Pagina 5 Jan van Teeffelen: still going strong. Pagina 8 Kinderen met astma profiteren van nieuwe RAAcK

VEERTIENDAAGS INFORMATIEBLAD VAN HET UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM ST RADBOUD JAARGANG 36 NUMMER 9 21 mei 2010

Iedere patiënt altijd veilig

Een patiënt regelt de dosering van de pijnpomp. Vroege herkenning en behandeling van pijn is een van de tien thema’s van het patiëntveiligheidsprogramma.

Deze week is het nieuwe patiëntveiligheidsprogramma naar de afdelingshoofden gestuurd. Een ambitieus plan waarin de bestaande UMC-activiteiten én het landelijke VMS-programma gecombineerd worden. Het programma gaat alle medewerkers op de werkvloer aan. Maar kwaliteit en veiligheid is niet iets dat je van bovenaf oplegt, vinden lid van de Raad van Bestuur Melvin Samsom en ambassadeur patiëntveiligheid Hans van der Hoeven: ‘Een patiënt optimaal en veilig behandelen, dat is toch het allermooiste?’

gramma dat de Raad van Bestuur deze week bekend gemaakt heeft. Het plan, mede gedragen door Stafconvent en VAR, bouwt voort op de bestaande activiteiten rond kwaliteit en veiligheid. Lid van de Raad van Bestuur prof.dr. Melvin Samsom: ‘Afgelopen jaren zijn we daar intensief mee bezig geweest. Denk aan het inrichten van ons Instituut voor Waarborging van Kwaliteit en Veiligheid en aan de interne audits. Parallel daaraan loopt sinds 2008 ook het landelijke VMS-project (Veiligheid Management Systeem). Bij de ontwikkeling van het VMS hebben veel UMC-specialisten een rol gespeeld. Al die activiteiten komen bij elkaar in ons nieuwe beleidsplan rond patiëntveiligheid met als motto: Iedere patiënt altijd veilig.’ Samsom benadrukt echter dat patiëntveiligheid niet iets is dat van bovenaf opgelegd moet worden. ‘Kwaliteit en veiligheid moet tot in de haarvaten van de organisatie beleefd worden, daar moet iedereen continu mee bezig zijn. Het is de essentie van onze patiëntenzorg.’

Bundel

P a u l v a n La e r e

Enthousiasme. Het woord valt voortdurend wanneer intensivist prof. dr. Hans van der Hoeven over kwaliteit en veiligheid spreekt. ‘Op de IC zijn we daar altijd mee bezig’, verklaart het hoofd van de afdeling Intensive Care. ‘Wanneer je een patiënt optimaal en veilig behandeld hebt, is dat toch het mooiste dat je kunt hebben? Die passie willen we uitdragen, al is enthousiasme alleen natuurlijk niet genoeg. Je moet mensen ook de middelen aanreiken om veilig te werken.’ De UMC-medewerkers kunnen daartoe te rade bij het patiëntveiligheidspro-

Pagina 5 Jan van Teeffelen: still going strong

Foto: Frank Muller

Pagina 8 Kinderen met astma profiteren van nieuwe RAAcK

Het VMS-programma bestaat uit een veiligheidsmanagementsysteem en tien inhoudelijke thema’s (zie intranet). ‘Die tien zijn gekozen, omdat ze grote impact hebben op de kwaliteit en veiligheid in ziekenhuizen’, legt Van der Hoeven uit. ‘Iedere afdeling zal de onderwerpen die van toepassing zijn, onder de loep moeten nemen. Vervolgens kunnen ze gebruikmaken van een bundel aan maatregelen die de kwaliteit en veiligheid op dat gebied verbeteren. Een afdeling hoeft dus niet het wiel uit te vinden. Die bundels zijn samengesteld door experts en hoeven slechts toegepast te worden. En dat zal dan iedereen gaan merken, dat je bijvoorbeeld een aantal stappen zet rondom medicatie Lees verder op pagina 3 f

Pagina 10 Afscheidsrede prof.dr. Cor Cremers: ‘Horen, daar gaat het om’

De Raad van Bestuur nodigt alle medewerkers uit voor een gezellige borrel met barbecue! Donderdag 10 juni, van 16.00 tot 19.30 uur

ra d bo d e 9 - 2 0 1 0

inhoud 3

Oecumenische vieringen

Beleid

23 en 30 mei en 6 en 13 juni Jaarrekening 2009 8 miljoen in de plus: een mooi resultaat, maar het kan en moet beter.

5

Interview

Reportage Kinderen met astma profiteren van raack Door krachten te bundelen binnen het nieuwe Regionaal Astma- en Allergiecentrum voor Kinderen is er voor deze jonge patiëntengroep een totaalpakket aan zorg en begeleiding beschikbaar.

11

13

10.00 uur personeelsrestaurant: zondag 23 mei 1e pinksterdag Jacqueline van Meurs, zondag 30 mei Wim Smeets, zondag 6 juni Els Groeneveld en zondag 13 juni Ans Bertens.

Onderwijs

PAOG-Heyendael Voor nadere info: www.paogheyendael.nl.

Radboud Universiteitspenning in zilver De Raad van Bestuur heeft prof.dr. Jos van der Meer met grote overtuiging voorgedragen voor deze prestigieuze onderscheiding, die in het 87-jarige bestaan van de universiteit nog maar drie keer eerder is toegekend. De fotograaf, dat ben ik zelf Jan van Teeffelen kreeg een lintje en vierde zijn tachtigste verjaardag. Achter de geraniums zit hij nog niet.

8

agenda

Onderzoek Elektrodematje Flexibel elektrodematje maakt metingen aan gelaatsspieren mogelijk.

3,4,5 en 6 juni 12th European Workshop on Cytogenetics and Molecular Genetics in Human Solid Tumors.

4 juni Cursus Recht en ethiek bestemd voor 4e jaars AIOS in de regio OOR-ON. Tijd: 12.30 – 19.00 uur.

17 juni

15

Symposium: Concept Evidence Based Statement Fysiotherapie bij borstkanker: Geschikt voor uw praktijk? Bestemd voor fysiotherapeuten die patiënten met borstkanker behandelen. Tijd:14.30 – 20.15 uur.

Betoog iPad : Hype of hope? De nieuwe iPad biedt veel mogelijkheden voor de zorg, blijkt uit de eerste verkenning van Lucien Engelen. Hij schetst een korte tour d’horizon.

En verder... Kunst  2 Nieuwsladder  3 Radboudteam fietst voor Alpe d’HuZes, Calamiteitenplan geactualiseerd, Lintjesregen  4 Nieuwe gel tegen buikverklevingen, Klantvriendelijkheid begint aan telefoon, Ethiek  7 “Horen, daar gaat het om” 10 Prijzen en benoemingen  11 Column buitenland, Diesprijzen  13 Mensen, Colofon, Dag van de verpleging  14 HRM-info, Nieuw Kwintportaal 15 Vooruitblik verkiezingsdebat zorg 16

Sectie Bijscholing, Radboud Zorgacademie Sectie Bijscholing van de Radboud Zorgacademie verzorgt bijscholing voor medewerkers van het UMC St Radboud en voor externe klanten. Meer informatie: www.umcn.nl/ bijscholing .

14 juni Vaardigheidstraining Compressief zwachtelen (herhaling), inschrijven tot 28 mei.

25 juni Advanced Life Support scholing, inschrijven tot 4 juni.

1 juli Vaardigheidstraining inbrengen perifeer infuus, inschrijven tot 5 juni.

Najaar Medewerkers die reanimatielessen willen volgen vanuit persoonlijke interesse, kunnen vanaf het najaar, in de avonduren, terecht bij de Radboud Zorgacademie. Het is mogelijk dit te regelen via uw persoonlijke budget. De Personeels­ vereniging Radboud verzorgt de organisatie van de lessen. Zie www.pvradboud.nl. Introducés zijn ook welkom.

O VE R I G 26 mei NCMLS Seminar Impact of virulence factors PavA and PavB on pneumococcal colonization and immune evasion. Spreker: Prof Prof. Dr. Sven Hammerschmidt, Interfakultäres Institut für Genetik und Funktionelle Genomforschung Abteilung Genetik der Mikroorganismen Ernst Moritz Arndt Universität Greifswald, Germany. Tijd: 12.00 - 13.00 in de Colloquiumkamer op de 8e verdieping van het NCMLS gebouw, route 289, www.ncmls.eu.

kunst

9 juni Stéphane Belzère heeft jarenlang het Muséum d’histoire naturelle in Parijs bezocht om er de opgezette preparaten te schilderen. Hoewel hij daarbij zeer nauwkeurig en met een grote precisie tewerk gaat, doorbreekt hij het anatomisch discours. Wat hij ons aan preparaten laat zien, strookt niet langer met de realiteit en brengt een vervreemding teweeg. Dit heeft niet zozeer te maken met het feit dat het hier dierlijke organen betreft. Het schilderkunstig kleurenspel en een lichtwerking die als het ware van de organen uitgaat, geven een bijzondere uitstraling aan de preparaten, ze worden echt ‘week’. Maar het ontzettend uitvergroten – ieder afzonderlijk orgaan groter dan onszelf – werkt overweldigend.

Foto: Jan van Teeffelen

Een en ander wordt extra in de hand gewerkt door het feit dat de organen zo geschilderd zijn dat iedere ervaring van glas tussen het preparaat en de kijker wegvalt. Waar deze scheiding de confrontatie tempert, raakt het orgaan thans uit zijn geconserveerde context gelicht, ja er als het ware uit verlost en het verlevendigt: het gaat over van opgesloten zijn naar een toestand van bevrijding, daarbij niet alleen het hele doek in beslag nemend, maar ook de ruimte er omheen.

Stéphane Belzère, Sans titre / Zonder titel (serie Grands Bocaux / Grote Bokalen) 2003, vinyl- en acrylverf op doek, 250 x 80 cm

Bij nader toezien valt evenwel onder- en bovenaan het doek, de ronding van de bokaal te onderkennen, maar het reflexieve moment dit te constateren, mag niet meer baten: het orgaan heeft zijn autonomie verworven, en eerder dan dat wij het orgaan bekijken, lijkt het orgaan ons in beslag te nemen. Het studieuze gaat over in fascinatie maar botst tegen het bizarre aan; herkenbaarheid legt het af tegen de overweldiging; het statische wordt zwevend en het tactiele doet zacht, meegevend aan; de gaafheid van de vorm en de subtiliteit van de kleuren stevent af op een verleidelijkheid waarvoor we tegelijk terugschrikken. De toeschouwer verlaat de vleselijke wereld om in de schilderkunstige te worden meegenomen. Daan Van Speybroeck

2

Scholingsavond, georganiseerd door Acute Zorgregio Oost met als thema ‘Brandwonden’. Naast een bijdrage van de medisch coördinator van het brandwondencentrum Rotterdam is er aandacht voor de ervaringen van een brandwondenpatiënt. Tijd: 19.00-21.45 uur. Plaats: Hippo­ crateszaal (route 77). Deelname is gratis, inschrijving noodzakelijk via [email protected]. Informatie: www.azo.nl. Vanwege de landelijke verkiezingen zal gezorgd worden voor actuele informatie over het verloop hiervan.

10 en 11 juni WEON 2010: Research with Impact. Tweedaagse symposium georganiseerd door de afdeling Epidemiologie, Biostatistiek en HTA van het UMC St Radboud te Nijmegen. Bestemd voor onderzoekers in Nederland op het terrein van de epidemiologie, met als doel inzicht te verschaffen in de meest recente wetenschappelijke stand van zaken met betrekking tot het epidemiologische onderzoek in Nederland. Voorafgaand aan de WEON is er de gelegenheid deel te nemen aan een drietal preconferences. Beschikbaarheid van de preconferences is beperkt. Locatie: Triavium in Nijmegen. Informatie: http://www.weon.nl.

17 juni Symposium eLearning georganiseerd door de NVMO, bestemd voor iedereen die werkzaam is in een (para) medische opleiding (MBO, HBO, Academisch of Postdoctoraal). Locatie: onderwijsgebouw van LUMC te Leiden. Inschrijven en informatie: http://medischonderwijs.nl/ symposium.

18 juni NCMLS Seminar Fluorescence Nanoscopy: Focusing on Mitochondria. Spreker: Dr. Stefan Jakobs, Mitochondrial Structure and Dynamics Group, Max Planck Institute for Biophysical Chemistry, Göttingen, Germany. Tijd: 12.00 tot 13.00 uur in de Colloquiumkamer op de 8e verdieping van het NCMLS gebouw, route 289, www.ncmls.eu.

ra b eleid d bo d e 9 - 2 0 1 0

8 miljoen in de plus: een mooi resultaat, maar het kan en moet beter Een spannend jaar was het, 2009. Een nieuwe organisatiestructuur, een ander financieel-economisch model. Ondanks alle veranderingen laat de jaarrekening toch een plus van bijna 8 miljoen zien. Dat stemt de Raad van Bestuur tevreden. Maar het had meer kunnen zijn, daarvan is de Raad van Bestuur, bij monde van Melvin Samsom, overtuigd. ‘De DBC-registratie kan beter, en ook de (personele) kosten moeten nog scherper worden beheerst.’ Want om gezond te worden, moet de productiviteit omhoog. Voor het eerst was elke afdeling verantwoordelijk voor de eigen balans tussen baten en lasten. Die nieuwe opzet bracht meteen aan het licht welke afdelingen financieel goed draaien en welke niet. Veertig afdelingen scoorden boven de rendementsdoelstelling van 2 procent. ‘De helft van het resultaat mogen ze naar eigen inzicht besteden. Dat werkt erg stimulerend’, aldus lid van de Raad van Bestuur, prof. dr. Melvin Samsom. ‘Het is een extra prikkel om de kosten te beheersen en meer inkomsten te verwerven.’

In 2009 zijn de totale UMC-inkomsten gestegen tot boven de 700 miljoen. ‘Verder waren er interne verschuivingen, het aantal labbepalingen daalde bijvoorbeeld. Afdelingen als Pathologie en Medische Microbiologie hebben dat snel opgepikt, door meer diensten te verlenen aan ziekenhuizen in de regio.’ Voor de poortspecialismen ligt er nog ruimte om meer baten te genereren, constateert Samsom. ‘Dat kan met zowel basis- als topreferente zorg. Overigens is het niet zo dat we nu teveel basiszorg doen, integendeel. Je hebt een goede mix nodig.’ Ook via onderzoek en onderwijs zijn extra inkomsten binnen te halen. ‘Dus ook afdelingen die zich meer daarop oriënteren, kunnen groeien.’

Eigen vermogen Van de vijftig afdelingen eindigden er tien onder de rode streep. ‘Een belangrijke factor zijn de te hoge personele kosten. Je kunt dan twee richtingen op: met dezelfde mensen meer doen, of hetzelfde doen met minder mensen. In ons nieuwe organisatiemodel maakt elke afdeling zelf de keuze.’ Een plus van bijna 8 miljoen is eigenlijk het minimum, stelt Samsom vast. ‘Dat bedrag is nodig om het eigen UMCvermogen te vergroten. Wanneer dat namelijk afkalft, zoals in het recente verleden is gebeurd, wordt het moeilijk om bij de banken aan te kloppen voor leningen. Gezien onze plannen met bijvoorbeeld de bouw en ICT is een eigen sterke vermogenspositie cruciaal voor het UMC.’ Ook 2010 wordt financieel een spannend jaar. ‘Dat heeft onder meer te maken met de afgesloten CAO. Prachtig voor onze medewerkers, maar de stijgende loonlasten worden niet geheel gecompenseerd in de tarieven.’

