02 mei 2007
Kathy Murphy: Groei door babyboomers 1e kwartaal: Solide winst Corporate Responsibility: Meer dan mooie woorden ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 1
1
16-05-2007 21:30:09
Beste lezer,
Welkom bij het tweede nummer van ING Shareholder van 2007. Nu meer mensen hun pensioen naderen en wellicht langer zullen leven dan hun spaargeld meegaat, zal de vraag naar producten en diensten op het gebied van vermogensopbouw, en vooral naar financieel advies, flink toenemen. Voor bedrijven met een bewezen reputatie in financiële dienstverlening, en in het bijzonder waar het gaat om financiële keuzes voor de toekomst, betekent een sterke groei van vermogensbeheer een sterke inkomstengroei. Tijdens het onlangs gehouden Investor Relationssymposium van ING besprak bestuursvoorzitter Michel Tilmant ING’s strategie voor aanhoudende, winstgevende groei. Die groei wordt gerealiseerd door ons te richten op en te voldoen aan de behoeften van de klant en door een sterke positie te ontwikkelen in vermogensopbouwproducten. In dit nummer vatten we de belangrijkste punten van het symposium samen. Het hoofdartikel gaat over ING US Wealth Managament. Dit bedrijfsonderdeel is uitstekend gepositioneerd om te voldoen aan de financiële behoeften van de babyboomgeneratie, van wie de eersten nu met pensioen gaan. Verder staan we stil bij het tienjarig bestaan van ING Direct, dat onlangs in het Canadese Toronto werd gevierd. Ook rapporteren we over het bundelen van de krachten van ING Bank en Postbank. In het eerste kwartaal boekte ING een solide winstgroei, ondanks het lastige renteklimaat en de sterke euro. In dit nummer vindt u een volledig
2
overzicht van de resultaten vanaf pagina 17. John Hele en Koos Timmermans zijn onlangs benoemd tot chief financial officer respectievelijk chief risk officer. Zij vervangen Cees Maas, die op de Aandeelhoudersvergadering afscheid nam vanwege zijn pensionering na bijna 15 jaar als CFO van ING te hebben gefunctioneerd. ING Shareholder sprak met beide nieuwe bestuurders. Op het terrein van strategie hebben we twee verhalen: over human resources en over verantwoord ondernemen. Investeren in mensen is bij ING topprioriteit. Marina Eloy, verantwoordelijk voor Human Resources bij ING, vertelt waarom dat zo is. Verantwoord ondernemen is ook een belangrijk deel van ING’s strategie. Maar wat houdt dit in? We leggen uit hoe verantwoord ondernemen centraal staat in onze bedrijfsvoering en beschrijven enkele initiatieven die ING heeft ondernomen. De internationaal vooraanstaande deskundige Jeffrey Sachs geeft zijn mening over de rol die bedrijven zouden moeten spelen bij het aanpakken van milieuvraagstukken. Tot slot brengt ING kunst naar het publiek door acht schilderijen uit haar eigen collectie tentoon te stellen in het Rijksmuseum Amsterdam Schiphol. De ING-collectie staat bekend om haar topstukken van Nederlandse magisch-realisten. Vergeet niet even binnen te stappen bij deze tentoonstelling als u gaat vliegen tussen 7 juni en 1 oktober.
Dit tijdschrift is een kwartaaluitgave van ING Groep bestemd voor aandeelhouders en andere in ING geïnteresseerden. Aanvragen ING Shareholder Fax (0411) 65 2125 of per post Postbus 258, 5280 AG Boxtel www.ing.com Redactie ING Groep, Corporate Communications Afdeling Investor Relations Postbus 810, 1000 AV Amsterdam Tel. (020) 541 5460 Fax (020) 541 5454
[email protected] ISSN 1874–0472 Vormgeving VisualSpace Fotografie Voorpaginafoto door Lanny Nagler (Kathy Murphy in het Legislative Office gebouw in Hartford, Connecticut). Overige foto’s door: Bernd Böhm, Hermien Lam, ING, Lanny Nagler, Unicef en Sander Stoepker. Drukwerk Thieme Amsterdam © 2007 ING Groep N.V. Alle rechten voorbehouden. Hoewel bij de samenstelling van deze uitgave alle mogelijke zorgvuldigheid is betracht, kunnen wij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele onjuistheden.
Redactie ING Shareholder
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 2
16-05-2007 21:30:17
ING Shareholder 02 – mei 2007
Inhoud
Uit de business
5
5
De Amerikaanse babyboom generatie gaat met pensioen. Wat betekent dit voor US Wealth Management? Volgens CEO Kathy Murphy biedt deze pensionering kansen van ongekende omvang
8
Businessnieuws 6 Postbank en ING Bank bundelen krachten onder één merk: ING 6 Start verkoop variabele lijfrentes in Spanje 6 Nieuwe marketingmethode van Nationale-Nederlanden
Strategie en resultaten 14
17
10
Interview over leiderschap met Marina Eloy, hoofd HR van ING Groep. “De kwaliteit van onze leiders en mensen is een van onze meest duurzame competitieve voordelen”
12
ING’s 13e Investor Relations Symposium in het teken van efficiënt kapitaalgebruik
14
Dubbel zo scherp: Koos Timmermans en John Hele. De een verantwoordelijk voor risicobeheer, de ander voor finance. Wat zijn hun belangrijkste doelstellingen?
16
ING Direct viert feest
17
Financiële resultaten eerste kwartaal 2007
Opinie en analyse 21
21
Voor het eerst hangt er een selectie van topstukken uit de ING collectie op Schiphol
23
Wat betekent verantwoord ondernemen voor ING? Hoe brengen we dat in praktijk? Wat hebben we tot nu toe bereikt?
26
Column Stichting ING Aandelen
27
Korte terugblik op de Jaarvergadering 2007
23
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 3
3
16-05-2007 21:30:17
4
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 4
16-05-2007 21:30:27
Uit de business
Kathy Murphy
Pensioen voor babyboomers
Amerika vergrijst, evenals de rest van de wereld. De babyboomgeneratie, die in de afgelopen decennia een grote invloed heeft gehad op de maatschappij, muziek en cultuur en die altijd jong dacht te blijven, gaat langzamerhand met pensioen. De rijkste generatie uit de Amerikaanse geschiedenis zal binnenkort massaal gebruikmaken van pensioenregelingen en een beroep doen op de sociale voorzieningen en medische zorg.
O
ngeveer 77 miljoen Amerikanen zijn geboren tussen 1946 en 1964, meer dan een kwart van de huidige Amerikaanse bevolking. De eerst golf babyboomers is vorig jaar met pensioen gegaan en in 2024 zullen de laatsten van deze generatie 60 worden. Uitgaande van een pensioengerechtigde leeftijd van 60 jaar zullen tegen 2020 75 miljoen mensen op een geschatte bevolking van 336 miljoen Amerikanen gepensioneerd zijn. Dit betekent een intering van meer dan USD 1 biljoen per jaar op vrijvallende pensioengelden. Er zijn zelfs schattingen dat de vermogensoverdracht naar de volgende generatie meer dan USD 40 biljoen zal bedragen. De VS is de grootste markt voor vermogensopbouw in de wereld. Maar zelfs daar is de omvang van de ontwikkelingen ongeëvenaard.
Hoge verwachtingen en grote bezorgdheid De babyboomers hebben hoge verwachtingen in hun leven. Pensioen is daarop geen uitzondering. Deze groep verlangt een comfortabele pensioentijd, met redelijk hoge pensioeninkomsten waar zij hun leven lang van kunnen genieten. De werkelijkheid is echter vaak anders. Een comfortabel pensioen hangt voor een groot deel af van goede financiële planning en van minder uitgeven en meer sparen. Veel mensen gaan met pensioen en door de snelle vooruitgang in medische technologie blijven mensen langer leven. De druk op de sociale voorzieningen en de medische zorg zal enorm toenemen. Veel aankomend gepensioneerden beginnen zich hierover zorgen te maken. In een onderzoek van McKinsey uit 2006 werd aanstaande gepensioneerden gevraagd naar hun zorgen over de risico’s rond hun pensionering. 44% gaf aan “zeer bezorgd” te zijn over de bezuinigingen op de sociale zekerheidsuitkeringen. Dit is een behoorlijke stijging ten opzichte van het vorige onderzoek in 2004, toen slechts 15% zich zorgen maakte. Verder steeg het aantal mensen aanzienlijk dat vreest tijdens hun pensioen onvoldoende gegarandeerd inkomen te hebben. In 2006 maakte 53% zich hierover zorgen, tegen 28% in 2004.
Kathy Murphy, chief executive officer van US Wealth Management binnen ING, is van mening dat deze zorgen ongekende mogelijkheden bieden voor financiële dienstverleners die een goede reputatie hebben op het gebied van pensioenplanning en financiële vangnetten. “Babyboomers zullen zolang zij nog werken meer moeten sparen. In de VS zien wij een aanzienlijke verschuiving van pensioenregelingen met gegarandeerde uitkering (het traditionele pensioen, waarbij de last bij de werkgever ligt) naar pensioenregelingen met vaste premie, waarbij het de verantwoordelijkheid is van de individuele medewerkers om opzij te leggen wat zij na hun pensionering nodig hebben.” “Het aantal pensioenregelingen met gegarandeerde uitkering is sterk afgenomen. De zorgen over de financiering van onze sociale verzekeringsstelsel zijn daarentegen flink gegroeid. Geschat wordt dat 65% van de babyboomers minder dan USD 100.000 hebben gespaard voor hun oude dag. Er is dus een inhaalslag nodig. Dit biedt veel mogelijkheden aan bedrijven die pensioendiensten bieden om mensen via hun werk meer te laten sparen en hen, na hun pensionering, te helpen uitzoeken hoe zij voor de rest van hun leven aan hun inkomensbehoefte kunnen voldoen”. En het gaat hierbij niet alleen om beheer van het opgebouwde pensioen. “Mensen worden misschien wel 90 of 100 jaar oud. Recent onderzoek heeft aangetoond dat een getrouwd stel een kans van 40% heeft dat een van hen 95 jaar oud wordt en dus meer dan 30 jaar pensioen geniet. Mensen willen geholpen worden om ervoor te zorgen dat hun pensioen toereikend is.”
Groeiende vraag De groeiende vraag naar pensioenproducten en -diensten betekent goede resultaten voor de Amerikaanse activiteiten van ING. Pensioendiensten en lijfrentes namen in 2006 60% van ING’s winst voor belastingen uit de Amerikaanse activiteiten voor hun rekening. De goede prestaties van deze bedrijfsonderdelen
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 5
5
16-05-2007 21:30:32
Uit de business
hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de samengestelde jaarlijkse groei (CAGR) van de winst van ING in de VS met 18% sinds 2003. De samengestelde jaarlijkse groei van deze twee activiteiten inclusief het adviesnetwerk van ING was 26%. Kortgeleden zijn de Amerikaanse activiteiten van ING gereorganiseerd en ondergebracht in twee nieuwe bedrijfsonderdelen: US Wealth Management en US Insurance. Dit was onderdeel van de strategie om ING zo goed mogelijk te laten profiteren van de mogelijkheden die voortvloeien uit de pensionering van de babyboomers. Pensioendiensten, lijfrentes en ING’s netwerk van onafhankelijke tussenpersonen vormen onderdeel van US Wealth Management. De activiteiten van US Insurance bestaan uit levensverzekeringen, employee benefits en collectieve herverzekeringen. “Pensioenplanning in Amerika is onderhevig aan veranderingen; het grootste deel van de pensioengelden wordt opgebouwd in pensioenregelingen met vaste premie, maar juist de retailproducten hebben de flexibiliteit om een regelmatig pensioeninkomen te creëren en bescherming te bieden tegen neerwaartse risico’s”, aldus Murphy. “Door deze twee werelden samen te brengen, zorgt US Wealth Management voor een bredere aanpak om klanten te helpen hun pensioenvermogen te beheren en te vergroten. Door de evolutie op de pensioenmarkt is de rol van de financiële dienstverleners in de 21e eeuw gestaag veranderd en klanten hebben meer behoefte gekregen aan vermogensbeheer.” Het Amerikaanse congres heeft vorig jaar een belangrijke wet aangenomen, de Pension Protection Act van 2006. Dit leidt tot vele nieuwe mogelijkheden voor bedrijven zoals ING. Op basis van deze wet, die onder andere is ontwikkeld om meer mensen te stimuleren een pensioenregeling op te bouwen, is het toegestaan om een pensioenplan met vaste premie uit te breiden met lijfrentepolissen. “Deze mogelijkheid zal waarschijnlijk vooral die mensen aanspreken die sparen voor hun pensioen en hun uitkering na hun pensionering ineens willen omzetten in een gegarandeerd minimuminkomen.” Een van de sterke punten van ING is het op de markt brengen van producten met een gegarandeerde uitkering via bijvoorbeeld een variabele lijfrente. “We hebben producten die gedurende een lange periode een gegarandeerde uitkering bieden, maar waarbij men ook zelf geld kan opnemen en beleggers tevens kunnen profiteren van de stijging van de markt. Amerikanen zullen in toenemende mate gebruik willen maken van producten met een gegarandeerde uitkering en die bescherming bieden tegen een daling van de markt, aangezien de periode waarin zij pensioen genieten langer wordt.”
Met onze lijfrenteactiviteiten hebben we eveneens een goede uitgangspositie om te profiteren van verdere groei in de lijfrentemarkt, vooral met variabele lijfrentes. Gemeten naar beheerd vermogen, behoren wij met ons uitgebreide productassortiment tot de top 10-aanbieders in de VS. “De sterke positie van ING op het gebied van financiële advisering werkt ook in ons voordeel,
“Al onze kernactiviteiten hebben goede, toonaangevende marktposities” aangezien de vraag om advies volgens Murphy waarschijnlijk sterk zal toenemen naar mate meer babyboomers met pensioen gaan. “Het Advisors Network is het op een na grootste netwerk van onafhankelijke financiële tussenpersonen in het land en dit netwerk heeft ons flink geholpen bij het opbouwen van marktaandeel. Het biedt ons een sterk platform om de babyboomers te adviseren over vermogensbeheer.” Murphy is van mening dat de grote distributiekracht, met meer dan 200.000 onafhankelijke distributiepunten voor vermogensbeheerproducten, een additioneel pluspunt van ING is. Het derde punt dat concurrentievoordeel kan opleveren, is de staat van dienst die ING heeft als het gaat om het leveren van toegevoegde waarde. “Of het nu gaat om dienstverlening aan klanten die worden afgeschrikt door de vele ontwikkelingen op het gebied van financiële dienstverlening, of de gegarandeerde uitkeringen die voortvloeien uit ons uitstekende hedgingprogramma, we leggen altijd de nadruk op toegevoegde waarde. Samengevat denken we dat de combinatie van onze toonaangevende marktposities met onze distributiekracht en onze producten met gegarandeerde uitkering ons een goede uitgangspositie geeft voor toekomstige groei.”
