Jennifer de Jong. wintergroente op je bord. Een goede start is het halve werk. 4x gezond ontbijt. Actrice & eigenaar Sugarless

winter 2014

een uitgave van Ekoplaza

Actrice & eigenaar Sugarless

Jennifer de Jong

ik houd van pure producten waarin liefde is gestoken

Een goede start is het halve werk 4x gezond ontbijt

wintergroente op je bord EN MEER: inspiratie, tips en ideeën voor een lekkere en gezonde winter! winter

1

uit de winkel Danny Schüttler is brandmanager bij Udea en op marketing vlak verantwoordelijk voor de eigen merken.

MET BOTANIQUE STAAT ER EEN PRACHTIG MERK IN HET SCHAP! “Voor Udea, het moederbedrijf van Ekoplaza, ben ik op marketingvlak verantwoordelijk voor de eigen merken. Het doel van mijn functie is het bewaken en

te bieden heeft: krachtige, natuurlijke en plantaardige grondstoffen. Deze vormen de basis voor effectieve producten die je dagelijks kunt gebruiken. Het assortiment be-

Botanique gaat uit van natuurlijke schoonheid en de invloed die de natuur hierop heeft. De producten zijn gebaseerd op het goede dat de natuur te bieden heeft: krachtige, natuurlijke en plantaardige grondstoffen. (door)ontwikkelen van deze merken. Concreet houdt dit in dat ik dagelijks werk aan merkgerelateerde projecten, zoals productintroducties, verpakkingsdesign en marketingcommunicatie. Vanuit de gedachte kwalitatieve, natuurlijke cosmetica nog bereikbaarder te maken hebben wij een nieuw cosmeticamerk ontwikkeld: Botanique. Voor Botanique gaan we uit van natuurlijke schoonheid en de invloed die de natuur hierop heeft. De producten zijn dan ook gebaseerd op het goede dat de natuur

staat uit 23 producten, verdeeld over drie productcategorieën: gezichts-, lichaams- en haarverzorging. Alle producten dragen het BDIH keurmerk, wat o.a. betekent dat ze alleen uit natuurlijke grondstoffen bestaan en waar mogelijk ook van gecontroleerde biologische teelt. Uiteraard zijn ze vrij van synthetische geur- en kleurstoffen, synthetische conserveringsmiddelen, minerale oliën, parabenen, PEG en siliconen. Wat overblijft zijn mooie producten tegen een aantrekkelijke prijs en met een stijlvolle uitstraling. Dat laatste is ook belangrijk, het staat tenslotte zichtbaar in je badkamer.“

Danny Schüttler is brandmanager bij Udea.

Danny: Ik ben heel benieuwd hoe jij deze producten gaat ervaren en sta open voor jouw ideeën. Heb jij een tip? Via het contactformulier op de website www.botanique-cosmetics.com kun je deze insturen.

Miljarden besparen door gezond te eten Uit experimenten met patiënten met diabetes type-2, blijkt dat met een gezonde leefstijl - waaronder een regelmatige inname van goede voeding - deze onherstelbaar geachte aandoening kan worden omgekeerd. De deelnemers vermeden suiker, maar aten wel natuurlijke vetten zoals zalm en roomboter. Ook gingen zij meer bewegen. Deze resultaten stemmen positief, zeker als je weet dat diabetes type-2 de meest voorkomende chronische ziekte is, met zo’n 4,5 miljard euro aan medische kosten per jaar! Reactie Hanno Pijl, hoogleraar interne geneeskunde aan het Leids Universitair Medisch Centrum: “We besteden miljarden aan het oplossen van een probleem, waarvan we de oorzaak kennen.” Dus begin het nieuwe jaar goed, met gezonde voeding van Ekoplaza.



lente herfst 2012

3 3

inhoud 3 6

Uit de winkel Danny Schüttler zet met Botanique een prachtig merk in het schap

10 16

Winter op je bord 5x lekkere recepten met ui, groene kool, zoete aardappel, winterpeen en witlof (op 4 manieren)







23

Aan Tafel Tips en weetjes voor en door klanten

Witlofteler Fred Willemssen teelt échte grondwitlof in het land van Peel en Maas OERsterk Leven Ricard de Leth slaat de brug naar een oersterk leven

Mijn mening Bavo van den Idsert van Bionext over een gezonde bodem Special 4x Gezond ontbijt: quinoapap, ontbijtballetjes, winterse pompoensmoothie en roggeontbijtkoek WOW Jennifer de Jong weet hoe belangrijk het is dat je lichaam goed functioneert Mijn wereld De wereld van ontwerper Hans Ubbink Lekker Snel Recepten met kant-en-klaar producten van Ekoplaza

En verder:

Proef nu champignons, Wegwezen, Wijn&Spijs, Sport&Voeding, Waarachtigheidsjournaal, Goed Begin, Healthy Planet

27 31 58 61 67

Ik ervaar de natuur als wonderschoon. Het maakt me menselijk: ik ken daardoor mijn maat en plek. Blijf mens, onderdeel van het leven en verbonden aan de groep, word geen radertje of consumeermachine.

Recepten Indiase mango-lassi 7 Uiensoep met zoete aardappel 11 Gebakken groene kool met pecankoriandersalsa 12 Hutspot zoete aardappel-pastinaak 13 Winterwortelcake 14 Salade van witlof, blauwe kaas en artisjokharten 18 Witlofsoep met paddenstoelen en walnoten 18 Witlofovenschotel met geitenkaas en kruiden 19 Witloftaart met walnoten 19 Quinoapap 32 Ontbijtballetjes 33 Winterse pompoensmoothie met citrusfruit en kaneel 34 Rogge-ontbijtkoek 35 4

winter

Alle recepten zijn voor 2 of 4 personen, let op het icoontje. Romige boerenkoolsmoothie met vers fruit 40 Peruaanse canihuaburger 43 Biefstuk met portsaus, tarte tatin van witlof en knolselderijtorentjes 46 Kip in het pannetje 48 Eier-banaanpannenkoekjes met quinoa 54 Zelfgemaakte chocopasta 55 Geitenkaasbavarois met honingsaus 57 Sugarless chocolate chip cookies 59 Thaise gele curry met vis en rozijnen 67 Linzenschotel met pruimen, rozijnen en feta 68 Salade met zaden, vijgen, feta en abrikozentapenade 69



winter

5

aan tafel Vraag van een klant Laurie: “Waarom verkoopt Ekoplaza producten waar palmolie in zit, dat leidt toch tot grootschalige ontbossing?” “De hetze tegen palmolie is terecht: voor de grootschalige palmolieteelt worden kostbare tropische regenwouden met de grond gelijk gemaakt. De steeds meer uitdijende plantages in oerwouden in Maleisië, Indonesië en vooral Borneo, is een kwaad dat bestreden moet worden. Maar zeker niet ten koste van biologische palmolie, die een echte bijdrage levert aan klimaat en milieu. Ekoplaza maakt beperkt gebruik van palmolie in enkele producten, zoals in margarine en banketproducten. Deze komt uit Colombia en was één van de eerste biologische palmolie die werd gecertificeerd. De olie komt van decennia oude oliepalmplantages waar geen houtkap voor is gepleegd.

