Juni Duurzaamheid als intrinsieke drive. MVO en stakeholdersbelangen. Carbon footprint-reductie

Juni 2011

Duurzaamheid als intrinsieke drive

MVO en stakeholdersbelangen

Carbon footprint-reductie

Van waterstof tot energie Afvalstromen gebruiken als energiebron

Inhoud 4 Imtech’s MVO-beleid: ‘Duurzaamheid als intrinsieke drive’

8 Carbon footprint: Alleen al bewustwording leidt tot reductie

12 Duurzame voorbeeldprojecten

14 Geef de mensen geen vis, maar leer ze vissen

MVO verankerd binnen Imtech

18 No Time To Waste

Imtech biedt oplossingen voor de uitdagingen waar de maatschappij voor staat. 25% van onze opbreng-

20 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

sten van 4,5 miljard euro is gebaseerd op green tech. Bijvoorbeeld op het gebied van (duurzame) energie, energiebesparing, (decentrale) energiecentrales,

22 Stakeholdersbelangen: anticiperen, balanceren, communiceren

milieuoplossingen, carbon footprint-reductie, groene schepen en mobiliteitsverbetering. Met onze techno-

24 ICOS Cleantech II: De toekomst is aan de techniek

logische knowhow vervullen we een voortrekkersrol. We zijn ervan overtuigd dat de toekomst ‘groen’ is.

25 Veiligheid voor alles

Dat heeft ook gevolgen voor onze eigen bedrijfsvoering. Het afgelopen jaar hebben we wederom flinke stappen gezet op het gebied van MVO; Imtech zet

26 Smart Challenge: energiebesparingswedstrijd

langs de richtlijnen van ISO 26000 in op het meten en verlagen van haar eigen carbon footprint, afval-

28 MVO-tomaten telen in binnensteden

beheersing, ketenverantwoordelijkheid, corporate citizenship en talloze ‘groene’ initiatieven. Natuurlijk zijn we er nog lang niet. Daarom staat MVO ook in

30 Oplossingen in de maritieme markt

2011 hoog op onze agenda. Ook privé onderstreep ik de MVO-noodzaak. Zakelijk heb ik bijvoorbeeld

32 Project- en procesinnovatie als MVO-inktvlek

gekozen voor een auto met een C-label.

34 Energielab: duurzaamheid real life getest

36 Waterschappen worden zelfvoorzienend in energiebehoefte Dr. ir. René van der Bruggen CEO Imtech N.V.

38 Duurzaam ondernemen op de Noord- en Zuidpool

Cover: Windenergie heeft de toekomst Colofon Technisch dienstverlener Imtech (circa 26.000 medewerkers, opbrengsten circa 4,5 miljard euro, met 430 vestigingen in Europa en met een mondiaal netwerk van ruim 70 maritieme vestigingen) neemt haar verantwoordelijkheid op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Imtech ontwikkelt zich snel tot een proactieve onderneming met een breed palet aan MVO-activiteiten. Niet alleen door betrokkenheid bij het realiseren van een verantwoorde, duurzame en leefbare samenleving. Ook door het verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering en door talloze initiatieven te ontplooien op het gebied van duurzaamheid en corporate citizenship.

Afvalstromen gebruiken als energiebron? Dankzij innovatieve oplossingen is het steeds vaker mogelijk. Zo helpt Imtech vinylproducent SolVin Antwerpen (onderdeel van Solvay Plastics, wereldwijd een van de grootste producenten van polymeren en vinylen) om waterstofgas dat vrijkomt bij de productie van vinyl om te zetten in energie. Het proces vindt plaats in twee grote containers. Eerst wordt het waterstof door een procescontainer met brandstofcellen geleid waarbij gelijkspanning wordt opgewekt. Vervolgens wordt deze stroom in een tweede container omgezet in driefasenlaagspanning en daarna via transformatoren naar het SolVin-energienet geleid. Imtech voert de opdracht samen uit met MTSA en Nedstack.

Redactie Eindredactie Vormgeving Fotografie Oplage Drukkerij

De Nieuwe Lijn, Rotterdam Trudy van Dijk, Anke van Houten, Pieter Koenders Antonisse Vormgeving Peter Arno Broer, Getty Images, Hans Hordijk, Maarten Laupman, Michelle Muus, Anton van der Riet, Sven Scheffers, Chris Schotanus, Hadewych Veijs 15.000 exemplaren Van dit magazine is ook een Engelse versie beschikbaar Grafisch Goed

Redactieadres Imtech N.V. Group Communications t.a.v. drs. P.J.A. Koenders Postbus 399, 2800 AJ Gouda telefoon + 31 182 54 35 28 e-mail [email protected] www.imtech.eu/mvo

Dit magazine is CO2-neutraal geproduceerd. Het papier en drukwerk zijn duurzaam ingekocht en de CO2uitstoot die toch nog bij de productie van dit magazine vrijkwam is gecompenseerd door de aankoop van carbon credits. Deze zijn afkomstig van de eigen MVOpartner NOVA uit Zuid-Afrika en worden geleverd door het FairClimateFund.

@imtechCorporate

mvo magazine 2

mvo magazine 3

Mark Salomons, voorzitter internationale MVO-stuurgroep:

’Duurzaamheid als intrinsieke drive’ ’We kunnen en willen er niet omheen’,

ambities binnen de organisatie te stroom-

hoe krijgen we leveranciers, co-makers

vat Mark Salomons de MVO-gedachte bij

lijnen en van elkaar te leren.’ Op basis van

en onderaannemers mee in onze MVO-

Imtech samen. Duurzaamheid is het stadium

ISO 26000 heeft Imtech drie belangrijke

wensen. En hoe kunnen we van hen leren,

van een hype voorbij. Grondstoffen, fossiele

speerpunten benoemd: reductie van

want we zijn niet zo arrogant om te denken

energie en schoon water zijn wereldwijd

de eigen carbon footprint, beheersing

dat we de enige partij zijn die bezig is met

slechts beperkt voorradig. De vraag daar-

van de afvalproblematiek en inzetten op

MVO. Met deze samenwerkende partijen

naar neemt door opkomende landen echter

ketenverantwoordelijkheid.

wisselen we best practices uit en kijken we

exponentieel toe. Terecht staat MVO overal

hoe we samen duurzaam kunnen optrekken.

op de agenda en worden maatregelen

Daarbij moet je wel rekening houden

getroffen. Voor Imtech vormt het een business case, omdat technologie de sleutel is tot een betere samenleving. Onze missie

MVO is integraal onderdeel van onze business

met internationale verschillen; wat in het ene land een topic is, hoeft dat in een ander land niet te zijn.’

spreekt niet voor niets over ’Technology

Ondernemen volgens de principes van people, planet en profit is makkelijker gezegd dan

medewerkers en een ontelbaar aantal partners mee wilt krijgen. Imtech maakt er serieus werk van.

neemt het bedrijf op de technologiemarkt een vooraanstaande positie in.

Hoe groen ben je zelf? Mark Salomons Thuis gaan we bewust om met groene energie en water, en waar mogelijk geven we oude spullen een tweede leven. Verder eten we regelmatig biologische producten en vaak vis in plaats van vlees. Afval leveren we gescheiden aan. Ik rijd een B-label auto. Ik douche te lang, mijn vrouw rijdt een te onzuinige auto, en ik golf (golfbanen verbruiken veel water).

mvo magazine 4

M a r k S a lomons : ‘ I mtec h zet st ru ct u r ee l in op M VO.’

Volgens Mark Salomons, voorzitter van de

rol als duurzame organisatie snel gegroeid en

Salomons: ‘We hebben onze carbon

Tussen de oren

de hele breedte om talloze duurzame

footprint inmiddels in kaart gebracht. Het

‘Je kunt zeker zeggen dat we een groene

technologische oplossingen. Imtech wil én

wagenpark, zakelijk verkeer, businesstrips

organisatie met groene bedrijfsprocessen

kan hierin een voortrekkersrol vervullen.

en het gebruik van elektriciteit, gas en water

zijn, maar om dit internationaal breed

in nagenoeg al onze 500 internationale

te laten landen kost tijd, zeker wanneer je

kantoren worden gemonitord en stap voor

zo groot bent als Imtech. Onder andere met

Imtech zet zelf structureel in op MVO en

stap teruggebracht. Daarnaast kijken we

behulp van de MVO-community wil Imtech

ziet MVO als integraal onderdeel van haar

naar de hoeveelheid afval die we – op

de duurzaamheidgedachte tot in de kleinste

business. In dit kader is een internationale

kantoren én in het kader van projecten –

haarvaten van de organisatie laten door-

MVO-stuurgroep ingericht, waarin alle

voortbrengen. In eerste instantie door deze

dringen. Je merkt dat het leeft; duurzaam-

divisies van Imtech vertegenwoordigd zijn.

nauwkeurig te meten en in tweede instantie

heid komt steeds meer tussen de oren en

’Doel is voor ons het creëren van een

door deze verder te reduceren. Derde

wordt een intrinsieke drive.’ n

breed draagvlak voor het MVO-beleid, de

speerpunt is ketenverantwoordelijkheid;

Drie MVO-speerpunten

gedaan. Zeker wanneer je internationaal 26.000

internationale MVO-stuurgroep, is Imtech in haar

that improves society’. De markt vraagt over

Aandeel groene technologie in totale opbrengsten van 4,5 miljard euro (in %) Green tech = 25%

Opbrengsten in groene technologie (in %) Energie = 75% Milieu = 7% Water = 13% Fijnstof = 5%

mvo magazine 5

Groene data- en callcenters

Internationale discussie over MVO in de praktijk In 2010 heeft Imtech een internationale MVO-stuurgroep ingericht, waarin alle landen en divisies van Imtech vertegenwoordigd zijn. De stuurgroepleden gaan regelmatig met elkaar in discussie over de manier waarop de MVO-doelstellingen van Imtech per land of divisie in de praktijk worden gebracht. De drie speerpunten zijn: reductie van de eigen carbon footprint, beheersing van de afvalproblematiek en inzetten op ketenverantwoordelijkheid. De leden zorgen ervoor dat de deze speerpunten met bijbehorende doelstellingen stap voor stap per land of divisie uitgerold worden. Pragmatisch, maar met ambitie, zoals Imtech betaamt. Data- en callcenters zijn vaak energievreters waar bij vernieuwing of uitbreiding een flinke vergroenings- en besparingsslag te maken is. Imtech doet dit door optimale integratie van de volledige technische infrastructuur te combineren met het aanbrengen van hightech energiebesparende voorzieningen. Uit simulaDe MVO-stuurgroep (met de klok mee): Stefan de Decker (BE), Mike Moss (UK), Pieter Koenders (NL), Steve Webb (UK), Till Tomann (DU),

tietesten van het Imtech R&D-center in Hamburg blijkt dat dankzij deze aanpak een extreem lage PUE (Power Usage Effectiveness) mogelijk wordt – de PUE

Bart van Polen (NL), Jeroen Leenaers (NL), Mark Salomons (NL), Jeroen Harink (NL), Anke van Houten (NL), Randy Top (NL), Per Schutz (ZWE).

geeft aan hoeveel energie er daadwerkelijk in een datacenter wordt gebruikt. De ideale PUE is 1.0; Imtech weet een PUE van 1.3 te realiseren. Op dit moment

Niet op de foto: Sandra Garrido (SP), Gerrit Noordermeer (NL).

is dat de top in de markt. Het resultaat: kostenbesparingen én performance- en efficiëntieverbetering. Imtech is substantieel actief in de markt van groene datacenters in Europa en heeft momenteel voor honderden miljoenen euro’s aan orders in uitvoering.

mvo magazine 6

mvo magazine 7

Carbon footprint

‘Alleen al bewustwording leidt tot reductie’ De carbon footprint van Imtech omvat de totale CO2-uitstoot van de internationale bedrijfsvoering. De CO2-voetafdruk wordt uitgedrukt in kiloton CO2. Wie zijn carbon footprint in kaart brengt, maakt inzichte-

Imtech’s carbon footprint 2010 (nulmeting)

lijk wat de impact van het bedrijf is op het milieu. Het meetinstrument is een van de graadmeters voor de duurzaamheid van een bedrijf en

99 kiloton CO2

een hulpmiddel om besparingsmogelijkheden te kunnen analyseren. Data verzamelen Jeroen Leenaers, manager Investor Relations, en Jaap Corvers, corporate manager Facility Services bij Imtech NV, zijn vorig jaar met

81% = Brandstoffen

collega’s begonnen met een zogenoemde nulmeting. ‘We hebben

14% = Elektriciteit

alle divisies gevraagd hun verbruiksdata aan te leveren van brandstof-

5% = Gas

fen, elektriciteit en gas. Voor sommige divisies was dit best tijdrovend.

