geest (2014).

(FTQSFLTWSBHFO Voorzitter dr. Herbert E. Wevers van de stichting hoopt dat de boekjes het gesprek over God zullen stimuleren. ‘Nu de kennis van het christelijk geloof in onze westerse samenleving steeds meer vervaagt, is een toegankelijke uitleg van de kernzaken van het geloof hard nodig. De Apostolische Geloofsbelijdenis is hiervoor een uitstekend uitgangspunt’, aldus Wevers. ‘Aan het einde van elk hoofdstuk zijn twee vragen geformuleerd die behulpzaam kunnen zijn bij het gesprek over Hem die ons leven draagt en richting geeft.’

• .*$)"$6346470-(&/ Wat is goed en recht doen? Hoe doe ik dat thuis of in de kerk? Wat betekent gerechtigheid? Wat heb ik allemaal gekregen en wat kan ik daarvan weer uitdelen? Vragen die aan bod kunnen komen bij een Micha Cursus. Met een vaste groep of nieuwe (soms interkerkelijke) club van mensen, is het mogelijk in zes avonden en een actiezaterdag een praktische cursus te volgen over gerechtigheid: de Micha Cursus. Voordat een groep start met de Micha Cursus volgt één van de leden een instructieavond. De avond is bedoeld voor mensen die overwegen zelf een cursus te gaan geven in hun eigen gemeente, maar ook voor hen die zich gewoon willen oriënteren. Leiders- en oriënterings-

Bestuursleden van de stichting Schrift en Belijden kort na de aanbieding van het boekje aan de synodepreses Peter Verhoeff: van links naar rechts: Jan van Mossel, dr. Jurrien Mol, ds. Barend H. Weegink en dr. Herbert Wevers (voorzitter).

#FTUFMHFHFWFOT Twaalf artikelen over God (serie Geloven op goede gronden), 72 p. Uitgeverij Boekencentrum, ISBN 978 90 239 2079 3. Prijs: € 8,90, www.boekencentrum.nl

avonden zijn binnenkort in Assen (24 april), Amsterdam (9 mei) en Breda (6 juni). Informatie en aanmelden: www.michacursus.nl. Micha is ook te volgen via: twitter.com/MichaNederland

• $0/'&44*0/&-&7&3&/*(*/(

Op 18 april houdt de Confessionele Vereniging een conferentie over ‘God, brein en geweten’. Wat is het geweten eigenlijk en hoe kijken de neuroweten-

schappen daartegenaan? Religie, vrije wil en dergelijke worden soms gemakkelijk neergezet als ‘een gebiedje in het brein’. Hoe houden medische en morele zaken met elkaar verband? Zijn er ook gewetenloze mensen? En zijn die mensen eigenlijk wel verantwoordelijk voor hun daden? Vormt straffen het geweten beter dan therapie? Wat moeten we met gewetensbezwaarde trouwambtenaren, gewetensbezwaarde verpleegkundigen, gewetensbezwaarde soldaten? Sprekers zijn dr. Peter Verbaan (Wat is het geweten?), dr. Jeroen Geurts (over bewustzijn en brein) en drs. Jan Eerbeek (‘Gewetenloze/volle dagen’) Tijd en plaats: woensdag 18 april 2012, gebouw de Schakel, Nijkerk, kosten € 10,-.



26-03-12 10:54

10 |

1SPKFDUNBOBHFSWPPS DISJTUFMJKLFIPNPPSHBOJTBUJFT

TIE AN TE AC MCEENPS

Op 1 april a.s. gaat Mariecke van den Berg (28) als nieuwe projectmanager aan de slag voor de LCC Plus Projecten. Haar functie werd mogelijk dankzij onlangs toegekende subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) voor projecten die de sociale acceptatie van homoseksualiteit in christelijke kring moeten bevorderen. De alliantie die deze projecten draagt, bestaat uit vijf christelijke homo-organisaties: LKP, CHJC, ContrariO, HolyFemales.nl en Netwerk Mirre. Mariecke van den Berg volgt Marco Derks op die sinds 2009 werkte voor deze alliantie.

1SPKFDUWPPSWSPVXFO In de projecten wordt gewerkt aan een veilige en vrije positie voor christelijke homo’s en lesbiennes, bijvoorbeeld op christelijke scholen en in christelijke geloofsgemeenschappen. Speciale aandacht zal worden besteed aan de psychosociale positie van christelijke lesbische en biseksuele vrouwen. Mariecke van den Berg: ‘Het vinden van manieren om de stem van deze groep te laten horen, zie ik als een belangrijke uitdaging. Vaak raakt de positie van gelovige lesbische en biseksuele vrouwen op de achtergrond, óf omdat het in aangelegen discussies vooral over homo’s gaat óf vooral over vrouwen.’

7FJMJHWSJK De nieuwe projecten zijn onder de titel ‘Veilig & vrij’ ingediend. ‘Sociale acceptatie van christelijke homo’s en lesbiennes in hun eigen gemeenschappen en organisaties kan alleen worden gerealiseerd als er tegelijkertijd wordt gewerkt aan hun veiligheid’, aldus Wielie Elhorst, voorzitter van de stuurgroep van de projecten. ‘Dit creëert uiteindelijk een situatie waarin zij werkelijk gelijkwaardig en in vrijheid

Mariecke van den Berg.

keuzes kunnen maken die passen bij hun eigen identiteit.’ Meer informatie: www.lccprojecten.nl

• BERICHTEN

• #*+#&--&&4'&45*7"De redactie van In de Waagschaal, tijdschrift voor theologie, cultuur en politiek, organiseert op 14 april een

bijbelleesfestival. Speciaal het spontane bijbellezen staat centraal. In kleine groepen en onder deskundige leiding (van Wim Dekker, Maarten den Dulk, Jaap Doolaard e.a.) worden op die dag

twee bijbelteksten gelezen en besproken. Ze gaan over de sabbat. Hoogtepunt van de dag is een masterclass bijbellezen, die wordt gegeven door de Vlaamse theoloog Benoît Standaert. Standaert is pater Benedictijn en auteur van boeken als De Jezusruimte, Verzoening en vergeving en Leven met de psalmen. Plaats en tijd: Bergkerk Amersfoort, 10.00-16.30 uur. Kosten (incl. lunch/ koffie/thee): abonnees € 20,-, anderen € 27,50. Wie zich abonneert mag voor het lage tarief naar binnen. Aanmelden: stort het bedrag op rekening 5111041 t.n.v. U.G.M. Doedens te Gouda en stuur naam, adres, e-mailadres en geboortedatum naar Udo Doedens, Krugerlaan 36, 2806 EJ Gouda, [email protected]

Palmpasen Domkerk 2011. Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

|

11

5IF1BTTJPO MJKEFOTWFSIBBMJO3PUUFSEBN Acteur, presentator en zanger Danny de Munk en zangeres Berget Lewis vertolken tijdens het unieke muziekevenement The Passion de rollen van Jezus en Maria, de moeder van Jezus. The Passion vertelt het verhaal over het lijden, sterven en de opstanding van Jezus. Dit gebeurt aan de hand van hedendaagse Nederlandstalige popnummers.

STILLE WEEK

Het evenement vindt plaats op Witte Donderdag 5 april op het Willemsplein in Rotterdam en wordt live op tv uitgezonden. Danny de Munk twijfelde geen moment toen hij werd gevraagd om de rol van Jezus te vertolken. ‘Ik vind het mooi om dit verhaal te zingen samen met mijn vrienden en collega’s. Daarnaast vind ik het heel belangrijk dat je weet wat het Paasverhaal inhoudt en het mooie van The Passion is dat je het op deze manier aan de nieuwe generatie kunt doorgeven.’ Ook Berget Lewis reageerde enthousiast toen ze gevraagd werd de rol van Maria te vertolken: ‘Het is een prachtig verhaal, dat meer Nederlanders moeten horen. Ik vind de rol van Maria heel mooi, een persoon die met enorme toewijding van Jezus heeft gehouden.’

3PUUFSEBN Ook dit jaar is er weer een processie die door de stad trekt. Volgens burgemeester Ahmed Aboutaleb past het verhaal goed bij Rotterdam: “De wederopstanding en de hoop die in het verhaal zo’n grote rol spelen passen bij onze stad. Daarom zijn we blij dat we The Passion in Rotterdam mogen ontvangen.’ In The Passion werken samen: de omroepen EO en RKK, het Nederlands Bijbelgenootschap, de Protestantse Kerk in Nederland en de Rooms-Katholieke Kerk. The Passion wordt live uitgezonden op Nederland 1 op donderdag 5 april, 20.30 uur. Meer informatie: www.thepassionrotterdam.nl

• *,0/7*/%5%&/*&68&-*&'%& De IKON en De Nieuwe Liefde, het Amsterdamse centrum voor debat, bezinning en poëzie, gaan de komende drie jaar nauw samenwerken. Een convenant daartoe werd eind februari getekend. De IKON zal diverse mediaactiviteiten ondernemen in het debatcentrum en de organisaties gaan elkaars activiteiten ondersteunen en promoten. IKON-presentatrice Annemiek Schrijver treedt op als moderator en IKON en IKON Pastoraat zullen diverse themamiddagen en debatten rond levensbeschouwelijke thema’s in het centrum organiseren. Ook zal de IKON radiokerkdiensten uitzenden vanuit De Nieuwe Liefde. Directeur van De Nieuwe Liefde Franck Ploum: ‘Er is grote behoefte aan ‘bezielde verbanden’, organisaties die

Zanger, acteur en presentator Danny de Munk zingt dit jaar de rol van Jezus in ‘The Passion’.

de krachten bundelen in hun streven naar een humane samenleving. Beiden zijn we geworteld in het bijbelse verhaal en werken we vanuit eigen invalshoeken aan gewetensvorming, menswaardigheid en betrokkenheid op de samenleving’.

• 73*+8*--*(&34(&;0$)57003 1"-&45*+/4&(&#*&%&/

Kerk in Actie zoekt mensen die vanaf medio november gedurende drie maanden willen meewerken in de Palestijnse gebieden. Het is de taak van de oecumenische begeleiders om door hun aanwezigheid bij te dragen aan vrede en naleving van de mensenrechten. De kosten van voorbereiding, reis en verblijf worden gedragen door Kerk in Actie. Medio april vindt een trainingsweek plaats in Zwitserland. Informatie vindt u op www.eappi.org en www.kerkinactie.nl/ eappi. Sollicitaties, met motivatie en cv voor 15 juni toezenden aan Kathinka Minzinga, coördinator EAPPI-programma in Nederland, e-mail: [email protected]. tel. (076) 514 23 83. Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

12 |

1SFEJLBOUTXJTTFMJOHFO

MENSEN

BEROEPEN te Amersfoort (hervormde, St. Joriskerk), ds. W.J. Dekker te Delft; te Epe (hervorde Goede Herderkerk), te Heerde (hervormd wijk Zuid) en te Vollenhove (herv. wijk Stad), ds. D. Wolters te Uitwijk-Waardhuizen; te Gouda (wijkgemeente Oostpoort), ds. J. Verboom te Nieuwendijk; te Hummelo, proponent J.E. Roth-Wijnands te ‘s-Heerenberg; te Monster (herv.), ds. G. van Wijk te Dordrecht; te Mijnsheerenland (herv.), ds. D. Wolters te Uitwijk-Waardhuizen; te Pesse (protestantse gemeente i.w.), proponent P. Michiels te Utrecht; te Utrecht (Nicolaikerk), ds. D. Neven te Kloetinge; te Wijk bij Heusden (hervormd), ds. A.J. Kunz te Katwijk aan Zee; te Zwijndrecht (hervormd, wijkgemeente Centrum), ds. R.W. de Koeijer te Putten, die bedankte voor Hasselt (hervormd). AANGENOMEN naar Amsterdam-Oost (missionair-diaconaal predikant Elthetokerk), proponent M. Blootens te Amsterdam; naar Apeldoorn-West, ds. H.E. Smit te Schoorl, Groet en Camp; naar Bruinisse (hervormd), proponent F. den Oudsten te Waddinxveen; naar Bunschoten (hervormd), ds. J. Bogerd te Scherpenzeel (Gld.); naar Dirkshorn (gereformeerd), proponent Y. van Benthem-de Ridder te Luttelgeest; naar DokkumAalsum-Wetsens (wijk De Herberg/Catharinakerk), ds. H.F. de Vries te Ternaard en Zoutkamp; naar Ede (De Open Hof-Emmaüs), ds. J.J. Reedijk te Purmerend-Den Ilp; naar Emmeloord (gereformeerd, wijk West), ds. G.L. Keijzer te Luttelgeest/Kuinre; naar Heukelum (hervormd), ds. G.T. Molenaar te Oldeboorn en ds. M.C. Molenaar-Dekker te Harkema; naar Hoedekenskerke, Nisse en ‘s-Heer Abtskerke, ds. E.J. Rietveld te Brielle; naar Kudelstaart, ds. J. van Dalen te Varsseveld; naar Maastricht (studentenpastoraat, als predikant in algemene dienst), proponent A.F. de Fijter te Maastricht; naar Renswoude (hervormd), ds. H.J. Donken te Meerkerk; naar Sexbierum-Pietersbierum, proponent A.J. Wouda te Eerbeek; naar Sirjansland, proponent J.T. Pronk te Capelle aan den IJssel, die bedankte voor Yerseke (Rehoboth); naar Woubrugge (hervormd), proponent W.J. van Schaik te Barneveld; naar IJsselmuiden-Grafhorst (hervormd wijk 2), ds. J.A. Brussaard te Barneveld; naar Zandvoort en Bentveld, ds. T.G. van der Linden te Bloemendaal-Overveen; naar Zwijndrecht (hervormd wijk III Open Hof-kerk), proponent J.W. Schellingerhout te Hendrik-Ido-Ambacht; naar Zwijndrecht (gereformeerd), ds. A.W. Mol te Nieuw-Lekkerland; als predikant in algemene dienst beroepen door de synode (werkbegeleider predikanten), ds. L. Boot te Harderwijk. BEDANKT voor Ameide en Tienhoven (hervormd), ds. S.A. Doolaard te Schoonhoven; voor Barneveld (hervormd), ds. F. Maaijen te

Putten; voor Boven-Hardinxveld (hervormd), ds. A.J. Kunz te Katwijk aan Zee; voor Rijsoord (hervormd) ds. J.A. Woudenberg te IJsselmuiden-Grafhorst; voor Ouderkerk aan den IJssel, ds. G.C. Bergshoeff te Bergambacht; voor Uddel (hervormd), ds. M. Noorderijk te Tiendeveen-Nieuw Balinge. BEROEPBAAR proponent L. van der Laan-van der Wilden, Jan Voermanstraat 9, 6717 VV Ede, e-mail: [email protected], tel. (0318) 64 31 35. proponent H.E. Dankers, Charlotte de Bourbonstraat 5-III, 1055 WN Amsterdam, e-mail [email protected], tel. (020) 773 94 57; proponent N.F.L. de Leeuw, Ruijsdaelstraat 2, 4033 GJ Lienden, e-mail nfl[email protected], tel. (0344) 72 30 00. proponent J.F. Leeflang, Hunze 4, 3904 NS Veenendaal, e-mail j.f.leefl[email protected], tel. (0318) 50 72 01. OVERLEDEN 3 januari W.A. van Wijngaarden (geb. 3 jan. 1945); 17 januari H. Gort (geb. 20 mei 1932); 17 januari H. van Nieuwenhuize ( geb. 15 januari 1922); 18 januari L.A. Nagtegaal (geb. 11 juni 1928); 21 januari T. Bruinsma (geb. 18 juni 1916); 27 januari L.B. Poppezijn (geb. 4 november 1933); 2 februari G.H.H. Notermans (geb. 25 december 1927); 7 februari J.G. Los (geb. 29 februari 1932); 13 februari G.M. Slager (geb. 1 november 1928); 16 februari prof. dr. J.T. Bakker (geb. 9 februari 1924); 18 februari ds. N. Korenhoff (geb. 9 september 1928); 22 februari G. Duitemeijer (geb. 14 juni 1917); 27 februari C.E. van den Broek (geb. 3 oktober 1929).

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

• BERICHTEN

• -&9#005-"/%&-*+,1"4503 70031"4503&4

Ds. Lex Boot uit Harderwijk werd op 4 maart door synodescriba dr. Arjan Plaisier bevestigd als landelijk predikant voor de werkbegeleiding. Boot (49) was ruim zeven jaar predikant in Harderwijk, na Venray zijn tweede gemeente.

Daarnaast is Boot is vice-voorzitter van Vacare, platform voor meditatief leven in en vanuit de Protestantse Kerk in Nederland. Hij was eindredacteur van het vorig jaar verschenen Handboek Christelijke Meditatie. Hij kreeg landelijke bekendheid door zijn aandeel in de eerste twitter-kerkdienst in Amsterdam.



26-03-12 10:54

|

13

Daar in Utrecht ... Is er een kloof tussen de lokale gemeenten en de diensten-organisatie van de Protestantse Kerk? Als het goed is niet, want ‘Utrecht’ werkt voor en namens alle gemeenten. Veel medewerkers zijn niet alleen actief voor de landelijke kerk, maar ook in hun plaatselijke gemeente. In deze rubriek vertellen ze daarover. Deze maand deel 1: Renate Barendregt (27).

