juli In de gloria

Gaandeweg juni / juli 2014

In de gloria

Curieweg 14 8013 RA ZWOLLE T 038-4601981 M 06–53649405 @ [email protected] Aannemersbedrijf Eikenaar is gevestigd op industrieterrein Marslanden in Zwolle.

9DNNXQGLJHQHUYDUHQZHUNHQZLMYRRUXDDQXZVHUUH XZGDNRSERXZHHQDDQERXZRIHHQLQWHUQHYHUERXZLQJ

Westerhof Boeken, de eigentijdse boekhandel van Zwolle: vol prachtige romans, thrillers, kookboeken, geschenken, noem maar op. Geniet van literaire hoogstandjes en bestsellers en nog onontdekte pareltjes. Op knisperend papier en natuurlijk als handig e-book. Kom langs! U vindt een uitgebreid assortiment in onze vestigingen in het Maagjesbolwerk en in Stadshagen. En 24/7 in onze webshop, boeken gratis thuisbezorgd!

QLHXZERXZ

UHQRYDWLH

HHQYHUERXZLQJ

UHVWDXUDWLH

DGUHV DDQKHWMXLVWH (LNHQDDUEHQWX LMI GU EH UV PH QH %LM$DQ

Nieuw liedboek Blijf op de hoogte via www.nieuwliedboek.nl www.nieuwliedboek.nl Zwolle Maagjesbolwerk - Jufferenwal 2 Teel: 038-4216171 Stadshagen - Wade 106 Teel: 038-4222440

www.westerhofboeken.nl @westerhofboeken @w weesterhofboekkeen

Nijverdal Keizerserf 31 - Teel: 054 0548 - 612474

ZONWERINGEN

Telfortstraat 19, 8013 RL Zwolle Telefoon 038-4214300 / Fax 038-4217860 [email protected] w w w. n i z o n . n l

Huize Hofvliet Melden Overlijden? 038 - 453 63 20 24 uur per dag

www.meander-uitvaartbegeleiding.nl

In deze Gaandeweg Op de voorpagina: De Oosterkerk in een feestelijke entourage dankzij de kermis op de Turfmarkt. Maarten Matser had er oog voor en legde het vast.

Themapagina’s Van harte gefeliciteerd! pagina 4 Uw lichtend spoor pagina 5 Han Slootweg kijkt terug en vooruit pagina 6 Het werkcafé van de Adventskerk pagina 7 Het langetermijnperspectief van de kerk pagina 8 Column: Het moet helemaal anders! pagina 9

Aandacht voor Onder andere het 35-jarig bestaan van de Oost Europa Commissie Zwolle/Berkum pagina 10 tot en met 15

Beleid en bestuur Opbrengst Kerkbalans 2014 pagina 16 Henk van der Sar nieuwe voorzitter Kerkrentmeesters pagina 17 Van het Kerkelijk Bureau pagina 18

Kerkdiensten Bij de kerkdiensten pagina 19 Kerkdiensten voor de komende maanden pagina 20, 21 en 22

De toekomst van de kerk Behalve een eigen engel heeft Zwolle (wellicht onbedoeld) ook haar Pinkstersymbool: de gouden duif van Marte Röling op het dak van Museum de Fundatie. De duif is het mooist als hij het licht weerkaatst, maar dat geldt ook voor mensen en voor de kerk. Het Licht met een hoofdletter. ‘In de gloria’, het thema van deze Gaandeweg, heeft mensen aan het denken gezet over de toekomst van de kerk. Een deel van die gedachten is in dit nummer te vinden. De volgende Gaandeweg verschijnt eind juli, kort voor het begin van een nieuw kerkelijk seizoen. ‘Samen leren’ is het thema van dit nummer waarin aandacht kan worden besteed aan de leerzame activiteiten die wijkgemeenten (weer) op touw zetten. Heb jij iets bijzonders georganiseerd? Meld het ons uiterlijk 1 juni via e-mail: [email protected], of per post: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle.

Bijbel centraal Als redactie hebben we ook alweer vooruit gekeken naar het nummer dat eind september verschijnt. Daarin staat de Bijbel centraal, onder meer omdat het de laatste zondag van oktober Bijbelzondag is en omdat dit najaar de ‘Bijbel in gewone taal’ verschijnt. De titel van het thema: ‘Het hoge Woord’. Ideeën aanleveren voor onderwerpen rond dit thema kan tot eind juni, eveneens per mail of per post. Een mooie zomer! Redactie Gaandeweg

Colofon Gaandeweg is het magazine voor alle leden van de Protestantse Gemeente Zwolle, de Evangelisch-Lutherse Gemeente Zwolle en De Hoofdhof Berkum Zevende jaargang nr. 3, juni / juli 2014 Verschijnt zes keer per jaar. Oplage: 10.000 Redactie: Ds. Iemke Epema (hoofdredacteur), Gery Bruins (eindredacteur), Saskia Dankers, Rob van Harten en Jan Nauta Advertentiebeheer Kerkelijk Bureau tel. (038) 421 75 96 Vormgeving en grafische productie: door Upmeyer Grafimedia Zwolle

Dit magazine is milieuvriendelijk geproduceerd

Aanleveren kopij en foto’s: De volgende Gaandeweg verschijnt in de week van 27 juli en loopt tot en met zaterdag 27 september. Kopij en foto’s dienen uiterlijk maandag 30 juni te zijn aangeleverd via [email protected] of schriftelijk bij het Kerkelijk Bureau. Er is in Gaandeweg ruimte voor berichten uit de wijkgemeenten en aankondigingen van andere kerkelijk gerelateerde activiteiten. De redactie beoordeelt of deze van belang zijn voor zoveel mogelijk lezers. 3

In de gloria

Van harte gefeliciteerd! Pinksteren is het feest van de Heilige Geest. Na Goede Vrijdag en Pasen viert de Kerk nu Pinksteren. Wat betekent Pinksteren? Letterlijk 50ste. Het is de 50ste dag na Pasen. Zonder onze Joodse wortels snappen we weinig van het christelijk geloof. Israël vierde Pinksteren 50 dagen na Pesach. Met Pesach vierde Israël de bevrijding uit de slavernij in Egypte. God ging Zijn volk bevrijden. Het Paaslam werd geslacht, het bloed op de deurpost, zo bleef leven gespaard, zo werd bevrijding gevierd en dan op weg naar het beloofde land. Die 400 jaar onderdrukking in Egypte had het volk Israël geen goed gedaan. Het wist nauwelijks nog hoe het is om volk van God te zijn. Dat moest allemaal geleerd worden, hoe je de HERE kunt eren en liefhebben, hoe je leeft als volk van de HEER. Dat gebeurde met Pinksteren. De HERE sloot daar bij de berg Horeb, Sinaï het verbond met Zijn volk. Zij behoorden elkaar toe. Plechtig werd het beloofd. En daar ontving Israël de Tien Geboden. De regels van God om echt Zijn volk te zijn. Op de berg was rook en vuur! Jezus de Messias vierde ook het jaarlijkse Pesach, de bevrijding uit de slavernij. Maar tijdens die bijzondere maaltijd op Witte Donderdag vernieuwde Hij het feest, paste het aan Hem aan: ‘Dit is het nieuwe verbond in Mijn bloed.’ Hij, Jezus stierf aan het kruis als het Paaslam en daar bevrijdde Hij de wereld van de zonde, van een leven zonder God, van de onderdrukking. Opnieuw werd het bloed van het Paaslam cruciaal, leven sparend voor eeuwig. Na dit Paasfeest, met de kruisdood en de opstanding van de Heer, werd het Pinksterfeest gevierd in Jeruzalem. Natuurlijk vierde Israël de verbondssluiting en de Tien Geboden van de Sinaï. Maar de HERE God ging ook dit feest vernieuwen. Opnieuw was er vuur, en vlammen, wind, net als op de Horeb! Natuurlijk, de HEER gebruikt dezelfde symbolen. Maar nu kwam de Heilige Geest ín de apostelen van Jezus persoonlijk. De discipelen werden vervuld met de Geest van God de Vader en van Jezus Gods Zoon. Diep van binnen werden nu Gods regels geschreven, in het hart. De verbondssluiting werd nu heel persoonlijk. Een nieuwe volheid brak aan. Ieder die gelooft in Jezus Christus, de Messias, ontvangt de Heilige Geest. Wordt gevuld met de Geest van God en de liefde voor de HERE God komt diep van binnen. Zijn Geest, de Geest van de Vader en de Zoon maakt levend! Opnieuw wordt het één groot volk van de Heer. De kerk is jarig! Thema van dit nummer van Gaandeweg is ‘In de gloria’. Kaarsjes op de taart. Een verjaardag is een feestelijke gebeurtenis, dus ook mijn felicitaties! Feesten moet je vieren, dus ik doe mee, maar toch heb ik bij deze verjaardag een vraag. Want wanneer is de kerk precies geboren? De redactie zal zeggen met Pinksteren. Maar ik weet dit niet zo precies. Want Pinksteren is natuurlijk een prachtig feest, van God met Zijn volk, van een levend geloof, met vlammen, ja inderdaad, toen ook al ‘kaarsjes’, maar niet op de taart. Wanneer is de kerk geboren? Wat is de kerk? Hoort Abraham bij de kerk, David, Elia? Ik denk het wel! De kerk is dat ‘wat van de Heer is’. De kerk is er geweest vanaf het begin van de wereld en zal er zijn tot het einde toe. Al veel eerder dan Pinksteren is de kerk geboren. De kerk is de heilige vergadering van waarlijk gelovigen, die al hun heil verwachten van Jezus de Messias, gewassen door Zijn bloed, geheiligd en verzegeld door de Heilige Geest. Zo formuleert de Nederlandse geloofsbelijdenis het heel helder. De kerk is geboren in het hart en de gedachten van God, al helemaal aan het begin van de wereld. De kerk is jarig! Van harte gefeliciteerd! Kaarsjes op de taart! Maar vooral mijn gelukwensen aan ieder die mag horen bij dit heilige volk van de Heer, ieder die zijn of haar heil verwacht van Jezus de Messias en gewassen is door Zijn bloed en de Heilige Geest heeft ontvangen. Van harte gefeliciteerd! Ds. Hélène Evers, Sionskerk 4

Henk de Lange, Neerlandicus en voormalig docent aan de hogeschool Windesheim, geeft veel cursussen over Bijbel en poëzie. Hij is lid van de Oosterkerkgemeente. Henk belicht voor Gaandeweg een gedicht bij het thema Pinksteren. Tineke Vlaming stelde de foto’s beschikbaar. Zij maakte ook de foto op pagina 4.

