Keramiek - het verhaal van 30 jaar Galerie Terra Delft

Keramiek het verhaal van 30 jaar Galerie Terra Delft 1

1

‘Beste Simone en Joke, Van harte gefeliciteerd met jullie 30-jarige prestatie in de keramiekwereld. Ik wens jullie nog vele succesvolle toekomstige jaren.’ Yuk Kan Yeung ‘Als een kunstgalerie het eerste jaar overleeft is dat een knappe prestatie, als ze vijf jaar kan vieren is het een prima galerie. Tien jaar is in elk geval een goede reden voor een feest, twintig jaar komt erg zelden voor en dan past een groots jubileum. En dertig jaar is een huzarenstuk! Dikke proficiat aan Joke en Simone.’ Guy van Leemput

‘Veel respect voor Joke en Simone, die met hun nimmer aflatende energie en liefde voor keramiek dit prachtige materiaal niet alleen in Nederland, maar ook ver daarbuiten als een volwaardige kunstvorm op de kaart hebben gezet! Een diepe buiging en gemeende felicitaties voor deze knappe prestatie!’ Mariëtte van der Ven ‘Mijlpaal! 30 jaar Terra …. Gefeliciteerd Joke en Simone!’ Hanneke Giezen ‘TERRA 30 JAAR passie voor keramiek, twee meiden: enthousiast en energiek.’ Wim Borst ‘Gefeliciteerd Joke en Simone XXX, 30 jaar het warme keramische hart op de goeie plaats.’ Manita Kieft ‘Wat ik altijd in Joke en Simone bewonder is hun enorme inzet om de galerie, en dus de kunstenaars, te promoten. Dat ze de komende 30 jaar genoeg energie mogen hebben om daar mee door te gaan!’ Ines de Booij ‘Hoera! 30 jaar bestaat jullie galerie, waar zien een moment van tijd is.’ Peter Keizer

‘Terra Delft heeft een internationale reputatie opgebouwd. Ze tonen het beste van de hedendaagse keramiek in Nederland. Dit is te danken aan de toewijding van Joke en Simone. Op naar de volgende 30 jaar!” Katharine Morling ‘Lieve Joke en Simone, van harte gefeliciteerd met jullie jubileum. Jullie weten mij altijd weer te stimuleren en zijn een voorbeeld voor wat een ware kunst koesterende galerie kan zijn.’ Beatrijs van Rheeden ‘Lieve Joke en Simone, gefeliciteerd!! Tegelijk met jullie 30 jaar Terra, ben ik dit jaar 30 jaar keramiste! Dus ik vier zeker met jullie mee! Nog vele jaren.’ Judith de Vries

Kunstenaars feliciteren ‘Dank jullie wel en gefeliciteerd met een gepassioneerd werken voor Galerie Terra Delft. Jullie werk is belangrijk voor het bestaan van de keramische kunst door heel Europa heen.’ Jennifer Forsberg ‘Een vreugdevolle viering van kennis, hard werk en doorzettingsvermogen. Een investering van bloed, zweet en tranen volledig tot ontplooiing gekomen en nog steeds groeiend. Respect en felicitaties.’ Johan Peter Hol ‘Zhùhè yǎnchū chénggōng‘ 祝贺演出成功! ‘Gefeliciteerd met het succesvolle ondernemen.’ Saskia Pfaeltzer

‘Lieve Joke en Simone, De wereld is mooier met Terra! (vrij naar Loesje) Gefeliciteerd met het 30-jarig bestaan van Galerie Terra Delft.’ Liesbeth Kamp ‘Veel, veel waardering en respect heb ik voor jullie Simone en Joke, dat jullie al zo lang een mooie galerie en winkel runnen op zo’n hoog keramiekniveau! En dat jullie ook nog aardig en correct zijn naar mij als kunstenaar! Dank!’ Judith Bloedjes ‘Wat fijn dat we al 27 jaar samen reizen. Veel meegemaakt; China is een geweldig avontuur!’ Susanne Silvertant ‘Hartelijk dank voor de fijne samenwerking Joke en Simone! Jullie runnen jullie galerie op een heel bijzondere manier. Jullie koesteren de artiesten en promoten ze met veel overgave, niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland. Mijn werk mocht al een paar keer mee naar Londen en naar diverse plaatsen in China. Ik hoop nog lang te mogen deel uitmaken van jullie selectie!’ Ann van Hoey ‘Met heel veel integriteit en bewogenheid zetten Joke en Simone zich al 30 jaar in voor keramisten en kunstenaars die werken met kleiaarde, gebakken tot keramiek! De passie is er nog steeds.’ Mieke Everaet

‘De succesformule van Simone en Joke: Het tonen van een kunstwerk met dezelfde passie als waarmee het gemaakt is. Daar halen zij ook het volgende jubileum mee. Chapeau!’ Marijke Gémessy

Deze uitgave werd mede mogelijk gemaakt door: Gemeente Delft, P.M. de Klerk Keramiek Fonds, Stichting van Achterbergh - Domhof.

Een enkel woord vooraf

Inhoud De galeriehouders

Interview met Simone Haak en Joke Doedens: Keramiek - het verhaal van 30 jaar Galerie Terra Delft

pagina

4-7

De verzamelaars

Carina de Walle en Floor Zegwaard: De liefde is ... Harrie Dekkers: Balans tussen artisticiteit en commercie Preston Fitzgerald: Vrienden voor altijd Rosemarie Willems: Op zoek naar museale kwaliteit Ramon Dijkgraaf en Marc Cals: Verliefd op suikerpotjes...

10 11 14 16-17 18-19

De kunstenaars

Mieke de Groot: China was een fantastische ervaring 8-9 Martin McWilliam: Balans tussen ruimte en tijd 12-13 Martà Nagy: Samenwerking en vriendschap 15 Daphné Corregan: Respect voor elkaar 20 Peter Beard: De voortdurende ontwikkeling is indrukwekkend 22 Marc Janssens: Simone en Joke geven mij een vrij gevoel 23 Hein Severijns: Tegen de storm in 28-29 Frans Ottink: De energie die van de galerie uitgaat stimuleert... 30 Jackson Li: Ik prijs mij gelukkig twee grote keramische steden... 31 De anderen

De vrijwilligers: Inspirerende plek.... Nora Leijens: Keramiek een alleskunner in positieve zin Alun Graves: Enthousiasme is een blijvende inspiratiebron

21 24-25 28-29

De columns

Patrik van Mil, Milène Junius, Colin Martin

7, 9, 23

Colofon Deze publicatie verschijnt ter gelegenheid van het 30-jarig jubileum van Galerie Terra, mei 2016 Redactie: Ankie Maessen, Etty Walda, Simone Haak Vormgeving: Stef Breukel, Delft Oplage: 1000 exemplaren Bestuur SKPD: Jeroen Beelen, Stef Breukel, Bert van Meggelen, Rosemarie Willems © 2016, SKPD, p/a Nieuwstraat 7, 2611 HK Delft, www.skpd.nl

Dit jaar bestaat Galerie Terra 30 jaar. Voor velen een heugelijk feit om bij stil te staan. Er zullen in 2016 dan ook extra activiteiten, lezingen, oploopjes en tentoonstellingen worden georganiseerd. Deze publicatie, die de vorm van een magazine aanneemt, is ook zo’n activiteit waarin stil wordt gestaan bij 30 jaar Terra. Het is vooral een feestnummer, terwijl het ook een feest is om in te bladeren, erin te lezen en naar te kijken. U vindt hier verhalen van kunstenaars en keramisten: keramisten die kunstenaar zijn en kunstenaars die keramiek maken. De kunstenaars verhalen van hun relatie met Terra en de twee vrouwen die de galerie bestieren. Uit die verhalen kunt u de warmte lezen waarmee de galeristen worden omringd. Zonder uitzondering zijn de verhalen vol passie over de galerie, zonder uitzondering laten de kunstenaars de betekenis zien die Joke en Simone voor hen hebben. U vindt ook een paar bijdragen van verzamelaars. Ook in die stukjes spat de waardering van het papier. Uit de museale wereld komen enkele artikelen die reflecteren op de ontwikkelingen in de wereld van het keramisch ambacht, keramiek en design en beeldende kunst en keramiek en niet te vergeten ambachtelijk vakmanschap. Vrijwilligers zijn van levensbelang voor een galerie als Terra, zonder dat zou ze niet kunnen bestaan. Dat ze, jaar in jaar uit, op zoveel vrijwilligers een beroep kan doen, zegt iets over de betekenis die aan hun activiteiten rond de galerie worden toegekend en iets over de manier waarop de vrijwilligers zich bejegend weten door de galeriehouders. In een bijdrage vindt u dat terug. Galerie Terra is een brede galerie, dat wil in dit geval zowel zeggen dat alle aspecten van de keramiek aan de orde komen, van keramiek als ambacht tot autonome kunst, van experiment tot gewortelde traditie, van beelden tot design. Daarnaast is Terra onvermoeibaar waar het gaat om stedelijke publieke activiteiten, waar het gaat om de promotie van Delft als keramiekstad, waar het gaat om internationale uitwisseling. De laatste jaren is China heel erg in focus en niet meer weg te denken uit Terra. Voortdurend waagt Terra zich op nieuwe paden, zij experimenteert, en innoveert, ook nog na dertig jaar in het decennium wat komen gaat. De avonturen van Terra zijn te volgen in de tijdlijn die in dit magazine is opgenomen. We wensen de lezer van deze publicatie veel lees- en kijkplezier en feliciteren Simone en Joke met deze mijlpaal. Het bestuur van de SKPD (Stichting Keramiek Promotie Delft), Bert van Meggelen, voorzitter

3

3

De galeriehouders

Keramiek het verhaal van 30 jaar Galerie Terra Delft Joke Doedens (1961) werkte enkele jaren als zilversmid toen ze Simone Haak (1952) ontmoette bij een feministisch vrouwenkoor in Delft. Zij besloten samen een winkel te openen voor keramiek en sieraden. Toen ze evenwel in 1986 de deuren openden van deze toch wel wat riskante onderneming in een grachtenpand op de Oude Delft was er alleen werk van acht keramisten te koop. Een groter pand werd drie jaar later gevonden in de Nieuwstraat en na een grondige renovatie bevonden ze zich in een ideaal winkelgebied. Desondanks duurde het nog tot de eeuwwisseling voor ze hun lesgevende taken en ander parttime werk konden opzeggen en Terra hun volledige aandacht konden geven.

1989 Simone Haak en Joke Doedens. Terra verhuist van de Oude Delft naar de Nieuwstraat.

‘We wilden een plek creëren die interessant zou zijn voor voorbijgangers, klanten en kunstenaars en daarom werd Terra zowel een winkel als een galerie. De beslissing designproducten, een vaste collectie en tijdelijke tentoonstellingen tot één geheel samen te voegen werd na ampel overleg genomen. Natuurlijk hadden we te lijden onder de gevolgen van de recessie, maar omdat kleiner

en betaalbaarder keramiek ook in onze collectie is opgenomen, zijn we in staat geweest de stormen te doorstaan. Het feit dat alles wat we verkopen een eigen verhaal heeft, helpt ook: niet alleen weten we wie de objecten vervaardigde en hoe ze werden gemaakt, maar ook kennen we de inspiratie en motivatie van de keramisten. Dit concept is onveranderd gebleven vanaf het begin.’ Het verhaal telt Op dit moment vertegenwoordigt Terra Delft ongeveer 50 kunstenaars uit binnen- en buitenland. ‘We tonen autonoom werk dat uiteen loopt van designartikelen, van klassiek tot avant-garde, van de strenge containervorm tot barokke sculpturen, van traditioneel tot vernieuwend’ zegt Joke. ‘Het belangrijkste criterium is dat het werk ons ‘iets’ doet. Het moet een eigen stijl hebben en goed gemaakt zijn. Of het ‘verhaal’ klopt, wordt alleen duidelijk

4

4

door de technische vaardigheid en je kunt zeggen dat ‘kwaliteit’ wordt verkregen door het vinden van de juiste balans tussen de inhoud en de uitvoering. Kwaliteit is een optelsom van inhoud en uitvoering. We staan voor een breed en laagdrempelig beleid, waar liefhebbers zowel een fors autonoom object als een mooi vormgegeven beker of vaas kunnen aanschaffen. De bezoeker ziet met deze formule veel in één keer. Voor ons is dat prettig, omdat we mensen in contact kunnen brengen met hoogwaardige keramische producten, maar we kunnen ze ook laten zien dat een kopje of een vaas goed ontworpen kan zijn.’ Fifty-fifty In de winkel ligt de nadruk op de Nederlandse vormgevers; in de vaste collectie en de tentoonstellingen is de verdeling ongeveer fifty-fifty: de helft Nederlands, de andere helft buitenlands.

