AANTEKENEN Stichting Omroep Drenthe t.a.v. het bestuur Postbus 999 9400 AZ ASSEN
Datum 4 november 2002
Onderwerp periodieke controle 2002
Uw kenmerk
Ons kenmerk JuZa-004982-ibo
Contactpersoon mr. I.M. Borninkhof-Slabbers
Doorkiesnummer (035) 7737 754
Geacht bestuur, Bij brief van 29 mei 2002 hebben wij u verzocht ons toe te zenden de integrale opnamen van de in de week van 27 mei tot en met 2 juni uitgezonden radio- en televisieprogramma’s, inclusief herhalingen en teksttelevisie-uitzendingen. Tevens hebben wij opgevraagd een volledig ingevuld formulier ‘Opnamegegevens Regionale Omroep Radio / Televisie’, een volledig ingevuld programmaschema voor radio en televisie, een uitzendschema zoals wordt gebruikt voor de eindregie, een overzicht van de hoeveelheid uitgezonden reclamezendtijd, alsmede alle in het kader van sponsoring met derden gemaakte overeenkomsten. Bij schrijven van 10 juni 2002 ontvingen wij van u opnamen van televisie- en radioprogramma’s, de formulieren ‘Opname gegevens Regionale Omroep Radio / Televisie’ en programmaschema’s voor radio en televisie. Bij brief van 19 juni 2002 ontvingen wij van u overzichten van de hoeveelheid uitgezonden reclamezendtijd en schriftelijke overeenkomsten die in het kader van sponsoring met derden zijn gemaakt. Gebleken is dat niet alle televisieopnamen en niet alle overeenkomsten met derden door ons zijn ontvangen. Op 5 september zijn deze telefonisch opgevraagd en bij schrijven van 18 september 2002 hebt u deze alsnog aan ons toegestuurd. Daarmee hebben wij alle opgevraagde informatie ontvangen. 1. ICE-norm Wij stellen vast dat u heeft voldaan aan de ICE-norm. Hierna volgen onze bevindingen. Radio In de uitzendweek van 27 mei tot en met 2 juni 2002 heeft u tussen 6.00 tot 23.00 uur 84,5 uur uitzending verzorgd. Van deze 84,5 uren heeft u 55,75 uren programmaonderdelen van informatieve, culturele of educatieve aard uitgezonden, die in het bijzonder betrekking hebben op uw provincie (ICE-programmaonderdelen). De programmaonderdelen die volgens u als ICE-programmaonderdelen zijn aan te merken zijn door ons getoetst. Deze programmaonderdelen bevatten, met uitzondering van Hemmeltied, naar ons oordeel meer dan 50 procent regionale ICE per programmaonderdeel. Deze programmaonderdelen worden derhalve beschouwd als ICE-programmaonderdelen. Hemmeltied wordt niet aangemerkt als ICE-programmaonderdeel aangezien dit minder dan 50 procent regionale ICE bevat. Van dit programmaonderdeel zijn overigens wel het aantal ICE-minuten meegeteld, te weten 66 minuten.
