juni 2010 Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen GA VREEMD MET JE SCHOOL klasse.be

juni 2010

206

Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen

GA VREEMD MET JE SCHOOL

klasse .be

EUROPA? AFSCHAFFEN! leerlingen

de mensheid is. Er is geen druppel bloed voor gevloeid.

praten over Europa en het

Dat is uniek in onze geschiedenis. Geen enkele jongere

interesseert hen geen fluit.

kan zich nu nog voorstellen dat Duitsers, Fransen of En-

Europa kost tonnen geld, legt

gelsen ons land onder de voet zouden lopen. Om choco-

onnozele regels op en het par-

lade of bier te komen kopen, ja, maar toch niet om ons of

lement is een schietkraam vol

elkaar de keel over te snijden? De Tweede Wereldoorlog is

zakkenvullers. “Afschaffen!”,

echt niet zo lang geleden. Hij heeft meer dan 50 miljoen

zo vat iemand het samen die

doden gekost: zes jaar lang zeventien doden per minuut.

blijkbaar van korte zinnen zijn

Nadien zijn we gaan praten en samenwerken. Dat kost tijd

Ergernis.

De

handelsmerk heeft gemaakt. Verwondering. Ooit wilden we nog Vlaming zijn om Europeeër te worden. We leveren ondertussen niet alleen het

en geld. Veel tijd en veel geld. Maar niets weegt op tegen de ellende

Wie wordt warm van Europa?

en de kostprijs van zo’n oorlog. De onnozele regels zijn er gekomen. Daar focussen de media graag op. Maar de grote doelstel-

Europese opperhoofd, vanaf

lingen en dromen zijn er ook.

1 juli bekleedt België ook een half jaar het Europese voor-

Er zijn geen grenzen meer. 80 procent van onze wetten

zitterschap. Onderwijs krijgt daarin een belangrijke rol.

zijn Europese wetten. Een student op de tien legt een deel

De jongeren in deze klas zitten daar duidelijk niet op te

van zijn studies in het buitenland af. Van kleuterscholen

wachten. Hun leraar ook niet.

tot universiteiten lopen uitwisselingsprojecten, vaak ondersteund door enthousiaste leraren en alles wat het inter-

Verantwoordelijkheid. De helft van onze leraren heeft

net biedt. Europa is een ongelooflijke verwezenlijking en

ouders die de Tweede Wereldoorlog nog hebben mee-

ervaring. Maar we worden er niet echt warm van. Terwijl

gemaakt en zal nooit echt leren rekenen in euro’s. Geen

we dit nummer over Europa maakten, hebben we dikwijls

enkele van onze leerlingen weet echter nog te tellen in

gehoord: “Mooi, maar welke leraar wil nu zoiets lezen?

Belgische franken en de Tweede Wereldoorlog is voor hen

Toch niet over Europa zeker?”Afschaffen, dan maar?

zoiets als een middeleeuwse veldslag. Meer dan de helft van onze leerlingen is in de 21ste eeuw geboren. Anderzijds zal het nog elf jaar duren voor de eerste leraar uit deze eeuw voor de klas staat. Soms leven we in twee werelden. Ik probeer even aan de jongeren uit te leggen dat

Hoofdredacteur Klasse

de Europese eenmaking een van de grootste realisaties van

[email protected]

Nr 206 • juni 2010

Vanhemelryck Vormgeving: Mieke Keymis, Peter Mulders en Tim Sels Sites en multimedia: Michel Aerts en Toon Van de Putte TV.Klasse: Elke Broothaerts, Wouter Vanmol en Hans Vanderspikken Lerarenkaart: Hannah El-Idrissi, Kerim Helaut, Geert Neirynck, Anne Siccard, Marc Van Belle en Sonja Van Droogenbroeck Secretariaat Klasse: Sabrina Claus, An Declercq en Souadia El-Moussaoui Publiciteit: Diana De Caluwé Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel

Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be. Hoofdredactie: Leo Bormans Eindredactie: Nele Beerens en Wouter Bulckaert Beeldredactie: Jo Valvekens Redactie: Patrick De Busscher, Wim De Jonge, Leen Leemans, Jan T’Sas, Annelies Vaneechoutte en Bert Vermeulen, m.m.v. Stijn Govaerts en Kris

Alle actieve Vlaamse leraren, CLB-medewerkers (elk net, elk niveau) krijgen Klasse gratis. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie. Abonnement (10 nummers): 28 euro. Gepensioneerden, terbeschikkinggestelde leraren en individuele

Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen Uitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming (Agentschap voor Onderwijscommunicatie)

studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Groepsabonnementen voor alle studenten in de lerarenopleiding zijn gratis (bel 02 553 96 84 of mail [email protected]). Voor scholen die dat wensen is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), Klasse voor Ouders (kleuteronderwijs tot en met tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot en met zevende jaar secundair onderwijs). Lees meer op www.klasse.be. Klasse – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel [email protected] Tel. redactie: 02 553 96 86 Tel. secretariaat: 02 553 96 84 Tel. advertenties: 02 553 96 94 Tel. lerarenkaart: 02 553 96 95

INHOUD

04

Nieuws Onderwijs in Europa: wat je nog niet wist.

10

Train for Europe Scholen zijn locomotief van de Europese gedachte. Spoor je mee?

10

GR ATIS NDER LK A LE 1 O O H C S 201 2010 –

14

De school gaat vreemd Met succes de grens over

17

De taalgrens van Tallinn Leven als migrant in eigen land

20

Clash van schoolculturen Hoe cool is de school elders?

17 24

Het passiespel in ons brein Leraren en hun emoties

28

Sjapo Tour de France met de klas

30 20

28

Dialoog En de leraar van het jaar is ...

32

Is Europa een sprookje? Nieuwe leraren over Europa, cultuur en dromen

32

35

Zeker Doen

58

Speeltijd

H ET NIE U W S

Vanaf 1 juli wordt België gedurende zes maanden voorzitter van de Europese Unie (EU) *** Door de invoering van de Eur

4 • Klasse voor leraren

BEELD VAN DE MAAND

© Mindaugas Kavaliauskas

[LITOUWEN]

Kotelet Kraziai, een dorp in het noordwesten van het land. De familie Trakselis (zonen Marius en Andrius, moeder Virga, vader Antanas en stiefgrootvader Aleksandras) bereidt het vertrek voor van Andrius, die gaat studeren in de stad Kaunas. Voor de gelegenheid werd een varken geslacht. Andrius krijgt zijn portie koteletten mee. Traditie in een land dat sinds 2004 lid is van de EU.

ropese eenheidsmunt moet je nu bv. geen Belgische franken meer omwisselen in Italiaanse lires als je daar op vakantie

Klasse voor leraren •

5

H ET NIE U W S

[HONGARIJE]

[IJSLAND]

Langste leerplicht

Aantal scholieren neemt af

Kleuteronderwijs niet meegerekend zitten Hongaarse leerlingen het langst verplicht op de schoolbanken, met name dertien jaar. Dat is een jaar meer dan Vlaamse, Britse en Nederlandse leerlingen. In de meeste andere Europese landen duurt de leerplicht negen of tien jaar.

Bijna een op de vijf Europeanen zit op de schoolbanken. Koploper is IJsland. Daar loopt 28 procent van de bevolking school. Onderaan de lijst staat Bulgarije, met amper 15 procent. Van alle Belgen zit 23 procent op een of andere schoolbank. Gemiddeld is het aantal schoollopende kinderen en jongeren in heel Europa de jongste vijf jaar met 5 procent afgenomen. Dat komt doordat de bevolking vergrijst.

[LITOUWEN]

Hoeveel leerlingen telt een basisschool in Europa? In de meeste Europese landen tellen de basisscholen 200 tot 400 leerlingen. In landen als Denemarken, Bulgarije, Letland en Roemenië zijn er ook basisscholen met bijna 700 leerlingen. Litouwen is qua schaalgrootte koploper met basisscholen waar tot 1000 leerlingen rondlopen. De spreiding tussen minimum en maximum aantal leerlingen is vrij laag in Frankrijk, Nederland, Oostenrijk, Schotland, Noorwegen en in mindere mate Vlaanderen. Oostenrijk telt qua leerlingenaantal de kleinste basisscholen.

■ Minimum aantal leerlingen ■ Maximum aantal leerlingen

wilt *** Dankzij het Erasmusproject heeft al meer dan 2 miljoen jongeren in het buitenland gestudeerd *** Ga je aan de


FOCUS OP EUROPA

[TURKIJE]

[LUXEMBURG]

Meer mannen voor de klas

De prijs van een scholier

66 procent van de leraren basis- en secundair onderwijs in ons land zijn vrouwen, maar in het hoger onderwijs is dat maar 44 procent. België sluit daarmee aan bij een algemene Europese trend, waarbij hogeschool en universiteit vooral mannelijk onderwijspersoneel tellen. De vervrouwelijking van het lerarenkorps in het leerplichtonderwijs zet zich het meest door in Estland (85%), Letland (84%) en Litouwen (86%), maar ook daar ligt het percentage leraren in het hoger onderwijs onder de 50 procent. Opvallend: in Turkije zijn de mannelijke leraren in alle onderwijsvormen in de meerderheid: 55 procent in basis- en secundair onderwijs en 61 procent in het hoger onderwijs.

Jaarlijks geeft het Groothertogdom Luxemburg afgerond 14.000 euro uit aan een scholier/student. Dat is een stevig Europees record, geen enkel ander land komt zelfs maar in de buurt. Zo komt het als tweede gerangschikte Noorwegen tot 9500 euro, een Deense scholier kost jaarlijks 8300 euro. Dat is nog altijd meer dan het Europese gemiddelde, dat rond 5700 euro schommelt. België is een goede zesde met 7500 euro per leerling/student. Helemaal onderaan bengelt Roemenië (minder dan 1500 euro). In het algemeen investeren de Noord-Europese landen het meest in schoollopende jeugd, de Centraal- en Oost-Europese landen het minst. TOP 10 UITGAVEN PER LEERLING/STUDENT IN 2009

Luxemburg Noorwegen Denemarken IJsland Cyprus België Litouwen Estland Nederland Ierland en Italië

€ 14.000 € 9500 € 8300 € 8100 € 7900 € 7500 € 7200 € 7100 € 7000 € 6800

[BULGARIJE]

25 procent meer studenten Van 1998 tot 2006 is het aantal studenten hoger en volwassenenonderwijs over heel Europa met een kwart toegenomen. Bijna 19 miljoen Europeanen zit momenteel in een hogeschool, universiteit of centrum voor volwassenenonderwijs. De stijging is het hoogst in Centraal- en Oost-Europa (+ 50%), waar duidelijk een inhaalbeweging is gebeurd. Roemenië en Litouwen spannen daarbij de kroon. Enkel in Bulgarije is het aantal studenten in die periode afgenomen.

kust zwemmen, dan is er weinig kans dat je met diarree of salmonella weer op het droge kruipt. De Europese Unie heeft


7

H ET NIE U W S

[DUITSLAND]

Lerarenkorps veroudert Leeftijdspercentage leraren in het basisonderwijs

BELGIË

LUXEMBURG

CYPRUS

5,5

20

23

29

39

30-39 jaar

20,5

20

27,5

40-49 jaar

21

29

29

21

7,5

Ouder dan 50 jaar

53

31 20,5

25

3

25 50,5

De Duitse kleuteronderwijzers en onderwijzers zijn oud, vergeleken met andere Europese landen. Duitsland hoort daarmee bij een selecte club van landen die straks heel wat leraren met pensioen zullen sturen. Ook Zweden en Italië zitten in dat schuitje. Het jongst zijn leraren basisonderwijs in Cyprus en Malta. Leeftijdspercentage leraren in het secundair onderwijs NEDERLAND

BELGIË

LUXEMBURG

PORTUGAL

Jonger dan 30 jaar 30-39 jaar 40-49 jaar Ouder dan 50 jaar

DUITSLAND

Het enige land waar het salaris van leraren niet vast hangt aan een vaste loonschaal is Zweden. In alle andere landen kan een startende leraar feilloos berekenen wat hij op zijn veertigste of zijn vijftigste zal verdienen. In vijftien Europese landen verdient een leraar evenveel in het basis- of secundair onderwijs. De lerarenlonen liggen het hoogst in Denemarken en het laagst in Polen. In dat land groeien ze echter veruit het meest. Beginnende Poolse leraren beginnen dus met een laag salaris maar verdienen aan het eind van hun loopbaan ruim drie keer zo veel als bij de start. Een Vlaamse leraar start naar Europese normen behoorlijk. Aan het eind van zijn carrière ligt zijn salaris ongeveer 60 procent hoger, indexsprongen niet meegerekend.

NEDERLAND

Wie verdient het meest?

DUITSLAND

[DENEMARKEN & POLEN]

Jonger dan 30 jaar

3 21 27 49

11 17 29 43

16 23 29 32

20 25 25 30

12 36 32 20

Net zoals in het basisonderwijs telt Duitsland het hoogste percentage oudere leraren. Leraren jonger dan dertig zijn er nauwelijks te vinden. Samen met Italië, Nederland, Zweden en Noorwegen vormen de Duitse vijftigplussers er meer dan 40 procent van alle leraren. Voor een echt jong lerarenkorps moet je in Portugal en Malta zijn.

immers normen ingesteld voor zwemwater *** De EU beschermt de consument. Koop je op het internet een cd, maar verande


FOCUS OP EUROPA

[EUROPA]

[EUROPA]

Meeste leraren werken 40 uur per week

Hulp voor starters varieert sterk

VLAANDEREN

NEDERLAND

ITALIË

ENGELAND

[EUROPA]

FRANKRIJK

De gemiddelde Europese leraar moet 35 à 40 uur per week besteden aan schoolwerk. Daarvan moet hij ongeveer 30 uur per week op school doorbrengen. Per land zijn er echter grote verschillen. Zo heeft de helft van de Europese landen de whereabouts van leraren in de school zelf tot op het uur vastgelegd. In het basisonderwijs is er niet zoveel verschil tussen de Europese landen. In lestijden van 60 minuten uitgedrukt staan de leraren er wekelijks 22 uren voor de klas, met een spreiding van 17 uren in Bulgarije tot 26 in Malta. In het secundair onderwijs staan leraren haast overal in Europa minder uren voor de klas. Uitzonderingen zijn Bulgaarse en Roemeense leraren. Die kloppen meer uren in het secundair dan in het basisonderwijs. Regelmatig overleg (vooruitgang, problemen) Hulp bij het voorbereiden van lessen

Meer jongens in beroepsonderwijs Meer dan 60 procent van alle Vlaamse leerlingen volgt technisch of beroepsonderwijs. Dat is ongeveer evenveel als in Nederland, Luxemburg, Roemenië, Slovenië en Finland. In Tsjechië, Slowakije, Oostenrijk en Liechtenstein loopt het percentage ‘beroepsleerlingen’ op tot 70 procent. In landen als Ierland en Griekenland zitten de meeste leerlingen dan weer in het algemeen secundair onderwijs of wat je daarmee kunt vergelijken. Voor heel Europa is de balans gemiddeld in evenwicht. Opvallend is wel dat het aantal jongens in beroepsgericht onderwijs 10 procent hoger ligt dan het aantal meisjes.

Feedback over gegeven lessen Optionele trainingsmogelijkheden Verplichte vorming Bezoek aan andere scholen ‘On the job’ examen aan het eind van de opleiding

Anno 2006-2007 kunnen beginnende leraren in het basis- en secundair onderwijs in 20 van de 27 Europese landen rekenen op een of meer vormen van ondersteuning. Een van de meest voorkomende is een mentor. In Vlaanderen werd het mentoraat ingevoerd in 2007-2008, maar om begrotingsredenen is het intussen weer afgeschaft. Behalve in Nederland en Vlaanderen, is er ook in Tsjechië, Denemarken, Hongarije, Finland, Zweden en Noorwegen geen formele ondersteuning voor starters.

er je van idee, dan kun je binnen de zeven dagen na ontvangst je bestelling annuleren en ongeopend terugsturen *** In


9

21 landen haken wagon aan ‘Train for Europe’

SCHOLEN: DE LOCOM

© Luc Daelemans

de EU zijn er bijna geen binnengrenzen meer. Daardoor hoef je op reis niet telkens meer te stoppen aan de grenscontro


OTIEF VAN EUROPA Een miniatuurstoomlocomotief met een Belgisch onderstel, Duitse wielen, IJslandse cabine, Finse stoomketel en Engelse gasbrander. Daarachter 24 wagons van scholen uit 21 Europese landen: een symbolischer Europees project dan ‘Train for Europe’ vind je niet. Wie reist mee met de Europese trein?

V

oor België haakten de leerlingen en leraren van het Sint-Jozefi nstituut in Geel hun wagon aan. Ze reisden naar Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje, vergaderden tot middernacht in het Engels, Duits of gebarentaal en stelden de Europese trein voor in Bad-Kreuznach, Trier, Geel en uiteindelijk in het Europees Parlement in Brussel. Volgens een jury van Europese parlementsleden geeft het project het best de Europese eenmaking en identiteit weer.

Maar een prestigieuze prijs doet de Europese droom(trein) niet stoppen. Leraar elektriciteit Roger Tormans wil de komende jaren een tweede Europese trein op de rails zetten: “Daarvoor hebben we met onze Europese partnerscholen 27 (net zoveel als er landen in de Europese Unie zijn) verbeterpunten opgesteld tijdens ons bezoek aan het Hongaarse Dunaújváros. We willen dat nog meer leerlingen van het Europese project kunnen proeven. Scholen zijn de locomotief van de Europese gedachte.”

oles *** Het Europees Parlement is een van de felste tegenstanders ter wereld van de doodstraf *** Als je als Belg bv.


11

Waarom wint de zeven meter lange ‘Train for Europe’ de prestigieuze Keizer Karel jeugdprijs? “Omdat het project perfect de essentie van de Europese idee weergeeft: samenwerken en de kracht van diversiteit ontdekken”, zo zegt Jerzy Buzek, voorzitter van het Europees Parlement. Wat staat er naast een flesje Duvel op de Belgische wagon?

Leraren en leerlingen van het Sint-Jozefinstituut

Het Europees Parlement in Brussel, april 2009. “Ik wist niet dat Kroatië zuiver water had”, zegt Jan Peeters (17), leerling aan het SintJozefi nstituut in Geel. Net als 150 leeftijdgenoten en leraren uit 21 landen trok hij in T-shirt met de Europese blauw-gele kleuren naar hier om hun ‘Train for Europe’ voor te stellen. Achter een locomotief, die straks hopelijk sterk genoeg is om het zes meter lange gevaarte op gang te trekken, hangen 24 wagons. Elke wagon heeft voor het land karakteristieke elementen. Kroatië gaat prat op zijn waterkwaliteit en vult daarom zijn wagon met twee liter zuiver Kroatisch water. Waarmee hebben de Belgen hun wagon geladen? Jan Peeters: “Enkele leerlingen hebben gebrainstormd over wat ze typisch voor ons land vinden. Die voorstellen werden op Smartschool aan de leraren van onze school gepresenteerd. Zij kozen voor het ontwerp met pralines, het Atomium, Manneken Pis en een flesje Duvel op de wagon.”

