Korte bijdragen
94
1998
Opmerkelijke aantallen grote walvissen in de GroenlandZee, zomer 1998 Remarkable numbers of large whales in the Greenland Sea, summer 1998
³ & Martin Gray
¹,²
Kees+(C.J.) Camphuysen 'CSR Consultancy, Ankerstraat 20, 1794
BJ
Oosterend, Texel;
Onderzoek der Zee, postbus 59, Rue, North
been
past
Jan
observed,
borealis.
Mayen
to
including
Whale
1998,
the
Fceroe
Greenland
Islands
between Whales
the and
at
musculus
was
On
Fin
dose
1980s,
Balaenoptera physalus,
Whale
Megaptera of the
Minke was
to
and
Whales
Whales
range.
A
more
abundant
ampullatus Whale
of large
novaeangliae.
and
now
to
spectacular
and
and
the south
three
the
the
visits
to
these
northeast
parts
leg
of
rare
of
the
In
Blue
North
the
Humpback
Whale
June in the
of
Fin
Whales.
Whales
were
Balaenoptera Expeditions
Atlantic in
trip,
the
were
leg of this trip,
the first since Plancius Foundation and Ocean Wide
regular
was
coast
numbers
bubble-netting Humpback
sighting of
B.
Whale
Sperm
the
have
Whale
acutorostrata.
On
seen
Sei
sailing from Mykines
Spitsbergen.
were
sailing from
cetaceans
and
Jan
Mayen,
Instituut
Texel:
offshore species
close
Balaenoptera
again visited,
Mayen
Islands
Bottlenosed
observed
1980s.
Jan
past
Fceroe
Lunge feeding
started their
the Sea
the
Fin
Hyperoodon
frequent sightings of
Sea in
small numbers
One
Physeter macrocephalus. Bottlenosed
Nederlands
Burg,
Spitsbergen,
Whale
Humpback
Greenland
2
Scotland
Ronaldsay, Orkney,
During the frequent crossings of the Iceland
1790 AB Den
the
between
early Jan
voor
Sula
Short notes
12(3)
and
Mayen
Spitsbergen,
Hooded Seals and
de oversteek
Tijdens vervolg, cruise
Jan
van
boord
aan
'noordelijke
wordt
het eiland
juni
in de
Tabel
1.
Mykines
loop
naar
van
zoals dat door de
Expeditions
Het
schip
de
westzijde
middag
op
Jan
van
robben,
Jan
Kleine vinvis/Butskop vinvis/Butskop
Sei/Minke/Bottlenose Sei/Minke/Bottlenose
large Balaenoptera
musculus Balaenoptera musculus
Balaenoptera physalus physalus
Dwergvinvis Dwergvinvis
Balaenoptera
Bultrug
Megaptera novaeangliae novaeangliae
Butskop
Hyperoodon ampullatus
Witsnuitdolfïjn Witsnuitdolfijn
Lagenorhynchus
Bruinvis
Phocoenaphocoena Phocoena
ongedetermineerde
zeehond
Phoca Phoca
Klapmuts Klapmuts
Cystophora
werd Jan
juni Isfjorden stond
uitstrekkend zeer
rustig
pakijsrand
de
avond,
arriveerde
van
op
Fceroer-Jan
juni 1998,
14
Mayen
1998,
Fceroe
hlands-Jan Mayen
van
en
was
het
de westkust
weer
in
het midden
voornamelijk steeds op
11
53 10
acutorostrata
3 3 62
albirostris
13 3 3
van
zeer
7
verlaten,
weer
Spitsbergen van
Groenland
droog
40
cristata
het teken van
2
groenlandica
Mayen vervolgens
aan
5
unidentified pinniped unidentified
Zadelrob
oversteek
elk
jaren tachtig
1998, tegen en
van
later door
1
Blauwe Vinvis
juni
de
van
en
spec.
Gewone Vinvis Gewone
16
Plancius
Mayen-Spitsbergen.
vinvis grote vinvis
18
systematische
was
namiddag
12-18
12-18 June
Table 1. Cetaceans and pinnipeds observed,
van
wildlife
onderdeel
de Fasroer groep In de
het
tijdens de
De reis
begin
juni
en
tijdens
Mayen-Spitsbergen.
Jan
and
12
Mayen.
en
but
Molchanov
Stichting
al sinds het
vertrok op
Mayen
werden
zeezoogdieren.
en
observed,
were
Jan
naar
West-Spitsbergen,
Waargenomen walvisachtigen
en
cetaceans
schip Professor
aan
de
of
common.
zeevogels
programma',
uitgevoerd.
locally
het Russische
van
haar partner Ocean Wide
jaar
numbers
were
de Faeroer Eilanden
van
van
smaller
Seals
Mayen
tellingen uitgevoerd het
Harp
95
weer
een
tot
en
om
in de nacht
binnen
enorm
te
van
17 op
lopen. Tijdens
hoge
drukgebied,
Nova Zembla. Het resultaat
een
overwegend
grote afstand (tenminste
150 km
gladde verder
de
zich was
zee.