Ook voldoet deze aan de RSPO normen (Round Table of Sustainable Palm Oil). In tegenstelling tot conventionele palmolie is deze zonder meer duurzaam en transparant. ‘Het kind met het waswater weggooien’ is hier van toepassing en doet onrecht aan de biologische boeren.” Poppe Braam is directeur van de groothandel in biologische grondstoffen voor Ekoplaza. Zakendoen is hier gekoppeld aan idealisme. Poppe reist de hele wereld over om biologisch geteelde grondstoffen voor Ekoplaza te zoeken, maar ook om projecten op te zetten om de boeren in verre landen een stapje verder helpen.

Van generatie op generatie De familie Barbagallo produceert al bijna 25 jaar LA BIO IDEA pasta. In het Siciliaanse dorpje Fiumefreddo maakt Angelo Barbagallo - inmiddels de derde generatie - de pasta nog steeds volgens oude tradities. Het geheim? Het langzame productieproces! Hierdoor blijven smaak en voedingswaarden behouden. De bijzondere herkomst is nu ook duidelijk zichtbaar op de nieuwe verpakking van LA BIO IDEA pasta: boer Zingale levert, net als zijn voorouders, de biologische durumtarwe waar de familie Barbagallo pasta van maakt.

Smakelijke wijnazijn: krachtig vol of mild en fris Heerlijke wijnen van biologische Italiaanse druiven vormen de basis van

Indiase Mango-lassi

de Ekoplaza wijnazijnen. De rode variant past door zijn krachtige aroma en volle, lichtzure smaak uitstekend bij wat zwaardere gerechten. De frisse smaak van de witte wijnazijn past juist goed bij mildere gerechten. Je kunt de wijnazijn gebruiken in marinades of sauzen voor groente, vlees en vis, of gewoon als dressing over salades en gegrilde groenten.

‘Tees’ voor een fitte lifestyle Binnenkort bij enkele Ekoplaza-winkels en in de webshop: een speciaal door Hans Ubbink ontworpen biologische GOTS-gecertificeerde mannenondergoedlijn. Onder de naam Privat Eko. Van T-shirts (ook handig onder een overhemd of trui) en sokken tot aan diverse onderbroeken. De ‘sports’ is een hoger model met iets langere pijpjes en een ‘brief’ doet denken aan de gloriedagen van Johan Cruijff en Johnny Rep. Naast het onmisbare zwart, wit en melange grijs ook verkrijgbaar in ‘casual red & true blue’. De onderbroeken zijn voorzien van bijpassende sokken. “Niets lijkt me een grotere afknapper dan als je een leuke man hebt, maar hij er ongeïnteresseerd en slordig, afgetobd uitziet in zijn ondergoed. En vreemd genoeg maakt een bijpassend paar sokken dan een enorm verschil.”

6

winter

3 rijpe mango’s zonder pit • 450 ml yoghurt • 1 theel kardemom • 1 theel tarwegraspoeder (= glutenvrij) 1. Doe alle ingrediënten in de blender en mix tot een gladde drank. *Lassi is een traditionele yoghurtdrank uit India, die wordt gebruikt bij maag- en/of darmklachten. Voeding als je medicijn dus.

WELKE PRIJS BETAAL JIJ? ❒ Zolang ik maar veel voor weinig krijg, maak ik mij geen zorgen over plofkippen, miltvuur of pesticiden. ❒ Een eerlijke prijs, zodat de biologische boer en teler met gesloten kringloop en op een natuurlijke manier met mijn voedsel kan blijven omgaan.

EEN GEZOND EN LEKKER LEVEN VOLGENS... Dr. Judith M. Deckers-Kocken “Tegenwoordig spelen verstand, wetenschap en maakbaarheid een grote rol. Kinderen hebben juist behoefte aan leven vanuit hun gevoel, met creativiteit en ruimte. Door hen te begeleiden en aandacht te geven voor wie ze werkelijk zijn, kunnen ze zichzelf blijven, met alles wat goed is en minder goed. Zijn ze zich bewust van de manier waarop ze met zichzelf en anderen omgaan, dan gaan ze vanzelf lekker in hun vel zitten. Gezond eten en drinken helpt daarbij: voedsel waar je lichaam blij van wordt, waar je haar van gaat glanzen, je een zachte huid krijgt en waar je minder moe van wordt. Dat is vers eten: van een boom of struik of uit de grond. Eten dat niet door andere mensen is bewerkt of veranderd. Puur eten bevat voedingsstoffen en energie waar je je goed bij voelt.” Dr. Judith M. Deckers-Kocken is ruim 20 jaar kinderarts voor maag-lever-darmziekten. Ze schreef het boek Kinderbuik. Hierin beschrijft ze haar vernieuwende visie op gezondheid vanuit een holistische benadering, met daarin een grote rol voor voeding. In haar medisch centrum Kinderbuik&co staat een integrale aanpak centraal: naast reguliere zorg hebben ook aandacht, voeding als je beste medicijn en yoga een positief effect hebben op gezondheid en ervaren van geluk bij kinderen. www.kinderbuikenco.nl

Heb jij een buitenlands recept dat je met ons wilt delen? Mail dan naar [email protected]

winter

7

proef nu

Agaricus bisporus Verlichtend en verwarmend voor de keel tijdens de winter.

‘Champignons’

3

2

1 4

1. De champignon is geen groente, maar een schimmel. Biologische champignons groeien heel na-

Heerlijk genieten! Koken met thee. Breathe Deep soep

tuurlijk in teeltbedden met daarin een laag biologische compost en een laag dekaarde van verschillende soorten veen. 2. Champignons groeien in het donker. Afhankelijk van temperatuur, luchtvochtigheid en het CO2-

10 minuten | 4 grote porties

Ingrediënten

900 gram courgette, 200 gram tuinerwten, 1 el extra vierge kokosolie, 3– 4 zakjes YOGI TEA® Breathe Deep, zeezout naar smaak

Bereidingswijze

Snijd de courgette in stukken, doe ze samen met de tuinerwten in een pan en voeg water to totdat de groenten bedekt zijn. Kook ze gedurende 10 minuten in de afgedekte pan gaar. Voeg een minuut voor tijd de inhoud van de zakjes YOGI TEA® Breathe Deep toe. Laat het geheel nog even koken en draai dan het vuur uit. Voeg vervolgens de kokosolie toe en pureer alles met een staafmixer of blender. Breng het geheel op smaak met wat zeezout.

