JMW , JAAR, STILL GOING STRONG

JMW • april 2008 • jaargang 19, nr 71

71

Benjamin Wildstrom (Schonker) (4) uit Irvine, California USA oorspronkelijk uit Nederland

B en j am i n Benjamin nieuws Bezoek Staatssecretaris Jet Bussemaker pag. 5

Babyboomers Interview net Uri Coronel pag. 22

Op zoek Één van die romantische verhalen pag. 40

Jubileum kado JMW Gratis voor alle Benjamin abonnees

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG! In het kader van het 60-jarig bestaan van JMW in 2008 organiseren we twee grote evenementen. Het eerste op zondag 25 mei in Meppel, voor iedereen die boven de ‘lijn’ Amsterdam-Arnhem woont. Op zondag 2 november in Utrecht voor de rest van Nederland. Met de voorbereidingen zijn we druk bezig. We lichten een klein tipje van de sluier op, want op het programma staan muziek, eten, film, verhalenvertellers en zang. Binnenkort kunt u de uitnodiging op uw deurmat verwachten. En hou de website in de gaten: www.joodswelzijn.nl Activiteiten jubileumjaar JMW 2008 zondag 13 april Lazy Sunday Afternoon: Poëzie in Amsterdam (zie ook blz. 18) zondag 25 mei Feest in Meppel!! 60-jaar JMW, still going strong! zondag 22 juni Still Going Strong: feest 70+ in Amsterdam zondag 2 november Feest in Utrecht!! 60-jaar JMW, still going strong! november/december Benefiet voorstelling in Amsterdam (nadere informatie volgt)*

Activiteit ter gelegenheid van 60 jaar Israël Zondag in mei Jom Tsavta (nadere informatie volgt)* *bezoek regelmatig onze website: www.joodswelzijn.nl Veel groepen in het land organiseren activiteiten voor iedereen met een Joodse achtergrond. Deze groepen zijn veelal geïnitieerd door JMWOpbouwwerk en werken voor een groot deel zelfstandig. Neem voor meer informatie over bijvoorbeeld locatie of entree, contact op met de contactpersonen van de organisatie.

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

JMW gaat Pathé Film ‘120% Joods’- Corinne A. Falch Met een gesprek erna en voor wie wil een kosjer diner Dinsdag 15 april 14.00 uur, De Lairessestraat 145, Amsterdam In de documentaire 120% Joods van Corinne A. Falch zien we drie ‘Vaderjoden’. Wat voor dilemma’s komen ‘Vaderjoden’ tegen die zich Joods voelen, maar niet erkend worden door de rabbijnen. Ieder zoekt zijn eigen oplossing. Voor iedereen, die geïnteresseerd is in dit onderwerp. Samen de film bekijken en daarna met elkaar in gesprek over eigen ervaringen. Om 17.00 uur gelegenheid voor kosjer driegangen diner in Nesjomelet, Kastelenstraat 84, Amsterdam. Entree € 2,50 of combi film en diner € 10,–

www.joodswelzijn.nl

2

Aanmelden en Informatie [email protected] of tel. 020-577 65 66

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG Voor iedereen die van poëzie houdt:

y a d n u S y z a L fternoon a Middag van de Joodse Poëzie 13 april 16.30 -19.00 uur • Theater Bellevue Amsterdam • M.m.v. Chawwa Wijnberg, Rogi Wieg, Nachoem Wijnberg, Willy Brill en vele anderen • Presentatie Renée Sanders

Professionele en amateur dichters dragen voor

Entree € 7,50 (incl. consumptie) Aanmelden en informatie [email protected] Tel. 020-577 65 66 / 020-577 65 77

www.joodswelzijn.nl

Hans Vuijsje, Algemeen directeur

JMW actueel JMW 60 jaar In 2008 viert JMW zijn 60-jarig bestaan. Er is reden om feest te vieren, want het loopt goed bij JMW. JMW-thuiszorg heeft in de aanbestedingen nieuwe contracten gesloten met de gemeenten Amsterdam, Amstelveen, Diemen en Ouder-Amstel en onlangs zijn er met het Ministerie van VWS afspraken gemaakt voor het budget in de periode 2009-2014. Belangrijker nog is het feit dat de dienstverlening voor de doelgroep kwalitatief hoog is. Dat kunnen we opmaken uit de Cliëntbeoordelingen onder de cliënten van zowel onze Thuiszorg als onze Hulpverlening en de waardering voor de activiteiten die we organiseren in het kader van de Samenlevingsopbouw, lees ‘sociale- en culturele activiteiten’. Onze dienstverlening scoort hoog. Geen reden om achterover te gaan zitten, maar wel belangrijk om te horen dat we op de goede weg zijn. JMW viert zijn jubileum het hele jaar door met diverse activiteiten voor cliënten en deelnemers, waarbij het motto ‘JMW komt naar u toe!’ centraal staat. De jubileum activiteiten beginnen op zondag 13 april 2008 met de ‘Lazy Sunday afternoon, de middag van de Joodse poëzie’. In dit nummer van de Benjamin worden natuurlijk alle jubileumactiviteiten, en waar zij plaatsvinden, gemeld (pag. 2). Deze Benjamin vormt de aftrap van het jubileumjaar. JMW biedt u bijgaand ons jubileumboekje ‘Kinderen die alles moesten goedmaken’ aan. Het boekje brengt in beeld op welke wijze de oorlog invloed heeft gehad op het leven van de (naoorlogse) Joodse babyboomers. Welke problemen, maar vooral ook welke motivatie zij uit die oorlog van hun ouders hebben geput. Waarom werd iemand gedreven om

zich in te zetten voor de oprichting van een voedselbank, waarom tot de beroepskeuze van clown? Wat voor onuitwisbare indrukken heeft de opvoeding door oorlogsgetroffen ouders op de kinderen achtergelaten? JMW hoopt met dit boekje u een beeld van een bijzondere generatie te geven. Een herkenbaar beeld! In dit nummer van ‘De Benjamin’ natuurlijk ook weer een groot aantal interessante activiteiten die JMW in de komende periode organiseert. Naast de jubileum-activiteiten wil ik uw aandacht vragen voor: JMW gaat Pathé met de documentaire 120% Joods van Corinne Falch en de avond met Martijn Katan met ‘Wat is nu gezond: Fabels en feiten over voeding’. Niet toevallig twee babyboomers! JMW hoopt u allen op één van de (jubileum)activiteiten te kunnen begroeten. 60 jaar JMW, still going strong! Hans Vuijsje Algemeen directeur

Op 25 maart vindt de persconferentie plaats van ‘Kinderen die alles moesten goedmaken’. Benieuwd naar een impressie van die bijeenkomst? Bezoek dan vanaf 31 maart de website www.joodswelzijn.nl

In deze Benjamin 3 JMW Actueel 5 Benjamin nieuws JMW 60 jaar, still going strong Bezoek Staatssecretaris De letter ‘Samech’ 6 Mazzaltov! 60 Jaar en andere lustra Rosj Pina viert 60-jarig bestaan Welkom thuis 60 jaar Israël, ik denk aan Gesprek met een 60-jarige lezer Vrijwilligersdag met verrassing 10-Jarig Lustrum Tsevet-Haarlem 10 Jeugd Hatikwa Jom Ha’atsma’oet, Israël is jarig! Op Avontuur naar ‘Tikky Island’ Israël puzzel Jeugdactiviteiten Wat is Haboniem? De weg naar de Cito-toets… ‘De Roerstraat’, wonen met begeleiding 14 Jongeren M&N, www.gezelligjoods.nl History in Holland Jongerenactiviteiten 16 Volwassenen en Gezin Redactielid in de spotlights Column Maria, Ajax en Joodse les 20 Regionale Bijeenkomsten 22 Babyboomers Uri Coronel Je zal maar Joods zijn Na de Babyboom bijeenkomsten Impressie van een deelnemer 26 Groepen & cursussen 28 75-Plus Polenreis 2007 Ingezonden gedicht Boeken tip: Vijfendertig tranen Zilveren speldje voor jubilerende vrijwilligers 32 Tsavta 34 Cultuur & Educatie 38 Op Zoek Zoeklicht Oproepen Schadchen Van wereldreis naar huwelijksreis Joodse Single ‘voor hoelang nog?’ 42 Joods Algemeen Op Zoek – vervolg 44 Het Benjamin Service pakket

3 Benjamin

Is een Joods multifunctioneel zorgcentrum in Amsterdam Buitenveldert en Osdorp.Aan cliënten wordt de mogelijkheid geboden om al dan niet volgens de Joodse wetten te leven. Onze kernwaarden zijn maximale autonomie, aandacht,zelfstandigheid en thuisgevoel. De medewerkers van Beth Shalom gaan uit van de keuzes en wensen van de individuele cliënt. Zij bieden ondersteuning door deskundigheid, betrokkenheid en nabijheid. Watt is s het?

DAGACTIVITEITEN:

Zes dagen in de week organiseert Beth Shalom activiteiten en uitstapjes voor ouderen, die zelfstandig wonen. U kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan: gymnastiek, schilderen, computercursus en geheugentraining. Ook zijn er regelmatig uitstapjes zoals naar het tuincentrum, koffie drinken op een terras en wandelen in de omgeving. De medewerkers kijken samen met u wat u leuk zou vinden om te doen.Tussen de middag bieden wij u een warme maaltijd aan. Het vervoer kunnen wij via de Stadsmobiel regelen.

die zelfstandig wonen en graag leuke activiteiten willen ondernemen en/of meer sociale contacten wensen. De dagactiviteiten kunnen ook bezocht worden door Joodse ouderen met (lichte) geheugenproblemen. Kosten: Als u een indicatie voor de dagactiviteiten van het CIZ (het indicatieorgaan) heeft, zijn er geen kosten verbonden aan deelname. Ook met een persoons gebonden budget (PGB) kunt u gebruik maken van de Dagactiviteiten.

Waarom?

ALS U ZO LANG MOGELIJK ZELFSTANDIG WILT BLIJVEN WONEN! lom: Beth Sha n o m i e o t u a

t. Voor ndach en aa

Wij willen hiermee bevorderen,dat ouderen, zo lang mogelijk op een prettige manier zelfstandig kunnen blijven wonen. Daarnaast kan Beth Shalom hiermee een deel van de zorg van de familie overnemen. Voor wie?

Informatie/aanmelden: Heeft u vragen of wilt u zich aanmelden, dan kunt u bellen naar Beth Shalom en vragen naar de afdeling maatschappelijk werk (020-6611516). Ook kunt u een e-mail sturen naar: [email protected]

De dagactiviteiten zijn er voor Joodse ouderen uit Amsterdam of omgeving,

Steun Joods Nederland geef aan Cefina Stichting Cefina financiert tekorten van Joodse projecten en instanties in Nederland die zich inzetten voor uiteenlopende sociale doelen. Denk hierbij aan: JMW, Mr. L.E. Visserhuis, Bne Akiwa, het Sinaï Centrum en meer.

Specialist in persoonlijke zorg

Haboniem Dror bijvoorbeeld, een Joodse jeugdbeweging die o.a. zomerkampen in Israël organiseert.

Meer weten over Cefina? - , info@cefina.nl of www.cefina.nl. Postbank  Geven kan óók via een nalatenschap!

4

www.ziekenhuisamstelland.nl Laan van de Helende Meesters 8 1186 AM Amstelveen 020 347 4747

Benjamin nieuws JMW, 60 jaar still going strong Het succes van de Benjamin is te danken aan al die vrijwilligers die hun input sturen naar de redactie, maar niet in de laatste plaats aan een leuk en enthousiast redactieteam en natuurlijk de vaste en roulerende columnisten. In elke Benjamin zitten stukjes die mij persoonlijk raken en/of grappig, serieus dan wel inspirerend zijn. Kortom een fruitmandje waar ieder z’n eigen favoriet uit kan vissen. Graag nog even je aandacht voor het volgende: Donaties De Benjamin wordt deels bekostigd uit donaties en advertenties. Elke vrijwillige bijdrage ‘hoe klein dan ook’ wordt meer dan gewaardeerd en maakt het ons mogelijk de Benjamin droom te realiseren. Kies uit de bijgevoegd losse acceptgiro, of de doorlopende machtiging. Onze dank is groot! Jingles Naast een geheel nieuwe website werkt JMW aan een nieuwe site voor

de Joodse singles. Beantwoord als je single bent de vragen op blz. 41 en registreer jezelf als je op zoek bent naar leuke mensen met een Joodse achtergrond op www.stichtingjingles.nl Het ziet er nu nog weinig spannend uit, maar dat moet met jouw input snel gaan veranderen. 60 jaar Israël, JMW maar ook JBO bestaan dit jaar 60 jaar. Niet echt verrassend dat ‘60 jaar’ dit en de volgende nummers centraal staat. Om dit bijzondere jaar kracht bij te zetten ontvangen alle bestaande en nieuwe Benjamin abonnees het gratis boekje ‘Kinderen die alles moesten goedmaken’. Weet je nog iemand die de gratis Benjamin niet ontvangt, dan weet je nu wat je te doen staat. Een hele fijne Pesach en tot de volgende Benjamin. Michel Kotek

De letter ‘Samech’ & 60-jaar JMW, de eindeloze cyclus… De letters van het hebreeuwse alfabet, 22 medeklinkers, hebben naast een klank ook een numerieke betekenis, een getalswaarde. De eerste letter, ‘Alef’, bijvoorbeeld staat voor 1. De hebreeuwse letter voor zestig is: SAMECH, deze letter wordt uitgesproken als een s. Kabbalisten onderzoeken de letters op hun spirituele betekenis en diepere inhoud. De vorm van de letter samech symboliseert het eeuwig voortdurende van het leven. Voortdurend vernieuwen de natuur en de wereld zich en de waarheden van de Tora zijn blijvend. De voortdurende cyclus van een Joods leven zou zich echter inhoudelijk niet voortdurend op eenzelfde wijze moeten herhalen. De mens als schepsel

is uniek door zijn bewustzijn, hij kan veranderen en innerlijk groeien. De cyclus van een Joods leven is dan als een omhoog reikende spiraalvorm: door te leren en het geleerde toe te passen versterkt de band van de Joodse ziel met de hogere wereld. Dagelijks spreekt men in het ‘Achttiengebed’ de bracha, zegenspreuk, uit: ‘Somech Noflim’. Hierin wordt G’d gedankt voor de steun aan allen die het zwaar hebben: ‘Die de gevallenen opricht’. Het woord ‘somech’ is ook zeer kenmerkend voor JMW: al zestig jaar hulp aan mensen uit onze Joodse gemeenschap die deze specifieke steun zo hard nodig hebben! JMW: tot 120! Aviva Pels, Pastoraal werk JMW

Bezoek Staatssecretaris Jet Bussemaker Eind 2007 bracht Jet Bussemaker, Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een werkbezoek aan JMW. Voor JMW was dit bezoek van belang. We zijn een bijzondere organisatie in het Welzijnsbestel en het is goed als de staatssecretaris op de hoogte is van de rol die JMW vervult. De Staatssecretaris, directeur Puck Huitsing van de Eenheid Oorlogsgetroffenen en beleidsambtenaar Willem Helmich werden uitgebreid geïnformeerd over de doelgroep, de werkzaamheden van JMW, de cliënten en de specifieke kennis van JMW op het terrein van identiteitgerichte hulpverlening. Tijdens het werkbezoek werd mevrouw Bussemaker het boekje ‘De Joodse na-oorlogse generatieproblematiek anno 2007, een rapportage van een onderzoek naar aard en omvang’, uitgevoerd door André Agsteribbe en Chris Kooyman, gepresenteerd. Met dit onderzoek wordt het belang van specifieke hulpverlening voor deze groep onderbouwd. De Staatssecretaris gaf door de vragen die zij aan de medewerkers stelde, blijk van kennis van zaken wat betreft de oorlogsproblematiek en van haar interesse.

5 Benjamin

Dit jaar is ‘hét lustrumjaar’, in eerste instantie het lustrumjaar van JMW en daar zijn we trots op! Ook Israël viert zijn 60 ste verjaardag evenals basisschool Rosj Pina. Maar ook heel veel anderen, bekenden en onbekenden hebben dit jaar iets te vieren. Voor ons een reden om even stil te staan bij een aantal van deze simches (feestelijkheden). Terugblikken en overpeinzen hoort daar ook bij, daarom hebben we besloten om hier in deze Benjamin extra ruimte te spenderen aan een aantal hele mooie artikelen. Veel leesplezier!

Mazzaltov! 60 Jaar… en andere lustra

Rosj Pina viert 60-jarig bestaan Van 6 t/m 8 mei, de school op zijn kop! Rosj Pina bestaat dit schooljaar 60 jaar en dat viert de school van 6 tot en met 8 mei 2008 in stijl. Drie dagen lang kunnen de kinderen op hun school van allerlei activiteiten genieten op het gebied van sport, cultuur en vrije tijd. De festiviteiten starten op 6 mei met een groot ontbijt voor alle leerlingen. Aansluitend vindt er op deze dag een bijzondere workshop plaats en Barbara Barend presenteert een speciale sportquiz voor de kinderen. 7 Mei zal in het teken staan van de herdenkingsdag Jom Hazikaron, herdenkingsdag, met bijbehorende groepsgesprekken en activiteiten. Op 8 mei, Jom Ha’atsma’oet, 6 Benjamin

is er een gezamenlijke viering met onder andere een spectaculair dansoptreden van een dansgroep uit Israël én een uitje naar het Amstelpark waar de kinderen traditiegetrouw worden getrakteerd op falafel! Kunstproject vóór het feest. In de weken voorafgaand aan het grote feest zal er een waar kunstproject op de school plaatsvinden. Samen met professionele Amsterdamse kunstenaars maken de kinderen alleen of gezamenlijk een kunstwerk, elke groep krijgt zijn eigen project. De binnenkant van de buitenmuur die nu nog grijs is, zal door de gehele schoolpopulatie beschilderd

worden. Bovendien zullen alle klassen meehelpen bij het schrijven van een nieuw schoollied. Dat worden dus creatieve weken voor de kinderen! Kom kijken! Voor de ouders van de kinderen zijn alle kunstwerken op school te bezichtigen. Op 8 mei 2008 zijn alle ouders en andere belangstellenden vanaf 14.30 uur welkom op school om de kunstwerken van hun kind en de andere kinderen te komen bekijken, dus kom langs! Bel voor meer informatie Guin Verster, voorzitster van de lustrumcommissie tel. 020-642 76 44. (doorkiesnummer 306)

Welkom thuis... Schiphol, 18 september 1990 Met twee koffers en zes dozen op mijn drie karretjes leg ik de vriendelijke mevrouw van El Al op Schiphol uit waarom 85 kg overgewicht toch geen probleem zou moeten zijn voor de Israëlische nationale luchtvaartmaatschappij. “Je begrijpt toch wel dat ik hier ben om op Aliya, naar Israël, te gaan? Op Lod ligt de rode loper toch immers al klaar?” Ze moet er eigenlijk wel om lachen en mijn dozen met jeugdherinneringen uit Nijmegen mogen onbetaald mee. Ben-Gurion Airport, 18 september 1990 Dolgelukkig kom ik aan, ook al is iemand blijkbaar vergeten de loper neer te leggen. Maar dat mag de pret niet drukken, want ik kom op Aliya. Naar het beloofde land, waar binnenkort vrede zal worden gesloten met de Palestijnen, de Syriërs, de Libanezen en al onze andere toekomstig Islamitische vrienden. Waar Russen, Marokkanen en Sabras horadansend door de straten gaan om samen een mooi nieuw land op te bouwen. En waar de bloed-mooie

Israëlische vrouwen in de rij zullen staan voor een Nederlandse Oleh. Heathrow, 8 februari 2008 Na een lange vlucht uit New York wacht ik op mijn aansluiting naar Israël. Geïrriteerde Israëli’s staan voor me in de rij. Als de mevrouw van British Airways omroept dat de boarding voor selected seating begint, rent iedereen naar de gate. Immers, voor de gemiddelde Israëli is ook het plekje op de laatste rij naast de WC selected seating. Vluchtig lees ik de Yediot Achronot, na vijf dagen zonder Israëlische krant. De raketten op Sderot blijven vallen, ministers blijven corrupt.

