GESNEUVELDE STRIJDERS IN DE "GROOTE OORLOG"
Josephus Remigius Stockmans (1892-1914) 1e Gidsen 1e Eskadron Eddy Exelmans Bij
de
gesneuvelde
militairen
op
het
vijfde in de rij nadat een naamgenoot reeds eerder
oorlogsmonument op de Markt in Zichem staat de
op de leeftijd van anderhalf jaar was overleden.
naam R. Stockmans. Deze naam klinkt niet erg
De ouders waren landbouwer maar blijkbaar ook
Kempens. En inderdaad, de over-overgrootvader
herbergier.
van Remi Stockmans was geboren in St.-AgathaRode maar uitgeweken naar Kiezegem. Diens zoon is
terecht
gekomen
in
Scherpenheuvel
Hierbij de 9 kinderen:
en
1. Maria Leonia Stockmans, geboren op
Ludovicus, de vader van Remi, is geboren in
04-12-1885 in Zichem en gehuwd met
Scherpenheuvel en getrouwd in Zichem waar ook
Felix Victor Polaster
zijn kinderen zijn geboren.
2. Maria Theresia Prudentia Stockmans, geboren op 12-04-1887 in Zichem en gehuwd met Remigius Roskin 3. Remigius Stockmans, geboren op 1307-1889 in Zichem en overleden op 0602-1891 in Zichem 4. Maria Leopoldina Stockmans, geboren op 16-02-1891 in Zichem en gehuwd met Petrus Claes 5. Josephus
Remigius
Stockmans,
geboren op 20-12-1892 in Zichem 6. Isabella Stockmans, geboren op 19-091895 in Zichem en gehuwd in Zichem met Lodolphus Arnoldus Vererfven geboren op 06-12-1897 in Ingooigem 7. Carolus Stockmans, geboren op 06-091900 in Zichem en gehuwd met Maria Remi Stockmans. Foto in een kalender uitgegeven ten voordele van Ziekenzorg Zichem.
Van den Dries 8. Veronica
Hortensia
Stockmans,
Familiegegevens
geboren op 23-04-1902 in Zichem en
Ludovicus Stockmans (zoon van Paulus Stockmans
gehuwd in Zichem met Aloysius
en Theresia Christina Nijs) is in 1885 gehuwd met
Dekkers
Maria Theresia Vanderheyden. Ze kregen 9
9. Maria Melanie Stockmans, geboren op
kinderen in Zichem. Josephus Remigius was de
02-12-1903 in Zichem en gehuwd met Joannes Camillus Van Meeuwen.
4
Bij de geboorte van Remi (1892) woonden zijn ouders in de Driesschestraat in Zichem. Volgens de bevolkingsregister 1901-1910 woont het gezin in de Kerkhofstraat nr.1. Op het document Strijdersfonds van kort na de oorlog vermeldt vader Louis Stockmans als adres, Kerkstraat nr 1.
Volgens het bidprentje van na de oorlog was Remi lid van de harmoniemaatschappij "St Cecilia" en lid van den Wekelijkschen Kruisweg.
Militair Remi Stockmans was dienstplichtige van de lichting 1912. Hij werd ingedeeld bij de Cavalerie van het 1
ste
regiment Gidsen als cavalier 2
de
klas
Gids in uitgaanskledij. (Foto coll. P. Laureys)
Voor een snelle beëindiging van een oorlog met
met als immatriculatienummer 17466.
Frankrijk had Duitsland het Von Schlieffen-plan Vermoedelijk was hij in juli 1914 met verlof van
uitgewerkt. Dit plan voorzag in een doortocht door
onbepaalde
wegens
België. Op zondagavond 2 augustus 1914 werd een
oorlogsdreiging na de aanslag in Sarajevo, werd op
ultimatum aan de Belgische regering overhandigd
29 juli door het Ministerie van Oorlog bevel
met het verzoek om in te stemmen met een vrije
gegeven aan het militair hoofdkwartier om de 3
doortocht van het Duitse leger. België besloot zijn
jongste klassen met verlof van onbepaalde duur
neutraliteit te verdedigen, wel wetende dat het
(1912-1911-1910) onmiddellijk op te roepen. En op
Belgische leger kwantitatief en kwalitatief geen
31 juli rond de middag waren op 2 na alle
partij zou zijn voor het Duitse leger.
duur.