www.yogitea.eu www.facebook.com/yogitea

gehalte vormen zich de paddenstoelen, die na 2 weken plukklaar zijn. 3. Champignons zijn vetvrij en energiearm en een bron van eiwit, voedingsvezel en diverse B-vitaminen. Maak champignons altijd droog schoon, anders verliezen ze hun aroma tijdens de bereiding. 4. Paddenstoelen - waaronder champignons - hebben een kankerwerende werking. Japanse artsen gebruiken extracten van paddenstoelen als ondersteunende behandeling bij chemotherapie. Bron: Kris Verburgh - De Voedselzandloper In het Brabantse Uden telen de broers Jeffrey en Dorus Heeren champignons: “De kneepjes van de champignonteelt leerden we via onze vader. Jaarrond telen en verpakken we biologische witte- en kastanjechampignons en portabella’s en we zijn leverancier van biologische oesterzwammen en shiitake. Ons bedrijf is Fair Produce gecertificeerd. Jaarlijks zorgen zonnepanelen voor 167.000 kilo aan CO2-reductie en gebruiken we zo’n 340.000 kWh aan zelf opgewekte energie.”

winter

9

winter op je bord

Uiensoep met zoete aardappel 4 grote uien, waarvan 2 in grove stukken en 2 kleingesneden • 1 laurierblaadje • 1 theel boter of kokosolie • 1 grote zoete aardappel, geschild en in stukken • 2 teentjes knoflook, geperst • 1 volle theel gemalen geelwortel (kurkuma) • 1 l groentebouillon (van blokjes) • gemalen peper • 2 eetl fijngehakte verse tuinkruiden (zoals peterselie en bieslook) • peper en zout naar smaak 1. Fruit de grof gesneden stukken ui met de laurier glazig in een soeppan, voeg een beetje boter of kokosolie toe. 2. Doe de zoete aardappel, de knoflook en de kurkuma erbij en fruit kort mee. Giet de bouillon erover en bestrooi met peper naar smaak. Breng aan de kook, zet het vuur laag en laat gaar worden. 3. Pureer de soep, inclusief laurierblad, glad (staafmixer/blender). Zet terug op het vuur en voeg de kleingesneden ui en de tuinkruiden toe. Laat nog ca. 10 minuten zachtjes sudderen. Breng op smaak met peper en eventueel zout.

Wintergroente Ui, groene kool, zoete aardappel, winterpeen en witlof

De ui als plantaardig antibioticum

Wie zoet is krijgt lekkers

In de top tien van meest gezonde groenten staan uien. De ui wordt

Zoete aardappel of bataat komt oorspronkelijk uit Mexico. Deze zetmeelhoudende knolgroente is rijk aan vezels én suikers. Gezonde suikers, want ze stimuleren de groei van goede bacteriën in je darmen. De feloranje kleur van het vruchtvlees komt door het bètacaroteen - een stof die in je lichaam wordt omgezet tot vitamine A - dat een lokale antioxidante en ontstekingsremmende werking kan hebben. Wil je met een spiraalsnijder groentespaghetti maken? Dat kan ook met zoete aardappel. Lekker in combinatie met pittige parmaham. Of maak eens een zoete aardappeltortilla samen met laagjes pastinaak.

gezien als een natuurlijk antibioticum, die antibacterieel werkt tegen schimmels en virussen. Amerikaanse onderzoekers troffen in de bol van de ui 80 stoffen aan die je immuunsysteem versterken. Deze zouden 65 verschillende besmettelijke bacteriën doden of in hun werking beperken. Zo zou de stof quercetine, een krachtige antioxidant en meest voorkomend in rode ui, de kans op verkoudheid behoorlijk verminderen. Dus geniet volop van (rauwe) ui deze winter! Bron: Readers Digest

10

winter



winter

11

winter op je bord

Gebakken groene kool met pecankoriandersalsa olijfolie of kokosolie om in te bakken • 3 tenen knoflook, fijngehakt • 1/2 eetl gemalen komijn • ca. 600 g groene kool, in dunne reepjes • zout en peper Voor de pecan-koriandersalsa: 2 eetl witte balsamicoazijn • 1 eetl olijfolie • 100 g pecannoten • flinke handvol verse koriander • 1 grote teen knoflook • 1/2 rode chilipeper, zaadlijsten verwijderd • zout

Wijntip Purato Catarratto Pinot Grigio Bij deze hutspot een wijn met twee gezichten: frisse Pinot Grigio en de rijp geplukte Catarratto met tonen van rijp fruit waarmee de zoete aardappelen perfect combineren.

1. Hak alle ingrediënten voor de salsa fijn maar niet glad (gebruik de pulse-knop van de keukenmachine of neem de staafmixer). Het moet een mooie korrelige structuur hebben. Proef en voeg eventueel nog een beetje extra van één of meer van de ingrediënten toe. 2. Verwarm wat olie in een wok of hapjespan en fruit de knoflook met de komijn op middelhoog vuur tot het geurt. Voeg de kool toe en bak al omscheppend enkele minuten. Zet het vuur zacht en laat nog een minuut of 3 tot 5 zachtjes bakken tot de kool beetgaar is; zo nu en dan omscheppen. 3. Voeg zout en peper naar smaak toe. Schep de helft van de pecankoriandersalsa op de kool en serveer de rest er apart bij.

Wijntip Elemental Viognier Deze Viognier heeft het allemaal: vol rijp fruit zoals nectarines, in combinatie met medium zuren en een lange volle afdronk.

Inpakken maar! Groene kool is de groene variant van savooiekool: een dichte koolsoort van gebobbelde bladeren met gekrulde randen. Het is één van de oudste koolrassen ter wereld en komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied. Er is ook een gele variant, met lichtgroene tot blauwgroene buitenbladeren en een lichtgele kern. Vanwege de mooie nervenstructuur worden de geblancheerde bladeren van groene kool ook wel gebruikt als een soort loempia om ingrediënten ‘in te pakken’. Lekker om het blad te vullen met ham en kaas of voor een vegetarische variant met rijst en groenten en dan in de oven in bouillon of tomatensaus gaar stoven. In 100 gram groene kool zit onder andere 42% van de ADH vitamine C

Deze stamppot heeft een heilzaam effect op de bloedsuikerspiegel door de pastinaak, zoete aardappel, raapzaadolie en kokosolie. Daarbij zijn pastinaak en zoete aardappel rijk aan inuline, een stof die bloedsuikerverlagend werkt, een lang verzadigingsgevoel geeft en ook nog eens als voeding voor onze darmbacteriën fungeert. Ook bevatten zoete aardappelen, wortels, knoflook en kurkuma veel antioxidanten. Die zijn in onze traditionele hutspot opvallend minder aanwezig.