De Raad van Bestuur nodigt alle medewerkers uit voor een gezellige borrel met barbecue op donderdag 10 juni, als dank voor ieders inzet het afgelopen jaar en de positieve resultaten. Foto: Bart Nijs Fotografie

‘Onze ambitie is dat alle afdelingen een plus scoren, al heb je altijd wel een paar zorgenkindjes. Maar tien is duidelijk te veel. Het belangrijkste is dat er een kanteling optreedt: dat we meer doen met evenveel of zelfs minder mensen. De productiviteit moet omhoog, zodat het UMC financieel gezond wordt.’ PvL

Iedere patiënt altijd veilig f Vervolg van pagina 1 of infectiepreventie, die je vroeger misschien niet nam.’ De ervaring leert dat zo’n nieuwe aanpak uitstraalt naar andere terreinen. Van der Hoeven: ‘Dat moet ook, kwaliteit en veiligheid spelen veel breder dan bij die tien onderwerpen. Maar die tien zijn een hele mooie start. We moeten de handen flink uit de mouwen steken om dat in 2012 goed lopend te hebben.’

Verzwaring? Verbeteren van kwaliteit en veiligheid vereist dat de oude en nieuwe situatie gemeten kunnen worden. ‘Dat is zeker een rode draad’, stelt Van der Hoeven: ‘Je moet je uitgangssituatie kennen, en kunnen vaststellen of het beter gaat. Dat is trouwens geweldig motiverend, als je ziet dat je vooruitgang boekt.’ Betekent het aanscherpen van de kwaliteit en veiligheid niet een verzwaring van de klinische taken. Samsom denkt van niet. ‘Het kost wellicht extra handelingen. Maar hoeveel doen we nu niet extra omdat er iets mis is gegaan?’ Van der Hoeven: ‘Je richt het proces anders in. Dat betekent niet per se meer of moeilijker werk.’ Maar hij erkent dat dat idee leeft. ‘Het kan een van de weerstanden zijn die we moeten overwinnen. Denk aan het vaker vastleggen van dingen, of iedere maand bij elkaar gaan zitten om te bespreken hoe het gaat. Het behoort tot mijn taak om daar enthousiasme voor te genereren, omdat het uiteindelijk geweldig belonend is.’ Naast ambassadeur Van der Hoeven fungeren ook regiehouders en themaleiders als stimulators en ondersteuners bij het doorvoeren van het programma. ‘Elk van ons is bereid iedereen op de werkvloer te helpen en enthou-

siast te maken. Dat is ook een belangrijke taak voor het afdelingshoofd. Want uiteindelijk moet het op de afdelingen zelf gebeuren.’ In 2012 moeten de tien VMS-onderwerpen ingevoerd zijn. ‘Dat is een stok achter de deur. Maar dat moet niet de drijfveer zijn, dit moet in je genen zitten’, aldus Samsom. ‘En eigenlijk is dat pas het begin’, vult Van der Hoeven aan. ‘Daarna moeten we ons continu blijven verbeteren. We hebben een prachtig voorbeeld aan de hartchirurgie, dat nu al drie jaar de beste van Nederland is. Hoe? Doordat we een aantal aanjagers hebben binnen de keten, die er altijd voor zorgen dat niemand een stapje terug doet. We houden elkaar scherp. Dat is de cultuur nu, fantastisch is dat. En die cultuur gaan we doortrekken naar het hele ziekenhuis.’  PvL

Patiëntveiligheidsprogramma UMC St Radboud De tien thema’s: 1 Voorkomen van wondinfecties na een operatie 2 Voorkomen van Lijnsepsis en behandelen van ernstige sepsis 3 Vroege herkenning van de vitaal bedreigde patiënt 4 Medicatieverificatie bij opname en ontslag 5 Kwetsbare ouderen 6 Voorkomen van verwisseling bij en van patiënten 7 High risk medicatie: klaarmaken en toedienen van parenteralia 8 Vroege herkenning en behandeling van pijn 9 Voorkomen van nierinsufficiëntie bij jodiumhoudende contrastmiddelen 10 Optimale zorg bij Acute Coronaire Syndromen

3

nieuwsladder Grote Europese subsidie De Europese Unie heeft 12 miljoen euro subsidie verstrekt voor drie internationale onderzoeksprojecten, die het UMC St Radboud gaat leiden. Het betreft onderzoek op het gebied van nierkanker, palliatieve zorg en zorg voor chronische patiënten. Hierin zijn de Nijmeegse onderzoeksgroepen in Europa toonaangevend. Van deze 12 miljoen is 3,5 miljoen euro beschikbaar voor het Radboud-aandeel in dit onderzoek, inclusief de internationale coördinatie. Behalve de drie projecten waarvan het UMC St Radboud de coördinatie doet, is het als deelnemer verbonden aan drie andere EU-projecten uit deze subsidieronde. Het betreft onderzoek naar het verbeteren van de kwaliteit van de zorg rond de patiënt, in het bijzonder interventie bij overmatig alcoholgebruik, effectieve zorg voor vroeggeboren baby’s en het verhelpen van culturele en taalbarrières in de eerstelijn. Hiermee is voor het Radboud nog eens negen ton extra gemoeid.

Wetenschapsdag Kindergeneeskunde “Kindergeneeskunde: op naar de top!” is het thema voor de Wetenschapsdag Kindergeneeskunde op 1 juni. Tijdens het ochtendprogramma komen diverse onderzoeksspeerpunten van de afdeling Kindergeneeskunde aan bod. Het middagprogramma staat in het teken van de weg naar de top binnen de Kindergeneeskunde. Vier sprekers vanuit de afdeling en daarbuiten zullen het thema ieder vanuit hun expertise toelichten. Iedereen die geïnteresseerd is in het onderzoek op de afdeling Kindergeneeskunde is welkom. Dinsdag 1 juni, 9.00-17.00 uur, Gymnasion. Aanmelden: [email protected].

Gen Schinzel-Giedionsyndroom supersnel gevonden Onderzoekers van het UMC St Radboud hebben als eerste met Next Generation Sequencing (NGS) direct een gen voor het Schinzel-Giedionsyndroom gevonden. Ouders van de patiënt zijn geen drager, maar de mutatie - zo blijkt nu - ontstaat pas in hun zaadof eicellen. Het artikel is onlangs gepubliceerd in Nature Genetics. Kinderen met het Schinzel-Giedion worden meestal niet ouder dan tien jaar, zijn verstandelijk gehandicapt en kampen vaak met afwijkingen aan hart en botten. Deze aandoening is zeer zeldzaam. Over de oorzaak was niets bekend. In Nature Genetics publiceren Alexander Hoischen en Joris Veltman, genetici van het Radboud, hoe ze met NGS bijzonder snel het verantwoordelijke gen hebben opgespoord. Nooit eerder is zo een gen voor een dominante ziekte gevonden. Lees meer in het nieuwsarchief (3 mei) op www.umcn.nl.

De Graaf opent nieuw laboratorium voor malariaonderzoek Op 18 mei heeft burgemeester Thom de Graaf de nieuwe geavanceerde malaria-unit van het UMC St Radboud geopend. De unit is voorzien van stateof-the-art faciliteiten voor de kweek van parasieten en muggen om malariamedicijnen en -vaccins te ontwikkelen en te testen. Een dergelijke geavanceerde onderzoekseenheid is wereldwijd uniek. De missie van het lab is de ontwikkeling van een vaccin tegen malaria. Lees meer hierover in het nieuws (12 mei) op www.umcn.nl.

Archieffunctie mails Outlook heeft een automatisch archiefsysteem voor de mail. Na bepaalde tijd komt er voor een mailtje een symbooltje te staan met een pijltje. Veel medewerkers denken dat de rest van de e-mail verdwenen is en zien de bijlagen niet meer en nemen contact op met de Servicedesk, terwijl de oplossing heel eenvoudig is, namelijk dubbelklikken op de gearchiveerde e-mails.

i n b e d rijf

Koninklijk onderscheiden

Radboudteam fietst voor KWF-onderzoek

Tijdens de jaarlijkse lintjesregen ter gelegenheid van Koninginnedag is ook dit jaar een aantal medewerkers van het UMC St Radboud gedecoreerd. De koninklijke onderscheidingen zijn een teken van bijzondere waardering voor iemands prestaties.

P r o f . d r. A n d r i e s H o i t s m a Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw Andries Hoitsma is hoogleraar orgaandonatie en -transplantatie en verantwoordelijk voor het niertransplantatieprogramma van het UMC St Radboud. Hij ontving de onderscheiding vanwege het grote maatschappelijke belang van zijn activiteiten als onderzoeker, medicus en bestuurder. Een onderscheiding in de Orde van de Nederlandse Leeuw is de hoogste civiele onderscheiding en is dit jaar aan slechts acht wetenschappers uitgereikt. Foto: Willem van Gerwen

P r o f . d r. R o b H o l d r i n e t Officier in de Orde van Oranje Nassau Rob Holdrinet is hoogleraar ontwikkeling medisch onderwijs en initiator van de ingrijpende vernieuwing van het geneeskundeonderwijs in Nijmegen in de jaren negentig en daarna. Hij kreeg de onderscheiding vanwege zijn bijzondere verdiensten als geëngageerd clinicus die studenten constant aanspoort tot een kritische houding en reflectie op hun studie en toekomstige professie. Foto: Willem van Gerwen

Sibert Holla Ridder in de Orde van Oranje Nassau

RvB-voorzitter Emile Lohman heeft voor de gelegenheid het shirt aangetrokken, waarop ook het UMC St Radboud als sponsor prijkt. Naast hem staan Radboudverpleegkundige Lidwien Agterhorst en haar partner teamcaptain Harry.

Sibert Holla kreeg deze onderscheiding voor zijn grote verdiensten voor de huisartsgeneeskunde, als kwaliteitsman en medisch adviseur. Hij was initiator en stuwende kracht achter het kwaliteitssysteem van de huisartsenposten.

Ze zijn volop in training, de medewerkers die als UMC St Radboudteam op 3 juni deelnemen aan het KWF-evenement Alpe d’HuZes. Ze komen uit alle hoeken van het Radboud. Hun streven is samen 50.000 euro in de KWF-pot te brengen voor de strijd tegen kanker. De Alpe d’HuZes is een wielerevenement waarbij deelnemers fietsen voor de strijd tegen kanker. De eerste tocht vond plaats 6-6-2006, waarbij 66 deelnemers zich tot doel stelden de Franse Alpe d’Huez 6 keer te beklimmen. Benjo, de zoon van Radboudverpleegkundige Lidwien Agterhorst, nam hiertoe het initiatief. Zij fietst zelf dit jaar voor de derde keer mee. Het is inmiddels uitgegroeid tot een groots evenement met nu ruim 2500 deelnemers. De organisatie hoopt dit jaar 10 miljoen bij elkaar te brengen. Doel van het evenement is KWF-onderzoek voor de strijd tegen kanker te financieren. Zodat kanker een chronische ziekte kan worden waarmee een goed, gezond en gelukkig leven mogelijk is.

Foto: Willem van Gerwen

Bert Oostveen Lid in de Orde van Oranje Nassau Bert Oostveen is adviseur management development bij de productgroep HRM. Hij introduceerde de Leergang Integraal Management voor medewerkers. Hij ontving de onderscheiding voor zijn inzet in de RK Emmausparochie, de vredesorganisatie Pax Christi en het Interkerkelijk Vredesberaad.

‘De Alpe d’HuZes heeft als club veel voor elkaar gekregen. Ze fietsen letterlijk veel geld bij elkaar voor de KWF-pot, waaruit ook onderzoek van het Radboud wordt gefinancierd’, zegt prof.dr. Han van Krieken, voorzitter van het Radboud Universitair Centrum voor Oncologie (RUCO). ‘Wij doen voor het eerst mee met een Radboudteam. Hiermee bevestigen wij onze verbondenheid met dit indrukwekkende initiatief’, zegt Ward Verkuylen, hoofd marketing die zelf ook meefietst. ‘We hebben intensief overleg met het bestuur van de Alpe d’HuZes. Zij waarderen het werk van ons RUCO. We hopen met financiële steun van Alpe d’HuZes onder meer onderzoek te doen dat zich richt op goed, gezond en gelukkig leven met kanker. We vinden dat we zelf een actieve bijdrage moeten leveren. Met het Radboudteam hopen we de KWF-pot met 50.000 euro te spekken.’  JM

Jan van Teeffelen Ridder in de Orde van Oranje Nassau Jan van Teeffelen is fotograaf. Hij bracht in zijn leven Nijmegen op een bijzondere wijze in beeld. In het UMC St Radboud is hij een graag geziene gast voor zowel professionele als feestelijke fotografie. Op de pagina hiernaast staat een interview met de inmiddels 80-jarige Van Teeffelen.

Meer informatie: klik op de intranet-button Alpe d’HuZes, daar staat ook een fiets-CV van alle deelnemers van het Radboudteam. Belangstellenden kunnen nog een bijdrage overmaken op bankrekeningnummer 23.12.54.172 ten name van UMC St Radboud, Nijmegen. Graag onder vermelding van “Alpe d’HuZes 2010 - KPL100200”.

Foto: Paul van Laere

Ing. Wim van den Broek Ridder in de Orde van Oranje Nassau

Vernieuwd Calamiteitenplan

Wim van den Broek is paramedisch hoofd Nucleaire geneeskunde. Hij ontving de onderscheiding vanwege zijn uitzonderlijke inzet, verdiensten en resultaten op het terrein van educatie van mede­ werkers in de nucleaire geneeskunde, zowel nationaal als inter­ nationaal.  RB

We hebben het allemaal gezien op 4 mei tijdens de dodenherdenking. Eén persoon begint te schreeuwen en er vallen meer dan vijftig slachtoffers. Gelukkig viel het achteraf mee. Wat doet u in zo’n geval? Dichterbij kunnen zich ook calamiteiten voordoen. De Mexicaanse griep, een chemisch incident in een onderwijslokaal, brand in de nieuwbouw. Het UMC St Radboud heeft hier direct mee te maken gehad. In het vernieuwde Calamiteitenplan UMC St Radboud staat hoe medewerkers moeten handelen bij calamiteiten. ‘Het plan is geüpdatet naar aanleiding van inzichten, ervaringen en de nieuwe organisatiestructuur’, vertelt Monique Peters, beheerder calamiteitenplan (productgroep Vastgoed & Infrastructuur). ‘Er staan nu plannen in over het ontruimen van de afdeling bij een calamiteit, maar ook over het trainen van medewerkers. Ook zijn de actuele plannen opgenomen over het outbreakmanagement bij de Mexicaanse griep.’ Jaarlijks worden veel medewerkers getraind in gesimuleerde calamiteitensituaties. ‘Toch weet niet iedereen wat er van hem of haar verwacht wordt’, ervaart Peters. ‘Wat moet je bijvoorbeeld doen als je brand ontdekt of het ontruimingsalarm gaat af? Het calamiteitenplan is gestoken in een aluminiummap die op elke afdeling op een centrale plek aanwezig is. Rechts in de map zitten alle ziekenhuisbrede plannen, zoals het bedrijfshulpverleningsplan en het calamiteitenmanagement. Links in de map zijn voor elke afdeling specifieke plannen opgenomen. Op overzichtelijke kaarten staat de praktische informatie die elke medewerker moet weten. De basisregel bij calamiteiten is, bel alarmnummer 55555.’ Het plan is ook te vinden op Kwint en intranet. ‘Wij raden iedereen aan om het calamiteitenplan goed door te lezen’, zegt Peters. ‘Een belangrijk onderdeel zijn de afdelingspecifieke procedures waaronder het continuïteitsplan. Bij een juiste afhandeling garandeert dit de veiligheid van patiënten, bezoekers en medewerkers.’ In mei wordt het vernieuwde calamiteitenplan verspreid over alle afdelingen.  GM

Loop jij de Vierdaagse? De inschrijving voor de Nijmeegse Vierdaagse is gesloten en de inschrijvers weten inmiddels of ze zijn ingeloot en dus een startbewijs krijgen. Loop jij ook mee? En wil je herkenbaar zijn als medewerker van het UMC St Radboud? Meld je dan bij de Personeelsvereniging (hiervoor hoef je geen lid te zijn). Je krijgt dan twee poloshirts met het UMC logo en je kunt tijdens de Vierdaagse gebruik maken van de Radboud-verzorgingsposten. Kijk voor meer informatie op intranet, en klik op de button Vierdaagse. Hier verschijnt, naarmate de Vierdaagse dichterbij komt, steeds nieuwe informatie.