3FOBUF#BSFOESFDIU ,FSLJO"DUJF

MOTIVATIE

Ō-BBU[JFOXBUEFLSBDIUJT WBOEFLFSLō Renate hoeft niet lang na te denken over de vraag wat haar motiveert. ‘Beschikbaar zijn voor de ander, of die nu ver weg is of dichtbij.’ Renate werkt sinds 2008 als fondsenwerver voor de dienstenorganisatie in Utrecht. Ze is er verantwoordelijk voor de geldwerving onder plaatselijke gemeenten voor het werk van Kerk in Actie en de Protestantse Kerk. Behalve fondsenwerver is ze sinds 2007 lid van de ZWOcommissie en sinds 2010 jeugddiaken in de Protestantse Gemeente Leusden.

4QBHBBUPGOVUUJHFDPNCJOBUJF ‘Het is geen lastige spagaat, integendeel. Ik leer er juist van. Als informatie onduidelijk is of als een folder niet werkt, merk ik dat meteen. Ook ondervind ik persoonlijk de knelpunten en uitdagingen waarmee plaatselijke gemeenten, commissies en diaconieën te maken hebben. Dat inspireert me weer bij mijn werk als fondsenwerver. Zo ontstond bijvoorbeeld het idee om de Collectekrant te maken. Het doel daarvan is kerkenraadsleden, diakenen, ZWO-ers en kerkrentmeesters beter te informeren over alle verschillende collectes in het komende kwartaal. De feedback die ik krijg in de ZWO- commissie, kan ik goed gebruiken voor de fondsenwerving van Kerk in Actie. Ook, of juist, de negatieve feedback. Het gebeurt regelmatig dat ik na een vergadering van de ZWO-commissie de volgende dag bijvoorbeeld tegen collega’s zeg: ik hoorde gisteren dat de folder over de kerstcollecte onduidelijk was. Met die informatie kunnen we vervolgens aan de slag.’

8BBSSJDIUKFKFPQBMT KFVHEEJBLFO ‘Als jeugddiaken wil ik de jongeren in mijn gemeente graag laten ontdekken

Foto: Protestantse kerk/Marieke Viergever

hoe ze elk in hun eigen leven, er voor de ander kunnen zijn. We stimuleren onze jongeren om de ander te zien, en persoonlijk beschikbaar te zijn. Niet alleen door met hen na te denken over een diaconale levensstijl en het daar met elkaar over te hebben, maar ook door concrete projecten en acties. Eerder gingen we al een dag klussen en brachten we een bezoek aan een woonvorm voor gehandicapte kinderen. Dat is inmiddels echt een traditie geworden. Verder denken we er met alle vrijwilligers binnen het jeugdwerk over om samen met de jongeren een ‘jongerenuitzendbureau’ op te zetten, waarbij jongeren klussen doen voor mensen die hulp nodig hebben. Mijn doel is om het jeugddiaconaat op zo’n manier te verbinden met het bestaande jeugdwerk, dat het uiteindelijk geworteld

raakt in de huidige activiteiten en ook bij overige gemeenteleden gaat leven.’

8BUJTKFXFOTWPPSQMBBUTFMJKLF HFNFFOUFO ‘Voor plaatselijke gemeenten hoop ik dat ZWO-commissies en diaconieën meer de kans krijgen om verhalen naar buiten te brengen. Laat maar eens zien wat je doet! Diaconaat is van oudsher heel stil: in stilte zorgen voor de naaste en de linkerhand niet laten weten wat de rechterhand doet. We houden veel mooie verhalen binnenskamers. Maar er mag best naar iets meer openheid gestreefd worden, zodat we kunnen laten zien wat de kracht is van de kerk, ook in 2012.’ Jacolien Weststrate Medewerker Corporate Communicatie Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

14 |

-FFVXBSEFOOFFNUBGTDIFJEWBOWJFSLFSLHFCPVXFO

,FSLTMVJUJOH [XBBS NBBSIFUCJFEUPPLLBOTFO

KERKGEBOUWEN

De Protestantse Gemeente van Leeuwarden haalde landelijk het nieuws toen besloten werd dat vier van de zeven kerkgebouwen dichtgaan. In twee kerken vindt de laatste dienst op de komende zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren plaats. Henk Drewel, voorzitter van de algemene kerkenraad, en ds. Aat Roest, predikant in een wijk waar de kerk dichtgaat, over een zwaar en pijnlijk proces dat ook enkele lichtpuntjes kent. Kerksluiting is een zwaar proces. ‘Fysiek en mentaal’, zegt ds. A.M. Roest, predikant van de Adelaarkerk in de Leeuwarder wijk Bilgaard. Het kerkgebouw, dat veertig jaar geleden in gebruik werd genomen, en dat voor Roest de afgelopen zeventien jaar het centrum van zijn predikantswerk was, gaat dicht. Maar naast het sombere gevoel dat het afscheid onherroepelijk met zich meebrengt, zijn er ook inspirerende momenten. ‘In de viering waarin we stilstonden bij het veertigjarig bestaan van ons kerkgebouw in januari, kwam die dubbelheid duidelijk naar

voren. Het was een mijlpaal die we wilden vieren, maar we wisten ook dat we vier maanden later de sleutel zouden inleveren – dus hoezo feest?’ Roest koos woorden die toegeschreven worden aan Luther voor de toonzetting van de dienst: ‘Als ik wist dat morgen de wereld zou vergaan, zou ik vandaag nog een appelboom planten’. En dat is precies wat de gemeente na afloop van de jubileumdienst deed: een appelboom planten op het grasveldje naast de kerk. ‘Zonder dat we ook maar enig idee hadden van wat er met dat veldje of met die boom op termijn gaat gebeuren’, zegt Roest.

Ō8FIFCCFO FFOBQQFMCPPNQKF HFQMBOU[POEFSEBU XFXJTUFOXBUFSPQ UFSNJKONFUEBUWFMEKF [PVHFCFVSFOō

Als de kerk sluit Kerksluiting is een van de grote thema’s in veel gemeenten. Vorig jaar verscheen zelfs een handboek over sluiting en herbestemming van kerkgebouwen. Emotionele processen vaak, omdat gemeenteleden een band hebben met de kerk waar ze gedoopt zijn, belijdenis deden, trouwden en uitvaarten meemaakten. In de komende maanden belichten we een paar gemeenten die er doorheen zijn gegaan. Wat waren de hobbels en wat leverde het op? Deel 1: Leeuwarden

Henk Drewel, voorzitter van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente van Leeuwarden, was als kerkganger bij de viering. ‘Ik was onder de indruk van de positieve inslag.’

-FTTFO

Ds. Aat M. Roest (links) en Henk Drewel, voorzitter van de Algemene Kerkenraad in Leeuwarden. Foto: Berber Bijma

Onder Drewels leiding werd de afgelopen jaren een ingrijpend besluit genomen door de Leeuwarder wijkgemeenten, die samen zeven kerkgebouwen gebruiken: vier daarvan gaan dicht. Vlak voor zijn aantreden als voorzitter van de Algemene Kerkenraad was een ánder voorstel aan de orde, namelijk dat drie van de zeven gebouwen zouden sluiten. Nog voor dat besluit officieel werd genomen, bleek er zoveel weerstand en bezwaar te zijn, dat het van tafel ging. Dat was in het voorjaar van 2009. Van dat ‘muurvast gelopen’ besluitproces heeft de kerkenraad geleerd, zeggen Drewel en Roest. De belangrijkste lessen waren: neem belangrijke besluiten altijd in fases met daartussen bedenktijd, houd betrokken wijkgemeenten heel goed op de hoogte en maak als kerkenraad intern goede en duidelijke afspraken over hoe de



26-03-12 10:54

| wijkgemeenten op verzoek van de Algemene Kerkenraad al sinds 2008 bezig met het zoeken naar onderlinge samenwerking. Daaruit kwamen twee samenwerkingsverbanden naar voren van respectievelijk drie en vier wijkgemeenten. Door die samenwerking en doordat de gemeente voortdurend op de hoogte was gehouden van het besluitvormingsproces, was er al enige tijd het besef van naderend afscheid van het eigen gebouw. ‘Natuurlijk hebben we steeds in het kerkblad geschreven wat de stand van zaken was’, zegt Roest. ‘Maar we vertelden ook één keer per maand, bij het koffiedrinken na de dienst, wat er gaande was. Zelfs als dat De Adelaarkerk in Leeuwarden wordt in mei verlaten, tamelijk nietszeggend maar de wijkgemeente gaat vol goede moed door. nieuws was, zoals: de Foto: Martin Klumper (Panoramio) kerkenraad inventariseert momenteel de gebruiksmogelijkheden van de verschillende uiteindelijke besluitvorming gaat gebouwen. Mensen op de hoogte plaatsvinden. ‘De eerste keer is het houden is cruciaal. Je neemt ze mee in besluit in één dag genomen’, zegt het proces.’ In twee andere wijkRoest. ‘Het was een lange, koude dag, gemeenten was de informatie13 december 2008. Ik vergeet het nooit verstrekking veel minder, zegt Drewel. meer.’ ‘En de besluitvorming verliep Mede daardoor was het rommelig’, vult Drewel aan. verzet tegen het In het najaar van 2009 begon het hele uiteindelijke besluit proces opnieuw. Belangrijk die tweede in die gemeenten keer was dat de pijn eerlijk verdeeld groter. werd, zegt Roest. ‘Het was duidelijk: wat de één wint, verliest de ander – en andersom. We hebben tegen het "GTDIFJEPQ besluit gestemd, maar ons erbij 8F[FO[POEBH neergelegd toen de meerderheid van de De kerkgangers Algemene Kerkenraad vóór bleek te van de zijn. Wij wilden niet de pijn bij de ander Adelaarkerk leggen.’ De andere wijkkerkenraden die reageerden hun gebouw moesten prijsgeven, ‘gelaten en hadden dezelfde opstelling, maar een geladen’, zegt groep van tien gemeenteleden, Roest. De sluiting afkomstig uit twee wijkgemeenten, was in alle bijeenmaakte bezwaar. Dat zorgde voor een komsten, van pastorale flinke vertraging. In de zomer van 2011 bezoeken tot de zondagse gaf het (landelijke) generale college vieringen, onderwerp van gesprek. voor de behandeling van bezwaren en De predikant zelf dacht na over een geschillen uiteindelijk groen licht, door passend moment voor een laatste het bezwaar ongegrond te verklaren. dienst en de vorm die het afscheid zou moeten krijgen. De keus viel op 20 mei, de zondag tussen Hemelvaart en #JKIFULPťFESJOLFO Pinksteren die ‘Wezenzondag’ wordt Het proces van afscheid nemen was in genoemd. ‘Heel bewust’, zegt Roest. zijn wijk toen al begonnen, vertelt ‘Het is de zondag die draait om de Roest. ‘We wisten dat het vrijwel onmogelijk was dat er een derde besluit woorden: Ik zal u niet als wezen zou komen waarin onze kerk ineens wél achterlaten.’ Op Pinksterzondag vindt de startdienst plaats in de Grote Kerk open zou blijven.’ Bovendien waren alle

15

van Leeuwarden, die vanaf dat moment de plaats is voor de diensten van Roests wijkgemeente. In de tussenliggende week wordt letterlijk de overgang gemaakt. Iedere avond is er een viering waarbij de deelnemers in etappes een pelgrimage maken langs plaatsen die voor de Adelaargemeente belangrijk zijn of zijn geweest: het multifunctionele centrum van de wijk, de inmiddels afgestoten Regenboogkerk, de lagere school waarmee veel wordt samengewerkt, het voormalige hogeschoolgebouw, het verzorgingshuis en tot slot de Grote Kerk. ‘Een pelgrimage met als doel mensen zo letterlijk mogelijk vast te houden’, zegt Roest.

/JFVXMFWFO Met de sluiting van vier kerkgebouwen – die in de verkoop komen – worden de betreffende vier wijkgemeenten niet opgedoekt. Zij blijven bestaan. In de gemeente van Roest zijn vergevorderde plannen voor de vormgeving van het nieuwe wijkgemeenteleven. Er is onder meer geld dat de Algemene Kerkenraad beschikbaar heeft gesteld voor het (voorlopige) voortbestaan van activiteiten van de wijkgemeente en er zijn eigen financiële bronnen zoals legaten – blessing in disguise van een nogal grijze wijkgemeente, zegt Roest. Met dat geld wil de wijkgemeente een gebouw aankopen waar onder de naam Refugio tal van bestaande en nieuwe activiteiten zullen plaatsvinden. Die variëren van vergaderingen en doordeweekse avondvieringen tot taalcursussen voor allochtonen, inloopactiviteiten, maaltijdgroepen en een pastoraaldiaconaal spreekuur. ‘Onze wijkgemeente heeft altijd een sterk missionaire inslag gehad’, zegt Roest. ‘Die identiteit willen we niet opgeven, ook al raken we nu ons kerkgebouw kwijt. Onder de druk van het proces zijn nieuwe initiatieven ontstaan. Ik heb het bij mezelf ook gemerkt: ideeën waar ik nooit op zou zijn gekomen als onze kerk niet gesloten had hoeven worden. Dat is mooi om te zien, al wens ik het tegelijk niemand toe.’

Ō.FOTFO PQEFIPPHUF IPVEFOJT DSVDJBBMō

Berber Bijma freelance journalist



26-03-12 10:54

16 |

&¥OKBBS,0&345FSTDIFMMJOH

#F[JOOJOHBBO[FF

RECREATIE

Bezinning & recreatie. Dát zijn de ingrediënten van KOERS Terschelling. In 2011 werd in de meivakantie met dit nieuwe project gestart. Inmiddels zijn er vele verschillende bezinningsactiviteiten georganiseerd. Activiteiten in groepsverband of meer individueel, voor een dagdeel of meerdere dagdelen. De deelnemer kiest zelf. Het concept blijkt inspirerend en laagdrempelig voor gasten en eilanders. Even bezinnen terwijl je intussen vakantie viert op het prachtige en inspirerende eiland Terschelling. KOERS Terschelling is niet uit de lucht komen vallen. Het verhaal begint dit jaar precies 45 jaar geleden, toen de Gereformeerde Kerken van Midsland en Terschelling-West zalencentrum ET-10 lieten bouwen, als recreatiegebouw voor het kerkelijk jeugden jongerenwerk. Het gebouw werd genoemd naar een boei op de vaarroute ten noorden van het eiland. Het was de tijd dat het toerisme sterk groeide, de kerken op het eiland hun vele zondagse gasten niet meer konden bergen en er nog nauwelijks recreatiewerk werd georganiseerd. Het christelijk recreatiewerk vanuit ET-10 was daarop in die tijd het antwoord. Bijna dertig jaar verzorgden grote groepen jongeren dit recreatiewerk. Lange tijd gebeurde dit onder leiding van de gemeentepredikant. Uit de onuitputtelijke verhalen blijkt het voor velen een belangrijke, vormende periode in hun leven te zijn geweest. Er werden banden voor het leven gesmeed en ET-10 werd een begrip. In mei 2012 bestaat het gebouw 45 jaar en organiseren we in het hemelvaartsweekend ter gelegenheid van ons jubileum een reünie met al die vrijwilligers van toen. Een paar honderd adressen zijn inmiddels achterhaald. Velen hebben zich al ingeschreven: dat zegt genoeg.

%PPSEFUJKE JOHFIBBME

In mei wordt het 45-jarig bestaan van kerkgebouw ET-10 gevierd.

Midsland. Toen ik, intussen al tien jaar geleden, predikant vanuit ET-10 werd, resteerden van die hoogtijdagen enkel nog weemoedige verhalen. Het kerkelijk recreatiewerk zoals destijds is door de tijd ingehaald. De sfeer was enigszins terneergedrukt. ‘Wie doet het licht uit? Is alles dan voor niets geweest? Hoe nu verder? De gemeente veroudert en wordt kleiner, is er nog wel toekomst?’ Niettemin was de vraag die mij gesteld werd, een positieve: de geloofsgemeenschap zocht iemand die met hen wilde bouwen en vernieuwen in het spoor van het specifieke verleden van ET-10. Daartoe ben ik vanaf het begin één dag per week aangesteld. Die werktijd van de predikant hoeft de gemeente niet terugvertaald te zien in bijvoorbeeld twintig procent meer kerkgangers op zondagochtend. Kortom: er was en is

Ō8BBSHFEFFME XPSEU JTLFSLō

Het gebouw is er nog altijd. Daar gaat de wijk-gemeente iedere zondag ter kerke. Niet direct wat je je voorstelt bij een traditioneel kerkgebouw. Wel een multifunctioneel gebouw, met veel zaal- en workshopruimte, een bar en een keuken. Gelegen aan de rand van het duin op de weg naar het strand van

geen verborgen agenda. Als er gedeeld wordt in alle openheid vanuit de christelijke spiritualiteit is dat goed in zichzelf, zo redeneert men.

(BTUWSJKHFNFFOUF[JKO Het eiland ís gastvrijheid, de meeste bewoners leven ervan en hebben regelmatig gasten aan huis. Niet alleen het eiland maar ook onze gemeente leeft van gastvrijheid. Eén van de kosters bezigt de gevleugelde uitspraak: ‘Het koffiedrinken is bij ons een onderdeel van de liturgie.’ Wat worden er veel verhalen gedeeld met gasten die overal vandaan komen. En ja, gasten zijn wij allemaal! Hoe houden wij op weg naar de toekomst de kerkelijke herberg open? Het is de vraag die vele gemeenten zich stellen. Wij zoeken het op onze inspirerende plek in de dingen die we altijd gedaan hebben maar dan op een andere, eigentijdse manier.

