brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 1
Kennis- en informatiecentrum voor opdrachtgeverschap
Centre of expertise and information for clients in the building process
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 2
Architectuur Lokaal 2007
Architectuur Lokaal is het landelijke kenniscentrum voor cultureel opdrachtgeverschap en architectuurbeleid. Vanuit een onafhankelijke positie leggen wij verbindingen tussen partijen die bij de bouw betrokken zijn. Voor opdrachtgevers als gemeenten, woningcorporaties en projectontwikkelaars organiseren wij excursies, discussies en andere programma's op maat. Terugkerende thema's zijn de culturele betekenis van het opdrachtgeverschap en het belang van samenwerking tussen opdrachtgever en ontwerper. Architectuur Lokaal beheert het landelijke Steunpunt Ontwerpwedstrijden, dat uitschrijvers van prijsvragen behulpzaam is bij de selectie van ontwerpers en projectontwikkelaars. Met de lokale en regionale architectuurcentra in heel Nederland hebben we van oudsher een bijzondere relatie. Deze brochure geeft een beeld van de activiteiten van Architectuur Lokaal in 2007.
Colofon Tekst: Architectuur Lokaal / Fotografie: Hans Abbing, Amsterdam Vertaling: Billy Nolan / Vormgeving: joseph plateau, Amsterdam Druk: Die Keure, Brugge
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 3
Cursussen en debatten
Almere: Mensen maken de stad In Almere zullen de komende jaren vele duizenden mensen op een eigen stuk grond naar eigen inzicht hun woning bouwen; individueel of samen met anderen. Het doel van deze stadsontwikkeling is tweeërlei. Enerzijds krijgen burgers een zo groot mogelijke zeggenschap over hun eigen woning, anderzijds bouwen zij zodoende mee aan levendige en karaktervolle buurten en wijken. Er is een stedenbouwkundige structuur nodig waarbinnen burgers de ruimte hebben om hun eigen huis te bouwen. Daarom werkt de gemeente aan methoden voor deze manier van stedenbouw met behulp van vooraanstaande ontwerpers. Voor het Homeruskwartier, waar ook projectontwikkelaars een rol krijgen, heeft OMA een stedenbouwkundig plan gemaakt. Voor Almere Hout hebben stedenbouwkundigen van MUST/Sorkin, MVRDV, Neutelings Riedijk en Ma0 voorstellen ontwikkeld. De aanpak van Almere kan ook voor andere steden in Nederland gevolgen krijgen. Daarom zijn in de vakwereld stevige discussies te verwachten. In opdracht van de gemeente organiseerde Architectuur Lokaal een vakdebat voor stedenbouwkundigen, gemeentebestuurders en professionele opdrachtgevers over stadsontwikkeling van onderop. www.ikbouwmijnhuisinalmere.nl
Den Haag: Symposium in de kas In Vroondaal, op het voormalige kassengebied Madestein ten zuiden van Den Haag, is een nieuwe wijk in aanbouw die geheel in particulier opdrachtgeverschap tot stand komt. Bijzonder zijn de samenwerking tussen de gemeente Den Haag en de marktpartijen Johan Matser Projectontwikkeling en RABO Vastgoed, de mate van voorinvesteringen en de rol van een Commissie Esthetiek. Architectuur Lokaal organiseerde in opdracht van Johan Matser Projectontwikkeling een symposium in een authentieke kas, waarbij de toekomst van het particuliere opdrachtgeverschap in Nederland centraal stond. Aan de hand van proces en praktijk in Vroondaal werd ingegaan op vragen als: hoe kunnen gemeenten en projectontwikkelaars samenwerken bij planontwikkeling voor particulier opdrachtgeverschap? Hoe kan worden gestuurd op kwaliteit bij particulier opdrachtgeverschap, zonder al te veel beperkingen op te leggen aan de bewoner/opdrachtgever? Hoe verhoudt zich de relatie tussen projectontwikkelaar en de particuliere opdrachtgever? Is particulier opdrachtgeverschap voorbehouden aan de top van de woningmarkt?