De
naar
het
noordoosten). Op
ongeveer
100 nautische
mijlen (nm;
Fseroer Eilanden werden in de vroege ochtend blaaswolken
van
grote walvissen
aan
±
van
de horizon
185 13
km)
juni
ten
1998
opgemerkt. Bij
noorden zeven
na-
van
de
krachtige
96
Korte bijdragen
Sightings
Figuur
I. Ruwe
en
indicatie
West
I.
large
van
wit=
Indication of
baleen
whales,
de afgelegde
Spitsbergen
Gewone Vinvis,
Figure
of
en
plots
route
van
Blauwe Vinvis,
transect
de
1998
Prof.
Molchanov,
(stippellijn)
tussen
waargenomen
zwart=
June
de
1998
Faeroer
Eilanden
grote walvissen
(grijs=
Bultrug).
sailed between the
Faeroe
Islands
plots of sightings of large whales (grey= Fin Whale, white=
and
Blue
Svalbard
and
Whale, black-
Humpback Whale).
dering
bleek
het
te
gaan
Balaenoptera physalus water
werden
konden
met
dat
Jan
moment, totdat weer
een
daar
foeragerende
vlakbij
een
in
losgelaten
Gewone
groep
tweetal een
Vinvissen
'bubble-nettende' cirkelvorm
(onder
waarbinnen
geconcentreerd) Bultruggen Megaptera novaeangliae.
goed
onvermoeibaar door
steeds
om
luchtbellenbanen
voedsel kon worden
walvissen
met
walvissen
benaderd
fourageren Mayen ontdekt,
worden op
en
de
beide
minder dan lOOm
werd bereikt,
waarbij
de
werden Gewone
Bultruggen
van
met
het
kleine
Vinvis
en
Alle
gingen
schip.
Vanaf
tussenposen de
Butskop
Sula
Short notes
12(3)
Hyperoodon
ontdekken
van
16.48u
1998, dier
zich
In
Jan
de
werd
Mayen
waarnemingen
zo nu
nog het
schip
dan
dichtstbijzijnde Zadelrobben
Spitsbergen,
eveneens
tijdens
Ijsland
gebied (zie Vinvissen
literatuurlijst).
1997,
(Stone
de
vergelijkbaar
met
Bereneiland
worden
onvolwassen,
met
De
het
afgelopen
flink
wijzen
voor
de
het
van
tenminste
600
kust
van
Gewone
een
er
ten
de
van
Vinvissen
op
Vinvissen
zuidwesten
ook enkele Blauwe
noordwesten
deel
op
Blauwe
vooral
het Noord-Atlantische
van
was
oceanische de
van
daarbij behorende, onstuimige,
zouden kunnen
waarnemingen
werden
regelmatig
voor
1993).
maar
jaren zijn ten
aantal
Een
(1
1998.
in de Groenland Zee is het
grote concentraties die vaak
gezien.
waren
zee
Zadelrobben Phoca
en
groepen
in dit deel twee
surveys
Het
1998).
Wit-
water.
waarnemingen
seismische
de
werden
om
herhaaldelijk gezien,
De
op
juni
Spitsbergen,
en
waren
groot (Camphuysen
bij hoge uitzondering
gezien tijdens
Eilanden
tellingen
eerdere
van
op volle 14
te
weg
Buitengewoon
phocoena
cristata
krans
een
onder
lang
honderden kilometers afstand
op
zwemmend in open met
met
heen.
Mayen
verspreide
compacte,
NASS surveys
en maar
zee
de
walvisachtigen opvallend
werden van
in
Jan
Cystophora
Buiten
vergelijking
In aantal
Klapmutsen
pakijs.
gezien
zich
gezien. Opvallender
zwemmend in volle
groenlandica,
tussen
het
(13 juni
schip
het
van
exemplaren 69°47'N, 8°17'W)
2
walvisachtigen
opduikende
musculus
onttrekken door
te
oppervlakte
om
1). Op na
Gewone Vinvissen deed dit
talrijke
Bultrug gezien
albirostris
Tabel
1,
onderbroken
Balaenoptera
schip
de
een
het resterende transect,
en
het
(Figuur
kort
Bruinvissen Phocoena
van
exemplaar 68°43’N, 8°10'W; Op
de
tot
van
dicht onder
snuitdolfijnen Lagenorhynchus voorts
waren
Blauwe Vinvis
tegenstelling
steeds
en
soorten
waamemingenreeks
de aandacht
aan
Vlakbij
zwemmen.
talrijkste
de
volwassen
een
blijven
te
werd
GMT).
pogingen
water
de
ampullatus
7°56'W
66°47'N,
97
Schotse slechts
fronten
Butskoppen
bij
was
dolfijnachtige gedrag.
wat
goed reproductief
succes
in de
afgelopen periode.
Camphuysen Sea, Christensen 78
1.
C.J.
1993.
Summer
1985-90. Sula
distribution
1980. Observations of
and
markings
of
fin,
large
sperm
of seabirds
whales
and
and
marine
mammals
in
the
Greenland
45-64.
