KAMPIOENSCHAP BETERE ZORG EN WELZIJN VOOR KWETSBARE OUDEREN

KAMPIOENSCHAP

‘BETERE ZORG EN WELZIJN VOOR KWETSBARE OUDEREN’

Op maandag 8 maart 2010 opende het Wereldmuseum haar deuren voor meer dan 110 GENERO partners voor het “GENERO Kampioenschap: betere zorg en welzijn voor kwetsbare ouderen”. Doel van dit Kampioenschap was kennis delen rond centrale thema’s in de ouderenzorg, innovatieve ideeën voor verbetering bedenken en het scheppen van draagvlak voor invoering van de ideeën. Het Kampioenschap had de vorm van een Idea Factory, een methode waarbij eerst ‘de uitdaging’ op inspirerende wijze wordt neergezet en deelnemers vervolgens in kleine groepen voorstellen ontwikkelen, in competitie met elkaar. Na een welkomstwoord door Anton Westerlaken, voorzitter van GENERO, en een korte introductie van de methode gingen 14 teams meteen hard aan de slag. Af en toe voorzien van tips van een Adviescommissie bedachten de teams in totaal 115 ideeën. Een jury onder leiding van Marcelis Boereboom, directeur-generaal Langdurige Zorg bij het ministerie van VWS, beoordeelde alle ideeën. Zo bleken 25 ideeën innovatief, tussen organisaties verbindend, kostenefficiënt en haalbaar én meerwaarde te hebben voor ouderen.

GENERO Kampioenschap: ‘Betere zorg en welzijn voor kwetsbare ouderen’

2 De acht vraagstukken van het Kampioenschap: 1 Hoe ondersteunen we ouderen het beste met het opbouwen van een goed sociaal netwerk, zodat zij zo zelfredzaam mogelijk kunnen zijn? 2 Bedenk een project om kwetsbare allochtone ouderen te bereiken. 3 Er is behoefte aan een meer integrale wijkgerichte aanpak in zorg en welzijn voor kwetsbare ouderen. Hoe kunnen we dit het beste implementeren? 4 Hoe stimuleren we wat ouderen nog wél kunnen, ondanks beperkingen? 5 Verzin een project om de mantelzorger ondersteuning te bieden en te voorkomen dat hij/zij overbelast raakt. 6 Wat zijn de belangrijkste verbeteringen die we in onderwijs en opleiding aan verzorgenden/verplegenden van ouderen moeten aanbrengen? 7 Welke hindernissen in regels en procedures die optimale zorg en welzijn voor ouderen in de weg staan kunnen we wegnemen en hoe?

De beoordelingscriteria: 1 Hoe innovatief is het voorstel? 2 Wordt een verbinding gemaakt of versterkt tussen organisaties? 3 Hoe groot is de kans dat het idee zal worden uitgevoerd? 4 Hoe groot is de kostenefficiëntie? 5 Hoe groot is de meerwaarde voor ouderen?

8 Open categorie De jury Vlnr: Pim van Aken (ZonMw programmacommissie), Anna Nieboer (iBMG), Piet Boekhoud (Albeda College), Wim van der Meeren (CZ Zorgverzekeringen), Steven Lamberts (ZonMw programmacommissie), Lex Burdorf (Erasmus MC), Marianne Donker (gemeente Rotterdam), Marcelis Boereboom (VWS), Leny Wesenhagen (Zorgbelang), Huib Pols (Erasmus MC), Alex Smits (ANBO gewest Rotterdam).


3

‘De wereldkeuken thuis’ – een winnend idee Het team van Mieke Reynen, bestuurder van Stichting Sprong in Rotterdam, een samenwerkingverband van drie eerstelijnsgezondheidscentra, heeft na een spannende strijd het Kampioenschap gewonnen. De teamleden kenden elkaar nog niet bij aanvang, maar hebben ook niet de tijd genomen om uitgebreid kennis te maken. Na een kort voorstelrondje met naam en functie werd meteen hard gewerkt. Het eerste idee was snel bedacht en scoorde meteen hoog. Dit was een grote stimulans.