songfestival wint. Omdat mijn zoon van drie vrijdagmiddag uit de crèche thuis komt met een challebroodje en een bekertje wijn en een boompje plant op Toebisjwat. Omdat hier elke dag uitmaakt en de vrede er nog steeds aankomt. Omdat honderdduizend man gaat demonstreren in Tel Aviv; voor de vrede, tegen de bezetting, voor de kolonisten of tegen de regering. Het maakt niet uit waarom. Want dit is hun land en hun toekomst. En vandaag is dit ook mijn land en mijn toekomst. Nog steeds zonder rode loper staat mijn vrouw al te wachten. “Dag lieve schat, welkom thuis”. Kfar Hess, Gideon Soesman

Ben-Gurion Airport, 9 februari 2008 Bijna 18 jaar later kom ik weer aan in Israël, niet op Aliya, maar gewoon thuis. twee Intifadas, twee golfoorlogen en een tweede Libanonoorlog verder, houd ik nog steeds van het land. Omdat mijn buren klaar staan als ik ze nodig heb, omdat Israëli’s hora-dansend door de straten gaan als Maccabi Tel Aviv de Europacup wint of als een gekke travestiet het Eurovisie

Column - Lea Pagrach 60 jaar Israël, ik denk aan…. Bij het opruimen van kasten kom ik een geel fotoalbum tegen. Van de Israëlreis van Haboniem, in 1972. Ik mocht met die reis mee, een cadeau van mijn ouders voor het behalen van mijn MMS-diploma. Mijn eerste ontmoeting met Israël. Diep onder de indruk was ik. Ver van huis maar ook zo thuis. Zes weken trokken we door het land. Werkten in Jiftach, een kibboets in het noorden van het land. Hingen ’s morgens vroeg in de sinaasappelbomen. We beklommen bij

zonsopgang de Massada, koelden af in Ein Gedi en huilden bij Jad Vashem in Jeruzalem. Bladerend door dit fotoalbum kom ik ook foto’s tegen van de mensen waarmee we zoveel weken intensief optrokken. Drie daarvan zijn er dood. Ik schrik er van, drie mensen die nu ook van mijn leeftijd zouden zijn. Mensen met idealen en levenslust. Mensen die ook nog midden in het leven zouden kunnen staan. Maar ik denk ook aan de mensen die wel door mochten met hun leven. Die gezinnen stichtten, carrière maakten, een tevreden leven leiden. Ik denk aan alle

mensen die hun leven gaven voor het land Israël, ons land. Een land waar zoveel verdriet is maar ook zoveel vreugde. Ik voel dat deze drie overleden Haboniemers voor mij symbool zijn voor de betrekkelijke vrijheid waarin de Israëliërs in hun land mogen leven. Kwetsbaar, dierbaar, geliefd en onmisbaar. Lea Pagrach - van Coeverden, eindredacteur van Hakehillot, het magazine van het NIK. [email protected]

7 Benjamin

Mazzaltov! 60 Jaar… en andere lustra

Betty Braassem

Gesprek met een 60-jarige lezer JMW viert dit jaar zijn 60ste verjaardag. Reden om in 2008 iedere Benjamin een 60-jarige lezer aan het woord te laten over zijn Joodse achtergrond, levensgeschiedenis en misschien wordt er een tipje van de Joodse sluier onthuld. Heel erg Joods en toch luchtig Dit keer spreek ik met Betty Braasem uit Amsterdam. Ze heeft een zoon (22) en een lat-relatie. Betty is Joods opgevoed, zonder orthodoxie en met heel veel Israël. “Ik heb een goed Joods fundament, niet angstig, wel veel oorlog en kamp, maar ook vier ik de Joodse feestdagen.” Na de modeacademie en werken voor anderen wilde ze graag een eigen zaak. Haar hart lag bij het koken van NederlandsJoodse gerechten, wat ze van haar ouders, die beide kampoverlevenden waren, had meegekregen. Ze wilde een traditie doorgeven en dat is haar

gelukt. Betty startte met een eetcafé: ‘Betty’s Coffeeshop’, waar je ouderwetse linzensoep, viskoekjes en kugel met peren kon eten. Haar moeder stond thuis achter het fornuis om kugel met peren en boterkoek te bakken, terwijl vader de inkoop deed en de viskoekjes en kippensoep maakte. Ze heeft de falafel geïntroduceerd in Nederland en was de eerste die shoarma van lamsvlees op haar menu zette. Het werd een enorm succes. Door persoonlijke redenen moest ze er mee ophouden, maar mensen misten de nesjomme van de Joodse keuken. Nu heeft Betty een huiskamer restaurant, waar je iedere 2e en 4e zondag van de maand kan eten bij haar thuis, als ze minimaal 8 reserveringen heeft. “Het is me gelukt om een familie te creëren, die ik niet had.” Op de vraag wat ze van de Benjamin vindt zegt ze: “Ik vind hem steeds beter worden, lekker compact, het aanbod van cursussen is gevarieerd en er wordt uitleg gegeven aan Joodse dingen. Laatst heb ik een vriend van

een vriend aan een vrouw geholpen door de Sjadchen rubriek. De Benjamin is heel erg Joods en toch luchtig.” Tot slot vraag ik haar of ze terugkijkend op haar leven de Benjamin lezer iets kan meegeven: Zonder aarzelen zegt ze: “Je moet geen spijt hebben over verkeerde beslissingen; volgende keer doe je het beter, maar de kunst is om er iets van te leren.” Ze denkt nog eens na en zegt dan: “Ik hecht de meeste waarde aan gezondheid voor alle mensen om me heen; voor de rest is niets belangrijk”. Voor informatie over ‘Betty’s Eetkamer’ tel. 020-675 52 74. Marianne Fuchs

Vrijwilligersdag met verrassing 11 november 2007 was er een vrijwilligersdag, in Amersfoort deze keer. Een bijzonder aangename locatie en de dag verliep vlot. Het is altijd goed te ervaren dat men blij is elkaar te ontmoeten. De koffie met gebak, de workshops, de gevarieerde lunch en daarna de afscheidsborrel waren goed verzorgd. De uitnodiging van die dag vermeldde ‘een verrassing’ en we waren uiteraard benieuwd wat dat dan wel zou zijn. Maar dat we werden verrast is zeker! Karien Anstadt nam het woord en vertelde dat JMW trots is op zijn vrijwilligers. Dat men daarom besloten had de vrijwilligers die langer dan 10 jaar in dienst waren, in het 8 Benjamin

zonnetje te zetten en te eren. Ontwerpster Sharon Manassen had de opdracht gekregen iets moois te ontwerpen. Zij werkte het idee uit de vrijwilligersraad, een boom, uit. JMW keurde het prachtige ontwerp goed en het werd in zilver uitgevoerd. Dat dit voor ons, vrijwilligers, een echte verrassing was zult u begrijpen. Ik wil dan ook mijn erkentelijkheid uitspreken dat wij dit kregen uitgereikt en opgespeld. Ik zal het met verve dragen want ik ben niet alleen trots op dit boompje maar ook op JMW. Hartelijk dank voor deze mooie en bijzondere dag. Tot de volgende keer. Betty Braat

Els Bouma

10-Jarig Lustrum Tsevet- Haarlem

Tsevet Haarlem, een ontmoetingsgroep voor mensen met een Joodse achtergrond, bestaat in 2008 tien jaar. Reden voor Marianne Fuchs om de voorzitter, Els Bouma, te interviewen. Hoe is Tsevet in Haarlem tot stand gekomen? JMW heeft destijds een aantal mensen uit de regio bijeengebracht met het doel een ontmoetingsgroep op te richten. We konden op hun steun en financiële hulp rekenen. Al gauw organiseerden wij zelfstandig elke maand een bijeenkomst tot lering en vermaak. Uiteraard altijd met een Joods onderwerp. Wat voor mensen komen er op die bijeenkomsten? Iedereen, die geïnteresseerd is in het Jodendom en die een Joodse achtergrond heeft – kan ook een Joodse grootvader of een Joodse partner zijn – is welkom bij ons. Wij hebben een adressenbestand opgebouwd van ongeveer 100 belangstellenden. De gemiddelde leeftijd ligt boven de 50 jaar, maar wij vinden het natuurlijk leuk als ouders hun kinderen naar de bijeenkomsten meenemen. Dat gebeurt vaak voor de jaarlijkse matsemaaltijd, de BBQ en natuurlijk voor de Chanoekaviering.

Wat hebben jullie de afgelopen 10 jaar allemaal gedaan? Behalve activiteiten rond de Joodse feestdagen organiseren wij lezingen op religieus, politiek en cultureel gebied. Het afgelopen jaar hebben sprekers van het CIDI, Sar El en Magen David Adom voor ons gesproken. Ook sprekers, die de situatie in het Midden Oosten toelichtten trokken veel belangstelling. Leon de Winter, Gerry Philip Mok, Bernard Hammelburg, Daniel T. Boom en Max van Weezel hebben in de loop der tijd hun opvattingen aan ons kenbaar gemaakt. Dat gaf soms pittige discussies, maar ik, als voorzitter, houd dat natuurlijk goed in de hand, haha! Elk jaar geeft ‘onze’ rabbijn Spiero uit Haarlem een lezing met uitleg over het hoe en waarom van bijvoorbeeld de Hoge Feestdagen. Daarnaast zingen we Jiddische liedjes en doen we aan volksdansen.

Kunnen jullie nog nieuwe mensen gebruiken? Maar natuurlijk! Nieuwe mensen voor ons bestuur, nieuwe ideeën voor de toekomst, maar ook nieuwe deelnemers uit de wijdere omgeving, zoals Hoofddorp en Noord-Holland. Laat een ieder, die onze bijeenkomsten wil bezoeken, per e-mail contact met mij opnemen ([email protected]); dan stuur ik ons voorlopig jaarprogramma 2008 toe. Of bel onze secretaris/penningmeester: Renee Cohen 06-209 729 12

Hoe vieren jullie het 10-jarig jubileum? Net als in het eerste jaar van ons bestaan willen we een bustochtje naar Antwerpen maken. Wat zijn de plannen voor de toekomst? Gewoon op de ingeslagen weg doorgaan, met interessante sprekers op gezellige bijeenkomsten. Wat ontleen je er zelf aan om vrijwilliger te zijn bij JMW? Het voorbereiden van de bijeenkomsten en het maken van een jaarprogramma, samen met de medebestuurders, is altijd leuk en leerzaam. Ook de contacten met de sprekers en deelnemers van onze bijeenkomsten zijn inspirerend.

Vind een geslaagde match bij Jingles!

Jingle?

Kijk op pag. 41 en op www.stichtingjingles.nl 9 Benjamin

Hatikwa

Benjamin Philips, 31⁄2 jaar

Lees je onderstaande artikelen en wil je zelf ook iets vertellen over jouw ‘Joodse’ leven, over school, de jeugdvereniging of iets heel anders? Of misschien heb je wel een leuke tip voor anderen? Mail je tekst dan naar [email protected] en wie weet sta je dan zelf in het Benjamin-zomernummer.

Jeugd

Jom Ha’atsma’oet: Israël is jarig! Jom Ha’atsma’oet betekent: Onafhankelijkheidsdag. Op 5 Ijar 5708, 14 mei 1948, werd de staat Israël uitgeroepen. Elk jaar op 5 Ijar vieren we de verjaardag van Israël. In 2008 is Israël 60 jaar oud. Iedereen in Israël viert op Jom Ha’atsma’oet feest! Alle kinderen hebben vrij van school. Op de avond van Jom Ha’atsma’oet worden er op de berg Herzl fakkels aangestoken. Op straat worden feesten georganiseerd waarbij mensen zingen en dansen, er wordt prachtig vuurwerk afgestoken en veel kinderen dragen blauw-witte kleren. Op straat kloppen mensen elkaar met een plastic hamertje op het hoofd en overal kom je de Israëlische vlag tegen. In sjoel (de synagoge) worden er speciale tefillot, gebeden, gezegd. Ook buiten Israël wordt Jom Ha’atsma’oet gevierd. Ook al woon je niet in Israël, toch is Israël van ons allemaal. We vieren hier dat we een eigen land hebben waar we op vakantie kunnen of familie kunnen bezoeken. En misschien wil je er later wel wonen. Er worden in sjoel speciale diensten georganiseerd, sommige kinderen hebben een Jom Ha’atsma’oet feest op school en thuis eten families een lekkere maaltijd met eten uit Israël, bijvoorbeeld choemoes, falafel of kebab.

10 Benjamin

tot 18 jaar

De vlag van Israël heb je vast wel eens gezien. Hij is wit met blauwe strepen met in het midden een Magen David, een davidster. Blauw staat voor de kleur van de hemel, en wit voor de kleur van vrede. De vlag met de strepen lijkt op een talliet. Dat is een soort doek die Joodse mannen aandoen wanneer ze dawenen, bidden. De davidster werd al jaren als symbool gebruikt voor het Joodse volk. Wanneer je een vlag met een davidster ziet is het meteen duidelijk dat het om een Joodse vlag gaat. Het Hatikwa is het volkslied van Israël. Hatikwa betekent ‘de hoop’. Het lied gaat over onze hoop om terug te gaan naar Zion. Zion verwijst naar Jeroesjalajiem. Het lied eindigt met de woorden: Onze hoop vergeten we niet, de hoop van al 2000 jaar. Om een vrij volk te zijn in ons eigen land, het land van Zion en Jeroesjalajiem. Bron: www.jeled.net

Op Avontuur naar ‘Tikky Island’ Wintermachanee Tikwatenoe 2007 leukste ooit! Elk jaar ga ik op wintermachanee (winterkamp) met Tikwatenoe. Dit jaar was mijn zesde keer en voor het eerst op een eiland: ‘Tikky Island’. Dit was natuurlijk Texel. Best moeilijk voor de organisatie want je kunt, eenmaal op Texel, niet zomaar van het eiland af. Maar alles ging goed, niemand werd ziek en er was genoeg kosjer eten aan boord. Jammer dat de bootreis zo kort duurt, want dat was al een heel leuk begin. Op Texel hadden we twee kamphuizen, naast elkaar. Dit jaar gingen er heel veel kinderen mee. In mijn kwoetsa, ‘kwoetsa 3’ gingen Joey Schonker, Iris Havenaar en Daniëlle van Kalken voor het eerst mee. Dat was hartstikke gaaf, want met hen erbij werd onze kwoetsa nog leuker en

gezelliger. De anderen kende ik al en het is leuk om ze elk jaar weer te zien. Tussen de kampen door hebben we natuurlijk ook nog andere activiteiten en onderhouden we contact via MSN, maar het is altijd leuk om met je vrienden een week van huis weg te zijn en lol te trappen. Dit jaar hebben we veel lol getrapt. De grootste lol was dat kwoetsa 5 aan het puberen was. Zij waren nooit stil en haalden geen

Israël puzzel

punten met de opdrachten. Kwoetsa 3 heeft dit jaar wel gewonnen! Ik wil later ook zo’n goede madriecha worden als die van Kwoetsa 3; Julles Buijs en Kalananit Gold hebben ons van alles geleerd. Julles heeft ons een nieuw lied geleerd, ‘kuikentje’. Daar werden we ‘s ochtends mee gewekt. Ook het eten was dit jaar heerlijk. Van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat werd er hard in de keuken gewerkt. Ik kan niet wachten tot het volgende machanee! Door Naomi Hammelburg. Wil je meer weten over Tikwatenoe en haar activiteiten, lees dan verder op www.tikwatenoe.nl.

www.jeled.net

Vul de goede woorden in. Als je het goed hebt gedaan, staat er een zin in de blauwe vakjes. Stad in het noorden Israëlische groet Grote rivier Israëlisch eten Woestijn Grote stad Hoofdstad van Israël Laagste punt op aarde Israëlische regering Wereldberoemde muur Plaats in het zuiden Israëlische busmaatschappij Oude havenstad Het noorden van Israël Vliegtuigmaatschappij Israëlisch merk Henny van het Hoofd, NIK. Nieuwsgierig naar de antwoorden? Kijk snel op pag. 12! 11 Benjamin

Benyamin van Kampen, 1 jaar

Jeugd

G J

E D K

F

O L N E U D E O E G

E T R O N K J A

H

A

E

A A A E E V L E E L A D F

L F

O

T L A L V I E E T

V M O N

M

Haboniem is niet aangesloten bij een bepaalde gemeente en daardoor zijn zowel leden van de orthodoxe als liberale Joodse gemeenten welkom bij Haboniem. De activiteiten van Haboniem worden georganiseerd door ‘madrichiem’, enthousiaste jongeren van 17 tot 25 jaar, die zelf ook als chaniech op Haboniem hebben gezeten. Wat doet Haboniem? Haboniem Dror beHolland organiseert

Wil je meer weten, ga dan snel naar www.haboniem.nl

F J D F G A A Z S E L E A N L M

Tikwatenoe 13 april: Pesach-activiteit 08 mei: Jom Ha’atsma’oet 15 juni: Kano-zeildag 29 juni: Madrichiem teambuildingsdag

jaarlijks verschillende activiteiten: twee machanot/kampen, vier weekenden, twee-wekelijkse afdelingen, speciale activiteiten, zoals bijvoorbeeld een derde seider en een chanoekafeestje.

I S R A E L Z E S T I G J A A R

Haboniem Dror beHolland Derde Seider: 27 april Afdelingen: 7- t/m 13-jarigen in Amsterdam en Den Haag: 6 april, 8 juni, 22 juni. 7- t/m 13-jarigen in Utrecht: 13 april, 15 juni, 29 juni. 14- t/m 17-jarigen (alleen in Amsterdam): 5 april, 7 juni, 21 juni. Meiweekend: 9 t/m 12 mei Lag Ba’omerlanddag: 25 mei Zomerkamp: 30 juli t/m 8 augustus

Haboniem is een Joodse, socialistischzionistische jeugdbeweging. Haboniem Dror beHolland is een onderdeel van een wereldorganisatie, waarvan het hoofdkantoor in Israël is gevestigd. Ons clubhuis, moadon en ons kantoor, misrad, zijn gevestigd in Amsterdam, maar Haboniem Dror beHolland is op heel Nederland gericht. Voor wie is Haboniem? Haboniem is voor alle Joodse kinderen, gebaseerd op de wet van terugkeer, in Nederland van 7 tot 17 jaar. Deze ‘chanichiem’ worden ingedeeld in groepen ofwel ‘JK’s’ met leeftijdsgenoten en krijgen leuke en leerzame programma’s, zoals spelletjes, discussies.

L L A

60-Jarig lustrum Rosj Pina 6, 7 en 8 mei Ben je nieuwsgierig naar de activiteiten, lees snel verder op pagina ...

Wat is Haboniem?

O E C

Jeugdactiviteiten

tot 18 jaar

Antwoorden puzzel pag. 11.

