Viola Leonarda Judith Bosch en Duin Terwijl Nederland bedekt was met een laag ijzel werd midden in de nacht Viola geboren,. Zo klein, zo heel heel mooi. Op oudejaarsdag werd ze gedoopt in de Christengemeenschap met het zout, de as en het water. Hier kreeg ze Maria en Philipp als haar peten. Deze twee bijzondere mensen hebben haar gedurende haar hele leven liefdevol omringt en behoedzaam begeleid. Lodewijk was vanaf haar geboorte onafscheidelijk van z’n zusje en hielp mee om haar te verzorgen. Dit werd de innige band, waar ze altijd op kon blijven bouwen. Wernstein Viola was goed een half jaar oud toen ze ging verhuizen naar Wernstein. De verandering van klimaat en het leven in een bergachtige omgeving deed haar fysieke lijfje goed. Frido werd geboren, Viola had het liefst bij hem in de wieg geslapen. Ze was van het begin af aan op hem verliefd en ze was oh zo zorgzaam voor deze broer. Prötschenbach Er kwam weer een verhuizing, dit keer een klein stukje buiten Wernstein in Prötschenbach. Een eeuwenoud herdershuis met een groot erf met een hele oude kastanjeboom, een stal met noorse fjørdepaarden. In de prachtige moestuin en in de hele grote bloemenweide wemelde het van kleine kruip- en vliegbeestjes waar Viola naar hartelust mee speelde.. Toen mocht Viola voor het eerst mee met Lodewijk naar de peuterklas. Ze kwam helemaal opgewekt thuis met haar nieuwe ontdekking: “Allemaal meisjes!” Elke volgende peuterklasdag vertelde ze thuis honderduit over al die meisjes, ze genoot. Na drie maanden kwam de peuterjuf met haar zorg: Viola doet niet mee in de groep, ze is zo stilletjes en ze praat niet….. hoe herkenbaar! Want Viola kijkt, ze neemt alles in zich op en wacht af en dat doet ze heel aandachtig, heel verstild. Lukas werd geboren en Viola was vanaf die dag een rasechte poppenmoeder, maar vooral ook een moedertje voor dit kleine broertje. Wernstein Na Prötschenbach kwam ze in Wernstein in het “Untere Schloss” te wonen. Hier werden Viola en haar broers ernstig ziek van de kinkhoest, net zoals alle kinderen in de omgeving. Vanuit het slot gingen ze dagelijks naar het grote bos, waar werd geklauterd, gezongen, gedanst, geslapen en de natuur ontdekt. Viola speelde veel met Julia, Fiona en Maya, kinderen van boeren en tuinders. Met haar broers speelde ze graag in de grote zandbak op het pleintje voor het slot. Nurnberg De volgende woonplaats werd Nurnberg. Een grote stad, waar Viola naar de kleuterklas ging. Het was een hele overgang van het platteland naar de grote stad. De weg naar school liep Viola altijd af vergezeld van de schaterlachende Annegret. Hier sloot Viola ook haar eerste hechte vriendschap met Alicia. Samen waren ze ondeugend en deden ze “jongensdingen”. In de Nürnberger Tiergarten sloot Viola haar vriendschap met de eekhoorns! Zij zijn altijd haar lievelingsdier gebleven. Menigmaal droomde ze ervan zelf zo’n mooi eekhoorntje te zijn. De zomer in Vor-Arlberg was voor haar als in het paradijs. Ze kwam er vaak bij Maria en Mario en hun Emanuel op de berg de Morgengab.