Zowel in de vaste collectie als de wisseltentoonstellingen komt de tweedeling containervormen - zoals kommen en vazen - versus sculpturaal werk bijna automatisch aan bod, hoewel er niet specifiek voor gekozen wordt. ‘Containervormen zijn soms ook sculpturaal’, zegt Joke Doedens. ‘Wat typisch Nederlandse kera-

miek is? Dat is keramiek die los staat van de traditie, die be- vrijdend is, van strenge vorm tot barokke sculptuur. Handgemaakt en met een eigen toets.’ Meer lef Het koopgedrag is in de dertig jaar van het bestaan van de galerie wel veranderd. Vooral

in de tweede helft van de jaren negentig trokken de verkopen bijna jaarlijks aan. Onder de toeristen namen vooral Amerikanen een belangrijke plaats in. Maar na de aanslagen in New York in 2001 bleven zij weg en Joke en Simone zijn nog steeds blij dat zij destijds al hun activiteiten hadden uitgebreid naar evenementen buiten de galerie. ‘In 1988 deden we al mee aan de eerste galeriedag in Delft, later zijn we zelf activiteiten gaan organiseren: Een keramiekdag als podium voor de keramische wereld, samenwerkingsprojecten met de Delftse musea, participatie in Delft Keramiekstad en deelname aan (kunst)beurzen, waaronder COLLECT in Londen en belangrijke

2001 Uitbreiding Terra, eerste tentoonstelling Carolein Smit. 5

5

beurzen zoals RCA in Rotterdam en de KunstRAI in Amsterdam. We hebben de stap naar Engeland gezet omdat er een groot publiek voor keramiek is en die beslissing heeft onze kijk op keramiek veranderd. Het was opmerkelijk dat men bereid was veel meer te betalen voor kwaliteitsproducten en dit stimuleerde ons met meer lef te programmeren, wat opging voor zowel de keuze van de objecten als het uitnodigen van kunstenaars en de keuze voor sculpturale keramiek.’

2013 Tentoonstelling Terra in China – China in Terra, Oude Kerk Delft, The Terracotta Woman van Marian Heyerdahl.

6

Ontwikkelingen Simone en Joke vervolgen: ‘De sobere vormen van de jaren negentig hebben de weg gebaand voor een enorme diversiteit. Technische ontwikkelingen hebben het proces bevorderd en mogelijkheden uitgebreid. Ontwikkelingen in de kunstwereld sijpelen door naar de kunstenaars die met klei wer- ken. Nieuwe, computergestuurde ovens bieden enorme voordelen evenals de mogelijkheden van de 3D-printers. De keramiekwereld van 2016 wordt getypeerd door vrijheid en levendigheid, maar ook door sociale ontwikkelingen, persoonlijke overtuigingen en lef. We kiezen voorwerpen die emotioneel een beroep op ons doen, maar zelfs als het een prachtige kom is, een delicaat beeldje of een rijk versierde vaas, het moet

6

2012 Eerste reis naar Sanbao, Jingdezhen, China. toch altijd technisch in orde zijn en goed gemaakt. De keus is gelukkig aan ons.’ Een open mind Joke en Simone zijn het er allebei over eens dat innovatieve ideeën op het gebied van de keramiek over het algemeen ontstaan bij kunstenaars uit andere disciplines. ‘Keramisten zijn vaak gebonden aan hun eigen vakmanschap en kennis, terwijl beeldend kunstenaars, niet vertrouwd met het materiaal, niet zo beperkt zijn. Zij durven te experimenteren en zijn in staat nieuwe mogelijkheden te zien, omdat zij zich niet bewust zijn van wat een keramist zou beschouwen als een beperking of hindernis. Wij geven

kunstenaars de mogelijkheid te ontdekken hoe de objecten die zij willen creëren gemaakt kunnen worden. Deze openheid ten opzichte van het medium - klei - maakt het tot stand komen van nieuwe, innovatieve stukken die men zelden ziet bij ambachtelijke keramisten mogelijk. Hoewel de reputatie van een kunstenaar wordt opgebouwd door een consistent oeuvre, kan nieuwe materialen ontdekken zeer inspirerend zijn.’ China Joke en Simone wachten niet af wat er op hun pad komt; zij zijn altijd op zoek naar passende evenementen, festivals en andere mogelijkheden. ‘Alle activiteiten waar wij bij betrokken zijn, vormen een uitbreiding van Terra, dat geldt ook voor onze reizen met kunstenaars naar China. Zij werden zeer beïnvloed door de periode dat zij werkten in China. Dat hoeft geen betoog gezien de enorme verschillen tussen het werken daar en het vertrouwde atelier thuis. Sommige kunstenaars zijn zelfs teruggegaan en hebben ondernemingen opgezet met Chinese vaklieden en keramisten, maar de meesten vonden het moeilijk werk te vervaardigen van dezelfde kwaliteit als thuis. Wij beschouwen het experiment als een inspiratiebron en een verbreden van de horizon.’ Terra bezocht China voor het eerst na het vijfentwintigjarig jubileum, sindsdien zijn vele reizen gevolgd. Een solide samenwer-

What’s in a name Daar is nooit een reclamebureau aan te pas gekomen, dat is duidelijk: Terra. Wel een heel erg voor de hand liggende naam voor een aardewerk galerie: terra = aarde. En tegelijk te afstandelijk en te weinig specifiek voor de waar die wordt aangeboden. Terra, dat kan overal over gaan. Over tuinieren, over reizen, over ontwikkelingshulp, over het milieu. Konden ze in 1986 niets beters verzinnen? Blijkbaar niet. En terecht. Want 30 jaar later kunnen we vaststellen dat Galerie Terra zijn naam meer dan recht heeft gedaan. Al drie decennia lang verschaft Terra de keramiek een stevig gefundeerd platform. Met hun voeten in de klei runnen Simone Haak en Joke Doedens een galerie die ruimte biedt voor dromen in keramiek, voor experiment en expressie. Wars van modetrends.

2011 Aanleg keramiekroute, de klinkers vormen in de binnenstad van Delft een route die langs keramiek ‘highlights’ voert. Elke steen is door Christina Linaris Coridou met de hand gedecoreerd met het woord aarde in verschillende talen. king is opgebouwd met Jackson Li en zijn keramisch werkcentrum in Sanbao, dichtbij Jingdezhen de ‘porseleinhoofdstad van China’. Simone is nu art-director van een museum dat hij bouwde in de idyllische omgeving van het complex, waar tijdelijke exposities van westerse keramisten worden gehouden. Hoewel de belangstelling in China voor keramiek groot is, ligt de focus heel anders dan bijvoorbeeld in Nederland. ‘Het is moeilijk de belangstelling bij Chinezen aan te wakkeren voor westerse keramiek, omdat

het zo anders is dan waaraan zij gewend zijn. Zij worden echter al wel nieuwsgierig.’ Al met al is het duidelijk dat keramiek een belangrijke rol speelt in het leven van Joke Doedens en Simone Haak. Hard werken, maar met veel voldoening door de vele uitdagingen die zij zijn aangegaan. Keramiek is hun passie en zij en wij met hen, kijken uit naar de volgende fase.

Terra staat voor een wijdse blik, bestrijkt inderdaad de hele wereld. Niet alleen Nederland, maar ook andere landen, Europa, Azië.

Piet Augustijn Hoofdredacteur KLEI keramiek magazine

Galerie Terra doet zijn naam misschien nog wel het meeste eer aan door zijn worteling in Delft. Die jarenlange trouw aan de stad is een ijzersterk bewijs van verbondenheid met de eeuwenoude traditie van Delfts aardewerk. Die verbinding met het verleden wordt in Delft misschien wel door velen gedeeld, maar Doedens en Haak zijn uniek in hun besef dat traditie alleen levend blijft wanneer deze zich vernieuwt. En dat heeft Galerie Terra 30 jaar lang onverstoorbaar gedaan, als eenzame parel in een besloten stad. Delft mag hopen dat Terra zijn naam nog vele jaren eer aan zal blijven doen. Het lichtende voorbeeld van Simone Haak en Joke Doedens verdient, behalve een pluim, enthousiaste navolging.

Delen doet groeien ZhenXi is keramisch design voor op tafel, ontworpen en geproduceerd door de Chinese Li Zhen en Simone Haak. De overeenkomsten tussen Li Zhen en Simone heeft hen doen besluiten hun ervaring, kennis en ideeën te delen om daardoor met betere producten op de markt te komen. Delen doet groeien. Zij werken samen onder de naam ZhenXi. De naam ZhenXi is samengesteld uit Zhen van Li Zhen en Xi van Xi Meng. Xi Meng is de Chinese naam van Simone Haak. ZhenXi betekent in het Chinees: met liefde iets doen, ergens je hart inleggen, iets waardevols koesteren. De ZhenXi producten Li Zhen en Simone Haak maken theesets, kommen en schalen in

Li Zhen en Xi Meng. grijze, groene en blauwe tinten, die geïnspireerd zijn op de natuur. Het grijs staat voor steen en rots, het groen voor bomen en planten, het blauw voor hemel en water. De steeds terug- kerende concentrische cirkels suggereren de oneindigheid van de tijd, de kringloop der dingen.

Patrick van Mil, directeur Erfgoed Delft/ Museum Prinsenhof 7

7

Kunstenaar Mieke de Groot

1986 25-05 opening Terra: Oude Delft 87, Delft

• Ardje de Graaf. Hein Severijns, Manja Hazenberg, Otto Zeegers, Petra van Heesbeen, Petri Voet, Simone Haak, Tjerk vd Veen, Yvonne Kleinveld • serviezen Mosa vorm 100: Kees de Goede, Marien Schouten, Toon Verhoef, Carel Visser en Co Westerik • Gerlach Baas • Afgestudeerd ‘86: Nanna Altes, Onnita de Boer, Ronald Heijligers, Wil Isphording, Paula Kint, Ine vd Sluis • Noor Camstra, Klaartje Kamermans, Corien Ridderikhoff

China was een fantast

1987 • Beatrice van Rheeden, Gillian Smith, Irene Schimandl, Jan Müller, Henriëtte Syatauw • 1 jaar Terra: ‘Leven van Keramiek’; catalogus: Kees Hoogendam/Anne vd Waerden, Henk Wolvers, Ramona Dales • Delftse Galeriedag 87: Otto Zeegers: • demonstratie pottenbakken: Wim Borst, Piet Kerkhof • Aty Boonstra, Joop Cromvoets, Liesbeth Loomans, Heide van Veen-Kiehne

Het zal zeker 25 jaar geleden zijn. Toch kan ik mij het eerste gesprek met Simone nog goed herinneren. De geruchten over een op handen zijnde keramiektentoonstelling hadden mij in mijn atelier in de Amsterdamse Pijp bereikt. Ik besloot dat het goed zou zijn daar aan mee te doen, verzamelde moed en belde naar Galerie Terra. ‘O, dat komt goed uit,’ zei Simone vriendelijk. ‘Je stond al op ons lijstje’.

1988 • Saskia Koster • Dorothé van Agthoven, Monique Middelhoek, Hanneke Venbrükx May An Go, Susanne Silvertant, Marie Verdijk, Dirk Romijn • Delftse Galeriedag ‘88; Jos Verwiel: installatie met 1000 kg. klei op de brug t

Het begin van een samenwerking die nu al een kwart eeuw duurt. Maar ook het begin van Terwijl wij werken in Sanbao en Simone even geniet van de koelte van de fan, nemen onze partners Joke en Henk in Amsterdam op de RAI de honneurs waar.