#F[JOOJOHTSFDSFBUJF Zo werden er op het gebied van ‘bezinningsrecreatie’ in de afgelopen jaren meerdere activiteiten georganiseerd. Onder de noemer van ‘de Kerk-Vlieger’ worden inspirerende



26-03-12 10:54

| buitenprogramma’s op maat gemaakt. Deze programma’s zijn bestemd voor allerlei groepen zoals families en/of bruidsparen die iets te vieren hebben, collega’s rondom bezinning op het werk, passagedames, vrienden en vriendinnen die samen tot verdieping willen komen, enzovoort. Sommige groepen komen er speciaal voor naar Terschelling, andere groepen maken een dagdeel gebruik van het aanbod omdat ze toch op het eiland zijn. Thema’s waar groepen uit kunnen kiezen, zijn: Eb en Vloed (over de golfbewegingen in het leven), Jutten en vissen (over verzamelen en delen), Hoofd in de wolken (over dromen en vooruitzien); Bijbelse figuren op Terschelling (kruip in de huid van…).

,FSLEJFOTUFO Daarnaast komen er ook kerkelijke groepen die samen een (jeugd)dienst willen voor-bereiden. Tijdens een weekend ‘samen uit’ is daar alle tijd voor en kan het nuttige en het aangename verenigd worden. De kerkelijke gemeente van ET-10 biedt hen niet alleen onderdak maar ook de mogelijkheid op het eiland alvast ‘proef te draaien’ door een deel van de zondagsdienst te verzorgen. Wij hebben daardoor regelmatig een verrassingsonderdeel in de dienst. Niet altijd, want er komen ook genoeg groepen die zondags niet naar de kerk gaan of niets meer met de kerk hebben. Geen probleem, maar desgewenst is het aanbod er. Daarnaast worden er onder het motto ‘Wandelenderwijs’ (wandelen, delen en wijzer worden) meditatieve wande-lingen en thematochten gehouden. Nu al weer bijna vijf jaar geleden waren we zijdelings betrokken bij de oprichting van Keiland: Kunst, Kerk en Kamperen. Een vakantieweek, in de

eerste week van augustus, met een mix van kunstzinnige workshops, gebedsvieringen, ontmoeting en genieten van het eiland (zie: www.keiland.net).

(FCPPSUFWBO,0&34 Als kleine kerkelijke gemeente hebben we, gezien de groeiende belangstelling, het gevoel dat we verder moeten gaan op de ingeslagen weg. Maar steeds opnieuw die vraag: hoé zet je de koers uit? We wilden ons aanbod verbreden en merkten tegelijk dat het nodig is om dat aanbod beter te profileren. Zo werd vorig jaar KOERS Terschelling geboren. De letters KOERS staan voor ‘Kerk Open Eigentijds Religieus Spiritueel’ op Terschelling. Het woord ‘Kerk’ is bewust blijven staan maar is niet een verwijzing naar de protestantse wijkgemeente ET10. ‘Kerk’ staat ook bij KOERS Terschelling voor: dat wat van de Heer is. En dat wat van de Heer is, wordt gedeeld. Ofwel: waar gedeeld wordt is kerk. Het woord ‘kerk’ is niet noodzakelijk verbonden met het instituut kerk. Daarom werd KOERS Terschelling al voor haar geboorte losgekoppeld van de wijkgemeente. Als kerkelijke gemeente hebben wij immers als uitgangspunt dat het ons er niet om gaat om het instituut in de benen te houden of om onze eigen kerkelijke gemeente te laten overleven. Maar dat het gaat om dat te delen met mensen van binnen en buiten, van buiten en binnen. Loskoppelen leek ons meer ‘open en gastvrij’. Wel draagt de protestantse wijkgemeente ET-10 als koersgenoot het initiatief een warm hart toe. Haar predikant mag één werkdag per week aan het initiatief besteden. Daarnaast vindt KOERS Terschelling haar thuisbasis en onderdak in het ET-10 kerkgebouw in Midsland-Noord.

17

8BUJT,0&345FSTDIFMMJOH Op de eigen website-agenda staat precies waar en wanneer de activiteiten van KOERS Terschelling plaatsvinden. Van creatieve workshops, yoga, dans en muziek tot meditatieve wandelingen, schilderen, spel, cursussen, lezingen en voorstellingen. Een mix tussen Bezinning & Recreatie. Recreatie als her-schepping komt terug in de activiteiten: het besef dat er iets nieuws kan gebeuren als je even stilstaat, naar binnenkijkt en dat wilt delen met een ander. Vervolgens ga je weer verder op je levensweg. Meer informatie: www.koersterschelling.nl

,PFSTHFOPUFO De christelijke spiritualiteit is de ‘nestgeur’ van KOERS Terschelling. Dat is onze inspiratiebron, daar doen we niet geheimzinnig over. Al onze activiteiten bieden we echter aan vanuit een open en gastvrije ruimte. KOERS Terschelling moet het dus hebben van koersgenoten, zowel deelnemers alsook workshopleiders. Velen klikken voorafgaand aan de vakantie al even aan: wat is er te doen bij KOERS Terschelling? De workshopleiders komen uit het hele land. Als mensen zeggen: ‘ik heb ook iets aan te bieden op het terrein van Bezinning & Recreatie’ en het sluit aan bij KOERS Terschelling, horen we graag van deze potentiële koersgenoten.

/B¥¥OKBBS KOERS Terschelling bestaat nu bijna één jaar. Iedere keer is het weer spannend. Zal de activiteit aanslaan? Komen er mensen? Ja, ze komen! Alle activiteiten konden met meer of minder mensen doorgang vinden. Springen we uit de kosten? KOERS Terschelling draait grotendeels op de bijdragen van de deelnemers voor de activiteiten. We moeten dus wel voorzichtig plannen. De kosten zijn wel een punt van aandacht al willen we daar geen punt van zorg van maken. We geloven erin, want wat je deelt, wordt immers meer. Sommige koers-genoten schenken ons een kleine donatie. Zulke reacties zijn hart-verwarmend. Via de opgedane ervaringen is er een vrolijke en inspirerende wind gaan waaien. Mathilde de Graaff predikant op Terschelling Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

18 |

(FOFSBMFTZOPEFBQSJM

8BBSPWFSHBBUEFLPNFOEFTZOPEF In april vergadert de generale synode twee dagen in Lunteren. Er worden rapporten besproken over ambtstheologie, zaken rondom het predikantschap en de voorstellen voor een ICCO-coöperatie. Een kort overzicht.

SYNODE

"NCUTUIFPMPHJF De generale synode verzocht vorig jaar het moderamen een aanzet te geven voor het formuleren van een duidelijke ambtstheologie binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Eén en ander had te maken met de vele voorstellen rondom het ambt van de predikant en de discussie rondom de zogenaamde hbo-theoloog. Het moderamen legt nu een notitie voor waarin de ambtsvisie uiteengezet wordt die aan de kerkorde van de Protestantse Kerk ten grondslag ligt.

Is het zinvol een juniorfase voor predikanten in te voeren? Hoe moeten de jaargesprekken tussen kerkenraad en predikant ingevuld worden? Hoe zijn de resultaten van de pilots inzake bovenplaatselijke samenwerking van predikanten en kerkelijk werkers? Hoe verlopen initiatieven tot samenwerking van gemeenten? Verder wordt een nadere regeling van de Permanente Educatie met bijbehorende generale regeling aan de synode voorgelegd.

#FMFJETDPNNJTTJF1SFEJLBOUFO Sinds de instelling van de ‘Brede studiecommissie inzake beleidsvisie predikantsbezetting’ is er acht jaar verstreken. De commissie bereidde een scala aan onderwerpen voor, zoals de predikantsbezetting in de Protestantse Kerk, de rol van kerkelijk werkers, nascholing van predikanten, vormen van samenwerking tussen predikanten/kerkelijk werkers en samenwerking tussen gemeenten, enzovoort. Een aantal thema’s is al in de synode aan de orde geweest. In het najaar komt de commissie met een eindrapportage. In de synodezitting van april worden besluiten genomen over onder meer de volgende vragen:

7PSNJOHWBOFFO*$$0DP²QFSBUJF Het bestuur van de dienstenorganisatie legde in november 2011 aan de synode een discussienota voor over de vorming van een nieuwe samenwerking in een beoogde ICCO-coöperatie. Het is de bedoeling dat de generale synode hierover in april besluiten zal nemen. Het betreft hier de plannen tot intensievere samenwerking van drie partners: Kerk in Actie, Prisma en Edukans. De organisaties zullen een coöperatie vormen, zo is het voorstel, waarvan ICCO samen met Kerk in Actie de uitvoeringsorganisatie vormt. In de vergadering van november

werden veel vragen gesteld over de beoogde verandering. Het bestuur van de dienstenorganisatie nodigde daarom alle synodeleden uit voor een bijeenkomst in januari te Utrecht, waar synodeleden nader kennis konden maken met de organisaties waarmee Kerk in Actie deze coöperatie wil vormen. In de stukken aan de komende synode wordt uitgelegd waarom de vorming van de coöperatie van waarde is voor het werk van Kerk in Actie. Met name wijst Kerk in Actie op de bundeling van krachten en het delen in internationale netwerken. De ICCO-coöperatie moet ertoe bijdragen dat Kerk in Actie beter kan werken aan haar centrale taak: het uitdragen van barmhartigheid, gerechtigheid voor allen en rentmeesterschap van de schepping. De coöperatie is te zien als een strategisch middel om dezelfde doelen beter te bereiken. De zeggenschap over het beleid van Kerk in Actie blijft bij de generale synode.

,FSLPSEF Ook in deze synode zullen kerkordelijke regelingen aan de orde komen. Nu de consideraties van de classicale vergaderingen zijn voltooid, kunnen besluiten in tweede lezing genomen worden over een tweede reeks kerkordewijzigingen in het kader van de evaluatie van de kerkorde.

7FSLJF[JOHNPEFSBNFOMFEFO Ten slotte: een aantal leden van het moderamen zal (opnieuw) verkozen worden. Verder moet een besluit genomen worden over de (her-) benoeming van de scriba. Jan-Gerd Heetderks woordvoerder generale synode

MEER WETEN?

Het huidige moderamen van de generale synode, van links naar rechts: Mieke Lichtenbelt (ouderling), dr. Arjan Plaisier (scriba), Bert van Bokhoven (ouderlingkerkrentmeester), ds. Peter Verhoeff (preses), mr. Marjoleine Engelbert-Clarenbeek (ouderling) en Bert Broekhuizen (diaken).

De agenda van de vergadering van de generale synode is met de daarbij behorende stukken te vinden op www.pkn.nl > Bestuur en organisatie > generale synode > komende vergaderingen. De openbare zittingen worden uitgezonden door de IKON via www.kerknieuws.nl.



26-03-12 10:54

|

19

,BBSUFOWPPSLJOEFSSFDIUFO Kerk in Actie, de Raad van Kerken en Stichting Inlia zijn met steun van vele organisaties de kaartenactie gestart met een appel op de regering: ‘Geef vreemdelingen hun kinderrechten terug’. Inmiddels zijn de eerste 20.000 kaarten de deur uit. Hopelijk volgen nog vele, zodat deze kaarten het verschil kunnen maken.

KERK IN ACTIE

Kerk in Actie heeft in de afgelopen jaren verschillende campagnes gehouden voor de rechten van vreemdelingenkinderen. De campagne ‘Geen kind in de cel’ resulteerde dankzij de enorme inzet van onder andere protestantse gemeenten uiteindelijk in 143.000 handtekeningen en werd een enorm succes. Kinderen en hun ouders werden namelijk niet meer in detentie gehouden en de regels werden aangepast. Een volgende actie, ‘Geen kind op straat’, resulteerde in een uitspraak van de rechter dat gezinnen met kinderen niet op straat mogen worden gezet, ook al zijn ze uitgeprocedeerd.

(F[JOTMPDBUJFT Omdat de regering kinderen niet meer op straat mag zetten, zijn zeer sobere gezinslocaties in Katwijk en Gilze ingericht. Het leefgeld per dag voor een volwassene bedraagt er iets meer dan vier euro. Meer geld is er niet te besteden voor voedsel, kleding en verzorging. Als mensen een paar weken in een gezinslocatie zouden verblijven, zou dit nog overkomelijk kunnen zijn, maar in de praktijk blijkt dit al te vaak niet het geval te zijn. Vanaf september vorig jaar zijn uit de locatie in Katwijk bijvoorbeeld slechts vijf gezinnen vertrokken. In de volle gezinslocaties is er veel stress. Er zijn geen speelmogelijkheden voor kinderen en een gezin dat er woont, verblijft op één kamer. Veel tieners gaan niet naar school en degenen die dat wel doen worden meer bezig gehouden dan dat ze les krijgen. De scholen in Katwijk en Gilze zijn er namelijk helemaal niet op toegerust om opeens veel kinderen uit verschillende culturen te begeleiden. De bewegingsvrijheid van de mensen in de locaties wordt belemmerd doordat de bewoners elke dag rond het middaguur, dankzij druk vanuit organisaties behalve op zondag, moeten stempelen.

,JOEFSSFDIUFOWFSESBH Als je de minister hierop aanspreekt, legt hij de verantwoordelijkheid voor de barre situatie waarin de kinderen en hun ouders in gezinslocaties leven bij de ouders. Voor gezinnen die een verblijfsvergunning krijgen of die nog in procedure zijn, gaat dit in ieder geval niet op. Maar het is ook in strijd met artikel 2 van het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties om als overheid de verantwoordelijkheid voor deze kinderen af te schuiven op anderen. Het verdrag stelt namelijk vast dat staten de veiligheid en de rechten van kinderen die er wonen, dienen te waarborgen, ongeacht wat hun ouders hebben ge- of misdaan. Zoals de twintigjarige Hedeil uit Irak die in de gezinslocatie in Katwijk verblijft.

Ō"MT[JK OJFULBOHBBO TUFNQFMFO LSJKHU)FEFJMT HBTUHF[JOFFO CPFUFō

Zij heeft blaaskanker en moet chemokuren ondergaan. ‘Ik val vaak flauw, doordat mijn bloedwaarden heel laag zijn’, vertelt ze. Voor vier euro per dag slaagt ze er niet in om gezond voedsel te kopen. Als ze zich te ziek voelt om te stempelen, krijgt het gezin met wie zij in het centrum woont een boete. ‘Af en toe voel ik me radeloos’, zegt Hedeil.

Stuur een kaart aan de minister van Immigratie en Asiel. De kaarten zijn gratis, in setjes van 50, te bestellen bij Kerk in Actie, tel. (030) 880 13 37, per e-mail [email protected] of in de webwinkel.

Geesje Werkman voert als senior projectmedewerker voor Kerk in Actie het beleid van de Protestantse Kerk voor vluchtelingen en asielzoekers uit. Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

20 |

0OUIVMMFOEPOEFS[PFLQSPGES)FOLEF3PFTUXJKTUVJU

,FSLFOOBDIUUSPL ŌPQWBMMFOEWFFMCVJUFOLFSLFMJKLFOō

OECUMENE

De Kerkennacht, die vorig jaar juni in 21 plaatsen tussen de 30.000 en 50.000 mensen trok, is door opvallend veel buitenkerkelijken bezocht. Uit een onderzoek blijkt dat een kwart van de bezoekers geen kerkelijke binding had. Prof. dr. Henk de Roest van de Protestantse Theologische Universiteit sprak van ‘opvallend veel’ buitenkerkelijken, een gegeven dat hem ‘blij’ maakte. ‘In een zwaar geseculariseerd land als Nederland blijkt de Kerkennacht geen binnenkerkelijk gebeuren te zijn.’ gemeenschappen vertonen geen sterke banden, maar vluchtige losse banden.

De resultaten van het onderzoek, dat werd uitgevoerd door De Roest en dr. Elpine de Boer van de Universiteit Leiden onder 1.700 deelnemers en vrijwilligers van de Kerkennacht, werden in februari gepresenteerd. Bij die gelegenheid zei secretaris Klaas van der Kamp van de Raad van Kerken in Nederland dat hij ‘ontzettend in zijn nopjes’ was met een kwart buitenkerkelijken bij de Kerkennacht. ‘Bij welke gewone kerkdienst is 25 procent van de aanwezigen buitenkerkelijk? Zelfs geen 10 procent’, aldus Van de Kamp. De Kerkennacht werd gehouden onder auspiciën van de landelijke Raad van Kerken.

7MVDIUJHFQMFLLFO Naast deze ontwikkeling en kerkverlating is er een andere trend waarneembaar, namelijk de groei van kortstondige, zelfs vluchtige, kerkplekken. ‘De kerk is minder aanwijsbaar dan de kaartenbakken doen vermoeden’, citeerde De Roest een uitspraak uit 1994 van zijn VU-collega dr. Gerben Heitink. De Kerkennacht past in deze ontwikkeling, aldus De Roest en De Boer. ‘Wat de Kerkennacht bijzonder maakt, is dat er meerdere geloofsgemeenschappen en verschillende activiteiten op één avond, vrijblijvend te bezoeken zijn.’