1
Almelo Het vertrek naar Nederland door de scheiding was een droevige tijd voor de inmiddels vierjarige Viola. Het logeren bij opa en oma en bij Margreet en Joop was voor haar vooral verwarrend. Gelukkig kwam er snel een huis in Almelo, waar Viola weer samen met haar broers langzaam maar zeker ging wennen aan de nieuwe familiesituatie. Marjolijn werd haar hartsvriendin! Een prachtig stel, waar iedereen van genoot. Er werd over een weer gelogeerd. Samen giechelen om alles, samen spelen, samen geheimpjes verzinnen en eindeloos samen parfum maken van rozenblaadjes. Viola had een eigen plekje in de tuin, een wilde bloemen weide, haar domein. Vanaf dan heeft Viola haar verjaardagspartijtjes zonder haar broers gevierd, er werden alleen maar meisjes uitgenodigd. Elk feestje bereidde Viola zorgvuldig voor. Ze vergat geen detail en wist precies wie ze een plezier deed om het feestje mee te vieren. Groningen Weer een verhuizing, dit keer naar Groningen. Johanna en Nikola werden haar eerste Groningse vriendinnetjes. De klas ontving haar met open armen, de kinderen waren op haar komst voorbereid door hun juf, die Viola’s juf uit Almelo goed kende. Hier was Viola heel snel omringt door veel schoolvriendinnen. Josanne, Gundalyn, Irene, Talitha, Lidewij, Willemijn, Roswitha, Astrid, maar bovenal haar intieme vriendin Ottilie. Menigmaal logeerde ze bij haar en zo ontstond er uit de vriendschap met Ottilie een heel bijzondere band. Ze was al snel kind aan huis bij Leonie en Gerrit. Kind aan huis werd ze samen met Lukas bij Puck en Paul. Viola heeft in Groningen ook genoten van het samenzijn met Ric, Anneke en Roderic die vaak op Viola en haar broers pasten. Met opa Arent bereide ze haar eerste spreekbeurt over de eekhoorn grondig voor. De klas luisterde ademloos naar haar. In deze tijd leerde Viola fluit spelen bij Jan-Kees. Ze componeerde meteen prachtige liedjes. Samen met Irene was ze in de buurt een heel beroemd zangduo tijdens het Sint Maarten feest. Viola wilde euritmiste worden, ze oefende dagelijks in huis prachtige dansen door haar zelf bedacht. Maar in fysiek opzicht was Groningen voor Viola ook een zware tijd. Ze kreeg last van haar hart en daar heeft ze zich dapper tegen geweerd. Brachenreuthe Begin jaren ‘90 mochten de kinderen kiezen waar de volgende verhuizing hen zou brengen, dat werd de Bodensee . Dáar wilden ze wonen. In Brachenreuthe sloot Viola die nu 12 jaar is, direct vriendschap met Katharina, Dorothée en Seraina. Op school werd Regine haar hartsvriendin. Ze voelde zich wonderwel snel op haar gemak in Duitsland en ook met de Duitse taal. Vooral het subtropische zomerklimaat was voor Viola heerlijk. Vanaf dit moment heeft haar hart haar niet meer geplaagd, ook dankzij Peter, die haar als arts zo goed kon ondersteunen. Viola hechtte veel waarde aan de band met haar vader, Valeska en zijn nieuwe gezin. Met grote regelmaat reisde ze af naar Duitsland en sloot haar drie mooie zusjes Maya, Jorien en Mirka in haar hart. Föhrenbühl Na een kort verblijf in het Schweizerhaus kwam de verhuizing naar Föhrenbühl. Het gezin ging een paar 100 meter hoger wonen en vanaf dat moment kon Viola zonder hartmedicatie leven. Samen met Regina werd Viola voorbereid op de jeugdwijding in de Christengemeenschap. Met veel toewijding, aandachtigheid en blijheid heeft zij deze stap gemaakt.
