JOHAN TROELSTRA EN ARD MULDER: VERBINDEN MAAKT STERKER

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

12 DECEMBER 2014

312

16

JOHAN TROELSTRA EN ARD MULDER: ‘VERBINDEN MAAKT STERKER’ 10

VIJFTIG JAAR IN DE BOLLENSECTOR

12

VRAAG EN AANBOD AMARYLLISSECTOR STABIEL

26

28

FYTO ZORGENKIND SECTOR

LELIEOOGST OP SCHEMA

48

STRIJBIS: TIEN JAAR NA DOORSTART

UNIEKE OVERNAME KANS VAN EEN GOED PRESTERENDE EN COMPLETE DUITSE GMBH

GELEGEN IN HET BESTE AFZET GEBIED VAN EUROPA OOTSTE NABIJ DE GROOTSTE MEN- EN DUITSE BLOEMENLING, WAAR PLANTENVEILING, NWERKING GOEDE SAMENWERKING T. MEE BESTAAT. JAARLIJKSE VERKOOP OP VAN:

MEER DAN

2 MILJOEN

AMARYLISSEN OP POT

MEER DAN

6 MILJOEN

BLOEMBOLLEN OP POT

MEER DAN

1 MILJOEN

VASTE PLANTEN IN 3 LTR. CONTAINER ONZE ACTIVITEITEN TEITEN ZIJN OPGEBOUWD R SAMEN MET SERIEUZE EN OVER 30 JAAR TROUWE RELATIES. ATIES. MEER INFORMATIE: MATIE: PLANTEN.VANBIENEN.NET NBIENEN.NET

Driedaagse show met lelie, narcis en marktbroeishow tulp

Gratis toegang

Vakinformatie

13•14•15 jan. 2015

Bloem & & Relatie dagen

Dinsdag 13 januari vanaf 14.30 uur gratis worstenbroodjes

Van 8.30 uur tot 17.00 uur geopend

Donderdag 15 januari vanaf 15.00 uur gratis bittergarnituur

Woensdag 14 januari vanaf 14.30 uur gratis haring happen

Graag tot ziens tijdens de CNB Bloem- en relatiedagen • Marktkennis • Product- en assortimentskennis • Kwaliteitsbegeleiding • Betalingszekerheid • Ondersteuning bij reclames en geschillen • Marketing en promotie van uw product • Toegang tot de juiste zakelijke netwerken • De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 12 december 2014 Nummer 312

INHOUD

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

Leliemiddag in Andijk: informatief en informeel Kijkje in de keuken bij CNB Bloemen relatiedagen

14 8

10

Visie

10

Joh. Schouw halve eeuw steun en toeverlaat tulpenbroeiers

Broeierij

12

Focus op exclusieve en dubbele cultivars

Bodem

9

14

Precisiebemesten biedt perspectief

Bemiddeling

16

Samenwerking in vaste planten meerwaarde voor Johan en Ard

Advies

20

Fiscale voordelen: hoe behaalt u ze?

12

14

Vakvenster

22

Kerst begon in november

Terugblik

24

Eindejaarsgesprek met KAVB-directeur Prisca Kleijn

20

22

Henk Westerhof blikt terug op afgelopen jaar

Oogst

28

Regionale verschillen in lelieoogst

Actueel

32

Vooruitblik op veilingseizoen 2014/2015

24

26

28

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

33

CNB Actueel

33

Studenten presenteren ontwerpen voor CNB Bloem- en relatiedagen

Service

34

Grondbank

36

Vraag en aanbod

37

46

Waterkwaliteit Projectdeelnemers bijeen om emissie vanaf het erf te verminderen

48

46

48

Branchenieuws Hoe Jan Strijbis de leliedip te boven kwam

52

Studiebol Studie zorgt voor basis bij 23-jarige Luke Broersen

53

52

Onderzoek en Praktijk Onkruidbestrijding

54

53

Boomkwekerij Aandacht voor gekleurde wintertakken

55

Tien vragen aan Sven Schuur

58

55

Nauwkeurig Hij lijkt er sprekend op

59

Vasteplantenvaria Tijdig plantgoed reserveren

60

Teeltadvies

64

Agenda

65

Service

58

54

Stigastip: Licht Glad IJs

Hobaho Veilingteam beschikt over expertise en breed netwerk

70

59

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

66

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

70

Fotografie omslag: René Faas

66

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Maatschap Kreuk wint Duurzaam Ondernemen Award 2014

Foto: René Faas

ALKMAAR – Maatschap Kreuk uit Andijk heeft onlangs – uit handen van de gemeente Medemblik – de Duurzaam Ondernemen Award 2014 in ontvangst mogen nemen. Het juryrapport was lovend over Maatschap Kreuk: “Duurzame innovatie ingezet op product, proces en marketing. Open en voor iedereen eerlijk kennis delen, veel uitproberen en de kennis is altijd voor iedereen toegankelijk. En dat is in deze branche toch fantastisch.” Door het in lagen opkweken van tulpenbollen en gebruik te maken van led-verlichting weet Niels Kreuk flink te besparen in ruimte en energie. “Een besparing van ruim 75 procent in vergelijking met gebruik van tl-buizen. Een betere tulp, tegen lagere kosten met logistieke perfectie.”

De Hof van Jan Boot geplant LISSE – Algemeen directeur Jan Boot van C.S. Weijers uit Hillegom heeft 4 december op het landgoed Keukenhof de laatste bollen geplant in ‘De Hof van Jan Boot’, de nieuwe tuin van Kasteel Keukenhof die gesitueerd is bij de Hofboerderij. De beplanting maakt deel uit van een ambitieus plan dat de etalage moet worden van de Nederlandse sierteelt, waar van het vroege voorjaar tot aan kerst bloeiende bloemen, planten en bijzondere bomen te bezichtigen zijn. C.S. Weijers heeft op het landgoed een ‘eigen’ terrein in ‘De Hof van Jan Boot’ gekregen als eerbetoon aan Jan Boot die enorm veel voor het bollenvak betekend heeft. Voor het komend voorjaar zijn zo’n 30.000 bloembollen geplant, waaronder Anemone, Bulbocodium vernum, Eranthis, Eremurus, Muscari, Cyclamen, Leucojum, Allium, tulpen, Galanthus, Gladiolus en Zantedeschia, later gevolgd door zomerbloeiende gewassen als Dahlia, lelie, Begonia, Crocosmia, Anemone, Eucomis, Freesia, Hymenocallis, Nerine, Ornithogalum, Oxalis en Tigridia en in het najaar Colchicum, najaarsbloeiende krokussen en cyclamen.

Nieuw Daffodil, Snowdrop and Tulip Yearbook LONDEN - Bij de RHS is onlangs het Daffodil, Snowdrop and Tulip Yearbook 2014 verschenen. Het jaarboek bevat een scala aan artikelen die over de drie genoemde bolgewassen gaan. Zo is er aandacht voor de ontwikkeling van het tazettasortiment in Israël en een artikel over galanthamine in narcis, krijgt de sneeuwklok aandacht als het gaat om schimmelziekten en een warmwaterbehandeling, en komende diverse tulpenopplanten, waaronder de KAVB-proef- en monstertuin, aan de orde. Verder worden diverse recent verschenen boeken besproken, en is er nieuws over diverse shows. Exemplaren zijn te bestellen bij de RHS en kosten ongeveer 20 euro.

BREEZAND – Onderzoekscentrum Innoventis te Breezand organiseert op dinsdag 23 december, in samenwerking met Van Gent van der Meer Nuyens bv (GMN), een inloopdag waar de resultaten van onderzoeken in lelies en gladiolen van de oogst van 2014 te zien zijn. Wouter Bulk van Certis houdt een lezing over de nieuwe ontwikkelingen en richtlijnen van grondontsmetting met Monam waarbij onder andere de dosering onder folie wordt besproken. GMN geeft een uiteenzetting over de leliekookproeven over de periode 2010-2014 met of zonder formaline, hogere temperatuur en eventueel andere alternatieven. Het is mogelijk deze bijeenkomst mee te laten tellen voor licentieverlenging. Hiervoor dient men de spuitlicentie mee te nemen en om 10.00 uur aanwezig te zijn voor de lezingen. Er wordt gezorgd voor een lunch in kerststijl. Bezoekers zijn van harte welkom bij Onderzoekscentrum Innoventis tussen 9.30 en 15.00 uur aan de Zandvaart 5a in Breezand.

Zwarte Tulpprijs 2014 voor bollenschuur Voorschoten VOORSCHOTEN – De twaalfde Zwarte Tulp Prijs is uitgereikt aan Machiel Vlieland en Marco Marquez van de bollenschuur aan de Veurseweg 265 in Voorschoten. Zij hebben de schuur van Hoogwerff Kroon gerestaureerd en een nieuwe bestemming gegeven. De Zwarte Tulp Prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan de eigenaar van een bollenschuur in de Bollenstreek die het pand op een goede manier heeft behouden of een nieuwe bestemming heeft gegeven. De winnende bollenschuur van 2014, een historisch gebouw uit 1931, is met respect voor cultuurhistorie en zonder subsidie gerestaureerd, waarbij de authentieke kenmerken, zoals de stalen ramen, ventilatieroosters en houten verdiepingsvloeren behouden zijn gebleven.

6 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Foto: PR

Inloopdag Innoventis lelies en gladiolen

Actieplan voor een duurzame bloembollensector DEN HAAG – Tweede Kamerleden Lutz Jacobi (PvdA) en Gerard Schouw (D66) hebben woensdag 3 december het actieplan ‘Gezonde Bollen, Bloeiende Sector’ van de KAVB in ontvangst genomen. In het actieplan staan doelen voor de reductie van normoverschrijdingen in oppervlaktewater met 75 procent in 2018 en 98 procent in 2023. De bollensector toont daarmee ambitie en loopt voorop in agrarisch Nederland. De sector wil de doelen op gebied van waterkwaliteit bereiken met vergaande driftreductie, het zuiveren van reinigingswater en het aanpakken van erfemissie. Daarnaast werkt de sector onder meer aan het ontwikkelen van biologische grondontsmetting, chemievrije bewaring van bloembollen en milieuvriendelijke alternatieven voor het reinigen van bollen. Ter ondersteuning van de overhandiging van het actieplan werden samen met vertegenwoordigers van de sector enkele honderden bloembollen in de binnentuin van de Tweede Kamer geplant.

SINT PHILIPSLAND - LMB Rovadi bv uit Yssesteyn (Limburg) zal voortaan als servicepunt functioneren voor Van Dijke Groep uit Sint Philipsland. Van Dijke ontwikkelt al ruim vijftig jaar machines voor de bloembollensector. LMB Rovadi is een jong mechanisatiebedrijf, in 2004 opgericht, met inmiddels een kleine twintig medewerkers in dienst. Het bedrijf heeft flink geïnvesteerd in een breed scala aan onderdelen van Van Dijke. Met deze voorraad en de ervaren monteurs is Rovadi in staat om klanten snel (24/7 servicedienst) en professioneel te ondersteunen, zodat stilstand tijdens het seizoen tot een minimum wordt beperkt. Tevens heeft Rovadi recent het dealerschap van DeWulf-Miedema verworven. Tijdens de officiële bekendmaking van de samenwerking tussen Rovadi en Van Dijke, heeft Van Dijke een nieuwe serie spoelers geïntroduceerd, de SN-serie. Deze machines – die zich kenmerken door een betere scheiding, minder waterverspilling en een innovatief ontwerp – hebben afgelopen seizoen met succes in zowel de lelies als tulpen gedraaid.

Greanpeace treft opnieuw illegale middelen aan

Foto: PR

Van Dijke en Rovadi slaan handen ineen

Masterclass EVTO in januari van start WOGNUM – In januari start voor de derde keer de Masterclass EVTO (Economische Vorming Tuinbouw Ondernemers) in Noord-Holland en West-Friesland. De cursus op MBO+-niveau omvat tien bijeenkomsten en geeft antwoord op vragen als: Welke strategie past het beste bij ons bedrijf? Hoe kan ik de bedrijfsopvolging goed regelen? Hoe lees en interpreteer ik de financiële cijfers? Waar ligt mijn kracht als ondernemer? Tijdens de cursus werkt iedere cursist aan zijn eigen Business Model onder begeleiding van de cursusleiders. Tevens vindt er een individueel bedrijfsbezoek plaats waarbij de E-scan en het Business Model worden besproken. Meer informatie is te vinden op www.agravisi.nl.

AMSTERDAM – Dit voorjaar bleek dat veel planten die te koop zijn in het tuincentrum vol zitten met pesticiden. Greenpeace heeft opnieuw onderzoek gedaan naar resten van gewasbeschermingsmiddelen. Dit keer zijn in totaal 105 planten onderzocht, waaronder ook snijbloemen bij tuincentra, bij tuincentra van doe-het-zelfzaken en bij een willekeurige supermarkt. Daar bleken illegale middelen op te zitten, die niet in Europa en ook niet in Nederland mogen voorkomen. Uit het onderzoek blijkt ook dat het merendeel van de geteste planten uit Nederland komt. In 68 gevallen werd er een middel aangetroffen dat illegaal is in Nederland. 42 residuen mogen daarvan niet eens in de Nederlandse tuinbouw gebruikt worden, 28 stoffen zijn in de hele EU verboden. Greenpeace vindt dat het tempo voor verandering te laag ligt en wil actie.

Snellere toelating duurzame gewasbeschermingsmiddelen DEN HAAG – Er zijn acht proefprojecten gestart om te werken aan een snellere toelating van twaalf nieuwe, groene gewasbeschermingsmiddelen in Nederland. Het gaat in deze pilots om middelen die een oplossing bieden voor actuele ziekten en plagen in de landen tuinbouw, zoals bladluis, aaltjes en mijten. Dat schreef staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken onlangs in een brief aan de Tweede Kamer. “Versnelde toegang van groene laagrisico gewasbeschermingsmiddelen tot de markt is goed voor het milieu en een steun in de rug voor de producenten van deze middelen. Via deze pilots in Nederland wil ik ook de snellere toelating van groene gewasbeschermingsmiddelen in de Europese Unie bevorderen. Vergroening van gewasbeschermingsmiddelen is voor mij een topprioriteit”, aldus Dijksma.

VOORHOUT – Komend voorjaar – van 29 april tot en met 31 mei 2015 – wordt in het ‘Moolenaar Tulpentheater’ in Voorhout een grootschalig muziektheaterproject opgevoerd, genaamd Tulpmania. De voorstelling gaat over de betoverende schoonheid van een bloem en de hebzucht die daaruit voort kan komen. In Tulpmania, van regisseur Paul Koek, componist Yannis Kyriakides en schrijfster Saskia de Jong, worden poëzie, muziek en theater in een grote compositie gepresenteerd. De voorverkoop is inmiddels gestart. Kaarten kosten 52,50 euro per stuk, inclusief een driegangendiner. Wie voor 31 december 2014 bestelt, krijgt 10 euro korting. Kijk voor meer informatie, de speeldata en de kaartverkoop op www.veenfabriek.nl.

Kabinet stemt in met T-rijbewijs DEN HAAG – Het kabinet heeft ingestemd met de invoering van het T-rijbewijs voor landbouw- en bosbouwtrekkers en motorrijtuigen met een beperkte snelheid. Voertuigen als tractoren mogen straks de openbare weg op als de bestuurder in het bezit is van het nieuwe T-rijbewijs. Voor het besturen van een trekker op bijvoorbeeld een akker, is het rijbewijs niet nodig. Het T-rijbewijs is te behalen vanaf 16 jaar. Met de invoering van het T-rijbewijs komt het certificaat van vakbekwaamheid te vervallen. Houders daarvan hebben na invoering een jaar de tijd om het om te wisselen. Mensen die op het moment van invoering een B-rijbewijs hebben, kunnen nog tien jaar het T-rijbewijs krijgen zonder aanvullend examen. Het streven is om de wet op 1 januari 2015 in te laten gaan.

Foto: PR

Kaarten voor muziektheater Tulpmania te koop

Jan Hoogeveen koninklijk onderscheiden SASSENHEIM – Aan Jan Hoogeveen uit Sassenheim is woensdag 26 november de Koninklijke onderscheiding Ridder in de Orde van Oranje-Nassau uitgereikt door burgemeester Carla Breuer van de gemeente Teylingen. Jan Hoogeveen heeft zich heel veel jaren ingezet voor het bevorderen van duurzame bloembollenteelt, agrarisch natuurbeheer, ruimtelijke ordening en het behoud van cultureel erfgoed. Zo heeft hij een belangrijke rol gespeeld bij de totstandkoming van het Pact van Teylingen. Wat duurzaamheid betreft was hij al vroeg betrokken bij het Milieuplatform Bloembollensektor en het onderzoek naar duurzame bollenteelt. Ook stond hij mede aan de wieg van de Agrarische Natuur- en Landschapsvereniging Geestgrond, die zich onder meer bezig hield en houdt met onderwerpen zoals bollenvogels en een wandelnetwerk. 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

Leliemiddag Andijk sluit aan bij actualiteit Het is inmiddels vaste prik en voor veel vakgenoten een niet te missen bijeenkomst: de leliemiddag in Andijk. Ook voor komend jaar – vrijdag 23 januari 2015 – hebben CNB en Lelievereniging West-Friesland een interessant programma samengesteld dat aansluit bij de actualiteit en ontwikkelingen in de markt. Diane Gortzak en Hans Langedijk lichten alvast een tipje van de sluier op. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

D

e jaarlijkse leliemiddag in het dorpshuis van Andijk, die traditiegetrouw aan het einde van het lelieseizoen plaatsvindt, wordt sinds een aantal jaren in gezamenlijkheid op poten gezet. CNB en Lelievereniging West-Friesland zijn de organiserende partijen. “Het leuke daar aan is dat wij deze middag samen met onze klanten organiseren”, vertelt Diane Gortzak, medewerker communicatie en promotie bij CNB. Het vierkoppige bestuur van Lelievereniging West-Friesland bestaat uit Hans Langedijk (voorzitter), Piet Koopman, René Harders en Klaas Wagenaar. “Meestal steken we in september of oktober de koppen bij elkaar om invulling te geven aan de leliemiddag”, vertellen Gortzak en Langedijk. “Om een goed pro-

gramma samen te kunnen stellen, kijken we altijd naar wat zijn de actuele zaken in de leliebranche en wat is interessant voor onze doelgroep? Die doelgroep is breed; zowel veredeling en kwekerij als bemiddeling en handel zijn altijd goed vertegenwoordigd.”

ACTUALITEIT BESPREKEN Het doel van de leliemiddag in Andijk is het vak bijeen brengen en kennis delen. De middag heeft een hoog informatief gehalte. Toch is het informele deel minstens zo belangrijk, benadrukken Gortzak en Langedijk. “Uiteindelijk gaat het erom dat we de actuele onderwerpen die het lelievak raken met elkaar bespreken. Er zijn maar weinig momenten dat het hele lelievak bij elkaar komt om kennis te delen en te netwerken. En daar is wel behoefte aan, getuige de 120 vakgenoten die elk jaar in de zaal zitten. De leliemiddag in Andijk staat.” Komende editie zal

Diane Gortzak en Hans Langedijk: ‘Leliemiddag staat’ 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

plaatsvinden op vrijdagmiddag 23 januari. Vanaf 13.00 uur wordt iedereen met koffie en thee welkom geheten in het dorpshuis van Andijk, waarna om 13.30 uur het programma zal starten met een inleiding van Hans Langedijk die wat actualiteiten zal aanstippen, terugblikt op afgelopen seizoen en vooruitblikt.

SNIJMARKT IN DE VS De eerste spreker is vervolgens Robin van der Schaaf. “Hij is werkzaam bij Flamingo Holland Inc., een dochteronderneming van Van den Bos Flowerbulbs, gevestigd in Noord-Amerika. Van der Schaaf zal voor ons een presentatie verzorgen over de markt voor snijlelies in de Verenigde Staten.” Tweede spreker is Michel Jansen van Bayer Cropscience, wereldwijd marktleider in gewasbeschermingsmiddelen. “Kijkend naar de actualiteit hebben we geconcludeerd dat gewasbescherming hoog op de agenda staat”, vertellen Gortzak en Langedijk. “Vanuit de overheid komt steeds meer regeldruk rondom gewasbescherming en steeds meer middelen worden verboden. We zijn erg benieuwd hoe een leverancier als Bayer daar mee omgaat. Hoe ziet de toekomst voor gewasbeschermingsmiddelen eruit en welke innovaties zijn er?” Het derde en laatste onderdeel van de leliemiddag is nog een verrassing, maar zal volgens de organisatie in ieder geval een luchtige inhoud hebben. “De boog kan niet de hele middag gespannen zijn, dus zal er net als afgelopen paar jaar gezorgd worden voor een stukje entertainment. Er mag tenslotte ook gelachen worden op zo’n middag.”

VAN DE REDACTIE

Foto: PR

Waar je krabt, gaat het jeuken…

Kijkje in de keuken bij CNB Bloem- en relatiedagen

COLOFON

In aanloop naar de CNB Bloem- en relatiedagen, van 13 tot en met 15 januari 2015 in handelscentrum van CNB in Lisse, is een informatiespecial ontwikkeld. Deze digitale special geeft een kijkje achter de schermen bij de organisatie van de CNB Bloemen relatiedagen. Verschillende onderwerpen passeren de revue. Zo worden de ontwerpen van de leerlingen van het Clusius College gepresenteerd (zie ook pagina 33 van deze BloembollenVisie), komen aan aantal inzenders aan het woord, wordt een impressie gegeven van de aankleding van de show en komen lezers meer te weten over de catering tijdens deze dagen. Ook is er aandacht voor de ‘toppers’ van de CNB Bloem- en relatiedagen. Immers, zonder inzenders geen show. De organisatie wil dan ook bij voorbaat de kwekers, veredelaars en broeiers danken voor hun inzet. Het nieuwsbulletin, de zogenaamde CNB Bloem- en relatiedagenspecial, staat inmiddels online en is direct te benaderen via www.cnbbloemenrelatiedagen.nl. De special wordt tevens meegestuurd met de diverse nieuwsbrieven die CNB uitgeeft onder andere richting kwekersverenigingen, maar ook naar de bollen- en bloemenexporteurs. De organisatie van CNB Bloem- en relatiedagen hoopt dat vakgenoten op deze manier alvast in de stemming komen voor de show die in de tweede volle week van januari kleur geeft aan de bloembollensector. Iedereen is van harte uitgenodigd de vakshow - met een centrale rol voor lelies, narcissen en tulpen - te bezoeken.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Deze uitdrukking klopt niet helemaal, maar toch moest ik hieraan denken toen ik bezig was met de serie over bemiddeling. Het idee voor deze serie ontstond tijdens een redactievergadering. In de zomerserie met exporteurs was het ons namelijk opgevallen dat nogal wat exportbedrijven opmerkten ‘steeds meer rechtstreeks zaken te doen met kwekers’, zonder tussenkomst van bemiddelaars. Redenen: korte lijnen, directe communicatie, optimale afstemming. Dat riep bij de redactie vragen op. Er zijn immers nog veel bemiddelaars actief. Doen zij iets anders dan anderen? We besloten tweegesprekken te organiseren met een bemiddelaar en een klant. Een mooie kans voor vertegenwoordigers om hun podium te pakken en hun kracht door hun klanten te laten onderstrepen. Ik begon enthousiast met de eerste interviews en daarna… stuitte ik op steeds meer aarzeling, terugtrekkende bewegingen en soms weerstand. Allerlei argumenten om niet mee te werken kwamen voorbij: ‘Moet ik mezelf dan gaan verdedigen?’ – je kunt het ook als een kans zien – ‘Straks denken lezers dat ik alleen voor die ene klant bemiddel!’ – ik denk dat je onze lezers daarmee tekort doet – ‘Als ik met die ene klant in het blad kom, krijg ik ruzie met mijn andere klanten’ – dus jij denkt dat jouw klant denkt dat je alleen voor hem werkt? – of: ‘Ja, ik wil misschien wel meewerken, maar bel mij maar als laatste’… Ik begon mezelf af te vragen of we misschien een gevoelige snaar hadden geraakt: we hadden ergens gekrabd en daar begon het flink te jeuken. De wereld verandert, dus het bollenvak ook. Denk aan internet, gewijzigde marktstructuren, nieuwe samenwerkingsvormen, andere verkoopkanalen, de toenemende behoefte aan concepten, branding... Ongetwijfeld is het zeer uitdagend om je in die wereld als vertegenwoordiger staande te houden en zelfs stappen vooruit te zetten. Ik was benieuwd naar die verhalen: hoe ziet de vertegenwoordiger 3.0 eruit? Of is het inmiddels 4.0? Gelukkig vond ik toch een aantal enthousiaste bemiddelaars die op een mooie manier met hun vak bezig zijn en daar een goed verhaal over konden vertellen. De mannen die hun kans niet hebben gepakt, hebben daar ongetwijfeld hun redenen voor. Dan hoop ik maar voor hen dat de reden niet is dat ze simpelweg geen verhaal hebben. Omdat ze bemiddelaars ‘old skool’ zijn en puur focussen op ‘briefjes schrijven’. Natuurlijk past op elk potje een dekseltje, maar voor de bemiddelaar zonder verhaal (lees: meerwaarde) zal het aantal dekseltjes op den duur opraken. Stuur ik alle bemiddelaars nou met een rotgevoel de kerstdagen in? Dat denk ik niet. Want als die schoen jou niet past, hoef je ‘m ook niet aan te trekken… Monique Ooms 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 99

VISIE

JOH. SCHOUW

Vijftig jaar broeier September 1964 zette een 23-jarige Andijker tuinderszoon zijn eerste schreden in het bloembollenvak. De volgende vijftig jaar zou hij zich ontwikkelen tot een vraagbaak voor de hele broeierijsector, beroemd om zijn broeierijpraatjes en promotor van vele nieuwe ontwikkelingen. Zijn naam: Joh. Schouw. Gesprek met het inmiddels 73- jarige broeierijmonument, die ook de huidige generatie ondernemers nog steeds voorziet van wijze broeierijlessen uit heden en verleden.

JOH. SCHOUW, ZELFSTANDIG BROEIERIJADVISEUR

Tekst: Gerrit Wildenbeest Fotografie: René Faas

10 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

A

ls we Joh. Schouw thuis in het landelijke Grootebroek spreken, gaat zijn mobiele telefoon regelmatig: klanten die advies willen over broeierijaangelegenheden. Joh. Schouw is ook voor de hedendaagse ondernemersgeneratie nog steeds een vraagbaak. Sinds hij april dit jaar zijn dienstverband bij Lucel inruilde voor de status van zzp-er doet hij het wel iets rustiger aan. “Ik had jarenlang soms wel honderd klanten, daardoor heeft mijn gezin wel eens te weinig aandacht gekregen.” De dertig klanten die hij nu adviseert zijn net wat beter te behappen, al maakt het wat betreft het bijhouden van allerlei nieuwe ontwikkelingen niet zo veel verschil. Joh. Schouw begon zijn carrière in het bloembollenonderzoek en de voorlichting op 16 september 1964. Toen trad hij in dienst van de toenmalige Proeftuin Bovenkarspel. In 1970 maakte hij de overstap naar het Consulentschap voor de Tuinbouw in Hoorn, waar hij onder andere de ‘communekas’ adviseerde, een voorlichtingsproject bedoeld om beginnende Westfriese broeiers op het spoor van allerlei innovaties te zetten. Toen de overheid eind

jaren tachtig afwilde van de teeltvoorlichting, vertrok Schouw in 1989 als broeierijadviseur naar de Stichting Teeltbegeleiding van de Westelijke Land- en Tuinbouworganisatie (WLTO, later WLTO-advies Vaktechniek en Teeltbegeleiding Tuinbouw geheten). In 2004 stootte WLTO de advisering af en was Schouw tot april vorig jaar als teeltadviseur in dienst van Lucel, een in advies gespecialiseerde dochter van ZLTO/Blgg Oosterbeek (sinds 2010 in handen van de internationale investeringsmaatschappij Scarlet Caribbean Investments NV). Je hebt de onafhankelijke overheidsadvisering zien veranderen in allerlei vormen van geprivatiseerde advisering. Hoe kijk je daar tegen aan? “De versplintering van de advisering vind ik zorgelijk. Er is geen centrale aansturing meer. Waarop je je advies baseert, dat moet een gemeenschappelijke basis hebben. Het gevaar dreigt dat de kwaliteit van de advisering te verschillend en dus onduidelijk wordt. Op belangrijke zaken moet de boodschap van ons als bloembollenadviseurs identiek zijn. Gelukkig hebben we als adviseurs in de sector een goede verstandhouding

ijvraagbaak met elkaar. We spreken elkaar bij proeven, er heerst een collegiale sfeer.” “Je boodschap als adviseur moet gedragen worden door onderzoek, dat op zijn beurt weer gefundeerd dient te zijn op de wetenschap. Dat alles holt achteruit. Ik vind het een schande dat PPO-onderzoeker Martin van Dam in het kader van de bezuinigingen op leeftijdsgronden op termijn weg moet bij PPO. Hij was qua teelten broeierijonderzoek ons enige aanspreekpunt, ik heb daar geen enkele waardering voor. Dat anderen op het PPO dat wel kunnen overnemen, zoals de PPO-directeur beweert, is onjuist, ze missen de diepgang en de mogelijkheid van onderzoek.” In jouw thuisbasis, West-Friesland, heeft de broeierij een enorme schaalvergroting doorgemaakt. Komt daar ooit een einde aan? “Je kunt me alles vragen, maar niet wat de definitie van groot is. Ooit vonden we een miljoen groot, nu is dat kruimelwerk. Wat groot is, is voor iedereen anders. Of je het managen kunt, daar gaat het om en dat kunnen de ondernemers hier in West-Friesland prima. Ja, die enorme schaalvergroting is soms wel een beetje aangedreven door de onderlinge competitie, dat ligt in de West-Friese volksaard. De grote bedrijven zorgen voor vernieuwing, daar helpen ze het hele vak mee vooruit. Neem de bosmachine, die was er zonder dat soort innovators niet gekomen. De combinatie kwekerij-broeierij heeft de opgang van de broeierij hier natuurlijk ook bevorderd, vaak gestimuleerd door de slechte bollenprijzen. Niet voor niets luidt het gezegde dat je beter aan de laatste galg kunt hangen.” “In de broeierijsfeer heeft het wer-

ken met kouperiodes de broei een enorme lift gegeven. In mijn eerste jaren op de proeftuin was het nog zo dat je met een bloemetje boven de bol mocht inhalen, we waren nog niet wijzer. Toen we met die kouperiodes en benodigde tussentemperaturen in aanraking kwamen, zagen we dat daar de sleutel lag. We hebben hele lijsten met kouperiodes gemaakt, drie kouperiodes in de winter, daarop berekende je het aantal kasdagen.” Broeierijen van meer dan honderd miljoen tulpen, in de toekomst misschien wel een kwart miljard, er moet wel afzet voor al die tulpen zijn… “Zolang er nog nieuwe afzetgebieden worden gevonden is er geen plafond. Dit jaar is een procent of vijf verzuurd, dat soort zaken spelen ook mee. En het is natuurlijk ook zo dat de buitenlandse broeierij beperkt wordt door de lage prijzen waarvoor we in het buitenland bloemen leveren. Ik erger me er ieder jaar weer aan dat de onderhandelingen over de bloemencontracten starten op 12,2 cent. Tien jaar terug was iedereen het me eens dat je minimaal 13 cent moesten pakken. Maar ja, we hebben onze ziel verkocht aan de supermarkten, dat is een zwak punt, al kunnen we niet meer zonder hen om de gestegen aantallen kwijt te raken.” Meer stuks, terwijl de afzetperiode de afgelopen decennia nauwelijks vervroegd of verlengd is... “De tulp als jaarrondproduct, dat moet je niet willen. IJstulpen leveren gewoon te wisselvallige kwaliteit, meer dan 85 procent bloei haal je niet. Dit jaar is het op verschillende bedrijven ook weer dramatisch. Nieuw-Zeelandse bollen van het Zuidelijk Halfrond zie ik tegenwoordig best een knappe bos opleveren, maar de tulpen-

markt tot en met de kerst blijft beperkt. Half januari tot Pasen, dan zijn de grote afnemers in de markt. Ik heb ontzettende waardering voor de bloemenexporteurs die dat elk jaar weer weten rond te zetten.” Blijven er tulpen op potgrond gebroeid worden? “Driekwart van de tulpen wordt tegenwoordig gebroeid op water. Alleen voor de beperkte markt van de zwaardere tulpen, zullen sommige bedrijven op potgrond blijven broeien. Mits Poetin meewerkt, is Rusland nog wel een groeimarkt voor de zwaardere bos. Het sortiment is nauwelijks nog een beperking voor de broei op water. Ja, Irenesporten of een ‘White Dream’ doen op water nog wel een jasje uit. In stromend water zie ik weinig groei, ik raad het niet aan. Het is een heel gedoe, het ziektespook bezorgt je slapeloze nachten. Ik heb ook een heel snelle verspreiding van TVX in doorgeteelde afbroeipartijen meegemaakt, die maar zo opliep van twee naar zo’n dertig procent. Je kunt je voorstellen dat zoiets in stromend water nog sneller gaat.” Heeft de meerlagenteelt een vaste plek verworven? “We deden dat in de jaren zestig al. Zes lagen Briljant Starren met een omgekeerde bak tussen de lagen en met TL-buizen ervoor. Uit een celletje van 6x10x4meter hoog haalden we er zo 60.000 vandaan. De meerlagenteelt gaat gewoon prima, al zijn er wel cultivarverschillen. Het hangt natuurlijk wel af van je systeem, met een hele kas meerlaags wordt het meer puzzelen dan met eenderde kas, waarbij tweederde gewoon in het licht staat.”

soorten van veertig jaar en ouder nog een dominante positie hebben. Je moet continue vernieuwen, sommige grote soorten kunnen zo maar kuren gaan vertonen, zoals nu ‘Strong Gold’. Niet elk nieuw soort is helaas een verbetering. En je hebt grote arealen nodig voor voldoende snelle vervanging.” De zuurproblematiek blijft een constante in de sector. Het lijkt soms wel alsof men bewust het risico neemt, zie het doorplanten dit seizoen bij hoge bodemtemperaturen… “Zuuruitbraken komen in golfbewegingen, dit seizoen zitten we daar kennelijk weer in. Wat de planttijd betreft, in oktober zaten we nooit onder de 13 graden bodemtemperatuur, begin oktober zelfs even op 18 graden, pas daarna daalde de bodemtemperatuur onder de tien. Als er veel zuur in het leverbaar heeft gezeten, zal er ook wel zuur plantgoed de grond in zijn gegaan, wat gevolgen kan hebben voor volgend jaar. Maar de trekkermotor wordt niet snel uitgezet. Planttijd is goed, maar de temperatuur nog niet zeg ik dan. Ach, ze weten het wel, maar nemen het zuurrisico voor lief.” “Misschien zou je ook nog willen opschrijven dat kwekers die plantgoed kopen altijd een aaltjesmonster moeten laten nemen. Dat zou, als dit juridisch kan, vanuit de KAVB of de BKD eigenlijk verplicht moeten worden gesteld om verspreiding van aaltjes tegen te gaan. Er zijn inmiddels veel te veel aaltjespartijen, je zou als verkoper het bewijs moeten leveren dat een partij bemonsterd en aaltjesvrij is.”