Het meten en verlagen van de carbon footprint is een onmisbaar onderdeel in het MVO-beleid van Imtech. De resultaten van de zogenoemde nulmeting zijn inmiddels in kaart gebracht. Nu is het tijd doelstellingen te formuleren.

Hoe groen ben je zelf? Jeroen Leenaers Ik woon net in een nieuw energiezuinig huis: koude- en warmteopslag, warmteterugwinning en goed isolerend glas. Verder laat ik licht niet onnodig branden en probeer ik niet altijd maar weer die auto te pakken. Afvalscheiding zou ik beter kunnen doen. Verder kan mijn papierverbruik wel minder.

mvo magazine 8

J e r oen Leenae r S E N Jaap Co r ve r s : ‘ Red u ce r en en g r oeien tege l ij k , h et is een u itdaging .’

Op het gebied van energie hadden sommigen bijvoorbeeld wel de bedragen voorhanden, maar niet de precieze hoeveelheden. Dat kostte het nodige uitzoekwerk, maar inmiddels weet iedereen wat er van ze verwacht wordt’, zegt Leenaers. ‘Het aanleveren en verwerken van de verbruiksdata was voor iedereen nieuw, voor ons en voor de

Het meten van de CO2-uitstoot was mogelijk dankzij een speciaal

controllers. Zij zijn gewend aan financiële rapportages. Het is een

door Imtech ontwikkelde tool. Deze applicatie is conform de ISO

andere manier van rapporteren. Nu hebben we er echter meer gevoel

14064-standaard. Corvers: ‘Nu is het zaak de verbruiksdata frequent,

bij’, vult Corvers aan.

vier keer per jaar, te verzamelen en te verwerken. Daarvoor is de ontwikkelde tool minder geschikt, mede omdat het geen webbased

Uitslag nulmeting

applicatie is. Daarom is deze nu in het financiële rapportagesysteem

De data die Imtech voor de nulmeting verzamelde, omvatte scope I

opgenomen. Dit systeem is toegankelijk voor alle divisies en heeft

(directe emissies zoals de verbranding van brandstoffen door zakelijk

zijn betrouwbaarheid al jaren bewezen.’

vervoer en kantoorgebruik), scope II (indirecte emissies, door opwekking van gekochte elektriciteit, stoom of warmte) en een deel van

Bewustwording

scope III (indirecte emissies van bronnen als woon-werkverkeer, de

Imtech werkt tegelijk aan een methode om doelstellingen te kunnen

productie van ingekochte materialen en uitbestede werkzaamheden

formuleren. Het interne bewustwordingsproces speelt hierbij een

zoals goederenvervoer). Leenaers: ‘Van scope III hebben we onze

belangrijke rol. Leenaers: ‘We willen niet dat de divisies alleen maar

subcontractors en het vliegverkeer buiten beschouwing gelaten,

wat cijfertjes aanleveren. Het gaat juist om de logica áchter die cijfers.

omdat het nog te complex was hiervan exacte data vast te leggen.

Wat stoot je uit aan CO2 en hoe kun je die uitstoot verminderen?

De CO2-uitstoot van een vlucht hangt van zo veel verschillende

Daarover moet iedereen gaan nadenken. Hoe meer we dat doen, hoe

factoren af; denk alleen al aan het type vliegtuig en de afstand.

meer verbetering er mogelijk is. Ofwel: bewustwording is reductie.’

Voor de toekomst staat de volledige berekening van scope III echter

Corvers legt daarbij de nadruk op de voordelen die het meten van de

wel op het programma.’

carbon footprint oplevert. ‘Het wordt steeds meer een business case >

Hoe groen ben je zelf? Jaap Corvers Ik woon in een energiezuinig huis met warmteterugwinning. Mijn vorige auto had een uitstoot van 220 gram CO2 per kilometer. Nu heb ik een auto met B-label, met een uitstoot van 169 gram CO2 per kilometer, een besparing van 24%. Er staat geen papierbak bij ons in de buurt, waardoor ik nog wel eens papier bij het gewone afval doe.

mvo magazine 9

>

CO2-reductie op de snelweg

waarmee we de bedrijfsvoering beter en efficiënter kunnen inrichten. We doen het niet alleen vanuit onze ketenverantwoordelijkheid; ook klanten willen steeds vaker weten wat onze carbon footprint is. Duurzaam ondernemen levert zo ook gunningsvoordelen op.’ Snelle groei De snelle groei van Imtech maakt het lastig doelstellingen te formuleren. Zowel autonome groei als groei door acquisities leidt tot een toename van de carbon footprint. ‘Acquisities leiden tot schokeffecten. Een van de redenen waarom we nog geen reductieambitie hebben vastgesteld. We willen eerst in kaart brengen wat realistisch is en daar een parameter voor ontwikkelen’, legt Leenaers uit. ‘Daarover wordt binnen Imtech nog druk gediscussieerd. We zullen uiteindelijk naar een reductie per eenheid gaan, bijvoorbeeld op het gebied van vervoer. In Nederland heeft Imtech al een groen wagenpark; alleen auto’s met een label A, B of C mogen worden aangeschaft.’ Variatie Ook de internationale variatie binnen Imtech maakt het vaststellen van een reductieambitie complex. Corvers: ‘In Zweden is bijvoorbeeld water helemaal geen issue, terwijl ze in Spanje een tekort hebben. Dat zijn grote verschillen waarmee we in onze reductieambitie rekening moeten houden. Ook als je alleen al naar het Imtech-brede wagenpark kijkt, bestaan er grote verschillen. In Zweden rijden de auto’s op biobrandstoffen, terwijl dit in andere landen nog helemaal niet speelt.’ Corvers en Leenaers zien veel mogelijkheden in het reduceren van het aantal grammen CO2-uitstoot per kilometer. ‘Dit zou een logische maatstaf zijn, die we binnen heel Imtech kunnen

Carbon credits uit Zuid-Afrika: compensatie voor uitstoot van broeikasgassen

toepassen’, vindt Leenaers. ‘Ik denk bijvoorbeeld aan de pilot die momenteel in München loopt met elektrische bestelbusjes. Lokaal

Carbon credits zijn gecertificeerde en verhandelbare emissie-

ontstaan er initiatieven die allemaal bijdragen aan het verlagen van

rechten waarvan de opbrengst ten goede komt aan welvaarts-

onze carbon footprint.’ n

bevordering en duurzame projecten voor de lokale bevolking in ontwikkelingslanden. In Zuid-Afrika werkt Imtech samen met de stichting NOVA aan duurzame energieprojecten met gedragsverandering als invalshoek. Een van deze projecten is ‘Basa Magogo’, oftewel koken volgens oma’s manier. Door een andere manier van koken wordt het gebruik van steenkolen met 50% verminderd, is het vuur sneller en langer heet, en is er significant minder rookontwikkeling. De methode levert direct geld op, maar nog belangrijker is de winst voor de gezondheid en de tijdsbesparing. Dankzij continue voorlichting worden elk jaar nieuwe huishoudens bereikt en wordt CO2-uitstoot bespaard. De carbon credits die het project opleveren worden door FairClimateFund op de markt gebracht. Imtech, stichting Nova en FairClimateFund werken aan een raamovereenkomst om samen met MVO-bewuste klanten carbon credits in te zetten als compensatie voor de uitstoot van broeikasgassen op een aantal proefprojecten. Een unieke benadering in Europa. Vier kruisende snelwegen – de A13, A20, A16 en A15 – vormen samen de ‘Ruit van Rotterdam’: het drukste knooppunt van de Benelux. Om de doorstroming op dit traject te verbeteren is een dynamische maximumsnelheid ingevoerd. Imtech (Peek Traffic) leverde de nieuwe software en implementeerde alle

In Zweden rijden de auto’s van Imtech al op biobrandstoffen.

technische oplossingen. Op de snelwegen rond Birmingham in Engeland geldt al langer een dynamische maximumsnelheid. Imtech bracht hier een hightech controlesysteem aan met aanduiding en handhaving van de maximumsnelheid, inclusief intelligent spitsstrookmanagement. Het resultaat? Een besparing van honderden kilotonnen CO2.

mvo magazine 10

mvo magazine 11

Groene projecten Imtech realiseerde in 2010 honderden green tech-projecten in de markt van ‘energy & environment’. Bijvoorbeeld groene stadions, groene gebouwen en groene verlichting, maar ook milieuoplossingen en duurzame oplossingen als smart grids, elektrisch vervoer, decentrale energiecentrales, koudeopslag en warmteterugwinning. Een ‘groene’ greep…

Imtech Arena: voorbeeld van groen stadion

Zeeboei voor golfslagenergie

50% energiebesparing voor BNP Paribas Fortis

Groene openbare verlichting

De thuisbasis van de Europese topclub HSV in

In Zweden is een zeeboei in de maak met

2011 is het jaar waarin BNP Paribas Fortis haar

Innolumis® is een krachtenbundeling van

Hamburg draagt sinds kort de naam Imtech

een buis eronder van 25 meter lang. In de

gerenoveerd hoofdkantoor in Brussel betrekt.

Imtech en Lemnis Lighting. De groene,

Arena. Imtech zou Imtech niet zijn als hier niet

buis zit een waterzuiger, die door de golven

Dit statige pand is een van de meeste duurzame

innovatieve led-verlichting van Innolumis is

een flinke vergroening plaatsvond: het energie-

op en neer wordt geduwd. De energie die

kantoren in België. De vijf geïntegreerde monu-

inmiddels op honderden locaties in Europa

verbruik in het Hamburgse stadion wordt met

daarbij wordt opgewekt, wordt omgezet

mentale gebouwen zitten vol met groene

toegepast. Met succes. De duurzame vorm

35% en de CO2-uitstoot met 1.200 ton vermin-

in elektriciteit en via een kabel op de zee-

technologie van Imtech: hightech warmtekracht-

van verlichting gebruikt tot soms wel 70%

derd. Voor de dakverlichting wordt bovendien

bodem naar de wal geleid. Dat klinkt simpel,

koppeling, hoogrendementgasketels, zonne-

minder energie dan gangbare armaturen en

75% minder energie verbruikt. Groene stadions

maar is het niet. Zo’n boei zit namelijk

panelen, energieterugwinning en een innovatief

gaat bovendien – heel duurzaam – minstens

zijn core business voor Imtech. Imtech heeft

boordevol elektronica, die ook nog eens

‘BEO-veld’ (Boorgaten Energie Opslagveld)

20 jaar mee. De kleur van de verlichting is

daarom in München een speciaal competentie-

tegen een stootje en barre omstandigheden

waarmee koude lucht in aardlagen wordt

letterlijk een beetje groen. Dit bevordert

centrum ingericht dat alle Imtech-expertise

moet kunnen. Imtech Nordic (NEA)

opgeslagen, die later gebruikt wordt voor

namelijk de zichtbaarheid en veiligheid.

op het gebied van groene stadions en arena’s

ontwierp en realiseerde deze elektronica.

luchtconditionering.

bundelt.