4

i ra nterview d bo d e 9 - 2 0 1 0

Jan van Teeffelen: still going strong Fotograaf Jan van Teeffelen, wie kent hem niet. Klein manneke, zwarte kleren, op­vallende speld en altijd hangt de camera om zijn schouder. In het Radboud is hij kind aan huis, vanaf de beginjaren werkt hij hier als freelancer. Onlangs kreeg hij een lintje, onder meer voor zijn bepalende rol in de fotografie van Nijmegen en hij vierde 8 mei zijn tachtigste verjaardag. Maar achter de geraniums zit hij niet. Zijn fototas staat nog steeds startklaar, accu’s geladen, mocht hij gebeld worden voor een spoedklus. J a n n i e M e u ss e n

Nietsvermoedend ging hij donderdag 29 april naar de Vereeniging. De secretaresse van de burgemeester had hem gebeld of hij de gelauwerden wilde fotograferen, ter vervanging van fotograaf Gerard Verschooten. Hij bleek zelf het doelwit. Verdiend? ‘Lintjes zijn er voor mensen die moeilijke, lastige dingen hebben gedaan. Mijn werk is alleen maar leuk. Ik heb het mooiste beroep dat er bestaat’, zegt fotograaf Jan van Teeffelen lachend, terwijl hij een sigaretje opsteekt in zijn sfeervolle woonkeuken pal achter de St. Stevenskerk. Z’n kleinzoon van acht komt met een slaperig hoofd binnen met schetsblok en verf om aan de keukentafel aan te schuiven.

Autodidact Jan fotografeert al vijftig jaar, is autodidact. Tijdens zijn werk bij Philips werd hij lid van de Nijmeegse fotoclub ‘Meer licht’. Als er wedstrijden waren, won hij meestal. ‘Zo ben ik van lieverlee in het vak gerold. Je leert veel door naar het werk van anderen te kijken. Ik heb vroeger weinig opleiding genoten. Zelfs de lagere school heb ik – door de oorlogsjaren – niet helemaal afgemaakt. Ik kan niet goed schrijven en verwoorden, maar het wel laten zien. In de fotografie kan ik mijn creativiteit kwijt.’ Hij werkt nooit met telelenzen. ‘Ik ben voor eerlijke fotografie. Door er dicht op te staan kun je beter waarnemen. Bovendien geef je mensen de kans om te zeggen: “Dit wil ik niet”. Je kunt met ze in gesprek gaan. In het Radboud krijg ik ook altijd veel vertrouwen. Ik kan overal binnenlopen, heb nooit meningsverschillen gehad.’ Hij zweerde bij zijn Leica’s en had niet verwacht ooit voor de digitale fotografie te zwichten. ‘Maar opdrachtgevers willen alleen nog maar digitale plaatjes. Vroeger was het fotograferen maar een fractie van het werk. Ik stond soms nachten in de donkere kamer. Spannend af te wachten hoe de beelden langzaam in het ontwikkelbad oplichtten. En dan rennen om de mooiste plaat op tijd naar de opdrachtgever te brengen. Bij spoedklussen voor de

In het welkomstdorp in Sri Lanka is een park naar Jan vernoemd.

Foto: Jan van Teeffelen

‘De fotograaf dat ben ik zelf.’ krant gingen de filmpjes door een spiritusbad, omdat ze dan sneller droogden. Het was vaak stressvol werken tegen de klok.’ Het bewerken achter de computer heeft hij inmiddels aardig onder de knie. ‘En natuurlijk is het een enorme vooruitgang, maar toch denk ik met weemoed terug aan die oude tijd.’

Ambassadeur van Nijmegen Tijdens het interview veert hij regelmatig op. Om iets uit één van zijn albums en vele fotoboeken te laten zien, die in alle hoeken van de keuken staan. Hij wordt niet voor niets de ambassadeur van Nijmegen genoemd. Hij heeft veel facetten van de stad vastgelegd, op de meeste foto’s staan de mensen centraal. De Nijmeegse Vierdaagse fotografeerde hij het afgelopen jaar voor de vijftigste keer in opdracht van de KNBLO. ‘Maar daar stop ik nu mee. Wekenlang om vijf uur ’s ochtends het bed uit, dat trek ik niet meer.’ Hij toont foto’s van Nijmegen, van het Radboud, maar ook van de Vierdaagse in Japan, de Nijmeegse zusterstad Pskov, carnaval in Rio, katholieke feesten in het Spaanse Samanta Sante en van zijn reis in Ghana waar hij met acht mensen van de universiteit een half jaar in een omgebouwde legertruck rondtrok. En veel foto’s van Sri Lanka. ‘Ik kreeg het lintje onder meer voor mijn inspanningen voor het Hollandse dorp dat mijn vriend Herman Steur daar heeft opgericht. Maar daar krijg ik zoveel voor terug. Prachtig wat die man daar doet. Hij plukt oude mensen vuil van de straat, die nooit een greintje geluk hebben gekend. In het Nederlandse dorp krijgen zij een goede oudedagsvoorziening. Inder-

5

Foto: Henk Braam

tijd heb ik met een fotokalender ruim een ton voor het dorp bijeen gebracht. Elk jaar breng ik er geld naartoe. Geweldig om te zien hoe gelukkig die oudjes daar zijn in hun Zaanse huisjes.’

Tentoonstelling Still going strong is de titel van de tentoonstelling die collegafotografen Henk Braam (die nog door Jan is opgeleid) en Ger Loeffen hebben ingericht in het Luxcafé en het café de Foyer ter ere van zijn tachtigste verjaardag. Op alle foto’s prijkt Jan zelf. Is het nog geen tijd om te stoppen? ‘Nee, want wat moet ik dan doen. De fotograaf, dat ben ik zelf. Ik voel me nog steeds betrokken bij alles wat er om me heen gebeurt. Dat wil ik vastleggen. In 2008 was ik toevallig op 4 november in Los Angeles tijdens Election Day. Ik ben daar naar een bijeenkomst gegaan van de Democratische Partij. Er stond een lange rij wachtenden bij de ingang. Wonderwel stond ik, op vertoon van mijn Nederlandse perskaart, binnen vijf minuten binnen. Geweldig, de euforie die ontstond toen Obama won. Ik had het zweet aan de zoeker staan. Ik heb er prachtige foto’s gemaakt.’ Still going strong? ‘Ik voel me van binnen nog jong. Maar als ik in de spiegel kijk, zie ik echt wel dat ik tachtig ben. Ik weet dat oud worden bij de cyclus van het leven hoort, tot het op is.’ En lachend: ‘Ik klim bij promoties en oraties altijd op de tafel als het college van hoogleraren binnenkomt. Laatst donderde ik er bij een afscheidsrede zo achterover vanaf. Toen ik snel opsprong en er weer bovenop stond kreeg ik een staande ovatie.’ n

De Raad van Bestuur nodigt alle medewerkers uit voor een gezellige borrel met barbecue! Donderdag 10 juni, van 16.00 tot 19.30 uur Op een prachtige locatie, nabij stadscentrum ruim voormalig 4 kamer appartement op de 6e woonlaag met schitterend uitzicht over de Waal en de Ooij. Het appartementencomplex is voorzien van een lift en een vernieuwde centrale entree.

De makelaar die naar u luistert! Een goed gevoel is altijd belangrijk, ook bij het kopen of verkopen van een huis. Bij Van Anken Makelaardij begrijpen we dat. Als geen ander beseffen wij dat een

* Woonoppervlakte: ca. 100 m² * Vraagprijs: ` 239.000,--

makelaar objectief moet zijn, maar ook betrokken. Het gaat om het gevoel: u niet alleen thuis voelen in een huis maar ook op uw gemak voelen bij een adviseur die u begrijpt en met de juiste zorg en aandacht voor u klaar staat.

radbode-verbeek 100511.indd 1

Wij doen er alles aan om u dat goede gevoel te geven en helpen u graag bij de www.vananken.nl en bel ons voor een afspraak.

Pontanusstraat 1 Postbus 1075 6501 BB Nijmegen

12-05-2010 13:37:44

Intensive Language Programmes

aankoop, verkoop of taxatie van uw huis. Kijk voor meer informatie op

Meer weten? Neem dan contact op met Ben & Juliëtte van Anken.

Voor meer informatie: www.verbeek-makelaars.nl

Tel.: (024) 322 36 26 www.vananken.nl E-mail: [email protected]

In 5 dagen uw taalvaardigheid aantoonbaar graag verbeteren? ™ :c\Zah!9j^ihd[CZYZgaVcYhkddgVcYZghiVa^\Zc ™ DcYZgYdbeZa^c\hXjghjhdeVXVYZb^hX]c^kZVj ™ Jc^Z`igV^c^c\hXdcXZei ™ 6VcigZ``Za^_`XjaijgZZaVkdcYegd\gVbbV ™ EZghddca^_`Zc&%%debVVi ™ HeZX^VaZ`dgi^c\kddgbZYZlZg`Zgh

BREDEROSTRAAT-NOORD WILLEMSKWARTIER

27 MEISTART VERKOOP

51 EENGEZINSWONINGEN

committin to excellence

Wenst u meer informatie? Maak dan een afspraak voor een vrijblijvend intakegesprek. T: (024) 361 61 66 E: [email protected] Radboud in’to Languages maakt deel uit van de Radboud Universiteit Nijmegen.

www.radboudintolanguages.nl

Op donderdag 27 mei van 19.00-20.30 uur bent u van harte welkom op beide kantoren van de makelaars.

INCLU SIEF LUXE KEUKE N

Te koop De Hoef 61, Malden Wilt u rust, ruimte en privacy om u heen? Kom dan kijken in deze fraai gelegen vrijstaande villa met garage en sfeervolle veranda aan de rand van de nieuwbouwwijk Hoogenhof. De villa ligt op een ruim perceel met blijvend vrij uitzicht over weilanden. De grote en diepe achtertuin biedt veel privacy en heeft de hele dag zon. Tevens leent de woning zich prima voor het wonen en werken aan huis. Bouwjaar 2000, perceel 1205 m2, inhoud 800 m3, woonoppervlakte 240 m2, CV 2000, dak-, muur- en glasisolatie.

KOOPSOM VANAF € 219.500,-V.O.N. NIEUWBOUW IN NIJMEGEN NABIJ HET CENTRUM

WWW.HETWILLEMSKWARTIER.NL Ontwikkeling:

Informatie en verkoop:

www.portaal.nl

Daalseweg 236, Nijmegen Tel: 024 - 381 22 33 www.gelsing.nl

Vraagprijs € 724.500,- k.k. Koophuis Makelaars Nijmegen www.koophuis.nl telefoon 024-360 38 95 [email protected]

St.Canisiussingel 19h, Nijmegen Tel: 024 - 324 42 44 www.hansjanssen.nl

6

ra d bo d e 9 - 2 0 1 0

UMC St Radboud ontwikkelt nieuwe gel tegen buikverklevingen Chirurg Harry van Goor van de afdeling Heelkunde, heeft een subsidie van 800.000 euro ontvangen om een gel te ontwikkelen die buikverklevingen na operaties moet tegengaan. De gel wordt preventief aangebracht in de buikholte en moet ervoor zorgen dat de buikorganen in de dagen na de operatie goed kunnen herstellen en niet gaan verkleven aan de wond of aan elkaar. Door de biologische samenstelling lost de gel na enige tijd op en verdwijnt op natuurlijke wijze uit het lichaam. Zo’n negentig procent van alle mensen die een buikoperatie ondergaat, krijgt te maken met buikverklevingen. Dat maakt het de meest voorkomende complicatie bij buikchirurgie. Deze verklevingen kunnen allerlei problemen veroorzaken, zoals buikpijn en darmverstoppingen. Bij 10 tot 15 procent van de patiënten treden zelfs ernstige complicaties op bij een volgende operatie, zoals beschadiging van de darm maar ook van de blaas of lever door het moeten losmaken van verklevingen. Ook is er een risico op onvruchtbaarheid bij vrouwen die een bekkenoperatie hebben ondergaan. Uiteindelijk vertalen de complicaties zich in ruim veertig miljoen aan extra ziektekosten per jaar bijvoorbeeld door extra of langere ziekenhuisopnames en herhaalde bezoeken aan de (huis)arts. Harry van Goor, tevens voorzitter van de pas opgerichte landelijke adhesiewerkgroep, licht toe: ‘We weten dat ook met de meest weefselsparende operatietechnieken, zoals bijvoorbeeld laparoscopische chirurgie, nog verklevingen

Zo’n negentig procent van alle mensen die een buikoperatie ondergaat, krijgt te maken met buikverklevingen. kunnen ontstaan die tot complicaties kunnen leiden. Daarom zijn nieuwe preventieve middelen noodzakelijk. De middelen die tot nu toe op de markt zijn, zijn vaak erg duur of onvoldoende effectief. De nieuwe gel is makkelijk toepasbaar en relatief goedkoop te produceren. We hopen hiermee een goede stap te zetten in het voorkomen van verklevingen bij alle vormen van buikchirurgie. ’ Het UMC St Radboud ontwikkelt de gel in samenwerking

met regionale partners EMCM, Bactimm BV en Doeko BV. De subsidie is uitgereikt in het kader van PIDON, Pieken in de Delta Oost-Nederland. Dit is een subsidieprogramma van het Ministerie van Economische Zaken ter bevordering van de economie in Oost-Nederland. De komende maanden vinden de laatste laboratoriumtests plaats. Vanaf januari 2011 start de testfase bij patiënten tijdens buikoperaties. MB

Klantvriendelijkheid begint aan de telefoon ‘De telefonische bereikbaarheid is de poort naar ons huis. Daar moet de klantvriendelijkheid beginnen’, zegt Maaike Boersma, adviseur procesverbetering binnen het Projectbureau van het Servicebedrijf. Maar krijgen patiënten snel de juiste persoon aan de lijn? Geven medewerkers correcte informatie en denken ze mee met de patiënt? Op deze vragen komt binnenkort een antwoord. In opdracht van de Raad van Bestuur start er een nulmeting bij poliklinieken en Telefooncentrale. ’De bereikbaarheid via de Telefooncentrale is goed, de vraag is echter of de patiënt na het doorverbinden ook goed terechtkomt’, legt Boersma uit. ‘Patiënten klagen soms dat ze lang in de wachtrij staan of eindeloos worden doorverbonden. Er zijn poliklinieken die erkennen dat het beter kan en hebben al verbeteracties ingezet. Huisartsen krijgen bij elke poli te maken met andere regels en bereikbaarheidstijden. Ook medewerkers die zelf een poli moeten bellen,

ethiek Zekerheden Er is de laatste decennia – gelukkig – veel vooruitgang geboekt op het terrein van effectmetingen van zorg. Gevalideerd verworven evidence voor werkzaamheid is een harde maat voor kwaliteit en veiligheid. Dat biedt zekerheden, voor professionals en voor patiënten. Of toch niet? Preciezer gezegd: in hoeverre biedt evidence based zorg ook zekerheid op goede zorg? In 2007 constateerde het Centrum voor Ethiek en Gezondheid al dat tot goede zorg aspecten behoren zoals bejegening en meenemen van narratieve aspecten, die moeilijk meetbaar zijn. Met als risico dat onder een regime waarin cijfers domineren zaken die niet te tellen zijn, ook niet of minder in tel zijn; en dat professioneel gelijkgeschakeld wordt met evidence-based. In een debat in Tilburg, begin mei, werden opnieuw vragen gesteld bij zo’n kwaliteitsbenadering. Meten

zeggen wel eens: “Eigenlijk zijn wij helemaal niet goed bereikbaar”. Het is zo’n basisvoorziening waarvan iedereen denkt dat het wel loopt. Maar is dat zo? Dat gaan wij nu in kaart brengen, want de RvB vindt dat deze dienstverlening optimaal moet zijn. De bedrijfsleiders ondersteunen het onderzoek naar de telefonische bereikbaarheid unaniem.’