Zit er voldoende vernieuwing in het broeierijsortiment? “Ik verbaas me erover hoeveel 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

BROEIERIJ

MAARTEN SONNEVELD:

‘Met One & Only zelf meer Dubbele en exclusieve cultivars. Dat is waar amarylliskwekerij Amazone Amaryllis zich bewust op richt. Naast het broeien is eigenaar Maarten Sonneveld bezig met een eigen concept, om zelf meer vraag te creëren. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

V

ia een winkel komt men binnen bij Amazone Amaryllis in Vierpolders. In het snijseizoen worden er elke vrijdag en zaterdag amaryllissen verkocht. Dit is één manier om de bloemen bij de consument te brengen, geeft eigenaar Maarten Sonneveld aan. Hij heeft zich twee jaar nadat hij in 1988 in het familiebedrijf kwam, volledig op de teelt van amaryllis gestort. Zo vertelt de 54-jarige ondernemer: “Mijn opa begon in 1930 op dit perceel met een fruitteeltbedrijf. Toen was het vrij nieuw om fruit te telen onder glas. In de jaren zestig kwam de fruitcrisis en stapten mijn opa en vader over op de groenteteelt. Vervolgens kwamen er rozen en amaryllissen bij. Rozen hadden echter veel licht nodig en dat was niet haalbaar in de kas. Daarom bleef in de jaren negentig alleen de amaryllis.” De kas is ondertussen in 2009 volledig vernieuwd. De ruim 18.000 vierkante meter gebruikt Sonneveld om van september tot maart amaryllis te broeien. Hierbij maakt hij gebruik van een beweegbaar teeltsysteem voor een betere oppervlaktebenutting. Om de vijf bedden heeft hij een werkpad, zo kan hij 20 procent meer ruimte gebruiken. De amaryllisbollen staan geplant in een laag kleikorrels van 15 centimeter. “Uit onze ervaring blijkt dat aaltjes het minste vat hebben op kleikorrels”, vertelt Sonne-

12 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

veld. “Het teeltsysteem dat wij gebruiken is volledig gesloten, zodat water en meststoffen optimaal gebruikt worden en niet verloren gaan. De teelt is CO2-neutraal, omdat er geen aardgas gebruikt wordt. Wij maken namelijk gebruik van een warmtepomp. Hiermee verwarmen wij de kas in de winter en in de zomer koelen we de bollen. Dit is nodig voor hun kouperiode. Na zo’n tien weken kou verwijderen we het oude blad, krijgen de bollen water en schroeven we de temperatuur omhoog. De bollen kopen we in bij bollenkwekers wanneer nodig.”

NYMPH Sonneveld kijkt bewust naar het exclusieve sortiment en let daarbij op de lengte van de steel, het gewicht, kleur, bloemgrootte en of het een dubbele bloem is. Zijn sortiment bestaat nu uit vijftien verschillende cultivars. Sonneveld meldt: “Een populaire cultivar is ‘Nymph’, (wit met een lichtrode streep). Daarnaast hebben wij andere kleuren, zoals ‘White Nymph’, ‘Red Nymph’, en ‘Sweet Nymph’. Maar ook ‘Popov’ en ‘Stargazer’, die beiden roodwit van kleur zijn. We hebben altijd heel bewust nieuwe cultivars uitgeprobeerd en opgepakt. De goede dingen blijven en de rest gaat weg.” Van de zwaardere en exclusieve cultivars die Sonneveld broeit, hebben sommige een bijkomend pluspunt. Zo zoekt hij gericht cultivars uit die meerdere stelen geven. “Per vierkante meter staan er 35 bollen. Deze leveren 1,5 tot 2 stelen per bol. Dat is verschillend per cultivar.”

De piek is vanaf 10 november tot Kerstmis. “Dan moet het gebeuren”, geeft Sonneveld aan. “De prijzen zijn niet wild. Er zijn zoveel bloemen in de markt. Tot de crisis was de amaryllishandel een groeimarkt. Nu zijn het aanbod en de vraag redelijk stabiel. Toch moet je tegen kostprijs produceren of anders zelf meer vraag creëren om te overleven: the survival of the fittest. Dat is ook dit jaar weer zo. Wel worden de dubbelbloemige en zwaardere cultivars beter gewaardeerd op de klok dan het standaard sortiment. Ongeveer 75 procent van onze stelen komt voor de klok. We veilen op de vestigingen Aalsmeer, Rijnsburg en Naaldwijk van FloraHolland. De rest gaat via de directe handel weg. Dat aandeel mag nog groeien, maar de klok zal altijd blijven. De klok heeft in onze sector nog altijd een functie, omdat het een bomvolle markt is.”

‘We gebruiken een beweegbaar teeltsysteem voor een betere oppervlaktebenutting’ Sonneveld is zelf ook bezig met meer vraag te creëren vanuit de markt. Zo heeft hij bedacht om een amaryllis met vaas te verkopen. “De grote kunst was om het vaasje stabiel te maken, omdat een amaryllis bloeiend topzwaar is. Vaak heeft de consument geen geschikte vaas daarvoor. Waarom zouden we deze er dan niet bij leveren? We hebben nu een verpakking ontworpen waarin een vaas zit. Daarin zit een amaryllis en wat siergras. In diezelfde verpakking zit een standaard die na het openen nog in elkaar

vraag creëren’

Maarten Sonneveld: ‘Vaak heeft de consument geen geschikte vaas voor een amaryllis’ gezet moet worden. Juist door die standaard kan de vaas niet omvallen. Het is nieuw en bovendien functioneel. We noemen het One & Only. We richten ons met One & Only op het hogere

segment bloemisten binnen Europa. Dit omdat het een ideaal cadeau is. Daar richten wij ons dan ook op. In Nederland is het voor negen van de tien verkopers te duur (verkoopprijs €14,95).

Sowieso gaat het grootste gedeelte van onze productie naar het buitenland. Zo’n tachtig procent verkopen we in een straal van 800 kilometer om Nederland heen.”

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

BODEM

Praktijk aan de slag met pre De belangstelling voor de bodem neemt snel toe in de bloembollensector. Om die reden start BloembollenVisie een tweede serie artikelen over dit onderwerp. In deze achtste aflevering gluren we bij de buren: aardappeltelers die ervaring opdeden met nieuwe meststoffen en precies doseren. Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

S

truviet, spuiloog, mestconcentraat. Begrippen die regelmatig klinken tijdens de afsluitende bijeenkomst van het project Schoon, zuinig en precies bemesten. Donderdag 20 november verzamelen zo’n tachtig aardappeltelers zich op het bedrijf van aardappelteeltbedrijf Van der Borne in het Noord-Brabantse Reusel om te horen wat zij met de resultaten kunnen van dit door het ministerie van EZ en de Europese Unie gefinancierde project, dat door CLM is uitgevoerd in opdracht van de ZLTO. De akkerbouw is niet de bloembollenteelt, dat klopt. Tegelijkertijd kampt de akkerbouwer met dezelfde problemen als de bloembollenteler waar het gaat om zijn bemesting. Stikstof en fosfaat kennen een maximum, waar beide groepen agrarisch ondernemers zich aan hebben te houden als ze geen boete willen krijgen. Knellen doen ze, ook in de akkerbouw. Reden voor de ZLTO om via een praktijkproject na te gaan wat er nog wel kan. Daarbij is

niet alleen naar de techniek gekeken, maar ook naar een aantal relatief nieuwe meststoffen. Erik van Well van CLM legde kort uit welke dat waren en welke herkomst ze hebben. “Mestconcentraat is een restproduct van de mestscheiding en bevat relatief veel stikstof en weinig fosfaat. Struviet is een restproduct van de waterzuiveringsinstallaties en bevat vooral veel fosfaat en magnesium.

‘Hebben wij hier van doen met een sluipmoordenaar?’ Spuiloog ontstaat in de intensieve dierhouderij bij het schoonmaken van de lucht uit de stallen door luchtwassers. Dit afvalwater bevat onder meer stikstof. Het voordeel van deze drie producten is, dat precies bekend is wat de samenstelling is. Bovendien zijn ze in vloeibare vorm toe te dienen.”

Hans Huijbers: ‘Bodemvruchtbaarheid komt te voet en gaat te paard’ 14 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Projectleider Janny Trouw van de ZLTO legt de telers uit dat de oorspronkelijke hoofdreden van het project was om de emissie van meststoffen naar water en lucht terug te dringen. “Aanvankelijk ging het alleen om schoon en zuinig bemesten, maar later hebben we daar precies aan toegevoegd. De vijf deelnemende bedrijven hebben volop kunnen experimenteren met een aantal nieuwe technieken. Het resultaat mag er zijn: er worden meer akkerbouwgewassen met precisieapparatuur bemest.”

TECHNISCH KAN HET Erik van Well toonde aan dat de keuze voor deze nieuwe meststoffen de teler nogal wat financiële ruimte biedt. “Op een gemiddeld akkerbouwbedrijf van tachtig hectare kost de standaardbemesting 11.000 euro. Zet een akkerbouwer mineralenconcentraat in, dan is hij nog maar 2.200 euro kwijt en heeft hij nog ruimte om 6.560 kg stikstof uit mineralenconcentraat toe te voegen. Als mineralenconcentraat direct bij de plant terechtkomt neemt de uitstoot van broeikasgasemissie sterk af. Dat kan door bijvoorbeeld een rijenbemesting toe te passen.” De technieken om preciezer te bemesten zijn er, zo toonde DLV-adviseur Richard Korver aan. Hij liet de machines zien die de afgelopen jaren door deelnemers in het project en loonwerkers al zijn gebruikt. “Die machines zijn overigens niet meer dan een hulpmiddel in een groter geheel. In feite kan elke teler die op dit gebied iets wil beginnen met het uitvoeren van een bodemscan. Daarvoor zijn in ieder geval twee machines op de markt, waaronder de Veris Bodemscanner. Beide machines leveren door intensieve bemonstering van het perceel heel veel gegevens op over pH, organische stof en EC. Die gegevens bieden de teler de mogelijkheid om veel plaatsspecifieker iets aan de bodem toe te voegen. Dat kan mest zijn, maar ook kalk of organische stof.” Behalve de bodem kan het ook zinvol zijn om het gewas te scannen. Ook hiervan zijn verschillende merken verkrijgbaar. “Je kunt in één werkgang bijvoorbeeld het gewas scannen en kunstmest strooien. Naast scannen met een machine die door het perceel rijdt biedt DLV ook de mogelijkheid om vanuit de lucht opnames te maken.” Korver benadrukte dat de teler zelf goed moet weten wat nuttig en nodig is. “De menselijke factor blijft hier altijd essentieel. Als blijkt uit de resultaten dat een gewas er niet goed bij staat, dan blijft de vraag waar dat door komt. Is het stikstofgebrek, is het te droog of zit er in de bodem een storing.” De gegevens van de bodem- en gewasscan kan de teler koppelen aan bijvoorbeeld de spaakwielbemester, die tijdens het poten of zaaien

cies bemesten in de rij een vloeibare meststof kan toedienen. Ook later kan dat nog een keer, bijvoorbeeld bij het aanaarden van de aardappels. De spaakwielbemester brengt de vloeibare mest op 16 cm diepte in de grond.

MAATWERK Hans Huijbers, bij ZLTO portefeuillehouder Duurzaamheid, blikte terug op de ontwikkelingen in het mestbeleid van de afgelopen 25 jaar. “Ik weet nog dat er proeven werden gedaan bij mais. Hoeveel drijfmest kon daar per ha op worden uitgereden voordat sprake was van opbrengstderving. Dat bleek 350 m3 te zijn. Die tijd ligt al lang achter ons. Nu staan we voor nieuwe uitdagingen zoals precisiebemesting, om ervoor te zorgen dat er minder stikstof en fosfaat in het oppervlakte- en grondwater terechtkomt. Daarbij is de Nitraatrichtlijn uit Brussel leidend. 50 microgram N per liter, dat haalt bijna geen enkele sector en grondsoort. Toch heeft juist dit project laten zien dat er wel veel kan. Hiermee kunnen we laten zien dat we het ondiepe grondwater niet verder vervuilen.” Huijbers liet ook zien dat de landbouw al veel heeft bereikt binnen de steeds strengere regelgeving van de afgelopen decennia. “Als we 1970 als uitgangspunt nemen en op het indexcijfer 100 stellen, dan zaten we in 1985 met stikstof op 160 en in 2010 nog op 70. Bij fosfaat was het indexcijfer in 1985 115 en in 2010 30. Een mooi resultaat, maar wel met een schaduwkant. Tussen 1988 en 2011 is het organischestofgehalte over heel Nederland afgenomen van gemiddeld 5% naar gemiddeld 4%. Daardoor is de bodemvruchtbaarheid verminderd. Hebben wij hier van doen met een sluipmoordenaar? U weet net zo goed als ik dat bodemvruchtbaarheid te voet komt en te paard gaat.” In de afsluitende forumdiscussie gaf deelnemer Jacob van den Borne aan dat hij als akkerbouwer heel goed met de nieuwe technieken uit de voeten kan, en pleitte ervoor om in de bodem op bedrijven te gaan meten hoeveel mineralen er in het diepe grondwater terechtkomen. “Technisch zijn we zo ver, maar is hierover met het ministerie te praten?” Namens EZ gaf Jacob van Vliet aan dat er over de regels, die Brussel stelt, regelmatig overleg plaatsvindt. “De norm uit de Nitraatrichtlijn is een doelvoorschrift, maar de hoeveelheid mest die een teler mag gebruiken is een middelvoorschrift. Hij mag zelf bepalen op welke manier en met welke meststof hij aan de slag gaat. Meer maatwerk op bedrijfsniveau kan, maar dat vraagt wel tijd.” Voor Mark Heijmans van ZLTO reden om Van Vliet de boodschap mee te geven dat er binnen twee maanden plannen op dat terrein klaar zijn. De technieken zijn er, nu is het woord aan het beleid.

Met een spaakwielbemester kan de mest vlak bij de plant worden gebracht 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

BEMIDDELING

‘We houden elkaar scherp’ Johan Troelstra van handelskwekerij Symbiose is van huis uit hovenier, maar is zich steeds meer op de handel in siergrassen gaan richten. Daarbij vindt hij een goede samenwerkingspartner in Ard Mulder, bemiddelaar en lid van het CNB New Plants team. In de loop der jaren ontwikkelden zij een hechte samenwerking. Binnenkort lanceren de mannen samen een website voor hun aanbod. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

O

p een mooie najaarsochtend, als de mist langzamerhand het fraaie landschap van Zuidoost-Friesland prijsgeeft, melden we ons bij Symbiose, de handelskwekerij van Johan en Henny Troelstra in Appelscha. CNB-bemiddelaar Ard Mulder is al aangeschoven, in afwachting van de redacteur hebben hij en Johan alvast wat zaken doorgesproken. Want de handel gaat altijd maar door. Eerst maar eens terug naar het begin van hun samenwerking. “Van huis uit ben ik hovenier en vanuit hobbyisme ben ik samen met Henny een kwekerij begonnen”, vertelt Johan. “Aanvankelijk met bamboes, later kwamen daar siergrassen bij. Van leverbaar materiaal kwam de focus meer op jonge planten te liggen, omdat daar vraag naar was vanuit de markt.”

tact is ook wel eens een tijdje minder geweest, in de periode dat Johan besloot het kwekerijdeel uit te besteden aan de sociale werkvoorziening. Daar heeft hij inmiddels afscheid van genomen.

‘Veel problemen in de markt ontstaan door overproductie; dat kun je heel simpel voorkomen door zaken zo met elkaar te verbinden’

FOCUS Op dat moment was het bedrijf nog gevestigd in Elsloo. Op een dag - zo’n tien jaar geleden reed Ard voorbij en zijn blik werd getrokken door de siergrassen op de kwekerij. “Hé, gras! Daar moet ik eens even een praatje maken, dacht ik. We raakten in gesprek en vanaf dat moment doen we zaken met elkaar.” Het con-

16 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Zijn bedrijf is tegenwoordig gevestigd aan de Willemstad in Appelscha, van waaruit Johan zich vooral toelegt op de handel en het uittesten van nieuwe rassen en speciale soorten in de 1100 vierkante meter grote kas. “Ik wil zelf zo weinig mogelijk kweken zodat ik de focus naar buiten kan houden, bij kwekers kan langs-

gaan en voeling kan houden met wat er speelt in de markt. Bovendien zijn er al zoveel kwekers, het valt niet mee om dan nog toegevoegde waarde te bieden.” Sinds hij deze keuze heeft gemaakt, is de samenwerking met Ard weer intensiever geworden. “Ik vind het belangrijk om samenwerking te zoeken”, vertelt Johan. “Dan kun je informatie delen, feedback geven en ontvangen, je netwerk verbreden, bespreken wat er leeft en elkaar scherp houden.” In hun samenwerking vullen de mannen elkaar aan. Ard: “Omdat Johan van huis uit kweker is, kan hij kwekers op de juiste manier aanspreken en voorzien van de informatie die zij nodig hebben om de juiste keuzes te kunnen maken. Hij staat nog dichter bij de kwekerij dan wij en hij steekt daar ook veel tijd in.”

ÉÉN LOKET Johan is de enige licentiehouder in Nederland voor de vermeerdering van een aantal exclusieve CNB New Plants-grassen uit de volle grond. Ard: “De verkoop van die grassen loopt via ons.” Dat bevalt Johan prima. “Alles via één loket, dat is wel zo overzichtelijk. Daarbij vind ik CNB Online een handig systeem voor de administratie. En als je zaken doet via CNB, ben je er altijd van verzekerd dat je je geld krijgt. Ook al moet je er een tijdje op wachten.” Ook andere aspecten spelen een rol, vindt Johan. “We gebruiken elkaars netwerk, gunnen elkaar wat doordat we elkaar goed kennen en we gaan ook regelmatig samen op stap naar klanten. Binnenkort gaan we bijvoorbeeld samen naar een nieuwe klant van mij in België, een hobbyist en verzamelaar. Dan ziet de een dit en de ander dat, samen zien we meer. Een tijdje geleden zijn we samen een week naar Polen geweest om klanten te bezoeken. Dan komen we weer met allerlei ideeën terug. We zijn altijd op zoek naar nieuwigheden. Zo halen we allebei veel uit onze samenwerking.”

Ard (links) en Johan: ‘We vullen elkaar goed aan’ Johan en Ard proberen continu in te spelen op de vraag vanuit de markt. “Veel kwekers produceren voor tuincentra. Ze kiezen meer en meer voor een conceptmatige aanpak en richten zich meer op de marketing en/of de ontwikkeling van een eigen merk. Zij hebben vaak een strak teeltschema dat ver van tevoren wordt ingepland en de focus ligt daarbij op het uitgangsmateriaal. Ook in de institutionele markt - de groenvoorziening van gemeentes en dergelijke - zien we die meer conceptmatige aanpak met pakketten voor bermen en rotondes. Dit wordt vaak ingegeven door gebrek aan kennis bij de afdelingen groenvoorziening.” Ard en Johan spelen hier onder meer op in door bij groenleveranciers die veel leveren aan de institutionele markt proeven uit te zetten van verschillende grassen om op basis daarvan maatconcepten te kunnen ontwikkelen voor de gewenste potmaten. “Veel proble-

men in de markt ontstaan door overproductie; dat kun je heel simpel voorkomen door zaken zo met elkaar te verbinden.”

WEBSITE Middelengebruik is ook voor de vasteplantensector een issue. “Ard en ik hebben al een tijdje het plan om een excursie voor onze klanten te organiseren naar een bedrijf in de aardappelsector om iets te kunnen leren van de manier waarop zij hiermee omgaan. Zo’n kijkje in andermans keuken is altijd leerzaam. Daarbij wordt dit onderwerp steeds belangrijker, je kunt erop wachten dat afnemers jouw producten alleen nog maar willen kopen als ze voorzien zijn van de juiste certificaten. Binnenkort gaan we dat echt oppakken.” Een ander plan dat ze samen gaan uitvoeren, is de opzet van ‘een digitale brochure’ oftewel een website van hun aanbod. Ard: “Dan moet je denken aan

een overzicht van grassen met productomschrijvingen. Digitaal is makkelijker en sneller aanpasbaar dan een folder, en zo hebben we altijd actuele informatie waarnaar we onze klanten kunnen verwijzen.” Ze hebben elke dag wel even contact. Ard: “Als ik een klant heb die een bepaald gras zoekt, bel ik Johan. Andersom belt Johan mij als hij iets bijzonders heeft waarvoor hij een klant zoekt. We stemmen regelmatig af, wisselen ideeen uit… het gaat eigenlijk altijd door.” Omdat de band zo stevig is en het beide partijen veel oplevert, weten Johan en Ard elkaar altijd makkelijk te vinden. “Daarbij gunnen we elkaar de winst.” Ze hebben er beide geen behoefte aan om hun afspraken vast te leggen. “Als de samenwerking niet meer werkt, moet je er gewoon mee stoppen.”

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

Prettige feestdagen Noordwijkerhout
Telefoon 0252-371111

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een

groene of materialenveiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB veilingteam is voldoende. Of het nu gaat om een materialenveiling of een groene veiling, het CNB veilingteam regelt het graag voor u. Het CNB veilingteam werkt samen met Troostwijk Veilingen. Daarmee is een veiling verzekerd van een groot netwerk van potentiële kopers.

Veilen bij CNB:

• Materialen en groen • Inventarisatie • Samenstellen en verspreiden catalogus • Ook digitaal • Reclame en promotie • Service en betalingszekerheid • Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

KASSENBOUW & KASSENSLOOP

WWW.DEBETSSCHALKE.COM

en medewerkers Wensen U

Prettige Kerstdagen Voorspoedig Nieuwjaar 0048 601 159 267

[email protected]

50 jaar juridische ervaring op het gebied van agrarische bedrijfsvoering en bloembollen. Voor kwekers, telers, veredelaars, IVB’s, handelaren en exporteurs. Contactpersonen: Vincent Audiffred en Chris Hartsuiker. Bel voor een afspraak 023-517 51 00 of kijk op www.swdv.nl.

swdv advocaten

ADVOCATEN DIE ACHTER U STAAN.

ADVIES

Fiscale voordelen: hoe beh Met de naderende 31 december op de kalender is het tijd voor de fiscale tips. Van welke fiscale voordelen kunt u nog profiteren, en wat moet u daarvoor doen of juist laten. Flynth zet de belangrijkste tips op een rij.

Tekst: Flynth Adviseurs Fotografie: René Faas

1. Maak optimaal gebruik van de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek Ondernemers die investeren in bedrijfsmiddelen, kunnen ook in aanmerking komen voor de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA). De investeringen moeten dan wel meer bedragen dan 2.300 euro en minder dan 306.931 euro per jaar. De aftrek bedraagt in 2014: tot 2.300 euro: nihil 2.300 - 55.248 euro: 28% 55.248 - 102.311 euro: 15.470 euro 102.311 - 306.931 euro: 15.470 euro minus 7,56% van het bedrag waarmee de investeringen 102.311 euro overschrijden 306.931 euro en hoger: nihil Tip: Het kan lonen om uw investeringen te spreiden. Overschrijdt u het maximumbedrag van 306.931 euro, dan grijpt u dus geheel naast deze aftrek. Maar ook afgezien van dat maximum kan een spreiding een leuk voordeel opleveren. Bij een optimale spreiding van een totaal investeringsbedrag van 110.496 euro over twee jaar bedraagt de totale KIA 2 x 15.470 euro = 30.940 euro. Worden die investeringen in één jaar gepleegd, dan bedraagt de KIA ‘slechts’ 14.851 euro. Investeren gaat verder dan alleen betalen: er is al sprake van investeren wanneer u een verplichting aangaat.

2. Denk aan de herinvesteringsreserve Wanneer u bij verkoop van een bedrijfsmiddel een boekwinst behaalt, dan kunt u belastingheffing uitstellen door gebruik te maken van een herinvesteringsreserve. U moet dan wel het voornemen hebben om te herinvesteren in uiterlijk het derde jaar na het jaar waarin u het bedrijfsmiddel heeft verkocht. Tip 1: Voorkom vrijval van de herinvesteringsreserve door op tijd te (her)investeren. Laat u adviseren door uw adviseur, zeker als het om forse bedragen gaat. Tip 2: Ook degenen die onder de zogenaamde terbeschikkingstellingsregeling vallen (zoals 20 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

de dga die een kantoorpand verhuurt aan zijn bv) komen in aanmerking voor de herinvesteringsreserve bij verkoop van een ter beschikking gesteld vermogensbestanddeel.

3. Ook lijfrentepremieaftrek in verband met pensioentekort in het verleden Heeft u in de afgelopen zeven jaren uw jaarruimte niet (volledig) benut, dan kunt u het niet benutte deel, onder voorwaarden, alsnog in de vorm van een betaling van lijfrentepremies in aftrek brengen op uw inkomen in 2014. De Belastingdienst noemt dit de reserveringsruimte. Ook deze ruimte is te becijferen op de website van de Belastingdienst, maar u kunt natuurlijk ook altijd terecht bij uw adviseur. De reserveringsruimte voor 2014 bedraagt maximaal 6.989 euro. Heeft u aan het begin van 2014 een leeftijd bereikt die ten hoogste 10 jaar lager is dan de pensioengerechtigde leeftijd zoals genoemd in de Algemene Ouderdomswet in 2014, dan mag u zelfs maximaal 13.802 euro in aanmerking nemen. Let op: Ook hier geldt dat u in 2014 alleen premies kunt aftrekken die u ook daadwerkelijk in 2014 heeft betaald. Tip: Vanaf 1 januari 2008 zijn er ook bancaire producten op de markt. Het is verstandig om de verschillende producten met elkaar te vergelijken.

4. Betaal uw lijfrentepremies tijdig

Kunt u aantonen dat u in 2013 onvoldoende pensioen heeft opgebouwd, dan kunt u op grond van de zogenaamde jaarruimte een bedrag aan aftrekbare lijfrentepremie storten. Let op: U kunt alleen premies aftrekken die u daadwerkelijk in 2014 heeft betaald. Tip 1: Voor de lijfrentepremies, die u stort tegenover de zogenoemde oudedagsreserve en/of behaalde stakingswinst, geldt een uitzondering. Daarvoor geldt dat wanneer de termijn is betaald binnen zes maanden na afloop van het jaar, de termijn kan worden geacht te

zijn betaald in het desbetreffende jaar. U kunt er dan dus voor kiezen om een in juni 2015 betaalde premie toch in aanmerking te nemen in het belastingjaar 2014. Daarnaast heeft u bij het bedingen van de stakingslijfrente de keuze om uit te gaan van de gegevens over het kalenderjaar zelf (in dit geval 2014) of het jaar daarvoor. Tip 2: U kunt de jaarruimte eventueel zelf becijferen met het rekenprogramma van de Belastingdienst. Voor de berekening van de aftrekbare lijfrente in het jaar 2014 moet u uitgaan van de gegevens van het jaar 2013. Het berekenen van de optimale aftrek is lastig. Denk hierbij ook aan zaken als de leaseauto, vrij wonen en neveninkomsten. Neem voor een optimale berekening contact op met uw Flynth -adviseur. Tip 3: Vanaf 1 januari 2008 zijn er ook bancaire producten op de markt. Het is verstandig om de verschillende producten met elkaar te vergelijken.