De weg naar de Cito-toets… Wanneer de kinderen in groep 8 komen, is één van de eerste vragen die ze stellen: ‘Wanneer is de Cito-toets?’ Zo ook dit schooljaar, waarin ik voor het 2e opeenvolgende jaar les geef in groep 8 op Rosj Pina. Maanden lang leef je naar het moment toe, dit jaar op 12, 13 en 14 februari, en dan is het eigenlijk ook weer heel snel voorbij. Het leven naar de Cito-toets toe, is voor de kinderen een heel spannende ervaring. In de maanden ervoor heb ik met de kinderen tweemaal een korte periode geoefend. Dit geeft de 12 Benjamin

kinderen een beeld van wat er verwacht wordt en stelt hen op een bepaalde manier gerust. Toch blijft die gezonde spanning aanwezig. De reacties van de kinderen dit jaar waren divers. Vooral de eerste dag vonden de kinderen meevallen. De dagen erna vonden de meesten wel wat pittiger. Nu is het afwachten op de uitslag... Het is inmiddels een week na de toetsen en ik hoor de kinderen er eigenlijk nog maar weinig over. We zijn nu weer overgegaan tot de orde van de dag. Spannend zal het pas weer worden als

de uitslag bekend wordt gemaakt en duidelijk zal gaan worden welke schoolkeuze de kinderen uiteindelijk maken. De eerste vraag die werd gesteld toen ik de maandag na de Cito week het klaslokaal binnenkwam was: “Juf, wanneer gaan we eigenlijk beginnen met de musical?” Leuk om te zien hoe kinderen dus met de ‘stress’ omgaan, maar ook meteen daarna omschakelen naar andere belangrijke en veelal leuke zaken in groep 8. Tirtsa Wolf, leerkracht groep 8 Rosj Pina

‘De Roerstraat’, wonen met begeleiding In de Rivierenbuurt in Amsterdam bevindt zich ‘De Roerstraat’. Dit is de naam van een straat, maar ook van de begeleide woonvoorziening voor jongeren. De Roerstraat is bedoeld voor jongeren tussen van 16 tot 18 jaar, die een Joodse achtergrond hebben en die niet langer thuis kunnen wonen. De woonduur is een jaar en kan, indien nodig, worden verlengd. Het JMW jeugdteam begeleidt de jongeren bij het zelfstandig leren wonen. Onder zelfstandig wonen wordt onder andere verstaan: zelf met geld kunnen omgaan, het huishouden verzorgen,

met andere bewoners en met buren een goede verstandhouding onderhouden, een dagbesteding hebben, het dagnachtritme bewaken, op een prettige manier met familie en vrienden omgaan e.a. Iedere jongere die in De Roerstraat woont heeft een mentor van het JMW jeugdteam, met wie in ieder geval wekelijks contact is en met wie besproken wordt wat de jongere bezighoudt en welke onderdelen van het hele leerproces extra aandacht verdienen. Daarnaast wordt – tijdens regelmatige huisbezoeken en in huisvergaderingen onder leiding van de coördinator – het samenleven met

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

JMW gaat Pathé Film ‘120% Joods’- Corinne A. Falch Dinsdag 15 april 14.00 uur

andere bewoners van De Roerstraat begeleid. Met andere woorden: ‘De Roerstraat’ is een woonplek waar je fijn kunt wonen en leren. De weg naar een zelfstandig leven krijgt zodoende een positieve start, een ervaring waar jongeren ook later op kunnen terugvallen. Esther Konstantinov, Jeugdhulpverlener Aanmelden kan via het reguliere spreekuur, dagelijks bereikbaar tussen 9.30 uur en 12.00 uur en op woensdagavond tussen 19.30 uur en 20.30 uur, op 020-577 65 77, of via de jongerenlijn van JMW: 020-577 65 55 of [email protected]

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

TIJDENS JE STUDIETIJD WERKEN IN DE THUISZORG? Dat kan per direct Je helpt bij de verzorging van de cliënt, (’s ochtends, ‘s avonds óf in het weekend)

Kijk op pag. 2 van deze Benjamin

óf je doet het huishoudelijk werk www.joodswelzijn.nl

Aanmelden en Informatie [email protected] of tel. 020-577 65 66

bij de cliënt. (maandag t/m vrijdag, full-time, part-time of oproepbaar) Meer weten Bel over de inhoud van het werk en de arbeidsvoorwaarden met de heren Jolan Toff (hoofd Thuiszorg), of Jaap Kos (zorgmanager). Tel: 020-577 65 11, of mail je CV met motivatie naar [email protected] JMW, de zorgcoördinator van Joods Nederland

Exclusief voor Benjamin Abonnees 10% korting op het gehele assort i m e n t

www.joodswelzijn.nl

13

Deze pagina’s zijn bedoeld voor iedereen die zich met de term ‘jongere’ aangesproken voelt. Wil je een artikel schrijven, of juist ergens op reageren, organiseer je een evenement, wil je een oproep doen, noem maar op... Schrijf dan vóór 6 mei, aan [email protected] en wellicht plaatsen we jouw artikel in Benjamin 72, het zomernummer.

Jongeren

18 tot 35 jaar

M&N, www.gezelligJoods.nl Anderhalf jaar geleden ontmoetten Menachem Evers en Nathan Bouscher elkaar voor het eerst bij een optreden van de wereldbekende chassidische reggae zanger Matisyahu in de Melkweg in Amsterdam. Ze besluiten hier het gat op te vullen dat er op dat moment is voor Joodse jongeren. Kort daarop organiseerden ze hun eerste evenement onder de titel ‘Pizza in de Hut’. De ludieke referentie aan de bekende pizzaketen en de gratis pizza’s brachten meer dan zestig jongeren in de soeka van de Gerard Dou sjoel. Sindsdien organiseren de twee maandelijks één tot twee activiteiten, die altijd gezellig en Joods zijn. Menachem (27) is de oudste zoon van Amersfoortse rabbijn Shimon Evers. Menachem komt uit een gezin van elf en is inmiddels getrouwd met een 14 Benjamin

New Yorkse, Pessy. Vanuit hun appartement in Amsterdam-Zuid voedden zij twee kinderen van respectievelijk drie en een jaar op. Menachem is docent op het Cheider. Als chabadnik in hart en ziel is zijn missie het Jodendom dichter bij jongeren te brengen. Geen bekeringsdrang zoals de misopvatting nogal eens luidt. Onder het mom ‘als Moshe niet naar de berg komt dan komt de berg naar Moshe’, probeert hij vooral rond Joodse thema’s en feestdagen jongeren bij elkaar te krijgen. Een aantal maanden na zijn succesvolle samenwerking in M&N werd hij hiernaast aangenomen als sociaalpastoraal werker bij de Joodse Gemeente Amsterdam. Hij kreeg in zijn nieuwe functie de ruimte zijn jongeren-

werk voort te zetten, nu met ondersteuning van de NIHS. Nathan (24) komt uit een liberaal milieu en doorliep het Joodse onderwijs van Rosj Pina en Maimonides. Na zijn tijd bij Haboniem ging hij naar Bné Akiwa. In deze periode besloot hij lid te worden bij de NIHS. Inmiddels is hij daar raadslid. Tijdens zijn studie rechten aan de Vrije Universiteit werd hij bestuurslid bij de CIDI jongerenorganisatie waarna hij vervolgens drie jaar ging werken voor het CIDI. Inmiddels rondt hij zijn studie af. Als betrokken jongere zit hij in een aantal Joodse organisaties en probeert hij met Menachem jongeren meer met hun roots in aanraking te brengen. Zonder bescheidenheid kan worden gesteld dat ze van meet af aan bijzondere en drukbezochte evenementen hebben neergezet,

Jongerenactiviteiten Mifgash 7 mei, Jom Ha’atsma’oet Party, Rai Voor meer info zie www.mifgash.nl 20-24 mei, Eilat, Israël, Internationaal Mahoziada zaalvoetbaltoernooi. Mifgash zoekt nog spelers! Inschrijfkosten € 150,- per persoon, het totale bedrag is € 540,- (en € 50,voor de meereizende begeleiding) inbegrepen: vluchttarief, transfer van Ben Goerion, 4 nachten verblijf in hotel met half pension. Voor meer info bel 06-471 186 44 of 06-520 143 00 of mail [email protected] 1 Juni, Jom Ha’Voetbal. RKAVIC Amstelveen van 8.30 tot 17.00 uur

Hulpverlening voor jou

History in Holland For the first time ever there was a big menorah lighting on the Dam square in front of the royal palace in Amsterdam. This was organised by the shaliach Menachem Evers in conjunction with the Jewish community in Amsterdam. Close to a thousand people came to see this historical event. After some words of welcome and thoughts about Chanukah by Menachem Evers, the director of the Jewish community Mr. David Serphos gave over some insights about Chanukah, then the mayor of Amsterdam Mr. Job Cohen lit all the candles for the first time ever in Amsterdam. After the singing Mr. Yair Even, the vice Israeli ambassador, spoke some words. This event had a great impact on a lot of people, they now saw that they can publicly be proud on their yidishkeit! The mayor himself was also very impressed, he even invited the shaliach Menachem Evers to his office to talk about issues for the Jewish community. Persbericht

waarvan de voornaamste misschien wel de viering van Chanoeka jongstleden op de Dam. Ze hebben een aantal geheime ingrediënten die het recept zo uniek maken. Zo kent het duo geen officiële organisatiestructuur, waarmee de vergaderingen kunnen volstaan met simpele en tacheles telefoongesprekken. Beiden lopen actief rond in Joodse kringen en hebben de neuzen dezelfde kant op. Dat maakt dat zij, te meer hun verschillende achtergronden en omgeving, veel jongeren weten te bereiken. Ook werken ze graag samen met andere (jongeren)verenigingen. De ongedwongen sfeer is aanstekelijk gebleken. Hun achterban bestaat uit ex-scholieren tot aan jonge stellen en alles wat er tussen zit. Vooral studenten weten de activiteiten goed te vinden door de promotie via moderne wegen

zoals sociale netwerksites, bijvoorbeeld Hyves en Facebook. De lage drempel zorgt voor een verscheidenheid aan mensen van vroom tot vrij. Hun activiteiten zijn bedoeld voor (halachisch-) Joodse jongeren. Niemand wordt geweigerd, iedereen wordt met open armen ontvangen. Iedere activiteit professionaliseren ze een beetje meer. Op de achtergrond zijn de heren ondermeer bezig met een eigen website en het makkelijker maken voor jongeren om Joodse artikelen, als keppels en boeken, aan te schaffen. Meer info over M&N: www.gezelligJoods.nl

Als je meer wilt weten over wat JMW jou kan bieden bij eventuele problemen thuis, op school of tijdens je studie, kijk dan op www.joodswelzijn.nl of bel 020-577 65 77. Zo kan je bijvoorbeeld bij JMW terecht voor een persoonlijk gesprek.

JOM HA VOETBAL 2008 Voor heel veel voetbal en nog veel meer gezelligheid. Het internationale voetbalfeest vindt plaats op zondag 1 juni 2008 in Amstelveen op sportcomplex RKAVIC, van 8.30 tot 17.00 uur. Ook meedoen? Schrijf je team 'jeugd of volwassen' dan nu in. Let op, het aantal inschrijfplaatsen is beperkt! Meer info, zie www.jomhavoetbal.nl

15 Benjamin

Volwassenen en gezin Redactielid in de spotlights... de Thuiszorg

Dit keer een portret van Jolan Toff (57) hoofd van de Thuiszorg van JMW. Hij studeerde maatschappelijk werk en begon 31 jaar geleden bij JMW. Jolan is getrouwd en heeft twee zoons. Zijn grootste passie is voetballen, zowel kijken als tot voor kort zelf spelen bij WV-HEDW. Hij is een echt stadsmens “ik word al depressief als ik in de bossen ben”.

Jolan wandelt graag door Amsterdam. Als ik hem vraag naar zijn favoriete plekken antwoordt hij zonder nadenken de grachten en de Plantage buurt. Maar hij wandelt ook in Geuzenveld, Bijlmermeer en Noord. Kleine observaties houdt hij bij in een boekje. Hierin staan 1500 straten in Amsterdam waar hij gewandeld heeft. Hij schat dat er 2600 straten bestaan. Jolan wordt regelmatig gevraagd als amateur-gids op rondvaartboten en voor de kleintjes goochelt hij incidenteel op verjaardagspartijtjes. Hij komt regelmatig in Israël om zijn broer en schoonzus in de kibboets op te zoeken. Tijdens de katoesjabeschietingen vanuit Libanon ging hij er uit solidariteit als enige bezoeker naar toe. Nu staat hij als redactie lid van de Benjamin in de schijnwerpers. Wat doet de thuiszorg voor de mensen en voor wie is dat bedoeld? Wij hebben circa 100 mensen in dienst. De helft maakt schoon, anderen helpen ouderen met wassen en aankleden en andere verzorgende werkzaamheden. We leveren in samenwerking met Beth Shalom, ook wijkverpleging. Waarom is er Joodse thuiszorg (wat betekent Joods stofzuigen) en waarmee onderscheidt JMW zich van andere thuiszorginstellingen? De werkzaamheden zijn hetzelfde als bij andere instellingen. Wij besteden veel aandacht aan aspecten die van belang zijn voor onze doelgroep zoals de Joodse achtergrond en de Joodse sfeer. Ook de achtergrond van onze cliënten is bij de medewerkers bekend. Het belangrijkste is dat velen bewust voor JMW kiezen vanwege het vertrouwen dat men in ons heeft.

Medewerkers gezocht Zie de Thuiszorg advertenties op pag. 13 en 31 16 Benjamin

Hoe komen jullie aan de hulpen? Weten ze iets over de achtergrond van het Jodendom? De arbeidsmarkt is moeilijk. Vooral op huishoudelijk gebied. We werven veel onder studenten en verder, via onze website, advertenties, posters en via via. De achtergrondkennis is wisselend. Vanuit de christelijke hoek is men over het algemeen zeer goed bekend. Wij geven ook cursussen over Jodendom. Kan je ook hulp krijgen als je jong bent? Ja... we hebben cliënten die een hersenbloeding hebben gehad of die hun been hebben gebroken. Alleen als niemand je in je omgeving kan verzorgen krijg je hulp. De overheidsregels zijn hierin streng. Wat houd je na 31 jaar werken bij JMW nog zo enthousiast? Ik heb uitstekende medewerkers om me heen. We hebben met elkaar veel plezier en we doen ook nog nuttig werk. Wat vind je belangrijk in je werk en privé op Joods gebied? We vieren thuis de feestdagen. Ik heb al eens gezegd dat de vloerbedekking in de sjoel door mij niet slijt. Israël is voor mij existentieel. Jolan, je bent altijd in voor een geintje. Tot slot weet je een leuke mop? Het is een oude maar hij blijft leuk. Moos is aangespoeld op een onbewoond eiland. Na 5 jaar wordt hij door Sam gevonden. Bij de rondleiding ziet Sam dat Moos twee sjoels heeft gebouwd. Sam vraagt: “Waarom heb je twee sjoels gebouwd?”. Moos antwoordt: “In die andere kom ik niet graag...” Wilt U info over de thuiszorg (alleen in Amsterdam, Amstelveen, Diemen en Duivendrecht), bel dan 020-577 65 11 of mail naar [email protected]

Column - Roel Abraham Vrouwlief was met vriendin R. Amsterdam aan het leegkopen en ik was dus thuis zonder portemonnee en overgeleverd aan de grillen, nukken en neurosen van onze vier jeledjes. Sto delatj? zou Lenin zich afvragen. Welnu, ik prop de kindjes dan meestal in de Lada en rochel richting Kunstwerk. Een hele vooruitgang, zo’n Lada, na een Trabant! Centrale deurvergrendeling, deurvergrendeling an sich en zelfs een echt stuur, groter dan een bierviltje. Bovendien een exclusieve wagen: er worden er om volslagen duistere redenen maar een paar van verkocht per jaar. Misschien dat de verwende consument niet van auto’s met karakter houdt? Karakter heeft ze: een week per maand doet de kilometerteller het niet. Tof toch: scheelt weer in de inruilwaarde, de teller staat stil! Ook gemiddeld een week per maand wil het linkerachterportier niet van het slot. Dan

moeten er dus drie á vier jeledjes door 1 deur naar binnen. Alsof je een veestapel een koektrommel in wilt drijven. Enfin, karakter dus. We gaan naar het Kunstwerk. Het Kunstwerk heet officieel Polderland Garden of Love and Fire. Bedacht door Daniel Libeskind (dat vertelt mijn erfprinsje Ischa dan ook aan elke andere argeloze bezoeker) en het zit vol diepe gedachten. Het bestaat namelijk uit een stuk weg doorsneden met sloten en op die stukken weg staan weisichviel 67 matseiwes van aluminium. Ze zijn 2 meter hoog. Voor mijn kunstminnende kinderen ge-wel-dig. Niet alleen voor kinderen, óók hongerige mannen treffen elkaar daar graag om een zekere tak van sport te bedrijven. Het was vandaag een teleurstellende dag voor de heren. Tenminste drie BMW’s parkeerden opgewonden naast mijn auto, constateerden dat mijn Rus niet ontvankelijk

was voor Duitse avances en dropen af. Nebbisj. Toch leuk dat ik uit de verte, met achter aluminium platen verstopte kinderen, toch nog wel aantrekkelijk ben. Voor mannen dan. Laat ook maar. Onze oudste vroeg zich af wat er in het belendende weiland gaande was. Een politieke vereniging waar ik niet veel mee op heb was bezig de bomen te martelen met een lelijk podium en dito sprekers. Tot mijn genoegen waren er geen toeschouwers. Dat vond mijn zoon zielig. Waarom gaan we er niet heen pap? Ik wil er niet heen, zei ik, ze houden nu niet bepaald van Israël. Pap, zei de tzadik; iedereen gelooft zijn eigen dingen, daarom kunnen we er best even gaan kijken. Hopla, op mijn nummer gezet. Door mijn 6-jarige liefdeskind. Ge-wel-dig hè. Roel Abraham, account manager Nieuw Israëlietisch Weekblad

Oproep 6 December Hagay Hen in Concert in Is uw Benjamin ook zo fotogeniek, stuur ons een leuke foto en wellicht staat uw Benjamin straks op de cover van onze Benjamin. 17 Benjamin

Benjamin Katz, 54 jaar

Volwassenen en gezin Joodse Poëzie 6 December Hagay Hen in Concert in

Column - Tamara Gijrath

JMW organiseert in het kader van het 60-jarig bestaan ‘Lazy Sunday Afternoon’, Joodse Poëzie, 13 april 2008 in het theater Bellevue Amsterdam, van 16.30 tot 19.00 uur. Voor deze zondag zijn we op zoek naar zowel professionele als amateur dichters. Draag voor uit eigen werk en/of uit dat van een Joodse dichter van je eigen keuze. Het voorlezen van de gedichten zal afgewisseld worden door muziek.