ING’s concurrentiekracht Kathy Murphy meent dat de concurrentiekracht van ING vooral op de volgende drie gebieden ligt: toonaangevende marktposities, grote distributiecapaciteit en scherpe nadruk op toegevoegde waarde. “Al onze kernactiviteiten hebben goede, toonaangevende marktposities. Op het gebied van pensioendiensten zijn wij een top 5-speler in enkele specifieke markten. Het bedrijf heeft belangrijke schaalvoordelen, een goede staat van dienst en heeft een goede uitgangspositie om verdere groei te realiseren met een beheerd vermogen van USD 92 miljard en 44.000 pensioenplannen. Wat betreft pensioenplannen met vaste premie zijn wij gemeten naar aantallen de op twee na grootste in deze sector.”
6
Kathy Murphy in het Connecticut State Capital building in Hartford
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 6
16-05-2007 21:30:33
Uit de business Winst voor belastingen* in USD miljoen
Verzekeringen ING in de VS US Wealth Management
US Insurance
ING Investment Management
463
Pensioendiensten
Individuele levensverzek.
Vermogensbeheer voor derden
2004
542
Particuliere lijfrentes
Employee benefits
Vastrentend voor eigen rekening
2005
754
Adviseursnetwerk
Collectieve herverzek.
Institutionele markten
2006
934
2003
* Pensioendiensten, lijfrentes en adviseursnetwerk (US Wealth Management vanaf 2007)
Ingelegde pensioengelden VS, 2002-2011
Marktposities
in USD biljoen 2002
6,68
2003
7,89
2004
8,68
2005
9,31
8 8 8 8
Eerste in het K-12 onderwijssegment* op basis van omzet en deelnemers** Tweede in het segment midden- en kleinbedrijf (401 (k)) op basis van omzet*** Op een na grootste netwerk van onafhankelijke financiële adviseurs Nummer drie aanbieder van pensioenregelingen op basis van vaste premie****
2006 10,08 2007 10,89 2008 11,76 2009 12,69 2010 13,69 2011 14,76 Bron: Cerulli en ING-analyse (inclusief vaste premie particulieren, 457, 403(b), gegarandeerde uitkering particulieren en IRA’s)
* De pensioensector in de VS is onderverdeeld in zes segmenten: K-12-onderwijs (kleuteronderwijs tot en met het 12e schooljaar), hoger onderwijs, MKB (401 (k), gezondheidszorg en overheid. ** Gebaseerd op 4e kwartaal 2006 LIMRA, exclusief omzetresultaat en asset survey *** Gebaseerd op scorecard-overzicht 4e kwartaal LIMRA 401 (k) **** Overzicht aanbieders vaste premie-regelingen, P & I, november 2006
Voorbereid op verdere groei
Dienstverlening aan klanten
Hoewel ING een sterke marktpositie heeft, is deze in een sterk concurrerende markt niet vanzelfsprekend. Er wordt actief gewerkt aan verdere uitbreiding van het marktaandeel. “Er is nog veel synergie te behalen tussen pensioenproducten en lijfrentes”, aldus Murphy. “We hebben bijvoorbeeld enorm geïnvesteerd in geavanceerde hedgingprogramma’s en risicobeheersystemen voor onze variabele lijfrenteactiviteiten. We willen deze producten toevoegen aan onze pensioenactiviteiten en willen slechts één hedgingprogramma hebben, niet twee. Vanuit distributie-oogpunt gebruiken we voor onze pensioenproducten en lijfrentes dezelfde distributiepunten, of dat nu effectenmakelaars zijn of onafhankelijke tussenpersonen en we moeten naar onze distributiepartners één gezicht tonen. We kunnen tevens de distributiekracht van onze pensioendiensten en lijfrentes vergroten.”
Wat betreft dienstverlening en klantrelatiebeheer onderscheidt ING zich volgens Murphy van haar concurrenten. “Toen de staat Connecticut besloot om de pensioenportefeuille met een omvang van meer dan USD 2 miljard bij één bedrijf onder te brengen, en als eerste staat haar overheidspensioen wilde combineren met een hoger-onderwijsplan, stonden alle grote concurrenten in de rij. Uiteindelijk koos Connecticut voor ING vanwege onze reputatie en de relatie die wij hadden opgebouwd met onze uitstekende consistente dienstverlening.
Vergroting distributiecapaciteit “We hebben op het gebied van distributie twee dingen gedaan. Ten eerste hebben we de productiviteit van het bestaande interne distributieapparaat verbeterd. Vervolgens hebben we de distributiecapaciteit verder vergroot om in de toekomst een batengroei in dubbele cijfers te bereiken. Zowel voor pensioendiensten als lijfrenteactiviteiten hebben we geïnvesteerd in meer tussenpersonen die met onze externe distributiepartners samenwerken. Daarnaast hebben we geïnvesteerd in wat ik collateral efforts noem, verbeterde marketinginspanningen waardoor onze distributiepartners met meer succes hun producten kunnen verkopen. We hebben bewust geïnvesteerd in uitbreiding van onze distributie om deze markten nog verder te kunnen penetreren en we denken dat hier nog heel wat te winnen valt. Daarnaast hebben we ook veel gedaan op het gebied van technologie en dienstverlening aan klanten.”
i
www.ing-usa.com
Ook Madi Vannaman, assistant director Human Resources van de Universiteit van Kansas, viel voor de uitstekende dienstverlening. Deze universiteit is een van de zeven onderwijsinstellingen in Kansas die deelnemen aan het pensioenplan van de Kansas Board of Regents (KBOR) met een omvang van USD 2 miljard. Daarbij zijn ongeveer 10.000 universitaire en administratieve medewerkers aangesloten. ING werd geselecteerd uit twee aanbieders om het beheer van dit pensioenplan over te nemen. “ING is al sinds het midden van de jaren tachtig bij onze pensioenplannen betrokken, waarbij hun dienstverlening naar mijn mening echt als visitekaartje diende. Zij hebben lokale tussenpersonen die betrokken zijn bij de gemeenschap, die regelmatig contact hebben met de deelnemers en uitstekende dienstverlening bieden”, aldus Vannaman. Montgomery County Public Schools in Rockville, Maryland is ook al sinds 1974 klant bij ING. Investment officer John Kevin van Montgomery denkt dat de dienstverlening een van de sterkste punten is van ING. “Als het gaat om bedrijfspensioenen, zijn de mensen die voor ons aan de slag zijn echt eersteklas. Ze begrijpen wat wij als ambtenaren nodig hebben en zijn bereid met ons samen te werken om onze initiatieven te verwezenlijken en de participatie te vergroten. Zij hebben de initiatieven uitgewerkt die wij als werkgever aan hen voorlegden.”
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 7
7
16-05-2007 21:30:36
Businessnieuws
Postbank en ING Bank bundelen krachten onder één merk: ING Op 16 mei heeft ING bekendgemaakt substantieel te gaan investeren in haar Nederlandse retail-bankactiviteiten. De kracht van de Postbank wordt gecombineerd met het goed opgeleide verkoop- en adviesapparaat van ING Bank. Vanaf 2009 zal ING met haar Nederlandse bankactiviteiten actief zijn onder één merknaam: ING. Deze investering bevestigt ING’s commitment aan de Nederlandse markt en versterkt haar positie als toonaangevende Nederlandse bank. Focus op klanten Het Nederlandse bancaire landschap is de afgelopen tien
jaar aanzienlijk veranderd. Naast de toenemende populariteit van internetbankieren, waardoor www.postbank.nl een van de meest bezochte websites van Nederland is geworden, blijven klanten behoefte houden aan persoonlijk advies. Met het succes van de Postbank als basis, voorziet de nieuwe combinatie haar 8 miljoen particuliere klanten van concurrerende producten, geavanceerde diensten op het gebied van internetbankieren, en uiterst toegankelijke callcenters. Tevens zullen klanten profiteren van de investeringen in het huidige kantorennetwerk van ING Bank. Deze kantoren zullen worden
omgevormd tot moderne bankwinkels waar klanten voor persoonlijk advies terecht kunnen. De dienstverlening aan zakelijke en private-bankingklanten van ING Bank blijft ongewijzigd, zij zullen blijven profiteren van de vakkennis van hun persoonlijke adviseur. Merk De nieuwe combinatie maakt gebruik van de sterke internationale positionering van het ING-merk. ING is een van de weinige financiële instellingen met wereldwijde naamsbekendheid. De bedrijfsonderdelen van ING opereren wereldwijd in toenemende mate onder één merknaam.
Sterke basis voor toekomstige groei De combinatie van de Postbank en ING Bank zal aanzienlijke waarde creëren. De totale investering van EUR 890 miljoen over een periode van vijf jaar zal naar verwachting in 2011 leiden tot een extra jaarlijkse winst voor belastingen van EUR 440 miljoen. Deze extra winst wordt gerealiseerd door verbeterde productie- en distributiecapaciteit en door schaalvoordelen en toegenomen operationele efficiency. Medewerkers ING verwacht over een periode van vijf jaar bij Postbank en ING Bank een daling van het aantal
Hoort zegt het voort Nationale-Nederlanden (NN) zet een nieuw middel in om producten onder de aandacht te brengen: viral marketing. Het is de internetversie van de aloude mond-totmondreclame. Een ondernemer krijgt een email van zijn verzekeringsadviseur. Het gaat over een arbeidsongeschiktheidsverzekering. In twee minuten weet je hoe het zit, belooft de intermediair, als je klikt op deze link. De adviseur klikt en krijgt een filmpje te zien: een man die een presentatie houdt over het belang van een arbeidsongeschiktheidsverzekering. De ondernemer is geïnteresseerd en belt voor een afspraak met zijn intermediair. Dat niet alleen: hij mailt de link door naar een paar collega-ondernemers. Ziedaar, het principe van virale marketing, de hedendaagse versie van de
mond-tot-mondreclame. Vorig jaar gebruikte NN het middel al voor de Startershypotheek. Het bleek een succes; de actiesite trok dagelijks ongeveer 6.000 bezoekers. De kans dat ook dit filmpje bij veel ondernemers een snaar weet te raken is groot. Meer dan 60 procent van de Nederlandse ondernemers heeft nog geen particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering. Afgezien van het NN-internetadres aan het einde, valt de naam Nationale-Nederlanden tijdens het filmpje niet. Dat maakt het voor de intermediair gemakkelijker om met de klant over dit onderwerp contact te zoeken.
i
L
De AOV van Nationale-Nederlanden: compleet en voordelig.
Nationale-Nederlanden heeft de AOV nóg aantrekkelijker gemaakt. Met een complete dekking tegen een
concurrerende premie. Kortom: verkopen. Want 60% van de ondernemers loopt nu nog onverzekerd rond. Volop verkoopkansen dus. Meer weten? Kijk op Mijn.NN.nl of bel met uw accountmanager.
www.wehoudenhetkort.nl www.nn.nl
Nationale Nederlanden. Wat er ook gebeurt
WANT1762_NN_VVP_210x297.indd 1
8
12-03-2007 19:37:59
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 8
16-05-2007 21:30:36
FTE’s met 2500. Eli Leenaars, lid van de Raad van Bestuur van ING Groep en verantwoordelijk voor de wereldwijde retail-bankactiviteiten: “Het combineren van twee sterke banken onder één merk versterkt onze concurrentiepositie. Tegelijkertijd is het een omvangrijk veranderingsproces dat gevolgen heeft voor onze medewerkers. In lijn met ons sterke sociale beleid stelt ING alles in het werk om de betrokken medewerkers van ‘werk-naar-werk’ te begeleiden en het aantal gedwongen ontslagen tot een absoluut minimum te beperken.”
Eli Leenaars licht de plannen voor Postbank en ING Bank toe aan de pers
ING in Spanje van start met variabele lijfrentes ING heeft in Spanje haar productaanbod uitgebreid met variabele lijfrenteproducten. Spanje is hiermee de eerste van een aantal Europese landen waar variabele lijfrenteproducten op de markt zullen worden gebracht. Dit is in lijn met de strategie van ING om te profiteren van de ontwikkelingen die voorvloeien uit de vergrijzing. Variabele lijfrentes vormen voor de Europese markt een nieuw levensverzekeringsproduct. Klanten kunnen hiermee profiteren van stijgende aandelenkoersen en tegelijkertijd wordt een gegarandeerde minimumuitkering ineens of een gegarandeerd pensioeninkomen geboden. De stijgende levensverwachting en de historisch lage geboortecijfers
zetten de door de overheid geregelde pensioenvoorzieningen onder druk. Klanten worden zich in toenemende mate bewust van hun verantwoordelijkheid om voor hun eigen pensioeninkomsten te zorgen. Daarnaast richten zij zich steeds meer op producten die hen gedurende hun pensionering inkomensbescherming kunnen bieden. De variabele lijfrenteproducten van ING zijn al een groot succes in de VS en Japan. Europa is het volgende doel, te beginnen met Spanje. ING heeft een centraal productontwikkelingsen risicobeheerteam opgezet dat nauw zal samenwerken met de lokale bedrijven om te kunnen profiteren van de best practices en de lessen die zijn geleerd in andere markten.