• Kommen: Nesrin During, Guldemond/ de Rijk, Petra van Heesbeen, Meissenberg, Natascha Rieter, Jos Vulto, De Walvis Kon.Porceleyne Fles: Lies Cosijn • Eddy Varekamp, Anne Leclercq 8

8

een bijzondere vriendschap. Zo vaak heb ik het enthousiasme en de daadkracht van de beide vrouwen bewonderd: altijd op zoek naar nieuwe wegen, nieuwe ontwikkelingen, altijd plannen makend. En bovenal: alles wat ze doen, doen ze met veel liefde en aandacht. Simone en Joke hebben mijn werk op een fantastische wijze voor het voetlicht gebracht. Verschillende malen in de galerie in de Nieuwstraat, die steeds groter en mooier werd. Maar ook op andere bijzondere plekken zoals de RAI in Amsterdam, het

Mijlpaal Wat een mooie mijlpaal dat Terra haar 30-jarig jubileum viert en dat Joke en Simone in die 30 jaren een prominente plek hebben verworven in de wereld van keramiek. Met veel plezier kijk ik terug op de samenwerking met de SKPD en Terra. Als wethouder cultuur was mijn droom Delfts Blauw en keramiek meer zichtbaar te maken in het Delftse straatbeeld. Door onze samenwerking is die droom mogelijk gemaakt. Werd Delft als keramiekstad een begrip. De tentoonstelling van Terra met een vrouwelijk terracotta-leger in de Oude Kerk vond ik met name heel bijzonder. Dagelijks hebben veel mensen plezier van ons gezamenlijk resultaat: het keramiekkunstwerk in de Hamtunnel als onderdeel van de ‘Delft Keramiekroute’. De route die dankzij Terra gemarkeerd is met de kenmerkende geglazuurde Delftsblauwe klinkers in het plaveisel en die Museum Prinsenhof en de Porceleyne Fles met elkaar verbindt langs de diverse keramiek-highlights in de stad. We delen de liefde voor Jingdezhen, de Chinese stad waar ons Delfts Blauw oorspronkelijk vandaan komt. Met name de bijzondere plek Sanbao, van keramiek-kunstenaar Jackson Li, waar Simone nu conservator is van het Sanbao museum en waar ze inspirerende artists-in-residence programma’s heeft georganiseerd.

tische ervaring! Zsolnay Museum in Hongarije, de Saatchi Gallery in Londen, het Museum of Modern Art in Beijing en musea in Sjanghai.

Met veel enthousiasme en vakkennis hebben Joke en Simone met hun galerie en hun tentoonstellingen de moderne keramiek in Delft een gezicht gegeven.

In 2012 nodigden Simone en Joke een aantal Nederlandse keramisten uit, voor een werkperiode van zes weken in China. Ik was daar ook bij. Het was een fantastische ervaring! Ik denk nog steeds met weemoed terug aan het werken en wonen in het prachtige Sanbao.

Ook ik heb moderne keramiek leren waarderen en enkele stukken zullen zeker een plaats krijgen in ons nieuwe huis in Hellevoetsluis. Als burgemeester van Hellevoetsluis kijk ik er naar uit de relatie met keramiek te leggen. De bijna grootste jachthaven van Nederland heeft een lange maritieme geschiedenis. Vanuit Hellevoetsluis is koning Willem III van Oranje uitgevaren om met zijn vrouw Mary II koning van Engeland te worden. Mary werd bekend als beschermvrouw van Delfts Blauw, omdat ze grote tulpenvazen bestelde voor haar kastelen in Engeland. Het zou mooi zijn een hedendaagse keramiek-connectie Delft-Hellevoetsluis te creëren.

Mieke de Groot

Gefeliciteerd, Joke & Simone en alle betrokkenen bij Terra! En veel succes! Milène Junius Wethouder Cultuur, Economie, Vervoer & Spoorzone (2010-2014) Burgemeester Hellevoetsluis (2015-heden)

9

9

9

Verzamelaars Carina de Walle en Floor Zegwaard

1989 • Gerda Maas, Yvonne Meissner, Borek Sípek • verhuizing naar de Nieuwstraat 7, Delft • De Zoen van Vlaanderen: Tjok Dessauvage, Frank Steyaert, Wies Dehert, Inge Verhelst, Anne Leclercq, Mieke Everaet, Anne Mortier, Frits Vanderbussche, Francis Behets

s Frank Steyaert • Kon. Porceleyne Fles: Jan Snoeck • Peper en Zout: Frieda Bakker, Margreet Hajee, Ron Huysman, Erik-Jan Kwakkel, Dick Lion, Inge van Mierlo, Coen Mulder, Dirk Romijn, Ine van der Sluis • Keramische Sieraden: Anne Leclercq, Christiane Schwaderlapp, Wilma Selten, Natascha Zaludová Oostenrijk 1990 • Veronika Pöschl, Barbara Reisinger, Lisa Waltl, Kurt Spurey • Henk Wolvers • Marie Verdijk • Goed Gedraaid: Manja Hazenberg, Petra van Heesbeen, Yvonne Meissner, Eddy Varekamp/Norman Trapman, Gijb Zaalberg • Jan Kamphuis • Camiela Warringa • Keramiek ‘90, catalogus Mieke de Groot, Klaartje Kamermans, Veronika Pöschl, Jos Verwiel/Dick Fluitsma, Christian Wisse • Tafelcultuur: Francis Behets, Jan Kamphuis, Dick & Christiane Lion, Monique Middelhoek, Corien Ridderikhoff, Vincent de Rijk, Dirk Romijn, Ine vd Sluis, Gillian Smith 1991 • Petri Voet • Hans de Jong • Tjerk van der Veen • 5 jaar Terra ‘Keramiek uit Italië’, Museum het Prinsenhof, catalogus: Alda Brebilla, Giovanni Cimatti, Mirco Denicilò, Ingrid Mair Zischg, Guiseppe Lampariello

s Giovanni Cimatti • Jeanet Meppelink • Netty Janssens Klaartje Kamermans & Gerhard Belgraver • Kandelaars 1992 • Predrag Sidjanin • André Vaerewijck • Urbain Crapé • Floriadelft; Kunstkas Doorzicht, samen met Trits en Inkt: Jan Kamphuis, Ines de Booij, Klaartje Kamermans, Margreet Hajee, Marijke van Os • Saskia Koster • Cor Dam • Mieke de Groot 10

Floor Zegwaard en Carina de Walle.

‘Die liefde is met de paplepel en de door Simone gemaakte papschaaltjes ingegoten’ Wij zijn jong begonnen met het verzamelen van keramiek. De mooie etalage waar we vaak langsliepen was verleidelijk. Op een keer stapten wij over de drempel van Terra. Een van mijn eerste aankopen is nog steeds mijn favoriet: ‘Touchy feely’ object van Peter Beard. De vorm, de kleuren blauw en wit en het reliëf. Prachtig. We werden steeds dapperder en kochten grotere werken met de kunstkoopregeling. Bijna alles wat we kopen komt bij Terra vandaan. Joke en Simone kunnen zo passievol vertellen over hoe ambachtelijk een kunstwerk gemaakt is, zodat je de schoonheid ervan ervaart en de filosofie van de kunstenaar meekrijgt. Dat voegt zo veel toe. 10

Ons vorige huis, een grachtenpandje was helemaal verbouwd met kleine nissen en plankjes met verlichting waardoor de keramiek optimaal tot zijn recht kwam. Ons nieuwe huis biedt eigenlijk minder plek, maar we laten ons niet weerhouden! We hebben inmiddels twee kleine kinderen. ‘Gaat er nooit iets stuk vragen bezoekers ons?’ Gelukkig zijn de kinderen heel voorzichtig en waarschuwen zelfs vriendjes dat ze moeten oppassen. Die liefde is met de paplepel en de door Simone gemaakte papschaaltjes ingegoten! En met welke galeriehouders heb je zo’n leuke band dat ze op kraamvisite komen? Joke en Simone natuurlijk! Carina de Walle en Floor Zegwaard

Verzamelaar Harrie Dekkers

‘Balans tussen artisticiteit en commercie’ In mijn beleving kende ik Terra al mijn gehele leven, dus in mijn beleving bestond Terra even lang. Nu blijkt echter dat Terra nog niet ouder is dan 30 jaar en dat ik dus ook niet langer dan 30 jaar bewust bezig ben met hedendaagse keramiek. Gravend in mijn geheugen ontdek ik dat ik aan het eind van de tachtiger jaren voor het eerst bij Terra ben binnengelopen; Joke en Simone - zij zijn immers Terra hadden kort daarvoor de galerie verhuisd van de Oude Delft naar de Nieuwstraat. Deze eerste kennismaking is mij kennelijk zo goed bevallen dat dit het begin is geworden van vele bezoeken nadien èn van verschillende aankopen waar ik nog steeds met veel plezier van geniet. Ook mijn zoon Jaap is vervolgens door dit verzamelvirus besmet geraakt. Tevens hebben Joke en Simone mij geleerd hoe ik moet kijken naar hedendaagse keramiek. Daarbij heb ik ook ontdekt dat het niet zo eenvoudig is om een galerie te ‘runnen’. Enerzijds wil je artistiek verantwoorde producten laten zien, anderzijds moeten er voldoende van worden verkocht om de zaak draaiende te houden. Het is per slot van rekening je broodwinning. Ik heb met bewondering mogen vaststellen dat Joke en Simone erin zijn geslaagd om een mooie balans te vinden tussen artisticiteit en commercie en daarbij niet hebben geschuwd om steeds weer nieuwe wegen in te slaan. Nu is het China. Daarnaast hebben Joke en Simone steeds gezorgd voor een warme relatie met hun klanten, ook met ons. Daarvoor zijn wij hun dankbaar. Op naar het volgende lustrum.

Harrie Dekkers met werk van Corien Ridderikhoff.

Harrie Dekkers 11

11

Kunstenaar Martin McWilliam

Onderzoek naar ruimte en tijd De inspanningen die Simone Haak en Joke Doedens zich getroosten zijn opmerkelijk en het is dankzij hen en Terra dat de belangstelling voor mijn werk een nieuwe dimensie kreeg. Zij plaveiden de weg voor een solotentoonstelling in het Rijksmuseum van

s Mieke de Groot • Susanne Silvertant • Hartenstraat A’dam: Klaartje Kamermans, Corien Ridderikhoff, Eddy Varekamp 1993 • Teja van Hoften • Evelyn van Baarda • • Annette Kuipers • Judith Rigter • Simone Haak • Kommen: Wouter Dam, Horst Göbbels, Anne Leclercq, Anne Mortier, Hein Severijns, Mieke Everaet, Manja Hazenberg, Gerda Maas, Wilma Selten • Yvonne Kleinveld

Het was rond 2001 dat ik Simone en Joke ontmoette in Groningen. Mijn ‘onderzoek’ naar ‘ruimte en tijd’ van een kom begon in de vroege jaren negentig en terwijl in Duitsland en Engeland mensen zich alleen maar leken af te vragen of mijn werk behoorde tot de kunst, het ambacht of alleen maar een grap was. De reactie in Nederland bleek ‘we willen het laten zien’. Dit was heerlijk, maar het succes kwam dankzij het feit dat het publiek zei ‘we vinden het mooi’ en het soms zelfs kocht. Dankzij de hulp van Joke en Simone - en hun internationaal netwerk - werd mijn ‘onderzoek’ gesteund en werd nieuw onderdak gevonden voor mijn werk.

1994 • Koffietentoonstelling, Museum Lambert van Meerten, catalogus: Evelyn van Baarda, Liesbeth Kamp, Frans Ottink, Judith Rigter, Eddy Varekamp, Corien Ridderikhoff, Norman Trapman, Ine van der Sluis • Tjok Dessauvage • Dimitrios Xanthopoulos • Horst Göbbels • kersttentoonstelling groen-zilver Liesbeth Kamp, Ines de Booij, Judith Rigter, Yves de Block, Netty Janssens, Jan Kamphuis, Klaartje Kamermans, Corien Ridderikhoff, Francis Behets

s Liesbeth Kamp 1995 • Mieke Everaet • KunstRAI: Susanne Silvertant, Wouter Dam, Ines de Booij, Frans Ottink, Erik Jan Kwakkel, Liesbeth Kamp, Vincent de Rijk

Martin McWilliam (D) V Blue Jar&Bowl-2, 2014.