5. Zonnepanelen geplaatst? Meld u aan als btw-ondernemer Laat u als privépersoon zonnepanelen plaatsen of heeft u dat onlangs gedaan? Dan kunt u – als gevolg van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie van vorig jaar – in aanmerking komen voor aftrek van de btw op de panelen en plaatsingskosten. Om in aanmerking te komen voor teruggaaf van btw (21% over de materiaalkosten en 6% over de plaatsingskosten) moet u zich wel bij de Belastingdienst aanmelden als btw-ondernemer. Tip 1: De Kleine-ondernemersregeling (Kor) zorgt ervoor dat u over de door u aan het energiebedrijf geleverde energie in de jaren na het jaar van aanschaf van de zonnepanelen per saldo geen btw hoeft te betalen (als zonnepaneeleigenaar blijft u namelijk beneden de grens van 1.345 euro). U kunt er dan ook voor kiezen om bij de Belastingdienst een verzoek in te dienen om ontheffing van uw administratieve verplichtingen. Dit betekent dat u niet langer aangifte hoeft te doen. In dat geval heeft u geen recht meer op aftrek. Meer informatie over dit onderwerp vindt u op www.flynth.nl. Tip 2: Indien u uw onderneming voert in de vorm van een bv of firma/maatschap dan is voor de persoon in privé de Kor van toepassing. Let op: Verzoek pas om ontheffing van uw administratieve verplichtingen voor het jaar ná het jaar van aanschaf, anders loopt u de

aalt u ze btw-aftrek op de zonnepanelen en de plaatsingskosten mis. Verzoekt u bijvoorbeeld over het vierde kwartaal van 2014 via een aangifte om teruggaaf van de btw voor de aanschaf en installatie, dan kunt u gelijktijdig een verzoek indienen om met ingang van 1 januari 2015 ontheffing te krijgen van uw administratieve verplichtingen. Deze ontheffing heeft dan geen gevolgen voor het verzoek om teruggaaf. In het jaar waarin de ontheffing nog niet geldt moet u elk tijdvak (kwartaal) wel op tijd aangifte doen. Ook al is dit een nihilaangifte. Doet u dit niet, dan kan de belastingdienst een aanslag opleggen (inclusief boete!).

6. Beperk overdrachtsbelasting

Hoofdregel is: wanneer u een woning binnen zes maanden na aankoop weer verkoopt, wordt alleen overdrachtsbelasting geheven over het bedrag waarover geen overdrachtsbelasting is geheven bij uw eerdere aankoop. Dat kan een koper net het zetje geven om uw woning te kopen. Deze termijn voor vermindering van overdrachtsbelasting bij doorverkoop, is voor zowel woningen als niet-woningen tijdelijk verruimd naar 36 maanden, maar komt per 1 januari 2015 te vervallen. Let op: De vorige verkrijging moet dan wel op of na 1 september 2012 hebben plaatsgevonden! Voorbeeld: Op 1 juni 2013 heeft u voor 250.000 euro een huis gekocht, maar uw huidige woning is nog niet verkocht. Na verloop van tijd wordt de dubbele hypotheek een te zware last. Noodgedwongen moet u het nieuwe huis – waarover u in juni 2013 overdrachtsbelasting heeft betaald – in de verkoop zetten. Voor een koper is deze woning extra aantrekkelijk omdat hij of zij tot 1 januari 2015 alleen overdrachtsbelasting verschuldigd is over de meerwaarde (verkoopwaarde boven 250.000 euro). In dit geval ook nog slechts tegen een percentage van 2% in plaats van 6%. Wanneer u wilt dat het voordeel niet aan de koper maar aan de verkoper ten goede komt, dan moet u dit in de koopovereenkomst afspreken.

7. Vrije ruimte werkkostenregeling

In 2015 is de werkkostenregeling verplichte kost voor iedere werkgever. Misschien maakt u in 2014 echter al gebruik van de werkkostenregeling. Als werkgever mag u dan tot maximaal 1,5% van uw fiscale loonsom gebruiken voor bepaalde onbelaste onkostenvergoedingen. Wellicht heeft u nog een deel van deze vrije ruimte voor dit jaar beschikbaar om uw medewerkers dit jaar een onbelaste kerstgratificatie

Beperk overdrachtsbelasting toe te kennen. Breng dit, eventueel samen met uw salarisadminsitrateur, zo spoedig mogelijk in beeld en verras uw medewerkers deze kerst.

8. Tip: e-Herkenning Per 1 januari dienen alle ondernemers te beschikken over e-Herkenning om in te kunnen loggen bij het e-Loket en ‘Mijn Dossier’ bij RVO. 9. Private overeenkomst

Bij huur en verhuur van percelen grond voor de teelt van bloembollen is het zaak om het eigendomsrecht van de nieuwe uitbetalingsrechten vast te leggen. Wil de verhuurder het eigendomsrecht behouden van uitbetalingsrechten dan dient een private overeenkomst te worden opgesteld, waarbij bij het betreffende perceel in de gecombineerde opgave wordt opgegeven dat het perceel met een private overeenkomst in gebruik is. Dit hoeft niet per se voor 31 december maar regel dit waar mogelijk nog in het oude jaar.

10. Raadplegen van uw referentiegegevens voor nieuwe uitbetalingsrechten Om verzekerd te zijn van juiste toekenning van uitbetalingsrechten met het juiste bedrag aan compensatie, is het zaak dat u dit jaar bij ‘Mijn Dossier’ uw referentiegegevens goed checkt of deze juist zijn. Onjuiste referentiegegevens kunnen er voor zorgen dat u geen uitbetalingsrechten, of wel uitbetalingsrechten met daarin een verkeerd compensatiedeel toegekend krijgt.

Vragen over deze eindejaarstips? Indien u vragen heeft over deze eindejaarstips of geïnteresseerd bent in een advies op maat, dan kunt u contact opnemen met één van onze adviseurs bij u in de buurt. Op de website van Flynth vindt u een overzicht van onze vestigingen en mogelijkheden om contact op te nemen met ons.

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

VAKVENSTER

Kerst begon in november Fotografie: René Faas Tekst: Monique Ooms Erik en Brenda Willemse van kwekerij Roma nova in Voorhout weten wel weg met de kerstsfeer. Het bedrijf draait al vanaf begin november op volle toeren om kersterige hyacinten op pot klaar te maken voor tuincentra in Frankrijk, België, Scandinavië en Nederland. Wilt u een hyacint met een kerstboom of liever een met een rendierhoofd? Zoek maar uit! Een week voor Kerstmis is het alweer gedaan met de decembersfeer. Brenda: “Direct na de feestdagen willen tuincentra nieuwe handel in de winkel. Dan begint voor ons de periode van de narcissen, muscari’s en krokussen en komt het voorjaar er weer aan.”

TERUGBLIK

KAVB speelt in op verander Een saai jaar… dat bestaat waarschijnlijk niet in de bollensector. Als we met KAVB-directeur Prisca Kleijn terugblikken op 2014 kunnen we constateren dat ook dit jaar niet als ‘onopvallend’ de boeken in gaat. Denk alleen aan de fytosanitaire ontwikkelingen, het wegvallen van het Productschap Tuinbouw (PT), de Zembla-uitzending, de acties van Greenpeace, de ongewisse toekomst van keuringsdiensten, en je begrijpt dat er op de burelen van de belangenorganisatie voor kwekers genoeg te doen viel. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

D

at het PT zou ophouden te bestaan, kwam niet als een verrassing in 2014. “Eind 2011 werd al duidelijk dat dit mogelijk zou gaan gebeuren. Vanaf dat moment hebben wij ons afgevraagd hoe we daarmee zouden kunnen omgaan en welke zaken we voor de leden belangrijk vonden om te behouden. Het behoud van kwalitatief goed en onafhankelijk onderzoek stond hierbij hoog op het lijstje. Zo zijn we met onderzoeksfondsen aan de slag gegaan: het Lelie-onderzoeksfonds werd ingericht, dat loopt nu twee jaar. Daarvoor wordt op vrijwillige basis geld binnengehaald om voor de deelnemers onderzoek te doen. In 2014 is het Tulpenonderzoeksfonds tot stand gekomen, een initiatief dat wordt getrokken door ondernemers en ondersteund door de KAVB. Dat zijn voorbeelden van kleinschalige, productgerichte initiatieven. Van belang is nu om samen met andere partijen in de keten de krachten te bundelen en de onderzoekscapaciteit en financiering weer op te bouwen. De eerste stappen hiertoe worden inmiddels gezet in het onlangs opgerichte Sectorplatform Bloembollen.”

ONDERZOEKEN Ondanks het aflopen van de financiering via het PT zijn er afgelopen jaar wel de nodige onderzoeken gedaan, deels nog met PT-financiering. “Denk aan het CATT-onderzoek (Controlled Atmosphere Temperature Treatment) als mogelijke vervanging van Actellic, maar ook aan bolreiniging, bolcoating, vermindering van de virusdruk in verschillende gewassen en voor de langere termijn de leerstoel bloembollenfysiologie in Wageningen.” Naast incidentele projecten is er behoefte aan meer 24 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

fundamenteel onderzoek, stelt Kleijn, bijvoorbeeld op het gebied van gewasbescherming en fytosanitaire zaken. “Daarvoor werken we - samen met andere plantaardige sectoren en in overleg met de overheid - aan de mogelijkheid om hiervoor gebruik te kunnen maken van een zogenaamde Algemeen Verbindend Verklaring. De totstandkoming hiervan kun je het beste vergelijken met die van een cao: bij minimaal 70 procent draagvlak gelden de afspraken voor iedereen. Ik verwacht dat hierover komend jaar een besluit zal worden genomen.” Prisca Kleijn: ‘2014 was een kanteljaar’

‘Als er in de maatschappij geen draagvlak is voor het werk van de sector, kunnen we gewoonweg niet meer produceren’ Om versnippering van onderzoek te voorkomen, vervult de KAVB een coördinerende rol. “We willen graag overzicht houden. Dat doen we onder andere via de productgroepen, die weten wat er in verschillende gewassen speelt. Verder is het Milieuplatform actief op het gebied van duurzaamheid en omgeving zodat ook op dat vlak zaken over gewassen heen gecoördineerd worden.” Op de vraag of Kleijn tevreden is over de manier waarop het wegvallen van het PT tot nu toe wordt opgevangen, stelt ze: “Vooruitlopend op de ontwikkelingen hebben de KAVB en Anthos grote stappen gezet om een en ander op te vangen. Er valt vanuit de teelt toch een kleine 2 miljoen euro

weg terwijl we bepaalde zaken wel willen blijven uitvoeren voor de sector. Dat geld moet op een andere manier bij elkaar worden gebracht.”

KEURINGSDIENSTEN Het ministerie van Economische Zaken heeft het plan opgevat om de plantaardige keuringsdiensten onder te brengen bij de NVWA, maar de betrokken sectoren zien dit niet zitten, zo ook het bollenvak. De KAVB en Anthos hebben ook hierin de krachten gebundeld. “Dat doen we samen met een consortium van dertien brancheorganisaties en vier keuringsdiensten. Wij vinden de voorstellen van de overheid niet wenselijk, de keuringsdiensten hebben hun zaken allemaal goed op orde. Samenwerken oké, maar de huidige plannen van de overheid gaan ons te ver. Dus komen we met een tegenvoorstel.” Ook fytosanitaire zaken vroegen de nodige aandacht in 2014. “Kwekers zitten in een spagaat: ze moeten steeds betere kwaliteit leveren, maar mogen steeds minder middelen gebruiken. Dat is een spanningsveld. We zijn dan ook samen met LTO in gesprek met de overheid over de consequenties van het wegvallen van middelen en het aanscherpen van het gebruik

ende wereld nenden centraal. Sindsdien is het middelengebruik al met 80 procent teruggebracht en de ambitie is om nog minder middelen te gebruiken, maar die zoektocht naar alternatieven kost tijd en geld. En voor een middel als formaline is vooralsnog geen vervanger. Toch moet er iets gebeuren, daar zetten we dan ook op in met ons actieplan ‘Gezonde bollen, bloeiende sector’, waarbij we kiezen voor een meer offensieve route. Het actieplan geeft ons een handvat én een legitimatie om met de overheid in gesprek te gaan. Dit plan is begin december symbolisch aangeboden aan Tweede Kamerlid Lutz Jacobi van de PvdA. Daarnaast moeten we zowel de overheid als onze omgeving beter laten zien wat er allemaal goed gaat om een tegenwicht te kunnen bieden aan negatieve geluiden over de sector. Tenslotte is het bollenvak ook een belangrijke werkgever, leveren we een bijdrage aan de economie van Nederland bv en kleuren kwekers elk voorjaar het landschap, om maar wat te noemen.”

IMAGOPLAN

ervan voor de toekomst van de sector.” Het vak is - op z’n zachtst gezegd - niet blij met de steeds strenger wordende eisen van derde landen. “Derde landen hebben het recht om eisen te stellen, daar is wet- en regelgeving voor. Het ministerie van EZ voert de onderhandelingen met landen of de eisen realistisch en haalbaar zijn. Recentelijk hebben we samen met Anthos een gesprek gevoerd bij het ministerie. Wij vinden dat we best wat scherper aan de wind kunnen zeilen. Soms moet je ook ‘nee’ durven zeggen tegen landen die onrealistische eisen stellen. EZ heeft daar oren naar, voorwaarde is natuurlijk wel dat hiervoor draagvlak is in het vak.” Een andere ontwikkeling is dat de EU inzet op deregulering, dit leidt tot discussies over de quarantainestatus en bijbehorende eisen van stengelaaltje. “Hoe gaan we daarmee om? In die discussie trekken we samen op met de NVWA en de BKD. De KAVB-productgroepen werken op dit moment aan een nieuw en robuust beleid voor alle betrokken gewassen dat begin volgend jaar klaar moet zijn.”

DRAAGVLAK Wat de laatste jaren sterk veranderd is, is de manier waarop de samenleving naar de sector

kijkt en erop reageert, concludeert Kleijn. “Als er in de maatschappij geen draagvlak is voor het werk van de sector, kunnen we gewoonweg niet meer in Nederland produceren. Dat maakt kwaliteit een nog belangrijker thema, ook in de manier van werken en het omgaan met gewasbeschermingsmiddelen. Daarin moet het vak echt een omslag maken in het denken. Zeker omdat we nu te maken hebben met de PvdA-staatssecretaris die een andere wind laat waaien en meer haar oren laat hangen naar geluiden van de Partij voor de Dieren, Bollenboos en Greenpeace, die inzetten op een pesticidevrije wereld. Greenpeace heeft de afgelopen periode in tuincentra allerlei tuinplanten, snijbloemen en bollen gecheckt op residu, het is afwachten hoe ze de resultaten gaan presenteren. Ook de Onderzoeksraad zoomt in op de effecten van middelen op omwonenden. Daar hebben we allemaal mee te maken, je kunt je ogen er niet meer voor sluiten, we zullen ons beleid erop moeten aanpassen.” De discussie over middelengebruik is niet nieuw. “In de jaren tachtig lag de focus op de vervuiling van oppervlaktewater en emissie, nu staan de gezondheid en het belang van omwo-

Overigens vindt de KAVB dat veel bollenbedrijven dit al goed oppakken. “Steeds meer kwekers hebben helder op hun netvlies in wat voor tijd we nu leven en zij gaan daar al goed mee om. Verder werken we aan een imagoplan voor de sector dat we tijdens de ledendag in januari presenteren. Dat moet mede helpen voorkomen dat er belemmeringen ontstaan waardoor kwekers hun werk niet meer kunnen doen.” Intussen kunnen leden zelf ook iets doen. “Zij kunnen meer in contact treden met hun omgeving, transparanter zijn in wat ze doen, maar ook hoe en waarom. Laat zien wat jouw bijdrage is aan de samenleving. Het kost tijd, maar het gaat hier wel om de toekomst van het vak en dus ook van jouw bedrijf.” Natuurlijk komt de onvermijdelijke vraag voorbij: is het denkbaar dat de KAVB en Anthos gaan fuseren? Die roep klinkt nogal eens uit het vak. “Feit is dat we nu al in veel dossiers samen optrekken met Anthos en met andere collega-organisaties als LTO en Plantum. We hebben een aantal gemeenschappelijke belangen en daarin vinden we elkaar. Op andere dossiers spreken we een taakverdeling af, dat werkt prima. Fuseren is een stap verder en dat vindt ons bestuur op dit moment niet wenselijk. Er zijn zo veel ontwikkelingen binnen en buiten de sector die de aandacht van de organisatie vragen, daar ligt nu de prioriteit.” Terugblikkend noemt Kleijn 2014 ‘een kanteljaar’ dat in het teken stond van discussie, bewustwording en veranderende structuren. “Deze lijn zet door in 2015, ook dat belooft weer een spannend jaar te worden.” 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 25

TERUGBLIK

‘Nul is nul bij fyto bestaat Het jaar 2014 is bijna voorbij. Tijd om nog even terug te blikken op dat jaar vol met ontwikkelingen. Het laatste jaar van het Productschap Tuinbouw (PT), plotseling opduikende fytosanitaire eisen en discussie over de toekomst van de keuringsdiensten. Voorzitter Henk Westerhof van Anthos is helder: ‘Het fytodossier wordt elke dag dikker.’ Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

N

og twee weken en dan sluit het PT in Zoetermeer zijn deuren. De lang gekoesterde parel van de collectiviteit verliest dan definitief zijn glans. Voor voorzitter Henk Westerhof van Anthos is dat geen moment van grote droefenis, zo maakt hij duidelijk. “Midden 2011 moest het PT zijn heffingsverordening voor de bloembollensector herzien, omdat die juridisch niet meer houdbaar was. Voor de handel was dat aanleiding om de verplichte collectiviteit via het PT te beëindigen. Exporteurs zagen het nut niet in van diverse bestedingen, zoals arbeid en duurzaamheid. Tegelijkertijd gaf men aan wel collectief geld te willen blijven inzetten, maar dan op private basis. Dat gold voor promotie, fytosanitaire zaken en onderzoek. Ik ben de boer opgegaan en na drie maanden had bijna 85 procent van de handel getekend voor een periode van 3,5 jaar. Feitelijk hebben we ons eigen private PT opgericht voor alle onderwerpen die wij belangrijk vinden.”

ECLATANT SUCCES Dat eigen PT heet Stichting iBulb, en die brengt jaarlijks 2,2 miljoen euro bijeen voor promotie, fyto en onderzoek. Het merendeel is bestemd voor promotie, maar de ervaring leert dat onderzoek en fyto steeds meer aandacht en dus geld vragen. Wat promotie betreft spreekt Westerhof van een eclatant succes. “Door de drie medewerkers Anne Verdoes, Ineke van Kesteren en Jessica Wagemakers is een netwerk ontwikkeld van ruim tweeduizend mediacontacten over de hele wereld. We werken nauwelijks meer met PR-bureaus, maar versturen vrijwel alle informatie via de moderne sociale media. Ook geven we geen broeiboeken meer uit en maken we geen posters meer. Dat kunnen de exportbedrijven heel goed zelf en daar kunnen zij zich ook mee onderscheiden. We investeren wel in beeldmateriaal dat via de MediaFiler de hele wereld ingaat. Ook het 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

nieuwe project Bulbs4kids dat is ontwikkeld voor de Nederlandse basisscholen is heel succesvol: in tien dagen tijd waren de bollenpakketten aan honderd scholen toegekend en acht dagen daarna waren nog eens honderd andere scholen met pakketten verblijd. De campagne wordt volgend jaar in Nederland opgeschaald en ook uitgerold naar Duitsland.”

‘Feitelijk hebben we ons eigen private PT opgericht voor alle onderwerpen die wij belangrijk vinden’ Naast iBulb is ook iVerde ondergebracht bij Anthos. Samen met LTO en de VHG werkt Anthos hier aan een groot project De Groene Stad, waar uit het boomkwekerijfonds van het PT een substantiële bijdrage voor is gereserveerd. “We hebben samen met FloraHolland een alliantie gesloten en samen hebben we een project ingebracht in het Topsectorenbeleid. Als dat project wordt goedgekeurd is er 1,5 miljoen euro beschikbaar voor fundamenteel onderzoek naar de meerwaarde van groen in relatie tot gezondheid. Ik denk dat de bloembollensector daarin kan meeliften en daarmee zijn voordeel kan doen.” Het 3,5 jaar geleden gestarte project voor de droogverkoop in de VS en Canada ‘Dig, drop, done’ is afgelopen juli beëindigd. “Daar is veel geld in gaan zitten, bedoeld om de droogverkoop te stimuleren. Helaas heeft die investering niet geloond.”

ONDERZOEK Het onderzoek dat iBulb financiert heeft vaak een relatie met fytosanitaire zaken, stelt de Anthos-voorzitter. “Een goed voorbeeld is de

nultolerantie die China stelde voor SLRSV, een virus waar we weinig van weten. Om meer kennis te vergaren hebben we een onderzoek naar dit virus gestart. Ook doen we onderzoek naar de vaststelling van Greenpeace dat bloembollen in de droogverkoop residuen van middelen bevatten. Dat doen we samen met de KAVB en de boomkwekerij.”

ZES MODELLEN Afgelopen jaar vond er de nodige discussie plaats over de toekomst van keuringsdiensten zoals de BKD en Naktuinbouw. Henk Westerhof speelt in die discussie een wezenlijke rol. “We werken samen met FrugiVenta, NAO, LTO en Plantum om deze discussie namens de tuinbouwsector te begeleiden. Op ons verzoek voerde de Radbouduniversiteit in Nijmegen een onderzoek uit naar de positionering van de keuringsdiensten in het publieke domein. Daarnaast voeren we ook een actieve lobby richting politieke partijen om te voorkomen dat de keuringsdiensten ons helemaal uit de handen glippen. We wachten nu op een rapport waarin zes modellen worden uitgewerkt, variërend van een agentschap tot behoud van de huidige situatie. Dat laatste zal niet gebeuren. De governance gaat zeker veranderen, waardoor de sectororganisaties niet meer de besturen van de keuringsdiensten vormen. Of de keuringsdiensten de huidige private status behouden of een publiek karakter krijgen zal een belangrijk gespreksonderwerp met de overheid worden.”

OPSTAPELING Wat de ontwikkelingen op fytosanitair gebied betreft, kan Westerhof kort zijn. “Die problemen stapelen zich op. Er komen bijna dagelijks nieuwe berichten binnen. Dit is echt het zorgenkind van het bloembollenvak, dat bakken met geld kost voor teelt en handel. Het is bijna niet meer te handelen.” Hoewel het in oppervlakte niet het grootste gewas is, staat de lelie vooraan in deze discussie. Dat komt vooral door de sterke groei in relatief nieuwe afzetmarkten zoals Vietnam, Taiwan, China, Colombia, Mexico en India, maar ook traditionele markten zoals de VS roeren zich. “Stuk voor stuk belangrijke markten, maar wel met strikte importinspecties, gecombineerd met toetsen. Dat leidt vaak tot vondsten van virussen zoals ArMV, SLRSV en PlAMV, terwijl die landen voor veel van die virussen een nultolerantie hanteren. Als sector kunnen wij daar moeilijk aan voldoen, want wij produceren in een open ruimte, en dus is de insleep van virussen onvermijdelijk. ‘Nul is nul’ bestaat

niet’ dus niet en dat maken wij de overheid en de NVWA ook duidelijk. Gelukkig vinden we daar steeds meer gehoor en dat heeft er onder meer toe geleid dat we voor Colombia in plaats van die harde nul een tolerantie van 0,5% voor LSV en LMoV uit het vuur hebben kunnen slepen. Dat neemt niet weg dat de sector en de overheid meer vertrouwen in elkaar moeten krijgen: de overheid moet niet het onmogelijke van ons eisen, maar de sector moet er een tandje bij willen zetten om de virusproblemen meer beheersbaar te maken.” Afgelopen jaar lukte het niet om Lelie 2.0 van de grond te krijgen. Een reden is volgens Westerhof dat het systeem misschien wel te zware eisen oplegt aan de teelt. De bijl viel echter definitief toen bleek dat bij de start van het exportseizoen Colombia de nultolerantie eiste voor LMoV en LSV. Teelt en handel riepen toen samen dat welk systeem we ook ontwikkelen, die harde nul niet gegarandeerd kan worden. ‘Dus waarom zouden we in een nieuw systeem investeren als het ons niets oplevert’, zo vroeg men zich openlijk af. Ik begrijp zo’n reactie, maar we moeten wel verder met elkaar. Wat mij betreft neemt een klein aantal bedrijven uit veredeling, teelt en handel met steun van Anthos en KAVB het voortouw om Lelie 2.0 nog eens onder de loep te nemen en er een praktisch werkbaar systeem voor de sector van te gaan maken. Dat is nodig om als bloembollensector nog kans te maken in de nieuwe markten.”

VERSCHUIVINGEN Terugkijkend op de ontwikkelingen in de afzet ziet Westerhof een verdere groei van de broeierijexport ten opzichte van de droogverkoop. Verder is het Verre Oosten booming, evenals een aantal landen in Midden- en Zuid-Amerika. De markt voor landscaping groeit, maar de droogverkoop in de VS is zorgelijk terwijl West-Europa dit jaar een iets positiever beeld geeft. De broeierijhandel in Europa heeft het lastig door het sterk groeiende aanbod van bolbloemen uit eigen land.

LANGE TERMIJN Ten slotte de vraag die Henk Westerhof ook regelmatig hoort: waarom gaan Anthos en de KAVB niet samen? “Ik sluit dat op termijn niet uit, maar een fusie moet geen doel op zich zijn, maar die moet meerwaarde hebben voor de ondernemers in de sector. Misschien dat het door Anthos geïnitieerde Sectorplatform Bloembollen een eerst stap is in die richting, maar de toekomst zal het leren.”

Henk Westerhof: ‘Een project als Bulbs4kids voor de Nederlandse basisscholen is heel populair’ 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

OOGST

Kwaliteit lelieoogst is ‘super’ Zo rond half oktober is de oogst van LA’s en Aziaten van start gegaan. De bijzonder zachte herfst speelt de oogst in de kaart, toch kunnen de resultaten per regio wel wisselen. Wat is de stand van zaken in de verschillende regio’s? Een impressie.

Tekst: Lilian Braakman en Monique Ooms Archieffoto’s: René Faas

M

enting Bloembollen – met vestigingen in Creil en Espel – is gespecialiseerd in de teelt van tulpen en lelies. Op het moment dat we spreken met medeeigenaar Gerard Menting is de oogst van LA’s en Aziaten volop aan de gang. “Wij telen zo’n 75 hectare lelies, voornamelijk hier in de Noordoostpolder. Normaal gesproken beginnen we half oktober met rooien. Vorig jaar startten we iets later, dit jaar juist iets vroeger vanwege het vroege voorjaar en de warme zomer.” Gerard was blij met die vroege start. “Wij willen de oogst voor de kerst in de schuur hebben, het moet allemaal gebeuren in een week of tien. Hoe eerder we kunnen beginnen, hoe fijner we

28 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

dat vinden; dan ligt er wat minder tijdsdruk op.” Per week verwerkt Menting Bloembollen zo’n 7 à 8 hectare lelies. “Het gaat goed, we liggen op schema. We hebben een overwegend droge herfst gehad, tot nu toe viel er nauwelijks regen.”

DIKKE MATEN De mooie weersomstandigheden spelen de leliekwekers in de NOP in de kaart. “Het gewas is mooi afgestorven. We hebben minder werk aan het stelen trekken, maar in het pluizen gaat nog flink wat tijd zitten, mede dankzij de droge herfst. Met droge grond rooien, krijgen we meer wortels mee, dus we moeten wat meer pluizen. In de piektijd hebben we zo’n dertig medewerkers meedraaien in de verwerking, dus daar komen we wel uit.” Gerard noemt de kwaliteit van de oogst ‘super’. “We rooien een

mooi product, er zitten weinig dubbelneuzen tussen, we zijn hartstikke tevreden.” Over de maten vertelt hij: “Er zijn wel wat tekorten in de kleinere maten, 11’en en 12’en, omdat die – vanwege het goede groeiseizoen – nogal gegroeid zijn. Daarentegen zitten we heel goed in de dikke maten, dus vanaf 18 en op.” Ook de opbrengst ziet er goed uit. “We zijn dik tevreden, we gaan onze aantallen sowieso halen. Zo’n 80 à 90 procent is voorverkocht, met de overige opbrengst kunnen we nog de handel in. Met die marge hopen we altijd aan onze verplichtingen te kunnen voldoen.” In de Noordoostpolder wordt over het algemeen goed geoogst, is Gerard’s indruk. “Ik hoor vanuit andere regio’s ook andere verhalen, bijvoorbeeld over extreme regenval; vanzelfsprekend heeft dat gevolgen voor de opbrengst, maar ook de grond raakt aangetast, je loopt het risico op structuurbederf. Wij hadden het geluk dat dit aan ons voorbij ging. Wij zouden dit jaar wel willen kopiëren en doorplakken naar de komende jaren.” Hebben deze ontwikkelingen ook nog invloed op de prijs? “Het loopt allemaal mooi weg, de prijzen stijgen zelfs nog tijdens het seizoen, dat is mooi. Voor een deel heeft dat misschien te maken met de tegenvallende oogst in andere regio’s, als gevolg van de

regenval. Wat ook speelt, is dat het areaal LA’s en Aziaten wat gekrompen is, mede als gevolg van PlAMV; kwekers hebben besmette partijen moeten weggooien. Wij telen ook 2 hectare minder dan vorig jaar.”

SCHOON WERKEN Verdere krimp zit er niet in voor het volgende seizoen. “We gaan ongeveer hetzelfde planten als dit seizoen. Met deze prijzen kunnen we volgend jaar weer verder.” De gebroeders Menting hebben ten aanzien van de PlAMV-besmetting de percentages naar beneden kunnen brengen op hun bedrijf. “Je moet schoon werken en wat schoon is, scheiden van besmette partijen. Zo werken wij met twee spoelbassins en met twee verwerkingslijnen zodat we ons nieuwe, virusvrije uitgangsmateriaal ook schoon kunnen houden. Zo bouwen we de schone partijen op en verdwijnen de besmette partijen.” De investeringen om dit te realiseren, liegen er niet om. “Daar komen alle toetsen en keuringen dan nog eens bij. De kosten in de lelieteelt zijn al met al flink gestegen. Dat de prijzen goed zijn, is dan ook meer dan welkom.”

GEZONDE TEELT In midden Drenthe zijn de lelies van Gert Veninga van Veninga Hijken Bloembollen uit Hijken goed gegroeid. Zelf teelt hij zo’n 65 hectare bollen, waarvan 70 procent Oriëntals

en OT’s. De rest zijn LA’s, Aziaten en Longiflorums. Daarnaast heeft hij nog 20 hectare contractteelt, waarbij de percentages precies zijn omgedraaid. Het rooien gaat volgens plan, geeft Veninga aan: “Alle LA’s en Aziaten zijn er al uit en ook de tweejarige Oriëntals. “We passen ons met rooien aan op de verwerking van de bollen. De schuur bepaalt het tempo. We willen namelijk geen grote voorraad, want dan lever je kwaliteit in.” Op 20 oktober zijn ze in de schuur van Veninga Hijken Bloembollen gestart met het verwerken van de eerste bollen.

‘Wij zouden dit jaar wel willen kopiëren en doorplakken naar de komende jaren’ Enkele dagen ervoor is er gestart met rooien. “Bij ons in Drenthe bleven de lelies vrij lang groen. Met de komst van ander weer werd de vuurdruk hoger bij LA’s en Aziaten, maar over het algemeen zijn er goede opbrengsten van afgekomen. Daarbij komt dat de rooiomstandigheden prima waren en nog steeds prima zijn. We hebben amper regen of vorst gehad.