Vrij snel had het team een effectieve manier van werken ontwikkeld. De ideeën borrelden op, in de groep werden die samengevat en aangescherpt. Door alle vijf beoordelingscriteria na te lopen en extra aanvullingen te maken, werkten ze elk idee verder uit. Toen er steeds meer reacties van de jury terugkwamen, bleek het prettig het team op te delen. Een paar teamleden werkten aan het verbeteren van al ingediende ideeën naar aanleiding van commentaar van de jury, de anderen aan nieuwe ideeën. Als een van beide groepjes klaar was, werd teruggekoppeld met het hele team. De werkwijze was dus heel gestructureerd en methodisch met een goede taakverdeling, waardoor het team snel tot conclusies kwam. Mieke bekent dat ze erg fanatiek was en ook goed de punten bijhield. Zo was altijd duidelijk welke idee aanscherping kon gebruiken. Het team heeft weinig gebruik hoeven maken van de Adviescommissie (zie pagina 7).

Het winnende team Vlnr: Hans de Zwart (De Stromen Opmaat Groep), Ellen van der Plank (gemeente Delft), Jeroen Merkx (Careyn), Mireille Salden (GGZ Westelijk Noord-Brabant), Mieke Reynen (Stichting Sprong).

Al tijdens het diner na afloop werd het idee besproken met andere GENERO partners. De jury was duidelijk in het vragen om aanvullende informatie en de punten per criterium gaven aan waar verbeterd kon worden. Alleen bij het eerste idee is overlegd met de adviseurs of het inderdaad was wat verwacht werd. Later kwam de Adviescommissie kijken hoe het team werkte om ook andere teams van hun werkwijze te kunnen laten profiteren. Zelf was Mieke erg gecharmeerd van het idee van “De wereldkeuken thuis”. Samen met allochtone ouderen


4 wordt een traditioneel recept opgezocht. De ingrediënten worden gezamenlijk ingekocht en klaargemaakt. Vervolgens worden buren en andere ouderen uitgenodigd om deze maaltijd te komen eten. De kosten worden gedeeld door bij ieder een keer te gaan eten. Dit zou een gezamenlijk project zijn van ouderenzorgorganisaties, maaltijdservice en welzijnswerk met een betrokkenheid voor vrijwilligersorganisaties en allochtone ouderenorganisaties. En de Wereldwinkel en woningcorporaties leveren input. Dit idee was volgens de jury 12 (van maximaal 15) punten waard. Maar belangrijker nog was dat het idee al tijdens het diner na afloop werd besproken met andere GENERO partners. Mieke Reynen verwacht dan ook dat ze binnenkort een afspraak zal maken met drie Rotterdamse organisaties om het idee op kleine schaal te implementeren in Feijenoord en wellicht ook in het centrum van Rotterdam.

GENERO – Geriatrisch Netwerk Rotterdam en Omgeving – het regionale netwerk onder regie van het Erasmus MC beoogt verbetering in zorg en welzijn voor ouderen te realiseren door het betrekken van alle voor zorg en welzijn relevante partijen. Alleen door samenwerking kunnen optimale zorg en welzijn voor ouderen en effectieve en kwalitatief goede zorginnovaties worden ontwikkeld, geëvalueerd en geïmplementeerd. Regelmatig worden activiteiten georganiseerd om samenwerking en samenspraak te stimuleren, van elkaar te leren, ideeën te genereren en bekend te raken met elkaars kennis en expertise. Voor meer informatie over GENERO zie www.erasmusmc.nl/genero, of neem contact op met Dini Smilde, [email protected]

Het Nationaal Programma Ouderenzorg is een programma van ZonMw, in samenwerking met de NFU. Opdrachtgever is het ministerie van VWS. Een korte impressie van het GENERO Kampioenschap vindt u ook op de landelijke website: www.nationaalprogrammaouderenzorg.nl


5

‘Het is belangrijk het netwerk ook op langere termijn in stand te houden.’ Marcelis Boereboom, directeur-generaal Langdurige Zorg van het ministerie VWS, trad bij het GENERO Kampioenschap op als juryvoorzitter. Alle juryleden, inclusief de juryvoorzitter, kregen een team toegewezen waarvan ze de ideeën beoordeelden. Bij twijfel werd onderling overlegd, om zo tot een goed en afgewogen oordeel te kunnen komen. De jury was unaniem in haar oordeel dat team 6 (zie pagina 3) de winnaar was. De ideeën van dat team sprongen er echt uit; ze waren goed uitgewerkt, zo concreet en haalbaar mogelijk.