In
alle
geval,
opgeroepen Gidsen in hun eenheid aanwezig. In de vroege ochtend van maandag 3 augustus werd Op 1 augustus was België officieel in mobilisatie
het Belgische afwijzende antwoord op de Duitse
en
ambassade overhandigd en op 4 augustus stak het
het
militair dossier vermeldt
Stockmans toen aanwezig was bij het 1
dat Remi ste
eskadron
Duitse leger ’s morgens de Belgische grens over.
van het 1ste Gidsen.1 Op 3 augustus krijgt de cavalerie als opdracht om het gros van het leger te ondersteunen waar nodig en om verkenningsopdrachten uit te voeren. Vertrokken uit het militair hoofdkwartier in Gembloux probeert men zich centraal opgesteld te 1
De kazerne van het 1ste Gidsen lag in Etterbeek aan de huidige Generaal Jacqueslaan. Na WOI kreeg ze de naam kazerne luitenant generaal baron de Witte de Haelen. Mogelijk moest Stockmans zich daar aanmelden.
houden om tussen te komen waar nodig in functie van de grensoverschrijding door de Duitsers. Voor de Gidsen betekent dat enerzijds zich richten op
5
regio Maastricht en anderzijds op de streek van de
Bertha’s) voor nodig om de forten kapot te schieten
Ourthe.
en de vestingtroepen tot overgave te dwingen.
Op de ochtend van 5 augustus bevindt de cavalerie zich in de buurt van Waremme wanneer men verneemt
dat
de
Duitsers
de
Maas
zijn
overgestoken in Eijsden en dat ze zich sterk concentreren rond Spa-Pépinster. Het 1ste eskadron van het 1ste Gidsen (met mogelijk Stockmans) verblijft die avond in Bertrée.
De Duitse inval in België Na het weigeren van de vrije doortocht door België aan de Duitsers stak op 4 augustus het Duitse leger ’s morgens de Belgische grens over op weg naar de vestingen van Luik en Namen aan de Maas. Daar hoopte het Belgische leger stand te kunnen houden.
Luik werd verdedigd door de Belgische derde divisie en door vestingtroepen – in totaal ongeveer 30.000 man – onder leiding van generaal Gérard
Gidsen als verkenners. (Foto coll. P. Laureys)
Leman. Voor de verovering van Luik, dat omringd werd door twaalf forten, was door de Duitsers een
In de buurt van Halen
speciaal Maasleger gevormd.
Voorafgaand aan de infanterie voerde de cavalerie verkenningen uit. Op 12 augustus trokken de Duitse
Het lukte de Duitsers bij Visé snel over de Maas te
cavaleristen op langs de straatweg richting Diest en
komen en de stad Luik werd op 7 augustus al
stuitten daarbij op de Belgische troepen bij de Gete.
ingenomen. De Belgische derde divisie werd naar het westen teruggetrokken op de lijn Tienen-Diest
Komend vanaf de staatsbaan Hasselt-Diest (de N2)
achter het riviertje de Gete. De hoofdmacht van het
loopt de Zwarte Duivelsstraat over de Getebrug. Dit
Belgische veldleger concentreerde zich hier ten
is een riviertje van slechts enkele meters breed. Het
oosten van Brussel, gedekt door de cavaleriedivisie
was hier dat de enige Belgische cavalerie-eenheid
die zich, afkomstig uit Waremme, via Sint-Truiden
onder leiding van generaal Léon de Witte probeerde
links van het leger ging opstellen.
de Duitsers te beletten de Gete over te steken en dat de eerste fase van de slag plaatsvond.
Hoewel de stad Luik was ingenomen hielden de forten
een
Tot de troepen van De Witte behoorden naast
bombardement met zware houwitsers (de Dikke
regimenten lansiers en gidsen een compagnie
6
nog
langer
stand
en
was
er
pioniers-pontonniers-wielrijders
en
karabiniers-
buurt van de Belgische militaire begraafplaats, staat
wielrijders (de Cyclisten), die door hun zwarte
een apart monument voor de Zwarte Duivels: een
uniform de Zwarte Duivels werden genoemd. Ze
grote zwarte steen met een beeltenis van de duivel.
waren gevreesd door de Duitsers die hen ‘Schwarze Teufel’ noemden.
Bij dit monument hangt een bord met de tekst in het kader hieronder die in kleurrijke bewoordingen het verloop van de gevechten bij Halen weergeeft.