Elektrisch opladen tijdens parkeren

35.000 ton CO2-besparing in een ziekenhuis

Airport Berlin Brandenburg wint 70% warmte terug

Shell: slimme oplossingen voor schoner milieu

Groenste winkelcentrum in Europa

Smart grids: slimme energiehuishouding

Binnenkort is het mogelijk om je elektri-

Het Energy Contracting project van de LVR-Klinik

Airport Berlin Brandenburg International

Verscherpte milieueisen stelde Shell Moerdijk

Volgens de United States Green Building

Door decentrale opwekking van energie ontstaat

sche auto te parkeren en bij terugkomst vol

Bonn is nog steeds één van de grootste energie-

(BBI), dat momenteel gebouwd wordt

onlangs voor een dilemma. Moesten zij dure

Council (USGBC) staat het groenste

multi-energiedistributie waarbij op talloze

nieuwe ‘elektrische brandstof’ weer weg te

efficiencyprojecten in de Duitse zorgsector. De

in Berlin-Schönefeld, wil een zo groen

NOx-systemen in de 20 fornuizen van de Lower

winkelcentrum van Europa in Madrid. Het

locaties tegelijkertijd energie wordt opgewekt

rijden. De geïntegreerde software herkent

blokverwarmingcentrale levert ten opzichte van

mogelijke luchthaven zijn. Speerpunten in

Olefines-fabriek plaatsen, zonder garantie dat

Zielo Shopping in Pozuela nabij Madrid,

en afgenomen. Daarnaast zal elektrisch vervoer

de gebruikerscode en je betaalt voor het

het referentiejaar 1998 een emissiereductie van

het beleid zijn het terugdringen van geluids-

de NOx-uitstoot voldoende zou verminderen?

waarvoor Imtech de energieoplossingen

grootschalig zijn intrede doen. Alle elektrische

parkeren en opladen met hetzelfde kaartje.

ruim 35.000 ton CO2 op. Het energieverbruik

overlast, het verminderen van afvalstromen

Imtech ontwikkelde een methode waardoor in

verzorgde, kreeg van de USGBC een LEED®

auto’s moeten worden opgeladen. Deze ont-

Intelligente energie-infrastructuur dient als

daalde hiermee gemiddeld met meer dan 30%.

en het terugdringen van het energieverbruik.

slechts 4 van de 20 fornuizen een nieuw systeem

Gold certification; internationaal gezien de

wikkelingen verhogen de complexiteit van de

voeding voor de oplaadstations. Park & Re-

Door een tienjarige contractverlenging van het

Op het megavliegveld (jaarlijks 40 miljoen

geïmplementeerd hoefde te worden. In de 16

hoogst mogelijke certificering. Het Zielo

energie-infrastructuur en -netwerken aanzienlijk.

charge is één van de eerste innovaties

succesvolle energiepartnerschap tussen Imtech

passagiers) verzorgt Imtech een groot deel

overige fornuizen werden de bestaande 2.048

Shopping is maximaal energie-efficiënt

Smart grids vormen hiervoor de oplossing. Deze

die het opladen van elektrische auto’s in

en de LVR-Klinik Bonn kunnen verdere energie-

van de technologie, waaronder een

branders aangepast. Met verbluffend resultaat:

en de impact van het gebouw op het milieu

decentrale, aan het energienet gekoppelde

parkeergarages mogelijk maken. Deze

investeringen gedaan worden en kan deze

innovatieve warmteterugwintechnologie.

de norm wordt makkelijk gehaald. Dat is meer

is minimaal. Zo heeft het een bedekking

energienetwerken knopen vraag naar en aanbod

innovatie van Imtech (WPS Parking Systems)

kliniek blijven profiteren van een ultra-efficiënte

Dit systeem zorgt ervoor dat 70% van alle

doen met minder.

van textiel dat zonlicht doorlaat, waarmee

van energie namelijk optimaal aan elkaar. Imtech

is genomineerd voor de prestigieuze

en rendabele energievoorziening.

gegenereerde warmte in de terminal

energie opgewekt kan worden.

is voorloper in deze markt. In diverse Europese

®

InterTraffic Innovatie Award.

mvo magazine 12

opnieuw wordt gebruikt.

landen worden de eerste projecten uitgevoerd.

mvo magazine 13

Corporate citizenship in de praktijk

Waterverspilling tegengaan Met het corporate citizenship-programma Shared Succes in Developing Countries (SSDC) draagt Imtech bij aan duurzame ontwikkeling in Zuid-Afrika. Het doel: duurzame bewustwording en verbetering van de leefomstandigheden van lokale ‘communities’. Het middel: bevlogen Imtech-techneuten en de inzet van technologie. Na biodiesel (2008), energiebesparing in de slums (2009) en MVO-slippers (2009), zet Imtech nu in op verbetering van de watervoorziening in het Zuid-Afrikaanse Gert Sibande District.

’Geef de mensen geen vis, maar leer ze vissen’ Terwijl in Europa de hoogste kwaliteit

Niet in het wilde weg

in dit district technisch te verbeteren en de

drinkwater al sinds jaar en dag als vanzelf-

De Zuid-Afrikaanse autoriteiten hebben

betrokken gemeenten in de vorm van een

sprekend uit de kraan stroomt, kunnen

de beschikbaarheid van schoon en veilig

managementinformatiesysteem ook gereed-

zo’n vier miljard mensen op de wereld niet

drinkwater, het terugdringen van verspilling

schap te geven om dat zelf te blijven doen.

rekenen op schoon en veilig (drink)water.

en bewustwording op het gebied van

Daarnaast wilden we de medewerkers van

Door groei van de bevolking, klimaatveran-

duurzaamheid hoog op de agenda gezet.

lokale overheden trainen en bewustwording

dering en welvaartsgroei wordt schoon en

Er is een nationaal actieplan opgezet om

onder de plaatselijke bevolking vergroten.’

veilig water voor veel, vaak arme mensen

waterzuivering te verbeteren en de bewust-

een schaars goed. In sommige gevallen

wording onder de bevolking te vergroten.

Leren vissen

is dat water zelfs een bedreiging voor de

Het uiteindelijke doel is de productie van

Imtech vloog eigen waterspecialisten uit

volksgezondheid. Dat geldt ook voor een

voldoende schoon en veilig water voor de

diverse landen in, die in twee elkaar op-

groot deel van de bevolking in het Gert

hele bevolking. ‘Ons MVO-project ‘Water

volgende Boost Teams aan de slag gingen.

Sibande-district. Daar zijn bijna 1 miljoen

& Sanitation’ sluit daar naadloos bij aan’,

De teams werden vanuit de UK, België,

mensen afhankelijk van een aantal verou-

zegt projectcoördinator Marcel Rep. ‘We

Duitsland en Nederland ondersteund,

derde en verspillende drinkwaterinstallaties,

zagen voldoende mogelijkheden om onze

terwijl Zuid-Afrikaanse Imtechers de teams

terwijl rioolwaterlozingen in het plaatselijke

kennis en kunde in te zetten. Maar niet in

bijpraatten over lokale gebruiken. De teams

stroomgebied van de Upper Vaal-rivier de

het wilde weg en daarom hebben we in

trokken samen op met de Gert Sibande

kwaliteit van het drinkwater in stroom-

samenspraak met lokale autoriteiten vooraf

afwaarts gelegen (miljoenen)steden als

een projectdefinitie vastgesteld. Ons doel

Johannesburg en Pretoria bedreigen.

was om de lokale waterzuiveringsinstallaties

Michael Wells, directeur Water Services Gert Sibande-district:

‘Hier kan Zuid-Afrika z’n voordeel mee doen’ Als directeur ondersteunt Michael Wells de zeven lokale gemeenten in het Gert Sibandedistrict op het gebied van (drink)water. Daarnaast was hij facilitator bij het implementeren van het managementinformatiesysteem bij een van de waterzuiveringsinstallaties in het

Marcel Rep: ‘De Nederlandse

district en zal hij ook de toekomstige uitrol van het systeem bij de andere waterzuiverings-

ambassade volgt ons MVO-project

installaties in het district begeleiden. ‘Het Imtech-project is innovatief en verbreedt onze

met belangstelling.’

blik op het managen van complexe waterzuiveringsinstallaties’, zegt Wells. ‘Het project richt zich niet alleen op het ontwerp en de implementatie van een managementinformatiesysteem, maar ook op het maken van businessplannen en handleidingen op het gebied van design en operations. Het is een compleet, heel praktisch project dat tegemoetkomt aan onze wensen als het gaat om het beheren van waterzuiveringsinstallaties. Naast de andere gemeenten in het district kan heel Zuid-Afrika hier z’n voordeel mee doen’, meent Wells. ‘De meeste waterzuiveringsinstallaties in ons land opereren niet effectief. Daarom moeten we dit pilotproject tot een succes maken en er de aandacht op vestigen, zodat andere geïnteresseerde autoriteiten ermee aan de slag kunnen.’

mvo magazine 14

mvo magazine 15

>

>

District Municipality, het Department of Water Affairs, een aantal niet-gouvernementele organisaties (zoals NOVA), SharePeople, zakelijke partners (bijvoorbeeld Schneider Electric en Alex van Groningen) en de Nederlandse ambassade. Die laatste partij volgt het project bovendien met grote interesse, want er is een gerede kans dat de aanpak van Imtech navolging krijgt.

Duurzame energie voor 65.000 huishoudens

Onze MVO-aanpak is gebaseerd op het principe ‘geef de mensen geen vis, maar leer ze vissen’, aldus Rep. ‘We willen de plaatselijke bevolking op weg helpen om waterkwaliteit zelf te kunnen beheersen, dus zijn

Imtechers worden uitgezonden in Boost Teams die in korte tijd bestaande projecten

lokale autoriteiten, bewoners en scholieren

een technologische impuls geven. Medewerkers die lid zijn van de SSDC community

er nauw bij betrokken.’

kunnen solliciteren naar deelname aan een Boost Team.

Hoe kunnen we CO2-emissies verminderen en onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verkleinen? Bijvoorbeeld door

Basis gelegd

slim en duurzaam om te gaan met energie. In Nederland

De resultaten van het project zijn in het voorjaar van 2011, een dik halfjaar na de

doen in geval van storing. Daarnaast heb-

Meer dan omzet en winst

wil de provincie Limburg een voorbeeldfunctie op dit gebied

projectstart, goed meetbaar, zegt Marcel

ben we een trainingsprogramma en een

Rep is gepast trots op het SSDC-programma

vervullen. Opdracht aan Imtech: realiseer twee duurzame

Rep. ‘Voor de waterzuiveringsinstallaties

businessplan aangeboden én hebben we

in het algemeen en dit waterverbeterings-

energiecentrales op basis van zon, wind, water en biomassa.

hebben we een managementinformatie-

op plaatselijke scholen, via een wedstrijd,

project in het bijzonder. ‘Ik weet dat ik bij

systeem ontwikkeld, dat al in een van de

een bewustwordingsprogramma uitgerold.

een beursgenoteerde onderneming werk,

gemeenten is geïmplementeerd. Daarmee

Kinderen moesten een werkstuk maken

maar gelukkig gaat het bij Imtech niet alleen

De provincie Limburg streeft ernaar om in 2020 20% duurzame energie op

wordt de beschikbaarheid van de installaties

over waterbesparing en waterkwaliteit, en

om omzet en winst. Het is goed dat we

te wekken, 20% energiebesparing tot stand te brengen en 20% minder CO2

gemonitord en zijn corrigerende maatrege-

de winnaars kregen een geldbedrag dat

de kans krijgen om onze kennis, ervaring

uit te stoten. ‘Deze doelstelling komt voort uit Europees energiebeleid, dat

len gedefinieerd. Het komt erop neer dat

weer geïnvesteerd moest worden in verge-

en techniek in te zetten in gebieden

door de Nederlandse overheid is overgenomen’, legt Richard van Gemert uit.

medewerkers weten hoe de installatie op

lijkbare projecten. We hebben gezamenlijk

waar mensen onze hulp goed kunnen

Hij is programmamanager bij Imtech Special Market Solutions en leidt het

z’n best draait en weten wat ze moeten

de basis gelegd voor verdere uitrol.‘

gebruiken.’ n

project Duurzame Energie Centrale Limburg. ‘Met de realisatie van deze twee duurzame energiecentrales behaalt de provincie direct 33% van haar doelstellingen voor 2020. Ter illustratie: de centrales produceren genoeg om 65.000

Gert Sibande-District Municipality

Limburgse huishoudens van duurzame elektriciteit te voorzien.’