Brochure van de Spaanse marketingcampagne voor variabele lijfrentes
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 9
9
16-05-2007 21:30:38
Strategie en resultaten
Investeren in medewerkers is noodzaak “Wij zijn ervan overtuigd dat er verband bestaat tussen sterke leiders, gedrag en aandeelhouderswaarde. Bedrijven die nadruk leggen op de kwaliteit van hun leidinggevenden en goed gedrag, hebben meer succes. Daarom staat leiderschap hoog op ING’s agenda.” Marina Eloy
Marina Eloy, hoofd Human Resources (HR) van ING Groep, vervolgt: “Verschillende onderzoeken laten een sterk verband zien tussen ‘betrokken medewerkers’ en ‘tevreden klanten’ wat uiteindelijk uitmondt in een hoger totaalrendement voor aandeelhouders. Betrokken medewerkers zijn productiever en bereid om net dat stapje extra te doen voor een klant. Ook blijven ze langer in dienst, wat de interne kennis en netwerkrelaties weer ten goede komt. Een ander voordeel is de besparing op wervings- en selectiekosten. We willen onze aandeelhouders een uitstekend rendement bieden. Dat beperkt zich niet tot rendement op kapitaal, maar strekt zich ook uit tot ‘rendement op menselijk kapitaal’. Het scheppen van een klimaat waarin mensen goed kunnen en willen presteren, is een absolute voorwaarde. Dit is van grote invloed op waardecreatie op lange termijn en op het aandeelhoudersrendement.” Wat zijn volgens Eloy de belangrijkste aspecten van sterk leiderschap? “Van onze leidinggevenden verwachten we dat zij klantgericht werken, een visie kunnen ontwikkelen en uitdragen, open staan voor veranderingen en die effectief kunnen doorvoeren. We verwachten ook een ondernemende en integere opstelling. Onlang hebben we ons leiderschapsprofiel aangescherpt. Er ligt meer nadruk op het feit of leidinggevenden kunnen inspireren, beslissen en uitvoeren en of zij deze vaardigheden bij anderen helpen ontwikkelen. Dat betekent dat bij onze leiders het menselijke aspect steeds centraler komt te staan.”
Beloningssysteem ING wil ervoor zorgen dat alle leidinggevenden deze waarden verankeren in hun dagelijkse activiteiten. “Daarom is met ingang van dit jaar 30% van de beloning van onze top 200 dan ook gekoppeld aan de manier waarop zij hun mensen aansturen”, zegt Eloy. “Dit is een nieuwe, belangrijke stap voor ING. Managers die niet aan deze gedragscriteria voldoen, krijgen extra begeleiding, mits
10
ze natuurlijk hun financiële doelstellingen wel halen. We zullen nader aandacht besteden aan de performance van degenen die ook dat niet lukt. We beginnen met het topmanagement om te laten zien dat dit ons ernst is. Zij moeten immers het voorbeeld geven en op langere termijn zal dit op alle niveaus binnen de onderneming worden ingevoerd.” En wat betekent dit voor de aandeelhouder? “Waarom we de bovengenoemde competenties belonen is duidelijk. Een bedrijf dat waarde hecht aan goede prestaties en een juiste basishouding en deze ook beloont, zal er zowel in slagen de beste mensen aan te trekken als de beste leiders te kweken. Als wij erin slagen de capaciteiten en mogelijkheden van onze medewerkers ruim baan te geven, dan zal dat leiden tot meer dan uitstekende waarde voor klanten, en uiteindelijk tot meer aandeelhouderswaarde. Zo simpel is het eigenlijk.”
Drie keer juist Omdat de kwaliteit van mensen uiteindelijk de waarde van een onderneming bepaalt, is het uitermate belangrijk dat er flink in de medewerkers wordt geïnvesteerd. “Dit vergt een geïntegreerde aanpak, van selectie, opleidingen en loopbaanontwikkeling tot het gedegen begeleiden van talent en opvolgingsplanning”, licht Eloy toe. “Allereerst moeten we mensen aantrekken met de juiste kwalificaties en instelling. En die moeten we vervolgens zien vast te houden. We werven niet alleen een groot aantal ervaren medewerkers, maar ook recent afgestudeerden die zich onderscheiden door hun talent, instelling en leidinggevende capaciteiten. Vanaf de allereerste dag willen we bij deze talenten het gevoel kweken dat zij deel uitmaken van een wereldwijd actieve en groeiende onderneming. Ze volgen verschillende opleidingsprogramma’s, zoals het ING International Graduate Programme. Daarnaast volgen ze cursussen en trainingen bij onze eigen ING Business School, die een belangrijke rol speelt in het ontwikkelingsproces
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 10
16-05-2007 21:30:42
Strategie en resultaten
Betrokkenheid stimuleert resultaten Er is steeds meer bewijs dat er een verband bestaat tussen betrokkenheid van medewerkers en aandeelhoudersrendement. 8 Een door Hewith gehouden onderzoek toont aan dat medewerkersbetrokkenheid de resultaten opstuwt. “De best presterende ondernemingen die sterk betrokken medewerkers in dienst hebben, doen het beter dan andere bedrijven met een factor 3.1”. 8 Een enquête van Gallup laat zien dat een lagere productiviteit van sterk gedemotiveerde werknemers jaarlijks USD 370 miljard kost. 8 ISR, een toonaangevend bureau op het gebied van werknemersonderzoek, komt tot de conclusie dat bedrijven met een goede leiding
bovengemiddeld presteren, met netto-inkomsten die 2% hoger lagen. Bedrijven met een matige leiding scoorden 2 procent onder het marktgemiddelde. Bedrijven die medewerkers groei- en ontwikkelkansen bieden lieten een stijging van de netto-inkomsten zien die 9% boven het marktgemiddelde lag. Bedrijven die hun medewerkers die kansen niet bieden, scoorden daar 9% onder.
i
www.gallupconsulting.com www.isrinsight.com
ING International Graduate Programme In 2006 werd het eerste ING International Graduate Programme gehouden. De 137 deelnemers uit alle delen van de wereld, werden geselecteerd door leidinggevenden en talentmanagers van ING. Zij
van onze leidinggevenden. Ook hebben we talentbeoordelingsrondes en een opvolgingsplanning voor de topposities, inclusief de functies op bestuursniveau. Met een goede groep huidige en toekomstige leidinggevenden, hebben we ‘de juiste persoon, op de juiste plek, op het juiste moment”, vertelt Eloy. “Dat is echt heel belangrijk. Samenwerken met de bedrijfsonderdelen, vooruitdenken, en hen helpen hun behoeften op personeelsgebied af te stemmen op hun strategische doelstellingen, dat is eigenlijk de kern van wat mijn afdeling doet.”
Talent koesteren Het moeilijkst van dit alles is talent aan te wijzen binnen de onderneming wereldwijd. “Het spotten van talent is een taak van alle leidinggevenden bij ING. Dat doen ze op basis van vastgestelde criteria. De bedrijfsonderdelen moeten niet alleen weten waar hun talentvolle medewerkers zitten, maar er ook voor zorgen dat zij ruimte krijgen om zich op alle niveaus te profileren. Op Groepsniveau concentreren we ons op de ‘nieuwelingen’ die deelnemen aan de opleidingsprogramma’s en op de senior-leidinggevenden voor de opvolgingsplanning. Als bedrijf moeten we ons talent koesteren, en ervoor zorgen dat de continuïteit op leidinggevend niveau is gewaarborgd, zodat er ook in de toekomst leidinggevenden klaarstaan om het stokje over te nemen. We geven de voorkeur aan het intern kweken van talent, maar we beseffen ook dat we niet altijd de juiste persoon in huis hebben, bijvoorbeeld als het om een echte specialistische functie gaat waarvoor specifieke kennis vereist is. Dat is absoluut geen probleem. Integendeel, het kan juist heel verfrissend zijn.Als we mensen extern aantrekken brengen zij ook hun eigen achtergrond en manier van doen met zich mee. Wij geloven sterk in de positieve effecten van het samenwerken tussen mensen met verschillende kwaliteiten en een verschillende achtergrond. Mede door mensen van buiten aan te trekken kunnen we dat bereiken.”
moeten medewerkers die onlangs zijn afgestudeerd en het potentieel hebben om uit te groeien tot een leidinggevende actief in beeld brengen. De cursus liet de jonge academici kennismaken met ING, de bedrijfscultuur en bracht hen de vaardigheden bij die zij nodig hebben om aan hun loopbaanontwikkeling te werken. Het programma is veelomvattend: presentaties door het (top)management, het uitwerken van opdrachten in kleine groepen en persoonlijke ontwikkelingstraining. En verschillende momenten voor het opbouwen en uitbreiden van sociale contacten en netwerken. Onderzoek prestatiegerichte cultuur ING beoordeelt de vorderingen in het verankeren van een prestatie-
gerichte cultuur via een jaarlijks onderzoek. Dit onderzoek brengt in kaart hoe groot de kloof is tussen de prestatiegerichte cultuur die ING graag ziet en de feitelijke stand van zaken op wereldwijd niveau. Na ieder onderzoek moeten leidinggevende vervolgens maatregelen nemen binnen hun eigen onderdeel. In het in 2006 gehouden onderzoek werd een component toegevoegd, namelijk de mate van medewerkersbetrokkenheid. Ook werd duidelijk op welke terreinen er verdere verbeteringen doorgevoerd kunnen worden. Drie daarvan hebben betrekking op HR: talent, beloningen en opleidingen. De resultaten van het onderzoek over 2007 worden in juni verwacht. HR kijkt hier verwachtingsvol naar uit. Hopelijk wordt er vooruitgang geboekt vergeleken met 2006.
Rolmodellen Een van de terreinen waarop HR zeer actief is, is het verankeren van een echte prestatiegerichte cultuur binnen de onderneming. Bij ING staat een winning performance culture voor een combinatie van het opstellen van uitdagende doelstellingen die gekoppeld zijn aan de strategie (gezamenlijke richting), een mentaliteit waarbij mensen verantwoordelijkheid nemen en ervoor zorgen dat dingen tot stand komen (uitvoering) en het betrekken en ontwikkelen van mensen, gevolgd door het belonen van het gewenste gedrag (menselijk kapitaal). “De resultaten van een onderzoek naar de prestatiegerichte cultuur dat in 2006 werd gehouden, lieten zien dat er nog ruimte is voor versterking van ons menselijk kapitaal. Daarom richten wij ons zo nadrukkelijk op talent, beloning, training en prestatiemanagement. Ook stimuleren we onze leidinggevenden om hun leidinggevende vaardigheden, specifiek die op intermenselijk contact, en communicatie te verbeteren.” Onze leidinggevenden spelen wereldwijd een belangrijke rol bij het realiseren van deze belangrijke doelstelling. Waarom? “Leidinggevenden staan aan het hoofd van een bedrijfsonderdeel, er wachten klanten, er moeten resultaten geboekt worden en doelstellingen gehaald. Om dat allemaal voor elkaar te krijgen wordt er een groot appel gedaan op hun opstelling en op de bedrijfscultuur. Dus hoe zij hun resultaten behalen, telt ook mee.” ING wil duurzame winstgevende groei op lange termijn creëren en om dat te bereiken is leiderschap topprioriteit. “Uiteindelijk is de kwaliteit van onze leidinggevenden en onze medewerkers een van onze belangrijkste concurrentievoordelen. Daarom moet dit ook een van de aandachtspunten zijn voor aandeelhouders en analisten, zeker bij een sector als de financiële sector waar de kwaliteit van mensen een grote rol speelt.”
i
www.ing.jobs
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 11
11
16-05-2007 21:30:46
Strategie en resultaten
Waarde creëren door efficiënt kapitaalgebruik Eric Boyer, lid Raad van Bestuur en verantwoordelijk voor Wholesale Banking
Efficiënt kapitaalgebruik was het thema van het 13de ING Investor Relations Symposium. Er werd vooral ingegaan op de wijze waarop ING dankzij een geslaagd kapitaalbeheer en een goede mix van activiteiten een duurzame, winstgevende groei heeft behaald. Bij het openen van het symposium zei ING-bestuursvoorzitter Michel Tilmant dat de winst van ING in de afgelopen drie jaar was toe te schrijven aan “een sterke prestatie bij de kernactiviteiten en een duidelijke focus bij het management.” Tilmant zei dat het management van ING zich momenteel richt op vier thema’s: portefeuillebeheer, talentmanagement, een gedisciplineerde aanpak van enkele key performance indicators (zoals kostenbeheersing en waardecreatie) en een sterke uitvoering.
Goodwill zelf opbouwen “Bij ING,” lichtte Tilmant toe, “richten we ons op groei en rendement op de korte, middellange en lange termijn.” Dit betekent dat de bedrijvenmix bestaat uit activiteiten die liquide middelen genereren, zoals wholesale banking, die sterk groeien (zoals ING Direct, maar ook hypotheken en de vastgoedactiviteiten) en die goed gepositioneerd zijn om in de toekomst autonome groei te realiseren, bijvoorbeeld bij de nieuwe bedrijven in Roemenië en China. “Enkele jaren geleden viel ons oog op een particuliere bank in Roemenië die voor miljarden euro’s te koop stond. Toch besloten we om niet te kopen, en in plaats daarvan 50 miljoen euro te investeren in het opbouwen van ons eigen jonge bedrijf, waarmee wij nu een marktaandeel van 5% hebben op de markt voor deposito’s en ruim 300.000 klanten bedienen. Wij bouwen liever zelf goodwill op dan dat we ervoor betalen.” ING heeft consequent meer kapitaal toegewezen aan activiteiten die een hoog rendement opleveren. Het economisch kapitaal dat is geïnvesteerd in activiteiten met een hoger rendement dan de interne rendementsdoelstellingen van ING is in de afgelopen drie jaar meer dan verdubbeld: van 40% in 2003 tot 84% vorig jaar.
12
Gewilde werkgever Tilmant zei dat ING er trots op is dat zij in vele landen wereldwijd een zeer gewilde werkgever is. Dit is niet alleen in Nederland het geval, waar ING al lang als beste werkgever wordt gewaardeerd, maar ook in Duitsland, de VS en het Verenigd Koninkrijk, waar ING Direct bekend staat als zeer hoogwaardige werkgever. De efficiency wordt bij alle activiteiten verbeterd. De kosten zijn in de afgelopen jaren gestaag omlaag gebracht. Zo is bij het bankbedrijf de kosten/baten verhouding gedaald van ongeveer 69% in 2003 naar 63,6% in 2006. Wat betreft de uitvoering benadrukte Tilmant dat ING in de afgelopen drie jaar groei heeft gerealiseerd bij zowel haar bankactiviteiten als het verzekeringsbedrijf. Dit geldt voor de drie groeipijlers van ING (levensverzekeringen in opkomende markten, directbankieren en pensioenen) en voor de activiteiten, zoals het bankbedrijf in de Benelux. “Wij hebben dit bereikt door in deze regio’s een goede bedrijvenmix op te bouwen en deze efficiënt te runnen door de kosten te beheersen en ons op de klant te richten.”