Mystery calls ‘We gaan de komende maanden mystery calls uitvoeren’, vertelt Boersma. ‘Zo kunnen we zien hoe lang patiënten bijvoorbeeld in de wachtrij staan. Maar we meten ook de kwaliteit. Krijgt een patiënt een concreet antwoord, moet hij vaak worden doorverbonden naar een ander, luisteren medewerkers goed en stellen ze verdiepingsvragen? We inventariseren ook UMC-breed hoeveel verschillende telefoonnummers we communiceren naar onze klant en op welke uren de verschillende poli’s telefonisch bereikbaar zijn.’ Rond de zomer is de uitslag bekend en volgt er

is niet onnodig, maar onvoldoende, aldus bijvoorbeeld Baart. Ten eerste blijft de betekenis van zorg voor de patiënt in dat meten onduidelijk. Ten tweede, veel goede zorg komt tot stand op basis van een stilzwijgende , niet expliciet gemeten en bewezen kennis, door een ‘ tacid knowledge.’ Dat is bijvoorbeeld de kennis die we hebben als we auto rijden, of piano spelen. Door

dat veelvuldig te doen, gaat het op een gegeven moment vanzelf, zonder er bij na te denken. Ook veel in de zorg gebeurt automatisch, op grond van ervaring en van praktische wijsheid. Zij vormen interne maatstaven van professionele deskundigheid. Evidence, prestatieindicatoren, targets en dergelijke dreigen die

7

een RvB-advies. De poli’s krijgen een verslag van hun eigen resultaten. Het is vervolgens de verantwoordelijkheid van de afdelingen zelf om hun processen te verbeteren. Wat moet de maat zijn voor de telefonische bereikbaarheid? ‘Klanten snel, vriendelijk en adequaat bedienen. Eigenlijk wil je als organisatie ook zoveel mogelijk eenheid naar buiten uitstralen’, zegt Jos Besselink, die als hoofdverpleegkundige is vertegenwoordigd in de projectgroep. ‘Een huisarts die elke poli op andere tijden moet benaderen, dat is natuurlijk niet ideaal.’ En hij vervolgt: ‘De sleutel tot succes ligt bij de poliklinieken zelf.’ Hij adviseert medewerkers van hoog tot laag in de organisatie kritisch naar de eigen processen te kijken. ‘Komen bij ons de telefoontjes wel op de juiste plek binnen? Zijn er alternatieven waardoor we klantgerichter werken? Zo kun je al veel winst boeken.’  JM Meer informatie: intranet, onder organisatie/projecten.

interne maatstaven te verwaarlozen, door vooral externe standaards te be(v)oordelen. Er is nog een derde punt: streven naar zekerheden kan fouten en willekeur voorkomen. Maar het vormt geen waarden die zorg voor ontvanger en de verlener goed en zinvol maken, zoals aandachtigheid, presentie of compassie. Daarom is meten nuttig, maar daarmee nog niet betekenisvol. Wil dit alles zeggen dat we ‘goede zorg’ niet wetenschappelijk kunnen onderzoeken? Dat niet. Een voorbeeld: aan aandachtigheid, als onderdeel van goede zorg, kun je een aantal aspecten onderscheiden die meetbaar zijn, zoals aankijken van de patiënt of regelmatig vragen hoe het gaat. Als dan uit onderzoek blijkt, dat deze aspecten onder de maat zijn, kun je mensen gericht gaan trainen. Nuttig dus, maar alleen ben je er dan nog niet. Je hebt dan immers nog niet automatisch aandachtige zorgverleners of een aandachtsvolle zorgcultuur. Meer wetenschappelijk onderzoek is nodig naar wat we willen onderzoeken, met welk doel, en hoe je dat dan doet. Martien Pijnenburg

Foto: Mariska Boshoven

r e porta g e

KINDEREN MET ASTMA PRO Het UMC St Radboud, het Universitair Centrum voor Chronische Ziekten Dekkerswald en het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis hebben hun krachten gebundeld in een nieuw Regionaal Astma- en Allergiecentrum voor Kinderen (RAAcK). Dankzij deze unieke samenwerking is de zorg en begeleiding voor kinderen met astma en/of allergie in de regio Nijmegen opmerkelijk verbeterd. A D DEN H ELD

Zowel het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ), het UMC St Radboud als het Universitair Centrum voor Chronische Ziekten Dekkerswald (UCCZ) hebben elk hun eigen kennis en ervaring in de behandeling van kinderen met astma en/ of allergie. En door hun krachten te bundelen binnen het nieuwe Regionaal Astma- en Allergiecentrum voor Kinderen RAAcK is er voor deze jonge patiëntengroep voortaan een totaalpakket aan zorg en begeleiding beschikbaar. Belangrijkste voordelen van deze samenwerking voor de patiënten en hun ouders/verzorgers: minder lange wachttijden voor polikliniekbezoek (want RAAcK bekijkt per patiëntje waar er plaats is) én meteen naar de juiste specialist. Zo worden kinderen met voedselallergie en astma bij voorkeur in het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis gezien. Kinderen met astma of astma in combinatie met psychosociale problemen gaan bij voorkeur naar Dekkerswald. Kinderen met astma en/of allergie met nog een tweede ziekte komen voor behandeling en zorg vooral in het UMC St Radboud terecht. Volgens de vijf betrokken kinderlongartsen is dit samenwerkingsverband binnen RAAcK uniek voor Nederland. Kinderlongarts dr. Peter Merkus (UMC St Radboud): ‘Alle patiënten en overige betrokkenen hebben er voordeel bij en ook de eerste reacties van de Nijmeegse huisartsen zijn ronduit positief.’

Kindvriendelijk en vertrouwd Woensdagmiddag 14.00 uur, Universitair Centrum voor Chronische Ziekten Dekkerswald, Ingang C. Enthousiast rent Finn Rutten (5) de jongerenpoli binnen. Pas voor de tweede keer, maar het lijkt of hij er kind aan huis is. Feilloos weet hij de speciale kinderwachtkamer te vinden. En terwijl zijn moeder Suzanne zich meldt bij de balie, heeft Finn de afstandsbediening van de spelletjes-pc al te pakken.

‘De benadering hier is kindgericht, vanaf de balie tot aan de arts en weer terug’, had kinderlongarts Cindy Hugen eerder al gezegd. ‘Je kunt hier snel terecht, spreekuren lopen niet uit, een patiënt hoeft hier nooit overdreven lang te wachten. We vormen een hecht team, de patiënten zien altijd dezelfde mensen, dat is vertrouwd. Aan de balie zit Evelien of Jolanda, en patiënten die bellen weten: mijn telefoontje komt bij de dokter terecht en die gaat mij straks terugbellen. Dat gebeurt dan ook. Allemaal voordelen van onze kleinschaligheid en de juiste teamspirit.’ De vijfjarige Finn had last van benauwdheid, vertelt zijn moeder. Bovendien sliep hij slecht, dus stuurde de huisarts hem uiteindelijk door naar RAAcK. En zo kwam Finn vorige maand voor het eerst op Dekkerswald terecht, waar hij door kinderlongarts Cindy Hugen werd gezien. Zij schreef hem een ‘pufje’ voor tegen zijn astma en nu maar eens kijken hoe het sindsdien met zijn benauwdheidsklachten gaat.

‘Door bundeling van kennis kinderen ’n betere kwaliteit van leven geven, dat is de insteek van RA AcK’

Op de longfunctieafdeling wordt de flow-volume curve geregist

Naar de blaastest

K i n d e r l o n g a r t s d r. P e t e r G e r r i t s ( C W Z ) : ‘Meerwaarde zit ‘m in die onderverdeling’ Kinderlongarts dr. Peter Gerrits van het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis is bijzonder enthousiast over de samenwerking met het UMC St Radboud en het ‘Dekkerswald’. ‘Want door deze bundeling van kennis en expertise kunnen wij onze jonge astma- en allergiepatiënten nu een nóg betere kwaliteit van zorg bieden. Op zich is het al bijzonder dat een regionaal ziekenhuis als het Canisius-Wilhelmina zelf twee kinderlongartsen heeft; mijn collega Marianne Brouwer en ik. Ik denk dat dat voor Nederlandse begrippen een unieke situatie is. Maar helemáál bijzonder is, dat wij in Nijmegen met vijf kinderlongartsen in één stad zitten, en dat we nu structureel samenwerken. Geen enkele Nederlandse universitaire kliniek komt aan zo’n aantal.’ Als duidelijke meerwaarde van de nieuwe samenwerking binnen RAAcK noemt Gerrits vooral de onderverdeling-naar-expertise. ‘Zo doen wij in het CWZ voedingsallergie en ‘gewone’ astma, ‘Dekkerswald’ astma, al dan niet in combinatie met psychosociale problemen, terwijl het UMC zich beperkt tot astma, in combinatie met andere aandoeningen.’ Daarnaast ziet de kinderlongarts ook nog een bijkomend voordeel van de samenwerking: met behulp van het enorme patiëntenbestand van het CWZ kan ook het wetenschappelijk onderwijs en het onderzoek op het gebied van astma en allergie een extra impuls krijgen. Overigens wil Gerrits graag kwijt dat de Nijmeegse kinderlongartsen ook voor de start van RAAcK al prima met elkaar samenwerkten. ‘We zien elkaar al geruime tijd wekelijks voor intervisie, schrijven gemeenschappelijke protocollen en leiden samen met het UMC St Radboud ook assistenten kindergeneeskunde op. Kortom, we waarderen elkaars kwaliteiten en hebben ook vertrouwen in elkaar. Dat is altijd al de basis geweest voor een prima onderlinge samenwerking.’

In de gymzaal krijgt Fynn het verlossende woord. Hij mag op voetbal.

8

Samen met zijn moeder loopt Finn nu naar de longfunctieafdeling, waar longfunctieassistente Annelies Versteegen al klaarzit om hem op te vangen. Lengte en gewicht van Finn worden vastgesteld en vervolgens ingevoerd in het apparaat dat zijn flow-volume curve moet registreren: het gemak waarmee hij zo hard mogelijk en zo lang mogelijk kan uitblazen. Dat is een belangrijke indicatie voor hoe het is gesteld met de conditie van zijn longen. ‘Blazen! Blazen! Blazen!’, moedigt Annelies haar kleine patiënt aan. Deze meting neemt ongeveer een kwartier in beslag en het resultaat stuurt Annelies meteen naar de computers van kinderlongarts Cindy Hugen en verpleegkundig specialist kinderlongziekten Coosje Sintnicolaas. Zodat zij het resultaat later op de middag al met Finn en zijn moeder kunnen bespreken. Maar eerst staat nog een bezoekje aan de gymzaal op het programma, waar fysiotherapeute Hilde Nouws zal bekijken of Finn met zijn benauwdheidsklachten zonder problemen kan gaan voetballen, een vurige wens van hem. ‘Op Dekkerswald bieden wij de extra mogelijkheid om in zo’n geval een fysiotherapeut in te schakelen’, licht kinderlongarts Hugen toe. Deze fysiotherapeut kan in voorkomende gevallen ook ademhalingsoefeningen geven. Een ander ‘extra’ van de RAAcK-locatie Dekkerswald is de beschikbaarheid van een psycholoog. Deze psycholoog kan bijvoorbeeld in beeld komen bij jonge astmapatiënten die kampen met hyperventilatieklachten, faalangst of andere bijkomende, psychische problemen. Serieuze psychosociale problemen (angst, somberheid, onzekerheid) komen namelijk bij kinderen met astma ruim driemaal zo vaak voor als bij gezonde kinderen.

ra d bo d e 9 - 2 0 1 0

OFITEREN VAN NIEUWE RAACK Team van RA AcK telt elf ervaren professionals Het nieuwe Regionaal Astma- en Allergiecentrum voor Kinderen (RAAcK) levert geprotocolleerde zorg waar het kan en zorg op maat waar het moet. Daartoe bestaat het speciale ‘kinderteam’ van RAAcK uit maar liefst elf ervaren professionals. Om precies te zijn: vijf kinderlongartsen, een verpleegkundig specialist, twee longverpleegkundigen, een fysiotherapeut, een diëtiste en een orthopedagoog/psycholoog. Daarnaast kan zonodig nog een beroep worden gedaan op een allergoloog en een kinderdermatoloog.

Voetballen in de gymzaal Fysiotherapeut Hilde Nouws wordt vaak door de kinderlongarts gevraagd om te kijken naar bepaalde inspanningsklachten die, ondanks een goede instelling van de medicatie, toch nog blijven ontstaan. ‘Kinderen die lange tijd benauwd zijn geweest,’ legt de fysiotherapeut uit, ‘blijven vaak helemaal in het beeld hangen dat zij normale inspanning als benauwdheid gaan ervaren. Dan is het natuurlijk zaak om daar goed naar te kijken en zonodig meer uitleg over te geven. Soms krijgen die kinderen dan ademhalingsoefeningen mee naar huis. Maar het is even goed mogelijk, dat zij naast hun ‘gewone’ astma ook inspanningsastma hebben. En in dat geval koppel ik terug met de kinderlongarts om te kijken of de medicatie tijdens inspanning misschien moet worden aangepast.’

treerd.

Foto’s: Jan van Teeffelen

Finn heeft thuis aangegeven dat hij graag op voetballen wil. Daarom observeert Hilde Nouws hem tijdens een partijtje voetboel in de gymzaal van Dekkerswald. ‘Waar ik vooral op let is op ademdisregulatie.’ Na een speelse warming-up (‘Altijd heel belangrijk bij astma.’) wordt er over en weer gevoetbald. Samen met Hilde trekt Finn ook korte wedstrijdsprintjes door de gymzaal en na afloop is er het verlossende woord: ‘Finn krijgt groen licht voor voetbal.’