ENGLISH, PLEASE De Duitsers en Belgen zijn de stuwende krachten in dit gigantische Europese project. In de zaal is een televisieploeg van ZDF, een Belgische cameraploeg valt niet te bespeuren. Fons Hechtermans: “Het is een enorme eer om in het Europees Parlement ontvangen te worden, maar zie jij veel politici? Hebben ze allemaal zo’n drukke agenda of begrijpen ze niet dat dit een écht Europees project is?” Ruim een jaar later geeft een jury van Europarlementsleden dit project de erkenning die het verdient: de trein kaapt in Aken de prestigieuze Keizer Karel jeugdprijs 2010 weg. Deze delegatie gelooft in Europa. “Tijdens de vele voorbereidende vergaderingen kregen we begrip voor het lange vergaderen van de Europese politici”, zegt Fons Hechtermans. “Soms zaten we tot middernacht rond de tafel. Deels omdat we allemaal gepassioneerd met de trein bezig zijn, deels omdat er veel tijd kruipt in elkaar proberen te begrijpen.” Welke taal spraken de verschillende delegaties dan? “Engels en Duits en véél gebarentaal. Sommige landen hadden jammer genoeg vaak de neiging om ‘ja’ te knikken tijdens de vergaderingen, maar achteraf toch hun zin te doen. Grappig was dat we vooral onze Engelse collega niet begrepen. Meer dan eens moesten we ‘Martin, English, please’ zeggen.”

in Groot-Brittannië gaat wonen en werken, en je baan verliest, heb je ook daar recht op een werkloosheidsuitkering **


21 LANDEN HAKEN WAGON AAN ‘TRAIN FOR EUROPE’

BRABANÇONNE OP MP3 Jan Peeters besteedde samen met drie andere leerlingen van 5 elektromechanica minstens 25 lesuren aan de Belgische wagon: “Dat ons werk zou worden vergeleken met wagons van andere landen gaf ons extra motivatie. Je wilt niet dat je land uit de toon valt.” Dat doet de Belgische wagon allerminst. Als de trein begint te rijden, oogst de Belgische wagon onmiddellijk succes met een auditief gadget. De Belgische vlag wordt gehesen en een ingebouwde mp3-speler laat de Brabançonne klinken. De delegaties van de andere landen fluiten tussen

Roger Tormans en Fons Hechtermans keken niet op een extra uur om hun Comeniusproject op de rails te houden, maar zonder hulp van andere leraren zou hun treinproject op een zijspoor raken: “Als je een Europees project opstart, houd je het best rekening met de draagkracht van je collega’s. Net zoals een locomotief maar een beperkt aantal wagons kan trekken, kan elke collega maar een bepaalde extra inspanning aan.”

Met al die landen rond de tafel? Gebarentaal wérkt! Fons Hechtermans

hun tanden. Daar hebben zij niet aan gedacht. “Die Europese trein was verdorie een veeleisende klant”, lacht Denis De Ryck, leraar elektromechanica. “De hoge en steeds veranderende eisen van Roger en Fons en hun Europese team leverden een extra leereffect voor de leerlingen op. Zo ervaren ze wat het is voor een ‘lastige’ klant te moeten werken. In een schoolcontext krijgen ze vaak gewoon een opdracht en voeren die uit. Nu hebben ze hun eindwerk meerdere keren moeten aanpassen wegens niet goed genoeg of nieuwe richtlijnen. Voor dit project was een 7 op 10 niet goed genoeg, ze moesten naar een 10 op 10 streven.”

VIERSTERRENHOTEL Comenius was de klant en het SintJozefinstituut een radertje in het gigantische productieproces dat over 21 landen uitgesmeerd werd. Fons Hechtermans: “Wij maakten het onderstel van de locomotief en segmenten van de sporen. Heel wat van het uitvoerende werk gebeurde met CNCmachines. Fijner werk zoals de pralines met een freesmachine. Onze afdeling schildertechnieken gaf de pralines en het Duvel-flesje een kleurtje.” Leraren en leerlingen aan het SintJozefinstituut investeerden veel tijd in het Europese project. En hoe zat dat met de centen? “We hebben nog wat geld over”, glundert directielid Marc

S’Jegers. “Dat komt omdat collega’s Fons en Roger liever in een goedkoop hotelletje overnachtten dan in een viersterrenhotel, zoals sommige andere landen deden.” S’Jegers moedigt Europese of internationale projecten zeker aan: “Europa bepaalt de toekomst van onze leerlingen. Grote gerenommeerde bedrijven zoals Demi, De Nul of Besix gaan op zoek naar werknemers die er niet voor terugdeinzen om voor langere tijd in het buitenland te werken. Bovendien krijgen veel van onze leerlingen in hun latere job collega’s uit andere Europese landen. Op een grote bouwwerf bijvoorbeeld ontsnap je daar niet aan.” Tot voor enkele jaren ging een aantal leerlingen naar Zweden op stage, maar dat initiatief bloedde dood: “Nu is er één leerling in de afdeling houttechnieken die stage loopt in Frankrijk. Ik juich een buitenlandse stage toe, maar dan moet de stagebegeleider zich zo ver kunnen verplaatsen, of je moet volledig vertrouwen op het oordeel van je Europese collega’s.” De zeven meter lange Europese trein heeft zijn laatste ronde in het Europees Parlement afgelegd. Tijd om af te breken. Roger Tormans: “Na zo’n project kan het niet anders of je wilt al aan een nieuw beginnen. Zo is het ook bij ons. We dienen sowieso een nieuwe projectaanvraag in, want van dit project onthoud ik één ding: met wilskracht bereik je veel. Waar een wil is, is een ijzeren weg (lacht).” www.sjgeel.be www.cnc-network.eu

* Je rechten als inwoner van de Europese Unie moeten in elk land gerespecteerd worden *** Liefst 80 procent van onze


13

Samen de grens over

DE SCHOOL GAAT communication VREEMD austauschen Zin in een Europees avontuur met je klas? Sara Gilissen van het virtuele uitwisselingsproject eTwinning helpt je op weg. 650 Vlaamse scholen gingen je al voor met hun project. Maar je kunt ook écht met je klas Europa induiken. Klaar om je grenzen te verleggen? Een Europees project? Ik krijg nu mijn leerplan al niet rond, hoor je leraren denken. Sara Gilissen: “Een internationaal project komt helemaal niet bovenop je dagelijkse werk. Je vult het gewoon anders in. Als je goed nadenkt over wat je sowieso moet doen binnen je leerplan en hoe je dat Europees kunt invullen, boek je net tijdwinst.”

Taalleraren brengen hun leerlingen via zo’n project taalvaardigheden bij. Maar hoe zit dat in andere vakken? Sara Gilissen: “Taal is dan enkel het comSara Gilissen is coördinator voor het eTwinning-programma bij de Afdeling Internationale Relaties van het Departement Onderwijs en Vorming.

municatiemiddel, inhoudelijk kan je project over alles gaan. Ik denk aan klassieke talen (een virtuele rondleiding om de Romeinse cultuur te leren kennen), chemie (experimentjes fi lmen) of geschiedenis (de partnerschool stelt een top 10 van de grootste Belgen op). Bovendien werk je aan vakoverschrijdende eindtermen als burgerzin, sociale vaardigheden of ICT-vaardigheden.”

Vormt taal geen drempel? Sara Gilissen: “Leraren zijn vooral in het begin bang om fouten te maken, maar gaan-

deweg merken ze dat iedereen in Europa ‘gebroken’ Engels praat. En als leerlingen in het Frans een videoconferentie houden met een Italiaanse partnerschool, dan ondervinden ze dat ze het zelf zo slecht nog niet doen. Dat schept vertrouwen, zeker in tso en bso.”

Kruipt er niet extra veel tijd en werk in zo’n project? Sara Gilissen: “Je hoeft niet noodzakelijk ‘fysiek’ uit te wisselen, zoals bij Comenius het geval is. Via eTwinning wissel je uit via het web. Zo’n project start je van vandaag op morgen. De drempel is laag: je hoeft geen lijvig dossier in te dienen, het is gratis, je kunt het als individuele leraar doen en het hoeft ook geen volledig schooljaar te duren.”

Wat zijn de valkuilen? Sara Gilissen: “Zie het niet te groots van bij de start, zo vermijd je teleurstellingen. Betrek gaandeweg de hele school in het project. Het ‘Europese virus’ verspreidt zich snel als er een paar enthousiaste leraren en leerlingen zijn. Heel belangrijk: informeer en communiceer. Zo werk je beter samen met je partnerschool,

Belgische wetten zijn eigenlijk Europese wetten *** De prioriteiten van het Belgische EU-voorzitterschap zijn het herst


langue GA EUROPEES IN

9 STAPPEN

1. MAAK EEN LIJSTJE MET DOELSTELLINGEN Formuleer je doelstellingen concreet. Zeg niet: ‘We willen de leerlingen nieuwe technologieën leren kennen’, maar wel: ‘We willen dat de leerlingen een nieuwe techniek houtplooien aanleren’. 2. BEPAAL HET SOORT PROJECT Kies het geschikte uitwisselingsprogramma. Staan de leerlingen of de leraren en directie centraal? Werken je leerlingen internationaal samen zonder de klas te verlaten, of ontmoeten ze elkaar effectief?

enseñar maar trek je ook directie, collega’s, ouders en lokale verenigingen mee in je verhaal.”

Waarom zouden scholen in een grensoverschrijdend project stappen? Sara Gilissen: “Je leerlingen maken kennis met de globaliserende samenleving. Dat verbreedt hun perspectief. Ze leren onbewust voortdurend bij en zijn zelfs buiten de school bezig met hun project. Of ze houden ook na afloop contact met leerlingen van hun partnerschool. Onopvallende leerlingen blijken opeens heel creatief. Leraren professionaliseren zich via zo’n project. Ze krijgen ook een andere band met hun leerlingen. Scholen verhogen hun kwaliteit en krijgen meer uitstraling.”

3. BEREKEN DE KOSTPRIJS Maak zo snel mogelijk een begroting op. Subsidieprogramma’s geven een financieel duwtje in de rug. Je vindt een handig overzicht op www.ryckevelde.be. 4. VIND EEN SCHOOLPARTNER Registreer je online via organisaties zoals eTwinning. Of ga naar een contactseminarie via EPOS. Neem de tijd om vertrouwen te krijgen in elkaar. Houd rekening met culturele verschillen. Maak van bij het begin duidelijk wat je wilt. 5. BOUW JE PARTNERSCHAP OP Wissel zo veel mogelijk informatie uit over het onderwijssysteem, de school, de leerlingen. Stel jezelf en je

school voor met een kennismakingsmail getiteld ‘This is me’. Zo geef je aan wat je van je partner wilt weten. Of breng een voorbereidend bezoek. 6. ZOEK NAAR EEN PROJECTIDEE Ga na wat je gezamenlijke interesses zijn. Neem de leerlingen als uitgangspunt en bepaal pas later hoe je project ook in je school past. Laat je inspireren door bestaande projecten. 7. WERK JE PROJECTPLAN UIT Een goed projectplan is kort en krachtig. Zet het op papier in maximaal twee pagina’s. Bereken de tijdsbesteding en stem af op het jaarplan. 8. VOER HET PROJECT UIT Zorg voor een opvallende start. Maak je project zichtbaar: hang relevante info op, houd een projectboek bij. Houd controle en stuur zo nodig bij. Voer eerst een kort project uit dat gegarandeerd succes heeft. 9. EVALUEER HET PROJECT EN MAAK DE RESULTATEN BEKEND Benut tijd en middelen maximaal en betrek de leerlingen. Laat ze bv. elkaar interviewen. Wees niet te bescheiden om de resultaten van je project te laten zien aan de buitenwereld. Zo wordt de meerwaarde ervan duidelijk.

‘Levensloop van een internationaal project. Handreikingen voor succesvol internationaal samenwerken in het onderwijs’ – Cees Brederveld en Floor Nusink – Europees Platform. Bestel gratis via [email protected]. ‘Horizon. Gids voor de organisatie van grensoverschrijdende schoolprojecten in het basisonderwijs/ secundair onderwijs’ – Centrum Ryckevelde vzw. Download de elektronische of bestel de papieren versie via www.ryckevelde.be.

Centrum Ryckevelde vzw en het Europees Centrum Alden Biesen bieden ondersteuning bij je internationale project – www.ryckevelde.be en www.alden-biesen.be Check ook www.ond.vlaanderen.be/internationaal, www.etwinning.be en epos-vlaanderen.be.

tel van de economie, de voorbereiding van de top van Cancún over klimaatwijziging, asiel en migratie en de uitbreiding


15

Russen in Estland: migrant in eigen land

DE TAALGRENS VAN TALLINN Klasse trok een week naar de oostelijke grens van de Europese Unie. Van BHV hebben ze in Estland nog nooit gehoord, maar communautaire spanningen, die kennen ze wel. Ook op school.

“Vind “Vi “V i je het lekker?” vraagt Douglas (19). We eten in de D Do Teeninduskool in Tallinn, Te een ee technische school in het hart van de Estse hoofdstad. h Douglas en zijn klasgenoten D koken hier elke dag voor lerak ren, leerlingen én gasten. Op het menu: nationale Estse gerechten, zoals zuurkool met varkensvlees en gemarineerde pavarke ling. Maar ook borsjt, de Russische bietensoep die Douglas’ moeder zo lekker maakt. Want in tegenstelling tot Douglas spreken zijn ouders geen Ests. Het zijn Russen, die ten tijde van de Sovjet-Unie naar Estland emigreerden in de hoop er werk en een nieuwe toekomst te vinden. Nu probeert Douglas hetzelfde. Al loopt dat niet zo vlot als twintig jaar geleden.

Estland heeft een grote Russische minderheid: een derde van de totale bevolking. Dat is een sociologische splijtzwam in die jonge staat aan de Baltische zee. De meeste Russen wonen in Narva en Kohtla-Järve, twee industriesteden in het noordoosten, grenzend aan de Russische Federatie. Maar ook in de hoofstad Tallinn woont 40 procent Russen, of niet-Esten, zoals ze hier graag genoemd worden. Russisch was ten tijde van de Sovjet-Unie dan ook de eenheidstaal in het parlement, het shoppingcenter en de school. Ests spreken werd zo veel mogelijk onderdrukt. Enkel tijdens het nationale songfestival – het belangrijkste culturele evenement

van de Europese Unie (Kroatië, Turkije) *** De Kids-ID is een identiteitsbewijs voor kinderen jonger dan 12 jaar.


17

van het land – waagden ze het om in hun eigen taal te zingen. Die zingende revolutie gaf hun in 1991 de moed om als eerste van de Baltische staten eenzijdig de onafhankelijkheid uit te roepen. Na die onafhankelijkheid werd Ests de enige officiële landstaal. Het Russisch werd samen met het standbeeld van Lenin bij het groot huisvuil gedropt, en de overheid voerde een hele reeks maatregelen in om de Estse taal en cultuur te bevorderen. Zo moest je voortaan een taalexamen afleggen om een Ests paspoort te verkrijgen. Ook voor de meeste beroepen is in Estland een kwalificatie-examen in het Ests vereist. Maar veel Russische inwoners zien daar het nut niet van in. “Ze vinden het Ests te moeilijk en te onbelangrijk om te leren, zeker in vergelijking met een wereldtaal als het Russisch. Bovendien kijken ze anders naar het recente verleden dan de Esten. Wij zien de Sovjets vooral als bezetters, niet als bevrijders”, zegt Silver Pramann van het Estse ministerie van Cultuur. “De Russen lezen andere kranten, kijken naar andere tv-zenders en wonen in andere wijken. Ests leren is voor hen dus geen middel tot integratie, maar eerder een bedreiging van hun eigen culturele identiteit. Toch willen ze niet terug naar Rusland. De lonen en het pensioen zijn er lager en de werkloosheid hoger. Velen kunnen ook niet terug, omdat ze door de strenge taaleisen geen Ests paspoort kunnen bemachtigen en dus staatloos zijn. Alleen kinderen van Russische ouders diee na 1991 zijn geboren n krijgen automatisch het et Estse staatsburgerschap. p. Maar daarom kennen ze nog geen Ests.”

Kinderen reizen hiermee binnen nnen


MOEDERTAALDAG Ook op school is die segregatie voelbaar. Tot 2007 bestonden er in Estland twee onderwijssystemen naast elkaar: een Ests en een Russisch, met publieke én private scholen. Via een uitgebreid CLIL-programma (Content and Language Integrated Learning) in het lager en secundair onderwijs en taalcursussen in het hoger onderwijs probeert de Estse overheid nu meer leerlingen te motiveren om Ests te leren. Doel is om tegen 2012 60 procent van de lessen in het Ests te laten verlopen, ook op Russische scholen. In de praktijk worden het dus tweetalige scholen. Ook die van Douglas, waar nu al een groot deel van de vakken in het Ests wordt gegeven. “We moeten vooral flexibel zijn om resultaat te halen”, zegt directeur Meeli Kaldma. “Zo mogen onze Russische leerlingen nog een groot deel van hun huiswerk in het Russisch maken. Maar de examens zijn in het Ests. Dat moet ook, want het is makkelijker om een stageplek of werk te vinden als je tweetalig bent. Toch schrikt het officiële examen veel leerlingen af. De meeste Russische leerlingen komen dan ook uit een kansarm gezin: 60 procent ontvangt een studiebeurs. Zij kiezen voor de gemakkelijke weg en verlaten de school liever voor een slechtbetaalde job waarvoor

ze geen Ests moeten kennen. Via laagdrempelige initiatieven zoals de moedertaaldag proberen we hen aan boord te houden en hun interesse voor het Ests aan te wakkeren. We organiseren ook veel uitwisselingen met scholen op het Estse platteland. Veel Russische leerlingen hier zijn nog nooit buiten Tallinn geweest.”

ESTIFICATIE In de (niet-verplichte) kleuterschool begint het taalbad al op vijfjarige leeftijd. “Dat vader of moeder thuis geen Ests spreken, is geen probleem”, aldus Maire Kebbinau, die het Language Immersion Programme begeleidt. “Wij zien de thuistaal niet als een bedreiging, maar als een verrijking. Leerlingen die goed zijn in hun moedertaal, zullen vast ook snel de ‘vadertaal’ op school oppikken. Het is echter veel moeilijker om hun leraren mee in bad te trekken. Veel oudere Russischtalige leraren zien het niet zitten om Ests te leren. Het zijn vaak goede leraren in hun vak, maar ze werken nog met achterhaalde methodes én handboeken uit de Sovjet-Unie. Hen vormen is onze eerste prioriteit.”

heel hee Europa *** Het CE-teken (Conformité Europ

Terwijl in 1991 nog meer dan een derde van de leerlingen les volgde op een Russische school, is dat nu nog maar een vijfde. Die restgroep is echter veel moeilijker te overtuigen om de overstap te maken. Ze verzetten zich actief tegen wat zij de ‘Estificatie’ van de Russische bevolking noemen. “Vooral Russische tieners voelen zich hier gediscrimineerd. Ze krijgen niet dezelfde kansen op school, op het werk, in de politiek. Kiezen voor lessen in het Russisch is een gemakkelijke manier om hun verzet te tonen”, zeggen de Russische studenten Dmitri Sevtsenko (17) en Aleksander Sevtsenko (17). Zij hebben samen een scholierenkoepel opgericht om hun leeftijdsgenoten op andere gedachten te brengen. “Veel van onze ouders zitten nog vast in Wereldoorlog II. Maar wij willen vooruit. De taalbarrière legt een zware hypotheek op onze toekomst. Als je als Rus de taal niet

spreekt, ben je gedoemd om eeuwig arbeider te blijven. En die werken net in de sectoren waar de meeste klappen vallen.”

ESTLAND IN HET KORT

VERZOENING “De integratie van deze generatie Russen is wellicht de grootste uitdaging waarvoor we als relatief jonge staat staan”, weet ook Silver Pramann. “Wij hebben hier bijna geen asielzoekers uit de derde wereld: onze migranten wonen binnen de eigen grenzen. We willen niemand verplichten om zijn cultuur op te geven maar willen wel een gezamenlijke toekomst uitbouwen binnen de Europese Unie. Daarvoor zullen ook de Esten hun kijk op de Russen moeten veranderen. Er leven veel stereotypes. Dat alle Russen vodka drinken bijvoorbeeld. Maar integratie laat zich niet dwingen. Het is een proces, geen resultaat.” Op de grote verzoening zal Douglas alvast niet wachten. Hij wil weg uit Estland. Niet oost, maar west. “Estland is geen slechte plek om te wonen, maar met de economische crisis is het moeilijk om hier werk te vinden. Misschien kunnen ze in Ierland wel een goede kok gebruiken. Wat vind je trouwens van mijn Engels?”