Ontoereikend spaargeld Tilmant betoogde verder dat het helpen van klanten bij hun financiële keuzes voor de toekomst belangrijker is dan ooit tevoren en zei dat ING zeer goed in staat is om hieraan te voldoen. “Wat zien we tegenwoordig als we naar de klant kijken? We zien dat ze ouder worden, rijker zijn en dat ze verwachten dat zij ons op ieder moment van de dag kunnen bereiken. Het risico dat iemand langer leeft is veel groter geworden dan het risico dat iemand te vroeg overlijdt. Dit leidt tot een sterke vraag naar bijvoorbeeld spaarproducten, levensverzekeringen, beleggingsfondsen, hypotheken, pensioenen, vastgoedfondsen, private banking en andere producten op het gebied van vermogensopbouw. In dit segment willen we groeien en zakelijk gezien zijn we goed gepositioneerd
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 12
16-05-2007 21:30:47
Strategie en resultaten
Profiel Wholesale Banking
Verschuiving naar hoogrenderende onderdelen
ING Wholesale Banking richt zich op vijf productpijlers: structured finance, leasing and factoring, general lending, payments en cash management, ING Real Estate, en Financial markets. ING concentreert zich op middelgrote bedrijven in de Benelux en is prominent aanwezig in Centraal-Europa.
2004 40% 2005 73%
Reacties van analisten
2006 84%
De analisten waren goed te spreken over het Investor
*% van het economisch kapitaal in onderdelen met RAROC boven rendementseis van 12%
om dit te doen.” ING beschikt over een sterk distributienetwerk, variërend van directe distributie tot eigen verzekeringsadviseurs en via derden, waardoor we in staat zijn in elk land waarin we actief zijn het beste distributiekanaal te kiezen. Verder biedt ING gerichte producten op het gebied van sparen, beleggingen, hypotheken, vermogensbeheer en levensverzekeringen en heeft zij de benodigde ervaring met productrisico’s om deze producten te ontwikkelen. Ten slotte benadrukte Tilmant dat ING een vooraanstaand merk is geworden en nu samen met negen andere financiële dienstverleners behoort tot de top 100-wereldmerken.
Efficiënt kapitaalgebruik Kapitaal is kostbaar en om waarde te creëren voor aandeelhouders moet het efficiënt worden aangewend. John Hele, de nieuwe CFO van ING, en Maarten van Eden, directeur Capital Management, gingen uitvoerig in op het kapitaalbeheer bij ING en de sleutelrol die het binnen de Groep speelt. Hele: “Het kapitaalbeheer van ING ondersteunt de groei van de activiteiten en draagt bij aan ons programma voor waardecreatie, ‘Managing for Value’, omdat het aangewende kapitaal een rendement oplevert dat hoger ligt dan de kosten van het eigen vermogen.” Zij wezen eveneens op de kracht van de structuur van de ING-organisatie met drie aparte houdstermaatschappijen voor de Groep, Bank en Verzekeringen. Daarmee worden de voordelen van diversificatie optimaal benut, zodat kapitaal efficiënt kan worden aangewend en de organisatie flexibel blijft. In de komende jaren zullen de kapitaalvereisten van de toezichthouders convergeren naar het door ING gebruikte economisch-kapitaalmodel. “Dit zal ons een grotere financiële flexibiliteit opleveren”, aldus Van Eden. “Zo bleek dat dankzij de hoogstaande kwaliteit van de kredietportefeuille van ING (inclusief de hypotheken), de risico-gewogen activa bij de eerste test van Basel II waren verlaagd van EUR 338 miljard tot ongeveer EUR 240 miljard.” Dit houdt in dat ING over ruim voldoende kapitaal beschikt om de groei in 2007 en de daaropvolgende jaren te kunnen financieren en dit jaar een aanvullend bedrag van zo’n EUR 4 tot 6 miljard aan kapitaal vrij kan maken.
Relations Symposium. Paul Goodhind van Bear Stearns vond “de presentaties positief en ziet veel mogelijkheden voor het hogere marktsegment. De wholesale-bankingactiviteiten van ING richten zich nu op minder kapitaalintensieve specialistische productgebieden, zoals vastgoed. Wij verwachten dat de inkomsten vóór voorzieningen hiermee op de middellange termijn tot 10% kunnen stijgen”. William Hawkins van Keefe, Bruyette & Woods zei dat “na een solide beleggersdag voor ons
de vraag bleef bestaan of de divisie Wholesale Banking een aantrekkelijke bron van liquide middelen zal blijken te zijn ingeval er in de kredietcyclus een verslechtering optreedt”. William Elderkin van Citigroup was verheugd dat “ING een duidelijke bevestiging gaf van haar strategische gerichtheid op autonome groei, aangevuld met opportunistische aanvullende acquisities, in aansluiting op de positie die zij bij de resultaten over het boekjaar 2006 innam”.
Geslaagde heroriëntatie Een efficiënter kapitaalgebruik is volgens Eric Boyer, lid van de Raad van Bestuur en verantwoordelijk voor Wholesale Banking, ook een zeer belangrijk thema bij de wholesale-bankingactiviteiten van ING. “In de afgelopen drie jaar is ING Wholesale Banking omgevormd tot een toegespitste organisatie die zich bezighoudt met het genereren van aantrekkelijke activa en kasstromen voor ING Groep. Bij deze heroriëntatie is kapitaal efficiënter ingezet via desinvesteringen bij slecht presterende eenheden en het omlaag brengen van het risicoprofiel.” Tegelijkertijd zijn de risicogewogen activa verschoven van algemene kredietverlening naar gespecialiseerde producten met een hoger rendement, zoals vastgoed, leasing en gestructureerde financieringsvormen. Het internationale kantorennetwerk is afgeslankt en ING richt zich op producten met toegevoegde waarde en op de belangrijkste klanten. Het kapitaalgebruik is tevens efficiënter geworden door syndicering en securitisatie, waarmee grote uitstaande vorderingen en concentraties worden verminderd en aldus zowel het risico als de kapitaalbehoefte wordt verlaagd. Als gevolg hiervan heeft Wholesale Banking zijn economisch kapitaal sinds eind 2003 met EUR 2 miljard verlaagd en het risico-gewogen rendement verhoogd. “In de toekomst zal Wholesale Banking doorgaan met het toewijzen van kapitaal aan producten die een aantrekkelijk rendement genereren en het verbeteren van de kostenefficiency”, concludeerde Boyer. Op de vraag van een analist of ING Wholesale Banking kan concurreren met de echte grote, internationaal opererende spelers, antwoordde Boyer dat het slechtste wat ING zou kunnen doen is te proberen dergelijke grote spelers te evenaren. “Hiervoor zou een behoorlijke kapitaalinjectie in Wholesale Banking nodig zijn, met een onzekere uitkomst. We hebben ervoor gekozen een andere, naar onze mening betere weg te volgen. We richten ons vooral op onze thuismarkten, waar we onze klanten een volledig dienstenpakket bieden. Daarnaast begeven we ons op internationale markten alleen op die sleutelgebieden, zoals vastgoed, waar wij dankzij onze kennis en kunde op doelmatig wijze kunnen concurreren.”
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 13
13
16-05-2007 21:30:50
Strategie en resultaten
Aanpassen aan razendsnelle veranderingen
In de financiële wereld en op risicogebied voltrokken de veranderingen zich de afgelopen jaren in hoog tempo. Volgens John Hele, de nieuwe chief financial officer, heeft ING haar huiswerk goed gedaan.
H
ele heeft de afgelopen decennia de veranderingen op financieel en risicogebied in razendsnel tempo voorbij zien komen. Het meest recent zijn de introductie van IFRS-verslaggevingsstandaarden en SOX, de Amerikaanse corporate-governancecode. Voor een internationale financiële onderneming als ING vraagt de aanpassing aan al die wijzigingen een enorme inspanning en een forse investering in tijd en middelen. “Ik zou willen dat ik kon melden dat alles nu achter de rug is, maar dat is nog niet het geval. In het bankbedrijf hebben wij inmiddels te maken met de nieuwe Basel II-regelgeving. Verder staat Solvabiliteit II voor de deur, de toezichtsregels voor de Europese verzekeringsbranche. Aan het veranderingstempo verandert voorlopig dus nog weinig.” Is die toenemende regelgeving niet uit de hand gelopen, zoals sommige mensen beweren? Hebben al die nieuwe regels geen nadelig effect op het zakendoen zelf? “Het lijdt geen twijfel dat het een stuk moeilijker en duurder is geworden om zaken te doen dan tien jaar geleden. Maar dat is gewoon een feit. Ik benader de toenemende regelgeving vanuit twee invalshoeken. Ten eerste moeten wij de nieuwe regels effectiever en slimmer toepassen, als het even kan in ons voordeel. Zo hebben wij een voortrekkersrol in de ontwikkeling van economisch-kapitaalmodellen voor het bank- en verzekeringsbedrijf, ook al omdat wij voorzagen dat de nieuwe wet- en regelgeving in die richting zou uitmonden. Ten tweede blijven wij ons samen met andere partijen in onze bedrijfstak sterk maken voor bepaalde veranderingen. Dit is een langdurig en soms traag proces maar, zoals is gebleken, wel zeer effectief. Zo zal het nieuwe Solvabiliteit II-kader naar verwachting zeer dicht in de buurt van onze eigen interne economisch-kapitaalmodellen liggen.”
Goede uitgangspositie Volgens Hele vormen deze modellen een goed voorbeeld van de belangrijke rol die ING vervult bij de ontwikkeling van nieuwe technologieën die van een vooraanstaande financiële dienstverlener verlangd worden. “Bovendien”, zegt Hele, “bevindt ING zich
14
wereldwijd in een uitstekende uitgangspositie. Wij zijn actief in de juiste markten met het grootste groeipotentieel. Onze groeistrategie is gebaseerd op fundamentele ontwikkelingen die naar onze inschatting de financiële bedrijfstak internationaal een heel ander aanzien zullen geven. Wij hebben de juiste omvang om een echt internationaal merk neer te zetten en optimaal te benutten. En wij hebben de capaciteiten in huis voor de ontwikkeling van nieuwe producten waarin verzekeren, bankieren en vermogensbeheer samenkomen.”
Nog betere informatieverschaffing Een voor de hand liggende vraag voor een kersverse CFO is wat een goede CFO in huis moet hebben? Hele: “Diepgaand technisch inzicht in financiën, sterke communicatieve vaardigheden om technische zaken zo uit te leggen dat een breed publiek snapt waarover je het hebt en een zakelijke instelling. En zeker niet onbelangrijk is dat je in staat moet zijn financiële informatie op te stellen waar mensen wat mee kunnen, waardoor managers hun activiteiten beter kunnen begrijpen, beheersen en doen groeien. Dat geldt natuurlijk ook voor de andere belanghebbenden waarmee de CFO te maken heeft, zoals de aandeelhouders en analisten. Wij hebben de afgelopen jaren veel gedaan aan de verbetering van onze externe financiële informatieverschaffing, zoals vorig jaar met de invoering van het Statistisch Supplement, en ik wil graag verder gaan op de ingeslagen weg.”
Focus op de klant Hele heeft het leeuwendeel van zijn loopbaan doorgebracht als investment banker bij Merrill Lynch in New York, maar heeft ook kennis van marketing, administratie en back office-activiteiten. Verder heeft hij zijn eigen bedrijf gehad. Dit alles heeft geleid tot een krachtige zakelijke instelling. “De belangrijkste kwaliteit die ik in de loop der jaren heb ontwikkeld is mijn klantgerichtheid. Succes is alleen mogelijk als je de behoeften van je klanten begrijpt en als je hen kunt helpen aan die behoeften te voldoen.”
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 14
16-05-2007 21:30:54
Strategie en resultaten Koos Timmermans (links) en John Hele
Volop aandacht voor risico “Ik word nergens nerveus van,” aldus een glimlachende Koos Timmermans, chief risk officer en onlangs benoemd tot lid van de Raad van Bestuur. Een geruststellende gedachte, want ING ziet zich geconfronteerd met meer risico in de markt.
A
ls chief risk officer richt Koos Timmermans zich op de interne organisatie, de toezichthouders en de ratingbureaus. Hij houdt de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen op de hoogte van alle relevante risicogebieden. Zijn dag begint met het beoordelen van de risicobereidheid in de markten. Wat is de situatie op de aandelenmarkten, hoe zijn de creditspreads en wat is de volatiliteit van opties? En zo laat hij nog een paar zaken de revue passeren. Onderzoek van ratingbureaus bevestigt dat ING goed presteert op het gebied van risicobeheer. “Dat is zo, maar wij willen die voortrekkersrol wel houden. Wij volgen voortdurend wat andere banken op risicogebied openbaar maken en kijken of er geen risicomaatstaven in omloop zijn die wij (nog) niet hanteren, maar wel zouden moeten toepassen. De markt wordt daarnaast gekenmerkt door een hoge mate van productinnovatie, zoals kredietderivaten en zogenoemde CDO’s oftewel ‘collaterised debt obligations’. Dergelijke innovaties bieden kansen, maar kunnen ook een bedreiging vormen als wij die niet goed oppakken.” ING doet het goed, maar er is ruimte voor verbetering. “Compliance is een voorbeeld. Op dat gebied leveren wij een extra inspanning. Datzelfde geldt voor niet-financiële risico’s zoals operationele, informatie- en beveiligingsrisico’s. Voor die risico’s hadden wij eerst drie aparte risicoafdelingen, elk met een eigen beleid. Deze afdelingen worden momenteel samengevoegd.” Maar er valt nog meer te doen. “Ten eerste moeten wij proactiever handelen. Wij moeten onze cijfers over ons economisch kapitaal offensiever inzetten en de diversificatievoordelen sterker benutten. Ten tweede moeten wij in het kader van de toegenomen informatiemelding onder IFRS en Basel II een evenwicht vinden tussen de volgende partijen: toezichthouders die willen dat wij onze modellen voor wijzigingen aanpassen, accountants die adviseren wijzigingen direct te melden, het bedrijf, dat in de loop van een jaar geen wijzigingen in het model wil en analisten, die een grotere vergelijkbaarheid in de gegevens- en tijdreeks op prijs stellen.”