Uw lichtend spoor Wie zal het niet herkennen: aan de nachtelijk hemel hoor je midden in de stilte ineens de doordringende schreeuw van een vogel. En tegelijkertijd zie je, afstekend tegen de donkere lucht, even de zilverachtige flits van diezelfde vogel, die meteen weer verdwijnt in de nacht. Dit is precies wat Ida Gerhardt beschrijft in de eerste twee regels van het volgende kwatrijn. Een hoge kreet trekt scherp zijn zilvervoor. Dan gaat de vogel in de nacht teloor. Ik ben ontwaakt. Gij hebt mij opgeroepen. En ademloos volg ik uw lichtend spoor. De ‘hoge kreet’ van de vogel scheurt als het ware de hemel open, als een ploeg die een vore maakt in de aarde. De ‘zilvervoor’ duurt slechts kort, maar lang genoeg om de ik (Ida Gerhardt) ervan te doordringen dat zij persoonlijk wordt aangesproken door een stem van buiten de dagelijkse werkelijkheid. Vogels zijn door de eeuwen heen in onze cultuur vaak de boden der goden. Ook hier lijkt dit het geval. Bij Ida Gerhardt leidt de natuurobservatie tot een gelovig zien, een dieper inzicht. In de derde versregel staat dat de ik ontwaakt is, een woord dat we hier vooral in de spirituele betekenis moeten nemen. Het geestelijk ontwaken heeft alles te maken met het besef opgeroepen te worden. De kreet van de vogel wordt een stem die haar roept, sterker nog óproept, een appèl doet op haar. Het woord ‘opgeroepen’ lijkt ook door zijn plaats – opvallend als het enige niet rijmende woord, wat typerend is voor een kwatrijn – een sleutelwoord te zijn. Het appèl maakt van de ik op slag een ander mens. Misschien hebben we nu opnieuw een vorm van herkenning. Een natuurbeleving maar ook een ontmoeting of een Bijbeltekst kunnen de werkelijkheid nieuw en verrassend doen oplichten. We zien een lichtend spoor. (bron: Ida Gerhardt, Verzamelde Gedichten, Kwatrijnen in opdracht, XXXV, Atheneum Van Gennep, Amsterdam 2002)

5

In de gloria Han Slootweg na vier jaar kerkrentmeesterschap over de toekomst van de PGZ

“Gebruik de lucht die is ontstaan voor overleg met leden” als plaatselijk, zullen er binnen afzienbare tijd opnieuw impopulaire maatregelen nodig zijn. Als je die niet voorbereidt, zul je ze opnieuw met stoom en kokend water moeten doorvoeren. En dat zal dan weer veel emoties en weerstand oproepen, net zoals ik die in de afgelopen jaren tegenkwam. Maatregelen als formatie terugbrengen en kerkgebouwen sluiten komen hard aan, maar als mensen kunnen meedenken in de aanloop tot die besluiten, schep je draagvlak. Ik heb ervaren dat predikanten op dat gebied grote invloed hebben; hun houding is voor veel gemeenteleden bepalend, zowel in positieve als in negatieve zin.” Hij had ze onderschat, geeft Han toe, de emoties die loskwamen toen de besluiten over het afstoten van kerkgebouwen bekend werden gemaakt. “Zelf heb ik mijn hele jeugd doorgebracht in een kleine Bondsgemeente, die een kerk en een wijkcentrum deelde met een andere gemeente. Zonder enig probleem. Dat wijkgemeenten hier al in een kramp schoten toen de mogelijkheid van het delen van een kerkgebouw ter sprake kwam, had ik niet verwacht.” Hij vond het ook schokkend dat mensen dreigden niet meer in de kerk te zullen komen als ze daar een kwartier langer voor moesten fietsen. “Waar praat je over”, vraagt Han zich af. “In landen als Noord-Korea laten mensen zich gevangen nemen en martelen om naar de kerk te kunnen…”

Bij de foto Presentaties van ingrijpende maatregelen werden afgesloten met de foto van een opgaande zon en de tekst van een bemoedigend lied. Op pagina 17 beantwoordt Henk van der Sar, de opvolger van Han Slootweg, een aantal vragen over zijn nieuwe functie.

Randvoorwaarden Aanleiding tot het gesprek met Han Slootweg is niet de toekomst van de kerk, het thema van deze Gaandeweg, maar zijn eigen verleden. Om precies te zijn de afgelopen vier jaar waarin hij als voorzitter van het College van Kerkrentmeesters (CvK) van de PGZ veel tijd en energie stak in het voortbestaan van protestants Zwolle. Terwijl hij vader is van vier jonge kinderen en veeleisend werk heeft. “Praktisch was het niet meer allemaal te combineren”, zegt hij, “daarom heb ik niet voor nog een termijn van vier jaar bijgetekend. Gelukkig is er in Henk van der Sar een goede opvolger gevonden.” En zo zijn we toch bij de toekomst beland. Er is in de afgelopen vier jaar veel gebeurd binnen de Protestantse Gemeente Zwolle en daar heeft Han een flinke steen aan bijgedragen. Hij kenschetst de periode als intensief, maar prijst de goede samenwerking, met name in het dagelijks bestuur van de CvK en ook met de Algemene Kerkenraad (AK). “Ik had mijzelf de opdracht gegeven in vier jaar tijd een begrotingsevenwicht te bereiken en dat is min of meer gelukt. De personeelsstop en het afstoten van gebouwen heeft lucht gegeven. Het tekort is grotendeels teruggebracht, de meest acute problemen zijn opgelost.”

Voortpruttelen

6

Maar dat betekent niet dat de PGZ nu opgelucht achterover kan leunen en weer op dezelfde manier kan ‘voortpruttelen’ als vóór de ingrepen, waarschuwt Han. “Dat is natuurlijk een verleidelijk scenario, maar wat je veel beter kunt doen is de lucht die is ontstaan te gebruiken voor overleg met de leden. Want gezien het tij waarin de kerk verkeert, landelijk zowel

Eigenlijk had hij zich destijds voorgenomen de maatregelen snel uit te voeren, om vervolgens alle tijd te hebben om aan de werkelijk belangrijke zaken in de kerk toe te komen. Want financiën en gebouwen zijn niet meer dan randvoorwaarden om als kerk te kunnen doen wat je moet doen: een gemeenschap vormen en het Bijbelse gedachtegoed uitdragen dat mensen inspireert en samenbindt. Zoals dat twintig eeuwen geleden op de eerste Pinksterdag is begonnen en nog steeds doorgaat. “Dat dit al zo lang gebeurt en wereldwijd weerklank vindt, is het beste bewijs dat de kerk niet iets is van mensen, maar het werk van God”, daarvan is Han heilig overtuigd. “Zeker als je ziet wat wij mensen er in de loop van de eeuwen soms van hebben gemaakt…” Hij gelooft niet zo erg in voorspellingen ten aanzien van de toekomst van de kerk. “Je kunt zeggen dat we de eeuwigheid voor ons hebben en uitkijken naar de wederkomst van Christus. Wel is het van belang realistisch te blijven en voorbereid te zijn, zodat je kunt ingrijpen op momenten dat dat nodig is. Dat betekent dat je als kerk openstaat voor signalen en flexibel bent, op het gebied van de personele inzet en het gebruik en beheer van de gebouwen. Het wil ook zeggen dat je niet meer vanuit het verleden denkt en de situatie zoals die nu is als onopgeefbaar ziet. Ik heb in de afgelopen jaren nogal wat presentaties gegeven in wijkgemeenten over de besluiten van de Algemene Kerkenraad. Zo moest ik zelf aan de Grote Kerkgemeente gaan vertellen dat het Refter, hun wijkcentrum moest worden verkocht. Zo’n presentatie besloot ik altijd met een dia van een opgaande zon, beeld van een nieuw perspectief. Daarin stond dan de tekst ‘Wat de toekomst brengen moge…’ Ik heb zelf veel gehad aan dit lied en er ook veel uit geciteerd: ‘… mij geleidt des Heren hand’. Het is toch geweldig dat we daar op mogen rekenen!”

Werkcafé Adventskerk: een nieuwe manier om kerk te zijn

“Wat goed dat de kerk dit doet” In veel wijkgemeenten komen ze voor: originele, verrassende en inspirerende initiatieven. Vaak ontstaan ze aan de basis, zijn het ideeën van ‘gewone’ gemeenteleden. Zij hebben een droom en steken er tijd en energie in om die te realiseren. Met vallen en opstaan, maar ook met zoveel voldoening dat ze hun verhaal graag willen delen. In Gaandeweg bijvoorbeeld, zodat andere wijkgemeenten met hun ervaringen wellicht ook iets kunnen. Dat geldt in ieder geval voor het verhaal van Wim de Groot, Arthur Spanjer en Annemieke Izeboud, leden van de Adventskerkgemeente. Het begon allemaal in november vorig jaar met een brainstorm, zegt Wim. Hij werkte als salarisadministrateur, maar had te horen gekregen dat er een eind zou komen aan zijn dienstverband. Hij is inmiddels bezig aan de omscholing tot budgetcoach, maar hoopt nog steeds op een nieuwe, vaste baan. “Via via had ik gehoord dat Arthur, die ik uit de kerk ken, al een tijdje werkloos was en ik wilde graag eens met hem van gedachten wisselen. Wat ervaar je in die situatie, waar loop je tegenaan, dat soort vragen had ik.” Hij had zich al verdiept in de cijfers en wist bijvoorbeeld dat maar een kwart van de te vergeven banen via advertenties wordt aangeboden, terwijl zeventig procent van de werklozen op dat aanbod solliciteert. Wim: “Je moet dus bij de dertig procent werkzoekenden zitten die zich op de andere driekwart van de vacatures richt, maar dat kan alleen als je mensen kent en contacten legt, als je een netwerk hebt. Ik bedacht dat de kerk eigenlijk ook een groot netwerk is en dat je daar als werkloze best iets aan zou kunnen hebben.” Die gedachte viel bij Arthur in vruchtbare grond. Dankzij zijn werk als informatiemanager voor banken en verzekeraars beschikt hij over een uitgebreid netwerk. Toch is het hem al anderhalf jaar niet gelukt een eind te maken aan zijn werkloosheid. Hij blijft optimistisch, zeker gezien de recente stijging van het aantal geschikte vacatures. “Ik krijg vooral steeds meer ervaring met sollicitaties”, zegt hij lachend. “Ze maken mij niks meer wijs.”

Professionals Samen kwamen Wim en Arthur op het idee een netwerkbijeenkomst te organiseren waar werkloze (en andere) leden van de Adventskerkgemeente elkaar konden ontmoeten. Ze bedachten er de naam werkcafé voor. De wijkkerkenraad reageerde positief op hun initiatief en tot hun vreugde waren een paar professionals uit de gemeente, een personeelsmanager en een loopbaancoach, bereid belangeloos mee te werken. Ook zou er op de netwerkbijeenkomst een ouderling aanwezig zijn om vragen te beantwoorden. Wim en Arthur bepaalden dat het werkcafé laagdrempelig moest zijn en dat alles wat er zou worden verteld en besproken, binnenskamers zou blijven.

Izeboud bijvoorbeeld, die diëtist is, maar die twee jaar geleden de organisatie waarvoor ze werkte failliet zag gaan. Sindsdien werkt ze als zelfstandige, maar dat geeft veel onzekerheid. Zij ziet het werkcafé zoals dat vanuit de Adventskerk werd georganiseerd, als ‘een veilige omgeving, waar je niet hoeft te presteren maar kunt laten zien wie je bent’. De valkuilen en de uitdagingen, maar ook de vooroordelen die je als werkloze ontmoet (“Het verwijt dat je op de zak van de gemeenschap teert en dat het je eigen schuld is dat je geen werk hebt”) en de vaak moeizame contacten met de instanties, alles kon in het werkcafé worden gedeeld. Annemieke, Arthur en Wim kijken er met grote voldoening op terug. “Er was ruimte voor emotie”, zegt Arthur en Annemieke vult aan: “Je herkende heel veel in elkaars verhalen en dat was enorm bemoedigend.”

Tweede werkcafé Als deze Gaandeweg verschijnt is er ook een tweede werkcafé geweest, op 12 mei. Dat er een vervolg moest komen stond al snel vast: “Verscheidene mensen lieten ons weten dat ze er een volgende keer graag bij wilden zijn”, aldus Wim. “Daar zijn ook mensen bij die je nooit in de kerk ziet en die heel verrast waren over ons initiatief. Wat goed dat de kerk dit doet, kregen we te horen. Het zoeken naar nieuwe wegen om kerk te zijn, dat spreekt mij bijzonder aan. En als andere wijkgemeenten iets soortgelijks op touw willen zetten, ben ik graag bereid de nodige informatie te geven.” Arthur wijst op een onverwacht, maar welkom neveneffect van de netwerkbijeenkomst: “Je hoort welke talenten mensen hebben en je weet dus ook welke vrijwilligersfunctie in de kerk iets voor hen zou kunnen zijn.” Wim is onlangs diaken geworden, Annemieke is al wat langer ouderling. Arthur is interim-voorzitter van de wijkkerkenraad, een functie die hij ‘een enorme leerschool’ noemt. “Bovendien”, verklaart hij, “staat zo’n vrijwilligerstaak ook heel goed op je cv.”