Maria, Ajax en Joodse les “Mamma, ik begrijp het allemaal niet.” De jongste stapt na school mijn auto in. Zijn wenkbrauwen gefronst, een wazige blik. Ik vraag hem wat er is. “Mamma, wie is nou Jezus en wie is nou Christus?” Ons kleintje, dapper en pas acht, is de wijde wereld ingestapt. In zijn klas op de Joodse school heerste zoveel onrust dat we samen met hem hebben besloten om hem uiteindelijk toch van school te halen. Een school waaraan onze families al twee generaties lang trouw zijn. Het was een moeilijke, maar weloverwogen keuze. En in zijn eerste weken op zijn nieuwe school viel hij gelijk met zijn neus in Sinterklaas en Kerstmis. Maar als je niet anders kent dan Chanoeka en boterkoek is zelfs Jezus Christus een onbekende. “En Mam, wie is dan Maria?” “Maria is zijn moeder, lieverd”. “Huh, zijn moeder?” “Zijn moeder ja. Waarom is dat zo gek?” “Nou, omdat hij Maria, Maria riep toen hij aan het kruis hing.” “Zou jij niet om je mamma roepen als je aan het kruis zou hangen?”. Daar zat ook wel weer wat in en zo werden langzamerhand de zaken wat duidelijker voor hem. Feit blijft natuurlijk dat hij een Joods jongetje is en blijft en die gedachte geeft hem moed om open te staan voor de nieuwe wereld waarin hij terecht is gekomen. Feit blijft ook dat hij als enige van ons vieren niet zo lang op een Joodse school heeft gezeten en dat maakt ons eerlijk gezegd behoorlijk verdrietig. Dus zijn wij op zoek naar de mogelijkheden voor Joodse les. Nou wil het dat onze oudste over ruim een jaar zijn Barmitswe (Joodse meerderjarigheid) zal vieren en dat we ons dus nu langzaam aan aan het verdiepen zijn in de sjoels in Amsterdam, de locaties, thema-research (want dat is tegenwoordig een múst wil je indruk maken met je feestje...) en uiteraard in een zinvolle leraar waarmee onze

Wil je meedoen, of weet je iemand die gedichten schrijft en mee wil doen, laat het ons weten. Stuur een e-mail: [email protected]. Wil je komen luisteren, geef je dan op via e-mail [email protected] of telefonisch 020-577 65 66 Iedereen is welkom, neem vooral je Joodse en niet Joodse vrienden mee. Entree € 7,50 inclusief 1 consumptie en borrelhapjes.

y a d n u S Lazfyternoon a

18 Benjamin

oudste zich zal gaan voorbereiden op zijn eerste dag als volwassen man. Via via kwam ik bij een zeer gerenommeerde terecht. Ik belde en zoals dat gaat riepen we een aantal familieleden en wederzijdse bekenden op. Een vreemdsoortig maar wereldwijd bekendstaand Joods ritueel dat je helpt om te weten wat voor vlees je in de kuip hebt. Enfin, ons kende ons en dus werd er een kennismakingsafspraak gepland: woensdagavond half acht. We aten vroeg die avond, alles zag er netjes uit, thee was gezet, koosjere koekjes in huis gehaald. Maar onze oudste was volledig in de stress, want: AJAX! “Hoe kan je nou een afspraak maken terwijl je weet dat Ajax speelt?”. “Ik weet helemaal niets van Ajax”, zei ik. “Maar toch ga je je gedragen en even netjes met die mijnheer praten en wie weet, misschien vindt hij het ook wel leuk om eventjes een beetje met je naar voetbal te kijken“. Kortom: op de bank zat een gefrustreerde puberale voetbalfanaat die met kosjere leraar om de tafel moest. Je zou bijna denken dat hij zo ook om Maria zou roepen. Maar om kwart over acht was onze leraar er echter nog niet en toen ik belde hoorde ik een uitzinnig geluid. Een bekend geluid ook: Ajax stond voor en onze leraar stond tussen de supporters in het stadion zo hard door die telefoon te gillen dat ik hem nauwelijks verstond. Hij kon nog nét zeggen dat het hem ontzettend speet, maar wat hij niet wist was dat ik stond mee te springen aan de andere kant van de lijn. De puzzel was in één keer compleet. De jongste leert binnenkort ook weer enthousiast over matseballen en Poeriem en onze Barmitswe jongen in spé? Hij gaat een super pre-Barmitswe periode in met een leraar die dezelfde grote liefde deelt. En dat is ook Joods Bijzonder Onderwijs. And he loves his mum! Halleluja! Tamara Gijrath, Hoofdredactie Joods Jaarboek

WIZO Lenteaanbod 24 maart

Poeriemfeest Leeuwarden

29 maart

Poeriemfeest Gesher Amsterdam

06 april

Pesachmarkten Den Haag en Utrecht

13 en 16 april Matzemarkt Enschede 16 april

Theateravond Amsterdam: Musical Evita

22 april

Matzelunch Brabant/Limburg

23 april

Pesachlunch Gooi/Amersfoort

Extra Pesach koopzondagen WIZO winkels in Amsterdam en Enschede op 6 en 13 april. Openingstijden: 10.00-16.00 uur. Voor informatie: www.wizo.nl (agenda) of 020-6463017

WIZO voor een betere samenleving in Israël WIZO Nederland A.J. Ernststraat 735A, 1082 LJ Amsterdam Tel 020-6463017 E-mail [email protected] Postgiro 535617 www.wizo.nl De opbrengsten komen geheel ten goede aan onze projecten in Israël

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

In je nopjes aan de knopjes

Krijgt u uw computer maar niet aan de praat?

SMS'en op mijn mobiel, hoe werkt dat? Uw magnetron al weken lang niet gebruikt? Herkent u dit soort vragen? Wilt u hulp bij het bedienen van alle apparaten in en om huis? Bel JMW 50+: 020-577 65 88. Onze medewerkers maken u wegwijs bij al uw apparaten, voor slechts €10,- per uur*. Zij hebben verstand van moderne apparatuur en zijn getraind om dit op een rustige manier aan u uit te leggen. Meer weten? Irene Hirsch, Afdeling JMW 50+, Telefoon 020-577 65 88, e-mail [email protected] 2279-95x65-Vele Jaren.indd

1

04-03-2008 13:44:23

* Benjamin Servicepakket leden betalen maar €8,- per uur

Kijk op www.joodswelzijn.nl De zorgcoördinator van Joods Nederland

19

Regionale Bijeenkomsten Matzemaaltijden & Seiders Samenvatting uit de regionale bijeenkomsten 20 april Seider, Heerhugowaard Seider, Amsterdam 22 april Matzemaaltijd, Haarlem Matzemaaltijd, Den Haag

Flevoland ALMERE DI Z’N KOFFIE Iedere donderdag vanaf 09.30 uur inloop koffie-ochtend in de buurt Parkwijk. 24 april, Matzebrunch 25 mei naar Zwolle, i.v.m 60-jarig bestaan JMW, info volgt Informatie Betty Ilsar 036-844 76 86 of Mieke Gaarenstroom 036-522 86 52

‘T GOOI GOOISE NESJOMME 23 april Matzebrunch, Breda Alternatieve Seider, Amsterdam Matzelunch, Amsterdam Matzemaaltijd, Heiloo Matzelunch, Heereveen Matze-ontbijt, Rotterdam 24 april Matzebrunch, Almere Matze-koffie, Hilversum Matzemaaltijd, Groningen Matzebrunch, Den Bosch

6 april, Joodse filmdag in het nieuwe filmhuis te Hilversum, met buffet en muziek 24 april, 09:30 uur, Matze-koffie in de Koepel, Hilversum 15 mei, Huiskamerkoffie bij Sal en Coby, Amsterdam 19 juni, Koffie Nesjomme in de Koepel, Hilversum Informatie bij Edith 035-541 47 50, 035-621 23 24, of Willy 035-621 79 69 www.gooisenesjomme.nl

Friesland HEERENVEEN SJEMOE’OT

Uw activiteit hier? Organiseert u sociaal-culturele activiteiten die interessant zijn voor onze lezers, laat het ons weten, we nemen het graag op in onze volgende Benjamin: [email protected]

23 april, Matzelunch 14 mei, Fotosessie o.l.v. Ro en Ben Dalsheim 11 juni, Tuinfeest, afsluiting seizoen Informatie en aanmelding Gineke van Dam 0514-541 193, e-mail [email protected]

Gelderland Apeldoorn - Hamakor* Elke derde vrijdag van de maand, aanvang 10.00 uur. Informatie 055-542 08 63 Jajem Joods Apeldoorn* Eens per maand ‘s avonds een (huiskamer)bijeenkomst rondom een Joods onderwerp of Joodse feestdag Informatie Tom Fürstenberg 06-218 789 15, [email protected] www.Joodsapeldoorn.nl

20 Benjamin

Sjmoes Inn* Iedere eerste en derde donderdag van de maand vanaf 10.30 uur Informatie 0575-542 315, 0317-424 746 of e-mail [email protected]

Groningen MA’AYAN Locatie tenzij anders vermeld: Humanistisch Centrum, W.A. Scholtensstraat 2a, Groningen. Deelname € 3,- per avond (tenzij anders vermeld) Bijeenkomsten: elke derde donderdag van de maand. 21 februari, 19:30 uur, lezing over de geschiedenis van de Joden in Groningen, door Stefan van er Poel, Hoogleraar. 13 maart, 19:30 uur, Annet Helming vertelt over het Poerimfeest 20 maart, Poerimfeest, viering in sjoel. Graag aanmelden bij Bep Koster, tel. 050-527 25 73 24 april, Matzemaaltijd, vanaf 19:30 uur 18 mei, 10:00 – 15:30 uur, Cursus Joodse Cultuur in Groningen. Voor iedereen met Joodse achtergrond. Deelname € 20,- p.p., meer info 020-577 65 66 21 mei, 17:30 uur, rondleiding door sjoel en de Folkingestraatbuurt, onder leiding van Marcel Wichgers met informatie over het Joodse verleden van deze buurt. Daarna samen iets eten? 19 juni, Afsluiting. Programma nog niet bekend. Mogelijk uitstapje naar Bourtange. Voor meer informatie mail [email protected] of bel 050-318 98 91

Noord-Brabant DEN BOSCH BEJACHAD 24 april, 12:00 uur, Matzebrunch, graag aanmelden, kosten € 7,50 per persoon Informatie en aanmelden 073-521 48 05 of [email protected]

BREDA FINJAN KOFFIEOCHTEND Bijeenkomsten elke tweede woensdag van de maand, 10.00 uur, locatie NIG-gebouw Breda 23 april, 11:00 uur, Matzebrunch 14 mei, bijeenkomst 11 juni, lunch ‘Dickens en Jones’, afsluiting seizoen Informatie 076-541 33 03

Noord-Holland Alkmaar - Chanah* 20 april, tweede seider, buurthuis de Boom Heerhugowaard. Aanmelden voor de dertiende april en Informatie: Marianne Troostwijk tel. 072-574 31 88 of kijk op www.chanah.nl

BETH SIMCHA , 50+ 23 april, Matzelunch in de Soeka van Beth Shalom 22 juni, 14:00 tot 16:00 uur, High Tea voor 75 plussers in Huize Lydia Amsterdam - Dagtochten staan gepland voor mei, juni en september. Voor meer informatie en opgave 020-577 65 88, e-mail [email protected] Beit Ha’Chidush* Pesach 5768 20 april, va 17:00 uur, bijzondere seider o.l.v. rabbijn Elisa Klapheck, veel muziek, zang, lekker eten, gelegenheid tot discussie. De kinderen van Ledor Wador, de Joodse les van BHC, hebben dit jaar een groot aandeel. Het aantal plaatsen is beperkt (100), leden en vrienden van BHC met hun (klein)kinderen gaan voor. Meld je dus snel aan om dit feest van bevrijding niet te missen. Uilenburgersynagoge, Nieuwe Uilenburgerstraat 91 Amsterdam. Aanmelden: [email protected] of bel 023-524 72 04.

HAARLEM - TSEVET AMSTELVEEN KOFFIE-INLOOP Iedere dinsdag vanaf 10.30 uur in ‘Open Hof’. Entree € 1,50 Informatie 020-647 77 50

AMSTERDAM ORANGEJEWS Informatie 020-577 65 86 Roos v.d. Berg, e-mail [email protected] 23 april, de jaarlijkse alternatieve seider worden gehouden in Bagels & Beans in Amsterdam-Zuid. Deelname € 3,– per persoon. Verplicht opgeven kan t/m 16 april, tel. 020-577 65 77. Meer informatie 020-577 65 88

Maandelijkse bijeenkomst, vanaf 19.30 uur gebouw ‘Maranatha Bloemendaal’, 22 april, Matzemaaltijd 13 mei, lezing Edward van Voolen, conservator Joods Historisch Museum 15 juni ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan Tsevet bustocht naar Antwerpen Informatie 023-526 22 81

Overijssel ZWOLLE EMOEN 17 april, wandeling door Joods Zwolle o.l.v. Marco Groen. 15 mei, is onze laatste bijeenkomst van dit jaar. invulling voor deze avond volgt. Informatie Evelien van Gelder, 0573-253 023, of [email protected]

Zuid-Holland Dordrecht - Bené Dór* Informatie 078-6511 918

DEN HAAG MITZWE-BAR Iedere tweede en vierde dinsdag van de maand , vanaf 14.30 uur in het mr L.E. Visserhuis 8 april, Koffie-bijeenkomst 22 april, Matzemaaltijd, 14:30 tot 16:30 uur, aanmelden verplicht, € 7,50 per persoon 13 mei, Optreden jiddisj koor ‘Hejmisj Zain’ 27 mei, Gezellig schmoezen 24 juni, Haringmiddag, laatste bijeenkomst van het seizoen Informatie 0172-430 628 Schmoezen* Iedere tweede woensdag van de maand in Buurtcentrum WDC Mariahoeve vanaf 19.00 uur Informatie 025-221 45 65/015-310 96 55, e-mail [email protected]

HEILOO - TSAFON Maandelijkse bijeenkomst op woensdagavond, vanaf 20.00 uur, Het Trefpunt Heiloo 23 april, 18:00 uur, Matzemaaltijd 21 mei, bijeenkomst 18 juni, bijeenkomt Voor meer Informatie 072-533 03 34

ROTTERDAM KOFFIE-OCHTEND Iedere derde woensdag van de maand, 10.30 tot 12:30 uur, locatie LJG, Mozartlaan 99, Rotterdam 23 april, Matze-ontbijt 21 mei, Lezing over Joods Rotterdam, door Henk Smit Informatie 0180-314 539

Noord-Oost Nederland LE DOR WA DOR

* De gemarkeerde bijeenkomsten zijn geen JMW-bijeenkomsten

3 zondagen per jaar een thema-dag Informatie 0514-564 177, e-mail [email protected] 21 Benjamin

Babyboomers, u bent geboren tussen 1946 en 1964, of ongeveer in die periode. Het merendeel van onze lezers zal zich herkennen in deze categorie en mede daarom willen we de Benjamin juist ook u zoveel mogelijk naar de zin maken. Helpt u ons daarbij? En laat ons weten waarover u graag leest. Stuur ons een ingezonden brief, een interessant artikel of meld ons relevante activiteiten, zodat we deze kunnen opnemen in onze volgende editie, het zomernummer. Reacties kunt u mailen aan [email protected]

Babyboomers nogal leeg. Buitenkant?” “O, bedoel je het zo. Nee, dan ben ik niet ijdel, maar trots op prestaties. Die ik zelf, of met anderen tot stand breng. Zoals mijn vader. Hij begon in 1932 vanaf nul. Onderaan als jongste bediende in een verzekeringsbedrijf. In 1967 runde hij zijn eigen verzekeringsbedrijf met 170 mensen. Mijn vader was een warm gevoelsmens, echt een Sefardi. Maar hij was ook buitengewoon royaal. Hij zei: van geld weggeven, is nog nooit iemand minder geworden.” In Uri’s werkkamer staan enkele foto’s van zijn vader. Een man achter een grote vierkante bruine 70-tiger jaren bril. De vriendelijke pater familias.

Uri Coronel Interview

24 december 1946, Maurice Uriël Coronel wordt geboren in een Joods gezin in Amsterdam. Een gezin van 7 kinderen die 8 ouders hebben. Uri’s vader keerde terug uit de Shoa met het dochtertje van zijn zuster. Zijn moeder met haar eigen dochtertje. Ze trouwden en kregen twee zonen: Uri en Jacques. Toen waren ze met zijn vieren. Zijn moeder overleed in 1962. Uri’s vader hertrouwde in 1963 met een weduwe. Zij had twee zonen. Later kwam er nog een, toen al volwassen, neef bij uit Israël en zo waren ze met zijn zevenen. Een losse verzameling kinderen die een hechte familieband creëerden. Nu bestaat de familie uit 65 mensen. “We komen als familie nog steeds een keer per week bijeen op de zondagmiddag. Soms zijn we met zijn 65-en”, glimlacht Uri tevreden. Hij loopt naar zijn computer in zijn lichte werkkamer en wijst trots naar drie mooie vrouwen op het scherm. “Kijk mijn vrouw en daar zie je mijn beide dochters. Beiden zwanger. De één heeft 22 Benjamin

ondertussen een dochtertje en de ander bevalt in april. Binnenkort ben ik twee keer grootvader.” Zo Vader, zo zoon Uri’s vader was, net als Uri zelf, bestuurlijk zeer actief in het Joodse wereldje. “Mijn vader was o.a. voorzitter van de Portugese Gemeente, CIA, penningmeester van JMW, enz. Ik hou van besturen om het Doen. De uitdaging om zaken tot stand te brengen. Ik zat in het bestuur van JBO, Beth Shalom, Joodse Invalide, NIW, maar ook voetbalbesturen zoals Maccabi en Ajax. De Arena is een idee van mij dat ik met anderen samen heb kunnen realiseren”. ‘Bnai Brith?’ “Nee, daar heb ik niets mee. “Waarom?” Ik ben ook geen VVD-ér. Ik sta een beetje aan de rand. In de modder. Ik ben wel ijdel. Vind ik niet slecht. Ik kick er op om voor veel mensen te praten. Liever duizend dan honderd”. “Hmm, ijdelheid vind ik

Werk? “Toen ik mijn vader opvolgde in ons verzekeringsbedrijf hadden we 400 man in dienst. Dat was geheel mijn vaders verdienste en die van zijn partners, niet de mijne. Ik mocht voortbouwen op zijn levenswerk. Ik kende alle mensen in ons verzekeringsbedrijf bij naam en hielp een ieder die dat nodig had. Dat was normaal. Van mijn vader had ik geleerd: de wereld is groter dan je eigen leven. Ik ben jong gepensioneerd en heb afscheid genomen van de meeste Joodse bestuurlijke baantjes. Ik wil geen regent worden. Ik geef graag de ruimte aan de volgende generatie. Ik ben nog voorzitter VNO/NCW Amsterdam, bestuurslid KvK en wil Artis op de kaart zetten, zoals Arena voor Ajax. Ik hou van bouwen, van succes en wil trots kunnen zijn op wie ik ben en wat ik kan. Besturen doe ik voor niks. ’s Nachts lig ik veel wakker. Nee ik pieker niet. Het zijn nieuwe plannen die me bezig houden. Veel dingen die ik aanpak, lukken. Ik voel me een zondagskind en ben positief ingesteld ten aanzien van mijn medemens. Ik heb weinig te wensen over. Mijn vrouw en ik zijn ondernemend en gezegend met genoeg middelen. We zijn 37 jaar

getrouwd, genieten van ons leven met elkaar, de familie, de buitenwereld van voetballen tot concerten. Ik ben een planner. Wil ik reizen, dan organiseer ik dat en klaar”. Lees je? “Boeken lees ik alleen in de vakantie. Vooral biografieën over Joodse families; zoals de Reichmann’s, maar ook grote zakenlieden zoals Watson, Mc Donald”. Waarom? “Ik leer hoe mensen hun doelen bereiken. Ik haal er wijsheid uit. Ik lees ook pulp en wat iedereen leest b.v. De Da Vinci Code. Nee, Mulisch lees ik niet en met Arnon Grunberg heb ik ook niks. Leon de Winter soms interessant.”

Wat heb jij met Jodendom? “Ik heb niet op Rosj Pina gezeten. Daar zaten teveel beschadigde kinderen en leraren na de oorlog. Ik zat op een openbare school en ging daarna naar Maimonides. Dat was een zegen. Mijn eigen dochters zijn wel naar Rosj Pina gegaan. Die vonden het er heel fijn. Ons sociale leven bestond ook voor 90% uit Amsterdam-Zuid Joden. Vanaf 1952 aten we bij mij thuis kosjer, maar we waren niet te streng. We deden wel de TV aan en reden met de auto naar Sjoel.Voor mij is Jodendom in de loop van de tijd steeds minder religie en meer traditie geworden. Ik ben tegen Schwarzen, wegens hun intolerantie, tegenover bijvoorbeeld homo’s.

Ik tob niet, want ik laat geen Kritiek op jou? “Heel wat. Arrogant, beter-weter, wil zijn zin doordrijven, recht voor zijn raap, niet ingetogen. Ik tob niet, want ik laat geen problemen liggen. Mensen oordelen vaak zwart wit over mij: vriend of vijand. Ben ik fout dan bied ik mijn excuses aan. Het heeft nog nooit een gulden gekost om sorry te zeggen. Vroeger was ik verlegen. Tot mijn zeventiende moest ik vechten om die verlegenheid te overwinnen Nu heb ik daar helemaal geen last meer van. Op het strand spreek ik gewoon mensen aan om te communiceren. Nee, ik ben niet arrogant, hou niet van kapsones en van ordinair. Naar de miljonairs beurs ga ik niet toe.” Uri is een echte verteller. Er komt een telefoontje tussendoor. “Dag jongen”, zegt Uri beschermend als een vader. Hij hervat zijn verhaal met een korte samenvatting en beantwoordt probleemloos mijn vraag.

problemen liggen Ik geloof wel in G’d. Maar rechtvaardigheid vind ik belangrijker dan het idee over een G’d. Van Liberalen, Reform, sta ik nog verder af dan van de Orthodoxie. Je kunt je wel of niet houden aan ge/verboden van geloof, maar je moet ze niet aanpassen.” Want! “Zonder orthodoxie is er geen toekomst voor het Jodendom. Begin je met een kleine aanpassing, dan wordt het steeds meer en nadien is het een rigoureuze verandering. Dat is het einde.” Israël? “100% voor. Zonder Israël is ons bestaan als Joden verloren. Israël is de garantie voor het voortbestaan van ons volk. Niemand houdt van ons. Daarom is een eigen staat nodig. Ik ben wel een Vrede Nu figuur. We moeten meer handreikingen doen!”