Diversificatievoordelen Sommige analisten vinden ING te ingewikkeld. “Misschien is dat wel zo. Wij zijn niet alleen een bank en verzekeraar, maar we zijn ook een grote speler in vastgoed en vermogensbeheer. Maar je kunt het ook van de andere kant bekijken. Wij profiteren van
diversificatievoordelen in zowel ‘earnings-at-risk’ als ‘capitalat-risk’. Dat moeten wij duidelijker uitdragen. Zo kunnen wij als Groep besparingen realiseren bij een kapitaalberoep op de markt en kunnen wij middelen flexibel bij bankieren of verzekeren inzetten. ING gaat schuldverplichtingen aan en gebruikt die in de verzekerings- en bankactiviteiten als vermogen. De kapitaalkosten worden hierdoor lager: immers, kapitaal uit schulden is goedkoper dan eigen vermogen aantrekken. En dat levert weer een hogere RAROC op.”
Spreiden van de risico’s Hoe vind je een goed evenwicht tussen risicobeperking enerzijds en groei van de activiteiten anderzijds? “Bezien vanuit economisch kapitaal, dat wil zeggen investeren in winstgevende activiteiten, is er wel degelijk ruimte voor groei, namelijk bij activiteiten met een interessant rendement. Een al te sterke concentratie moet je daarbij echter vermijden. Maar onze rol bestaat niet alleen uit het afwijzen van eventuele nieuwe activiteiten. Goed risicobeheer brengt ook winstgevende kansen in kaart, waarin wij juist meer zouden moeten investeren. Zo maken wij aan de verzekeringskant optimaal gebruik van ons risicokapitaal, maar dat geldt niet voor het bankbedrijf. Daar is dan ook nog ruimte voor groei. Verder helpen wij de diverse bedrijfsonderdelen ook op andere manieren, bijvoorbeeld door waarderingen af te geven voor producten en risicowegingsfactoren, iets wat de toezichthouders van ons verlangen. Samen zorgen wij ervoor dat dit snel gebeurt, zodat wij vernieuwend blijven en nieuwe producten snel op de markt hebben. Wij leggen dus niet alleen maar beperkingen op: wij maken ook activiteiten mogelijk.”
Dashboard voor risico ING is al ver gevorderd met het transparant maken van risico. “Een van mijn belangrijkste prioriteiten is dat wij bij de beoordeling van de risico’s voor ons bedrijf altijd het volledige plaatje in gedachten houden. In september komen wij met een zogenoemd ‘risk dashboard’ naar buiten. Dit is een instrument dat duidelijk aangeeft hoeveel risico een divisie van ING feitelijk loopt zowel wat betreft winst als waarde. Het is één voorbeeld van de stappen die wij ondernemen om de informatieverschaffing verder te verbeteren.”
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 15
15
16-05-2007 21:31:00
ING Direct viert feest in Toronto 23-03-2007 16:17:20
Tien jaar geleden is het allemaal begonnen in Toronto, Canada. Nu is ING Direct marktleider in directbankieren in alle negen landen waar zij actief is. En ING Direct verwacht later dit jaar van start te gaan in Japan. Tien jaar ING Direct staat gelijk aan tien jaar succes. In alle landen waar ING Direct operationeel is heeft zij voorop gelopen met directbankieren. Het grote publiek heeft directbankieren volop omarmd. ING Direct heeft de ambitie om uit te groeien tot de populairste consumentenbank ter wereld. ING Direct heeft 18 miljoen klanten wereldwijd en een totaal aan uitstaande en toevertrouwde particuliere gelden van bijna EUR 282 miljard (eind 2006). Het begon allemaal in Toronto. Waarom viel de keus op Canada? In 1995 besloot ING haar bij de Postbank opgedane kennis van directbankieren te exporteren naar het buitenland, in plaats van zelf kantoren op te zetten of over te nemen. Uit marktonderzoek in volwassen markten is Canada gekozen voor het houden van een proeftraject. Met de hulp van de Postbank in Nederland en Belair Direct in Canada ging ING Direct in het voorjaar van 1997 van start. Hoe reageerden klanten in eerste instantie op het ontbreken van een kantoor? Het aantal klanten en het bedrag aan ingelegde gelden overstegen de verwachtingen uit het ondernemingsplan. Wat ook niet voorzien was, dat veel klanten een kijkje kwamen nemen bij het callcenter. Klanten wilden kennelijk zelf zien waar ING Direct was gevestigd, en ze wilden ter plekke hun rekening openen en de eerste cheque persoonlijk overhandigen. Ze wensten persoonlijk contact. Om hieraan tegemoet te komen werd in Toronto het eerste ING Direct café geopend. Klan-
16
ten konden zo zien dat ING Direct echt bestond. Deze formule bleek een unieke manier om een gezicht te geven aan een kantoorloze bank. Sinds dat eerste proeftraject is ING Direct operationeel in acht andere landen. Wordt in elk land voor dezelfde aanpak gekozen? In elk land begint ING Direct altijd met het aanbieden van de eenvoudige, transparante en aantrekkelijke spaarrekening. Hiermee wordt een groot aantal klanten aangetrokken. In het tweede jaar komt daar normaal gesproken een tweede product bij, meestal hypotheken. Maar dit is afhankelijk van de marktomstandigheden in de verschillende landen en dat betekent dat de activiteiten onderling licht kunnen afwijken. Wat is tot nu het beste marketinginstrument gebleken? Het belangrijkste is dat we eenvoudige producten aanbieden zonder addertjes onder het gras of verborgen kosten. Naast een beperkt, eenvoudig productassortiment is onze concurrentiekracht gelegen in gestandaardiseerde, geavanceerde IT-systemen en het ontbreken van een kantorennetwerk. Onze uitstekende dienstverlening en hoge klanttevredenheidscijfers hebben ons diverse prijzen geleverd. Onze medewerkers zijn nauw betrokken en zij vormen de spil van ons succes. ING Direct heeft verschillende opvallende reclamecampagnes gevoerd, zoals in maart 2003 in Los Angeles (VS), waarbij klanten vanaf zeven uur ’s ochtends gratis benzine kregen aangeboden. Om middernacht stonden er al
rijen auto’s. Hiermee kreeg ING Direct veel gratis publiciteit. Karakteristiek voor deze campagnes is het gebruik van de kleur oranje en de humorvolle acties. Wat verwachten jullie van de komende 10 jaar? ING Direct zal waarde blijven creëren voor haar klanten door toe te zien op vereenvoudiging van al haar producten, processen, diensten en systemen. Daarmee is ING Direct goed gepositioneerd om van verdere groei in de sector te kunnen profiteren. Toekomstige groei komt uit drie bronnen: een verdere stijging van de spaargelden in landen waar het bedrijf al actief is, door geografische uitbreiding en door in een bredere behoefte van klanten te voorzien. Het uiteindelijke doel van ING Direct is om de populairste consumentenbank ter wereld te worden. Wat is de eerstvolgende stap? ING heeft een bankvergunning aangevraagd in Japan en hoopt haar activiteiten op de Japanse markt in het tweede halfjaar van 2007 te kunnen starten. Net als in de overige landen waar ING Direct actief is, voldoet Japan aan de entreevoorwaarden met een spaarmarkt van substantiële omvang en een grote middenklassegroep. Het land beschikt ook over een hoogwaardige infrastructuur voor internet en telefonie. ING wil aan de verwachtingen van de Japanse consument voldoen via haar formule van eenvoud, gemak en lage kostprijs, een formule die ook in de negen andere landen succesvol is gebleken.
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 16
16-05-2007 21:31:02
Financial figures 2nd quarter 2006
Resultaten 1e kwartaal 2007 Resultaat toont veerkracht bedrijvenmix
Michel Tilmant, John Hele en Eli Leenaars tijdens de persconferentie in Amsterdam
Op woensdag 16 mei presenteerden Michel Tilmant, bestuursvoorzitter van ING, en John Hele, de nieuw benoemde CFO, de resultaten van ING over het eerste kwartaal 2007. De onderliggende nettowinst daalde licht met 3,2% naar EUR 1.894 miljoen. Alle divisies lieten een stijging van de winst voor belastingen zien, met uitzondering van Retail Banking dat in het eerste kwartaal 2006 een recordwinst behaalde. “Onze sterke commerciële groei compenseerde de invloed van het lastige renteklimaat in het eerste kwartaal. Hieruit blijkt de veerkracht van onze bedrijvenmix”, benadrukte Michel Tilmant.
Door de vlakke rentecurve kwamen de rentebaten bij het bankbedrijf onder druk te staan, maar dit werd grotendeels gecompenseerd door de aanhoudend hogere spaar- en hypotheekvolumes. De daling van de meeste valuta’s ten opzichte van de euro had een negatieve invloed op de baten en de winst, en de schadeclaims stegen vanaf een historisch laag niveau. Tegelijkertijd kon ING profiteren van het gunstige kredietverleningsklimaat en de positieve aandelen- en vastgoedmarkten. Michel Tilmant: “Zowel het bank- als het verzekeringsbedrijf laat goede groei zien, met name bij onze groeipijlers: ING Direct, levensverzekeringen
Terugkoop aandelen 8 ING is van plan om eigen aandelen in te kopen voor een bedrag van EUR 5 miljard 8 Start in juni 2007, gedurende een periode van ongeveer een jaar 8 Dit programma kan tussentijds worden beëindigd indien marktomstandigheden en/of ontwikkelingen binnen ING dit wenselijk maken
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 17
17
16-05-2007 21:31:09
Financial figures 2nd quarter 2006
Resultaten 1e kwartaal 2007
klanten en voegde EUR 5,8 miljard toe aan de hypotheekportefeuille. De omzet bij levensverzekeringen in Centraal-Europa en in Azië (exclusief Japan) liet een goede groei zien.
Verdeling onderliggende winst per divisie 1e kwartaal Insurance Asia/Pacific 6%
Wholesale Banking 29%
Over de kostenontwikkeling merkte Tilmant op dat “ING zich blijft richten op verbetering van de operationele efficiency en tegelijkertijd investeren in commerciële groei. Als gevolg hiervan zijn de bedrijfslasten met 7,7% gestegen”.
Insurance Americas 20%
Verzekeringsbedrijf
Retail Banking 21% Insurance Europe 18% *exclusief Overig
in opkomende markten en pensioendiensten. ING Real Estate liet een solide groei zien en het totaal beheerd vermogen steeg tot EUR 619,4 miljard.” Tezamen met de resultaten kondigde ING een aantal belangrijke groei-initiatieven aan. Postbank en ING Bank in Nederland gaan de krachten bundelen, wat ING’s positie versterkt als toonaangevende Nederlandse bank met meer dan 8 miljoen klanten (zie apart artikel in dit blad). ING Direct heeft een bankvergunning aangevraagd in Japan en verwacht daar later dit jaar te starten. Tegelijkertijd investeert ING in nieuwe activiteiten in Rusland (levensverzekeringen), Roemenië (pensioenen) en Spanje (variabele lijfrentes). Ten slotte kondigde Tilmant aan dat er een aandelenterugkoop zal plaatsvinden. “We zetten voldoende kapitaal in voor de financiering van autonome groei, potentiële aanvullende acquisities en een aantrekkelijk dividend, en zijn daarnaast van plan om in de komende 12 maanden EUR 5 miljard aan kapitaal terug te geven aan onze aandeelhouders door eigen aandelen in te kopen. Hiermee wordt de kapitaalstructuur geoptimaliseerd en een maximaal aandeelhoudersrendement gerealiseerd.”
ING Direct 6%
Winstanalyse: eerste kwartaal Commerciële groei kon het lastige renteklimaat in het eerste kwartaal enigszins compenseren. Zowel bij het bank- als het verzekeringsbedrijf was sprake van commerciële groei. Hogere spaaren hypotheekvolumes konden de invloed van de vlakke rentecurves bij de bancaire onderdelen grotendeels compenseren. ING Direct verwelkomde in het eerste kwartaal 707.000 nieuwe
Door de groei van het beheerd vermogen alsmede de gunstige aandelen- en vastgoedmarkten, steeg de winst van het levenbedrijf van ING, terwijl het schadebedrijf te maken kreeg met een ongunstiger schadeverloop. De onderliggende winst voor belastingen van het verzekeringsbedrijf daalde met 10,7%, of 6,8% exclusief valuta-invloeden. Het levenresultaat steeg met 5,1% tot EUR 847 miljoen. De winst uit het schadebedrijf daalde met 42,6% naar EUR 229 miljoen, hetgeen kon worden toegeschreven aan schadeclaims vanwege slechte weersomstandigheden in Nederland en België, minder gunstige verzekeringstechnische resultaten in Canada en Mexico, en een negatieve verschuiving van EUR 50 miljoen uit de afhandeling van oude herverzekeringsactiviteiten, die zijn gerapporteerd onder Overig. Het premie-inkomen daalde met 7,1%, vrijwel geheel als gevolg van valuta-invloeden. De bedrijfslasten stegen met 5,6%, of 12,2% exclusief valuta-invloeden, doordat ING is blijven investeren in groei in Azië,
Premie-inkomen* 0
3
6
9
12
15
1e kwartaal 2007 11,6 miljard 30%
46%
24%
26%
49%
25%
1e kwartaal 2006 12,5 miljard
Insurance Europe Insurance Americas Insurance Asia/Pacific *inclusief intercompany-eliminaties
18
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 18
16-05-2007 21:31:12
FinancialResultaten figures 2nd quarter2007 2006 1e kwartaal
Kerncijfers ING Groep In EUR miljoen
groei in Centraal-Europa met 34,6% teniet werd gedaan door een daling in Nederland.
Kwartaalresultaten 1e kw. 2007
1e kw. 2006
%-mutatie
– Insurance Europe
468
443
5,6%
– Insurance Americas
533
484
10,1%
– Insurance Asia/Pacific
159
156
1,9%
– Overig verzekeringsbedrijf
-84
122
Insurance Americas
Onderliggende winst voor belastingen1
Onderliggende verzekeringswinst voor belastingen
1.076
1.205
– Wholesale Banking
737
735
0,3%
– Retail Banking
539
568
-5,1%
– ING Direct
165
155
6,5%
– Overig bankbedrijf
-56
-20
Onderliggende bancaire winst voor belastingen
1.384
1.438
Onderliggende winst voor belastingen
2.460
2.643
-6,9%
502
597
-15,9%
1.958
2.046
-4,3%
65
89
-27,0%
1.894
1.957
-3,2%
Belastingen Winst voor minderheidsdeelnemingen Minderheidsdeelnemingen Onderliggende nettowinst Nettowinst/-verlies op desinvesteringen
Winst per aandeel (in EUR) Netto rendement op het eigen vermogen2
-3,8%
30
Nettowinst uit desinvesteringen Nettowinst (uitkeerbaar aan aandeelhouders)
-10,7%
19 1.894
2.006
-5,6%
0,88
0,93
-5,4%
20,8%
24,8%
Beheerd vermogen (ultimo periode)
619.400
555.100
11,6%
Personeel (aantal fte’s, ultimo)
118.592
117.949
0,6%
1 Onderliggende winst voor belastingen en onderliggende nettowinst zijn NL GAAP-maatstaven (Nederlandse grondslagen voor financiële verslaggeving) voor de winst exclusief desinvesteringen en bijzondere posten. 2. Vanaf begin dit jaar. N.B. Kleine afwijkingen mogelijk in verband met afronding van de getallen.