Veilige omgeving Eind januari werd de eerste netwerkbijeenkomst gehouden met in totaal vijftien deelnemers. Het samenstellen van een soort programma voor de avond leverde geen problemen op, evenmin als het vinden van belangstellenden, memoreren de twee organisatoren. Want er waren meer lotgenoten dan ze hadden gedacht onder de mensen die ze voorheen alleen als mede-gemeentelid zagen. Annemieke

Bij de foto Annemieke Izeboud, Wim de Groot en Arthur Spanjer in gesprek over het werkcafé. Zij vertelden erover aan Gery Bruins, die ook deze foto maakte. 7

In de gloria

Werkgroep Lange Termijn blij met betrokkenheid Bezig zijn met de toekomst van de kerk. Dat doen in feite alle werkgroepen die door de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Zwolle (PGZ) in het leven zijn geroepen in het kader van het Beleidsplan 2013-2016, maar één daarvan in het bijzonder. De werkgroep Lange Termijn heeft als opdracht een breed gedragen perspectief te ontwikkelen voor de toekomst van de PGZ. Daarbij wordt rekening gehouden met nieuwe ingrijpende maatregelen die waarschijnlijk binnen afzienbare tijd moeten worden genomen. Het aantal gemeenteleden en de inkomsten van de gemeenten blijven immers dalen. Om voor het toekomstperspectief een breed draagvlak te bereiken, heeft de werkgroep ambtsdragers en gemeenteleden uit alle wijken bij de totstandkoming betrokken. Dit gebeurde bijvoorbeeld tijdens de ambtsdragersvergadering die op 2 april werd gehouden. De werkgroep presenteerde op deze avond een voorlopige notitie, geschreven op basis van het overleg met wijkkerkenraden en andere colleges binnen de PGZ. Voorzitter Margo Jonker: “Het was heel bijzonder om bij al die wijkkerkenraden, het college van kerkrentmeesters, het college van diakenen en het ministerie van predikanten op bezoek te gaan. Overal hebben we ruim de mogelijkheid en de tijd gekregen om diepgaand met elkaar te spreken. Wij zijn als werkgroep onder de indruk van het enthousiasme dat we op wijkniveau aantroffen en de positieve waardering voor alles wat er in de eigen wijkgemeente allemaal gedaan en beleefd wordt. De vreugde en intensiteit waarmee gewerkt wordt in en aan de wijkgemeenschappen is indrukwekkend om te zien. De betrokkenheid is groot.”

Reacties Dit bleek opnieuw tijdens de ambtsdragersvergadering. De aanwezigen reageren uitgebreid op de aanbevelingen in de notitie, die gebaseerd zijn op een vijftal uitgangspunten. De reacties zijn geclusterd en een deel ervan is als volgt samengevat. “Maak als wijkgemeente duidelijk waar je voor staat.” “Zoek op basis van het eigen profiel samenwerking met andere wijken.” “De ruimte voor veelkleurigheid wordt zeer belangrijk gevonden.” “Het accent ligt op het geloof, maar wel met de hand aan de ploeg.”

Over de rol van de Algemene Kerkenraad: “De AK moet op strategisch niveau coördineren, de samenhang waarborgen en begeleiden, en heeft op operationeel niveau de juridische en personele verantwoordelijkheid.” Op de website van de PGZ, www.pknzwolle.nl, is de complete notitie te vinden, met de uitgangspunten en aanbevelingen. Ook over nieuwe ontwikkelingen en besluiten wordt hier informatie gegeven.

Leden werkgroep Lange Termijn De werkgroep Lange Termijn, die in de zomer van 2013 begon aan de uitvoering van haar opdracht, bestaat uit acht mensen die het brede spectrum van de gehele PGZ vertegenwoordigen. De leden zijn: ds. Nelleke Eygenraam, Adventskerk en moderamen AK; Alexander Westerink, Grote Kerkgemeente; Gerrit Boks, Open Kring; Jan van der Veen, Sionskerk; Maarten Westerduin, Stinskerk; Jan Jaap Stegeman, Michaelsvieringen en Anneke van der Velde, gemeenteadviseur van de PKN. Voorzitter van de werkgroep is ds. Margo Jonker, voorheen Oosterkerk, nu Open Kring.

Gemeenteadviseur Anneke van der Velde:

“Maak gebruik van energie in wijkgemeenten” Anneke van der Velde is als gemeenteadviseur verbonden aan de PKN (Protestantse Kerk in Nederland). Zij is toegevoegd aan de werkgroep Lange Termijn als extern deskundige. Min of meer extern, want als lid van de Oosterkerk kent Anneke een van de wijkgemeenten in Zwolle ook als insider. Naast haar werk als gemeenteadviseur is ze geestelijk verzorger in revalidatiecentrum De Vogellanden. Voor ze twee jaar geleden dat werk ging doen was Anneke manager van een organisatieadviesbedrijf en die ervaring is best handig als je kerkelijke herstructureringsprocessen mag begeleiden. “Ik zeg wel eens dat ik als geestelijk verzorger met de persoonlijke kant van geloven te maken krijg en als gemeenteadviseur met de organisatorische kant. Maar in werkelijkheid is die tegenstelling er niet. Als er in de kerk veranderingen moeten worden doorgevoerd, spelen persoonlijke opvattingen en emoties ook een heel belangrijke rol. Anders zou je alles veel zakelijker kunnen aanpakken. Zo’n proces heeft ook een specifieke dimensie: het vertrouwen dat we er als mensen niet alleen voor staan, maar God om hulp mogen vragen. Terwijl we ons in de werkgroep zorgen maakten over een toekomst met

8

steeds minder leden en een stijgend tekort aan middelen, maakte iemand een verrassende opmerking: ‘Maar er kan toch een wonder gebeuren…’ Dat kan ja, maar het vroom klinkende argument dat het ‘allemaal mensenwerk’ is en dat het zonder God beslist niet kan, kan ook verlammend werken. Het mag ons er niet van weerhouden goede plannen te maken en met alle talenten die we hebben de situatie beoordelen en naar reële perspectieven zoeken.” Mensen vinden elkaar in wat het geloof voor hen betekent. Dat ontdekte Anneke tijdens de ambtsdragersvergadering. “Leden van verschillende wijkgemeenten die elkaar helemaal niet kenden, raakten in gesprek over de wezenlijke dingen in hun leven. Als je tot de kern weet te komen, kan het gevoel van eenheid groter worden dan het gevoel verschillend te zijn.”

Complexe processen Duidelijk is, dat het niet goed komt in Zwolle als er de komende jaren niets wordt gedaan. Er moet nog wel veel gebeuren en dan gaat het om complexe processen, waarschuwt de werkgroep Lange Termijn. Anneke: “De financiële nood is hoog, al wordt dat nog niet in de totale breedte

Column Het moet helemaal anders!

van de PGZ zo beleefd. Wij vinden dat je gebruik moet maken van de energie die duidelijk in de wijkgemeenten aanwezig is, die moet concreet worden bij het maken van plannen voor de toekomst. Het wonderlijke is, dat mensen in de kerk gewoon oppakken wat er gedaan moet worden, zonder stappenplan en regels over wie controleert wie. Anderzijds kunnen we er niet omheen dat mensen afhaken. Een van de oorzaken is dat de samenleving onze oude vormen heeft ingehaald, bij jongeren sluiten ze in ieder geval niet meer aan. Wat het wel moet worden weten we nog niet. Zeker is dat God blijft werken en dat mensen nog altijd gevoelig zijn voor die dimensie in hun bestaan. Ze hebben door de geschiedenis heen steeds weer nieuwe vormen gevonden om dat geloof te beleven. Dat zal ook in onze tijd gebeuren, daar ben ik van overtuigd. Je moet weten wat je te doen staat en niet aarzelen die plannen uit te voeren. Maar laten we ook ruimte houden voor wonderen…”

Bij de foto’s Tijdens de ambtsdragersvergadering op 2 april maakte Bina Schouwstra de foto’s op deze pagina’s. Ze laten zien hoe predikanten, ouderlingen en diakenen uit alle wijkgemeenten de notitie van de werkgroep Lange Termijn bespreken en hun reacties geven.

“Het moet helemaal anders!” “Maar hoe moet dat dan precies?” “Ja, dat weet ik ook niet, maar het moet anders!” Soms weet men het wel… min of meer. Er is vernieuwing nodig en er moet meer jeugd in de kerk komen! Eh, ja, dat is een probleem waar een groot deel van de traditionele protestantse kerken mee kampt. Het probleem benoemen is niet zo lastig. Wie de oplossing heeft, die heeft het ei van Columbus gevonden. Er zijn ook mensen die wel de wijsheid in pacht hebben. Ze weten hoe zij het willen, maar dan moet het ook precies gaan zoals zij dat willen. Gebeurt dat niet dan “doet men dus niets met hun ideeën”. Je kunt wel proberen uit te leggen dat er overleg is geweest en dat men een andere keuze heeft gemaakt, maar soms praat je tegen een muur. Een andere keuze wil er bij hen niet in. Iemand vond dat we meer moesten kijken naar ‘The Crystal Cathedral’, wat een bemoediging en blijheid! Als iemand blij wordt van The Hour of Power dan moet-ie er vooral naar kijken. Maar bedenk je dan ook dat die kerk in 2011 door mismanagement failliet is gegaan. Ze hadden een schuld van maar liefst 55 miljoen dollar (dat is nog eens wat anders dan het tekort binnen onze PGZ). Bovendien was er ruzie tussen de voorgangers, vader en zoon Schuller. Het prestigieuze gebouw is inmiddels verkocht. Enfin, overal is dus wel iets. In mijn wijkgemeente zijn we wel degelijk bezig met vernieuwing in de diensten, maar het is onmogelijk van het ene op andere moment het roer om te gooien. En dat moet je ook niet willen. Je kunt wel hopen op meer jongeren of mensen van buiten, maar of die komen weet je niet en je moet je eigen gemeenteleden niet wegjagen. Dus onderzoek alle dingen en behoud het goede! Bovendien kosten sommige dingen tijd om op te zetten. Je kunt bijvoorbeeld wel roepen dat je met een praiseband wil starten, maar dan moeten er wel muzikanten zijn die zich aanmelden. Het is dan ook heel gemakkelijk om in de kerk ergens tegenaan te schoppen en te zeggen dat het misgaat. Je kunt wel klagen over de kerk, maar die kerk dat zijn wij met elkaar. Dus wees dan óók bereid je steentje bij te dragen aan de toekomstige veranderingen. Achteroverleunen en consumeren kan wel een keertje, maar niet permanent. Dus ik hoop dat iedereen binnen zijn of haar wijkgemeente de schouders er gezamenlijk onder weet te zetten, dan kunnen we er weer jaren tegenaan! Saskia Dankers

9

Aandacht voor

Stinskerk fietst met Hemelvaart naar Venus Ook dit jaar neemt de Stinskerk het dauwtrappen weer letterlijk en wordt er op Hemelvaartsdag voorafgaand aan de kerkdienst een fietstocht gehouden. Deelnemers vertrekken om 8.00 uur bij de Stinskerk en maken dan een mooie tocht van ongeveer een uur. Om 9.00 uur komen de fietsers aan bij De Venus, waar dit jaar de Hemelvaartsdienst wordt gehouden. Daar staat dan de koffie klaar voor fietsers en niet-fietsers. Eventueel meegebracht ontbijt kan daarbij genuttigd worden. Om ongeveer 9.30 uur begint een korte dienst die geleid wordt door ds. E. van ’t Slot. De foto is gemaakt door Johnny van Leusen tijdens de vorige Hemelvaartsfietstocht van de Stinskerk.