2
Op school in de klas van Herr Gudelius was voor Viola een heel goede tijd. Ze heeft hier alle ruimte gekregen om in haar eigen tempo haar bijzondere talenten te ontwikkelen. Ze werd een stevige meid, een giechelende bakvis met pretoogjes en piepkleine Viola-streken. Regelmatig werd de Morgengab bezocht om even te genieten van Mario’s prachtige verhalen en Maria’s mooie tuin. Met z’n allen kleien in Maria’s atelier, daar maakte ze de schildpadjes voor oma Riny. En toen was ze met haar moeder en haar broers op vacantie op Vlieland…..en haar leven kreeg alweer een heel andere wending. Er volgde al snel een verhuizing, terug naar Nederland Apeldoorn Hier noemde Viola zich vanaf de eerste dag Viola Evers. Viola, een meisje van vijftien heeft er nu plots twee zussen bij, Sonja en Ilse en een vierde broer Leon. Ook heeft ze langzaam kunnen wennen aan Herman. Waar ze geen moment aan hoefde te wennen was oma Jo, die sloot haar direct in haar warme hart.. Ze heeft zo genoten van haar nieuwe familie, van de vakanties, op de fiets of op de ski’s. Ze ging naar de vrije School in Zuthphen en kwam bij haar oude klasgenootjes uit Almelo. Maar Viola vond geen aansluiting meer bij de klas en ook niet bij de school. Ze maakte de overstap naar het VMBO. Een heel fijne stap voor haar, omdat het leren concreet was en de methodes bij haar mogelijkheden aansloten. Het was ook een grote stap. Tot nu toe was ze op vrije scholen geweest, nu kwam ze terecht in een school waar ook agressie soms een rol speelde. Dit kon ze wonderwel goed hanteren. In haar vrije tijd speelde ze volleybal en ook speelde ze veel op de dwarsfluit die ze samen met tante Marion heeft uitgezocht. Het geld voor de dwarsfluit had ze zelf verdiend als krantenmeisje. Op het VMBO deed Viola de richting verzorging. Maar na een stage in een kinderdagverblijf werd duidelijk dat ze dit werk niet moest gaan doen. Ze was zeer talentvol in de omgang en zorg voor de kinderen, maar ze had geen talent om met de ouders om te gaan. En dat hoort nu eenmaal bij dit beroep. In haar examentijd hoorde ze van buurvrouw Hens over de mogelijkheid om voor een jaar naar een Volkshogeschool in Noorwegen te gaan. “Dat wil ik” zei ze resoluut op z’n Viola’s. En nog geen 3 maanden later was Viola in Noorwegen. Voor het eerst uit huis. Førde Op de Sunfjørd Folkhogskule heeft ze een jaar genoten van alles wat Noorwegen haar gaf. Mariann werd haar vriendin en met de dwarsfluitvriendin gaf ze benefiet concertjes . Tijdens de Noorse schoolvakanties was ze welkom bij Anne en Nils, die haar direct in hun hart sloten. Binnen een half jaar sprak en schreef ze Noors. Een taal die haar zo eigen is geworden. Hier in Førde heeft ze besloten dat ze naar de Warmonderhof wilde om BD-tuinder te worden, met als doel kruiden te kweken en verzorgen. Dronten Even is Viola terug op de Canadalaan, voordat ze kon beginnen op de Warmonderhof. Het bleek al snel dat dit de juiste beroepskeuze was. Ze vond op haar manier aansluiting bij haar klasgenoten. De vriendschap met kamergenote Anne groeide en groeide tot de warme en innige band van nu. In het studentenhuis leefde ze samen met Job, Ravi, Benjamin, Johan, Myrthe en Anne. Dat was voor Viola een hele steun. Hoogtepunten waren de feesten, de opvoering van Peer Gynt en de diploma uitreiking. Deze school is altijd een thuishaven gebleven voor Viola, daar was ze in haar element, ze kon er zijn wie ze was. Een jonge vrouw, die het liefst voor bloemen en planten zorgt. Die het liefst in verbondenheid met de natuur leeft. Die geniet van de gezelligheid om haar heen, een stille metgezel voor anderen.