Bij de beoordeling viel op dat er veel aandacht was voor het betrekken van studenten en leerlingen bij zorg en welzijn voor ouderen. Onder andere werd gedacht aan het inzetten van maatschappelijke stages, of het ruilen van diensten tussen ouderen en jongeren. Een partij die nog wat weinig in de voorstellen werd teruggezien was de woningbouwcorporatie, terwijl revitalisering van wijken zeker ook aandacht verdient in het verbeteren van zorg en welzijn voor ouderen. De jury had grote waardering voor de hoeveelheid denkwerk en het debat in alle teams. Dit levert een grote meerwaarde op voor het versterken van GENERO. Het is belangrijk het netwerk ook op langere termijn in stand te houden, want we staan voor grote uitdagingen in de zorg. De zorg kost veel geld en vraagt veel arbeidskrachten, die er in de toekomst steeds minder zullen zijn. We

moeten dus met slimme, effectieve en efficiënte oplossingen komen. GENERO is een groot netwerk, dat zowel grootstedelijk als landelijk gebied omvat. Tussen deze regio’s bestaan grote verschillen. In Nederland willen we vaak alles voor iedereen op dezelfde manier regelen en organiseren. Marcelis Boereboom vindt dat we moeten accepteren dat er verschillen tussen mensen en regio’s bestaan. Stedelijk gebied vraagt mogelijk om andere oplossingen dan een landelijk gebied. Ideeën voor wijken in Rotterdam kunnen misschien wel gebruikt worden in andere grote steden, maar het platteland in Zeeland vraagt wellicht om een andere idee. We moeten gerichter naar oplossingen zoeken en goed nadenken welke gebieden van elkaar kunnen leren.


6

‘Betrokkenheid van team met kwetsbare ouderen was hartverwarmend.’ Mevrouw Mieke van de Ven-Heere is lid van het GENERO Ouderen- en Mantelzorgforum en vertegenwoordigt de zorgvrager. Ze heeft een uitstekende middag gehad tijdens het GENERO Kampioenschap. Het was inspirerend om te zien hoeveel enthousiaste deelnemers er waren. Ze zat in een divers team waarin ook vertegenwoordigers zaten van een gemeente, allochtonenorganisaties, zorg en onderwijs. Ze vond het interessant om hen te horen praten over hun werk en te horen hoe betrokken ze zijn.

Het team van Mieke begon met een rondje waarin iedereen zich voorstelde, maar al snel kwam een briefje van de jury dat ze moesten opschieten. Het team had twee trekkers, maar ook de anderen waren erg actief en het resultaat was vooral een levendig groepsgesprek. De rode draad in de discussies bleek de behoefte aan een kernteam in elke wijk dat kwetsbare ouderen kan signaleren, initiatieven kan ontplooien om hen te bereiken en dat tegelijkertijd ook zelf in staat is om hun hulpvragen te beantwoorden.

een programma opgesteld voor de kwetsbare oudere met een verdeling van taken binnen het eigen netwerk. Een kind spreekt af eens per week langs te komen en een van de buren doet af en toe de boodschappen. Zo wordt het isolement verminderd en kan de oudere langer zelfstandig blijven wonen. Het idee is wellicht niet zo innovatief en een van de teamleden vertelde dat het al geïmplementeerd gaat worden bij een van de GENERO partners. Maar wat Mieke betreft mogen meer organisaties hiermee aan de slag gaan.