Koffieochtenden in Stinskerk In de zomervakantie staan op donderdag 17 juli, 31 juli en 14 augustus de deuren van de Stinskerk in Westenholte open voor iedereen. Wie dat wil kan een kop koffie komen drinken en een praatje maken, om samen gezellig de zomervakantie door te komen. Vanaf 10.00 uur is iedereen, van jong tot en met senior welkom.

In Memoriam Menno van Oel Op zaterdag 22 maart is een einde gekomen aan het leven van Menno Egbert van Oel. Hij was 51 jaar. Menno is gereformeerd predikant geweest in de Oosterkerkgemeente van 1997 tot 2004. Zijn eerste gemeente was Krommenie. Vanaf 2009 was hij predikant van de Hervormde Gemeente Aduard, Den Ham en Fransum en daarnaast, vanaf 2012, ook van de Protestantse Gemeente Ezinge e.o. Na een hartinfarct in 2012 was Menno weer voorzichtig begonnen te werken. Begin dit jaar werd hij getroffen door een beroerte, later weer door een hartinfarct en tenslotte kwam het verbijsterende bericht dat hij leed aan asbestkanker. Menno was een gedreven predikant. Zijn preken werden gekenmerkt door zorgvuldige taal, waarbij hij gebruik maakte van zijn grote kennis op het gebied van theologie, ethiek en cultuur. Hij was trouw in zijn pastoraat. Menno hield er van om samen met anderen te zoeken naar de zin van geloven in deze tijd. Hij kon ook mooi zingen. Van nature was hij wat verlegen. In zijn periode in de Oosterkerk ontstond de federatie tussen de Gereformeerde Oosterkerkgemeente en de Hervormde Gemeente Wijk V. Dit samengaan bracht veel spanningen met zich mee, waar ook Menno van te lijden had. Nadat hij afscheid had genomen van de Oosterkerkgemeente bleef hij met zijn vrouw en kinderen aan de Brederostraat wonen. Hij begon weer te studeren, wat onder andere resulteerde in een masterscriptie Religiestudies aan de Radboud Universiteit Nijmegen: ‘Over burgers en buitenlui’. Vanaf het eerste nummer, met Kerst 2007, was Menno lid van de redactie van Gaandeweg. Hij was de vaste columnist (uit die tijd dateert de foto bij dit In Memoriam), zijn bijdragen waren scherp en vaak humoristisch. Ook zijn interviews met gemeenteleden naar aanleiding van een stelling waren altijd raak en dikwijls ontroerend. De redactie van Gaandeweg moest hem missen bij zijn vertrek uit Zwolle in 2009, maar was voor Menno blij dat hij weer als predikant aan de slag kon. Menno bleef schrijven. Twee jaar geleden verscheen het boek ‘De wereld in huis’, over buitenlandse studenten aan de Theologische Universiteit van Kampen. Wat is zijn onverwachte overlijden ingrijpend en verdrietig, in het bijzonder voor zijn vrouw Lieke Werkman en hun kinderen Francine en Ritso. En voor de vele mensen met wie Menno verbonden was. Menno van Oel is begraven in Hoogkerk, na de afscheidsdienst in Aduard. Een van de liederen die daarbij klonken was het Lied aan het Licht van Huub Oosterhuis (601 in het nieuwe Liedboek): Vaderlijk licht, steevaste schouder, draag mij, ik ben jouw kijkend kind. 10

Oost Europa Commissie Zwolle/Berkum viert 35-jarig jubileum De Oost Europa Commissie Zwolle/ Berkum bestaat op 29 mei 35 jaar. Op zaterdagmiddag 7 juni wordt dit jubileum gevierd met de medewerkers en enkele anderen die nauw betrokken waren bij het werk van de commissie. Voor Gaandeweg beschreef de commissie verleden, heden en toekomst. De kerkenraad van de Emmaüskerk besloot op 29 mei 1979 een commissie Oost Europa te vormen, met leden uit verschillende kerken. Het was geen gemakkelijke opdracht om naar communistische landen te gaan waar geen vrijheid was en grote armoede heerste. Steun vanuit het thuisfront was hard nodig. De 250 koeriers reden naar Oost Europa met verboden lectuur en medicijnen in gastanks verstopt. Zij lazen voor vertrek altijd Psalm 121: “Vanwaar zal mijn hulp komen?” Eind 1989 kwam vrij plotseling een einde aan de communistische regimes. Nu kwamen armoede en wantoestanden pas goed aan het licht. West Europa hielp massaal met grote noodhulptransporten. Geleidelijk aan bleek dat meer structurele hulpverlening nodig was. Eigen initiatief tonen en verantwoordelijkheid nemen werd niet gewaardeerd en moest men eerst leren. Zo kwamen hier bijvoorbeeld enkele jongens uit Roemenië om opgeleid te worden tot orgelbouwer of boormeester. Deze laatsten trekken nu door heel Roemenië, want er is behoefte aan goed drinkwater.

Stilstaan bij het heden Kerkelijke gemeenten in Oost Europa ontvingen door de communistische staat onteigende gebouwen terug. Al vijftien keer heeft onze bouwploeg eraan meegewerkt om er een mooie gemeentezaal, kleuterschool of artsenpraktijk van te maken. Dit jaar helpt ze in Slowakije een oude school om te bouwen tot christelijk ontmoetingscentrum. Ons doel is om via deze werkwijze en financiële ondersteuning, eigen zelfstandigheid te helpen ontwikkelen. Het kinderwerk van de stichting Kinderwerk Oost Europa Nederland (KOEN) is ontstaan uit onze commissie en heeft vanuit Berkum in vijf OostEuropese landen wortel geschoten. 30.000 kinderen maakten in 2013 een VakantieBijbelWeek mee. Gelukkig ontvangen wij nog steeds kleding en giften om bijvoorbeeld arme Romakinderen te helpen. Wij zijn dankbaar dat, mede door een groot netwerk en goede samenwerking, met beperkte middelen veel is bereikt. Giften zijn welkom op bankrekeningnummer: NL26RABO0413550745 t.n.v. Protestantse Gemeente Zwolle. Info: tel. (038) 453 94 90.

van Boekarest naar Boedapest. Maar eerst hopen wij met onze enthousiaste en actieve medewerkers op zaterdag 7 juni op Havezate Den Alerdinck bij Laag Zuthem ons 35-jarig jubileum te herdenken. Zij waren en zijn altijd bereid samen te werken en zich in te zetten om de gewenste hulp te kunnen bieden. Hulpverlening geeft veel voldoening, daarbij verbindt ons GELOOF, HOOP en LIEFDE.

Bij de foto’s Boven: voor het clandestiene vervoer van Bijbels, christelijke lectuur en medicijnen werd een gastank omgebouwd tot smokkeltank. Links en rechts: beelden van het bouwproject Královský Chlmec (Slowakije). De bouwploeg helpt deze verwaarloosde school verbouwen tot christelijk ontmoetingscentrum.

Kijken naar de toekomst Hoe nu verder? We ontvangen geen overheidssteun meer, maar met het ontvangen geld kan de bouwploeg toch aan het werk. De situatie in Oekraïne, waar wij goede contacten hebben, is onvoorspelbaar. Miljoenen jonge mensen en gezinnen zijn geëmigreerd en de mensen die overbleven hebben angst voor de toekomst en vragen uw voorbede. Juist nu zijn VakantieBijbelWeken zo belangrijk. Eind augustus hebben wij voor belangstellenden een rondreis georganiseerd 11

Aandacht voor ‘Het laatste afscheid’ onderwerp boekje Adventskerk De predikanten Nelleke Eygenraam en Hans Tissink hebben in samenwerking met Ton Lans, lid van de Adventskerkgemeente en uitvaartondernemer, een nieuw boekje samengesteld over de kerkelijke uitvaart. Het boekje, getiteld ‘Het laatste afscheid en hoe de Adventskerk daarbij helpt’, werd eind maart tijdens een drukbezochte bijeenkomst in wijkcentrum SIO aan de gemeente gepresenteerd. Arthur Spanjer, interimvoorzitter van de wijkkerkenraad mocht het eerste exemplaar in ontvangst nemen. Daarna werd het boekje aan alle aanwezigen uitgereikt, met het verzoek een vrijwillige bijdrage te schenken aan de wijkkas. De nieuwe uitgave is een welkome vervanging voor het nogal verouderde boekje over kerkelijke uitvaart uit de serie ‘Dichterbij’. Het boekje ziet er mooi uit en beschrijft helder en uitgebreid hoe het gaat bij een

uitvaart vanuit de Adventskerk. Vanaf het moment vlak na het overlijden tot aan het graf of het crematorium wordt de gang van zaken duidelijk uitgelegd. De informatieve tekst is afgewisseld

met toepasselijke liederen, prachtige gedichten en foto’s. De informatie is gecompleteerd met de vermelding van een groot aantal relevante (mail)adressen en telefoonnummers, onder meer van uitvaartondernemingen in Zwolle. Een daarvan is al vele jaren Arabesqueuitvaartverzorging van Ton Lans, lid van de Adventskerkgemeente. De vormgeving en het drukwerk van het boekje zijn door zijn bedrijf aan de wijkgemeente aangeboden. Een gebaar dat zeer op prijs is gesteld. Ton Lans gaf bij de presentatie van het boekje een toelichting op verschillende mogelijkheden van een uitvaart vanuit de Adventskerk. Na de pauze van deze avond was er gelegenheid om in groepjes ervaringen te delen over de kerkelijke uitvaart. Het boekje is verkrijgbaar bij de predikanten Nelleke Eygenraam en Hans Tissink.

Brief van een lezer Henk Blom, lid van de Doopsgezinde Gemeente in Zwolle, reageerde op het interview met Jur Leemhuis in de vorige Gaandeweg.

Nieuw Liedboek wel een verrijking! Steeds weer lees ik – als niet-gemeentelid van de PGZ – met grote belangstelling het prachtige magazine Gaandeweg. In het april/mei-nummer viel mij de uitspraak van Jur Leemhuis over het nieuwe ‘Liedboek – zingen en bidden in huis en kerk’ op. Hij noemt het liedboek ‘niet van A tot Z een verrijking’. Om dezelfde reden dat hij dit zegt, vind ik dit boek juist wel een verrijking. Ook ik vind dat er veel prachtige liederen in staan. Zoveel dat ik en velen met mij volop aan onze trekken komen. Laat dit nu ook het geval zijn voor mensen uit andere religieuze (en muzikale) tradities. Behalve dat het boek met zorg is aangepast aan nieuwe ontwikkelingen in de kerkmuziek, acht ik het inderdaad een verrijking dat het nieuwe liedboek voor een zo breed publiek is gemaakt. Doordat ook anderen dan de ‘traditionele protestantse kerken’ er liederen van hun gading vinden, bestaat de mogelijkheid dat deze anderen ook met voor hen minder gebruikelijke liederen in aanraking kunnen komen. Noem dat maar eens geen verrijking! Boeiend is voor mij ook het boek van Jan Smelik: ‘Het nieuwe liedboek in woord en beeld’. Niet alleen vanwege de interessante beschrijving van het ontstaan en verdere ontwikkeling van het nieuwe liedboek, maar zeker ook door de aandacht, die de auteur besteedt aan de verschillende religieuze stromingen, waaruit de samenstellers van het liedboek nu ook liederen hebben gekozen. Nog een aanvullende opmerking hierbij. De landelijke vereniging Kerk en Vrede biedt aan kerkelijke gemeenten en andere belangstellenden verschillende mogelijkheden om nader met het Nieuwe Liedboek kennis te maken, in het bijzonder met de laatste 27 liederen, over Gerechtigheid en Vrede. Dat sluit prachtig aan bij de aanbeveling van de Wereldraad van Kerken, gedaan tijdens de Assemblee vorig jaar in Busan, om de komende jaren een ‘Pelgrimage van gerechtigheid en vrede’ te houden, in het verlengde van het ‘Decennium om het geweld te boven te komen’. Wie meer over het aanbod van Kerk en Vrede wil weten, kan contact opnemen met Arie de Bruijn: [email protected] of tel. (030) 231 66 66.