Bowl&Vase.

s Wouter Dam 12

Oudheden in Leiden in 2011. En hoewel ik blij verrast was de eerste keramisch kunstenaar te zijn die die eer te beurt viel, kwam het niet als een verrassing dat het in Nederland gebeurde. Hierbij kwamen nog de artist in residence-periode in Sanbao en regelmatige solotentoonstellingen in hun galerie.

12

13

13

Verzamelaar Preston Fitzgerald

• Mieke de Groot • Hein Severijns • Frans Ottink • Kersttentoonstelling: Erik Jan Kwakkel, Judith Rigter, Ines de Booij, Petra Kroese, Gert de Mulder, Else van der Waal, Simone Haak, Rob Luypen 1996 • Erica van Broeckhuijsen • Erik Jan Kwakkel • 10 jaar Terra ‘Keramiek en Delft 1996’, Oude Kerk Delft, catalogus

s Teja van Hoften • KunstRAI: Netty Janssens, Klaartje Kamermans, Wietske van Leeuwen, Gert de Mulder, Esther Stasse • Jan Kamphuis • Susanne Silvertant • Simone Haak 1997 • Màrta Nagy • Marion Askjaer Veld • Wietske van Leeuwen • KunstRAI internationaal porselein Henk Wolvers, Mieke Everaet, Frans Ottink, Bodil Manz, Peter Lane, Horst Göbbels, Màrta Nagy • Kensaku Uke • Renate Weidner • Hans de Jong • Guisseppe Lampariello 1998 • Pauline Wiertz • Alev Siesbye • Cathy Fleckstein • KunstRAI: Alev Siesbye, Renate Weidner, Dirk Romijn, Frans Ottink

s Alev Siesbye • Hein Severijns • Susanne Silvertant • Klaartje Kamermans Donkere dagen van Delft: Jas/MV, Gert de Mulder, Judith Rigter, Simone Haak, Ross Emerson, Meissenberg

Vrienden voor altijd Ik ontmoette Joke en Simone toen Galerie Terra Delft voor het eerst deelnam aan de beurs COLLECT in het Victoria en Albert Museum, Londen 2004. Toen mijn partner Cedric en ik een keramisch beeld van Wouter Dam kochten op de openingsavond, behoorden we tot Terra’s eerste klanten op de beurs. Het was het begin van een vriendschap die sindsdien voortduurt. Hoewel we ontelbare aankopen op COLLECT deden, ook van Terra, is ons favoriete stuk onze eerste aankoop - een trotse plaats innemend in onze woonkamer boven op een vroeg 20ste-eeuwse Nederlandse kast. De gewelfde vorm is tot stand gekomen door stukken van handgedraaide potten te snijden in vele segmenten en samen te voegen tot een heel abstract en hedendaags kunstwerk. Het ziet er fantastisch uit vanuit elke hoek van de kamer. Vanuit één positie deint het stuk in een golvende beweging. Wanneer het is omgedraaid wordt het een statisch stuk en wil je de matte afwerking aanraken en het fluwelen oppervlak voelen. De dag na onze COLLECT aankoop, werd de ‘Blauwe Vorm’ van Wouter Dam aangekocht door het V & A Museum, daarmee zowel de kwaliteit van de kunstenaar als van de kunst geëxposeerd door Terra bevestigend. Gedurende de daarop volgende jaren nodigden we ‘the girls’ uit in ons huis te logeren als ze in Londen exposeerden. We genoten er altijd van hun vrienden, familie, kunstenaars en klanten te ontvangen. Hun jaarlijkse trip naar Londen begon altijd met het inladen van de oude blauwe bus met dozen keramiek, verf,

1999 • Evelyn van Baarda • Frans Ottink KunstRAI: Evelyn van Baarda, Mieke de Groot, Hein Severijns,Vincent de Rijk Ceramic Millenium Amsterdam • Tjok Dessauvage • Màrta Nagy Art Twente 1: Evelyn van Baarda, Tjok Dessauvage, Horst Göbbels, Hans de Jong, 14

14

Preston Fitzgerald met het werk van Wouter Dam.

sokkels en twee oma-fietsen, voor ze volgepakt de nachtboot namen van Hoek van Holland naar Harwich. Na ook nog bij kunstenaars in Engeland werk te hebben opgehaald, had de bus zijn absolute grens bereikt tegen de tijd dat ze in Londen aankwamen. Toen COLLECT verhuisde naar de Saatchi Gallery in 2008, slaagde ik erin ‘the girls’ te overtuigen hun oma’s in te ruilen voor het Londense vervoer. Laat me u zeggen dat dat niet gemakkelijk was, maar na een individueel lesje en wat aan de hand nemen werd deze vorm van vervoer de norm. En het bijkomend voordeel van geen oma’s was natuurlijk dat er meer keramiek meegenomen kon worden om te exposeren op COLLECT. Het was een genoegen om van klanten van Galerie Terra Delft uit te groeien tot vrienden van Joke en Simone. Zij zijn echt een deel van onze familie en we vieren met trots de dertig jaar waarin ze ons voorzien in het beste van de keramiek! Preston Fitzgerald (GB)

Kunstenaar Màrta Nagy

Samenwerking en vriendschap Gedurende twintig van de dertig jaren ben ik betrokken bij Galerie Terra Delft of beter: ben ik betrokken bij Joke en Simone. In 1996 ging de telefoon in mijn kamer in Pécs, Hongarije. Ik nam op en een aardige stem vroeg of ik wat werk wilde sturen - grote blauw en witte porseleinen borden - voor een tentoonstelling in Delft om de tiende verjaardag van haar galerie te vieren. Het was Simone. Wat een fijne verrassing. Niet alleen door de uitnodiging van iemand die ik niet kende, maar ook om te horen dat foto’s van mijn werk in een internationaal keramiektijdschrift de aandacht hadden getrokken. De drie borden die ik stuurde, werden op de eerste dag van de tentoonstelling verkocht. Er werd verzocht om meer en ook die werden verstuurd. Dat was fijn, maar de eerste en belang- rijke stap in de waardevolle, eerlijke en vriendschappelijke relatie die we onderhouden werd toch wel gezet door de wijze waarop we een financieel verlies deelden door een misverstand over de prijs van een kunstwerk.

Het is nauwelijks te geloven dat sindsdien twintig jaar zijn voorbij gegaan, ondanks het feit dat ik ontelbare soloexposities had in Terra en ook werd meegenomen naar COLLECT in Londen en naar andere kunstbeurzen. De steun die de galerie me bood bij het verwerven, de toewijzing en het ontwerp van de opdracht van de keramische wand in de Hamtunnel in Delft was heel plezierig.

Simone Haak en Màrta Nagy met haar werk in de stand van Galerie Terra op de KunstRAI, 2002

Er is altijd ruimte voor mij ge- weest in het huis van Joke en Simone. Ik zag hun fantastische kinderen Sara, Erik en Hidde opgroeien en we hebben altijd met elkaar over alles kunnen praten, ook over onze voor- en tegenspoed. Hun toewijding, harde werken, uitstekende smaak en humor heb ik altijd bewonderd - en zal dat altijd blijven doen!

Màrta Nagy bij de opening van het door haar ontworpen kunstwerk voor de Hamtunnel in Delft, oktober 2013.

Màrta Nagy (HU)

Serendipity 2, 2013. 15

15

Verzamelaar Rosemarie Willems

Wietske van Leeuwen, Màrta Nagy, Frans Ottink, Dirk Romijn, Vincent de Rijk, Hein Severijns, Renate Weidner

s Dirk Romijn • Ross Emerson • Donkere Dagen van Delft: Henk Wolvers, Horst Göbbels, Renate Weidner, Simone Haak, Evelyn van Baarda, Frans Ottink

Op zoek naar museale Tijdens een bezoek aan Delft op Koninginnedag in 1990 ontdekte ik bij toeval Galerie Terra en ik was zeer onder de indruk van het gebodene. Wat me trof was de formule, die ik alleen uit Groot-Brittannië kende: de combinatie van fraaie gebruikskeramiek en keramiek, die tot de beeldende kunst gerekend kan worden. Het eerste wat ik daar kocht was een koffieservies: ‘Metropolis’ van Dick Lion. Dit servies was vorig jaar te zien in Museum Boijmans van Beuningen tijdens de ‘Derby Nederland - België’.

2000 • Peter Lane • Corien Ridderikhoff • Mieke Everaet • KunstRAI: Susanne Silvertant, Ross Emerson, Henk Wolvers, Peter Lane • Ines de Booij • Henk Wolvers • Keramiek door Delft 1: met o.a. Netty Janssens demonstreert • Art Twente 2: Mieke Everaet, Horst Göbbels, Victor Greenaway, Mieke de Groot, Jas M/V, Frans Ottink, Beatrijs van Rheeden, Hein Severijns en Henk Wolvers • Netty Janssens • Donkere dagen van Delft: Russel Fouts, Horst Göbbels, Meissenberg, Judith Rigter, Simone Haak 2001 opening uitbreiding Terra

• Judith Rigter • Carolein Smit • introductie Terra Products:

Carolein Smit, Violet en Daisy, 2009.

Dick Lion, Koffieservies Metropolis, 1986-1987. vijftiger jaren nieuwe kerken liet bouwen als een ‘Gesamtkunstwerk’ waarbij de beste kunstenaars betrokken werden. En ik zat op nonnenscholen die kunstzinnige vorming sterk stimuleerden. De lerares Duits adviseerde reproducties van kunst te verzamelen in plaats van plaatjes van filmsterren. Dat deden mijn klasgenoten en ik en we vonden het prachtig. Afbeeldingen van de klassieke oudheid stonden in de leerboeken op het gymnasium; met mijn vader bezochten wij ‘Scheppend Ambacht’ en artistieke winkeltjes en ontdekten we nieuwe ontwikkelingen in serviezen. Grootvader liet zijn kleindochter successievelijk de musea in de Randstad zien. Eenmaal op eigen benen was museumbezoek een vast onderdeel van mijn leven net als het lezen van ‘Kunstboeken’, biografiëen van kunstenaars. Mijn interesse was heel veelzijdig. Spelenderwijs ontwikkelde ik een oog voor kunst en legde ik in de loop der jaren de lat hoog. Betaalbaar Eindelijk gesetteld rond 1978 viel het besluit echte kunst te kopen. Voor het aanschaffen van Paul Klee, Max Ernst of Käthe Kollwitz reikten mijn financiën echter niet. In Rotterdam ging ik vaak kijken in de tuinzaal van Museum Boijmans met prachtige moderne keramiek, die mij zeer raakte.

s Tulpenvaas Ottink • Vincent de Rijk • Marijke Gémessy • Dirk Romijn • KunstRAI: Evelyn van Baarda, Beatrijs van Rheeden, Hans de Jong, Frans Ottink TPD 16

Inspiratiebronnen Ik verzamel al vanaf 1978 en heb inmiddels zo’n duizend objecten bijeen gebracht. Hoe is dat ooit begonnen? Hoe werd ik een verzamelaar? Allereerst kom ik uit een roomskatholiek milieu, waarin op de bidprentjes bij een overlijden afbeeldingen uit de kunstgeschiedenis voorbij kwamen en ik had een vader die zeer geïnteresseerd was in toegepaste kunst, nieuwe ontwikkelingen volgde en in zijn vrije tijd prachtige moderne meubels maakte. Hij werkte bij de DSM, die jaarlijks schitterende kalenders uitgaf met kunstzinnige onderwerpen. Ik bezocht in mijn jeugd prachtige gotische en romaanse kerken, met als hoogtepunt de Dom in Aken: een prachtige beloning na een zware fietstocht. Met de kennis van nu realiseer ik mij dat het Bisdom Limburg in de