De diverse invalshoeken van haar teamleden maakten de middag bijzonder. Het viel niet mee om zomaar een aantal innovatieve projecten te bedenken. Met betrekking tot de ideeën van haar eigen team, was Mieke van de Ven vooral gecharmeerd van het idee om een conferentie rond een hulpvrager te organiseren met het netwerk van familie, vrienden en buren. Al pratende met elkaar wordt

Mieke vond de betrokkenheid van haar teamleden met kwetsbare ouderen hartverwarmend. Het is toch opvallend dat iedereen tegen dezelfde problemen aanloopt en dat het zo moeilijk is om in de praktijk voorzieningen te stroomlijnen en de (financiële) schotten voor individuele hulpvragen weg te halen. Dit is de grote uitdaging voor de komende tijd met een steeds grotere groep van ouderen.


7

‘Uiteindelijk lopen groepsprocessen vooral goed als men elkaar goed ligt.’ Jos Zandvliet is waarschijnlijk de enige werknemer in Nederland die ’vliegende kiep’ op zijn visitekaartje heeft staan. Hij werkt op stafniveau bij ZonMw en is daar betrokken (geweest) bij diverse programma’s en implementatie- en communicatieactiviteiten, als trajecten opgestart of vlot getrokken moeten worden of als tijdelijk vervanger van vertrokken medewerkers. Hij is een generalist die vooral projectmatig werkt. Tijdens het GENERO Kampioenschap was Jos samen met Astraia Ruhl (ook ZonMw), Eveline Bunge (GENERO) en Menno Kok (Erasmus MC) lid van de Adviescommissie. Deze commissie gaf de deelnemende teams op verzoek én ongevraagd advies.

Jos is weinig rechtstreeks om advies gevraagd. Hij zag dat inhoudelijk advies ook niet nodig was, want alle deskundigheid was al aanwezig aan de tafels. Zijn taak was vooral dóór te vragen om een idee concreter te maken. Soms vond een team het moeilijk om van een idee tot de uitvoering van een plan te komen; wie moet er bij het project betrokken worden, wat zijn de belemmerende factoren? In die gevallen heeft hij door vragen te stellen geholpen om het idee uit te werken. Het is hem opgevallen dat er veel creatieve oplossingen kwamen. Door het bijeenbrengen van verschillende werelden voelen mensen zich vrij om nieuwe oplossingen te bedenken en dat kan heel verhelderend zijn. En het blijkt ook dat er voor een probleem altijd meerdere oplossingen mogelijk zijn. Zelf vond hij vooral interessant de oplossingen die aangedragen werden voor het benutten van de kennis en kunde die bij kwetsbare ouderen zelf aanwezig zijn. Een goed voorbeeld hiervan is het idee van een ruilbank, waarbij vraag en aanbod van ouderen bij elkaar wordt gebracht.

Vorige week nog hoorde hij op een congres (“Kennis Beter Delen”, dat hij zelf organiseerde) van een consultant verandermanagement dat implementatie vooral afhankelijk is van de mensen die het werk doen. Veranderingen moeten van binnenuit komen, en niet top-down of bottom-up. Veranderingen zijn daarmee sterk afhankelijk van het groepsproces en moeilijk te sturen. Dat zag je tijdens het Kampioenschap ook. Een bepalende factor voor het succes van de teams was dat er een leider was die het voortouw nam, samenvatte, taken verdeelde of zelf ging schrijven. Uiteindelijk lopen groepsprocessen vooral goed als men elkaar goed ligt. Als het tussen de teamleden onderling minder klikte, was er meer weerstand en waren meer woorden nodig. Jos vond het Kampioenschap niet alleen een prachtige methode om snel en samen nieuwe ideeën te genereren. Kennismaken deden de deelnemers ook, letterlijk en figuurlijk. Want door kennis te delen, vermenigvuldig je het.


8

Uitnodiging

15 a --- pril ´ --- 10 14: --30 -18

:00

Op 15 april 2010 wordt in een interactieve netwerkbijeenkomst een vervolg gemaakt met de ideeën van het GENERO Kampioenschap. Alle 115 ideeën worden tentoongesteld, u kunt zich op thema’s inschrijven en plannen en ervaringen uitwisselen.