Voorts hebben wij van de programmaonderdelen die volgens uw eigen opgave minder dan 50 procent ICE bevatten het aantal door u opgegeven ICE-minuten meegeteld, namelijk 35 minuten. Op basis van het bovenstaande stellen wij vast dat u in 84,5 uur radioprogramma 57,43 uur ICEprogrammaonderdelen heeft uitgezonden. Dit is 68 procent. Hiermee voldoet u aan de in artikel 51e, aanhef en onderdeel a, van de Mediawet gestelde norm van 50 procent ICEprogrammaonderdelen. Televisie In de uitzendweek van 27 mei tot en met 2 juni 2002 heeft u tussen 00:00 uur en 24:00 uur 168 uur uitzending verzorgd. Van deze 168 uren zijn door ons 165 uur beoordeeld als programmaonderdelen van informatieve, culturele of educatieve aard, die in het bijzonder betrekking hebben op uw provincie (ICE-programmaonderdelen). Dit is 98 procent. Hiermee voldoet u aan de in artikel 51e, aanhef en onderdeel a, van de Mediawet gestelde norm van 50 procent ICE-programmaonderdelen. 2. Sanctievoornemen Hiermee brengen wij u op de hoogte van ons voornemen tot het opleggen van een bestuurlijke boete wegens overtreding van de artikelen 52, tweede en vierde lid van de Mediawet. 2.1 Oproep voor nevenactiviteit Feiten Tijdens de tekst tv is een promo uitgezonden waarin een videoband van de serie ‘En toen was er de dood’ te koop wordt aangeboden. De promo werd uitgezonden tussen de normale tekst tv, Op de betreffende pagina van tekst tv staat te lezen: ‘De 5-delige serie is te koop op video. Maak € 27,50 over op bankrekening 28.28.77.969 t.n.v. Stichting Mediareclame Drenthe o.v.v. En toen was er de dood… Voor meer informatie bel met RTV Drenthe: 0592-338080’. De promo is op donderdag 30 mei in totaal 74 keer aangetroffen. Relevante bepalingen Artikel 52, vierde lid, van de Mediawet: Behoudens toestemming van het Commissariaat bevatten programma's van instellingen die zendtijd hebben verkregen geen oproepen in het kader van ledenwerving, verenigingsactiviteiten of nevenactiviteiten. Hoofdstuk 2, paragraaf 3, van de Richtlijn Nevenactiviteiten: Het verbod van oproepen geldt ook voor mededelingen omtrent uitgaven in het kader van de exploitatie van auteursrechten op programma's van instellingen die zendtijd hebben verkregen, met uitzondering van mededelingen over het ter beschikking stellen aan derden van programma’s of programmaonderdelen of vastleggingen daarvan mits voldaan wordt aan de volgende voorwaarden: de uitgaven zijn niet eerder dan één maand na de laatste oproep ter zake in de handel verkrijgbaar; en in de mededeling wordt uitsluitend de betrokken omroepinstelling als uitgever genoemd; en de mededeling wordt uitgezonden in onmiddellijke aansluiting aan het programmaonderdeel waarop de mededeling betrekking heeft.
JuZa-004982-ibo • blad 2
Voorlopig standpunt Het te koop aanbieden van videobanden van een programmaonderdeel is een oproep voor een nevenactiviteit van de omroep. Deze oproep is niet gedaan meteen aansluitend aan het programmaonderdeel in het reguliere televisieprogramma waarop de mededeling betrekking heeft. U heeft daarmee naar ons voorlopig oordeel artikel 52, vierde lid van de Mediawet overtreden. Te uwer informatie merken wij het volgende op. Op grond van hoofdstuk 2, paragraaf 3, van de Richtlijn Nevenactiviteiten is het mogelijk om een oproep voor nevenactiviteiten in een reclameblok uit te zenden. In dat geval dient u evenwel artikel 50, achtste lid van de Mediawet in acht te nemen: een reclameblok dient als zodanig herkenbaar en duidelijk onderscheiden te zijn van de andere programmaonderdelen. Hiervan was in onderhavige zaak geen sprake. 2.2 Niet toegestane vermijdbare reclame-uitingen Feiten ’t Weerproatie Op 31 mei 2002 heeft u het programmaonderdeel ’t Weerpraotie uitgezonden. Dit weerbericht is op locatie opgenomen. Aan het begin van het programmaonderdeel staat de presentator voor Airport Groningen. Na het geven van de weersvoorspelling komt de incheck balie van het vliegveld in beeld, waar de presentator en een andere man voor staan. De twee mannen zeggen tegen de grondstewardess: ”Bahamas alsjeblieft”. Er komt een derde man aanlopen tegen wie de eerste twee zeggen dat ze het weer hier ‘zat’ zijn. Vervolgens wordt getoond hoe de drie mannen op een vliegtuig van Transavia toelopen. Daarna wordt de cabine van het vliegtuig in beeld gebracht, waar de naam Transavia alsmede het logo van Transavia zichtbaar zijn op de hoofdsteunen van de stoelen. Het totale programmaonderdeel duurt 2 minuten en 10 seconden. Aftitelrol Aan het einde van diverse programmaonderdelen wordt op de aftiteling vermeld door wie de kleding is verzorgd. Het betreft de navolgende programmaonderdelen: Datum