Volop boeken in en voor Grote Kerk

12

Boeken kopen voor een paar euro, bijvoorbeeld om mee te nemen op vakantie? Ga dan eens kijken in de Grote Kerk, waar weer een enorm aanbod aan goede tweedehands boeken (en cd’s) voorhanden is. De opbrengst is bestemd voor het behoud van de Grote Kerk. Daarvoor alleen iets geven kan ook: er staat een indrukwekkende offerkist vlak bij de ingang. Zie de foto. De kerk is open voor publiek dinsdag tot

en met zaterdag van 10.30 tot 16.30 uur. Ook het Stiltecentrum is dan toegankelijk en er zijn altijd vrijwilligers aanwezig om informatie te geven en vragen te beantwoorden. Tijdens de openingsuren is het ook mogelijk boeken en cd’s aan te bieden voor de verkoop in de kerk. Ze kunnen worden afgeleverd bij de balie. Voor grotere hoeveelheden die gehaald moeten worden, kan men contact opnemen met

ds. Bousema, tel. (038) 454 29 99, of met ds. Frijling, tel. (038) 465 50 35.

Schepping in Beeld in Zwolse Synagoge Links: Een van de tentoongestelde kunstwerken: Schepping in beeld VII: Waterzwermen Zondagmiddag 29 juni start in de Zwolse Synagoge de tentoonstelling ‘Schepping in Beeld’. Beeldend kunstenaar Dammis Baan exposeert dan elf ‘verbeeldingen’ van het scheppingsverhaal. Hij liet zich inspireren door het boek ‘De filosofie van het scheppingsverhaal’ van Peter van ’t Riet. Dammis Baan (1946) tekent al zo lang hij zich dat kan herinneren. Tijdens en na zijn academietijd groeide het besef dat er meer bestond dan het goed weergeven van de realiteit in ‘plaatjes’. Naast vakmanschap werd de inhoud steeds belangrijker in zijn beeldend werk. Hij raakte geïntrigeerd door het feit dat verhalen beelden oproepen en beelden verhalen. Bij het maken van de illustraties bij het scheppingsverhaal werd hij gegrepen door de idee dat het kwaad eveneens deel uitmaakt van de schepping en er niet later is ingeslopen. Niemand had hem dat ooit verteld en dat terwijl er in het Bijbelboek Jesaja (45 vers 7) gesproken wordt over ‘vrede’ en ‘kwaad’ als elementen van de schepping. Dit gegeven vormde een belangrijke leidraad bij de totstandkoming van zijn illustraties, waarin hij middels beelden heeft geprobeerd deze tegenstelling in het scheppingsverhaal te illustreren. Daarbij maakte hij gebruik van een speciale techniek van digitale beeldverwerking en verfprinting.

Programma • Op 29 juni om 13.30 uur start de tentoonstelling; om14.00 uur zijn er lezingen over het Bijbelse scheppingsverhaal (Peter van ’t Riet) en over het geëxposeerde werk (Dammis Baan). • Op 13 juli en 10 augustus is de synagoge tevens open voor rondleiding en de tentoonstelling ‘Joods leven in en om Zwolle’. • Op 27 juli en 31 augustus is de tentoonstelling open voor ambulante bezoekers. • Op 24 augustus om 14.00 uur: lezingen over ‘Joodse scheppingsverhalen’ (Peter van ’t Riet) en ‘Scheppingsmotieven in de Nederlandse literatuur’ (Neerlandicus drs. Fred Revet). De Zwolse Synagoge is gevestigd aan de Samuel-Hirschstraat 8, Zwolle en geopend van 13.30 tot 16.30 uur. De entree van € 4,- komt ten goede aan de synagoge. De geëxposeerde werken zijn te koop.

Jongeren op zoek naar voetsporen Bonhoeffer Voor jongeren die nog niet precies weten wat zij de komende vakantie zullen gaan doen en die iets afwisselends, iets cultureels, iets verdiepends zoeken, is de Bonhoefferreis die van 10 tot en met 16 juli wordt gehouden. Dietrich Bonhoeffer maakte werk van zijn geloof. Hij kon zich in het Duitsland van Hitler niet neerleggen bij Jodenvervolging en mensenverachting en kwam in het geheim in verzet. Dat heeft hij met zijn leven moeten bekopen. Voor en tijdens de oorlog heeft hij veel van zijn gedachten op papier gezet. ‘Navolging’ en ‘Verzet en overgave’ zijn wereldberoemde titels geworden. De deelnemers aan deze reis gaan op zoek naar zijn voetsporen. Zij verdiepen

zich in zijn denkbeelden en krijgen een indruk van wat er in het Duitsland van de jaren ’30 en ’40 allemaal speelde. Bekeken wordt hoe je die denkbeelden ook praktisch uit zou kunnen werken. Er staan bezoeken op het programma aan boeiende projecten in Berlijn, waarin gezocht wordt naar nieuwe vormen om kerk te zijn. En… de reizigers hebben het goed met elkaar. Er gaan jongeren uit het hele land mee met deze reis. Maar de Protestantse Gemeente van Zwolle is er extra mee verbonden, aangezien ds. Edward van ’t Slot als ‘inhoudelijk’ reisleider meegaat. De kosten zijn niet hoog en als er een mooie Zwolse groep meegaat, kan die ook nog rekenen op sponsoring voor een deel van het reisbedrag.

Voor meer informatie: ds. E. van ’t Slot, e-mail: [email protected] Zie ook: http://www.youtube.com/watch?v=aux2g -CYfpk&feature=youtu.be

Bij de foto’s Marienburgerallee 43 in Berlijn is het laatste woonadres van Dietrich Bonhoeffer geweest. Hier is hij in 1943 gearresteerd. Vanaf die tijd tot zijn executie in april 1945 is hij nooit meer thuis geweest.

13

Aandacht voor Op reis door de Bijbel Sinds 2010 worden er vanuit de Adventskerkgemeente in Zwolle-Zuid reizen naar Israël en de Palestijnse gebieden georganiseerd. Deze reizen worden begeleid door Anneke van der Meulen (reisleider) en Helene Opatovski, Israëlische gids, die naast kennis van het Oude Testament en het Jodendom ook op een gemakkelijke manier aansluiting vindt bij het Christendom. Zij spreekt Nederlands en legt op een spontane manier contact met de deelnemers met respect voor ieders mening en vertelt enthousiast.

Israël anders Er zijn twee reizen in voorbereiding. Onder het motto ‘Israël anders in tien dagen’ wordt van 3 tot 13 mei 2015 een reis naar Israël en de Palestijnse gebieden gehouden. Op deze reis wordt een aantal niet alledaagse bezienswaardigheden bezocht en excursies ondernoen. Zo staat onder andere een bezoek aan het Ayalon instituut op het programma, de clandestiene munitiefabriek die in 1945 in gebruik was – recht onder de neus van de Britten. Er wordt een wandeling gemaakt door de Ramonkrater en een jeeptour door de woestijn (foto onder). Ook wordt de groep gastvrij ontvangen bij de bedoeïenen. Natuurlijk ontbreekt op deze reis een meerdaags bezoek aan Jeruzalem niet (foto links). Daar worden onder andere de nieuwe Hurva synagoge en de Knesseth bezocht en wordt een wandeling gemaakt over de muren van de oude stad. Via de checkpoints reizen de deelnemers naar de Westbank, waar ze in gesprek gaan met Palestijnen, christenen en kolonisten in de joodse nederzettingen. Ook wie al vaker in Israël is geweest zal van deze reis genieten. Het gezelschap logeert in goede hotels

en/of kibboetsen en reist in een comfortabele bus met airconditioning. De groep bestaat uit minimaal tien en maximaal twintig personen.

Rustiger tempo Bij voldoende belangstelling wordt een reis georganiseerd voor diegenen die in een wat rustiger tempo het Heilige Land willen bezoeken. Het programma voor deze reis is nog niet bekend. Deelnemers kunnen voor deze reis aangeven welke Bijbelse bezienswaardigheden zij graag in het programma opgenomen zouden willen zien. De organisatie probeert met deze wensen rekening te houden bij het samenstellen van het programma. Mensen die om gezondheidsredenen twijfelen of zij deel kunnen nemen aan de reis, wordt aangeraden contact op te nemen voor overleg. Afhankelijk van het aantal belangstellenden zal de reis georganiseerd worden in het najaar 2015 of eventueel in het voorjaar 2016. Voor nadere informatie over beide reizen en voorlopige aanmelding: Anneke van der Meulen, Westenbergmate 53, 8014 MG Zwolle. Tel: (038) 465 25 79 of 06 537 205 39, e-mail: [email protected]

Deelnemers van vorige jaren waren afkomstig uit verschillende wijkgemeenten in Zwolle. Zij hebben de reizen als inspirerend en zeer verrijkend ervaren: “In Israël komen de Bijbelse verhalen tot leven.” Overigens is er op de reizen ook aandacht voor gezelligheid: een verzorgde picknick in de buitenlucht, een terrasbezoekje op een zwoele zomeravond en een avondwandeling voor wie nog energie over heeft na alle belevenissen. In dit prachtige land schijnt de zon altijd en stappen reizigers in een geheel andere wereld met een rijke geschiedenis.

Borrels voor young professionals in Zwolle Onder het motto ‘Christen ben je niet alleen’, organiseert Impact Netwerk Zwolle op iedere tweede vrijdag van de maand een borrel voor christelijke young professionals. De eerstvolgende data zijn 20 juni en 18 juli, de borrel begint om een uur of acht. Locatie is de Belgische Keizer (achterin), Melkmarkt 58. Voor meer informatie: www.impactnetwerk.nl/nl/zwolle of de facebookgroep Impact Netwerk Zwolle. Impact Netwerk Zwolle is een netwerk van christelijke young professionals die wonen en/of werken in de omgeving van Zwolle. Via maandelijkse borrels, landelijke congressen en symposia biedt het netwerk aan jong volwassen christenen de mogelijkheid elkaar te ontmoeten en te inspireren.