De Gert Sibande-District Municipality is één van de drie districten in

Aanbestedingsprocedure

de Zuid-Afrikaanse provincie Mpumalanga. Het district, dat circa 900.000

Na een Europese aanbestedingsprocedure werd de opdracht voor de realisatie

inwoners telt, bestaat uit zeven gemeenten en is vernoemd naar de

van het omvangrijke energieproject aan Imtech gegund. ‘In eerste instantie

ANC-activist Gert Sibande (1901-1987).

sprak de provincie Limburg van één duurzame energiecentrale’, vertelt Van

Richard van Gemert: ‘Energietechnologie is core business van Imtech.’

Gemert. ‘Vanuit Imtech dienden we plannen in voor niet één, maar twee

in Maastricht een biomassacentrale, waarbij door het verbranden van hout-

centrales. Daarmee kunnen we op grootschaliger wijze duurzame elektriciteit

en snoeiafval 36,3 GWh aan groene elektriciteit en warmte per jaar wordt

opwekken, veel meer dan oorspronkelijk in de aanbestedingsprocedure

opgewekt.’

stond omschreven. Samen met onze economisch rendabele totaaloplossing was dat de doorslaggevende factor om de opdracht aan ons te gunnen.’

Planning De bouw van de nieuwe energiecentrales start naar verwachting in 2012.

mvo magazine 16

Energiebronnen

De oplevering staat gepland voor 2013. Imtech is verantwoordelijk voor zowel

De energiecentrales worden gebouwd op twee locaties: één in Maastricht en

de realisatie, het technisch onderhoud als de meerjarige energielevering.

één in Venlo. Van Gemert: ‘We realiseren een combinatie van hightech ener-

‘Een deel van de werkzaamheden gaan we uitbesteden, omdat we ons willen

gieoplossingen op basis van vier soorten duurzame energie: zonne-energie,

richten op onze core business: energietechnologie en het technisch onder-

windenergie, energie uit biomassa en mogelijk ook waterkracht. Zo komt er

houd’, aldus de Imtech-programmamanager. n

mvo magazine 17

No Time To Waste:

Eigen afvalstroom indammen De Young Capital-projectgroep No Time To Waste – bestaande uit Thijs van Hasselt, Jacobus Richter, Ewoud Melis en Hugo Hollenga –

Nieuw printbeleid Imtech

deed in 2010 bijna een jaar lang onderzoek naar afvalverwerking en -bewustzijn binnen Imtech in Nederland. Leeft afvalbeperking? Staat het onderwerp op de agenda? Ben je bereid de eigen werkwijze aan

De printers staan ingesteld op zwart-wit en altijd dubbel-

te passen?

zijdig. Lokale printers zijn in de regel niet meer toegestaan. Documenten worden centraal uitgedraaid om onnodig

Beste stimulans

printen te voorkomen. Printen in kleur is alleen nog bij hoge

De respons op een eerste onderzoek was positief. Ruim 90% van de

uitzondering toegestaan. Imtech heeft berekend dat deze

respondenten gaf aan een meerwaarde te zien in specifiek beleid op

maatregelen een besparing van een aanzienlijke hoeveelheid

het gebied van afvalbeperking. Een ruime meerderheid (80%) van de

bomen oplevert, jaarlijks gelijk aan een klein bos.

Imtechers ziet de meerwaarde van een goed MVO-beleid, concludeert Van Hasselt: ‘De gemiddelde Imtecher is milieubewust en zet zich in voor een beter milieu. Op veel vestigingen is er aandacht voor afvalbeperking. Uit ons onderzoek bleek dat dit een vast agendapunt

Afronden

is bij 95% van onze vestigingen. We hebben wel gemerkt dat er

Een nieuw printbeleid is één van de voorbeelden waarmee de

behoefte is aan extra beleid op het gebied van afvalbeperking.’

uitkomsten van No Time To Waste zijn geborgd binnen Imtech. Net als het benoemen van afvalbeperking en -bewustzijn door de

Hoe groen ben je zelf? Thijs van Hasselt Een betere wereld begint bij jezelf: Ik doe zelf het licht uit, scheid het afval en ik print minder, dubbelzijdig en in zwart-wit. Ik print nog steeds wel eens iets waar ik maar tien seconden naar kijk en daarna weggooi. Jammer, denk ik dan.

mvo magazine 18

Imtech hebben kunnen verhogen en dat het stokje nu succesvol

initiatieven en mogelijkheden voor afvalbeperking en -bewustwording

aan anderen is doorgegeven.’ n

inspirerende middag’, blikt Van Hasselt terug. ‘We hebben gediscussieerd over hoe Imtech met afval omgaat. Daarnaast hebben we de resultaten van onze enquête, plus de implicaties daarvan, besproken. Ook zijn er verschillende mogelijkheden en initiatieven om onze afvalT h ijs van Hasse lt: N o T ime To Waste : ‘ I nspi r e r end.’

van haar MVO-beleid benoemd.

zijn blij dat we het afgelopen jaar het afvalbewustzijn binnen

op Schiphol, was een mooie stimulans. Tijdens het evenement zijn de

en diverse Business Unit-directeuren waren aanwezig. ‘Het was een

variërend van beton en staal tot kopietjes en

en recycling tot een van de speerpunten

Het zogeheten ‘Afval Event’, op het innovatiecentrum TheGROUNDS

bedrijf Van Gansewinkel en de afdelingen Facility Management, HSE

jaarlijks meer dan een miljoen kilo afval,

omlaag. Daarom heeft Imtech afvalreductie

CSR Steering Committee als MVO-beleidspunt. Van Hasselt: ‘We

verder geborgd in de organisatie. Onder andere het afvalverwerkings-

Alleen al in Nederland produceert Imtech

papieren bekertjes. Die hoeveelheid kan

Inspirerende middag

stromen in te perken aan bod gekomen.’

Afgevoerd gewicht Imtech per afvalstroom (Nederland) 51% = Restafval 15% = Bouw & sloop 14% = Papier & karton 9% = Schroot 4% = Destra data 5% = Hout 1% = Gevaarlijk afval 1% = Non-ferro/rvs roestvrij

mvo magazine 19

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

De duurzaamheid van de dienstverlening van Imtech is zo sterk als de zwakste

En omdat een substantieel deel van de

Inkopen (MVI) heeft dan ook alle aandacht. ‘In 2011 komt er een nieuwe Code of Supply, waarin onze intenties en eisen op het gebied van MVO voor al onze leveranciers duidelijk zijn verwoord’, vat directeur Procurement Jeroen Harink de ambities samen.

‘Onze leveranciers moeten ook bijdragen aan onze duurzaamheid’ Hoe groen ben je zelf? Jeroen Harink Thuis heb ik zonnepanelen. Ik zou tijdens het autorijden mijn rechtervoet misschien wat hoger af moeten stellen.

mvo magazine 20

J e r oen Ha r in k : ‘ I mtec h koopt significant in en d u s h ebben onze l eve r ancie r s impact op onze d u u r zaam h eid.’

dienstverlening wordt ingekocht, hebben

duurzaamheid. Maatschappelijk Verantwoord

terechtkomen – en de facilitaire product-

welke ambities en competenties hij op dat

de jaren 2011-2015 heeft Imtech een stra-

groepen – onze gebouwen, ons kantoor-

gebied heeft. Voor een multinational als

tegie ontwikkeld. Daarin staan niet alleen

meubilair en onze auto’s. Maatschappelijk

Imtech spelen geografische, maatschap-

doelstellingen ten aanzien van groei en

verantwoord inkopen richt zich dus niet

pelijke en sociale aspecten daarbij ook een

omzet vermeld, maar daarin staat ook dat

alleen op producten en diensten voor

rol. Maatschappelijk verantwoord inkopen

we op het gebied van duurzaamheid een

anderen. Ook intern willen we voldoen

kan daarbij een dilemma opleveren, omdat

voorname, groeiende rol willen vervullen.

aan het ‘walk the talk’-credo.’

het ook kostenverhogend kan werken. Maar wij gaan niet in zee met leveranciers die niet

Die weg is Imtech enkele jaren terug al

schakel die de dienstverlening voortbrengt.

leveranciers een significante invloed op onze

‘De opdracht is helder’, zegt Harink. ‘Voor

ingeslagen en wordt met deze strategie

Verantwoordelijkheid nemen

aan onze criteria op het gebied van duur-

geïntensiveerd. Het betekent onder meer

Volgens Harink vraagt duurzaamheid bij

zaamheid voldoen, hoe goedkoop ze ook

dat we op het gebied van inkoop een

primaire en facilitaire productgroepen om

zijn. Dat is een helder standpunt, waarmee

aantal extra slagen moeten maken.’

gerichte selectie- en gunningscriteria. ‘Het

je je verantwoordelijkheden neemt en ook

draait om meer dan om kosten alleen’, stelt

nog eens aan supplier development kunt

Code of Supply

hij. ‘We willen weten wat een leverancier op

werken. Ik voel me daar als wereldburger

Harink doelt daarbij op de bijdrage die

het gebied van MVO wil en kan presteren;

goed bij.’ n

leveranciers op het gebied van duurzaamheid aan Imtech leveren en op de daarbij gehanteerde Code of Supply in het bijzonder. De Code of Supply is een overeenkomst met leveranciers waarin de intenties en eisen op het gebied van MVO zijn vastgelegd. In die code staat, onder andere, dat van leveranciers wordt verwacht dat ze hun carbon footprint meten én waar mogelijk verkleinen, en dat ze voldoen aan de Health & Safetyeisen van Imtech. ‘Vanwege de prominente rol van duurzaamheid in Imtech’s strategie werken we in 2011 aan een nieuwe, verbeterde versie’, zegt Harink. ‘De huidige versie is ruim twee jaar oud en de strategie vraagt om een nieuwe, aangescherpte versie. Dat is op zich wel een uitdaging, onder andere omdat elke

Werkgroep Code of Supply (v.l.n.r.): Freek van Bueren, Michiel Warmerdam,

inkoopmarkt – en we hebben er nogal wat –

Freek Venneman, Jos Mulder.

haar eigen groeitempo met betrekking tot duurzaamheid heeft. In de ene inkoopmarkt kan dus meer duurzaamheid geëist

Een nieuwe Code of Supply

worden dan in een andere, terwijl wij in beginsel met één Code of Supply willen

Vier trainees onderzoeken hoe de bestaande Code of Supply nóg beter kan

blijven werken.’

worden. ‘Leerzaam én nuttig’, zegt Michiel Warmerdam, één van hen.

Maatwerk

Die werkgroep bestaat naast Warmerdam uit Freek van Bueren, Freek Venneman

Om te verduurzamen zal Harink regelmatig

en Jos Mulder. Alle vier afkomstig uit het Young Capital-programma van Imtech.

gericht overleg voeren met de inkoopver-

Warmerdam: ‘Het is een divisieoverstijgend project – waarbij Jeroen Harink onze sponsor

antwoordelijke managers van de negen

is – en wij hebben een kritische en frisse blik. In samenspraak met verantwoordelijke

verschillende Imtech-divisies. Harink: ‘We

managers onderzoeken we hoe Imtech leveranciers nog meer tot MVO kan stimuleren

willen meer maatwerk, want daarmee doen

en hoe onze organisatie de duurzaamheid kan verbeteren. Basis is de bestaande

we recht aan onze leveranciers en maken

Code of Supply. We hebben een plan van aanpak geschreven en zitten steekproefsgewijs

we de Code of Supply werkbaar. Onze be-

bij leveranciers rond de tafel om te kijken wat hun MVO-ambities zijn, hoe ze omgaan

nadering zal zich richten op de verschillende

met normen als ISO 14001 en ISO 26000, en waar ze tegenaan lopen. Maar we kijken

productgroepen, waarbij we onderscheid

ook naar Imtech; wat mag Maatschappelijk Verantwoord Inkopen eigenlijk kosten?

maken tussen primaire productgroepen

Op basis daarvan kan op termijn een nieuwe, aangescherpte Code of Supply worden

– de producten en diensten die bij de klant

gemaakt. Meer maatwerk en beter werkbaar.’

mvo magazine 21

MVO en stakeholdersbelangen:

Anticiperen, balanceren, communiceren ‘Steeds vaker vragen opdrachtgevers ons om

gassen. Andere organisaties eisen een

en de San Francisco de Borja Foundation,

bij aanbestedingen een MVO-paragraaf op

bewijs dat we voldoen aan de regels van

die met gehandicapten werkt. Op het

te nemen’, vertelt Garrido. ‘Ze verlangen dat

integriteit en ethiek, opgesteld door de

moment bekijkt Imtech de mogelijkheden

we verschillende MVO-activiteiten noemen

International Labour Organization. Tegen-

om geaudit te worden door AENOR om het

en die staven met cijfers en documenten.’

woordig is het ook gewenst als je over een

Certificate Social Responsibility Management

gelijkheidsplan en een gelijkheidscommissie

System te behalen. Verder proberen we het

Logische zaak

beschikt. We hebben zo’n plan sinds

gelijkheidsbeginselencertificaat Distinctive

Een actueel kwaliteitsmanagementsysteem

september 2009. Hiermee laten we zien

of Equality in a Company in de wacht te

wordt eigenlijk altijd verlangd. Imtech verbe-

dat we iedere persoon gelijk behandelen,

slepen. We willen gewoon ‘sociaal’ zijn!’

tert dat systeem voortdurend. ‘Een logische

ongeacht zijn of haar geslacht, godsdienst,

zaak’, vindt Garrido. ‘Kwaliteit is een priori-

overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele

Balanceren

teit. Om deze continu te verbeteren en de

voorkeur.’