Dat zijn bijna ideale omstandigheden. Het mag nog wel zo blijven want dan kun je precies plannen wat je wilt doen. Wij verwerken in januari de laatste lelies. Het hangt van het weer af of deze er voor kerst uit gaan of later. We laten ze het liefst zo lang mogelijk zitten zodat ze zo rijp mogelijk zijn. Dat is van belang voor de afnemer.” De bollen die al over de tellijn van Veninga zijn gerold, zien er volgens de ondernemer gezond uit. “Ze zijn wat aan de ruige kant. Ze hebben veel wortels, maar dat komt de kwaliteit ten goede. Aan de andere kant zorgt dat wel voor meer werk. De maten zijn dit jaar groter dan verwacht. Zo zijn de meeste LA’s, Aziaten en tweejarige Oriëntals een maatje meer. De eenjarige Oriëntals zijn voor mijn gevoel niet zo erg gegroeid. Door die maatverschuiving kunnen we sommige orders net niet leveren. De aantallen zijn er wel. Wat ik bijzonder vind, is dat die dikkere maten nog steeds makkelijk worden afgezet. In het seizoen wordt de prijs meestal gedrukt door de massa die dan beschikbaar is, maar de prijs in dit seizoen is aardig. Van bepaalde soorten worden nu al bollen gevraagd voor 2015.” Over het verloop van het seizoen geeft Veninga aan: “Elk seizoen is anders en heeft zijn eigen kenmerken. De opbrengsten zijn wisselend, maar kwalitatief goed. Daarnaast is er weinig Fusarium. Dat is niet verkeerd.” 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service. ° KLIMAATBEHEERSING ° CO2- EN ETHYLEENREGELING ° KRACHT-, LICHT- EN

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN ° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

INSTALLATIES ° ADVISERING

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

“VUURWERK” bij TRIFLOR B.V. HYBRIS B.V., TRIFLOR B.V. en VERTUCO B.V. presenteren voor de 6e maal in successie de laatste tentoonstelling van 2014 en de eerste van het nieuwe seizoen op: MAANDAG 29 December van 8:00 tot 17:00 uur DINSDAG 30 December van 8:00 tot 17:00 uur WOENSDAG 31 December van 8:00 tot 15:00 uur Wij laten een uitgebreid assortiment nieuwe rassen zien. Doe mee aan de keuringswedstrijd en maak kans op een vuurwerkpakket! Wees er ook vroeg bij en kom op een van bovengenoemde dagen langs bij TRIFLOR B.V. TULPENKADE 1, 1734 JP, OUDE NIEDORP.

NG

I E RI L LE WA , BE r Broeiernij Export e voo kerij e n ele Kw spo

rt po lies x e • le n van n e lies tte an le e tsm en v • on pakk en in tie a r t nis mi itie d a • ed e xp 001 85 5 8 21 022 40 fax 8-58 .nl ora l 022 ail f an e-m @la o inf nl e ra. o sit l nf laa

te l

e fo

on

G N RI

x wO

yg

en

O A L U W waring pen BEtulpen bearing tullelies Ult

ra

Lo

eit s w g t J i e I n l i i b • r LO ewa flexib U • O b e en L 7 50 • U rvic 38 4 -51 Se , 06 an km a es ra iliti FO dK c a a A sW aF lor elhui F n o Laa OF, K C TE

o Inf

868 83 5 8 69 022 38 nl fax 8-58 fo. w 2 s i u 02 ail elh e-m @ko o nl inf fo. w s e i sit lhu koe

te l

e fo

on

Vakmensen nodig? Plaats dan uw vacature in het vakblad

Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten! www.agrofocus.nl

Op 27 december 2014 verschijnt het vakblad BloembollenVisie met een extra dikke en kleurrijke

Beurseditie rond de jaarlijkse Mechanisatietentoonstelling (Expo Haarlemmermeer Vijfhuizen 13 t/m 15 januari 2015).

Deze speciale beursuitgave staat weer boordevol met beursnieuws, noviteiten, productinnovaties, een lijst met de beursdeelnemers en een plattegrond. Een uitgelezen kans dus om via een advertentie uw doelgroep te laten weten dat ook u op de beurs met een stand vertegenwoordigd bent.

Is uw advertentie al gereserveerd? Bel snel voor nadere informatie met Remco Wijnhout

ingenieurs voor groei

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

023-5714745 Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 - 2040 AA Zandvoort e-mail: [email protected]

ACTUEEL

‘Betere kleurenverdeling tijdens de opstart’ Tijdens de productbijeenkomst tulp afgelopen donderdag 4 december kwamen er diverse onderwerpen aan bod. Zo kregen de aanwezige tulpenbroeiers een vooruitblik op 2015. Niet alleen op het veilingseizoen, maar ook op de promotieplannen van TPN. Tekst en fotografie: Lilian Braakman

M

et het benoemen van de stappen die de FloraHolland Productcommissie (FPC) Tulp heeft gezet, opende voorzitter Gerard Reus de productbijeenkomst tulp donderdag 4 december 2014. “De heffingsgelden die naar Bloembureau Holland gaan, moeten we goed bekijken”, vertelt Reus. “Wat doen ze voor de tulp? Kan er niet meer ondersteuning terug naar Tulpenpromotie Nederland (TPN)?” Een andere wijziging die Reus noemt is het verdwijnen van de keurmeester. “Nu gelden er algemene regels, maar die zouden specifiek voor de tulp moeten zijn. Die regels moeten FPC-leden maken, want zij hebben er verstand van.” Reus meldt de aanwezige broeiers dat er besloten is om de broeischema’s die FloraHolland toegestuurd krijgt, maar aan drie personen te laten zien. “Zo blijven de gegevens geborgen.” Als laatste noemt hij het Marktplan Tulp, dat samen met FloraHolland is gemaakt. Vanuit het plan wordt met regelmaat een nieuwsbrief verstuurd naar alle aanvoerders. Hierin staat actuele informatie over de markt, het seizoen, de prognose en meer.

MARKTPLAN TULP “In het Marktplan Tulp hebben we samen met FPC een aantal doelen gesteld”, geeft Jaap Houwer, productcoördinator tulp bij FloraHolland, aan. “Zo willen we marktgerichte productie op basis van inzicht in consumentengedrag realiseren, het teeltplan in lijn houden met de afzet, waarde toevoegen aan de tulp dat zichtbaar 32 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Twee sprekers van de bijeenkomst: Gerard Reus (links) en Arjan Smit

is voor de consument, telers gesprekspartner maken van de eindklanten, de klok optimaliseren en scheiden van Retail en het unieke imago tulp sterk houden en benutten. Om dit te kunnen realiseren, zullen we een aantal activiteiten moeten ondernemen. Zoals de volumedruk inzichtelijk maken, inzicht van consument tot bol verkrijgen (gegevens over afzetlanden, areaaldata, trends en meer), een tweede tulpenlijn creëren en ruimte maken voor afwijkende specificaties (zoals een bos tulpen met bol), het merk tulp beter benutten en een Meet & Greet tussen klokkwekers en -kopers organiseren.” Houwer blikt terug op het broeiseizoen 20132014 en kaart de belangrijkste punten aan. “In het begin van het seizoen was er een smal sortiment beschikbaar en aan het eind hadden we te maken met een hoge volumedruk. Het seizoen 2014-2015 begint daarentegen vroeg”, geeft Houwer aan. “De prognose voor het huidige seizoen is gebaseerd op de broeischema’s die een dekking hebben van ongeveer 54 procent van het totale volume tulp bij FloraHolland. Daarbij hebben we gerekend met een volumekrimp van 2,5 procent. Dit is een inschatting die in overleg met FPC Tulp is vastgesteld. De belangrijkste punten uit de prog-

nose zijn dat we een betere kleurenverdeling hebben bij de opstart. Zo zijn roze en wit goed verspreid over het seizoen en kent geel een piek rond Vrouwendag en Pasen. Vanaf week 48 tot en met week 12 zien we hoge volumes met pieken richting feestdagen. Vanaf week 11 zal het volume voor de klok afnemen. Bij de directe handel is dat vanaf week 14.”

PROMOTIE “Dit jaar staan er weer diverse promotieactiviteiten op de agenda”, geeft Arjan Smit, voorzitter van TPN, aan. “Zo staat de vierde editie van de Nationale Tulpendag weer voor de deur. 17 januari staat de Dam in Amsterdam weer vol met tulpen, die consumenten gratis kunnen plukken. Dit jaar werken we samen met het Rode Kruis en is de boodschap: deel blijdschap, geef tulpen. Daarnaast zijn er weer mini-pluktuinen bij bloemisten. Dit jaar hopen we dat kwekers consumenten in winkels willen informeren over het product. Aanmelden kan via mij of via de vernieuwde website van TPN (www.tulpenpromotie.nl). Dit jaar zijn we tevens op de Grüne Woche in Berlijn. Ook zullen we dit jaar diverse tulpen sponsoren voor onder andere de KNSB en voor het programma Boer Zoekt Vrouw.”

CNB ACTUEEL

Studenten aan de slag met CNB-show In de tweede volle week van januari maken de CNB Bloem- en Relatiedagen hun debuut. Studenten van het Clusius College in Alkmaar kleden de show in Lisse aan met hun zelf ontworpen bloemsierkunstwerken. Dat beloven echte eyecatchers te worden, zo bleek onlangs bij de presentatie.

menten en materialen met een robuuste uitstraling, passend in het decor van de CNB Bloem- en Relatiedagen waar onder andere pallets en gaasbakken in verwerkt worden. De ontwerpen van de studenten bevatten daarnaast veel steigerhout, juten, wilgentakken en berkenstammen. Eind november mochten de eindejaarsstudenten Bloem en Design hun ontwerp presenteren. Een opvallende presentatie was de ‘Bloemenfiets’. De houten fiets komt als decorstuk in de show en de wielen worden bekleed met bolbloemen in de kleuren paars, roze en blauw. Voor en achter op de fiets komt een bollenkist gevuld met bloemwerk van diverse bolgewassen.

LELIESPEKTAKEL Minstens zo bijzonder wordt het kunstwerk ‘De halve maan’. Een steigerhouten kubus vormt hierin de basis. Op een ijzeren pin komt een grote bol van steekschuim die volgestoken wordt met lelie ‘Universe’. Bovenin komt letterlijk een halve maan, versierd met bollen. Zoals de naam al doet vermoeden, zal ook in het ontwerp ‘The wild lily jungle’ met lelies gewerkt worden. Het themastuk van 1.20 x 1.20 meter bestaat uit steigerhouten bakken met daarin bamboestelen. Hierop komen lange, smalle vazen bekleed met stro en juten, die gevuld worden met Oriëntal-lelies.

Het fraaie ontwerp ‘The wild lily jungle’ Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

J

ongeren kennis laten maken met het bollenvak en zijn producten. Met die insteek is vanuit de organisatie van de CNB Bloemen Relatiedagen samenwerking gezocht met het Clusius College in Alkmaar. De show, die van 13 tot en met 15 januari wordt gehouden, biedt studenten van de opleiding Bloem en Design een unieke kans om hun kennis en kunde in praktijk te brengen. De CNB Bloemen Relatiedagen vormen een mooie opdracht die past in het leertraject. Elf vierdejaarsstudenten gaan de uitdaging aan en zullen zich focussen op de aankleding van de show door middel van verschillende bloemdecoratiestukken en tafelversiering. De studenten regelen grotendeels zelf hun producten, bollen en bolbloemen, rechtstreeks afkomstig van kwekers. Dit betreft met name tulpen, lelies en narcissen – de focusproducten van de CNB Bloemen Relatiedagen – maar ook andere gewassen krijgen de ruimte. Waar nodig worden de studenten door CNB ondersteund in het verzamelen van producten.

ROBUUST De bloemsierkunstwerken van de Clusius-studenten beloven echt te gaan knallen, al is het alleen al qua omvang. De meeste ontwerpen gaan flink de hoogte in, tot 2 meter hoog en 1 meter breed. Naast bollen en bolbloemen wordt gebruik gemaakt van natuurlijke ele-

Ook opvallend is het concept ‘Van kweker tot bloemist’ waarin gaasbakken trapsgewijs de fases uitbeelden die een tulp doorloopt. De kunstwerken komen op verschillende plaatsen in de show te staan. Ook zijn er studenten die zich toeleggen op een scheidingswand om de contouren van de show te accentueren. Het begint echter allemaal met een spectaculair stuk vol bolbloemen bij de ingang. Deze zal zorgen voor een geweldige binnenkomst.

De ‘Bloemenfiets’ wordt een opvallend decorstuk 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 33

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104

34 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

EMAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

EMAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Manager CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

KLANTENSERVICE EN ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

KASRUIMTE

HEM, VENHUIZEN e.o. • 5,5 ha kleigrond,

LISSE • ca. 650 m2 schuurkas, diversen,

tulpen, teeltseizoen 2014-2015

heden t/m november 2015 in overleg

HILLEGOM e.o. • 5 ha zandgrond, hyacin-

WERVERSHOOF • 3.500 m² broeiruimte met

ten, teeltseizoen 2014

schuur en cellen, broeierij, direct tot in overleg

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014

CELRUIMTE AANBOD BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte klei-

RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor

zandland, hyacinten, teeltseizoen 2014

diverse doeleinden, vanaf heden tot in overleg

NOORD HOLLAND • ± 7 ha grasland op klei, tulpen, vanaf heden t/m 1 augustus

grond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha

BEDRIJVEN

2015

LISSE • 1,25 ha zwarte grond, vaste planten,

LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cel-

OMGEVING WEST-FRIESLAND • 10 ha

pioenen, vanaf heden, voor meerdere jaren

len, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten

kleigrond, tulpen, vanaf heden t/m 15 aug.

HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse

te huur, in overleg

2015

teelten, vanaf heden tot in overleg

LISSE • 477 m2 moderne schuurruimte +

URSEM e.o. • 1 ha zwarte grond of lichte za-

HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teel-

2 cellen en 100 m2 kantoor, voor meerdere

vel, pioenen, heden voor meerdere jaren

ten, direct beschikbaar

jaren mogelijk

VOORHOUT e.o. • 3,5 ha zandgrond, nanus-

NOORDWIJK • 7.000 m2 zandgrond, diverse

LISSERBROEK • 100 m2 schuurruimte, voor

teelten, vanaf heden t/m in overleg

opslag, in overleg

WEST-FRIESLAND e.o. • 15 ha kleigrond,

DE ZILK • 700 rr zandgrond, diverse teelten,

NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuur-

bloemkool, teeltseizoen 2015

vanaf heden tot in overleg

ruimte, voor verwerking en opslag, in overleg

NOORDWIJKERHOUT • 0,5 ha zandgrond,

NOORDWIJKERHOUT • 600 m2 schuur-

diverse teelten, heden t/m 15 januari 2015

ruimte, voor verwerking en opslag, vanaf

RIJNSBURG e.o. • 250 m² rolkas + 200 rr

NOORDWIJKERHOUT • 200 rr zandgrond,

heden tot in overleg

open grond, diverse, meerdere jaren

sen, in overleg

VRAAG KASRUIMTE

RIJNSBURG e.o. • 1.000-2.500 m² kasruim-

diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 400 rr zandgrond,

VRAAG

te, niet verwarmd, dahlia’s, vanaf 1 maart t/m

diverse teelten, heden tot in overleg

ALKMAAR • 20.000 m2 zandgrond, vaste

november 2015

NOORDWIJKERHOUT • 950 rr zandgrond,

planten, in overleg

BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diver-

diverse teelten, vanaf heden beschikbaar

ANDIJK • 5 ha zandgrond, tulpen, huidige

se, in overleg

NOORDWIJKERHOUT • ca. 4.000 m2 zand-

teeltseizoen

HILLEGOM e.o. • 3.000 m2 kasruimte, vaste

grond, diverse teelten, vanaf heden tot in

BOLLENSTREEK • 6 ha zandgrond, worte-

planten, 1 november t/m 1 mei 2015

overleg

len, vanaf mei tot december 2015, evt. afdek

NOORDWIJKERHOUT • 1.400 rr zandgrond,

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

diverse teelten, vanaf heden tot in overleg

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

VOORHOUT • 1.800 rr zandgrond, diverse

2015/2016

teelten, vanaf heden tot in overleg

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

VOORHOUT/RIJNSBURG • 1.000 rr zand-

deschia, teeltseizoen 2015

Zie ook voor vraag en aanbod

grond, diverse teelten, vanaf heden tot in

DEN HAAG • 8.000 m2 zandgrond/zavel-

www.agrogrondbank.nl

overleg

grond, gras/weiland, in overleg

36 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

3.000 4.000 1.000 1.850 600 2.000 1.000 2.500 2.000 3.000 5.000 9.000 1.500 500 150 2.500 2.000 2.500 2.500 2.500 2.500

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod VRAAG OOGST 2014 EN 2015

Paeonia op kleur en soort Agapanthus blauw en wit

7.500

AANBOD 2014

2.500 450 2.500 3.000 2.000 8.000 1.600 2.000 4.500 400 3.000 5.000 1.000

Paeonia Allertie 2-3 n Paeonia Baronesse Schroder 3-5 n Paeonia Batzella 2-3 n Paeonia Catherine Fontein 2-3 n Paeonia Command Performance 2-3 n Paeonia Coral Charm 3-5 n Paeonia Coral Sunset 2-3 n Paeonia Cytherea 3-5 n Paeonia Dr. Alex Fleming 2-3, 3-5 n Paeonia Diana Parks 2-3, 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Eliza Lundi 3-5 n

2.000 15.000 4.000 3.000 2.000 1.500

Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n Paeonia Mad. Claude Tain 2-3 n Paeonia Mon. Jules Elie 3-5 n Paeonia Old Faithfull 2-3, 3-5 n Paeonia Paula Fay 2-3 n Paeonia Pink Giant 3-5 n Paeonia Pink Hawain Coral 2-3 n Paeonia Pink Parfait 2-3, 3-5 n Paeonia Primevera 2-3, 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n Paeonia Snow Mountain 3-5 n Paeonia Top Brass 2-3 n Paeonia White Cap 3-5 n Paeonia Yellow Crown 3-5 n Officinalis Anemoniflora 2-3 n Officinalis Alba Plena 2-3 n Officinalis Rosea Plena 2-3 n Officinalis Rosea Plena 2-3 n Officinalis Rubra Plena 2-3 n Itoh diverse soorten op aanvraag Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia Rubby Wedding div. 1e grootte Canna rood, oranje, geel 1e grootte Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Gentiana Blue Magic® pot plug/plg Gentiana Corona® snij plug/plg Gentiana Diva® snij plug/plg Gentiana Little Pinkie® pot plug/plg Gentiana Marsha® snij en pot plug/plg Gentiana True Blue® pot plug/plg Gentiana Purple Sensation® snij plug/plg Gentiana White Magic® pot plug/plg Geranium Claridge Druce 1e grootte Hemerocallis Strawberry Candy 2 jarig Kniphofia Ice Cream 1e grootte Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e grootte Lysimachia 2 en 3-jarige ongedeeld Phlox Rembrandt ongedeeld Phlox Bright Eyes ongedeeld

2.500

Solidago Strahlenkrone Rudbeckia diverse soorten Tradescantia Sweet Kate

ongedeeld

Gentiana Blue Star® pot

plug/plg

1e grootte

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen HANS PATER

T: 0252431128 T: 0653299617

EMAIL: H.PATERCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD IRISSEN UIT 30°C

Nog een ruim sortiment in alle maten. Op afroep uit de 30°C te leveren t/m april mogelijk. Speciale aandacht voor de mooi geaderde iris Lion King, waarvan nog aanbod van: z 6-7 € 30,00 pm z 7-8 € 45,00 pm z 8-op € 60,00 pm Weer volop leverbaar het hele sortiment kleinbollige irissen in 6-7, 7-8 en 8-op. Van direct leverbaar t/m afroep in maart 2015, alles is mogelijk DAHLIA’S RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028

EMAIL: R.KOORDESCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Groot assortiment beschikbaar VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIASTEKKEN OOGST 2015 IN VELE SOORTEN 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Captain Roxy’®

KLEUR:

Roze

BLAD:

Groen

TOEPASSING:

Pot en snij

VEREDELAAR:

Kapiteyn Breeding B.V.

OMSCHRIJVING:

Mooie volle pot met een harde kleur roze

[email protected] 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

AANBOD 2015

5.000 kg 6.000 kg 1.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 7.000 kg 2.800 kg 2.000 kg 10.000 kg 4.000 kg 11.000 kg 1.000 kg 15.000 kg 1.500 kg 5.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 6.000 kg 500 kg 12.000 kg 9.000 5.000 kg 6.000 kg 5.000 kg 4.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 4.000 kg 1.500 kg 2.000 kg 1.000 kg 2.500 kg 10.000 kg 11.000 kg

Aafke 4-10,5 Ad Rem ben-11 Adore ong Albatros ben-12 Antarctica ben-11 Antarctica 5-11 Antracier 5-11 Avantgarde ong Banja Luka 5-10 Blue Diamong 4-11 Brigitta ben-11 Bullit ong Candy Prince 5-10 Carpaccio ong Casual ong Circuit ong Columbus 4-11 Crispion Love ben-11 Dancing Queen ong Delta Chic ong Delta Orange ong Delta Red ong Delta Storm ong Delta Strong ong Denmark 4-11 Dior 5-11 DJ Parrot ong Dynasty ben-10 Elegant Crown ong Expression ong Extension 19 (Double Twist)ong Fire Queen Rose ong First Class 5-10 Flaming Flag 5-10

PIET TAKKEN

2,75 4,00 8,00 5,00 2,90 2,75 8,00 2,75 2,00 10,00 11,00 4,00 5,00 3,50 4,00 5,00 5,00 5,00 7,00 2,50 4,00 2,50 24,00 1,75 10,00 7,50 20,00 12,50 1,50 1,25

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

5.000 kg 7.500 kg 4.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 2.500 kg 7.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 2.500 kg 10.000 kg 3.000 kg 12.500 kg 1.500 kg 1.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 1.500 kg 1.000 kg 1.500 kg 7.500 kg 5.000 kg 1.000 kg 3.000 kg 12.500 kg 1.300 kg 4.000 kg 3.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 4.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 2.500 kg 7.500 kg 5.000 kg

ong ben-12 4-12 5-10 ong ong bwn-12 4-10 4-11 ong 5-10 5-11 ben-10 ong ben-12 ben-11 ong ong ong ong ben-11 5-11 ben-11 ong ben-11 ben-11 ben-12 ben-12 ong ben-11 ben-12 4-10 4-10 ong ben-11 4-12

10.000 kg 1.500 kg 300 kg 2.500 kg 8.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 10.000 kg 15.000 kg 5.000 kg 1.500 kg 2.000 kg 1.000 kg 5.000 kg 750 kg 2.000 kg 5.000 kg 8.500 kg 20.000 kg 3.000 kg 10.000 kg 6.000 kg 1.000 kg

Flaming Prince Galerie Hiker Holland Beauty Hotspot Iglo Irene Parrot Jan Seignette Jumbo Pink Kelly Kung Fu Lady Andela Liberstar Limousine Marie Jo Mascara Memphis Midnight Milkshake Miss Medvedeva Monarch Parrot Mondial Negritta parrot Orange Juice Orange Princess Orca Oviedo Parrot Prince Pink Ardour Pioneer Prada Pretty Love Purple Prince Queensday Red Princess Reshef

4,50 4,00 7,50 12,50 6,00 4,00 1,50 3,50 4,50 1,.50 2,50 10,00 12900 3,50 12,00 15,00 10,00 3,50 2,00 9,00 4,00 2,25 3,50 4,50

3,00 3,75 2,50 2,00 6,75 3,00 5,50

AANGEBODEN

VRAAG PLANTGOED TULPEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u

Laura Fygi Seadov Up Pink Verandi Yellow Flight Strong Gold Carola Denmark

op contract wil telen voor oogst 2015. • Omgeving Julianadorp • Op goed zandland Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

Royal Virgin Sandor Scarlet Verona Shining Princess Silver Dollar Spitfire Strong Fire Strong Love Super Parrot Surrender Time Out Timeless Titan Toproy Tresor Update White Flag White Liberstar White Marvel White Mastert White Prince Winter Prrot Zorana

5-11 ong ong ong 5-10 ong ong ong ben-10 ong ong ong ong ben-12 ong ong 5-10 ben-10,5 5-10 ben-12 0-11 ben-11 ong

1.25 6,00 14900 12,50 6,00 4,50 5,00 2,20 5,00 11,00 6,00 20,00 6,00 20,00 4,00 5,00 1,50 5,00 2,75 2,50 80,00

VRAAG TULPEN 2015

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg

Carola Pallada Strong Gold Strong Love Suger Prince Sweet Rosy Verandi Yellow Flight

5-11 5-11 5-11 5-12 5-11 5-11 5-12 5-11

2,75

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

VRAAG EN AANBOD

™

Heuchera ‘Pink Pearls’

Cultivar US Group/Family Genus Trade name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Plant breeders’ rights Available

‘Pink Pearls’ hybride Heuchera Coral bells 15 cm 30 cm Amber Luminous pink Amber foliage April-september No No Sun Border patio 4-9 Yes No Yes PPAF EU PBR AF 2015

Cultivar NL Soort Geslacht Handelsnaam Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Standplaats Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht Beschikbaar

‘Pink Pearls’ hybride Heuchera Purperklokje 15 cm 30 cm amber roze mooi amber blad april-september nee nee zon border/patio ja ja nee ja EU PBR AF 2015

Inlichtingen/information: e-mail Inlichtingen/information: e-mail

Henk Henkde deJong Jong RenéSchrama Schrama René 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

HET CNB-LELIETEAM WENST U EEN GEZOND EN VOORSPOEDIG 2015

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

BOLONTSMETTING Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Onze ontsmettingslijn heeft de mogelijkheid een groot aantal kisten te ontsmetten. De ontsmettingslijn is vervaardigd van staal en thermisch verzinkt, dit is een uitstekende conservering tegen de bijtende middelen die gebruikt worden in de vloeistof. De vloeistoftank en uitdruipgoten zijn vervaardigd van aluminium. Capaciteit tijdens ontsmetten 150m3/h. Inhoud vloeistoftank 2m3. Ook leverbaar met ventilator en de mogelijkheid om 2 kisten hoog te ontsmetten.

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

Voor informatie: Smit Constructie B.V. I Zandruiter 14 I 1731 LJ Winkel Tel. 0224-540 460 I Fax. 0224-541 125 I e-mail [email protected]

Natuurlijk www.Egmondpotgrond.nl elke groeibodem het jaar rond t 020 4110386

IJF

BEDR

LOON

N. JN & Z

TEIV De Zilk, S N A J.H. V 72, 2191 A

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee!

3 uinweg 252) 516027 46184 d r e k l i Z 5 Tel.: (0 (06) 55

potgrond

Bel 023 571 47 45 en vraag naar Remco Wijnhout of mail [email protected] voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

www.bureauvanvliet.com

Postbus 21, 2215 ZG Voorhout

Open dag Lelies en Gladiolen Proeftuin Innoventis Breezand 23 december 2014 van 9.30 tot 15.00 uur. U bent van harte welkom! [email protected], www.gmnbv.nl Vestigingen: Bovenkarspel T 0228 - 51 65 50 . Breezand T 0223 - 52 17 52 .

Horst T 077 - 399 91 11 Julianadorp T 0223 - 69 01 11 .

Voorhout T 0252 - 21 10 63 . Limmen

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout

M. Thoolen B.V. is een internationaal opererend bloembollenbedrijf met het hoofdkantoor in Velserbroek. Het bedrijf verkoopt bloembollen aan groothandelsbedrijven, retail organisaties en postorder bedrijven in Europa, de Verenigde Staten en het Verre Oosten. Tevens bieden wij een breed programma voor landscapers aan. M. Thoolen B.V. is financieel sterk en onderscheidt zich door een sterke innoverende kracht en grote vakkennis. Kwaliteit en service zijn kernbegrippen. Voor ons bedrijf in Velserbroek zijn wij per direct op zoek naar een:

SALESMANAGER U onderhoudt de contacten met bestaande klanten. Op termijn wordt uw takenpakket uitgebreid met acquisitie. U draagt zorg voor een kwalitatief hoogwaardige begeleiding en uitvoering van orders en optimaliseert het bloembollenassortiment. Verder levert u een bijdrage aan de ondernemingsstrategie voor de komende jaren. U zult circa 10% van de tijd reizen en rapporteert aan de Algemeen Directeur.

mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

VLAMING Irridelta 3URILWHHUQXYDQRQ]H 3URILWHHUQXYDQRQ]H YRRUYHUNRRSNRUWLQJRS YRRUYHUNRRSNRUWLQJRS )HUERHQ,UULPHFUHJHQKDVSHOV )HUERHQ,UULPHFUHJHQKDVSHOV

7  ǀĞƌŬŽŽƉΛǀůĂŵŝŶŐͲŐƌŽĞƉ͘Ŷůභ/ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŐƌŽĞƉ͘Ŷů

U functioneert op HBO-niveau, of door een HBOopleiding (Hoger Agrarisch Onderwijs, HEAO-CE) of door een combinatie van opleiding en ervaring. Daarnaast beschikt U over minimaal 5 jaar ervaring met de verkoop, inkoop of logistiek van agrarische producten, bij voorkeur bloembollen. U bent een initiatiefrijk ondernemer en tactvol onderhandelaar, met een goed marketingtechnisch inzicht en een sterke commerciële drive. Verder kunt u goed organiseren, bezit u een praktische instelling en uitstekende communicatieve vaardigheden. U beheerst minimaal twee vreemde talen in woord en geschrift. M. Thoolen B.V. biedt u een internationale verkoopfunctie in een uitdagende markt. Voor de juiste man of vrouw is er een reële mogelijkheid om op termijn door te groeien naar een commercieel eindverantwoordelijke functie. Uw schriftelijke sollicitaties, welke vertrouwelijk zullen worden behandeld dienen te worden gericht aan: M. Thoolen BV t.a.v. Personeelszaken, Postbus 73, 2080 AB SANTPOORT Zuid. Reageren per e-mail kan natuurlijk ook: ([email protected])

Hobaho: specialist in online materialenveilingen Machines en materialen voor de agrarische sector Actueel aanbod in uw mailbox? Ga naar www.hobaho.nl en schrijf u in voor onze nieuwsbrief!

Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld. Niet relevante sollicitaties worden niet beantwoord.

www.hobaho.nl • [email protected]

Organische stof

Bolwerk automatiseert de administratie van uw bloembollenkraam en vaste planten

Verwen uw bodemleven met

Champost Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen, tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected] Champignoncultuur R. Peffer B.V.,

Bel (0570) 644 115 www.agrovision.nl

Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

Nieuwe Plantmachine! Voor Januari besteld 1 Maart geleverd! ϴǁĞŬĞŶůĞǀĞƌƟũĚ͘

sŽŽƌĚĞƌĞǀŝƐŝĞŽĨŽŵďŽƵǁǀĂŶƵǁďŽůůĞŶƉůĂŶƚĞƌƐŶĞĞŵŐĞƌƵƐƚĐŽŶƚĂĐƚŵĞƚŽŶƐŽƉ͘ AvH BreezandʹtŝũĚĞŶĞƐ^ƉĂĂŶƐǁĞŐϱϳʹϭϳϲϰ'<ƌĞĞnjĂŶĚʹǁǁǁ͘ĂǀŚͲďƌĞĞnjĂŶĚ͘Ŷů

Tel: 085 4016808

Bestuur en medewerkers van de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur wensen u fijne feestdagen en een voorspoedig 2015

WATERKWALITEIT

Praktische oplossingen tes

Pascal Alkemade: ‘De heftruck is niet over de drempel geweest’

Het idee achter het project Schoon erf, schone sloot is zo helder als de waterkwaliteit moet zijn: samen werken aan de vermindering van erfemissie.

Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

A

fgelopen jaren zijn er bij diverse bollenkwekers metingen verricht om de waterkwaliteit te onderzoeken. Na een pilotversie is het project Schoon erf, schone sloot in het leven geroepen. Hierin werken Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO), Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, bollenkwekers, toeleveranciers en fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen samen om de waterkwaliteit te verbeteren. Uit hun onderzoek bleek dat er veel emissie vanaf het erf kwam. Vorig jaar zijn er bij diverse deelnemers monsters vanuit een put genomen. Daaruit kwam een rapport met mogelijke oplossingen om erfemissie te reduceren. De deelnemers zijn afgelopen ontsmettingsperiode enkele mogelijke oplossingen gaan testen. 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Een belangrijk punt voor de bollenkwekers was dat de oplossingen praktisch toepasbaar moeten zijn. Donderdag 27 november kwam de groep bij elkaar om bij vier bedrijven de veranderingen te bespreken en zelf te zien. Zo startte de middag bij Gebr. Alkemade in Breezand. Rik de Werd van PPO: “De bedrijven die we vandaag bezoeken hebben enkele praktische wijzigingen doorgevoerd en testen nu of het werkt. Door deze aanpassingen te bekijken, kan er een beeld gevormd worden van de mogelijke oplossingen die tot dusver alleen op papier waren uitgewerkt. Daarbij vertellen de deelnemers over hun eerste ervaringen.”