EERSTE STELLING: GETEBRUG Op 12 augustus verdedigt de eerste Ruiterdivisie Trompetter, adjudant en ruiter van de Gidsen.
onder bevel van Luitenant - Generaal DE WITTE
(Foto coll. P. Laureys)
de streek van Halen. Deze divisie bestaat uit het 1ste Karabiniers Wielrijders, het 1ste en 2de
De tweede fase van de strijd vond plaats aan de
Gidsen, het 4de en 5de Lanciers, de groep Rijdende
zuidkant van het dorp langs het talud van de
Artillerie en een compagnie Pioniers-Pontonniers
voormalige spoorweg, nu een toeristisch fietspad.
Wielrijders. Ze staan tegenover de 4de Duitse Ruiterdivisie,
De laatste en meest bloedige fase van de gevechten
onder het bevel van Generaal von GARNIER. De
voltrok zich ten zuiden van het dorp rond de plek
vijand nadert vanuit de waterkant voorafgegaan
waar nu langs de Liniestraat de Belgisch militaire
door verkenners en verschijnt om 08.10 uur voor
begraafplaats ligt met 181 graven van de Belgische
het dorp.
helden.
De Duitse gesneuvelden zijn later, in het kader van de concentratie van Duitse oorlogsgraven in België, overgebracht naar de begraafplaats Vladslo in de buurt van Diksmuide. Slechts een stenen paal herinnert aan de voormalige Duitse begraafplaats.
In totaal voerde de Duitse cavalerie onder leiding van Von der Marwitz op 12 augustus acht charges
Generaal De Witte op een schilderij in het museum 'Slag der Zilveren Helmen in Halen'. (Foto E. Exelmans)
uit, richting hoeve de IJzerwinning, het centrum van de Belgische stellingen, nu nog altijd gelegen
De Cyclisten, in hinderlaag opgesteld nabij de
aan de IJzerwinningstraat.
eerste huizen, laten hen, getrouw aan hun tactiek, naderen tot enkele meters en vuren dan van nabij op
In de nabijgelegen Betserbaan, een holle weg in de
7
de nietsvermoedende vijand. Om 08.30 uur
de Cyclisten te vernietigen. Dan weerklinkt een
herbegint de strijd met een grote vijandelijke
bevel, en de bajonetten worden op het geweer
strijdmacht bestaande uit Jagers, Kurassiers en
geplaatst. IJzig kalm zien de Cyclisten de paarden
Uhlanen. Onder dekking slaagt de vijand erin om
op zich afstormen. Dan volgt het bevel: "Op de
tot bij de Gete te geraken ondanks het nauwkeurig
knieën! ...VUUR!".
en hevig vuur van de Cyclisten. De Cyclisten maaien het eerste peloton weg. Zij Maar de druk is zo groot dat twee pelotons van de
krijgen de tijd niet om een tweede maal aan te
1ste compagnie Cyclisten de 3de compagnie komen
leggen en planten hun bajonet in de borst van de
versterken. Tot 10.00 uur wordt de vooruitgang van
paarden of in het lichaam van de ruiters die de
de vijand gestuit. Doch vijandelijke troepen te voet,
stelling van de Cyclisten overschrijden. In een wolk
met steun van hun artillerie, kunnen de Gete
van stof vechten Dragonders en Cyclisten met de
oversteken ten zuiden van de baan (door middel
sabel, de lans en bajonet. Als het gewoel tenslotte
van een stalpoort) en nemen van hieruit de flank
luwt blijven er nog slechts een handvol Cyclisten
van onze Cyclisten onder vuur met hun mitrailleurs.
overeind. Maar de vijandelijke charge is gebroken!
TWEEDE STELLING: SPOORLIJN NAAR TIENEN De Duitsers dringen door tot in het dorp en hergroeperen zich. Om 11.30 uur besluit Generaal von GARNIER de overweg te bezetten en werpt verscheidene eskadrons van de 17de Dragonders in galop op de stelling. De mitrailleurs van de Cyclisten maaien hen echter neer. De gevallen paarden snijden de doortocht af en doen de kolonnes te pletter lopen op deze hindernis.
