Je moest maar gokken of de oven de temperatuur had die in het kookboek stond. Nu heb je hete luchtovens, stoomovens en dergelijk die je op de graad precies kunt instellen. Judith Nelemans (1938), Amsterdam
INHOUD 05 06 06 07 13
VOORWOORD
15
TOTALE MARKT GROOTHUISHOUDELIJKE APPARATEN
INLEIDING METHODE VAN ONDERZOEK MARKTRAPPORTAGE & SAMENVATTING OVERLEGSTRUCTUREN
januari - december 2007 18
WASAUTOMATEN
onderverdeling naar toerentallen 19
WASAUTOMATEN
onderverdeling naar energieklasse 20
DROOGAUTOMATEN
condensatie vs luchtafvoer 21
DROOGAUTOMATEN
onderverdeling naar energieklasse 22
AFWASAUTOMATEN
onderverdeling naar vrijstaand - inbouw 23
AFWASAUTOMATEN
onderverdeling naar energieklasse 26
KOELKASTEN
onderverdeling naar segmenten 27
KOELKASTEN
onderverdeling naar energieklasse 28
VRIEZERS
onderverdeling naar type 29
VRIEZERS
onderverdeling naar energieklasse 30
INBOUW KOOKPLATEN
onderverdeling naar energiebron 31
FORNUIZEN & OVENS
onderverdeling naar inbouw en vrijstaand 34
AFZUIGKAPPEN
onderverdeling naar segmenten 35
MAGNETRONS
onderverdeling naar segmenten 36
STOFZUIGERS
onderverdeling naar segmenten 37
STRIJKIJZERS
onderverdeling naar segmenten 38
KOFFIEZETAPPARATEN
onderverdeling naar segmenten 42 44
02
LEDENLIJST SAMENSTELLING BESTUUR
03
VOORWOORD
2007 IS OPNIEUW EEN GOED JAAR Na een uitstekend 2006 bleek ook 2007 een goed jaar. De afzet en omzet in groot huishoudelijk zijn in 2007 hoger dan het jaar daarvoor. De totale inbouwmarkt groeide met 3%, terwijl bijna 2% meer vrijstaande producten werden afgezet. Enkele productgroepen staken er bovenuit. Zo zijn er bijna 50% meer inbouwstoomovens verkocht. De consument ervoer in 2007 hoeveel gemak een wijnklimaatkast en een wijnbewaarkast hem kan bieden. De verkoop van deze producten steeg het afgelopen jaar zelfs met 75%, waarbij opgemerkt moet worden dat deze producten vrij recent werden geïntroduceerd op de consumentenmarkt. De omzet van kleine huishoudelijke producten steeg met 6% en die van stofzuigers, toch al een volwassen productgroep, zelfs met 8%. In 2007 stond het milieu in het middelpunt van de belangstelling. Vanuit de overheid, non gouvernementele organisaties en het bedrijfsleven zijn veel initiatieven ontplooid om te komen tot minder CO2-uitstoot. Onze industrie heeft in de afgelopen decennia de producten al veel energiezuiniger gemaakt. Zo verbruiken koelkasten heden ten dage 75% minder energie dan een koelkast uit 1990. Een nieuwe wasautomaat verbruikt 44% minder energie en 62% minder water dan een wasautomaat uit 1985. De industrie nam - en neemt - dus haar verantwoordelijkheid ook zónder aanmoedigingen van de overheid. Helaas blijft dit nog te vaak onderbelicht. Neem bijvoorbeeld de discussie over de voorgestelde wijziging van de energielabels. De Europese en de Nederlandse overheid denken dat de branche externe stimulansen nodig heeft om de doelstelling van CO2-reductie te bereiken. Niets is minder waar. Een punt van zorg is de terugloop van leerlingen in het technisch onderwijs, die al jaren voortduurt. De (traditionele) LTS werd destijds met de invoering van het VMBO afgeschaft. De branche merkt nu dat het steeds moeilijker wordt om aan jong gekwalificeerd personeel te komen. In 2007 zijn daarom de eerste initiatieven ontplooid om jongeren te interesseren in techniek en ook technisch personeel beter te informeren over de geweldige kansen die onze branche hen biedt. In 2008 gaan we hiermee door. Op 15 november 2007 werd voor alweer de vierde keer het Vlehan-symposium gehouden. In het Bomencentrum in Baarn discussieerden vertegenwoordigers uit de gehele keten met elkaar over de positie van de consument. De Consumentenautoriteit mevrouw M. Hulshof hield een presentatie over de rol van de Consumentenautoriteit (CA) en haar plannen voor 2008. Verder prees zij de branche voor de wijze waarop de algemene voorwaarden zijn geregeld. In 2007 moest de Vlehan afscheid nemen van Wim Bloemendal, prominent oud-bestuurslid en oud-voorzitter. In de 15 jaar dat de heer Bloemendal bestuurlijk bij de Vlehan betrokken was, heeft hij veel voor de branche betekend. Zo stond hij aan de wieg van het inzamelingen recyclesysteem van groot witgoed en kleine huishoudelijke apparaten. Wij zijn de heer Bloemendal hiervoor veel dank verschuldigd. Jeroen de Roos Directeur
04
05
INLEIDING
volgt. Voor meer informatie over de wereldwijde activiteiten van GfK Retail & Technology zie www.gfkrt.com.
Onder de markt van groot- en kleinhuishoudelijke apparatuur wordt in dit rapport verstaan de
OVERIGE BRONNEN
totale jaarlijkse uitgaven van de Nederlandse consument aan deze apparaten. Het gaat zowel
Voor aanvullende informatie over de totale Nederlandse markt voor huishoudelijke apparatuur
om vrijstaande als inbouwapparatuur. De zakelijke markt voor deze apparaten wordt buiten
zijn gegevens van andere instituten gebruikt, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
beschouwing gelaten.
en de Effectory-statistiek van de Vlehan.
