KAS SELECTIONS Jaargang 19, nummer 2, mei 2012
Interview Pensioenfonds Xerox KAS BANK vergroot naamsbekendheid in Duitse markt Belasting op financiële transacties AIFMD/UCITS Congres OTC derivaten onder EMIR KAS BANK en Solvency II Verdwijnen kick-back fees: recept voor grotere transparantie of voor additionele verborgen kosten? Collateral- en liquiditeits management in de praktijk
KAS Selections KAS Selections is een kwartaaluitgave van KAS BANK N.V. te Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Hoewel deze uitgave met de meeste zorg wordt samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Jaargang 19, nummer 2, mei 2012 In dit nummer: Interview Pensioenfonds Xerox 3 KAS BANK vergroot naamsbekendheid in Duitse markt 6 Belasting op financiële transacties 8 AIFMD/UCITS Congres 10 OTC derivaten onder EMIR 14 KAS BANK en Solvency II 15 Verdwijnen kick-back fees: recept voor grotere transparantie of voor additionele verborgen kosten? 16 Global Custody Netwerk Nieuws 18 Collateral- en liquiditeitsmanagement in de praktijk 20 Nieuwe klanten 21 Personalia21 Laurens Visie 22 Commentaar op deze uitgave, suggesties voor toekomstige artikelen en verzoeken om op de verzendlijst geplaatst te worden, kunt u richten aan: Client Management Director: Mark Schilstra +31 20 55 72 550
[email protected] Clearing & Banking Services Associate director: Jeroen Duijn +31 20 55 75 562
[email protected] Fund & Insurers Services Associate director: Sicco Plesman +31 20 55 75 843
[email protected]
Voorwoord Ik weet niet hoe het u vergaat, maar mij duizelt het af en toe van alle afkortingen - EMIR, AIFMD, UCITS, Solvency II - van Richtlijnen voor de financiële sector in Europa. Ondertussen hebben al die richtlijnen wel degelijk een gemeenschappelijke deler. En dat is het bevorderen van transparantie in de financiële sector door beter toezicht. Dit alles ter bescherming van de consument en herstel van vertrouwen in de financiële sector. Waarbij consument gelezen kan worden als particuliere belegger, spaarder, pensioenfondsdeelnemer, polis houder enzovoorts. KAS BANK is een warm voorstander van meer transparantie in de financiële sector. Dat geldt zeker voor de opzet van een centrale clearing voor OTC derivaten. De handel in derivaten en het gebrek aan toezicht wordt immers vrij algemeen gezien als een belangrijke oorzaak van de financiële crisis. De Europese richtlijn EMIR voorziet in de centrale clearing van derivatentransacties. Dit heeft de nodige gevolgen voor de marginverplichtingen. Wij besteden daarom in iedere KAS Selections aandacht aan EMIR. Net als aan Solvency II voor verzekeraars. In samenwerking met enkele grote verzekeraars hebben wij een speciaal Solvency II Projectteam ingericht om volledig compliant te zijn. Een ander belangrijk aandachtspunt in het toezicht op financiële instellingen is de interne governance en risicobeheersing. Directeur Niels van Heesen van Stichting Pensioenfonds Xerox legt uit hoe dit ondernemingspensioenfonds haar risicobudgettering heeft ingericht. Volgens hem is het heel belangrijk dat institutionele beleggers veel meer vanuit risico’s gaan denken en wat de gevolgen van bepaalde beslissingen zijn voor de vermogenspositie van het fonds. Transparant zijn betekent ook kostentransparantie. Een goed voorbeeld is het voorge stelde verbod op kick back fees voor financiële adviseurs. Mark Schilstra licht toe wat de gevolgen zijn voor het verdienmodel van beleggingsfondsen en adviseurs. Verder doen wij verslag van ons recente congres over de Europese richtlijnen AIFMD en UCITS IV/V. De interpretatie van deze richtlijnen is nog een taaie kluif voor juristen en beleggingsondernemingen. KAS BANK ondersteunt u graag daarbij.
Institutional Services Associate director: Tamis Stuker +31 20 55 75 880
[email protected]
Belasting op financiële transacties is een heet hangijzer in Europa. Wij geven een kort overzicht van de stand van zaken in deze discussie. Ook geven wij een praktijkvoorbeeld van collateral- en liquiditeitsmanagement bij pensioenfondsen.
Sales & Business Development (S & BD) Head of S & BD Mark van Weezenbeek +31 20 55 75 483
[email protected]
In Duitsland timmert KAS BANK Germany stevig aan de weg. Tijdens twee belangrijke evenementen voor de Duitse financiële industrie vormde onze voorgenomen samen werking met dwpbank een geliefd onderwerp van gesprek. Laurens Vis trakteert ons tenslotte opnieuw op zijn eigenzinnige kijk op de ontwikkelingen in de effecten- en pensioenindustrie. Ditmaal over de discussie Defined Benefit versus Defined Contribution-regelingen. Of is een hybride vorm mogelijk?
Tekstredactie: Robbert Veltman Eindredactie: Carla Boogers +31 20 557 5812
[email protected] Vormgeving: Ebbenhorst Design, De Meern
Zoals altijd sluit ik af met de oproep om uw commentaar, suggesties of andere opmerkingen over KAS Selections met ons te delen. Op die manier kunnen wij de inhoud van KAS Selections blijven afstemmen op de ontwikkelingen in de markt.
Druk: KAS BANK, Document & Systems Services
Sikko van Katwijk Raad van Bestuur KAS BANK
Omschakelen naar denken in risico’s
Interview Pensioenfonds Xerox Pensioenfonds Xerox is ontstaan uit een fusie van pensioenfonds Xerox Venray en Stichting Pensioen belangen Amstelveen. Stichting Pensioenfonds Xerox is opgericht op 28 juli 1999. Als ondernemingspensioen fonds voert het fonds de pensioenregelingen uit voor de medewerkers van Xerox (Nederland) B.V. in Breukelen, Xerox Manufacturing (Nederland) in Venray en Veenman B.V. in Capelle aan de IJssel. Het pensioenfonds telt 1181 actieve deelnemers, 1922 pensioengerechtigden en 2033 voormalige medewerkers van deze drie bedrijven. Het belegd vermogen bedraagt 700 miljoen euro. Wij spraken met Niels van Heesen, directeur Stichting Pensioenfonds Xerox, over de ontwikkelingen bij het fonds en de samenwerking met KAS BANK bij de inrichting van het risicomanagement. Wat zijn na de fusie de belangrijkste
Niels van Heesen, directeur Stichting Pensioenfonds Xerox
ontwikkelingen binnen het pensioenfonds geweest?
geweest. Binnen een paar maanden moest het gerealiseerd
“Voor de fusie kenden Xerox Manufacturing en Xerox
zijn.”
Nederland ieder een eigen pensioenregeling en een eigen bestuur. Xerox Manufacturing had geen pensioenfonds maar
Heeft de invoering van het FTK nog invloed
was rechtstreeks verzekerd. Xerox Nederland had wel een
gehad op de bezetting binnen de pensioen
eigen pensioenfonds maar was op dat moment nog volledig
fondsadministratie?
herverzekerd. Beide ondernemingen hadden wel hetzelfde
‘Wij voerden de administratie van meerdere fondsen uit:
pensioencontract. Sinds 1 januari 2000 voeren wij de
Twee pensioenfondsen met een 65+regeling, een VUT
ondergebrachte pensioenregelingen uit in eigen beheer. In
fonds, een directiefonds en een flexibel pensioenfonds. Per
2006 zijn wij ook de administratie gaan doen. In 2009 is de
fonds moest de accountantscontrole en de actuariële
pensioenregeling van Veerman B.V. overgenomen.
certificering gedaan worden. Ook het jaarverslag moest
De uitvoering van één pensioenregeling en het zelf gaan
gemaakt worden. Dat kostte ons veel tijd. Toen wij
administreren hebben de meeste impact gehad. Mensen
overgingen naar één regeling werd dat allemaal eenvoudiger
aannemen, systemen aanschaffen om de regeling uit te
en werd er werk bespaard. Daarom hoefden wij geen
kunnen voeren, processen inrichten, dat is een heel traject
nieuwe medewerkers aan te nemen na de invoering van het FTK in 2007. Daarnaast hebben wij sinds 2005 een website
Sinds 2005 hebben wij een website in de lucht compleet met een pensioenplanner. Sindsdien krijgen wij beduidend minder vragen
in de lucht compleet met een pensioenplanner. Sindsdien krijgen wij beduidend minder vragen, omdat onze deelnemers met behulp van de pensioenplanner zelf kunnen zien wat bijvoorbeeld de resultaten zijn als zij op hun 62e met pensioen gaan, of wat de gevolgen zijn van een hoog/
KAS Selections • mei 2012
3
laag constructie. Als deelnemers nu met vragen komen zijn
beleggingscommissie bepaalt wat de shortlist wordt. Samen
zij vooraf beter geïnformeerd. Dankzij deze maatregelen
met de externe adviseur ga ik dan met de geselecteerde
beschikken wij over voldoende mankracht om te kunnen
vermogensbeheerders in gesprek. Uiteindelijk stuurt de
voldoen aan de verscherpte eisen van De Nederlandsche
beleggingscommissie een goed onderbouwd advies naar
Bank (DNB).”
het pensioenbestuur.”