Replica van de Belgische vouwfiets zoals gebruikt werd in Halen door de Karabiniers-Wielrijders (Cyclisten). Te bezichtigen in het museum in Halen. (Foto E. Exelmans)
In grote wanorde trekken de Dragonders zich in het dorp terug waar de nieuwe aankomen en de chaos
DERDE STELLING: HOLLE WEG VELPEN
wordt
nauwkeurige
Het 4de eskadron van het 18de Dragonders
beschieting van de 1ste bereden Artilleriebatterij. In
chargeert ten noorden van de IJzerenbeek waar het
Halen krioelt het nu van paarden en soldaten. Er
op 300 meter van de hoeve onder vuur wordt
volgt een vreselijk bloedbad: Halen staat in brand!
genomen door het 4de Lanciers en noodgedwongen
Rond 13.00 uur ziet de 1ste compagnie Cyclisten,
rechtsomkeer maakt. Tijdens de aanval van de 17de
die zich eveneens wil terugtrekken op de lijn van de
brigade is de 3de Brigade over de Gete geraakt en
Lanciers, plots Dragonders ten westen van Halen.
bereikt Donck.
Dit eskadron maakt zich op om in colonne van vier
Het 2de Kurassiers trekt onmiddellijk ten aanval
8
nog
vergroot
door
de
met twee eskadrons langs de noordoostkant van
De strijd was bloedig en de moedige weerstand van
Velpen. Maar in de holle weg, die geen kans geeft
de Zwarte Duivels kon niet beletten dat er talrijke
op ontsnappen worden ze tegengehouden door
doden waren.
hevig vuur van de 3de compagnie Cyclisten en door de ruiters van het 4de en 5de Lanciers en 1ste Gidsen. Een derde eskadron komt nog ter hulp maar ondergaat hetzelfde droevige lot. De overblijvenden trekken in de grootste wanorde terug.
Het 9de Uhlanen, dat achter het 2de Kurassiers de Gete is overgestoken, is aan de baan Velpen -
DE KARABINIERS WIELRIJDERS HEBBEN
Halen gekomen. Het 1ste en 2de eskadron stormen
MEER DAN ZES UUR STAND GEHOUDEN: ZIJ
langs voor in galop naar de hoeve IJzerenbeek en
HEBBEN DE VIJANDELIJKE SCHUTTERS
worden zijdelings onder vuur genomen door 5de
OPGEHOUDEN EN AAN ACHT CHARGES
Lanciers en 2de Gidsen. Ze vluchten in de holle
VAN DE RUITERIJ WEERSTAAN !
weg. Ditmaal gaat het ganse 9de Uhlanen chargeren, rechts gesteund door de overlevenden van de vier eskadrons 2de Kurassiers. De Cyclisten van de 3de compagnie, tegen de grond liggend, wachten kalm de huilende meute af.
De storm rolt over de overblijvenden van de compagnie naar de hoofdstelling. De Lanciers openen het vuur en de eerste elementen van het 4de Linie, dat ten gepaste tijde de verlaten stellingen van het 2de Gidsen hebben ingenomen, nemen de flank van de charge onder vuur. De Zwarte Duivels, waarvan één enkele gekwetst werd, richten zich op en openen het vuur in de rug van de ruiters die zware verliezen lijden.
Dit zal de laatste charge zijn. Vier Regimenten van de Duitse Ruiterij zijn vernietigd door de Karabiniers Cyclisten gesteund door de Lanciers, door enkele elementen van de Gidsen en gedurende
Belgische Cyclist.( Foto coll. P. Laureys)
de laatste charge, door een compagnie van het 4de Linie. De steun van de bereden artillerie is bewonderenswaardig.
9
gezien van de latere gevechten aan het Westelijk Front zoals rond Ieper, aan de Somme en Verdun waarbij miljoenen slachtoffers vielen.
Toch heeft deze veldslag geschiedenis gemaakt omdat het duidelijk werd dat charges door de cavalerie met de blanke sabel en de lans afgestopt konden worden wanneer de tegenstander met moderne vuurwapens een verdedigende stelling innam. Het verdere verloop van de Eerste Wereldoorlog aan het westelijk front toonde aan dat de cavalerie van weinig waarde meer was.
De
veldslag bij
Halen was
een
Belgische
overwinning in de ongelijke strijd tussen het Belgische leger en de machtige Duitse vijand en verdiende daarom bejubeld te worden. Na afloop van de gevechten was het slagveld bezaaid met honderden dode paarden en metalen helmen van de cavaleristen. Helmen van de Duitse kurassiers die Glanzende helm van Duitse kurassier.
als zilver blonken in het zonlicht.