Hieronder volgt een opsomming van alle producten die in dit rapport de markt voor elektrische
SAMENSTELLING RAPPORT
huishoudelijke apparatuur vormen. Productgroepen die niet worden genoemd, zijn dus niet
Op basis van de trendanalyses uit de marktrapportages, raadpleging van diverse overige bronnen
meegenomen in de totale omzetcijfers voor deze markt.
en inbreng van diverse Vlehan-leden, zijn de volgende tabellen samengesteld. De gerapporteerde gegevens hebben betrekking op de totale uitgaven van de Nederlandse consument aan huishou-
GROOT ELEKTRISCHE HUISHOUDELIJKE APPARATUUR
delijke apparatuur, zoals eerder gedefinieerd. Snelle wijzigingen in de samenstelling van enkele
Afwasautomaten
productgroepen en de verkoopkanalen hebben in de afgelopen twee jaar geleid tot aanvullend
Wasautomaten
onderzoek. Daarom zijn in dit rapport over 2007 ook correcties doorgevoerd op de cijfers over
Koelkasten
2006. Dit geldt voor de productgroepen: stofzuigers, strijkijzers en koffiezetapparaten.
Diepvriezers Droogautomaten
Alle genoemde bedragen zijn in Euro incl. BTW. Bij de grafieken zijn de aantallen in 1.000 stuks
Kookplaten
en de omzet in 1.000.000 Euro weergegeven. Door deze afronding zijn er verschillen tussen de
Ovens
absolute getallen en percentages.
Fornuizen Afzuigkappen Magnetrons KLEIN ELEKTRISCHE HUISHOUDELIJKE APPARATUUR Filterkoffiezetapparaten Espressoapparaten Stoom- en droogstrijkijzers
MARKTRAPPORTAGE & SAMENVATTING
Strijksystemen Stofzuigers ALGEMENE ECONOMISCHE SAMENVATTING Sinds begin 2006 is elk kwartaal sprake van meer dan 2,5% groei. Het jaar 2007 eindigde met 3,5% groei. Het herstelde consumentenvertrouwen laat een forse bestedingsgroei zien. De recordomzetten in platte LCD kleurentelevisies in het voorjaar van 2006, in de aanloop naar het WK Voetbal,
METHODE VAN ONDERZOEK
kregen in 2007 vervolg met opnieuw een spectaculaire groei. Het consumentvertrouwen bleef positief, tot de dramatische val in september. Een combinatie van de berichtgeving rond Prinsjesdag en alarmerende berichten over de hypotheekmarkt in de Verenigde Staten zorgden voor een schrikreactie. Maar de indicator ‘geschikt moment voor grotere aankopen’,
Het internationale marktonderzoekbureau GfK Benelux Marketing Services B.V. (GfK MS)
erg belangrijk voor onze branche, bleef positief. De consument hield de hand niet op de knip;
opereert sinds 1978 een panel, dat zich permanent richt op de Nederlandse detailhandel. GfK MS
2007 werd positief afgesloten met een recordgroei van 4,4% in het vierde kwartaal, de hoogste
registreert de verkopen van huishoudelijke apparatuur van de detailhandel aan de consument.
groei sinds 7 jaar.
Zo kan de ontwikkeling van de verschillende producten over een langere periode gevolgd worden. Daarvan kunnen vervolgens onder meer trendanalyses gemaakt worden. GfK MS in Amstelveen is
CONSUMPTIEVE BESTEDINGEN
onderdeel van de Retail & Technology Business Unit van de GfK Group, die deze markt wereldwijd
Huishoudens hebben vorig jaar 2,1% meer besteed dan in 2006. De groei in 2007 is iets lager
06
07
]Op het balkon van onze flat hadden wij een kast met een vliegennet.Daarin werden de etenswaren “gekoeld ” bewaard.Tegenwoordig kan je alles dagen lang goed houden in je koelkast. Els Molenaar (1931), Wassenaar
.Als Indische familie maakten wij veel gerechten met boemboe’s en trassi. Dat gaf voor onze Nederlandse buren veel reukoverlast, want zij waren er toen niet aan gewend. Door de wasemkap heeft niemand er meer last van. Zelfs wij ruiken in ons huis niets meer. Mady Byrne (1935), Soerabaya
dan in 2006. De bestedingen aan duurzame consumptiegoederen groeiden opnieuw het hardst,
prijs marginaal steeg van s 576 naar s 579. Het percentage betere apparaten, met meer dan
meer dan 4%. Dit is ondermeer het gevolg van de al genoemde televisieomzet en de onvermin-
1200 toeren of een belading boven 5 kilo, nam in 2007 opnieuw aanmerkelijk toe.
derde stevige groei in klein huishoudelijk. WASSEN, DROGEN EN AFWASSEN Alles is relatief. Een jaar als 2006, waarin de consument massaal koos voor nieuwe, innovatieve
Met een robuuste groei van ruim 3%, in zowel aantallen als waarde, zette de wasautomatenmarkt
en betere producten, leek moeilijk te overtreffen. Dat we toch een gezonde groei zien in de
de toon voor de positieve ontwikkelingen in 2007. De oude wasautomaat wordt vervangen
waarde van bijna alle productgroepen, is te danken aan een hogere gemiddelde prijs van de
door een nieuwe met aanmerkelijk betere specificaties. De focus op de hogere toerentallen is
verkochte (hoger gekwalificeerde) producten.
opvallend: inmiddels is de categorie > 1200 toeren verantwoordelijk voor 80% van de omzet. De vervanging heeft een positief effect op het milieu: de huidige generatie apparaten is veel
Het internet wordt steeds belangrijker bij de oriëntatie van de consument. Het gemak van de
efficiënter. Maar ook binnen de verkopen van de ‘eerste’ wasautomaat zien we een stevige trend
vergelijkingssites draagt hieraan bij, zeker voor groot huishoudelijke apparaten. Wil de consu-
naar de betere energieklassen.
ment zijn apparaat vervangen, dan kan hij snel en overzichtelijk het brede aanbod op een rij zetten. Inmiddels is het zoekgedrag en aankoopgedrag een spiegel geworden van de “fysieke”
Ook in de groep droogautomaten was de afzetontwikkeling goed. Frappant is de snelle overgang
markt. De consument heeft nog steeds een lichte voorkeur voor de betere producten.
naar een groot vulgewicht; inmiddels is de categorie > 5,5 kg verantwoordelijk voor 88% van
Een groot huishoudelijk apparaat kost nog steeds gemiddeld s 460. Dat is aanmerkelijk minder
de omzet. Ook hier gaat de keuze voor de betere apparaten gepaard met een aanmerkelijke
dan een LCD TV. De consument blijft in staat en bereid geld uit te geven: dat geeft een goede
verbetering in de energielasten en met een hogere gemiddelde prijs. De omzetgroei kwam in
basis voor een verdere positieve trend in 2008. De volwassen markten in huishoudapparatuur
2007 dan ook uit op een gezonde 5,5%.
zijn grotendeels gebaseerd op vervanging en hebben een beperkt groeipotentieel. Met name nieuwe en verbeterde producteigenschappen rechtvaardigen de vervanging van een verouderd
Afwasautomaten stonden met een afzetgroei van ruim 6% ook weer flink in de belangstelling van
product. Natuurlijk spreken huishoudapparaten niet zo tot de verbeelding als een mooie, nieuwe
de consument. Evenals in voorgaande jaren was er een lichte daling van de gemiddelde prijs,
platte TV of een handige navigatiehulp. Het benadrukken van de gebruiksvoordelen van en
tot s 639 in 2007. Een groot aantal productintroducties stimuleerde een verdere groei in de
besparingen door een nieuw huishoudelijk apparaat blijft daarom essentieel.
categorie betere producten, zoals die met een lager waterverbruik. De omzet viel voor 89% in de beste energieklasse AAA en kende in dit topsegment een groei van 3,8%.