Meer dan Ehoed Barak deed? “Nee, dat was precies goed. Ik ben niet voor een Groot Israël, zoals Likoed wil. Voor een ander Joods Geluid schaam ik me. Dat rücksichtslos afwijzen van het Israël beleid. Je moet je ogen er niet voor sluiten dat het pure antisemitisme, Selbst Hass, is. Ze zagen aan de fundamenten van de staat Israël.” Heel even zwijgt Uri en vervolgt “In Israël ben ik links.” Alijah? “Nee, nooit gemaakt en ik spreek ook geen iwriet. Ik zou gek worden in Israël. Ik ben veel te westers, te Nederlands om me daar prettig te voelen.” Pesach “Ik heb twee orthodoxe zusters en doe seider bij één van hen. Twee seideravonden is me teveel. Matzes vind ik lekker. Pesach is een gezellig feest. Op de Anbiss komen er soms een 40 man bij ons.” Pesach symbool van bevrijding “Ik heb daar van alles mee, maar niet specifiek voor Pesach. Als Joden overal ter wereld vrij zouden kunnen leven, dat zou pas bevrijding zijn. Dat gaan wij niet meer meemaken. Dat is wat ik werkelijk een groot goed zou vinden.” Buiten schijnt de zon. Ik heb het gevoel alsof ik uit een feel-good film kom. Maar wat is het happy end? Uri aan de seider tafel, die in de Hagada leest dat Joden overal ter wereld vrij kunnen leven. Vanaf nu zijn wij de kinderen van de vrijheid. Een droom? Yael Schrijver, www.Mycs.nl

23 Benjamin

Babyboomers ‘Je zal maar Joods zijn’

Vind een geslaagde match bij Jingles!

Jingle?

Kijk op pag. 41 en op www.stichtingjingles.nl

24 Benjamin

Een buitenstaander zou zich achter de oren krabben bij het lezen van bovenstaande tekst. De Joodse babyboomer weet waar het over gaat. Aan mij de eer om op beide babyboomdagen groepen te begeleiden. In dit stukje wil ik me speciaal richten op de workshop: ‘Je zal maar Joods zijn’. Iedere keer ben ik onder de indruk van het feit dat de deelnemers in korte tijd zo vertrouwelijk met elkaar zijn: dat men elkaar deelgenoot maakt van dát wat nooit eerder verteld is, van de schroom en de twijfel over wat Joods zijn eigenlijk voor je betekent, wat Joods zijn is, van onzekerheden. Van het ongemakkelijke gevoel zich te moeten verdedigen voor de politiek van Israël, van het zich terugtrekken uit het gesprek als het over Joodse zaken gaat, van de schuldgevoelens, van de problemen die je in relaties ondervindt, van het jezelf niets toestaan of het niet kunnen genieten, van het gevoel alleen te staan in de niet Joodse buitenwereld en soms zelfs ook (of juist) in de Joodse wereld. Van wie bén ik als Jood en hoor ik er wel bij en waarbij dan en mag ik me wel Joods voelen als ik alleen maar een Joodse vader heb, of hoe staat het als ik als Joodse moeder daar nooit iets aan heb gedaan? Alhoewel niet alle onderwerpen werpen behandeld ervaren de meeste deelnemers het als veilig en fijn om met anderen over dat alles van gedachten te wisselen, de verhalen te horen, bij elkaar te zijn en te ondervinden dat je niet alleen staat. Natuurlijk is ieder mens uniek, maar de ervaring leert dat het met elkaar zijn in de uniciteit, de gedeelde ervaring als Joodse babyboomer, het opgevoed zijn door ouders die de oorlog hebben meegemaakt, vele overeenkomsten heeft en ook vele verschillen, maar dat de verschillen hier begrepen worden. Voor velen is het een start van het sterker staan als Jood in de Joodse-,

zowel als de ‘buitenwereld’. Als groepsbegeleider raakt het me dat juist het herkennen van het verhaal van de ene deelnemer, de andere deelnemer een gevoel van erkenning geeft. Vaak is de behoefte gewekt om langer met elkaar door te praten. Dat kan in de diverse themagespreksgroepen, die JMW biedt en die in de Benjamin staan aangekondigd en omschreven. Bij deze wil ik jullie allemaal bedanken voor het vertrouwen dat jullie in elkaar en in ons als werkers van JMW hebben gesteld. Bedankt Babyboomers! Hester E.Mouwes, groepsmaatschappelijk werker

Belangstelling? Heeft u belangstelling voor een discussie groep van drie bijeenkomsten ‘Je zal maar Joods zijn’. Dan bent u van harte welkom bij JMW, op 7, 14 en 21 mei van 19.00 - 21.00 uur. Informatie en aanmelden bij Marianne Fuchs tel. 020-577 65 77 of mail [email protected] apart opmaken a.u.b.

JMW – ook voor Babyboomers Voor groepen en cursussen zie pag. 26

Ná de Babyboom Bijeenkomsten Het was goed om bij elkaar te zijn en te praten over de onderwerpen die voor alle aanwezigen van belang zijn. Ook de ‘na-babyboom’ op 16 december – georganiseerd voor wie er in oktober niet bij kon zijn of wie niet de workshop van zijn- of haar keuze had kunnen bijwonen – had weer een aangenaam warm-bad gehalte (zie de andere artikelen in deze rubriek). Hoe nu verder? Want één van de doelen van de conferenties was ook te onderzoeken of JMW iets zou kunnen betekenen als er behoefte zou zijn om meer informatie te krijgen over bepaalde onderwerpen, zich verder te verdiepen in één of meerdere thema’s, of er nogmaals met anderen over te praten. In feite hebben de reacties op beide bijeenkomsten JMW alle aanleiding gegeven om plannen te maken over hoe we u verder van dienst kunnen zijn. Als u dit leest, is er inmiddels een bijeenkomst geweest voor degenen die op de conferenties aangegeven hebben meer te willen

weten over het thema ‘groepswonen’ (nou nee, geen communes, die tijd is geweest). Bij voldoende belangstelling kunnen ook bijeenkomsten georganiseerd worden over andere thema’s zoals b.v. ‘levensloop-bestendig wonen’. JMW heeft een lijst van ruim 30 belangstellenden voor het onderwerp ‘wonen in de toekomst’, wie ook belangstelling heeft kan zich aanmelden bij Mirjam Samson: [email protected]. Ook ‘oud worden in je uppie’ was een thema waar veel belangstelling voor bestond. En een groot aantal van degenen die de workshops bijwoonden waren er beslist nog niet over uitgepraat. Voor JMW absoluut een reden om hier aandacht aan te besteden. Wie over dit onderwerp eens (of nog eens) wil praten kan zich aanmelden bij Marianne Fuchs: [email protected].

Voor het thema :’je zal maar Joods zijn’ was eveneens veel belangstelling. Er worden nog drie bijeenkomsten georganiseerd op 7, 14 en 21 mei van 19.00-21.00 uur (zie pagina over groepen) om dieper op het onderwerp in te gaan. Deze bijeenkomsten zijn niet alleen voor babyboomers, maar iedereen kan daar aan meedoen. Informatie en aanmelding: [email protected]. ‘Zingeving’ was een thema waarvoor veel belangstelling bestond en daarbij een onderwerp waar je niet snel over uitgeleerd en uitgepraat bent. JMW bezint zich momenteel op welke wijze het in dit kader iets kan ontwikkelen en aanbieden. U hoort zeker nog van ons wat we bedacht hebben. Babyboomers - JMW blijft ook bij u betrokken! Eva de Baat

Impressie van een deelnemer Zondagmiddag, 16 december, open ramen op de zolderverdieping van De Lairessestraat 145 om een heerlijk zonnetje binnen te laten. Bijna 50 generatiegenoten, man, vrouw, singles en koppels kwamen bijeen om in diverse workshops met elkaar van gedachten te wisselen, ideeën en/of contacten op te doen. Immers, de overeenkomsten van al deze bezoekers bleken groter dan de onderlinge verschillen. De organisatie verwelkomde ons met koffie/thee en lekkers, en na een korte kennismaking verspreidden de deelnemers zich over verschillende workshops.

‘Wonen nu en later’ In ‘Wonen nu en later’ werd, na het voorlezen van een toepasselijk gedicht, geïnventariseerd wat er zoal aan wensen leeft. Een vragenlijst gaf een ieder de ruimte om eigen woonwensen voor de toekomst in beeld te brengen. Overigens jammer, dat er later niets met die lijsten werd gedaan. Wel werd nuttige informatie door de ‘leiding’ verstrekt over diverse woonvormen en werden websites genoemd voor verdere oriëntatie. Een vervolgbijeenkomst lijkt mij zeer nuttig om te praten over datgene wat de deelnemers met alle mogelijke informatie hebben gedaan. Dat kennelijk veel mensen, juist in deze leeftijdsgroep, al bezig zijn met hun toekomstige woonmogelijkheden,

geeft de behoefte aan dergelijke bijeenkomsten duidelijk aan. ‘Oud worden in je uppie’ De workshop ‘Oud worden in je uppie’ werd door samenvoeging van twee groepen door de grootte ietwat chaotisch. Toch bleek dat het merendeel vooral in het ‘in je uppie’ het grootste probleem zag. Citaat van een van de deelnemers: “Ik loop soms in het bos tegen bomen te lullen!”. Nuttige tips over (sociale) netwerken en vooral bezig en betrokken blijven bleken belangrijk vooral voor de wat meer ingetogen deelnemers. Ook in deze groep werd gepleit voor herhaling. Rita B. Vromen, deelnemer 25 Benjamin

Groepen en cursussen JMW Voor informatie over groepen en cursussen kunt u terecht bij Marianne Fuchs 020-577 65 77 [email protected] Opgave kan via de antwoordbon. Met uitzondering van de cursussen Joodse Cultuur en ‘Wie schrijft die blijft’, vindt vooraf een kennismakingsgesprek plaats.

NIEUW Je zal maar Joods zijn! – Drie bijeenkomsten over alle plussen en minnen van Joods zijn – Voor de een is het Joods zijn met de paplepel ingegoten, voor de ander is het een nieuwe ervaring. Voor de één horen vaderjoden erbij, voor de ander niet. Voor de een is Joods zijn alleen maar verbonden met de oorlog, voor de ander heeft het een spirituele invloed op het leven. De een heeft last van vervelende opmerkingen over Joden, de ander heeft nog nooit zo iets meegemaakt. Kortom een scala van persoonlijke ervaringen, die we met elkaar bespreken en uitdiepen. Waar komen deze gevoelens vandaan, hebben we er last van, kunnen we ze veranderen en hoe ervaren anderen het? Hoe belangrijk is het Joods zijn nu in je leven? Wat betekenen de Joodse cultuur en traditie voor jou? Maak samen de balans op en overwin je onzekerheden en dilemma’s. Flyer op aanvraag. Wanneer: 7, 14 en 21 mei 2008, van 19.00-21.00 uur Waar: JMW, de Lairessestraat 145, Amsterdam Kosten: € 15,Cursus Joodse cultuur in één dag In het voor- en najaar zal er weer een cursus Joodse cultuur in één dag starten. Deze cursus is voor beginners en toegankelijk voor iedereen met een Joodse achtergrond en eventuele partners. Informatie Mirjam Samson 020-577 65 66 of e-mail [email protected] Van je familie moet je het hebben – of niet…. – Drie gespreksbijeenkomsten over familierelaties – Vrienden kies je, familie heb je. Familierelaties zijn relaties met een geschiedenis. De relaties binnen de familie zijn de meest eigene die we

26 Benjamin

hebben en tegelijkertijd niet zelden de meest gecompliceerde. Soms blijkt het contact met de familie moeizaam te zijn, of zelfs tijdelijk verbroken. Pogingen om in gesprek te komen lopen vast, het lijkt wel of er een andere taal wordt gesproken. Bij JMW horen we deze verhalen regelmatig. Tijdens deze bijeenkomsten kun je je verhaal kwijt en horen hoe anderen omgaan met hun ervaringen. Je kunt elkaar vertellen waar het misloopt, waar het stokt en door het uitwisselen van ervaringen kun je nieuwe mogelijkheden ontdekken om het gesprek aan te gaan of eventuele onmogelijkheden leren accepteren. Bij voldoende deelname worden deze drie bijeenkomsten overal in het land georganiseerd. Start 19 september. Kosten € 15,Wie schrijft die blijft Je wilde altijd al schrijven, maar je komt er niet toe. Onder begeleiding en met afgebakende opdrachten schrijven we over dingen die ons bezighouden. We lezen elkaar voor en krijgen reacties op onze teksten. Schrijftalent is niet nodig! Er zijn nog een paar plaatsen open. Tien bijeenkomsten. Kosten € 50,-, flyer op aanvraag Joods, maar christelijk opgevoed Als je een Joodse achtergrond hebt, maar je bent christelijk opgevoed, hoe hervind je dan de juiste balans? Welke gevolgen heeft het voor je familie? Hoe hebben anderen dit ervaren? Misschien trokken in het verleden beide kanten je en ben je nu op een ander spoor. In deze gespreksgroep wordt de invloed van je achtergrond helder en kan je de keuze maken die bij je past. Flyer op aanvraag. Vijf bijeenkomsten. Kosten: € 25,-

[email protected]

i.s.m. Sinai Centrum Kind in de oorlog De oorlog ligt 60 jaar achter ons. Toch blijft bij de kinderen ‘van toen’ de oorlog als een soort cactus van binnen steken. Kennissen en soms ook goede vrienden kijken je vreemd aan als je probeert iets over je achtergrond te vertellen. Als je de oorlog als kind hebt meegemaakt kun je nu nog plotseling opkomende gevoelens van eenzaamheid en onveiligheid, of het gemis van dierbaren voelen. Is dit herkenbaar? In deze groep wissel je ervaringen uit en vind je ondersteuning. Twaalf bijeenkomsten, tweewekelijks. Kosten € 60,- Flyer op aanvraag. Gespreksgroep na-oorlogse generatie Hoe kun je last hebben van de oorlog, als je deze niet zelf heb meegemaakt? Toch droom je er soms over. Je hebt vragen over de relatie met je ouders, over je Joods zijn, over het aangaan van intieme bindingen en nog veel meer. In deze groep kun je in gesprek met anderen tot nieuwe inzichten komen. Twaalf bijeenkomsten, tweewekelijks. Kosten € 60,- Flyer op aanvraag.

Omgaan met dementie – Ondersteuningsgroep voor partners, familieleden en andere naastbetrokkenen bij dementerende ouderen – Het is vaak heel moeilijk om te accepteren dat iemand, om wie je veel geeft, geestelijk aftakelt, zich niet meer verzorgt en bijna onherkenbaar verandert. Dit kan bij de naastbetrokkenen leiden tot gevoelens van machteloosheid en verdriet, angst voor de toekomst en schaamte tegenover de omgeving. De zorg voor een dementerende kan ook een grote psychische en fysieke belasting vormen, zodat je minder tijd hebt voor ontspanning en sociale contacten. Voor naastbetrokkenen van dementerende ouderen organiseert het preventieteam van JMW en Sinai Ambulant een ondersteuningsgroep met als doel: • Uitwisselen van ervaringen • Informatie krijgen over het proces van dementeren • Tips geven en krijgen voor het oplossen van praktische problemen Start dit najaar. Vijf bijeenkomsten en één terugkombijeenkomst, tweewekelijks.Flyer op aanvraag. Kosten € 30,- Informatie en aanmelding Marianne Fuchs tel. 020-577 65 77, e-mail [email protected]

Zin in vriendschap! – Cursus voor vrouwen boven de 55 jaar, Amsterdam – Met een vriendin kun je lachen en huilen, kun je een intimiteit bespreken en afspraken maken, op stap gaan, een film zien. Een aantal vrouwen vraagt zich af waar ze zijn gebleven. Heb ik wel voldoende aandacht aan hen geschonken? Had ik het te druk met mijn werk, mijn gezin? Ben ik te kritisch geweest? In de ‘Vriendschapscursus’ kun je ontdekken wat vriendschap voor jou betekent. Ter sprake komt hoe je omgaat met conflicten en teleurstellingen in vriendschappen en hoe je nieuwe contacten legt. Flyer op aanvraag. Twaalf bijeenkomsten van 2 uur. Kosten € 50,-. Informatie over cursus Amsterdam Marianne Fuchs 020-577 65 77, e-mail [email protected], of Marja Schraal 020-301 37 30

Deelnemer aan het woord

Afgelopen najaar volgde ik een vriendschapscursus, georganiseerd vanuit een samenwerking tussen JMW en Sinai Ambulant. Samen met een groep vrouwen probeerden we er achter te komen wat vriendschap voor ons betekent. Waar zijn we in het verleden te kort geschoten of de fout in gegaan. Wat hebben we goed gedaan, maar werd de vriendschap niets omdat er van de andere kant

geen initiatief kwam. Wat mij gedurende de cursus duidelijk werd was dat je goed in en naar jezelf moet kijken. Wat verwacht ik van vriendschappen, wat heb ik te bieden, stel ik niet te hoge eisen. Kan ik aan de verwachtingen van de ander voldoen? Af en toe was het best wel confronterend en er werd ook wel een traantje gelaten. Maar over het

algemeen waren we allen aan het eind van de cursus tevreden over het inzicht dat we hadden gekregen. De begeleiding was prettig en het materiaal/huiswerk dat we meekregen opende mijn ogen. Een cursus die ik kan aanraden!!! Sara Engers, deelnemer van de ‘Vriendschapscursus’ aan het woord

27 Benjamin

75-Plus Be n

i ja m

n ‘Vergeten zijn jullie niet, en nooit zullen jullie vergeten worden’

Voor slechtzienden Verheugt u zich ook altijd op de Benjamin, maar laat uw zicht u steeds meer in de steek? Neem dan nu een abonnement op de ‘Gesproken-Benjamin’. Wordt aangeleverd op cd. Aanmelden via de antwoordbon, achterzijde Benjamin.