Hutspot zoete aardappel-pastinaak 500 g winterpeen, geschild en in stukken • 250 g uien, in stukken • 250 g zoete aardappelen, geschild en in stukken • 250 g pastinaken, geschild en in stukken • 1 à 2 tenen knoflook, gepeld • 500 g aardappelen (optioneel, want niet noodzakelijk voor een heerlijke stamppot) • kruidenzout of bouillonpoeder • scheut raapzaadolie • 1 theel kokosolie • ca. 1 theel gemalen geelwortel (kurkuma) of meer naar smaak • ca. 1 theel kerriepoeder of meer naar smaak • zout en peper 1. Kook de winterpeen met de uien, zoete aardappel, pastinaak, knoflook en (eventueel) de aardappelen in water met wat kruidenzout/ bouillonpoeder gaar. 2. Giet af en bewaar een beetje van het kookvocht. Stamp alles fijn of wat grover (het hoeft niet glad) en voeg een scheutje kooknat, de

raapzaad- en kokosolie toe. Meng de kurkuma en de kerrie erdoor met zout en peper naar smaak. Wees niet te flauw met de specerijen, de stamppot is anders snel wat te zoet. 3. Serveer met rookworst of een in kokosolie gebakken runderlap of quorn.

en 80% van de ADH vitamine K. 12

winter



winter

13

Witlof op 4 manieren

Winterwortelcake 125 g boter • 200 g rietsuiker • 3 eieren • 200 g cakemix • 2 theel kaneel • 150 g winterpeen, geschild en geraspt • 75 g walnoten, gehakt • snufje zout • cakevorm, ingevet of bekleed met bakpapier Voor de topping: • 75 g fijne kokosbloesemsuiker • 250 g mascarpone • 50 g wortel, geraspt 1. Verwarm de oven voor op 180ºC. 2. Klop in een kom de boter met de suiker romig en klop er één voor één de eieren door. 3. Zeef het cakemeel met de kaneel boven de beslagkom en voeg de geraspte wortel, walnoten en een snufje zout toe. Spatel alles luchtig door elkaar.

14

winter zomer

4. Doe het beslag in de vorm en bak de cake in ± 50 minuten goudbruin en gaar (een satéprikker moet er droog uitkomen). Laat de cake helemaal afkoelen. 5. Klop voor de topping de fijne kokosbloesemsuiker door de mascarpone en meng de geraspte wortel erdoor. 6. Bestrijk de cake met de topping en snijd in stukken.

telers

GRONDWITLOF:

voedsel van een gezonde bodem

bruiken voor de teelt van andere gewassen. De grond in de schuur vullen we regelmatig met biologische teeltaarde van eigen land aan, zodat de bovenste laag steeds vers is. Zo houden we een gezond systeem.”

Meer voor minder Voor een maximale productie wordt de meeste witlof in water geteeld. Het dikke, bittere hart beslaat vaak driekwart van de witlof. Biologische grondwitlof is steviger. Je proeft de oorspronkelijke, licht bittere smaak beter en het hart is veel kleiner. Je betaalt misschien iets meer voor je witlof, maar je gooit minder weg. Je betaalt per saldo dus minder en krijgt meer smaak!

Grondwitlof is bij uitstek een product van mensenhanden en van de bodem. Van de volle grond waarin de cichoreiwortel groeit en wordt opgespit, tot de verse teeltgrond waarin de wortels handmatig worden ingetafeld en waaruit het ‘witte loof’ tevoorschijn schiet. De grondwitlof die je bij Ekoplaza koopt, komt van Fred Willemssen, eigenaar van biologische kwekerij Vollenberg in het land van Peel en Maas.

Al bijna een kwart eeuw vindt hier biologische grondwitlofteelt plaats en sinds 2012 staat Fred Willemssen aan het roer. Fred werkte met twee broers in een gangbaar bedrijf, maar koos bewust voor de biologische teelt: ‘Ik zocht iets dat meer onderscheidend is. Dat is biologisch geteelde witlof zeker. Biologisch vergt namelijk een compleet andere aanpak.”

Overname “Ik heb het bedrijf van André en Gerri Vollenberg overgenomen. De chicoreiplant wordt al jaren voor ons in mei in de Flevopolder en in Maastricht bij biologische akkerbouwers ingezaaid. Zodra de wortel – de witlofpen – groot genoeg is, wordt deze geoogst. Om de grond gezond te houden, wordt er gemiddeld één keer per zes jaar gras of grasklaver opgezet om het land te laten rusten.”

Authentieke smaak De bijzonder intensieve teeltwijze van grondwitlof en het unieke, smaakvolle product sprak mij meteen aan. Bij telen op water creëer je een vochtig klimaat in de trekruimte en daardoor circuleren ziekten juist eerder rond. Bij grondwitlof is onze ervaring dat zieke witlofpennen niet genoeg kracht hebben om met hun wortels door de bak te groeien. Dat heeft de natuur dus al voor ons geregeld. Bovendien heeft onze grondwitlof een authentieke zoet-bittere smaak en niet dat waterige. En grondwitlof bevat veel meer droge stoffen. Zelfs de kern kun je eten.”

Wist je dat • •

• •

Volle grond “De geoogste witlofpennen bewaar ik in de vriescel. Daarna gebeurt alles in het donker. Onze witlof is échte grondwitlof. Wij telen niet in lagen. De witlofpennen zetten wij handmatig in kleine bakjes met verse biologische teeltaarde. Een zeer arbeidsintensief proces. De bakken zetten wij op de volle grond, zodat de haarwortels door de open rasters van de bakken de aardkorst in kunnen groeien. In 21 dagen is de krop gevormd en kunnen we oogsten. De hele bak gaat naar de oogstlijn waar we de kropjes handmatig met een mesje uit de bak snijden. Van de potgrond en oude witlofpennen maken we compost wat we op het land ge-

16

winter

•

De Belg met 6,5 kg witlof per jaar de grootste witlofconsument ter wereld is. Je overal ter wereld witlof kunt eten, als je weet hoe het te bestellen: Belgian endives (VS), chicory (Groot-Brittannië), Brüsseler witloof (Duitsland) of chicons (Frankrijk). De Japanners witlof in hun sushi’s gebruiken. In het Belgische Kampenhout een witlofmuseum staat waar je alles over het ‘witte goud’ te weten komt. Witloof bij de teelt van de cichoreiplant begint. Door de wortel van de plant opnieuw in te zaaien groeit er wit loof uit, verbasterd tot witlof.

Witlofconvenant In buurland België hebben witloftelers en andere betrokkenen in een convenant afgesproken wat grondwitlof is, om gerommel te voorkomen. Grondwitlof aanbieden is namelijk lucratief, omdat de prijs een veelvoud is van witlof op water. Met dit convenant kunnen de grondwitloftelers hun arbeidsintensieve werk én de voordelen van grondwitlof beschermen.