DETAILHANDELSOMZET In 2007 heeft de detailhandel meer omgezet dan in 2006. De groei bedroeg 3,7%. In 2006 was
KOELEN EN VRIEZEN
de groei 5,3%. Het omzetvolume nam in 2007 toe met 2,4%. De prijzen waren 1,3% hoger. Zowel
In de langdurige warme periode van 2006 werden extreem veel koelkasten verkocht. Toch werd
de food- als de non-foodsector boekte meer omzet dan in 2006. Wel vlakte in de laatste maanden
deze omzet in 2007, ondanks een slechtere zomer, geëvenaard. De trend naar duurdere producten,
van 2007 de omzetgroei in non-food af. Binnen de detailhandel boekten de internetverkopers de
zoals koelkasten met No-Frost en de grotere kasten van het type ‘Side by Side’ zette zich verder
hoogste omzetgroei, zo blijkt uit cijfers van het CBS.
door. ‘Side by Side’ tekent inmiddels voor 11% van de omzet. Dubbeldeurs koelkasten met de
De omzet van winkels in non-food groeide in 2007 met 3,7%. Deze groei werd vooral gereali-
vriezer aan de onderkant blijven het populairst in Nederland, met een omzetaandeel van 41%.
seerd in de eerste tien maanden van het jaar. In de laatste maanden behaalde de non-food
En er was opnieuw een verbetering in de Energieklasse indeling.
nauwelijks nog omzetgroei. Binnen de non-food realiseerden de winkels in bovenkleding en consumentenelektronica de hoogste omzetgroei.
De vriezers kregen te maken met een daling van de jaarafzet: -2,2%. Hier bleken de extra verkopen in de warme zomer van 2006 niet te evenaren. Met 44% van de omzet in de
HUIZENMARKT
Energieklassen A+ en A++ wordt de algemene trend naar meer efficiëntie ook in dit segment
In het vorige jaarverslag over 2006 meldden we: ‘Omzet bouw in 2006 op recordhoogte’. In 2007
bevestigd.
zette deze stijgende lijn zich door. De positieve trend in het aantal nieuw opgeleverde huizen is een goed teken voor de markt van grote huishoudelijke apparaten; er is volop activiteit als het
KOKEN
gaat om de aanschaf van een keuken.
Kookplaten ontwikkelden zich positief in zowel afzet- als omzetgroei. De fornuizen/ovens groeiden in aantallen en de gemiddelde prijs steeg weer iets. Voor de bijbehorende afzuigkappen rappor-
DE ONTWIKKELING VAN DE PRIJZEN
teren we een groei van slechts 0,2%. Conform de trend in de afgelopen jaren is het aandeel van
De gemiddelde prijs van grote huishoudelijke apparaten is stabiel. De in het algemeen iets
het ‘eiland/schouwkap’ model in 2007 verder gegroeid tot 67% in waarde.
hogere prijs wordt gedrukt door de veranderingen in magnetrons; we zien een hoger volume
De afzet van magnetrons blijft grillig, mede door de verschillende groepen in deze product-
van vrijstaande magnetrons met een lagere gemiddelde prijs. Ook afwasautomaten worden iets
categorie. De vrijstaande magnetrons bogen de negatieve ontwikkeling in 2006 om naar een
goedkoper. We constateren nog steeds dat de consument een aanmerkelijk beter product koopt
stevige groei van 7% in de jaarafzet 2007. De markt voor inbouw magnetrons ontwikkelde zich
tegen -bijna- dezelfde prijs. Een goed voorbeeld blijft de wasautomaat, waarvan de gemiddelde
zeer voorspoedig met een kleine 3% groei in aantallen. In het segment inbouwmagnetrons
10
11
blijft de combinatie compacte oven/magnetron zeer populair. Per saldo gaat de groei van de
OVERLEGSTRUCTUREN
goedkopere vrijstaande modellen gepaard met een daling in prijs. Niettemin is dankzij de 6% afzetstijging de omzet stabiel. DE TECHNISCHE COMMISSIE KLEINE HUISHOUDELIJKE APPARATEN
De Technische Commissie (TC) was in 2007 twee keer in vergadering bijeen. Daarnaast was er
De consument omarmde al in 2006 de betere producten met een fraai design: bijvoorbeeld de
veelvuldig contact met de TC-leden via e-mail.
producten met RVS-look. Het totaal van de kleine huishoudelijke apparaten laat in 2007 nog steeds een bovengemiddelde groei zien van ruim 5,8% in waarde. Innovatieve productconcepten
De TC blijft veel aandacht besteden aan de wijze waarop producten van de leden getoetst worden
leverden daaraan een goede bijdrage. In productgroepen als stofzuigers en kruimelzuigers
aan de geldende wet- en regelgeving. Momenteel zijn de veiligheid en gezondheid van constructie
stimuleerden innovatie en design de omzet. Andere snel groeiende segmenten vinden we in de
en materialen de belangrijkste aandachtspunten. De TC heeft daarover intensief contact met de
persoonlijke verzorging voor zowel mannen als vrouwen. In de veelheid van productgroepen zien
Voedsel en Waren Autoriteit. Aandacht voor het milieu, met name energielabeling, is een tweede
we tal van ontwikkelingen. De eerder gesignaleerde verschuiving naar andere verkoopkanalen
speerpunt. Daarover heeft de TC overleg met de Belastingdienst (Unit MOT/Ordening).