3
Bad Böll Na de Warmonderhof komt de vijfentwintig jarige Viola weer even terug in Apeldoorn en gaat op zoek naar een baan als gediplomeerd BD-tuinder. Met hulp van Eva en Jörn solliciteerde ze bij de WALA en kreeg de baan van haar leven. Er volgt weer en verhuizing, nu naar Zell unter Aichelberg, waar ze een appartement kreeg in het huis van Udelgard en Siegfried. Ze sloot vriendschap met tuincollega Sybille. Viola heeft hier met al haar toewijding en liefde gewerkt. Ze werd een ware ambassadeur voor WALA producten. In haar vrije tijd maakte ze haar tweede marionettenpop, het lappenmeisje. Samen met Udelgard hielp ze mee met de marionettentheatervoorstellingen in de Christengemeenschap. Werk in de WALA-tuinen is zwaar, daar komt Viola achter. De zware grond, het vroege opstaan, de lange dagen maken, de fysieke arbeid, alles bij elkaar is het teveel voor Viola . Dit was de reden dat ze vertrok naar de Calendulatuin in Stuttgart. Stuttgart Dat werd een eenzame tijd voor Viola. Voor het eerst in haar leven was ze in een situatie waarin ze niet beschermd was, waarin ze eenzaam was, waarin ze haar draai niet kon vinden en waar ze niet werd gezien met al haar talenten. Haar toewijding, aandacht en zorg voor de planten zette ze toch onverminderd voort. Maar er was een ogenblik waarop pijnlijk duidelijk werd dat Viola deze plek snel moest verlaten. Viola kwam terug naar Nederland, terug naar huis. Apeldoorn Gelukkig kon ze die zomer haar zinnen verzetten. Samen met al haar broers, zussen en aanhang en Herman maakte ze een grote reis naar Indonesie. Wat heeft ze daar van genoten! Vanuit Apeldoorn vond ze haar weg naar Punthorst waar ze op de Zonnehorst ging wonen en werken. Bij Henk en Hillie vond ze weer een vertrouwde veilige haven. Beiden hadden door dat ze met een bijzondere meid met eigen wijsheden van doen hadden.. Nog een keertje op vakantie, nu met Lodewijk naar Kopenhagen. Ze waren wel toe aan een verzetje. Lodewijk zal haar herinneren zittend in de zweefmolen in Tivoli, stralend van plezier. Ze had pech met het vinden van een eigen woning, maar er werd steeds een oplossing gevonden voor tijdelijk onderdak. Eerst op de Zonnehorst en later op de Koggekade bij Leon en WiNda. Eindelijk kreeg ze een ecologisch gebouwd appartement toegewezen op de Tiendschuurstraat in Zwolle. Ze werkte mee in de tuingroep voor een mooie leefomgeving. Het was haar eerste eigen thuis, maar voor heel eventjes. De tuingroep heeft nu voor haar viooltjes geplant, onder haar huisje, als blijvende herinnering aan haar. Voor de laatste keer kwam Viola weer thuis in Apeldoorn, nu omdat ze ongeneeslijk ziek bleek te zijn. Ook in de laatste weken van haar leven was Viola, zoals ze al negenentwintig jaar was. Elke stap was concreet en werd gevolgd door innerlijke groei en berusting. Zij nam het initiatief voor elke volgende fase in de epiloog van haar leven en wij konden en mochten haar daarin volgen. Het waren de artsen die Viola nodig had, zowel aan het begin van haar leven als aan het einde van haar leven. Op het laatst werd ze bijgestaan door huisarts dr. van Empel, de antroposofische arts dr. Slot en haar peettante Maria. Viola heeft hen steeds ook letterlijk bedankt! In de laatste week heeft ze gevraagd om het laatste sacrament en ze ontving de zalving met olie van de priester.
4
Haar vertrek Viola heeft ons allemaal laten ervaren dat je zonder angst, zonder strijd en zonder verdriet de dood kunt nemen zoals die is; als iets van jezelf. Viola besloot dan ook om er iets van haarzelf van te maken. Ze heeft stapje voor stapje afscheid genomen van haar leven, samen met haar ouders, al haar broers en zussen en haar hartsvriendinnen. Viola is ook stapje voor stapje van ons vertrokken en op reis gegaan. Ze is rustig gestorven in haar slaap zoals ze zich dat altijd al had voorgesteld. Haar hele leven lang nam ze ook een persoonlijk geheimpje mee, een stukje Viola waar niemand toegang toe kreeg. Iets zo eigens, ongenaakbaar en mooi. Wie het zag kon er intens van genieten. Een stukje Viola, puur, lief en onaantastbaar. Een stukje Viola dat we respecteerden, wat we voor altijd zullen koesteren en oh zo lief hebben. C:\Users\lodewijk\AppData\Local\Temp\biografie Viola 2008-07-07-2.doc
5