Astmadiagnose nog niet helder Laatste onderdeel van Finns bezoek aan Dekkerswald is het afsluitende gesprek met verpleegkundig specialist kinderlongziekten Coosje Sintnicolaas. Zij informeert eerst bij Finns moeder hoe het op dit moment staat met zijn benauwdheidsklachten. Hij slaapt weliswaar iets beter sinds hij dagelijks z’n ‘pufjes’ gebruikt, maar verder omschrijft zij zijn vooruitgang als ‘minimaal’. Tijd nu voor het lichamelijk onderzoek. Coosje Sintnicolaas beluistert met een stethoscoop Finns longen en Finn doet met zichtbaar plezier hetzelfde, met een kleurige speelgoedstethoscoop die hij van Coosje krijgt. Resultaat van deze ‘kindermiddag’ van Finn op Dekkerswald: de behandeling wordt voorlopig nog niet aangepast. De verpleegkundig specialist wil liever eerst nog even het effect afwachten van de Ventolin (‘pufjes’), waar Finn pas een maand geleden mee is gestart. ‘We zijn er nog niet helemaal uit. De astmadiagnose moet eerst duidelijker bevestigd worden. De recidiverende luchtweginfecties waar hij last van heeft, kunnen even goed te maken hebben met zijn amandelen, zijn gevoeligheid op kno-gebied. Dus het lijkt mij verstandig om eerst de bevindingen van de kno-arts af te wachten en over drie maanden hier weer terug te komen. Want je moet altijd oppassen dat je bij zo’n jong kind, want Finn is pas vijf, niet te snel zegt: het is astma.’ En Finn? Die kan zich prima in deze beslissing vinden, want één ding is deze middag in ieder geval al zeker geworden: hij mag op voetbal!  n

9

o n d e rzo e k

Afscheidsrede prof. Cor Cremers:

‘Horen, daar gaat het om’ Op 7 mei heeft hoogleraar Otologie prof. Cor Cremers na 36 jaar afscheid genomen van het UMC St Radboud. In die tijd groeide hij uit tot een internationaal erkende autoriteit op het gebied van erfelijke doofheid en van de gehoorverbeterende oorchirurgie. M art e n Doop e r

“Postzegels verzamelen”, zo noemden decennia geleden sommigen Cremers’ nimmer aflatende inspanningen om zoveel mogelijk families met aangeboren doofheid op te sporen. ‘Ik had met het documenteren van deze families twee doelen voor ogen’, legt Cremers uit. ‘Ik wilde te weten komen welke genen betrokken zijn bij het ontstaan van erfelijke doofheid. Om vanuit die genen beter te begrijpen hoe het horen op moleculair niveau in zijn werk gaat. De mensen die mijn bezigheid enigszins neerbuigend als “postzegels verzamelen” betitelden, hadden destijds in zoverre gelijk dat het toen technisch gezien nog niet mogelijk was die genen op te sporen, laat staan na te gaan voor welke moleculaire processen die genen verantwoordelijk zijn. De reden dat ik er toch mee bleef doorgaan was dat ik vond dat we in Nijmegen klaar moesten staan zodra de techniek wèl zover gevorderd was. Als we dan konden beschikken over grote aantallen goed gedocumenteerde families zouden we een flinke voorsprong hebben op andere onderzoekers. Ik zeg wel eens dat wij toen de kruiwagens met kolen hebben aangedragen waarmee we later het onderzoeksvuur hebben kunnen laten branden. Daarnaast ben ik altijd van mening geweest dat je ziektebeelden beter begrijpt als je ze nauwkeurig beschrijft aan de hand van zoveel mogelijk patiënten.

vormen van erfelijke doofheid onderzoeken. Mede dankzij het aandragen van de kolen in het verleden.’ De kennis over erfelijke doofheid heeft niet louter academische betekenis, benadrukt Cremers. ‘Ook voor de families waarin deze aandoeningen voorkomen is deze kennis van groot belang. Om te beginnen kan bij veel vormen van erfelijke doofheid de diagnose nu met meer zekerheid worden gesteld. Voor een aantal aandoeningen kunnen we aan de hand van de genetische informatie ook beter voorspellen hoe de doofheid zich verder zal ontwikkelen. Of voorspellen of een bepaalde ingreep wel of niet zinvol is. Dat is voor patiënten van een niet te onderschatten betekenis. Mensen willen graag weten hoeveel zij over bijvoorbeeld 10 of 20 jaar nog kunnen horen. Verder blijkt de troostwaarde van de genetische kennis groot. Als mensen weten wat de oorzaak is van de doofheid in hun familie geeft dat vaak al veel rust en berusting. We staan op de drempel van het omzetten van genetische kennis naar therapie. Bij muizen, bijvoorbeeld, wordt al nagegaan in hoeverre gentherapie uitkomst kan bieden bij erfelijke doofheid. Ik verwacht dat we hier in de toekomst ook bij de mens zeker gebruik van kunnen maken. Hoeveel ik daar zelf nog van meemaak, durf ik echter niet te voorspellen.’

Alle decibellen tellen Wat Cremers wel al heeft meegemaakt is de enorme ontwikkeling op het gebied van de gehoorverbeterende oorchirurgie. ‘Een halve eeuw geleden waren oorartsen niet welkom in de doveninstituten. Ze hadden de doven toch niets te bieden. Sindsdien heeft er echter een revolutie plaatsgevonden. We kunnen nu succesvol opereren in het midden- en binnenoor, structuren die liggen opgeborgen in het rotsbeen. We kunnen daardoor bijvoorbeeld een cochleair implantaat, een elektronisch slakkenhuis, aanbrengen. Of implanteerbare hoortoestellen als de zogeheten vibrand soundbridge of BAHA, een bone anchored hearing aid. Dankzij deze revolutionaire technieken is het gelukt wereldwijd al vele doven of slechthorende mensen weer te laten horen. En horen, daar gaat het om. Onze wereld is zo sterk ingesteld op communicatie dat het bijna niet meer mogelijk is zonder goed gehoor volop mee te doen. Maar we zijn er nog niet; de ontwikkelingen gaan verder. Bijvoorbeeld met onderzoek naar de meerwaarde van het dubbelzijdig plaatsen van een cochleair implantaat. Deze en andere zeer gespecialiseerde ingrepen leiden wel tot de vraag of het niet wenselijk is het uitvoeren van bijzondere oorheelkundige ingrepen te centraliseren in enkele ziekenhuizen met veel expertise. Immers, als het om horen gaat, tellen alle decibellen.’ n

‘Je begrijpt ziektebeelden beter als je ze nauwkeurig beschrijft aan de hand van zoveel mogelijk p atiënten’ Hierdoor konden wij bijvoorbeeld als eerste aantonen dat de doofheid bij mensen met het syndroom van Usher en het syndroom van Pendred progressief is, in tegenstelling tot wat altijd werd gedacht.’

Troostwaarde Cremers’ inspanningen om zoveel mogelijk kolen aan te dragen hebben er uiteindelijk toe geleid dat Nijmegen nu een van de koplopers in de wereld is in het onderzoek naar erfelijke doofheid. ‘In samenwerking met het Nijmeegse Instituut voor Antropogenetica, het Otogenetisch Laboratorium van het National Hospital Boys Town, Nebraska, het Otogenetisch Laboratorium van de Universiteit Antwerpen en vanaf 2000 in ons eigen Nijmeegse Otogenetische Laboratorium, hebben we tal van genen kunnen aanwijzen die verantwoordelijk zijn voor een bepaalde vorm van erfelijke doofheid. De vooruitgang in de technische mogelijkheden heeft er bovendien toe geleid dat we met steeds kleinere groepen patiënten genen konden opsporen. Daardoor kunnen we nu ook zeer zeldzame

Cremers’ inspanningen hebben er uiteindelijk toe geleid dat Nijmegen nu een van de koplopers in de wereld is in het onderzoek naar erfelijke doofheid. Foto: Jan van Teeffelen

10

ra d bo d e 9 - 2 0 1 0

prijzen en benoemingen Drs. Gabie de Jong Op zondag 6 juni zal drs. Gabie de Jong, promovenda bij de afdelingen Nucleaire Geneeskunde en Heelkunde, tijdens het congres van de Society of Nuclear Medicine (SNM) in Salt Lake City (Utah, VS) de Young Investigators Award ontvangen. Zij ontvangt de prijs vanwege het feit dat haar presentatie “Adjuvant radioimmunotherapy compared to adjuvant chemotherapy in experimental localregional recurrences of colon cancer”  gekozen is tot de beste presentatie door een jonge onderzoeker in de categorie Basic Science.

Samen met een bedrijf in Duitsland hebben Van Dijk en Lapatki een zeer dun, klein en flexibel matje ontwikkeld dat je gemakkelijk op het gezicht kunt aanbrengen. Foto: Flip Franssen

Flexibel elektrodematje maakt metingen aan gelaatsspieren mogelijk Over de precieze anatomie van de spieren in ons gezicht is nog veel onbekend. De ontwikkeling van een innovatieve techniek, een flexibel highdensity EMG-matje, maakt het mogelijk de gelaatsspieren gemakkelijker te bestuderen. Op 4 juni promoveren Hans van Dijk en Bernd Lapatki op de ontwikkeling en toepassing van dit matje.

M art e n Doop e r

We kunnen met ons gezicht boosheid, verbazing en bijvoorbeeld blijdschap uitdrukken. We kunnen zoenen, kauwen, fluiten en het geluid van een saxofoon of een ander blaasinstrument onder controle houden. Dat danken we allemaal aan de vele spieren en spiertjes in ons gelaat. ‘Merkwaardig genoeg is er anno 2010 over die gelaatsspieren nog veel onbekend’, stelt Bernd Lapatki. ‘Zo is de precieze anatomie van de vele spiertjes niet exact bekend.’ ‘En ook over de exacte plaatsen waar de spiertjes worden aangestuurd door de zenuwuiteinden, de zogeheten motorische eenheden, en de aantallen motorische eenheden per spier bestaat nog veel onduidelijkheid’, vult Hans van Dijk aan. ‘Die onduidelijkheid komt deels voort uit de technische moeilijkheden om deze kleine structuren in een levend persoon te onderzoeken.’ Toch is gedetailleerde kennis over de precieze loop van de spiervezels in het gelaat en de plaats van de motorische eenheden in de gelaatsspieren van belang, benadrukken Lapatki en Van Dijk. ‘Voor mijn eigen vakgebied bijvoorbeeld, de orthodontie, zijn deze gelaatsspieren mede van invloed op de stand van tanden en kiezen’, zegt Lapatki. ‘En ook voor de behandeling van bijvoorbeeld een gespleten verhemelte en bij reconstructieve chirurgie aan het gelaat is die kennis van groot belang.’

Spijkerbed Zijn interesse in de gelaatsspieren bracht Lapatki, verbonden aan de universiteit van Ulm, een kleine tien jaar geleden in contact met de afdeling Klinische Neurofysiologie van het UMC St Radboud. ‘Wij hadden toen net een techniek ontwikkeld om gedetailleerd onderzoek te doen naar de motorische eenheden met behulp van oppervlakte elektromyografie’, vertelt Van Dijk. ‘Daarbij plaats je elektroden op de huid die de elektrische pulsen registreren die vrijkomen als een zenuwcel in motorische eenheden de spiervezels activeert. We hadden destijds het ‘Nijmeegs matje’ ontworpen, een meetsysteem met 128 gouden elektroden op 0,5 of 0,3 cm afstand van elkaar. Daarmee is het mogelijk het verloop van die elektrische pulsen in twee dimensies te registreren.’ Lapatki: ‘Voor het uitvoeren van metingen aan de gelaatsspieren is dat matje echter niet goed te gebruiken. Het is te groot en het geeft een druk op de spieren die ongewenst is. Bovendien, als het een uur lang op je gezicht gedrukt zit, zie je eruit alsof je op een spijkerbed hebt gelegen.’ Vandaar dat Lapatki en Van Dijk op zoek gingen naar een

alternatief. ‘Dat vonden we in de zogeheten flexprint, een techniek uit de printplaten industrie. Samen met een bedrijf in Duitsland hebben we een zeer dun, klein en flexibel ‘matje’ ontwikkeld dat je gemakkelijk op het gezicht kunt aanbrengen. Afhankelijk van de spieren die je wilt onderzoeken is het precies op maat te knippen. Het flexibele materiaal volgt moeiteloos de contouren van het gezicht en het blijft ook goed op zijn plaats als de spieren in het gezicht tijdens de metingen worden aangespannen.’

Trompettisten Lapatki gebruikte de nieuwe techniek vervolgens om metingen te doen aan allerlei spieren in het gelaat. ‘Dat gebeurde met medewerking van trompettisten van het conservatorium in Arnhem. Zij waren, na enige training, goed in staat op verzoek specifieke spieren in het gezicht aan te spannen. Met die proeven konden we de precieze richting van allerlei spiervezels bepalen en ook de positie van de motorische eenheden voor die spiervezels nauwkeurig vaststellen.’ Behalve dat dit waardevolle fundamentele kennis over de gelaatsspieren oplevert, is deze techniek ook van klinisch belang, benadrukt Lapatki. ‘Een voorbeeld daarvan is het onderzoek dat we hebben gedaan met botuline toxine. Dit middel wordt gebruikt om gezichtsspieren te verlammen die als gevolg van een aandoening permanent zijn aangespannen. Het toxine blokkeert de werking van de motorische eenheid. Het is zaak het toxine zo dicht mogelijk bij de eenheden in te spuiten. Dan heb je minder toxine nodig en vermindert de kans op bijwerkingen als verlamming van de verkeerde spier. Met behulp van ons flexibele matje zijn we veel beter in staat de precieze plaats van de motorische eenheden te bepalen.’

ALS Van Dijk, op zijn beurt, paste de nieuwe techniek onder andere toe bij mensen met de ziekte amyotrofische laterale sclerose (ALS), een onderzoek dat hij uitvoerde in samenwerking met het AMC. ‘Bij ALS ontstaat er toenemende spierzwakte als gevolg van het afsterven van motorische eenheden. Het bepalen van het aantal motorische eenheden is een lastig probleem omdat hiervoor geen gouden standaard bestaat. Door ALS-patiënten in de tijd te volgen, wisten we aan te tonen dat onze nieuwe techniek in ieder geval goed in staat is de afname van motorische eenheden in kaart te brengen. Momenteel is er nog geen behandeling voor patiënten met ALS. Met ons flexibele matje is het effect van toekomstige therapieën op de progressie van het ziekteproces bij ALS goed te volgen.’ Na jaren samen in Nijmegen onderzoek te hebben gedaan, verplaatsen Van Dijk en Lapatki hun gezamenlijke werkterrein nu naar het Duitse Ulm, de thuisbasis van de inmiddels kersverse hoogleraar Lapatki. ‘Daar gaan we de nieuwe techniek onder andere inzetten bij vraagstukken rondom hersteloperaties bij kinderen met een gespleten gehemelte.’  n

11

Prijzenregen voor junioronderzoekers Radiotherapie Junioronderzoekster Monique Nijkamp van de afdeling Radiotherapie heeft op de voorjaarsvergadering van de Nederlandse Vereniging van Radiobiologie een “Klaas Breur“ reisbeurs gekregen. Op de recente “12th International Tumor Microenvironment Workshop” in Toronto hebben drie andere junioronderzoeksters, Anika Nagelkerke, Hanneke Stegeman en Marloes Wennemers (ook van de afdeling Laboratoriumgeneeskunde), een Junior Investigator Award gewonnen. Tenslotte is afgelopen week door de European Society for Therapeutic Radiology and Oncology (ESTRO) aan Esther Troost de “ESTRO – Varian Award 2010” voor beste promotieonderzoek toegewezen.

Studieprijzen Op 18 mei zijn de studieprijzen uitgereikt aan studenten van geneeskunde, biomedische wetenschappen en tandheelkunde voor de beste verslagen van wetenschappelijke stages in het studiejaar 2008-2009. De studieprijs van geneeskunde is uitgereikt aan Jonne Spee, van biomedische wetenschappen aan Sanna Rijpma en van tandheelkunde aan Loan Kho en Ger van de Ven.