varieert per productgroep; zo krijgen ‘personal care’ producten binnen het drogisterijkanaal langzamerhand een vaste positie. Diverse ‘kitchen’-producten, die al een vaste positie in het
In 2007 heeft de TC beide instanties bezocht. Over het energielabel zijn tijdens deze vergaderin-
huishoudkanaal hadden, vinden we nu ook terug in de food- en doe-het-zelf distributie. In 2007
gen - in detail - de controleprocedures uiteengezet en is een overzicht gegeven van de sancties
introduceerde een koffiefabrikant zijn apparaten ook via het food-kanaal.
bij ongeoorloofde afwijkende declaraties. Komend jaar staan de EU-richtlijnen RoHS en REACH extra in de aandacht. De TC zal de dienst van de Voedsel en Waren Autoriteit, die verantwoorde-
Uit meer dan 26 productgroepen selecteerden we koffiezetters, strijkijzers en stofzuigers. Stuk
lijk is voor materialen, uitnodigen voor een voorlichting.
voor stuk groepen met een lange traditie, en toch zeer sterk in beweging. We zien dat ook buiten de traditionele elektronicawinkels om steeds meer strijkijzers en koffiezetters verkocht worden.
Verder besteedde de TC aandacht aan vergelijkende warenonderzoeken van de Consumentenbond
Maar de betere producten, met een hogere toegevoegde waarde, vinden nog steeds via de
en de Vlehan-gebruikertips voor verschillende producten. Tot slot stonden de gebruikelijke onder-
traditionele handel hun weg naar de consument.
werpen als opleidingsbehoefte, normalisatie, certificatie en CECED-activiteiten op de agenda.
Bij koffiezetapparaten zien we, naast een zeer stevige groei van de nauwkeurig afgemeten ‘pads’ en ‘capsules’ en de bijbehorende apparaten, dat espresso volautomaten hun opmars in de
CONSUMENTENBOND EN VLEHAN
Nederlandse keuken voortzetten. Kijken we naar de landen om ons heen, dan biedt deze
In het afgelopen jaar is een begin gemaakt met de herziening van de Code Vergelijkend
productgroep veel potentieel. Dit blijkt ook uit de waardegroei van het segment ‘espresso
Warenonderzoek. Sinds 2000 was de Code niet herzien. De Consumentenbond heeft de afgelopen
inclusief capsules’: dat steeg naar 39% in 2007. Ten tijde van deze rapportage zijn er diverse
periode de wijze waarop zij haar warenonderzoeken presenteert, uitgebreid. Naast de uitingen
introducties van veelbelovende ‘koffie met verse melk’-apparaten.
in de Consumentengids, worden tests steeds vaker eerst op de site van de Consumentenbond
De voor de Nederlandse markt relatief nieuwe groep strijksystemen zorgde met een groei naar
gepubliceerd. Over de wijze van communiceren naar de leveranciers van deze producten is niets
40% in waarde voor een vergelijkbare ontwikkeling in strijken. En in stofzuigers wordt met een
afgesproken. Steeds vaker constateert de Vlehan dat er onvoldoende overleg is met leveranciers
groot aantal productintroducties een stevige groei in aantallen en omzet gerealiseerd. Ook hier
over de testresultaten. De afspraken hierover moeten worden aangescherpt.
zorgden nieuwe ontwikkelingen voor een aanmerkelijk verbeterd productaanbod, waarbij de
Verder heeft de Vlehan zich ingespannen om in Nederland tot een andere manier van beoordelen
consument een duidelijke voorkeur toont voor nieuwe en betere apparaten.
te komen. Nu wordt er in iedere test één “beste koop” aangewezen, terwijl de puntenaantallen dicht bij elkaar liggen. Wij dringen aan op een systeem zoals dat wordt gebruikt in bijvoorbeeld
De rode draad voor 2007, in zowel grote- als kleine huishoudelijke apparaten, vormde de
Engeland in de Which!. Dat zou in 2008 gerealiseerd moeten zijn, hopen wij.
duidelijke inspanningen van de fabrikant en retailer om betere producten op de markt te brengen. In het jaar van de ‘Inconvenient Truth’’, met de focus op het milieu, was er zelfs een prijswinnen-
UNETO-VNI, FIAR EN VLEHAN
de retailercampagne op dit gebied. Het momentum van de fabrikanten en retailers in de richting
In 2007 hebben Uneto-VNI, Fiar en Vlehan een PR-bureau in de arm genomen voor de communi-
van de energie-efficiëntere apparatuur is zeker voor de grote huishoudproducten een enorme
catie over duurzaamheid, innovatie en wellness. Met dit initiatief willen we meer synergie
plus. De betrokkenheid van de consument kan niet anders dan toenemen, de vervanging van
bereiken in de informatievoorziening van de verschillende organisaties. De eerste stappen op
verouderde apparaten is dan een win-win situatie voor iedereen. En zeker voor het milieu.
dit gebied zijn gezet. In 2008 wordt dit verder uitgewerkt. PR COMMISSIE EN VLEHAN De PR-commissie is het afgelopen jaar een aantal malen bijeengeweest. In de afgelopen jaren lag het zwaartepunt op het verrichten van merkneutrale onderzoeken en het uitgeven van persberichten hierover. In 2007 is een begin gemaakt met een professionele website voor de Vlehan.
12
13
Totale markt groothuishoudelijke apparaten januari - december 2007
2006
handel. Op de site staat tevens de strategie en missie van de Vlehan en informatie voor de detailhandel over innovatie, duurzaamheid en verkoopondersteunende informatie.
17%
droogautomaten
9%
afwasautomaten
9% 19%
koelkasten
Detaillisten kunnen gratis energielabels bestellen via de Vlehan. De bestellingen moesten per
aantallen
aantallen
De site moet één van de speerpunten worden in de communicatie met onze partners, de detail-
wasautomaten
2007 wasautomaten
17%
droogautomaten
9%
afwasautomaten
9%
koelkasten
19%
vriezers
6% 6% 10%
fax te worden gedaan. Dit is, gezien de beschikbaarheid van internet, achterhaald. De nieuwe site biedt aan detaillisten de mogelijkheid sneller en makkelijker online labels te bestellen. vriezers
ENERGIELABELS EN VLEHAN
6% 10%
fornuizen/ovens
magnetrons
13%
magnetrons
14%
afzuigkappen
10%
afzuigkappen
10%
fornuizen/ovens
Vlehan verzorgt het drukken en verspreiden van de energielabels aan de detailhandel. De energielabels worden op een groot aantal producten, namelijk wasautomaten, droogautomaten,
kookplaten
koelkasten en diepvriezers, was-droogcombinaties, afwasautomaten, elektrische ovens en airconditioners aangebracht. De Economische Controle Dienst (ECD) bezoekt ieder jaar detailhandelaren en controleert of de energielabels correct zijn aangebracht. Is dat niet het geval, dan kan de ECD de detaillist verbaliseren. Het is daarom van groot belang voor de detailhandel dat de Vlehan deze
7%
dienst aanbiedt.