Programmanaam
Vermelding op aftiteling
Zondag 26-05 Maandag 27-05 Dinsdag 28-05 Dinsdag 28-05 Woensdag 29-05 Vrijdag 31-05
TV Drenthe Sport TV Drenthe Sport TV Drenthe Nieuws Drents Diep TV Drenthe Nieuws TV Drenthe Nieuws
Kleding: Lady Leads kleding: Schomaker Mannenmode*) kleding: Schomaker Mannenmode kleding: Schomaker Mannenmode kleding: Schomaker Mannenmode kleding: Buining Mode
*) Aan begin en einde van dit programmaonderdeel is ook nog een sponsorvermelding geplaatst van Schomaker Mannenmode. U heeft contracten overgelegd van bovengenoemde bedrijven. Hieruit blijkt dat Leads Jeans en Fashion, en Buining Mode kleding in bruikleen geven en dat u op de aftiteling zult vermelden: ‘Met dank aan Leads Jeans en Fashion’, respectievelijk ‘Met dank aan Buining Mode’. Met Schomaker Mannenmode is overeengekomen dat als tegenprestatie voor een sponsorbijdrage in geld Schomaker Mannenmode op een billboard vermeld zal worden: ‘Dit programma werd mede mogelijk gemaakt door Schomaker Mannenmode’. Daarnaast is met Schomaker Mannenmode overeengekomen dat Omroep Drenthe kleding voor redacteuren en verslaggevers koopt, dan wel huurt. De tegenwaarde van deze kleding zal aan Schomaker Mannenmode worden vergoed door middel van radio- en/of tv-commercials. JuZa-004982-ibo • blad 3
Relevante bepalingen Artikel 52, tweede lid, van de Mediawet: 2. De programma's als bedoeld in het eerste lid bevatten voorts geen andere reclame-uitingen tenzij dit niet vermijdbaar is. Bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald in welke gevallen een reclame-uiting in een programma niet vermijdbaar kan worden geacht, alsmede wanneer het is toegestaan dat programma's reclame-uitingen bevatten. Artikel 28, eerste lid, van het Mediabesluit: 1. In programma-onderdelen van informatieve en educatieve aard zijn vermijdbare reclameuitingen in de vorm van het tonen of vermelden van een product of dienst toegestaan, mits: a. de vertoning of vermelding past binnen de context van het programma; b. de vertoning of vermelding geen afbreuk doet aan de programma-formule of de integriteit van het programma; c. de vertoning of vermelding niet op een overdreven of overdadige wijze plaatsvindt; en d. er geen sprake is van specifieke aanprijzingen van deze producten of diensten. Artikel 4, eerste en tweede lid, van het BSPO: 1. Onder «sponsoren van een programmaonderdeel», bedoeld in artikel 1, onderdeel ll, van de wet, wordt niet verstaan het verstrekken van een bijdrage die in het programmaonderdeel niet of niet identificeerbaar wordt getoond of vermeld en, a. door een derde in bruikleen is gegeven of, b. in verhouding tot de totale kosten van de totstandkoming of aankoop van het programmaonderdeel van ondergeschikte betekenis is. 2. Het vermelden of tonen, aan het begin of aan het einde van een programmaonderdeel, van een naam, handelsmerk, logo of beeldmerk van degene die een bijdrage, als bedoeld in het eerste lid, heeft verstrekt, is een niet-toegestane vermijdbare reclame-uiting als bedoeld in artikel 52, tweede lid, van de wet, tenzij hiervoor ontheffing is verleend op grond van artikel 52, derde lid, van de wet. Artikel 2 Besluit ontheffing vermelding niet-sponsor: Aan instellingen die zendtijd hebben verkregen wordt ontheffing verleend, van het bepaalde in de eerste volzin van het tweede lid van artikel 52 van de Mediawet, voor het vermelden of tonen in een programmaonderdeel van een naam van degene die een bijdrage heeft verstrekt die niet als sponsorbijdrage wordt