Welke marktontwikkelingen zijn belangrijk
Op welke manier wordt het bestuur qua kennis
geweest voor het pensioenfonds?
en deskundigheid samengesteld?
“De invoering van het FTK en de overgang van de vaste
“Wij kijken naar de collectieve deskundigheid en of die
rekenrente naar een variabele rente hebben een stevige
gedekt is binnen de deskundigheidsmatrix. Het bestuur is
impact gehad. Met name het renteverhaal is lastig om goed
daardoor deskundig genoeg om te beoordelen of hetgeen
te communiceren richting deelnemers. Leg maar eens uit dat
de beleggingscommissie voorstelt goed is. De ALM-studie
je ondanks een goed beleggingsrendement toch genood
wordt behandeld door het hele bestuur. De ALM-studie kijkt
zaakt zou kunnen zijn om te korten op de pensioenen. Het is
echter alleen naar de kans op onderdekking, een
jammer, dat het beleid van DNB een beleid is van achterom
acceptabele premie en de strategische mix. Dat vonden wij
kijken. Van een toezichthouder verwacht je dat ze vooraf
te weinig. Voor een goede besluitvorming willen wij graag
nadenken over crisissen. Nu moeten wij bijvoorbeeld voor
dat het bestuur gaat denken vanuit de risico’s die wij lopen.
1 mei een crisisplan inleveren. Dat had er eigenlijk al jaren
Het hele risicomanagement bestaat uit denken vanuit risico’s
geleden moeten zijn.
en vanuit de risicobudgettering. Daarop zijn wij met
Wat ik een nadeel vind van de diverse richtlijnen, is dat
KAS BANK in overleg gegaan en hebben wij samen met
pensioenfondsen door de regelgeving van langetermijn
jullie onze risicobudgettering ontwikkeld. Kijk je naar de
beleggers transformeren naar kortetermijnbeleggers. Per slot
risicomonitoring, dan zie je dat een groot deel van het
van rekening zijn wij langetermijnbeleggers.
risicobudget wordt opgeslokt door de bandbreedtes. Dat is
In Nederland zijn wij wel toe aan een versimpeling van de
op zich niet erg, maar je moet je dan wel bewust zijn welke
pensioenregeling. In het pensioenakkoord is daar niet echt
risico’s je neemt en welke mandaten je verstrekt aan een
sprake van. Integendeel, het wordt waarschijnlijk allemaal
vermogensbeheerder. Ook op het moment dat wij iets
nog complexer en moeilijker uitvoerbaar.”
anders willen, bijvoorbeeld meer de kant op van emerging markets, kun je vanuit de risicobudgettering bekijken wat dat
Hoe is het beleggingsproces ingericht bij
voor gevolgen heeft.”
Pensioenfonds Xerox? “Eens per drie jaar laten wij een ALM-studie uitvoeren door een onafhankelijk actuarieel bureau. Daar komt uit wat de
CV Niels van Heesen
beleggingsmix zou kunnen zijn. Uit de vorige ALM-studie
Niels van Heesen is sinds
kwam bijvoorbeeld naar voren dat commodities voor ons
1 januari 2000 werkzaam bij
een sterke toegevoegde waarde kunnen hebben. Met die
pensioenfonds Xerox. Hij heeft
uitkomst gaat de beleggingscommissie, waarvan ik voorzitter
altijd in de pensioenwereld
ben, aan de slag. Verder bestaat de beleggingscommissie
gewerkt. Eerst bij Consultas,
uit twee bestuursleden en één onafhankelijke adviseur.
destijds een pensioenadvies
Naast zijn rol als lid van de beleggingscommissie volgt de
bureau van ABN Amro, daarna bij het pensioenfonds
externe adviseur voor ons alle beschikbare beleggings
van de Wolters Samson groep, vandaar naar
producten en vermogensbeheerders in de markt. Zijn rol bij
pensioenfonds TDV en vervolgens naar Watson Wyatt
de selectie van een nieuwe vermogensbeheerder is onder
waar hij een adviespraktijk ter ondersteuning van kleine
andere het maken van een longlist van vermogens
pensioenfondsen heeft opgezet.
beheerders gebaseerd op een aantal selectiecriteria. De
4
KAS Selections • mei 2012
Hebben jullie ook een opleidingsplan voor het
Wat was de reden om samen met KAS BANK
bestuur?
risicobudgettering te gaan ontwikkelen?
“Ja, voor elk nieuw bestuurslid hebben wij een opleidings
“Als onze custodian heeft KAS BANK alle daarvoor
plan. Nieuwe kandidaten kunnen niet ‘zomaar’ toetreden en
benodigde informatie beschikbaar. Dat is een database die
zijn verplicht om eerst een algemene training te volgen. Pas
goud waard is, omdat je met die gegevens een heleboel
als een kandidaat deskundig genoeg is, wordt hij voorge
dingen kunt doen. Risicomanagement is daar één van. Je
dragen aan DNB. Na invoering van de risicobudgettering
kunt naar een andere partij gaan, maar dan moet je die partij
heeft het bestuur een speciale studiedag daarover gevolgd.
heel veel informatie aanleveren. Dat heeft niet onze voorkeur.
Je moet als bestuur op een andere manier gaan denken.
Wij wilden de risicobudgettering daarom het liefst door jullie
Vanuit het risicobudget kun je direct zien wat een bepaalde
laten doen.”
toevoeging betekent voor het budget. Wordt dat lager of hoger? Loop ik meer risico? Wil ik dat wel? Misschien niet
Zien jullie nog mogelijkheden om het
en moet dan ergens anders iets afgehaald worden,
risicoproces verder te verbeteren?
waardoor het weer binnen het risicobudget valt.”
“De evaluatie van de crisis heeft ons geleerd dat wij vooral door de rentedaling zijn geraakt, dat is het grootste probleem geweest. Je verwacht ook niet dat de rente en de
Wat ik een nadeel vind van de diverse richtlijnen, is dat pensioenfondsen door de regelgeving van langetermijn beleggers transformeren naar kortetermijnbeleggers
aandelenkoersen tegelijk gaan dalen. Toch hebben wij geen zaken kunnen constateren waar wij fouten hebben gemaakt. Wij hebben niet belegd in complexe producten. Misschien was het beter geweest als wij het langlevenrisico in één keer hadden genomen of gezegd hadden: wij moeten toch uw pensioen korten omdat blijkt dat u allemaal veel ouder wordt en daardoor veel langer van uw pensioen gaat genieten. Dan
Hoe is het risicobeleid bij jullie geregeld?
zaten wij nu minder in de problemen.
“Twee jaar geleden zijn alle risico’s door twee verschillende
Transparantie van de beleggingskosten is natuurlijk ook
werkgroepen geïnventariseerd; de financiële risico’s door de
belangrijk. In het verleden hadden wij een actieve partij in de
beleggingscommissie en de niet-financiële risico’s door een
vastrentende waarden die de portefeuille drie keer over de
tweede werkgroep. Nadat alle risico’s waren geïnventari
kop liet gaan. Als je dan kijkt naar de bijbehorende
seerd hebben wij gekeken naar de impact van de risico’s op
transactiekosten moet je jezelf afvragen of die wel nodig zijn
het fonds. Dat proces herhalen wij met een bepaalde
en of het niet meer kost dan het oplevert. Je moet er wel
regelmaat. Het gevaar is natuurlijk dat je alleen maar kijkt
voor waken dat je geen appels met peren gaat vergelijken.
naar risico’s die al bekend zijn. Dat is ook het probleem met
De kosten van pensioenfondsen zijn nu eenmaal lastig met
de huidige crisis. Die hebben wij niet kunnen zien aankomen.
elkaar te vergelijken. Die zijn onder meer afhankelijk van de
In het verleden werd bijvoorbeeld minder aandacht aan het
vraag of je actief of passief belegt, voor één of meerdere
tegenpartijrisico gegeven. In de markt was het ook een
werkgevers werkt, of wat je serviceniveau is. Je kunt dus
gangbare gedachte dat cash enorm veilig was. Maar niet
niet zomaar zeggen, dit zijn de kosten per deelnemer en die
iedereen wist dat die cashfondsen weer belegd werden in
dan vergelijken met een ander pensioenfonds. Als je daar
hypotheken, wat wel weer risico inhoudt. Een speerpunt van
vervolgens lijstjes van maakt om pensioenfondsen met
DNB is daarom de verplichte focus op de onderkenning van
elkaar te vergelijken, krijg je al snel een verkeerd beeld. Ik
risico’s. Allerlei partijen houden zich daar nu mee bezig,
ben een voorstander van transparant zijn, ook naar de
maar het is toch elke keer achterom kijken. Wij kunnen dus
deelnemers. Vanaf het begin van de crisis heb ik al gemeld
niet garanderen dat zich in de toekomst geen risico’s
dat de theoretische kans bestaat dat wij moeten korten.
voordoen die wij nu niet hebben onderkend.”