Promoties, oraties, afscheidsredes* • Promotie drs. Noortje van Duijnhoven, maandag 31 mei om 10.30 uur. Titel: Vascular and genetic adaptions to physical inactivity and training in humans • Promotie drs. Arenda Dado-van Beek, maandag 31 mei om 15.30 uur. Titel: The regulation of cerebral perfusion in patients with Alzheimer's disease • Promotie drs. Ricardo Ophof, woensdag 2 juni om 13.30 uur. Titel: Construction and application of substitutes for oral mucosa in cleft palate repair • Promotie drs. Karin Kok, donderdag 3 juni om 13.00 uur. Titel: Alpha-1 antitrypsin deficiency: focus on liver disease in young and old • Promotie ing. Hans van Dijk, vrijdag 4 juni om 10.00 uur. Titel: On the number of motor units • Promotie prof.dr. Bernd Lapatki, vrijdag 4 juni om 13.00 uur. Titel: The facial musculature: Characterization at a motor unit level • Promotie drs. Edward Tan, dinsdag 8 juni om 15.30 uur. Titel: Clinical and fundamental aspects of the complex regional pain syndrome type I • Promotie drs. Rob Mooren, woensdag 9 juni om 13.30 uur. Titel: Some new perspectives of the working mechanism of platelet rich plasma • Promotie drs. Mengjin Liu, donderdag 10 juni om 10.30 uur. Titel: Comparative genomics of dairy latic acid bacteria: Proto-cooperation, proteolysis and flavour formation * Locatie: Radboud Universiteit, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2, tenzij anders vermeld. Voor een volledig overzicht en korte inhoud van alle promoties, oraties en afscheidsredes, zie www.umcn.nl, ingang Research, klikken op Science Agenda

Volgens NEN 2767 BOUWKEURMEESTER KEURT UW WONING

Sprok “Feesten aan de Waal” eUnieke zaal aan het water met balkon, terras en strand

;f\nXkXe[\i\effb[f\e1 bfdmi`aYc`am\e[cXe^j\edXXb b\ee`jd\k[\mffi[\c\e[`\jXd\e n\ib\ed\kXZZfe O Xmdffbmffil blee\e_\YY\e%

eSchitterende zaal op de dijk met prachtig terras onder de platanen eVoor promoties, personeelsfeesten, presentaties en vegaderingen eLeuke logementen voor uw gasten van ver eSlechts 5 autominuten van centrum Nijmegen

nnn%XZZfeXmd%ec Accountancy: [email protected] Fiscaal: [email protected] Kantoor Nijmegen Kerkenbos 10-45 O 6546 BB Nijmegen T 024 - 360 38 16

Sprok “Feesten aan de Waal” Waaldijk 9, 6681KJ Lent/Bemmel 024-3243703 [email protected] www.sprok.nl

Wist je dat ?

UÊ
>˜Žœœ«ÊŽiÕÀˆ˜}i˜

UÊ"«iÛiÀˆ˜}i˜

UÊ6iÀŽœœ«ÊŽiÕÀˆ˜}i˜

UʘëiV̈iÃ

UÊ ʎiÕÀˆ˜}i˜

"œŽÊۜœÀʓœ˜Õ“i˜Ìi˜t

Meer informatie of een oriënterend gesprek? Bel Toon Peters!

Met kwaliteitsgarantie ISO 9001:9002 certificering TUV!

Sprokkelveld 52 6596 DM Milsbeek T (0485) 516 775 I www.petersbouwadvies.nl E [email protected]

Berg en Dal | Nijmegen (024) 684 2000 www.goldentulipvalmonte.nl

☎

je bij het 16e eeuws feestgelegenheid Old Cave terecht kunt voor al uw feesten in besloten club kijk even op

Een pand kopen of verkopen? Schakel bouwkeurmeester Toon Peters in voor:

Organiseer een bijeenkomst op de berg !

WWW.OLDCAVE.NL van

25 tot 450 gasten met de romantiek van toen en het comfort van nu

KAAIJ ADVOCATEN 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

Voor de persoonlijke aanpak

2010 ! n e z j i r p ontract

r de c a a n g a Vra

FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37

(actieve) vergaderingen | trainingen | congressen feesten | jubilea | lunches | diners | overnachtingen

Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso.

.

100% korting op uw autoverzekering De voorwaarden: U sluit een autoverzekering af voor een periode van 3 jaar. Gedurende deze 3 jaar ontvangt u korting op uw autoverzekering: 1e jaar 50%, 2e jaar 25%, 3e jaar 25% = 100% korting. Maar dit is niet alles! Wij nemen uw opgebouwde schadevrije jaren over met een no-claim korting van maximaal 80%. Indien u de keuze maakt om uw overige verzekeringen bij ons af te sluiten, dan ontvangt u óók nog een pakketkorting van maximaal 10%. Wat moet u doen: Neem telefonisch contact op met de radboudlijn 0481-367077 voor een vrijblijvende offerte of stuur een email naar [email protected] onder vermelding van ‘overstap aanbod autoverzekering’. Actie wegens succes verlengd tot 1 juni.

a s s u r a n t i ë n 
p e n s i o e n e n 
h y p o t h e k e n 
f i n a n c i e e l a d v i e s 12

ra o n d e rwijs d bo d e 9 - 2 0 1 0

buitenland Voormalig geneeskundestudent Erik Schaftenaar verbleef van juli 2009 tot januari 2010 in Oost– Afrika waar hij zijn afsluitend coschap ontwikkelingslanden volbracht in Rubya (Tanzania) en onderzoek deed naar malaria.

Jos van der Meer krijgt Radboud Universiteitspenning in zilver Prof.dr. Jos van der Meer, hoogleraar Algemeen Interne Geneeskunde en hoofd van de afdeling Algemeen Interne Geneeskunde, heeft deze week de Radboud Universiteitspenning in zilver ontvangen. Vice-voorzitter van het College van Bestuur dr.ir. Anton Franken reikte hem deze onderscheiding op donderdag 20 mei uit tijdens de viering van de 87e Dies Natalis van de universiteit. De Raad van Bestuur had Van der Meer met grote overtuiging voorgedragen voor deze prestigieuze onderscheiding, die in het 87-jarige bestaan van de universiteit nog maar drie keer eerder is toegekend. Ter vergelijking: de Radboud Universiteitspenning in brons werd tot op heden 56 keer uitgereikt. Beide penningen dragen ove-

Samen met Guido ben ik aangekomen in Mwanza voor het ophalen van malariatesten voor ons onderzoek. ‘Afhalen bij The office of AM Coach’, staat er in de e-mail, dat zal niet zo moeilijk zijn. Maar pas na drie mislukte pogingen vinden we het kantoor waar de pakketten inderdaad binnenkomen. Daar hebben ze echter nog nooit van onze namen gehoord en na ruim drie uur verlaten we AM Coach zonder malariatesten. We belanden in één van de slechtste taxi’s. Tarten van het lot is het, want niet veel later begeeft de auto het. Midden op de drukste weg van Mwanza staan we stil. ‘What, you’ve got it?’, hoor ik Guido door de telefoon zeggen. Ze hebben ons pakket gevonden, we kunnen het ophalen.

‘Waarom zou deze patiënt malaria hebben?’ In totaal heb ik ruim een jaar doorgebracht op dit continent, maar hoe langer ik er ben, hoe minder ik ervan begrijp. ‘Tien minuten’, zegt de dokter van mijn ward. Tien minuten denk ik, dat zullen er heel wat meer worden. Ik besluit alvast naar de male ward te gaan. De komende tijd zal ik hier de “dokter” zijn. Ik word hartelijk verwelkomd. Karibu sana! Na een uur is er nog niets gebeurd. ‘Waarom doe jij de ronde niet gewoon?’, vraagt een verpleegkundige. Een half uur later besluit ik dat maar te doen. Met de verpleegkundige als versterking en vertaler moet het toch lukken, spreek ik mezelf moed in. De eerste patiënt is - net als ik - nieuw op de afdeling: hartfalen. Ik stel een aantal medicijnen voor. De eerste drie hebben ze niet. Mijn vierde keuze is aanwezig. ‘Op naar de volgende’, deel ik opgewekt mee. Daar is de verpleegkundige het niet mee eens. ‘Moeten we ook niet wat tegen malaria geven’, vraagt hij. Malaria? Daar heb ik in de verste verte niet aan gedacht. ‘Waarom zou deze patiënt malaria hebben?’, vraag ik. ‘Zomaar, de meeste patiënten krijgen hier ook anti-malaria medicatie’. Malaria, een woord dat voor mij veel betekent. Ruim anderhalf jaar zijn we bezig met het opzetten en uitvoeren van een onderzoek dat zich primair richt op overdiagnostiek en overbehandeling. Niet voor niets dus. Op de helft van mijn ronde komt de dokter binnen. ‘Heel goed, je bent alvast begonnen?’, zegt hij vrolijk. ‘Het gaat goed, zie ik, dus als je het goed vindt, ga ik even langs huis. Doe jij ook meteen de rest?’ Na een vermoeiende ronde en tussendoor ook nog mijn eerste bevalling loop ik tevreden terug naar huis. Het zal hard werken worden, met veel vooroordelen van beide kanten, maar er is geen plek op de wereld waar ik liever ben!

rigens dezelfde afbeelding: het universitaire wapen, zoals dat in 1923 is ontworpen door de gebroeders Brom, goudsmeden te Utrecht. De RvB had in haar voordracht aan het College van Bestuur meerdere argumenten aangevoerd om juist Jos van der Meer dit jaar de Universiteitspenning in zilver toe te kennen. Onder meer dat hij er als afdelingshoofd voor heeft gezorgd dat de Nijmeegse Algemeen Interne Geneeskunde in Nederland een vooraanstaande positie inneemt. Ook roemde zij Van der Meers bijzondere oog voor het herkennen en ontwikkelen van talent en zijn begeleiding van talentvolle medewerkers. En werd zijn inzet geprezen voor het UMC St Radboud als geheel. Verder vestigde de RvB de aandacht op al zijn landelijke en internationale verdiensten. Zo profileerde hij zich landelijk onder meer als vice-president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. ‘Deze parel aan de kroon van UMC en Universiteit billijkt deze bijzondere, eervolle onderscheiding.’

Gouden staf In een eerste reactie geeft Van der Meer aan ‘zeer verrast’ te zijn, dat hem deze prestigieuze onderscheiding ten deel is gevallen. ‘Dat had ik helemaal niet verwacht.’

De Universiteitspenning in zilver is in het 87-jarige bestaan van de universiteit nog maar drie keer eerder toegekend. Foto: Jan van Teeffelen

Al geeft hij toe in de loop der jaren redelijk wat te hebben gedaan voor de externe representatie van de universiteit en het UMC. ‘Een van onze problemen is, dat we toch een beetje de neiging hebben om in Nijmegen te blijven zitten wachten tot de rest van de wereld naar ons toekomt. Dat heb ik in aanzienlijk mindere mate gedaan. Dat is mij trouwens ook wel eens nagedragen, in de zin van: “Je bent er zo weinig.” Maar ik benadruk graag dat ik dat alles alleen maar heb kunnen doen dankzij een zeer stabiele club van mensen op mijn afdeling, die mijn afwezigheid altijd uitstekend wist op te vangen. Ik heb een gouden staf en zonder die gouden stafleden had ik deze Radboud Universiteitspenning in zilver nooit gekregen!’  AdH

‘De wereld begint in Nijmegen’ Prof.dr. Frans Russel en prof.dr. Frans Cremers kregen op 20 mei tijdens de 87e Dies Natalis van de Radboud Universiteit de Internationaliseringsprijs uitgereikt. Beide opleidingsdirecteuren van het UMC St Radboud hebben zich bijzonder ingezet voor de internationale profilering van de universiteit. Prof. Russel is opleidingsdirecteur Biomedical Sciences, prof. Cremers van Molecular Mechanisms of Disease. Beide masteropleidingen vormen een ideale entree in het wereldwijde onderzoeksdomein. ‘De Internationaliseringsprijs is een stimulans om verder te werken aan onze ambities: aantrekkelijk zijn voor buitenlandse topstudenten, maar ook Nederlandse studenten de kans geven om binnen hun masterstudie een stage in een buitenlands topinstituut te doen’, aldus Cremers. ‘Ik ben er trots op dat we dit in een sterk competitieve markt weten waar te maken.’

De opleidingen worden volledig in het Engels gedoceerd. Russel: ‘Ik ben er trots op dat docenten en ondersteuners in korte tijd ons Nederlandstalig masterprogramma hebben omgezet in een aantrekkelijk Engelstalig programma van even hoge kwaliteit. De Internationaliseringsprijs komt dan ook aan alle betrokken medewerkers toe.’ De prijs bestaat naast de erkenning uit een oorkonde en een geldbedrag van 10.000 euro.  GM

Internationale leeromgeving Een groot deel van de studenten volgt stages bij top­ instellingen als Harvard, Stanford University en het University College London. Vrijwel alle studenten komen in aanmerking voor promotietrajecten in Nederland of in het buitenland. Buitenlandse studenten voelen zich steeds meer aangetrokken tot de opleidingen. ‘In de master MMD zijn in de afgelopen jaren studenten uit zeventien verschillende landen ingestroomd’, aldus Cremers. ‘Het aantal internationale studenten voor onze master BMS is groeiende, nu zijn dit er acht tot tien per jaar’, voegt Russel toe. ‘Daarmee scheppen we ook steeds meer een internationale leeromgeving voor Nederlandse studenten. De wereld begint in Nijmegen, is voor mij het motto van internationalisering in het onderwijs.’

13

Prof.dr. Frans Cremers

Prof.dr. Frans Russel

Studentonderscheiding voor Duby Ballak Duby Ballak, student Biomedische Wetenschappen, kreeg op 20 mei de Studentonderscheiding, vanwege zijn uitzonderlijke bijdrage voor de universitaire gemeenschap. Hij zet zich in voor de Medische FaculteitsVereniging, Café de Aesculaaf, het Onderwijs Management Team en het landelijke overlegorgaan Biomedisch Studenten Overleg. Momenteel is Ballak vicevoorzitter van de Facultaire Studentenraad Medische Wetenschappen en studentlid van de UMC-Raad.

ra d bo d e 9 - 2 0 1 0

mensen Reina Rutten-vd Camp Na een loopbaan van ruim 11 jaar gaat Reina Rutten-vd Camp per 11 mei gebruik maken van de FPU regeling. Reina is sinds oktober 1998 als zorghulp begonnen op de Polikliniek voor Kinderen en Jeugdigen. Tot op heden heeft ze hier al die jaren met veel plezier en inzet gewerkt. Wij kennen Reina als een zorgzame vrouw en we bedanken haar voor de fijne samenwerking. Namens alle collega’s wensen we haar nog vele gelukkige en gezonde jaren toe. Haar afscheid vieren we met een gezamenlijke lunch op 11 mei aanstaande. Collega’s Polikliniek voor Kinderen en Jeugdigen Marjo van der Doelen, verpleegkundig werkplekmanager

Els van Hulzen Op 17 mei is het 25 jaar geleden dat Els van Hulzen als Hoofd secretariaat Cardio-thoracale Chirurgie in dienst kwam. Zij heeft als enige secretaresse van onze afdeling met alle hoog­ leraren gewerkt, te weten: Kuipers, Lacquet (die haar heeft gevraagd om zijn secretaresse te worden), Skotnicki, Brouwer, Eijsman (a.i.) en Van Swieten. Met veel inzet en energie heeft Els de Cardio-thoracale Chirurgie bijgestaan tijdens de stormen die de afdeling in de loop der tijd heeft doorstaan! Ze is de onbetwiste kracht achter het secretariaat en de rode draad in de organisatie op verschillende niveaus. Els oogst veel waardering bij haar collega-secretaresses door haar manier van leidinggeven. Ze heeft oog voor vakinhoudelijke ontwikkelingen. Tevens zorgt ze voor een creatieve, soms muzikale, maar altijd persoonlijke noot zowel in de dagelijks routine als bij speciale gelegenheden. Ze wil haar 25-jarig jubileum in kleine kring vieren. Els, onze hartelijke dank voor je bijdrage aan de groei en bloei van de afdeling. Henry van Swieten, afdelingshoofd en Agnes Bolderman, bedrijfsleider

Thea Giesbers Na een loopbaan van bijna 40 jaar, waarvan de laatste 25 in dienst van het Radboud, neemt Thea Giesbers op 1 juni afscheid. Ze begon in 1985 als receptioniste voor de ontvangst en opvang van OK- patiënten.Vervolgens werkte zij 3 jaar als secretaresse voordat zij in juni 1990 bij de afdeling Medische Microbiologie een functie als kernanaliste voor de weefselkweek aanvaardde. Binnen de afdeling Medische Microbiologie stapte zij in 1998 over naar het toenmalige ICLAS laboratorium dat inmiddels is uitgegroeid tot QM Diagnostics BV. Aanvankelijk werkte Thea als analiste in de virusdiagnostiek, later concentreerde haar werk zich op de financiële administratie. Wij hebben Thea leren kennen als zeer accuraat en nauwgezet. Bovendien is zij een collegiaal en sociaal persoon en wij zullen haar betrokkenheid en hartelijkheid missen. Thea heeft besloten haar afscheid samen met haar naaste collega’s in besloten kring te vieren. Namens alle collega’s van QM Diagnostics BV, Dr Esther Schoondermark-van de Ven, directeur.