‘Wij hopen de uitsleep van emissie naar buiten te voorkomen’ Bij Gebr. Alkemade legt eigenaar Pascal Alkemade uit dat hij nu met twee heftrucks werkt. “Er bleek dat gewasbeschermingsmiddelen na het ontsmetten aan de wielen van de heftruck bleven zitten. Door het rijden met een heftruck worden deze verspreid en door de regen komen deze in de put. Door te werken met

twee heftrucks proberen wij het probleem aan te pakken. Eén heftruck blijft binnen en is niet over de drempel heen geweest.” De logistieke wijziging was even wennen volgens de ondernemer. Zo moet hij vooral nadenken over waar hij zijn kisten neerzet en is het nodig om met twee personen te laden. De kist blijft voor de drempel en de andere heftruck pakt deze vanaf buiten op om deze direct te laden of overdekt weg te zetten.

MATTEN Bij het tweede bedrijf Fa. Smit & Zn uit Anna Paulowna was een tweede heftruck niet praktisch volgens Johan Smit. “Daarom hebben wij twee matten in de schuur gelegd. Hierdoor hopen wij de uitsleep van emissie naar buiten te voorkomen. Tijdens het ontsmettingsseizoen hebben wij gezien dat we een nat spoor hadden tot aan de matten en daarna niet meer.” Of het werkt, moeten de metingen nog uitwijzen. Daarnaast geven diverse deelnemers aan dat het dit seizoen ook erg droog was, waardoor de resultaten niet goed met vorig jaar te vergelijken zijn. Want komt een verbetering van de waterkwaliteit door de oplossing of door het droge najaar? De matten van Smit worden goed bekeken. Hij heeft bewust voor twee verschillende varianten gekozen. “We hebben een goedkopere en een duurdere met een rubberen onderlaag. Die blijft goed liggen in tegenstelling tot de andere, vandaar dat deze nu als

ten eerste ligt om zo beide matten op zijn plaats te houden. Daarnaast heeft de duurdere een hoger katoengehalte waardoor hij meer vocht kan opnemen. Daarbij blijven bovendien de polen beter omhoog staan.” Er is gekozen voor twee matten achter elkaar omdat de heftrukbanden dan minimaal twee omwentelingen maken op de mat. De wijze van schoonmaken bespreekt de groep uitvoerig. Opties zijn onder meer op het kopeind van het land met een hoge drukreiniger of stofzuigen.

ROOSTER Even verderop in Anna Paulowna is een productiebedrijf van Jan de Wit en Zonen bv gevestigd (de hoofdvestiging bevindt zich in Enkhuizen). Daar heeft Hans de Wit voor de ontsmettingsinstallatie een plateau met roosters waarin absorptiemateriaal ligt. Hierdoor worden de druppels die van de kisten vallen opgevangen en kunnen ze niet via de heftruck verspreid worden. Hans over zijn ervaring: “We hadden verwacht dat de roosters slecht voor de banden zouden zijn. Daar hebben we niks aan kunnen zien. Wel gingen sommige roosters al snel stuk. Toen ben ik gaan zoeken naar een andere oplossing en kwam ik bij kunststof roosters terecht die 600 ton per vierkante meter kunnen verdragen. Die ga ik volgend jaar testen. Daarnaast zijn deze maar negen euro per vierkante meter in plaats van zeventig euro per rooster.”

Bij Fa. Smit & Zn worden de matten aandachtig bekeken nadat ze een ontsmettingsseizoen zijn gebruikt

Bij Jan de Wit en zonen bv laat Hans de kunststof roosters zien die goedkoper zijn en niet stuk moeten gaan

Het verplaatsen van de ontsmettingsinstallatie is waar Fa. A. Hoedjes voor gekozen heeft. Zo vertelt Albert Hoedjes: “Eerst reed ik heen en weer met ontsmette kisten tussen de schuren. Door in de andere schuur te ontsmetten hoef ik ze niet meer te verrijden. Ze blijven zo lang mogelijk hier staan en dan gaan we planten.” Naast het verplaatsen van de installatie heeft Hoedjes tevens gekozen voor een tweede heftruck, zodat er een altijd binnen in de ontsmettingsschuur kan blijven. Een praktische tip die hij nog geeft is het moment van een kist ontsmette bollen zo lang mogelijk uit te stellen: “Als ik geen ruimte meer heb op de uitdruipbakken, zet ik een kist droge bollen neer waarop ik drie kisten ontsmette bollen kan zetten.” Hoedjes is het laatste bedrijf van de middag. De deelnemers van het project zijn het er mee eens dat er wat aan erfemissie gedaan moet worden, daar zetten zij zich ook voor in. Toch zijn ze er van bewust dat dit slechts een stap in de goede richting is - die wel gezet moet worden - maar er blijven vragen over wat er gebeurt met opgedroogde middelen in stofvorm. De metingen van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier moeten antwoord geven of de mogelijke oplossingen die de deelnemers testen effect hebben. 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 47

BRANCHENIEUWS

Jan Strijbis (49) had samen met vader Gerrit een leliekwekerij aan de Woudmeerweg in Dirkshorn. Op het moment dat de markt inzakte en alles tegenzat, trok de bank de stekker eruit. Van het ene op het andere moment kwam de familie Strijbis in ‘een emotionele rollercoaster’ terecht, even leek het nooit meer dag te worden. Zo’n tien jaar later staat er toch weer een mooi bedrijf. Wat ging daar allemaal aan vooraf? Tekst: Monique Ooms Het huis moesten ze wel verlaten. “We verhuisFotografie: René Faas den naar een huurhuis in Broek op Langedijk: dichtbij het voetbalveld, dichtbij het station… de kinderen vonden het wel een vooruitgang. ader Gerrit startte in 1960 met Strijbis Ik vond het niks, ik heb nooit een gevoel gehad Bloembollen, eerst met tulpen, later bij dat huis, terwijl we er toch vier jaar hebben ook met lelies. Jan behoorde als kind al gewoond. Vier jaar later konden we het huis tot het team van vaste medewerkers. “Ik zit mijn kopen waar we nu wonen.” hele leven al in de bollen.” Rond 2001-2002 nam hij het bedrijf over. Hij ruilde van huis met zijn ouders en ging met zijn gezin bij het bedrijf ‘Ik ben scherper op de wonen. De boel werd flink verbouwd. Ondertussen groeide de kwekerij door. “Op het hoogkosten en de baten, laat me tepunt teelden we zo’n 50 hectare lelies en zo’n 4 hectare tulpen.” Net na de overname volgminder leiden door pure den een paar mindere jaren. “De jaren 2003 en 2004 waren slecht, we moesten de bollen liefhebberij. Dat kan in deze met te weinig marge verkopen. Daar kwam bij dat we net ons huis hadden verbouwd en tijd niet meer’ flink hadden geïnvesteerd in Marklily om met nieuwe soorten te kunnen werken. We sloten het jaar af met een paar ton in de min. De bank vond het allemaal heel dramatisch en vroeg ons een toekomstvisie te maken voor de Op het moment dat de buurman de schuur zelf wilde gaan gebruiken, moest het bedrijf komende vijf jaar.” alsnog verhuizen naar een nieuwe locatie. “Ik GELUK had altijd al een klik met Peter Hoogland en hij In het traject dat daarop volgde, ging van alles had ruimte aan de Middenweg in Dirkshorn. mis - zo kwam het rapport niet bij de beslis- In 2007 zijn we hier naartoe verhuisd. Een jaar sers binnen de Rabobank terecht - en in een later brandde onze schuur aan de Woudmeergesprek dat Jan had op het hoofdkantoor stelde weg af. Vanaf dat moment is het ‘mijn bedrijf’ de bank dat Jan een keuze zou moeten maken niet meer; tot op dat moment was het gevoelsuit stoppen of de helft van het sortiment verko- matig nog altijd ‘mijn schuur’.” Intussen heeft de pen. “Om uit de schulden te komen, zou ik een samenwerking met Peter Hoogland zich verder flinke hypotheek moeten afsluiten. We kregen uitgebreid. “Peter zit samen met Joop van Veen hulp aangeboden uit onze omgeving, maar dat in de nieuwe soorten. Wij telen deze bollen op heb ik niet willen aannemen; als het alsnog mis contract. Verder werken we samen met Marzou gaan, zouden we alleen nog maar meer tin Trip uit Overijssel: we investeren samen in in de schulden raken. Dus besloot ik de boel soorten, hij teelt de bollen en wij verwerken ze. te verkopen.” Bij al het ongeluk kwam ook het Op dit moment telen we in totaal zo’n 35 hecgeluk om de hoek kijken: de buurman wilde tare, waarvan 12 hectare voor onszelf en zo’n de grond, de schuren en het woonhuis kopen. 8 hectare met Martin, de rest is voor Peter en “Daarmee kon ik in een keer de schuld bij de Joop.” bank aflossen. Ook lukte het om een aantal FLEXIBELER zaken buiten de veiling te houden: plantgoed voor 7 hectare lelies, kuubkisten, wat machi- Eigenlijk is dat meer dan Jan zich na zijn doornes… Aanvankelijk had de buurman onze start had voorgenomen. “Ik dacht: we gaan schuur niet nodig, dus nadat alles was afge- werken in een mooi, klein schuurtje, dan kan handeld konden we een doorstart maken in de het niet uit de hand lopen. Maar, nu huren we alweer ruimte bij.” Toch is de situatie nu wel lelies. Op dezelfde plek.”

V

48 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Jan Strijbis (links) en zijn zoon Mark: ‘In de huidige

Rust na r anders dan zo’n tien jaar geleden. “Wij hebben geen schuur, geen trekkers, geen landbouwmachines en geen eigen land. Dat maakt het bedrijf veel flexibeler, het is nu makkelijker om bij te sturen, mocht het weer slechter gaan. Dat geeft een stuk rust.” En daar was Jan wel aan toe, na die heftige jaren. “Je zit in een emotionele rollercoaster, hebt het gevoel dat je geen grip meer hebt op wat er met je bedrijf gebeurt. Het ging allemaal heel snel, ik kreeg nauwelijks tijd om iets op te lossen.” De openbare verkoop van materialen en gewassen zal hij nooit meer vergeten. “Ik vond het vreselijk, zat buiten op het bankje en hoorde hoe alles werd verkocht: mijn zeef, de trekkers, het plantgoed… dat vond ik nog het ergste, om dat plantgoed op de vrachtwagen te zetten. Tegelijkertijd was ik blij dat de boel verkocht was, we hadden dat geld nodig.

opzet zijn we flexibeler’

ollercoaster Het was heel dubbel allemaal. Ik heb er nog altijd een rotgevoel over, af en toe overvalt me dat nog wel eens.” Terugblikkend constateert Jan: “Het is ons met de jaren boven het hoofd gegroeid. We groeiden maar door en op een bepaald moment kun je niet meer terug. Het hele bedrijf was op een bepaalde omvang ingericht. Nadat de bank de stekker eruit had getrokken, volgden nog een paar slechte jaren, dat hadden we sowieso niet overleefd.” Jan leerde zijn lessen uit het verleden. “Alles wat goed rendeert, doe ik meteen in de verkoop. Een soort dat niet rendeert, gaat eruit. Ik ben scherper op de kosten en de baten, laat me minder leiden door pure liefhebberij. Dat kan in deze tijd niet meer. Ik hoef niet meer zo nodig 50 hectare lelies te telen, heb geen

enorme ambities. Nu kan ik het allemaal goed overzien, het is te behappen. En in de huidige opzet zijn we flexibeler, dat is ook een bewuste keuze.” Ook zijn beleving van geld is veranderd. “Daar dacht ik altijd heel makkelijk over, het was er gewoon. We gingen er vanuit dat we onze kinderen Maaike (26), Gertjan (24) en Mark (20) iets zouden kunnen meegeven om hun eigen leven op te bouwen. Opeens was dat allemaal weg. Dat vonden mijn vrouw Marja en ik nog het moeilijkst.”

DOORGAAN Sinds enige tijd werkt de jongste zoon Mark mee in het bedrijf. “Dat vind ik erg leuk. Ik kan veel aan hem overlaten - hoewel ik het soms nog moeilijk vind om los te laten - en we gaan ook samen op pad.” De dip van tien jaar gele-

den heeft er blijkbaar niet toe geleid dat de kinderen niks meer met het bollenvak te maken willen hebben. “De kinderen hebben er ook niet heel veel van gemerkt, we hebben altijd geprobeerd alles voor hen zo goed mogelijk te laten doorgaan. Nadat de kogel door de kerk was, zijn we zelfs nog met het gezin op vakantie geweest naar de Canarische Eilanden, die reis was al geboekt. Oké, we hadden nog maar één auto, maar dat wende snel genoeg. Toen er later een tweede auto bij kwam, ging er weer een wereld voor ons open.” Ja, het was een moeilijke tijd, maar uiteindelijk zijn Jan en zijn gezin toch goed uit de strijd gekomen. “Ik ben blij met wat we alweer hebben kunnen opbouwen. Ik zou ook niet weten wat ik anders zou moeten doen. Dit is het enige wat ik kan. En het is mooi werk.” 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 49

Directie en medewerkers wensen u prettige kerstdagen en een goed en gezond 2015

ADVISEERT

ORGANISEERT

VERBINDT

Postbus 6 - 2160 AA Lisse - Telefoon (0252) 43 47 77 - www.hobaho.nl - [email protected] -

VENTILATOREN VAN IJSSELMUIDEN (VER)DRAAIT GOED!!

i˜Ê}œi`iÊÛiÀ«>>ÌȘ}ÊÛ>˜Ê ÕV…ÌÊLiÌiŽi˜ÌÊii˜Ê}i✘`iÊLœ° iÌʍՈÃÌiÊÃ>“i˜Ã«iÊ Û>˜ÊÛi˜Ìˆ>̜Ài˜ÊÛiÀ…œœ}ÌʅiÌÊ Ài˜`i“i˜Ìʜ«ÊÕÜʜ“âiÌ°

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

ROTATION FAN UÊ >>ŽÌÊâÜi˜Ži˜`iÊLiÜi}ˆ˜}Ê UÊ ,i}iL>ÀiÊØi…iˆ`Ê UÊ ÕV…ÌVˆÀVՏ>̈iʜÛiÀÊii˜Ê}ÀœœÌʜ««iÀۏ>ŽÊ UÊ 6œœÀŽœ“ÌÊ`œ`iʅœiŽi˜ UÊ œLˆi]Ê`ÕÃʜÛiÀ>ÊÌiÊ«>>ÌÃi˜Ê UÊ -œˆ`iÊi˜ÊÛiˆˆ}iÊVœ˜ÃÌÀÕV̈iÊ

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Compleet assortiment Calla’s Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Bas Scholten

Wim Zandwijk

Frans van der Geer

Sandra Bouckaert

Makelaardij bv

Wij kunnen u van dienst zijn op allerlei gebied: Aan- en verkoop. Taxaties. Pachtzaken. Huur- en verhuur. O.a. nu in de verkoop: - Bloembollencomplex met agrarische bedrijfswoning, Wilgendam 5, Noordwijk - Agrarisch bedrijfscomplex met agrarische bedrijfswoning, Middenweg 15a, Lisse - Agrarisch bedrijf met agrarische bedrijfswoning, Rijnsburgerweg 40, Voorhout - Agrarisch bedrijfscomplex, Loosterweg t.o. nr. 41, Voorhout

Voor inlichtingen: CNB-Makelaardij B.V. 0252 – 431360 Bas Scholten 06 - 22 23 68 45 Wim Zandwijk 06 - 53 64 45 94 Frans van der Geer 06 - 53 34 20 55

www.cnb-makelaardij.nl

CNB Makelaardij bv Heereweg 347 Postbus 410 2160 AK Lisse

Wij wensen u prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar.

Tel (0252) 43 13 60 e-mail: [email protected]

STUDIEBOL

Na het afstuderen kon Luke Broersen meteen aan het werk als verkoper bij exporteur Zabo Plant in ’t Zand. Zijn studie heeft hem vooral geholpen aan de basiskennis. Stages hebben hem echt geleerd te werken.

Tekst en fotografie: Lilian Braakman

I

nHolland is niet een echte groenschool, maar heeft wel voor de basiskennis van Luke Broersen gezorgd. Op het moment van starten had de 23-jarige nog niet specifiek nagedacht over werken binnen de agrarische sector. “Mijn moeder - Smit - komt uit een kwekersfamilie en ik heb naast mijn studie met veel plezier bij mijn oom Jan-Willem Smit gewerkt. Daarnaast denk ik dat de naam Broersen een bekende is in de sector. De bollensector sprak mij altijd al aan, maar ik had geen directe link tot de handel. Ik heb altijd een commerciële functie voor ogen gehad en in die richting wilde ik gaan studeren. Zo kwam ik uit bij de studie Small Business & Retail Management van InHolland.”

LEREN WERKEN Tijdens zijn studie heeft hij zich breed georiënteerd. “Het eerste jaar kregen we vakken zoals bedrijfsadministratie, Engels, supply chainmanagement, commerciële economie en consumentengedrag. Het tweede jaar gingen we dieper op deze stof in en hadden we een half jaar les in het Engels met studenten uit het buitenland”, vertelt Luke. “Vervolgens heb ik twee minors (verdiepende studieblokken van een half jaar) gevolgd om me breed te oriënteren. Ik heb stage gelopen bij de Rabobank Kop van Noord-Holland en mijn afstudeeropdracht bij CNB volbracht. Ik merkte dat wanneer je geïnteresseerd bent in de werkzaamheden van je stageplek, je ook veel meer leert. Ik stelde veel vragen en kreeg daardoor veel feedback en adviezen. Zo ging ik mee naar een beurs, daar leerde ik om te gaan met bezoekers. Dat is heel praktisch. Daarnaast heb ik tijdens mijn afstudeeropdracht veel mensen geïnterviewd. Hierdoor heb ik een netwerk kunnen opbouwen en dat is een groot voordeel. De basiskennis die je opdoet tijdens het studeren heb je nodig, maar ik denk dat je leert werken tijdens je stage. Zo vertelde een leraar mij dat een studie te vergelijken is met autorijden. Je leert pas autorijden 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Luke Broersen: ‘Tijdens mijn stages kreeg ik veel feedback en adviezen’

‘Leren werken tijdens stage’ als je alleen op de weg rijdt, maar rijlessen heb je wel nodig om alleen op pad te kunnen gaan. Zo zie ik mijn studie ook.”

PROACTIEF In september heeft Luke zijn studie bij InHolland afgerond. Dat was niet gemakkelijk geeft hij aan: “Ik slaagde pas in september en was alsnog de eerste die slaagde voor mijn studie. De begeleiding vanuit school was slecht gere-

geld en je moest overal zelf achteraan, anders gebeurde er niks. In het echte leven moet dat ook, want je moet proactief zijn. Toch vind ik dat de begeleiding beter kon.” Direct na zijn studie ging Luke werken bij exporteur Zabo Plant in ’t Zand. Zijn functie is international sales, gericht op Italië en de oostkust van Amerika. Uitgeleerd is hij nog niet. Zo gaat Luke binnenkort Italiaans leren.

ONDERZOEK EN PRAKTIJK

Aanpak onkruid: van handwerk tot high-tech De afgelopen eeuw is er veel onderzoek gedaan aan bloembollen. Praktische problemen werden opgelost. Nu de sector op een keerpunt staat waar het gaat om de collectieve financiering van onderzoek, is het goed om nog eens na te gaan wat het onderzoek de praktijk heeft gebracht. In deze serie staat die vraag centraal. Dit keer: onkruidbestrijding.

middelen bleek Chloor IPC het meest gunstig. Door de jaren heen groeide het aantal chemische onkruidbestrijders mondjesmaat. Paraquat en diquat kwamen erbij, evenals groeistoffen zoals MCPA en MCPP, het systemische middel Roundup en specifieke middelen als Goltix en Asulox. Hoe klein de groep ook altijd is geweest, een weg terug was er eigenlijk niet. Wel kon het gebruik in liters per ha omlaag. In de discussies die begin jaren negentig ontstonden over het middelengebruik in de bloembollen werd ook naar de chemische onkruidbestrijdingsmiddelen gekeken. Dat leverde LBO-onderzoek op naar de mogelijkheid van lagedoseringssystemen. Het idee daarbij was dat een middel in het voorjaar meermalen in kleine hoeveelheden werd verspoten. Het onderzoek was succesvol en de praktijk ging hiermee volop aan de slag. Er kwam zelfs een super lagedoseringssysteem. Ook voerde het LBO de afgelopen decennia onderzoek uit naar nieuwe middelen. Dat een onjuiste toepassing van middelen ook tot schade kan leiden, bleek in de jaren negentig, toen in iris Asulox was gebruikt. In de bloementeelt bleek schade, met een spannende Scheidsgerechtzaak tot gevolg. Aan het LBO om vast te stellen dat de relatie tussen schade en onkruidbestrijdingsmiddel klopte.

ZONDER OF ANDERS Nieuwe innovaties, zoals een vingerwieder, kunnen perspectief bieden voor onkruidbestrijding

Tekst: Arie Dwarswaard Archieffoto: Lilian Braakman

‘W

ie een jaar zijn roet laat staan, kan zeven jaar uit wieden gaan.’ Dit gezegde ging decennialang in de land- en tuinbouw over van vader op zoon. Als je niets aan je onkruid deed, dan was je jarenlang bezig om dat probleem aan te pakken. Handwerk was het, eeuwenlang. Intensief handwerk, want onkruid had nu eenmaal de onhebbelijke gewoonte om massaal en snel te kunnen groeien. Wie niets deed zorgde niet alleen voor zeven jaar extra werk, maar rooide ook minder bloembollen. Tot de Tweede Wereldoorlog betekende onkruidbestrijding vooral de inzet van heel veel personeel. Pas eind jaren vijftig veranderde dit met de komst van chemische onkruidbestrijders. Samen met de ontwikkeling van plant- en rooimachines in diezelfde periode legde deze

innovatie de basis voor de schaalvergroting in de bloembollenteelt. Want ineens was het bedden schoffelen niet meer nodig. Een of meer keren spuiten met vooral Chloor IPC deed al het ongewenste groen als sneeuw voor de zon verdwijnen.

OLIE Zoals vaker met innovaties komt er in korte tijd heel veel op de markt dat zou kunnen werken. Bij de onkruidbestrijdingsmiddelen was dit niet anders. Net als bij kunstmest was het ook hier het Proefstation voor de Bloembollencultuur in Lisse dat het meeste onderzoek deed. Het LBO hield zich vooral bezig met ziekten en plagen. Op de proeftuin werden vanaf 1956 allerlei nieuwe middelen onderzocht. Naast het al genoemde Chloor IPC betrof dat onder meer ook diverse minerale oliën. Dat bleek vooral voor opkomst effectief. Ook werd nagegaan in hoeverre kalkstikstof zou kunnen werken. Van alle onderzochte

Telen zonder deze groep middelen is vrijwel ondenkbaar. Handwerkslieden om 50 hectare bloembollen onkruidvrij te houden kost handenvol geld. Toch kijkt het onderzoek naar niet-chemische alternatieven. Daar valt bijvoorbeeld nog wat te leren van de biologische teelt, die het altijd zonder chemische middelen heeft moeten stellen. Gekeken is naar andere afdekmaterialen of het langdurig laten liggen van stro. Op zich kon het, maar wel met of hogere kosten of een lagere opbrengst. Een andere route is de techniek. Daar is door PPO bijvoorbeeld onderzocht hoe met sensortechnieken onkruid is weg te blazen, heel nauwkeurig te spuiten of welke kansen nieuwe schoffeltechnieken tussen de rij bieden. Wellicht dat innovaties uit andere sectoren hier nog kunnen helpen. Dat onkruidbestrijding noodzaak blijft heeft nog een hele andere reden. LBO en PPO hebben de afgelopen decennia vele malen aangetoond dat ziekten in bloembollen in heel veel gevallen blij zijn met onkruid. Het blijken ideale waardplanten te zijn. Dat gold al voor het stengelaaltje in 1902, en ook nu voor PlAMV in lelie. Aan de slag, dus. 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

BOOMKWEKERIJ

Het is een onderschatte sierwaarde in de winter: de kleur van takken. Wie kennis van het sortiment heeft, kan vrij eenvoudig een wintertuin vullen met heesters en bomen die fel gekleurde takken hebben. Winterbloeiers ertussen maken het nog kleurrijker. Tekst en foto: Emiel van den Berg Foto: www.visionspictures.com

H

eesters en bomen met gekleurde takken zijn binnen verschillende plantgeslachten te vinden. Van oudsher zijn de gekleurde takken van Cornus bekend. Deze makkelijk te kweken heester werd en wordt nog altijd veel in het openbaar groen toegepast. Minder bekend zijn de gekleurde takken en stammen bij diverse Acer. Met name de duurdere aanschafprijs van deze heesters houdt ze nog altijd wat onzichtbaar binnen het totale heestersortiment. Gekleurde takken bij bomen zijn vooral te vinden bij Salix. Wie goed rondkijkt, ontdekt echter veel meer. Bij verschillende boom- en heestergeslachten zijn incidenteel vertegenwoordigers te vinden die in de winter, als het blad is gevallen, opvallen met kleurrijke takken of een kleurrijke stam.

HERFSTBOEKET Cornus, de kornoelje, is de bekendste plant met gekleurde wintertakken. Veel mensen kennen de bloedrode takken van C. alba ‘Sibirica’ die bloemisten graag verwerken in herfst- en winterboeketten. Ook andere cultivars van C. alba vallen op met hun bloedrode takken. De geelbontbladige ‘Gouchaultii’ en ‘Spaethii’ zijn voorbeelden. Bij ‘Kesselringii’ hebben de twijgen een zwartrode kleur en bij ‘Elegantissima’ zijn ze weer wat lichter net als bij de minder bekende C. amomum. Opvallend is C. sericea ‘Flaviramea’, de Canadese kornoelje, met heldergroene, bijna geelgroene twijgen. Hoe meer zonlicht, hoe geler. ‘Budd’s Yellow’ en ‘White Gold’ hebben eveneens opvallende groene twijgen. ‘Cardinal’ heeft groenrode twijgen. Bij C. sanguinea, de rode kornoelje, vallen ‘Green Ligth’ en ‘New Green’ op met hun heldergroene takken. Een Cornus die de laatste jaren steeds populairder wordt, is C. sanguinea ‘Midwinter Fire’. De cultivars ‘Magic Flame’ en ‘Winter Beauty’ zijn vergelijkbaar, alle drie hebben ze twijgen die in de winter helder oranje kleuren en van 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Cornus sanguinea ‘Midwinter Fire’

Aandacht voor gekleurde wintertakken grote afstand opvallen. Dezelfde oranje tint zit in de twijgen van Salix alba ‘Chermesina’. Wie deze wilg knot, heeft elk jaar jonge twijgen tot circa 2 meter lengte die zeer sterk verkleuren. S. ‘Flame’ is vergelijkbaar. S. ‘Golden Ness’ vormt goudgele twijgen en is qua habitus vergelijkbaar. Salix heeft overigens ook vertegenwoordigers die opvallen met sterk gedraaide twijgen die veel met Pasen worden verhandeld. Bij S. alba ‘Dart’s Snake’ en S. ‘Caradoc’ hebben die gedraaide takken ook nog eens een mooie lichtoranje kleur. S. purpurea tot slot heeft donkere dieppurpere twijgen en bijna zwart zijn ze bij S. gracilistyla ‘Melanostachys’.

SLANGENHUID Het geslacht Acer heeft ook veel te bieden in de winter. Er is de groep slangenhuidesdoorns die opvalt met hun groenwit gestreepte bast A. davidii is veruit de bekendste - maar ook als het gaat om gekleurde twijgen is er van alles. Bij de bomen valt bijvoorbeeld de vederesdoorn, A. negundo ‘Winter Lightning’, op. Deze cultivar heeft heldergele takken. Geel tot geeloranje zijn de jonge twijgen van A. rufinerve ‘Winter Gold’. Rode takken zijn te vinden bij A. x conspicuum ‘Candy Stripe’ en A. pensylvanicum ‘Erythrocladum’. Beide horen tot de slan-

genhuidesdoorns, dus de rode twijgen zijn voorzien van witte strepen. Heldergroene twijgen heeft onder andere A. palmatum ‘Aoyagi’. Wie blijft zoeken naar gekleurde wintertakken vindt alsmaar meer. Fraxinus excelsior ‘Allgold’ is een es die tot flinke hoogte uitgroeit en in de winter opvalt met heldergele twijgen. Minder bekend en eveneens met gele takken is Sophora japonica ‘Golden Standard’. Meer oranje van kleur zijn de twijgen bij Tilia cordata ‘Winter Orange’ en bij Tilia platyphyllos ‘Rubra’ zijn de twijgen rood. Witte en grijze takken en stammen zijn er ook. Uiteraard is de berk de bekendste boom met een witte stam. Wie zoekt bij de sierheesters van Rubus komt ook van alles in wit en grijstinten tegen. R. lasiostylus, R. cockburnianus en R. thibetanus (bekendst is ‘Silver Fern’ met varenachtig loof) hebben twijgen die opvallend zilverwit berijpt zijn. Niet alleen vanwege kleur zijn stammen en takken interessant. Liquidambar heeft een opvallende kurkbast, de takken van Euonymus alata zijn ‘gevleugeld’ en Stewartia heeft net als Platanus een gevlekte stam. Allemaal goede wintereigenschappen. Wie durft, combineert dit alles met de diverse winterbloeiers die er zijn. Zo hoeft een wintertuin nooit meer saai te zijn.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1 

WELKE IDEALEN/DROMEN HAD JE ALS KIND? “Als klein mannetje ging ik met m’n vader mee in de bestelwagen, samen op klus, storingen verhelpen. Geweldig vond ik dat. Ik heb denk ik al vanaf mijn 5e jaar geroepen dat ik dat ook wilde. Tegen de tijd dat ik van de HTS af kwam, was het bedrijf veel groter geworden en de praktijk is dan dat je nooit meer zelf sleutelt.”

2 

ZIE JE VOOR JE KINDEREN EEN CARRIÈRE WEGGELEGD IN DIT VAK? “Ik heb een dochter van 11 en een zoon van 9 jaar. Belangrijkste is dat ze doen waar ze voldoening uit halen. M’n zoon roept al wel dat hij ‘baas wil worden bij Olof Schuur’. Er zijn zeker kansen voor ze in dit vak. En omdat ik het een mooi vak vind, zal ik ze enthousiast vertellen over wat je er allemaal mee kan doen.”

3 

Sven Schuur Als kind vond Sven Schuur (45) het al geweldig om met zijn vader mee te gaan ‘op klus’, samen storingen verhelpen. Na de HTS werkte hij twee jaar bij het Amsterdams Homij. In 1996 kwam hij Olof Schuur Installatiebedrijf versterken. Inmiddels is hij directeur/ eigenaar van het bedrijf uit Breezand.

HOE ZORG JE ERVOOR DAT JE BEDRIJF IN ONTWIKKELING BLIJFT? “We berekenen, ontwerpen en bouwen verwarmings-, koel-, elektrische en regelinstallaties zelf zodat we de benodigde kennis ook zelf hebben en behouden. Deze installaties bouwen we klantspecifiek. We hanteren een moderne manier van werken. Dat betekent dat de klant ons niet vraagt om een bepaalde installatie te maken, maar bijvoorbeeld vraagt om het mogelijk te maken een x-aantal kisten lelies te bewaren.”