14

Fietsroute volgt spoor Moderne Devotie Op zaterdag 28 juni openen de burgemeesters van Heerde en Hattem samen met Annemieke Traag, gedeputeerde bij de Provincie Gelderland en een groot aantal kerkelijke vertegenwoordigers uit deze regio, een nieuwe cultuurhistorische fietsroute. Thema van deze fietsroute is de Moderne Devotie. De route laat zien wat de invloed is van deze geestelijke stroming op de regio en geeft inwoners en recreanten een prachtig beeld van de geschiedenis van de IJsselvallei. De route is 35 km lang. De organisatie van de fietsroute is in handen van de Stichting Recreatie Wapenveld in samenwerking met Rotaryclub Hattem-Heerde. Het project wordt financieel ondersteund door de provincie Gelderland, de gemeente Heerde en het Waterschap Vallei en Veluwe. De feestelijke opening van deze fietstocht vindt plaats om 9.30 uur bij ECR Groot Stokkert in Wapenveld, Dr. Jan van Breemenlaan 2. Na de opening gaat de tocht om 10.00 uur ludiek van start: de genodigden, zoals de gedeputeerde, de burgemeesters en kerkelijke vertegenwoordigers, gaan dan letterlijk fietsend ‘door het lint’. Vervolgens kan iedereen de route fietsen, een tocht die ongeveer drie uur in beslag neemt. Starten is de hele dag mogelijk. De fietstocht voert ondere meer langs Molen de Vlijt, Vrieze’s Erfgoed, Erve IJzerman, het Kloosterbos, Bruggenhoek, Gemalen Pouwel Bakhuis, Vorchten, Vosbergen en de beleeftuin

Moderne Devotie bij Landhuis Oldenbelt van Tertius Bolhuis in Heerde. Onderweg zijn er veel activiteiten. Zo houdt ds. Wijnstok ieder uur een korte lezing over de Moderne Devotie in het kerkje van Vorchten. Ook aan de inwendige mens wordt onderweg gedacht. Kijk voor meer informatie op: www.fietstochtmodernedevotie.nl

Fraterhuis De Moderne Devotie kreeg in Wapenveld en omgeving vaste voet aan de grond met de bouw van het Fraterhuis Hulsbergen in 1407. De fraters bezaten uiteindelijk circa 450 hectare grond in Wapenveld, Hattem en Heerde. Ook waren zij eigenaren van de eerste windmolen in Wapenveld en water-

Enkele bladzijden uit een missaal dat in het fraterhuis Hulsbergen is geschreven.

molens in Heerde. Verder was hun inbreng groot bij onder meer de bouw van de sluizen in Wapenveld en het onderhoud van de waterlopen richting Hattem. De route wordt uitgegeven in de reeks ‘Cultuurhistorische routes in Nederland’ door uitgeverij Matrijs: een full colour uitgave van 72 pagina’s met een beschrijving van de route en uitdieping van het thema Moderne Devotie. Deze uitgave is vanaf 28 juni voor € 9,95 verkrijgbaar bij ECR Groot Stokkert, de reguliere boekhandel en bij het bezoekerscentrum Vrieze’s Erfgoed.

Bijbelgenootschap houdt festival Het Nederlands Bijbelgenootschap bestaat 200 jaar. Twee eeuwen lang heeft het genootschap de Bijbel vertaald en verspreid en het gebruik bevorderd. Dat wordt gevierd op 28 juni met een Bijbelfestival in Utrecht. Het festival heeft een zeer gevarieerd programma met boeiende onderdelen voor iedere leeftijdsgroep. De toegang is gratis, maar belangstellenden wordt verzocht vooraf kaarten te reserveren via de website www.bijbelgenootschap.nl Het Bijbelgenootschap heeft voor het Festival een sfeervolle locatie gekozen: De Fabrique, Westkanaaldijk 7 in Utrecht. Van 10.30 tot 16.00 uur is iedereen welkom in de vele industriële ruimtes waar van alles te beleven is rond de Bijbel. Op het programma staan onder meer optredens van Trinity, Elly & Rikkert en het Vocaal Theologen Ensemble; de theatergroep Aluin en de Zandkunstenaar brengen op hun eigen manier Bijbelverhalen tot leven. Er is een talkshow geleid door Tijs van den Brink met Nienke Wijnants en Ruben van Zwieten over het dertigersdilemma en de plek van de Bijbel in de zoektocht naar zingeving. Onder leiding van Bert van Leeuwen kunnen de festivalbezoekers in een quiz hun kennis van de Bijbel testen. Verder zijn er workshops over onder andere de ‘Bijbel in gewone taal’, een uitgave van het Bijbelgenootschap die komend najaar verschijnt. Ook kinderen komen op het festival aan hun trekken en tieners hebben hun eigen ‘verboden-voor-oudersprogramma’.

15

Beleid en bestuur

Opbrengst Kerkbalans minder gedaald dan verwacht

In de afgelopen vijf jaar gaf een twintigtal gemeenteleden de Actie Kerkbalans een Zwols gezicht. In de brochure vertelden zij over hun betrokkenheid bij de kerk.

De Actie Kerkbalans 2014 is uitgevoerd. Begin dit jaar hebben weer veel vrijwilligers bij gemeenteleden de toezeggingen voor dit jaar opgehaald. De Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters hadden heel graag de min van vorig jaar willen ombuigen naar een plus. Eigenlijk wilden ze daarmee iets dat ingaat tegen de landelijke trends. En ze hoopten dat gemeenteleden ook zouden begrijpen dat een neergaande lijn voor de toekomst problemen oplevert, voor de Protestantse Gemeente Zwolle als geheel, maar ook voor hun eigen wijkgemeenten. Veel gemeenteleden begrepen dat en hebben voor het komende jaar een bijdrage toegezegd. Zo werd (nog) geen plus bereikt, maar wel een kleinere min dan vorig jaar en daarmee is de opbrengst in Zwolle hoger dan de meeste resultaten elders in het land. Jan Westerhof, voorzitter van de Commissie Geldwerving: “We hadden gerekend met een teruggang van ongeveer 5%, maar dat bleek gelukkig te pessimistisch. Het is een daling van ‘maar’ 2,7% geworden en dat is zelfs een nog iets kleinere teruggang dan in de twee voorgaande jaren. Er is dus sprake van een ombuiging, niet groot, maar wel bemoedigend. Dat de plus waarop we gehoopt hadden niet is behaald, is onder andere te wijten aan beroering in diverse wijkgemeenten.”

Pluspunt Als belangrijk pluspunt mag de start van de financiële decentralisatie aangemerkt worden, stelt de Commissie Geldwerving. “De wijken die actief bezig zijn geweest in de communicatie naar hun gemeenteleden, hebben hier en daar zelfs een plusje gescoord. Voor 2015, als elke wijk actief is op dit gebied, verwachten we een positieve ombuiging.” Veel zorg blijft bestaan over de leden van de PGZ die in het geheel niet reageren op de Actie Kerkbalans (ruim 30%) en de mensen die laten weten niets te willen geven, om welke reden dan ook. Ook de groep mensen die eigenlijk meer zou kunnen toezeggen is groot. “We zijn blij met gemeenteleden die naar vermogen royaal toezeggen, zij vormen een belangrijk deel van het financiële fundament van de PGZ. En vooral gemeenteleden die weinig hebben en toch veel geven aan de kerk, mogen we dankbaar zijn. Actie Kerkbalans is hét middel om ons als gemeenteleden te enthousiasmeren en aan te zetten tot actie. De wijkgemeenten nemen daarbij het voortouw. Kerkbalans 2015 is nu al begonnen: elke dag is Kerkbalansdag!”

De in dit overzicht genoemde cijfers zijn toezeggingen, het grootste deel van het bedrag moet nog worden ontvangen. De werkelijke financiële situatie wordt weer-gegeven in de jaarrekening, die nog steeds een negatief saldo vertoont. Actuele informatie over de stand van Kerkbalans is te vinden op www.pknzwolle.nl 16

Henk van der Sar nieuwe voorzitter College van Kerkrentmeesters

“Kerk zijn doe je niet alleen, ook niet als wijk”

Sinds begin dit jaar is Henk van der Sar de nieuwe voorzitter van het College van Kerkrentmeesters (CvK) van de PGZ. Hij is de opvolger van Han Slootweg, die op pagina 6 van deze Gaandeweg in een interview op zijn tijd als voorzitter terugkijkt. Gaandeweg vroeg Henk van der Sar zelf iets te vertellen over zijn eigen achtergrond en de functie die hij op zich heeft genomen. “Ik ben geboren in 1947 en opgegroeid in een groot tuindersgezin in het Westland. Na mijn theologiestudie in Kampen ben ik de wetenschap ingegaan en hebben we tien jaar in Zoetermeer gewoond. In 1992 werd ik directeur van de Theologische Universiteit Kampen; van 2007 tot 2013 was ik voorzitter van het College van Bestuur van de Protestantse Theologische Universiteit, sinds 2012 gevestigd in Amsterdam en Groningen. In 1994 zijn we in Zwolle-Zuid komen wonen, met onze drie kinderen. Twee van hen wonen nu in Utrecht, één in Zwolle. Mijn vrouw en ik zijn lid van de Adventskerkgemeente. Op zondag 27 april ben ik in de ochtenddienst van deze gemeente bevestigd als ouderling-kerkrentmeester.” Wat was je motivatie om de functie van voorzitter van het CvK op je te nemen? “Ik heb steeds gedacht: Na mijn pensioen wil ik iets doen in de plaatselijke kerk van Zwolle. Toen ik vorig najaar werd gepolst voor deze functie, heb ik wel even geaarzeld. Dit is wel een héél forse klus. Waarom ik het dan toch gedaan heb? Ik houd van de kerk en ik vind dat dan niet vrijblijvend, zeker niet als mensen een beroep op je doen. En bovendien heb ik plezier in besturen. Maar mijn eigenlijke motivatie is, dat ik ervan overtuigd ben dat een verantwoord beheer van gelden en gebouwen en een betrouwbare omgang met personeel bijdraagt aan de kwaliteit en aantrekkelijkheid van de kerk. Als de kerkelijke gemeente haar materiële zaken op orde heeft, dan helpt haar dat béter kerk te zijn.”

Heb je een opdracht voor de komende jaren? “De Algemene Kerkenraad of het CvK hebben me geen speciale opdracht gegeven. Maar het is wel duidelijk welke uitdagingen er zijn. Hoe stimuleren we onszelf als kerkleden financieel méér bij te dragen – structureel via Kerkbalans en incidenteel aan wijkgebonden acties en aan collectes? En hoe bereik je dat de ‘bedrijfsvoering’ van de kerk in de pas blijft met de ontwikkelingen die die kerk doormaakt? Aan de ene kant weten we dat het ledental zal blijven dalen. Zwolle is geen uitzondering op de landelijke trend van de PKN. En we zullen hierop ons bestand aan gebouwen, predikanten en andere professionals verder moeten aanpassen. Geleidelijk, zolang dat nog kan. Maar ook ingrijpend, vóórdat het moet. Aan de andere kant zien we kansen voor nieuwe kerkvormen en dito activiteiten. Waar en hoe stimuleren we die? Kunnen en durven we daarvoor dan middelen in te zetten? Dat is een vraag waarover de kerkrentmeesters niet beslissen, maar wel moeten stellen, vind ik. Andere vragen zijn: hoe vergroten we de eigen verantwoordelijkheid van de wijken voor hun financiën? En hoe blijven die wijken dan tegelijkertijd gezamenlijk verantwoordelijk voor bovenwijkse voorzieningen en activiteiten van de Protestantse Gemeente Zwolle? Voor mij is dit laatste niet zozeer een punt van solidariteit maar van gemeenschap. Kerk zijn doe je niet alléén, ook niet als wijk. En verder zie ik met verwachting uit naar de uitkomst van het onderzoek van de projectgroep Grote Kerk, onder stimulerende leiding van oud-wethouder Janco Cnossen, die per 1 november zijn eindrapport uitbrengt. Het zou voor de stad Zwolle een grote aanwinst zijn als de Grote Kerk een brede culturele functie krijgt, met een daarbij passende organisatie en exploitatie. Overigens, nadrukkelijk met behoud van de ruimte voor kerkelijke activiteiten – en hopelijk zelfs meer dan nu het geval is.” Wat is je belangrijkste taak? “Samen met het dagelijks bestuur en de andere kerkrentmeesters leiding geven aan een goed beheer van en in de PGZ, in omstandigheden die niet gemakkelijk zullen blijken en die dan ook om fundamentele afwegingen en besluiten zullen vragen. Met oog op de toekomst van de kerk, waarin ik met volle overtuiging geloof. Een kerk die er anders uit zal zien dan die waarin ik ben opgegroeid, maar ook anders dan we nu beleven. Hoe dan? Geen idee, maar wel dat er altijd mensen zullen zijn die gemeenschappen vormen om Gods woorden te delen en ervan te leven. En daar zitten kosten aan. Heel gewone. En die moeten we zelf betalen. Heel gewoon. En als ik nog iets mag zeggen dat me hoog zit. Van harte hoop ik dat we de komende jaren in alle veranderingen, bezuinigingen en afslankingen als kerk niet bezig zijn met alleen maar zien te overleven. Laten we ook niet in de rij gaan staan van mensen die denken dat ze straks als laatsten het licht in de kerk uit moeten doen. Nee, precies andersom: we mogen ons aansluiten bij de rij van mensen die steeds weer licht zien en zich laten verrassen door wat er dán allemaal te zien en te doen is. Nuchter en zakelijk, dat wel. Omdat er véél meer is. De Geest die waait en we zijn benieuwd waarheen.” 17

Kerkelijk Bureau

Stand Kerkbalans In ieder nummer van Gaandeweg wordt op deze manier de meest actuele stand van Kerkbalans 2014 gepubliceerd. Op pagina 16 meer over de resultaten van de actie die begin dit jaar is gehouden.