In Estland wonen in totaal 120 nationaliteiten. 68 procent van hen zijn Esten, 29 procent Russen, gevolgd door Oekraïners, Wit-Russen en Finnen. Er geldt leerplicht van 7 tot 17 jaar. Bijna 40 procent van de leerlingen stapt na het secundair in het hoger onderwijs. De moeilijkste tongbreker in het Ests? Jääär, wat zoveel betekent als ‘rand van het ijs’ .

Meer info over CLIL en Estland www.klasse.be/leraren/bijlage

péenne) garandeert dat een product t voldoet vold old ldoet ld oet aan aan Europese eisen van veiligheid, vei gezondheid en milieu *** Met het Europese

Op wereldkamp in Praag

CLASH VAN SCHOOLCULTUREN Hakim (16), Diouf (19), Michael (18), Sukanya (16), Rémy (17) en Hannah (18) willen allemaal hetzelfde: méér en beter onderwijs wereldwijd. Al botsen hun schoolculturen soms. Samen met 54 leerlingen uit 7 landen timmeren ze tijdens een wereldkamp in Praag aan een statement rond de Millenniumdoelstellingen. Daarin speelt onderwijs een grote rol. Klasse schuift mee aan de discussietafels.

MILLENNIUMDOELSTELLINGEN In 2015 volgen alle kinderen, jongens en meisjes, volledig basisonderwijs. Dat staat in de Millenniumdoelstellingenverklaring van de Verenigde Naties. Daarnaast moet armoede de wereld uit tegen 2015. 191 landen ondertekenden het verdrag in 2000. Check www.detijdloopt.be.

CHE MEER DAN 46 PROCENT VAN DE BELGIS LEERLINGEN VINDT SCHOOL SA AI. Hakim (16, België): “Wij Belgen hebben alles: een goede gezondheidszorg, degelijke scholen, genoeg werk. Je hebt thuis een pc, een gsm én een mp3-speler. Wij zijn rotverwend. Toen De Lijn een tijdje terug staakte, bleef ik gewoon thuis van school. Het was máár school. Niets belangrijks. Daar ging ik toch geen half uur voor stappen? Als ik dan van mijn Senegalese vriend Diouf hoor dat zijn vrienden tot twee uur per dag van en naar school wandelen, schaam ik me dood. Voor leer-

lingen in kansarme landen is school van levensbelang.”

Sukanya (16, India): “Ik heb geluk dat ik naar school mág gaan. Dat er al eens een saaie les tussen zit, is het minste van mijn zorgen. Veel meisjes van mijn leeftijd die op het platteland wonen, mogen niet naar school van hun ouders. Ze werken in de landbouw of zorgen voor het huishouden. Zo blijven ze laaggeschoold en kennen ze hun rechten niet.”

Um ut volorro qui 112 tet verwittig oﬀic tempor impelendae verchillabor aceptam, fugitibus, noodnummer je reicipsant, de hulpdiensten *** De persperspit Europese Unie gunt al haar landen quaspidus rust. Elke enimolum werknemer moet verp


HAKIM MICHAEL HANNAH SUKANYA RÉMY DIOUF

SCHOOL IS COOL? CIJFERS Hannah (18, Engeland): “Bij ons zijn er bijna overal wapendetectoren. En elke dag zie ik vechtpartijen uitbreken tussen leerlingen van verschillende scholen in de wijk. Maar toch ga ik graag naar school. Ik leef er samen met al mijn vrienden. Sociaal contact, daar draait het bij mij om. Leren is ook wel belangrijk, maar dat komt pas op de tweede plaats.”

Sukanya (16, India): “Vrienden komen zeker niet op de eerste plaats bij ons. Wél de punten. Een klasgenoot helpen met spieken, ben je gek? In mijn klas wil iedereen ingenieur of dokter worden. Dat zijn de bestbetaalde jobs in India. En om die droom waar te maken moet je altijd de beste van de klas zijn. Goed presteren is dus het enige wat telt. School is voor de meesten onder ons pure competitie. Zeker in de privéscholen. De publieke scholen lokken arme kinderen met een gratis maaltijd. Naar

school gaan betekent voor hen: stoppen met werken en eindelijk minstens één maaltijd per dag.”

Diouf (19, Senegal): “Zonder diploma zou het heel moeilijk zijn voor mij om te overleven. Bij ons is maar een op de vijf schoolgerechtigde jongens ingeschreven in de middelbare school. Mijn pa is zelf schooldirecteur in een dorpsschool. Hij weet hoe belangrijk het is om te studeren. Ik ga naar een eliteschool waarvoor je toelatingsexamen moet doen. Elke leerling krijgt minstens vijftien euro vergoeding per maand. Als ik op het einde van de maand de meeste punten haal, dan krijg ik een bonus van drie euro. We volgen zes dagen op de zeven les. En alleen tijdens de feestdagen en grote vakanties mag ik naar huis. Maar mijn toekomst is verzekerd. Als ik afstudeer, kan ik zonder problemen naar de universiteit.”

Denemarken spendeert met van haar bruto nationaal product het meest aan onderwijs in Europa. België geeft 6,3 procent uit.

8,5 procent

570 miljoen kinderen zijn wereldwijd ingeschreven in een school. In 1999 gingen 103 miljoen niet naar de lagere school. In 2006 waren er dat nog 73 miljoen.

(46%)

Italiaanse leerlingen rapporteren zelf dubbel zoveel en wanorde in de klas als hun Duitse collega’s (22%).

geluidsoverlast

cus quatend iorem. Ut lam voluptur reperspeles eatiani fuga. Itas nist, vel ma nimixxxx plicht minstens een dag per re week vrij zijn en krijgtconseditat minstens 20 dagen modipsunt betaalde vakantie *** eos Met que de gratis Europese


21

OP WERELDKAMP IN PRAAG PRA R A AG AG l Rabinakova © Kamila

JE LERA AR: EEN BRON VAN INSPIR ATIE? Rémy (17, België): “Het gebeurt wel eens dat je op een feestje een leraar tegen het lijf loopt. Dan drink je samen een pint. Je leert ze dan op een andere manier kennen. Sommige leraren doen na school ook nog interessante dingen (lacht). Soms vind je gemeenschappelijke interesses. Als je alleen maar je les moet afdreunen, dan kom je nooit iets van elkaar te weten.” Sukanya (16, India): “Informeel contact met leraren is bij ons ondenkbaar. Leraren zijn superstreng. Zelfs praten in de klas is verboden, tenzij met de leraar. Als ik hoor hoe het er bij jullie aan toe gaat, ben ik echt jaloers.”

MDG ’15 Diouf, Hannah, Michael, Rémy, Hakim en Soukanya werkten samen met 54 leerlingen uit 7 landen een week lang aan een statement rond de Millenniumdoelstellingen op het MDG ’15-kamp in Tsjechië. MDG ’15 is een samenwerking tussen 7 partners in België, Frankrijk, India, Polen, Senegal, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk, gesteund door de Europese Unie. Voor België neemt Studio Globo de honneurs waar.

Hoe vat Hakim het kamp en de doelstellingen al rappend samen? Bekijk het filmpje op www.klasse.be/leraren/bijlage.

Michael (18, Tsjechië): “Bij ons geven heel wat leraren les tegen hun zin. Ze verdienen ongeveer achthonderd euro netto per maand, en dat voor een 38-urenweek. We hebben vooral een probleem om goede taalleraren te vinden. Mensen met een talenknobbel verdienen meer in de privé. Terwijl talenkennis in Europa essentieel is.” Hakim (16, België): “Ik vind dat de Belgische leraren ook onderbetaald zijn. Als je ziet hoeveel uren ze in hun job steken, ook na de schooluren. Ze hebben een grote verantwoordelijkheid. Hun werk bepaalt voor een stuk de toekomst van ons land.”

Zelf aan de slag met mondiaal en intercultureel leren in je klas? Surf naar www.studioglobo.be. Halen we de Millenniumdoelstelling rond onderwijs wel tegen 2015? Surf naar www.klasse.be/ leraren/bijlage voor een overzicht.

ONDERWIJS: BELANGRIJK THEMA VOOR DE MILLENNIUMDOEL STELLINGEN? Diouf (19, Senegal): “Iedere leerling vindt zijn situatie en zijn schoolleven normaal. Maar het is niet normaal dat 73 miljoen kinderen niet naar school gaan, toch? Daarom is het belangrijk om zo veel mogelijk mensen bewust te maken van hoe onderwijs er aan toe is wereldwijd. Er is nog een pak werk aan de winkel.”

Michael (18, Tsjechië): “Onderwijs is een mensenrecht. Wereldwijd kwaliteitsonderwijs zal de kindersterfte laten dalen, zal de verspreiding van ziektes als malaria en hiv verminderen, zal duurzame ontwikkeling stimuleren. De school is de sleutel voor heel wat wereldproblemen. Als alle 191 landen echt werk willen maken van de Millenniumdoelstellingen, dan moeten ze meer investeren in onderwijs, wereldwijd.”

ziekteverzekeringskaart krijg je dezelfde toegang tot de openbare gezondheidszorg als de bewoners van dat land van


23

Leer bewust omgaan met je emoties

HET PASSIESPEL IN ONS BREIN Wat gebeurt er in je hersenen als je jaar na jaar een slechter lessenrooster krijgt dan je collega? Wat doet sommige leraren in woede uitbarsten als de toetsen van hun leerlingen slecht zijn? Wat maakt een directeur of coördinator ineens hoogmoedig? De passies van ons brein spelen een spel met ons, weet neuropsycholoog Margriet Sitskoorn, een spel van pijn en genot. Waar haal je de kracht om geen speelbal te zijn?

Je schrijft in je nieuwste boek over de zeven hoofdzonden en de bron ervan in onze hersenen. Waar zit de passie? Margriet Sitskoorn: “Het boek gaat over

9/10 Dit is het negende van een tiendelige artikelenreeks waarin Klasse dieper graaft naar wat leraren drijft: hun passie, hun waarden en gevoelens, hun visie op onderwijs, hun twijfels en dromen. De tiende en laatste bijdrage vind je vanaf 1 juni op www.klasse.be/leraren/ passie.

zeven hoofdzonden, maar daar kun je telkens deugden tegenover stellen. Passie is in zijn oude betekenis ‘lijden’, maar in zijn nieuwere betekenis is het ‘hartstocht’, ‘overgave’. Dat verbind ik bijvoorbeeld met positieve trots. Een gepassioneerd leraar is fier als zijn leerlingen van hem leren, als hij erin slaagt een vonk te doen overslaan. Ik verbind passie ook met het feit dat we allemaal ‘sociale hersenen’ hebben. Niemand wordt graag uitgesloten, we willen allemaal deel uitmaken van een groep. Een klas is zo’n groep, waarin de bijdrage van de leraar heel groot kan zijn. Als dat lukt, dan geeft dat de leerlingen en hemzelf een prettig gevoel. Lukt dat niet, bijvoorbeeld omdat de

leerlingen niet mee willen, dan krijgt de passie van de leraar een knauw.”

Hoe verklaar je het belang van dat groepsgevoel neuropsychologisch? Margriet Sitskoorn: “Een belangrijke rol in de groep spelen prikkelt het genotsysteem. Buitengesloten worden of het gevoel krijgen dat je geen vat hebt op je leerlingen prikkelt dan weer het pijnnetwerk in onze hersenen. Even sterk als een snee in je vinger. Maar omdat je een rationeel wezen bent, in staat om te relativeren en te reflecteren, laat je je niet zomaar ontmoedigen. Je probeert het nog eens, en nog eens, tot de vonk hopelijk wel overslaat. Blijf je echter falen, dan wordt het pijnsysteem steeds weer geprikkeld en dan ben je geneigd het op te geven. Je passie dooft uit.”

de EU *** In de EU is het verboden om handel te voeren met zeehondenproducten *** Europa verbiedt de verkoop van gloe


©

Rei n

har

t

Kunnen daar ook externe oorzaken voor zijn? Jaar na jaar een slecht lessenrooster, een opdracht waar je van baalt of dat ene onaangename klaslokaal kunnen je passie danig op de proef stellen. Margriet Sitskoorn: “Dan kan het rechtvaardigheidsgevoel in ons brein opspelen en wordt opnieuw dat pijnsysteem geprikkeld. Veronderstel dat iemand 10.000 euro wil verdelen over jou en een onbekende. Krijg je elk 5000 euro, dan worden er in je hersenen gebieden geactiveerd die deel uitmaken van het beloningssysteem. Je vindt die verdeling eerlijk en voelt je goed. Krijg jij 500 euro en de ander 9500, dan prikkelt dat het pijnnetwerk in je hersenen. Hoe oneerlijker de verdeling – en dat geldt ook voor

lessenroosters of klaslokalen – hoe harder de pijngebieden werken en hoe onprettiger je je voelt.”

Voelen leraren meer rechtvaardigheid in een school waar ze meer samenwerken? Margriet Sitskoorn: “Onderzoek met de ‘trust game’ wijst in die richting. In dat spel moeten mensen in duo’s geld proberen te verdienen. Elk duo bestaat uit een investeerder en een beheerder. Beiden kennen elkaar niet en hebben geen direct contact met elkaar. De investeerder krijgt een geldbedrag en moet beslissen of hij een deel ervan aan de beheerder schenkt. Elk bedrag dat hij overmaakt, wordt verdrievoudigd. De beheerder moet

nu beslissen of hij dat geld voor zich houdt, of een deel terugstort. Door samen te werken kunnen ze allebei rijker worden, maar dat is een kwestie van vertrouwen: beiden moeten bereid zijn geld terug te storten aan elkaar. Wat blijkt? Als het spel eerlijk verloopt, en dat geldt misschien ook voor het verdelen van taken op school, worden je hersenen op de duur in een vertrouwensstand geplaatst. Je bent bereid om meer samen te werken. Een school waar kameraadschap en rechtvaardigheid heersen, waar mensen eerlijk behandeld worden en eerlijk zijn tegenover elkaar, motiveert ze intrinsiek om daar te werken. Ze zien hun omgeving als een beloning. Hier komt het sociale van onze hersenen

eilampen vanaf 1 september 2012. Vanaf dan verlichten we Europa enkel met zuinige en milieuvriendelijke lampen *** Het


25

LEER BEWUST OMGAAN MET JE EMOTIES © Ghislaine Vink

Waarom is empathie geen schoolvak? Margriet Sitskoorn over passie op www.klasse.be/leraren/passie

Ons brein speelt een spel van pijn en genot met ons. Het lijkt moeilijk om daar zelf een evenwicht in te vinden. Margriet Sitskoorn: “Gelukkig is

ische Neuropsychologie aan ycholoog en hoogleraar Klin is’ Margriet Sitskoorn is neurops sies van het brein. Waarom zondigen zo verleidelijk In ‘Pas menselijk het in cies pre er de universiteit van Tilburg. wat aan de zeven hoofdzonden (uitg. Bert Bakker) toetst ze t. eur geb brein

heel sterk tot uiting. Een minder goed lessenrooster of klaslokaal doen er dan niet zoveel toe.”

Maar toch kan dat leraren woedend maken. Waar komt die woede vandaan? Margriet Sitskoorn: “Mensen verschillen enorm in de mate waarin ze woedend worden en daarmee kunnen omgaan. Woede zit in de genen, maar factoren uit je omgeving spelen ook mee: je wordt sociaal of antisociaal opgevoed, er is veel of weinig stress in je werkkring, je wordt veel of weinig blootgesteld aan agressie … Woede doet je confrontaties aangaan. In die zin maakt ze deel uit van onze evolutie. Bij primitieve dieren wordt de neiging om te vechten aangestuurd door het limbische, evolutionair oudere emotienetwerk in de hersenen. Bij de mens helpt de prefrontale hersenschors om woede te controleren en te reguleren. Was dat niet het geval, dan zou je misschien voortdurend agres-

sief reageren op wat je niet bevalt, zelfs als je gepassioneerd les geeft. De mate waarin je je woede kunt reguleren, is eveneens voor een deel genetisch bepaald.”

Waarmee kun je woede temperen? Margriet Sitskoorn: “Daar zijn meerdere manieren voor. Een ervan is niet blijven denken aan de dingen die je woede hebben opgewekt. Woede kan je volledig verteren en je leven miserabel maken. In een woedend brein is geen ruimte voor plezier en genot. Een tweede manier is wat je kwaad maakt in een ander daglicht plaatsen. Dat is niet makkelijk, soms moet je daar een training voor volgen. Maar uiteindelijk is vergeven de meest effectieve manier om je woede kwijt te raken. Vergeven triggert heel wat gebieden in je hersenen, waardoor woede en pijn plaatsmaken voor positievere gevoelens. En daar is je passie enkel bij gebaat.”

er nog een derde neurobiologisch netwerk in onze hersenen. Het is de kracht van de wijsheid die in onze prefrontale hersenschors zit. Daarmee kunnen we de invloeden van onze pijn- en genotsystemen reguleren, ons gedrag boven de directe bevelen van pijn en genot plaatsen en gebreken opvangen. Empathie, jezelf inschatten, rekening houden met je omgeving … zijn allemaal uitingen van die wijsheid.”

Heb je het gevoel dat we daarin vorderen? Dat leraren hun leerlingen voldoende aanspreken op die wijsheid? Margriet Sitskoorn: “Helaas. Technologisch hebben we veel vooruitgang geboekt, maar met onze emoties modderen we al honderden jaren aan. We blijven toestaan dat we een speelbal zijn van pijn en genot. We beschikken over de prefrontale hersenschors als regulator, maar we zetten hem grotendeels in om abstract te denken en om kennis te verwerven. Waarom leren we niet bewust omgaan met emoties? Waarom is empathie geen schoolvak? We willen weerbare kinderen opvoeden, maar inlevingsvermogen hoeven ze blijkbaar niet te hebben. Van de hersenen weten we dit: je ontwikkelt datgene waaraan je veel wordt blootgesteld. Waar wachten we dus op?”

Verenigd Koninkrijk speelt nog niet helemaal mee met Europa. Je komt het Verenigd Koninkrijk niet in zonder controle


27

S J AP O

© Luc Daelemans

Op weg naar de Mont Ventoux

Tour de France met je klas Zes leerlingen van BuSO-KIDS in Hasselt flitsen elke donderdag en in het weekend op de fiets door Limburg. Ze trainen voor hun fietstocht in de Provence in oktober. Want daar verleggen ze hun grenzen: ze beklimmen er de Mont Ventoux. “Vzw Horizont organiseert fietsvakanties voor volwassenen”, legt begeleider Lien Saelemaekers uit. “Een van onze leraren stelde voor om ook met onze leerlingen deel te nemen. Het hele schoolteam was onmiddellijk enthousiast en ging op zoek naar sponsors.” Zes derde- en vierdejaars zagen het pittige trainingsschema wel zitten.