De waarde van nieuwe levenproductie was in het eerste kwartaal EUR 168 miljoen, een daling van 32,3%, doordat een sterke stijging in CentraalEuropa teniet werd gedaan door dalingen in Nederland, de VS en Japan door concurrentiedruk op omzet en tarieven. In Japan en de VS zijn nieuwe producten geïntroduceerd om de omzet te stimuleren.
Insurance Europe Een goede omzet en winststijging in CentraalEuropa zorgden voor gunstige resultaten voor Insurance Europe, waar de onderliggende winst voor belastingen met 5,6% steeg tot EUR 468 miljoen. Het hogere levenresultaat in Centraal- en
Overig Europa en Nederland compenseerde het lagere schaderesultaat in Nederland en België vanwege hoge schadeclaims als gevolg van slechte weersomstandigheden. In Nederland profiteerde het levenresultaat opnieuw van de hoge beleggingsopbrengsten, maar de activiteiten werden nog steeds beïnvloed door de felle prijsconcurrentie in het lage renteklimaat. Het totale premie-inkomen steeg met 6,6% door een hogere omzet bij het levenbedrijf in België en Centraal- en Overig Europa. De bedrijfslasten namen met 8,7% toe door investeringen in de groei in Centraal- en Overig Europa. De waarde van de nieuwe levenproductie was EUR 53 miljoen, gelijk aan dezelfde periode vorig jaar, waarbij de
Insurance Americas rapporteerde in het eerste kwartaal solide resultaten ondanks moeilijke marktomstandigheden in de regio, zoals druk op de verzekeringstechnische resultaten van het schadebedrijf en toenemende concurrentie. De resultaten werden ook beïnvloed door de sterke euro. De onderliggende winst voor belastingen nam met EUR 533 miljoen toe, een stijging van 10,1% en een stijging van 22,0% exclusief valuta-invloeden. De stijging is toe te schrijven aan de goede prestaties in de VS waar de winst exclusief valuta-invloeden met 49,8% steeg door hogere beleggingsopbrengsten en groei van het beheerd vermogen. De bedrijfslasten daalden met 3,3% naar EUR 608 miljoen; exclusief valuta-invloeden stegen de lasten echter met 7,0%. Deze lasten houden verband met een normale groei van de activiteiten. De waarde van nieuwe levenproductie daalde met 54,2% naar EUR 33 miljoen, door een lagere omzet in de VS, valuta-invloeden en de voortgezette eis tot het aanhouden van niet-economische reserves bij het Amerikaanse levenbedrijf.
Insurance Asia/Pacific Ook in Japan waren de marktomstandigheden opnieuw moeilijk, waardoor de sterke winstgroei en omzet bij andere bedrijfsonderdelen van Insurance Asia/Pacific teniet werd gedaan. Valuta-invloeden hadden een negatief effect van EUR 10 miljoen op het resultaat over het eerste kwartaal. Exclusief valuta-invloeden steeg de onderliggende winst voor belastingen met 9,0%. De stijging van de winst is toe te schrijven aan het hogere volume in Zuid-Korea alsmede aan een stijging van de provisiebaten in Australië en van de vermogensbeheeractiviteiten, met name in Taiwan. Het premie-inkomen van het levenbedrijf daalde met 10,9%, door een lagere omzet in Japan en valuta-invloeden. Exclusief valuta-invloeden steeg het premie-inkomen in de regio Azië/Pacific (exclusief Japan) met 23,6%, door groei in ZuidKorea met 33,2%, in Australië en Nieuw-Zeeland met 29,5% en in India met 48,4%. De kosten namen met 8,8% toe, vanwege de voortgaande groei van de bestaande activiteiten in Zuid-Korea en Australië alsmede investeringen in de snelle uitbreiding van de nieuwe activiteiten in India.
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 19
19
16-05-2007 21:31:13
Financial figures 2nd quarter 2006
Resultaten 1e kwartaal 2007
De waarde van nieuwe productie van Insurance Asia/Pacific bedroeg in het eerste kwartaal EUR 82 miljoen, een daling van 33,9%. Dit is toe te schrijven aan een lagere omzet in Japan en een verschuiving in de productenmix.
Baten bancaire activiteiten 0
Wholesale Banking De sterke groei van de baten bij ING Real Estate en Structured Finance in combinatie met de verbeterde handelsomstandigheden in het eerste kwartaal zorgden voor een solide groei van de baten bij Wholesale Banking, ondanks de vlakke rentecurves. De winst bleef stabiel; de onderliggende winst voor belastingen steeg licht tot EUR 737 miljoen, doordat een sterke groei van de baten grotendeels teniet werd gedaan door hogere lasten en een lagere vrijval van risicokosten. De winst voor belastingen van ING Real Estate steeg met 36,2% en de resultaten van General Lending en Payments & Cash Management namen met 16,9% toe, door een aanzienlijke verkoopwinst uit aandelen, die zijn verkregen uit de omzetting van een krediet in een aandelenbelang. Het resultaat van Structured Finance daalde doordat een sterke batengroei bij Telecom Finance en Leveraged Finance meer dan teniet werd gedaan door hogere risicokosten als gevolg
20
2
3
4
5
1e kwartaal 2007 3,8 miljard
Bankbedrijf Hogere volumes bij de meeste producten en een sterke groei van ING Real Estate konden de invloed van de vlakke rentecurve bij het bankbedrijf van ING grotendeels compenseren. De totale onderliggende baten namen met 4,5% toe, doordat hogere beleggings- en provisiebaten de daling van de rentebaten meer dan compenseerden. De rentemarge verkrapte ten opzichte van het vierde kwartaal met 10 basispunten tot 0,95%, waarvan 6 basispunten gerelateerd zijn aan boekhoudkundige volatiliteit. Vergeleken met de zeer sterke resultaten in het eerste kwartaal 2006 daalde de totale onderliggende winst voor belastingen van het bankbedrijf met 3,8%, maar steeg met 20,6% ten opzichte van het vierde kwartaal van vorig jaar. De bedrijfslasten stegen met 9,0%, vanwege investeringen in de groei van het bedrijf, met name bij ING Real Estate en de activiteiten in opkomende markten, alsmede eenmalige compliancekosten en uitbestedingskosten. Het rendement bleef hoog, waarbij de RAROC na belastingen licht daalde, van 24,6% vorig jaar naar 23,4%.
1
42%
43%
41%
43%
15%
1e kwartaal 2006 3,6 miljard 16%
Wholesale Banking Retail Banking ING Direct
van een aanzienlijke vrijval vorig jaar. De RAROC na belastingen was 24,6%, omdat Wholesale Banking efficiënt gebruik heeft gemaakt van haar kapitaal en het aantal producten met een hoog rendement verder heeft uitgebreid.
Retail Banking Sterke groei van het aantal rekeningen-courant, spaarrekeningen, deposito’s en hypotheken in de Benelux alsmede hogere resultaten uit opkomende markten konden de invloed van de vlakke rentecurves op de retail-bankingactiviteiten compenseren. De winst bleef goed, met een onderliggende winst voor belastingen van EUR 539 miljoen, een daling van 5,1% ten opzichte van het recordniveau in het eerste kwartaal vorig jaar, maar een stijging met 21,4% ten opzichte van het vierde kwartaal 2006. In de Benelux steeg het volume van de rekeningen-courant met 9%, van sparen en deposito’s met 4% en van hypotheken met 9%. De onderliggende baten stegen 3,8%. De bedrijfslasten namen met 8,5% toe, door een verschuiving in de toerekening ten laste van Retail Banking, additionele compliancekosten en uitbestedingskosten in Nederland. Exclusief deze posten namen de kosten met 5,6% toe, door investeringen in de groei in Polen, India, Roemenië en de private-bankingactiviteiten in Azië. De kosten/batenverhouding nam toe van 62,3% in het eerste kwartaal 2006 tot 65,1%, maar verbeterde ten opzichte van 65,6% over heel 2006. Verbeterde prijsstelling zorgde voor hogere rendementen, met een RAROC na belastingen van 40,5%.
ING Direct ING Direct behaalde in het eerste kwartaal solide resultaten; verdergaande uitbreiding van het productassortiment zorgde voor commerciële groei en compenseerde het aanhoudende effect van het slechte renteklimaat. De onderliggende winst voor belastingen steeg tot EUR 165 miljoen, een stijging van 6,5% ten opzichte van het eerste kwartaal vorig jaar. De nieuwe betaalrekeningen in de VS en Spanje wonnen aan populariteit, zowel onder nieuwe als onder bestaande klanten. Eind maart werden ongeveer 115.000 rekeningen aangehouden in de VS en 125.000 in Spanje. De netto-instroom in fondsen die niet in de balans zijn opgenomen was EUR 1,4 miljard en de toevertrouwde middelen, exclusief valuta-invloeden, namen met EUR 1,8 miljard toe, doordat uitstroom in het VK werd gecompenseerd door sterke groei in de VS, Frankrijk, Italië, Duitsland en Oostenrijk. De rendementen stegen, waardoor de RAROC na belastingen verbeterde van 11,5% tot 14,4%, deels door lagere belastingverplichtingen.
Beheerd vermogen Het beheerd vermogen steeg in het eerste kwartaal met EUR 19,4 miljard tot EUR 619,4 miljard ultimo maart. Alle divisies droegen aan deze stijging bij. De groei was grotendeels toe te schrijven aan de sterke netto-instroom van EUR 14,0 miljard, terwijl hogere aandelenmarkten zorgden voor een stijging met EUR 7,7 miljard. Valutakoersen hadden een negatieve invloed van EUR 2,3 miljard, vooral door de zwakkere positie van de dollar.
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 20
16-05-2007 21:31:13
ING Gallery
Wim Schuhmacher, 1894-1986 Portret van Adine Mees, 1933 Olie op doek 95 x 128 cm
Anja Schrey, Hockende II (2006) (Tekening op papier, 340cm X 240cm)
Gigantisch getekend portret
Kunst op de luchthaven
Een enorme potloodtekening bedekt momenteel een van de wanden van het hoofdkantoor van ING België in Brussel. Het is de meest recente aankoop in de kunstcollectie. Dit zelfportret, dat gemaakt is met kleurpotlood, is van de Duitse kunstenares Anja Schrey (1977). De omvang van het kunstwerk is zeer opvallend, maar het heeft een zacht, gebeeldhouwd effect doordat het is getekend met potlood. De kunstcollectie van ING België bevat voornamelijk werken van relatieve jonge, internationale kunstenaars die nog geen wereldfaam hebben, maar al wel een eigen identiteit als kunstenaar hebben opgebouwd. Het werk van Anja Schrey past uitstekend in deze collectie: deze kunstenares verwerkt actuele thema’s in haar werk en maakt gebruik van uitdagende technieken, zoals potloodtekeningen op een zeer groot oppervlak.
Van 7 juni tot 1 oktober bevat de collectie van het Rijksmuseum op Amsterdam Airport Schiphol acht schilderijen uit de ING-collectie. Er zullen werken van magisch-realistische schilders zoals Carel Willink, Dick Ket en Wim Schuhmacher te zien zijn, evenals twee schilderijen van Pyke Koch en Carel Willink die recent door het Rijksmuseum zijn aangekocht.
Anja Schrey woont en werkt in Berlijn. Ze heeft gestudeerd aan de Kunstacademie van Düsseldorf en vervolgens, als inwonend kunstenaar, bij De Ateliers in Amsterdam. Zij is een prominente kunstenares als het gaat om het afbeelden van het vrouwelijk lichaam, waarbij zij haar eigen lichaam als voorbeeld neemt. Daarmee is zij zowel het onderwerp als de maker van het werk. Haar zelfportretten worden beïnvloed door de media, de modeindustrie en de geschiedenis van de moderne kunst. Op een neutrale en afstandelijke manier schildert zij zichzelf op realistische wijze als een jonge, moderne vrouw vol zelfvertrouwen.
Kijk en vlieg Zodra u de paspoortcontrole bent gepasseerd, kunt het kleine museum bezoeken dat gelegen is tussen de E- en de F-pier: een oase van kunst, die voor alle passagiers vrij toegankelijk is. Een expositie van meesterwerken op een luchthaven is uniek. In het afgelopen jaar hebben ongeveer 180.000 mensen een bezoek gebracht aan dit museum voor zij naar hun bestemming afreisden.
De ING-collectie staat bekend om haar meesterwerken van Nederlandse, magisch-realistische schilders. Deze kunstenaars, die in de jaren twintig van de vorige eeuw begonnen met deze karakteristieke manier van schilderen, willen het onderwerp van hun schilderijen zo nauwkeurig mogelijk afbeelden. Zij maken daarbij vaak gebruik van oude technieken of kiezen traditionele onderwerpen zoals gebruikelijk was in de zeventiende eeuw, waarbij men streeft naar een zo realistisch mogelijke weergave. De combinatie van schilderijen uit de 17e en de 20e eeuw brengt de Nederlandse passie voor realisme tot uitdrukking. Behalve sponsor van het Rijksmuseum Amsterdam is ING de exclusieve sponsor van het Rijksmuseum Amsterdam Schiphol.
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 21
21
16-05-2007 21:31:14
22
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 22
16-05-2007 21:31:22
Opinie en analyse
ING ondersteunt de (her)aanplant van 300 hectare tropisch regenwoud
Het hoe en waarom van verantwoord ondernemen
Verantwoord ondernemen is onlosmakelijk verbonden met de bedrijfscultuur van ING. Hoe kijkt ING naar verantwoord ondernemen en hoe vertalen we dat in de praktijk? Wat zijn de hoogtepunten en misschien nog wel het belangrijkste, waarom doen we aan verantwoord ondernemen?