Protestantse Gemeente Zwolle Kerkelijk Bureau: Molenweg 241, 8012 WG Zwolle Centraal adres voor Algemene Kerkenraad, kerkrentmeesters en diakenen Geopend: maandag t/m vrijdag 8.00 – 12.00 uur Tel.: (038) 421 75 96 E-mail: [email protected] Website: www.pknzwolle.nl Website Diaconie: www.diaconiezwolle.nl Gaandeweg e-mail: [email protected]

Bankrekeningen: College van Kerkrentmeesters: NL49FVLB 0699641705 College van Diakenen: NL02FVLB 0699543320 Gaandeweg: NL38FVLB 0699769167 Beheer en Exploitatie Grote Kerk: NL60FVLB 0699743745

Collectepenningen Er zijn penningen verkrijgbaar van: €0,20, €0,50, €1,-, €2,-, €5,- en €10,-. Verkoopadres Kerkelijk Bureau. Hier kan contant, per pin of door middel van een eenmalige machtiging worden betaald. Overige verkoopadressen: Adventskerk: 1e maandag van de maand 19.00 - 20.00 uur Stinskerk: 1e maandag van de maand 16.30 - 17.30 uur Sionskerk: 1e donderdag van de maand 18.00 - 19.00 uur Open Kring: 1e maandag van de maand van 18.30 - 19.45 uur In Zwolle-Noord: E. van Buiten, Welle 58, K. Smit, Meppelerdiep 92 In Zwolle-Zuid: W.A. Stomp-de Koning, Rendierveld 41. In Stadshagen: L. Blauw, Goudplevierstraat 123 (tel. 460 90 16) In Berkum (Emmaüskerkgemeente): J. Beumer, Zernikelaan 13 (tel. 453 73 96 - op telefonische afspraak) Op deze adressen kan contant of door middel van een eenmalige machtiging betaald worden.

Meer weten… Voor besluiten en beleidsstukken van de Algemene Kerkenraad en het College van Kerkrentmeesters, zie www.pknzwolle.nl en klik op de Berichten van deze colleges.

18

Een bloemrijke zomer! (Foto Saskia Dankers)

Cantatedienst met Mendelssohn op 15 juni Op 15 juni is er om 16.30 uur weer een cantatedienst in de Grote Kerk, de laatste voor de zomer. Ditmaal voor de verandering geen Bach op het programma, maar een koraalcantate van Felix Mendelssohn-Bartholdy: 'Wer nun den lieben Gott läst walten'. Toch is er wel degelijk een relatie tussen Bach en Mendelssohn, hoezeer ze ook in stijl verschillen. In het jaar 1829, waarin Mendelssohn de genoemde cantate schreef, dirigeerde hij ook voor het eerst weer de Matthäus Passion van Bach, die in die tijd in de vergetelheid was geraakt. Interessant is het om deze middag te horen hoe het koraal, dat uit de vroege Duitse Barok stamt en ook Bach heeft geïnspireerd, klinkt op meer romantische klanken. In de viering wordt medewerking verleend door het Michaëlscantatekoor en sopraansoliste Marjo van Someren. Liturg is Jan-Jaap Stegeman, die zijn achternaam deelt met de dominee die Mendelssohn ooit doopte.

Willem Barnard centraal in Michaëlsviering 22 juni In de laatste Michaëlsviering van dit seizoen, als afsluiting van de reeks over Heiligen, staat Willem Barnard centraal – ook bekend onder het dichterspseudoniem Guillaume van der Graft.

Barnard (1920-2010) was één van de drijvende krachten achter de nieuwe psalmberijming in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw, waaruit we nog steeds zingen. Barnard schreef honderden liederen (vaak in directe samenwerking met componisten als Mehrtens en Vogel) en gebeden, en een compleet oeuvre aan gedichten, Bijbeluitleg en artikelen over liturgie. Met de (hervormde, later protestantse) kerk waarin hij predikant

was en waarvan je hem de leraar van lied en liturgie zou kunnen noemen (de Ambrosius van de lage landen) had hij een haat-liefdeverhouding. Niet voor niets werd hij rond zijn zestigste lid van de Oud-Katholieke Kerk. Vanzelfsprekend zullen er in deze Michaëlsviering veel ‘versjes’ van Barnard gezongen worden. De leesteksten zullen vooral afkomstig zijn uit zijn dagboek bij de dagelijkse schriftlezingen ‘Stille Omgang’.

Tentdienst in Spoolde op 22 juni Elk jaar in het derde weekend van juni staat er in het buurtschap Spoolde een grote feesttent tegenover het buurthuis Eben Haezer. In die wordt het Spoolderfeest gevierd. Nadat de restanten van het feestgedruis zondag in de loop van de dag zijn opgeruimd, is er zondagavond ruimte voor bezinning tijdens de jaarlijkse tentdienst. Deze dienst wordt voorbereid door de ContaKtdienstcommissie van de Stinskerk en is laagdrempelig van karakter. De wijkpredikant van de Stinskerkgemeente, ds. Edward van ’t Slot, hoopt voor te gaan. Muziekvereniging Excelsior uit Westenholte begeleidt de dienst. De tentdienst begint om 19.00 uur; na afloop kan er worden nagepraat onder het genot van een bakje koffie of thee. Iedereen is van harte welkom.

Vakantie Bijbel Club Stinskerk op 8, 9 en 10 juli Als straks de zomer begonnen is, start natuurlijk ook de Vakantie Bijbel Club. Tijdens de eerste week van de zomervakantie kunnen kinderen van de basisschool weer drie heel gezellige ochtenden beleven.

Door middel van zingen, luisteren, knutselen, kijken en meedoen kunnen ze samen meer ontdekken over Jezus. Het thema is ‘Zeesterren’. Wat dit met Jezus te maken heeft gaan de kinderen tijdens de Vakantie Bijbel Club ‘uitvissen’. De leiding van de Vakantie Bijbel Club heeft er zin in en hoopt dat er veel kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar met mee komen doen op 8, 9 en 10 juli 2014 van 10.00u tot 12.00 uur in de Stinskerk. Iedereen is welkom, of je Jezus al een beetje kent of juist nog niet. Het wordt een spetterend feest! 19

Kerkdiensten

Adventskerk

Emmaüskerk

Grote Kerk

Jeruzalemkerk

Talmaplein 2 Zwolle - Zuid Mw. ds. N.A. Eygenraam Ds. J.T. Tissink D.J. Steenbergen Tel. scriba: (038)4658028 www.adventskerk.nl

Campherbeeklaan 53 Zwolle - Berkum Ds. H. Bakhuis Kerkelijk werker: dhr. G. van Vulpen Tel. scriba: (038)4544719

Grote Markt 18 Zwolle - Centrum Ds. J. Mulderij Tel. scriba: (038)4223241 www.grotekerkgemeente.nl

Windesheimstraat 1 Zwolle - Assendorp

www.emmauskerk-berkum.nl

Donderdag 29 mei Hemelvaartsdag

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (morgengebed)

Zondag 1 juni

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

9.30 uur de heer G. van Vulpen 19.00 uur ds. H. Bakhuis

9.30 uur kand. J.H. van Wijk 16.30 uur Michaëlsvesper

19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

Zondag 8 juni Eerste Pinksterdag

9.30 uur ds. J.T. Tissink

9.30 uur ds. H. Bakhuis Afscheid kinderen KND

9.30 uur ds. J. Mulderij

19.00 uur ds. H. Markus, Putten (Grote Kerkgemeente)

Zondag 15 juni

9.30 uur dhr. K. Fredriks

9.30 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen 19.00 uur ds. H. Bakhuis

9.30 uur ds. J. Mulderij 16.30 uur Michaëlscantate

19.00 uur ds. J. Mulderij (Grote Kerkgemeente)

Zondag 22 juni

9.30 uur ds. J.T. Tissink (Wind in de zeilen-dienst)

9.30 uur dhr. G. van Vulpen

9.30 uur ds. J. Mulderij (voorbereiding Heilig Avondmaal) 16.30 uur Michaëlsviering dhr.J.Doelman

19.00 uur ds. A. Baas, Apeldoorn (Grote Kerkgemeente)

Zondag 29 juni

9.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam (Schrift en Tafel)

9.30 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. J.C. Oosterwijk (Heilig Avondmaal)

Zondag 6 juli


9.30 uur ds. H. van Ark, Wapenveld 19.00 uur dienst in Hoofdhof


19.00 uur dr. J. Broekhuis, Barneveld (Grote Kerkgemeente)

Zondag 13 juli

9.30 uur mw. W.J. Treep

9.30 uur dhr. G. van Vulpen 19.00 uur dhr. G. van Vulpen

9.30 uur ds. J.W. van Bart, Wierden

19.00 uur ds. K. van Meijeren, Ede (Grote Kerkgemeente)

Zondag 20 juli


9.30 uur ds. J.C. Oosterwijk, Wezep 19.00 uur ds. A.F. Troost, Ermelo

9.30 uur ds. G. de Fijter, Kampen

19.00 uur ds. B.J. van Assen, Oude Pekela (Grote Kerkgemeente)

Zondag 27 juli


9.30 uur ds. J.D.Th. Wassenaar, Hellendoorn 19.00 uur mw. ds. P.J. VlasblomBennink, Nunspeet

9.30 uur ds. J. Mouthaan, Zwolle

19.00 uur Ev. J. de Vries, Urk (Grote Kerkgemeente)


9.30 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal) 16.30 uur Michaëlsvesper 19.00 uur ds. J. Mulderij (Heilig Avondmaal en dankzegging)

Tweede Pinksterdag Op maandag 9 juni, Tweede Pinksterdag, is er om 9.30 uur dienst in de Grote Kerk. Voorganger is ds. J. Mulderij.