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 4
Cursussen en debatten
Drechterland: Architectenkeuze gemeentehuis De gemeente Drechterland, in 2006 ontstaan uit samenvoeging van Venhuizen en Hoogkarspel, besloot tot de bouw van een nieuw gemeentehuis. Architectuur Lokaal organiseerde in 2006 enkele bijeenkomsten en excursies voor de gemeente, waarna het vooraf verdeelde gemeentebestuur tot een unaniem en weloverwogen visie kwam voor een programma van eisen, een definitieve locatiekeuze en een vervolgaanpak voor de ontwikkeling van het centrum. In 2007 besloot de gemeente uit te gaan van een architectenselectie, gevolgd door een aanbesteding voor realisatie onder marktpartijen. Architectuur Lokaal was tussentijds behulpzaam bij de inrichting van de (Europese) aanbestedingsen selectieprocedures. Op de openbare bekendmaking reageerden 30 architectenbureaus. De gemeente selecteerde vijf bureaus voor een visiepresentatie en schreef vervolgens een meervoudige opdracht uit onder drie bureaus: Claus en Kaan Architecten, Soeters Van Eldonk Architecten en De Zwarte Hond. De vervolgopdracht is verstrekt aan De Zwarte Hond uit Groningen. www.drechterland.nl
Leusden: Dorpsontwikkeling Achterveld De gemeente Leusden, de dorpsraad van Achterveld, Woningstichting Leusden en Alliantie Eemland staan voor de opgave om in Achterveld een centrumontwikkeling te genereren. Achterveld is een klassiek dorp in een landschappelijke omgeving. Het centrum wordt gedomineerd door een imposant kerkgebouw, een silo en enkele winkels. De silo is in onbruik; de discussie loopt over sloop dan wel een nieuwe bestemming. Om voor de ontwikkelingen het benodigde draagvlak te genereren, nam de Woningstichting het initiatief om samen met Architectuur Lokaal het gesprek op gang te brengen over de richting waarin het dorp ontwikkeld zou moeten worden. Beoogd wordt Achterveld ook in de toekomst vooral op zichzelf te laten lijken en de eigen karakteristieken van het dorp te versterken. Een discussie in Kasteel Groeneveld en een excursie naar de dorpsuitbreiding Spoorzone in Twello maakten deel uit van het programma.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 5
Cursussen en debatten
Sneek: architectuurbeleid De gemeente Sneek wil vooruit met haar architectuurbeleid, dat goed in elkaar moet zitten en breed moet worden gedragen. Om te weten welke veranderingen wenselijk zijn, is het zaak de huidige stand van zaken in beeld te brengen. Daarom heeft de gemeente aan Architectuur Lokaal gevraagd een quickscan te maken van het huidige architectuurbeleid in Sneek. Dit onderzoek is uitgevoerd door middel van een serie gesprekken met mensen die vanuit verschillende posities betrokken zijn bij het beleid van de gemeente Sneek, zowel binnen als buiten de ambtelijke organisatie. In de rapportage kwam naar voren, wat de kenmerken zijn van het huidige beleid en welke verbeterpunten worden genoemd. Met het oog op het mogelijke toekomstige beleid presenteerde Architectuur Lokaal de resultaten van het onderzoek aan de gemeenteraad. In de hierop volgende discussie werd ingegaan op mogelijkheden om architectonische kwaliteit bespreekbaar te maken.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 6
Vragen aan Architectuur Lokaal:
Vroondaal; Opdrachtgevers: Johan Matser Project ontwikkeling, Rabo Vastgoed en de gemeente Den Haag
Zijn er gemeenten die beeldkwaliteitplannen voor hun buitengebied hebben gemaakt? (vraag van een gemeente)
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 7