4 

MET WIE ZOU JIJ WEL EENS EEN GOED GESPREK WILLEN HEBBEN EN WAAROVER? “Met de beleidsmakers op het gebied van duurzame energie. Dat beleid moet echt op de schop. Er worden zoveel goede ideeën de prullenbak ingegooid en matige ideeën tot een succes gesubsidieerd. En dat terwijl er vrijwel geen enkele milieudoelstelling wordt gehaald.”

5 

HOE ZIET HET BOLLENVAK ER OVER TIEN JAAR UIT? “Daar ben ik zelf ook heel benieuwd naar. Als je het verschil met tien jaar geleden ziet, is het al enorm. Ik denk dat de grootste uitdaging ligt in het duurzaam bestrijden van schimmels

en virussen. Als dat lukt, komt de sector in een veel beter daglicht te staan.”

6 

HOE MOET HET NEDERLANDSE BOLLENVAK ZIJN KOPPOSITIE OP GEBIED VAN KENNIS BEHOUDEN? “De koppositie kun je alleen behouden door te blijven innoveren. Bijvoorbeeld door niet te maken waar de markt nu om vraagt, maar daar overheen te stappen en iets rond een imago in de markt te maken.”

 7

HOE KOMT HET DAT DE SECTOR IN ZO’N SLECHT DAGLICHT STAAT? “Ik denk dat het komt doordat men niet weet wat er achter de schuurdeur gebeurt. Onbekend maakt onbemind. Je ziet dat als mensen tijdens open dagen of rondleidingen informatie krijgen over wat er allemaal plaatsvindt op de bollenbedrijven, er vaak een ander beeld ontstaat.”

8 

WAT VIND JE VAN DE KWALITEIT VAN ONZE MINISTERS? “De kwaliteit van de ministers vind ik bijzonder goed, ze weten vaak precies hoe het moet. Helaas zit daaronder een enorme groep ambtenaren die druk is met ideeën uitwerken en regels maken en daarmee onwerkbare situaties creëren.”

9 

HOE DUURZAAM ONDERNEEM JIJ? “We doen ons best een steentje bij te dragen. We hebben ons nieuwe bedrijfspand duurzaam gebouwd en wijzen onze klanten op duurzame oplossingen. In veel gevallen zul je zien dat niet alleen het milieu gespaard wordt, maar ook de kosten. Als voorbeeld: we koelen ons kantoor met de bron van de warmtepomp.”

10

WAT DOE JIJ OM JE BEDRIJF TE PROFILEREN? “Door achter de techniek te blijven staan en niet voor een makkelijke of goedkope oplossing te kiezen. In 2002 verkochten we de eerste gelijkstroomventilatoren omdat ik ervan overtuigd was (en ben) dat dat de beste is. In de eerste jaren daarna werden we afgebrand en nu is het gemeengoed geworden.”

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - telefoon 0252-211114* - fax 0252-211115

Wij wensen al onze relaties 2015 een heel fijn Kerstfeest en een gelukkig 2014 www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Trekkers te koop gevraagd

  





Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden! H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Het team van

wenst al haar lezers en relaties

Prettige Kerstdagen en een Gelukkig Nieuwjaar

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! Afblaasunit t.b.v. spoelmachine 600mm breed met 5,5KW motor gereviseerd Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Agra zeefketting 2400mm breed, doorval 12mm, elektrische kloppers en onderband eventueel met verlengband 2000 x 4000mm bouwjaar 2007 Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Antha stortpit 1250 x 1450mm in hoogte verstelbaar Antha eindloze rollen zeef met afvoerband en er kan een spijlen zeef boven gemonteerd worden Band 650 x 3600mm los zonder pootstel Botman kluitenscheider type 450K geheel gereviseerd, gepoedercoat, rechtse kluitenband. Botman kluitenscheider type 450K geheel gereviseerd, linkse kluitenband. Botman kluitenscheider type 600K geschoopeerd, en in nette staat linkse uitvoer Botman rollenzeef onbalans verstelbaar lengte rollen 100cm, breedte 110cm met afvoerband 350 x 50cm, snelheid onbalans frequentiegeregeld nette prijs! Compas afvoerband 30cm x 1100cm(kan korter) komt nieuwe band om Flygt dompelpomp CS3140MT geeft 340m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 9KW Palletstelling 5,30mtr. hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per set liggers scherp geprijsd bel voor meer info! Propak RVS wastrommel 1200 x 2500mm in nette staat Van Rooijen gegalvaniseerde vellenbak in nette staat 800mm breed uitloop rechts Schouten zware kieperbunker met overneemband, 2400mm bandbreedte, lengte 1e band 6 meter, 2e band met knik 2,25m uitstorthoogte 1,75m, met dwarsafvoerband alles in nette staat. Spijlenband RVS 80 x 350cm met motor, frame van RVS steek 32mm nieuwe ketting Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Steenvoorden nieuwe trommelspoelmachines grote capaciteit, standaard gepoedercoat, scherp geprijsd, bel voor meer info Van Dijke spoeltrommel 5000 x 1650mm in knappe staat, dubbel aangedreven Van Dijke vellenbak 1200mm breed groot model in nette staat Voor onderdelen zoals: pelrollen, pelnokken, onderhoud en service van uw Botman machines, en ook andere merken o.a Antha, Compas. Bel: 0223-522135 of 0653-719915 Fred Steenvoorden

NAUWKEURIG

Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bolen knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat de witte mutant van hyacint ‘Koh-Noor’. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

U

ziet een foto bij dit artikel staan. Het onderschrift vertelt u wat u ziet. Het is een witte hyacint, een mutant van de lichtblauwe ‘Koh-I-Noor’. Deze aandachttrekker werd maandag 17 november door inzender J.A. Schrama & Zn uit Wassenaar geshowd in de KAVB-keuringszaal, en onze fotograaf René Faas maakte er een foto van. Na deze informatie weet u waar het om gaat. Als u alleen de foto had gezien, en niet meer wist, dan zou zeker weten al snel plaats maken voor een vermoeden. Hij lijkt sprekend op …., vult u maar in.

OUDE AFBEELDING De hyacint kent in ons land een lange historie. Precies een eeuw na de tulpomanie van 16341637 woedde er in ons land een hyacintomanie. Tot eind 19e eeuw was de hyacint synoniem met bloembollen telen. Diverse boeken hadden de hyacint als hoofdonderwerp. Wat opvalt is het immense sortiment dat tot pakweg 1890 beschikbaar was. Een speciale catalogus uit 1874 met uitsluitend hyacinten van de firma E.H. Krelage telt meer dan 1.500 verschillende cultivars. Om de variatie en schoonheid daarvan te laten zien waren afbeeldingen gewenst. En zo verschenen er boeken en tijdschriften, waarin kleurafbeeldingen van hyacinten te vinden waren. Een voorbeeld hiervan is de dubbele gele ‘Ophir’, die Robert Sweet afbeeldde in The Florist’s Guide and Cultivator’s Directory van 1827-32. Gele hyacinten waren al zeldzaam, laat staan gele dubbele. Echt iets bijzonders dus. In Groot-Brittannië is Alan Shipp de houder van de nationale collectie hyacinten. Hij probeert de collectie uit te breiden, en krijgt met enige regelmaat bijzonderheden aangeboden. Zoals bollen van een dubbele, gele hyacint. “Helemaal zeker weten doe ik het niet, maar de kans is groot dat dit ‘Ophir’ is”, zo meldde Shipp vorig jaar. Afgelopen voorjaar waren bloeiende exemplaren te zien in de KAVB-keuringszaal. Hij lijkt sprekend op de prent van Robert Sweet, maar is het hem ook? Die vraag is veel lastiger te beantwoorden dan 58 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Witte mutant van ‘Koh-I-Noor’

Hij lijkt er sprekend op die over de witte hyacint op de foto. Immers, dubbele gele hyacinten waren zeldzaam, maar ‘Ophir’ was niet de enige cultivar. In de speciale catalogus van Krelage uit 1874 staan er bijna veertig, waaronder ‘Ophir’. Afbeeldingen van al die cultivars zijn er niet, en dan nog. Het zijn door mensenhanden gemaakte tekeningen. Het is de mens die aan die verbeelding vorm en kleur geeft. En dus komen we hier niet verder dan ‘Hij lijkt sprekend op ….’

GEEN AFBEELDING Kerstmis nadert. Menigeen bezoekt binnenkort een viering in een kerk. Waar ook ter wereld, overal klinken woorden uit het Lucasevangelie. ‘En het geschiedde in die dagen.’ Wat volgt weet bijna iedereen. Het Kind wordt geboren en ligt in een kribbe. Het is ruim tweedui-

zend jaar geleden. Foto’s van die gebeurtenis zijn er niet. Afbeeldingen ook niet. We moeten het doen met het verhaal. Dat vonden en vinden mensen lastig, en dus gingen ze hun eigen afbeelding maken. Tik Jezus in op Google Afbeeldingen en u krijgt honderden menselijke voorstellingen van hem te zien. Blank, zwart, blond, bruin, met kort haar, met lang haar, blauwe ogen, bruine ogen, alle variatie die binnen de mens is te vinden is terug te vinden in deze kaleidoscoop aan afbeeldingen. Op wie lijkt Hij? Sprekend zijn Vader, zoals een van onze dominees zegt. Niet vanwege zijn uiterlijk, maar vanwege de teksten die we overgeleverd hebben gekregen. Zelfs in de kribbe, waarin Hij ligt als weerloos kind, heeft Hij al wat te vertellen. Ook met Kerstmis 2014 spreekt hij nog.

VASTEPLANTENVARIA

Tijdig plantgoed reserveren Tekst: Henk van den Berg teelt- en bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

P

lantgoed is de start voor het nieuwe seizoen en verdient daarom ook op dit moment voldoende aandacht. Goed plantgoed is de basis voor een succesvol 2015. Als dit niet goed is, gaat dat ten kostte van het resultaat, zelfs als er verder in 2015 geen enkele fout wordt gemaakt. Bij plantgoed zijn er altijd twee factoren die bepalend zijn. Van welke planten reserveer ik nu plantgoed en hoeveel? En wanneer wordt het plantgoed gereserveerd en hoe wordt het verder bewaard? Deze twee, op het eerste gezicht vrij makkelijke vragen zijn best ingewikkeld. De eerste omdat die afhangt van zaken die nog moeten plaatsvinden en de tweede omdat ze vaak helemaal niet passen in de drukke werkzaamheden van dit moment. Toch blijft plantgoed de basis van het seizoen 2015/2016.

WELKE PLANTEN De eerste beslissing die genomen moet worden is van welke gewassen er plantgoed gemaakt moet worden. Voor een deel zal dit het standaardsortiment zijn dat al jaren wordt geteeld. Deze planten vormen alleen een probleem als de markt voor dit sortiment aan het wegzakken is. Veel gemaakte fout is om toch maar plantgoed te reserveren, omdat het er nu eenmaal is, terwijl er eigenlijk niet of nauwelijks rendement van deze gewassen is te verwachten. Deze gewassen nemen echter wel

ruimte en tijd in van een eventueel meer rendabel sortiment. Iets uit gewoonte doen is dus discutabel. Er zal nu, in deze drukke periode, tijd gevonden moeten worden om te bepalen hoeveel plantgoed er van welke gewassen gereserveerd moet worden. Eigenlijk had dit al lang vast moeten staan voor de duidelijke teelten. Lastiger is het voor de gewassen waarvan nog niet helemaal duidelijk is of ze wel zo goed lopen als verwacht. Als er veel vraag naar is, is er straks geen plantgoed meer beschikbaar, omdat alle planten verkocht zijn. Als een gewas niet goed loopt, zijn er planten genoeg om plantgoed te maken, terwijl dat dan niet nodig is. Plantgoed opzetten van matig verkopende gewassen is nooit zinvol. Eigenlijk is er voor dit soort problemen maar één goede oplossing. Reserveer direct genoeg planten om plantgoed van te maken en maak deze pas klaar als duidelijk is dat ze nodig zijn, maar reserveer ze wel. Als het gewas goed loopt en er zijn geen planten gereserveerd voor plantgoed, is dit een probleem voor het volgende seizoen. Loopt het gewas niet, dan is er ook niets aan de hand, want dan kunnen de gereserveerde planten direct door naar het overschot, er is namelijk nog geen arbeid aan besteed.

BEWAREN De bewaring van het plantgoed is als het verzorgen van een kraamkamer. Dit plantmateriaal moet altijd de eerste prioriteit hebben. Probeer zodra duidelijk is dat het plantgoed nodig is, dit direct te scheiden van het aflevermateriaal. Omdat plantgoed vaak beschikbaar komt tijdens het klaarmaken van de planten, vraagt dit dus constante aandacht. Voor de mensen

die de planten klaarmaken, worden de planten die niet worden afgeleverd, te gemakkelijk als afval gezien. Maak dus direct duidelijk dat de plantendelen die van een grote plant gesneden worden, als plantgoed gebruikt gaan worden en minimaal net zo goed behandeld moeten worden als de planten die verkocht zijn. Zorg dat deze planten direct worden weggezet in de voor plantgoed gereserveerde ruimte (vaak een vriescel). Wacht niet met verpakken en invriezen tot al het plantgoed van een bepaald partij beschikbaar is. Vaak duurt dit te lang en wordt het plantgoed in de tussenliggende periode niet optimaal bewaard. Denk dus van tevoren goed na over de indeling van de bewaarcel voor het plantgoed. Vaak komt het plantgoed van een bepaalde partij niet op hetzelfde moment binnen. Er zijn veel systemen die bij kunnen houden waar iets is neergezet, maar in alle gevallen vraagt het de discipline om dit direct goed bij te houden. Vermenging is een kwestie van even niet opletten en denken dat je er wel aan denkt om iets straks nog even op te schrijven of in het systeem in te voeren. Dit wordt achteraf vaak vergeten of niet nauwkeurig genoeg gedaan.

VOORBEREIDING Voor de goede vasteplantenkweker is bovenstaande net zo zeer het intrappen van een open deur als een feest der herkenning, want hoe duidelijk het ook is, er worden erg veel fouten mee gemaakt en onnodig vaak compromissen gesloten als het gaat om de optimale behandeling van plantmateriaal voor het volgende seizoen. Zorg dat er tijd genoeg overblijft voor de nodige aandacht voor deze zaken.

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Compost .............................................................................60 Knolcyperus Onkruidbestrijding Ventilatie kas

BEWARING Hemerocallis Kniphofia Lavatera Thalictrum

HEUCHERA Gegroefde lapsnuitkever

LELIE Wortelonkruiden............................................................61

DAHLIA Bewaring oplegknollen

ZANTEDESCHIA Bewaartemperatuur plantgoed

GLADIOOL Bewaring pitten en kralen

HYACINT Kou voor hyacinten op pot

NARCIS Oogststadium Broeiafwijkingen

LELIE Lange bewaring Dubbelneuzen Planten op kisten ...........................................................62 Potgrond Bodemschimmels

ZANTEDESCHIA Bewaartemperatuur knollen

TULP Kou broei onder kunstlicht Zweten Opplanten tulp broei op water Water verversen..............................................................63

ALGEMEEN Perceelskeuze Controle gewasbeschermingkast Water opzetten Motor op overheaddeur Werkhouding broeierij

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 60 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

COMPOST Overweeg om nog compost aan te schaffen en uit te rijden als er voor 2014 nog wettelijke ruimte is voor aanvoer van stikstof en fosfaat. De waarden van stikstof en fosfaat kunnen per partij compost behoorlijk verschillen. Ga dus niet uit van de analysegegevens van compost die in het voorjaar al is aangevoerd, maar vraag opnieuw een analyse aan. KNOLCYPERUS Controleer vaste planten bij het rooien en ver werken op knolcyperus. Knolcyperus behoort tot de familie van de cypergrassen of schijngrassen en is in ons land geïmporteerd. Knolcyperus maakt aan de wortels kleine, bruinzwarte knolletjes, ongeveer zo groot als gladiolenkralen. Om verspreiding van dit probleemonkruid te voorkomen geldt de Verordening Bestrijding Knolcyperus. Op een besmet perceel mogen ten minste drie jaar geen risicogewassen worden geteeld. Risicogewassen zijn akker- en tuinbouwgewassen waarvan de ondergrondse delen worden meegeoogst, dus ook vaste planten vallen hieronder. ONKRUIDBESTRIJDING Besteed de komende tijd veel aandacht aan onkruidbestrijding op leeg land waar volgend jaar vaste planten worden geteeld. Zeker als het gaat om land dat het afgelopen seizoen voor de bollenteelt is gebruikt, is het raadzaam om zo vroeg mogelijk te starten met onkruidbestrijding. Hiervoor zijn diverse mogelijkheden. Zo kan er een bespuiting worden uitgevoerd met bijvoorbeeld glyfosaat of Basta. Een schone start bespaart werk in het groeiseizoen. Houd er ook rekening mee dat onkruiden een reservoir kunnen vormen voor virussen in vaste planten. VENTILATIE KAS Vorstgevoelige gewassen worden vaak overgehouden in de kas. Dit geldt voor gewassen als Cortaderia, Helleborus, Lupinus, Veronica spicata, Yucca en Zantedeschia. Let erop dat er tussen de planten voldoende luchtbeweging plaatsvindt om schimmelproblemen te voorkomen. Het is daarnaast van belang voldoende te luchten. In de praktijk wordt hier nogal eens onvoldoende aandacht aan besteed. Houd bij vorstvrij weer altijd een minimum raamstand aan van 10%. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, kan ook op mistige en windstille dagen vocht worden afgevoerd door te ventileren. Dat kan zolang het in de kas iets warmer is dan buiten. Warme lucht kan meer vocht opnemen waardoor de kaslucht absoluut gezien meer vocht bevat. Doordat de warmere lucht naar buiten verdwijnt, wordt ook het vocht afgevoerd.

BEWARING

HEMEROCALLIS Als de planten van Hemerocallis zijn klaarge-

maakt, kunnen ze normaal gesproken in een cel worden geplaatst bij -0,5°C voor een korte bewaring of bij -2°C voor een langere bewaring. Let er echter goed op dat de planten in rust zijn als ze bij zulke lage temperaturen worden gezet. Zet het plantmateriaal daarom eerst weg bij +2 tot +5°C. Laat het plantmateriaal langzaam afkoelen en stel de temperatuur dan lager in (-0,5°C). Uiterlijk begin februari moet de temperatuur naar de -2°C, anders gaat het materiaal uitlopen. KNIPHOFIA Bewaar Kniphofia niet onder het vriespunt. Bij een temperatuur van ongeveer 0,5°C kunnen ze goed in de koelcel worden overgehouden. Let erop dat deze temperatuur niet hoger uitkomt, omdat er anders eerder bewaarschimmel ontstaat. LAVATERA Lavatera is goed in de cel te bewaren. Plaats ook dit gewas tot half december in de schuur bij 5 tot 7°C en dek de planten af met anti-worteldoek tegen teveel uitdroging. Voor een korte bewaring kan de koelcel vanaf half december op + 0,5°C worden gezet en voor een langere bewaring op -2°C. Lavatera in pot wordt doorgaans afgedekt of in een tunnel overwinterd. Zorg er wel voor dat het schermdoek klaar ligt wanneer het gaat vriezen. THALICTRUM Thalictrum kan kort bij +3 tot +5°C worden bewaard. Na half december worden de planten voor een korte bewaring bij 0°C tot -2°C gezet. Zet Thalictrum delavaya overeind in de kist met een beetje vochtige turfmolm over de koppen van de planten. Op deze manier lukt de bewaring het best.

HEUCHERA

GEGROEFDE LAPSNUITKEVER Heuchera is zeer gevoelig voor schade van de gegroefde lapsnuitkever. Met name de larven kunnen veel schade veroorzaken. Vanaf november zijn ze in het algemeen in rust, maar in zachte winters kunnen ze in de kas toch aan de wortels blijven vreten. De beste periode voor bestrijding is in het najaar als de temperatuur voldoende hoog is. Worden nu larven aangetroffen, dan is bestrijding moeilijk, omdat aaltjes minder goed actief zijn bij lagere temperaturen. Het is verstandig te wachten tot de temperatuur in het voorjaar stijgt. Vanaf circa 8°C kan de nematodenmix Steinernema spp en Heterorhabditis bacteriophora worden ingezet.

LELIE

WORTELONKRUIDEN Voorkom dat plantgoed wordt besmet met wortelonkruiden die op het perceel voorkomen. Veel voorkomende onkruiden waarvan de stukken wortels tussen het plantgoed blijven zitten, zijn kiek (gele akkerkers), akkermunt, kweek, zeebies en knolcyperus. Vooral de wortels van kiek en akkermunt zijn moeilijk te onderscheiden van leliewortels. Teel geen lelies op een perceel waar vier tot zes jaar daarvoor gladiolen hebben gestaan! De opslag van kralen is chemisch niet te bestrijden in lelies. Van partijen die met knolcyperus besmet zijn, moet het plantgoed worden vernietigd! Bestrijding: • Uitzoeken zal een partij besmet plantgoed nooit helemaal vrij van wortels van de onkruiden maken. Houd deze partijen apart; • Voer een warmwaterbehandeling uit om kiek te bestrijden. Een deel van de wortels gaat dood. Het effect van een warmwaterbehandeling op het overleven van kweekwortels en akkermunt is niet bekend; • Ruim besmet plantgoed op. Dit is de beste, maar ook meest rigoureuze oplossing. Opmerking: Door toepassing van de lelieshaver verdwijnen ook veel wortels van onkruiden.

DAHLIA

BEWARING OPLEGKNOLLEN

Bewaar de oplegknollen tussen 7-9°C zonder geforceerde luchtbeweging. Een lagere temperatuur bevordert het optreden van bruinrot. Bij hogere temperaturen drogen de knollen te veel in, waardoor ze in kwaliteit achteruit gaan.

ZANTEDESCHIA

BEWAARTEMPERATUUR PLANTGOED Nadat de knollen zijn gedroogd en geschoond staan ze in gaasbakken in de cel. De plafondventilatoren moeten continu draaien. Een goede bewaartemperatuur en luchtvochtigheid is 13°C en 70%. Als de spruiten later in de bewaring uit gaan lopen kan de temperatuur omlaag naar 9°C.

GLADIOOL

BEWARING PITTEN EN KRALEN Pitten Bewaar pitten na goed drogen en eventueel verwerken enkele weken bij 15-17°C en

daarna bij 9-10°C. Leverbare knollen en pitten kunnen gerust bij elkaar in de cel staan. Houd de RV gedurende de bewaring op 70%. Een drogere bewaring heeft het verstenen tot gevolg, vooral bij de kleinere maten en pitten met een matige huid. Voor een gelijkmatige temperatuur en luchtvochtigheid is een regelmatige luchtcirculatie in de cel nodig. Vergeet niet ook bij pitten regelmatig een behandeling tegen trips uit te voeren. Kralen Bewaar de kralen vanaf het rooien tot aan de warmwaterbehandeling (wwb) bij 20-25°C. Van belang is een regelmatige luchtbeweging in de bewaarruimte aan te houden. Om van de wwb geen schade te ondervinden de wwb drie tot vier maanden na het rooien toepassen. Na de wwb is snel afkoelen en drogen van groot belang. Houd de temperatuur daarna op 9-10°C.

HYACINT

KOU VOOR HYACINTEN OP POT Bij het broeien van niet-geprepareerde hyacinten gelden de volgende koudeperioden voor bollen opgeplant rond half december direct uit de 25°C: ‘Pink Pearl’, ‘White Pearl’, ‘Blue Pearl’, ‘Purple Sensation’, ‘Splendid Cornelia’, ‘Minos’: 9 weken. ‘Carnegie’, ‘Aiolos’, ‘Fondant’, ‘Delft Blue’, ‘Blue Star’, ‘China Pink’, ‘Purple Star’: 10 weken. ‘Jan Bos’, ‘Woodstock’: 11 weken. Opmerking: cijfers zijn gebaseerd op praktijkervaring. Deze koudeperioden gelden alleen als de bollen zijn opgeplant in een bewortelingsruimte bij 9°C. Breng de temperatuur terug naar 5°C als de pennen te lang worden. Voor de in de kuil opgeplante bollen gelden dezelfde koudeperioden, mits de kuiltemperatuur aflopend van 9 tot 5°C is geweest. Als de kuiltemperatuur lager wordt dan 5°C is het beter de koudeperiode te verlengen. Het is ook mogelijk de opgeplante bollen vanuit de kuil in een cel te zetten bij een temperatuur tussen de 5 en 7°C. De spruiten zullen dan beter strekken dan in een te koude kuil. Vaak is een periode van twee tot drie weken cel al voldoende.

NARCIS

OOGSTSTADIUM Voldoende rijp oogsten is een voorwaarde voor het verkrijgen van kwaliteit. Oogst daarom alleen narcissen met een gesprongen knop. Eerder oogsten gaat ten koste van de kwaliteit. De bloemen komen op de vaas niet volledig open en blijven kleiner. Bewaar de geoogste bloemen hooguit drie dagen in de koelcel. Bescherm de bloemen tegen uitdrogen door afdekken of op water zetten. BROEIAFWIJKINGEN Jaarlijks komen er in de broeierij van narcissen diverse teeltproblemen voor zoals: Bloemverdroging: Dit verschijnsel ontstaat bij gebruik van een te kleine bolmaat, te vroeg

rooien, te vroeg in de kas brengen, te hoge kastemperatuur, te weinig water of een te lage luchtvochtigheid tijdens de kasperiode. Bloemverdroging is te voorkomen door: • de bollen de juiste temperatuurbehandeling te geven; • het gewas in bloei te trekken bij een niet te hoge temperatuur; • te zorgen voor voldoende water en een hoge relatieve luchtvochtigheid. Bruinverkleuring spatha: Dit verschijnsel gaat meestal gepaard met een ongelijke stand. Het wordt veroorzaakt door: • te vroeg inhalen: houd de geadviseerde koudeperiode aan; • te droog broeien: zorg voor voldoende water en een RV in de kas van boven de 90%; • een onjuiste bolbehandeling, vooral een te korte periode 17°C kan bruinverkleuring van de spatha geven. Te korte manchetten: De lengte van de manchet is cultivarafhankelijk. Houd hier, vooral voor de vroegste broei rekening mee. Kies bij voorkeur cultivars die van nature lange manchetten maken. De lengte van de spruit bij het inhalen beïnvloedt sterk de uiteindelijke lengte van de manchet. Hoe langer de spruit bij het inhalen is, hoe langer de manchet wordt. De broeier krijgt spruiten met voldoende lengte door te zorgen voor een koeltemperatuur van 9°C en door niet te vroeg in te halen. Diep planten van de bollen en afdekken van de spruiten na het inhalen hebben geen invloed op de manchetlengte.

LELIE

LANGE BEWARING Begin in december met het invriezen van de lelies voor de lange bewaring. Begin met het invriezen als het suikergehalte op zijn hoogste punt zit. Voor het invriezen kan de celluchttemperatuur tijdelijk tot -3 à -4°C zakken. Veelal duurt het een paar weken voordat de lelies in het ijs zitten. Daarna moet de celtemperatuur voor Aziaten -2°C en voor Oriëntals, Aziaten en Longiflorums op -1,5°C worden ingesteld. LA’s met een hoog suikergehalte kunnen beter bij -1,5°C worden bewaard. Werk met een klein temperatuurverschil om uitdrogen van de bollen door het invriezen te voorkomen. Hiervoor moet de capaciteit van de verdampers wel voldoende zijn. Zorg daarnaast voor een goede circulatie in de cellen door bij het stapelen tenminste 15 cm van de wanden te blijven en ook tussen de pallets 10 cm ruimte te laten. Controleer regelmatig of de bollen al goed in het ijs zitten! Lelies laten zich voor de lange bewaring beter in ULO bewaren. In Oriëntals is verschil in gevoeligheid voor vorstschade. Zo kunnen bijvoorbeeld ‘Le Rêve’, ‘Acapulco’ en ‘Marco Polo’ het best bij -0,5 tot -1°C worden bewaard. Controleer de temperatuur in de kisten. DUBBELNEUZEN In sommige cultivars zoals ‘Sorbonne’, ‘Salmon Classic’, ‘Santander’ en ‘Muscadet’ kunnen veel 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 61

TEELTADVIES dubbelneuzen voorkomen. Ze kunnen een redelijke tak leveren, maar er kleven wel nadelen aan het gebruik. Houd met de volgende punten rekening: • dubbelneuzen kleiner dan maat 14 geven erg lichte takken; • de takken komen ongelijk in bloei; • het vraagt meer sorteerwerk vanwege de ongelijkheid van het aantal knoppen per tak; • om een goede kwaliteit te telen moeten dubbelneuzen rustig worden opgekweekt; • dikke dubbelneuzen kunnen beter worden gebroken. Dit komt de gelijkheid van het gewas ten goede; • pas de plantdichtheid van dubbelneuzen aan! PLANTEN OP KISTEN Let er op dat de bollen bij het planten op kisten goed rechtop blijven staan. Doe eerst 1-2 cm potgrond op de bodem van de kisten. Zet de bollen hier rechtop in. Dek de bollen daarna met potgrond af. Zorg ervoor dat de laag potgrond op de bollen ten minste 6-8 cm dik is. De plantdichtheid is gelijk aan die in de vollegrond. Worden zeventig stuks ‘Star Gazer’ 12/14 per netto m2 in de vollegrond geplant, zet er dan achttien op een kist van 40 x 60 centimeter. Wanneer de kisten in de kas niet tegen elkaar staan, plant dan een paar bollen meer per kist. Op een plantlijn worden 1.000-1.200 bollen per mensuur geplant. POTGROND

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN als voordeel dat er veel minder gas wordt gebruikt en de structuur van de grond beter behouden blijft; • Let op de bemestingstoestand, neem een monster om goed bij te kunnen sturen; • Gestoomde potgrond bevat veelal weinig stikstof, voeg dit wat extra toe! BODEMSCHIMMELS In de bloementeelt komen de volgende grondschimmels voor: Pythium (wortelrot), Rhizoctonia, Phytophthora en Fusarium/Cylindrocarpon. Bestrijding: Stoom besmette kasgrond. Bedrijven die jaarrond lelies telen uit het sortiment van de Oriëntals stomen meestal eenmaal per jaar. Ontsmet voor het stomen ook de poten en het gaas. Behandel de grond tegen Pythiumwortelrot en Phytophthora met 2,5 tot 4 ml AAterra per m². Werk het middel goed door de bovenste 15-20 cm. De laagste dosering geldt voor zandgrond, de hoogste voor klei- en humusrijke gronden. Wanneer in de voorgaande teelt AAterra is gebruikt, is in de volgende teelt de halve dosering van dit middel voldoende. Gebruik bij bakkenteelt preventief 2,5 ml/m3 grond Ridomil Gold tegen deze schimmels. Gebruik in de vollegrond 4-6,5 ml per 100 m2. Als al aantasting is gevonden, regen dan 15-20 ml per 100 m2 in. Als Phytophthora na opkomst problemen veroorzaakt kan aanvullend met 15-20 ml/100 m² Ridomil Gold worden beregend of 0,05% Paraat of 0,15% Previcur Energy gebruikt worden. Tegen Rhizoctonia solani is ook na het stomen een grondbehandeling met 3,2 ml Rizolex per m2 noodzakelijk. Frees Rizolex 10 cm door de grond. Inregenen werkt nauwelijks.