“Geen lachertje”, zegt Lien. “Ze zijn in maart van nul begonnen, en malen nu in groep vijftig kilometer af op donderdag, en nog eens twintig tot dertig kilometer individueel in het weekend. En iedereen kan nog volgen.” Drie leraren fietsen mee, drie mental coaches begeleiden. Teamspirit, grenzen verleggen en doorzetten staan centraal. Dat is voor deze jongeren niet vanzelfsprekend. “Ik wíl die Mont Ventoux op”, zegt Jan (3 bakkerij). “Maar geef mij volgend jaar maar een toeristische trip met golfkarretjes (lacht).” BuSO KIDS Hasselt – buso.welcom-vzw.be Alle info bij [email protected]

© Luc Daelemans

Waterproject voor leerlingen met special needs

A fish called Wanda “Dag vriendje in dat verre land, met die vreemde taal en die mooie vlag!” Dat zingen de kinderen van De Brug in Beringen via hun webcam voor hun vriendenklassen in Slovenië, Groot-Brittannië en Oostenrijk. Ook in beeld: Kapitein Jack. Hij vaart van land tot land. Alles wat hij ontdekt, wisselen de partnerscholen uit. “In onze Comeniusprojecten werken we al negen jaar samen met scholen in Europa”, zegt projectcoördinator Karolien Bouchet. “Dit jaar werken we in ‘Aquamenius’ rond water. Voor kinderen met verstandelijke beperkingen en leermoeilijkheden moet zo’n project heel concreet zijn. Kapitein Jack reist met zijn boot en vis Wanda door Europa, en brengt juffen uit andere landen mee naar de klas. Onze leerlingen houden contact met hun vriendenklassen via mail en webcam. En wat vinden ze het leuk om een postpakket te ontvangen uit een ander land!” Gerealiseerd met de steun van de Europese Commissie via de Comeniusactie van het Europese Een Leven Lang Leren Programma. De Brug Beringen – sites.google.com/site/aquamenius

© Lieven Van Assche

Real life groen energieproject

School geeft brouwerij advies De zesdejaars van Don Bosco Haacht ruilen geregeld de school voor de plaatselijke brouwerij. De leerlingen onderzoeken hoe milieuvriendelijke zonnepanelen en aardwarmte de hergistingskamers kunnen verwarmen. “In technische en beroepsscholen zit veel knowhow”, zegt Leen Van Gijsel van GREEN vzw. “Met het Europese project ‘Schools for Intelligent Energy Use’ (SIEU) brengen we school en maatschappij samen. De school krijgt een onderzoeksaanvraag over energiebesparing. Daar zoeken de leerlingen samen met hun leraren een antwoord op. Hun eindadvies overhandigen ze plechtig tijdens een officiële presentatie. Vooral de real life opdracht motiveert de bso- en tso-leerlingen in richtingen die voorbereiden op de arbeidsmarkt. Lees meer over dit en nog meer SIEU-projecten van scholen: www.klasse.be/leraren/bijlage Meer over dit educatieve project van GREEN vzw op www.greenbelgium.org/sieu Klasse voor leraren •

29

DI ALO O G

© Luc Daelemans

CHRIS BOURGEOIS IS ‘DE LERAAR VAN HET JAAR’ 78 hartverwarmende brieven, mails, foto’s en getuigenissen van ouders, collega’s, directie én kleuters kwamen er binnen voor Chris Bourgeois van de derde kleuterklas in de Zonnevlier in Zonnegem. Zij wordt geroemd om 21 eigenschappen: ze is warm, een droom van een collega, leerkrachtig, met een sterk gezag, positief, motiverend en gemotiveerd, zorgzaam, kalm, onbevangen, creatief, eenvoudig, onvergetelijk, met veel inzet, een durver. Ze hecht evenveel belang aan elk kind, heeft veel organisatietalent, is nooit boos, lost alle problemen op, verlegt de grenzen van de kleuters (inclusief wereldacties en uitstappen naar de grote stad) en haar klas is voor iedereen een glazen huis. Haar belangrijkste eigenschap volgens de kleuters? Ze is warm! Dat hadden ze zelfs proefondervindelijk vastgesteld toen de juf onlangs een echte dokter in de klas uitnodigde. Die mocht haar bloed afnemen. Toen de kinderen aan het buisje met bloed voelden wisten ze het zeker: “Dit is warm!” En o ja:

BLIJFT DE ELLENDE DUREN? Van harte gefeliciteerd met het editoriaal ‘De ellende blijft duren’ (Klasse 205). Ook wij hebben onze dochter en enig kind verloren aan zelfdoding. Naar aanleiding hiervan zijn mijn vrouw en ik talrijke politici gaan bezoeken om het probleem aan te kaarten en om een hervorming van de geestelijke gezondheidszorg te bepleiten. De respons was bedroevend. Deze ‘ideale’ maatschappij wil daar niets


mee te maken hebben. Wij hebben mogen ondervinden dat ze ons behandelen ‘als hadden we aids’ en dat ze misbruik van de situatie maken. Na de dood van onze dochter stopte het niet. Ik bespaar u de domme maar ook geraffineerde uitspraken van sommige ‘vrienden’. We hebben nog steeds ‘aids’. Maar de vrienden die we nu hebben, steunen ons ook echt. Hopelijk hebt u met dit artikel de juiste mensen wakker gemaakt. Wij zijn nu betrokken als vrijwilligers bij het project ‘Te gek!?’ en hopen zo ons steentje bij te dragen. Elie Tiri

RE: NOTA’S IN DE AGENDA (KLASSE 205) Ik begrijp niet dat een ‘mama en leraar’ zo’n lezersbrief schrijft. Nota’s dienen net om ouders op de hoogte te brengen van dingen die met je

met de sprekende muis Pistache geeft juf Chris elke dag vijftien minuten Franse les aan haar kleuters. Alle genomineerden beklemtoonden dat ze de nominatie het liefst willen delen met hun team, want lesgeven is voor hen echt teamwork. Met deze actie zet Klasse op een symbolische manier alle Vlaamse leraren in de bloemetjes, voor hun gewaardeerde inzet. Juf Chris is dit jaar hun ambassadeur. Bekijk het ontroerende filmpje op www.klasse.be/leraren.

kind te maken hebben: komt je kind veel te laat op school, hoe gedraagt het zich, welke cijfers behaalde je kind, wat wordt er verwacht tegen de volgende dag. Je hebt het recht dit te weten en de school heeft de plicht je dit te melden. Daarnaast ben jij op de eerste plaats verantwoordelijk voor het gedrag van je kind. Dat heet ‘verantwoord ouderschap’. Je moet proberen dat gedrag mee bij te sturen. Dat is vooral jouw job. Leraren moeten immers niet in de eerste plaats opvoeden. Als mijn kind zich zo gedroeg, zou ik dat willen weten. Dan kan ik tenminste meewerken om er iets aan te veranderen. En dan val ik niet uit de lucht als mijn kind plots ernstige sancties krijgt op school zoals schorsing of uitsluiting. Sigrid Hendrickx, leraar, moeder van drie kinderen en stiefouder

RE: TERREUR IN DE REFTER (KLASSE 205) Wat er tijdens het middagtoezicht gebeurde is héél erg! Dat kan absoluut niet! Ik ben kleuterjuf en houd ook middagtoezicht, hoewel dat niet tot mijn opdracht behoort. Maar zo ben je ‘loyaal’ tegenover je school, want een extern persoon is te duur en heeft vaak geen pedagogisch bekwaamheidsattest, aldus het schoolbestuur. Maar stel je voor: vier op de vijf leerlingen blijft in de refter. Dat betekent boterhammen, soep, warme maaltijden serveren, afwassen, tafels en stoelen stapelen, vegen (want de refter is ook turnzaal en feestzaal), peuters die instappen begeleiden bij hun warme maaltijd … Na mijn middagtoezicht heb ik een kwartiertje tijd om te bekomen, vlug mijn boterham op te eten en … daar gaat de bel. Het is geen lachertje om dan terug voor de klas te staan.

Zijn er geen richtlijnen voor middagtoezicht? Hoog tijd dat hier iets aan gedaan wordt. Katrien Vercauteren

OUDERSCHAPSVERLOF Blij te vernemen dat de leeftijdsgrens voor ouderschapsverlof voor onderwijsmensen opgetrokken wordt. Alleen jammer dat dit maar tot twaalf jaar gaat. Als ouder van drie kinderen (vijftien, zeventien, negentien) besef ik maar al te goed dat ook die puberleeftijd (zeer) veel zorgen kent. Heel jammer dus dat wij met kinderen in die wat oudere groep nog steeds uit de boot vallen om ouderschapsverlof te kunnen aanvragen. Nochtans hebben die jongeren daar evenveel recht op! Naam en adres gekend bij de redactie

Ouders met kinderen ouder dan twaalf kunnen inderdaad geen gebruik maken van het verlofstelsel ‘ouderschapsverlof’. Dat is niet alleen in het onderwijs zo. Die leeftijdsgrens geldt in alle sectoren. In die zin is het fair dat de grens nu voor alle werknemers dezelfde is. Check eens even via je schoolsecretariaat of je werkstation of je niet van een ander verlofstelsel gebruik kunt maken. Het onderwijs biedt op dat vlak immers vrij veel mogelijkheden, weliswaar financieel niet allemaal even interessant.

HOE HAAL JIJ EUROPA NAAR JE KLAS? Onze leerlingen kiezen een land uit de EU. Daarvan maken ze in de ICT-les een identiteitskaart. Daarna stellen ze een reisfolder en reiskoffer over het land samen: een echte ‘valies’ waarin boeken, voorwerpen, kledij, foto’s en de zelfgemaakte reisfolder uit het land komen. Ze knutselen typische reissouvenirs in elkaar met klei en zoutdeeg. Om alles voor te stellen houden we een reisbeurs en openen we een Europees restaurant in de refter. Per land zoeken we specialiteiten, we kopen de ingrediënten aan, berekenen inkoopprijs en verkoopprijs en gaan samen aan het koken. De standjes worden opgesteld en ingericht. In de late namiddag en ’s avonds gaan onze reisbeurs en ons restaurant open voor de andere klassen, ouders en familie. De opbrengst gaat telkens naar een goed doel. Dit jaar was dat de actie Help Haïti. Els Carlier, ’t Klavertje Vier, Sint-Martens-Bodegem

Voor onze leerlingen aangepast beroepsonderwijs organiseren we een Europa-week. Alle lessen staan in het teken van Europa.

Jouw vragen? • Voor vragen of problemen rond onderwijs: bel gratis de Vlaamse Infolijn via 1700 (elke werkdag van 9 tot 19 uur), fax 02 553 96 55 of surf naar www.ond.vlaanderen.be/infolijn. • Rondzendbrieven en wetgeving vind je op edulex.vlaanderen.be. • Recent nieuws? Check www.lerarendirect.be en www.schooldirect.be.

Elke klasgroep verdiept zich in een land: geografie, taal, eetgewoontes, godsdienst, cultuur. Dat verwerken de leerlingen in een creatieve opdracht. De leerlingen organiseren een Europese beurs en maken een afsluitende daguitstap naar Brussel. Lindsay De Pauw, Vibso Leieland, Machelen-Zulte

Ons Comeniusproject met partnerscholen in Spanje, Finland en Malta leeft het hele schooljaar door. In september organiseerden we een Olympische openingsceremonie. De leerlingen stapten met vlaggen de speelplaats op. Onze Europese klasmascotte Diddle ging op reis naar Finland en tekende zijn avonturen op in een dagboek. We hielden enquêtes over sport en ontspanning en wisselden de info uit met onze partnerscholen. De zesdeklassers gingen op uitwisseling naar Spanje. En geïnteresseerde leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar krijgen tijdens de middagpauze Spaanse taalinitiatie. Luc Snoekx, GBS De Bosmier, Balen

Jouw mening? • Mail naar [email protected]. • Schrijf naar Klasse (Dialoog) – Koning Albert II-laan 15 – 1210 Brussel. • Geef je mening op www.klasse.be/leraren.


31

pa in de klas

okjes en Euro ro sp er ov n re ra le e ig st Vijf toekom

IS EUROPA EEN

n kunst en cultuur nog heel ele nd ha be len ho sc e air nd “Te veel Vlaamse secu eke enopleiding van de Katholi ar ler de n va ts er Ala en Le stiefmoederlijk”, zegt ze haar Wendy Van Humbeeck liet ga lle co ar ha et m en m Sa . Hogeschool Leuven van ’ op zoek gaan naar de ziel ur ltu cu en t ns ‘ku ak ev uz studenten van het ke én Europa rtellen hoe ze later cultuur ve en ar ler ige st om ek to f sprookjesfiguren. Vij ren. in hun lessen willen integre problemen kjesfigu ren? Met welke oe ma rgi naal zijn sproo was Peter Pa n in werkelijk heid? Wie worstelde Sneeuww itje ene stief moeders? ag nog dwergen of gem als mens? Zijn er vanda Katholieke Hogetien studenten van de Die vragen probeerden instor msessies intensieve weken van bra school Leuven na twee n. “In het keu zema nce te bea ntwoorde en ateliers in een per for den ken over hoe ze laat ik de studenten na vak ‘kunst en cultuu r’ ktijk wi llen smokche later in hun lespra het creatieve en mu zis “Slechts tien van chiedenis Leen Alaerts. kelen”, zeg t docent ges vak. Dat toont al tstejaars kiezen voor dit laa ig int tw erd nd ho de da ir onder wijs aan komstige leraren secun aan hoeveel belang toe oject integreren de en. Met ons sprookjespr cht he r tuu cul en nst ku . Creat ief zijn is klassieke schoolva kken studenten cultuu r in de en interesses en Als je werkt vanuit je eig ijk. eil mo t nie aal em hel ast van zel f.” beeldtaal, loopt het ha

van je identiteit *** Zweedse ouders krijgen na de geboorte van een kind bijna anderhalf jaar ouderschapsverlof. Die t


© Beelden: Anton Pieck (De Efteling)

studeert Engels en geschiedenis

studeert Nederlands en godsdienst

Favoriete sprookje: Het meisje met de zwavelstokjes

Favoriete sprookje: Peter Pan

Het sprookje van het meisje met de zwavelstokjes is heel realistisch. Als ‘stoere’ jongen van acht was ik er enorm door gepakt en nu nog altijd. Het slot is sterk: het meisje sterft met de glimlach door mooie beelden te zien van dingen die ontbraken in haar leven.

Tinkelbel, het elfje uit Peter Pan, is een flirterig type dat altijd schattig wil doen, maar eigenlijk heel sterk is en veel pit heeft. Met haar moet je niet sollen. Tegelijkertijd is ze een heel eenzaam personage. Ze probeert zich uiterlijk heel populair te maken, maar voelt zich eigenlijk niet aanvaard.

Wat doe je ermee? Cultuur wordt te vaak op een traditionele manier gebracht binnen mijn vakken. In een les Engelse literatuur kiest de leraar meestal voor een reading comprehension die de leerling zelfstandig inhoudsvragen laat oplossen. Veel vaardigheden komen hier niet aan bod. Een leuker voorstel: laat de leerlingen een fragment kiezen uit een Engelstalige roman of verhaal. Bijvoorbeeld: de leerlingen lezen de Canterbury Tales. Ze vormen groepjes die elk de verhalen actualiseren en herwerken om zo een kort toneeltje uit te werken. Creatief? Ja. Motiverend? Ja. Efficiënt? Ja. Lezen, schrijven, luisteren én spreken komen aan bod.

Hallo Europa? Leerlingen moeten kennismaken met het Europese erfgoed en de Europese manier van denken, maar zonder dat het hen manipuleert om voor één denkkader te kiezen. Europa is belangrijk, maar we leven ook in een multiculturele en geglobaliseerde wereld. Net zoals we ons niet in ons landje mogen opsluiten, mogen we ons ook niet binnen Europa opsluiten. Het heeft geen zin om kennis van andere continenten uit te sluiten of niet te behandelen.

Wat doe je ermee? In de lessen Nederlands wil ik veel ruimte laten voor expressie: toneel, poëzie, beelden ... Daarnaast begeleid ik ook het schooltoneel. Ik vind cultuur en kunst heel belangrijk, omdat de leerlingen hun gevoelens daarmee kunnen uiten. Dat sluit ook goed aan bij godsdienst. Wanneer er persoonlijke dingen besproken worden, merk ik dat het leerlingen helpt om dat te doen op een creatieve manier, bijvoorbeeld door een tekening of een toneeltje.

Hallo Europa? De visie van de leerlingen kan niet breed genoeg zijn. Probeer hen globaal te leren denken. België of Europa mogen centraal staan in het onderwijs maar laat de invloeden van andere continenten en religies gerust binnenwaaien. Angst voor de ander komt vooral voort uit onwetendheid. Rollenspelen zijn een prima manier om de ander te leren ontdekken.

tijd verdelen ze onder beide ouders. Bijna elke ouder neemt verlof op. Ze behouden 80 tot 90 procent van hun loon ***


33

VIJF TOEKOMSTIGE LERAREN OVER SPROOKJES EN EUROPA IN DE KLAS

studeert Nederlands en Engels

studeert Nederlands en Engels

Favoriete sprookje: Assepoester

Favoriete sprookje: Assepoester

Assepoester evolueert van het ‘slaafje’ van de familie tot een prachtige prinses. De prins blijft van Assepoester houden, ook wanneer hij ontdekt wie ze werkelijk is. Een mooie moraal: het maakt niet uit wie je bent of wat je doet, mensen die je graag zien, zullen je aanvaarden zoals je bent.

Hoe Assepoester gekweld wordt door haar stiefzussen en stiefmoeder, hoe ze uiteindelijk het mooiste meisje van het bal wordt, hoe de prins net op haar verliefd wordt … Allemaal elementen die het sprookje goed maken.

Wat doe je ermee? Een leuke opdracht is romans vergelijken met de verfi lming ervan. Leerlingen bekijken kunst en cultuur vaak als het ‘slaafje’ van hun interesse, aan mij de opdracht om er een prachtige prinses van te maken!

Wat doe je ermee? Lessen Nederlandse expressie met aandacht voor beweging, houding en stemvolume lijken me ideaal om leerlingen zich te laten inleven in andere personages. Ook theater bezoeken, fi lms bekijken of boeken lezen lenen zich daartoe. Besprekingen, creatieve opdrachten of zelf meewerken aan een project zijn opdrachten die leerlingen bewuster leren omgaan met kunst en cultuur.

Hallo Europa? Sprookjes behoren tot het Europese erfgoed en mogen niet verloren gaan. Het zijn niet enkel leuke verhaaltjes, ze verbergen ook een diepere betekenis. Die is universeel.

studeert geschiedenis en biologie

Favoriete sprookje: Bambi Mag ik een Disneyfiguur tot de sprookjeswereld rekenen? Dan kies ik het energieke konijn Stamper uit Bambi.

Wat doe je ermee? Ik wil mijn leerlingen met mijn passie voor kunst en cultuur besmetten. Veel leerlingen zetten dankzij de school hun eerste passen in een museum. Ik zie me al leerlingen meetronen naar een theaterstuk. Niet enkel om er een leuk uitstapje van te maken maar wel om hen goesting te geven om het een volgende keer in hun eentje te doen. Als leraar geschiedenis krijg ik kunst en cultuur wel mijn lessen binnengesmokkeld maar voor de lessen biologie heb ik nog geen strijdplan.

Hallo Europa? Leerlingen moeten Europees leren denken. Een cultuur stopt niet aan een taal- of landgrens. Een multiculturele samenleving heeft enkel zin als iedereen ook respect opbrengt voor het gedachtegoed van anderen.

EFTELING SCHENKT SPROOKJESBOEKEN Begin juni krijgt elke basisschool in Vlaanderen en Nederland een extra groot exemplaar van het ‘Sprookjesboek van de Efteling’. Het bevat 34 sprookjes met illustraties van Anton Pieck. Stichting Lezen ondersteunt de actie. www.stichtinglezen.be

Hallo Europa? Europa kun je niet meer wegdenken uit het leven van de leerlingen. Ik zou graag aandacht besteden aan de grote en verscheiden Europese cultuur die we hebben.

Wil je nog meer te weten komen over de Europese Unie? Speel het vakantiespel in het unieke vakantienummer van Klasse voor ouders.


zekerdoen

ALGEMEEN Win XXL-tickets voor ‘Gordos’

BASIS

SECUNDAIR

10 euro korting voor vier seizoenen

Lekker griezelen voor 5 euro

Een zomer met

KLASSE ACTIES

KIJK OP PAGINA 36 - 37

ZOMERKALENDER De lerarenkaart zomert met je mee. Ook in juli en augustus inspireert ze jou. Van Watou tot Dranouter. Op de speelgoedtrein of op de Kabouterberg. Zin in meer? Kijk voor het recentste aanbod op www.lerarenkaart.be. Of abonneer je op de gratis nieuwsbrieven (startpagina – nieuwsbrieven – inschrijven): die zijn de septemberdrukte vóór en verschijnen alweer in augustus.