Wat zijn de financieringsbronnen van een lokaal architectuurcentrum? (vraag van een gemeente)
Welke middelen heeft een gemeente om een kerk voor sloop te behoeden, en zijn er interessante voorbeelden van herbestemming van kerken? (vraag van een gemeente)
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 8
Excursies en studiereizen
Brede scholen In 2007 zette Architectuur Lokaal de reeks excursies naar Brede scholen in Nederland voort. Er werden vele scholen bezocht; dit jaar in Almere, Den Haag en Utrecht. Architectuur Lokaal wil hiermee bijdragen aan kennis over kansen en risico’s van dergelijke projecten. Tijdens de excursies vertellen opdrachtgevers, ontwerpers en gebruikers over hun plannen en ervaringen. Zo ontstaat een realistisch beeld van het proces tussen de eerste ideeën en het uiteindelijke resultaat. Door de complexiteit van de opgave en het opdrachtgeverschap - er zijn vele instellingen op het gebied van onderwijs, welzijn en cultuur betrokken - heeft Architectuur Lokaal het initiatief genomen tot een onderzoek naar de totstandkoming van brede (basis)scholen. Dit onderzoek wordt in 2008 gepubliceerd bij het debat aap, noot, mis, de basis van de brede school. Voor het debat is samenwerking gezocht met het Stimuleringsfonds voor Architectuur. Ook de Rijksbouwmeester levert een bijdrage.
Forten in revisie Architectuur Lokaal organiseerde samen met Beek & Kooiman Cultuurhistorie een excursie langs vier forten met bijzondere vormen van hergebruik. Het gaat dan om verantwoorde restauratie en een goede financiële, economisch verantwoorde organisatie (nieuwbouw als ‘motor’ van herontwikkeling). Bij elk fort werd ingegaan op de gang van zaken bij het hergebruik: succesfactoren, problemen, aandachtspunten bij restauratie, gebruik en duurzame exploitatie. Bezocht werden: • Fort H in Muiden: een horecafunctie aan de Vecht als economische drager van een klein fort; • Fort Spion bij Loosdrecht: een kleinschalige toeristisch-recreatieve ontwikkeling (wandelaars/fietsers); • Fort Vijfhuizen in Vijfhuizen: restauratie/hergebruik als ‘kunstfort’, met woningbouw als financier; • Fort Blauwkapel bij Utrecht: uitbreiding van het bestaande gehucht binnen de vestingwal
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 9
Excursies en studiereizen
Interieurarchitectuur werklocaties: Binnen Voor de medewerkers van de Belastingdienst Centrum Facilitaire Dienstverlening van de Belastingdienst BCFD Utrecht, die betrokken zijn bij de inrichting van de werkruimten van de dienst, organiseerde Architectuur Lokaal een driedaags programma met lezingen en excursies naar Den Haag, Eindhoven en Antwerpen. Aan de orde kwamen de wisselwerking tussen huisvesting en het functioneren van organisaties, de relatie tussen opdrachtgever en interieurarchitect en de samenwerking tussen architect en interieurarchitect. Verder was er aandacht voor zaken als de relatie tussen interieur en exterieur van een gebouw, het interieurconcept en stijlen van interieurontwerp, het vormgeven van ruimte met kleur, stof, materiaal en licht. In Antwerpen werd getoond hoe mode, interieur, horeca en kantoor elkaar beïnvloeden. Bezocht werden verschillende winkels in het centrumgebied die zo zijn vormgegeven dat de grens tussen tentoonstellingsruimte en winkel is vervaagd.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 10
Prijsvragen