Locatie:

Engels (100 m van Rotterdam CS) Groot Handelsgebouw Stationsplein 45 3013 AK Rotterdam www.engels.nl

Bereikbaarheid: Engels is goed te bereiken. Trein, tram, metro, bus en taxi stoppen voor de deur. De bewaakte parkeergarage Groot Handelsgebouw / Engels biedt 200 parkeerplaatsen. Tijd:

14:30 – 18:00 uur

Aanmeldingen: Voor deelname kunt u zich tot en met 9 april 2010 opgeven via [email protected]


9

Deelnemers GENERO Kampioenschap Felicite Adams, Gemeente Delft Pim van Aken, ZonMw, Den Haag Miriam Ameling, Zorgboulevard Rotterdam Christine van Amstel, Fysiotherapie van Amstel, Hellevoetsluis Sikko Bakker, Gemeente Rotterdam Ricardo Balkhoven, CVD, Rotterdam Veronique Bekendam-Pardoel, Diaconessenhuis, Leiden Marlou van den Berg, Woonbron, Rotterdam Piet Boekhoud, Albeda College, Rotterdam Henk den Boer, De Stromen Opmaat Groep Marcelis Boereboom, Ministerie van VWS, Den Haag Eric Borggreve, Wonen & Zorg Vestia Groep, Rotterdam John Boumans, Achmea, Zwolle Eveline Bunge, GENERO, Rotterdam Lex Burdorf, Erasmus MC, Rotterdam Tischa van der Cammen, Erasmus MC, Rotterdam Zeki Celikkaya, SMDD, Rotterdam Ruthmila Cicilia, St. Zorgcocon kpa en Alzheimer Nederland, Rotterdam Olfert Dapper, REZO Goeree-Overflakkee Dominique Deguelle, Cofely Healthcare, Utrecht Cees van Die, GENERO Ouderenforum, Middelharnis Marianne Donker, Gemeente Rotterdam Leen van den Dool, Gemeente Papendrecht Ilse van Driel, Stichting ELO ROS, Delft Frans van Eede, Veersche huisartsencoöperatie, Westkapelle Martin Eelderink, Thuiszorg Rotterdam Jennifer Eeuwijk, GENERO, Rotterdam Ed Emmen, Thuiszorg Rotterdam Katja van Essen, Stichting IJsselwijs, Rotterdam Durk Fekkes, Erasmus MC, Rotterdam Leonoor de Geus, GGD West-Brabant, Breda Yvonne Gilijamse, Laurens, Rotterdam

Marleen Goumans, Instituut voor Gezondheidszorg, Hogeschool Rotterdam Johan van de Griend, GGD Zuid-Holland Zuid, Dordrecht Karel Haga, Wmo-IJsselmonde, Rotterdam Zakaria Hamidi, Newquest, Rotterdam Ariane Hamming, Medisch Centrum Schiedam-Rijnmond, Schiedam Liesbeth den Hartigh, CIZ district Zuid West, Rotterdam Gert Jan van der Hout, Gemeente Rotterdam Henny Houtzager, Laurens, Regio Zuid Oost, Rotterdam Tanja Jagtenberg, CVD, Rotterdam Bob Janse, Laurens regio Noord-Oost, Capelle aan den IJssel Myrthe de Jong, Stichting de Wielborgh, Dordrecht Arnold Jongenburger, Laurens Antonius Binnenweg, Rotterdam Peter Kamsteeg, Stichting Zorg Op Noord, Capelle aan den IJssel Sandra Kersten, De Stromen Opmaat Groep, Rotterdam Connie Klingeman, Stichting Zorgbeheer De Zellingen, Capelle aan den IJssel Menno Kok, Erasmus MC, Rotterdam Annette van Krimpen, Calibris, Rotterdam Nelly Labrie, Stichting MDA, Rotterdam Steven Lamberts, ZonMw, Den Haag Anouk van Lange, Avans Hogeschool, Breda Mohamed Laziz, Stichting Platform Islamitische Organisaties Rijnmond, Rotterdam Mw H.P. de Leeuw, GENERO Ouderenforum, Goes Joke Lieshout, De Stromen Opmaat Groep, Rotterdam Bertus van Loon, Surplus Welzijn, Breda Wim van der Meeren, CZ Zorgverzekeringen, Tilburg Agma van Meijgaarden-Spit, Careyn Thuiszorg, Breda Jeroen Merkx, Careyn de Plantage, Brielle *