28 Benjamin

Polenreis 2007 Afgelopen november heeft JMW, mijn werkgever, mij in staat gesteld deel te nemen aan de jaarlijkse Polenreis van het Auschwitz-Comité. In het begin heb ik nogal getwijfeld over mijn deelname, ik ben niet Joods en heb geen familieleden en/of andere dierbaren verloren in de concentratiekampen. Ik ben meegegaan omdat ik het heel belangrijk vind dat de, in mijn ogen grootste misdaad uit de geschiedenis van de mensheid, nooit en te nimmer vergeten mag worden. Onze groep bestond uit 92 personen en het eerste reisdoel was Auschwitz. Een bedrieglijk klein en onschuldig lijkend kamp maar waar je loopt op plaatsen waar de meest afschuwelijke gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. De beklemming als je onder de beruchte boog met ‘Arbeit Macht Frei’ loopt, de lugubere gaskamer, de executiemuur. Hier vond ook, in het Israëlisch Paviljoen, de eerste herdenkingsbijeenkomst plaats, een

zeer bijzondere en emotionele gebeurtenis. Vervolgens gingen we naar Birkenau, een enorme ijzig koude vlakte waar de omvang van de vernietiging van de Joden voor het eerst begint door te dringen en waarbij ik alleen maar verbijstering, ongeloof, woede voelde. Daarna voerde de reis naar het oosten van Polen, naar Majdanek en Sobibor. Majdanek, met z’n talloze barakken en wachttorens, gebouwd vlakbij de bewoonde wereld, dat eerst als concentratiekamp dienst deed maar al gauw een massavernietigingskamp werd. De herdenkingsdienst bij de enorme as- heuvel. En dan als laatste Sobibor, een letterlijk doodse plaats aan het einde van de wereld. Er is niets meer van over, alleen het perron vanwaar de daar aangevoerde Joden hun laatste gang maakten. Misschien maakt het daarom zo’n verpletterende indruk, het lijkt een

Ingezonden gedicht

plek waar alle leven (voorgoed) uit verdwenen is. Ook hier werd weer een herdenking gehouden, waarbij de woorden van de rabbijn Sonny Herman, die net als in Majdanek, de as-heuvel toesprak en eindigde met: “Vergeten zijn jullie niet, en nooit zullen jullie vergeten worden” een onuitwisbare indruk hebben gemaakt. Ik zal deze woorden en deze reis dan ook nooit vergeten. Verder heb ik nog regelmatig aan de woorden van een collega moeten denken, die vroeg, toen ik weer op mijn werk kwam, of ik er geen spijt van had dat ik meegegaan was, omdat je wel héél erg dichtbij het ultieme kwaad komt. Ik antwoordde toen van niet maar later wist ik het niet meer zo zeker.

van deze reis was dat er naast alle ellende die je ziet, er toch ook heel veel tijd was voor gezelligheid, in de bus op de hotelkamer, in de kroegjes van Lublin waar vele gesprekken, serieus en minder serieus gevoerd werden en waar we ook de grootste lol hadden af en toe. Rest mij verder nog het Auschwitz-Comité een groot compliment te geven voor de geweldige wijze waarop deze reis georganiseerd is. Alles was tot in de puntjes verzorgd en geregeld, zodat wij al onze energie konden besteden aan wat we zagen, meemaakten en aan alle emoties en indrukken die we opdeden. Jaap Kos, JMW, Afdeling thuiszorg

Vandaag de dag Spuugt de poëzie de dichter uit Vanwege verbruikte krantwoorden Betreffende harteloze gelegenheidspraat Obsessieve naar zichzelf ruikende kromputer Praat van een onpersoon die meespreekt Die aan de ware tijd voorbij gaat Die de aardse ploeteraar met plant en dier vergat Specialist in virtueel tijd doden Een verwilderd gedicht over liefde In een fout tijdsmoment van geen tijd geen tijd... Het wereld nieuws aan te schreeuwen Met een niet bestuurbare keel. Leven en dood uit te persen tegen contante betaling Psychologies mensenharten masseren Vanwege ontbrekende schoonheid In het door ratten aangevreten mensbeeld Maar poëzie bewaakt niet Die beschrijft uit zichzelf het ondragelijk Verdriets gezicht van de 20ste eeuw Met megapixels het geheugenmanco fotograferend Voor een edel mens zijn die van niets weet Die levenslang herhaalt om te herhalen In een multinationale economie die als laatste religie Onophoudelijk liefde bezingt op elektronische gitaren E. Lorsch, kuntschilder – schrijft gedichten vanuit zijn oorlogsherinneringen en het heden

Ik heb me een hele tijd erg onbestemd en bedrukt gevoeld, maar spijt heb ik zeker niet, hoewel ik het nog wel een plaats moet geven. Verder is het ook zo dat een zeker niet onbelangrijk aspect 29 Benjamin

75-Plus JMW voor u • Voor groepen en cursussen zie pag. 26 • Als u meer wilt weten over wat JMW u zou kunnen bieden op het gebied van Thuiszorg dan kunt u contact met ons opnemen via www.joodswelzijn.nl of 020-557 76 511

Tot uw Dienst! Na de zomer start Beth Simcha met een nieuwe service: ‘Tot Uw Dienst’. U kunt, tegen betaling, (à ± €10,- per uur) gebruik maken van mensen die bij u thuis helpen met: kleine klusjes in huis, boodschappen, koken en/of de verzorging van uw huisdier. Voor wat voor zaken zou u een beroep willen doen op deze dienst? Bel of mail Greta Tsao 020-577 65 88 of [email protected]

Vrijwilligers gezocht Vrijwilligers gezocht in Breda en omgeving. Neem contact op met Mirjam Samson [email protected]

Boeken tip: Vijfendertig tranen Gedichtenbundel van Ida Vos met CD Ida Vos (1931-2006) schreef de gedichtenbundel Vijfendertig tranen na jaren van zwijgen. De vijfendertig tranen verwijzen naar vijfendertig Joodse kinderen die met elkaar in één klas hebben gezeten. Slechts vier van hen overleefden de oorlog. Eén van die vier kinderen was Ida Vos. Lange tijd was de bundel niet meer verkrijgbaar. Het Herinneringscentrum Kamp Westerbork heeft nu een nieuwe en bijzondere uitgave gemaakt: een leesen luisterboek. In korte gedichten gaf Ida Vos op ingetogen wijze een beklemmend beeld van het drama van

de Jodenvervolging. Kort voor haar dood werden de gedichten door haar ingesproken. De Shtetl Band Amsterdam, waarin haar zoon Bert speelt, zorgde voor een bijzondere muzikale omlijsting. De bundel Vijfendertig tranen is nu opnieuw uitgegeven met als extra de CD met deze unieke opnamen. De verkoopprijs van het boek bedraagt € 14,95. Portokosten worden in rekening gebracht. De gedichtenbundel Vijfendertig tranen (inclusief CD) kunt u bestellen bij het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. www.kampwesterbork.nl

Zilveren speldje voor jubilerende vrijwilligers De dertiende landelijke vrijwilligersdag was anders dan alle andere landelijke dagen. Op zondag 11 november 2007 vierden we n.l. het 30-jarig jubileum van onze vrijwilligersorganisatie. Dit keer op locatie de Observant in Amersfoort met diverse workshops, lekker eten en cabaret. In feite was er sprake van een dubbel jubileum. Zo’n 30 vrijwilligers (van de in totaal 180) die 10 jaar of langer voor JMW werken ontvingen een zilveren

speldje in de vorm van een boompje. Het vrijwilligerswerk bij JMW bloeit, ook anno 2008! We kunnen dan ook nog steeds vrijwilligers gebruiken, met name voor vriendschappelijk huisbezoek en vervoer in Amsterdam. Mocht u geïnteresseerd zijn neemt u dan contact op met Liesbeth de Vries: tel. 020-577 65 77 of [email protected]

Senioren en Veiligheid Donderdag 15 mei, 15:00 uur, organiseren uw buurtregisseurs van Politie een bijeenkomst met het thema ‘Senioren en Veiligheid’. De bijeenkomst vindt plaats in Beth Shalom. U krijgt een presentatie met daarin actuele zaken die uw veiligheid aangaan.

30 Benjamin

Tips over oplichters aan huis, smoezen, zakkenrollers, veilig pinnen enzovoort. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen. Wij nodigen

u van harte uit om deze bijeenkomst bij te wonen. Na afloop kunt u bij Nesjomelet eten, € 9,-, hiervoor kunt u zich opgeven, via telefoonnummer: 020-577 65 88, e-mail [email protected]

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

WERKEN IN DE Behandelen en begeleiden met een Joodse identiteit Geestelijke Gezondheidszorg Specialist in psychotraumabehandeling Wonen, leren en werken met een verstandelijke handicap

THUISZORG MET SCHOOLGAANDE KINDEREN

Op deze drie sporen zal het Sinai Centrum zich profileren. Met hoofdvestiginqen in Amstelveen én Amersfoort en diverse regionale vestigingen in heel Nederland. De Joodse doelgroep is en blijft de primaire doelgroep van het Sinai Centrum. Door de jarenlange ervaring in het werken met de Joodse doelgroep hebben wij expertise opgebouwd in de behandeling van psychotrauma tengevolge van oorlog, geweld en verlies. Deze expertise bieden wij ook aan niet-Joodse cliënten aan, die een beroep op ons doen. Voor mensen met een verstandelijke handicap bieden wij een modern programma waar voor ieder mens ongeacht zijn of haar handicap persoonlijke ontwikkeling én een zinvolle werkplek wordt gerealiseerd. Daarbij maken wij o.a. gebruik van de Feuersteinmethode. De nieuwe hoofdlocatie van het Sinai Centrum is per 17 april 2008 gevestigd te Amstelveen. Adres: Laan van de Helende Meesters 2, Postbus 2063, 1180 EB Amstelveen Tel 020-545 7200, E-mail [email protected] Per 17 april is ook onze website vernieuwd! Ga naar www.sinai.nl

Werkzaamheden Hulp bij verzorging, óók in de avonden en weekenden, of huishoudelijk werk voor onze cliënten. Flexibele werktijden Wij houden rekening met schooltijden en schoolvakanties. Werken moet leuk zijn Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat werken voor JMW leuk is. Interesse Bel Jolan Toff, of Jaap Kos op 020-577 65 11. CV met motivatie kun je sturen naar [email protected] De zorgcoördinator van Joods Nederland

www.joodswelzijn.nl

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

WAT IS NU GEZOND? Vraag het Martijn Katan! Is een broodje kroket gezonder dan een broodje kaas? Matzes met Pesach, slecht voor je gezondheid? Waarom is blijvend afvallen zo moeilijk?

Fabels en feiten over voeding

Een avond met Martijn Katan, hoogleraar voedingsleer en een van de meest geciteerde voedingsonderzoekers ter wereld.

Dinsdag 8 april 20.00 uur in Nesjomelet, Kastelenstraat 84, Amsterdam Entree € 5,- incl. koffie/thee en traditionele bolus Aanmelden: [email protected] of JMW tel. 020-577 65 77

www.joodswelzijn.nl 31 Benjamin

31

Tsavton

JMW-Samenlevingsopbouw De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam tel. 020-577 65 77 fax 020-577 65 00 E-mail: [email protected] www.joodswelzijn.nl

32 Benjamin

Tsavta April 2008, jaargang 10, nr. 42

33 Benjamin

Cultuur Regionale & Educatie Muziek De Pianist Van april t/m 4 mei nog te zien op bijna 20 verschillende plaatsen in Nederland. De Pianist, naar het gelijknamige boek van Wladyslaw Szpilman, vertelt zijn intrigerende en boeiende ooggetuigenverslag van overleven in het Getto van Warschau. Edwin de Vries verbeeldt samen met een concertpianist de waargebeurde geschiedenis van de Pools-Joodse pianist en componist. De muziek van Chopin vormt een belangrijk bestanddeel van de voorstelling. Tijdens de tournee wordt de muziek wisselend uitgevoerd door de Nederlandse pianist Yoran Ish-Hurwitz of de Russische pianist Mikhaïl Rudy. Voor meer Informatie, en de speellijst zie: www.depianist.info, reserveren tel. 0900-9203 Internationaal Joodse Muziek Festival, Amsterdam. 9 t/m 12 mei. Geheel vernieuwd festival met een nieuwe locatie en Ken Gould als nieuwe directeur zal twee belangrijke onderdelen kennen: een driedaags Concours Joodse Muziek, en een slotconcert met de Grammy Awardwinnaars The Klezmatics. Joodse en niet-Joodse deelnemers uit alle landen zijn welkom, mits 16 jaar of ouder. Locatie: Amsterdams Muziekgebouw aan ‘t IJ. Informatie en aanmeldingen [email protected] of www.ijmf.org Klezmer in Vredenburg 29 mei, 20:00 uur, Kharov Klezmer Band, laatste concert uit de serie klezmerconcerten Informatie en kaartverkoop tel. 030-231 45 44

34 Benjamin

Muziek in de Delftse Synagoge 20 april, Lloica Czackis met Tangele, het ontmoetingspunt tussen het Jiddische lied en de tango. 18 mei Klezmerband Mazzeltov en Rolinha Kross. Hartverwarmende muziek door vier mannen en twee vrouwen. Kosten volwassenen € 10,00 kinderen en CJP € 5,00. Informatie www.synagogedelft.nl reserveren 06-189 916 56

Concert Jiddisj Koor Hejmisj Zain 1 juni, 15.00 uur, m.m.v. Bart Lelivelt, accordeon en Joris van Beek, viool. Locatie: Amstelkerk, Amstelveld 10 te Amsterdam. Reserveringen: tel. 035-694 06 18, of [email protected] Noa 18 oktober, Groningen, Oosterpoort 19 oktober, Eindhoven, Muziekcentrum Frits Philips 20 oktober, Amsterdam, Carré Informatie en reservering: tel. 0900-300 12 50, www.mojo.nl

Festivals Mazzeltov 60 Tour 2008 8 mei t/m 4 juni, de 12-Provinciën Tour, door Christenen voor Israël, concerten in Amersfoort, Eindhoven, Maastricht, Apeldoorn, Hoogeveen, Drachten, Zwolle, Wildervank, Den Haag, Urk, Goes, Dordrecht, Haarlem en in het Concertgebouw in Amsterdam. Concerten o.a. gegeven door het Hineni Symfonie Orkest. Zie voor meer infomatie en programma: www.christenenvoorisrael.nl of bel 033-245 88 24

Internationaal Jiddisch Festival, Leeuwarden 15 tot 20 april: Het eerste Internationale Jiddische Festival, met als thema ‘Friling, een nieuwe Jiddische lente’, belicht diverse aspecten van de Jiddische cultuur en laat mensen kennismaken met de rijkdom van taal, muziek, film, literatuur en geschiedenis. Concerten, muziekworkshops, gegeven door internationaal bekende en gerenommeerde docenten, een Jiddische taalworkshop voor beginners, lezingen, tentoonstellingen, filmprogramma, een wandeltocht

door de stad en jam-sessies in café’s in de stad maken het festival programma compleet! Het festival is een initiatief van Het Fries historisch en letterkundig centrum Tresoar. De aanleiding is een erfenis van 3000 Hebreeuwse boeken. De erfenis is van de in 1990 overleden Amsterdamse hoogleraar Leo Fuks als dank voor zijn onderduikperiode in Friesland. De in 1908 geboren Fuks was hoogleraar Hebreeuwse en Jiddische cultuur aan de Universiteit van Amsterdam. Meer info: www.jiddischfestivalleeuwarden.nl

Joods Historisch Museum, Amsterdam 27 juni t/m begin december Hendrik Werkman, de Blauwe Schuit Hendrik Nicolaas Werkman (1882-1945) behoort tot de belangrijkste grafische kunstenaars van Nederland. In de Tweede Wereldoorlog maakte Werkman voor een kleine kring van vrienden, ‘de Blauwe Schuit’, clandestiene druksels. Het Stedelijk Museum organiseert vrijwel gelijktijdig in het Van Gogh Museum een overzichtstentoonstelling van Werkman.

7 maart t/m 8 juni Kurt Lubinski, fotograaf in exil De Duitse emigrantenfotograaf Kurt Lubinski (1899-1969) is tegenwoordig vrijwel onbekend, maar in de jaren twintig en dertig was hij een succesvolle fotojournalist. Aanvankelijk in Duitsland, maar later ook in Nederland vestigde hij vooral met zijn reisreportages de aandacht op zich. 7 juni t/m begin december Israël in hedendaagse fotografie en videokunst Naast documentaire foto’s en video’s, benadrukken de kunstenaars hun persoonlijke visie op wat men in Israël vaak ‘de situatie’ noemt op indringende, confronterende en soms poëtische manier. Allen geven op hun eigen manier gestalte aan een diepgewortelde hoop op vrede. 7 maart t/m 8 juni Superhelden en sjlemielen Een tentoonstelling over Joodse herinnering in de stripkunst met stripverhalen en beeldromans van

Joodse stripkunstenaars. Helden en antihelden van ondermeer Will Eisner, Joe Kubert, Ben Katchor en Rutu Modan, die ieder op hun eigen wijze het Joodse verleden, maar ook de humor van stripauteurs kenschetsen.

Het Joods Historisch Museum participeert in de ‘Museum Plus Bus’, en biedt daarmee een arrangement aan ouderen die niet zelf een museum willen of kunnen bezoeken. Informatie: www.museumplusbus.nl Informatie Joods Historisch Museum tel. 020-531 03 10, of www.jhm.nl

35 Benjamin

Cultuur Regionale & Educatie Tentoonstellingen Verzetsmuseum Amsterdam Verlengd tot 18 mei: Kindertentoonstelling ‘De ontdekking’ Jeroen zoekt bij zijn oma op zolder naar dingen om te verkopen op Koninginnedag. Tussen de rommel vindt hij spullen uit de oorlog. Hij ontdekt wat er tijdens de Tweede Wereldoorlog in zijn familie is gebeurd.

Museum Beelden aan Zee tot en met 25 mei ‘Territorial Bodies’, hedendaagse beeldhouwkunst uit Israël. Harteveltstraat 1, 2586 EL Den Haag, tel 070-358 58 57, dinsdag - zondag 11:00-17:00 uur. Voor meer info: [email protected] of www.territorialbodies.nl

Hannie Schaft ‘Drie meiden in verzet. Hannie Schaft en de zusjes Oversteegen’ 18 april t/m 7 december. Geopend 17 april om 17.30 uur door Prof. Dr. Marjan Schwegman, directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie. Bijna iedereen kent de naam van Hannie Schaft, bekend als het ‘Meisje met het rode haar’, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog vanwege verzet tegen de Duitse bezetters werd doodgeschoten. Weinigen kennen de naam van Truus en Freddie Oversteegen, de zusjes met wie Hannie intensief samenwerkte in het verzet. Drie meiden in verzet. Hannie Schaft en de zusjes Oversteegen vertelt het verhaal van drie bijzondere vrouwen.

Verzetsmuseum Friesland 12, 13 april: Week(end) van de Tweede Wereldoorlog, Een breed scala aan activiteiten rond de herdenking van 4 en 5 mei in het Verzetsmuseum.

4 mei Nationale Dodenherdenking, 19.30-21.30 uur. Gratis avondopenstelling ter gelegenheid van de Nationale Dodenherdenking Informatie: www.verzetsmuseum.org De Hollandsche Schouwburg t/m 18 mei, De Ontdekking. Van strip tot werkelijkheid. Exposities n.a.v. de stripboeken De Ontdekking en De Zoektocht. Plantage Middenlaan 24, Amsterdam. Dagelijks van 11:00-16:00 uur. Informatie: www.hollandscheschouwburg.nl, tel. 020-531 03 40

36 Benjamin

13 april t/m 31 augustus: ‘Getekend’, tekeningen ter herinnering aan de oorlogsjaren. Turfmarkt 11, Leeuwarden, tel. 058-255 55 00, dinsdag - zondag 11:00-17:00 uur Voor meer informatie: www.verzetsmuseum.nl

Herdenkingen Herdenking Kamp Amersfoort 19 april, 14:00 uur, Monument de Stenen Man, voormalig Kamp Amersfoort, Loes van Overeemlaan 19, 3832 RZ Leusden. Ravensbrück Herdenking, (Comité Vrouwenconcentratiekamp Ravensbrück) 20 april, 11:00 uur, ontvangst in Stage Entertainment, Museumplein; 12:00 uur tocht naar Monument van de Vrouwen aan het Museumplein, Amsterdam, aldaar herdenking. Inlichtingen: [email protected] Dachau Herdenking, (Vriendenkring Oud-Dachau) 26 april, 12:00-13:00 uur Nationaal Dachaumonument, Amsterdamse Bos, Amstelveen. Inlichtingen: www.dachau.nl, [email protected]

Jom Hasjoa Herdenking 1 mei, 16:00 uur in de Hollandsche Schouwburg, Plantage Middenlaan 24, Amsterdam Dodenherdenking Vught 4 mei, 14:00 uur, Kampterrein Nationaal Monument Kamp Vught, Lunettenlaan 600, Vught Inlichtingen: www.nmkampvught.nl, [email protected] Nationale Herdenking (Nationaal Comité 4 en 5 mei) 4 mei, 18:45 uur, Herdenkingsbijeenkomst in de Nieuwe Kerk, Amsterdam, rechtstreeks verslag op Nederland 2 en Radio 1. 19:45-20:00 uur Herdenking, Nationaal Monument op de Dam, Amsterdam. Rechtstreeks uitgezonden door de NOS. tot 21:45 uur Defilé. Inlichtingen: www.4en5mei.nl, [email protected] Dodenherdenking Ereveld Loenen (Oorlogsgravenstichting) 4 mei, 20:00 uur, Ereveld Loenen, Groenendaalseweg 64, Loenen Inlichtingen: Oorlogsgravenstichting tel. 070-313 10 94 Dodenherdenking Ereveld Grebbeberg 4 mei, 20:00 uur, Militair Ereveld Grebbeberg, Grebbeweg 123, Rhenen Bevrijdingsevenement Wageningen 4 mei, va 19:00 uur, Herdenking, Stille Tocht, Herdenkingsconcert 5 mei, 10:00-24:00 uur, Bevrijdingsvuurestafette, Vrijheidsdefilé, Bevrijdingsfestival met ca. 20 podia Inlichtingen: Comité 4 en 5 mei, www.4en5meiwageningen.nl