Steunpunt Ontwerpwedstrijden en Ontwikkelingscompetities De selectie van samenwerkingspartners - ontwerpers of projectontwikkelaars blijft een cruciaal moment in het bouwproces. Het is daarom belangrijk om de juiste aanpak voor de juiste opgave te bepalen, en dat is voor veel gemeenten geen eenvoudige opgave gezien het woud van mogelijke (aanbestedings) procedures. Sinds 1997 heeft het Steunpunt Ontwerpwedstrijden van Architectuur Lokaal honderden uitschrijvers van ontwerpprijsvragen, meervoudige opdrachten en ontwikkelingscompetities geholpen bij het opstellen van hun wedstrijdprogramma’s aan de hand van de voorbeeldmodellen uit Kompas. Deze handleidingen zijn opgesteld op initiatief van de Rijksbouwmeester, de koepels van publieke en private opdrachtgevers en van ontwerpers. Ook in 2007 was het Steunpunt vele opdrachtgevers behulpzaam bij de programmering van enkele tientallen wedstrijden. Aan het geven van dergelijke adviezen zijn geen kosten verbonden. Hiernaast kan Architectuur Lokaal uitschrijvers van wedstrijden begeleiden bij de selectie van een ontwerper of ontwikkelaar. De opgave en alle andere inhoudelijke punten blijven wel altijd een zaak van de opdrachtgever. De procedures die wij in 2007 hebben begeleid, worden op de volgende pagina’s toegelicht. www.ontwerpwedstrijden.nl
Rotterdam: Nieuwe toegangen voor de koppen van de Peperklip Openbare projectprijsvraag voor jonge (interieur)architecten, uitgeschreven door Vestia Rotterdam Feijenoord. Gevraagd werd om een ontwerp voor de vernieuwing van de entrees van het woongebouw Peperklip, waarbij het gevoel van veiligheid bij de bewoners wordt vergroot. Architectuur Lokaal stelde samen met Vestia het wedstrijdprogramma op en organiseerde vervolgens de gehele prijsvraag, de jurering, de tentoonstelling en de prijsuitreiking. Carel Weeber, oorspronkelijk ontwerper van het gebouw, trad op als jurylid. De prijsuitreiking vond plaats in de Peperklip, en werd samen met de bewoners georganiseerd. Tenslotte maakte Architectuur Lokaal een catalogus van alle inzendingen. De wethouders Karakus en Yesildal reikten de prijs uit aan Ilse Bakker voor haar winnende plan. Vestia Rotterdam Feijenoord zal met deze jonge architect de plannen uitwerken om tot realisatie te komen. Alle inzendingen zijn gepubliceerd in de catalogus Openbare projectprijsvraag / Nieuwe toegangen voor de koppen van de Peperklip (Uitgave Vestia Rotterdam Feijenoord). www.peperklip.nl
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 11
Prijsvragen
Amsterdam: Pontsteiger In de Amsterdams Houthavens zal de komende jaren een grote gebiedsontwikkeling plaatsvinden. De Principaal schreef, samen met twee andere partijen op de Amsterdamse woningmarkt, BB De Dijk (Ymere en Bouwfonds MAB) en Delta Forte, en in samenwerking met stadsdeel Westerpark, een meervoudige opdracht uit onder architecten voor de toekomstige bebouwing op de kop van de Pontsteiger. Aan de competitie namen de bureaus Arons & Gelauff en Meyer & Van Schooten deel. In opdracht van De Principaal werkte Architectuur Lokaal mee aan de opstelling van het wedstrijdprogramma en de organisatie van het wedstrijdproces. Architectuur Lokaal trad tevens op als onafhankelijk voorzitter van de beoordelingscommissie. De vervolgopdracht voor de uitwerking van het ontwerp Waterpoort is verstrekt aan architectenbureau Arons & Gelauff vervolgopdracht. Waterpoort is een ontwerp voor een ambitieus nieuwbouwproject met woningen en publieke voorzieningen. www.pontsteiger.nl