kookplaten
3.603 x 1.000
3.682 x 1.000 GROEI
2.2%
2006 waarde
waarde
wasautomaten
2007 22%
22%
droogautomaten
9%
droogautomaten
9%
afwasautomaten
13%
afwasautomaten
13%
koelkasten
19%
koelkasten
19%
vriezers fornuizen/ovens kookplaten magnetrons afzuigkappen
vriezers
5% 8% 8%
fornuizen/ovens kookplaten magnetrons
10%
afzuigkappen
6%
1.660 x 1.000.000
5% 8% 8% 10% 6%
1.703 x 1.000.000 GROEI
14
wasautomaten
2.6% 15
Ik weet nog dat wij v roeger na een verjaardag of kerstdiner nog twee uur in de keuken stonden af te wassen. Nu gaat alles in de vaatwasser en klaar is Kees! Dia ten Ham (1932), Uden
Met slecht weer was het moeilijk de was droog te krijgen. De was hing dan op de overloop en als je de trap opliep kreeg je natte was in je gezicht. Drogen is nu veel eenvoudiger met mij n wasdroger. Wil van Loon (1940), Rotterdam
Een keer per week een grote zinken teil op het vuur en daarna het kokende water in de klokwasautomaat. Centrifugeren deed je zelf door de was door de wringer te halen. Nu kan je elke dag wassen in een handomdraai. Jans Wilcke[Prakken (1923), Renkum
Wasautomaten
Wasautomaten
onderverdeling naar toerentallen
onderverdeling naar energieklasse
2006
< 1.000 tpm 1.001-1.200 tpm
1.201-1.400 tpm 1.201-1.400 tpm
1.401-1.600 tpm
> 1.600 tpm
49%
19%
1.401-1.600 tpm
> 1.600 tpm
0%
energieklasse AAA
6% 59%
energieklasse overigen
627 x 1.000
2007 1.001-1.200 tpm
44%
30%
1.401-1.600 tpm
1% 19%
51%
> 1.600 tpm
1%
361 x 1.000.000
374 x 1.000.000 GROEI
18
3.5%
9% 31%
energieklasse AAA
7%
energieklasse AAB
49%
energieklasse AAC
1%
energieklasse overigen
3%
2007
energieklasse AAA+
13%
energieklasse AAB+
24%
energieklasse AAA
8%
energieklasse AAB
48%
energieklasse AAA+
14%
energieklasse AAB+
36%
energieklasse AAA
8%
energieklasse AAB
39%
energieklasse AAC
0% 3%
28% energieklasse AAC
> 1.600 tpm
energieklasse AAB+
3.0%
waarde
< 1.000 tpm
energieklasse AAA+
645 x 1.000
2006 waarde
waarde
waarde
1% 24%
1% 7%
GROEI
1.201-1.400 tpm
1.401-1.600 tpm
19%
energieklasse AAC
0%
8%
energieklasse AAB+
3.0%
2006
1.201-1.400 tpm
18%
645 x 1.000 GROEI
1.001-1.200 tpm
55%
energieklasse AAA+
energieklasse AAB
627 x 1.000
< 1.000 tpm
2% 25%
2007 aantallen
2% 30%
2006 aantallen
1.001-1.200 tpm
aantallen
aantallen
< 1.000 tpm
2007
1%
energieklasse overigen
1% 6%
energieklasse overigen
361 x 1.000.000
374 x 1.000.000 GROEI
3.5% 19
Droogautomaten
Droogautomaten
condensatie vs luchtafvoer
onderverdeling naar energieklasse
2006
afvoer elektronisch
afvoer tijdgestuurd
9%
condens elektronisch condens elektronisch
condens tijdgestuurd
66%
condens tijdgestuurd
4%
329 x 1.000
73%
condens tijdgestuurd
3%
155 x 1.000.000 GROEI
20
5.5%
82%
1% 1%
energieklasse D
energieklasse overigen
1%
energieklasse overigen
329 x 1.000
341 x 1.000 3.7%
2006 18%
3%
energieklasse A energieklasse B
energieklasse C
2007 2% 9%
4%
energieklasse A energieklasse B
3% 23%
88%
75%
energieklasse overigen
147 x 1.000.000
energieklasse C
1%
energieklasse D condens tijdgestuurd
1% 15%
92%
waarde
afvoer tijdgestuurd
5%
energieklasse B
energieklasse D
7%
waarde
waarde
waarde
afvoer elektronisch
energieklasse A
66%
2007 19%
1% 5%
GROEI
condens elektronisch condens elektronisch
energieklasse B
3.7%
2006
afvoer tijdgestuurd
energieklasse A
energieklasse C
6%
341 x 1.000 GROEI
afvoer elektronisch
21%
2007 aantallen
21%
2006 aantallen
afvoer tijdgestuurd
aantallen
aantallen
afvoer elektronisch
2007
0% 1%
147 x 1.000.000
energieklasse C
74%
energieklasse D
0%
energieklasse overigen
0%
155 x 1.000.000 GROEI
5.5% 21
Afwasautomaten
Afwasautomaten
onderverdeling naar vrijstaand - inbouw
onderverdeling naar energieklasse
2006
2007
70%
30%
in- onderbouw
70%
energieklasse AAA
77%
energieklasse AAB
12%
energieklasse AAC energieklasse ABB energieklasse ABC energieklasse overigen
331 x 1.000
353 x 1.000 GROEI
20%
22
energieklasse AAC
1% 6%
energieklasse ABC
0% 2% 1% 4%
in- onderbouw
80%
225 x 1.000.000
energieklasse ABB
energieklasse overigen
353 x 1.000 6.5%
2007 82%
energieklasse AAB
10%
energieklasse AAC
energieklasse overigen
3.8%
1% 3%
energieklasse AAA
energieklasse ABC