16

kwaliteit Bij een veel oudere collega zag ik dergelijke objecten van onder andere Lies Cosijn en Jan van der Vaart in de spreekkamer staan en ik realiseerde mij dat zoiets ook te koop was. Bovendien was keramiek verhoudingsgewijs beter betaalbaar dan schilderijen. Inmiddels had ik heel wat gelezen over kunst, kunstgeschiedenis en de ontwikkeling van de prijzen in de handel. Ik bedacht dat een slimme meid dus werk moest kopen van beginnende kunstenaars, die hun naam nog moesten vestigen en die daardoor voor mij bereikbaar waren. Nu nog de weg vinden naar de juiste galeries: het toeval kwam me te hulp toen Galerie ‘Kapelhuis’ uit Amersfoort in 1978 een expositie organiseerde in Rotterdam, waar ik mijn eerste kunstwerk kocht: Danae door Lies Cosijn (inmiddels geschonken aan het Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden). Vandaar begon ik mijn weg te vinden, waarbij het een groot voordeel was dat het terrein van de keramiek overzichtelijk is. Ik abonneerde mij op tijdschriften, tijdens vakanties bezocht ik musea en galeries in Europa, gespecialiseerd in keramiek. Het hek was van de dam en ik was regelmatig snel door mijn spaargeld heen. Beeldende keramische sculpturen Mijn grootste liefde gaat uit naar de beeldende/verhalende keramische sculpturen. Door mijn beroep als kinderpsychiater ben ik getraind in goed observeren en ik koop vooral werken die mij emotioneel raken omdat ze een essentieel aspect van het leven raken: zoals bijvoorbeeld van Marc Janssens die perfect uitbeeldt hoe ziek een kind eruit kan zien (inmiddels in het Grassi Museum in Leipzig). Heel snel ook werd mijn waardering voor pot-

ten met prachtige vormen en glazuren gewekt en ontwikkeld. Ik koop eigenlijk alleen objecten die ik zelf prachtig vind en die mij raken, waarbij ik een museale kwaliteit nastreef. Door het vele kijken al die jaren voorafgaande aan het actief zelf verzamelen heb ik blijkbaar een goed oog voor kwaliteit ontwikkeld. Gelukkig maar, want als je rond de 70 jaar wordt en je hebt een collectie van meer dan 1000 objecten verzameld, ga je nadenken wat daarmee moet gebeuren als je er niet meer bent. De familie kan je er niet mee opzadelen en niet ieder kan je smaak delen. Ik nam contact op met diverse musea en de helft is daar inmiddels goed onder dak: in Boijmans in Rotterdam, het ‘Princessehof ‘ in Leeu-

warden, het Museum Arnhem en het Grassi Museum in Leipzig. Meer dan 75 objecten zijn de afgelopen 26 jaar bij Terra gekocht. Want, zoals gezegd, ontdekte ik in 1990 Galerie Terra. Na de eerste aanschaf daar kwamen vele andere fraaie objecten in mijn verzameling terecht. De keuze van objecten door Simone Haak en Joke Doedens is exceptioneel en ik mag intussen zeggen dat zij op Euro- pees en wereldniveau ‘hun mannetje staan’. En vele van hun stukken vonden - via mij - de weg naar een gerenommeerd museum.

Rosemarie Willems met v.l.n.r. werk van Michael Flynn, wOrk kommen, Martin McWilliam.

Bij Terra koop je meer dan kwaliteit! Rosemarie Willems 17

17

Verzamelaars Ramon Dijkgraaf en Marc Cals

• Beatrijs van Rheeden • Great Britain: Felicity Aylieff, Tim Andrews, Peter Beard, Jenny Beaven, Peter Lane, Duncan Ross • Renate Weidner • 15 jaar Terra: ‘Dozen van Klei’ Lambert van Meerten-Delft: Karen Bennicke, Noor Camstra, Philippe Dubuc, Netty Janssens, Wietske van Leeuwen, Daniël Levi, Johan van Loon, Màrta Nagy, Leen Quist, Susanne Silvertant, Henriëtte Syatauw, Eko Yoshiya • Keramiek door Delft 2 met o.a. Christine Jetten in de Vande Mandelezaal van Museum het Prinsenhof Delft • Art Twente 3 Susanne Silvertant, Renate Weidner, Dirk Romijn, Corien Ridderikhoff • Susanne Silvertant • Eddy Varekamp • Márta Nagy • Donkere Dagen van Delft: kandelaars Simone van Bakel, Ines de Booij, Frans Ottink, Erik Jan Kwakkel, Bob van Schie, Olav Slingerland, Esther Stasse, Tejo Philips

Verliefd op suikerpotjes...

2002 • Herman Muys/Monique Muylaert • Pauline Wiertz • Hans de Jong • Duncan Ross • Evelyn van Baarda • Contemporary Dutch Ceramics bij Devon Guilt of Craftsmen (UK): Evelyn van Baarda,Wim Borst, Wouter Dam, Tjok Dessauvage, Mieke Everaet, Johan van Loon, Frans Ottink, Corien Ridderikhoff, Susanne Silvertant, Carolein Smit, Henk Wolvers

Het eerste contact met de galerie en dus met Joke en Simone dateert voor ons uit 2003. Voor werk in Rotterdam verhuisden wij naar de Randstad. Maar waar, o waar zouden we gaan wonen? Na meerdere stadsbezoeken in en rondom Rotterdam vielen we als een blok voor de charme van Delft.

s Evelyn van Baarda • Esther Stasse • KunstRAI: Cathy Fleckstein, Peter Beard, Márta Nagy, Henk Wolvers • Martin McWilliam • Jan Kamphuis • JAS/MV • Fam. Scheid • Keramiek door Delft 3 met o.a. Piet Stockmans in de Van der Mandelezaal van museum Het Prinsenhof Delft, porseleinen vloot in de vijver van parkeergarage Phoenix Delft

Het was een mooie voorjaarsdag, open en zonnig weer, de antiek/brocante markt langs de grachten, een heerlijk kopje koffie bij ‘Uit de Kunst’……

s Piet Stockmans • Victor Greenaway • Art Twente 4: Johan van Loon, Vincent de Rijk, Esther Stasse en Martin McWilliam Ross Emerson • Donkere Dagen van Delft: Daniël Levi, JAS/MV, Simone Haak, Pauline Wiertz • Cathy Fleckstein 18

onze dag kon niet meer stuk. We verloren ons hart aan Delft en werden verliefd op de ‘suikerpotjes’ van ‘Uit de Kunst’. Deze bleken afkomstig uit een galerie, GALERIE TERRA DELFT. We bezochten de galerie. Simone wilde het experiment wel aan om de potjes in de moeilijke kleur donkerrood te maken. Vele bezoeken volgden, meerdere aankopen, we sloten vriendschap en zijn niet meer weg te denken uit elkaars leven. Dank jullie wel. Ramon Dijkgraaf en Marc Cals

Tijn Noordenbos/Simone Haak, Uit de Kunst suikerpot. 18

19

19

Kunstenaar Daphné Corregan

2003 • Hein Severijns • Mieke de Groot • Horst Göbbels • Henk Wolvers • Mieke Everaet

s Johan Peter Hol, EKWC ‘Human Figure’ Michael Flynn, Peter Hiemstra en Evelyn van Baarda • JC Canonne&MTrevalinet: Daphné Corregan • Keramiek door Delft 4: met o.a. grastegels in Bagijnhof Delft, Beatrijs van Rheeden in de vijver van de parkeergarage Phoenix in Delft

s Beatrijs van Rheeden • Peter Lane • Michael Cleff • Donkere Dagen van Delft: Simone Haak, Mieke Montagne, Frans Ottink, Bob van Schie, TPD Renate Weidner • Piet Stockmans 2004 • COLLECT 1, V&A Museum Londen Carolein Smit, Susanne Silvertant, Evelyn van Baarda, Beatrijs van Rheeden, Wouter Dam

s Eerste keer Collect in Londen • Carolein Smit • Beatrijs van Rheeden • Philippe Dubuc • Art Amsterdam; Michael Cleff Wietske van Leeuwen • Peter Beard • Nadine Warden • Márta Nagy • Keramiek door Delft 5: met o.a. Jas/ MV in Museum Lambert van Meerten, Guido Geelen in Museum Het Prinsenhof, Halim Al Karim in het IHE-UNESCO gebouw, Gert Germeraad in de Synagoge en hedendaagse souveniers in Museum Paul Tetar van Elven • Jas/MV • Susanne Silvertant • Donkere Dagen van Delft: Ines de Booij, Amy Cooper, Ross Emerson, Simone Haak, Ellen Rijsdorp, Bob van Schie, Piet Stockmans • Evelyn van Baarda 20

Respect voor elkaar Joke en Simone zochten rond 2001 contact met mij voor het organiseren van een tentoonstelling met mijn werk in hun galerie. Onze relatie werd er een van oprechte vriendschap en vertrouwen. Zij namen me mee naar kunstbeurzen in Nederland en Londen en toonden ook altijd mijn werk bij hun speciale evenementen: biënnales, jubilea en themaexposities. Ook hebben zij veel waardering voor het werk van mijn echtgenoot Gilles Suffren. Hij had een soloexpositie bij hen, maar ook lieten zij onlangs werk van ons beiden zien: Zij begrijpen hoe ons werk wordt beïnvloed door elkaars zienswijze en benadering, waarbij een visueel herkenbaar ‘gesprek’ plaatsvindt. We hebben gekookt voor hen en hun gezin, zij hebben op ons terrein gekampeerd, verbleven in ons huis, liepen door de lavendelvelden met ons, deelden vrienden en passies. Als zij naar het atelier komen om werk te kiezen voor een tentoonstelling is hun aandachtige kritiek altijd to the point, scherp en precies. Onze gesprekken zijn licht maar intens, uiterst respectvol en tonen - naar ik meen - wederzijdse gevoelens voor elkaar als professionals, kunstenaars en mensen. Ik herinner me hun gezichten toen ze op een keer moe thuiskwamen uit de galerie en heel behoedzaam zeiden: ‘oh, jij hebt

Painted face, Black face, 2015. 20

echt veel ruimte nodig’, toen ze hun keuken overspoeld vonden tijdens de voorbereidingen van een Frans diner. Oeps! Onze relatie lijkt wat op het koken van een dergelijke maaltijd. Zoals wij zeggen in Frankrijk: als de ingrediënten goed zijn, ‘pakt de mayonaise’. Wij hebben samen al veel mayonaise gemaakt! Daphné Corregan (F)

Simone Haak, Daphné Corregan, Joke Doedens en Wenying Li in lavendelveld in Zuid-Frankrijk.

De vrijwilligers van Galerie Terra

Inspirerende plek voor vrijwilligers Bijna acht jaar geleden liep ik al slenterend door Delft Terra binnen en had een geanimeerd gesprek met Joke over enkele wandstukjes die ik bewonderde. Ik raakte zo enthousiast over de collectie, dat ik mij aanbood als vrijwilliger. Na afloop van de tentoonstelling kon ik de aankoop ophalen en werd de kennismaking voortgezet. Sindsdien werk ik met heel veel plezier in en voor de galerie. Niet alleen het verkopen van kunst en het contact met de klanten, maar ook het assisteren bij alle mooie projecten die Joke en Simone hebben georganiseerd, blijft inspirerend en boeiend. Van dichtbij maak ik de successen mee, maar ook de tegenslagen in het bestaan van de galerie. Met hun veerkracht en doorzettingsvermogen weten ze steeds nieuwe wegen te vinden om Terra tot een centrum van keramische kunst te maken. Hoe vaak hoor ik niet de bewondering in de stem van bezoekers (ook de vele buitenlandse) over al het prachtige werk dat verzameld is op deze ene plek en ook: hoe prettig het wel moet zijn om tussen al die mooie voorwerpen te werken. Terra’s vrijwilligers v.l.n.r. Loes Visser, Pauline Versluis, Nathalie van der Hak, Saskia Brandt Corstius en Etty Walda. Al heel jong had ik veel belangstelling voor kunst en literatuur. Lezen was mijn grote passie en als docent Nederlands kon ik dat uitdragen. Het bezoeken van musea en galeries wekte later de behoefte aan een meer theoretische kennis en ik volgde zgn. à la carte-colleges kunstgeschiedenis aan de Leidse universiteit. Keramiek had altijd al een speciaal plekje in mijn hart, aangewakkerd in een ver verleden door een reis naar Athene. In 2002 zag ik de tentoonstelling Guerrilla Tactics van de Britse kunstenaar/ keramist Grayson Perry in het Stedelijk Museum in Amsterdam. De grote traditionele vazen met de shockerende afbeeldingen maakten diepe indruk op mij. Maar ook het bezoek aan het Porzellanmuseum in Meissen is een dierbare herinnering. Ik genoot van het

boek Het Arcanum van Janet Gleeson (in het Nederlands alleen nog tweedehands te verkrijgen) over de geschiedenis van het vervaardigen van porselein in Europa. Een aanrader voor iedereen die van keramiek houdt of Dresden en Meissen bezoekt. In Galerie Terra is een kleine bibliotheek met kunstboeken over hedendaagse keramiek, die een mooi beeld geven van de ontwikkelingen van de laatste vijftig jaar. Bij de grote tentoonstellingen van hedendaagse keramiek in het Bonnefantenmuseum in Maastricht (en ja, ook weer Grayson Perry!) kan ik als liefhebber mijn hart ophalen. In de loop der jaren groeide het aantal vrijwilligers: Loes Visser, Nathalie van der Hak, Pauline 21