Deventer: Park Zandweerd In 2007 schreef de gemeente Deventer een ontwikkelingscompetitie uit voor de ontwikkeling van Park Zandweerd, het voormalige ijsbaanterrein aan de IJssel. De gemeente wil hier een kwalitatief hoogwaardige landmark in de woningbouw realiseren. Voor de competitie zijn zes partijen uitgenodigd: Ballast Nedam, BAM Vastgoed, Bemog / Le Clercq, ING Real Estate Development, Johan Matser Projectontwikkeling / Amvest en Van Wijnen. In opdracht van de gemeente werkte Architectuur Lokaal mee aan de opstelling van het wedstrijdprogramma en de organisatie van de ontwikkelingscompetitie. Naar verwachting zal de gemeente in het voorjaar van 2008 een besluit nemen over het vervolgtraject. www.deventer.nl
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 12
Vragen aan Architectuur Lokaal:
Architectuurdebatten in Hilversum, Opdrachtgever: Museum Hilversum
Waar kunnen wij advies krijgen over de inpassing van ons nieuwe ontwerp voor een kinderdagverblijf in een parkachtige omgeving? (vraag van een kinderdagverblijf)
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 13
Zijn er goede voorbeelden van duurzaam bouwen? (vraag van een architectuurcentrum)
Hoe komen wij aan informatie over particulier opdrachtgeverschap? (vraag van een architectenbureau)
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 14
Prijzen
Gouden Piramide 2007 Een prijs kan een belangrijk instrument zijn om aandacht te vragen voor bijzondere prestaties. Er worden in Nederland vele prijzen uitgereikt voor opdrachtgeverschap en voor architectuur. Er worden prijzen uitgeloofd door het rijk, door gemeenten, door welstandsorganisaties en architectuurcentra, door fondsen en andere instellingen, door koepels en brancheorganisaties. De belangrijkste rijksprijs voor opdrachtgeverschap in Nederland is De Gouden Piramide. Architectuur Lokaal verricht ondersteunend werk voor de uitschrijver van deze en andere prijzen. De prijsronde 2007 was bestemd voor opdrachtgevers van ruimtelijke projecten. Dat kunnen bijvoorbeeld woonwijken, stadsparken, bedrijventerreinen of omvangrijke infrastructurele werken zijn. Maar ook transformaties van het landelijk gebied die betrekking hebben op de bestemmingen natuur, landschap, landbouw en recreatie. De jury, onder voorzitterschap van Mels Crouwel, Rijksbouwmeester, wees de gemeente Enschede met het project Roombeek als winnaar aan voor de Gouden Piramide 2007. www.goudenpiramide.nl
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 15
Analyse
BOOST!next Opdrachtgeverschap in de 21ste eeuw De verhoudingen in de bouw in Nederland veranderen en daarmee de manier waarop ons land wordt gemaakt. Hoewel veranderingen die zich ruim 15 jaar geleden al aftekenden, zich in de bouwpraktijk hebben doorgezet, wordt vaak gesproken over opdrachtgeverschap alsof we nog in de 20e eeuw leven. Juist bij grote en beeldbepalende projecten is de traditionele manier van werken op zijn retour. In hoeverre sluiten gangbare opvattingen over opdrachtgeverschap en de rol van architecten nog aan bij de actuele verhoudingen? Is het huidige marktdenken te rijmen met de breed gedeelde overtuiging dat goede resultaten staan of vallen met persoonlijk inbreng en betrokkenheid? Om op dergelijke thema’s greep te krijgen heeft Architectuur Lokaal de huidige rolverdelingen in het bouwproces geanalyseerd. Het onderzoeksresultaat is voorafgaand aan publicatie besproken met publieke en private opdrachtgevers en ontwerpers in een extra uitgave van het tijdschrift, BOOST!next Opdrachtgeverschap in de 21ste eeuw. Architectuur Lokaal riep alle gemeenten op om hun bestuurskracht te versterken, zodat zij ook in de huidige verhoudingen in het bouwproces recht kunnen doen aan het culturele belang van hun opgaven.