‘Je moet de sociale ontwikkelingen een stap voor blijven’, zegt Garrido. ‘Dat betekent

klanttevredenheid te bevorderen, stellen

‘Als je een vooraanstaande onderneming wilt zijn, kun je niet zonder een actief MVO-beleid’, zegt Sandra Garrido, manager Communicatie van Imtech Spain. ‘Natuurlijk kun je je met een actieve aanpak onderscheiden, maar het is ook onze oprechte wil om rekening te houden met elkaar en de wereld om ons heen. We gaan aanzienlijk verder dan wettelijk verplicht is.’

we onszelf jaarlijks doelen en zijn er interne

Hoe sociaal wil je zijn?

nauwe contacten met opdrachtgevers en

trainingsprogramma’s. We beschikken

Verder schrijft een Spaanse wet voor

anticiperen op politieke ontwikkelingen.

verder over een gecertificeerd risicomana-

dat grote ondernemingen op elke vijftig

Anticiperen, balanceren en communiceren

gementsysteem. Dankzij dit systeem wordt

medewerkers één persoon moeten aan-

zeg maar.’

niet alleen de kwaliteit verbeterd, maar

nemen met een lichamelijke of geestelijke

ook de HSE-performance gemaximeerd.’

beperking. ‘Een goede maatregel’, vindt

Een goede balans

Als een van de eerste Spaanse bedrijven in

Garrido, ‘omdat mensen met een beperking

‘Wij willen als Imtech vooroplopen, ook

de sector behaalde Imtech Spain ook het

zo sneller integreren in de maatschappij.’

waar het gaat om stakeholdersbelangen.

ISO 14001-certificaat, dat aantoont dat

Gebouwen kunnen met een LEED-certifica-

We gaan daarom veel verder dan wat er

de onderneming over een goed milieu-

tie onderscheiden worden. ‘Daarmee toon

wettelijk verplicht is. Natuurlijk is het zo dat

managementsysteem beschikt.

je als bedrijf aan dat jouw project op een

we met een vooruitstrevend beleid onze

milieuverantwoorde manier functioneert

kansen op interessante opdrachten flink

Gelijkheid

en het een gezonde plek is om te werken

vergroten. Maar dat is niet onze enige

Een vooruitstrevend MVO-beleid wordt

of te wonen. Ook de samenwerking met

beweegreden. We zijn ervan overtuigd dat

steeds belangrijker. Garrido: ‘Een van onze

verschillende stichtingen met een sociale

we op een correcte en duurzame manier

grootste industriële klanten, de Abengoa

doelstelling is van toegevoegde waarde.

willen en moeten ondernemen en na

Group, vraagt voor elk project een

Met name publieke opdrachtgevers vinden

moeten denken over de factoren die ons

Greenhouse Gasinventarisatie met een

dit belangrijk. Imtech werkt onder andere

omringen. Het is de kunst om daar een

analyse van onze emissie aan broeikas-

samen met de Down Syndrome Foundation

goede balans in te vinden.’ n

Hoe groen ben je zelf? Sandra Garrido Ik recycle thuis gft, karton, papier en glas, en gebruik spaarlampen. Al mijn elektrische apparaten hebben een A+- of A++-kwalificatie. Ik ga meestal met de auto naar het werk. In Madrid zijn geen goede fietspaden en het openbaar vervoer is voor mij geen goede optie.

mvo magazine 22

mvo magazine 23

Veiligheid voor alles

Icos Cleantech Early Stage Fund:

De toekomst is aan de technologie

• Om de invloed van de Imtech-activiteiten op de leefomgeving te beperken zet Imtech in op een internationaal breed gedragen HSE-beleid (Health, Safety

TAKE RESPONSIBILITY: LEAD BY EXAMPLE

en Environment). Director HSE Jos Graauwmans legt uit dat hierbij een eenduidig ongevallencijfer een belangrijk element is. ‘HSE-beleid was tot nog toe eigenlijk Nederlands beleid met pr-acties gericht op het buitenland’, vertelt Jos Graauwmans. ‘Nu gaan we dat

Imtech & Safety: It’s all about you !

anders aanpakken. Imtech is een internationaal bedrijf en daar past ook een internationaal HSE-beleid bij. Daarom hebben we een

www.imtech.eu/safety

internationale structuur opgezet met per land een verantwoordelijke voor HSE-beleidsontwikkeling. Die lokaal verantwoordelijke gaat ons HSE-beleid in zijn of haar eigen land implementeren. In onze

In 2005 was Peter van Gelderen

werkgroep hebben we afgesproken dat we de volgende drie zaken aanpakken: ongevallencijfers per land goed vergelijkbaar maken met

één van de oprichters van ICOS Capital,

Imtech’s acht HSE-principes

als doel deze te verlagen, per land een HSE-standaard introduceren

een fondsmanagementorganisatie

– dit kan bijvoorbeeld ISO of OHSAS zijn – en ten slotte: goede

1. Ik doe het veilig... of ik doe het niet!

communicatie van ons beleid.’

2. Ik neem verantwoordelijkheid... ik meld gevaarlijke situaties! 3. Ik neem maatregelen... ik gebruik beschermingsmiddelen!

die in samenwerking tussen bedrijven,

4. Ik sta voor orde en netheid... ik ruim mijn werkplek op! 5. Ik ben proactief... ik weet wat van mij verwacht wordt!

universiteiten en de overheid investeert

6. Ik respecteer mijn omgeving... ik draag zorg voor het milieu! 7. Ik ben integer... ik kom mijn afspraken na!

in duurzame technische innovaties.

8. Ik neem leiding... ik geef het goede voorbeeld!

begonnen met de bouw van een smelt-

‘In internationaal verband zijn we nu begonnen met het eerste

en kreeg in 2010 een vervolg. Imtech participeert in beide fondsen,

installatie voor zwaar verontreinigd en/of

onderdeel: het vergelijkbaar maken van de ongevallencijfers’, vervolgt

samen met bijvoorbeeld BAM, CSM en de TU Delft.

chemisch afval in Delfzijl en in Friesland staat de eerste windmolen

Van Gelderen: ‘We zoeken naar partners om samen de innovatie-

van Dutch Rainmaker, waarmee – geloof het of niet – water uit

kloof te overbruggen.’ Peter van Gelderen heeft er als gepromo-

lucht wordt gewonnen. Het Icos Cleantech Early Stage Fund II heeft

veerd natuurkundige al een hele carrière opzitten, als hij rond 2004

al geïnvesteerd in technologie voor cloud computing (waarmee

een manier verzint om de ontwikkeling van duurzame, schone

overcapaciteit in datacenters op een slimme manier gebruikt wordt)

technologieën aan te jagen. Het idee: een investeringsfonds waarin

en er staan op korte termijn nog twee participaties aan te komen.

diverse spelers – privaat en publiek – kunnen participeren. ICOS

Imtech is ook daarbij weer als participant van de partij.’

Capital investeert in duurzame, jonge technische innovators en ‘vliegt’ zo nodig aanvullende kennis over private equity, business-

Nice to have or need to have

modellen en marketing in. De doelgroep bestaat uit pioniers

Bij de selectie van projecten en het aangaan van partnerships

zonder eigen investeringsgelden en/of weinig zakelijke slagkracht,

gaat ICOS Capital niet over één nacht ijs. ‘Mensen kunnen allerlei

waardoor hun innovaties de status van concept op eigen kracht

duurzame technologieën verzinnen, maar ze moeten wel te

meestal niet ontstijgen.

realiseren en te vermarkten zijn. Bovendien willen we, ook in verband met patenten, zeker weten dat we te maken hebben met

D e D u tc h Rainma k e r wint wate r u it lu c h t

Het Icos Cleantech Early Stage Fund I uit 2006 bleek een succes

Graauwmans. ‘Daarbij moet je terdege rekening houden met typische omstandigheden per land. In de UK is dat anders dan in Spanje of België. Toch is het voor ons heel belangrijk om daar goed inzicht in te krijgen, zodat we er goed op kunnen sturen. Imtech wil een gezonde onderneming zijn met de laagst mogelijke ongevallencijfers. Bovendien is het ook nodig om überhaupt aan de bak te komen bij grote opdrachtgevers. Die kijken heel nauwkeurig naar je ongevallencijfers. Veiligheid heeft bij Imtech de allerhoogste prioriteit. Het werken aan transparantie daarin is dus een logische stap. Het dient een beleidsmatig doel – weinig ongevallen – en een commercieel doel: voldoen aan de strengste eisen die opdrachtgevers stellen.’ n

Hoe groen ben je zelf? Jos Graauwmans

Succes

een uniek idee. We vragen ons voortdurend af of innovaties echte

Het Icos Cleantech Early Stage Fund I trok al heel snel verschillende

oplossingen zijn voor duurzaamheidvraagstukken van klanten.

We gaan thuis zeer bewust om met ons waterverbruik. We laten de kraan niet onnodig lopen en hebben voor

participanten, waaronder CSM, Farm Frites, Imtech en het ministerie

Is het een ‘nice to have’ of een ‘need to have’? Zit de wereld er

de tuin een eigen watervoorziening. Drinkwater is in Nederland misschien nog niet zó schaars, maar elders in

van Economische Zaken. Het bleek een succes. Van Gelderen: ‘Het

op te wachten en willen mensen er ook voor betalen? Dat zijn de

de wereld wel en daar moet je zorgvuldig mee omgaan.

jonge bedrijf i-RES staat inmiddels vlak voor de opstart van een

kernvragen. Dan blijkt keer op keer dat met techniek heel, heel

innovatieve afvalvergassingsinstallatie in Veendam. Ensartech is

veel kan. De toekomst is aan de technologie.’ n

mvo magazine 24

We maken graag verre reizen en vliegen daardoor misschien te veel.

mvo magazine 25

De gemeente Amsterdam heeft ambitieuze doelen voor verminde-

Op nul

ring van haar CO2-uitstoot. Om die doelen te bereiken is het platform

‘De wedstrijd is vooral bedoeld om mensen bewust te maken van

Amsterdam Smart City opgericht. ‘Vertegenwoordigers van dat

hun energieverbruik’, vertelt programcoördinator Hendrik Smeenk.

platform waren aanwezig bij een Imtech-presentatie over ons Icarus-

‘En dat lukt goed. Bij onze collega’s in Amersfoort is het een favoriet

project en waren er zeer enthousiast over’, vertelt Rik Struiwigh.

onderwerp tijdens de lunch. Ook in mijn huis trekt de Wattcher de

‘Vervolgens bedacht dit platform de Smart Challenge. Imtech zorgt

aandacht. Laatst ging het gesprek op een verjaardagsfeestje twee uur

voor de organisatie en alle benodigde faciliteiten voor de deelnemers

lang over energiebesparing, omdat iemand vroeg wat voor ding er

en garandeert dat het project CO2-neutraal verloopt.’

nu weer bij ons in het stopcontact hing. Ook voor kinderen is het leuk; ze proberen het energieverbruik op nul te krijgen.’