De Slag der Zilveren Helmen Op 12 augustus 1914 werd hevig gevochten bij
In
een jubelgedicht maakte
pastoor August
Halen tussen eenheden van het Belgische leger en
Cuppens uit Loksbergen er ‘De Slag der Zilveren
de Duitse cavalerie die westwaarts oprukte. Het
Helmen’ van onder verwijzing naar het roemrijke
lukte het Belgische leger die dag de Duitse
Vlaamse verleden toen in 1302 de Franse ridders
aanvallers, waar onder de gevreesde Uhlanen, niet
het onderspit delfden in de buurt van Kortrijk. ‘De
alleen tegen te houden maar op het einde van de
Slag der Gulden Sporen’ die in de negentiende
dag moesten de Duitsers zich zelfs verslagen
eeuw weer tot leven was geroepen door de schrijver
terugtrekken.
Hendrik Conscience met zijn historische roman ‘De Leeuw van Vlaanderen’.
In het totale verloop van de Eerste Wereldoorlog was het slechts een kleine veldslag met aan beide zijden enkele honderden doden2, zeker in het licht 2
We citeren hier uit Eric R.J. WILS, De Slag der Zilveren Helmen, die spreekt van enkele honderden doden aan beide zijden. Luitenant William Parmentier spreekt over duizenden doden aan de kant van de vijand in Historique du 1er régiment de Guides.
10
Wikipedia (06-08-2012) vermeldt: "Tijdens de slag sneuvelden 160 Belgen; de Duitse en Belgische cavalerietroepen verloren meer dan 400 paarden. Aan de andere kant sneuvelden 140 Duitsers, 600 raakten gewond en meer dan 200 werden gevangengenomen." Op de Belgische militaire begraafplaats van HalenVelpen liggen 181 Belgische militairen begraven.
Op dat moment verschijnen een Duitse dokter, die nadrukkelijk op zijn Rode-Kruisinsignes wijst, en een priester. De dokter verwijt de Belgische officier dat hij op de ziekenwagen van het Rode Kruis had laten schieten en verzoekt de ruiters van het peloton verkenners om te helpen bij het verplaatsen van de gekwetsten. De luitenant stemt daarmee in en terwijl zijn ruiters van het 1ste Gidsen daar mee bezig zijn wordt er hevig geschoten uit de aanpalende huizen en vanuit de kerk. Stockmans komt daarbij om, Kets wordt gekwetst en er sneuvelen twee paarden. Collectie Duitse helmen uit WOI in het museum "Slag der Zilveren Helmen" in Halen. (Foto E. Exelmans)
Het peloton geraakt terug in het zadel en zet zijn verkenningstocht verder richting spoorlijn Diest –
Gesneuveld
Hasselt. Ze stuiten op geen verdere weerstand en
Het 1ste Gidsen heeft in de slag bij Halen niet zo’n
horen verder overal het nieuws van de wanordelijke
prominente maar eerder een ondersteunende rol
aftocht na het gevecht van de vorige dag.
gespeeld. Op 12 augustus 1914 noteerden zij dan ook geen enkele gesneuvelde.
Voor Remi Stockmans sloeg het noodlot echter toe op 13 augustus tijdens een eerder vreemd incident. Na de Slag bracht het 1ste eskader de nacht door in Geetbets. Op de ochtend van de 13de werd luitenant baron Snoy met zijn peloton van 36 ruiters op verkenning gestuurd vanuit Geetbets naar Herk-deStad.
Op de weg Hasselt – Herk-de-Stad merken ze een voertuig van het Rode Kruis dat stopt en op hen het vuur opent. De verkenners beantwoorden het vuur en het voertuig vertrekt snel. Verderop aan de westelijke rand van het dorp, op de weg naar Halen, duiken een dertigtal vijandelijke ruiters op die het peloton verkenners bestormen. Een gericht salvo jaagt hen uiteen in alle richtingen met achterlating van de gekwetsten.
Boven: Gedode paarden na de slag bij Halen. Onder:: Dode paarden in Halen. Foto uit Le Monde illustré.
11
Postuum
vader van Remi (06-02-1920) en daarna nog eens
Oorspronkelijk wordt Remi Stockmans begraven in
door de burgemeester van Zichem (21-02-1920). In
graf nummer 3 in Herk-de-Stad maar later wordt hij
het militair dossier zit een bewijs van ontvangst
overgebracht
voor het Oorlogskruis met palm getekend door de
naar
de
Belgische
militaire
begraafplaats van Velpen.
vader van Remi op 27-09-1920. Deze medaille was hem toegekend bij KB van 21-05-1920.