Gelukkig hoeven wij dat niet te doen.”
KAS Selections • mei 2012
5
Words from Wiesbaden
KAS BANK vergroot naamsbekendheid in Duitse markt Op 14 en 15 maart 2012 vond in Duitsland de vijfde
Aigner (CSU), o.a verantwoordelijk voor de bescherming van
Finanzplatztag plaats, een op de Duitse financiële sector
de consument door de overheid, over haar favoriete
gerichte bijeenkomst en centraal forum in Frankfurt. Het
onderwerp, de bescherming van beleggers. Ernst Padberg,
Amerikaanse ratingbureau Morningstar organiseerde op
uitgever en redacteur van de Börsen-Zeitung waarschuwde
5 maart, samen met de Duitse krant Handelsblatt, de
daarentegen voor overdreven regelgeving. Strenge regel
‘Morningstar Fund Awards 2012’ voor de beste fonds
geving en assertief financieel toezicht biedt weliswaar in veel
beheerders en hun producten. KAS BANK Wiesbaden was
opzichten concurrentievoordeel op een financiële markt.
op beide evenementen aanwezig met een eigen stand.
Maar in tijden van crisis moet nieuwe regelgeving worden
Naast bestaande relaties bezochten ook veel nieuwe
uitgevoerd met een juist gevoel voor verhoudingen.
zakelijke relaties de stand. Reto Francioni, voorzitter van de Deutsche Börse in Finanzplatztag
Frankfurt, kondigde aan dat de beurs niet verder zal groeien
De Finanzplatztag in Frankfurt is hét evenement voor
door fusies en overnames, maar meer door middel van joint
‘decision makers’ bij financiële dienstverleners. Dit jaar vond
ventures en samenwerking met andere beursexploitanten. In
de bijeenkomst plaats bij de IHK, de Frankfurter kamer van
februari nog verbood de Europese Commissie de
handel en industrie, en trok een record aantal bezoekers.
aangekondigde fusie van Deutsche Börse en NYSE
Naast belangrijke aandachtspunten als de toekomst van de
Euronext. De Commissie is van oordeel dat de fusie een
financiële markt in Frankfurt, kwamen de nieuwe regelgeving
monopolie in de handel in afgeleide financiële producten
in de industrie en nieuwe trends in de markten ter sprake,
teweeg brengt. Bovendien kondigde Francioni aan dat het
evenals uitgebreide actuele analyses van de ontwikkelingen
nieuwe handelssysteem van de beurs, dat zorgt voor een
en gevolgen van nieuwe wettelijke kaders voor de financiële
aanzienlijke verkorting van de transactieverwerkingstijd, in
sector. De Finanzplatztag biedt bezoekers bovendien inzicht
2013 zal worden ingevoerd onder de huidige naam Xetra.
in nieuwe producten en diensten en is een uitstekende gelegenheid om ideeën uit te wisselen.
Beurs De lezingen en workshops werden geflankeerd door een
Op het progamma stonden ook lezingen door prominente
beurs waar ook een vertegenwoordiging van KAS BANK
sprekers. Een hoogtepunt was de lezing van minister Ilse
Wiesbaden met een eigen stand aanwezig was. De stand
6
KAS Selections • mei 2012
Links Frank Vogel en rechts Jörg Sittmann, Managing bevond zich dicht bij de stand van onze beoogde partner
Directors KAS BANK Germany Branche
dwpbank. Bezoekers van de stand omschreven de voorgenomen samenwerking als het toevoegen van kruiden
Bovendien blijven particuliere investeerders, toch al
aan de effectenhandel. Dit kwam ook tot uiting in een
geconfronteerd met pijnlijke verliezen, voorzichtig in hun
passend relatiegeschenk. Bij de KAS BANK stand kregen
investeringsbeslissingen. Op dit moment vormen
bezoekers een pepermolen en vervolgens konden zij het
institutionele beleggers de steunpilaren van de industrie.
bijpassende zoutvaatje ophalen bij de stand van dwpbank. Mede daardoor is het doel van onze aanwezigheid zeker
Ondanks deze problemen viel er in 2011 ook het nodige te
bereikt. Er zijn vele interessante, serieuze en follow-up
vieren. De jury omschreef 2011 als een jaar waarin de
contacten gelegd. Tegen het einde van het evenement was
winnaars diegene waren die zich hebben geconcentreerd op
de naam van KAS BANK bij de meeste bezoekers (beter)
hun kerncompetenties. Daar tegenover staan de minder
bekend.
succesvolle aanbieders, zoals de passief beheerde indexfondsen, de zogenaamde ETF’s. Werner Hedrich, CEO
Morningstar Fund Awards
van Morningstar, deed een beroep op de gasten om een Op 5 maart kwam de
nieuwe aanpak te ontwikkelen ten aanzien van beheerde
top van de Duitse
fondsen of dividendstrategieën om het negatieve beeld van
fondsenindustrie in
deze fondsen tegen te gaan. De associatie dat “fondsen in
Frankfurt bijeen voor
principe aandelen zijn waarmee ik mijn geld zal verliezen”
de verkiezing van de
moet uit de hoofden van de beleggers verdwijnen.
beste fondsen aanbieder tijdens de
De komische bijdrage aan het programma kwam van Chin
18e Morningstar Fund
Meyer als cabaretier voor de financiële sector. In zijn rol van
Awards. In totaal
belastinginspecteur bestookte hij vele gasten, waaronder
kregen 14 asset
Jörg Sittmann, managing director van KAS BANK Germany.
managers en
Een van de door Meyer omgeroepen kentekens van auto’s
individuele fondsen
die in beslag waren genomen, bleek zijn eigendom.
deze ‘Oscar’ van de vermogensbeheerindustrie uitgereikt voor hun uitmuntende prestaties.
Na afloop van het succesvolle evenement bleven veel gasten nog lang geanimeerd napraten.
De circa 200 gasten waren het er in ieder geval over eens dat de vermogensbeheersector nog steeds moeilijke tijden beleeft. De schuldencrisis in Europa is nog niet voorbij.
KAS Selections • mei 2012
7
Belasting op financiële transacties In tijden dat het nieuws wordt gedomineerd door
breder. Waar de Tobintaks beperkt bleef tot handel in valuta,
economische stagnatie en oplopende overheidstekorten is
richt de transactiebelasting zich op de aan- en verkoop van
het invoeren van een belasting op financiële transacties
vrijwel alle waardepapieren en is juist valutahandel vrijgesteld
een populair discussiepunt in Europa. Bij het brede
van de heffing. De intentie van de maatregel is wel gelijk aan
publiek omdat een transactiebelasting wordt gezien als
het idee van Tobin: het tegengaan van speculatie en het
een manier om de financiële sector te laten meebetalen
versterken van de financiële stabiliteit.
aan de gevolgen van de financiële crisis. En bij politici omdat het wordt gezien als een mogelijkheid om extra
Voorstel Europese Commissie
overheidsinkomsten te genereren en om ongewenste
Eind 2011 introduceerde de Europese Commissie (EC) een
financiële activiteiten te ontmoedigen.
voorstel om een belasting op financiële transacties in te
voeren in de landen van de Europese Unie (EU). Volgens dit
Het idee voor een financiële transactiebelasting is een
voorstel worden transacties tussen financiële instituten
moderne versie van de ‘Tobintaks’. In 1972 opperde James
belast wanneer tenminste één van de partijen afkomstig is
Tobin, winnaar van de Nobelprijs voor economie, een
uit de EU. Voor aandelen en obligaties zou de belasting
belasting op valutahandel om speculatie tegen te gaan.
0,1% bedragen en voor derivaten 0,01%. Volgens de
Hoewel het idee achter de huidige plannen gelijk is aan dat
berekeningen levert dit € 57 miljard per jaar op.
van Tobin, is de scope van de transactiebelasting veel
Het voorstel leunt op de gedachte dat ‘de vervuiler betaalt’. Hiermee wil de EC bereiken dat de financiële sector een bijdrage levert aan de kosten van de financiële crisis. Bovendien ontmoedigt dit volgens de EC risicovolle vormen van handel (zoals speculatie), aangezien high frequency traders zwaar getroffen zullen worden door een belasting op transacties. Onenigheid Europese leiders Het voorstel van de EC heeft geleid tot onenigheid tussen EU lidstaten. Voorstanders benadrukken dat een transactiebelasting ongewenste financiële activiteiten tegengaat en financiële instellingen laat meebetalen aan de gevolgen van de crisis. Tegenstanders menen echter dat financiële instellingen de belasting zullen doorberekenen aan hun klanten. Met als gevolg dat niet de instellingen maar hun klanten uiteindelijk meebetalen aan de gevolgen van de financiële crisis. Daarnaast vrezen tegenstanders ook voor afnemende liquiditeit in de markt en het verplaatsen van activiteiten naar financiële centra buiten de EU. Engelse beleidsbepalers vrezen bijvoorbeeld dat de financiële activiteiten in Londen onevenredig hard zullen worden getroffen. Terwijl de inkomsten uit de belasting
8
KAS Selections • mei 2012
grotendeels uit Europa ’s grootste financiële centrum afkomstig zouden zijn, zou de handel juist van Londen naar financiële centra buiten de EU verplaatst worden. Zweden heeft slechte ervaringen met een belasting op financiële transacties. Een paar jaar nadat het land een transactie belasting introduceerde werd deze weer afgeschaft, omdat financiële instellingen transacties buiten Zweden gingen afhandelen. De Nederlandse minister van Financiën De
zou alleen de aan- en verkoop van aandelen worden belast.