Terr y Leemhuis-Pouwels Veertig jaar heeft Terry als Kraamverzorgende hier haar sporen verdiend. In deze tijd is dat voor een enkeling weggelegd en dat verdient veel respect! Moeder en kindverzorging zit Terry in het bloed. Ze begon hier op de kraam in het A-gebouw, later op het kraampaviljoen, wat ten doel had dat verloskundigen uit regio Nijmegen hier de bevallingen kwamen doen. Een ‘hotel-achtig fenomeen’ was de opzet destijds. Terry heeft veel ontwikkelingen meegemaakt. Ze is meeverhuisd naar

ken is bij het UMC St Radboud. We zullen haar missen en wensen haar heel veel plezier en geluk toe in haar nieuwe functie. Namens alle collega’s van het Project- en Bedrijfsbureau Servicebedrijf; Joost Wagener en Ingrid van Kleef-van Deelen

B-gebouw, A- gebouw en nu al een aantal jaren op de kraamafdeling in het Q-gebouw. ‘Wat is de patiëntencategorie veranderd, het is zo gespecialiseerd geworden’. Terry is een trouwe, vrolijke medewerker, die nooit op de voorgrond wil treden. Ze heeft een enorm hart voor de patiënt. We bedanken je voor je positieve instelling, enthousiasme, kundigheid, oog voor details en collegialiteit. Terry gaat per 1 juli gebruik maken van de FPU regeling.We gaan jouw afscheid vieren met al je naaste collega’s van de afdeling met een spetterend etentje. We zullen je missen. Je collega’s van verpleegafdeling Verloskunde Q10

Hanneke Jacobs-Peters Na een dienstverband van ruim 25 jaar gaat Hanneke Jacobs per 1 juni gebruikmaken van de FPU-regeling. De Centrale Indicatie Polikliniek Tandheelkunde zal dan zonder Hanneke’s organisatietalent verder moeten. Voor veel van onze patiënten is zij het gezicht van de polikliniek Tandheelkunde, en ze zal door hen zeker worden gemist. De medewerkers zullen de karakteristieke wijze waarop zij haar werk deed en haar humor eveneens bijzonder missen. Tijdens een informeel diner hebben we het afscheid in kleine kring gevierd. Hanneke, bedankt voor alle jaren van uiterst plezierige samenwerking, de altijd gezellige werksfeer, en je loyaliteit aan het bedrijf. Roland Meijers, hoofd Centrale Indicatie Polikliniek Tandheelkunde

Pierre Pecasse Na een diensttijd van bijna 36 jaar gaat Pierre Pecasse officieel op 1 juni met de FPU. Pierre startte op 1 oktober 1974 als kok in de Centrale Patiëntenkeuken, in mei 1975 behaalde hij zijn dieetkoksdiploma om vervolgens als dieetkok door te gaan. Met goed gevolg heeft hij daarna nog de cursus middenkader voedingsdienst behaald. Op 1 oktober 1999 hebben wij zijn 25-jarig dienstjubileum gevierd, nu nemen wij afscheid van Pierre en danken hem voor zijn inzet al die jaren. Pierre heeft de wens uitgesproken om samen met (oud) collega’s, familie en bekenden zijn afscheid luister bij te zetten. Op woensdag 26 mei 2010, van 17.00 – 19.00 uur in de Aesculaaf. Aart Meijer, Teamleider voeding Servicebedrijf

Anja Benen Op 1 juni as is het 25 jaar geleden dat Anja Benen is begonnen als gediplomeerd verpleegkundige op de afdeling Verloskunde. Hier heeft zij met veel plezier tot 1 januari gewerkt. Sinds 1 januari is Anja werkzaam op poli Verloskunde & Gynaecologie, waar zij door haar prettige persoonlijkheid een plezierige aanvulling is voor het team. Wij hopen nog vele jaren gebruik te kunnen maken van haar diensten. Zij viert haar jubileum in besloten kring. Team poli Verloskunde & Gynaecologie.

Lies Janssen Lies Janssen werkt sinds 1988 in het UMC St Radboud. Vanaf 1 mei 1989 als administratief medewerker op de Polikliniek voor Kinderen & Jeugdigen en vanaf 2005 als senior administratie. Op 1 september gaat Lies met FPU, een jaar later dan haar oorspronkelijke plan. Dit op verzoek van de polikliniek zodat haar kennis nog ingezet kon worden bij diverse administratieve veranderingsprocessen. Het inrichten van het nieuwe afsprakensysteem Ultragenda is een enorme klus geweest. Lies heeft zich hier als kwaliteitsbewaker geprofileerd en mede door haar consistente en enthousiaste houding haar collega’s geholpen deze veranderingsprocessen mee vorm te geven. In de functie van senior administratie is Lies coach/ begeleider van het administratieve personeel en werkt zij tevens mee op de werkvloer. Ze is een zorgzame collega die altijd met een positief kritische blik heeft gekeken naar de werkprocessen, inhoud en werkomgeving. Zij is ook een hartelijk persoon die altijd betrokken is bij het wel en wee van haar collega’s. In 2009 heeft zij als blijk van waardering de Radboudpluim ontvangen. Op 27 mei is er een afscheidsreceptie, van 16.00-18.00 uur in het gebouw Vrouw & Kind op het poliplein, route 788. U bent van harte welkom om Lies gedag te zeggen. Namens alle collega’s van de Polikliniek voor Kinderen en Jeugdigen

Fons Gabreëls Op dinsdag 4 mei 2010 nam het consortium VG Oost-Nederland (nu: Sterker op eigen benen) met een minisymposium afscheid van Fons Gabreëls. Sterker op eigen benen werd opgericht als samenwerkingsverband van het UMC St Radboud met drie zorgaanbieders voor mensen met verstandelijke beperkingen (Dichterbij, Pluryn en de Siza). Doel hiervan is door onderzoek de zorg voor deze mensen te verbeteren. Wegbereider en eerste voorzitter was Fons Gabreëls, die zich bewezen heeft als zeer kundig bestuurder. Inmiddels heeft Henny Lantman het voorzitterschap overgenomen. Prof. dr. H. van Schrojenstein Lantman – de Valk

Henk van den Bosch In de eerste week van juni neemt Henk van den Bosch afscheid van het UMC St Radboud. Het was ook in de eerste dagen van juni 1992 dat Henk zijn opwachting maakte als duizendpoot/ Manus van Alles van het secretariaat van de Raad van Bestuur. Menig kilometer maakte hij sindsdien door onze gebouwen en ver daarbuiten. Henk is een man van aanpakken, zijn parool is ‘rotzooi zien is rotzooi opruimen’. Omdat hij als jongeman bij zijn vader meewerkte in de Nijmeegse kunsthandel/lijstenmakerij ‘Rembrandt’ toonde Henk al snel zijn interesse in de kunstcollectie van onze organisatie. Dat leidde ertoe dat de kunstcommissie Henk inzette voor het voorbereiden van tentoonstellingen, opnieuw inlijsten van onze kunst en ook voor het op juiste wijze bewaren van de kunstcollectie. Nu, ruim boven de pensioenleeftijd, zegt Henk: ‘Het werk is gedaan, nu moet niks meer !’ Dat wil niet zeggen dat Henk het rustig aan gaat doen, nee, er is nu eindelijk tijd voor andere dingen. ‘Het werk is gedaan’, desondanks blijft Henk assisteren bij de Kunstcommissie, maar dan op basis van vrijwilligheid, immers ‘nu moet niks meer’. De Raad van Bestuur biedt Henk van den Bosch een afscheidsborrel aan op maandag 31 mei 2010, van 16.30 – 18.00 uur in De Aesculaaf. Indien u Henk wilt uitzwaaien bent u daar van harte welkom. Emile Lohman, voorzitter Raad van Bestuur.

Heleen Graat Na bijna 21 jaar hier werkzaam geweest te zijn gaat Heleen Graat op zoek naar een nieuwe uitdaging bij onze buren, het Integraal Kankercentrum Oost (IKO). Heleen is in augustus 1989 in dienst gekomen als implementatiemedewerker bij de Dienst Medische Registratie om een nieuw Ziekenhuis InformatieSysteem te implementeren. Tussen 1994 en 2009 heeft ze verschillende functies vervuld binnen het Universitair Kinderziekenhuis. Met enorm veel plezier is ze werkzaam geweest binnen de Zorgadministratie en als projectleider- en huisvestingscoördinator van de nieuwbouw voor het Kinderziekenhuis. In haar laatste functie vervulde Heleen de rol van projectmanager binnen het Projectbureau van het Servicebedrijf. We kennen Heleen Graat als een gedreven en fijne collega die zeer betrok-

Historische modeshow op Dag van de Verpleging De lunch op de Dag van de Verpleging, als blijk van waardering voor alle verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegassistenten, is goed bezocht. Op 12 mei is over de hele wereld de verjaardag gevierd van Florence Nightingale (1820-1910). Deze Britse verpleegkundige is de pionier en grondlegger van de moderne verpleegkunde. Op het Theaterplein kon het verplegend personeel genieten van lekkere broodjes en frisse fruitdrankjes. De lunch werd aangekleed met de Blitse Zusters, een modeshow met historische uniformen van honderd jaar geleden tot nu (zie foto). Ook hield RvB-lid Melvin Samsom een toespraak en refereerde daarin aan Florence Nightingale, die destijds ervoor stond de patiënt te behandelen, niet alleen de ziekte. Gedachtegoed dat vandaag de dag, met ‘Beter worden in het Radboud!’, nog steeds actueel is.  GM

R e ctificati e Anders dan abusievelijk vermeld, is bij de uitvoering van het project ‘Ontwikkeling van een Zorg- en WelzijnsStandaard voor kwetsbare ouderen’ - zie Radbode nr. 8 30 april 2010 - naast de afdeling Geriatrie ook de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde betrokken. Penvoerder van het project is prof. Marcel Olde Rikkert, mede projectleider is prof. Raymond Koopmans.

Foto: Gijs Munnichs

Colofon

14

Radbode is een tweewekelijks personeelsblad van het UMC St Radboud. Oplage: 13.000 Redactie: Nelleke Dinnissen (hoofd­ redactie), Jannie Meussen (eindredactie) en Gijs Munnichs. Aan dit nummer werkten mee: Femke van den Berg, Mariska Boshoven, Rian Bos, Marten Dooper, Flip Franssen, Ad den Held, Paul van Laere, Frank Muller, Daan Van Speybroeck, Jan van Teeffelen E-mail: [email protected], telefoon: 024-3613538 Correspondentie: UMC St Radboud, 528 Product­groep Communicatie, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Redactieraad: prof.dr. Rob Bleichrodt, Peter van Dijk, Henk Gerrits, mr. æmiel Kerckhoffs. prof.dr. Louis Kollee, dr. Erik de Laat Vormgeving en lay-out: Puntkomma Nijmegen Druk: Wegener Nieuwsdrukkerij Gelderland Advertenties: Bureau van Vliet, 023-5714745, e-mail: [email protected] Abonnement: 13,60 euro, informatie Sylvia van Brück-Engelen 0243615442 De volgende Radbode verschijnt vrijdag 11 juni 2010.

ra opi nie d bo d e 9 - 2 0 1 0

HRM-info E-opleidingen De productgroep HRM heeft een uniek aanbod aan e-opleidingen samengesteld. Via de H®M-academie heeft u de mogelijkheid toe­ gang te krijgen tot een groot aantal online cursussen voor u en uw gezin. In de H®M-academiefolder kunt u zien welke cursussen er zijn op ondermeer het gebied van ICT, taal, hobby en situaties op het werk. Alle in de folder genoemde online cursussen zijn een jaar lang onbeperkt beschikbaar voor u en uw gezin voor e 128,98. Betalen is mogelijk via het persoonlijk budget. De uiteindelijke inhouding is afhankelijk van de af te dragen loonheffing en zvw premie. Het totaal zal uitkomen tussen e 195,- en e 270,-. Kiezen uit cursussen is niet nodig. Met de inlogcode hebben medewerkers en gezinsleden een jaar lang de beschikking over alle genoemde IT-, hobby, kinder en taalcursussen. De H®M-academiefolder en het aanmeldingsformulier vindt u via het Intranetportaal, Organisatie, Opleidingen, HRM academie.

Najaarsaanbod trainingen productgroep HRM Zin in een training of workshop op het gebied van Management Development, Persoonlijke Effectiviteit, Loopbaan of ARBO? Er zijn weer nieuwe data gepland in het najaar! In oktober start de Radboud Leergang Leiding­geven (RLL) voor leidinggevenden op operationeel niveau. Op onze website kunt u de folder en het inschrijfformulier downloaden. Er zijn nog plaatsen beschikbaar! In het najaar start ook het Leertraject Coördineren met Resultaat (LCM). Kijk voor meer informatie op onze website : Home ➔ Organisatie ➔ Opleidingen ➔ Productgroep HRM of neem contact op met het Secretariaat O&P via 024-3617290 of [email protected] !

Salaris Op woensdag 26 mei vindt naast het salaris ook de betaling van het vakantiegeld plaats. Wanneer u zich heeft aangemeld voor de fiscale regeling reiskosten zullen deze kosten verrekend worden met het vakantiegeld. Uitleg van de fiscale regeling reiskosten: Intranetportaal, Services, Fiscale regeling reiskosten.

UMC Leenfiets Even een boodschap doen of op bedrijfsbezoek? Zelf geen fiets bij je? Via het PIP kunnen medewerkers van het UMC maximaal een dag de UMC leenfiets lenen. Neem contact op met PIP: T19166 of [email protected]. nl. PIP regelt de reservering bij de fietsenstalling aan de Kapittelweg. U kunt de fiets daar op vertoon van uw badge ophalen.

HRM INFO is van Servicebedrijf, productgroep HRM

iPad : Hype of hope? Begin april bracht Apple de iPad uit. Het UMC St Radboud wil vooruitstrevend, patiëntengericht en effectief bezig zijn en besloot de reviews niet af te wachten maar zelf aan de slag te gaan. Er is een hoop over de iPad te zeggen. Hij biedt veel mogelijkheden voor de zorg, blijkt uit de eerste verkenning van Lucien Engelen. Hij schetst een korte tour d’horizon.

Betoog Via een bevriende relatie uit de Cleveland Clinic heb ik twee iPads besteld. Die kwamen, net vóór de aswolk, vanuit Ohio via de douane binnen. Ze horen tot de eerste tien in Nederland. Er is een hoop over te zeggen. Het is eigenlijk geen apparaat, maar een concept. Ik zie veel toepassingen voor de zorg. De komende tijd zal ik op www.zorg20.nl een aantal mogelijkheden verder uitwerken en beschrijven, mede naar aanleiding van een aantal tests die we gaan doen. Onderstaand een korte tour d’horizon.

Gebruiksgemak De iPad past niet in een doktersjas, maar is qua formaat prima mee te nemen. Er komt een ware handel op gang met mooie mappen, tassen en hoezen die het mogelijk maken hem een keer te laten vallen. Het typen gaat prima. Ik gebruik de Ipad de hele dag door. Vooral in de landscape merk je na tien minuten echt niet meer dat je op een glasplaat zit te typen. In die zin prima om verslagen en notities te maken en beleid vast te leggen in een status. Hij is denk ik minder geschikt voor forse tekstverwerking met toetscombinaties als knippen en plakken. Alhoewel, ik schrijf nogal wat artikelen en blogs. Dat gaat prima aan tafel, in trein of vliegtuig. Daarbij helpt de gemiddelde accutijd van negen uur.