De Wattcher De deelnemende bedrijven strijden met elk drie teams. De eerste

Gewoontes veranderen

teams van elke onderneming begonnen in april met hun opdracht

Bewustwording is één, maar gedragsverandering is twee. ‘Dat doel

om in twee maanden tijd zoveel mogelijk energie te besparen in

bereiken we ook’, zegt Struiwigh stellig. ‘Ik denk dat wanneer

hun privésituatie. In de zomer start team 2 van elk bedrijf; de derde

deelnemers zien hoeveel stroom een apparaat kost, ze bereid zijn

lichting is in het najaar aan de beurt. Deelnemers krijgen hulp van

hun gewoontes te veranderen. Bij onszelf werkt het namelijk ook. Als

de Wattcher, een tool die exact aangeeft wat het extra verbruik is

ik de waterkoker aanzet, zie ik op de Wattcher het verbruik omhoog-

wanneer je een elektrisch apparaat inschakelt.

schieten. Gekookt water bewaar ik nu in een thermoskan in plaats van opnieuw de waterkoker aan te zetten voor een tweede kopje thee.’ Smeenk: ‘De Wattcher liet zien dat mijn spotjes erg duur zijn in gebruik. Ik ga nu eerst na of het nodig is dat ik ze aandoe.’ Hoge verwachtingen Op gezette tijden reikt de organisatie de deelnemers tips aan om het energieverbruik te verminderen. Via allerlei sociale media kunnen de

Smart Challenge: Energiebesparingswedstrijd

teams elkaar suggesties doorgeven en hun ervaringen via blogs delen. De verwachtingen van de Smart Challenge zijn hooggespannen. ‘Het Icarus-project, ons interne energiebesparingsproject, zorgde voor een gemiddelde besparing van 14%. Dat moeten we gemakkelijk kunnen verbeteren’, zegt Struiwigh. Kentering Beide heren merken dat er een omslag gaande is in de wereld.

Na het succes van het interne energiebesparingsprogramma Icarus, lanceert Imtech nu de Smart Challenge. Een wedstrijd energie besparen tussen medewerkers van elf vooraanstaande Nederlandse bedrijven met vestigingen in Amsterdam. ‘Het gaat om bewustwording en gedragsverandering’, stelt projectmanager Rik Struiwigh.

Smeenk: ‘Steeds meer mensen zien de noodzaak om hun energieverbruik te beperken. Ook in onze orderportefeuille zien we een

Wat is de Wattcher?

kentering. Het aantal projecten met een groene component neemt sterk toe. Groene datacenters, groene schepen, noem maar op. Dit

De Wattcher is een designproduct dat het stroomverbruik

project jaagt die omslag aan. Verder is onze beloning een grotere

van het hele huis op een mooie en inzichtelijke manier laat zien.

naamsbekendheid en een goede pr’, zegt Smeenk. ‘Maar we worden

Wanneer je een apparaat aan- of uitzet, toont de Wattcher

natuurlijk ook aantrekkelijker voor sollicitanten. Ze zien dat Imtech

direct het verschil. Zo zie je waar de energie wordt verbruikt

met veel leuke en nuttige dingen bezig is om het milieu te ontzien.’ n

en ontdek je wat je kunt besparen. De Wattcher maakt elektriciteit zichtbaar. Met de Wattcher kan je 10 tot 20% aan elektriciteit besparen; dat komt overeen met zo’n 80 tot 160 euro per jaar voor een gemiddeld gezin.

Hoe groen ben je zelf? Rik Struiwigh Hoe groen ben je zelf? Hendrik Smeenk Ik scheid mijn afval en behalve in de gang heb ik overal spaarlampen. Verder heb ik een oud huis waar ik onlangs al het enkel glas door dubbel glas heb laten vervangen. En, als het even kan, fiets ik naar het werk; zeven

Ik scheid mijn afval, heb overal spaarlampen en rijd een Toyota Prius.

kilometer heen en zeven terug.

Ik vlieg veel voor mijn werk en ook privé. Ik moet toegeven dat ik de CO 2 -uitstoot daarvan nog niet heb

We hebben geen nee-nee-sticker op de deur. Mijn vrouw wil de reclamefolders namelijk graag ontvangen.

mvo magazine 26

gecompenseerd; een verbeterpuntje.

mvo magazine 27

MVO-kwekerijen:

Tomaten telen in binnensteden

Gert Jan Meeuws

Footloose

Harrij Schmeitz

Het bijzondere aan het nieuwe teeltconcept

zelden optimaal. Denk bijvoorbeeld aan

portsysteem in de plant, de interne micro-

is dat voor het kweken van groenten, fruit,

het wisselende weer, dag- en nachtritmes

logistiek, als de belangrijke verbeterfactor.

In Den Bosch is een unit van veertien teeltlagen op een oppervlakte van 100 bij 100 meter voldoende om

bloemen en planten geen daglicht nodig

en seizoensinvloeden.’ Schmeitz: ‘Het is in

Die verfijnen we. De plant production-units

elke dag 140.000 mensen van 200 gram verse producten te voorzien. Deze footloose productie van gewassen

blijkt te zijn en teeltruimten op elke wil-

veel landen bovendien al snel te warm of te

verbruiken 90% minder water in vergelijking

betekent het einde van lange, milieuonvriendelijke transporten.

lekeurige locatie gebouwd kunnen worden.

koud voor een kas. Of er is simpelweg geen

tot de traditionele tuinbouw. Meeuws: ‘Dat

Gert Jan Meeuws, managing partner van

ruimte voor. Een plant production-unit in

is uniek. Het enige water dat wij verliezen,

PlantLab, legt uit: ‘In onze kwekerijen zijn

bijvoorbeeld een leegstaand kantoorpand is

wordt vastgelegd in het gewas zelf. Water

de gewassen in verschillende lagen boven

dan de ideale oplossing.’

dat verdampt, vangen we op met een luchtbehandelingssysteem en hergebruiken we.

elkaar gestapeld, de zogenoemde meer-

Tomaatjes en sla die midden in de stad verbouwd worden of die je zelf oogst in de supermarkt. Binnen tien jaar vinden we het heel gewoon. PlantLab uit Den Bosch ontwikkelde een revolutionair teeltconcept waarbij gewassen in gestapelde lagen in hightech gesloten teeltruimten worden gekweekt. De units kunnen overal geplaatst worden, produceren tot drie keer sneller dan een gewone kas en verbruiken nauwelijks water.

lagenteelt. Boven elke laag hangt energie-

Plant-ID

Dankzij de led’s is het energieverbruik zeer

zuinige led-verlichting in de kleuren blauw,

Een groot verschil met de traditionele teelt

laag. Bovendien zijn pesticiden nauwelijks

rood en verrood (een kleur tussen rood en

in kassen is dat PlantLab het teeltproces op

nodig. We ontwikkelen voor elk gewas een

infrarood). Dat zijn precies de kleuren die

een wiskundige manier benadert. Meeuws:

plant-ID, een blauwdruk waarin de optimale

planten nodig hebben voor hun fotosyn-

‘Wij bestuderen de basis van het plantpro-

groeiomstandigheden zijn vastgelegd. Wij

these. Behalve de verlichting reguleren we

ces en beschouwen naast licht het trans-

noemen dat Plant Paradise.’ n

de omgevingstemperatuur, de worteltemperatuur, de CO2, de luchtbeweging, de bemesting en de watergift. We stemmen het klimaat exact af op de wensen van de plant.’ MVO-kwekerijen Harrij Schmeitz, coördinator van het Imtech Food & Feed Competence Center: ‘Imtech ontwikkelde hiervoor drie basisvormen: een plant production-unit in gebouwen, een modulaire R&D-unit in speciale containers en een fresh garden mall in binnensteden. Onze technologie maakt het mogelijk op vijftien parameters te sturen, waardoor we de teelt optimaal kunnen plannen. Niet alleen op uiteindelijke grootte, ook op groei

Hoe groen ben je zelf? Harrij Schmeitz

en gewicht.’

Mijn huis heeft een hr-ketel, het is top geïsoleerd en ik gebruik groene stroom.

Ruimte Volgens Meeuws wordt in de huidige tuin-

Mijn hobby is mijn grootste minpunt. In mijn ‘vijvertje’ in de tuin slurpen de pompen energie, verbruik ik

bouw maximaal 9% van de groeipotentie

heel wat kuubs water en produceren de koikarpers heel wat afval.

van een plant benut. ‘Dat is ook niet zo gek, want het groeiklimaat in een kas is

mvo magazine 28

mvo magazine 29

Groene oplossingen in de maritieme markt

De groeistrategie van Imtech voor de periode 2011-2015 is gebaseerd

Zonne-energie

op vier belangrijke pijlers. Green Ship Solutions is daar één van. ‘Wij willen onze klanten toegevoegde waarde bieden door in de maritieme

In de VS is Imtech betrokken bij de engineering van een

sector als echte innovator op te treden’, vertelt Cor van Miltenburg,

ecologische rondvaartboot die vaart op een combinatie van

BU Director Imtech Marine Nederland. ‘We zijn actief in tal van

All-electric met batterijvoeding vanaf de wal en duurzame

maritieme marktsegmenten en beschikken wereldwijd over meer dan

elektrische voortstuwing. Ook is Imtech technologiepartner

zeventig vestigingen in zo’n 23 landen. Imtech is in staat optimale

op het grootste door zonne-energie aangedreven schip ter

energie-efficiëntie aan boord van schepen te combineren met maximaal

wereld: de PlanetSolar. Deze futuristische catamaran is bedekt

comfort. Onze focus ligt op het bieden van integrale oplossingen.’

met 537 m2 zonnepanelen, die zonlicht omzetten in elektriciteit. Hiermee wordt een geluidsarme en schone elektrische motor

‘Groene’ consultancy

aangedreven. Vanzelfsprekend is de milieuvervuiling nihil.

Pogingen om de energie-efficiëntie aan boord van schepen te verbeteren, stonden in het verleden vaak in het teken van één enkel gebied, zoals de hoofdmotor of verlichting. ‘Dat komt omdat deze inspanningen vooral bij de leveranciers van de apparatuur vandaan kwamen’,

HVAC-technologie

zegt Georg Bieler, Managing Director Imtech Marine Duitsland. ‘Deze

Een ander segment waarin Imtech acteert als innovatieve partner

leveranciers focusten zich alleen op hun deel van het schip. Om de

is de cruisemarkt. ‘Voor cruiseschepen ontwikkelen we onder meer

energie-efficiëntie aan boord verder te kunnen verbeteren, is een

intelligente HVAC-technologie: alle technische oplossingen op het

integrale aanpak die alle systemen aan boord omvat onmisbaar.

gebied van verwarming, ventilatie en airconditioning’, laat Bieler

Imtech Marine is hierin gespecialiseerd en biedt ‘groene’ consultancy

weten. ‘Met deze technologie kunnen we behoorlijke besparingen

in een vroeg stadium, nog voordat een schip gebouwd wordt.’

in de energiehuishouding aan boord realiseren en tegelijkertijd optimaal comfort aan de passagiers bieden.’ Imtech ontving eerder

Als de mondiale scheepvaart een land was, zou het een zesde plek behalen in de top 10 van producenten van broeikasgassen. Gelukkig zijn ‘groene’ schepen

Energie in batterijen

dit jaar van Norwegian Cruise Line een order voor de lucht- en

Een voorbeeld van een milieuvriendelijke oplossing is (diesel)elektrische

klimaattechnologie aan boord van twee nieuwe cruiseschepen.

aandrijving. Deze technologie leidt ten opzichte van conventionele

Dit worden de grootste cruiseschepen ooit gebouwd in Duitsland.

voortstuwing tot een aanzienlijke brandstofbesparing van 10 tot 20%

Daarnaast is Imtech bijvoorbeeld betrokken bij de realisatie van

en dringt de CO2-uitstoot terug met 15 tot 20%. ‘Op het gebied van

de HVAC-technologie aan boord van twee cruiseschepen uit de

dieselelektrische aandrijving hebben we de afgelopen jaren bijna

Soltice-klasse.

dertig projecten uitgevoerd’, licht Van Miltenburg toe. ‘De volgende stap is deze vorm van aandrijving te combineren met smart grids:

Emissieloos schip

intelligente energienetwerken. Vorig jaar hebben we een technologie

‘Ons uiteindelijke doel is het realiseren van een emissieloos schip’,

ontwikkeld die energie opslaat in batterijen, in combinatie met een

besluit Van Miltenburg. ‘Momenteel werken we samen met verschil-

intelligent regelsysteem voor efficiënt energiegebruik. Het werkt

lende partners aan dit innovatieve concept. Omdat mensen een schip

als volgt: de aandrijving aan boord van schepen draait continu op

er niet energiezuiniger op maken, is het de bedoeling dat het schip

behoorlijk in opkomst. Energiezuinig en duurzaamheid staan inmiddels voorop in de maritieme markt. Imtech is wereldwijd een top 5-speler in de markt van maritieme technologie en ontwikkelt tal van Cor van Miltenburg

‘groene’ oplossingen.

volle kracht voor het opvangen

niet of nauwelijks bemand wordt. Je zou de expertise ook aan wal

van piekbelastingen. Omdat dit

kunnen concentreren, waarbij het schip op afstand wordt bestuurd

vermogen zelden helemaal wordt

vanuit een control room. Het is nog een vergezicht, maar wel de

benut, gaat veel energie verloren.

toekomst. Met innovatieve technologieën kunnen we heel veel.