Jager uitte eveneens kritiek op het voorstel van de EC. Hij
Ook is het mogelijk dat de Europese leiders op zoek gaan
refereerde onder andere aan onderzoeken van De
naar een andere manier om financiële instellingen te laten
Nederlandsche Bank en het Centraal Planbureau dat
betalen. Zo stelde De Jager al voor om te gaan kijken naar
invoering van de belasting een negatief effect zal hebben op
een heffing over de winsten of over de balansomvang van
de economische ontwikkeling en weinig zal bijdragen aan
financiële instellingen.
het streven naar een stabielere financiële markt. De Franse ex-president Sarkozy was juist voorstander van
Om de tegenstribbelende lidstaten tegemoet te komen liet
de belasting. Hij heeft daarom niet willen wachten op de
Barosso, de voorzitter van de EC, weten dat de opbrengsten
uitkomsten van het debat tussen de Europese regerings
van een transactiebelasting de afdrachten van lidstaten aan
leiders. Vanaf 1 augustus 2012 wordt in Frankrijk belasting
de EU kunnen verlichten. Een argument dat in tijden van
geheven over de aankoop van Franse aandelen, high
oplopende begrotingstekorten twijfelende regeringsleiders
frequency trading activiteiten en de aankoop van ongedekte
mogelijk over de streep kan trekken.
Credit Default Swaps (CDS). Hoe verder Om de transactiebelasting in de EU te implementeren is het noodzakelijk dat de lidstaten het voorstel unaniem accepteren. Een Brits goedkeuren is alleen denkbaar als de transactiebelasting wereldwijd wordt ingevoerd, zo liet een woordvoerder van de regering weten. Dit is echter niet aannemelijk, aangezien de Amerikaanse minister van Financiën Geithner tijdens de G20 bijeenkomst van november 2011 liet weten dat een dergelijke belasting onbespreekbaar is. Om een Brits veto te omzeilen bestaat er een alternatief plan voor een belasting die beperkt blijft tot de Eurozone. Eind maart zijn de Europese leiders in Kopenhagen bijeen gekomen om een doorbraak te forceren in de voortdurende discussie betreffende de transactiebelasting. Duitsland heeft tijdens dit beraad een alternatief plan gepresenteerd met een belasting die lijkt op de Britse ‘stamp duty’. In dit voorstel
KAS Selections • mei 2012
9
AIFMD/UCITS Congres Met circa 250 beleggingsinstellingen als klant wil
De AIFMD versterkt het toezichtregime voor beleggings
KAS BANK tijdig en volledig zijn voorbereid op de
instellingen. Veel beheerders van beleggingsinstellingen
implementatie Alternative Investment Fund Managers
zullen zich moeten voorbereiden op het aanvragen van een
Directive (‘AIFMD’) en de toekomstige wijzigingen van de
vergunning voor de uitoefening van hun beheertaken.
Undertaking for Collective Investment in Transferable
Aanvankelijk zouden alleen beheerders van hedge funds en
Securities richtlijn (‘UCITS V’). Naast nieuwe toezicht- en
privaty equity funds onderworpen worden aan verscherpt
kapitaaleisen voor beleggingsinstellingen verandert onder
toezicht. Inmiddels is duidelijk dat de reikwijdte van de
de nieuwe regelgeving immers ook de rol van de
AIFMD ruimer is. Hij is ook van toepassing op beheerders
bewaarder. Over de impact van de AIFMD en UCITS en
die het beheer verrichten van alle typen beleggings
de precieze uitwerking van de Europese richtlijnen op
instellingen die niet kwalificeren als een UCITS.*
nationaal niveau bestaan nog de nodige onduidelijkheden. Om hier meer licht op te werpen organiseerde KAS BANK
Doelstelling
op 16 februari 2012 een drukbezocht AIFMD/UCITS
UCITS heeft tot doel om beleggers beter te beschermen
congres voor (beheerders van) beleggingsinstellingen.
tegen financiële risico’s. Door strenger toezicht uit te
Naast de juridische impact was er aandacht voor de
oefenen wil de Europese Commissie de verspreiding of
praktische inrichting van een beleggingsinstelling en de rol
versterking van risico’s als gevolg van alternatieve
van de bewaarder onder het nieuwe regime.
beleggingsstrategieën beter kunnen beheersen. AIFMD heeft als doel meer transparantie richting investeerders en
* Voor meer achtergrondinformatie over de AIFMD en UCITS verwijzen wij u graag naar onze informatiebrochure. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Floris Jan Zwijnen, email:
[email protected]
10
KAS Selections • mei 2012
Irma Dollen, senior
Jan-Willem van der
Kees Groffen, Notaris/
Karel Vogel, Directeur
Jaap Goossens,
policy advisor Financial
Velden, Advocaat
Advocaat, De Brauw
Keijser Capital Asset
Hoofd Juridische
Markets, Ministerie
Keijser Van der Velden
Blackstone Westbroek
Management
Zaken KAS BANK
van Financiën
N.V.
N.V.
toezichthouders en een versterking van de financiële
Kees Groffen, advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek.
stabiliteit te bewerkstelligen.
Allereerst schetste hij de belangrijkste wijzigingen van het toezichtregime per juli 2013. Groffen vermoedt dat de
Irma Dollen, senior policy advisor Financial Markets bij het
impact van de richtlijn in Nederland groter is dan in andere
Ministerie van Financiën besprak de stand van zaken rond
landen. Zo vallen ook beheerders van professionele fondsen
de implementatie van de AIFMD. De Europese consultatie
straks onder het toezicht. Het onderscheid tussen retail en
ronde heeft weliswaar veel nuttige input opgeleverd, maar
institutioneel wijzigt en er komt een verplichte bewaarder ook
de uitwerking per land is nog onduidelijk. Zo stelt Nederland
voor beleggingsmaatschappijen in de vorm van NV’s en
wel regels voor niet-UCITS maar hanteert tegelijkertijd
BV’s. De bewaarder is niet langer verplicht juridisch eigenaar
uitzonderingen voor vrijgestelde instellingen die zich vrijwillig
van de beleggingen en is aansprakelijk voor verlies van
onder toezicht hebben geplaatst. Ook is er sprake van
financiële instrumenten. Als bewaarder kan zowel een
vrijstellingen voor pensioenfondsen van de registratie
beleggingsonderneming, kredietinstelling als een UCITS-
vereisten voor beheerders van een beleggingsinstelling.
bewaarder optreden. Private placement is straks ook niet
‘Family offices’ kwalificeren in Nederland niet als beleggings
meer mogelijk. Iedere buitenlandse beheerder van
instelling. Instellingen die onder het zogenaamde ‘lichte
beleggingsinstellingen met een Europees paspoort kan
regime’ vallen (geen vergunningplicht, wel registreren bij de
straks beleggingsinstellingen aanbieden in Nederland.
toezichthouder), zijn misschien qua lasten voordeliger uit maar profiteren ook niet van de lusten in de vorm van een
Een belangrijk verschil tussen de UCITS en AIFM-richtlijn, is
Europees paspoort.
dat de AIFMD geen eisen stelt aan de beleggingen en geen
Als laatste besprak Dollen de actuele ontwikkelingen. De
prospectus of essentiële beleggers informatie (‘EBI’)
Europese toezichthouder European Securities and Markets
verplichting kent. Een UCITS is daarentegen gebonden aan
Authority (‘ESMA’) bestudeert nog de reikwijdte van het
strikte eisen aan het soort beleggingen, de spreiding tussen
toezicht op AIF’s en UCITS. Voor beheerders van
de beleggingen en aan het gebruikte vreemd vermogen. De
beleggingsinstellingen voor particulieren is het bijvoorbeeld
AIFMD vereist ook een ‘bewaarder’ voor alle beleggings
mogelijk onder het verlicht regime te vallen. Het Ministerie
instellingen. De bewaarder verkrijgt niet het juridische
blijft in gesprek met de AFM over de precieze interpretatie
eigendom van de effecten maar heeft een uitgebreide
van de richtlijnen.
toezichtfunctie.