aangemerkt, onder de voorwaarden dat: a. de vermelding of vertoning gebeurt op de titelrol of, voor zover het radio betreft, bij de afkondiging van het programmaonderdeel, en, b. de vermelding of vertoning uit niet meer bestaat dan de mededeling «met dank aan» gevolgd door de naam van degene die de bijdrage heeft verstrekt. Voorlopig standpunt ‘t Weerproatie In de door u op 31 mei 2002 uitgezonden aflevering van het programmaonderdeel ’t Weerpraotie zijn de naam van Airport Groningen en de naam en het logo van vliegtuigmaatschappij Transavia getoond. Deze uitingen zijn voor het gemiddelde publiek duidelijk waarneembaar, op grond waarvan het in staat is Airport Groningen en Transavia te identificeren. Het mag als een feit van algemene bekendheid worden verondersteld dat indien (merk)namen op een min of meer opvallende wijze en niet in negatieve zin worden vermeld in een uitzending doorgaans een deel van het publiek tot aankoop wordt bewogen (zie ook uitspraak RvSt., d.d. 21 augustus 1997, nr. R01.93.2121. Tros Aktua in bedrijf). JuZa-004982-ibo • blad 4
Het tonen van de naam van Airport Groningen en van de naam en het logo van Transavia is derhalve een reclame-uiting in de zin van de Mediawet. Op dit moment is voor ons niet duidelijk of al dan niet sprake is van een overtreding van artikel 52, tweede lid van de Mediawet. Wij nodigen u uit om, uiterlijk tijdens de hoorzitting, aannemelijk te maken dat van een dergelijke overtreding geen sprake is. Daartoe verzoeken wij u ons mede te delen welke mondelinge en/of schriftelijke afspraken zijn gemaakt met Airport Groningen, dan wel met Transavia. U dient eventuele schriftelijke overeenkomsten over te leggen. Aftitelrol Ingevolge artikel 4, tweede lid, van de BSPO is het vermelden of tonen, aan het begin of aan het einde van een programmaonderdeel, van een naam van degene die een niet identificeerbare bijdrage van ondergeschikte betekenis heeft verstrekt, een niet-toegestane vermijdbare reclameuiting als bedoeld in artikel 52, tweede lid, van de Mediawet, tenzij hiervoor ontheffing is verleend op grond van artikel 52, derde lid, van de Mediawet. Bij besluit van 15 augustus 2000 (Besluit ontheffing vermelding niet-sponsors) hebben wij de publieke omroep ontheffing verleend van het bepaalde in artikel 52, tweede lid, van de Mediawet voor het vermelden of tonen in een programmaonderdeel van een naam van degene die een bijdrage heeft verstrekt die niet als sponsorbijdrage wordt aangemerkt. Ingevolge artikel 2, aanhef en onder b, van genoemd besluit is aan de ontheffing de voorwaarde verbonden dat de vermelding of vertoning uit niet meer bestaat dan de mededeling «met dank aan» gevolgd door de naam van degene die de bijdrage heeft verstrekt. Schomaker Mannenmode had voor het ter beschikking stellen van de kleding in het geheel niet op de aftitelrol vermeld mogen worden nu geen sprake is van een bijdrage van ondergeschikte betekenis en er ook geen sprake is van sponsoring. Immers, Schomaker Mannenmode ontvangt reclamezendtijd voor het ter beschikking stellen van de kleding. Er is sprake van niet-toegestane vermijdbare reclame-uitingen als bedoeld in artikel 52, tweede lid, van de Mediawet. Voor de goede orde merken wij op dat bovenstaande beoordeling niet ziet op de (wel toegestane) sponsorvermelding op het billboard aan het einde van het programmaonderdeel TV Drenthe Sport wegens de bijdrage in geld die Schomaker Mannenmode levert. Lady Leads en Buining Mode mochten wel worden vermeld omdat in dat geval sprake is van een niet identificeerbare bijdrage van ondergeschikte betekenis. De wijze van vermelden is evenwel onjuist door de toevoeging van het woord ‘Kleding:…’. Ook in dit geval is daarom sprake van een niet vermijdbare reclame-uiting als bedoeld in artikel 52, tweede lid, van de Mediawet. U heeft derhalve naar ons voorlopig oordeel artikel 52, tweede lid, van de Mediawet overtreden. 3. Bestuurlijke boete Op grond van artikel 135, eerste lid van de Mediawet kunnen wij u een bestuurlijke boete opleggen bij overtreding van het bepaalde bij of krachtens de Mediawet.