Infrastructuur: Onze bruggen Er wordt druk gebouwd aan wegen en spoorlijnen in Nederland. Het ruimtebeslag is beperkt, maar de invloed op het landschap des te groter. Dat blijkt zeker bij bruggen. Op tal van beeldbepalende plekken zijn ingrepen nodig. Traditioneel zijn Nederlanders bruggenbouwers. Maar hoe traditioneel is ons land nog? Het bouwproces verandert, ook in de infrastructuur. De bouwers krijgen een grotere inbreng. Dat leidt tot andere verhoudingen tussen opdrachtgevers en architecten. Bovendien raakt het opdrachtgeverschap verbreed. Al kan de rolverdeling variëren, de formele zeggenschap over veel belangrijke bruggen berust bij Rijkswaterstaat. Draagvlak in de regio is echter nodig en een actieve inbreng van het lokale bestuur, want het is aan de publieke opdrachtgever om ook de architectonische kwaliteit op de agenda te houden. Architectuur Lokaal organiseerde met Jan Brouwer, Rijksadviseur voor de Infrastructuur, een discussie over de inbreng van publieke opdrachtgevers bij zes voorbeeldprojecten. De analyse van het opdrachtgeverschap is gepubliceerd in de publicatie Onze bruggen, opdrachtgeverschap bij bruggen in zes Nederlandse gemeenten.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 16
Kennis en informatie
Architectuurcentra Met de architectuurcentra van Nederland onderhoudt Architectuur Lokaal van oudsher een bijzondere relatie. Vanaf 1993 coördineerden we op verzoek van de centra het Overleg Lokale Architectuurcentra OLA. De centra zijn in de loop der jaren onmiskenbaar belangrijke spelers in het architectuurdebat over de stad en de regio geworden. Nu dat doel is bereikt, heeft Architectuur Lokaal de algemene coördinatie na 15 jaar beëindigd. De aandacht is verschoven naar het bieden van thematische bijeenkomsten, naast voortzetting van het faciliteren en ondersteunen van de centra bij hun programma's en prijsvragen. Hiernaast leverde Architectuur Lokaal tal van bijdragen aan activiteiten van de architectuurcentra, zoals aan de opening van het nieuwe Architectuurcentrum Nijmegen ACN, aan de uitreiking van de Euregionale Architectuurprijs van het Vitruvianum in Heerlen, aan de jury van de Drentse Architectuurprijs van het Drents Architectuurcentrum DAC, aan de architectuurdebatten van Museum Hilversum (over architectuurbeleid), Architectuurcentrum Twente ACT (over particulier opdrachtgeverschap) en CASA in Arnhem (over architectuurklimaat en architectuurbeleid). Architectuur Lokaal biedt een geactualiseerde overzicht van alle architectuurcentra op de website www.arch-lokaal.nl
OLA studiereis #7 naar Wenen: Vermittlung bitte! De zevende internationale studiereis voor de architectuurcentra van Nederland ging naar Wenen. De reis werd georganiseerd door Architectuur Lokaal en Podium Haarlemmermeer. In het programma stonden architectuur en uitwisseling met buitenlandse collega-instellingen centraal. De Nederlandse en de Oostenrijkse deelnemers hadden een actieve rol als spreker, moderator bij een workshop of als ‘recensent’ van de programmaonderdelen. Er werden vele historische en hedendaagse bouwprojecten bezocht en er vonden uitwisselingen plaats tussen de Nederlandse en Oostenrijkse architectuurcentra, die verenigd zijn in de Architekturstiftung. Ook werd het OLA (Overleg Lokale Architectuurcentra) ontvangen in en door het Architekturzentrum Wien. Een afsluitend bezoek werd gebracht aan Tsjechië: aan de Villa Tugendhat van Mies van der Rohe in Brno en aan de Batafabriek in Zlin. Het verslag van de reis wordt in 2008 gepubliceerd. De reis is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het Stimuleringsfonds voor Architectuur.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 17
Internationaal
Architectuur Lokaal in het buitenland Architectuur Lokaal onderhoudt vele contacten met buitenlandse overheden en organisaties. Zij nam deel aan bijeenkomsten zoals het 51e IFHP (International Federation Housing & Planning) World Congres in Kopenhagen. Tijdens de bijeenkomst van het internationale netwerk EFA (European Forum for Architecture policies), dit jaar in Hamburg, leverde Architectuur Lokaal ook een bijdrage aan de discussie over Baukultur als basis voor duurzame stadsontwikkeling. De behoefte aan kennis over collectief particulier opdrachtgeverschap bracht Architectuur Lokaal, mede ter voorbereiding op het debat in Almere, bij de gemeente Tübingen in Duitsland. De opgedane ervaringen werden verwerkt in lezingen voor de gemeenten Almere en Eindhoven. In Vejle, Denemarken, gaf Architectuur Lokaal op verzoek van RealDania een lezing voor alle Deense burgemeesters over gebiedsontwikkeling.