#JK[POEFSFTGFFS Uit het onderzoek bleek dat ruim 13 procent van de deelnemers zich “algemeen religieus” noemt, van de kerkgangers 11 procent en van de niet-kerkgangers ruim 20 procent. Zowel de kerkgangers als de niet-kerkgangers hebben tijdens de Kerkennacht vooral bezinning ervaren. Verder werd genoemd een specifieke bijzondere sfeer, die vooral te maken had met de ruimte waarin een en ander plaatsvond, en het gegeven dat dit ’s avonds of ’s nachts was. Aantrekkelijk voor de bezoekers was ook het feit dat deelnemen aan de activiteiten vrijblijvend was en er geen lidmaatschap of andere verplichtende vorm van verbinding werd gevraagd. Dit sluit volgens De Roest aan bij een verschuiving in de maatschappij van duurzame, ‘geïnstitutionaliseerde’ gemeenschappen naar ‘lichte’ gemeenschappen, van verplichtng naar vrijblijvendheid, van vanzelfsprekende deelname naar een keuze voor een bepaald aanbod. Lichte

Ō&OQSPDFOU IFFGUDPOUBDUHFIBE NFU(PE IFUIPHFSF FOPGFFOIPHFSF NBDIUō $POUBDUNFU(PE

Publiek tijdens de kerkennacht 2011 bij de Sint Joriskerk in Amersfoort. Foto: Hollandse Hoogte/Jaco Klamer

De helft van de ondervraagden vond de Kerkennacht inspirerend; bijna evenveel sprak van een bijzondere sfeer; iets minder van een moment van bezinning; een derde had een bijzonder gevoel van verbondenheid; leerzaam werd door ruim een kwart genoemd. De Kerkennacht had een bepaalde energie gegeven, aldus een zesde van de ondervraagden. En 15 procent had contact gehad met God, het hogere en/



26-03-12 10:54

|

21

,FSLFOOBDIUFO

In Gouda werd de Kerkennacht door de burgemeester geopend vanuit het voor Gouwenaars bekende Goudkistje XL. Foto: www.goudabruist.nl

of een hogere macht. Ongeveer evenveel bezoekers zeiden dat door de Kerkennacht het beeld van de kerk was veranderd.

0FDVNFOFWFSTUFSLU Niet minder dan 84 procent van de vrijwilligers zei dat door het organiseren van de activiteit de oecumene was versterkt. In het model van de Kerkennacht was de organisatie vanaf het begin oecumenisch van opzet. Terwijl in het algemeen de oecumene in het slop zit, blijkt de Kerkennacht nieuwe mogelijkheden in de oecumene te bieden, met behoud van de verschillen en van de eigen identiteit, aldus De Roest. Wil je andere groepen, bijvoorbeeld jongeren of buitenkerkelijken, erbij betrekken, dan moet je die bij de organisatie betrekken. Ook moeten de thema’s hierop worden aangepast.

"OEFSFSFMJHJFT Hier en daar, onder meer in Rotterdam, was de vraag gesteld of ook andere religies bij de Kerkennacht moeten worden betrokken. De Roest zei daar geen voorstander van te zijn. ‘Het blijft een Kerkennacht, geen nacht van de religies. Bovendien was een van de doelstellingen ook missionair, uitgaan-de van het besef dat de christelijke godsdienst van belang is voor de samenleving. Ik zou het houden bij Kerkennacht. Het zijn huizen van de Heer. Je laat zien wat je in huis hebt, ook de inhoud van het geloof’, zei De Roest op de persconferentie. In het weekend van 21-23 juni 2013 wordt opnieuw een Kerkennacht georganiseerd. De verwachting is dat nog meer kerken in steden en dorpen zullen meedoen.

Eenmaal in de twee jaar stelt een groeiend aantal kerken ’s avonds en ’s nachts haar deuren open voor publiek. Mensen kunnen binnenkomen voor een activiteit, voordracht, muziek of meditatie. Gemeenten bepalen die invulling zelf, het publiek kan een zelfgekozen route langs de kerken afleggen. Het fenomeen van de Kerkennacht ontstond in 2001 in Halle in het oosten van Duitsland. De eerste Kerkennacht in Nederland vond plaats in 2007 in Rotterdam als uitvloeisel van contacten van de Laurenskerk met een partnergemeente in Dresden. De Rotterdammers waren onder de indruk van de oecumenische samenwerking, van de kansen om nietkerkelijke mensen te bereiken en zagen mogelijkheden voor creatieve presentaties van wat kerken te bieden hebben.

3BBEWBOLFSLFO Het initiatief verspreidde zich via het Netwerk Citykerken naar Utrecht (2008), Den Haag (2009) en Amsterdam (2010). In 2011 werd er een Kerkennacht gehouden in Alkmaar, Amersfoort, Amsterdam, Breda, Deventer, Duiven, Eindhoven, Gouda, Haarlem, Den Haag, Den Helder, Leeuwarden, Leiden, LeidschendamVoorburg, Lelystad, Nijmegen, Rotterdam, Rijswijk, Soest, Utrecht en Veenendaal. Sinds 2009 wordt er samengewerkt onder de koepel van de landelijke Raad van Kerken. Informatie: www.raadvankerken.nl

Dirk Visser freelance journalist

• BERICHTEN

raad van kerk en in nede rlan d

bezin in g 4 1 / 2n 012

De Raad van Kerken in Nederland biedt in de uitgave Gebundelde krachten in de oecumene de plaatselijke geloofsgemeenschappen twee nieuwe instrumenten aan om de oecumene jong en vitaal te houden. • Een checklist als thermometer van de plaatselijke oecumene; • Een convenant als instrument om een verbond van plaatselijke geloofsgemeenschappen te sluiten. Met de checklist kunnen plaatselijke geloofsgemeenschappen samen de oecumenische samenwerking

evalueren zoals ze is gegroeid in hun woonplaats. In een convenant kunnen zij de bestaande samenwerking bezin ning

OECUMENE

oecu meni sche

• /*&68&*%&&/7003-0,"-&

Gebu ndeld

e krac hten in de oecu mene

vastleggen en plannen maken over groei van de samenwerking in de nabije toekomst. Een convenant legt de oecumene van het verleden als verworvenheid vast, viert de oecumene van het heden en maakt verdere afspraken voor de toekomst. De uitgave is het startsein voor een landelijke campagne van de Raad van Kerken ‘Bundel de krachten in een convenant’. Bestellingen en informatie: Raad van Kerken in Amersfoort, tel. (033) 463 38 44 of [email protected], en de website: www.raadvankerken.nl > convenanten. Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:54

22 | • BERICHTEN

• 5)&0-0(*&*/(30/*/(&/ De Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap houdt op dinsdag 10 april 2012 ‘Een Dag Student’. Dit is een eendaagse kennismaking met de opleidingen Theologie en Godsdienstwetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen. Studiekiezers kruipen een dag in de huid van een student. Zij volgen een hoorcollege en een werkcollege en krijgen een studieopdracht. Toetsing geschiedt door het maken van een proeftentamen. In de pauze is er gelegenheid om kennis te maken met studenten. ‘Een dag student’ is bedoeld voor studiekiezers die na een bezoek aan een voorlichtingsevenement als de Voorlichtingsdag en de Open dag op Locatie inhoudelijk willen kennismaken met een studie. Programma en aanmelding: www.rug.nl/ggw/eendag.

• 01&/%"(&/8*/%&4)&*. Inspireert religie je? Kunnen bijbelverhalen je verwonderen? Houd je je graag bezig met zingevingsvraagstukken? Nieuwsgierig naar wat jou en anderen beweegt? Wil je er werk van maken? Steek dan je licht eens op bij de opleidingen Theologie en Levensbeschouwing van de Christelijke Hogeschool Windesheim met studielocaties in Zwolle en Utrecht, in voltijd of in deeltijd, op Bachelor- of Masterniveau, voor jong en ouder. Voorlichtingsbijeenkomsten: deeltijdopleiding in Utrecht op zaterdag 14 april en 16 juni 2012 van 10.00 tot 13.00 uur, met proefcolleges. In Zwolle op vrijdag 8 juni en 24 augustus 2012 tussen 19.00 en 21.00 uur, vrije inloop. Voor de voltijdopleiding: Zwolle op vrijdag 20 april 2012 tussen 13.00 en 17.00 uur, vrije inloop. Beroepsperspectieven: Kerkelijk werker, leraar godsdienst/levensbeschouwing, voorganger in een kerkgenootschap, pastoraal werker binnen een diaconaal project of geestelijk verzorger binnen een zorginstelling. De opleidingen zijn erkend door de Protestantse Kerk in Nederland, de Unie van

Baptistengemeenten in Nederland, de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten, het Leger des Heils en de Molukse kerken. Informatie: www.windesheim.nl of tel. (088) 469 96 99 of e-mail: [email protected].

• ".45&3%".4&/"$)57"/%& 5)&0-0(*&

Op 21 juni 2012 zal voor de tweede maal de Nacht van de Theologie plaatsvinden in de Hermitage Amsterdam. Tweehonderd theologen gaan in gesprek over het thema ‘Vreemd vermogen’. De Theologie Oeuvreprijs wordt uitgereikt aan theoloog/dichter Huub Oosterhuis, die het pamflet ‘Red hen die geen verweer hebben’ speciaal ter gelegenheid van deze nacht schreef. Hij ontvangt de prijs voor zijn bijdrage aan de liturgische kerkmuziek, zijn pleidooi voor rechtvaardigheid en tal van initiatieven waardoor mensen opnieuw over levensvragen zijn gaan nadenken. De Nacht van de Theologie 2012 wordt georganiseerd door de Protestantse

Kerk Amsterdam, dagblad Trouw, NCRV, IKON en de Remonstrantse Broederschap. Meer informatie vanaf medio april via: www.nachtvandetheologie.nl

• 53"*/*/((&&45&-*+, -&*%&34$)"1

De Stichting Oecumenische Spiritualiteit biedt een toerustingsprogramma voor pastores die zich verder willen bekwamen in het geven van spirituele leiding van groepen en gemeenschappen. Tijdens de training is aandacht voor effectiviteit in liturgie, pastoraat, vorming en beleid, en voor de eigen spiritualiteit. De stichting verzorgt deze training samen met andere organisaties, waaronder het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE). Cursusleiding: theologen en trainers/coaches uit bedrijfsleven en overheid. Plaats en tijd: De Emmauspriorij te Maarssen: 14 en 15 september, 30 oktober, 27 november, 15 januari 2013 en 12 februari 2013. Kosten: € 550,- tot € 600,- inclusief de overnachting en de maaltijden. Informatie en aanmelding: www.pkn.nl/pcte.

• /003%."/4Ŵ456%*&%"( 07&3)&5(&8&5&/

Huub Oosterhuis wint de Theologie Oeuvreprijs. Foto: Hollandse Hoogte/Gees Dubbelman

Het geweten staat in de actualiteit, bijvoorbeeld in de medische ethiek rond levensbeëindiging en in de economie rond duurzaamheid. Tijdens de Noordmansdag op 30 mei a.s. wordt gekeken hoe de ethische theoloog O. Noordmans (1871-1956) met het geweten omging. Bekend is dat hij het begrip eerder antropologisch dan ethischer benaderde. Sprekers zijn dr. Peter Verbaan, predikant in Ermelo, en dr. Ad Verbrugge, universitair hoofddocent sociale en cuturele filosofie Vrije Universiteit Amsterdam. ’s Middags zijn er workshops over het thema. Plaats en tijd: Bergkerk Amersfoort, 10.30 uur. Kosten (met lunch): nietdonateurs € 40,-, donateurs € 20,-, studenten € 10,-, te voldoen bij entree. Informatie en aanmelding: [email protected] of tel. (0548) 65 56 35.



26-03-12 10:54

|

23

• BERICHTEN

• -&*%4&-&;*/(&/(""/ ENTHOUSIAST DOOR

4BNFOXFSLJOH In de loop van de jaren is de samenwerking met de Leidse Theologische Faculteit en met name met de kerkelijke opleiding (later PThU) sterk geweest. Ook werd er nauw samengewerkt met de theologische uitgeverijen Callenbach en Kok Kampen. Hoogtepunt in het bestaan van de Stichting en van deze samenwerking was ongetwijfeld de studiedag in 1999 onder de titel Jezus: bij hoog en bij laag. Harry Kuitert en Bram van de Beek discussieerden op het scherpst van de snede voor een gehoor van meer dan vijfhonderd aanwezigen over christologie. Een aantal factoren heeft geleid tot het besluit het vertrouwde en succesvolle format van de Leidse Lezingen te verruilen voor een nieuwe aanpak. De belangrijkste factor is het aanstaande vertrek van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) uit de Leidse Universiteit. Daardoor zal de eeuwenlange klassieke theologiebeoefening aan Nederlands oudste universiteit vrijwel geheel verdwijnen. Op 15 maart jl. nam de PThU officieel afscheid van Leiden met een symposium onder de titel Uitgesproken Leids. De Stichting Leidse Lezingen ‘2.0’ hoopt met haar doorstart dat unieke uitgesproken Leidse geluid ook in de toekomst te laten klinken aan de universiteit.

)FUOJFVXFTFJ[PFO Samen met het Leidse Instituut voor Godsdienstwetenschappen organiseert de Stichting Leidse Lezingen vanaf het seizoen 2012–2013 jaarlijks drie

Het stichtingsbestuur van de Leidse Lezingen, van links naar rechts dr. Herbert Wevers, drs. Ad van Houwelingen, drs. Michiel de Leeuw, dr. Charlotte van der Leest (voorzitter), dr. Gerlof Bosma. Drs. Niek Smit ontbreekt op de foto.

studiemiddagen over een overkoepelend en prikkelend thema. Deze bijeenkomsten zullen plaatsvinden in het hart van Leiden, het Klein Auditorium aan het Rapenburg, met een borrel ter afsluiting. In het seizoen 2012–2013 luidt het thema: Religie en Seculariteit. Botsing of Bestuiving?, met de volgende bijeenkomsten: "OUJQBQJTNFFOBOUJJTMBNJTNF PLUPCFS

Sinds alle media-aandacht voor het seksueel misbruik in de RoomsKatholieke Kerk, is het woord ‘antipapisme’ terug van weggeweest. Hoe zat dat met het negentiendeeeuwse antipapisme en is er een vergelijking te trekken met hedendaagse anti-islamsentimenten? Deze eerste bijeenkomst zal plaatsvinden ergens rond Hervormingsdag.

THEOLOGIE

De Protestantse Theologische Universiteit nam op 15 maart jl. afscheid van haar standplaats Leiden, maar de Stichting Leidse Lezingen, die al 27 jaar studiedagen in Leiden organiseert op het snijvlak van theologie en cultuur, gaat onverdroten door. Met een geheel nieuw format. De Stichting Leidse Lezingen werd indertijd opgericht als een toevoeging aan het alumnibeleid van de Theologische Faculteit en de Kerkelijke Opleiding in Leiden. De stichting heeft daarna vele succesvolle conferenties georganiseerd, waarbij een opkomst van 120 personen geen uitzondering was. Uniek voor de Leidse Lezingen was ook dat er op elke studiedag een bundel kon worden gepresenteerd met daarin de op de studiedag gehouden lezingen, aangevuld met artikelen en commentaren van andere scribenten.

(PETEJFOTUWSJKIFJEFOTFDVMBSJUFJU GFCSVBSJ

De laatste tijd botsen de seculiere cultuur en de godsdienstvrijheid nogal eens. Het debat over ritueel slachten en het wetsvoorstel dat op het laatste nippertje sneuvelde, is daar een goed voorbeeld van. Een belangrijk debat. 3FMJHJFFOBUIF«TNF NFJKVOJ

Alain de Botton schreef onlangs het prikkelende boek, Religie voor atheïsten. Een heidense gebruikersgids, waarin hij stelt dat atheïsme nog veel van religie kan leren. Kan hij doorgewinterde atheïsten overtuigen en kunnen kerk en theologie op hun beurt hun voordeel doen met de boodschap van de atheïsten? Ad van Houwelingen bestuurslid Stichting Leidse Lezingen en predikant in Noordwijk

15I6OFFNUBGTDIFJEWBO-FJEFO 6USFDIUFO,BNpen Per 1 september 2012 verhuist de Protestantse Theologische Universiteit naar Amsterdam en Groningen. De huidige vestigingen in Utrecht, Kampen en Leiden zullen dit jaar worden verlaten. Het seminarium in Doorn blijft deel uitmaken van de universiteit. Om haar ambities ook op de langere termijn te kunnen realiseren, kiest de PThU voor samenwerking met de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Beide kunnen bogen op een bloeiende en ambitieuze theologische faculteit, die bovendien zelfstandig is. In theologische traditie en wetenschappelijke focus zijn er echter ook verschillen. En juist dat maakt

deze samenwerking des te waardevoller. Samen met studenten, oud-studenten, medewerkers, oud-medewerkers en andere relaties wil de universiteit stilstaan bij het afscheid van de vestigingen Leiden, Utrecht en Kampen. Het afscheid van Leiden vond plaats op 15 maart. De andere twee afscheidsbijeenkomsten vinden plaats op: • vrijdag 20 april 2012 in Utrecht • vrijdag 11 mei 2012 in Kampen Elke bijeenkomst heeft zijn eigen karakter, opbouw en programma. Meer informatie en aanmelden: www.pthu.nl.