20

Oosterkerk

Open Kring

Sionskerk

Stinskerk

Bagijnesingel 17 Zwolle - Centrum Ds. A. den Besten Mw. ds. I.P. Epema Ds. W. Hortensius Tel. scriba: (038)4227480 www.oosterkerk.nl

Hofstedestraat 1 Zwolle - Stadshagen Mw. ds. N. Beimers Mw. ds. M.E. Jonker Tel. scriba: (038)4201876 www.openkring.nl

Glanerbeek 10 Zwolle - Noord Mw. mr. dr. H. Evers Drs. ir. R. van Putten Tel. scriba: (038)4546104 www.sionskerkzwolle.nl

Westenholterweg 19 Zwolle - Westenholte Ds. E. van ’t Slot Tel. scriba: (038)4215164 www.stinskerk.nl

10.00 uur ds. W. Hortensius gezamenlijke dienst in Dominicanenkerk

10.00 uur ds. B. Haanstra, Steenwijk

9.30 uur ds. E. van ’t Slot in De Venus


10.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur mw. ds. N. Beimers

10.00 uur ds. P. Rozenboom, Aldeboarn

9.30 uur ds. J.T. Tissink 19.00 uur ds. D. Wolters, Vollenhove

Zondag 1 juni

10.00 uur ds. W. Hortensius

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. E. van ’t Slot (kinderen jongerendienst) 19.00 uur ds. E. van ’t Slot


10.00 uur mw. ds. M.E. Jonker

9.30 uur ds. P.J. Hofland, Wezep

10.00 uur ds. M.J. Hukubun, Zwolle

9.30 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal) 19.00 uur ds. E. van ’t Slot (Heilig Avondmaal)

Zondag 15 juni

10.00 uur ds. W. Hortensius (Schrift en Tafel) 14.00 uur PERKI ds. M. Hukubun-Rahajaan

9.30 uur mw. ds. M.E. Jonker (dopen)

10.00 uur ds. R. van Putten, mw. ds. H. Evers (slotdienst)

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur ds. E. van ’t Slot, ContaKtdienst (tentdienst Spoolde)

Zondag 22 juni

10.00 uur ds. W. Hortensius (doopdienst)

9.30 uur ds. A. Zweers, Zwolle (Heilig Avondmaal)

10.00 uur mw. ds. H. Evers (Heilig Avondmaal)

9.30 uur ds. E. van ’t Slot (doopdienst) 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

Zondag 29 juni

10.00 uur mw. ds. I.P. Epema

9.30 uur dhr. J. Groot, Zwolle

10.00 uur mw. ds. H. Evers

9.30 uur ds. E. van ’t Slot 19.00 uur mw. ds. M. Jonker

Zondag 6 juli

10.00 uur ds. H. Bousema, Zwolle 14.00 uur PERKI ds. M. Hukubun

9.30 uur mw. L. van Es, Zwolle

10.00 uur mw. ds. M Hukubun

9.30 uur ds. M. Zoeteweij, Lemele 19.00 uur ds. K.A. Cuperus

Zondag 13 juli

10.00 uur ds. A. den Besten

9.30 uur ds. A. Pietersma, Zwolle

9.30 uur dhr. B. Greveling, Zwolle

9.30 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen 19.00 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

Zondag 20 juli

10.00 uur dhr. J.J. Stegeman, Zwolle 14.00 uur PERKI ds. H. Olde, Zwolle

9.30 uur ds. A. den Besten

9.30 uur ds. J.H. van Osch, Vaassen

9.30 uur ds. G. van Asselt, Apeldoorn 19.00 uur ds. P. van Veen, Vriezeveen

Zondag 27 juli

Vroege wandeling Hemelvaartsdag Voor Hemelvaartsdag heeft de Oosterkerkgemeente samen met het Dominicanenklooster een wandeling georganiseerd, die begint om 7.00 uur vanaf de parkeerplaats van het Dominicanenklooster. Lopen over bedauwde paden via het Weezenlandenpark en langs het Almelose kanaal. Tussendoor worden spelletjes gedaan en rond 9.00 uur wordt in de Refter van het klooster uitgebreid ontbeten. Om 10.00 uur kunnen de wandelaars aansluiten bij de oecumenische viering in de Dominicanenkerk. De kosten bedragen € 3,- per persoon en maximaal €10,- per gezin. Opgave bij ds. Wim Hortensius, e-mail: [email protected] 21

Kerkdiensten

Collectedoelen In de PGZ-gemeenten zijn de eerste en tweede collecte altijd bestemd voor diaconie en kerk. De opbrengst van de derde collecte gaat naar de volgende doelen. Donderdag 29 mei (Hemelvaartsdag): Studentenpastoraat Zondag 1 juni: Onderhoud kerkgebouwen Zondag 8 en maandag 9 juni (Pinksteren): Zending/GZB Zondag 15 juni: Exploitatie Protestantse Gemeente Zwolle Zondag 22 juni: Diaconale noodhulp Zondag 29 juni: Onderhoud kerkgebouwen Zondag 6 juli: De Bres Zondag 13 juli: Wijkkas Zondag 20 juli: Kerk in Actie Zondag 27 juli: Onderhoud kerkgebouwen

De Hoofdhof

Lutherse Kerk

Kerkweg 26

Koestraat 4

Zwolle - Berkum

Zwolle

Mw. ds. L.A. Burggraaff

Ds. E. de Fouw

Tel. scriba: (038)4547233

Tel. scriba: (038)4226826

www.hoofdhof.nl

www.elkz.nl


9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

9.30 uur ds. E. de Fouw

Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel

Zondag 1 juni

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (Heilig Avondmaal)

10.00 uur dhr. Schutte

Berkumstede 15.00 uur ds. H. Bakhuis (Heilig Avondmaal); Isala 10.00 uur Th. Sloot; Molenhof 10.00 uur mw. W.J. Treep; Rehoboth 9.30 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. G.H. Neppelenbroek-Kwakkel


9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (gebedsdienst)

10.00 uur ds. E. de Fouw (Heilig Avondmaal)

Eglise Wallonne 10.30 uur M. Eekels (La Pentecôte); Isala 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Rehoboth 9.30 uur ds. J.H.N. Veldhuysen, Kampen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Zonnehuis 11.30 uur ds. J. Mulderij; Imminkhoeve, Lemele 10.30 u ds. A. den Besten

Zondag 15 juni

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff

10.00 uur ds. E. de Fouw (Buitendag)

Isala 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Rehoboth 9.30 uur dhr. A. Palland, Mastenbroek; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga (Schrift & Tafel)

Zondag 22 juni

9.30 uur ds. T.J.S. Staalduine, Kampen 19.00 uur mw. ds. A.M. Kobes-Gerritsen, Amsterdam


Eglise Wallonne 10.30 uur past. D. Ribs; Isala 10.00 uur mw. ds. A.J. Hasker; Rehoboth 9.30 uur ds. H. Bakhuis, Hoogeveen; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk; Zonnehuis 11.30 uur dr. W.M. Dekker

Zondag 29 juni

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff (afscheid kinderen KND)

10.00 uur ds. K. Touwen

Isala 10.00 uur mw. ds. M.E. Dijk; Rehoboth 9.30 uur ds. G.A. de Roos, Ommen; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 6 juli

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur mw. ds. L.A. Burggraaff


Eglise Wallonne 10.30 uur past. H. Spoelstra; Isala 10.00 uur Th. Sloot; Molenhof 10.00 uur ds. A. den Besten; Rehoboth 9.30 uur dhr. H. Esselink; Rivierenhof 10.00 uur ds. J. Vonk (Schrift & Tafel); Zonnehuis 11.30 uur mw. ds. N.A. Eygenraam

Zondag 13 juli

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk


Isala 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Rehoboth 9.30 uur ds. K. Schaap; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Zondag 20 juli

9.30 uur mw. ds. L.A. Burggraaff 19.00 uur dienst in Emmaüskerk


Isala 10.00 uur dhr. E.L.J. de Haar; Rehoboth 9.30 uur dhr. D. Klompjan; Rivierenhof 10.00 uur dienst; Zonnehuis 11.30 uur mw. J. Gerretzen-Veldhuis

Zondag 27 juli

9.30 uur ds. T. Palma, Hattem 19.00 uur dienst in Emmaüskerk

10.00 uur past. Marie-José Dusseldorp

Isala 10.00 uur dhr. F.J.G. Broekhoff; Rehoboth 9.30 uur ds. J. Kuik; Zonnehuis 11.30 uur ds. G.L. Kruizinga

Dienst in Imminkhoeve Op Eerste Pinksterdag is er een dienst in de Imminkhoeve in Lemerveld, waar op dat moment een groep mensen met een handicap en vrijwilligers uit Zwolle en omstreken vakantie houdt. Samen vieren zij het feesr van de Geest. De dienst begint om 10.30 uur, voorganger is ds. Andries des Besten van de Oosterkerk.

22

KŽŐŵĞƟŶŐΘ KŽŐŵĞƟŶŐΘ ŵŽŶƚƵƵƌƵŝƚǌŽĞŬĞŶĂĂŶŚƵŝƐ ŵŽŶƚƵƵƌƵŝƚǌŽĞŬĞŶĂĂŶŚƵŝƐ <ǁĂůŝƚĞŝƚ <ǁĂůŝƚĞŝƚ 'ĞŵĂŬ 'ĞŵĂŬ hŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŬĞƵƐ hŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŬĞƵƐ ^ĞƌǀŝĐĞ͕ŽŽŬŶĂĂĂŶŬŽŽƉ͊ ^ĞƌǀŝĐĞ͕ŽŽŬŶĂĂĂŶŬŽŽƉ͊

^^ƚĞĞŶďŽĞƌǁĞŐϮͲϴϬϰϮdǁŽůůĞͲtĞƐƚĞŶŚŽůƚĞ ƚĞĞŶďŽĞƌǁĞŐϮͲϴϬϰϮdǁŽůůĞͲtĞƐƚĞŶŚŽůƚĞ ƚƚĞůϬϯϴͲϴϴϴϴϬϴϴͲǁǁǁ͘ũĂĂƉŚĞƌŬĞƌƚŽƉƟĐŝĞŶ͘Ŷů ĞůϬϯϴͲϴϴϴϴϬϴϴͲǁǁǁ͘ũĂĂƉŚĞƌŬĞƌƚŽƉƟĐŝĞŶ͘Ŷů

Jaap ap Herkert Opticien Oogzorg op maat bij u thuis

Raamdecoratie en vloeren Raamdecoratie en vloeren Ofﬁciële partner van Multiraamdecoratie.nl

| 038 - 33 73 736 | www.vdd-interieur.nl |

Voor deskundige begeleiding. Voor behartiging van uw belangen. Voor een optimale verkoopprijs. Voor aankoop en verkoop. Voor u. De eerste stap? Onze vrijblijvende waardebepaling. Gratis. Thomas a Kempisstraat 9 | www.boertjeshorst.nl |

8021 BG Zwolle 038-4216164

De Open Kring in Stadshagen biedt de mogelijkheid tot het huren van ruimtes voor vergaderingen, bijeenkomsten of andere activiteiten. Ook is de Open Kring geschikt voor rouw- en trouwdiensten. Naast de kerkzaal, met een capaciteit van 300 personen, zijn er nog andere ruimtes te huur, variërend van 18 m2 tot 102 m2.

Reserveren of meer informatie? www.openkring.nl of [email protected]

Kuiper

Loodgietersbedrijf

Voor al uw

? ? ? ? ? ?

Dakbedekking Gas en water Riolering Sanitair Centrale Verwarming Diamantboren

U kunt ons bereiken op werkdagen van 9.00 tot 18.00 uur

Meerw rwaard r voor uwde voete ten!

Telefoon 038-4535121 fax op 038-4540803. E-mail [email protected]

Vechtstraat 23-25 8021 AS Zwolle Erkend Installateur

www.kuiper-zwolle.nl 'LH]HUNDGHr=ZROOHrZZZZLHWHQVFKRHQFRPIRUWQO

Snel thuiszorg nodig? Of nachtzorg? Of personenalarmering? Bel 0900 86 62 Dag en nacht bereikbaar (24/7) www.carinova.nl

juli In de gloria

Recommend Documents