 NOG TOT 12 SEPTEMBER

 ELKE DAG IN JULI EN AUGUSTUS

SMOKKELEN MET HET GEZIN UITTIP Zoek naar de geurigste smokkelwaar. Een smokkelroute van zeven kilometer geeft jou de nodige tips om de twaalf kistjes uit de oorlog terug te vinden. Waar? VVV Essen – Moerkantsebaan 50 – 2910 Essen Wanneer? 9.30 tot 16.30 uur Wie? Gratis voor het gezin op vertoon van de lerarenkaart (i.p.v. 6 euro) Meer info: www.vvvessen.be Inschrijven: ter plaatse

ZES NIEUWE TENTOONSTELLINGEN Tekeningen van Franse gevangenen uit het interbellum UITTIP steken de draak met de beperkingen van opsluiting. Renate Els Aerts gunt de kijker een blik in de leef- en denkwereld van een mens met autisme. Waar? Museum Dr. Guislain – J. Guislainstraat 43 – 9000 Gent Wanneer? 9 tot 17 uur (zaterdag en zondag vanaf 13 uur – gesloten op maandag) Wie? Leraren betalen 4 i.p.v. 6 euro Meer info: www.museumdrguislain.be

 VAN DINSDAG 15 JUNI TOT ZONDAG 31 OKTOBER

PAFFENDE MATROZEN UITTIP Kom alles te weten over het bruyne kruyd dat matrozen uit de Nieuwe Wereld meebrachten naar Europa. Daarbij verdwenen snuifflesjes op de bodem van de zee en kaapten driftige zeerovers geregeld een winstgevende partij tabak weg. Waar? Nationaal Tabaksmuseum – Koestraat 63 – 8940 Wervik Wanneer? 9 tot 12 en 14 tot 18 uur (vrijdag en zaterdag enkel tot 13 uur, maandag gesloten) Wie? Gratis voor leraren en hun gezin (extra geschenk voor de leraar) Meer info: www.wervik.be of 056 31 49 29

 VAN WOENSDAG 23 JUNI TOT ZONDAG 9 JANUARI

SPELEN MET TREINTJES Bewonder de indrukwekkende treinmaUITTIP quettes van Märklin. Herken je je Lego- of Playmobil-speelgoedtrein nog? Zelfs Barbie is te zien als conducteur van haar eigen hogesnelheidstrein. 175 jaar spoorwegen is de ideale gelegenheid om de evolutie van meer dan honderd jaar speelgoedtreinen te bekijken. Waar? Speelgoedmuseum Mechelen vzw – Nekkerspoelstraat 21 – 2800 Mechelen Wanneer? 10 tot 17 uur (gesloten op maandag) Wie? Leraren betalen 3,75 i.p.v. 7,50 euro op vertoon van hun lerarenkaart Meer info: www.speelgoedmuseum.be  ELKE DAG IN JULI EN AUGUSTUS

KABOUTERVERTELLINGEN Zet je kind een kaboutermuts op en zoek UITTIP met een vertelster in het kabouterbos naar het kabouterhuisje. Voor kinderen van 3 tot 8 jaar. Waar? Venheide (Kabouterberg) – 2460 Kasterlee Wanneer? 14 tot 16 uur (inschrijven vanaf 13.30 uur) Wie? Gratis voor één kind per lerarenkaart (i.p.v. 3,50 euro) Meer info: www.toerisme-kasterlee.be Inschrijven: ter plaatse


 IEDERE ZONDAG IN JULI EN AUGUSTUS

RIDDERS EN PRINSESSEN UITTIP Na een korte wandeling spreek je af met een ridder en een prinses op het kasteeldomein. Je luistert naar hun spannende of romantische verhaal. Waar? Iedere zondag op een ander kasteeldomein in Sint-Truiden. Zie website voor startlocaties Wanneer? Wandeling vanaf 14 uur. Afspraak op het kasteeldomein om 15.30 uur stipt Wie? Gratis voor leraren en hun gezin (i.p.v. 4 euro) Meer info: www.toerisme-sint-truiden.be

 VAN VRIJDAG 2 TOT ZONDAG 4 JULI

EUROPAFEESTEN TIELT Muziekconcerten en optredens wisselen UITTIP af met originele straatanimatie en een kindershow op zaterdagnamiddag. In huis Mulle de Terschueren lopen twee gratis tentoonstellingen. Waar? Diverse locaties in het centrum – 8700 Tielt Wanneer? Elke dag vanaf 10 uur Wie? Voor iedereen gratis toegankelijk Meer info: www.tielt.be  VAN ZONDAG 4 JULI TOT ZONDAG 19 SEPTEMBER

ZOMERBIËNNALE VAN DE SCHILDERKUNST Welke sporen volgde de schilderkunst UITTIP de laatste honderd jaar? Met de werken van onder andere Valerius de Saedeleer, Gustave Van de Woestijne en Roger Raveel kom je het te weten. Waar? Museum Dhondt-Dhaenens – Museumlaan 14 – 9831 Deurle en Roger Raveelmuseum – Gildestraat 2-8 – 9870 Zulte-Machelen Wanneer? 11 tot 17 uur (gesloten op maandag en dinsdag) Wie? Leraren betalen 5 i.p.v. 8 euro Meer info: www.museumdd.be en www.rogerraveelmuseum.be

VERKEN HET KABOUTERBOS

Bedrijven en instellingen tonen hoe zij UITTIP van bij de ontwerpfase van een product rekening houden met milieu-impact en hergebruik van het materiaal. Kinderen, ouders en grootouders zijn welkom in de schouwburg voor het materialentheater. Waar? NTGent (Nederlands Toneel Gent) – Sint-Baafsplein 17 – 9000 Gent Wanneer? 10 tot 18 uur (maandag en dinsdag tot 17 uur), materialentheater elke dag om 11 en 15 uur Wie? Voor iedereen gratis toegankelijk Meer info: www.lne.be

Kom tijdens een vertelwandeling met aniUITTIP matie te weten hoe het kabouterbos ontstond. Voor kinderen van 3 tot 12 jaar. Waar? Huize Hageland – Oudepastoriestraat 22 – 3390 Tielt-Winge Wanneer? 14.30 tot 16.30 uur Wie? Gratis voor de houders van de lerarenkaart (i.p.v. 1,25 euro) Meer info: www.tielt-winge.be (dienst toerisme) Inschrijven: uitsluitend via de dienst toerisme van TieltWinge (016 63 38 48 of [email protected])

 ZONDAG 18 JULI

 ZATERDAG 28 AUGUSTUS

OP STAP MET DWERGEN

DE STAD VAN ELSSCHOT

Een wandeling met het verhaal van een boze dwerg en een slimme prinses. Voor kinderen van 3 tot 12 jaar en hun ouders. Waar? Huize Hageland – Oudepastoriestraat 22 – 3390 Tielt-Winge Wanneer? 14.30 tot 16.30 uur Wie? Gratis voor de houders van de lerarenkaart (i.p.v. 1,25 euro) Meer info: www.tielt-winge.be (dienst toerisme) Inschrijven: uitsluitend via de dienst toerisme van TieltWinge (016 63 38 48 of [email protected])

Je bezoekt met een VIPDAG gids de expo Dicht bij Elsschot. Een wandeling stuurt je langs de plekken en de personages uit Het dwaallicht. Daarna proef je van het educatieve aanbod van de Stad van Elsschot. Zie p. 39 Waar? Letterenhuis – Minderbroedersstraat 22 – 2000 Antwerpen Wanneer? 10 tot 17 uur Wie? Gratis voor leraren en hun partner Meer info: www.destadvanelsschot.be Inschrijven: uitsluitend via ‘inschrijven’ op www.lerarenkaart.be/inschrijven

UITTIP

 ZONDAG 18 JULI

DE BARAK VAN MOEDER KEE Ga met een cultuurhistorische wandeUITTIP ling op zoek naar de site van Cambuus waar zandarbeiders en kunstenaars onderdak vonden in de barak van moeder Kee. Waar? Parking Kalmthoutse Heide – Putsesteenweg 131 – 2920 Kalmthout Wanneer? 9.30 tot 12.30 uur Wie? Gratis voor leraren Meer info: www.vvvkalmthout.be Inschrijven: verplicht via [email protected] of 03 666 61 01

 VRIJDAG 20 TOT ZONDAG 22 AUGUSTUS

DEERLYCKE FESTIVAL UITTIP Muziekconcerten, poppentheater en kinderanimatie: dat is het recept van het Deerlycke folk- en familiefestival. De groep Manau, bekend van de hit ‘La tribu de Dana’, is ook van de partij. Waar? Deerlycke folk- en familiefestival – festivalterrein Tapuitstraat – 8540 Deerlijk Wanneer? Vrijdag vanaf 19.30 uur, zaterdag vanaf 13 uur, zondag vanaf 12 uur Wie? Leraren betalen aan de kassa de voorverkoopprijs (indien niet uitverkocht – 1 ticket per lerarenkaart) Meer info: www.deerlycke.be W!N: win een ticket voor zaterdag, zondag of het hele weekend. Mail vóór 8 augustus naar [email protected] met vermelding van jouw contactgegevens. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

 ZATERDAG 28 EN ZONDAG 29 AUGUSTUS

DOEDELZAKKEN, KILTS EN BOOMSTAMMEN Gooi een hamer of boomstam weg. UITTIP Proef Schotse zalm en whisky. Trek je stoutste kilt aan en dans mee op folkmuziek. Op zondag verken je de natuur en zijn de kinderen aan zet. Waar? Kasteelweide en dorpsplein van Gruitrode – 3670 Gruitrode Wanneer? 18 tot 24 uur (zaterdag) – 9 tot 20 uur (zondag) Wie? Gratis op zaterdag. Op zondag betalen leraren 1 i.p.v. 2 euro Meer info: www.royse-feesten.be Inschrijven: voor de Highland Games Kinderen en de natuurwandeling via [email protected] of 089 85 59 46 (anders geen inschrijving vereist)  ZONDAG 5 SEPTEMBER

STEP DOOR DE HEIDE Deels te voet, deels met steps verken je UITTIP de Kalmthoutse Heide waar Kempense hoeves herinneren aan het arme heideboertje. Een bezoek aan het heemkundig museum ’t Kotje der Herinnering maakt deze tocht compleet. Waar? Parking Kalmthoutse Heide – Putsesteenweg 131 – 2920 Kalmthout Wanneer? 10 tot 13 uur Wie? Leraren betalen 2,50 i.p.v. 3,50 euro voor de huur van de steps Meer info: www.vvvkalmthout.be Inschrijven: verplicht via [email protected] of 03 666 61 01


37

LERARENKAART

 ZONDAG 22 AUGUSTUS

EXPO DUURZAAM MATERIALENBEHEER

ACTIES

 VAN ZATERDAG 10 TOT DINSDAG 13 JULI

W!N W!N

KORTING DRANOUTER Sla de benen los op Buscemi of The Pogues. Zing uit volle borst mee met Absynthe Minded. Of droom weg op de basnoten van Paolo Conte. Zij en nog vele anderen staan je dit jaar op te wachten op het festivalterrein van Dranouter. Het muziekfestival staat al jaren garant voor optredens in een landelijk groen decor en een hartverwarmende sfeer. En dat is dit jaar niet anders. Festival Dranouter – van donderdag 5 tot en met zondag 8 augustus – festivalterrein – 8951 Dranouter – www.festivaldranouter.be W!N Veertig leraren winnen een dagticket voor donderdag 5 augustus (waarde 25 euro). Vul vóór 20 juni het wedstrijdformulier in op de startpagina van www.lerarenkaart.be. De winnaars worden eind juni persoonlijk verwittigd.

KORTING

MEER DAN SCHILDERKUNST ‘Hoe meer ik werk, hoe meer zin ik heb om te werken.’ Miró schreef dit neer in 1938. Zijn oeuvre is inderdaad indrukwekkend. Expo Miró toont het beste van zijn kunnen met grafische werken en lithografieën. Met het dubbelparcours voor kinderen nemen ook zij de geschiedenis van de moderne kunst waar. Spelblaadjes, een pedagogisch dossier en aangepaste, specifieke rondleidingen zijn daarvoor handige hulpmiddelen. Expo Miró – Meer dan schilderkunst – tot 3 oktober 2010 – Site Oud Sint-Jan – Mariastraat 38 – 8000 Brugge – www.miro-brugge.be – leraren en partner betalen 4 i.p.v. 8 euro op vertoon van de lerarenkaart

DE Z ZIJDEROUTE Handel en e religie zijn de motors van de relatie tussen Azië en goederen zoals thee, specerijen, zijde, Europa. Commerciële C keramiek en edelstenen of exotische producten zoals ivoor, keramie parfum, wierook maar ook levende dieren legden vaak duiparfum zenden kilometers af langs de Zijderoute. In de voetsporen van de handelaars kwamen pelgrims, religieuzen en spiriDe tentoonstelling belicht 2500 jaar uitwistuele leiders. le selingen tussen Azië en Europa. selinge

KORTING

© Bhaskar Mukherjee

A Passage Passa to Asia – 25 Centuries of Exchange between Asia and Europe – van 25 juni tot 10 oktober 2010 – Paleis voor Schone Kunsten – Ravensteinstraat 23 – 1000 Brussel – leraren betalen 3 i.p.v. 8 eur euro op vertoon van hun lerarenkaart

GRATIS ROZE BOEKEN Holebivriendelijke jeugdliteratuur is het thema van het literaire evenement ‘Met een roze pen geschreven’ op zaterdag 26 juni in het Antwerpse Roze Huis. Floortje Zwigtman, Dirk Bracke en Lies Offeciers praten over hun werk en lezen voor. Holebi-ouders praten over opvoeden en lezen. Sven Pichal modereert. De HolebiBib huist op hetzelfde adres. Ze informeert leraren graag over boeken die holebiseksualiteit als een normaal gegeven behandelen. Met een roze pen geschreven 2010 – zaterdag 26 juni 2010 (10.30 – 14 uur) – Zolderzaal en Grote zaal van Het Roze Huis – Draakplaats 1 – 2018 Antwerpen – 3 euro – gratis op vertoon van je lerarenkaart


THE MAHLER CONNECTION Een festival rond klassieke muziek in hartje Brussel. Een aanbod van topniveau, een eigen danscreatie, late-night concerten die de grenzen van de klassieke muziek opzoeken en films rond klassieke muziek. Allemaal vertrekken ze uit het thema ‘The Mahler Connection’. Tien dagen lang verken je de erfenis van Gustav Mahler vanuit de relatie tot zijn voorgangers, tijdgenoten en opvolgers. Letterlijk en figuurlijk de verbindende figuur tussen oud en nieuw. Klarafestival – van 7 tot 17 september – verschillende locaties in Brussel (o.a. Bozar, De Munt, Kaaitheater en Flagey) – www.klarafestival.be – leraren krijgen twintig procent korting op de avondconcerten (uitzonderingen zie website) en op het Family Brunch concert van zondag 12 september

VIPDAG

KORTING

W!N

’T STAD IS VAN ELSSCHOT

De Stad van Elsschot – literair stadsfestival – tot en met 31 oktober – overzicht van alle activiteiten op www.destadvanelsschot.be Expo – Dicht bij Elsschot – tot 31 december 2010 – Letterenhuis – Minderbroedersstraat 22 – 2000 Antwerpen – www.letterenhuis.be – leraren betalen 3 i.p.v. 5 euro op vertoon van hun lerarenkaart Slotconcert – Het Oor van Elsschot – zondag 31 oktober 2010 – AMUZ – Kammenstraat 81 – 2000 Antwerpen – leraren betalen 11 i.p.v. 16 euro – reserveren via www.amuz.be of 03 229 18 80 met vermelding van het nummer van je lerarenkaart

GRATIS

W!N Vijf leraren winnen het boek Het dwaallicht uitgegeven door Athenaeum – Polak & Van Gennep waarin ook de tekst van de Dwaallichtwandeling is opgenomen. Mail vóór 17 juni naar [email protected] met als onderwerp ‘Dwaallicht’ en vermeld je naam, adres en het nummer van je lerarenkaart. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

LE NOUVEAU PRISMA EST ARRIVÉ De bekende Prismawoordenboeken krijgen een nieuw kleedje. Fris, handig en met een duidelijke structuur. De zilverkleur verdwijnt en in de plaats komen kleurcodes. Aan de kleurcode herken je het soort uitgave. De lichtste tint staat voor eenvoudig. De donkerste tint is het hoogste niveau. De nieuwe uitgaven worden gevierd! Prisma doet elke taalleraar één woordenboek cadeau. Vul het formulier in op www.lerarenkaart.be (startpagina – gelezen in Klasse) vóór 11 juni. Vermeld op het formulier welk taalvak je geeft. De actie geldt tot einde voorraad.

W!N © Guiliano Bekor

INFODAG

Worden jouw muzikale zintuigen geprikkeld door Elvis Costello? Of heb je het meer voor Macy Gray en haar R&B? Op het Cactusfestival bedienen ze jou op je wenken. Naast deze ronkende namen is ook Regina Spektor, de tsarina van de pianopop, van de partij. Singer-songwriter David Gray grijpt je naar de keel met zijn thuisgekweekte melancholie. Balkan Beat Box blaast met dubby hiphopgeluiden een opwindend feest uit zijn longen. Op zoek naar heel bekende namen? Ook Tori Amos, Jamie Lidell en K’s Choice komen. Cactusfestival 2010 – van vrijdag 9 tot zondag 11 juli – Minnewaterpark – 8000 Brugge – www.cactusfestival.be W!N Vijftien leraren winnen een dagticket naar keuze. Mail vóór 17 juni naar [email protected] met als onderwerp ‘cactus’. Vermeld de dag van je keuze, je contactgegevens en het nummer van je lerarenkaart. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

© Rinus Van de Velde

CACTUSFESTIVAL

KORTING

KUNSTENFESTIVAL WATOU Zak af naar het landelijke kunstdorp Watou en laveer er tijdens de expo met beeldende kunst en poëzie op de snijlijn tussen taal en beeld. Daarnaast geniet je van een randprogramma met voorleessessies van dichters en kunstenaars, gesprekken, performances, theater en muziek. De educatieve werking is gericht op verschillende doelgroepen, van lager tot hoger onderwijs. Op zondag 22 augustus krijgen leraren lager onderwijs een gratis rondleiding langs de verschillende locaties in het dorp. Aansluitend breng je een bezoek aan het creatieve atelier voor kinderen. Inschrijven vanaf 4 juni via [email protected] met vermelding van het nummer van je lerarenkaart en de school waar je lesgeeft. De plaatsen zijn beperkt. Kunstenfestival Watou 2010 – van 3 juli tot en met 5 september – verschillende locaties in Watou – www.watou2010.be – leraren betalen 7 i.p.v. 10 euro


39

ACTIES

LERARENKAART

Schreef Elsschot Kaas echt in twee weken tijd? De manuscripten spreken dat tegen. Het archief met brieven, kladhandschriften, typoscripten, verbeterde drukproeven, enkele personalia en veel zakelijke documenten vond onderdak in het Letterenhuis. De tentoonstelling Dicht bij Elsschot focust op de schrijver, de zakenman, de bohémien en de Antwerpenaar. Op zaterdag 28 augustus krijgen leraren en hun partner een gratis gegidste rondleiding in het Letterenhuis. Tijdens een wandeling door de stad maak je kennis met de plekken en de personages uit de novelle Het dwaallicht. Daarna kruip je in de huid van je leerlingen en proef je tijdens een interactieve voorstelling van het educatieve aanbod van de Stad van Elsschot. Verplicht inschrijven via www.lerarenkaart.be/inschrijven.

© Luc Daelemans

ZWEEFGEVLOGEN ... Z . is een taalfout. Maar wie al gezweefvliegd ... hheeft, is volop te spreken over die sensatioonele ervaring. Christophe Van Hoegaerden, JJo Van Biesen, Gert Van Eester en David Beck vvan MSGO De Veerman (Hamme) waren vvier van de vierentwintig leraren die dankzij 220 jaar Klasse gratis mochten meedeinen op Op 15 mei vernamen ze in Brasschaat het verschil tussen dde thermiek. th een lierstart en een sleepstart. Voor ze het wisten waren ze het aangename slachtoffer van de luchtlagen. Heb je zelf zweverige collega’s met wie je wilt teambuilden of lijkt dit jou een goed idee voor een sportdag? Contacteer de Liga van Vlaamse Zweefvliegclubs – Termikkelaan 9 – 2530 Boechout – www.zweefvliegen.be

KORTING TESSENDERLO OP DE SPOREN

GRATIS MET DE BOOT NAAR OOSTENDE Het strand beu? Neem de boot en verken Oostende van op het water. Na de haven vaar je de open zee tegemoet en dobber je tussen grote ferryschepen, zeiljachten en kustvissers in volle actie. Ook tijdens de educatieve wandeling Route Maritiem (tweede en derde graad lager onderwijs) ontrafel je de geheimen van een zeehaven in actie. Onder leiding van een animator verken je de site. Je beleeft de havenactiviteit en staat oog in oog met de mensen en de schepen.