Versluis en Saskia Brandt Corstius kwamen erbij en op incidentele basis nog enkele jonge Chinese vrienden van Joke en Simone. Niet alleen om de zaak draaiende te houden tijdens drukke perioden met kunstbeurzen en werkreizen naar China, maar ook wordt er gezocht naar werk dat de persoon in kwestie goed ligt. Voor de een betekent dat het inrichten van de etalages en vitrines, een ander krijgt de kans de afzet van een nieuw merk te ontwikkelen of in mijn geval het schrijven van nieuwsbrieven en persberichten. Een enkele keer overleggen we met z’n allen en dat is altijd heel gezellig: tijdens een heerlijke, door Joke en Simone bereide maaltijd. Etty Walda 21

Kunstenaar Peter Beard

De voortdurende ontwikkeling van de galerie is indrukwekkend

2005 • COLLECT 2, V&A Museum Londen: Frans Ottink, Carolein Smit, Michael Cleff, Beatrijs van Rheeden • Tjok Dessauvage • Astrid Gerhartz • Art Amsterdam: Daphné Corregan • Julian Stair • Keramiek uit Zweden: Mia Görensson, Helena Andersson, Jennifer Forsberg, Renata Francescon, Eva Zethraeus, Jussi Ojala, Karin Östberg • Mieke Everaet • Martin McWilliam 2006 • COLLECT 3, V&A Museum Londen: Daphné Corregan, Pauline Wiertz, Carolein Smit • Mieke de Groot • Pauline Wiertz • Carolein Smit • 20 jaar Terra, de rode draad: Nieuwstraat: kubusproject Hanneke Giezen en Pauline Wiertz, architectenbureau Dekkers; Henk Wolvers en JP Hol en Multiples, vijver Phoenixgarage Jas/MV, telefooncel OD Manita Kieft • Michael Cleff • Cathy Fleckstein • Daphné Corregan

Ongeveer 25 jaar geleden besloot ik een podium te zoeken voor mijn werk in Europa. Ik nam deel aan twee keramiektentoonstellingen in Nederland. Op een van deze evenementen werd ik benaderd door Joke en Simone en zij vroegen me of ik geïnteresseerd was in exposeren in hun nieuwe galerie. Dit was precies waarop ik had gehoopt! Zo begon een stevige vriendschap en professionele relatie, die door de jaren heen is gegroeid door Joke en Simones zienswijze op en enthousiasme voor keramiek. Hun harde werken omwille van mij heeft zeker bijgedragen aan mijn verdere internationale reputatie. In het bijzonder denk ik daarbij aan de succesvolle solo expositie, die zij voor mij organi-

s Bloemenbed, Simone Haak • Foyer theater De Veste: kubusproject Hanneke Giezen en Pauline Wiertz • Kerst Knollen; Maaike Roozenburg Gilles Suffren 2007 • Jennifer Forsberg • COLLECT 4, V&A Museum Londen: Cathy Fleckstein, Pauline Wiertz, Márta Nagy, Henk Wolvers, Carolein Smit Heather Park en Ross Emerson • Yuk Kan Yeung • Jennifer Forsberg • Object 1 Rotterdam: Hanneke Giezen, Carolein Smit, Henk Wolvers, Márta Nagy • Márta Nagy • Bacinol: Ines de Booij, JAS/MV, Jan Kamphuis, Olav Slingerland, Vincent de Rijk, Mieke Montagne, Frans Ottink, Gert de Mulder, Manita Kieft • Art London 1, Royal Hospital, Londen: Mieke Everaet, Carolein Smit, Pauline Wiertz, Evelyn van Baarda, Hein Severijns • Hanneke Giezen • Susanne Silvertant • Philippe Dubuc 2008 • Henk Wolvers • COLLECT 5, V&A Museum, Londen Carolein Smit, Heather Park, Wim Borst, Yuk Kan Yeung, Henk Wolvers • Maaike Roozenburg • Mia Göransson en Dirk Romijn • Karin Östberg • Evelyn van Baarda • Marijke Gémessy & Iván Jelínek • Carolein Smit • Art London 2, Royal Hospital, Londen Pauline Wiertz, Ross Emerson, Henk Wolvers, Catrin Howell, Hanneke Giezen, Susanne Silvertant 22

22

seerden - en hopelijk niet de laatste, daar Terra heel speciaal voor mij is. De dynamische houding van Joke en Simone ten opzichte van keramiek en de voortdurende ontwikkeling van de galerie is bijzonder indrukwekkend. Zij komen steeds weer met nieuwe interessante projecten - waarvan hun huidige contact met China een goed voorbeeld is. Ik wens hen nog vele succesvolle jaren en ik hoop daarbij betrokken te blijven. Peter Beard (GB)

Kunstenaar Marc Janssens

VOC en zijn regentessen Rond 2005 ontmoette ik Joke en Simone op COLLECT in Londen. Bij de objecten die ze lieten zien, waren ook de keramische sculpturen van Pauline Wiertz, die de sfeer opriepen van 17e-eeuwse Nederlandse stillevens. Toen ik in 2006 tijdens een epidemie van de vogelgriep, haar tentoonstelling besprak in het wetenschappelijk tijdschrift Nature, beschreef ik hoe zij ‘koraal’ formaties gestalte gaf, gebruikmakend van kippenpoten in een zeldzame ontmoeting tussen keramische kunst en virologie.

Simone en Joke geven mij een vrij gevoel Ik denk dat Simone en Joke mijn werk voor het eerst zagen in een galerie in België.. en zich afvroegen of het wel werkelijk keramiek was… ze dachten aanvankelijk dat het een ander materiaal was. Waarna ze me contacteerden, en zo was de samenwerking begonnen. Het eerst exposeerde ik bij De figuratieven in de Oude Kerk in Delft enkele jaren terug.

Ik heb via hen nadien de kans gekregen om in China te gaan werken en er met plaatselijke technieken en grondstoffen te experimenteren met mooie resultaten als gevolg. Tot op heden geven Joke en Simone me een vrij gevoel van werken en zij staan voor veel dingen open. Marc Janssens (B)

Al snel begonnen wij thuis tijdens COLLECT jaarlijkse diners te organiseren voor Joke en Simone en hun exposerende kunstenaars. Door Terra ontmoette ik Felicity Aylieff en het werk dat zij vervaardigde tijdens haar residency in de fabriek van Royal Delft en ik beschreef dat in mijn recensie voor Crafts van het keramiekfestival in Delft in 2011. Toen Simone en vijf andere Nederlandse keramische kunstenaars gedurende zes weken met Chinese kunstenaars samenwerkten (2012), was ik getuige van de tweede veertien dagen. Chinese vrouwen staan bekend als zeer beschermende ‘tijgermoeders’, Simone echter stelde hen in de schaduw en zorgde ervoor dat haar groep succesvol was. Stef Breukel en ik ontmoetten elkaar daar, wat resulteerde in onze samenwerking voor tekst en foto’s voor ‘Terra in China, China in Terra’ (2013). Sindsdien hebben Joke en Simone een indrukwekkende 21ste-eeuwse VOC van twee vrouwen opgezet met hun activiteiten in China. Tot Frans Hals’ groepsportretten behoort ook Regentessen van het Oudemannenhuis in Haarlem. We moeten Joke en Simone prijzen als geïnspireerde, hedendaagse keramische ‘regentessen’. Hun 17de-eeuwse voorgangers zouden verrast zijn te weten dat iemand die Chinees spreekt en een saxofoniste zich in hun gelederen voegen.

Colin Martin is schrijver en verzamelaar uit Australië, woont in Londen, met speciale belangstelling voor keramische kunst. 23

23

23

Museum Boijmans Van Beuningen

• Peter Beard en Hein Severijns • Manita Kieft

Keramiek een alleskunner in positieve zin

2009 • Figuratief in wit porselein: Louise Hindsgavl en Mariëtte van der Ven • Object/Art Rotterdam 2, gebouw Las Palmas III: Pauline Wiertz, Hanneke Giezen, Manita Kieft, Maaike Roozenburg, Henk Wolvers, Louise Hindsgavl • Martin McWilliam • Hoog in je Bol, Museum Lambert van Meerten Delft: Márta Nagy, Hanneke Giezen, Guido Geelen, Marijke Gémessy, Judith Rigter • Dirk Romijn • Hoog in je Bol, Tulpenvazen: Frans Ottink, Jan Kamphuis, Hugo Kaagman, Lotte van Laatum, Judith de Vries, Marijke Gémessy, Olav Slingerland, Ineke Hans

Galerie Terra is al dertig jaar een begrip voor hedendaagse keramiek in Delft en de rest van de wereld. Om dit heugelijke feit te vieren, is dit mooie magazine ontstaan. Wij dragen hier graag aan bij met een kleine bijdrage over keramiek in de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen.

• Feestelijke Vazen, Museum Nairac Barneveld: Evelyn van Baarda, Ines de Booij, Marianne van den Breeden, Marijke Gémessy, Hanneke Giezen, Jan Kamphuis, Manita Kieft, Frans Ottink, Renate Weidner • Wim Borst • COLLECT 6, Saatchi Gallery, Londen: Wim Borst, Duncan Ross, Pauline Wiertz, Henk Wolvers, Hanneke Giezen • Kunstuitleen Alkmaar: Mariëtte vd Ven, Yuk Kan Yeung, Frans Ottink, Jan Kamphuis, Manita Kieft, Evelyn van Baarda, Olav Slingerland, Corien Ridderikhoff, Susanne Silvertant, Karin Östberg, Daphné Corregan • Duncan Ross • Porzellangärten, Keramikmuseum Westerwald (D): Márta Nagy • Jas/MV • Pauline Wiertz • Museumnacht Delft 1; 20.00-24.00 uur • Art London 3, Royal Hospital, Londen Mariëtte van der Ven, Hanneke Giezen, Pauline Wiertz, Louise Hindsgavl, Susanne Silvertant, Daphné Corregan • Catrin Howell • Daphné Corregan • Terracotta: Rijksmuseum van Oudheden Leiden • Heather Park: Márta Nagy, Catrin Howell

Carolein Smit, Hubertusbokaal, 2006.