GROEI
9%
energieklasse AAA
89%
energieklasse AAB
7%
1% 3%
energieklasse AAC
0% 2%
1% 3%
energieklasse ABC
waarde
vrijstaand
energieklasse ABB
217 x 1.000.000
energieklasse AAB
2006 waarde
80%
waarde
waarde
in- onderbouw
84%
GROEI
2007 20%
energieklasse AAA
331 x 1.000
6.5%
2006 vrijstaand
2007 aantallen
in- onderbouw
vrijstaand
aantallen
30%
aantallen
aantallen
vrijstaand
2006
energieklasse ABB
energieklasse overigen
217 x 1.000.000
1% 1%
225 x 1.000.000 GROEI
3.8% 23
Ik heb uren groenten en fruit in staan maken. Daarna tientallen weckpotten vullen, zodat wij in de winter ook voldoende groente en fruit voorhanden hadden. Wat was ik blij met de komst van de v riezer. Nu gaat alles in Tupperware bakjes en in de v riezer. Gerda van der Scheur]Van Ruiswijk (1933), Veenendaal
Koelkasten
Koelkasten
onderverdeling naar segmenten
onderverdeling naar energieklasse
2006
9%
2 deurs vriezer onder
35%
Side by Side 3 + deurs
1 deurs kastmodel >90cm
17%
2 deurs vriezer boven
36%
4% 0%
7% 41%
41%
3 + deurs
0%
3 + deurs
321 x 1.000.000 0.1%
B
5%
1%
energieklasse overigen
0%
energieklasse overigen
688 x 1.000 -0.6%
A++ A+
2007 1% 24%
A++ A+
1% 28%
21%
2 deurs vriezer onder
9%
GROEI
21%
6%
Side by Side
1% 24%
7%
B
2006
2 deurs vriezer boven
Side by Side
A+
70%
70%
waarde
1 deurs tafelmodel
A++
A A
GROEI
1 deurs kastmodel >90cm
22%
1% 21%
692 x 1.000
waarde
21%
321 x 1.000.000 26
2 deurs vriezer onder
2007 waarde
waarde
2 deurs vriezer onder
A+
-0.6%
2006
2 deurs vriezer boven
9%
3 + deurs
A++
17%
688 x 1.000 GROEI
1 deurs kastmodel >90cm
34%
2 deurs vriezer boven
Side by Side
3% 0%
692 x 1.000
1 deurs tafelmodel
1 deurs tafelmodel
2007 aantallen
36%
2006 aantallen
1 deurs kastmodel >90cm
aantallen
aantallen
1 deurs tafelmodel
2007
A
70%
B
4%
A
68%
B
3%
energieklasse overigen
0%
11% 0%
energieklasse overigen
1%
321 x 1.000.000
321 x 1.000.000 GROEI
0.1% 27
Vriezers
Vriezers
onderverdeling naar type
onderverdeling naar energieklasse
2006
kast
85%
14%
energieklasse A++
26%
energieklasse A
56%
4% 0%
energieklasse C
3% 0%
13%
28
-0.4%
228 x 1.000 -2.2%
kast
87%
2007
energieklasse A++
12 2%
energieklasse A+
29%
energieklasse B
GROEI
energieklasse overigen
2006
kist
87 x 1.000.000
55%
energieklasse C
energieklasse A
87 x 1.000.000
energieklasse A
8%
waarde
87%
26%
energieklasse B
GROEI
waarde
kast
waarde
waarde
13%
energieklasse A+
7%
233 x 1.000
2007
kist
8%
energieklasse B
-2.2%
2006
energieklasse A++
86%
228 x 1.000 GROEI
7%
energieklasse A+
energieklasse overigen
233 x 1.000
2007 aantallen
kist
2006 aantallen
kast
15%
aantallen
aantallen
kist
2007
energieklasse A++
14%
energieklasse A+
30%
energieklasse A
50%
energieklasse B
5% 1% 0%
51%
6%
energieklasse C
2%
energieklasse C
energieklasse overigen
0%
energieklasse overigen
87 x 1.000.000
87 x 1.000.000 GROEI
-0.4% 29
Inbouw kookplaten
Fornuizen & ovens
onderverdeling naar energiebron
onderverdeling naar inbouw en vrijstaand
2006
33%
gas
66%
68%
mix
0%
252 x 1.000
vrijstaand
50%
inbouw
50%
vrijstaand
47%
mix
1%
130 x 1.000.000
47%
mix
2%
135 x 1.000.000 GROEI
30
gas
4.2%
2007 waarde
51%
inbouw gas
51%
3.8%
2006 waarde
waarde
waarde
elektrisch
49%
209 x 1.000 GROEI
2007 52%
inbouw
202 x 1.000
3.2%
2006
vrijstaand
1%
260 x 1.000 GROEI
elektrisch
elektrisch
2007 aantallen
mix
32%
2006 aantallen
gas
aantallen
aantallen
elektrisch
2007
44%
vrijstaand
42%
inbouw
58%
56%
122 x 1.000.000
128 x 1.000.000 GROEI
5.4% 31
Katoen was een crime om kreukv rij te krijgen. Tegenwoordig is alles “in no time ” klaar en kan zo de kast in. Corrie van Westbroek. Den Held (1924), Voorburg
Als ik moest overwerken en laat thuiskwam stond er een koud bord klaar. Sinds de komst van de magnetron kreeg ik eindelijk een warme maaltijd. Een keer per week gingen de kleden over de balk in de tuin en ging de mattenklopper er over heen. Dat gesjouw met die kleden viel niet mee. Nu pak ik de stofzuiger en ben in uurtje klaar. Jans Wilcke]Prakken (1923), Renkum
Berend.Jan van Enst (1935), Voorburg
Afzuigkappen
Magnetrons
onderverdeling naar segmenten
onderverdeling naar segmenten
2006
vrij/onderbouw