Toezichtregimes
Beheerder
Als tweede spreker introduceerde dagvoorzitter Jan Willem
Groffen behandelde vervolgens uitvoerig de werkzaamheden
van der Velden (advocaat bij Keijser Van der Velden N.V.)
van de beheerder. Op de beheerder is (net als bij de
KAS Selections • mei 2012
11
beheerder van een UCITS) op de Markets in Financial
Beheerders in de praktijk
Instruments Directive (‘MiFID’) gebaseerde regelgeving van
De presentatie van Groffen kreeg een praktische uitwerking
toepassing. Dit betekent o.a. een uitgebreide informatie
in de bijdrage van Karel Vogel, directeur bij Keijser Capital
verplichting ten aanzien van de deelnemers en de
Asset Management, beheerder van Add Value Fund N.V.
verplichting tot best excution. Ook moeten belangen
Add Value Fund is opgericht als fonds voor gemene
conflicten worden tegengegaan dan wel worden beheerst.
rekening (‘FGR’) onder de vrijstellingsregeling. In 2010 is het
Er gelden ook strikte eisen ten aanzien van het risicobeheer.
FGR omgezet naar een beleggingsmaatschappij met een
Taken mogen alleen uitbesteed worden voor zover het taken
notering aan NYSE Euronext. Vervolgens is de UCITS-
zijn die eigen zijn aan de beheerder én essentieel zijn voor
vergunning verkregen bij de AFM. Met implementatie van de
het beheer. De beheerder blijft zelf altijd verantwoordelijk en
AIFMD in zicht rijst de vraag of straks een AIFMD-vergunning
het toezicht moet zijn gewaarborgd. De beheerder komt niet
voor het fonds moet worden aangevraagd of dat de UCITS-
in aanmerking voor een vergunning indien het louter een
vergunning gehandhaafd kan blijven*. Onder AIFMD is o.a
‘brievenbusmaatschappij’ is. Uitbesteden van het
de aanstelling van een bewaarder vereist en gelden bepaalde minimum kapitaaleisen. Als gevolg daarvan
Taken mogen alleen uitbesteed worden voor zover het taken zijn die eigen zijn aan de beheerder én essentieel zijn voor het beheer
moeten de statuten en het prospectus worden aangepast. Een andere belangrijke aanpassing is het versturen van periodieke financiële rapportages aan DNB. Het risicobeheerbeleid is op belangrijke punten aangescherpt. Ook dient aan de beleggers informatie te worden verschaft over het risicoprofiel, de risicobeheersystemen en de
portefeuille- of risicobeheer is alleen toegestaan aan
hefboomfinanciering van het fonds.
instellingen met een vergunning of registratie voor vermogensbeheer die onderworpen is aan prudentieel
In alle drie de bijdragen werd herhaaldelijk gewezen op de
toezicht. Bij uitbesteding buiten de Europese Unie moet er
rol van de bewaarder onder de AIFMD. Beheerders van
een samenwerkingsverband zijn tussen de relevante
beleggingsinstellingen moeten namelijk op zoek naar een
toezichthouders.
bewaarderinstelling voor de bewaarneming van de financiële
*
Ondertussen heeft Keijser Capital Asset Management als beheerder een UCITS-vergunning
12
KAS Selections • mei 2012
instrumenten van de beleggingsinstelling. Nu zijn zij daar niet altijd toe verplicht. Bovendien gaat de bewaarder, naast de bewaarnemingstaak, een grotere toezichthoudende en controlerende rol spelen. De veranderende rol van de bewaarder Slotspreker Sikko van Katwijk liet namens KAS BANK twee mogelijke nieuwe structuren van beleggingsfondsen zien met de bijhorende rol en taak van de bewaarder ‘nieuwe stijl’. In de structuur waarin het beleggingsfonds kiest voor een ‘depositary’ als juridisch eigenaar van het fondsvermogen voert de depositary ook de toezichttaken uit. De custodian beperkt zich dan tot bewaring van de activa en de bijbehorende werkzaamheden. Volgens Van Katwijk voldoet deze structuur voor het grootste deel van de huidige markt. In een structuur met een ‘bewaarderstak’ komt de invulling
Sikko van Katwijk, Raad van Bestuur KAS BANK
van de toezichtstaken voor een belangrijk deel bij de custodian als depositary te liggen. In feite is daarmee sprake
duidelijkheid over de vereisten waaraan zij in juli 2013
van drie taken voor de bewaarder: de toezichtfunctie, de
moeten gaan voldoen. De vragen spitsten zich vooral toe op
bewaarfunctie en de controlefunctie. Bij uitbesteding van de
praktische zaken als aansprakelijkheid en transparantie
bewaarneming krijgt de bewaarder bovendien due diligence
richting deelnemers. De rol van de AFM was voor veel van
taken toegewezen.
de aanwezige beheerders ook nog onvoldoende duidelijk. Gelet op de hoge opkomst en de soms zeer specifieke
Paneldiscussie
vragen voldeed het congres in ieder geval aan de opzet: een
Tijdens de aansluitende paneldiscussie bleek dat er bij
verhelderend licht werpen op de ontwikkelingen rondom de
beleggingsinstellingen grote behoefte bestaat aan meer
AIFM en UCITS richtlijnen.
KAS Selections • mei 2012
13
OTC derivaten onder EMIR voor de toepassing van de Richtlijn, bijvoorbeeld met betrekking tot de drempelbedragen voor het clearen van derivatencontracten. Wat betekent EMIR voor uw derivaten transacties? Als u op enigerlei manier derivatencontracten gebruikt, krijgt u te maken met de post-trade verplichtingen onder EMIR. Concreet betekent dit dat u: – het softwarepakket MarkitServ moet installeren (waarmee
Rutger Abbink, Sales & Business Development KAS BANK
de bilaterale contracten bevestigd worden en daarna EMIR is de ontwerprichtlijn waarmee de Europese
automatisch worden gemeld aan de betrokken Trade
Commissie grotere transparantie en beter risico
Repository), – een Clearing Member moet kiezen (die u ondersteunt bij
management voor de ‘over the counter’ (OTC) derivatenmarkt wil bewerkstelligen. Op 29 maart 2012
het invoeren van de transactie bij de relevante
heeft het Europees Parlement de Richtlijn aanvaard, met
clearinginstelling), en – moet beslissen hoe u omgaat met de (intra!) dagelijkse
als opdracht voor de European Securities and Markets
margin calls vanuit de clearinginstellingen.
Authority dat hij de technische vereisten en de definitieve invoeringsdatum uiterlijk 30 september 2012 publiceert.
Collateral Management European Securities and Markets Authority
Met name dit laatste aspect - de dagelijkse margin call - is
De European Securities and Markets Authority (ESMA) speelt
een belangrijk aandachtspunt. In tegenstelling tot de weke
een sleutelrol bij de implementatie en het naleven van EMIR.
lijkse of zelfs maandelijkse bijstorting van onderpand in de
Als toezichthouder is ESMA verantwoordelijk om vast te
bilaterale wereld, verlangen de clearingsinstellingen straks
stellen welke derivatencontracten straks onder de clearing-
intraday en vooraf gestort onderpand. Het onderpand dient
verplichting gaan vallen. ESMA is eveneens verantwoordelijk
bovendien liquide en acceptabel te zijn en precies op tijd. Dit
voor het toezicht op de ‘trade repositories’ en ziet samen
in tegenstelling tot de wellicht wat soepeler omgang in
met de lokale toezichthouders toe op de CCP’s in de
één-op-één situaties met uw huidige directe tegenpartij(en).
lidstaten. Ten slotte dient de ESMA een groot aantal
Naar onze mening is dit de belangrijkste uitdaging voor de
specifieke en bindende technische voorschriften op te stellen
industrie onder EMIR. Bij de ondersteuning van onze klanten richten wij ons daarom op de volledige
G K
L
A
G
M B
H C
F E
overname en uitvoering van uw collateral
Central clearing
Bilateral clearing
K
H
B
A
N
management proces.
M
2012 L
CCP
F
D
I
I
End-user
14
Small financial institution
KAS Selections • mei 2012
Alle betrokken partijen moeten eind 2012 klaar zijn voor de invoering van EMIR.
E
D
N
C
KAS BANK ís klaar voor EMIR en wij praten graag met u verder over onze oplossingen
Large financial institution
op het gebied van collateral management.
KAS BANK en Solvency II Parallelrun DNB Op dit moment zijn wij tevens bezig met de voorbereidingen op de zogenaamde parallelrun door DNB in augustus 2012. Met deze run wil toezichthouder De Nederlandsche Bank bevorderen dat Nederlandse verzekeraars ruim voor 1 januari 2014 ‘Solvency-proof’ zijn. Wij kunnen voorafgaand aan en tijdens de parallelrun optreden als uw partner richting DNB. Naast Solvency II kan ook de Europese richtlijn AIFMD van Sandra Könisser, Relationship Manager Fund and Insurers
belang zijn voor verzekeraars. Onze medewerkers maken
Services
graag een afspraak om u te informeren en adviseren over de gevolgen van beide richtlijnen voor uw organisatie.