26-03-12 10:54

24 |

JOP is de jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland

.JTTJPOBJS+FVHEXFSLJOEFQSBLUJKL Levend en aansprekend jeugdwerk inspireert. Een voorbeeld van een missionair project waar JOP aan meewerkt is het Xnoizz Flevo Festival dat deze zomer voor de 35e keer, van 16-19 augustus in Bussloo, plaatsvindt. Jaarlijks bezoeken bijna 10.000 jongeren dit festival. Veel van die jongeren komen uit de Protestantse Kerk, maar er zijn ook veel bezoekers die weinig (meer) met kerk en geloven hebben. Het Xnoizz Flevo Festival spreekt jongeren enorm aan. Daarom is het festival de perfecte gelegenheid voor jeugdwerkers om concreet met missionair jeugdwerk aan de slag te gaan. Sibbeline van de Bosch (15 jaar) uit de Protestantse Gemeente Abcoude is één van die jongeren die in 2011 voor het eerst het festival bezocht. Sibbeline was nog nooit naar het Flevo Festival geweest. Ze had wel eens vaag van het festival gehoord, maar serieus overwegen om het festival te bezoeken had ze niet gedaan. Maar toen haar hele jeugdgroep een VIP-arrangement voor het Xnoizz Flevo Festival won met Sirkelslag, ging ze toch mee met de groep.

festivalterrein en dat zag er zo gaaf en gezellig uit. Overal speelden bandjes, werden voorstellingen gegeven en zag je mensen gewoon lekker in de zon op het strand zitten relaxen. Ik wist niet dat er zoveel jongeren waren die ook bezig zijn met het geloof. Daardoor voelde ik me direct thuis. Er was een kerk die 24 uur per dag open was. Ik ging daar een keer heen om 23.00 uur. Ik zei nog tegen degene met wie ik samen was: ‘Kijk nou, dat is toch bizar. Zoveel jongeren bij elkaar in één kerkdienst!’

)FFMBOEFST Ze vertelt: ‘We wisten totaal niet wat we moesten verwachten als groep. Natuurlijk hadden we wel wat vooroordelen, misschien was het wel een plek waar alleen kerkliedjes werden gezongen? Maar toen we de YouTube-filmpjes van tevoren bekeken, wisten we dat het heel anders zou worden dan we van tevoren hadden gedacht. Hoe meer we ontdekten over het festival hoe meer zin we erin kregen!’

Ō*LWPFMEFNFFSEJSFDUUIVJTō Nu Sibbeline terugkijkt, komt ze bijna woorden tekort om te vertellen hoe ze het vond. ‘Het was in één woord geweldig! Toen we aankwamen stond de legertent er al waar we in konden slapen. We hadden gelijk leuk contact met de mensen in de tent naast ons. We liepen een rondje op het

)FDIUFHSPFQ De complete groep bestond uit jongeren in de leeftijd van 13 tot en met 15 jaar. De groep is echt hechter geworden tijdens het festival, vindt Sibbeline. ‘Ik trok een poosje met de één op en dan weer met de ander. Eerst gingen we vooral om met de ouderen in de groep, maar door Flevo is de groep beter gemixt. We kennen de anderen nu veel beter. De meeste jongeren uit de groep horen wel bij een kerk, maar ook vriendinnen die niet zoveel met kerk en geloof hebben vonden het helemaal geweldig.’

0OUTQBOOFOTGFFS Maar wat Sibbeline het meest is bijgebleven is de ontspannen sfeer. Ze vertelt: ‘het voelt gewoon ontzettend veilig. We zeiden nog tegen elkaar: Bizar toch dat we echt



26-03-12 10:54

|

25

.JTTJPOBJS+FVHEXFSL JOEFTQPUMJHIUT -FWFOTQBSFMT

helemaal niemand zien vechten of moeilijk zien doen. Alles loopt door elkaar heen en accepteert elkaar gewoon en wil er echt iets tofs van maken. Niet normaal! Ik had echt het ultieme gevoel van vrijheid deze drie dagen! Iedereen accepteert elkaar gewoon volledig!’

#FHFMFJEJOH Peter, één van de begeleiders van de groep vertelt: ‘Als ik terugkijk is het Flevo Festival echt een ijkpunt geweest in het leven van de jongeren. Als ze later terugdenken aan hun tienerjaren dan ben ik er van overtuigd dat het Flevo Festival echt iets is wat ze zich zullen herinneren. Ik raad het elke jeugdgroep aan om ook te komen. Ik durf bijna vooraf succes te garanderen. Wij gaan in ieder geval augustus 2012 zeker weer!’

'BDUT'MFWP'FTUJWBM Toegangsprijs verlaagd: de toegangsprijs is dit jaar verlaagd. De all-in ticketprijs vanaf 12 jaar en ouder bedraagt: € 99,Vernieuwd concept: een belangrijk nieuw onderdeel dit jaar is co-creation: Co-creation betekent dat het festival pas af is, als jij als bezoeker letterlijk hebt meegebouwd. Dit kan op allerlei gebied, denk aan theater, muziek, of help letterlijk meebouwen aan het hoofdpodium. Bijzondere laatste festivaldag: de hele zondag kun je geïnspireerd raken. In de ochtend zijn er diverse inhoudelijke programma’s, sprekers en te gekke bands. Vanaf 15.00 uur is het festivalterrein open voor iedereen. Het festival wordt afgesloten via een ‘grande finale’ vanaf mainstage.

Johan Wondergem communicatieadviseur bij JOP

De armband met Levensparels is een hulpmiddel voor bezinning, waarmee je dichter bij God en bij jezelf kunt komen. Er zijn achttien ‘parels’, met verschillende betekenissen. De bijbehorende levensvragen, gedachten en gebeden zijn terug te vinden in een boekje. De Levensparels worden gebruikt door duizenden jongeren in verschillende Europese landen. De Levensparels zijn te gebruiken door jongeren, kinderen en volwassenen. Individueel, in groepen of gemeentebreed. Ze zijn ook zeer geschikt als introductie om over God te praten met jongeren van buiten de kerk. Er zijn via www.jop.nl/winkel verschillende producten te koop: • Levensparelarmband met miniboekje: € 8,00 • Zelfrijgset: € 7,50 • Boekje: € 1,50 • Werkmap Levensparels: € 29,95 • Bij uitgeverij Boekencentrum is een boekje met achtergrondinformatie verkrijgbaar: www.boekencentrum.nl

4JSLFMTMBH Sirkelslag speel je als groep, gewoon in je eigen woonplaats tegen duizenden andere jongeren in Nederland. Online sta je in verbinding met elkaar. Sirkelslag is een perfect middel om invulling te geven aan een catechesebijeenkomst of kerkelijk jeugdwerk. Het is een spannend, interactief spel tussen groepen uit heel Nederland! Het kost weinig voorbereidingstijd en brengt op een laagdrempelige en ontspannen manier christelijke thema’s en onderwerpen over aan kinderen en jongeren. Kijk op www.sirkelslag.nl voor meer informatie.

8",&61$"--ESJWFJO WAKE UP CALL drive-in is zeer geschikt om op een feestelijke manier het seizoen te starten of af te sluiten. Maar het evenement kan ook op andere momenten in het jaar worden georganiseerd, bijvoorbeeld in het kader van een christelijke feestdag. WAKE UP CALL drive-in levert niet alleen een leuk feest op: voor de jongeren in de werkgroep is het ook een unieke kans om zelf een groot evenement voor hun leeftijdsgenoten te organiseren binnen of buiten hun jeugdgroep. WAKE UP CALL drive-in is een mix van muziek, feest, creatieve workshops en viering rond het thema ‘Geloof, hoop en liefde’. Op www.jop.nl/wakeupcall staat een filmpje en meer informatie.

Advies nodig over Missionair Jeugdwerk of ondersteuning op maat? /FFNDPOUBDUPQNFU +01WJBXXXKPQOM POEFSTUFVOJOH

)FUGFTUJWBMJTFFOGFFTUFMJKLFQMFLEJF¥DIUF POUNPFUJOHFOCVJUFOCFQFSLFOEFEFOLLBEFST TUJNVMFFSU8FIPQFOBMUJKEEBUEFWFSSBTTFOEF POUEFLLJOHFOEJFEFCF[PFLFSTEPFOPWFS (PE [JDI[FMG IVO TPDJBMF PNHFWJOHFOEF TDIFQQJOHJNQBDUPQIVOMFWFOIFCCFO)FU JTNPPJPNPPLIJFSUFMF[FOEBUEBUPPLFDIU HFCFVSU Friso Mout

voorzitter Programmateam Xnoizz Flevo Festival en medewerker bij JOP Kerkinformatie Ŕ BQSJM


26-03-12 10:55

26 |

/JFVXFMBOUVTTFOIVMQWFSMFOFSTWPPSFYHFEFUJOFFSEFO

Ō&FOXBSNIBSU NBBSPPLLFOOJTō

DIACONAAT

Een gevangene vertelt: ‘In verwarde toestand ben ik naar het huis van bewaring gebracht en daar kreeg ik een cel toegewezen. Helaas bekend terrein. Bewaarders hielpen mij de wegen te bewandelen naar een dominee van de inrichting. Hij was de enige die regelmatig tijd maakte om gewoon even naar me te luisteren.’ Het is een van de citaten van een gedetineerde uit het boekje ‘Hou me vast, laat me los’ dat op vrijdag 3 februari werd gepresenteerd tijdens het symposium ‘Verbinden en Versterken’. In het gelijknamige project werken Exodus en Kerk in Actie samen aan een doelgerichte begeleiding van ex-gedetineerden. Beide organisaties – Exodus en Kerk in Actie – zijn in september 2011 een proefproject gestart met als doel alle hulpverlening in de detentie in kaart te brengen en zo veel mogelijk te verbeteren. Diaconaal pastor Veerle Rooze is vanaf die datum de uitvoerder van het project. Op het symposium in de Penitentiaire Inrichting Lelystad waren vrijwillige en professionele hulpverleners aanwezig.

veel vraag naar begeleiding bij de gedetineerden, maar op de een of andere manier komen ze niet met elkaar in contact. Bijzonder aan dit project is dat we echt nagaan wat ondersteunend is voor gedetineerden. Dat moet centraal staan. Dat vind ik mooi: op zoek gaan naar datgene waar ex-gedetineerden behoefte aan hebben in plaats van dat je voor hen gaat denken.’

$PNQMFY

8FFSCBSTUJH

Het begeleiden van ex-gedetineerden blijkt vaak complex te zijn. Versnippering van de vele goedbedoelde initiatieven ligt op de loer. Zeker nu bezuinigingen in alle mogelijke vormen een aanslag zullen doen op de mogelijkheden van detentiecentra, is samenwerking van het grootste belang. Uitvoerder van het project en diaconaal pastor Veerle Rooze signaleert een gebrek aan aansluiting: ‘Er is aan de ene kant een groot aanbod van vrijwilligers. Aan de andere kant is er ook

‘Wat me na vier maanden binnen dit project opvalt, is dat het niet alleen een succesverhaal is, maar dat er ook veel weerbarstigheid in zit. Het vraagt veel doorzettingsvermogen. Niet alleen van mensen in de detentie, maar ook van mensen die begeleiden. Als ik terugkijk, zie ik veel mensen die dit werk met hart en ziel doen. Hoe bijzonder is het wanneer je al twintig jaar in dit veld zit en nog steeds kans ziet om betrokken te zijn en een warm hart te voelen voor gedetineerden. Die grote betrokkenheid

Carla van der Vlist, teamleider binnenlands diaconaat bij Kerk in Actie: ‘Voor wie ben ik medemens?’. Foto: Gerrit Groeneveld

is me echt opgevallen. Het doel van dit project is ook om te inventariseren wat er in de voorbije jaren al aan goede dingen is gedaan. Ik ga niet zelf opnieuw het wiel uitvinden, maar ga op zoek naar al die wielen die, soms op onverwachte plaatsen, al zijn uitgevonden. Ik was bijvoorbeeld bij een vrijwilligersgroep rond de tbskliniek van geestelijk verzorger Arjan Noordhoek. Bij die vrijwilligersgroep is een kerk betrokken. Binnen die kerk is er een Surinaamse eetgroep en een maatjesproject. Bij deze mensen zit de nazorg aan (ex)gedetineerden eigenlijk in hun hart en in hun genen. Zij hoeven daar niet over na te denken. Dat zijn de lessen die wij kunnen leren; daar zit de kracht waarmee dit project verder kan.’

7FSUSPVXFO Peterhans Koperberg, directeur van de Penitentiaire Inrichting Lelystad, stelt ook vast dat de samenleving een actieve rol moet spelen bij de terugkeer van ex-gedetineerden in de maatschappij. ‘Een gedetineerde heeft na zijn of haar vrijlating weer het vertrouwen van mensen en organisaties nodig die geloven in het herstel waarmee in de gevangenis al is gestart. De aanwezigheid van een breed netwerk is van belang, om onzekerheden bij de ex-gedetineerde weg te nemen. Een netwerk dat bestaat uit organisaties, overheden, bedrijven en kerken. Hier start volgens mij de verbinding.’ Ook Meta Jacobs, wethouder te Lelystad, onderkent die noodzaak voor samenwerking en afstemming. ‘Ik wil inzetten op ‘eigen kracht’, de aandacht van mensen voor elkaar. We hebben voor zorg allemaal mooie Engelse termen, maar bel gewoon aan bij je buren als je hen twee dagen niet hebt gezien en vraag wat er aan de hand is. Ik krijg weinig geld uit de begroting van de gemeente Lelystad, maar dat maakt me niet uit. Ik heb mensen nodig die de



26-03-12 10:55

|

27

“Het is bijzonder om te zien dat mensen uit allerlei disciplines zeggen: wat hier gebeurt dat hebben we nodig, dat verbindt. Dat helpt ons om onze gemeenschappen sterker en menswaardiger te maken. Leer het uit de Joodse wijsheid: ’Duisternis heft zich pas op wanneer je de ander echt in de ogen hebt gekeken’. Zo’n samenleving hebben we nodig, een samenleving waarin de mensen elkaar niet voorbijlopen, maar elkaar in de ogen zien.’ Gerrit Groeneveld freelance journalist en fotograaf

Diaconaal pastor Veerle Rooze. Foto: Gerrit Groeneveld

handen uit de mouwen steken, die oren en ogen hebben en die hun werk doen in de wijken. Als je alle teams op het gebied van welzijn in de wijken kunt koppelen, kan je zien waar het misgaat. Aan het onderhoud van tuinen, zijn de gordijnen overdag open - dat soort dingen.’ ‘Hoe motiveer je vrijwilligers om mensen in de maatschappij te beggleiden? Door de huidige bezuinigingen kunnen we het werk niet allemaal met betaalde banen doen. Wat ik zou willen, is dat we inzetten op beroepskrachten die vrijwilligers de goede dingen meegeven. Leer hen waar de grenzen liggen en zorg dat ze goede keuzen kunnen maken. Ook is het belangrijk om als organisatie goed voor uw vrijwilligers te zorgen. Wat ik zie bij veel organisaties is dat ze hun vrijwilligers niet kennen. Maak een databestand, zorg ervoor dat je een nieuwsbrief verstuurt, geef aan wat je zo belangrijk vindt, waardeer hen. Al krijgen ze van u maar een kaart op hun verjaardag. Zorg dat ze herkend en erkend worden.’

hebben van bepaalde persoonlijkheidsstoornissen, want je moet voorkomen dat mensen met hun warm hart de fout in gaan. Daarom moet je zorgen voor een goede combinatie: een warm hart en kennis van zaken.’ Verder is het volgens Arjan Noordhoek van groot belang dat je als hulpverlener ook durft en kunt zeggen hoe je persoonlijk in het leven staat. ‘Dat hoor ik vaak van moslimjongeren. Die vragen me: “Zegt u nou eens in één zin waar u zelf voor staat”’

4BNFOXFSLJOHUVTTFO &YPEVTFO,FSLJO"DUJF Exodus biedt opvang en begeleiding aan ex-gedetineerden en gedetineerden in de laatste fase van hun straf. De begeleiding richt zich met name op wonen, werken, relaties en zingeving. Na een succesvolle afronding van het programma keert de exgedetineerde terug in de samenleving om een nieuwe niet-criminele toekomst te beginnen. Kerk in Actie draagt bij aan de inzet van Veerle Rooze en steunt het werk van Stichting Exodus in 2012 met een bedrag van € 51.000,-.

.FEFNFOT Carla van der Vlist, teamleider voor het diaconaat van Kerk in Actie, legt bij de begeleiding van gevangenen of voormalige gevangenen de nadruk op de begrippen ‘aandacht en medemens’. ‘Voor wie ben ik medemens? Maak ik daar keuzen in? Sluit ik onbewust mensen in of uit? Is de ander ook voor mij een medemens en helpen we elkaar ook mens te zijn? Tijdens het symposium stond de medemens centraal die op zoek is en verlangt naar een nieuwe start. Een gevangene die weliswaar vrij komt, maar die vaak nog niet vrij is in zijn persoonlijke levenssituatie. Met een stapeling van ingewikkeldheden in zichzelf en in de samenleving. Kerk in Actie steunt het project ‘Verbinden en Versterken’ om ervoor te zorgen dat ex-gedetineerden medemensen ontmoeten, met hen optrekken en hen helpen mens en medemens te zijn.’