Voor de 13 dagen dienst in oorlogstijd had hij recht op 75 frank. Mogelijk kwam daar nog iets bij
Op 24 november 1920 wordt voor notaris Rutgeerts
vanuit het Strijdersfonds dat werd opgericht bij de
in Diest de verdeling van de nalatenschap van Remi
wet van 25 augustus 1920, die een blijk van
Stockmans beschreven in aanwezigheid van de
dankbaarheid toekent aan de militairen van den
getuigen Henri Lenders en Edouard Van den Berg,
oorlog 1914-1918. Het militair dossier geeft
beiden landbouwers te Zichem. De ouders hebben
hierover geen duidelijkheid.
elk recht op een vierde deel. Het overblijvende wordt evenredig verdeeld onder de 7 kinderen. Dit betreft (we nemen dit over uit het betrokken document in het militair dossier): 1. Leonie Stockmans, echtgenote Polaster Theophile, wonend in Scherpenheuvel 2. Prudentia Stockmans, echtgenote Remi Roskin, wonend in Antwerpen 3. Leopoldina Stockmans, echtgenote Petrus Claes, wonend in Boma (Congo) 4. Isabella Stockmans, dienstmeid te Brussel 5. Carolus Stockmans, minderjarig en landbouwer te Zichem 6. Hortense Stockmans, minderjarig en dienstmeid te Brussel 7. Melanie Stockmans, minderjarig en wonend in Zichem Veel viel er wellicht niet te verdelen …
Het huidige graf van R. Stockmans op de Belgische militaire begraafplaats van Halen-Velpen. (Foto E. Exelmans)
In 1920 werd hij vervolgens nog onderscheiden met de eretekens van Ridder in de Orde van Leopold II en het Oorlogskruis met palm, weliswaar na aandringen via een handgeschreven brief gericht aan de minister van Oorlog, een eerste keer door de Eén van de oorspronkelijke begraafplaatsen in de buurt van Halen. (Foto coll. P. Laureys)
12
Bibliografie en bronnen Archief burgerlijke stand Scherpenheuvel-Zichem Baron C. BUFFIN, C., Récits de combattants, coll. La Belgique héroïque et vaillante, lib. Plon, Paris, 1919, 12de éd.
Inval in België, in deel 9 van de serie 14-18, De Eerste Wereldoorlog, Amsterdam Boek, Amsterdam, 1975, p. 197-220 Sophie DE SCHAEPDRIJVER, De Groote Oorlog, Het Koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog, Amsterdam / Antwerpen, 1997 HRG-A/N-Archieven, Kwartier Koningin Elisabeth, EVERE, militair dossier Remi Stockmans Roger LAMPAERT, België tijdens de Eerste Wereldoorlog, 1914: De inval, België in oorlog 8, Erpe, 1994 Lt William PARMENTIER, Historique du 1er régiment de Guides Joop PEETERS, België 1914, Utrecht, 1997 Barbara TUCHMAN, De kanonnen van augustus, Elsevier, Amsterdam/Brussel, 1976 Internet Eric R.J. WILS, De Slag der Zilveren Helmen - www.wereldoorlog1418.nl/berichten/zilverenhelmen Museum 'Slag der Zilveren Helmen', http://www.slagderzilverenhelmen.be/ Wikipedia – Belgische militaire begraafplaats van Halen, http://nl.wikipedia.org/wiki/Belgische_militaire_begraafplaats_van_Halen Wikipedia - Slag der zilveren helmen, http://nl.wikipedia.org/wiki/Slag_der_Zilveren_Helmen A Trip to the Haelen Battlefield by Hugh Gibson, Secretary of the American Legation in Brussels in 1914 Dank We bedanken Eric R.J. WILS voor de toestemming om zijn tekst De Slag der Zilveren Helmen te mogen gebruiken. We danken ook het museum 'Slag der Zilveren Helmen' in Halen voor de vriendelijke ontvangst en de mogelijkheid om Lt William PARMENTIER, Historique du 1er régiment de Guides in te kijken. Daarnaast kregen we ook nog informatie van Yvan Van Gelder, Fernand Janse, Roger Verbeke, Denise Tuerlinckx en Paul Laureys.
Zicht op de B.M.B. Halen-Velpen. Het graf van R. Stockmans ligt uiterst rechts op de foto. (Foto E. Exelmans)
13