Is het een fiets? Is het een trein? Het is een fiets op een spoorlijn! De spoorfiets biedt plaats aan vier volwassenen. Twee sportievelingen vooraan doen het werk en twee genieters luieren achteraan. Vanuit Tessenderlo voert de spoorlijn je door Kempense dennenbossen langs de helling van de Kopkensberg om dan te stoppen voor het Albertkanaal op het grondgebied van de buurgemeente Ham. Na een kort oponthoud dat aangenaam wordt ingevuld keer je de zitplaatsen en vat je de terugtocht van ongeveer twintig minuten aan. Railbikes Tessenderlo – Spoorwegstraat – 3980 Tessenderlo – www.vvvtessenderlo.be – reservatie via [email protected] of 013 35 33 31 – korting voor schoolgroepen (12 i.p.v. 16 euro per spoorfiets) – 25 procent korting per lerarenkaart (gratis spoorfiets per vier lerarenkaarten)

KORTING

Boottochten Franlis – Weststaketsel – 8400 Oostende – www.franlis.be – educatieve rondleidingen en brochures op aanvraag – boottocht gratis enkel tijdens de maanden juli en augustus voor houders van de lerarenkaart (dagelijks afvaarten om het uur tussen 11 en 17 uur)

KORTING CROESO GOES EAST COAST Scheep in voor een veertiendaagse zeilreis naar de oostkust van Engeland. Vaar de rivieren op en ga op zoek naar de kleinste en leukste havens die er verborgen zijn. Je brengt een bezoek aan Ipswich, een van de oudste steden van Engeland. Je bewondert er de houten huizen uit de veertiende eeuw waarin winkels ondergebracht zijn. Vergeet zeker geen ‘pint’ te bestellen in de Bud and Oyster, de oudste pub van de oostkust en zeer geliefd bij zeilers. Je kunt veertien dagen cruisen of één week. In dat laatste geval moet je wel over eigen vervoer beschikken. 17 tot 30 juli – Croeso Sailing – Grotesteenweg 227 – 2600 Berchem – www.croeso-sailing.weebly.com – andere dag-, weekend- en weektochten op aanvraag – leraren betalen 260 i.p.v. 305 euro per persoon per week voor de veertiendaagse zeilreis


VERGEET T DE GIDS NIET! Je trekt er deze zomer op uit en wilt ter plaatse volop genieten van je bestemming? Verlies geen tijd door alles nog te moeten uitzoeken. Een goede reisgids vertelt wat je zeker moet zien. Hij maakt van jouw uitstap een ware ontdekkingstocht. Talloze vakantiegangers die jou zijn voorgegaan delen hun ervaringen. De beste adressen, de leukste bezienswaardigheden, de te ontdekken plekjes. Alles is gebundeld in een handig meeneemformaat. Proxis.be biedt leraren tijdens de maand juni 15 procent korting op alle reisgidsen. Surf naar www.proxis.be/lerarenkaart, tik het nummer van je lerarenkaart in en begin je koffers maar al te pakken. Actie geldig tot 30 juni 2010 en niet cumuleerbaar met andere kortingen of superprijzen.

REIZEN MET KLASSE

REISAANBOD

DAAR IN AMSTERDAM … HOE DEZE REIZEN RESERVEREN?

© Erich Westendarp / pixelio.de

Je logeert in hotel Mercure Amsterdam aan de Amstel **** nabij de Amsterdam Arena en het Congrescentrum. Op tien minuten sta je met het openbaar vervoer op het Rembrandtplein en de Dam. Een bezoek aan het Hermitage museum met de tentoonstelling ‘Matisse tot Malevich’ (tot 17 september) behoort tot de mogelijkheden. Jouw prijs: twee overnachtingen in een tweepersoonskamer met ontbijtbuffet, vervoer Thalys Brussel-Amsterdam h/t inbegrepen (volgens beschikbaarheid in tarief BI, tweede klasse) tijdens de zomervakantie: 175 euro per persoon. Optioneel ticket voor het Hermitage museum: 15 euro. Ook geldig tussen 1 september en 31 oktober mits je aankomt op vrijdag of zaterdag. De promotie kan ook zonder vervoer geboekt worden (prijs op aanvraag). Extra: één kind tot en met elf jaar overnacht gratis op de kamer van de ouders (inclusief ontbijt) en betaalt enkel de trein. Boekingscode: AMSPKL01

Op drie uur rijden van Brussel heet de groenste stad van Nederland je welkom. Als historische Hanzestad kent Zwolle een rijk verleden. Getuige daarvan het Stedelijk Museum met een collectie over de cultuur en geschiedenis van de stad. De natuur langs de IJssel zorgt voor uren wandelen fietsplezier. Je komt op adem in het Bilderberg Grand Hotel Wientjes ****. Jouw prijs: twee overnachtingen in een tweepersoonskamer inclusief ontbijtbuffet tijdens de zomervakantie: 99 euro per persoon. Toeristische info en koffie of thee en een huisgemaakte Zwolse lekkernij liggen klaar bij aankomst. Extra: derde nacht gratis (inclusief ontbijt) bij aankomst op vrijdag. Babybedje: tien euro per nacht. Verblijfstaks: 2,50 euro per persoon per nacht (ter plaatse te betalen). Eén kind van 4 tot en met 12 jaar op de kamer van de ouders betaalt 32 euro (inclusief ontbijt). Boekingscode: OVYPKL01

© Bildpixel / pixelio.de

© Anna Martha / pixelio.de

DE GROENSTE STAD VAN NEDERLAND

Meer informatie over deze reisaanbiedingen vind je op www.holidayline.be/klasse. Alle vermelde prijzen zijn op basis van een standaard tweepersoonskamer en volgens beschikbaarheid. Ze zijn geldig voor leraren en meereizende familie of vrienden gedurende de vermelde periodes in 2010. Reserveer tijdig. Als alle kamers van een hotel ingenomen zijn of als het vliegtuig volzet is, dan is dat zo. Bel Holidayline (lic A5787) op 050 33 09 90 en vermeld het nummer van je lerarenkaart. Mailen kan naar [email protected]. 100 procent kosten bij wijziging of annulering tenzij je een reisverzekering neemt van 3,5 procent op de totale reissom.

VIVA ESPAÑA! Je eerste vier nachten verblijf je in Hotel Maria Luisa *** in Rute. Na je uitstappen in het vlakbij gelegen natuurpark koel je af in het buitenzwembad in de tuin. De laatste drie nachten breng je door in Sevilla in het Confortel Puerta de Triana ***. Gelegen in het historische en commerciële centrum van de stad, vlakbij de oevers van de Guadalquivir. Jouw prijs: zeven overnachtingen in een tweepersoonskamer met ontbijtbuffet en een welkomstattentie in beide hotels inclusief de vlucht Brussel-Sevilla h/t met Vueling (tot einde voorraad): 499 euro per persoon met afreis op 30 juni, 7 of 14 juli of 25 augustus, 515 euro per persoon met afreis op 21 of 28 juli of 18 augustus, 525 euro per persoon met afreis op 4 of 11 augustus. De prijzen zijn gegarandeerd mits je minimaal drie weken voor vertrek reserveert, zolang de voorraad strekt en met heen en retour op woensdag. Andere aankomstdagen: prijs op aanvraag. Extra: half pension in Hotel Maria Luisa: 15,50 euro per persoon per nacht. Huurwagen vanaf 238 euro per persoon voor het volledige verblijf of 196 euro voor de eerste vier dagen (cat. A, Opel Corsa of gelijkwaardig). Boekingscode: ANDPKL01


41

REIZEN MET KLASSE

Op driehonderd kilometer van Brussel logeer je te Dieblich, in het Parkhotel Burgschänke **(*). De Romeinen stichtten de stad ongeveer tweeduizend jaar geleden op de plaats waar de Moezel overgaat in de Rijn, op dertien kilometer van Koblenz. Burchten en kastelen omarmen de stad. Jouw prijs: twee overnachtingen met ontbijtbuffet, tweemaal een driegangendiner, één wijndegustatie in de Weinstube en één uur gebruik van de kegelbaan: 99 euro per persoon tijdens de zomervakantie (uitgezonderd van 9 tot 13 juli) en de herfstvakantie. Extra: één kind van 3 tot en met 6 jaar op de kamer van de ouders geniet 50 procent korting, van 7 tot en met 9 jaar 30 procent korting en van 10 tot en met 12 jaar 20 procent korting. Boekingscode: MOEPKL01

ACTIES

© Siegbert Pinger / pixelio.de

TUSSEN RIJN EN MOEZEL

Zoek wat medespelers, neem pionnen en een teerling. En speel het vakantiespel van Klasse voor Ouders. Wedden dat je op volgende posten passeert? Kinderen in Luxemburg leren in drie talen. De eerste jaren van het basisonderwijs krijgen kinderen les in het Luxemburgs, daarna in het Duits. In het secundair wordt er les gegeven in het Frans. Omdat je zo veel talen spreekt mag je drie plaatsen vooruit. 3

Maak vanavond Smørrebrød of Deense boterhammetjes. Beleg een sneetje roggebrood met veel boter en leg er roereieren met vis op; of vlees met vruchten; of spek met eieren, tomaat en kaas. Neemt papa/ mama er een Deens biertje bij: Carlsberg of Tuborg? 47

Hoe klinkt een stad? Welke melodische krachten schuilen er in kunst? Van 18 tot 20 augustus duiken jongeren (vanaf 14 jaar) met componist Michiel De Malsche de studio in om een muziekstuk te creëren voor het tentoonstellingsproject ‘Coup de Ville’ in Sint-Niklaas. Of de kinderen (6 tot 12 jaar) trekken op 16 en 17 augustus met muzikant Els de stad in voor een stadslied of compositie gebaseerd op alles wat ze zien en horen (toeters, babbelaars, lachende kinderen, remmende wagens en ronkende motors én gekwetter van vogels). Kunstenplatform WARP vzw organiseert ook ‘BIOMODD’, een workshop (16 tot 20 augustus) met kunstenaar Angelo Vermeulen. Experimenteren staat centraal: computers worden uit elkaar gehaald om nieuwe, kleine, groene voorstellen in elkaar te steken – www.warp-art.be – [email protected]

Ierland is het enige land ter wereld dat een muziekinstrument ‘De Keltische harp’ als nationaal embleem heeft. Ieren houden veel van traditionele muziek of folk. Vanavond een cd’tje opzetten? Zing een liedje voor de hele groep. Liever niet? Ga dan twee plaatsen achteruit. 54

Wijs jij de leerlingen van de klas en hun ouders op dit unieke vakantiespel (of probeer je het stiekem zelf uit)?

KANSARMOEDE Wat is kansarmoede? Hoe ga je er als leraar en als school mee om? Op deze website vind je achtergrondinformatie en concrete tips (Eerste Hulp Bij Kansarmoede op school). De site is het werk van laatstejaarsstudenten lager onderwijs van de Gentse Arteveldehogeschool. project.arteveldehs.be/onarm

BRUGGEN TUSSEN ONDERWIJS EN ECONOMIE Vlaanderen wil ondernemerschap stimuleren van kleuterschool tot universiteit. Daarom stelt de Vlaamse overheid 1,6 miljoen euro beschikbaar voor brugprojecten tussen onderwijs en bedrijfswereld. Sensibiliseringsprojecten krijgen voorrang, net als projecten rond aanleren van attitudes, competenties en vaardigheden die ondernemingszin stimuleren. Meer bepaald zoekt de overheid kwalitatief hoogstaande projecten rond de beleidsaccenten ‘Open en vernieuwend ondernemen’ en ‘Het bijstellen van de negatieve beeldvorming over ondernemers’. Surf naar www.vlaanderen.be/ondernemen en ontdek hoe je een subsidie kunt krijgen tot 80 procent van je kosten – alle info over voorwaarden en deadlines vind je op www.vlaanderen.be/ondernemen – [email protected] – www.vlaandereninactie.be

GRATIS EUROPA IN In de ‘Comenius-Grundtvig Training’ databank vind je een uitgebreid aanbod van opleidingsactiviteiten in EU-landen, maar je kunt ook een opleiding voorstellen die niet in die databank zit. Een korte stage in een buitenlands bedrijf of organisatie, even meedraaien in een school … Wordt je aanvraag aanvaard, dan krijg je via het Europese Comeniusprogramma een beurs voor reis-, verblijf- en deelnemingskosten. (Niet-)onderwijzend personeel uit het basisonderwijs en secundair onderwijs, maar ook opleiders van leraren kunnen een voorstel indienen. Inschrijven bij Epos vzw tot 15 september (nascholing vanaf 1 januari 2011). www.epos-vlaanderen.be (‘Programma’, ‘Comenius’, ‘Acties’, ‘Nascholing voor het personeel in het schoolonderwijs en de lerarenopleiding’)


43

© Angelo Vermeulen

Welkom in Polen. Maar je moet dringend naar het wisselkantoor want hier gebruiken ze geen euro. Weet je met welke munt ze hier wel betalen en wat de wisselkoers is? Eén beurt overslaan. 34

KUNST EN WETENSCHAP

ALGEMEEN

ZEG EENS ‘EU’ UNIEK VAKANTIENUMMER

GEZONDE SCHOLEN Evalueer zelf hoe gezond je school is. Met een nieuw instrument ontdek je de sterke en minder sterke punten in het gezondheidsbeleid van je school. Alle personeelsleden kunnen hieraan meewerken. Zo ontstaat een prioriteitenlijst en kan de school concrete acties uitwerken. Het evaluatie-instrument is online beschikbaar. Met de praktische handleiding kun je zowel de zelfevaluatie als de vragenlijst op maat uitwerken. Dit instrument is een initiatief van Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ). Op www.vigez.be/opleiding vind je info over vorming rond de zelfevaluatie – www.gezondeschool.be – [email protected]

EUROPESE LENTE OP SCHOOL Nodig een Europese gast uit om te debatteren over Europa. Organiseer met je leerlingen een Europese dag en wissel je ervaringen uit met scholen in andere EU-lidstaten. Op de site van ‘Spring Day for Europe 2010’ vind je activiteiten, materialen en ideeën. Die Europese dag is een jaarlijkse campagne van European Schoolnet en de Europese Commissie. Dit jaar staan ‘Burgerschap en Fundamentele Rechten’ centraal. Je kiest zelf hoe en wanneer je wilt deelnemen. Interesse? Schrijf dan je school in via www.springday2010.net. De actie loopt tot 30 juni. De eerste 1000 scholen die zich registreren, ontvangen een Europees evenementenpakket.

OPEN MONUMENTENDAG ‘De vier elementen’ is het centrale thema van Open Monumentendag 2010. Tientallen monumenten zetten op zondag 12 september hun deuren open voor het grote publiek. Daarnaast is er ook educatief materiaal beschikbaar voor scholen. Er is een inspiratiebundel ‘De vier elementen’, met hapklare methodieken (Monumentenmemory, Monumentenvriendenboekje). Van augustus tot 7 november kunnen je leerlingen deelnemen aan de fotowedstrijd ‘JEF moNUment’ (met een gratis workshop voor leraren in oktober). Voor de derde graad lager onderwijs is er een lespakket met de lesmap ‘Erfgoed leeft!’ en het leesboekje ‘Zal het Atomium er nog staan als ik groot ben?’ Ten slotte zijn er tal van monumenten waar klassen welkom zijn in de periode rond Open Monumentendag. Alle info op www.openmonumenten.be – daar kun je de inspiratiebundel gratis downloaden – het pakket ‘Erfgoed leeft’ kun je bestellen via www.europanostra.be – alle info over de scholen- en jongerenwerking via [email protected]

W!N

Welke stappen moet je ondernemen als je een Europees project wilt starten? Deze beknopte gids neemt je bij de hand: van beginsituatie opmaken over schoolpartners vinden en partnerschappen opbouwen tot concreet uitvoeren en evalueren. Met praktijkvoorbeelden vanuit eTwinning. ‘Levensloop van een internationaal project’ – 10 euro – www.etwinning.be – [email protected]

ZOMERKOOPJES? 2 x Bart Moeyaert, 1 x Stefan Boonen. Drie eigenzinnige ‘boeken’ in één pakket. Zomerkoopjes bij Klasse. ‘De baas van alles’ (Manteau) van Bart Moeyaert is een filosofische fabel. Het verhaal bestaat uit 14 ontmoetingen van een kat met andere dieren. De kat wisselt met hen van gedachten, plaagt en daagt uit. Dit glow in the dark boekje is stevig gebonden in een linnen kaft. De illustraties zijn van Katrien Matthijs. Bij het boekje hoort een cd waarop Bart Moeyaert zelf het verhaal voorleest, begeleid door muziek van Stef Kamil Carlens. ‘Duet met valse noten’ (Querido) was het debuut van de toen 19-jarige Bart Moeyaert. Hoofdpersonages Lander en Liselot vertellen beurtelings het verhaal van hun liefde. Moeyaert baseerde zich op zijn eigen dagboeknotities en het boek werd een groot succes, met de ‘Vlaamse Prijs van de Kinder- en Jeugdjury’ als speciaal toetje. In ‘100 procent Lena’ (Clavis) vertelt Stefan Boonen over Bas. Op een dinsdag in april vertrekt zijn 17-jarige zus Lena naar school, maar ze komt er niet aan. Boonen schreef op vraag van Werkgroep Verder een erg aangrijpend en realistisch verhaal over de verwerking van een zelfmoord in je familie. www.standaarduitgeverij.be – www.kinderenjeugdboeken.nl –www.clavisbooks.com Win: 9 leraren winnen een pakket met deze drie boeken – mail vóór 20 juni (met vermelding ‘Zomerkoopjes’) naar [email protected]

MET JE LEERLINGEN NAAR DE FILM ‘Lessen in het donker’ is een jaarlijks filmprogramma voor scholen, vol boeiende films voor elke leeftijd, van kleuterklas tot secundair. Er is een veelheid aan genres, stijlen en thema’s om rond te werken. Bij elke film is er een lesmap, een filmdossier voor verwerking in de klas. Blikvangers volgend schooljaar zijn bijvoorbeeld ‘Mama Moe en de kraai’ (kleuters), ‘Iep’ (lager) of ‘Bo’ (secundair).

MUZISCHE PROJECTEN OP MAAT ‘Tita Hups in de Muziekrups’, ‘Heet op de planeet’, ‘Buren met klanken en culturen’: géén theaterstukken van het Echt Antwaarps Theater, wél muzische workshops voor leerlingen onder begeleiding van Hilde Frateur en haar muzikanten, groots slotconcert inbegrepen. Je bestelt zo’n muzisch project op maat van je leerlingen, van kleuterklas tot lerarenopleiding. Subsidies via Kleur Bekennen zijn mogelijk. www.amazonemmm.be – 0476 60 05 74

VROEG TALEN LEREN Wat is de beste leeftijd om te beginnen met vreemdetalenonderwijs? Waarom moeten kinderen vreemde talen leren? Hoe maak je er een prettige ervaring van voor de hele familie? De Europese Commissie lanceert een nieuwe website met praktische tips en advies van deskundigen. Je vindt er videoverslagen van meertalige families. Leraren kunnen de site gebruiken om contacten te leggen en projecten te bespreken. Deskundigen zullen leermateriaal en studies uploaden en je vindt op de site nieuws over recente activiteiten, conferenties en wedstrijden in Europa. De site piccolingo.europa.eu is een initiatief van de Europese Commissie om voorschools talenonderwijs te promoten voor kinderen van nul tot zes jaar. De site zal weldra beschikbaar zijn in alle officiële talen van de Europese Commissie. Piccolingo.europa.eu

Op www.lesseninhetdonker.be/filmaanbod.php vind je alle films voor volgend schooljaar. Op www.lesseninhetdonker.be/vertoningen.php vind je alle culturele centra en bioscopen waarmee je vertoningen kunt organiseren.