Ō8FIFCCFO WPPS[PSHBMMFNBBM NPPJF&OHFMTFUFSNFO NBBSCFMHFXPPOBBOCJK KFCVSFOBMTKFIFOUXFF EBHFOOJFUIFCUHF[JFO FOWSBBHXBUFSBBO EFIBOEJTō

,FOOJTWBO[BLFO Geestelijk verzorger Arjan Noordhoek benadrukt dat de vrijwilliger er met alleen ‘een warm hart’, niet komt. De vrijwilliger hoeft volgens hem geen professional te worden, maar moet wel kennis van zaken hebben. ‘Vrijwilligers moeten weten wat voor weerstanden ze kunnen tegenkomen in de samenleving. Ze zullen ook kennis moeten



26-03-12 10:55

-

28 | • BERICHTEN

• VANAF DE WERKVLOER

*/41*3"5*&014/6*7&/7003 45"35;0/%"(

• $634644&/&/456%*&%"(&/1$5& Hieronder staat het overzicht van de basis- en vervolgtrainingen en de landelijke cursussen van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursusinhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.pkn.nl/pcte. Als predikanten en kerkelijk werkers punten kunnen halen in het kader van de Permanente Educatie (PE) staat dat erbij vermeld. Vragen? PCTE, Postbus 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 1558, e-mail: [email protected] U kunt zich nog inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten:

Geloven in Leren Cursusoverzicht 2011

- 2012

Basiscursus Diaconaat 11 april Oudenbosch 26 april Waddinxveen Basiscursus Nieuwe Ambtsdragers 10 april Kampen 7 mei Heteren 24 mei Naaldwijk

M PROTESTANTS CENTRU EN EDUCATIE VOOR TOERUSTING

Basiscursus Jeugdambtsdragers 10 september Hoogeveen Cursus voor de scriba 16 april Rhoon Basiscursus Pastoraat 12 september Den Ham Basiscursus Liturgie 3 april Hardenberg 12 april Lutten

• '&456407&3(&-%ŕ

+BBSHBOHtOVNNFStBQSJMt(FME

Festus, forum voor samenlevingsvragen van de Protestantse Kerk, van voorjaar 2012 gaat over geld. Kerk en theologie lijken op het eerste gezicht niets te zoeken te hebben in de wereld van (FME EFCBBT banken en beurzen. Niets is minder waar. We spreken van een kredietcrisis, letterlijk een geloofscrisis, want krediet komt van credo, ik geloof. Welk geloof staat er op het spel in deze crisis? Het geloof in de oneindige groei van steeds maar meer? Biedt deze crisis de ruimte voor een andere benadering van economie, een benadering waarvoor binnen de kerk al lange

festus 'PSVN WPPS TBNFOMFWJOHTWSBHFO

Basiscursus Beleidsontwikkeling 17 april Zoetermeer Basiscursus Kerk en Communicatie 17 april Heinkenszand Zinvol Visiteren I 5 oktober Doorn Zinvol Visiteren II 20 april Doorn Conflicthantering visitatoren II 8 juni, Doorn Cursus Presentatie Voorgangers (0,5 punt PE) 12 april Houten Uitvaartdiensten leiden door gemeenteleden 26 april Drachten Opfriscursus Homiletiek (1.0 punt PE) 8 mei Utrecht Geestelijk Leiderschap *NIEUW (3.0 punten PE) 14 september Maarssen Introductiecursus Meditatie (1,5 punt PE) 2 november Maarssen Uitgebreid Pastoraat voor vrijwilligers 7 september Amersfoort Verdiepingsdag voor Meditatiebegeleiders (0,25 punt PE) 12 april Leeuwarden

tijd een hartstochtelijk pleidooi wordt gevoerd door mensen als Harry de Lange en Bob Goudzwaard? Of getuigt het van overmoed te denken dat we de macht van het geld de baas kunnen? Maar ondertussen moeten we er wel verantwoord mee omgaan, bijvoorbeeld als kerkrentmeesters. En het (wereld-) diaconaat zet zich onverminderd in het onrecht van de armoede te bestrijden, ook een kwestie van geld. Het systeem van microkrediet, eerst bejubeld, nu her en der verguisd, is ooit door de Wereldraad van Kerken gelanceerd. Verdient het nog steun? En wat kunnen we leren van de Islam als het over geld gaat? Kortom, een nummer van Festus dat u niet mag missen. Met artikelen, interviews, ervaringsverhalen en mooie foto’s. Los nummer € 15,-; abonnement (2 nummers) € 25,-. Bel (030) 880 15 60 of mail: [email protected]

Al enkele jaren levert de Protestantse Kerk op de website www.pkn.nl/ startzondag suggesties voor een kerkdienst op startzondag en een programma erna. De afgelopen jaren rond de thema’s ‘geloof’, ‘hoop’ en ‘liefde’. Dit jaar rond de drie woorden samen. Ik heb daar met nog een paar gemeenteadviseurs een aandeel in. We hebben ons ditmaal gericht op de samenhang tussen de woorden. Wat zeggen ze over elkaar? Wat zegt geloof over hoop en liefde, wat zegt liefde over geloof en hoop, wat zegt hoop over geloof en liefde? Het thema bracht ons onmiddellijk bij de symbolen van geloof, hoop en liefde: het kruis, het anker en het hart, waarbij ik zelf altijd moeite heb met het kruis. Staat dat nu voor geloof of voor hoop? En weten mensen die de symbolen gebruiken, verwerkt in een kettinkje of een beeld, waar ze vandaan komen? Kennen ze de prachtige tekst uit 1 Korintiërs 13: 1-13 en wat zouden ze ervan vinden dat die uit de Bijbel komt? En wat zouden ze verwachten van een kerk die de woorden in haar logo voert? Voldoende uitdaging om mee aan het werk te gaan dus. Het bijzondere van mijn werk als gemeenteadviseur is dat ik vaak zoveel inspiratie opsnuif in de gemeenten. Mensen die blij zijn met wat hen wordt aangereikt, mensen die zelf aan de slag gaan en iets nieuws ontwikkelen. Die ideeën hoef ik alleen maar te bewaren tot het weer tijd is om ze om te zetten in werkvormen die bruikbaar zijn bij het nieuwe thema. Volgens mij is het goed gelukt om met geheel nieuwe ideeën te komen. Oordeelt u zelf. Vanaf 1 april staat alles op de site, zodat u daar inspiratie kunt opsnuiven. Joke Steeneveld gemeenteadviseur sinds 2007, daarvoor werkzaam als missionair toeruster in de classes Goes en Zeeuws-Vlaanderen

Foto: Joke Steenveld



26-03-12 10:55

|

29

4QPPSWBOWVVS

Twee UIFBUFSQSPEVDUJFTSPOE 1JOLTUFSFO Wat hebben we in de kerken met ons vuur gedaan? De beginsituatie van het theaterstuk ‘Spoor van vuur’ is de situatie van veel kerken in deze tijd. We hebben te maken met reorganisatie, krimp en het afstoten van kerkgebouwen. Vervelend maar uitdagend, het is voorlopig niet anders. Veel hangt af van onze houding: onze inzet, ons geloof, onze gemeenschap en wat wij van God mogen verwachten.

,FSLFMJKLFOOJFULFSLFMJKL Gemeenteleden uit Hoorn spelen dit stuk samen met niet-kerkleden. Deze laatste groep meldde zich spontaan aan na artikelen in het Noordhollands Dagblad en enkele huis-aan-huisbladen. Het is verrassend om te merken dat deze mensen zichzelf

herkennen in de thema’s. Zo vertelt een van de hoofdrolspelers: ‘Sinds enige tijd ben ik eigenlijk een tweede leven begonnen, waarin het zoeken naar ‘het vuur’ een constante factor is. Ik zit op een koor, op een musicalvereniging en heb nog een paar andere activiteiten. Vanuit dat ‘vuur’ wil ik meedoen aan dit theaterstuk.’ Een jonge vrouw vertelt: ‘Ik meld me aan. Het lijkt me een bijzonder mooi stuk, inspirerend in deze tijd waarin veel mensen op zoek zijn naar betekenisgeving.’

-FWFOTWFSIBMFO Zelf ben ik ervan overtuigd dat we als kerken veel te bieden hebben als het gaat om levensverhalen. Het lijkt erop dat we dat soms vergeten zijn of dat we ons in de hoek gedrukt voelen, schroom hebben opgebouwd om onze verhalen te vertellen. Maar wanneer we de openheid en het lef hebben anderen uit te nodigen om mee te doen, gebeuren er prachtige dingen. We kunnen op z’n minst het leven delen met anderen. De uitvoeringen van ‘Spoor van vuur’ zijn op zaterdagavond 19 mei 2012 in De Blije Mare te Alkmaar, in het Pinksterweekend, 26 en 27 mei 2012, in Het Octaaf te Hoorn, en onder voorbehoud op 25 mei 2012 in Amsterdam. Er worden meer dan duizend bezoekers verwacht. Bestel op tijd kaarten op datum via [email protected]

'JSFBTJO3JOHUPOF '"*3

PINKSTEREN

Samen met stichting De Haaf stimuleert de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk sinds 2008 het gebruik van theater als laagdrempelig middel door plaatselijke gemeenten in Noord-Holland. Het aantal musicals en theateruitvoeringen is sindsdien toegenomen. Rond Pinksteren 2012 zijn er zelfs twee producties: ’Spoor van vuur’ en ‘Fire as in Ringtone’. In ‘Spoor van vuur’ komen de hoofdrolspelers personen uit de geschiedenis tegen, onder wie Martin Luther King, Franciscus van Assisi en Hildegard von Bingen. Maar ook eigentijdse thema’s spelen een rol. De bezoekers krijgen de vragen ‘waar is jouw vuur?’ en ‘waar ga jij voor in het leven?’ voorgelegd, en worden op die manier meegenomen in het verhaal van Pinksteren.

In het jongerentheaterstuk ‘Fire as in Ringtone’ gaan vijf jongeren van 16 jaar op vakantie, maar vanwege vertraging bij een tussenlanding stranden zij onderweg met hun vliegtuig. Het theaterstuk gaat over het gedreven raken, vanuit je innerlijk vuur, voor anderen en voor de wereld om je heen. De zeven werken van barmhartigheid komen voorbij, gekoppeld aan eerlijk delen, eerlijke zorg, eerlijke handel, eerlijk voor het klimaat en eerlijke migratie. De ringtone van een mobieltje van een van de hoofd-rolspelers staat symbool voor het vuur van de Heilige Geest. De uitvoeringen zijn op zondagmiddag 20 mei 2012 in de Noorderkerk te Zaandam, op Pinksterzondag 27 mei 2012 in de Grote Kerk te Westzaan en op zondagochtend 3 juni 2012 in De Ontmoeting te Koog – Zaandijk. Acteurs zijn jongeren uit de gemeenten Zaandam, Westzaan en Koog-Zaandijk. ‘Fire as in ringtone’ is met name voor groepen jongeren interessant. Informatie: www.spoorvanvuur.nl of kijk op Facebook.

Burret Olde projectleider en gemeenteadviseur in de Protestantse Kerk



26-03-12 10:55

30 |

#JKCFMUFLTUFOBQSJM Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene. zo 1

ma 2

Juich, schreeuw het uit van vreugde! Je koning is in aantocht, bekleed met gerechtigheid en zege. Nederig komt hij aanrijden op een ezel. (Zacharia 9: 9-10) Paulus schreef: Dood noch leven, noch krachten, heden noch toekomst, hoogte noch diepte, of wat er ook maar in de schepping is, zal ons kunnen scheiden van de liefde van God, die hij ons gegeven heeft in Christus Jezus. (Romeinen 8: 31-39)

di 3

Toen Jezus bij de Olijfberg was aangekomen, zei hij tegen zijn leerlingen: Bid dat jullie niet in beproeving komen. (Lucas 22: 39-46)

wo 4

Paulus schreef: We hebben het zwaar te verduren gehad, boven onze krachten. Dat liet ons beseffen dat we niet op onszelf moeten vertrouwen, maar alleen op de God die de doden opwekt. (2 Korintiërs 1: 8-11)

wo 11 Paulus schreef: We worden van alle kanten belaagd, maar raken niet in het nauw. We worden aan het twijfelen gebracht, maar raken niet vertwijfeld. We dragen in ons bestaan altijd het sterven van Jezus met ons mee, opdat ook het leven van Jezus in ons bestaan zichtbaar wordt. (2 Korintiërs 4: 8-12) do 12 Johannes schreef: Jezus, die eruitzag als een mens, legde zijn rechterhand op me en zei: “Wees niet bang. Ik ben de eerste en de laatste. Ik ben degene die leeft; ik was dood, maar ik leef, nu en tot in eeuwigheid.” (Openbaring 1: 9-18) vr 13

do 5

Voor zijn lijden zei Jezus tot zijn leerlingen: Jullie hebben nu verdriet, maar ik zal jullie terugzien, en dan zul je blij zijn, en niemand zal je je vreugde afnemen. (Johannes 16:20-22)

Jezus zegt: Wie zichzelf vernedert en wordt als een kind, die is de grootste in het koninkrijk van de hemel. En wie in mijn naam een kind bij zich opneemt, neemt mij op. (Matteüs 18: 1-5)

za 14 Jezus zegt: Wie luistert naar wat ik zeg en hem gelooft die mij gezonden heeft, heeft eeuwig leven; over hem wordt geen oordeel uitgesproken, hij is van de dood overgegaan naar het leven. (Johannes 5: 24-27)

vr 6

GOEDE VRIJDAG Een schrifttekst zegt over Jezus: Zij zullen hun blik richten op hem die ze hebben doorstoken. (Johannes 19: 23-37)

zo 15 Tomas zei tot de opgestane Jezus: “Mijn Heer, mijn God!” Jezus zei tegen hem: “Omdat je me gezien hebt, geloof je. Gelukkig zijn zij die niet zien en toch geloven.” (Johannes 20: 24-29)

za 7

Naar het lichaam werd Christus gedood maar naar de geest tot leven gewekt. Zo is hij gegaan om het evangelie te verkondigen aan hen die destijds weigerden te geloven. (1 Petrus 3: 18-22)

ma 16 De Heer zei: Behandel vreemdelingen die bij jullie wonen als landgenoten. Heb hen lief als jezelf. (Leviticus 19: 33-34) di 17

zo 8

ma 9

di 10

PASEN Bij het lege graf zeiden twee engelen tegen de vrouwen: Waarom zoekt u de levende onder de doden? (Lucas 24: 1-8) Johannes schreef: Wij weten dat we van de dood zijn overgegaan naar het leven omdat we elkaar liefhebben. (1 Johannes 3: 11-16) God bewijst ons zijn liefde doordat Christus voor ons gestorven is toen wij nog zondaars waren. Des te zekerder is het dat wij, nu we met hem zijn verzoend door de dood van zijn Zoon, worden gered door diens leven. (Romeinen 5: 1-11)

Christus nam de gestalte aan van een slaaf. En als mens verschenen, heeft hij zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood – de dood aan het kruis. Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat. (Filippenzen 2: 1-11)

wo 18 God heeft ons het geheim van zijn wil onthuld: zijn voornemen om alles bijeen te brengen, onder Christus. (Efeziërs 1: 3-10) do 19 Paulus schreef: Mij is de genade geschonken om de volken de ondoorgrondelijke rijkdom van Christus te verkondigen, en voor allen het mysterie in het licht te stellen, dat in

alle eeuwen verborgen was in God. (Efeziërs 3: 1-9) vr 20

Paulus schreef: De wet van de Geest die in Christus Jezus leven brengt, heeft u bevrijd van de wet van de zonde en de dood. (Romeinen 8: 1-11)

za 21 Jezus zegt: Maak je geen zorgen over je leven. Zoek eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zullen alle andere dingen je erbij gegeven worden. (Matteüs 6: 25-34) zo 22 De opgestane Jezus maakte het verstand van zijn leerlingen ontvankelijk voor het begrijpen van de Schriften. Hij zei tegen hen: “Er staat geschreven dat de messias zal lijden en zal opstaan uit de dood.” (Lucas 24: 35-48) ma 23 Paulus schreef: Ik bid dat uw liefde blijft groeien door inzicht en fijnzinnigheid, zodat u kunt onderscheiden waar het op aankomt. (Filippenzen 1: 1-11) di 24

God, nu weet ik mij altijd bij u, u houdt mij aan de hand en leidt mij volgens uw plan. (Psalm 73)

wo 25 Jezus zegt: Wat geboren is uit de Geest is geestelijk. De wind waait waarheen hij wil; je hoort zijn geluid, maar je weet niet waar hij vandaan komt en waar hij heen gaat. Zo is het ook met iedereen die uit de Geest geboren is. (Johannes 3: 1-8) do 26 Jezus zegt: Ik ben gekomen om op aarde een vuur te ontsteken, en wat zou ik graag willen dat het al brandde! (Lucas 12: 49-53) vr 27

Vergeef elkaar zoals God u in Christus vergeven heeft. (Efeziërs 4: 25-32)

za 28 De barmhartigheid van een mens gaat uit naar zijn naaste, maar de barmhartigheid van de Heer gaat uit naar alles wat leeft. (Sirach 18: 8-14) zo 29 Jezus zegt: Ik ben de goede herder. Een goede herder geeft zijn leven voor de schapen. (Johannes 10: 11-15) ma 30 Ontspan je, spreek jezelf moed in en houd verdriet op een afstand, want verdriet dient geen enkel doel. (Sirach 30: 21-25)