Herdenking kindertransporten Vught 08 juni, 12:00 uur Nationaal Monument Kamp Vught, Lunettenlaan 600, Vught Inlichtingen: [email protected], www.nmkampvught.nl Herdenkingsreis naar Mauthausen (Stichting Vriendenkring Mauthausen) 15 t/m 19 mei, 5-Daagse reis per trein en bus i.v.m de Herdenking bevrijding KZ Mauthausen. Kosten per persoon: € 475,- o.b.v. 2-pers.kamer, € 525,- o.b.v. 1-pers. kamer. Inlichtingen: [email protected] Synagoge bezichtiging en activiteiten

Esnoga Amsterdam 28 april, 20:00 uur: Bijzondere viering van het 60-jarig bestaan van de Staat Israël, met opperrabijn van Israël, Rav Jona Metzger en Chazzan Israël Rand, Oppervoorzanger van de Grote Synagoge in Ramat Gan en de 2 koren ASK en Santo Servicio. Israëlisch buitenbuffet en live muziek na afloop. Informatie en aanmelding: NederlandsIsraëlitisch Kerkgenootschap en het Portugees-Israëlitisch Kerkgenootschap, Mr. Visserplein 3, Amsterdam, [email protected] Synagoge Groningen De Stichting Folkingestraat Synagoge Groningen organiseert ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan een lezingenserie, een expositie en een concert. Informatie: tel. 050-301 10 73, [email protected] of www.synagogegroningen.nl

Synagoge Zutphen & Apeldoorn Iedere vrijdag (behalve als het een Joodse feestdag is) van 11.00 tot 16.00 uur. Of op afspraak op een andere dag van de week. De Synagoge in Apeldoorn kan ook, op afspraak, bezichtigd worden. Locatie: Dieserstraat 11, Zutphen Informatie: tel. 0575-542 315, [email protected] Synagoge Enschede Iedere zondag en woensdag van 11.00-17.00 uur. Locatie: Prinsestraat 18, Enschede. Voor evenementen programma zie: www.synagoge-enschede.nl Informatie en aanmelding: tel. 053-432 45 07, fax 053-432 91 34 [email protected] Synagoge Delft Locatie: Koornmarkt 12, Delft Informatie: tel. 015-256 33 71, 015-219 06 60, [email protected] www.synagogedelft.nl Synagoge Weesp Locatie: Nieuwstraat 3, Weesp Informatie: [email protected]

Lezingen Academische lezingencyclus Toprabbijnen en andere Joodse Denkers. Utrecht, 3 april, 22 mei, 11 september, 13 november en 18 december – 14:30 tot 17:00 uur. Locatie: Boothzaal, Heidelberglaan 3, Universiteitscomplex De Uithof, Utrecht. Informatie en aanmelding: tel. 030-253 18 82, 030-253 29 28, [email protected]

37 Benjamin

Op zoek Zoeklicht Oproep Is uw Benjamin ook zo fotogeniek, stuur ons een leuke foto en wellicht staat uw Benjamin straks op de cover van onze Benjamin.

Wie weet meer over mevrouw Leverpoll-Calff? Ik ben op zoek naar informatie over mevrouw Leverpoll-Calff, geboren tussen 1911 en 1916 uit een huwelijk tussen Simon Calff en Regina Tak. Zij is de halfzuster van mijn moeder Margaretha Elly Sanders-Calff. Mevrouw Leverpoll-Calff is na de oorlog enige jaren opgenomen geweest in de psychiatrische inrichting ‘Het Groot Graffel’ te Warnsveld. Na het overlijden van mijn ouders heb ik een brief gericht aan mijn moeder van haar behandelaar gevonden, waaruit blijkt dat ook mijn moeder naar haar op zoek was. Tevens vond ik hierbij een foto van haar die genomen is door fotograaf Zeylemaker te Zutphen. Ik zou heel graag wat meer informatie over haar willen hebben. Ik wist niet eens dat mijn moeder een halfzuster had. Bij voorbaat hartelijk bedankt voor de te nemen moeite! Simone Sanders, Georgebos 50, 1974 LJ IJmuiden of [email protected]

Oma’s en opa’s gezocht Welke opa vindt het leuk om zo nu en dan met een kindje van Israëlische ouders op stap te gaan, leuke dingen te doen of samen Joodse feestdagen te vieren. Het gaat om kinderen in Nederland, waarvan de eigen grootouders in Israël wonen. Dat is jammer en om dat gemis te verzachten zijn wij op zoek naar opa’s (al dan niet samen met een oma) die een kindje willen ‘adopteren’. Zowel in Amsterdam als in Zutphen zijn we nog op zoek.

38 Benjamin

Voor meer Informatie: Irene Hirsch, 020-577 65 88, [email protected], Tzippy Harmsen, 020-577 65 77, [email protected] (maandag en dinsdag), Madelon Bino 020-540 01 23, [email protected]

Isaak ’Sjaak’ Sealtiel Ik ben op zoek naar mensen die mijn vader Isaak, ‘Sjaak’, Sealtiel hebben gekend. Hij was kleermaker van beroep en had zijn atelier op de Nieuwe Prinsengracht 68 III, te Amsterdam. Hij was getrouwd met mijn moeder Theodora (Doortje) Leon in juni 1938 en ze zijn beide op 25-jarige leeftijd vermoord. Ik ben enig kind uit dit huwelijk. Voor dit huwelijk was hij in 1936 verloofd met Rachel de Vries die op de Oudeschans in Amsterdam woonde. Als er iemand is, die een foto van mijn vader heeft of een foto van hem met Rachel tijdens de verloving, dan zou ik het zeer op prijs stellen indien u deze aan mij doorstuurt. Sam Sealtiel, [email protected] of [email protected]. Esther Cohen Esther Cohen, 11 september 1926, woonde voor en tijdens de tweede wereldoorlog in de Jan van Eijckstraat in Amsterdam. Op dit adres werd kort geleden in de kruipruimte tijdens een verbouwing een doos met papieren gevonden, niet waardevol in de materiële zin, maar emotioneel ligt dat wellicht anders. De vier gezinsleden van Esther Cohen – enige nabestaanden – hebben de oorlog niet overleefd en de vinders van de papieren zoeken haar om de papieren te kunnen geven. Esther Cohen was een OPK (Oorlogspleegkind), dus zij viel na de oorlog, tot haar 21e, twee jaar later, onder de voogdij van een instelling of familieleden. Haar verblijfplaats en latere adressen zijn niet bekend, daarom via deze weg. Wie weet waar Esther Cohen – 81 inmiddels – of haar eventuele familieleden bereikbaar zijn? Reacties svp: [email protected] of 06-228 966 65

Oproepen Oproep nabestaanden Ruth Marion Weile (1928-1943) Een fotoalbum werd me onlangs overhandigd. Het behoorde toe aan Ruth Marion Weile, een Duits-Joods meisje, dat op 5 juni 1928 in Magdeburg werd geboren. Haar moeder heette Helene Löwenstein, op 7 juli 1890 geboren te Schönebeck; haar vader was Sally Weile, vier jaar ouder dan Helene en geboren te Slochau. Eind 1938 kwam Ruth naar Nederland. Tussen 1938 en 1939 woonde ze in Rijswijk. Op 10 november 1939 verhuisde ze naar Groningen. Waarschijnlijk woonde ze toen al bij de familie Van der Lijn aan de J.A. Feithstraat 30 en vanaf augustus 1940 aan de Kleine Pelsterstraat 3b. Vast staat dat ze bij deze familie woonde toen deze in april 1941 naar Haren verhuisde. Het gezin Van der Lijn bestond uit vader Leon, moeder Line (meisjesnaam Lorjé), dochters Elise (1935) en Félicie (1943) en zoon Carolus (1937). In de eerste dagen van februari 1943 moet Ruth het fotoalbum aan haar buurmeisje hebben gegeven, toen ze zelf naar Amsterdam vertrok. Kort daarna is ze naar Westerbork gedeporteerd en vervolgens naar Auschwitz. (Als overlijdensdatum wordt 10 september 1943 aangehouden.) Het fotoboek werd me door de zus van het buurmeisje aangeboden met het verzoek na te gaan of er nog familie van Ruth in leven is bij wie dit album in goede handen zou zijn. Wie helpt mij verder? Stefan van der Poel, [email protected], tel. 050-526 27 30

Op zoek naar herinneringen Mijn tante Marga, geboren oktober 1938, woont nu bijna 50 jaar in Canada. Zij is de dochter van Isaak van Moppis en Gerritje Veldkamp. Haar vader is omgebracht in Mauthausen in 1941. Na de oorlog bleek, dat haar vader een jongere broer had: Leiser, geboren 21 mei 1919 te Amsterdam. Leiser van Moppis was de tweede zoon van Jacob van Moppis en Sara Fuldauer. Hij was leerling verpleegkundige in het Joodse ziekenhuis in Apeldoorn in de oorlogsjaren en is in 1943 door de Duitsers weggevoerd. De grootmoeder van mijn tante Marga heette dus Fuldauer van haar meisjesnaam. Zij was een nicht van Philip Fuldauer, verbonden aan het Joodse ziekenhuis in Apeldoorn. Hun vaders waren broers. Omdat mijn tante vrijwel geen foto’s of andere tastbare herinneringen van haar familie heeft zijn we voor haar op zoek naar persoonlijke herinneringen en/of foto’s. Wie kan ons helpen? Reacties: Agnes Muurman, Jan de Rijklaan 8, 9981 NS Uithuizen Gezin omgeving Breda zoekt ander jong gezin Ik ben een Joodse moeder van 2 jongetjes en heb een lieve niet Joodse man. Ikzelf ben niet met Jodendom opgevoed, al 2 generaties is er niks meer mee gedaan. En toch wil ik graag gestalte geven aan het Jodendom voor mijn zoontjes van 3 en 5 jaar. Momenteel improviseren we gaandeweg en Chanoeka hebben we voor het eerst gevierd in huiselijke kring. Het werd een hele gezellige avond! En al zal het wel niet helemaal zo gaan als het ‘hoort’ de intentie om het ‘Joods zijn’ positief gestalte te geven is er. Het is zoeken en uitproberen wat goed voelt en bij ons gezin past. Het lijkt ons leuk voor de feestdagen af te spreken met een ander jong gezin/mens in de buurt van Breda, mag ook over de grens. Lijkt het je gezellig? Vriendelijke groet, Liesbeth Haynes. Email: [email protected]

Housing I am Josef, an Israëli dentist comming to study in Amsterdam for specialisation at ACTA these days. I am looking for housing and would like to hear from you if you can help in that matter or if you can offer me any other help, for an ‘easy landing’ at mid August 2008. E-mail address: [email protected] Fotoalbum zoekt rechtmatige eigenaar Na de dood van mijn moeder vond ik in haar nalatenschap enige met ansichtkaarten en foto’s gevulde albums, die haar ter bewaring waren overhandigd door een Joodse vriendin kort voor haar deportatie. De vriendin is met haar gezin in de oorlog omgebracht. Ik ben op zoek naar personen die meer recht hebben op de albums hebben dan ik en bovendien wellicht herinneringen hebben aan: Leny Goldstein, Breda 1929, Carry Goldstein, Breda, 1932 en hun ouders Silvain Goldstein en Rosa Hermine Egger; Sylvain Goldstein, Den Haag, 1928 en zijn ouders Jacques Meijer Goldstein en Olga Samuel; Ellen Jeanne Egger, Sitoebondo 1926, Manfred Gerard Egger, Malang 1923 en hun ouders Richard Egger en Martha Freitag; Carolina Wilhelmina (Lientje) Roodveldt-Egger, Amsterdam 1921, Elsiena Abrahamina (Elsi) Egger, A’dam 1924, Abraham Richard (Appi) Egger, A’dam 1925 en hun ouders Victor Rudolph Egger en Aaltje Kropveld. Reacties: Rachel van Kooy-de Groot, [email protected], of aan [email protected]

39 Benjamin

U plaatste een Schadchen... hoe liep het af? Heeft u ook een schadchen bij ons geplaatst? De redactie stuurt de reacties onder nummer aan u door. Hoe het afloopt blijft voor de meeste lezers altijd onduidelijk. Heeft u ook een mooi verhaal naar aanleiding van uw schadchenbericht, stuur het ons dan toe, per post of aan www.benjamin.nl

Op zoek

Schadchen ‘Er is geen mens zo eenzaam als hij, die alleen zichzelf bemint!’ De Benjamin fungeert als doorgeefluik voor het maken van contacten tussen mensen. Schadchen, koppelen, is een oude Joodse gewoonte. Wil je gebruik maken van deze mogelijkheid, stuur dan je advertentie naar de redactie van de Benjamin. De tekst wordt anoniem geplaatst. Reacties op de advertenties kunnen worden gezonden naar JMW, redactie Benjamin, met op de envelop links boven het advertentienummer. 498 Weduwe (59), regio Amsterdam, zoekt liefdevol maatje met humor. Ben meer analoog dan digitaal. Voel me meer thuis in mijn grote intieme wereld dan in het publieke leven. Taal is het leukste speelgoed dat er is. Humor/kunst zijn de dressing van het bestaan. Wie waagt een echte brief? 499 Joodse weduwe (66), regio Den Haag, niet religieus zoekt contact met man/vriend tot ca.70 jr. Ik ben gezellig, zorgzaam, trouw en zie er ook goed uit. Een gotspe om van jezelf te zeggen maar waar! Misschien kunnen wij elkaar gelukkiger maken. Reacties eventueel met tel.nr. 500 Weduwe, 87 jaar oud, nog zeer vitaal, zou graag een man leren kennen, liefst Amsterdammer, die nog mobiel is. Hij mag iets ouder of jonger zijn. 501 Spontane, actieve vrouw, weduwe, 62 jaar, regio Amsterdam, zou graag een intelligente, wereldse, niet rokende man ontmoeten, die het ook leuk vindt om samen te reizen en te genieten van het leven. Discretie verzekerd. Brieven graag met telefoonnummer.

40 Benjamin

Één van die romantische 502 Aardige vrouw, 60+, zoekt ongecompliceerde, vriendelijke, niet-religieuze, niet-rokende vriend/man. Niveau: univ./h.b.o.. Steekwoorden: stedentripjes, bridgen, etentje, musea, schouwburg. Omgeving Den Haag. 503 071-Samen met een aardige, intelligente vriend, die wil praten en luisteren en ook houdt van de mooie, gezellige, ontroerende dingen in het leven, dan zou je samen meer geluk kunnen beleven. Niet onaantrekkelijke vrouw, 65 jaar, gescheiden, niet religieus. Proberen of wij elkaar een warm hart kunnen toedragen? 504 Vrouw, 60+, zoekt vriend tot 70+. Afstand is geen bezwaar. Ik hoop een leuke brief te ontvangen. Brieven graag met telefoonnummer. 505 57 Year old woman from Germany, Jewish background, through a relationship gone bad I ended up completely without contacts here in Amsterdam, looking for people to share my hobbies with, love classical music, ballet and operas, literature (most of all yiddish and Jewish German authors), art, cinema, nature, walking and ‘gezelligheid’, have a good knowledge of Dutch.

Van wereldreis naar huwelijksreis Wat was deze happy single druk die zomer van 2000! Eerst ontmoette ik mijn Amerikaanse vriendin in Engeland om met haar daar op vakantie te gaan en enkele dagen later zou ik met een Nederlandse vriendin drie weken naar Zuid-Afrika gaan. Ik had het wel gelezen, die schadchen advertentie in de Benjamin. Die man, die hield van computeren, klassieke en jazzmuziek, maar ik was zo druk met het voorbereiden van al die vakanties, dat het niet echt mijn aandacht had. Maar o wonder, mijn zusje belde mij en zei me dat ik toch maar eens op die advertentie zou moeten reageren. Dat had ze nog nooit eerder gedaan, dus toch maar gauw een brief geschreven. En ik kreeg een leuke reactie terug. Wat heen en weer bellen om een afspraak te maken. En omdat ik in het oosten van Nederland woon en hij toen in het westen leek het mij voor hem handig om dan maar bij mijn terugkomst uit Engeland op Schiphol af te spreken. Maar wat gebeurde? Mijn vliegtuig kwam pas met twee uur vertraging aan. En de meneer die ik zou ontmoeten (met het NIW in de hand) was er niet (meer). Eenmaal thuis gekomen bleek hij op mijn antwoorder te staan. Hij had niet zo lang kunnen wachten in verband met een afspraak met zijn oudste dochter maar wilde mij toch wel graag ontmoeten. Ik had nog één weekend voor mijn volgende trip en zei hem dat hij

verhalen ‘Maar o wonder, mijn zusje belde mij en zei me dat ik toch maar eens op die advertentie zou moeten reageren’ dan wel zaterdag kon komen. Toen hij kwam sloeg Amor toe bij ons beiden. We wandelden en het regende zachtjes en met één paraplu moest hij zijn arm wel om mijn schouders slaan. Het voelde heerlijk. Een paar dagen later ging ik naar ZuidAfrika. En wie was daar om mij uit te wuiven? Mijn nieuwe geliefde Rob. Eenmaal in dat verre land mailden en telefoneerden wij zoveel mogelijk met elkaar. En toen wij terugkwamen stond hij ons met rode rozen op te wachten. Enfin, we bleken goed bij elkaar te passen: allebei progressief en betrokken Joods, gedeelde belangstelling voor theater en politiek etc. Van het één kwam het ander en Rob kwam in 2001 bij mij wonen. Op een sjabbat in sjoel kwam Rabbijn David Liliënthal ons bezoeken. Hij vroeg aan Rob of hij verdwaald was. Uiteraard vertelde Rob hoe de vork in de steel zat. De rabbijn vroeg hem of hij wilden trouwen. Ja, dat is goed zei Rob, als jij onze Choepah doet. Nu dat wilde onze Rabbijn wel. En zo kwam het dat Rob mij meedeelde, dat we zouden gaan trouwen. En in oktober 2001 stonden wij onder de Choepah, die door onze vier kinderen werd vastgehouden. We hadden een prachtig feest met veel gasten en veel verrassingen, waar we allebei met veel plezier aan terugdenken. Inmiddels is Rob helemaal geïntegreerd in de mediene. Hij geeft hier franse-, en bridgeles en is gabbai in onze kleine kehille de Liberaal Joodse gemeente Twente Or Chadasj. Kortom hij is hier thuis. Dankzij jullie schadchen-rubriek is er een huwelijk gekomen tussen twee gelukkige mensen. Onze dank daarvoor! Judith W. Cohen, Enschede

Joodse Single ‘voor hoelang nog?’ Het zal je maar gebeuren. Jaren op zoek naar de ware en nog steeds zoekende. Heel vervelend als je al zoveel moeite hebt genomen en alle inspanningen op niets zijn uitgelopen. Vreemd als jij je realiseert dat een groot deel van Joods Nederland zoekende is en je toch nog steeds niet al die zoekenden voorbij hebt zien komen. Vraag is wat we hier aan kunnen doen. JMW heeft twee jaar geleden de activiteiten overgenomen van Jingles, Jentl en Jewell. Joden in alle soorten, variaties, maten en met verschillende achtergronden en wensen kunnen sinds enkele jaren terecht op de website van www.stichtingjingles.nl. Alhoewel deze site al tot tal van korte en langdurige affaires en relaties heeft geleid heeft de steen des tijds op deze website haar sporen achtergelaten. Op hele korte termijn zal de huidige site met kleine aanpassingen worden verbeterd, waarna nog dit jaar een geheel nieuwe website het daglicht moet gaan zien. Om tot een geheel nieuwe website te komen is al in een klein verband met enkele direct betrokkenen gestart met het aftasten van de wensen. Ook voor andere leuke initiatieven Met de nieuwe site willen we ook mensen die leuke contacten zoeken, maar om wat voor reden dan ook geen zin hebben in een relatie, helpen. Denk aan het opzetten van een eetdans- sport- en/of vakantieclub! Om concreter te kunnen inspelen op jouw behoeften vragen wij jou om je advies en deelname.