Designers en kunstenaars Designers ontwerpen gebruiksgoed van keramiek, al of niet te produceren in een industrieel of meer ambachtelijke context. Keramiek heeft zich in de twintigste eeuw tevens ontwikkeld tot een ambachtsvorm met een grote mate van autonomie. Beheersing van en het experimenteren met het materiaal is hier het uitgangspunt. En tenslotte raken ook beeldend kunstenaars steeds meer doordrongen van de vele mogelijkheden met klei. Kunstenaars, dat wil zeggen vrije of autonome kunstenaars die werken met keramiek, gebruiken klei als medium, als drager van hun ideeën, kritieken of emoties. Zij laten hun werk soms uitvoeren door keramisten omdat ze zelf niet beschikken over de technische kennis. Maar steeds vaker verdiepen ze zich uitvoerig in het materiaal en maken het zich eigen. In Nederland speelt het EKWC (Europees Keramisch Werkcentrum) hierin een belangrijke rol. Hier kunnen kunstenaars of ontwerpers een aantal maanden werken en wonen en zich de vele mogelijkheden van klei en glazuren eigen maken. Vaak met het gevolg dat de keramiek een blijvend onderdeel van hun werk blijkt te worden. Caro-

2010 • Gilles Suffren • Object/Art Rotterdam 3, gebouw Las Palmas III: Mariëtte van der Ven, Henk Wolvers, Pauline Wiertz, Iván Jelìnek, Marcel Wanders, Maaike Roozenburg • Tjok Dessauvage • Hanneke Giezen • ‘Uit je Bol’: Kunsthuis Secretarie Meppel: Yuk Kan Yeung • COLLECT 7, Saatchi Gallery, Londen: Louise Hindsgavl, Mariëtte van der Ven, Pauline Wiertz, Márta Nagy, Henk Wolvers • Michael Cleff • 10 holland keramikusmüvész Pecsett, Janus Pannonius Pècs: Wim Borst, Yuk Kan Yeung, Mariëtte vd Ven, Mieke de 24

De viering van het dertigjarig jubileum komt op een goed moment want keramiek is booming! De afgelopen jaren is keramiek steeds nadrukkelijker aanwezig in openbare collecties en te zien in tentoonstellingen. De kracht van keramiek zit hem in zijn veelzijdigheid. Zij presenteert zich in vele uiteenlopende gedaantes en wordt door verschillende disciplines in de kunst en ontwerpwereld omarmd.

24

Mieke de Groot, zonder titel 2011. lein Smit is hier een goed voorbeeld van: zij bleef na haar residence bij het EKWC in 1995 de keramiek trouw. Wie eenmaal het weerbarstige materiaal met zijn eigen handen getemd heeft, wil soms met niets anders meer werken. Klei geeft de kunstenaar de gelegenheid om één te worden met de drager van het werk. Emotie, kracht en humor worden gecreëerd en uitgedragen in het werk. Dit proces is zichtbaar in het eindresultaat en dat maakt keramiek zo sterk als medium in de beeldende kunst. Studiokeramiek Keramiek kan zich wel degelijk als een autonoom kunstwerk presenteren ook al is haar vorm nog herkenbaar als traditioneel gebruiksgoed. Vazen, kommen en bakken – de zogenaamde containervorm, zoals we in Museum Boijmans Van Beuningen plegen te zeggen - zijn basisvormen waar veel keramisten mee werken. Ik zeg hier nadrukkelijk ‘keramisten’ en niet pottenbakkers omdat ze zelf deze benaming als een geuzennaam prefereren. Maar naar mijn mening zijn het volwaardige spelers in de kunst. De basisvormen, waar zij mee werken hebben veelal hun functionele betekenis verloren en het proces waarin klei keramiek wordt, staat voorop. De keramist onderzoekt de veelzijdigheid van klei en glazuren. Er wordt gewerkt vanuit het ambachtelijke vakmanschap: kneden, draaien en vormen van de klei, maar het

interessante is dat door het experimenteren met het materiaal en via artistieke invloeden van buitenaf er esthetische, verrassende en vrije vormen ontstaan. Deze keramiek, ook wel als studiokeramiek aangeduid, is sterk vertegenwoordigd in de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen. Het museum verzamelt sinds de jaren vijftig van de twintigste eeuw actief op dit gebied met een nadruk op Scandinavische, Duitse, Engelse en Nederlandse voorbeelden. Sculpturaal werk Hoewel studiokeramiek sterk vertegenwoordigd is, is er sinds enige tijd in Museum Boijmans Van Beuningen ook aandacht voor sculpturale keramiek. Deze interesse is zeker gestimuleerd door een aantal belangrijke schenkingen uit privé collecties. Wij hebben bijvoorbeeld stukken ontvangen van Petra Verberne (o.a. van Gustavo Peréz, Yoshimi Futamura en Ken Eastman), Rosemarie Willems (o.a. Mieke de Groot, Wim Borst en Veronika Pöschl) en zeer recent nog een deel van de collectie van wijlen Ronald Kuipers (o.a. Martin Smith, Setsuko Nagasawa en Saturo Hoshino). Rosemarie Willems kocht haar verzameling keramiek veelal bij Galerie Terra. Deze recent verworven stukken zien wij als vervolg op de collectie studiokeramiek. De containervormen zijn doorontwikkeld naar sculpturale vormen. Vallen deze werken dan onder keramiek

of onder de beeldende kunst? Ik spreek liever over keramische kunst. De intentie van de maker is niet om een idee of emotie uit te dragen maar hier gaat het ook om het experimenteren met het materiaal met als doel een meesterstuk te creëren. Daarnaast heeft de afdeling Moderne Kunst ook werken verworven gemaakt van keramiek, onder andere van Guido Geelen en Anne Wenzel en is er momenteel een sterke presentatie te zien met het werk van Koen Taselaar. Het verschil tussen de keramische objecten uit de deelcollectie Toegepaste Kunst en uit de deelcollectie Moderne Kunst is soms lastig te duiden. Deze kwestie staat op dit moment in het museum dan ook ter discussie. Vaststaat in ieder geval dat de hernieuwde aandacht voor keramiek een spannende en nieuwe dimensie heeft gebracht in de museumcollectie die we graag willen voortzetten in het toekomstig verzamelbeleid. Nora Leijen, met dank aan Mienke Simon Thomas. Museum Boijmans Van Beuningen

25

25

Kunstenaar Hein Severijns

‘Toonaangevende galerie tegen de stroom in’

Groot, Marijke Gémessy, Hanneke Giezen, Beatrijs van Rheeden, Susanne Silvertant, Pauline Wiertz, Henk Wolvers • Prof. Márta’s Choice; 10 Hongaarse kunstenaars in Museum Nusantara Delft: Mária Geszler, Éva Kádasi, Sándor Keckskeméti, Judit Burkus, Jozsef Zakar, Imre Schrammel, György Kungi, Sandor Molnár, György Fusz, Ferenc Koleszàr • Márta Nagy • Museumnacht Delft 2: 19.00-24.00 uur; video’s

s A.J. Prins Cultuurprijs 2010 voor Galerie Terra Delft • Jennifer Forsberg • Susanne Silvertant 2011 Object/Art Rotterdam 4, geb. Las Palmas III • Catrin Howell, Mariëtte vd Ven, Hanneke Giezen, Wim Borst • Tim Breukers • Henk Wolvers • 25 jaar Terra: Brandpunt Terra 2011: catalogus, Oude Kerk: Figuratieven, Museum Het Prinsenhof: Het Meesterstuk Museum Paul Tetar van Elven: Kristalglazuur: Galerie Terra Delft: Felicity Aylieff

s Jorgen Haugen Sørenson • COLLECT 8, Saatchi Gallery, Londen: Henk Wolvers, Mariëtte vd Ven, Michael Cleff, Louise Hindsgavl, Peter Keizer • Design 2011: Jas/MV, Piet Stockmans, Frans Ottink, Olav Slingerland, Manita Kieft, Dirk Romijn • Cathy Fleckstein • Martin McWilliam • Mariëtte vd Ven • Kommen 2011: Mieke Everaet, Duncan Ross, Philippe Dubuc, Evelyn van Baarda, Guy van Leemput, Ann van Hoey, Kris Campo, Jussi Ojala 2012 • Wim Borst • RAW Art Fair, Rotterdam: Peter Keizer, Mariëtte vd Ven, Marc Janssens • Hanneke Giezen • Figuratief ‘12: Tim Breukers, Peter Keizer, Louise Hindsgavl • Beatrijs van Rheeden • COLLECT 9, Saatchi Gallery, Londen: Henk Wolvers, Mariëtte vd Ven, Iván Jelínek, Allesandro Gallo • Swinging Ceramics: Ross Emerson, Iván Jelìnek • Terra in China • China in Terra: Sanbao, Jingdezheng, Cn: artist in residence: Henk Wolvers, Mieke de Groot, Peter Keizer, Olav Slingerland, Mariëtte vd Ven, Simone Haak 26

Elke ochtend héél vroeg, als ik voor mijn ontbijt crunchy graanprodukten in een van haar kleurige en fleurige handgedecoreerde kommen kieper en met melk overgiet, denk ik even aan Simone en dat met een glimlach vanwege de opwellende herinneringen aan de jaren tachtig.

Ik ontmoette Simone in 1983 gedurende een studiereis naar Parijs. Het bezoek was een geweldige ervaring, we maakten kennis met keramisten; hun werk opende een heel nieuwe wereld voor ons. Langdurige vriendschappen ontstonden en tijdens een van de vele discussies werd het plan gelanceerd een tentoonstelling te organiseren van Nederlandse keramisten in Parijs. Werk van alle leden van de studiegroep werd getoond in die expositie die dankzij Pierre Lemaître en de hulp van het Institut Néerlandais - plaats vond in de Union de Banques. Andere evenementen volgden met Terres de France, een reizende expositie in 1986, met de bedoeling dat Franse keramisten toegang kregen tot de buitenlandse markt. Het werk van tweeëntwintig Franse keramisten werd met succes getoond op drie plaatsen in Nederland, voordat het verder reisde naar verschillende andere Europese landen. Galerie Terra Delft Dit was ook de achtergrond 26

waartegen Joke en Simone de deuren openden van hun galerie. Wel een gok in een tijd dat zelfs hoog gekwalificeerde industriële keramiek alle aantrekkingskracht had verloren en een serieuze achteruitgang onderging. Dit proces begon in 1969 toen Royal Sphinx in Maastricht gedwongen was te sluiten. Hetzelfde lot trof de fabrieken in Gouda, Delft, Makkum en Tegelen. In andere landen was de trend niet anders en weinig bleef er over van de prachtige keramiekindustrie van Duitsland, België en Frankrijk. Afgezien van een aantal fabrieken die aan de bouw gerela-

Hein Severijns, Bolvorm en Vaasvorm, zijdemat kristalglazuur.

teerde producten vervaardigden zoals dakpannen en bakstenen, lukte het alleen de tegelfabriek MOSA het hoofd boven water te houden. Dit alles had vergaande implicaties voor de kunstwereld van de keramiek: niet alleen verloren veel ontwerpers en ambachtslieden hun baan, veel kennis en vaardigheid raakte ook verloren. Het is een schande dat een land met zo’n rijke geschiedenis aan kennis op het gebied van keramiek niet langer gespecialiseerde docentenopleidingen aanbiedt op dat terrein. Hoewel het te betreuren valt dat de omvang van het verlies niet eerder werd onderkend, is Nederland gezegend met veel mensen met esthetisch en artistiek talent. De behoefte echter aan training en kennis wordt vandaag de dag geïllustreerd door de enorme

vraag naar gespecialiseerde cursussen in bijvoorbeeld kleitechnieken en glazuren. Met een chronisch tekort aan docenten is daaraan moeilijk te voldoen. Onder die omstandigheden was het feit dat Terra in staat was te verhuizen naar een groter pand in 1989 niet minder dan een wonder. Joke en Simones ambitie, om tegen de stroom in van Terra een toonaangevende galerie voor keramiek te maken is bewonderenswaardig en zij hebben onvermoeibaar doorgewerkt om het te bereiken. Zij bewezen de perfecte combinatie te zijn: Jokes liefde voor keramiek wordt gecombineerd met een scherp zakelijk inzicht en Simone, als keramist, heeft hierbij haar esthetisch gevoel gevoegd. Ze volgden hun eigen pad met altijd een open oog

en hart. Hun horizon verbreedde zich door deel te nemen aan vele kunstbeurzen en tentoonstellingen ver buiten Delft. In het bijzonder vermeldenswaard is de samenwerking met het Mekka van het porselein, Jingdezhen in China. De mogelijkheid om samen te werken met Chinese keramisten ontstond door het contact met Jackson Li, de getalenteerde en charismatische keramist, wiens thuisbasis in Sanbao nu Simones tweede thuis is geworden. Deze waardevolle, succesrijke uitwisseling toont aan hoe goed de cultuur in staat is bruggen te bouwen waar politiek en diplomatie nog al eens falen. Hein Severijns Porseleinmaker. 27