Door deze energie tijdelijk op te

De uitdaging is om het betaalbaar te houden en het concept

slaan in batterijen en later weer te

moet worden toegestaan door internationale regelgeving.’ Imtech

gebruiken als je het nodig hebt,

wil binnenkort starten met een experiment in een gecontroleerde

kun je besparingen realiseren tot

omgeving, zoals een onbemande sleepboot in de haven van

wel 20%.’

Rotterdam. n

Georg Bieler

Hoe groen ben je zelf? Cor van Miltenburg

Hoe groen ben je zelf? Georg Bieler

Mijn huis is volledig geïsoleerd, ik heb thuis groene stroom en bijvoorbeeld een energiezuinige cv-ketel. De auto schoonmaken

Autorijden probeer ik als het even kan te voorkomen. Om op mijn werk te komen, maak ik gebruik van het openbaar

doe ik niet vaak; dat vind ik verspilling van schoon drinkwater.

vervoer. Op het gebied van voedsel geef ik de voorkeur aan biologische producten. Verder scheiden we thuis met veel zorg het afval. Dit milieubewustzijn probeer ik ook op mijn vier kinderen over te dragen.

Binnenkort krijg ik een nieuwe auto en ik moet toegeven dat ik uit kostenoverwegingen niet voor de meest energiezuinige auto heb gekozen. Dit is net als in de maritieme industrie waarin groen belangrijk is maar er ook altijd rekening gehouden wordt

In mijn werk is timemanagement belangrijk, maar dat gaat lang niet altijd samen met energie-efficiëntie. Gelukkig maken

met de economische aspecten. Mijn dochter gaat vaak op de fiets naar school, maar als het regent breng ik haar toch liever even

we tegenwoordig gebruik van moderne technologieën als audio- of videoconferenties. Deze hebben een positief effect op zowel tijd

met de auto.

als CO 2 -uitstoot.

mvo magazine 30

mvo magazine 31

Project- en procesinnovatie als groene MVO-inktvlek MVO is bij Imtech ingebed in de reguliere

omgeving werken en relatief eenvoudig kunnen voldoen aan

bedrijfsvoering. Pieter Koenders, directeur Group

MVO-richtlijnen. Het nadeel is dat er veelal een aparte MVO-afdeling

Communications, is een van de initiatiefnemers

bestaat, waardoor de rest van de organisatie zich minder verant-

van Imtech’s MVO-beleid en vertelt meer over de

woordelijk voelt. In het vierde stadium plaats ik Imtech.’

Een schone Theems

MVO-inspanningen en specifieke Imtech-aanpak. Opwaartse MVO-spiraal ‘Ik maak voor mezelf een onderscheid in MVO-stadia waarin orga-

Hij verduidelijkt: ‘In de afgelopen jaren hebben we steeds meer

nisaties zich bevinden’, vertelt Koenders. ‘In het eerste stadium wordt

groene initiatieven genomen. Enerzijds gaat het om groene technolo-

er vrijwel niets aan MVO gedaan, hooguit beleidsmatige oriëntatie.

gie, ook al omdat de MVO-markt voor 90% technology driven is.

Het tweede stadium noem ik MVO-oppoetsen ofwel greenwashing.

Tegelijkertijd hebben we ingezet op verdere vergroening van onze

Dan heb je bedrijven die in een min of meer afgesloten productie-

eigen processen. Voorbeelden? Een groen bedrijfswagenpark, het werken in duurzame kantoren of corporate citizen-projecten in Zuid-Afrika. Imtech onderscheidt zich dan ook door een opwaartse MVO-spiraal. Dit past bij onze cultuur. We houden het graag simpel.’ Internationaal ‘De green tech-projecten en de eigen MVO-initiatieven creëren enthousiasme en draagvlak. Medewerkers begrijpen dat MVO een randvoorwaarde voor succes en zelfontplooiing is. Vanuit deze sterke basis komen we nu in een meer geïntegreerde beleidsfase. Daarom zetten we in op het meten en verlagen van onze eigen carbon footprint, afvalreductie en ketensamenwerking. Deze speerpunten gaan we internationaal verwezenlijken, echter wel met respect voor de lokale cultuur. Ook hier houden we het graag overzichtelijk en simpel.’ Project- en procesinnovatie als groene MVO-inktvlek ‘Project- en procesinnovatie zijn voorwaarden voor MVO-ontwikkeling. Hermann Rietschel, een oud-Imtecher, was eind negentiende eeuw dé pionier in het energiezuiniger maken van gebouwen. Nu is ons eigen R&D- center in Hamburg koploper in simulatietechnologie voor groene gebouwen, stadions of schepen. Ook zijn we innovatieleider rondom thema’s als biogas of smart grids. Deze projectinnovatie wordt strategisch met elkaar gedeeld. Energiekennis uit Duitsland gebruiken we in Zweden, groene datacenterknowhow uit Nederland wordt ingezet in Spanje, biogastechnologie uit de UK in Nederland. Maar ook procesinnovatie is belangrijk. Via onze website, inzet van social media en kennisuitwisselingstrajecten delen we kennis over green tech en MVO. Het verspreidt zich als een groene MVO-inktvlek over de organisatie. Onze energiemeting in de slums in Johannesburg blijkt opeens een business case in Amsterdam Smart City of uit ons afval wekken we groene energie op. Doel is dat we in onze markt een MVO-koploperspositie innemen.’ n

Hoe groen ben je zelf? Pieter Koenders

Fikse regenbui? Het Victoriaanse Londense riool, dat halverwege de negentiende eeuw werd aangelegd, kan het niet langer aan. Gevolg: het riool stroomt over en vervuild rioolwater komt direct in de rivier de Thames terecht. Het Britse bedrijf Thames Water heeft Imtech daarom gevraagd een upgrade en uitbreiding

Ik eet veel biologisch, woon in een energiezuinig huis en spaar mijn was op tot de trommel vol is.

van de zuiveringsinstallaties te verzorgen. Imtech is verantwoordelijk voor alle technologische oplossingen, inclusief het ontwerp van de chemische processen voor de zuiveringsinstallaties en de uitbreiding van hun capaciteit. De oplossingen zorgen er niet alleen voor dat er tot 60% meer rioolwater verwerkt kan worden.

Ik rijd te veel auto.

mvo magazine 32

Ze hebben ook een groen tintje: twee duurzame windturbines gaan een deel van de stroomvoorziening van de zuiveringsinstallaties voor hun rekening nemen.

mvo magazine 33

Energielab: Duurzaamheid real life getest

De reis naar Hamburg verloopt vlot. In de

op te leveren. Tenzij je er een duurzame

taxi onderweg naar het Duitse Imtech-hoofd-

energiecentrale aan toevoegt. Ik zet volledig

kantoor verbaas ik mij erover hoezeer Ham-

in op de ontwikkeling van smart grids. Zowel

burg mij aan Nederland doet denken. We

binnen een gebouw als tussen gebouwen,

passeren zelfs volkstuintjes. Ik ben op weg

tot en met een supergrid over landenre-

naar een interviewafspraak met mijn Imtech-

gio’s heen. Alle gebouwen – woonhuizen,

collega Bruno Lüdemann. Expert op het

kantoren, industrieën – moeten worden

gebied van energie-efficiëntie, een van de

aangesloten op het grid. Zodat gebouwen

weinige geaccrediteerden voor gebouwcer-

warmte en elektriciteit kunnen uitwisselen

tificering op duurzaamheidgebied, en werk-

en gebruik kunnen maken van een veelheid

zaam in en om Imtechs eigen energielab.

aan – duurzame – energiecentrales. Wind en biomassa dicht bij huis, waterkracht uit Zweden, zonne-energie uit Noord-Afrika,

Bruno verwelkomt mij en leidt mij direct langs een indrukwekkende foto-expositie,

Het tornadorookafzuigsysteem in het

noem maar op. Binnenkort betreden we het

zodat ik een indruk krijg van wat er in het

Mercedes-Benz-museum werd uitvoerig

tijdperk van het grid.

lab gebeurt. Ik zie een tornado die levens

getest in het Imtech-energielab. Wat voor rol speelt dit lab in

redt bij brand, die is opgewekt in een schaal-

die ontwikkeling?

model van het Mercedes-Benz-museum

In het Imtech’s energielab in het Duitse Hamburg

Van operatiekamer tot tornadorookafzuigsysteem. Anke van Houten, Group Communications officer, bezocht B ru no Lü demann in h et I mtec h - ene r gie l ab

Imtech-collega Bruno Lüdemann

A n k e van Ho u ten

hebben we de computer laten uitrekenen

De uitdaging zit hem niet in een tekort aan

Book of Records opleverde voor de grootste

wat er gebeurt als er lucht wordt binnenge-

duurzame energie, maar in het opvangen

kunstmatige tornado. Ik zie een nagebouw-

laten. Daar doet de computer dagen over.

van de variaties in het aanbod. Je moet

de operatiekamer gevuld met rook en een

Maar met een echt model is het niet te

opslagcapaciteit hebben om overschotten

compleet voetbalstadion op huiskamerfor-

doen. Dan kun je niet volgen wat er binnenin

te kunnen bewaren voor periodes waarin

maat. Aan alle details is gedacht om het voor

gebeurt.

de vraag de levering overstijgt. Wij werken in het lab aan methodes om energie tijdelijk

de opdrachtgevers zo realistisch mogelijk te

worden groene Imtech-projecten op schaal gebouwd en getest.

in het lab.

– wat Imtech een vermelding in het Guiness

maken. In het stadion hangen zelfs sponsor-

Dus jullie lab is niet alleen een ruimte

op te slaan. Nu nog op kleine schaal in

borden (natuurlijk ook van Imtech) en ook

met modellen, maar ook met een paar

gebouwen. Maar we werken ook samen

de juichsjaaltjes ontbreken niet.

flinke computers?

met andere labs, zoals dat van E.ON. We

Imtech heeft negen man fulltime werken aan

Hier in de kelder van het hoofdkwartier

zijn op zoek naar grid-oplossingen, zoals

de bouw van alle modellen – sommige op

staat ons eigen datacenter. We hebben een

grid-communicatiesystemen voor de com-

schaal en andere op ware grootte – waarmee

rekencapaciteit die je een paar jaar geleden

municatie in en tussen complexe installaties.

in het lab testen worden gedaan op het

alleen nog op universiteiten aantrof. We

Het grid van de toekomst zal een enorme

gebied van bijvoorbeeld luchtstromen.

hebben bijvoorbeeld de hele energievoor-

opslagcapaciteit nodig hebben. Dan moet je

ziening van de vernieuwde torens van

denken aan twee maanden energiebehoefte

Is het niet handiger om dit soort

Deutsche Bank in Frankfurt doorgerekend.

voor heel Duitsland. Er zijn studies naar

simulaties op de computer te doen?