JuZa-004982-ibo • blad 5
Ingevolge de Beleidslijn Sanctiemaatregelen 1999 hanteren wij voor de bepaling van de hoogte van de boete een vaste berekeningsgrondslag die met factoren voor de ernst van de overtreding en voor de mate van verwijtbaarheid worden vermenigvuldigd. Oproep voor nevenactiviteit Bij overtreding van artikel 52 van de Mediawet, geldt voor u als publieke regionale omroep een berekeningsgrondslag van € 1.800,-. Voor de ernst van de overtreding zijn wij voornemens één punt toe te kennen, zijnde de laagste berekeningsfactor. Voor de mate van verwijtbaarheid zijn wij voornemens in dit geval geen punten toe te kennen. Hiervoor zijn ons geen bijzondere feiten of omstandigheden gebleken. Wij zijn derhalve voornemens u een bestuurlijke boete op te leggen van € 1.800,- wegens overtreding van artikel 52, vierde lid van de Mediawet. Niet toegestane vermijdbare reclame-uitingen Bij overtreding van het bepaalde in artikel 52 van de Mediawet in een televisieprogramma geldt voor u als publieke regionale omroep een berekeningsgrondslag van € 1.800,-. ’t Weerproatie Een beoordeling of sprake is van overtreding van artikel 52, tweede lid van de Mediawet en wat de ernst daarvan is, zullen wij maken na de hoorzitting. Aftitelrol Voor de ernst van de overtreding zijn wij voornemens in dit geval één punt toe te kennen, zijnde de laagste berekeningsfactor. Voor de mate van verwijtbaarheid van de overtreding kennen wij in dit geval geen punten toe. Hiervoor zijn ons geen bijzondere feiten of omstandigheden gebleken. Wij zijn derhalve voornemens u een boete op te leggen van € 1.800,- voor overtreding van artikel 52, tweede lid, van de Mediawet. Totaal In totaal zijn wij voornemens u een boete op te leggen van € 3.600,- wegens overtreding van artikel 52, tweede en vierde lid, van de Mediawet. Afhankelijk van hetgeen tijdens de hoorzitting naar voren komt met betrekking tot de reclame-uitingen in uw programmaonderdeel ‘t Weerproatie, zullen wij de hoogte van de boete aanpassen. 4. Hoorzitting Voordat wij een besluit nemen stellen wij u in de gelegenheid uw zienswijze naar voren te brengen. Wij nodigen u daarom uit voor een hoorzitting op donderdag 21 november 2002 om 10:00 uur bij het Commissariaat voor de Media, aan de Hoge Naarderweg 78 te Hilversum. U kunt zich tijdens de hoorzitting door derden laten bijstaan of vertegenwoordigen.Het horen zal geschieden door drs. L. van der Meulen, Commissaris Programma Toezicht. Tijdens de hoorzitting zal van het Commissariaat tevens aanwezig zijn mr. I.M. Borninkhof-Slabbers, jurist.
JuZa-004982-ibo • blad 6
Indien u geen gebruik wenst te maken van de mogelijkheid te worden gehoord, verzoeken wij u dit uiterlijk een week voor de hoorzitting aan ons bekend te maken. Eventuele schriftelijke opmerkingen kunnen tot uiterlijk een week voor de hoorzitting bij het Commissariaat worden ingediend. Hoogachtend, Commissariaat voor de Media
Drs. L. van der Meulen Commissaris
JuZa-004982-ibo • blad 7