Sinds de nieuwe strategie in 2004 werd geïmplementeerd, is de focus van de onderneming gericht op waardecreatie en winstgevende groei. Maar we willen winst maken op basis van een gezonde bedrijfsethiek en met respect voor alle stakeholders. Dat verwachten zij van ons. Volgens ING-bestuursvoorzitter Michel Tilmant heeft verantwoord ondernemen alles te maken met wat je doet en hoe je dat doet. “Bij ING draait verantwoord ondernemen om zaken doen. Door het nemen van duurzame beslissingen kunnen wij de strategische langetermijndoelstellingen van ons bedrijf realiseren. Daarnaast versterkt verantwoord ondernemen de band met onze belangrijkste stakeholders en verminderen de zakelijke kosten. Ook zorgt het voor maximale efficiency. Voor ons is het vanzelfsprekend dat we de belangen van onze verschillende stakeholders meewegen bij onze beslissingen. Dat vormt de basis voor het vertrouwen dat zij in ons stellen.” Volgens Tilmant “is maatschappelijke verantwoordelijkheid voor ING een zienswijze, geen marketinginstrument.” We staan als bedrijf dan ook stil bij de gevolgen van belangrijke besluiten. Nieuwe producten leiden waarschijnlijk tot een hogere omzet, maar misschien ook tot een breuk met een belangrijke distributiepartner. En als we gevraagd worden een project te financieren in een land waar de mensenrechten worden geschonden, wat zeggen we dan tegen de niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) die ons hierover bellen?
Antenne Op de afdeling Corporate Responsibility (CR) van het hoofdkantoor van ING houdt een team van zes medewerkers zich bezig met verantwoord ondernemen. Zij fungeren als de antenne van ING en houden een vinger aan de pols bij de diverse stakeholders over wat hen bezig houdt en wat hun verwachtingen zijn. Ze volgen ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de opstelling van ING of die ING voor dilemma’s kunnen plaatsen. Ook maken ze
collega’s duidelijk hoe ethische, sociale en milieuvraagstukken de activiteiten van ING raken. “Zo hadden we bijvoorbeeld het punt dienstreizen al in 2005 op de agenda staan”, zegt Dailah Nihot, hoofd van het CR-team. “Dienstreizen zijn een onlosmakelijk onderdeel van ING’s activiteiten, maar we stimuleren medewerkers om alleen dienstreizen te maken als andere communicatiemiddelen niet toereikend zijn.” Maar vanuit milieu-oogpunt is het terugdringen van dienstreizen belangrijk. Daar maakt ING ook
“Simpelweg het juiste om te doen” werk van. Zo ondersteunt ING de (her)aanplant van 300 hectare tropisch regenwoud in Maleisië. Dit maakt onderdeel uit van ons huidige compensatieprogramma voor dienstreizen. In 2006 leidde dit tot een vermindering en/of compensatie van de uitstoot van kooldioxide (CO2) als gevolg van dienstreizen met 100%. ING produceert zelf weinig CO2-uitstoot, maar we willen evengoed een signaal afgeven dat we de wereldwijde opwarming van de aarde serieus nemen en nemen daartoe maatregelen. Nihot: “In 2007 wordt ING 100% CO2-neutraal. Dit houdt in een tot nul gereduceerde netto-emissie van kooldioxide aan het eind van ieder jaar. Dit gebeurt door het uitbreiden van de bestaande energiebesparende programma’s, door het inkopen van groene stroom en door het uitbreiden van ons huidige compensatieprogramma.”
Vinger aan de pols “We werken met doelstellingen op de lange termijn, maar veel van onze werkzaamheden hangen nauw samen met de wereldwijde actualiteit”, vervolgt Nihot. “We onderhouden voortdurend contact met onze bedrijfsonderdelen, lokale gemeenschappen en ngo’s en waar dat nodig is vertalen we dat in de praktijk.”
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 23
23
16-05-2007 21:31:26
Opinie en analyse
Dit werkt prima. Om tegemoet te komen aan de toenemende belangstelling van medewerkers voor het milieu is de afdeling CR onlangs een wereldwijd ING-milieuprogramma gestart. ING neemt deel aan het wereldwijde debat over klimaatverandering en is lid geworden van de Global Roundtable on Climate Change. ING was een van de ongeveer 100 bedrijven die het ‘Joint Statement’ van deze rondetafelconferentie in 2006 ondertekenden. Dankzij de waardevolle informatie van ngo’s kwam ING afgelopen december met een nieuwe, meer uitgebreide verklaring over mensenrechten. Daarnaast heeft ING zich gecommitteerd aan het naleven van de tien Global Compact-beginselen van de VN. Dit is een initiatief waarin bedrijven en VN-organisaties, werknemersorganisaties en maatschappelijke organisaties gezamenlijk hun steun betuigen aan wereldwijde principes op milieu- en sociaal gebied. Contacten onderhouden is erg belangrijk. Zo blijkt uit een recent onderzoek van McKinsey dat er een vertrouwenskloof is tussen consumenten en bedrijven. Consumenten zijn minder positief over de bijdrage die grote ondernemingen leveren aan de maatschappij dan bestuurders. In Europa meent 33% van de consumenten dat grote, wereldwijd opererende ondernemingen altijd, meestal of soms handelen in het belang van de
samenleving. In de VS is 44% van de consumenten deze mening toegedaan. Op de vraag wat de meest belangrijke vraagstukken zijn op een termijn van vijf jaar, antwoordde de helft van de consumenten het milieu, gevolgd door pensioenuitkeringen en gezondheidszorg. Bestuurders dachten echter dat verlies van banen en het uitbesteden van werk aan lagelonelanden hoog op de publieke en politieke agenda zouden staan, gevolgd door bescherming van de privacy en persoonsgegevens en het milieu. Deze verschillen in perceptie sterkt ING in haar mening dat wij de dialoog met onze stakeholders moeten blijven voeren. “Zij geven ons namelijk waardevolle feedback waardoor wij betere besluiten kunnen nemen”, aldus Nihot.
In de praktijk Maar wil verantwoord ondernemen echt iets voorstellen, dan moeten de principes binnen het gehele bedrijf verankerd worden. Veel bedrijfsonderdelen hebben al producten en diensten ontwikkeld met een ethische, sociale of milieucomponent en dat staat ook weer in hun doelstellingen voor 2007. In 2006 werd ING in China uitgeroepen tot ‘de meest betrouwbare buitenlandse levensverzekeraar’ door Hexun, een van de grootste financiële portals van het land. Ook kreeg ING voor het tweede achtereen-
ondernemingen in allerlei bedrijfstakken die allemaal op een of andere manier te maken krijgen met de economische gevolgen van klimaatverandering. Ondernemingen moeten zich daar wel van bewust zijn. Financiële dienstverleners zijn overal vertegenwoordigd en ontkomen er dus niet aan dat ze geraakt worden door onderwerpen die onze maatschappij en de economie beïnvloeden.
Jeffrey Sachs geeft ons zijn visie op de rol die bedrijven spelen bij het vraagstuk over klimaatverandering. Sachs is hoofd van de Global Round Table on Climate Change en hoogleraar Duurzame Ontwikkeling aan de Universiteit van Columbia (VS). Hij is adviseur van secretaris-generaal Ban Ki-Moon van de Verenigde Naties. Time Magazine zette hem twee keer op de lijst van honderd invloedrijkste mensen. Financiële dienstverleners zijn niet direct de grootste vervuilers. Waarom zouden zij zich druk maken om klimaatverandering? Als financiële dienstverleners zich niet druk maken om klimaatverandering, dan doen hun klanten dat wel. Banken steken hun geld in
24
Gaat de aandacht voor een beter milieu ten koste van de ambities van een onderneming? De wereld verandert. In landen waar de vervuiler nog niet hoeft te betalen, zou je kunnen zeggen dat ondernemingen een zeker voordeel hebben. Maar ik denk dat het niet lang meer duurt voordat wereldwijd bepaalde normen gelden en goed gedrag beloond wordt. Wat de één doet vergeleken met de ander, doet er binnen nu en vijf jaar niet meer toe. Wie moet de kar trekken als het gaat om klimaatverandering: overheden, bedrijven of mensen? Een lastige vraag. Ondernemingen moeten het voortouw nemen; het publiek laten zien dat het klimaat een serieus probleem is en dat bedrijven zich daar wel degelijk van bewust zijn. U en ik moeten bewuster en zuiniger omgaan met energie. Politici zetten niet snel de eerste stap,
maar laten zich leiden door opiniepeilingen en het stemgedrag van kiezers. Dus is het ook onze taak als burger om hen duidelijk te maken dat het nu echt tijd is om op internationaal niveau het beleid te bepalen en actie te ondernemen. Denkt u dat de aandacht voor klimaatverandering langzaam zal vervagen of gaat er nu echt iets gebeuren? Ik vermoed dat we nu wel heel dicht bij het omslagpunt zijn aangekomen. Misschien hebben we het zelfs al bereikt. Orkaan Katrina had veel invloed, net als de extreme droogte in Australië, de hittegolven in Europa en het wetenschappelijke bewijs dat we zelf verantwoordelijk zijn. Bovendien groeit het besef dat we dit probleem met nieuwe technologieën kunnen aanpakken. Het komt eraan. Ziet u, als professor die onlangs ook voor MTV werkte, een verandering in het gedrag van de jongere generatie? Absoluut. MTV zet als trendsetter zeker de toon. Ga maar na: wie nu geboren wordt, leeft redelijkerwijs nog in 2080 of daarna. Dat lijkt allemaal heel ver weg, maar het is gewoon de harde realiteit. Steeds meer jongeren zoeken antwoorden op de vraag wat er met ons klimaat gebeurt. Ik denk dat nu het moment is aangebroken dat er echt iets aan gedaan wordt.
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 24
16-05-2007 21:31:27
Opinie en analyse
ING Business Principles 8 We hechten aan onze integriteit 8 We streven naar een bovengemiddeld rendement 8 We zijn open en helder 8 We stimuleren duurzame ontwikkeling en respecteren mensenrechten 8 We respecteren elkaar 8 We zijn betrokken bij de gemeenschap in landen waarin wij actief zijn
Een schoolproject van Unicef in Burundi
volgende jaar de prijs voor ‘rolmodel voor integriteit en goede dienstverlening’ van de Chinese vereniging voor consumentenbescherming. De divisie Wholesale Banking stimuleert milieuvriendelijke projecten. Eén project betreft de financiering van een speciale pijpleiding die overtollig CO2 doorsluist van een Shellolieraffinaderij naar 450 broeikassen. Kassen hebben CO2 nodig om gewassen te kunnen laten groeien. Voorheen produceerden de ondernemers CO2 door gas te verbranden. Dankzij de nieuwe pijpleiding verbruiken de kassen jaarlijks 95 miljoen kubieke meter
“Betere beslissingen door waardevolle feedback” minder aardgas. Ook toetst ING kredietvoorstellen om erop toe te zien dat de financiering niet in strijd is met onze gedragcode, de Business Principles. De Equator Principles, een norm voor de financiële sector ter beheersing van milieu- en sociale risico’s bij projectfinanciering, vormen een essentieel onderdeel van ons beleid. De Equator Principles zijn van toepassing op projecten met een hoofdsom boven USD 10 miljoen. ING Car Lease, dat in Europa 300.000 voertuigen beheert, is gestart met het aanbieden aan Nederlandse klanten van auto‘s uit de A-, B- of C-klasse, deze klassen staan voor een hoger energie-efficiënt gebruik.
Screening portefeuille ING heeft EUR 600 miljard aan beheerd vermogen dat wereldwijd wordt belegd, waarvan EUR 195,5 miljard aan vermogen voor eigen rekening (cijfers eind 2006). Het wereldwijde stembeleid van ING regelt hoe wij ons stemrecht tijdens aandeelhoudersvergaderingen uitoefenen voor vermogen dat wij wereldwijd voor externe klanten als voor eigen rekening beheren. Een toenemend aantal beleggers verwacht van hun vermogensbeheerder dat zij streven naar een optimaal, duurzaam rendement. Dit houdt in dat de toevertrouwde middelen in die bedrijven dienen te worden belegd die niet alleen maximale aandeelhouderswaarde nastreven, maar ook rekening houden met milieu-, sociale en ethische criteria. Beleggers volgen de verrichtingen van bedrijven die ze in hun portefeuille hebben scherp en ze willen bijvoorbeeld weten of ING de principes van verantwoord ondernemen inderdaad in
de praktijk brengt. Het antwoord is ja. ING heeft verschillende bedrijven uitgesloten van haar portefeuille omdat hun activiteiten zich niet verenigden met de Business Principles.
Gemeenschapsontwikkeling Een van onze Business Principles houdt in dat wij betrokken willen zijn bij de gemeenschap in landen waarin wij actief zijn. Dit brengen we in de praktijk via een aantal activiteiten. Het project ING Chances for Children is er een van. ING startte een internationale samenwerking met UNICEF om de situatie van 50.000 kinderen in Brazilië, Ethiopië en India te verbeteren door hen toegang te geven tot basisonderwijs. Deze doelstelling is voor 2007 verhoogd: ING zal evenveel kinderen toegang geven tot basisonderwijs als er ING-medewerkers zijn (120.000). Daarnaast zetten ING-medewerkers in alle regio’s zich in voor lokale projecten.