100 gram rauwe witlof bevat: 0,2 mg ijzer, 5 mg natrium, 17 mg calcium, 1,2 gr vezels en 5 mg vitamine C



winter

17

4x witlof

Riesling Theodor Orb: Olijven, kappertjes, tomaten en witlof daar past maar één wijn bij. Een zeer goed gemaakte Riesling die door zijn complexe combinatie van fris en zoet een perfecte match met de salade is.

Mundo Yuntero Tinto: Deze Spaanse ietwat boerse/aardse wijn met veel fruit is door zijn milde tannine in combinatie met zijn licht boerse karakter een perfecte combinatie.

Santa Tresa Grillo Viognier: De witlof in de oven wordt in combinatie met ei wat milder van smaak en daarbij past het best een wijn met milde zuren en een wat voller en vettig karakter. Zoals deze Grillo/Viognier!

Elemental Sauvignon Blanc: Bij deze witloftaart drinken we een frisse stuivende Sauvignon Blanc met tonen van gras en citrus in de neus en in de smaak citrus en asperge. Dit maakt het een leuke combinatie met de witloftaart.

Salade van witlof, blauwe kaas en artisjokharten

Witlofsoep met paddenstoelen en walnoten

Witlofovenschotel met geitenkaas en kruiden

Witloftaart met walnoten

3 stronkjes witlof, buitenste blaadjes - indien nodig - verwijderd en harde kern eruit • kneep citroensap • 1 pakje artis­jokharten, gehalveerd • 2 eetl zwarte olijven zonder pit • stukje blauwe kaas naar keuze, in stukjes • 2 eetl kappertjes • handje rucola • handje cashewnoten, geroosterd in droge koekenpan Voor de sinaasappeldressing: • 1 eetl olijfolie • sap van 1/2 sinaasappel • zout en peper naar smaak

25 g gedroogde paddenstoelen, zoals eekhoorntjesbrood (funghi porcini) • 200 ml warm water • 600 ml groentebouillon • 200 ml (koks)room • 4 stronkjes schoongemaakte witlof (buitenste blaadjes en harde kern verwijderd), fijngesneden • 2 eetl walnoten, grof gehakt • zout en peper

ca. 600 g schoongemaakte witlof (buitenste blaadjes indien nodig - verwijderd en harde kern eruit) • 2 uien, fijngesneden • 2 teentjes knoflook, fijngesneden • olijfolie • 1 theel kerriepoeder • 1 theel gemalen geelwortel (kurkuma) • 2 à 3 eieren • 6 eetl (belegen) geraspte geitenkaas • 2 à 3 eetl gedroogde (tuin)kruiden • zout en peper

Voor het deeg: 200 g bloem • 100 g koude boter, in blokjes • 1 ei • 1 eetl koud water • mespunt zout • quiche-/ vlaaivorm, ingevet Voor de vulling: • 6 schoongemaakte witlofstronkjes (buitenste blaadjes en harde kern verwijderd) • klontje boter • 150 g crème fraîche • 200 g geraspte kaas • 50 g walnoten, gehakt • versgemalen peper

1. Halveer de witlof in de lengte en snijd in schuine stukken. Besprenkel met citroensap om verkleuring te voorkomen. 2. Klop de dressingingrediënten door elkaar. 3. Schik alles op borden of een grote schaal en druppel de dressing erover.

18

winter

1. Week de paddenstoelen ca. 30 minuten in het water. Laat ze uitlekken in een vergiet (weekvocht opvangen) en snijd ze in kleine stukjes. 2. Breng de bouillon met de room aan de kook en voeg de paddenstoelen en witlof toe. Laat 2 minuten zachtjes doorkoken. 3. Roer het weekvocht en de walnoten door de soep en laat nog 1 minuut trekken. 4. Breng op smaak met peper en eventueel zout.

1. Verwarm de oven voor op 160ºC. Halveer de witlofstronkjes in de lengte en stoom ze beetgaar (stoompan/stoomoven of in een afgedekte zeef hangend boven een pan met een laagje kokend water). Fruit intussen de uien met de knoflook glazig in een klein beetje olijfolie. Voeg de helft van de kerrie en kurkuma toe. Fruit even mee. Breek de eieren in een kom. Voeg de geitenkaas, gedroogde kruiden, zout en peper naar smaak en de rest van de kerrie en kurkuma toe en mix tot een homogene massa. 2. Leg de witlofstronkjes in een ingevette ovenschaal en schep het gefruite uimengsel erop. Giet het ei-kaasmengsel erover en bak ca. 15 minuten in de oven tot het ei gaar is en de kaas gesmolten. Serveer met gekookte aardappelen, quinoa of gekookte haverkorrels.

1. Meng voor het deeg bloem en zout door elkaar en snijd de boter er met twee messen door. 2. Klop het ei door het koude water en kneed door het bloemmengsel tot je een samenhangende bal hebt. Laat het deeg afgedekt met huishoudfolie 30 minuten in de koelkast rusten. 3. Verwarm de oven voor op 200ºC. Halveer voor de vulling de witlofstronkjes in de lengte. Verwarm de boter en bak de witlof hierin even aan. Bekleed de ingevette vorm met het deeg (bodem en opstaande rand). 4. Bestrijk de deegbodem met de crème fraîche en maal er wat peper over. Verdeel hierop de witlof en bestrooi met de kaas en de walnoten. Bak de taart in ca. 25 minuten goudbruin en gaar.

winter

19

gezonde bodem = gezond gras = gezonde koeien = gezonde melk = gezonde melkproducten,

Weerribben Zuivel gebruikt biologische melk afkomstig

logisch toch?

van koeien die veel in de open d

t natuurgebie Prachtig gelegen in he

lucht zijn geweest en weinig krachtvoer hebben gekregen. Bij Weerribben Zuivel zul je nooit sporen van antibiotica of andere melkvreemde stoffen

Voor het welzijn van de koe zijn een gezonde bodem en vegetatie de juiste ingrediënten. Als een koe zich ‘happy’ voelt, komt dit vooral ten gunste van de kwaliteit (samenstelling) van de melk. De biologische melk van Weerribben Zuivel komt van de koeien van Klaas de Lange. Zijn biologische melkveebedrijf ligt in een groot natuurgebied: Nationaal Park De Weerribben. Dagelijks staat voor zijn koeien een grote diversiteit aan gras op het menu.

in de producten vinden. De koeien grazen op weilanden zonder kunstmest en/of chemische bestrijdingsmiddelen. Hun voer bestaat uit biologische grondstoffen en bevat geen genetisch gemodificeerde bestanddelen.

De boerderij van Klaas bevindt zich in het grootste laagveenmoeras van Europa. “Voor maximale gewasopbrengsten niet de meest gunstige plek, maar een paradijs als het gaat om de enorme biodiversiteit aan planten, kruiden en grassen. Voor mijn koeien betekent dit heel goed en gevarieerd voedsel. Het gevolg van dit voedsel is dat mijn koeien supergezond zijn. Dit resulteert in de allergezondste melk, die wij op onze eigen boerderij verwerken tot de lekkerste Weerribben Zuivelproducten. Daarbij houd ik graag een vinger in de pap. In ben betrokken van gras tot glas!”