26-03-12 10:55

|

31

• COLLECTEN

• $0--&$5&,&3,*/"$5*&1*/,45&3;&/%*/(48&&,.&* den worden ingeschakeld om het festival tot een succes te maken. Na afloop krijgt de zondagsschoolleiding voldoende Kingo-materiaal om een aantal maanden mee te werken. Dit initiatief van het Egyptisch Bijbelgenootschap is zeer welkom in deze moeilijke tijden voor de kerk in Egypte. Kerk in Actie ondersteunt dit initiatief dan ook van harte. De steun vanuit de gemeenten is ook van belang om deze festivals mogelijk te maken. Daarom is op 27 mei de landelijke Pinksterzendingscollecte voor het zendingswerk van Kerk in Actie. De opbrengst van deze collecte is bestemd voor dit kinderwerk in Egypte en andere zendingsprojecten die Kerk in Actie wereldwijd ondersteunt. Bij deze collecte zijn posters, folders en advertentieprints beschikbaar, via [email protected] of (030) 880 13 37. Meer informatie: www.kerkinactie.nl/ collectes of www.pkn.nl/steunons. •

Geloven is een feest! WWW.KERKINACTIE.NL/ZENDIN

ING 456

G

JAARGANG 24 | NR 5 | FOTO: KERK IN ACTIE

Is geloven in Egypte een feest? De aanslagen op kerken zijn natuurlijk verschrikkelijk. Toch blijft voor veel mensen geloven juist een bron van kracht en een feest. Dat geldt ook voor de kinderen. Het Egyptisch Bijbelgenootschap organiseert daarom elke zomer zo’n 200 kinderfestivals met de leeuw Kingo in de hoofdrol. Kingo schittert op televisie in korte programma’s over de Bijbel. In de zomer kunnen de kinderen hun held in het echt zien! Dan komt hij naar hen toe. Kingo luistert naar de vragen van kinderen en geeft antwoord aan de hand van bijbelverhalen. Zo vertelt hij over geduld, vergeving of dankbaarheid. Kingo raakt de situaties uit het dagelijks leven van de kinderen. Er wordt, tijdens het bezoek van Kingo, veel gezongen, gedanst en toneel gespeeld. De komst van Kingo geeft een enorme impuls aan de kerken op het Egyptische platteland. Alle gemeentele-

COLL ECTE PIN ZEND KSTERINGSW EEK 2 7 MEI

2012

54199_PosterZ2.indd 1

• $0--&$5&.*44*0/"*38&3,,&3,(30&*.&*

•$0--&$5&8&;&/;0/%"(

De vinexwijk Getsewoud in Nieuw-Vennep heeft geen kerkgebouw, maar met de komst van ds. Taco Koster wel een predikant. Hij is predikant van de geloofsgemeenschap CrossPoint die er nadrukkelijk is voor de drukke, vaak rand- en buitenkerkelijke vinexbewoners. Zijn opdracht is hen in contact te brengen met het Evangelie. “Dat vind ik heel spannend. Kunnen we dat als kerk in deze tijd nog?” Bij huisbezoek vraagt hij of er ook buren en vrienden bij uitgenodigd kunnen worden. ‘Ik wil weten wat de mensen hier beweegt en wat ze verwachten van de kerk. Ik heb passie voor God en passie voor mensen. Dat wil ik graag koppelen aan elkaar. Ik wil laten zien wat God kan betekenen in het leven van mensen.’ CrossPoint is een gezamenlijk project van de hervormde gemeente NieuwVennep en de Protestantse Kerk. De collecte op zondag 6 mei draagt bij aan

De zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren, dit jaar op 20 mei 2012, wordt ook wel Wezenzondag genoemd: Christus is al naar de hemel gegaan, maar Hij troost ons met de belofte van de komst van de Heilige Geest. Op deze zondag staat een collecte voor het eigen plaatselijke werk op het landelijke collecterooster. De kerkenraad bepaalt de bestemming van de collecte. Dat kan zijn bijvoorbeeld voor missionaire activiteiten om meer gemeenteleden, jong en oud, te betrekken bij het werk van de gemeente. Maar de collecte kan ook bestemd worden voor het eigen jeugdwerk of voor reparatie- of onderhoudswerkzaamheden aan het kerkgebouw. Behalve een collecte in de eredienst, kunt u er ook voor kiezen om de gemeenteleden een brief te sturen met het verzoek om een bijdrage. Een voorbeeldbrief hiervoor is beschikbaar op www.pkn.nl/steunons. •

.&*

Help de nieuwe kerk in Nieuw-Vennep

FOTO: SJOUKE DIJKSTRA

Missionair Werk & Kerkgroei

6 MEI 2012 COLLECTE PROTESTANTSE KERK ING 5261

deze nieuwe kerkelijke gemeenschap en die op andere plekken in Nederland. Voor deze collecte kunt u een poster en advertentievellen downloaden via www.pkn.nl/steunons. Daar vindt u ook een korte toelichting en een collecteafkondiging. •

• %3*&50/7*"%&/05"3*4 In 2011 is er van gemeenteleden via notarieel schenken een bedrag van € 297.000,- door Kerk in Actie en/of de Protestantse Kerk ontvangen en doorbetaald aan de plaatselijke gemeenten. Het gaat om 375 akten die vorig jaar zijn afgesloten. Als voordelen noemen schenkers, naast het fiscale voordeel, vooral het gebruiksgemak: alle giften staan overzichtelijk op een rij. Bovendien profiteert ook

de eigen plaatselijke gemeente volop mee. De belangstelling voor notarieel schenken aan Kerk in Actie en/of de Protestantse Kerk, met daarbij een gift voor de plaatselijke gemeente en/of plaatselijke diaconie, nam vorig jaar toe. Notarieel schenken is aantrekkelijk, omdat de gift volledig aftrekbaar is voor de belasting. De schenker kan het verschil ten goede

laten komen aan de kerk, zonder zelf meer te betalen. Hierdoor kunnen de inkomsten voor de plaatselijke gemeente groeien. Voor mensen die veel geld geven aan de kerk en daarnaast een beperkt aantal goede doelen, is het fiscaal interessant om via een notariële schenking te geven. Een calculator is te vinden op www.kerkinactie.nl/schenken. •



26-03-12 10:55

32 |

|

• ADVERTENTIES

"EWFSUFOUJFT Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: Aanlevering vacatureadvertenties vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en Per e-mail aan: andere advertenties. [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties vier verschillende formaten geplaatst worden: (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht. Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/hele pagina). Voor deze Naam en logo’s formaten gelden respectievelijk de volgende De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Het vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse aantal woorden wordt berekend met de functie Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste ‘Woorden tellen’ onder Extra in tekstverwerkings- naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband programma Word. met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in KerkinforAndere advertenties kunnen worden aangeboden matie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, bij de drukker. Formaten, tariefkaart en aanleverbeeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard informatie: www.bdu.nl > Koninklijke BDU hartelijk welkom. Uitgevers > mediadocumentatie.

Uiterste aanleverdata (zie ook www.pkn.nl homepage, linksboven onder tijdschriften/nieuwsbrieven): Meinummer Juninummer Juli-augustusnummer

2 april 29 april 4 juni

De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.pkn.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Dorsvloer Spijkenisse Ben jij net als wij: Veelzijdig, breed geïnteresseerd en een beetje tegendraads? Dan zijn wij de gemeente voor jou! Wij zoeken een enthousiaste

predikant WPPS GUF

• die het Verhaal van God en de verhalen van mensen bij elkaar brengt, in de vieringen en doordeweeks • die ondernemend is, en vernieuwend vorm weet te geven, samen met onze kerkelijk werker, aan een gemeente, veelkleurig in geloven, in gaven en in leeftijd • die mensen hoort, en helpt wanneer dat nodig is in pastoraat en diaconaat • die oog heeft voor de samenleving. Wij zijn een actieve, enthousiaste, warme gemeente, zeven dagen per week, zowel binnen als buiten de kerkmuren. Onze diensten zijn oecumenisch gekleurd, soms met speelse vormen en veel aandacht voor kinderen en mensen met een verstandelijke beperking. Onze jongeren zijn enthousiaste Taizé-gangers. Pastoraat is het warme hart van de gemeente. Diaconaat schrijven we met een hoofdletter D! Dankzij de vele vrijwilligers en onze kerkelijk werker zindert ons kerkgebouw van de activiteiten. Zo zijn wij een vierende, lerende en dienende gemeente en we hebben daar ook nog eens veel plezier in! Als je denkt dat jij bij ons past en wij bij jou? Dan nodigen we je van harte uit om te reageren. Voor meer informatie kijk op onze website www.dorsvloer.nl Wij ontvangen je reactie graag uiterlijk 23 april 2012 via de voorzitter van de beroepingscommissie: Jaap van Schelven, Duprépad 21, 3208 CJ Spijkenisse, telefoon: (0181) 63 13 94, e-mail: [email protected]



26-03-12 10:55

|

33

In verband met het emeritaat van onze predikant zoeken wij, Protestantse Gemeente Arum-Kimswerd i.w., een

predikant NW Vanaf januari 2012 hebben de Hervormde Gemeente te Arum, de Gereformeerde Kerk te Arum en de Hervormde Gemeente te Kimswerd een federatie gevormd. De nieuwe predikant wordt als eerste in deze nieuwe gemeente beroepen. De gemeente telt 178 belijdende leden, 240 doopleden en 90 overigen. De Protestantse Gemeente Arum-Kimswerd i.w. is in de komende jaren een gemeente die: • haar eenheid zoekt in de betrokkenheid op Jezus Christus, terwijl de leden toch zeer gevarieerd zijn, ook in hun geloofsbeleving; • werk maakt van het meeleven met onze dorpsgenoten, maar het eigen interne meeleven niet vergeet; • haar kerkdiensten gevarieerd inkleurt, rekening houdend met diverse doelgroepen; • mensen bij elkaar brengt, binnen en buiten de gemeente. Speerpunten voor onze gemeente zijn: Eredienst, pastoraat en jeugd

De Protestantse Gemeente Beilen-Hijken-Hooghalen zoekt een

predikant NW NBHPPLJOEVPCBBO

Herhaalde oproep Wie zijn wij? Onze gemeente ligt midden in Drenthe. We zijn een levendige en creatieve gemeente met ongeveer 4.000 leden. Wij houden verschillende/gevarieerde erediensten, waarin ook kinderen en jongeren actief meedoen. Wij bieden een goede samenwerking met een betrokken kerkenraad, twee collegapredikanten en enthousiaste gemeenteleden. Onze stijl is die van ruimte welke wordt geboden door ervaringen te delen.

Wij zoeken daarom een predikant die: • ± twee keer per maand voorgaat in de eredienst; • op een heldere en eigentijdse wijze de verkondiging van de bijbelse boodschap kan verwoorden; • begrip en aandacht heeft voor de pluriformiteit in geloofsbeleving; • feeling heeft met wat er in een dorp leeft. • aandacht heeft voor jeugd, jonge gezinnen en ouderen en zich hierin actief opstelt; • bereid is ook mensen die niet tot de kerkelijke gemeenschap horen bij te staan als er een beroep op hem/haar wordt gedaan; • goede contactuele eigenschappen heeft; • de Friese taal kan verstaan of wil leren verstaan.

Wie zoeken wij? Wij zoeken een predikant die vanuit een levend geloof onze gemeente wil dienen en de verbinding kan maken tussen het Woord van God, de actualiteit en het persoonlijk leven van de mensen. Hij/zij vindt het een uitdaging om vanuit bijbels perspectief te leven en te werken binnen de veelkleurigheid van onze gemeente. Vanuit een positieve geloofsbeleving inspireert en stimuleert hij/zij onze gemeente en weet zowel jeugd als ouderen aan te spreken. Hij/zij stuurt en begeleidt het pastoraat in onze gemeente en wil verder bouwen aan onze lerende gemeente, waarin hij/zij een teamspeler is en een herder die samenbindt. Ook staat hij/zij open voor nieuwe inzichten op het gebied van bijbel uitleg en liturgie en kan hij/ zij zich vinden in ons beleidsplan “Samen verder”.

Wij hebben te bieden: • twee prachtige gerestaureerde kerken; • vrijwilligers voor diverse activiteiten; • een aantrekkelijke leefomgeving.

Meer weten? Kijk op onze website www.pgbeilen.nl of vraag onze secretaris.

Voor inlichtingen en een gemeenteprofiel kunt u contact opnemen met Dhr. E. Tigchelaar, tel. (0517) 64 16 00.

Belangstelling? Graag zien we uw reactie naar onze secretaris per brief of e-mail tegemoet vóór 15 april 2012.

Graag zien wij uw reactie voor 8 mei 2012 tegemoet bij: Secretaris beroepingscommissie. De heer D. Abma It String 7 8822 WT Arum. [email protected]

Secretaris beroepingscommissie: Gerard Glastra Scheuningskamp 28 9412 AH Beilen E-mail: [email protected]

NIEUWSGIERIG naar de vacaturetekst Protestantse Gemeente Bedum? Zie meinummer 2012.



26-03-12 10:55

34 |

• ADVERTENTIES

De Hervormde Gemeente Berkenwoude en den Achterbroek (wijk 1) is op zoek naar een

predikant NW Wij zijn op zoek naar een enthousiaste voorganger die: • het Woord van God op een inspirerende, boeiende en eigentijdse wijze brengt. • binnen de gemeente samenbindend kan werken in geloofsbeleving • bij voorkeur ervaring heeft in minimaal één gemeente. • graag deel uitmaakt van de Berkenwoudse dorpsgemeenschap. • het beleidsplan van de (wijk)gemeente ondersteunt en meedenkt over verdere invulling en uitbouw ervan. Wij bieden: • een hartelijke, gastvrije en open gemeente. • een werkomgeving in een gemoedelijk dorp met een actief verenigingsleven. • toegankelijke en inhoudelijke diensten in een knusse dorpskerk, waaraan regelmatig de zondagsschool, de groep liturgisch bloemschikken, de cantorij en de jongerengroep hun medewerking verlenen. • veel mogelijkheden voor verdere uitbouw van het kringwerk. • een karakteristieke en vrijstaande pastorie in de groene en waterrijke Krimpenerwaard. Wij zijn een enthousiaste wijkgemeente met ongeveer driehonderd leden midden in de Krimpenerwaard. Elke zondag komen wij samen in de fraaie Dorpskerk om God en elkaar te ontmoeten en nieuwe inspiratie voor de komende week op te doen.

Is uw interesse gewekt en heeft u nog vragen over o.a. de profielschetsen, dan kunt u terecht bij de voorzitter van de beroepingscommissie, dhr. P. (Pieter) de Ronde tel. (0182) 36 23 49 of per e-mail: [email protected] Wij zien uw schriftelijke motivatie vóór 21 april a.s. met belangstelling tegemoet. U kunt deze samen met uw C.V. richten aan de secretaris van de beroepingscommissie, dhr. R.W. (Ronald) Glas, Dorpsstraat 39, 2825 BM Berkenwoude of via bovenstaand e-mailadres. www.hervormdberkenwoude.nl

De interkerkelijke Stichting Pastoraat Werkers Overzee (SPWO) is actief in de waterbouwbranche en verzorgt dienstverlening aan medewerkers van aannemers- en constructiebedrijven, mensen op werklocatie in het buitenland.

Wegens vertrek van de huidige pastor zoekt het bestuur van de SPWO:

GVMMUJNFQBTUPSNW JQVVS

Werkzaamheden De pastor is in allerlei situaties onafhankelijk gesprekspartner, ongeacht de geloofs- of levensovertuiging van de betrokkenen. Hij/zij werkt vanuit een oecumenisch-christelijke inspiratie met het oog op meer welzijn voor de individuele werknemers binnen de werkomgeving. De pastor zal ruim 75 à 100 dagen per jaar op werkbezoek zijn. Gevraagd Een sterke persoonlijkheid met een open oecumenische attitude, met inlevingsvermogen voor de uitgezondenen. De pastor moet een vertrouwensrelatie met medewerkers en hun leidinggevenden kunnen opbouwen. Ruime ervaring, zo mogelijk in de natte waterbouw of het bedrijfspastoraat, strekt tot aanbeveling. Beheersing van de Engelse taal is voorwaarde. Er is een op deze functie afgestemd arbeidsvoorwaardenpakket beschikbaar. De pastor krijgt een jaarcontract met intentie vast dienstverband. Uitgebreid functieprofiel en informatiepakket bij het secretariaat. Zie ook www.spwo.nl Sollicitaties met c.v. vóór 15 april 2012 naar het secretariaat: Mw. D. Spee, Kraailand 38, 3828 HT Hoogland, [email protected]. Informatie over de functie: ds. J. Koopmans, [email protected]



26-03-12 10:55

|

35

Protestantse Gemeente Oudewater zoekt een De Protestantse Gemeente Denekamp zoekt een

predikant NWWPPS Wij vormen een hechte gemeenschap met ongeveer 600 leden, waarvan een flink aantal actieve vrijwilligers en zijn op zoek naar een predikant die: • de bijbel vertaalt naar deze tijd • spontaniteit en openheid inbrengt in de liturgie • open staat voor een goede invulling van het contactmoment met kinderen tijdens de eredienst • relativerend is en een open houding heeft naar zowel • mensen binnen als buiten onze gemeente • open staat voor het ontvangen en afgeven van feedback • pastoraal specifieke aandacht geeft aan - crisispastoraat - ouderen, zowel individueel als in groepsverband - middengroepen (25 tot 50 jarigen) door ze gericht te benaderen - jongeren o.a. door middel van contacten via ouders • missionair naar buiten treedt - ambassadeur wil zijn van onze (kleine) gemeente - effectief is in contacten en communicatief sterk. Samengevat zoeken wij dus een predikant die midden in de wereld staat en een empatische en oecumenische bruggenbouwer met gevoel voor traditie is. Iemand die zin heeft in, en samen met de leden zin geeft aan, de Protestantse Gemeente van Denekamp. Wij bieden prettige woon- en werkomstandigheden aan in een prachtige omgeving alsmede een betrokken pastoraal team. Een ruime pastoriewoning is beschikbaar. Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar onze website: www.pkn-denekamp.nl Uw reactie zien wij graag tegemoet binnen 14 dagen na verschijning van deze advertentie t.a.v. Beroepingscommissie Protestantse Gemeente Denekamp, p.a. Ootmarsumsestraat 17, 7591 EM Denekamp of per e-mail naar [email protected] Mw. P. Lutters-Faber, telefoon (0541) 35 17 50, is bereid u nadere inlichtingen te geven.