45

ALGEMEEN

EUROPESE PROJECTEN FOR DUMMIES

DEMOCRATIE EN GESCHIEDENIS

KOM WERKEN BIJ CANON CULTUURCEL

Een videoreportage over democratie, chatten met Europarlementsleden, je eigen politieke partij maken, het Vlaams parlement bezoeken of een parlementslid interviewen … De Educatieve Dienst van BELvue! ontwikkelt pedagogisch materiaal en begeleidt animaties rond de instellingen, waarden en uitdagingen van de democratie in ons land.

CANON Cultuurcel zoekt een organisator van studiedagen en een communicatieplanner (m/v). Beide vacatures staan alleen open voor voltijds vastbenoemde leraren die tijdelijk gedetacheerd worden naar CANON Cultuurcel. Je werkt vanaf 1 september 2010 mee aan de communicatie van CANON en dynamo3: je beheert onze websites, nieuwsbrieven en publicaties. Je bedenkt campagnes en organiseert acties. Je organiseert studiedagen: projectplanning, logistieke en inhoudelijke planning enz. Je hebt een creatieve passie voor opvoeding, onderwijs en cultuur, je bent sterk in planning en teamwerk, maar je kunt ook zelfstandig werken. Je werkt in Brussel en bent mobiel voor initiatieven in het hele land.

Nieuw zijn ‘Enkele uurtjes in Brussel?’ en ‘Europa en ik’. www.belvue.be (klik op ‘BELvue voor scholen’)

W!N

ALGEMEEN

VACATURE

Meer informatie vind je op www.canoncultuurcel.be/canon/zoekt. Kandideer vóór 13 juni.

FRANS VOOR BEGINNERS Vlaamse jongeren van 10 tot 18 jaar en hun Waalse leeftijdgenoten verblijven tijdens de schoolvakanties beurtelings een of twee weken in elkaars gezin. Drie vliegen in één klap: een Frans taalbad, een leuke vakantie en nieuwe vrienden maken. Dat biedt de Club Taaluitwisseling van de Waalse Gezinsbond (Ligue des Familles). De organisatie zoekt altijd kandidaten die bij elkaar passen. Je betaalt 25 euro voor de administratieve kosten.

TURTLE Van hun geboortestrand in Florida via de Golfstroom richting Noordpool, de hele Noord-Atlantische Oceaan over en dan via de Azoren weer richting Florida. Een op de tienduizend schildpadden overleeft de reis. Regisseur Nick Stringer volgt zo’n karetschildpad op een reis die 25 jaar kan duren. ‘Turtle: the incredible journey’ is een knappe documentaire over een bedreigde diersoort. Onderweg ontmoet de schildpad schepsels uit de diepzee en wordt ze bijna gedood door vissers. Maar ook de ingrijpende veranderingen in de oceaan komen aan bod: vissen verdwijnen en het zeeniveau stijgt. ‘Turtle’ – www.splendidfilm.nl – overal verkrijgbaar op dvd en Blu-ray Win: 4 x ‘Turtle’ – mail vóór 20 juni (met vermelding ‘Turtle dvd’ of ‘Turtle Blu’) naar [email protected]

Ligue des Familles asbl – Club d’échanges linguistiques – Mme Bertrand-Tahon – 067 21 33 57 – [email protected]

W!N GORDOS Pizza, ijs, chocolade, snoep: calorieën, héél veel calorieën. Dat is ‘Gordos’. Maar ook schuld, verlangen, angst, hoop, dromen, seks, familie, liefde.‘Gordos’ (Daniel Sánchez-Arévalo) is een vrolijke Spaanse zomerfilm over mensen met overgewicht. Totaal verschillende karakters die elkaar ontmoeten tijdens een groepstherapie. Om iets aan hun overgewicht te doen, moeten ze eerst hun psychische problemen oplossen, wat gepaard gaat met choquerende én hilarische situaties. ‘Gordos’ – www.abc-distribution.be – vanaf 23 juni in de bioscoop Win: 15 duotickets – mail vóór 16 juni (met vermelding ‘Gordos’) naar [email protected]


47

ADHD EN ZO

YETI TEST JE TOEKOMST ‘Je wordt wat je speelt en je speelt wat je wordt’, zegt Yeti. In de Yetiklas van Waregem worden ze steevast game-ontwikkelaar of mediaspecialist: vijfentwintig tieners jongleren met hun iPod tijdens de les Frans, surfen met het smartboard hun spreekbeurt bij elkaar en houden via Bednet de vinger aan de pols van een zieke klasgenoot. OOK VIA DE SCROLLBAR: • Overleef je zomervakantie met 1 euro. • Zonneklopper of museummepper? Doe de test. • Wat te doen om je juf of meester niet te missen tijdens de zomervakantie. • ‘Ik zie je graag, maar je staat in mijn zon’, ‘Pardon, mijn teenslipper zit in je zwembroek’, ‘Ik wil jouw persoonlijke ijsjestester worden’ en andere levensnoodzakelijke paniekkaarten en logo’s voor in het buitenland. Bij deze reportages vind je in de pedagogische bijlage lestips die nauw aansluiten bij de eindtermen. Schrijf je in voor de maandelijkse gratis nieuwsbrief via www.klasse.be (e-brieven) of vind elke maand het gedrukte exemplaar bij het pakket Yeti’s.

GRATIS

Jasper lijdt aan ADHD. Het lukt hem niet de dingen te doen die van hem verwacht worden, hoe hard hij ook probeert. Hoe ga je daar als ouder mee om, hoe leg je een kind uit wat er met hem aan de hand is, hoe vertaal je zijn gedrag en prestaties elk schooljaar opnieuw aan een collega? Dit boek is het verhaal van een moeder, maar ook van leraren, hulpverleners en artsen. Omdat ADHD moeilijk te plaatsen is geeft een tweede deel een overzicht van de meest voorkomende (leer)stoornissen met hun voornaamste symptomen. ‘Mama, mijn hoofd is zo vol. Jasper, kind vol onvoorspelbaarheden’ (Fabienne Verdeyen) – 19 euro – www.garant.be

DECOREER JE KLAS Ga eens snuffelen op een eenmalige stockverkoop, mét exclusieve prijzen, en geef zo je klas een nieuwe look. Multicomm, een specialist in kinderkamerdecoratie, verkoopt producten van Decofun en KidsLAB, van (krijtbord)muurstickers over meubeltjes tot verlichting, met populaire figuren als Mickey Mouse, Winnie the Pooh, Princess, Bob de Bouwer, Spiderman, Hello Kitty. De verkoop vindt plaats op zaterdag 12 juni, van 10 tot 17 uur, in Magazijn Funinvest – Zagerijstraat 18 – 2960 Sint-Job www.decofun.com – www.kidslab.com

EUROPA MIJN THUIS Samuel is Belg en Alexandra komt uit Nederland. Ze hebben elkaar tijdens de vakantie ontmoet en zijn daarna met elkaar in contact gebleven. Samuel moet een spreekbeurt houden over Europa en vraagt hulp aan Alexandra. Dat is de leidraad van het educatieve boekje ‘Europa mijn thuis’. Het gidst je leerlingen vanaf 10 jaar door de geschiedenis van de Europese eenwording en Europese thema’s zoals de euro en het milieu. De kinderen puzzelen en quizzen om hun Europese kennis te testen. ‘Europa mijn thuis’ is een uitgave van de Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België. Bestel je gratis exemplaar op www.ec.europa.eu/belgium (klik op ‘Jeugdhoek’) – info over Europa in je provincie op www.europe-direct.be

WONDERZOEKERS Kun je drank in een rietje vasthouden? Hoe verander je de kleur van water? Kan water omhoog kruipen? ‘Wonderzoekers’ staat vol experimenten met water op maat van kleuters. Met dit materiaal stimuleer je de onderzoekende houding bij kinderen en maak je ze warm voor wetenschap. De vele ‘wonderzoekjes’ zijn in vier thema’s ondergebracht: water … verplaatst, verandert, verkleurt, verdwijnt. Het materiaal omvat een handleiding voor de leraar, een activiteitenmap, prikkelplaten en je kunt ook zelf een ‘wonderkist’ samenstellen. ‘Wonderzoekers’ is een project van Arteveldehogeschool i.s.m. enkele basisscholen – de map kost 75 euro, de prikkelplaten 50 euro www.uitgeverijzwijsen.be – www.wonderzoekers.be – www.kleutersopverkenning.be


KIDS ON STAGE Wil je volgend jaar iets anders proberen voor het schoolfeest? Of wil je werken aan een project waarin alle facetten van muzische vorming verweven zitten? In beide gevallen is ‘Kids on Stage’ een goeie tip. Je kiest uit bestaande projecten en projectvormen, waarna het ‘Kids on Stage’-team alles mee in goede banen komt leiden. Theater, muziek, dans, beeldende kunsten: je leerlingen (van derde kleuterklas tot zesde leerjaar) beleven gegarandeerd een creatief avontuur. Daarna zet je met je leerlingen dit avontuur verder in de lessen muzische vorming. www.kidsonstage.be – [email protected] – 0477 60 75 04

BRAND! BRAND! BRAND! BR Van september kun je een gratis preVanaf ventiepakket ontlenen rond brand- en ve brandwondenpreventie. Boris de b Brandweerman en zijn klungelige brandweerslang Spuit zijn de centrale figuren in i een leskoffer l k ff mett speel- en leermateriaal, lerarenhandleiding en cd-rom met printklaar materiaal. Er is een leskoffer voor elke graad van het lager onderwijs. Je kunt ook een projectweek organiseren en de leskoffer aanvullen met een bezoek aan een brandweerkazerne, een evacuatieoefening, een bezoek van een consulent van de Belgische Brandwonden Stichting (BBS) die je leerlingen twee uur lang opleidt tot hulpbrandweerman (mét diploma).

Meer doe-tips, wedstrijden en acties vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘zeker doen’) en op www.lerarenkaart.be.

BASIS

GRATIS

Voor de leskoffer: www.provant.be/pvi – [email protected] – 03 203 42 11 – Voor de BBS-vorming: www.brandwonden.be ‘Brand! Brand! Brand!’ is een initiatief van het Provinciaal Veiligheidsinstituut en BBS. Je kunt de koffers gratis ontlenen (je betaalt enkel de transportkosten, tenzij je ze zelf ophaalt).

LEERRIJK Kinderen en echtscheiding, sociale vaardigheden, taalinitiaties voor kleuters, techniek in de lagere school … Leerrijk, een nieuwe site van uitgeverij Plantyn, is een online naslagwerk over alle aspecten van het leren en leven in de basisschool: artikels, werkmateriaal en mediabestanden om vergaderingen, acties en lessen uit te werken. Je abonneren is niet gratis maar scholen mogen er hun nascholingsbudget voor aanspreken. Een nieuwsbrief houdt je op de hoogte. www.leerrijk.be

W!N

EUREKA EUROPA!

Start je lessen over Europa met een leuk stripverhaal en los dan met je leerlingen de opdrachten op uit het didactische pakket ‘Eureka Europa!’ Zo kom je terecht bij thema’s als ‘Op verkenning door de landen van de EU’, ‘Wie heeft het in Europa voor het zeggen?’ of ‘De EU in je dagelijks leven’. De opdrachten zijn modulair uitgewerkt; je kunt ze los van elkaar behandelen. Een uitgebreide lerarenhandleiding ondersteunt je daarbij. ‘Eureka Europa!’ is een initiatief van het Informatiebureau van het Europees Parlement in Brussel en Ryckevelde vzw. Download je gratis exemplaar op www.europarl.be (‘EU voor leerkrachten’, ‘Didactische pakketten’) Win voor elke leerling ‘De kleine ster in Europa’ (tekenboek + kleurpotloden) – mail vóór 30 juni (met vermelding ‘Europese tekenboeken’ + aantal leerlingen) naar [email protected]

W!N PIENTERE KINDEREN Heb je kleuters in je klas die wat sneller leren dan de anderen? Misschien zijn ze hoogbegaafd, misschien ook niet. Sommige kleuters pikken gemakkelijker informatie op, experimenteren graag, denken creatiever, kunnen én willen meer. Voor hen is er ‘Pientere kinderen’, een tiental katernen, gericht op alle ontwikkelingsgebieden. De proefjes, maquettes, plattegronden en puzzels dagen de kleuters uit op hun eigen niveau. Er is een map ‘Pientere kinderen’ voor elke kleuterklas, met handleiding, tien thematische activiteitenkaternen (ruimte, kleur en vorm, herfst, huis, tellen, kleding, lente, grootte, verkeer, water) en kopieerbare bijlagen (werkbladen, praatplaten, lottokaartjes). ‘Pientere kinderen’ – 83,75 euro per map – www.abimo.net Win een map voor je klas – mail vóór 15 juni (met vermelding ‘Pientere kinderen’ en je klas) naar [email protected]

KINDERCONGRES Prille cultuurtalenten, sluimerende wetenschapsvonken en onderhuidse ondernemingszin komen volop aan hun trekken tijdens ‘Ikanda’, een kindercongres voor zesdeklassers lager onderwijs. De kinderen horen er boeiende levensverhalen van passionele Vlamingen en kunnen zich uitleven in miniworkshops, experimenten, muziek. www.ikanda2010.be – inschrijven vanaf september


49

W!N HET LAND VAN KWIEN Kwien, de potsierlijke bijenkoningin regeert met strenge hand. Alles gaat zijn gangetje tot op een dag een stel sprinkhanen aan de paleispoort verschijnt. Ze willen graag komen wonen en werken in het land van Kwien en vragen asiel. Als dat maar goed afloopt … Met hulp van de cd kun je deze fabel beluisteren. Liedjesteksten, bijbehorende tekeningen en wetenswaardigheden vind je terug in een prachtig boek. Educatieve lesmappen met talrijke verwerkingsmogelijkheden voor diverse graden uit basisonderwijs zijn samengesteld door vzw Vormen.

Win: 5 x luisterboek ‘Het land van Kwien’ – mail vóór 20 juni (met vermelding ‘Kwien’) naar [email protected]

FLUIT

GEBETEN

Wat is het toch een bende, een bende bij ons thuis. De luizen hebben vlooien en de vlooien hebben luis. Een kort voorbeeld uit de mooiste en leukste Nederlandstalige dierengedichten van auteurs als Bart Moeyaert, Toon Tellegen en Annie M.G. Schmidt. Met in de hoofdrollen Uultje Molecuultje, het konijn Ningo, het Lieveheertje en 108 andere dieren (inclusief de mens). Poëzie over al wat zwemt, vliegt en kruipt, fraai geïllustreerd door Carll Cneut.

De bosmeester, een van de giftigste slangen ter wereld, ontsnapt uit de handen van een verzamelaar en nestelt zich in een Antwerps park. Al gauw vallen er doden. De politie wil de slang laten afmaken, reptielenverzorgers van de dierentuin willen ze levend vangen en een sekte ziet er de gezant van de duivel in. Wie wint deze wedren tegen de tijd, voor er nog slachtoffers vallen?

‘Fluit zoals je bent’ (Edward Van de Vendel & Carll Cneut) – 26,95 euro – www.eenhoorn.be

Leraar Ronald Verheyen en journalist Philippe Truyts schreven een spannende thriller voor tienplussers, met heel wat achtergrondinfo over de Afrikaanse fauna. ‘Gebeten’ – 12,50 euro – www.kramat.be

W!N GRATIS NAAR DE EFTELING Assepoester, Vrouw Holle, de Indische waterlelies, de Trollenkoning … Alle verhalen in het recent verschenen boek ‘Sprookjesboek van de Efteling’ met prachtige illustraties van Anton Pieck fascineren klein en groot. Met elk verhaal neem je je leerlingen mee op reis in een wondere wereld en viert de fantasie hoogtij. Tien lezers kunnen ook gratis de sprookjesfiguren uit het boek in levenden lijve ontmoeten, de onlangs jarige Holle Bolle Gijs feliciteren, kijken hoe de nieuwe magische stad Raveleijn uit de grond rijst en de nieuwste attractie ‘Joris en de Draak’ uitproberen. ‘Sprookjes van de Efteling’ (illustraties van Anton Pieck) – 19,95 euro – Uitgeverij Ploegsma – www.efteling.com (➞ Lees meer over sprookjes en de Efteling op pagina 32) Win: 10 x een duoticket voor de Efteling – mail vóór 20 juni naar [email protected] – vermeld ‘Efteling’, je adresgegevens, je lerarenkaartnummer en het antwoord op de vraag “Hoe heet de nieuwe houten achtbaan die op 1 juli opengaat in de Efteling?”

VIER SEIZOENEN VOORLEZEN ‘De herfstkuren van Jens en Lin’, ‘De winterpret van Jens en Lin’, ‘De lentekriebels van Jens en Lin’. Jens en het Chinese meisje Lin zijn de hoofdpersonages in een reeks voorleesboekjes van Anneriek van Heugten en illustratrice Sanne te Loo. Elk deel bevat seizoensgebonden én herkenbare voorleesverhaaltjes, aangevuld met doe-tips, knutseltips en seizoensgebonden receptjes. De boeken zijn bedoeld voor de tweede en derde kleuterklas en het eerste jaar lager onderwijs. Het vierde en laatste deel, ‘De zomerstreken van Jens en Lin’ verschijnt in juni. Met de vier delen kun je dus het hele schooljaar overbruggen. Meteen lanceert Clavis Uitgeverij ook een speciale zomeractie: wie de hele reeks koopt, krijgt 10 euro korting! Op www.klasse.be/leraren kun je de speciale actiebon downloaden. Daarmee krijg je in de boekhandel 10 euro korting op de totale prijs van de vier boeken. www.clavisbooks.com – www.klasse.be/leraren


51

BASIS

Meer info via [email protected]

MYSTERIEUS VLAANDEREN

MAKS! GAAT VREEMD Als jongeren over de grens gaan, doen ze dat het liefst binnen Europa. Kiani (19) trok na haar kappersopleiding zes maand naar Barcelona, Jana (16) ging op culturele uitwisseling in IJsland en Dieter (17) heeft als topsurfer alle Europese zeeën bedwongen. In de laatste Maks! van dit schooljaar lees je hun verhaal. Bovendien krijgen je leerlingen tips om zelf te gaan werken of studeren in het buitenland. Geef jij hun een lift? In de bijlage Maks!mum vind je elke maand ideeën voor boeiende lessen die nauw aansluiten bij de vakoverschrijdende eindtermen. De lestips zijn tijdloos genoeg om ze later nog te gebruiken. Hang deze bijlage dus op in de lerarenkamer en stimuleer je collega’s om er gebruik van te maken in hun lessen.