Met onze computermodellen kunnen we

opslag in stuwmeren, of in perslucht, maar

Soms wel. Maar vaak werkt het directer

precies aangeven waar welk type voorziening

de meest veelbelovende techniek lijkt nu om

in ‘real life’. Je kunt sneller een parameter

moet komen en met welke capaciteit. Zo

met de tijdelijk overtollige energie methaan

bijstellen bij een echt model dan op de

hebben we een energiebesparing van 50%

te maken uit een mengsel van waterstof en

computer. Je hebt meer ‘gevoel’ bij wat er

kunnen realiseren.

gebeurt. Maar het komt ook voor dat we

CO2. Methaan kan gewoon het gasnet in om gebruikt te worden voor warmte, transport

berekeningen moeten maken die juist alleen

Wat voor trend zie jij in gebouwen?

en stroomopwekking. En als gebouwen dan

op de computer kunnen. Zoals in het

Door invoering van Europese richtlijnen

via het smart grid met elkaar communiceren,

geval van een energiecentrale waar we de

wordt de lat elk jaar hoger gelegd. Binnen

is de cirkel gesloten.

luchtstromen binnen in de centrale in kaart

zeven jaar moeten we gebouwen realiseren

moesten brengen. Daarvoor is de directe

die energieneutraal zijn of zelfs energie

Bruno spreekt met een enthousiaste twinke-

omgeving en de totale binnenruimte virtueel

opwekken. Voor woonhuizen zie ik dat wel

ling in zijn ogen over de toekomst. Een

opgedeeld in meer dan honderd miljoen

voor me, maar voor bijvoorbeeld winkel-

duurzame toekomst, die hij met zijn werk

cellen van een kubieke centimeter. Per blokje

centra is het echt heel moeilijk om energie

mede vormgeeft. n

Hoe groen ben je zelf? Anke van Houten Hoe groen ben je zelf? Bruno Lüdemann Ik heb zestien zonnepanelen op mijn dak, verbruik groene stroom en groen gas, compenseer mijn autokilometers en eet zoveel mogelijk biologisch.

Ons huis en mijn auto zijn energiezuinig, ik recycle en neem geregeld de trein naar vergaderingen.

Ik ben dol op vlees; helaas is de carbon footprint van vlees schrikbarend hoog.

Wegens tijdgebrek maak ik te vaak gebruik van het vliegtuig.

mvo magazine 34

mvo magazine 35

Van ‘sludge’ naar energie:

Waterschappen worden zelfvoorzienend in energiebehoefte

SolaRoad: Energie uit zonneweg

Rioolslib is als het aan Duncan Wildgoose, Business Development manager bij Imtech Process, ligt allang geen afval meer, maar bron van energie. Recentelijk realiseerde Imtech voor het waterbedrijf Dwr Cymru Welsh Water (Welsh Water) twee geavanceerde biogascentrales. De centrales zorgen ervoor dat het waterschap 15% minder CO2 uitstoot en leiden tot een fikse besparing op de energierekening. ‘Goed voor het milieu en de portemonnee.’ ‘Door rioolslib duurzaam te behandelen en te verrijken – dit wordt ook wel advanced anaerobic digestion genoemd – kun je biosolids

De biogascentrale in Cardiff.

hergebruiken als biobrandstof en plantenvoeding van hoge kwaliteit’, legt Wildgoose uit. Afval omzetten in energie is een trend in de markt van waterschappen en core business voor Imtech. Wildgoose: ‘Onze

met 15% en leveren een jaarlijkse kostenbesparing op van ruim

sludge-to-energy-projecten hebben inmiddels een groen vermogen

8 miljoen euro per jaar. De centrales hebben samen een vermogen

van ruim 40 MW.’

van 7,5 MW.’

Zelfvoorzienend in energieverbruik

Snelle realisatie

Naast milieu zijn kostenbesparingen een belangrijke reden om over

‘Streven van Welsh Water was de anaerobic digestion-centrales zo

te stappen op advanced anaerobic digestion. Wildgoose: ‘Om tegen-

snel mogelijk te realiseren’, vervolgt Wildgoose. ‘Dankzij onze brede

wicht te kunnen bieden aan de stijgende energiekosten is het streven

ervaring, een goede strakke planning en de goede samenwerking

van veel waterschappen zelfvoorzienend te worden als het gaat om

met andere partijen konden de centrales zes maanden eerder

energie. Welsh Water heeft flink geïnvesteerd om dit werkelijkheid

dan oorspronkelijk gepland opgeleverd worden; binnen het budget

te laten worden. Doel is de belangrijkste verwerkingscentra in Wales

van de klant.’ n

voortaan zelfvoorzienend te laten zijn. Het centrum Eign is inmiddels zo ver en de centra in Cardiff en Afan, die onlangs zijn opgeleverd, zijn hard op weg. De twee biogascentrales in Cardiff en Afan verwer-

Innovatieve biogascentrale in Howdon

ken nu meer dan 50.000 ton slib per jaar, verminderen de CO2 uitstoot Imtech heeft veel ervaring op het gebied van advanced anaerobic digestion. Eerder werden al biogascentrales opgeleverd voor de waterschappen Severn Trent Water, Welsh Water en Anglian Water. Onlangs kreeg Imtech van het Engelse waterbedrijf Nothumbrian Water de opdracht de technologische oplossingen te verzorgen in een innovatieve biogascentrale in Howdon in de UK. De centrale moet op jaarbasis 40.000 ton biosolids gaan verwerken en krijgt een vermogen van 4 MW. De centrale wordt in september 2012 in gebruik genomen. Duncan Wildgoose

Hoe groen ben je zelf? Duncan Wildgoose Een weg die tegelijkertijd als zonnepaneel werkt. Toekomstmuziek? In Krommenie in Noord-Holland gaat in 2012 een pilot lopen met een zonneweg: de SolaRoad.

Spaarlampen, goede dakisolatie, opvang van regenwater, slimme energiemeters en recycling. We doen er thuis

Voor deze wereldwijde primeur wordt een fietspad van 200 meter opgebouwd uit betonnen elementen met een glazen toplaag. De zonnecellen worden onder

van alles aan om onze carbon footprint te verkleinen.

het geharde glas ingebouwd. De opgewekte energie dient bijvoorbeeld voor wegverlichting, verkeersinstallaties en elektrische auto’s. Deze innovatie, die mobiliteit en duurzame energie combineert, is veelbelovend. Het uiteindelijke doel is zonnecellen te integreren in de snelweg. Het Nederlandse wegverkeer kan zelfs

Ik reis nog te veel met de auto.

energieneutraal worden als alle snelwegen zouden worden uitgerust met overrijdbare zonnepanelen. Imtech is nauw betrokken bij de SolaRoad en werkt samen met researchinstituut TNO, de provincie Noord-Holland en wegenbouwer Ooms Avenhorn aan de nieuwe techniek.

mvo magazine 36

mvo magazine 37

Duurzaam ondernemen op de Noord- en Zuidpool Weer en wind kan hen niet deren. Spitsbergen VVS,

niek in een onderzoekscentrum op Antarctica te verzorgen. Dit ijzige

dat in juni 2010 door Imtech werd overgenomen, verricht

continent rond de Zuidpool speelt een buitengewoon belangrijke

opvallend duurzame projecten onder extreme weers-

rol in de mondiale kringloop van lucht en water, en daardoor in het

omstandigheden op zowel de Noord- als de Zuidpool.

klimaat op aarde. Er zijn momenteel ruim zestig onderzoekscentra

Zo werd onlangs de realisatie van de techniek in een

van dertig landen verspreid over Antarctica die zich onder meer

nieuw onderzoekscentrum op Antarctica afgerond.

richten op klimaatonderzoek. Het nieuwe onderzoeksstation wordt

Proeftuin voor duurzaam Schiphol

de basis voor Indiase onderzoekers. Bharati Hansen: ‘Het nieuwe station is gebouwd op Larsemann Hills, een klein schiereiland aan de oostelijke kant van Antarctica. De site draagt de naam Bharati, wat India betekent in het Hindi. Onze opdracht omvatte de een groot deel van de technische voorzieningen in het onderzoeksstation. Daarnaast werden de pijpleidingen aangelegd voor het zeewater, afvalwater en de brandstof, en werd een duurzame brandstoftank geïnstalleerd.’ Omdat de omstandigheden in Antarctica extreem zijn, zijn alle be-nodigde materialen in containers – in totaal 87 stuks – per vrachtschip aangevoerd. Het ging daarbij niet alleen om bouwmaterialen, maar bijvoorbeeld ook om een complete mobiele werkplaats, keuken- en kantoorapparatuur, voedsel, kleding. Bovendien zijn graafmachines, heftrucks, een booreiland en een compressor meegenomen. Hansen: ‘Bij een project als dit moet je op alles Spitsbergen VVS is gevestigd in Longyearbyen op het eiland Spitsber-

voorbereid zijn. Alles is dan ook in detail gepland.’ n

gen in de noordelijke poolcirkel. Torkil Skancke Hansen, regiodirecteur van Imtech (NVS) in Noorwegen: ‘De extreme weersomstandigheden in dit gebied – de archipel kent een poolwinter van honderd dagen – stellen hoge eisen aan de energievoorziening. Spitsbergen VVS speelt hierop in met slimme duurzame oplossingen voor onder meer energiebesparing, thermische warmte, en energieopslag- en distributie.’ Het bedrijf is een van de meest ‘groene’ technische dienstverleners van Noorwegen en de grootste werktuigbouwkundige onderneming in dit dunbevolkte gebied. ‘De regio heeft een zeer interessant groeipotentieel dankzij verwachte exploitatie van natuurlijke rijkdommen en de vestiging van milieuresearchinstellingen’, aldus Hansen. Antarctica Gezien de brede expertise op het gebied van duurzame technologische oplossingen én de uitgebreide ervaring als het gaat om werken onder extreme omstandigheden is Imtech onlangs gevraagd de tech-

Torkil Skancke Hansen: ‘Interessant groen- en groeipotentieel.’

Hoe groen ben je zelf? Torkil Skancke Hansen Als het aan Amsterdam Airport Schiphol ligt, is de luchthaven in 2012 CO2-neutraal en wekt het in 2020 zelf 20% van de benodigde energie op. Maar

Ik maak me ernstige zorgen over de oceanen en fjorden, rivieren en de diversiteit van de natuur in Noorwegen

Schiphol wil meer: koploper zijn op het gebied van duurzaamheid. Om dit te bereiken, is TheGROUNDS opgericht. Binnen dit platform ontwikkelen bedrijven

en zet me in voor behoud van de wolvenpopulatie in Noorwegen.

en kennisinstellingen innovatieve toepassingen voor een duurzame luchthaven. De bundeling van krachten moet baanbrekende innovaties van wereldklasse opleveren. Imtech, die een prominente rol als technologiepartner speelt, richt zich vooral op energiebesparing, energie-efficiëntie en het duurzaam opwekken

Mijn eigen bijdrage is nog niet groot genoeg. Daar voel ik me best een beetje schuldig over.

van energie. Van een geavanceerde warmtekrachtkoppeling en biomassacentrale tot groene ICT- en datatechnologie. Behalve Schiphol en Imtech zijn onder meer researchcentrum TNO, Technische Universiteit Delft en Wageningen University & Research Centre bij TheGROUNDS betrokken.

mvo magazine 38

mvo magazine 39

Schoner rijden dankzij geavanceerde testtechnologie

Sneeuw, ijzel, wolkbreuken, de hoogste bergen en extreme haarspeldbochten. In de vijf testruimtes van het Energy and Environmental Test Centre (ETC) in München simuleert BMW allerlei weersomstandigheden onder één dak. Het ETC is het meest innovatieve windtunneltestcentrum ter wereld. Imtech leverde de geavanceerde testtechnologie, waarmee nieuwe en zuinige automodellen met een lage CO2 uitstoot worden ontwikkeld. Ook voor Porsche, Audi, Volkswagen, Opel, MAN en Daimler in zowel Duitsland als Hongarije ontwikkelt Imtech duurzame technologische oplossingen. De orders bewijzen de sterke positie in de automotive industrie. Daarnaast is Imtech in toenemende mate actief in heel Europa en in landen zoals de USA, China en India.

mvo magazine 40