LFSLFMJKLXFSLFS GUF

Wij zijn een pluriforme, naar buiten gerichte gemeente die bestaat uit ca. 1000 leden. De kerkelijk werker die wij zoeken: • heeft een theologisch/pastorale achtergrond met afgeronde HBO-opleiding theologie; • draagt bij aan de uitvoering van het kerkenraadsbeleid om meer aandacht te besteden aan de leeftijdsgroep 25-40 jarigen; • levert een bijdrage aan de inhoudelijke ondersteuning van de vrijwilligers in het jeugden jongerenwerk (kindernevendienst, basiscathechese, tienerdiensten, jongerendiensten), is bereid op incidentele basis ook te participeren op uitvoerend niveau en heeft ook ervaring met jeugden jongerenwerk; • levert een bijdrage aan de algemene pastorale zorg binnen de gemeente; • is gericht op een open en coöperatieve samenwerking met de predikant van onze gemeente die op fulltime basis werkzaam is; • is woonachtig op redelijke afstand van Oudewater. Wij bieden: • een jaarcontract, met uitzicht op een aanstelling voor onbepaalde tijd; • salaris en arbeidsvoorwaarden volgens de regelingen van de Protestantse Kerk; • veel vrijheid en zelfstandigheid; • enthousiaste vrijwilligers die zich inzetten voor de gemeente. Voor de komende 4-jaarsperiode zijn een aantal concrete, projectmatige doelen geformuleerd. Na afloop van deze periode zal mede in het licht van de omvang en de financiële situatie van de gemeente op dat moment, in gezamenlijk overleg bekeken worden of voortzetting van het dienstverband wenselijk en betaalbaar is. Wij ontvangen uw sollicitatie graag uiterlijk 21 april 2012. Deze kunt u per email sturen aan [email protected] Voor het aanvragen van een informatie-set kunt u bellen met de heer H. van Zijl, (0348) 56 16 38 (na 17.00 uur). U kunt ook kijken op onze website: www.protgemoudewater.nl

De Protestantse Gemeente Borne (Overijssel) zoekt per direct een

&NFSJUVT QSFEJLBOUWPPSIVMQEJFOTUFO VVSQFSXFFL UJKEFMJKLWPPSEFQFSJPEFWBOWPPSBMTOPHKBBS

De werkzaamheden richten zich specifiek op het ouderenpastoraat. Geïnteresseerd? Kijk voor meer informatie op www.protestantsegemeenteborne.nl. Uw reactie zien wij graag uiterlijk 21 april 2012 tegemoet. Contactpersoon: Meindert van der Molen (scriba), tel. 06-18170637.



26-03-12 10:55

36 |

• ADVERTENTIES

Protestantse Gemeente Eerbeek zoekt een ervaren

LFSLFMJKLXFSLFS WN

75-100% voor gemeenteopbouw en pastoraat Wij zijn een levendige, pluriforme gemeente (plm. 2.300 leden) waarin als beroepskrachten werkzaam zijn een fulltime predikant, een kerkelijk werker en een jongerenwerker. In verband met het vertrek van onze kerkelijk werker zoeken wij een enthousiaste vrouw of man. Het wordt op prijs gesteld als u zich in Eerbeek wilt vestigen. Gelet op de samenstelling van ons pastoraal team gaat de voorkeur uit naar een vrouw. Profiel • Ingeschreven in het register kerkelijk werkers van de Protestantse Kerk • ervaring met gemeenteopbouw en pastoraat • communicatief en daadkrachtig • flexibel in werktijden Taken 1. Gemeenteopbouw • bestaande structuur van het pastoraat in stand houden • vrijwilligers voor het pastoraat werven, trainen en coördineren 2. Pastoraat • verantwoordelijk voor het pastoraat in 1 van de 2 rayons waarin onze gemeente is opgedeeld • het leiden van rouwdiensten

De Protestantse gemeente Alkmaar zoekt per 1 juni 2012 een

LFSLFMJKLXFSLFS NW WPPS GUF voor de duur van 1 jaar

De Protestante gemeente te Alkmaar wil ruimte bieden om samen het voortgaande verhaal van de Bijbel te praktiseren in ontmoeting en viering, open te staan voor de samenleving en daaraan dienstbaar te zijn. Wij zoeken een kerkelijk werker die ons helpt zorg te dragen voor elkaar (pastoraat) en kerk te zijn in de stad (missionair opbouwwerk). U weet mensen te verbinden, binnen de kerk, op de rand van de kerk en buiten de kerk. Uw werkzaamheden zullen voornamelijk plaats vinden in sectie Noord van onze gemeente. Deze sectie bestaat uit de Alkmaarse wijken Huiswaard/Vroonermeer, De Mare en Daalmeer/Koedijk. Deze sectie is pluriform, actief en zoekt bewust naar verbinding met de leefwereld van de mensen in de wijk. Wij vragen verder van u: • Collegiale samenwerking met de predikanten en de kerkelijk werkers van onze gemeente. • Incidenteel voorgaan in erediensten. • Dat u staat ingeschreven in het Register kerkelijk werkers van de Protestantse Kerk. Voor verdere informatie kunt u zich richten tot: Mw. W. Maljaars Gemaalweg 4 1711 RZ Hensbroek (0226) 76 90 04 [email protected] Uw sollicitatie brief kunt u mailen of sturen voor 20 april 2012 naar bovenstaand adres.

3. Diversen • het leiden van enkele kringen • het bijwonen van diverse vergaderingen Ons aanbod • Salaris en arbeidsvoorwaarden conform de CAO van de Protestantse Kerk • Een jaarcontract met mogelijkheid tot verlenging Solliciteren Uw sollicitatiebrief met CV kunt u tot 27 april 2012 sturen naar Mevr. A. Cillekens-van Zwieten, Juliana van Stolberglaan 15, 6961 GC Eerbeek, of per mail naar [email protected] Informatie Voor nadere inlichtingen kunt u zich wenden tot de voorzitter van de sollicitatiecommissie mevr. A. Cillekens (0313) 412276 of onze predikant ds. R. Heins (0313) 65 44 42. Wilt u meer weten over onze gemeente bezoek dan onze website www.pkneerbeek.nl

Protestantse Gemeente te Sleen in wording is op zoek naar een

QSFEJLBOU F GUF

Heeft u een warm hart voor zowel jong als oud en passie om op inspirerende en overtuigende wijze inhoud te geven aan vorming en toerusting? Bent u enthousiast, creatief en goed in organiseren, dan zijn wij op zoek naar u! Wij zijn een enthousiaste, actieve gemeente waarin veel handen en hoofden samen werken in het Open Huis van onze Heer. Wilt u meer van ons weten bezoek dan onze website www.pgsleen.nl Uw reactie zien wij graag tegemoet bij [email protected]



26-03-12 10:55

|

Op weg naar een ruimhartige en betrokken geloofsgemeenschap

37

De Protestantse Gemeente Mariëngaarde Hallum zoekt een

inspirerende

stimulerende

enthousiaste te Rinsumageast-Sibrandahûs zoekt een

Predikant(e)

predikant NW GUF

100%

De Protestantse Gemeente Claercamp maakt deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland. Zij is een geloofsgemeenschap waarin mensen gestimuleerd worden in de ontmoeting met God en elkaar.

Interesse? Kijk voor informatie over onze gemeente en de vacature op www.pgm-hallum.nl of scan de QR-code hiernaast.

De gemeente bestaat uit leden met uiteenlopende geloofsopvattingen. Zij wil ruimte geven aan iedereen en van betekenis zijn in het dorp en de omgeving waarin we kerk zijn. Kijk voor informatie op www.pgclaercamp.nl of neem contact op met Heiny van der Meulen (voorzitter beroepingscommissie), telefoon: (0511) 42 30 07, e-mail: [email protected] Heeft u interesse in deze vacature? Laat dit dan weten via de genoemde voorzitter, zo mogelijk voor 16 april 2012.

Voor vragen kunt u terecht bij de voorzitter van de beroepingscommissie, Dhr. D. Hellema, Doniaweg 33, 9074 AG Hallum (0518-431189, [email protected]). Reacties vóór 21 april 2012 naar bovenstaand adres.

De Protestantse Kerk De Lichtbron, Gereformeerde Kerk van Wateringen-Kwintsheul-Wateringseveld, zoekt een

QSFEJLBOUNW met enige ervaring, die zich voor 80% aan onze gemeente wil verbinden. Wij zijn een gemeente met ruim 500 leden, met een actieve kern. Wij willen als gemeente een gastvrij huis zijn voor jong en oud en ruimte bieden aan verschillende belevingen van het christelijk geloof. Wij zoeken een predikant(e) die… • vanuit een levend persoonlijk geloof de gemeenteleden – jong en oud – op enthousiaste en inspirerende wijze in hun hart weet te raken • de verschillende verlangens van mensen in de eredienst en bijzondere vieringen kan voeden vanuit de bron, het Woord van God, om samen een levende gemeente van Christus te kunnen zijn en ons geloof te delen • kan binden, toerusten en initiatiefrijk is in het pastoraat en activiteiten. • nauw betrokken is bij het jeugden jongerenwerk en daarin een initiërende rol kan spelen • affiniteit heeft met het gebruik van moderne communicatiemiddelen • een actieve houding heeft met betrekking tot het missionair/diaconale werk in de eigen kerk en omgeving. Wij kunnen u bieden: • de ondersteuning van actieve – trouwe mensen binnen diverse groepen in onze gemeente • een mooi gelegen pastorie. Wilt u ons vergezellen de toekomst in? Voor nadere informatie kunt u contact op nemen met de voorzitter van de beroepingscommissie, de heer W. van den Bos 06 - 289 708 24, [email protected] of onze website www.protestantsekerk-delichtbron.nl Graag uw sollicitatie brief met CV binnen vier weken na het verschijnen van dit blad te richten aan de secretaris van de beroepingscommissie, mevrouw N. van Weerden, De Meibloem 10, 2291 GT Wateringen, [email protected]



26-03-12 10:55

38 |

• ADVERTENTIES

De Protestantse Gemeente Velp zoekt

De Protestantse Gemeente Velp zoekt:

FFOLFSLFMJKLXFSLFS

FFOFOUIPVTJBTUF KB VJUFSBBSE

WPPS PVEFSFO QBTUPSBBU NW DB GUF

LFSLFMJKLXFSLFS WPPSKFVHEFOKPOHFHF[JOOFOFOEJBDPOBBU NW DB GUF

De kerkelijk werker die wij zoeken: • heeft een theologisch/pastorale achtergrond met een afgeronde HBO-opleiding theologie • is inspirerend en staat open voor oecumene • is gericht op een open en collegiale samenwerking met de predikant van onze gemeente die op fulltime basis werkzaam is • verzorgt rouwdiensten en gaat incidenteel voor in erediensten • kan per 1 september 2012 in dienst treden. Wij bieden: • een contract voor de duur van één jaar met de mogelijkheid tot verlenging • salaris en arbeidsvoorwaarden conform de regelingen van de Protestantse Kerk. Voel je je geroepen? Schrijf of mail dan een sollicitatiebrief naar onderstaand adres vóór 15 april 2012. Brieven zenden naar de scriba van de Protestantse Gemeente Velp Tiny Richter Boonakker 4 6883 HG VELP e-mail [email protected] Nadere informatie over de functie is te verkrijgen bij de scriba. Bij gebleken geschiktheid zal, alvorens tot aanstelling wordt overgegaan, een antecedentenonderzoek plaatsvinden. De functie is mogelijk zeer geschikt voor een echtpaar (zie ook de andere advertentie van onze gemeente voor de vacature van een kerkelijk werker voor jeugd, jonge gezinnen en diaconaat). Nadere informatie over de Protestantse Gemeente Velp is op te vragen bij de scriba of te vinden op onze website www.pknvelp.nl

De kerkelijk werker die wij zoeken: • heeft een theologische HBO-opleiding, met als specialisatie bovenstaand taakveld • geeft ondersteuning aan het diaconale werk • bevordert een goede PR en maakt gebruik van Sociale Media • gaat incidenteel voor in erediensten en bijzondere diensten • is bereid per 1 september 2012 in dienst te treden. Wij bieden: • een contract voor de duur van één jaar met de mogelijkheid tot verlenging • salaris en arbeidsvoorwaarden conform de regelingen van de Protestantse Kerk. Voel je je geroepen? Schrijf of mail dan een sollicitatiebrief naar onderstaand adres vóór 15 april 2012. Brieven zenden naar de scriba van de Protestantse Gemeente Velp Tiny Richter Boonakker 4 6883 HG VELP of per mail [email protected] Nadere informatie over de functie is te verkrijgen bij de scriba. Bij gebleken geschiktheid zal, alvorens tot aanstelling wordt overgegaan, een antecedenten onderzoek plaats vinden. De functie is mogelijk zeer geschikt voor een echtpaar (zie ook de andere advertentie van onze gemeente). Nadere informatie over de Protestantse Gemeente Velp is op te vragen bij de scriba of te vinden op onze website www.pknvelp.nl

De Protestantse Gemeente te Overdinkel zoekt een

FNFSJUVTQSFEJLBOU NW WPPS Onze gemeente, gelegen in Twente, is sinds 1 november jl. vacant en telt ongeveer 250 leden. Wij zoeken een predikant, die oecumenisch is ingesteld en affiniteit heeft met een dorpsgemeenschap. De predikant kan – indien nog beschikbaar – in de pastorie gaan wonen. Een verbintenis wordt aangegaan voor tenminste twee jaar en ten hoogste vier jaar (ord. 3.27.6). Het voorgaan in de zondagse kerkdienst en de verzorging van rouw- en trouwdiensten vallen buiten de 30% tijdsinvulling. Voor meer informatie kunt u terecht bij mw. I. Geerligs, scriba, tel. (053) 538 29 77, of bij de consulent, ds. M.C. van der Meer, tel. (053) 428 14 04.



26-03-12 10:55

|

39

&KULVWHOLMNHOHFWXXU LQDDQJHSDVWHOHHVYRUPHQ 'H&%%&KULVWHOLMNH%LEOLRWKHHNYRRU%OLQGHQ HQ6OHFKW]LHQGHQKHHIWHHQJURWHFROOHFWLH NUDQWHQHQWLMGVFKULIWHQLQJHVSURNHQYRUP LQEUDLOOHHQLQJURRWOHWWHU 2RNGLYHUVHOLHGEXQGHOVSVDOPERHNHQHQ GHYHUVFKLOOHQGHYHUWDOLQJHQYDQGH%LMEHO ]LMQLQDDQJHSDVWHOHHVYRUPHQWHYHUNULMJHQ ELMGH&%% 9HUHQLJLQJHQEHGULMYHQHQRUJDQLVDWLHV NXQQHQKXQOHFWXXUELMGH&%%ODWHQ RP]HWWHQLQGHYHUVFKLOOHQGHOHHVYRUPHQ :LOWXPHHULQIRUPDWLH"%HOGDQQDDU RIPDLOQDDULQIR#FEEQO &%%&KULVWHOLMNH%LEOLRWKHHNYRRU %OLQGHQHQ6OHFKW]LHQGHQ

/GGTYGVGP QXGTPCNCVGP !

3RVWEXV$&(UPHOR7HO ZZZFEEQOLQIR#FEEQO



26-03-12 10:55

Help de nieuwe kerk in Nieuw-Vennep oei

Geloven is een feest! WWW.KERKINACTI

ING 456

E.NL/ZENDING

JAARGANG 24 | NR 5 | FOTO: KERK IN ACTIE

FOTO: SJOUKE DIJKSTRA

gr Missionair Werk & Kerk

COLL PINK ECTE ZEND STERINGS WEEK 27 MEI 2

012

6 MEI 2012 SE KERK NT TA COLLECTE PROTES ING 5261

54199_PosterZ2.ind d 1

03-02-12 13:31


26-03-12 10:55

Kerkinformatie NUMMER 202 APRIL 2012

Recommend Documents