ZANTEDESCHIA

Het is goed mogelijk om verschillende malen gebruik te maken van dezelfde potgrond. Dit kan mits er geen ziekten in de voorgaande teelt voorkwamen en de potgrond tijdens de bewaring niet uitdroogt. Sterk uitdroogde potgrond is lastig weer nat te krijgen. De lelies blijven dan kort, nemen te weinig voedsel op en verliezen kwaliteit. Bij hergebruik neemt de structuur van potgrond af, waardoor de kwaliteit van de planten achteruitgaat! Door wat grovere potgrond bij te mengen, is dit te voorkomen. Advies: • Dek de potgrond om uitdroging te voorkomen bij hergebruik af.; • Stoom de gebruikte potgrond. Gestoomde potgrond koelt heel slecht af. Als de potgrond weer snel na het stomen wordt gebruikt, zorg er dan voor dat de potgrond snel afkoelt. Met een vijzel kan ook worden gestoomd. Dit heeft 62 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

BEWAARTEMPERATUUR KNOLLEN De bewaartemperatuur van de knollen voor de bloementeelt is 13°C. Als de knollen nodig zijn voor een vroege bloei onder glas, bewaar de knollen dan zes weken voor het planten bij 18-20°C. Hierdoor groeien de spruiten alvast iets uit en zal de groei in de kas iets vlotter zijn. Bij een lange bewaring is het beter om de knollen na het drogen en schonen bij 9°C te bewaren. De spruit blijft zo beter in rust. Het gevolg van een lange bewaring en late plantdatum is dat de eerste bloem vrij snel komt en kort blijft.

TULP

KOU BROEI ONDER KUNSTLICHT Bij broei van tulpen onder kunstlicht is de kans op te lange tulpen groter dan bij broei in de kas. Bij cultivars die gemakkelijk te lang worden moet hiermee rekening worden gehouden door de koudeperiode ‘aan de korte kant te houden’ (bijvoorbeeld één week korter dan de tabellen bij de broeischijf aangegeven). Door de vaak wat hogere luchtvochtigheid in de kunstlichtruimte is het eveneens raadzaam de

temperatuur op ongeveer 17-18°C te houden. Dit om te snelle groei met meer kans op kleine bloemen en kiepen tegen te gaan. Streef naar een luchtvochtigheid van maximaal 80% tussen het gewas. Ventileer daarom op tijd. ZWETEN Zweten kan een hardnekkig probleem zijn. Zweten is tegen te gaan door goed te ventileren en het scherm tijdig te openen. Een goede circulatie bevordert de afvoer van vocht. De beste circulatie krijgt u door een gewasverwarming boven het gewas te hangen. Daardoor verkrijg je een luchtstroom, waardoor vocht afgevoerd wordt. Ventilatoren helpen iets, maar moeten wel goed horizontaal hangen. Ventilatoren veroorzaken echter droge plekken en ook warmere plekken, hierdoor krijg je een ongelijke groei. Om een goede verdeling te verkrijgen kan gebruik worden gemaakt van een zwenkventilator. Laat ventilatoren niet onnodig snel draaien. Dode hoeken zijn soms ook te verhelpen door er tijdelijk een losse ventilator te plaatsen. Om te kijken of de temperatuurverdeling goed is zijn er twee mogelijkheden. U kunt een proef nemen met orchideeënbuisjes gevuld met water en vervolgens controleren of de temperaturen gelijk zijn. Er kan ook door middel van dataloggers gecontroleerd worden. De volgende factoren werken zweten in de hand: • lage EC; • veel water geven; • luchtrijk potgrondmengsel; • dikke maten broeien; • sterke beworteling; • donkere omgeving; • hoge temperatuur en/of RV. OPPLANTEN TULP BROEI OP WATER Voor het opplanten van tulpen voor de broei op water is het gebruik van een plantlijn aan te bevelen. Dit opplanten kan handmatig of machinaal zijn. Bij machinaal planten is de capaciteit per persoon hoger. Het nadeel kan afhankelijk van de machine wel zijn dat de spruiten meer beschadigen. Er zijn telers, die om deze reden afgestapt zijn van het machinaal planten. Zoek tijdens het planten vanaf 1% zuur de partij uit, door een leesband voor de plantlijn te plaatsen. De capaciteit van een plantlijn waarbij de bollen handmatig op de bak worden geprikt varieert tussen de 1.500 en 2.500 stuks per man per uur. De capaciteit van een plantlijn waarbij de bak op de bollen wordt gedrukt varieert van 2.500 tot 3.500 stuks per uur. Een enkele plantlijn werkt arbeidsvriendelijker in verband met geringere reikafstand. Als er op priktrays wordt geplant gebruik dan bij voorkeur een verspringende mat; er passen meer bollen op een bak en de bollen komen beter op de prikkers te staan. De wortels groeien ook minder in elkaar bij de verspringende mat. Voorkom beschadi-

ging van de spruit door een rustige egale toevoer en minimale valhoogtes. Door de bollen van tevoren nat te maken beschadigen de spruiten minder. Als een spruit beschadigd is, zie je dat later terug als bladbeschadiging. Plant bollen die uit de kist gekanteld zijn binnen een dag op. WATER VERVERSEN Voor de broei op water is een egale beworteling essentieel. Controleer het water in de cel. Is dit teveel verkleurd of drijft er een filmpje op het water, ververs het water dan. Vooral bij de eerste trekken is het aan te raden en wordt het extra werk door een beter resultaat goed ‘betaald’. Bij deze vroegste trekken kan het zelfs nodig zijn om niet eenmaal, maar meerdere malen te verversen. Het verversen kan door een heftruck met kantelaar en frame de bakken schuin te houden en opnieuw te voorzien van water. Dan valt de hoeveelheid werk mee. Verversen kan het ‘zetje’ zijn voor een betere, egalere beworteling en een beter teeltresultaat. Een andere manier is het gebruik van Disappyr. Deze stof bindt fenolen, die de huid van de bollen uitscheidt. Disappyr is een granulaat, dat aan het water wordt toegevoegd. Het lost niet op in water en moet goed worden verdeeld. Dit kan onder meer door toediening via een Dosatron, waarbij het wordt toegevoegd aan het water in de bemestingsbak. Houd het water in de bemestingsbak wel in beweging. Pas ook op voor verstoppingen van de Dosatron. In het algemeen zal een dosering tussen 0,2 en 0,4 gram per liter water voldoende zijn. Direct bij het opplanten kan het worden toegediend. Soms kan het keren van de bakken en opnieuw verversen nog nodig zijn.

ALGEMEEN

PERCEELSKEUZE Veel bloembollenbedrijven zijn voor de teelt aangewezen op onbekend huurland. Niet alle percelen zijn echter geschikt. Om de geschiktheid van huurland te beoordelen is tijdige orientatie een vereiste. Vooral na veel regen is dit zinvol. Door kuilen te graven in het perceel kan de teler een goede indruk krijgen over: • het gehalte aan humus en afslibbaar in de bovengrond; • de dikte van de beteelbare laag; • het wel of niet aanwezig zijn van verdichte lagen; • de structuur van de ondergrond (poriën, wortels); • de zandgrofheid. Door ook informatie te verzamelen over de werking van de drains, de draindiepte, de drainafstand, de peilbeheersing, de vlakligging van het perceel, de beregeningsmogelijkheden, de voorvrucht, eventuele probleemonkruiden, aaltjesbesmetting, gebruikte herbiciden en de teeltverboden en voorschriften, kan de teler de geschiktheid van een perceel goed beoordelen. Desgewenst kan DLV Plant deze bodemge-

schiktheidsbepaling doen. De grondsoortenkaart die gehanteerd wordt in de nieuwe mestwetgeving, blijkt in een aantal gevallen niet te kloppen. Een ondernemer die denkt dat de kaart onjuist is, moet zelf onderzoek uit laten voeren en bezwaar maken bij het ministerie. De kaart is in te zien op internet.

CONTROLE GEWASBESCHERMINGKAST Het eind van het jaar leent zich goed om de gewasbeschermingkast weer eens te ordenen en te controleren. Let hierbij op de volgende aandachtspunten: • Alle voorraden aan gewasbeschermingsmiddelen die groter zijn dan 25 kg moeten in een afgesloten ruimte of kast worden opgeslagen; • Een uitzondering daarop is de werkvoorraad, zijnde een grootverpakking van aangeleverde middelen die binnen 48 uur toegepast wordt. Deze moet overigens wel op een vloeistofkerende vloer worden gezet; • Zet poeders boven vloeibare middelen; • Zet vloeibare middelen in een lekbak; • Zet onkruidmiddelen bij elkaar; • Is er nog voldoende adsorptie -materiaal aanwezig?; • Zijn alle veiligheidsbladen van de middelen aanwezig?; • Hebben alle middelen nog een toelating?; • Verwijder lege verpakkingen en restanten die niet meer worden gebruikt; • Is de kast voorzien van de borden ‘Bestrijdingsmiddelen’, ‘Vuur, open vlam en roken verboden’. ‘Verboden toegang voor onbevoegden’. WATER OPZETTEN In sommige gebieden kan de grondwaterstand in bepaalde perioden relatief diep komen te staan, ook bijvoorbeeld tijdens een periode met vorst. Droge grond bevriest sneller, de temperatuur bereikt lagere waarden dan bij vochtigere grond en de vorst dringt ook dieper de grond in. In een droge grond kan dus sneller vorstschade optreden. Om mogelijke vorstschade te voorkomen wordt in polders vaak het oppervlaktewater ‘opgezet’. Op grove duin- en zeezandgronden kan door middel van infiltratie via de drainagebuizen de grondwaterstand op peil worden gehouden. Let hierbij op het zoutgehalte van het gebruikte water. De EC van het infiltratiewater mag niet hoger zijn dan circa 1,2 mS/cm om problemen met de beworteling ten gevolge van zoutophoping te voorkomen.

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

In gebieden met zoute kwel wordt die waarde betrekkelijk snel overschreden, door extra kwel vanwege het vaak lagere polderpeil gedurende de winter. MOTOR OP OVERHEADDEUR De meeste overheaddeuren zijn uitgevoerd met een elektromotor. De motor draait een as met verenpakket rond en trekt de deur met een staaldraad omhoog. Indien de deur in zijn geheel rechtstandig omhoog getild kan worden, wordt de motor standaard op 8 tot 10 m hoogte gemonteerd. Voor de (verplichte) jaarlijkse controle en onderhoud bent u dan aangewezen op een (dure) hoogwerker of een goed gekeurde kooiconstructie op de heftruck. Met behulp van een stalen frame kan de motor net iets boven de deuropening komen, zodat u voor onderhoud kunt volstaan met een trap. WERKHOUDING BROEIERIJ Een optimale werkhouding in de broeierij beperkt rugklachten. Vooral werkhoogte en werkbreedte zijn belangrijk. Bij een lichaamslengte van 1.70, 1.80 en 1.90 m is de optimale werkhoogte bij potgrondbroei respectievelijk 80, 85 en 90 cm. De werkhoogte is de afstand van de grond tot het aangrijppunt van de plant (= net boven de bol). De tablethoogte is circa 12 cm lager. Voor de broeierij op water geldt een ander aangrijppunt, pas hier dus de tafelhoogte op aan. Als richtlijn geldt een tafelhoogte van 40 tot 45 cm. Bij een goede werkhouding ligt de maximale werkbreedte rond de 60 cm. Dit resulteert in tabletten van 1.20 m breed. Wanneer met bredere tabletten wordt gewerkt, is het beter de werkhoogte te verlagen. Bedenk dat alleen bij een optimale werkhouding maximaal gepresteerd kan worden.

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 63

AGENDA Tekst: Jeannet Pennings Foto’s: PR, René Faas 2014 17 december Algemene ledenvergadering KAVB. 18 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos. Locatie: Louwman Museum - Den Haag. Aanvang bijeenkomst: 14.30 uur. 23 december

13 t/m 16 januari Hobaho Relatieweek. 17 januari Nationale Tulpendag. Organisatie: Tulpenpromotie Nederland (TPN). Locatie: Dam - Amsterdam. Aanvang 13.00 uur. Meer info: www.mooiwatbloemendoen.nl. 27 januari Verlengingsbijeenkomst spuitlicentie Creil. Organisatie: Ten Brinke bv. Thema: Milieuverantwoord bloembollen telen (Veiligheid en techniek). Spreker: Rick van de Werd (PPO). Locatie: Floraweg 1 - Creil. Aanvang: 19.30 uur. 6 en 7 februari Bloembollen Vakdagen Flevoland. Locatie: Profyto-hallen te Creil. Meer info: www. bloembollenvakdagenflevoland.nl. 11 t/m 15 februari

2015 7 januari Uitreiking Tuinbouw Ondernemersprijs. Locatie: Keukenhof - Lisse. 13 t/m 15 januari CNB Bloem- en relatiedagen. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347 - Lisse. Tijden: 8.30 - 17.00 uur. 65e Mechanisatietentoonstelling Bollenstreek. Locatie: Expo Haarlemmermeer, Stelling 1, 2141 SB Vijfhuizen. Tijden: 10.00 - 21.30 uur. Tevens tulpenkeuring en spuitlicentiebijeenkomsten Van Gent Van der Meer Nuyens.

Lentetuin Breezand. Thema: ‘200 jaar Koninkrijk’. Locatie: Sportcomplex ZAP, Ceresplein 1 - Breezand. Meer info: www.lentetuin.nl. 20 maart t/m 17 mei Keukenhof - Lisse. 11 en 12 april Kom in de Kas. Meer info: www.komindekas.nl. 22 t/m 26 april Bloemencorso Bollenstreek. Thema: ‘200 jaar Koninkrijk’. Meer info: bloemencorso-bollenstreek.nl.

Inloopdag Innoventis lelies en gladiolen. Organisatie: Van Gent van der Meer Nuyens bv. Locatie: Onderzoekscentrum Innoventis, Zandvaart 5a in Breezand. Tijden: 9.30 tot 15.00 uur. 31 december t/m 28 januari Online materialenveiling CNB/Troostwijk. Opdrachtgever: C.G. van den Berg en Zonen Anna Paulowna. Sluiting: 28/1 om 19.00 uur. Kijkdag: 24/1 van10.00 uur tot 16.00 uur. Meer info: www.cnb.nl.

5 t/m 9 maart

2 t/m 5 juni Dutch Lily Days. Meer info: www.dutchlilydays.nl.

29e DriebanFlora. Thema: Werelds Bolwerk. Locatie: Café-restaurant De Roode Leeuw - Venhuizen. Meer info: www.driebanflora.nl. 13 t/m 16 februari Lenteflora. Thema: Circus. Locatie: Prof. van Slogterenweg 2 - Lisse. 19 t/m 22 februari Vaktentoonstelling Zwaagdijk. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk. Tijden: 19/2 en 20/2 van 13.00 - 21.00 uur, 21/2 en 22/2 van 10.00 - 16.00 uur. 26 februari t/m 1 maart Kleine Westfriese Flora. Thema: Winter. Locatie: Verenigingsgebouw - Bovenkarspel. TuinIdee Nederland. Locatie: Brabanthallen ’s Hertogenbosch. Meer info: www.tuinidee.nl.

26 t/m 29 augustus Plantarium 2015. Thema: ‘Focus op verkoop’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop. Meer info: www.plantarium.nl.

Buitenland 2015 16 t/m 25 januari 80e Grüne Woche - Berlijn. Meer info: www.gruenewoche.com. 27 t/m 30 januari 33e IPM - Essen (Duitsland). Meer info: www.ipm-essen.de. Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

Kijk voor het ’Laatste Nieuws’ op

64 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

SERVICE

STIGAS tips • TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Licht

Het werkt bij daglicht het prettigst, daar is iedereen het over eens. Bij nieuwbouw wordt daar nu gelukkig vrijwel standaard rekening mee gehouden. Bij onvoldoende daglichttoetreding moet er goede verlichting aanwezig zijn. Over het algemeen zijn er TL-armaturen hoog in de schuren/ verwerkingsruimten geplaatst. Om bloembollen en bloemen goed te kunnen beoordelen op kwaliteit, is voldoende licht en een goede lichtkleur belangrijk. Ik kom bij bedrijfsbezoeken nog regelmatig oude TL-buizen met kleurcode 33 of 640 boven leesbanden tegen. De lichtopbrengst daarvan is goed, maar de kleurweergave is matig (Ra <70, dat betekent dat de daglichtkleuren tot nog geen 70% worden benaderd), waardoor het product veel minder goed kan worden beoordeeld. Voor ruimtes waar langer dan twee uur per dag wordt gewerkt, moet de kleurweergave-index groter zijn dan 80%. Witte LED-verlichting heeft een kleurweergave-index variërend van 70 tot 95. Door ongunstige lichtomstandigheden kunnen vermoeidheid en gezondheidsklachten optreden. Onvoldoende of verkeerde verlichting kan ook onveilige situaties met zich meebrengen. Maatregelen: • Plaats bij nieuw- en verbouw voldoende daglichtopeningen op plaatsen waar langer dan twee uur per dag arbeid wordt verricht. Voorkom direct invallend zonlicht op het werk. Maak lichtplaten voor een optimale daglichttoetreding bij voorkeur jaarlijks schoon en vervang verweerde lichtplaten tijdig; • Plaats voldoende lichtarmaturen voor goed licht op het werk en om schaduwwerking zoveel mogelijk te voorkomen. De verhouding tussen de verlichtingssterkte van de omgevingsverlichting en licht direct op het werk mag niet groter zijn dan 1:10; • Plaats een armatuur met een dubbele TL-buis op ongeveer 1-1½ meter boven de werktafel/ boven de lopende band/boven handen. Hiermee is een lichtopbrengst van minimaal 500 lux gewaarborgd; • Zorg voor een goede lichtkleur. Om een goede kwaliteitsbeoordeling te kunnen doen is het aan te bevelen om TL-buistypen te kiezen die daglicht voor meer dan 80% benaderen bijvoorbeeld: - Philips 840 (met een betere lichtopbrengst dan Philips 33 en een veel betere kleurweergave), TL-buizen in de 900-serie (930; warmwit, 940; friswit, 950; koelwit) zijn optimaal; - Osram 21 of 22; - Sylvania CWX, of 194. • Kies bij het plaatsen van TL-armaturen voor hoogfrequent (HF) in verband met een constant lichtaanbod. HF-buizen flikkeren niet (geven dus een rustiger beeld). Er is een beperkte afname van de lichtopbrengst naarmate de buis ouder wordt. HF bespaart ongeveer 20-25% energie en HF-buizen gaan 17.000 uur mee (in plaats van 12.000 uur); • Bij hoge plafonds is het plaatsen van TL-buizen met een langere levensduur aan te bevelen, bijvoorbeeld Master TL-D Xtra of Master TL-D Xtreme met een levensduur van respectievelijk 24.000 en 47.000 branduren. HF-buizen gaan daarnaast nog eens 30-40% langer mee; • Overweeg de aanschaf van LED T. De buizen geven bij inschakelen meteen de volle hoeveelheid licht, wat ideaal is in koelcellen. De buizen zijn tril- en schokbestendig en geven een rustiger beeld (geen flikkeringen). De lichtkleur en kleurweergave-index kan sterk wisselen. Ook blijkt de levensduur niet altijd zo lang te zijn als wel wordt gezegd (>50.000 branduren); • In koude ruimten (bijvoorbeeld koelcellen) geven oudere, conventionele TL-buizen zonder dichte armaturen relatief weinig licht, starten slecht of helemaal niet. Alternatieven zijn bijvoorbeeld: - dichte lichtarmaturen (waardoor de buizen eerder op temperatuur komen); - een Philips TL-M (een dikkere buis met een hoger vermogen); - LED-verlichting; • Schoonhouden en tijdig vervangen van TL-buizen waarborgt een optimale lichtopbrengst. Het is beter alle TL-buizen tegelijk te vervangen. Oude buizen geven relatief weinig licht en verbruiken meer stroom. (Ook uit veiligheidsoogpunt is het beter); • Bij iedere twee keer dat de buizen worden vervangen is het aan te raden ook de starters te vervangen. Bel voor meer informatie over licht, of lichtmetingen naar Marcel van Diepen (06-20140798), bel naar de Stigas ServiceDesk: 071 568 90 00 (kies 1), mail: [email protected], of ga naar www.stigas.nl.

GLAD IJS Onthechten Mijn laatste weken als columnist in dit blad zijn aangebroken en het proces van onthechten, het loslaten, is reeds in volle gang. Wordt ook aangezwengeld door mevrouw Glad IJs met vragen als: “Brengt Onings nu ook niet meer de jaarlijkse krat supermandarijnen? En zou Vletter & Den Haan ons nu uit het adressenbestand gooien, waardoor we nu zelf een kalender bij de Primera moeten kopen?” Ja, ga er maar aan staan, het hakt erin hoor. Zo zal mijn ‘werkkamertje’ jaren moeten teren op de posters van Mak met z’n ‘Tabledance’ en de ‘Labrador’-lelie plus hond. En ook de LA ‘Bach’, ooit door mij als stock losgepeuterd bij Vletters’ Kees van der Voort, siert het behangetje, geflankeerd door de schitterende achtste editie van de Onings-poster met een paar honderd handelssoorten. Alles maar mooi hangen laten. Ik zal ook niet meer mijn hardlooptijden (nou ja, hardlopen?) kunnen vergelijken met René Faas, Jeannet Pennings of Jaap van Tuyl. Geen heldenverhalen kunnen delen met Jaap Uittenbogaard over onverantwoorde schaatstochten op de Oostvaarderplassen of kunnen delibereren over de Elfstedentocht die maar niet komen wil. Even terzijde: op 20 december wordt in Leeuwarden de jaarvergadering gehouden met onder andere het voorstel tot aanschaf over te gaan van nieuwe veegmachines. Belangrijke eis: ze moeten bij nood blijven drijven! Echt waar. Ook zal ik de discussies missen die Zembla heeft geëntameerd. Je weet, als die zich ergens in vastbijten, leggen ze meestal (wat eenzijdig) de vinger op een zere plek. En daar spint Bollenboos natuurlijk garen bij. Na de eerste uitzending zette bijna het hele vak, de toenmalige voorzitter prominent voorop, de hakken in het zand. Nu is er meer een reële benadering en wordt geprobeerd bij deze lastige materie het voortouw in de discussie te nemen, met minder emotie en meer gebaseerd op feiten. Ik zal waarschijnlijk ook niet meer uitgenodigd worden bij het afscheid van een prominent vakgenoot. Bij de BKD kon ik Nico Heemskerk nog net meemaken, maar als het icoon Ton van Schadewijk er mee stopt… tja. Ga ik maar een potje biljarten met Frans van Lierop in het Polderhuis. Tien van de rood of zo. Of paddenstoelen zoeken met Arie Dwarswaard. Of het museum De Zwarte Tulp in Lisse bezoeken en samen met Marius Nieuwenhuizen en Jan Hein de Boer herinneringen ophalen over ooit de bloembollen cao-onderhandelingen. Kortom, er vallen gaten. In m’n laatste column over twee weken zal ik kijken, na eventuele ideeën van jullie kant, of ze te vullen zijn. Klaas Burger [email protected] 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 6565

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258

e-mail [email protected]

e-mail [email protected]

fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines

66 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

NIEUWS HOBAHO

‘Dit is dé marktplaats voor agrarisch aanbod’ Ze hebben de expertise in huis en beschikken over een breed netwerk in de agrarische sector: de medewerkers van Hobaho Veilen. Wie van plan is zijn of haar bedrijfsactiviteiten te wijzigen of te beëindigen, kan bij hen prima terecht. Machines en materialen kunnen in één klap verkocht worden via een veiling, maar wie meer tijd heeft kan ook kiezen voor de vraag- en aanbodsbank. ‘Onze agrarische marktplaats.’

De tendens van de afgelopen tien jaar - waarin een toenemend aantal bloembollenbedrijven besloot de activiteiten te beëindigen - lijkt langzaam tot stilstand te komen. Dat betekent niet dat er geen beweging is in de vraag naar en aanbod van machines en materialen. “In tegendeel”, stelt Patrick Blijleven. “Er is juist veel behoefte aan gebruikte, goed onderhouden spullen. Met onze online vraag- en aanbodsbank spelen we daar op in.” De periode die nu voor de deur staat, betekent traditiegetrouw veel beweging in de handel bij Hobaho Veilen. Bedrijven die voorjaarsgewassen telen - met uitzondering van de kweker-broeiers hebben het in de winterperiode rustig en ook bij de kwekers van zomergewassen is in januari de ergste drukte achter de rug. “Dat zien wij terug in ons websitebezoek”, zegt collega Eline Schoon. “Komende maanden worden er dagelijks zo’n twintig nieuwe items toegevoegd aan de vraag- en aanbodsbank. Dat gebeurt ’s morgens om 9.00 uur. Nieuwe en interessante kavels zijn erg gewild, dus is het zaak snel te reageren. Sommige klanten zijn echt fan van onze site en zitten elke ochtend steevast klaar voor het nieuwe aanbod.” Aanbod sturen In totaal heeft Hobaho Veilen zo’n 2.000 machines en materialen permanent in aanbod. De focus ligt daarbij op de bloembollensector, maar het veilingteam heeft haar vleugels afgelopen jaren verder uitgeslagen binnen de sierteelt- en agrarische sector. “We beschikken over een groot klantenbestand. Met 80 procent van de bloembollengerelateerde bedrijven - teelt, handel en broeierij doen we zaken of hebben we zaken gedaan. Ook zien steeds meer mechanisatiebedrijven de meerwaarde in van onze diensten. Daarmee hebben we dus een heel groot bereik. Dat resulteert in zo’n 1.250 sessies per dag met een gemiddelde sessieduur van maar liefst vier minuten. Gemiddeld worden er vijftien transacties per dag gesloten”, aldus Schoon. Klanten die een volledige bedrijfs-

Het Hobaho-veilingteam met v.l.n.r. Patrick, Marian, Kees en Eline inventaris willen verkopen, kunnen volgens Blijleven kiezen uit twee opties: de vraag- en aanbodsbank of een veiling. “Voordeel van een online materialenveiling is dat de verkoper binnen 36 uur 80 procent van zijn aanbod kwijt is. Materialen die niet zijn verkocht in de veiling kunnen later verkocht worden via de vraag- en aanbodsbank. Men kan ook de gehele inventaris via dit kanaal verkopen, verspreid over een langere periode. Het aanbod kan dan beter gestuurd worden, afgestemd op de piekmomenten dat er veel vraag naar is. Kopers profiteren bij de vraag- en aanbodsbank van een lagere provisie. Bovendien is het spreiden van de verkoop over een aantal kalenderjaren fiscaal aantrekkelijker.” Taxateurs Blijleven en Schoon benadrukken de stevige positie van Hobaho Veilen in de agrarische sector. “Dat heeft voordelen ten opzichte van een groot veilinghuis. De opgelden zijn lager

en de specifieke kennis van de sector en het netwerk zijn groter. “Wij kunnen klanten goed adviseren, niet alleen over de juiste verkoopstrategie, maar ook over de prijs.” Patrick en Eline, evenals collega Kees Hopman zijn sinds 2013 gecertificeerd taxateur voor roerende goederen in het bloembollenbedrijf. Marian van der Meer maakt het veilingteam compleet dat daarmee bestaat uit vier specialisten die dagelijks bezig zijn met de handel in machines en materialen. Hobaho Veilen zal dit jaar ook weer aanwezig zijn op de Mechanisatietentoonstelling, van 13 tot en met 15 januari in Vijfhuizen. “Voor ons is dit min of meer de aftrap van een nieuw seizoen. De beurs is voor ons een mooi uithangbord, omdat het merendeel van de klanten daar rondloopt. Voor ons een mooi moment om onze diensten onder de aandacht te brengen en de ins en outs te horen van het vraag en aanbod in de markt. Voor advies gaan we graag het gesprek aan met (potentiële) klanten.” 12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 67

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod Holland Gladiolus Group

Gladiolus ‘Charisma’® Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www. hollandgladiolusgroup.com Bel voor aanbod oogst 2014: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected] CALLA:

Calla ‘Morning Sun®’ Op zoek naar Calla knollen? Neem contact op met: WILFRED KEIJZER Mobiel 06 551 827 23 Fax 0252-434656 E-mail [email protected]

Aanbod tulpenplantgoed 2015 Aantal kg Productnaam 8.000 Abba 3.000 Adore® 4.000 Ad Rem

Maat 5-10 ong 4-11

68 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Prijs 8,00 3,00

3.500 10.000 10.000 1.500 15.000 3.000 3.000 3.000 15.000 1.000 30.000 5.000 750 4.000 1.000 2.000 15.000 2.500 4.000 8.000 4.000 3.000 5.000 5.000 5.000 2.000 3.500 10.000 5.000 1.500 1.000 1.500 20.000 10.000 5.000 2.500 10.000 10.000 5.000 3.000 2.000 10.000 40.000 2.000 5.000 5.000 5.000 4.000 5.000 2.000 4.000 2.500 1.500 2.000 10.000 2.000 5.000 10.000 4.000 2.000 15.000 10.000 2.500 5.000 1.000

Ad Rem’s Beauty 0-11 Agrass White 5-11 2,00 Antarctica® 0-11 2,75 Avant Garde® +1 ha.3 jaar bet. ong 7,50 Belicia® 4-11 4,00 Beyonce 0-11 4,00 Bourbon Street® ong Boston® 0-11 3,00 Bloody Mary® 5-10 2,00 Bullit® (paars Buis) ong Candy Prince® kl.I Jap. 5-10 1,50 Cape Town® exl. lic. ben-11 1,75 Carpaccio® ong Cartouche® 5-11 Casual® incl.1 ha lic. ong Chantelle® ong 5,00 Christmas Dream 5-11 Circuit® ong Columbus® 0-11 4,00 Creme Flag® 5-11 1,75 Crossfire® 4-11 4,50 De Dijk® ong 10,00 Deltha White® 5-11 3,00 Delta Strong® 5-11 3,00 Delta Sugar® 5-11 3,00 Dior® 0-11 Doberman® 0-12 4,00 Dynasty® 5-11 1,75 Esta Bonita® 0-12 4,00 Expression® ong Extension® ong Fire Queen Rose ong First Class 5-10 1,50 Flaming Flag® 5-11 1,50 Flaming Parrot 5-11 Flaming Prince® ong 4,50 Flash Point® 4-10 4,00 Gander’s Rainbow® 0-11 3,00 Hermitage 5-11 2,50 Hotspot® ong 12,50 Icoon® ong 5,00 Irene Parrot® 0-12 4,00 Jan Seignette 5-10 1,50 Lady Chantal® ong Lalibela ong 2,75 Leen van der Mark 5-10 1,50 Light Pink Prince® 5-10 3,00 Lions Glory® 2018 0-12 5,00 Mascara® ong 3,50 Matchmaker ong 4,50 Marvel Parrot® 0-11 4,00 Memphis® ong 12,50 Milkshake® ong 16,00 Minsk® ong Negrita 5-11 1,50 Negrita Parrot® ong Orange Juice® ong 4,00 Orange Princess 5-11 3,00 Oviedo® ben-12 4,50 Passoa® ong 8,00 Pikant® 5-10 2,00 Pionier® 0-11 3,00 Prada® ong 4,00 Pretty Love® 4-11 3,00 Pretty Princess 0-12

3.500 25.000 2.000 15.000 2.000 5.000 4.000 10.000 10.000 10.000 1.500 20.000 8.000 2.000 10.000 3.000 3.000 5.000 2.500 15.000 1.500 1.500 4.000 5.000 1.000 5.000 3.000 5.000 10.000 10.000 5.000 20.000 10.000 8.000 9.000

Prinses Irene Parkiet® ong Purple Prince 5-10 2,00 Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11 Red Passionale® 4-11 2,50 Red Planet® ong 4,00 Red Princess 0-11 Renegade® 0-11 3,00 Ronaldo® 4-11 2,00 Royal Ten® 4-10 1,00 Royal Virgin® 0-10 1,25 Sandor® ong 6,00 Salmon Prince® 4-11 1,00 Silver Dollar 5-10 1,75 Smirnoff® 0-12 5,00 Snowhill® 0-11 Spitfire ong 5,00 Strong Fire® ong 4,50 Strong Love® ong 5,00 Supermodel® ong 4,00 Super Parrot® 0-10 2,00 Surrender® ong Timeless® incl.1 ha lic. ong 6,00 Time Out® ong 11,00 Tom Pouce® 0-11 2,50 Tresor® ong 22,50 Triple A® 0-11 3,00 Update® ong Verona 4-11 2,25 Veronique Sanson 5-10 2,00 Viking 5-10 1,50 Voque® ong 7,50 White Dream 5-10 White Prince® 0-11 2,75 White Prince® 2016 0-11 2,50 Winter Parrot® 0-11 3,00

Vraag 10.000 5.000 3.000 7.000 5.000 2.000 5.000 10.000 20.000 20.000 15.000 10.000 5.000

Aafke® Barcelona Christmas Gift Dynasty® Denmark® Flash Point® Jumbo Pink® Margarita Purple Flag Purple Prince Strong Gold Verandi Victor Mundi

5-11 5-10 5-11 5-10 5-11 0-5 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-11

2,25

1,50 3,50 3,75 3,00 2,00 1,75 1,75 2,80 3,00 2,50

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

GEHEEL VRIJBLIJVEND Vraag en Aanbod Hyacinten

Landbank

Inmiddels hebben wij ons vol op de handel voor 2015 gericht. Veel ‘natte’ bollen zijn inmiddels verhandeld wat een mooie stabiele basis legt voor de komende oogst. Helaas vallen de veilingprijzen voor hyacinten op pot niet mee op het moment. Hopelijk maken we nog een mooie eindspurt zo naar het einde van het jaar. Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2015 nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Te huur gevraagd: Opp. / rr

17888 Droogwanden, 2 breed, 3 hoog, geschikt voor 150 x 92 cm

Product

Tot:

2.500 rr Afdekpeenland

1-5-2016 Bollenstreek

1.000 rr Hostaland

1-12-15 N’wijk/Nw.hout 2015 10-8-2016 Lisse

2016

2.000 rr Hyacintenland

10-8-2016 N’wijkerhout

2016

1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2015 Bollenstreek

2015

1.400 rr Eremurusland

10-10-2015 Limmen e.o.