geïntegreerd geïntegreerd
20% inbouw
inbouw
6% 40%
9%
geïntegreerd
3%
vlakscherm
17%
inbouw
6% 65%
combimagnetron
108 x 1.000.000 GROEI
1.9%
2007 81%
combimagnetron
78%
magnetron + grill
7%
15% 6% 67%
magnetron
106 x 1.000.000
5.8%
waarde
2%
vrij/onderbouw
waarde
10%
37%
500 x 1.000
2006
magnetron + grill
34
8%
magnetron
37%
473 x 1.000
2007
schouw/eilandmodel schouw/eilandmodel
magnetron + grill
7%
GROEI
waarde
waarde
inbouw
55%
43%
0.2%
2006
vlakscherm
7%
365 x 1.000 GROEI
geïntegreerd
combimagnetron
18%
magnetron
364 x 1.000
vrij/onderbouw
56%
4%
magnetron + grill schouw/eilandmodel
schouw/eilandmodel
combimagnetron
4% vlakscherm
vlakscherm
28%
2007 aantallen
30%
2006 aantallen
aantallen
aantallen
vrij/onderbouw
2007
4% magnetron
15%
159 x 1.000.000
15%
160 x 1.000.000 GROEI
0.5% 35
Stofzuigers
Strijkijzers
onderverdeling naar segmenten
onderverdeling naar segmenten
2006
< 1200 WATT 1201 - 1300 WATT 1301 - 1400 WATT
4% 12%
1401 - 1500 WATT
1601 - 1700 WATT
6%
1601 - 1700 WATT
1701 - 1800 WATT
38%
1401 - 1500 WATT 1501 - 1600 WATT
1501 - 1600 WATT
1701 - 1800 WATT
1801 - 2000 WATT 1801 - 2000 WATT
1601 - 1700 WATT 1701 - 1800 WATT
1801 - 2000 WATT
2001 WATT >
1301 - 1400 WATT
2% 6%
1401 - 1500 WATT 1501 - 1600 WATT
4% 37%
1601 - 1700 WATT 1701 - 1800 WATT
2001 WATT >
26%
stoomstrijkijzers
strijksystemen
reis/droog strijkijzers
133 x 1.000.000 36
2% 4% 4% 28% 16%
14%
145 x 1.000.000 GROEI
2% 1% 17%
1801 - 2000 WATT
20%
8.3%
13% 6%
3.8%
2007 waarde
1501 - 1600 WATT
1201 - 1300 WATT
strijksystemen
reis/droog strijkijzers
2006 waarde
1401 - 1500 WATT
< 1200 WATT
81%
924 x 1.000 GROEI
2007 2% 1% 14%
7%
960 x 1.000
5.7%
waarde
waarde
1301 - 1400 WATT
10%
22%
1156 x 1.000
2006 1201 - 1300 WATT
strijksystemen
stoomstrijkijzers
17%
reis/droog strijkijzers
1094 x 1.000
< 1200 WATT
83%
6% 33%
10%
GROEI
stoomstrijkijzers
2% 8%
18% 2001 WATT >
2001 WATT >
3% 1% 8%
2007 aantallen
1301 - 1400 WATT
3% 1% 8%
2006 aantallen
1201 - 1300 WATT
aantallen
aantallen
< 1200 WATT
2007
65%
stoomstrijkijzers
59%
strijksystemen
39%
33%
reis/droog strijkijzers
2%
42 x 1.000.000
2%
45 x 1.000.000 GROEI
6.4% 37
Koffiezetapparaten onderverdeling naar segmenten
2006
espresso ( incl “capsules” )
aantallen
aantallen
dripfilter ( incl “pads” )
2007 90%
10%
espresso ( incl “capsules” )
1421 x 1.000
2007 waarde
waarde
69%
dripfilter ( incl “pads” )
61%
espresso ( incl “capsules” )
39%
31%
104 x 1.000.000
129 x 1.000.000 GROEI
38
13%
1.5%
2006
espresso ( incl “capsules” )
87%
1443 x 1.000 GROEI
dripfilter ( incl “pads” )
dripfilter ( incl “pads” )
24.7%
Met verjaardagen was je tijden bezig met koffiezetten. L iters water koken en dan opschenken. Nu kan ik kiezen of ik een pot of een kopje koffie zet. Bep Staal.Van Veen (1946), Den Haag
LEDENLIJST
LEDENLIJST
ASKO NEDERLAND B.V.
DAEWOO ELECTRONICS EUROPE GMBH
FAGOR BENELUX B.V.
JURA NEDERLAND B.V.
Sasdijk 14a
Sportlaan 255
Produktieweg 16
Platinastraat 87
8281 BM GENEMUIDEN
3364 DK SLIEDRECHT
2404 CC ALPHEN AAN DEN RIJN
2718 ST ZOETERMEER
Postbus 137
Postbus 94
telefoon +31 172 - 24 33 55
Postbus 494
8280 AC GENEMUIDEN
3360 AB SLIEDRECHT
fax +31 172 - 24 47 30
2700 AL ZOETERMEER
telefoon +31 38 - 385 40 26
telefoon +31 184 - 43 41 61
www.fagor.nl
telefoon +31 79 - 330 07 90
fax +31 38 - 385 68 65
fax +31 184 - 43 41 69
www.asko.nl
www.daewoo-electronics.com
fax +31 79 - 330 07 99 GLEN DIMPLEX BENELUX B.V.
www.jura.nl
Antennestraat 84 ASOGEM NEDERLAND B.V.
DE LONGHI NEDERLAND B.V.
1322 AS ALMERE
LG ELECTRONICS BENELUX
Signaalrood 21
Claudius Prinsenlaan 128a
telefoon +31 36 - 538 70 40
Veluwezoom 15
2718 SH ZOETERMEER
4818 CP BREDA
fax +31 36 - 538 70 40
1327 AE ALMERE
Postbus 41
telefoon +31 76 - 523 36 00
www.glendimplex.nl
telefoon +31 36 - 547 77 77
2700 AA ZOETERMEER
fax +31 76 - 522 88 86
telefoon +31 79 - 363 73 10
www.delonghi.com
GROUPE SEB NEDERLAND B.V.
fax +31 79 - 342 21 92
www.kenwoordworld.com
Generatorstraat 6
fax +31 36 - 547 87 89
www.asogem.nl
www.lge.nl
3903 LJ VEENENDAAL
LSY COMPANIES BVBA
DYSON B.V.
Postbus 238
Rue de Mont des Carliers 15
BURAM ELECTRO B.V.