Eric Moleman, Laurens / IJsselland Ziekenhuis, Capelle aan den IJssel Bianca van Moorsel, Thuiszorg Rotterdam Frits Mulder, Stichting MDA, Rotterdam Gerard Muller, Utrecht Anna Nieboer, Erasmus MC, Rotterdam Leona Ouwehand, Laurens Wonen, Rotterdam Els van der Plank, Gemeente Delft * Huib Pols, Erasmus MC, Rotterdam Bert Prins, Centrale HuisartsenPosten Rijnmond, Rotterdam Rinesh Raghoe, Woonstad Rotterdam Rabin Ramadhin, Rotterdam Mieke Reynen, Stichting Sprong, Rotterdam * Rianne Robijn, De Stromen Opmaat Groep, Rotterdam Pieter Roelfsema, Ministerie van VWS, Den Haag Sabina Rollema, S.W.O.R. & Steunpunt Mantelzorg, Ridderkerk Leny Rollfs, Ouderenwerk Noord, Rotterdam Claire Romijn, Albeda College, Rotterdam Geert van Rooij, Centrum Huisartsen Schiedam Astraia Ruhl, ZonMw, Den Haag Mireille Salden, GGZ Westelijk Noord-Brabant, Halsteren * Constant van Schelven, De Stromen Opmaat Groep, Rotterdam Mw M.E. Seijmonson-Hart, GENERO Ouderenforum, Capelle aan den IJssel Maria Smedts, Context, Rotterdam Dini Smilde-van den Doel, GENERO, Rotterdam Alex Smits, ANBO gewest Rotterdam Ella Steehouwer-Schuller, GENERO Ouderenforum, Maassluis Petra van Steel, Woonbron IJsselmonde, Rotterdam Helma Steketee, Gemeente Delft Erik Strating, Laurens Centrum, Rotterdam Huub Stroeks, Medisch Centrum Alkmaar Sylvia Strooband, Calibris, Rotterdam

Toes Thijssen, Zorgbelang Zuid-Holland, Rotterdam Gabrielle Tigchelaar, De Stromen Opmaat Groep, Rotterdam Hans Valkenburg, Alzheimer Nederland, Rotterdam Mieke van der Ven-Heere, GENERO Ouderenforum, Barendrecht Hester Verbeek, Woonbron Prins Alexander, Rotterdam Annie Verduyckt, GGZ Westelijk Noord-Brabant, Halsteren Wilma van der Vlegel, IJsselland Ziekenhuis, Capelle aan den IJssel Elly van der Vliet, Zorgboulevard Rotterdam Brenda Voet, Résidence Oud-Bommenede, Zonnemaire Toon Voorham, Hogeschool Rotterdam Ron Vos, De Stromen Opmaat Groep, Rotterdam Paul de Vreede, Erasmus MC, Rotterdam Harry Wagemakers, Genootschap Fysiotherapie Hollands Midden, Dordrecht Jeanette van Walderveen, Woonstad Rotterdam Janneke van der Wees, Albeda College, Rotterdam Leny Wesenhagen, Zorgbelang Nederland, Maassluis Anton Westerlaken, Erasmus MC, Rotterdam Godert van Wezep, Laurens Antonius IJsselmonde, Rotterdam Teuni van Wijngaarden-van Dieren, Stichting Zorgbeheer De Zellingen, Capelle aan den IJssel Floor Willeboordse, GENERO, Rotterdam Judith Wolleswinkel-van den Bosch, Pallas, health research and consultancy, Rotterdam Mijke Zeegers, GENERO, Rotterdam Hans de Zwart, De Stromen Opmaat Groep, Rotterdam * Mirjam Zweserijn, IJsselland Ziekenhuis, Capelle aan den IJssel * GENERO Kampioenschap winnaars (team 6)


KAMPIOENSCHAP BETERE ZORG EN WELZIJN VOOR KWETSBARE OUDEREN

Recommend Documents