Binnen KAS BANK houdt een bankbreed Solvency II projectteam zich intensief bezig met de implementatie van de Europese richtlijn Solvency II voor verzekeraars. Naast een continue analyse van de impact van Solvency II volgt het team nauwgezet alle ontwikkelingen rondom de invoering van de richtlijn per 1 januari 2014. Door in een vroeg stadium in gesprek te gaan zijn onze klanten tijdig op de invoering en de voor Solvency II gewenste rapportages voorbereid. Op dit moment zijn wij o.a. actief met de voorbereidingen voor de zogenaamde parallelrun door DNB in augustus 2012. Rapportagevereisten KAS BANK gebruikt voor haar rapportages het gerenom meerde administratiepakket Dimension van SimCorp. Uit een externe analyse is gebleken dat KAS BANK aan alle huidige rapportage-eisen kan voldoen. Met de invoering van Solvency II worden echter met name de rapportagevereisten aan de asset-zijde van de balans een stuk uitgebreider en specifieker dan nu het geval is. Op een aantal punten moet de huidige dataset aan gegevenselementen daarom verder worden uitgebreid. Zo zullen onder andere een aantal waarderingen worden toegevoegd om in de volledige Solvency II rapportage te kunnen voorzien. Doordat wij in een vroeg stadium hiervoor een samenwerking met een klant en een externe partij zijn aangegaan, bevindt dit traject zich nu in de afrondende fase.
KAS Selections • mei 2012
15
Verdwijnen kick-back fees: recept voor grotere transparantie of voor additionele verborgen kosten? In maart 2011 kondigde Minister van Financiën Jan Kees de Jager zijn ‘Actieplan Financiële sector’ aan als reactie op de commissie-De Wit. In zijn brief aan de Tweede Kamer presenteerde De Jager een aantal beleids- en wetgevingsplannen voor het vergroten van de trans parantie in de financiële sector. De minister wil hiervoor o.a. een verbod op ‘kick back fees’ bij beleggings ondernemingen instellen. Kick back fees botsen volgens De Jager met het principe dat beleggingsondernemingen zich op loyale, billijke en professionele wijze dienen in te zetten voor het belang van de klant. Een verbod op deze ‘distributievergoedingen’ zou, in lijn met de nieuwe richtlijnen van MiFID II, grotere transparantie kunnen afwingen. De vraag is echter of dit daadwerkelijk het geval
Mark Schilstra, Director Client Management KAS BANK
is. Leidt afschaffing juist niet tot nieuwe verborgen adviseurs het vertrouwen van beleggers kunnen winnen en
kosten?
behouden. De adviseur zal o.a. duidelijk moeten maken
Het afschaffen van de kick back fees heeft tot doel dat beleggings ondernemingen meer dan ooit in het belang van de klant handelen
waarom voor een bepaald fonds is gekozen en hoe de kosten van het geadviseerde of gekozen fonds zich verhouden tot andere fondsen of een veel goedkopere tracker. Anders dringt zich wellicht de vraag op of banken en vermogensbeheerders altijd de beste fondsen adviseren of
Investeren in fondsen
de fondsen waaraan zij de grootste kickback verdienen.
Investeren in beleggingsfondsen heeft zowel bij advies- als vermogensbeheerklanten het laatste decennium een enorme
Kick back fees
vlucht genomen. Door meer in beleggingsfondsen en minder
Een kick back fee is de beloning die een partij of persoon
in individuele aandelen te beleggen kan een betere risico
ontvangt bij het succesvol introduceren van een
spreiding worden bereikt en worden hoge kosten voor het
(commerciële) lead bij een andere partij/persoon. In het
discretionaire beleggen voorkomen. Ook kan zelfs de schijn
specifieke geval van beleggingsfondsen betreft het de
van voorkennis eenvoudig worden voorkomen en wordt het
provisie die een fondsenaanbieder aan een bank of
risico op ‘provisiejagen’ zo veel mogelijk beperkt.
vermogensbeheerder betaalt voor het aanbrengen van
Bij het verkopen en adviseren in beleggingsfondsen dienen
klanten voor zijn fondsen. Gangbaar hierbij, is dat de klant
volgens de AFM diverse standaarden in acht genomen te
geen vergoeding betaalt aan de bank of vermogens
worden. Hiermee wil de toezichthouder waarborgen dat
beheerder maar een management fee aan het beleggings
16
KAS Selections • mei 2012
fonds. Deze management fee wordt (inclusief een aantal
Verborgen kosten
andere kosten) verrekend in de dagelijkse ‘Net Asset Value’
Voor de belegger lijkt dit goed nieuws. Onzeker is echter of
ofwel de koers van het fonds. Uit deze management fee
de fondsenaanbieders hun tarieven inderdaad zullen
wordt vervolgens, in de vorm van de kick back fee, de
verlagen met het volledige bedrag van de kick back fees.
provisie aan de bank of vermogensbeheerder (terug)
Enkele fondsen hebben reeds aangekondigd hun marketing
betaald. Door deze constructie is het voor de klant niet erg
kosten te verhogen, omdat zonder de kick back fees banken
inzichtelijk welk deel van de ‘Net Asset Value’ uit provisie
de verkoopinspanningen voor hun fondsen wellicht zullen
voor de bank bestaat en welk deel uit provisie voor de
verminderen.
fondsaanbieder.
Verder kunnen ook de transactiekosten worden verhoogd. Gezien de grote concurrentie zal dit waarschijnlijk niet
Beleggingsadviezen worden normaal gesproken gratis
rechtstreeks gebeuren in de tarieven. Door echter meer te
gegeven. De kosten hiervan worden indirect terugverdiend
handelen in de beheerde portefeuilles van klanten, kan ook
met de kick back fees. Doordat kick back fees kunnen
extra worden verdiend op de transactiekosten.
oplopen tot ongeveer de helft van de management fees,
Tot slot zien wij een trend dat banken vanwege andere
betalen klanten indirect dus toch voor het advies van de
business modellen en het steeds duurder geworden
bank. Deze kosten worden gedragen door alle beleggers
discretionaire beleggen meer huisfondsen opzetten en
samen in het fonds. De bank ontvangt echter ook een kick
aanbieden, waardoor de bank de beheervergoeding in eigen
back fee indien de klant zonder advies het fonds aankoopt
huis houdt.
op de beurs. Execution only beleggers betalen dus mee aan advies dat zij zelf nooit hebben ontvangen. Bij een verlaging
Conclusie
van de management fees in combinatie met de introductie
Het afschaffen van de kick back fees heeft tot doel dat
van advieskosten bij banken, lijken de execution only klanten
beleggingsondernemingen meer dan ooit in het belang van
dan ook het meest te profiteren van het wegvallen van de
de klant handelen. Voor particuliere beleggers zal afschaffen
kick back fees.
van deze fees een grotere transparantie tot gevolg hebben. Zonder kick back fees heeft de belegger meer waarborgen
Een transparant model
voor een onafhankelijk advies. Wel heeft het afschaffen van
Minister de Jager wil met zijn Actieplan de transparantie van
de kick back fees een grote omslag in het verdienmodel van
de kosten van beleggingsfondsen vergroten. In een transpa
zowel bank, vermogensbeheerder als fondsenaanbieder tot
rant model betaalt de klant rechtstreeks aan zijn bank of
gevolg. De belegger zal in de komende periode dan ook
vermogensbeheerder voor het geven van goede adviezen en
alert dienen te zijn op de verschillende fees en additionele
betaalt hij de fondsenaanbieder een management fee voor
kosten die slechts tot doel hebben het aangepaste
zijn prestaties. Doordat de fondsenaanbieder geen
verdienmodel te maskeren.Transparantie en openheid zijn
(verborgen) kick back fees meer betaalt aan de bank of
hierbij kernbegrippen. KAS BANK levert graag haar bijdrage
vermogensbeheerder kan de management fee aanzienlijk
aan deze ontwikkeling.
lager uitvallen. Voor zowel adviseurs (banken en vermogensbeheerders) als fondsenaanbieders betekent dit een grote omslag in hun verdienmodel. In plaats van ‘gegarandeerde inkomsten’ uit de kick back fee moeten zij nu transparante advieskosten in rekening brengen, terwijl de beleggingsfondsen hun management fee, die in sommige gevallen wel voor de helft uit kick back fees bestaat, moeten verlagen met deze distributievergoeding.
KAS Selections • mei 2012
17
Global Custody Netwerk Nieuws Europa Duitsland - Eurex kondigt nieuwe derivatencontracten
Nederland - Introductie van AMX-index futures en
aan
opties Met ingang van 26 maart 2012 kunnen AMX-index futures verhandeld worden op NYSE Liffe Amsterdam. Handel in AMXindex optie contracten is mogelijk sinds 10 april 2012.