27

Victoria & Albert Museum, Londen

• KunstRAI Amsterdam: Peter Keizer, Louise Hindsgavl, Alessandro Gallo, Mieke de Groot, Hanneke Giezen • Philippe Dubuc • Mieke de Groot • Ceramic Fair, Jingdezhen (CN): Henk Wolvers, Mieke de Groot, Peter Keizer, Olav Slingerland, Mariëtte vd Ven • Marc Janssens • Shanghai Art Fair, Shanghai (CN): Henk Wolvers, Mieke de Groot, Peter Keizer, Olav Slingerland, Mariëtte vd Ven • Catrin Howell

Het enthousiasme hun kunstenaars blijvende inspirat

2013 • Judith Bloedjes • RAW Art Fair, Rotterdam: Peter Keizer, Hanneke Giezen, Mieke de Groot • Ann van Hoey • Frans Ottink • Terra in China • China in Terra, Oude Kerk in Delft, catalogus: Henk Wolvers, Mieke de Groot, Peter Keizer, Olav Slingerland, Mariëtte vd Ven

s Terracotta Women in de Oude Kerk • Jackson Li • COLLECT 10, Saatchi Gallery, Londen: Henk Wolvers, Mariëtte vd Ven, Iván Jelínek, Allesandro Gallo, Barbara Röling, Ann van Hoeij • KunstRAI Amsterdam: Mariëtte vd Ven, Iván Jelínek, Barbara Röling • Barbara Röling • Beijing Design Week 2013, Imperial Granary: Peter Beard, Mieke de Groot, Ann van Hoey, JAS/MV, Guy van Leemput, Martin McWilliam, Frans Ottink, Dirk Romijn, Duncan Ross, Olav Slingerland, Susanne Silvertant • Márta Nagy • Museumnacht Delft: Jackson Li, portretschilderen • Shanghai Art Fair, Shanghai (CN): Mieke de Groot, Peter Keizer, Mariëtte vd Ven, Duncan Ross, Felicity Aylieff, Peter Beard, Guy van Leemput, Marc Janssens, Márta Nagy, Jackson Li • Susanne Silvertant • Shenzhen International Art Fair: Ann van Hoey, Cathy Fleckstein, Mieke de Groot, Peter Keizer, Peter Beard, Martin McWilliam, Mariëtte vd Ven, Duncan Ross, Felicity Aylieff, Heather Park, Guy van Leemput, Marc Janssens, Takeshi Yasuda, Márta Nagy, Olav Slingerland, Jackson Li • Shanghai Art Design Exhibition; Power Station of Art

Carolein Smit, Kind, 2007.

gehouden in het museum zelf, daarmee een enorme ‘buzz’ veroorzakend voor het instituut door de hedendaagse kunst en ambacht in de schijnwerpers te plaatsen. De dynamische relatie tussen COLLECT en de collecties van het museum werd onmiddellijk duidelijk: veel kunstenaars van wie werk werd getoond in het museum, werden ook geëxposeerd door de galeries op de beurs, terwijl werk van anderen op de beurs zeer begerenswaardige aankopen werden. Het grootste voordeel van COLLECT voor de conservatoren van het museum was de mogelijkheid nieuw en opwindend werk te zien van galeries uit heel Europa. Vanaf het begin was Nederland sterk vertegenwoordigd op de beurs zowel met sieraden als met keramiek, het laatste voor een niet gering aandeel dankzij Terra. Mijn collega Reino Liefkes en ik werden onmiddellijk aangetrokken door wat zij lieten zien en Wouter Dams ‘Blue Form’ werd bij hen aangekocht in het eerste jaar van de beurs. Een elegant, poederblauw stuk, dat later de ster werd in een advertentiecampagne voor V&A’s nieuwe keramiekafdeling.

2014 • Mieke de Groot, Olav Slingerland, Peter Beard, Duncan Ross, Guy van Leemput, Frans Ottink, Dirk Romijn • Caroline Andrin • RAW Art Fair, Rotterdam: Susanne Silvertant, Mariëtte vd Ven, Marc Janssens, Peter Keizer, Caroline Andrin, Marijke Gemessy, Michael Cleff, Ann van Hoey, Michael Flynn • Michael Cleff • Katharine Morling • Mariëtte vd Ven 28

Ik had voor het eerst contact met Terra Delft op COLLECT 2004, de toen pas opgerichte beurs voor ‘hedendaagse objecten’. Voor mij als conservator voor hedendaagse keramiek van het Victoria & Albert Museum, was het een bijzonder genoegen dat de beurs in de beginjaren werd

De grootste verrassing in die vroege jaren echter was het werk van kunstenaar Carolein Smit. 28

e voor is een tiebron Haar werk bracht ons in vervoering op iedere volgende beurs. Buitengewoon, schrijnend, prachtig en vaak duister; Smits’ figuren van mens en dier leken geheel nieuw, misschien de consequentie van de gevoeligheid van een schilder toegepast in keramiek op een wijze die velen zouden beschouwen als onorthodox en ambitieus. Smits’ figuur ‘Child’ uit 2007 fascineerde ons, we bewonderden het werk zonder veel hoop het te kunnen aankopen, totdat minuten later Simone van Terra opgewonden naar ons toe kwam lopen om te vertellen dat ze een mogelijke sponsor gevonden had. In de loop der jaren deden we nog meer belangrijke aankopen bij Terra, waaronder Henk Wolvers’ elegante installatie van gegoten porseleinen strips, een werk van adembenemende schoonheid en technische finesse.

Alun Graves, werk van Henk Wolvers.

Het enthousiasme van Joke en Simone voor hun kunstenaars is een blijvende inspiratiebron en daarbij, naast een gedeelde passie voor keramiek, is onze vriendschap altijd heel plezierig geweest. Wouter Dam, Blue Form, 2004.

Alun Graves, senior conservator V&A

29

29

Kunstenaar Frans Ottink

• The Design Trial by Fire; Sanbao Int. Ceramic Art Museum, Jingdezhen (CN) COLLECT 11, Saatchi Gallery, Londen: Hanneke Giezen, Ann van Hoey, Marc Janssens, Guy van Leemput, Jackson Li • Daphné Corregan + Gilles Suffren • Hanneke Giezen • Crossing Galleries, Sanbao Int. Ceramic Art Museum, Jingdezhen (CN) • Belgisch porselein: Mieke Everaet / Guy van Leemput 2015 • Marc Janssens • Terra in China 2014: Martin McWilliam, Yuk Kan Yeung, Guy van Leemput, Susanne Silvertant, Beatrijs van Rheeden, Marc Janssens • wOrk; Olav Slingerland@wOrk • Autonoom met een twist: Wim Borst • Terra’s Figuratives 2015: Saskia Pfaeltzer, Mariëtte vd Ven, Young-Mi Lee, Michael Flynn Snijden op de millimeter: Beatrijs van Rheeden • Tijdloze illusie in perspectief: Martin McWilliam • Structuren in tinten blauw: Mieke de Groot • De dynamiek van porselein: Takeshi Yasuda

s Takeshi Yasuda • Wenna 2016 • Terra 30! Kommen: Anne-Soline Barbaux, Claire Verkoyen, Arne Ase, Ann van Hoey, Duncan Ross, Guy van Leemput • R-C Art Fair, Cruise Terminal, Rotterdam: Peter Keizer, Katharine Morling, Mariëtte vd Ven, Marc Janssens, Wenna • Terra 30! Duo Expo: • Deirdre McLoughlin & Beatrijs van Rheeden • Tommi Toija & Marc Janssens • Terra 30! Multiple, catalogus • Terra 30! Chambres de Delft, routeboekje • KunstRAI Amsterdam: Mieke de Groot, Saskia Pfaeltzer, Peter Keizer, Beatrijs van Rheeden, Wim Borst, Barbara Röling • Terra 30! Duo Expo: • Monika Debus & Daphné Corregan • Malene Hartman Rasmussen & Mariëtte van der Ven • Karin Bablok & Michael Cleff • David Roberts & Susanne Silvertant

‘De energie die van de galerie uitgaat, stimuleert heel erg’ Mijn herinneringen zijn niet helemaal helder. Wanneer ik de eerste keer naar Delft vertrok om mijn werk te laten zien, ik weet het niet meer precies. Wat ik weet, is dat de galerie al een goede naam had. Alsof Terra al een eeuw bestond. Een gevestigde naam, maar ze waren eigenlijk ook nog maar net begonnen.

Mijn werk, dat was een serie bekers. Nieuw werk, het eerste dat ik maakte na mijn afstuderen. Het was een innerlijke drang, de academie achter me te laten, het zelf te doen, het zelf te kunnen. Ik was helemaal geen keramist. Voelde me behoorlijk onzeker, tussen al het werk van kundige ambachtsmensen, die de klei door en door kenden. Ik kende alleen wat ik nodig had: gips, modellen, mallen, gieten, porselein. Het ging mij om het product, om functie, om gebruik. Het beeld, dat was het gevolg van context. Ik stapte in een vreemde wereld. De waardering van Simone en Joke voor mijn werk, zoals zij die kunnen geven, maakt het eenvoudiger vertrouwen te hebben. Dat het er toe doet. Dat het belangrijk is door te gaan op de ingeslagen weg. De energie die van de galerie uitgaat, stimuleert heel erg. En wie kan daar zonder? Frans Ottink

30

30

Kunstenaar Jackson Li

Jiansheng (Jackson) Li, Oude Kerk Delft tijdens de opening van Brandpunt Terra, 2011.

‘Ik prijs me gelukkig twee grote keramische steden te kunnen verbinden’ Jiansheng (Jackson) Li, New Guan Ware, aangekocht door Victoria & Albert Museum, Londen.

Op een dag in 2010 wandelde ik langs Galerie Terra naar het hotel waar ik destijds logeerde. De volgende dag ging ik terug, liep naar binnen en stelde mezelf voor. Ik informeerde of zij in een samenwerking geïnteresseerd zouden zijn, maar zonder dat te weigeren of te accepteren nodigden zij me uit deel te nemen aan hun 25-jarig jubileum het volgende jaar in de Oude Kerk. Ik keerde terug om bij de manifestatie te zijn; daarna besloot Simone naar

China te komen met vijf Nederlandse kunstenaars en tijd door te brengen in mijn keramisch werkcentrum in Sanbao, Jingdezhen. Dit was de start van een stevig compagnonschap, waarbij van beide kanten heen en weer gereisd werd tussen Delft en Jingdezhen en waarbij we deelnamen aan verschillende uitwisselingsprojecten. Terra Delft is verbonden met veel geweldige kunstenaars en ik ben er erg trots op deel uit te maken van hun unieke keramische gemeenschap. Ongeveer 400 jaar geleden probeerden keramisten in Delft voor het eerst de blauw-witte objecten te kopiëren die werden gemaakt in het verre China. Zij waren verrukt van het magische, blauw gedecoreerde porselein dat de Chinese pottenbakkers in staat waren te vervaardigen. Als eenentwintigste-eeuwse kunstenaar uit Jingdezhen prijs ik me gelukkig de mogelijkheid te hebben gehad deze twee grote keramische steden te verbinden met als gevolg dat kunstenaars van beide plaatsen nu zo goed samenwerken. In termen van traditie en geschiedenis hebben we veel gemeenschappelijk en door de samenwerking wordt dit doorgetrokken tot in de huidige tijd. Jackson Li (Cn) 31

31

Terra 30 Multiple

Caroline Andrin

Peter Beard

Michael Cleff

Amy Cooper

Marijke Gémessy

Hanneke Giezen

Marc Janssens

Daniël Levi

Saskia Pfaeltzer

Piet Stockmans

Liesbeth Kamp

Jackson Li

Judith Bloedjes

Philippe Dubuc

Ines de Booij

Mieke Everaet

Michael Flynn

Mieke de Groot

Peter Keizer

Martin McWilliam

Beatrijs van Rheeden

Judith de Vries

14 mei - 25 juni 2016

Wenna

Barbara Röling

Wim Borst

Jennifer Forsberg

Ann van Hoey

Johan Peter Hol

Manita Kieft

Guy van Leemput

Katharine Morling Márta Nagy

Susanne Silvertant

Yuk Kan Yeung

Frans Ottink

Olav Slingerland

ZhenXi