Kansen voor armen ING toont haar betrokkenheid ook door kleine bedrijven en particulieren toegang te geven tot financiële producten en diensten. Dat geldt met name voor mensen in ontwikkelingslanden. Microfinanciering biedt kansen aan armen, bevordert onafhankelijkheid en helpt samenlevingen zichzelf te ontwikkelen. ING Vysya Bank in India verstrekt zakelijke leningen aan microfinancieringsinstellingen en kleine leningen aan particulieren voor een totaalbedrag van ongeveer USD 17,9 miljoen respectievelijk USD 5,8 miljoen. ING bevordert microfinanciering ook via het delen van expertise en het medewerkersnetwerk. Dit netwerk telt zo’n 3.000 leden. Collega’s worden uitgezonden naar allerlei landen om lokale microfinancieringsorganisaties te helpen bij bijvoorbeeld productontwikkeling, marketing en IT. ING is van plan om vanaf 2009 0,5% van haar nettowinst beschikbaar te stellen voor maatschappelijke initiatieven. “Wij vinden de ontwikkeling van de gemeenschap belangrijk. Het is simpelweg het juiste om te doen”, aldus Tilmant.
i i
www.ing.com/verantwoord ondernemen www.mckinsey.com/McKinseyQuarterly
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 25
25
16-05-2007 21:31:29
Column
Weer meer actieve stemmers
De algemene vergadering van aandeelhouders van ING (AVA) van 24 april jl. was in verschillende opzichten geslaagd te noemen. Zeer verheugend was dat van de certificaat/aandeelhouders niet minder dan 36% (exclusief prefs) heeft gestemd. Dat is een flinke sprong vooruit vergeleken met vorige jaren: 28% (in 2006) en 26% (in 2005) en toont de toegenomen activiteit van beleggers. Het is zeker een aansporing voor onze Stichting en ING de inspanningen in dit opzicht te continueren. Dat ING de registratiedatum heeft vervroegd, heeft ongetwijfeld aan deze hogere participatie bijgedragen. Nieuwe wetgeving maakt het mogelijk om de registratiedatum voor de AVA vast te stellen op 30 dagen vóór de vergadering; voorheen was dat 7 dagen. De verlengde registratietermijn maakt het deelnemen aan de vergadering gemakkelijker en helpt tegen het blokkeren van stemmen. Wij hebben ING graag gecomplimenteerd met het alerte inspelen op deze nieuwe mogelijkheid. Bij de stemuitslagen werd, anders dan vorig jaar, onmiddellijk getoond hoeveel stemmen er waren van actieve stemmers en hoeveel van de Stichting. Dat was een duidelijke verbetering. Positief staan wij ook tegenover de statutenwijziging die onder agendapunt 5B aan de orde was. Nieuwe wetgeving maakt het mogelijk om in de toekomst middels videoconferentie aan de vergadering deel te nemen en via e-voting op afstand te stemmen. De daartoe benodigde statutenwijziging werd alom geaccepteerd. Dat stimuleert verdere participatie van de beleggers. Helaas zal e-voting nog niet direct kunnen worden toegepast omdat de technologie nog niet waterdicht is. Wel heeft ING toegezegd volgend
26
jaar een proef te zullen nemen. Wij zullen ING aansporen om een actieve rol te spelen bij het invoeren van e-voting en het (doen) ontwikkelen van de daarvoor benodigde technologie. Ten slotte nog een opmerking over agendapunt 11A ‘het machtigen tot uitgifte van gewone aandelen’. Het is ons opnieuw opgevallen dat relatief
“Het is onze taak om onze stem te laten horen” veel certificaathouders, met name vanuit de VS, moeite hebben met een dergelijke machtiging. Daarom hebben wij ING gevraagd dit volgend jaar uitgebreider toe te lichten en nadrukkelijker te motiveren. Wij zijn tevreden met de verkregen toezegging. ING kan zich daarbij spiegelen aan haar eigen brochure over de toepassing van de Code Tabaksblat. Daarin staat duidelijk aangegeven op welke punten de in 2005 door de AVA goedgekeurde tekst is geactualiseerd. U kunt dit vinden op de website van ING. Over ons stemgedrag in het algemeen wil ik nog het volgende opmerken. Ons stemgedrag is gericht op het belang van certificaathouders, waarbij andere belangen niet uit het oog worden verloren. Bij het bepalen van ons stemgedrag kijken we ook naar de bij ons binnengekomen proxies/steminstructies. Zo komen we tot een voorlopig standpunt, dat we kunnen aanpassen wanneer de discussies in de AVA daartoe aanleiding geven. Wij hebben op alle punten vóór gestemd. Overigens zouden ook dit jaar alle voorstellen zonder onze stemmen met ruime meerderheid zijn aangenomen.
Op een suggestie uit de zaal waarom de Stichting zich niet van stemmen onthoudt, is mijn antwoord dat het juist onze taak is om onze stem te laten horen. Ook was er een vraag of de Stichting voldoet aan de Code Tabaksblat. Dat is inderdaad het geval, met die uitzondering dat wij geen aparte vergadering van certificaathouders houden. Die aanbeveling beschouwen wij als een weeffout in de Code. Het gaat om het activeren van de niet-stemmende certificaathouders. Een aparte vergadering helpt daarbij niet, maar zou wel aan actieve stemmers dubbele invloed geven: zowel op de vergadering van certificaathouders als op de AVA. Een percentage van 36% actieve stemmers is, zoals ik al zei, een grote sprong vooruit. We hopen dat de stijgende lijn zich zal voortzetten. Wij hebben al eerder gezegd dat het afschaffen van certificering aan de orde komt, wanneer gedurende drie opeenvolgende jaren ten minste 35% van de stemmen die kunnen worden uitgebracht op de gewone aandelen (exclusief prefs) vertegenwoordigd is. ING onderschrijft dit. Dit jaar is die drempel voor het eerst gehaald. Al met al was de AVA 2007 een vergadering waar we met genoegen op terugkijken, zeker ook vanwege de stappen die zijn gezet ter verdere verbetering van de participatie van en communicatie met de certificaat/aandeelhouders. Jan Veraart voorzitter Stichting ING Aandelen
i
De volgende column verschijnt in februari 2008, voor de AVA. Mocht u intussen vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u daarvoor op onze website terecht. www.stichtingingaandelen.nl
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 26
16-05-2007 21:31:29
Algemene Vergadering van Aandeelhouders Op 24 april jl. vond de Algemene Vergadering van Aandeelhouders 2007 van ING plaats. Ongeveer 400 aandeelhouders en certificaathouders, onder wie vertegenwoordigers van institutionele beleggers en belangengroepen, kwamen bijeen in de Theaterfabriek in Amsterdam. De vergadering werd voorgezeten door Cor Herkströter, voorzitter van de Raad van Commissarissen van ING. Michel Tilmant, voorzitter van de Raad van Bestuur, richtte zich in zijn presentatie vooral op de ontwikkeling van de bedrijfsactiviteiten. Hij vertelde dat ING heeft kunnen profiteren van haar sterke bedrijfsmodel dat bestaat uit een breed distributieplatform, een toonaangevend merk en een grote diversiteit aan succesvolle producten. Alle agendapunten die in stemming zijn gebracht, werden met grote meerderheid goedgekeurd. Agendapunten waren de resultaten over 2006, remuneratie, corporate governance, maatschappelijk verantwoord ondernemen en nieuwe benoemingen in de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen stond voor de eerste keer als apart punt op de agenda. Vanwege zijn pensionering was het de laatste keer dat CFO en vice-voorzitter Cees Maas als lid van de Raad van Bestuur bij de vergadering aanwezig was.
Participatie gestimuleerd Om de participatie van zowel particuliere als institutionele aandeelhouders te stimuleren waren verschillende verbeteringen doorgevoerd. In de Theaterfabriek stonden informatiestands van de zes divisies van ING en stands over bijzondere onderwerpen, zoals verantwoord ondernemen, Formule 1 en gemeenschapsontwikkeling. Bezoekers konden rechtstreeks vragen stellen of nadere informatie krijgen. Verder is de aandeelhoudersparticipatie gestimuleerd door verlenging van de registratiedatum. Deze is nu gesteld op 30 dagen voor de Aandeelhoudersvergadering, voorheen was dat zeven.
Q&A-forum ING wil de dialoog met haar aandeelhouders stimuleren, onder andere met de publicatie van het ING Shareholder-magazine en door hen uit te nodigen om via het Q&A-forum op de Aandeelhouderspagina van de ING-website vragen te stellen. Vragen die betrekking hadden op de Aandeelhoudersvergadering zijn op de webpagina beantwoord. De vragen varieerden van de sponsoring van de Formule 1 tot waarom het Engelstalige jaarverslag leidend is. Verschillende deelnemers spraken tijdens de vergadering hun waardering uit voor dit initiatief.
Drie nieuwe leden Raad van Commissarissen De AVA heeft ingestemd met de herbenoeming van commissarissen Claus Dieter Hoffmann en Wim Kok en de benoeming van drie nieuwe leden van de Raad van Commissarissen.
Henk Breukink (1950, Nederlandse nationaliteit), voormalig directielid F&C en directeur F&C Nederland (vermogensbeheer), werd met ingang van 24 april benoemd op basis van zijn brede internationale ervaring met zowel financiën als human resources, die hij tevens heeft opgedaan tijdens zijn voormalige internationale posities bij Shell.
Peter Elverding (1948, Nederlandse nationaliteit) zal met ingang van 1 augustus tot de Raad van Commissarissen
toetreden. Tot voor kort was hij voorzitter van de Raad van Bestuur van DSM. Zijn internationale ervaring als CEO van een internationale beursgenoteerde onderneming en zijn kennis van human resources hebben geleid tot zijn benoeming.
Met ingang van 1 juni zal Piet Hoogendoorn (1945, Nederlandse nationaliteit) toetreden tot de Raad van Commissarissen, na zijn terugtreden als voorzitter van de Raad van Bestuur van Deloitte Touche Tohmatsu. Zijn benoeming is gebaseerd op zijn ervaring met en kennis van accountantscontrole, fiscale zaken, consultancy en financiële advisering. Paul van der Heijden is afgetreden als commissaris. Hij heeft het einde van zijn derde en laatste termijn van vier jaar bereikt.
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 27
27
16-05-2007 21:31:36
Kerncijfers en data
Herbeleggingsindex
Belangrijke data in 2007 en 2008
250
Woensdag, 8 augustus 2007 Registratiedatum (NYSE)
200
Woensdag, 8 augustus 2007, 7.30 uur Publicatie resultaten Q2 2007
150
Donderdag, 9 augustus 2007 Notering ING-aandeel ex-interimdividend 2007 (Euronext en NYSE)
100
Donderdag, 16 augustus 2007 Betaalbaarstelling interimdividend 2007 (Euronext)
50
0 2004
2005
2006
2007 30-03-07
Certificaten ING MSCI World Insurance MSCI World Banks
Bron: Thomson Financial Datastream
Top 20 wereldwijde financiële instellingen (beurswaarde in miljarden euro’s) 1
Citigroup Inc
190,6
2
Bank Of America Corp
173,8
3
HSBC Holdings
150,3
4
Amer Intl Group
131,0
5
JPM Chase
126,3
6
UBS
93,8
7
Royal Bank Scotland
93,4
8
Mitsubishi UFJ Financial
90,9
9
Wells Fargo
87,1
10 Banco Santander
83,4
11 Wachovia Corp
79,4
12 Unicredito
74,0
13 BNP Paribas
72,5
14 Barclays
69,6
15 ING
69,3
16 Intesa Sanpaolo
67,5
17 Goldman Sachs
67,1
18 Allianz
66,5
19 AXA
66,3
20 Credit Suisse Group
65,8
Woensdag, 7 november 2007, 7.30 uur Publicatie resultaten Q3 2007 Woensdag, 20 februari 2008, 7.30 uur Publicatie resultaten Q4 2007 Donderdag, 24 april 2008, 10.30 uur Jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders Vrijdag, 25 april 2008 Registratiedatum (NYSE)
Bron: MSCI, Bloomberg, 30 maart 2007
Forbes: ING behoort tot de tien grootste bedrijven
Financial Times: website ING een van de beste
ING behoort tot de tien grootste bedrijven ter wereld. Dat blijkt uit de jongste uitgave van de ‘Forbes Global 2000’. Op deze lijst staan de grootste, internationale bedrijven. ING is, in vergelijking met 2005, één plaats gestegen en staat nu tiende. Citigroup staat voor het vierde achtereenvolgende jaar op de eerste plaats. Op de derde plaats is de Britse bank HSBC het eerste niet-Amerikaanse bedrijf. ING is op de tiende plaats de hoogst geklasseerde Nederlandse financiële dienstverlener. De Forbes-klassering is gebaseerd op criteria zoals omzet, winst en marktwaarde. Ga voor de volledige lijst naar www.forbes.com
ING heeft de beste website van alle financiële dienstverleners. Dit is de uitkomst van het jaarlijkse website-onderzoek van de Financial Times. In de top tien staat ING op de achtste plaats. Deze erkenning volgt op de recente nieuwe vormgeving van de website. http://www.ing.com Top 10: (http://www.bowencraggs.com/ftindex)
28
Donderdag, 23 augustus 2007 Betaalbaarstelling interimdividend 2007 (NYSE)
1. Siemens 2. Royal Dutch Shell 3. BP 4. Nokia 5. Astra Zeneca
6. Total 7. IBM 8. ING 9. UBS 10.General Electric
Disclaimer Het verkorte geconsolideerde tussentijdse verslag van ING Groep over de periode tot en met 31 maart 2007 (dat in overeenstemming is met standaard IAS 34, “tussentijdse financiële verslaggeving”, en inclusief de beoordelingsverklaring van Ernst & Young) is opgenomen in het Statistical Supplement van ING Groep, dat beschikbaar is op www.ing. com. Bij het opstellen van de financiële informatie in deze uitgave zijn dezelfde waarderingsgrondslagen toegepast als voor de cijfers over het eerste kwartaal van 2007. De cijfers in dit document zijn niet door de accountant gecontroleerd. In deze publicatie zijn verwachtingen over toekomstige gebeurtenissen opgenomen. Deze verwachtingen zijn gebaseerd op de huidige inzichten en veronderstellingen van het management met betrekking tot bekende en onbekende risico’s en onzekerheden. De feitelijke resultaten, prestaties of andere omstandigheden kunnen in meer dan geringe mate afwijken van de uitgesproken verwachtingen als gevolg van wijzigingen in onder meer (i) de algemene economische omstandigheden, vooral in voor ING belangrijke markten, (ii) de omstandigheden in de financiële markten en/of in opkomende markten, (iii) de frequentie en ernst van verzekerde schadegevallen, (iv) de sterfte-, invaliditeits- en ziektecijfers en ontwikkelingen hierin, (v) het verval in portefeuilles, (vi) het rentepeil, (vii) valutawisselkoersen, (viii) concurrentieverhoudingen, (ix) wijzigingen in wet- en regelgeving en (x) het beleid van overheden en/of regelgevende toezichthouders. ING acht zich niet verplicht de in dit document opgenomen toekomstverwachtingen op enig moment te actualiseren.
ING Shareholder 02 – mei 2007
154304_NED.indd 28
16-05-2007 21:31:44