Ambachtelijke lekkernijen “Wij maken biologische, ambachtelijke producten, zoals échte karnemelk: dus het karnen van aangezuurde room en niet zoals veel bedrijven doen met aangezuurde ondermelk. Daar zit geen vet in, dus van karnen is dan geen sprake. Onze aangezuurde room krijgt de tijd om te rijpen en wordt dan rondgeslingerd in een ton, zodat de vetdeeltjes (roomboter) aan de binnenwand blijven hangen. Zo ontstaat niet alleen heerlijke, biologische boerenkarnemelk met een volle roomsmaak, maar ook roomboter.”

Tip: gebruik Weerribben griesmeelpap ook eens als taart-

ding krijgen ze ook nog biologische witlofwortel, rode bieten, wortelen of aardappelen. ’s Winters in de stal krijgen de koeien ditzelfde (ingekuilde) gras, inclusief de aanvullingen. En natuurlijk ontbreekt een handjevol biologisch krachtvoer niet. Al het voer, met uitzondering van de biologische witlofwortel, komt van onze eigen landerijen.”

vulling, bijvoorbeeld in een

De natuur doet de rest

vlaai! Deze is koud dik genoeg

“Ik werk nauw samen met de natuur en heb veel aandacht voor weidevogels. Zij zijn een onderdeel van een evenwichtige biotoop. Voor de bemesting van het land gebruik ik uitsluitend eigen biologische drijfmest. Verder zorgt de natuur voor de rest: de ontlasting van de diverse vogels met daarin een veelzijdigheid aan zaden/pitten, komt op de weilanden terecht, waardoor er een passende biotoop ontstaat.”

en blijft mooi staan. Ook lekker: Weerribben rijstepap met bijvoorbeeld tutti frutti. Van de Weerribben haver-

Tweemaal da ags krijgen bio-maaltijd de dames hu aa n rode biet, wor ngeboden, aangevuld m et tel en witlofw ortel.

moutpap kun je ook pannenkoeken bakken! Gewoon een beetje boter of olie in de

Gezonde koeien eten biologisch

koekenpan verhitten en een

Binnen de boerderij van Klaas is dierenwelzijn een belangrijk item: “Als koeien het beste voer krijgen en in een hele ontspannen omgeving kunnen vertoeven, heeft dat tot gevolg dat ze ouder worden, een goede levensstijl ontwikkelen en supergezonde producten voortbrengen. Onderzoek heeft aangetoond dat dit voor onze melkproducten hele goede eigenschappen tot gevolg heeft. Onze koeien lopen buiten zolang de temperatuur dit toelaat. Dan eten ze vers gras van grond met een hoge landschappelijke waarde en een grote diversiteit. Dit vul ik aan met gehakselde mais. Voor een evenwichtige, eerlijke voe-

schep van de kant en klare havermout in de pan gieten. Rustig bakken en je hebt een heerlijke, voedzame pannenkoek.

Gedroogd kuilgras

20

winter



winter

21

OERSTERK in 4 stappen

nieuw van

Richard de Leth (32) is getrouwd met Renate en vader van zoon Noah (4). Hij heeft een praktijk voor Integrale Geneeskunde in Heemskerk. Zijn visie is dat ziekte voortkomt uit verloren gezondheid. Hij verdiepte en specialiseerde zich in verschillende behandelvormen, van voeding, orthomoleculaire geneeskunde en fytotherapie tot aan kinesiologie, psychologie en psychoneuroimmunologie (PNI). www.richarddeleth.nl

4

DE BRUG NAAR EEN OERSTERK LEVEN

“Dankzij veel informatiestromen is een biologische leefstijl hip en wordt het weer de norm. Het aanwakkeren van de biologische tijdsgeest zorgt voor een brug van ‘bewerkt, kunstmatig en gewond’ naar ‘biologisch, eerlijk en gezond’. Dagelijks speelt voeding hierbij een belangrijke rol. Wist je dat je jaarlijks gemiddeld ruim 10x je lichaamsgewicht eet! Kies jij dan voor voeding of vulling? Ik ben ervan overtuigd dat biologische voeding je lichamelijke en geestelijke gezondheid versterkt. En dat heeft meerdere voordelen.

Ingrediënt voor wereldvrede Harrie Janssen, Hazelbroek, Overloon (NB)

Griekse Stijl Naturel en Aardbei  Extra  Rijk

stevige yoghurt

aan proteïnen

 Heerlijk

voor tussendoor of als toetje

Probeer nu! 22

winter

www.zuiverzuivel.bio

Behalve als brandstof en bouwstof heeft voeding belangrijke effecten op je hele stofwisseling. Voeding kan je hormonen in balans brengen, maar ook uit balans. Het kan je frontale hersenschors van de juiste bouwstenen voorzien (zodat je impulsen beter onder controle houdt), maar ook verbindingen afbreken. Mijn mening is dat natuurlijk voedsel je hersenen ondersteunt en kunstmatig voedsel je hersenen negatief prikkelt. Omdat voeding een nauwe relatie heeft met je gedrag - datgene wat je denkt, zegt en doet - maakt dat natuurlijke voeding een ingrediënt voor wereldvrede is.

Drie-in-een Een bezoek aan Ekoplaza kan een bewust moment zijn om jezelf op verschillende fronten te versterken. Zo haal ik er mijn bouwstenen voor een gezond en vitaal leven. Ik ontmoet er gelijkgestemde mensen, bijvoorbeeld bij de koffiecorner. En tijdens het winkelen gebruik ik de paden regelmatig om te onthaasten, door op mijn gemak verschillende nieuwe producten te bekijken. Dat betekent voeding en mindfulness in één pakket. Daarnaast gebruik ik zoveel mogelijk winkelmandjes in plaats van een winkelwagen. Het bespaart me een abonnement op de sportschool. Dat maakt de triple compleet.

Ethiek Persoonlijk ben ik altijd in missie en visie van producenten geïnteresseerd. Ik vind ethiek in de voedselketen essentieel. Ik ben blij dat Ekoplaza de verbinding maakt tussen producent en consument. Informatie vergroot het bewustzijn en opent de deur van biologisch denken en eten naar biologisch leven.

Gelukkig Geluk en gezondheid hangen nauw met elkaar samen. Vitale voeding levert de bouwstenen om gelukshormonen optimaal aan te maken. Daarnaast leveren de vezels in biologische groente en fruit brandstof voor darmbacteriën, die een belangrijke uitwerking op je gezondheid hebben. Met jouw voedingskeuze bepaal je de samenstelling van je darmflora. Kijk eens op deze manier in je winkelmandje: veranderen de gekozen producten in brandstof om zo je darmflora en jezelf te versterken? Want op die manier is voeding een belangrijk preventief medicijn. Is je lijf je lief, werk dan preventief!”