Smokkelen aan de schreve. Hoe Lange Wapper moedermelk dronk. Zit er een watergodin in het Hellegat? Ontdek met je klas meer dan zestig spannende plekken in Vlaanderen. Elke plek is geselecteerd op zijn verhaal, legende of sage. Dit boek is opgevat als een toeristische gids, maar neem hem gerust mee op je klasuitstap. Altijd een spannende wandeling in de buurt. ‘Mysterieus Vlaanderen. 60 spannende bestemmingen met een verhaal. Met trips en doe-tips voor ontdekkers’ – 19,95 euro – www.davidsfonds.be

WAT JONGEREN WILLEN “Jongeren willen een partner, een huis en een kind tegen dat ze 26 zijn. Zeker vóór hun dertigste moeten ze die grote stappen in hun leven hebben gezet. Bijna allemaal willen ze hetzelfde.” Meer weten? Het boek ‘Jongeren in cijfers en letters’ gaat in op jongeren in hun socialisatieruimtes (gezin, school, werk en verenigingsleven), vrijetijdsbesteding en mediagebruik, levensloopperspectieven, onveiligheidsgevoelens, etnocentrisme en delinquentie. ‘Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 2’ (N. Vettenburg, J. Deklerck, J. Siongers) – 29 euro – www.acco.be

VERLIEFD, VERLOOFD, GETROUWD Meer dan de helft van jongeren van Marokkaanse en Turkse origine huwt een partner uit het land van herkomst. Dat is niet meteen een probleem, maar toch onderschatten de partners vaak de impact van een migratiehuwelijk. Steunpunt Allochtone Meisjes en Vrouwen (SAMV) ontwikkelde daarom de educatieve box ‘Verliefd, verloofd, getrouwd’, om jongeren én ouders te informeren en sensibiliseren rond partnerkeuze, communicatie, huwelijk en migratie. In de box vind je achtergrondinformatie over relatievorming en huwelijksmigratie bij Turkse en Marokkaanse jongeren, aangevuld met methodieken en beeldmateriaal waarmee je dit thema in je klas aankaart. De box kost 25 euro. www.samv.be – [email protected] – 02 209 34 69

KLICKR Om de drie maanden stuurt Klickr een fotowedstrijd de wereld in voor jongeren (14-25 jaar). De 40 beste en origineelste foto’s hangen drie maanden lang in een virtueel museum. Bezoekers kiezen er de beste uit. De zes foto’s die na drie maanden de meeste stemmen vergaren, krijgen een vaste stek op een Wall of Fame én in een echte tentoonstelling in het Antwerpse FotoMuseum. www.klickr.be


VAN SIMON STEVIN TOT RENÉ GREISCH Met 25 Belgische ingenieurs biedt het boek ‘Ingenieurs en hun erfgoed’ een steekproef van nog bestaand industrieel en technisch erfgoed. Tegelijk wil vzw SIWE (Steunpunt voor Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed) jongeren warm maken voor het ingenieursberoep én voor het ‘culturele’ aspect: industrie wordt soms cultuur. Van elke ingenieur krijg je een beknopte biografie én een al of niet beschermd relict. Daarnaast bevat het boek een inleidend artikel over de rol van de ingenieurs in de industriële revolutie en een uitgebreide bibliografie. ‘Ingenieurs en hun erfgoed’ – 10 euro (+ 2 euro verzendingskosten) – www.siwe.be – bestellingen via [email protected]

Ontdek via een zoektocht ‘Kolonisatie’ de Brusselse Matongéwijk en sluit je dag af met een workshop Afrikaanse dans. School Zonder Racisme vzw organiseert dit dagprogramma voor leerlingen secundair onderwijs n.a.v. 50 jaar onafhankelijkheid van Congo. Tijdens de zoektocht horen de jongeren meer over de oorsprong van de Congolese aanwezigheid in Brussel, de geschiedenis van de gewezen kolonie, de onafhankelijkheid en de gevolgen die tot vandaag voelbaar zijn.

‘Competent’ (J. Vandekerckhove, F. Vandergraesen, B. Cruysweegs) – 32,80 euro – www.vanin.be

Je betaalt 14 euro per leerling (begeleidende leraren gratis) www.schoolzonderracisme.be – [email protected] – 02 511 16 36

GRATIS GELD

GRAMMATICA

Wil je leerlingen derde graad de mechanismen van de beurs diets maken, dan kun je met ‘De beurs’ aan het werk. Dat is een lessenreeks van zes modules met leerlingensyllabus en opdrachtenbundel, een uitgebreide handleiding voor de leraar en een online toets. Het pakket werd twee jaar geleden uitgebracht door KBC en is opnieuw beschikbaar. ‘De beurs’ – [email protected]

Correct Nederlands spreken en schrijven, daar hoort grammatica bij. Dit werkinstrument geeft cursisten een overzicht van de Nederlandse spraakkunst. Via twee oefenboeken toetsen ze de theorie aan de praktijk. In deel 1 zijn dat oefeningen voor beginners en halfgevorderden. Deel 2 is vooral geschikt voor wie de basis al goed beheerst. Ook wie zelfstandig Nederlands wil leren, kan met deze methode aan de slag. Achteraan in elk oefenboek zit een correctiesleutel. ‘Doe wat met grammatica! Nederlands voor anderstaligen: oefenboek 1’ (Marian Goossens & An Wouters) – 16,95 euro – op www.margoo.be vind je meer dan 1300 gevarieerde en praktische oefeningen.

DE DRAKEN VAN ATLANTIS Op het verloren continent Atlantis draait het hele leven rond de machtige vuurdraken, die tijdens de Drakenspelen voor de Kanselarijen vechten. Ook de jonge Bodo droomt in zijn afgelegen dorp van een leven als drakenmenner. Een onmogelijke droom voor een Zandkruipersjongen. Tot de machtige druïden Bodo aanduiden als Prooi voor de Drakenjacht. Draken, magie, vriendschap, avontuur en veel humor moeten in dit boek Harry Potter doen vergeten. Voor twaalfplussers. ‘De Draken van Atlantis’ (Karel Smolders) – 14,95 euro – www.kramat.be – www.karelsmolders.be

ZOMERKOOPJES OOPJES

GRATIS EUROPA IN BRUSSEL Trek je speurschoenen aan en neem deel aan een zoektocht door de Europese wijk in Brussel, van station Brussel-Schuman tot station Brussel-Centraal. Terwijl je ludieke opdrachten uitvoert, leer je meer over de werking van de EU-instellingen, de geschiedenis van de Europese integratie, de EU-realisaties. Wie alle opdrachten van de zoektocht doorloopt en het antwoord op de prijsvraag doorstuurt, maakt kans op een prijs. Plaats je een originele groepsfoto van je uitstap op de site, dan krijg je misschien een extra cadeau. Neem deel met je klas, collega’s, vereniging of gezin, in kleine of grote groep.

5 spannende thrillers. 5 euro per boek. Dat is de bloedstollende actie van Maks! en Clavis Uitgeverij. De vijf trillende titels zijn ‘De kus van de vampier’ (Ellen Schreiber; vanaf 14 jaar), over tienermeisje Raven en zonderling Alexander; ‘Verzwegen’ (Sandra Glover; vanaf 13 jaar), over Simon, die naar antwoorden zoekt over de dood van zijn moeder; ‘Body Switch’ (Patrick Lagrou; vanaf 14 jaar), over Joachim die een heel bijzonder boek vindt; ‘De volgende stap’ (Graham McNamee; vanaf 13 jaar), over Duncan en het dagboek van een seriemoordenaar en ‘De schervenverzamelaar’ (Monika Feth; vanaf 16 jaar), over Mina die haar geheugen kwijt is. Je kunt de boeken kopen in de boekhandel of bestellen via www.clavisbooks.com – op www.maks.be kunnen je leerlingen boeken winnen.

De zoektocht is een initiatief van Ryckevelde vzw en loopt van 1 juli tot eind november. De winnaars worden begin december bekendgemaakt tijdens de jaarlijkse ‘Prijsuitreiking Karel Verleye’ van Ryckevelde vzw. Meer info via [email protected] – 050 35 27 20 – www.ryckevelde.be Win een Europese zonnepet – mail vóór 30 juni (met vermelding ‘Zonnepet’) naar [email protected].


53

HOGER / VOLWASSENEN

50 JAAR CONGO

Vroeger was je leraar. Nu ben je ook begeleider, opvoeder, lid van het schoolteam, lid van de onderwijsgemeenschap, partner van de ouders, partner van externen, cultuurparticipant, organisator, innovator. Moet je daar Superman/-vrouw voor zijn? Misschien niet. Deze algemeen-didactische gids geeft je 101 praktische tips and tricks om snel de juiste competenties te verwerven en op de hoogte te blijven van de jongste didactische vernieuwingen.

SECUNDAIR

SUPERMAN?

HOGER / VOLWASSENEN

MISSIE NAAR ANTARCTICA

De International Polar Foundation (IPF), onder leiding van poolreiziger Alain Hubert, organiseert ‘Polar Quest’ met de steun van de Vlaamse overheid. Op de site van IPF vind je (gratis) lesmateriaal over Antarctica. Inschrijven voor Polar Quest kan online tot 30 september. www.educapoles.org/nl – [email protected]

GRATIS HET NIEUWSTE BLAD In het didactische krantje ‘Het NiEUwste Blad’ vinden leerlingen derde graad artikels, cartoons, cijfergegevens én opdrachten over de Europese Unie. Studeren en reizen in de EU, handel, interne veiligheid, milieu en Europa in ons dagelijks leven passeren de revue. De opdrachten zijn modulair uitgewerkt; je kunt ze los van elkaar behandelen. Een uitgebreide lerarenhandleiding ondersteunt je hierbij. ‘Het NiEUwste Blad’ is een initiatief van het Informatiebureau van het Europees Parlement in Brussel en Ryckevelde vzw. Download je gratis exemplaar op www.europarl.be (‘EU voor leerkrachten’, ‘Didactische pakketten’).

DE POMPOENMOORDEN Onbeantwoorde liefdes, drugs en moeilijke leraren staan centraal in de nieuwe, spannende jeugdroman ‘De pompoenmoorden’ van Inge Misschaert. Nora is net van een dorp naar de stad verhuisd. Het is even wennen aan die nieuwe, immense school met meer dan duizend leerlingen, maar al snel sluit Nora aan bij een coole vriendenclub. Tot een van hen wordt vermoord tijdens de Halloweenfuif en Nora beetje bij beetje het verleden van haar nieuwe vrienden ontdekt. Dit boek is verschenen in de reeks ‘Lekker lezen’: snel, echt en (ont)spannend. ‘De pompoenmoorden’ – vanaf 12 jaar – 16,50 euro – www.eenhoorn.be

SECUNDAIR

Schrijf nu al je leerlingen van volgend schooljaar (5 aso en tso) in voor ‘Polar Quest’ en maak kans op een wetenschappelijk-educatief verblijf in het Princess Elisabeth Antarctica-station (PEA) in Utsteinen, Antarctica. In drie etappes werk je met je leerlingen opdrachten uit over poolwetenschappen, meteorologie en klimatologie. Na iedere etappe worden een aantal klassen geselecteerd die doorgaan naar de volgende ronde. De leraar van de klas die de laatste etappe wint, verblijft tijdens de antarctische zomer 2011-2012 enkele weken in het PEA om er een wetenschappelijk en educatief programma uit te werken dat de klas ontwierp. De winnende leerlingen krijgen outdoor-materiaal ter waarde van 250 euro.

NIEUW DIDACTISCH MATERIAAL Studenten in de lerarenopleiding (professionele bachelor secundair onderwijs) tonen nieuw materiaal: lesopties, projecten, excursies, educatieve spelen, webquests, leerpaden, cd-roms die zij tijdens hun laatste opleidingsjaar hebben ontwikkeld. De didactische beurs vindt plaats op vrijdag 18 juni, vanaf 13 uur in KHLeuven – Hertogstraat 178 – 3001 Heverlee – info en inschrijvingen via www.khleuven.be

BELGIË REGEERT EUROPA Wat betekent de EU in je dagelijkse leven? Hoe zit het met België en het EU-voorzitterschap? Wat is de rol van Herman Van Rompuy? Een educatief medewerker van Ryckevelde vzw komt naar je toe om gedurende twee uur deze en andere vragen met je leerlingen van de derde graad (alle niveaus) te bespreken (met veel praktijkvoorbeelden) tijdens de interactieve vormingsmodule ‘Belgisch EU-voorzitterschap 2010’. De module is beschikbaar vanaf volgend schooljaar. Je betaalt 5 euro per leerling of (voor twee modules op dezelfde dag) 8 euro per leerling. Reserveren kan nu al via [email protected] – 050 35 27 20 – www.ryckevelde.be (‘Vorming’, ‘Onderwijs’)

DUITSE COLLEGA’S FRANS Leraren Frans kunnen Duitstalige collega’s ontmoeten in Oostende. De Duitsers volgen er een seminarie ‘Motivation pour les cours de français’. Op 28 en 29 september kunnen tien Vlaamse leraren deelnemen aan twee gemeenschappelijke workshops. Een workshop ‘Communicatie’ (Animatiecentrum voor Talen) rond technieken om de luistervaardigheid en de mondelinge expressie bij je leerlingen te verbeteren. En de workshop ‘Formacom et la motivation des élèves’, een vernieuwende aanpak om Frans te onderwijzen. De ontmoeting is een organisatie van Ryckevelde vzw en departement Onderwijs en Vorming. Deelnemen is gratis (overnachting inbegrepen). Stuur vóór 15 juni je gegevens en motivatie naar [email protected] – 050 35 27 20 – meer info op www.ryckevelde.be (‘Kalender’ – ‘Seminarie Duitse leerkrachten Frans’)


55

In zes afleveringen schetst de BBC-serie ‘Genius of Photography’ de geschiedenis en ontwikkeling van de fotografie, van de eerste fotografische experimenten in de jaren 40 van de 19de eeuw tot de huidige digitale revolutie. Die heeft niet alleen – letterlijk en figuurlijk – de manier veranderd waarop we naar foto’s kijken, maar ook de fysieke aspecten van de fotografie zelf. Onderweg staat de serie stil bij fotografische genres als kunst, nieuws, landschappen, portretten, advertenties en bij beroemde foto’s en beroemde fotografen (van Daguerre tot Capa). www.b-motion.nl – de dvd is overal verkrijgbaar Win: 5 x ‘Genius of photography’ – mail vóór 20 juni (met vermelding ‘Genius’) naar [email protected]

Meer doe-tips, wedstrijden en acties vind je op www.klasse.be/leraren (klik op ‘zeker doen’) en op www.lerarenkaart.be.

JONGEREN OVER DE TAALGRENS Vlaamse leerlingen tussen 16 en 20 jaar ontdekken de andere gemeenschappen in België en draaien via het uitwisselingsprogramma ‘Bel’J’ als vrijwilliger mee in een organisatie in de Franse of Duitstalige Gemeenschap. Ze gaan op stap in hun eentje, met twee of met drie. Projecten duren twee weken tot drie maanden (eventueel gespreid over zes maanden, bijvoorbeeld elk weekend). Je leerlingen kunnen zelfs hun eigen creatieve project of idee in de organisatie uitwerken.

WISKUNDE VOOR MULTIMEDIA Dit boek biedt een brede opfrissing aan basiswiskunde met aandacht voor stelsels, goniometrie en functies. Daarop volgen onmiddellijk inzetbare ideeën voor de pixelliefhebber: de gulden snede, coördinatensystemen, vectoren en parameters. Verder standaardtransformaties waarmee zowat elke 2D- en 3D-beeldmanipulatie binnen zowel inzichtelijk als praktisch bereik komt. En als dat nog niet volstaat, dan is zijn er nog de quaternionrotatie, Bézierkrommen en B-spines. Het boek is ook geschikt voor zelfstudie. Het principe is al doende leren. Een online wiskundeomgeving met antwoorden, downloads en interactieve ervaringsmogelijkheden doet de rest. ‘Wiskunde voor multimedia’ (B. Masselis & I. De Pauw) – 24,95 euro – www.lannoo.be

De Vlaamse overheid betaalt via ‘Bel’J’ logies, maaltijden en vervoer. Bel’J ondersteunt ook groepsuitwisselingen voor jongeren tussen 14 en 20 jaar. www.bel-j.be – [email protected] – 02 209 07 20

TAALBELEID IN HET GRUWELIAANS TAALBELEI Grunder de beginsmalek begins op en bepaal het firkinski dokalitor … Dit is ervaren anderstaligen het Nederlands als ze er pas mee Gruweliaans. Zo erv in aanraking komen. kome Hoe help je volwassen cursisten van de gruwel af? Geheel volgens de principes van eenvoudig visualiserend onderwijs geeft het CVO Zuid in dit filmpje zijn taalbeleid weer. www.youtube.com (‘W (‘Wat is taalbeleid?’)

SCHOOLTAALWOORDENBOEK SCHOOLTA ‘Vergelijk de kiezen van een konijn met die van een hamster’. Voor wie de schooltaal niet zzo goed beheerst, begint hier al de begripsverwarring. Wat is dat precies, ‘vergelijken’? En is dat voor elke leraar hetzelfde? En dan hebben we het nog niet over schooltaalwoorden die leerling buiten tegenkomen of gebruiken. Hoe meer schoolde schoolpoort nauwelijks nau taalwoorden leerlingen leerlin kennen, hoe gemakkelijker ze jou en het schoolboek begrijpen. Dit ‘Schooltaalwoordenboek’ is een handig hulpmiddel. ‘Schooltaalwoordenbo – 8,50 euro (7,50 euro vanaf 10 ex.) – ‘Schooltaalwoordenboek’ www.pelckmans.be


57

HOGER / VOLWASSENEN

GENIUS OF PHOTOGRAPHY

SECUNDAIR

GRATIS

S PE E LTIJ D

WIN!

FOTOSPEL – WIN EEN CITYTRIP! Neem de eerste letter van wie of wat je op elke foto precies ziet. Samen vormen ze een vijfletterwoord. Daarmee kun je de kluis openen voor een reischeque van 500 euro. Je kunt een citytrip kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline.

Op www.klasse.be krijg je een extra tip. Mail je antwoord (met vermelding ‘fotospel 206’) vóór 30 juni 2010 naar [email protected]. Horiya El-Fakeh uit Berchem is de meiwinnaar (‘SLUIS’). Prettige reis!

WIE LEEST KLASSE? DEZE MAAND: BRAM EN NONA Bram Faems (31) – Leest en reageert op www.klasse.be/ leraren, is ICT-coördinator in het buitengewoon lager onderwijs, medewerker van lerarenportaalsite KlasCement en zot van nieuwe technologie.

“Ik vertrouw op het web om me snel en overzichtelijk te informeren. Voor onderwijsnieuws kijk ik op de blog van Klasse voor leraren. Dat je kunt reageren op de reportages, zorgt ervoor dat die artikels het startpunt voor een discussie kunnen zijn. Helaas maken nog té weinig lezers er gebruik van. Nochtans moeten er in die grootste lerarenkamer van Vlaanderen toch heel wat mensen met uitgesproken meningen zitten?” De interactieve website www.klasse.be/leraren brengt elke dag vers onderwijsnieuws, hulplijnen, service en discussiemogelijkheden. Op zijn blog www.paljasken.be zoekt Bram toepassingen van nieuwe technologie voor het onderwijs.


Nona Debergh (17) – leerlingenkaart-fan, zit in Sint-Paulus Gent, houdt van Rogier, Boombal, dagdromen, plasticine, scouts, dichten, grassprieten tellen en duiven laten schrikken.

“Met mijn leerlingenkaart neem ik al vier jaar lang deel aan wedstrijden op de Maks!-site. Maks! weet immers altijd de leukste tickets en boeken te pakken te krijgen. Dankzij mijn leerlingenkaart kan ik veel goedkoper naar voorstellingen in de Kopergietery of in het NTGent en koop ik boeken met 10 procent korting in het poëziecentrum in Gent. Ik doe er ook mijn voordeel mee als ik naar de film ga in Studio Skoop.” De leerlingenkaart (460.000 exemplaren) geeft de leerlingen sterke impulsen voor actie en brede cultuurparticipatie. Vraag ze aan voor je leerlingen op www.lerarenkaart.be.

Afgiftekantoor Gent X – Pnr: P004699 Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming Redactie KLASSE Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel

België - Belgique

PB/PP 3/9156

TIJDSCHRIFT

verschijnt maandelijks (behalve in juli en augustus)

SLIJKSJOTTEN S A Achttien ploeterende ploegen uit heel Vlaanderen rollen zich door het slijk om twintig jaar Klasse te vieren. Dat heet dan moddervoetbal. Winnen is vvan geen tel. Het gaat om het plezier en het groepsgevoel. Genoteerd uit de mond van een van de deelnemers: “Dit was mijn mooiste moederdag ooit!” Of moest dat toch modderdag zijn? SSamen mett de collega’s of jouw leerlingen een moddervoetbalcompetitie organiseren? Dat kan. Contacteer de Rode Modderduivels (Hechtel-Eksel) en zij bekijken samen met jou wat mogelijk is: www.moddervoetbal.be – [email protected].

juni 2010 Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen GA VREEMD MET JE SCHOOL klasse.be

Recommend Documents