4‐9‐2014
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Waar?
Vruchtbare Sikkel / Halvemaan
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen (ontwikkeling). •
Waarom daar? Voedseloverschotten door: o Akkerbouw, veeteelt gecombineerd met nieuwe uitvindingen zoals ploegen en de mogelijkheid van irrigatielandbouw (verschijnsel).
Ook nu nog vaak op een traditionele manier..
1
4‐9‐2014
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Gevolgen irrigatielandbouw
voedseloverschotten: •
•
Bijvoorbeeld; 20 boeren produceren het voedsel voor 25 mensen. 5 mensen die geen voedsel meer hoeven te produceren kunnen andere werkzaamheden gaan doen b.v.: o o o o o
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
Besturen, organiseren (leiders / ambtenaren) Bescherming bezit (militairen) Ruilen overschot, kopen verkopen (handelaren) Contact met de goden (priesters) Constructie gebouwen, productie werktuigen etc. (ambachtslieden)
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Door voedseloverschotten kunnen steeds grotere gemeenschappen ontstaan. In Soemerië waren rond 3500 v. Chr. al zo’n 30 stadstaten met elk een eigen bestuur en gespecialiseerde beroepen ontstaan.
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Kenmerken van deze Soemerische stadstaten: 1. 2. 3. 4.
Specialisatie in beroepen Hiërarchische opbouw samenleving Een godsdienstig centrum Het gebruik van schrift
Koning + familie
Bestuur namens de goden, legerleider, rechtspraak
Priesters
Contact met de goden polytheïsme
ambachtslieden
BOEREN
Bouw, productie Voedselproductie
Slaven/krijgsgevangenen
2
4‐9‐2014
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Kenmerken van deze Soemerische stadstaten: 1. 2. 3. 4.
Specialisatie in beroepen Hiërarchische opbouw samenleving Een godsdienstig centrum Het gebruik van schrift
Moderne Ziggurat in Californië
3
4‐9‐2014
De Ziggurat bij de tempel van Mardoek, de voornaamste god van Babylonië (koninkrijk in Mesopotamië van 1800‐539 v. Chr.) werd Bab‐Iloe, Poort van God genoemd. Volgens sommige historici vormde deze toren de basis van de mythe van de toren van Babel.
Babylonische spraakverwarring • Om de macht van dat ongedeelde volk te beperken, dat tegen Gods bevel in bijeen bleef, verwarde Hij hun taal en verspreidde hen over de hele aarde. Zo kwam het dat de toren en de stad niet afgebouwd werden. Volgens de Bijbel is dit ook de reden waarom de stad Babel genoemd werd (in het Hebreeuws betekent Balal "verwarren"). Uit deze ontstaansgeschiedenis van de talen is de uitdrukking 'Babylonische spraakverwarring' (een situatie waarin allen door elkaar praten en niemand er meer wijs uit wordt) voortgekomen.
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. Kenmerken van deze Soemerische stadstaten: 1. 2. 3. 4.
Specialisatie in beroepen Hiërarchische opbouw samenleving Een godsdienstig centrum Het ontstaan/gebruik van schrift.
4
4‐9‐2014
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
Kenmerkende aspecten 3. Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. In een complexere samenleving is het schrift belangrijk voor: •
Het bijhouden van de voorraden, boekhouding, belastinginning.
•
Het vastleggen afspraken, regels en wetten. Beroemd is de: Codex van Hammoerabi
•
(persoon) Opgesteld rond 1780 v. Chr.
(gebeurtenis)
Link Youtube
De Codex Hammurabi kende de doodstraf onder meer voor : 1. het valselijk iemand beschuldigen van moord, 2. meineed, 3. het ontduiken van een mobilisatieoproep, 4. overspel en 5. het verkrachten van een maagd. De Wetten (= codex) van Hammurabi waren ‘in steen gegrift’ (onveranderbaar) en er kwam het beroemde "oog om oog" principe“ in voor. (gedachte)
5
4‐9‐2014
In de Wet van Hammurabi komt het beroemde "oog om oog" principe“ voor. In sommige landen wordt dit nog steeds toegepast! In augustus 2000 vermeldde de Saoedi-Arabische media dat Abdel Moti Abdel Rahman Mohammad, een 37-jaar oude Egyptenaar werd gedwongen tot chirurgische verwijdering van zijn linkeroog in het King Fahd Medisch Centrum in Medina. De operatie werd uitgevoerd als een gerechtelijke straf (qisas), nadat hij schuldig was bevonden van het toetakelen van Shahata Ajami Mahmoud, een 53-jarige Egyptenaar, door zuur in zijn gezicht te gooien en zo zijn linkeroog beschadigde
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
3. Samenvatting ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen. ‘Ontdekking’ van landbouw en veeteelt als bron van voedsel Neolithische Revolutie Mensen gaan steeds meer op een plek bij elkaar wonen Sedentaire Revolutie Door de vergroting van de voedselopbrengsten (irrigatielandbouw) konden er ook nieuwe beroepen ontstaan. Sommige boeren produceren meer dan andere ze worden machtiger en gaan de leiding nemen en de groeiende samenleving organiseren Ontstaan van een bestuur en ambtenarenapparaat. Ontwikkeling van het schrift en einde prehistorie.
Behoefte aan vastleggen afspraken, belastingen en het bijhouden van voorraden en het doorgeven van kennis.
Nederzettingen groeien door, de samenleving wordt ingewikkelder en er ontstaan hiërarchische georganiseerde stedelijke gemeenschappen (b.v. in Egypte & Mesopotamië).
Tijd van jagers en boeren tot 3000 v. Chr.
1.2 Steden in Mesopotamië.
2013 1e tijdvak
2007 1e tijdvak
6