Schrijf je in en reageer! 1. Registreer jezelf als jingle op www.stichtingjingles.nl Als je geregistreerd staat werk je profiel bij en laat het ons weten als de registratie of het updaten problemen oplevert. Jouw registratie stelt ons in staat om te bepalen hoeveel singles we niet kennen en helpt jezelf wellicht aan leuke contacten; 2. Laat ons weten welke eisen jij stelt aan een nieuwe Joodse datingsite. Alle suggesties zijn welkom, dus ook wat er mankeert aan de huidige site. Voor het volgen van de ontwikkelingen bezoek www.joodswelzijn.nl; 3. Informeer ons als je op de hoogte gesteld wilt worden van de ontwikkelingen voor de bouw van de nieuwe site, of zelf betrokken wilt worden bij de bouw. Tijd voor actie Help ons en wij helpen jou. De resultaten van deze oproep vind je ondermeer terug in de volgende Benjamin. Eind dit jaar moet jullie input hebben geleid tot de bouw van een leuke en aantrekkelijke interactieve website. Reageer dus nu! DANK VOOR JE HULP! Michel Kotek

Vind een geslaagde match bij Jingles!

Jingle?

Kijk op www.stichtingjingles.nl 41 Benjamin

Joods Algemeen Rectificatie

De Joodse Agenda In De Joodse Agenda van dit jaar zijn twee storende fouten geslopen, ondanks correctierondes en dubbele checks. De eerste betreft de zomervakantieperiode 2008. Deze gegevens zijn ontleend aan de website van het Ministerie van Onderwijs. Deze website toonde de data zoals opgenomen in De Joodse Agenda. Helaas heeft het Ministerie hier verkeerde data geplaatst, zodat (trouwens niet alleen in De Joodse Agenda) de verkeerde data overgenomen zijn.

De goede data van de zomervakantie 2008 zijn: Regio Noord 28 juni - 10 augustus Basisonderwijs 28 juni - 17 augustus Voortgezet Onderwijs Regio Zuid 05 juli - 17 augustus Basisonderwijs 05 juli - 24 augustus Voortgezet Onderwijs Regio Midden 19 juli - 31 augustus Basisonderwijs 12 juli - 31 augustus Voortgezet Onderwijs De tweede fout betreft Hemelvaartsdag 2008. Deze is niet op 8 mei maar op 1 mei. Onze excuses voor deze fouten, voortaan zullen we een éxtra extra controle invoeren. En ach, zolang de Tempel nog niet herbouwd is mag niets volmaakt zijn.

Een vernieuwd Chanah in de Kop van Noord-Holland Sinds november is bij de Stichting Chanah een nieuw bestuur aangetreden. Een bestuur, dat terzijde wordt gestaan door enkele adviseurs. Op de web-site www.Chanah.nl staan alle weetjes voor wie belangstelling heeft. Met de uitslag van een stevige enquête in de hand wil het bestuur, voorlopig met bescheidenheid, activiteiten (laten) organiseren boven het Noordzee kanaal. Chanah richt zich op alle mensen met een Joodse en/of Israëlische achtergrond. Het aanbod zal dan ook divers moeten zijn. Anita Bruynjé Nieuw bestuur Stichting Chanah Nicole Elte-Baron, voorzitter; Anita Bruynje, secretaris; Marianne Troostwijk, penningmeester; Ruben Reisenstadt en Andy Deutsch, leden. www.chanah.nl

Op zoek – vervolg Vader-Joden gezocht Contact met andere ‘vader-Joden’ gezocht. Ben 55 vrouw uit Den Haag; op mijn 30-ste wist ik dat mijn vader Joods was. Ben agnostisch met een ‘tikje’ katholicisme opgevoed. Mijn vader en grootvader hebben wel een kamp overleeft. Worstel jij ook met jouw Joodse verleden? Laat me weten. Groetjes, Nada, email: [email protected] Ben jij creatief, maar is je huis te klein om je creatief te uiten? (doelgroep 50+) JMW heeft een Open Atelier in de Kastelenstraat nummer 84. Hier kunt u uw creatieve dromen waar maken! Voor meer informatie: 020-577 65 88 42 Benjamin

Oproep van de stichting Dovenshoah Tijdens 40-45 zijn er veel Joodse doven verdwenen en hun geschiedenis dreigt verloren te gaan. Hun verhalen zijn bekend via dovengemeenschap. We denken dat er horende nakomelingen zijn van dove Joodse ouders, of dat er nog getuigen zijn van wat er met dove Joden is gebeurd. Via deze weg willen we graag in contact komen met deze mensen om zo de geschiedenis in herinnering te houden. Neem contact op [email protected]

Joodse marktplaats.nl Wij, Eva Elbaum en Irene Hirsch, willen heel graag een Joodse marktplaats.nl opzetten. Het wordt een uitwisselingsplek van diensten waar mensen, met gesloten beurzen, gebruik kunnen maken van elkaars deskundigheden, specialiteiten en hobby’s. Iedereen kan daar zijn diensten en zijn vraag opzetten. Wij zitten in de beginfase van ons denkproces en zijn dringend op zoek naar anderen die ons willen en kunnen helpen. Wie vindt dit ook een goed idee en wil ons helpen met de uitwerking hiervan. Informatie: Irene Hirsch, [email protected], tel. 020-577 65 88, en Eva Elbaum, [email protected]

Tussen droom en daad Wilt u uw droom werkelijkheid laten worden? JMW kan u daarbij helpen, door mensen met verschillende ideeën en kwaliteiten bij elkaar te brengen. Samen bent u immers sterker en slimmer. JMW nodigt u uit om uw idee of droom op papier te zetten en ons toe te sturen. Dat kan met tekst, plaatjes of tekeningen ter grootte van een ansichtkaart. Stuur uw ansichtkaart naar: JMW, afdeling 50+, t.a.v. Irene Hirsch, Kastelenstaat 84, 1083 DE Amsterdam zet achterop de kaart uw eigen naam, adres en telefoon nummer.

Is het tijd om te doen wat u altijd al had willen doen? Wilt u uw kennis en ervaring delen met anderen die hun droom willen verwezenlijken, stuur dan uw gegevens en specifieke deskundigheden naar bovenstaand adres.

Stuur de antwoordbon in een portvrije envelop naar:

Benjamin Servicepakket Antwoordnummer 47160, 1070 WB Amsterdam

43

Benjamin Servicepakket Korting op allerlei diensten, artikelen en cursussen Voor slechts € 18,50 per jaar maakt u met het hele gezin gebruik van het Benjamin Servicepakket, een aantrekkelijk en uitgebreid pakket van zorg- en gemaksdiensten voor jong en oud. Hiervoor heeft JMW een samenwerkingsverband met het service pakket van ‘de Amstelring GezondheidService’. Buiten het algemene aanbod kunt u ook gebruik maken van een pakket van diensten, cursussen en activiteiten afgestemd op 50 plusser met een Joodse achtergrond (zie kopje ‘Joods’). Meer weten bel van maandag t/m donderdag tussen 9.00 en 17.00 uur op telefoonnummer: 020-577 68 77, of mail aan [email protected] Voor een volledig en actueel aanbod zie www.joodswelzijn.nl U kunt uw bestaande ‘Amstelring’ lidmaatschap (met behoud van opgebouwde rechten) eenvoudig omzetten naar een Benjamin Service Pakket lidmaatschap.

In je nopjes aan de knopjes Hoe bedien ik de magnetron? Computer start niet, wat moet ik doen? SMS’en op mijn mobiel, hoe werkt dat? Met deze en andere vragen over apparaten in en om het huis kan Beth Simcha u helpen.

In je nopjes aan de knopjes Mevrouw P. ging, als ze in Beth Shalom kwam, altijd een uurtje naar de computerkamer om haar e-mail te bekijken en, door de goede hulp van de daar werkende vrijwilligers, raakte ze daar aardig bedreven in. Heel geroutineerd beantwoordde ze haar mail en op het web zocht ze op wat ze wilde weten. Ze vond het zo leuk dat ze thuis ook een computer wilde hebben. Ze meldde zich aan bij het JMW project ‘In je nopjes aan de knopjes’ en zo gingen we samen naar de winkel. Ze was heel trots toen ze thuis haar eigen mail op haar eigen computer zag. Ze vond het zo leuk dat ze aan haar vriendinnen vertelde over het project.

Voor € 10,– per uur (voor Benjamin Servicepakket-leden € 8,–) helpen wij u uit de brand en vertellen getrainde medewerkers hoe apparaten bediend worden. Het aanbod van ‘In je nopjes aan de knopjes’ geldt alleen voor Amsterdam én omstreken!

Prompt kreeg ik een telefoontje of ik ook bij een vriendin kon komen om haar video in te instellen en, o ja, de telefoon deed ook soms zo raar en de wasmachine lekte... Ik heb haar uitgelegd dat we geen technici zijn, maar handige types die het leuk vinden kunde en kennis over te dragen aan ouderen. Ze begreep het maar kon het toch niet laten te vragen of ik misschien een keertje naar haar video wilde kijken. Ik heb alle instellingen voor haar opgeschreven en ze kan nu zelfstandig haar videoapparaat instellen. Ze was echt in haar nopjes! Eveline

Antwoordbon Benjamin Servicepakket Ik maak graag gebruik van het Benjamin Servicepakket

Betaling via acceptgiro € 18,50

Joodse achtergrond: Ja

Nee

Betaling via automatisch incasso € 16,50 Achternaam

Mevr. / Dhr.

Meisjesnaam

Voorletter(s)

Geboortedatum

Burgelijke staat ongehuwd / gehuwd / weduwe/weduwnaar / samenwonend

Naam partner

Mevr. / Dhr.

Voorletters

Geboortedatum

Straat + nummer

Postcode

Woonplaats Telefoonnummer

Telefoon mobiel

Bank/girorekening

E-mailadres

Datum

Handtekening

Invullen van alle velden is noodzakelijk. Uw persoonlijke gegevens worden conform de wet op de privacy behandeld.

3. BEWEGING

Onderstaand het overzicht van diensten, cursussen en producten die onderdeel uitmaken van het Benjamin Servicepakket. Let wel, uitsluitend diensten, cursussen en producten waar nu landelijk bij staat vermeld, hebben een landelijke dekking. Cursussen zonder vermelding landelijk, worden aangeboden in de regio Amsterdam, Amstelveen en Hoofddorp. Op alle cursussen van Crescas 15% korting voor leden van het Benjamin Servicepakket!

1. KINDEREN Geniet korting bij deelname aan de volgende cursussen: • EHBO voor ouders van kleine kinderen • Slimkids • Rondom zwanger! • Beide oudercursus • Zwangerschapsyoga • Zwanger fit De kunst van borstvoeding • Babymassage

2. PRAKTISCH • • • • • • • • • •

Grote schoonmaak Wassen-Strijken-Stomen Klussendienst aan huis* Tuinaanleg en onderhoud Administratie aan huis BoedelZorgDrager landelijk Mobiele telefonie landelijk BasicPhone landelijk Verhuisservice landelijk Computercursus aan huis landelijk

• • • • • • • • •

FysioFitness Trimclub Slank en fit Aquarobic Aqua fitness Aqua Fysiofit Hydrofit Swimfit Reuma-oefeningen in warm water

4. GEZOND • • • • • • • • • • • • • • • •

Lekker in je vel Beter slapen Pakje Kans-Samen stoppen met roken Leven met diabetes Valpreventie Kennismaken met yoga Yoga voor gevorderden Geheugentraining Omgaan met dementie Hand en voet Zorgmassage Leren masseren Masseren niet verleren GeZZond Check Reanimatie en AED Voetreflexzonetherapie Stoelmassage

5. GEMAK • • • • • • • • • •

Kapper aan huis Pruikenservice landelijk Opticien aan huis landelijk Tandprotheticus Pedicure Podoloog Schoenenservice landelijk Kleding aan huis landelijk Ondermode/lingerie Maaltijdservice landelijk

6. EXTRA VOORDEEL • Voordelige tijdschriftabonnementen landelijk • Zorgboeken en cd-roms landelijk • Diabetes-testmateriaal landelijk • Thuiszorgwinkels • Korting op materialen Nordic Walking • Verhalen van vroeger-krant landelijk • Korting op ziektekostenverzekeringen, doorlopende reisverzekeringen en uitvaartverzekeringen landelijk

7. JOODS Diensten • Kosjere maaltijdservice van de keukens van Langerhuize landelijk Cursussen Beth Simcha, 50-plussers • ca. 15% korting op cursussen Ivriet, Engels, Jiddisj, tekenen, schilderen en Joodse geschiedenis (€ 105,– voor 35 lessen). Voor abonnees € 90,–. • Gymnastiek en koor € 85 per jaar. Voor abonnees: € 72,–. • Dinsdagmiddag activiteiten en open atelier € 2,25 per keer. Voor abonnees € 2,– • Dagtochten en bijzondere evenementen 10% korting voor abonnees. Deze prijzen worden per keer vastgesteld. • Nesjomelet: een maaltijd kost € 9,–. Voor abonnees € 8,–. • In je nopjes aan de knopjes € 10,– per uur. Voor abonnees € 8,–. • Pedicure aan huis, Sadie Fridman Manicure & Pedicure á € 23,50 per behandeling, bel: 06-224 889 62 * Eventuele parkeerkosten komen voor rekening van de klant.

45 Benjamin

JOODSE SCHOLENGEMEENSCHAP

WIZO TWENTE

MATZE MARKT Zondag 13 april van 11.00-16.00 uur Woensdag 16 april van 11.00-16.00 uur

In de Synagoge van Enschede Prinsestraat 16

DOE UW PESACH INKOPEN (matzes, wijn en levensmiddelen)

WIZO TWENTE In onze synagoge shop hagada’s, seiderschotels en heel veel leuke kado artikelen bij

VOOR IEDEREEN STAAT ER GRATIS KOFFIE KLAAR VERZENDING DOOR HEEL NEDERLAND !! Info: [email protected] Op woensdag en zondag om 14.00 uur kunt u deelnemen aan een instaprondleiding door de synagoge . www.synagoge-enschede

ISRAËL, DRIE INVALSHOEKEN politiek, sociaal, bestuurlijk –– docent: drs Nadav Haran waar Amsterdam of Rotterdam wanneer Amsterdam 3 x op dinsdag, 6, 13 en 20 mei 2008, 20.00-22.00 uur wanneer Rotterdam 3 x op donderdag, 29 mei, 5 en 12 juni 2008, 20.00-22.00 uur kosten € 36,– 46

Nadav Haran werd geboren in Jeruzalem. Hij studeerde sociale geografie en politicologie aan de Hebrew University in Jeruzalem en deed vervolgens zijn MA in planologie aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2005 is hij bezig met een promotieonderzoek naar de strategische capaciteit van regio’s. Daarnaast werkt hij als redacteur voor Rooilijn, het tijdschrift voor wetenschap en beleid in ruimtelijke ordening.

MAIMONIDES De Joodse SG Maimonides, een kleine school voor Mavo, Havo en VWO, vraagt m.i.v. schooljaar 2008/2009 docenten voor Ivriet ca. 0,5 fte, 1e graads, enkele jaren onderwijservaring, bij voorkeur Ivriet als moedertaal, goede kennis van grammatica en literatuur, goede beheersing van de Nederlandse taal Tekenen ca. 0,4 fte, 2e graads, enkele jaren onderwijservaring in het VO Alle vacatures betreffen vaste aanstellingen (na een proefperiode). Schr. sollicitaties richten aan de rector, de heer M. Godschalk, Postbus 87058, 1080 JB Amsterdam Voor informatie: tel. 020-6426161

Een verrassende kijk op Israël, vanuit drie invalshoeken.Vanuit het gezichtspunt van de politieke geografie: hoe staat het met de groene lijn en de scheidingsmuur? Wat betekent dat voor de inwoners van Israël en de Palestijnse gebieden? Vanuit het gezichtspunt van de sociale geografie: wat is de relatie tussen de steden en de concentratie van bepaalde bevolkingsgroepen? We kijken naar de groeikernen in Noord- en Zuid-Israël, het werk aan de infrastructuur en naar nieuwe steden. Tot slot vanuit het gezichtspunt van de bestuurlijke geografie: hoe zitten het politieke systeem en het bestuurlijk stelsel in elkaar en hoe kenmerken zij zich? Welke partijen spelen een rol en wie zijn de mensen achter de bekende namen in de politiek?

inschrijven bij Crescas: e-mail [email protected] telefoon 020-640.23.80 meer informatie op www.crescas.nl

Bent u nog geen donateur van de Benjamin, maar wilt u wel bijdragen, dan kunt u bijgesloten acceptgiro invullen. Is de acceptgiro al door iemand anders ingevuld, dan kunt u een bedrag overmaken aan Stichting JMW Bijdrage & Fondsen o.v.v. donatie Benjamin, De Lairessestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam op rekeningnummer 204420.

bezoek onze website

www.joodswelzijn.nl JMW Bureaus Bureau Amsterdam Spreekuur maandag t/m vrijdag 9.30-12.00 uur en woensdagavond 18.30-20.30 uur 020-577 65 77 [email protected] Bureau Arnhem Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 026-445 12 89 [email protected]

Colofon De Benjamin wordt uitgegeven door JMW (JMW) en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 10.000 exemplaren. De Benjamin wordt op aanvraag gratis toegezonden. Het volgende nummer verschijnt ca. 1 juli 2008.

Redactieadres JMW De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam tel 020 577 65 18 (redactie) tel 020 577 65 84 (administratie) E-mail: [email protected] www.joodswelzijn.nl

Hoofdredacteur: Michel Kotek Redactie: Marianne Fuchs, Tzippy Harmsen, Karien Anstadt, Esther Konstantinov, Mireille Oei, Jolan Toff en Silvy Heijmerink (secretariaat).

Vormgeving Dickhoff Design, Amsterdam Drukwerk Hegadruk, Den Haag

Bureau Den Haag Spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 070-355 56 72 [email protected] Bureau Eindhoven Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 040-243 45 45 [email protected]

Bureau Enschede Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 053-431 85 02 [email protected] Bureau Groningen Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 050-313 29 08 [email protected] Bureau Rotterdam Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 010-466 86 66 [email protected] Website JMW www.joodswelzijn.nl Voor een volledig en actueel overzicht van de openingstijden, diensten en activiteiten!

Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het inleveren van kopij voor Benjamin 72, het zomernummer, is 6 mei 2008.

Antwoordbon 71 naam

voorletter(s)

voornaam

adres postcode

woonplaats

telefoon

e-mail

geboortedatum

nationaliteit

man/vrouw*

Ik heb wel/geen Joodse achtergrond* (*doorhalen wat niet van toepassing is) Ik wil graag een gratis abonnement op de Benjamin Ik wil graag een gratis abonnement op de gesproken Benjamin Ik wil deelnemen aan één van de volgende groepen die binnenkort starten: Je zal maar Joods zijn Van je familie moet je hebben – of niet Wie schrijft die blijft Joodse cultuur in een dag

Joods, maar christelijk opgevoed Kind in de oorlog Gespreksgroep na-oorlogse generatie Omgaan met dementie (i.s.m. Sinai) Zin in vriendschap (i.s.m. Sinai) Ik wil meer informatie over:

Deze bon zenden naar: datum

handtekening

JMW – SLO De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam

Wilt u informatie hierover? Neemt u dan contact met ons op.

Het mr L.E. Visserhuis is een modern joods woonzorgcentrum in Scheveningen / Den Haag. Wij bieden onze bewoners een comfortabele leefomgeving in een joodse sfeer.

Mr L.E. Visserhuis, Doorniksestraat 152, 2587 AZ Den Haag, tel: 070 3586363 of via email: info@ jbc-visserhuis.nl of via het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) of als u in het ziekenhuis bent opgenomen via de transferverpleegkundige.

Zie ook www.jbc-visserhuis.nl

Binnen 24 uur staan wij bij u op de stoep!

Wij bieden nu ook zorg aan huis: persoonlijke verzorging en verpleging op indicatie in de wijken Benoordenhout, Belgisch Park, en de Archipelbuurt.