7(special issue):
(minke
humpback
not
in the North Atlantic
included)
whales in
1978.
Rep.
Int. Whal.
1976-
Commn.
30;
205-208. Clark
C.W.,
Tasker
M.L., Ferguson
Appelbee J.F., A,,
Urbanus
and West
Pickton
C.,
J. & Buchanan
Scotland
SPE/UKOOA
M.,
I,
1997.
using passive
European
Fletcher
Hartley J.P.,
Spink J.,
MacDuff-Duncan
Monitoring
the
acoustic arrays.
Environmental
I.,
Whitehead
C., Knight S.J.,
occurrence
SPE
of
large
37831, prepared
Conference, Aberdeen,
15-16
A.,
Walls
Duff
A.H.,
whales
for
April
A.A., Onder
off North
presentation 1997.
at
98
Clark
Korte bijdragen
C.W. & Charif R.A.
1998. Acoustic
bottom-mounted
using
Donovan G.P. &
T. &
made
SC/41/030, Rep.
onboard
Commn. 0ien
1990.
N.
1990.
1986.
Sightings
0ien
T.,
Atlantic, Rorvik
C.J.
N.,
surveys
K.
&
5,
vol. III:
1981.
in
Icelandic and
269-286,
adjacent
Whal, Commn.
39:
Sightings Survey
Doe.
Sigutjónsson
J.
1985.
&
Iceland, 22, Rep. 1997.
1998.
estimation
Faroese
of
whale
vessels,
survey
G.P. IWC
1988. Sc.
Aerial
Comm.
of the aerial 39: 437-441,
abundance IWC
Sc.
based
Comm.
surveys of cetaceans Doe.
&
waters
SC/39/O
a
1988:
July
int. Whal.
4, Rep.
on
Doe.
in the Coastal Int.
13, Rep.
Whal.
of
SC/40/O
in
papers and
abundance
S.,
sightings
Jensen
surveys
P.M., Joyce in
the North
Int. Whal. Commn. 39: 411-415.
9, Rep.
Balaenopterids
General
distribution and
Commn. 40: 499-511.
Hartvedt
whale
the
large
M.
Payne
June-July
1989, 1987.
North Atlantic
Ocean. In: FAO
FAO Fisheries
cetaceans.
NASS-87:
Shipboard sightings
IWC Sc. Comm.
Ensor
T.,
M. &
in the
SC/42/021, Rep. Irminger
Int. Whal. Commn.
Humpback note
Newcomer
(NASS-89): Shipboard surveys
Gunnlaugsson
with
1989.
Doe.
III.
Sightings survey
and
Atlantic in
SC/41/0
I., Cubbage J.C.,
T.
1990.
Whales
on occurrence
Series
Doe.
surveys
SC/40/O29, Rep.
in
int.
Sea
Vikingsson in Icelandic
1991. North Atlantic
adjacent
int. Whal. Commn.
and off Iceland
in
waters,
July-
41: 559-572.
1983.
IWC
Sc, Comm.
35: 499-504,
Recent
trends
in
abundance
(Megaptera novaeangliae)
of other
G. and
cetacean
species.
of
off
Blue
West
(Balaenoptera and
Southwest
IWC Sc. Comm. Doe.
SC/4 l/O
Int. Whal, Commn. 40: 537-551. Cetacean
observations
during
Nature Conservation Committee, Stone C.J.
Int. Whal. Cominn.
Norwegian
Sc. Comm. Doe.
SC/36/018, Rep,
musculus)
Stone C.J.
No,
395-410.
1989
1989. IWC
J.
Report
Rome.
Sigurjónsson J., Gunnlaugsson T.,
Sigutjónsson
and Ireland
JNCC
1987: report
survey
10, Rep.
B.L.
Review
the Seas
Sigutjónsson J., Gunnlaugsson T.,
August
Sightings
Christensen
1987. IWC Sc. Comm.
1981. Mammals No.
J.,
Troutman
Jonsgard A.
&
1997.
40: 571-580.
in the Northeast
Calambokidis
Tellnes
G.G.,
to the west of Britain
38: 489-502.
of cetaceans, IWC Sc. Comm. Doe. Oritsland
Atlantic
and
J. & Donovan
Iceland, June-July
whales
19%-September
Aberdeen.
NASS-87:
Icelandic
Int. Whal. Commn.
Gunnlaugsson T., Sigurjónsson of
J.
Sigurjónsson
observations
waters
1989. North
large
IWC Sc. Comm. Doe. SC/40/O
survey off Iceland.
Gunnlaugsson
T.
Gunnlaugsson
of
October
arrays,
Committee,
Joint Nature Conservation
281,
monitoring
hydrophone
1998
Cetacean
observations
Nature Conservation
during
Committee,
seismic
in
1996. JNCC
Report
No.
228,
Joint
surveys in
1997. JNCC
Report
No.
278,
Joint
surveys
Peterborough. seismic
Peterborough.