Meer weten over een ‘OERsterk Leven; totaalconcept voor een sterk lichaam en vrije geest? Kijk op www.oersterk.nu voor meer informatie.

winter

23

waar voor je geld Korting op tuin- en wooninspiratie Wil je alvast tuin- of wooninspiratie voor opdoen voor de lente, dan kun je op de Lente Tuin en Woonbeurs in Zwolle je hart ophalen. Ruim 80 exposanten laten je de laatste trends zien, van barbecues tot speeltoestellen en van woonstyling tot keukens. Daarnaast kun je het lentegevoel opsnuiven via workshops, lezingen en demonstaties. Ook kun je een ontwerp van je huis of tuin laten maken. De Lente Tuin en Woonbeurs Zwolle vindt plaats op 6, 7 en 8 maart 2015. Geopend op 6 maart van 11.00 tot 17.00 uur en de andere dagen vanaf 10.00 uur. Entree is € 7,- * p.p. op vertoon van je Ekoplaza-voordeelkaart bij de kassa i.p.v. € 8,50. Je krijgt bij de kassa ook een zakje gratis zaadjes. Je kunt gebruikmaken van deze actie met max. 4 personen. Kinderen t/m 12 jaar zijn gratis. Meer informatie www.lentetuinenwoonbeurs.nl.

EXTRA VOORDEEL MET JE KAART

BIOLOGISCH BEREIKBAAR VOOR IEDEREEN

WIN! Stijlvolle (regen)jas versus poncho Onmisbaar op de fiets: deze stijlvolle, getailleerde (regen) jas. In no time maak je hier een poncho van door de zijkanten open te ritsen. Het voorpand valt dan over je stuur en daarmee houd je armen en benen veel droger. Handig als je bijvoorbeeld boodschappen doet bij Ekoplaza! Win jij met jouw klantkaartnummer één van de vijf SEQ coats? Check snel hieronder en haal je cadeau op bij jouw eigen Ekoplaza:

Gemakkelijk winkelen! De Ekoplaza webshop biedt het grootste biologische assortiment van Nederland. Snel en makkelijk thuis bestellen, ook via mobiel en tablet. Kijk snel op webshop.ekoplaza.nl

• 2600250117909 • 260025030017 • 2600250467516 • 2600250440120 • 2600250611421 SEQ coat van AGU (€ 95), www.agu.com

GENIET VAN EXTRA KORTING Met de Ekoplazavoordeelkaart Met de Ekoplazavoordeelkaart krijg je behalve korting op je boodschappen, elke editie ook nog leuke extra’s speciaal voor kortingkaarthouders. De kaart kost eenmalig €10,- en is gemaakt van biologisch afbreekbaar plastic.

Jouw boodschappenvoordeel: 2% korting bij besteding vanaf € 25,3% korting bij besteding vanaf € 50,4% korting bij besteding vanaf € 100,5% korting bij besteding vanaf € 200,-

voordeelkaart

Vers nieuws

Iedere week de laatste ‘verse’ Ekoplaza aanbiedingen in je mailbox? Schrijf je via www.Ekoplaza.nl in voor onze nieuwsbrief.

1. Betaalbaar biologisch. 2. Lekker eten. 3. Persoonlijk en dichtbij. 4. Verrassend en gevarieerd in bio. 5. Eerlijke samenwerking.

24

winter

Assortiment Ekoplaza is als enige supermarktketen EKO gecertificeerd. Ekoplaza streeft ernaar om een maximaal assortiment biologisch aan te bieden. Dus niet alleen producten met een hoge omloopsnelheid, zodat de prijs gedrukt kan worden.

een (over)schot in de roos! Om voedselverspilling tegen te gaan, is Ekoplaza – in samenwerking met de Wageningen UR – een aantal initiatieven gestart om haar eigen voedselreststromen een duurzamere bestemming te geven. Voedselverspilling is een groot probleem. Niet alleen bij consumenten wordt er voedsel weggegooid, ook bij Ekoplaza hebben wij ermee te maken. Elke dag komen in het magazijn grote hoeveelheden groenten en fruit binnen. Deze gaan zo snel mogelijk naar de winkels, zodat je altijd verse waar kunt kopen. Ondanks een goede afstemming, komt het helaas wel eens voor dat er meer ingekocht wordt dan dat de winkels kunnen verkopen. Na een paar dagen zijn deze overrijpe - en overheerlijke! - producten afgekeurd voor de verkoop omdat we niet kunnen garanderen dat je ze thuis nog een aantal dagen kunt bewaren. Maar ze voldoen wel degelijk aan de gewenste kwaliteitseisen en zijn 100% veilig voor consumptie. Eeuwig zonde dus om daar niets mee te doen!

Kliekjes traiteur

www.ekoplaza.nl

Ekoplaza kiest voor:

Kliekjesdag:

Alkmaar • Almere • Amersfoort • Amstelveen • Amsterdam (11) • Apeldoorn • Arnhem (2) • Assen • Bergen op Zoom • Bilthoven • Breda • Bussum • Capelle aan den IJssel • De Bilt • Delft • Den Bosch • Den Haag (4) • Deventer • Eindhoven (2) • Enschede • Groningen (2) • Haarlem • Harderwijk • Haren • Heerenveen • Heiloo • Helmond • Hengelo • Hoofddorp • Hoorn • Leeuwarden • Leiden • Meppel • Nieuwegein • Nijkerk • Nijmegen (2) • Oss • Roermond • Rijswijk • Rotterdam • Schoorl • Soest • Texel • Tilburg • Uden • Utrecht (2) • Veenendaal • Veldhoven • Wassenaar • Winschoten • Winterswijk • Zaandam • Zwolle

Het laatste nieuws en de exacte adressen zijn te vinden op www.Ekoplaza.nl

Samen met Koos Boertjens van Traiteur De Oorsprong vonden we een - eigenlijk voor de hand liggende - oplossing: veel gezinnen kennen een ‘kliekjesdag’ waarin maaltijdrestanten verwerkt worden tot een heerlijke, duurzame, biologische maaltijd. Met onze volgroeide producten uit het magazijn doen wij nu hetzelfde. De Oorsprong krijgt de (g)oude groente van Ekoplaza en maakt hiermee een heerlijke maaltijd, die iedere week varieert met het aanbod van Ekoplaza. De overgebleven groenten worden aangevuld met producten uit het seizoen en verwerkt in: Frittata: ideaal voor het verwerken van kliekjes. Gemengd met eieren creëert De Oorsprong met de overgebleven groenten een heerlijke maaltijd. Groentesoep: perfect om kliekjes in te verwerken! Elke week maakt De Oorsprong een andere groentesoep, afhankelijk van het aanbod.



winter

25

Essentieel voor drinkwater:

een gezonde bodem

We vinden het heel gewoon dat er elke dag schoon drinkwater uit de kraan stroomt. Maar zo vanzelfsprekend is dat in de toekomst misschien niet meer. De kwaliteit van ons drinkwater wordt steeds slechter. Jij kunt je steentje bijdragen om het niet zo ver te laten komen.