Toepassingen Na een eerste verkenning kom ik tot diverse mogelijkheden voor de zorg. Beeldverwerking, Radiologie: De schermresolutie is erg hoog en door de bekende handbewegingen prima te bedienen, vergroten en verkleinen. Voor radiologen zonder meer goed te gebruiken. EPD: Toegang via webbrowser of een aparte applicatie maakt het slepen met kilo’s statussen in de toekomst wellicht overbodig. Ook het maken van aantekeningen in dossiers gaat prima.Dat kan natuurlijk ook op een PC of laptop, maar op de Ipad gaat dat veel gemakkelijker en sneller. Referentiemateriaal: Vele naslagwerken zijn of zullen beschikbaar komen: Farmacologisch kompas, medische calculators, protocollen, anatomische atlassen etcetera. Verpleegkundigen: Naast bovenstaande toepassingen kan de iPad gebruikt worden voor timers, planningen, berichten, notities, protocollen. Ondersteunende diensten: Workflow management, opdrachtbonnen, verwerking van voorraadlijsten, onderzoeksrapporten, handboeken.

Intercollegiaal consult: Ik verwacht rond de Kerst de eerste iPads met een camera erin. Daarmee kan er via Skype-achtige oplossingen uiterst laagdrempelig worden gecommuniceerd. Het zit er al langer aan te komen maar het gaat nu denk ik écht gebeuren. Een kort intercollegiaal consult binnen de organisatie of buitenshuis kan dan snel worden opgezet. Een combinatie met beeldmateriaal ligt voor de hand. Onderwijs: Interactief, geen boeken meer, aantekeningen, altijd naslagwerken bij de hand. Als we ook de keuze zouden maken alle colleges op te nemen via een intern camerasysteem en net als een aantal andere universiteiten in de VS deze als podcast beschikbaar te stellen, kan de student altijd nog eens terugkijken en luisteren. Zelfs ook na afronding van de studie. Patiënteninformatie: Op maat gemaakt in de vorm van een magazine of krant met informatie over de specifieke aandoening of behandeling. Bedside terminal: De multimediamogelijkheden als internet, TV, instructiefilmpjes en vermaak zijn werkelijk enorm. Revalidatie: Door mogelijkheden als bewegingssensoren kunnen er applicaties gemaakt worden die je, wellicht in combinatie met een iPhone, kunt inzetten bij een revalidatieproces. Een optie met spelelement via internet ligt niet ver weg.

Conclusie Voor net geen e 500 ligt hier een apparaat dat zeker kansen voor de zorg biedt. Vaak wordt privacy als issue aangehaald, maar die is niet anders dan bij een laptop. Ik verwacht binnen een paar maanden accreditatie door banken, overheid en ook zorginstellingen in de VS. We houden jullie via www.zorg20.nl (in zoekveld iPad invoeren) op de hoogte. We organiseren ook een paar inloopsessies voor geïnteresseerde medewerkers, die nieuwe ideeën op willen doen voor toepassingen binnen het UMC St Radboud. Lucien Engelen Zorg 2.0 Ambassadeur

Minder overbodige hits op nieuw Kwintportaal in de arts een rol heeft. Daarnaast kan de gebruiker zelf meerdere zoekcategorieën aangeven.’

Documentbeheersysteem Kwint heeft onlangs een nieuwe startpagina gekregen. Zoeken in Kwint gaat daardoor veel makkelijker. Medewerkers komen sneller en efficiënter bij de relevante documenten.

Hoger doel

De oude openingspagina van Kwint zorgde er vooral voor dat mensen binnen álle documenten gingen zoeken. ‘Dat leverde soms honderden hits op per zoekterm. Vind dan maar de informatie die je nodig hebt’, vertelt Peter Derksen, adviseur productgroep Procesverbetering & Innovatie. ‘Op het nieuwe portaal kan een medewerker zoeken binnen de categorieën medisch patiëntenzorg, multiprofessioneel, verpleegkundig kinderen, verpleegkundig volwassenen of paramedisch/overig. Zo krijgt iemand alleen de hits die voor zijn professie van belang zijn.’ Medewerkers zoeken dus veel gerichter. Missen ze, afhankelijk van de gekozen zoekingang, dan geen informatie? ‘Nee’, stelt Derksen. ‘Stel: een arts zoekt binnen “medisch patiëntenzorg” naar de richtlijnen over hygiëne. Hij krijgt dan richtlijnen die specifiek voor het medisch domein gelden, maar ook alle multiprofessionele richtlijnen waar-

Op Kwint staan 13.000 documenten: UMC-brede richtlijnen, afspraken op afdelingsniveau en allerlei andere kwaliteitsdocumenten. Diensten van het Servicebedrijf zijn via een aparte zoekoptie te vinden. En er is ruimte om richtlijnen, bijvoorbeeld naar aanleiding van een MRSA-uitbraak of een grieppandemie, extra onder de aandacht te brengen. De nieuwe openingspagina van Kwint is via intranet toegankelijk. Tot eind juni is het oude Kwint ook nog beschikbaar. Afdelingshoofden en bedrijfsleiders ontvangen een brief over het nieuwe Kwint. Daarnaast krijgt iedere afdeling vóór eind 2010 haar eigen portaal. ‘Dit is straks helemaal in te richten naar de eigen gebruikswensen’, aldus Derksen, die hoopt dat de betere vindbaarheid van richtlijnen en afspraken bijdraagt aan de kwaliteit en veiligheid. ‘Dát is het hogere doel van het vernieuwde Kwint.’  GM

15

ra Voor u itb l ik v e rki e zi n g s d e bat zor g d bo d e 9 - 2 0 1 0

Hoe sla je twee vliegen in één klap? Het mes moet in de Nederlandse gezondheidszorg, want de eco­nomische crisis noopt tot drastische bezuinigingen. Dat betekent radicale keuzes en hervormingen. Waar kiest de politiek voor? Op het UMC St Radboud Verkiezingsdebat Zorg in LUX op 1 juni gaan de virtueel grootste partijen hierover met elkaar in debat. Radbode doorspitte de (concept)verkiezingsprogramma’s en legt alvast enkele plannen voor aan deskundigen uit het Radboud.

Gijs M u n n ichs

De zorg staat voor een miljardenbezuiniging. Hoe denkt de politiek dat te realiseren? Een ambtelijke werkgroep deed alvast wat voorwerk. Zij rekende uit dat 6,35 miljard euro te besparen is door doelmatiger te werken, maar ook door het ophogen van het eigen risico van 165 naar 775 euro en het invoeren van vijf euro cash af te rekenen bij ieder huisartsbezoek. In het debat zal zeker nader ingegaan worden op deze verstrekkende voorstellen. De verkiezingsprogramma’s van diverse partijen laten er in ieder geval weinig van heel. Voor VVD is 300 euro eigen bijdrage de max, terwijl SP en PVV het eigen risico helemaal willen afschaffen. GroenLinks en D66 pleiten voor een inkomensafhankelijke bijdrage. Het cash geld voor huisartsbezoek, stuit prof.dr. Toine Lagro, zelf huisarts, tegen de borst. ‘Deze maatregel impliceert dat mensen nu zonder reden de huisarts bezoeken. Dat is niet juist. Bovendien is aangetoond dat een eigen risico bij de huisarts niet tot besparing op de totale kosten leidt’, aldus de hoogleraar vrouwenstudies. ‘Het is onderzocht dat mensen met een lage opleiding en dus minder geld, maar ook ouderen en vrouwen, vaker naar de huisarts gaan. Maatschappelijk wil je voor deze groepen toch geen drempels opwerpen? Een betaling ter plekke roept emotionele weerstand op. Bovendien geeft het veel administratieve rompslomp.’

Ongepast en verwerpelijk? Welke voorstellen dragen partijen zelf aan om geld te besparen? Een thema waar ze stevig op inzetten, is preventie. “Preventie is de beste gezondheidszorg”, aldus GroenLinks. PvdA stelt dat “het begint met voorkomen”, bijvoorbeeld door voorlichting over voeding en bewegen. Prof.dr. Maria Hopman is fervent voorstander van meer bewegen. ‘Jaarlijks overlijden in Nederland achtduizend mensen door inactiviteit’, aldus de hoogleraar fysiologie. ‘Deze “zitdoden” vormen 6 procent van de totale sterfte. Onvoldoende beweging vergroot het risico op wel dertig chronische aandoeningen. Hart- en vaatziekten en diabetes type 2 zijn de meest bekende. De kosten voor behandeling van ziektebeelden die geassocieerd zijn met bewegingsarmoede, worden geschat op 6 tot 10 procent van de totale zorguitgaven. Door preventie is dus zeker financiële winst te boeken.’ Een omstreden idee is het heffen van een hogere zorgpremie voor de ongezonde burger. VVD is daar faliekant op tegen: “Paternalistisch overheidstoezicht op het privéleven van burgers is ongepast en verwerpelijk.” D66 keert het om: ze steunt financiële beloningen van gezond gedrag in de zorgverzekeringswet. ‘Eigenlijk straf je dan alsnog het ongezonde gedrag’, stelt ethicus Martien Pijnenburg. ‘Straffen, dan wel belonen, is geen goed idee. Je tast mensen aan in hun vrijheid. De staat kan ons immers niet verplichten gezond te leven. Daarnaast is er verdieping nodig wáárom mensen ongezond gedrag vertonen. Het blijkt bijvoorbeeld dat mensen uit lagere sociale klassen ongezonder leven. Misschien helpt het eten van een vette

Crossmediale activiteiten verkiezingstijd 9 juni is het zover: Nederland stemt. In aanloop op de verkiezingen organiseert het UMC St Radboud in samenwerking met debatcentrum LUX op 1 juni het UMC St Radboud Verkiezingsdebat Zorg (zie afbeelding). Via een speciale button op intranet en op www.umcn.nl zal er aanvullende informatie beschikbaar komen over het debat. Houd de website en het bedrijfsportaal de komende tijd dus goed in de gaten. Het stemmen zelf kan, net als in voorgaande jaren, ook weer in het Radboud. Op 9 juni is er een stemlokaal in de centrale hal van het UMC voor medewerkers, patiënten en bezoekers.

Foto: Joost Hoving




6.$
4U
3BECPVE 7FSLJF[JOHTEFCBU
;PSH


)FU
NFT
NPFU
JO
EF
/FEFSMBOETF
HF[POEIFJET[PSH
XBOU
EF
FDPOPNJTDIF
DSJTJT
EXJOHU
UPU
ESBTUJTDIF
CF[VJOJHJOHFO
%BU
CFUFLFOU
SBEJDBMF
LFV[FT
FO
IFSWPSNJOHFO
&FO
BNCUFMJKLF
XFSLHSPFQ
IFFGU
BM
WPPSTUFMMFO
HFEBBO
FJHFO
SJTJDP
OBBS
e

FFO
CF[PFLKF
BBO
EF
IVJTBSUT
e 
.BBS
XBBS
LJF[FO
EF
QPMJUJDJ
WPPS
*O
EJU
WFSLJF[JOHTEFCBU
PWFS
DVSBUJFWF
[PSH
CFLFOOFO
EF
[FT
WJSUVFFM
HSPPUTUF
QPMJUJFLF
QBSUJKFO
LMFVS
8FMLF
LFV[FT
NBLFO
EF
LBOEJEBBU,BNFSMFEFO
WPPS
EF
[JFLFOIVJT[PSH
8FMLF
POPSUIPEPYF
WPPSTUFMMFO
EPFO
[JK
PN
EF
BMNBBS
PQMPQFOEF
LPTUFO
JO
EF
[PSH
PN
UF
CVJHFO
.FU
PB
&FMLF
WBO
EFS
7FFO
OS

1WE"


)BMCF
;JKMTUSB
OS

77%


.JDIJFM
7FSLPVMFO
OS

%


)FOL
WBO
(FSWFO
OS

41


.BSHSFFUI
4NJMEF
OS

$%"


+PMBOEF
4BQ
OS

(SPFO-JOLT 
/#
EF
177
JT
VJUHFOPEJHE
NBBS
EPFU
OJFU
NFF
BBO
IFU
EFCBU

%JOTEBH

KVOJ

"BOWBOH

VVS
HSBUJT
UPFHBOHTLBBSUFO
[JKO
WFSLSJKHCBBS
BBO
EF
LBTTB
WBO
-69
SFTFSWFSFO
WJB




NFFS
JOGP
XXXMVYOJKNFHFOOMEFCBU XXXVNDOOM

hap wel om beter met de slechtere perspectieven om te gaan. Het is onrechtvaardig om mensen die al minder rijk zijn, financieel zwaarder te belasten.’

Kwaliteitsslagen én geldelijk gewin De politiek somt meer uiteenlopende ideeën op om kosten te besparen. Enkele voorbeelden: “einde aan bobocultuur, Balkenendenorm invoeren” (PVV), “innovatie en medische technologie meer richten op kostenbeheersing” (GroenLinks) en “stimuleren van zorgondernemerschap” (VVD). Het liefst slaat de politiek twee vliegen in één klap: het zorgen voor kwaliteitsslagen die gepaard gaan met geldelijk gewin. Zo zien D66 en GroenLinks er wel brood in om meer taken van de medici over te hevelen naar gespecialiseerd verpleegkundigen. Dat bespaart loonkosten en zorgt voor meer tevreden patiënten. D66 wil de zorgnetwerken uitbreiden en noemt als voorbeeld ParkinsonNet. Hierin leidt het Radboud zorgverleners op in gespecialiseerde Parkinsonzorg. Dit reduceert kosten met mogelijk 73 miljoen euro per jaar. ‘Dat komt onder meer doordat duurdere tweedelijnszorg in de eerste lijn wordt uitgevoerd’, zegt dr. Marten Munneke, projectleider ParkinsonNet. ‘Daarnaast krijgen zorgverleners door het netwerk meer kennis over de mogelijkheden én beperkingen van interventies. Normaal ziet een fysiotherapeut drie à vier Parkinsonpatiënten per jaar. Dat is onvoldoende om kwaliteit van zorg te realiseren. Bovendien ontstaat de kans dat onnodig langdurige

16

behandeltrajecten worden ingezet, die extra kosten met zich meebrengen. Dat voorkom je door in iedere regio een beperkt aantal gespecialiseerde fysiotherapeuten op te leiden.’ Munneke is, gesteund door wetenschappelijk onderzoek naar het ParkinsonNet-concept, ervan overtuigd dat betere organisatie en kwaliteit van de zorg áltijd gepaard gaan met een afname van zorgkosten.

Overbehandeling Volgens prof.dr. Jan Kremer (Verloskunde & Gynaecologie) leveren zorgnetwerken ook winst op, omdat daarin niet de zorgverlener, maar de patiënt centraal staat. ‘Dit stelt de patiënt in staat om een actieve rol te nemen en om zelf keuzes te maken. En dat pakt vaak goedkoper uit’, aldus Kremer. ‘Er is steeds meer bewijs dat patiënten verstandigere en goedkopere keuzes maken dan hun artsen, mits ze voldoende worden betrokken en geïnformeerd. Zo toonden wij aan dat IVF-paren vaker dan hun artsen kozen voor de goedkopere en betere optie om één in plaats van twee embryo’s in de baarmoeder te plaatsen.’ “Meer zorg is niet altijd betere zorg”, stelt het CDA, “ook het voorkomen van onnodige zorg draagt bij aan de kwaliteit.” In Amerika zorgt overbehandeling voor een derde van de totale zorgkosten. ‘Ook in Nederland moet de politiek daar wat aan doen, want daarmee is misschien wel het meeste geld te besparen’, stelt Kremer. ‘We moeten vaker nee zeggen en dat kan niet zonder zorgnetwerken waarin de patiënt werkelijk centraal staat.’  n