Keizersgracht 209
3900 AE VEENENDAAL
B-7522 Blandain/Tournai
Handelsweg 30
1016 DT AMSTERDAM
telefoon +31 318 - 58 24 24
België
1422 DW UITHOORN
telefoon +31 20 - 521 98 90
fax +31 318 - 55 46 58
telefoon +32 69 - 34 33 00
Postbus 74
fax +31 20 - 521 98 99
www.tefal.nl
fax +32 69 - 34 33 13
1420 AB UITHOORN
www.dyson.nl
www.krups.nl
www.ge.com
www.rowenta.nl
telefoon +31 297 - 23 99 99
MICAVE B.V.
fax +31 297 - 23 99 20
EDY NEDERLAND
www.koelen.nl
Ambachtsmark 9
INDESIT COMPANY NEDERLAND
Schimminck 10a
1355 EA ALMERE
Veldzigt 22
5301 KR ZALTBOMMEL
CANDY HOOVER NEDERLAND
Postbus 50043
3454 PW DE MEERN
Postbus 2086
Kryptonweg 8
1305 AA ALMERE
Postbus 52
5300 CB ZALTBOMMEL
3812 RZ AMERSFOORT
telefoon +31 36 - 531 44 84
3454 ZH DE MEERN
telefoon +31 418 - 54 05 05
Postbus 763
fax +31 36 - 531 92 72
telefoon +31 30 - 669 29 00
fax +31 418 - 54 05 06
3800 RZ AMERSFOORT
www.EDY.nl
fax +31 30 - 669 29 97
www.micave.nl
www.indesit.nl
telefoon +31 033 - 422 40 00
MIELE NEDERLAND B.V.
fax +31 033 - 422 40 15
ELECTROLUX HOME PRODUCTS (NEDERLAND) B.V.
www.candyhoover.nl
Vennootsweg 1
ITHO HOLDING B.V.
De Limiet 2
2404 CG ALPHEN AAN DEN RIJN
Admiraal de Ruyterstraat 2
4131 NR VIANEN
Postbus 120
3115 HB SCHIEDAM
Postbus 166
2400 AC ALPHEN AAN DEN RIJN
Postbus 21
4130 ED VIANEN
telefoon +31 172 - 46 84 68
3100 AA SCHIEDAM
telefoon +31 347 - 37 89 11
fax +31 172 - 46 85 23
telefoon +31 10 - 427 85 00
fax +31 347 - 37 82 90 www.miele.nl
www.aeg.nl
www.electrolux.nl
fax +31 10 - 427 88 88
www.mijnapparaten.nl
www.zanussi.nl
www.itho.nl
www.mijnservice.nl
42
43
LEDENLIJST
SAMENSTELLING BESTUUR
PHILIPS NEDERLAND B.V.
SMEG NEDERLAND B.V.
S.A.J. DE ROOS DIRECTEUR
B.J. IN ‘T VELD
Boschdijk 525
Veemkade 384
Vlehan
Siemens Nederland N.V.
5621 JG EINDHOVEN
1019 HE AMSTERDAM
Boerhaavelaan 40
Werner von Siemensstraat 1
Postbus 90050
telefoon +31 20 - 449 01 20
2713 HX ZOETERMEER
2712 PN ZOETERMEER
5600 PB EINDHOVEN
fax +31 20 - 358 26 40
Postbus 190
Postbus 16068
telefoon +31 40 - 279 11 11
www.smeg.nl
2700 AD ZOETERMEER
2500 BB DEN HAAG
telefoon +31 79 - 353 13 72
telefoon +31 70 - 333 32 10
VESTEL BENELUX B.V.
fax +31 79 - 353 13 65
fax +31 70 - 333 39 60
Rivium Boulevard 27
www.vlehan.nl
www.siemens.nl/huishouden
fax +31 40 - 278 82 35 www.philips.nl PROCTER & GAMBLE NEDERLAND B.V.
2909 LK CAPELLE AAN DEN IJSSEL
Watermanweg 100
telefoon +31 10 - 235 10 06
J.H.W. VERHOEVEN PENNINGMEESTER
J.J. BOSMA
3067 GG ROTTERDAM
fax +31 10 - 235 10 03
Philips Nederland B.V.
Whirlpool Nederland B.V.
Postbus 1345
www.vestel.nl
Boschdijk 525
Heerbaan 50-52
3000 BH ROTTERDAM
5621 JG EINDHOVEN
4817 NL BREDA
telefoon +31 10 - 286 33 27
WHIRLPOOL NEDERLAND B.V.
Postbus 90050
Postbus 7112
fax +31 10 - 286 31 51
Heerbaan 50-52
5600 PB EINDHOVEN
4800 GC BREDA
www.pg.com
4817 NL BREDA
telefoon +31 40 - 279 11 11
telefoon +31 76 - 530 65 30
Postbus 7112
fax +31 40 - 278 82 35
fax +31 76 - 530 65 39
SAMSUNG ELECTRONICS NEDERLAND B.V.
4800 GC BREDA
www.philips.nl
www.whirlpool.nl
Olof Palmestraat 10
telefoon +31 76 - 530 65 30
2616 LR DELFT
fax +31 76 - 530 65 39
E.R. VAN DER WOLDE
Postbus 681
www.whirlpool.nl
Miele Nederland B.V.
F.A. TWEEBEEKE VOORZITTER
2600 AR DELFT
www.bauknecht.nl
De Limiet 2
Willem van Rijn Huishoud-elektro B.V.
4131 NR VIANEN
Burgemeester Stramanweg 122
telefoon +31 15 - 219 61 00
www.bauknecht.nl
fax +31 15 - 219 63 00
WILLEM VAN RIJN HUISHOUD-ELEKTRO B.V.
Postbus 166
1101 EN AMSTERDAM
www.samsung.nl
Burgemeester Stramanweg 122
4130 ED VIANEN
Postbus 22525
1101 EN AMSTERDAM ZUIDOOST
telefoon +31 347 - 37 89 11
1100 DA AMSTERDAM
SIEMENS NEDERLAND N.V.
Postbus 22525
fax +31 347 - 37 82 90
telefoon +31 20 - 430 45 00
Werner von Siemensstraat 1
1100 DA AMSTERDAM ZUIDOOST
www.miele.nl
fax +31 20 - 430 44 00
2712 PN ZOETERMEER
telefoon +31 20 - 430 45 00
www.bosch.nl
Postbus 16068
fax +31 20 - 430 44 00
www.neff.nl
2500 BB DEN HAAG
www.bosch.nl
www.solitaire.nl
telefoon +31 70 - 333 22 70
www.neff.nl
fax +31 70 - 333 39 60
www.solitaire.nl
www.siemens.nl/huishouden
44
45
met medewerking van
UITGAVE VLEHAN Vereniging leveranciers van Huishoudelijke Apparaten Nederland APRIL 2008 BEZOEKADRES Boerhavelaan 40 2713 HX ZOETERMEER POSTADRES Postbus 190 2700 AD ZOETERMEER TELEFOON +31 (0)79 - 353 13 72 FAX +31 (0)79 - 353 13 65 E-MAIL
[email protected] WEBSITE www.vlehan.nl
ONTWERP 52 graden noorderbreedte www.52graden.com DRUKKERIJ druno en dekker MARKTANALYSE GfK
46 46
47
.Vlehan 2007.