Per 2 maart 2012 faciliteert Eurex de handel in tien nieuwe
Oostenrijk - Clearing diensten voor hele CEESEG regio
dividend derivatencontracten op het Eurex platform. Deze
CCP.A, de Oostenrijkse CCP, werkt aan de invoering van
instrumenten dekken dividenden van geselecteerde sector
clearing services voor de beurzen in de hele CEESEG regio:
indices uit de EURO STOXX en STOXX Europe 600 indices,
Wenen, Praag,
waaronder de sectoren banken, verzekeringen, olie & gas,
Ljubljana en
telecommunicatie en nutsbedrijven. Eurex biedt ook een
Boedapest. CCP.A
market-making-regeling voor deze producten. De contracten
onderzoekt ook
worden afgewikkeld in contanten en uitgedrukt in Euro, en
interoperabiliteit
kunnen worden verhandeld van 08.30-17.30 CET.
oplossingen met
In samenwerking met de beurs van Wenen biedt Eurex
andere CCP’s.
Exchange sinds 19 maart 2012 ook derivatencontracten op de Russische RDX USD Index aan.
Buiten Europa Griekenland - Verder uitstel vermogenswinstbelasting
Het Griekse Parlement heeft ingestemd met uitstel van de
Maleisië/Hong Kong - Pilot platform voor
vermogenswinstbelasting (Capital Gains Tax). De belasting
grensoverschrijdende investeringen en afwikkeling van
op verkoop van
schuldbewijzen
effecten blijft
Bank Negara Malaysia (BNM), de Hong Kong Monetary
bestaan tot de
Authority (MAHK) en Euroclear Bank zijn op 30 maart 2012
introductie van de
gestart met een gezamenlijke pilot voor een handelsplatform
vermogenswinst
voor grensoverschrijdende investeringen en afwikkeling van
belasting op
schuldbewijzen. Beleggers in Hong Kong en Maleisië kunnen
1 januari 2013.
buitenlandse schuldbewijzen kopen en vasthouden en grensoverschrijdende transacties afwikkelen op DVP basis.
18
KAS Selections • mei 2012
SGX introduceert eveneens ‘dual currency trading’ voor beursgenoteerde effecten. Beursgenoteerde ondernemingen kunnen zelf kiezen in welke twee verschillende valuta hun effecten verhandeld worden. Zuid-Korea - Nieuwe belastingen voor buitenlandse
investeerders over niet-KRW obligaties Sinds 1 januari 2012 zijn buitenlandse beleggers niet langer Lokale en internationale obligatie-emittenten kunnen een
vrijgesteld van belasting op niet-KRW obligaties uitgegeven
breed scala aan obligaties uitgeven. Het platform moet de
door lokale
cross-border settlement van schuldbewijzen efficiënter
entiteiten. De nieuwe
maken en de uitgifteactiviteiten van schuldbewijzen in de
wetgeving is van
Aziatische markt versterken en vergroten.
toepassing op obligaties in
Singapore - SGX verbetert wereldwijde connectiviteit
vreemde valuta die
Singapore Exchange (SGX) en Eurex gaan een partnerschap
zijn uitgegeven na
aan om marktdeelnemers gemakkelijk aan te sluiten op
1 januari 2012. Voor obligaties in vreemde valuta die worden
elkaars markten. De link zal naar verwachting midden 2012
uitgegeven buiten Zuid-Korea blijft de belastingvrijstelling
effectief zijn en moet de toegang tot beide markten
ongewijzigd.
efficiënter en goedkoper maken. Thailand - Voorstel tot afschaffing dividendbelasting
De Thaise Securities and Exchange Commission (SEC) heeft voorgesteld om de dividendbelasting op het eigen vermogen af te schaffen. Als het voorstel wordt aanvaard, betekent dit afschaffing van dubbele belasting: momenteel geldt een vennootschapsbelasting voor uitgevende instellingen en een 10% bronbelasting op dividenden voor buitenlandse beleggers. SGX kondigde ook aan dat NYSE Technologies haar Secure
Het voorstel is een
Financial Transaction Infrastructure (SFTI) uitbreidt tot het
verdere stap in de
datacenter van SGX. Hierdoor krijgen beleggers uit de hele
richting van
wereld gemakkelijk toegang tot de derivaten- en effecten
integratie van de ASEAN (Association of Southeast Asian
markten van SGX. Gekwalificeerde beleggers in Singapore
Nations) kapitaalmarkten in Thailand, de Filippijnen,
krijgen ook toegang tot NYSE Liffe, de derivatenbeurs van
Singapore, Maleisië, Vietnam en Indonesië.
NYSE Euronext. Beide allianties maken deel uit van de strategie van SGX om toegang te krijgen tot de mondiale liquiditeit pools in de belangrijkste financiële steden en om Singapore te profileren als de Aziatische toegangspoort.
KAS Selections • mei 2012
19
Collateral- en liquiditeits management in de praktijk Collateral management en liquiditeitsmanagement vormen
De combinatie ISDA/CSA verkleint het tegenpartijrisico van
een belangrijk onderdeel van de interne governance bij
het pensioenfonds. Hiervoor in de plaats ontstaat echter een
Nederlandse pensioenfondsen. Onder andere als gevolg
operationeel risico. De juridische documenten hebben enkel
van nieuwe wet- en regelgeving onderzoeken steeds meer
waarde voor het fonds als deze correct uitgevoerd worden.
pensioenfondsen de mogelijkheid om het collateral
Dit legt haast vanzelf de nadruk op een goed functionerend
managementproces uit te besteden. Ook zijn zij op zoek
collateral management op basis van bestendige systemen
naar kwalitatieve liquiditeitsverschaffing. KAS Selections
en deskundig personeel. De betrokken medewerkers
geeft een voorbeeld uit de praktijk.
moeten gedegen kennis hebben van de verhandelde OTC derivaten en de onderliggende ISDA/CSA.
Pensioenfonds X heeft er voor gekozen om het vermogens beheer uit te besteden. De beheerder investeert binnen het mandaat van het pensioenfonds in een portefeuille van Amerikaanse effecten. Hij onderkent dat er een US dollar valutarisico ontstaat naar aanleiding van de ingenomen posities. Binnen het beleggingsbeleid van pensioenfonds X
Het liquiditeitsrisico, iets waar in het verleden bij collateral management weinig tot geen rekening mee werd gehouden, groeit in importantie
kiest men voor het afdekken van het valutarisico. Het fonds besluit om een valuta hedge (OTC derivaat) af te
De dagelijkse werkwijze bij Collateral management
sluiten ter mitigatie van het risico. Inherent aan het afsluiten
(vastgelegd in de CSA) bestaat uit:
van het derivaat is het tekenen van een ISDA overeenkomst.
• Waarderen posities
Gedurende de looptijd van het derivaat is er sprake van een
• Margin calls
tegenpartijrisico. Om dit risico te mitigeren sluit het fonds
• Reconciliatie
naast de ISDA ook een CSA (Credit Support Annex) af met
• Collateral settlements
de tegenpartij. Collateral management heeft van oorsprong vaak een operationeel karakter. Door de jaren heen is de taak van een collateral manager steeds verder geautomatiseerd, met de nadruk op het steeds verder mitigeren van de operationele risico’s. Net als vele andere pensioenfondsen staat pensioenfonds X onder druk om problemen uit het verleden aangaande de waardering van zijn derivatenportfolio te verkleinen. Het fonds denkt hierbij aan (proactieve) geautomatiseerde reconciliatie oplossingen. De wens tot automatisering in combinatie met het benodigde specialisme maakt dat pensioenfonds X op zoek gaat naar mogelijkheden voor outsourcing van de collateral management taken.
20
KAS Selections • mei 2012
Nieuwe klanten Nederland Bij collateral management lag tot voor kort de nadruk op het mitigeren van de bijbehorende operationele risico’s. Na het faillissement van Lehman Brothers in 2008 hebben veel partijen de bestaande ISDA/CSA’s heronderhandeld. Doel hiervan was veelal het verder mitigeren van het tegenpartijen marktrisico. Mogelijke aanpassingen zijn bijvoorbeeld een restrictievere acceptatie van collateral, lagere thresholds, hogere haircuts, lagere minimum transfer amounts en frequentere margin calls. Inherent aan de complexere CSA’s was een verdere druk op collateral systemen dan wel collateral service providers om deze procedures zoveel mogelijk geautomatiseerd uit te voeren.