2015

2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2015 Bollenstreek

2015

1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’15 Bollenstreek 2015

1.400 rr Dahlialand

Driesum

300,00

Antha

1.250,00

Schouten

400,00

17874 Kantelaar 17873 Schudzeef

2015

17870 Pelstoelen

Bozo p.s. 50,00

1-11-2015 Lisse/Voorhout 2015

17869 Staande ventilatoren IJsselmuiden p.s. 225,00

4.000 rr Hyacintenland

1-8-2015 Callantsoog

2015

1-6-2015 Bollenstreek

2015

3.500 rr Afdekpeenland

1-4-2016 Egmond

2015

3.500 rr Tulpenland klei

1-8-2016 Schermer

2016

5.000 m2 Kasruimte

10-8-2016 Slootdorp Tot:

2016

Omgeving Oogstjaar

20-8-2015 Voorhout

2015

15-8-2016 De Zilk

2016

1.600 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Hillegom

2015

2.100 rr Meerdere gewassen15-11-2015 Zwaanshoek

2015

1-9-2016 Egmond 1-11-2015 Zwaanshoek 1-8-2015 Voorhout

Hardi

500,00

Potveer

300,00

17863 Ontbolmachine

Potveer

2.500,00

Antha

600,00

17862 Bunker 17861 Transporteur

Samon

500,00

17857 Broeibakken

Wavin

p.s. 1,50

-

p.s. 0,80

Bammers

100,00

17856 Kratten

17849 Transportband 17848 Boslijn

2015 2015

700 rr Dahlialand

1-11-2015 Vogelenzang

2015 2016

-

1.500,00

Van den Berg

1.700,00

17843 Bochtband

Compas

2.500,00

17840 Stortbunker

-

300,00

17838 Watertrogkarren

3.500 rr Narcissenland

15-8-2016 Egmond Binnen2016

17836 Verzamelband

1.000 rr Narcissenland

15-8-2016 Lisse/Voorhout 2016

17835 Opvoerband

- p.s. 100,00 Van den Berg

750,00

Van den Berg

1.950,00

Bercomex

750,00

17834 Vuilafvoerband

Ruud Pennings 06 513 894 79 email: [email protected]

17833 Overheaddeur NIEUW 17831 Afvoerelevator

-

1.200,00

Bercomex

2.500,00

17830 Rooimachine

Machines & Materialen

17829 Beregeningshaspel

Artikel

Merk

900,00 1.500,00

17826 Veldspuit

Dubex

600,00

Van Nobelen

2.000,00

Wifo

750,00

-

2.500,00

17823 Gaasbakken

-

p.s. 1,00

Toyota

7.850,00

17822 Hakselaar

-

500,00

Schuitemaker

6.500,00

17821 Kunstmeststrooier

17896 Broeibakkenlift

-

750,00

17895 GEVRAAGD: Kopmachine

-

N.o.t.k.

17894 Tractor & strohakselaar New Holland 27.500,00 17893 Cultivator 17892 Kiepwagen 17891 Tractor

Krakei Kaweco

17825 Telmachine

17898 Heftruck 17897 Meststrooier

Vraagprijs

400,00

17864 Bosdraaischijf

2015

1-8-2015 Zwaanshoek

Sulky

17865 Veldspuit

2015

1-11-2015 N’wijkerhout

- p.s. 350,00

17866 Kunstmeststrooier

2015

3.300 rr Tulpenland

1-8-2016 Egmond

17868 Telmachines

17855 Afvalcontainer

2.500 rr Dahlialand

17900 Hyacinten ontbolmachine

Voor droogverkoop en bloemproductie

200,00 150,00

10-8-2016 Anna Paulowna 2016

10 ha Kleigrond voor sla 1-10-2015 Schermer 6 ha Hyacintenland

Akerboom

Langco p.s. 250,00

17902 Kantelaar (heftruck)

Mail: [email protected]

950,00

17875 Lichter

300,00

17872 Elevatoren

3.500 rr Tulpenland

06 537 337 83

8.750,00

-

17879 Ontsmettingsbak

Artnr.

Tinus Lustig

Perfect

17883 Uienafstaarter

17880 Olietank

700 rr Tulpenland

specialist in gladiolen

1.450,00

2015

2.100 rr Dahlialand

opnemen met:

3.000,00

Faber

2015

1-12-2015 Schermer

3.500 rr Irissenland

aanbod in alle gladiolen kunt u contact

Total Systems

17885 Kantelaar (heftruck)

5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’15 Schermer

1.400 rr Narcissenland

Voor vragen over gebruikswaarden en

17886 Oogstband

2015

800 rr Tulpenland zand

Hyacinten Team Hobaho op Twitter

-

10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’15 Schermer 10 ha Kleigrond

1.500,00

17887 Draaitafels

17881 Hefmast

Te huur aangeboden:

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88

2016

1.400 rr Hyacintenland

15 ha Tulpenland klei

Hyacint medlly

Omgeving Oogstjaar

Evers

1.500,00

Peecon

5.250,00

17819 Rooimachine

Lely

750,00

Botman

4.500,00

Vanaf heden veilt de export ook, hou de veilingcatalogus in de gaten op www.hobaho.nl

New Holland 27.000,00

17890 Bosband

Potveer

1.000,00

@hobahoveilen

17889 Droogwanden, 2 breed, 2 hoog, geschikt voor 150 x 92 cm

Hobaho Veilen 0224 590888

1.500,00

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 69

KAVB NIEUWS KEURING

Kleurrijk de winter in De variatie is de afgelopen weken groot gebleven in de KAVB-keuringszaal. Inzenders lieten bol- en knolgewassen zien die om welke reden dan ook nu nog, al of weer bloeien. Boeiend genoeg om verslag van te doen.

Galanthus ‘Happy New Year’

in de binnenduinen is te vinden. De normale bloeitijd valt in mei, zoals de Latijnse geslachtsnaam al zegt. Maar begin december herhaalde dit wortelstokgewas dit kunstje. Dat is bijzonder, en alleen al daarom de moeite van het showen in de KAVB-keuringszaal waard.

NOORD EN ZUID In deze tijd van het jaar komen de bloeiende gewassen van het noordelijk en zuidelijk halfrond. Wat het zuidelijk halfrond betreft, was er sprake van een mooi verschil tussen de ene en de andere Oxalis versicolor. De eerste was mooi beschut in een kasje opgekweekt door C.P.J. Breed, en had een lengte van zo’n 15 cm. De tweede had tot nu toe gewoon buiten gestaan bij inzender C.J. van Delft, en was niet veel hoger dan 5 cm. In beide gevallen was het resultaat een uitbundig bloeiend gewas. Ook van het zuidelijk halfrond kwam Lachenalia versicolor van C.P.J. Breed, die opvalt door de zeegroene kleur van de bloemen. Ook uit Afrika, maar dan van het noordelijk halfrond, komt Hyacinthoides lingulata, dat voorheen bekend stond als Scilla lingulata. Ook dit gewas werd door inzender Van Delft geshowd. Het komt voor in Marokko en Tunesië, en kan dus heel goed in deze tijd van het jaar bloeien. Net als zijn Oxalis versicolor komt ook dit gewas gewoon van buiten. Uit dezelfde regio komt Narcissus romieuxii var mesatlanticus van Sjaak de Groot. Deze hoepelroknarcis is roomwit van kleur. Dit geldt ook voor de inzending van C.P.J. Breed met een vertegenwoordiger uit de zogenoemde Nylon Group. Uit Europa stammen de diverse sneeuwklokjes die afgelopen weken te zien waren. Zo komt de door Breed ingezonden Galanthus nivalis var cilicicum uit het zuidelijk deel van Turkije, aangeduid als Cilicië. Deze ondersoort laat daar nu al zijn bloemen zien. Ook Galanthus elwesii ‘Happy New Year’ van Sjaak de Groot luidt al vroeg het nieuwe jaar in.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

70 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

Foto:’s René Faas

W

aarom bloeien planten? Niet om ons mensen een plezier te doen, ook al zou je dat wel zeggen als je in het voorjaar op een drukke dag Keukenhof bezoekt. Planten bloeien om de soort in stand te houden. Ze lokken, als ze mooi genoeg zijn, insecten aan die zorgen voor bestuiving, met zaadproductie als gevolg. Om een beetje verzekerd te zijn van succes is het wel plezierig als de bloei samenvalt met de aanwezigheid van insecten. Dat helpt in ieder geval te verklaren waarom hartje winter de meeste tuinen weinig kleur laten zien. Soms vergist de natuur zich wel eens en komen planten voor een tweede keer in het jaar in bloei, in een tijd waarin er nauwelijks meer bestuivende insecten zijn. Dit gold bijvoorbeeld onlangs voor Maianthemum bifolium, ingezonden door Sjaak de Groot. Diegenen die de Nederlandse flora een beetje kennen, herkennen in naam en plant direct Dalkruid, een naaste verwante van de Salomonszegel, die op beschaduwde plaatsen

Hyacint 07-14001 Uit eigen land: hyacinten. Markglory zette uit de eigen veredelingskraam niet alleen de frisblauwe ‘Aqua’ neer, maar ook de roodpaarse 07-14001. Kwekersverening Blue Pearl toonde de gelijknamige mutant van ‘Pink Pearl’ en J.A. Schrama zette de witte mutant van ‘Koh-I-Noor’ op tafel als snijhyacint.

RECTIFICATIE In de vorige editie is bij het keuringsverslag een foto geplaatst met een onjuist bijschrift. Daarom bovenstaand nogmaals de foto maar nu met de juiste benaming. Dit betreft Disporum cantoniense ‘Moonlight’, dat enkele weken geleden werd geshowd door Van Elderen Speciale Culturen uit Lijnden.

www.kavb.nl

HET PANEL Ziekten en plagen worden niet alleen veroorzaakt door schimmels, virussen en insecten. Ook ratten en muizen kunnen voor flink wat schade zorgen in de bloembollenteelt. Vanaf 1 januari 2015 wordt het flink lastiger om muizen en ratten buiten de schuur te bestrijden. De regels worden strenger. Tegelijkertijd neemt de schade door ratten en muizen de laatste tijd toe. In hoeverre dit komt door de warme winter is nog niet duidelijk. Daarom deze keer de stelling

Het bestrijden van ratten en muizen kost mij steeds meer tijd en geld Mark van Ruiten, teler van tulpen en broeier van tulpen en lelies, Nieuwe Wetering Het is zeker een feit dan de druk van ongedierte groter wordt. Wij zitten op onze locatie naast een manege en daartussen zit een sloot. In de wintermaanden is er voor het ongedierte weinig te beleven op de manege en dan zie je letterlijk het ongedierte overzwemmen naar de lekker warme broeierij waar altijd wel wat te halen valt. Ik kan er dus goed over mee spreken dat de laatste jaren de druk van het ongedierte omhoog gaat: dit is echt een probleem. Het bestrijden van het ongedierte wordt steeds moeilijker omdat alles wat werkte in de bestrijding uit de handel wordt gehaald. Dit is denk ik echter een probleem voor de kweker. Pas als de ratten in de Tweede Kamer op tafel lopen, dan zal er wel weer ingegrepen worden.

Ard Kroon, bloembollenteler te Breezand Weer een gevalletje agrariër pesten van onze geliefde staatssecretaris? Vooral voor de bestrijding van ratten en muizen buiten is het verbod op het gebruik van vergif bijzonder lastig. Binnen is het nog wel te doen om klemmetjes/valletjes te zetten, maar buiten wordt dat al een stuk moeilijker omdat ze daar in de holen geplaatst moeten worden. Met name in de tweejarige teelten van bijzondere bolgewassen is de muizenbestrijding belangrijk. De bolletjes zitten ondiep en de muizen zijn er gek op. Moet dit met klemmetjes gebeuren dan wordt dit ontzettend lastig en tijdrovend. Ook het nut van deze maatregel ontgaat mij volkomen. De roofvogelstand is de laatste jaren alleen maar toegenomen, die gaan echt niet dood als ze eens een keer een vergiftigde muis eten.

Alfons Kuip, teler van narcis, pootaardappelen, tulpen en lelies, Texel Om eerlijk te zijn valt dat tot op heden nogal mee. Dat het lastiger wordt ratten en muizen met dodelijk aas aan te pakken is duidelijk. Rodenticiden mogen alleen nog door gecertificeerde personen worden ingezet in gebouwen en of er voor in het veld nog mogelijkheden blijven, is nog niet geheel duidelijk. Ook ik heb een bijscholingscursus gevolgd, dan kan je in ieder geval middelen blijven kopen. Of ik die ook ga toepassen hangt af van alle toeters en bellen die er omheen worden georganiseerd. Ik heb er vooralsnog geen behoefte aan ook hiervoor een uitgebreide planning en registratie bij te houden. Gelukkig bestaan er ook nog honden, katten, roofvogels, vallen, klemmen, fretten en jachtgeweren waarmee ratten en muizen naar de knaagdierenhemel kunnen worden geholpen. Mocht dit niet afdoende zijn dan verwacht ik dat er een bredere toelating van andere middelen komt. Ratten en muizen komen gelukkig niet alleen op het platteland voor.

COLUMN Koekje van eigen deeg Heeft u onlangs dat bericht gelezen over een onderzoek dat is gehouden naar verpakte koek in supermarkten? Uit dat onderzoek kwam naar voren dat het overgrote deel van de producten niet de inhoud bevat die op de verpakking staat aangegeven. En erger nog: bijna alle aangetroffen koekwaren bleken absoluut niet voor consumptie geschikt. Maar de meest trieste conclusie van het onderzoek was dat aan deze praktijken wettelijk gezien helemaal niets te doen is. Heeft u het gelezen? Ik ook niet, want ik heb dit allemaal uit mijn duim gezogen. Iets dergelijks kan in ons land natuurlijk absoluut nooit voorkomen. Echt nooit? Nou, bijna nooit. Want dit voorjaar is op verzoek van de KAVB een onderzoek gedaan naar de kwaliteit van verkochte tulpenbollen op de ‘bloembollenboulevard’ langs de N208 bij de Keukenhof. Er werden 13 verpakkingen met bij elkaar 280 tulpenbollen gekocht. Omdat er in de verpakking al een aantal bollen waren aangetast door Fusarium konden er 268 bollen worden opgeplant. En nu komt het: van deze 268 opgeplante bollen zijn er 97 opgekomen en hebben er uiteindelijk 30 (!) gebloeid. En van deze dertig bloeiende tulpen bleken er slechts 16 soortecht te zijn. Anders gezegd: bij een representatieve steekproef blijkt dat slechts 11 procent van de gekochte bollen bloeit en dat slechts 6 procent soortecht is. Dit nu is een praktijk waar onmiddellijk een halt aan moet worden toegeroepen. Het op zo grote schaal en structureel verkopen van een teleurstelling schaadt het imago van onze sector enorm. Helaas concludeert het rapport ook dat er geen specifieke regelgeving (meer) bestaat inzake kwaliteitseisen voor bloembollen. ‘Het bieden van garanties aan de consument is een verantwoordelijkheid van de bloembollensector zelf’. Laten we met elkaar deze handschoen onmiddellijk oprapen om verdere schade te voorkomen. Anders krijgen we vroeg of laat dit op ons eigen bordje terug, misschien wel als een koekje van eigen deeg. René le Clercq Algemeen voorzitter KAVB

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 71

KAVB NIEUWS

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering KAVB 2014

“Er is nog genoeg toekomst voor de bedrijven in de kring Bloembollenstreek”, aldus kringvoorzitter John van der Slot. Zo kijkt hij terug op de kringledenvergadering, die maandag 1 december werd gehouden in Lisse, die hij kort omschrijft als een bijeenkomst met een goede opkomst, grote inbreng van de leden tijdens de vergadering, levendige rondvraag en goede uitleg van directeur Prisca Kleijn over de begroting en plannen van de KAVB. Die toekomst kwam onder meer aan de orde in de toelichting die mevrouw Barry Looman gaf over de activiteiten van het Innovatieen Democenter Bollen en Vaste Planten, dat sinds een jaar actief is en werkt vanuit PPO Lisse. In het IDC participeert een groot aantal partijen, waaronder de KAVB. Het IDC kan ondernemers of groepen van ondernemers helpen om oplossingen te bedenken voor vragen waarmee zij zitten. Als voorbeeld gaf Looman de vraag van vijf snijhyacintenbroeiers, die een nieuw fust willen waarmee snijhyacinten op water zijn te broeien. Studenten van TU Delft zijn met de ondernemers aan de slag gegaan en werken aan een praktische oplossing. Van der Slot: “Het IDC deelt zijn kennis via BloembollenWEB.nl. Daar is enorm veel informatie voor ondernemers te vinden. Ook kan het IDC meedenken over marketingvragen. Kortom, zie je kansen op jouw bedrijf dan kan het IDC hier mee aan de slag. Zo’n initiatief biedt perspectief voor de toekomst van bedrijven in ons gebied.” Dat perspectief is ook terug te vinden in de bestuurssamenstelling, aldus Van der Slot. “We hebben in korte tijd vier nieuwe, jonge bestuursleden mogen verwelkomen.” Tijdens de vergadering werden door de aanwezigen ook de nodige zorgen geuit, vooral op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen. “Het verdwijnen van formaline en Actellic is voor veel telers een doemscenario. Aan de KAVB is dringend verzocht hier hard aan te blijven werken.”

Op woensdag 17 december organiseert de KAVB om 14.30 uur in ‘De Nachtegaal’ in Lisse haar Algemene Ledenvergadering. Tijdens deze vergadering staan de inhoudelijke plannen van de KAVB voor komend jaar centraal evenals de financiën van de vereniging. Vanuit alle regionale kringbesturen zijn afvaardigingen bij de bijeenkomst aanwezig. Uiteraard zijn ook andere geïnteresseerde KAVB-leden van harte welkom. Het volledige programma en bijbehorende stukken zijn te vinden op het alleen voor leden toegankelijke deel van de KAVB-website.

Nieuwe leden Kring West-Friesland Marco Appel Bloembollen, Dokter de Vriesstraat 51, 1654 JV Benningbroek Marax Com BV, P. Suidgeeststraat 80, 1606 BK Venhuizen

Foto: PR

‘IDC goed voor toekomst bedrijven Bollenstreek’

Straatjutten in Haarlem met KAVB-Jong! De straat op om ideeën te vinden. Dat was de opdracht voor de deelnemers aan KAVBJong! Het was een onderdeel van de workshop Straatjutten die zij op 18 november volgden. Straatjutten is een eenvoudige manier om in een paar stappen tot nieuwe ideeën te komen. Kansen en ideeën liggen overal gewoon op straat, maar je moet ze wel zien. Na uitleg van de basistechnieken gingen de deelnemers van KAVB-Jong! in Haarlem een uur lang met een camera de straat op om dingen en situaties te fotograferen die de aandacht trekken. De kunst is om niet te oordelen, maar gewoon alles fotograferen wat de aandacht trekt. Een deelnemer ‘Het was even lastig om te beginnen, maar daarna maakte ik achter elkaar foto’s.’ Een uurtje de straat op levert tientallen foto’s op per deelnemer. Foto’s van gieters in bomen, het onderstel van een paspop die op straat ligt, een omgekeerde fiets in de etalage en leuke woordspelingen. De volgende stap is kijken wat je op de foto ziet. Waarom trekt dat de aandacht? De centrale vraag daarna was: Welke diepere laag zit eronder? Bijvoorbeeld het toevoegen van een nieuwe functie aan het product, het doorbreken van een patroon of het toevoegen van humor. Vervolgens kun je die informatie vertalen naar nieuwe ideeën die toepasbaar zijn voor je eigen situatie, product of bedrijf. Verschillende ideeën werden gelanceerd, zoals de kruiwagentuin en verwisselbare kant-en-klare bloembakken. Een van de deelnemers: ‘Straatjutten is een leuke ervaring. Met andere ogen naar de straat kijken, levert heel veel inspiratie op.’ Over directe toepasbaarheid op het eigen bedrijf: ‘Vandaag of morgen zal ik het niet direct toepassen, maar het is ook een leuke afleiding tijdens het winkelen met mijn vrouw!’

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

72 • BLOEMBOLLENVISIE • 12 december 2014

www.kavb.nl

Foto: PR

Inschrijving verzekering stengelaal tulp weer mogelijk

‘Imago ook opdracht voor kweker zelf’ De uitnodiging was nogal geheimzinnig. ‘Komt u metselen?’ De jaarvergaderingen van de KAVB-kringen West-Friesland en Noordelijk Zandgebied hadden die vraag gesteld als aankondiging voor hun bijeenkomst. Dat metselen bleek vooral te gaan om het nadenken over het imago van de sector en de rol die individuele bedrijven daarin zouden kunnen spelen. Gespreksleider was deze avonden Monique Ooms. Voordat de aanwezigen aan het werk werden gezet ging ze eerst kort in op het begrip imago. “Ik heb uitgelegd dat het imago van de sector zich niet beperkt tot een gewas of een provincie. Als jij tulpenteler bent, kun je net zo goed werken aan een goed imago als wanneer je lelies teelt. Bovendien is het geen probleem dat een organisatie als de KAVB maar moet oplossen, maar waarin iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid kan nemen. Een aantal ondernemers doet dat al, maar er zijn er ook die vooral heel erg druk zijn met bloembollen telen en het daarbij laten.” Vervolgens mochten de aanwezigen aangeven wat ze konden doen om het imago van de sector negatief te beïnvloeden. Dat leverde vooral zaken op die over het gedrag van de teler gaan, zoals ’s nachts beregenen of met een lekkende veldspuit over de weg. Ten slotte kregen ze een ansichtkaart die ze aan zichzelf sturen en over een half jaar ontvangen. “Daarop konden ze schrijven wat ze dan zelf hebben gedaan om het imago van de sector positief te beïnvloeden, zoals het organiseren van een open dag of investeren in een nog nauwkeuriger veldspuit. Ik hoop dat daarmee mijn doel is bereikt dat er enige bewustwording ontstaat bij de aanwezigen. We werken allemaal in een sector met zulke mooie producten. Kom daar dan ook mee voor de dag. Omwonenden die er geen idee van hebben wat jij allemaal aan het doen bent in de schuur en op het land, gaan zelf hun verhaal invullen, en dat is meestal niet het goede.” Cor de Graaf, voorzitter van de kring Noordelijk Zandgebied, kijkt positief terug op deze avond, waar veel jonge ondernemers op afkwamen. “Bij veel kwekers staat imago niet bovenaan het lijstje van belangrijke onderwerpen. De problemen van de dag zijn vaak groter dan dit. Toch kan het ook zomaar in ons gebied gaan spelen. Wat mij verraste was dat veel punten die werden genoemd bij het werken aan een beter imago eigenlijk heel eenvoudig te realiseren zijn. Het is vaak niet zo moeilijk, ook al was het voor sommigen wel een drempel om dat op papier te zetten. Alles bij elkaar werd dit goed ontvangen in onze kring.” Ook voorzitter Peter Raven van kring West-Friesland is tevreden over de discussie tijdens de ledenvergadering. “Het heeft mij verrast hoe groot de betrokkenheid is bij dit onderwerp. Wat je merkt is dat er een grote omslag gaande is bij kwekers. De tijd dat dingen verkeerd gedaan kunnen worden is voorbij. Je moet gewoon netjes werken, zowel in de schuur als op het land.”

Ook voor komend seizoen is het mogelijk voor bedrijven die lid zijn van de KAVB om zich te verzekeren tegen stengelaal in tulp bij AgriVer. Afgelopen jaar heeft een aantal bedrijven hier gebruik van gemaakt. Tijdens een bijeenkomst waar alle verzekerden voor uitgenodigd waren, kreeg AgriVer complimenten voor de professionele manier waarop de schades zijn afgehandeld. Na overleg met de verzekerden, AgriVer en KAVB is besloten dat de verzekering voor komend jaar (2015) wordt voortgezet. Ook kunnen nieuwe bedrijven zich aanmelden voor deze verzekering. De KAVB-productgroep Tulp vindt het van belang dat er voor bedrijven een mogelijkheid is om zich te verzekeren tegen stengelaal. Via de verzekering van AgriVer is er voor bedrijven een alternatief beschikbaar om dit risico af te dekken. Aanmelden voor de verzekering kan via de KAVB. Mochten er veranderingen komen in het beleid rondom stengelaaltje, dan is dat voor komend jaar een reden om met de verzekerden hierover het gesprek aan te gaan. Aanmelden kan tot uiterlijk 15 februari 2015 via [email protected] of (0252) 536 950.

Kerstperiode KAVB en bibliotheek De vakbibliotheek van de bloembollensector is van 15 december tot en met 5 januari gesloten voor bezoek. Hierna is de bibliotheek weer gewoon te bezoeken op dinsdag, woensdag of donderdag na afspraak. Het KAVB-kantoor is op 29 en 30 december beperkt bereikbaar. Het kantoor is op woensdag 31 december en vrijdag 2 januari gesloten.

12 december 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 73

De Floratuin 

Catalogus 2015 

:LOWXDGYHUWHUHQLQ 'H)ORUDWXLQ FDWDORJXV Het kan ook dit jaar weer!

Beste bloembollenliefhebbers!  'H)ORUDWXLQ-XOLDQDGRUSLVHHQVKRZWXLQYRRU EORHPEROJHZDVVHQZDDUYRRUDOQLHXZHPDDURRN EHVWDDQGHUDVVHQDDQGDFKWNULMJHQHQELMYHOHQYDQX UHHGVEHNHQG]LMQ'H)ORUDWXLQLVHHQNOHXUULMNHHWDODJH YDQKHWEORHPEROOHQDDQERGYDQNZHNHUVHQKDUG QRGLJRPGHDI]HWYDQGHEORHPEROOHQYRRUQXHQRS WHUPLMQWHZDDUERUJHQ  =RZHONZHNHUVDOVH[SRUWHXUVNRSHUV YDQEORHPEROOHQ ZLOOHQJUDDJRSGHKRRJWH]LMQYDQKHWDVVRUWLPHQWGDW YRRUKDQGHQLV'H)ORUDWXLQJHHIWGHEH]RHNHUVGLH PRJHOLMNKHLG(UYDULQJXLWYRRUJDDQGHMDUHQOHHUWGDWHU HHQGXLGHOLMNHEHKRHIWHLVELMNZHNHUVRPKXQ SURGXFWHQWHHWDOHUHQHQELMSRWHQWLsOHNRSHUVRPGH EORHLHQGHSURGXFWHQWHDDQVFKRXZHQ.RUWRPGH )ORUDWXLQLVHHQEHJULSJHZRUGHQ 

0HHULQIR"  9RRUYUDJHQNXQWXFRQWDFW RSQHPHQPHW0DUOLHV-DJHUYDQKHW &1%  8NXQW0DUOLHVWHOHIRQLVFK EHUHLNHQRISHU HPDLOPMDJHU#FQEQO

Tarieven 'HXLWHUOLMNHLQOHYHUGDWXP LV31 januari 2015. Advertentie of Cultivar foto

+HOH SDJLQD  SDJLQD

 ½  ½

Formaat Breedte/ hoogte  PP[PP  PP[PP

 +HWEHVWXXUYDQGH)ORUDWXLQGUDDJW]RUJYRRUGH FRQWLQXwWHLWHQGHSURIHVVLRQDOLWHLWYDQGH)ORUDWXLQ %HODQJULMNRQGHUGHHOLVGH)ORUDWXLQFDWDORJXV*UDDJ ELHGWKHWEHVWXXUXRRNGLWMDDUGHPRJHOLMNKHLGYRRU KHWSODDWVHQYDQDGYHUWHQWLHVRIYRRUKHWNRSHQYDQ UXLPWHYRRUFXOWLYDUIRWR·VLQGH)ORUDWXLQFDWDORJXV 6DPHQPHWGHXLWJDYHYDQ%ORHPEROOHQ9LVLHYDQ PDDUW]DOGH)ORUDWXLQFDWDORJXVZRUGHQ YHU]RQGHQQDDUPHHUGDQDGUHVVHQ  0HWYULHQGHOLMNHJURHWHQ +HW&1%)ORUDWHDP

'HOHGHQYDQKHWCNB FlorateamHein Lommerse Arno Kroon,Paul van Bentem HQRob Paarlberg EHGDQNHQ XYULHQGHOLMNYRRUXZELMGUDJHDDQGH)ORUDWXLQHQKHWHQX YRRUNRPHQGYRRUMDDUDOYDVWYDQKDUWHZHONRP 

Fijne feestdagen en graag tot ziens in 2015! • Marktkennis • Product- en assortimentskennis • Kwaliteitsbegeleiding • Betalingszekerheid • Ondersteuning bij reclames en geschillen • Marketing en promotie van uw product • Toegang tot de juiste zakelijke netwerken • De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

EXTRA SPUITLICENTIE VERLENGING DINSDAG 13 JAN. - WOENSDAG 14 JAN. 10.30-13.00 UUR - INCLUSIEF LUNCH TEL. 0223-690111- E-MAIL: [email protected] MAX. 60 PERS. PER DAG - VOL = VOL THEMA: VEILIGHEID EN TECHNIEK

BLOEMENSHOW IN DE VOORHAL

REGIONALE TULPENKEURING VOOR INFORMATIE: WWW.NKTULPENKEUREN.NL

MARKTBROEISHOW DE 1E MARKTBROEISHOW 2015 DE VROEGSTE RASSEN ZOALS IN DE PRAKTIJK GEBROEID BIJ PROEFTUIN ZWAAGDIJK.

LET OP GEWIJZIGDE TIJDEN! DINSDAG 13 JANUARI - 13.00 - 21.30 UUR WOENSDAG 14 JANUARI - 13.00 - 21.30 UUR DONDERDAG 15 JANUARI - 13.00 - 21.30 UUR WWW.SMTB.NL

- [email protected]

TOEGANG: € 5,00

Stelling 1 2141 SB Vijfhuizen