PANORAMA NL <> SC In 2007 nam Architectuur Lokaal voor de derde maal het initiatief tot een uitwisseling op internationaal niveau in de reeks PANORAMA Europe. Na uitwisselingen met Duitsland (2002) en Vlaanderen (2004) vond een derde programma plaats in Schotland. Nederlandse en Schotse beleidsmakers, opdrachtgevers en ontwerpers op het gebied van het landschap spraken over de manier waarop het cultuurhistorisch landschap kan worden ingepast in nieuwe ontwikkelingen. Andere gespreksonderwerpen waren het effectief behoud van beschermde landschappen en de herstructurering van werklandschappen. Het programma werd ontwikkeld in samenspraak met het ministerie van LNV, de Nederlandse Ambassade in Londen, de Scottish Executive en Architecture+Design. In het Nederlands/Engels verslag zijn de bijdragen van alle deelnemers gepubliceerd.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 18
Vragen aan Architectuur Lokaal:
Brede School De Kikker, Opdrachtgever: Stadsdeel Osdorp Amsterdam
Hoe komen wij aan informatie over het functioneren van stadsbouwmeesters? (vraag van een gemeente)
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 19
Kunnen wij het geestelijk eigendom van een architect afkopen? (vraag van een projectontwikkelaar)
Is het verstandig om de wethouder zitting te laten nemen in de beoordelingscommissie van een ontwikkelingsprijsvraag (vraag van een gemeente)?
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 20
Over Architectuur Lokaal
Kennis- en informatiecentrum Architectuur Lokaal is een onafhankelijke, ideële stichting die flexibel en adequaat kan inspelen op vragen en ontwikkelingen in het vakgebied. Architectuur Lokaal is ingericht als projectorganisatie, waarbij naast vaste activiteiten wordt gewerkt op basis van projecten - in opdracht van derden dan wel op eigen initiatief. Onze activiteiten zijn bedoeld om de deskundigheid op het gebied van het architectuurbeleid in de breedste zin te bevorderen. We organiseren programma's, cursussen en discussies op maat voor gemeenten, woningcorporaties, projectontwikkelaars en andere opdrachtgevers in de (on)gebouwde omgeving. Architectuur Lokaal treedt nooit zelf op als partner in het bouwproces en is niet betrokken bij de uitvoering van specifieke opgaven, anders dan in procedurele zin. In ons werk ligt de nadruk op twee momenten in het opdrachtgeverschap: de voorfase (oriëntatie en formulering van de opgave gerelateerd aan de selectie van partners zoals ontwerpers en ontwikkelaars) en de analyse (evaluatie van bouwprocessen levert kennis en ervaringen die kunnen dienen als bron voor ontwikkeling van kennis, programma's en instrumentontwikkeling voor de voorfase van nieuwe opgaven).