Goldring S.A. Orderexecutie, Back Office Services, Custody en Settlement I.P. Intercapital Markets AD Derivatenclearing London Capital Associates Custody en Settlement Nationale Nederlanden Financiële Diensten Custody en Settlement Privium Fund Management Orderexecutie en Settlement Stichting Fondsenbeheer Waterbouw Custody, Settlement en Tax Reclaim
In dit voorbeeld heeft pensioenfonds X een ‘long’ exposure op Amerikaanse aandelen terwijl zij als onderpand Europese
Verenigd Koninkrijk
staatsobligaties of cash moeten storten. Dit is een liquiditeitsrisico en impliciet ook een valutarisico voor het fonds. Het liquiditeitsrisico, iets waar in het verleden bij collateral management weinig tot geen rekening mee werd gehouden, groeit in importantie. Pensioenfondsen worden namelijk in toenemende mate geconfronteerd met het risico dat zij over onvoldoende kwalitatieve liquiditeiten beschikken ten behoeve van de collateral uitvoering. Enerzijds leidt dit
JM Finn & Co Orderexecutie en Derivatenclearing Linear Investments Limited Back Office Services, Custody, Settlement en Model B Wedbush Securities Back Office Services, Clearing, Settlement en Securities Borrowing
tot beperkingen in de investeringsmogelijkheden van een fonds. Anderzijds krijgt de collateral service provider (noodgedwongen) de vraag om naast de operationele taak als collateral manager tevens als liquiditeitsverschaffer op te treden. Voor pensioenfonds X zou dit betekenen dat de collateral service provider voor het pensioenfonds de
Personalia
Amerikaanse aandelen omzet in Europese staatsobligaties. Vanwege nieuwe wet- en regelgeving (bijvoorbeeld EMIR en Dodd Frank voor IRS en CDS OTC derivaten) verwacht de markt een verdere outsourcing van de collateral management taken alsmede een groeiende vraag naar kwalitatieve liquiditeitsverschaffing.
Client management 1 maart: Martine Sala, Account Manager Institutional Services Sales & Business Development 1 maart: Edgar Kooter, Sales & Business Development Institutional Services Netherlands
KAS Selections • mei 2012
21
Laurens Visie Mensen worden steeds ouder. Wie
Het lijkt erop dat de individuele of Defined Contribution-
nu 65 is, wordt statistisch gezien
regeling definitief is geland (vanuit Amerika), eerst in de UK
86 (mannen) dan wel 89 (vrouwen).
en nu langzaam oprukkend naar de overkant van het Kanaal.
Gecombineerd met een dalend
Van de Nederlandse pensioenregelingen heeft bijvoorbeeld
geboortecijfer betekent dit dat er
nog altijd maar 7% afscheid genomen van de DB-regelingen.
in 2050 slechts twee actieve arbeidskrachten zijn tegenover
In de Verenigde Staten ontleent de 401(k) pensioen
iedere gepensioneerde. In 2010
spaarrekening zijn naam aan subparagraaf 410(k) van de
Laurens Vis,
waren er nog drie werkenden
Internal Revenue Code van de Amerikaanse belastingdienst.
Managing Director,
tegenover iedere gepensioneerde.
Vijftig miljoen werknemers maken hun periodieke bijdragen (waarbij iedere dollar één-op-één kan worden aangevuld
KAS BANK UK
door de werkgever) naar deze spaarrekeningen over. Voor het individu is dit weliswaar een prettig vooruitzicht,
Boetevrije opnames zijn alleen toegestaan voor spaarders
maar voor de samenleving als geheel is het niet zo positief.
ouder dan 59 ½ jaar.
Voor de pensioenfondsen betekent het bijvoorbeeld dat 80 procent met financieringstekorten kampt als gevolg van de
Sinds de introductie eind jaren tachtig in de vorige eeuw,
gestegen levensverwachting. In de UK wordt dan ook de
begint nu zo’n 60 procent (2011) van de Amerikaanse
ondergang van de eindloonregelingen voorspeld.
huishoudens aanspraak te maken op een uitkering van de spaarregeling. Hun vooruitzichten zijn echter akelig. In het algemeen is er sprake van onderdekking en zal het
Bij een DB-regeling wordt van de deelnemer geen enkele actieve handeling verwacht
gespaarde bedrag slechts voldoende zijn om 25 procent van de huidige levensstandaard te kunnen handhaven na pensionering. Hoe komt dat?
Hoog tijd voor een koerswijziging dus. Het blije individu
Bij een DB-regeling wordt van de deelnemer geen enkele
wordt vriendelijk gevraagd de wachtkamer van zijn
actieve handeling verwacht (anders dan het bezoeken van
toegezegde pensioenregeling te verlaten. In de UK is op dit
de jaarlijkse deelnemersvergadering en een vluchtige blik op
moment al 58% van de Defined Benefit-regelingen geheel
het jaarlijkse UPO). Dat is immers de aard van een
gesloten voor nieuwe deelnemers, 34% beperkt het aantal
collectieve regeling en van solidariteit tussen de generaties.
nieuwe deelnemers en 18% verkeert zelfs in staat van liquidatie. De overgang naar Defined Contribution-regelingen
Bij een DC-regeling ligt de bal echter duidelijk in het doel van
verloopt steeds sneller: van 8% in 2001 naar 39% in 2011.
de deelnemer zelf. Hij/zij moet zelf beslissen welk deel van
Vaarwel collectiviteit, solidariteit en participatie. Welkom
zijn inkomen opzij gelegd wordt voor zijn toekomstig
individualisering. En voor die individualisering wordt een
pensioen. Met als aansporing een verlaging van zijn belast
stevige prijs betaald. Ga maar na. Als ieder jaar een
baar inkomen en vrijstelling van belasting over rente-
beheervergoeding van 1,5% procent in rekening wordt
inkomsten, een ruime keuze uit beleggingsfondsen, de
gebracht, zowel tijdens de opbouw als gedurende de
mogelijkheid om aandelen in het eigen bedrijf te verwerven
uitkeringsperiode van het pensioen, dan gaat 40% van het
en de vrijheid om van beleggingsallocatie te wisselen als
potentiële pensioen uiteindelijk op aan de beheervergoeding.
meest zichtbare en verleidelijke prikkels.
22
KAS Selections • mei 2012
Maar hier ligt waarschijnlijk de zwakte van het systeem,
keuzemenu van de 401k-spaarders. Het ziet er immers naar
aangezien werkgevers hun werknemers alleen maar kunnen
uit dat zij voorlopig voor lange tijd ‘can check out any time
helpen bij het sparen voor de oude dag. Of bij het her-
they like, but they can never leave’.
alloceren van hun spaargelden ten opzichte van hun veranderende leefstijl naarmate zij ouder worden. Of
Dit in contrast tot de vooruitzichten voor huidige DB
vanwege veranderende economische omstandigheden, wat
spaarders die vriendelijk worden gevraagd om de risico’s en
dat aangaat. Zij kunnen hun werknemers echter niet
opbrengsten van hun investeringen zelf in de gaten te
dwingen om op een goede manier gebruik te maken van het
houden. Net zoals dertig geleden gebeurde in het land van
spaarsysteem.
‘the brave and the free’.
Bij een DC-regeling ligt de bal echter duidelijk in het doel van de deelnemer zelf
Vandaar de zoektocht naar een ‘hybride’ vorm waarin sprake is van een evenwicht tussen individuele schouders die het investeringsrisico dragen en enigerlei vorm van collectieve investeringen. Aangestuurd door professionals op
Recent pensioenonderzoek heeft aangetoond dat
basis van een transparante en concurrerende tariefstructuur.
aanpassingen in de allocatie van de beleggingen compleet zijn vastgelopen gedurende de economische crisis. Voor
Een vermenging van de beste elementen van collectieve
veel beleggers zijn de huidige moeilijke omstandigheden
DB-structuren en individuele DC ‘levensstijlregelingen’?
voldoende reden om zich geheel uit de markt terug te
Omdat het belang van het individu het meest gebaat is bij
trekken. De meeste ‘401k-ers’ zijn echter roerloos blijven
wat goed is voor het collectief als geheel?
zitten. Met als gevolg dat zij, terwijl al meer dan 40% van hun investeringen is belegd in aandelenfondsen, vrijwel
Het pensioendebat woedt voort. U kunt uw bijdrage leveren
‘verlamd’ steeds meer wegvluchten in US aandelen.
via www.mallowstreet.com.
Maar achter de wolken schijnt de zon. Het Amerikaanse ministerie van Arbeid vergroot zijn inspanningen om administrateurs en beleggingsmaatschappijen te dwingen inzage te geven in de werkelijke kosten van de 401k-regelingen. Als gevolg hiervan wordt een golf aan kostenverlagingen en nieuwe investeringskeuzes verwacht. Onder de bestaande regelgeving zijn de tarieven niet inzichtelijk in de jaarlijkse beleggingsoverzichten. En een kleine tariefwijziging kan, zoals hierboven geschetst, een stevige beleggingswinst opleveren op de lange termijn. Werkgevers zijn al bezig om de allocatie van hun beleggings fondsen op te schuiven richting fondsen met een lagere tarievenstructuur. Met als resultaat een verdere toename van het aantal passief beheerde aandelenfondsen op het
KAS Selections • mei 2012
23
NETHERLANDS
NETHERLANDS
UNITED KINGDOM
KAS BANK AMSTERDAM P.O. Box 24001 1000 DB Amsterdam The Netherlands Spuistraat 172 1012 VT Amsterdam The Netherlands T: +31 20 557 59 11
GERMANY
KAS BANK LONDON 5th Floor 10 Old Broad Street London EC2N 1AA United Kingdom T: +44 20 7153 36 00
KAS BANK WIESBADEN Biebricher Allee 2 65187 Wiesbaden Germany T: +49 611 1865 3800
www.kasbank.com