Tijdschrift Vanaf september 1993 wordt elk kwartaal een tijdschrift uitgegeven. Hierin worden informatieve artikelen opgenomen met als doel een gedachtewisseling tot stand te brengen over architectuurbeleid. Zo komen onderwerpen op het gebied van ruimtelijke ordening, stedenbouw, architectuur, landschapsarchitectuur en inrichting van de openbare ruimte aan de orde. Daarnaast staan er in ieder nummer berichten van het Steunpunt Ontwerpwedstrijden. Bij elk artikel zijn gegevens opgenomen voor het verkrijgen van verdere informatie. De redactieraad van het tijdschrift bestaat uit Jan Abrahamse, Hans van Brummen, Henk van den Broek, Agnes Evers en Simon Franke.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 21
Over Architectuur Lokaal
Bureau Cilly Jansen, directeur Jan Sirag, adjunct-directeur Dirk Bergvelt, sr. projectleider Indira van 't Klooster Lisette Schoenmaker, projectleider Maaike van Beusekom Margot de Jager Wendeline Dijkman Lara Simons, project medewerker Janneke Stadhouders, secretaresse
Bestuur Felix Rottenberg, voorzitter Robert Samkalden, vice-voorzitter Henk van den Broek, penningmeester Arno Brok Harm Post Thérèse van Schie Marja van der Tas
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 22
Architectuur Lokaal
English Summary
Centre of expertise and information Architectuur Lokaal is an independent national centre of expertise and information devoted to commissioning building development in the Netherlands. The centre acts as bridge-builder between parties involved in the building process and offers advice on design competitions. Architectuur Lokaal maintains close relations with the architecture centres, partly through its coordinating role of the Architecture Centres Council (OLA) from 1993 to 2008. In addition, Architectuur Lokaal develops programmes to advance client expertise in the area of architecture policy. These programmes are tailored to the needs of local authorities, housing associations, project developers, and others who commission building development. Architectuur Lokaal plays an intermediary role as a centre of expertise and information. It can be consulted about matters relating to architecture policy, spatial quality policy, and building commissioning, and can also arrange talks and offer advice to other organisations.
Library and archive The library houses an extensive collection of mostly Dutch publications on spatial policy, and policy in the fields of architecture, urban design, landscape architecture, infrastructure, public space and on accompanying instruments such as aesthetic control, design and development competitions, and commissioning building development. Other items include newspaper-cuttings, periodicals and material about competitions.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 23
Architectuur Lokaal
English Summary
Support office Since 1997 the Design Competition Office at Architectuur Lokaal has advised public and private clients about selecting designers and property developers. Help takes the form of advice on the programming of competitions. Hundreds have been for review since then. The review (free of charge) is carried out in line with the Kompas handbook. This manual was compiled on the initiative of the Government Architect and is widely endorsed by various ministries, designers’ groups, corporations, developers, and the Association of Netherlands Municipalities (VNG). Almost half the competitions were staged by local authorities. They are increasingly looking to involve residents and others in the design process. See: www.ontwerpwedstrijden.nl.
Architectuur Lokaal, quarterly periodical Since early 1993 the Dutch-language periodical Architectuur Lokaal has been issued quarterly. The publication targets local authority officials, provinces, housing associations, property developers, occasional building clients (businessparks, school management boards, private individuals and others), related cultural institutions, local architecture centres and designers. The quarterly is available free of charge (via www.arch-lokaal.nl). PANORAMA EUROPE Architectuur Lokaal maintains contact, mainly in Europe but also elsewhere, with organisations active in architecture policy. Sharing expertise is the key aim. A recurring project is PANORAMA EUROPE, a gathering of experts from two countries on commissioning development and challenges facing spatial planning policy. In 2002 Architectuur Lokaal organised a meeting in Cologne, in 2004 there was a gathering with Flemish experts in Brussels. And in 2007 there was an exchange programme on the subject of landscape with the Scottish Executive in Glasgow.
brochure 2007
20-03-2008
16:35
Pagina 24
Architectuur Lokaal
Architectuurbeleid in Sneek, Opdrachtgever: gemeente Sneek
Tussen de Bogen 18 1013 JB Amsterdam T +31 (0)20 530 40 00
[email protected] www.arch-lokaal.nl www.ontwerpwedstrijden.nl