Toch is ons water niet veiliggesteld. Volgens diverse bronnen en onderzoeken (o.a. van het RIVM) ziet de toekomst van de winning van schoon (drink)water er niet best uit. Ons leidingwater komt van grond- of oppervlaktewater (zoals de Maas en de Rijn). In 20 jaar tijd is het gehalte aan stoffen als chloride, fosfaat, nitraat en natrium in het water steeds meer toegenomen. In 2015 worden zelfs twee waterstations gesloten omdat de kwaliteit van het daar opgepompte drinkwater vermindert. Inmiddels zou ruim de helft van onze drinkwaterbronnen al niet meer aan de basiskwaliteit voldoen en in een kwart van de wingebieden zitten resten van geneesmiddelen en pesticiden in het grondwater. De vraag is of de zuiveringstechnieken in de toekomst zo verfijnd zijn, dat er nog steeds schoon drinkwater kan worden geproduceerd. In ieder geval kun jij jouw steentje bijdragen. Dat begint al bij het eten van biologische producten.

26

winter

producten blijft leveren. De bodemexperts vertelden over een vergelijkend onderzoek tussen drie bij elkaar gelegen boerenbedrijven in Noord-Brabant. Dertien jaar geleden was de oogst op het biologische bedrijf maar 70% van wat de twee gangbare boerderijen oogsten. Nu, dertien jaar, later is de opbrengst van het biologische bedrijf gelijk aan de gangbare bedrijven. En bovendien is alleen op het biobedrijf het gehalte nitraat (uitspoeling via (kunst)mest) in het grondwater ruim onder de norm die in 2017 van kracht wordt.

‘Een gezonde bodem ontstaat niet vanzelf. In biologische akkerbouwgronden wordt veel geïnvesteerd. Met een uitgekiend teeltplan houdt de boer zijn akker gezond. Uiteraard zonder kunstmest en chemicaliën, die slecht zijn voor het bodemleven in de grond.’ ruimte voor granen, die weer lekker diep wortelen. Er wordt vooral gecomposteerde mest gebruikt die ook veel kwaliteit aan de bodem toevoegt. De biologische akkerbouwer maakt zoveel mogelijk gebruik van vaste, smalle rijranden, waardoor de bodem zo min mogelijk ineengedrukt wordt door machines. En kunstmest en chemicaliën, die juist slecht zijn voor het bodemleven, worden niet gebruikt.

Ban schadelijke chemicaliën uit

Jaar van de bodem

Verder bevatten de meeste was- en poetsmiddelen nog steeds heel wat schadelijke stoffen. De residuen komen terecht in ons eco-systeem. Gelukkig kun je bij Ekoplaza kiezen uit schoonmaakproducten op basis van plantaardige grondstoffen en mineralen, zoals Ecover. Al jaren gebruiken zij slimme wetenschap in plaats van schadelijke petrochemicaliën. Zij geloven dat ‘je oogst wat je zaait’ en dus evalueren ze met een waaier aan tests de impact van de totale levenscyclus van hun producten: van de oorsprong van de natuurlijke ingrediënten, de prestaties van de producten tot de afvalverwerking en de complete assimilatie in de watercyclus. Zo zijn de verpakkingen gemaakt op basis van suikerriet en gerecycleerd plastic. Je kunt dus met een gerust hart de was of vaat doen. Zonder het milieu extra te belasten, zodat ons drinkwater ook in de toekomst is veiliggesteld.

2015 is niet voor niets uitgeroepen tot het Jaar van de Bodem. Het wordt steeds meer zichtbaar dat landbouw die uitgaat van een gezonde bodem, ook op lange termijn goede

Dààrom biologische landbouw Nu bekend is dat bepaalde chemische bestrijdingsmiddelen verantwoordelijk zijn voor de bijensterfte, waar onder andere ook vogels onder lijden, stapelen de redenen zich op om te kiezen voor biologische landbouw. Als we nu investeren in een gezonde leefomgeving, inclusief een gezonde bodem, dan profiteren onze kinderen en kleinkinderen daar straks volop van.

Mijn mening over…

Terug naar af?

Een gezonde bodem bevat veel wormen en is korrelig van structuur, waardoor wortels er goed doorheen kunnen tot op een diepte van een meter. Zo’n gezonde bodem ontstaat niet vanzelf. In biologische akkerbouwgronden wordt veel geïnvesteerd. Eén keer in de zes jaar rust de grond uit en zaait de boer gras-klaver voor de doorworteling en de binding van stikstof in de grond. Met een uitgekiend teeltplan houdt de boer zijn akker gezond. Een bepaald gewas groeit maximaal een keer op de zes jaar op hetzelfde stuk grond. Daarom is er in het bouwplan ook

Bio begint bij de bodem

Vroeger kwam water uit de waterput die bij het huis of in het dorp stond. Hierin zat een kleine 2000 liter (regen)water. Tegenwoordig zou deze put bij een standaardgezin binnen een week leeg zijn. Om gezuiverd water te krijgen, gooide men het water in een bak met fijn zand en grind. Het water sijpelde daar doorheen en aan de onderkant kon men dan schoon water tappen. Omdat de meeste chemicaliën zich aan koolstof binden, werd ook wel gebruik gemaakt van turf of cokes om het regenwater te zuiveren. In 1853 (in de tijd van cholera) kreeg Amsterdam als eerste een waterleiding. Uit nood geboren, want het water uit waterputten werd levensgevaarlijk om te drinken. Tussen 1960 en 1970 was de watervervuiling zó ernstig - de Rijn werd ook wel het riool van Europa genoemd - dat in 1970 de Wet Verontreinigingen Oppervlaktewateren (WVO) werd ingevoerd.

Vorige week ben ik voor het eerst van mijn leven op een bodemexcursie geweest. Twee experts van het Louis Bolk Instituut, Jan Bokhorst en Nick van Eekeren, hebben ons ingewijd in de geheimen van de biologische bodemvruchtbaarheid. Hoe goed is de doorworteling van de bodem tot op een meter diepte? Hoeveel wormen zitten erin en van welke soort? Is de grond lekker kruimelig met afgeronde blokken waar de wortels goed doorheen kunnen? Of is de grond vol met harde, ondoordringbare kluiten?

Bavo van den Idsert Directeur van Bionext, de ketenorganisatie voor duurzame, biologische landbouw en voeding, www.bionext.nl



winter

27

Grenzeloos genieten van plantaardig

zonder suikers

Iedereen weet het: biologisch is beter. Voor mens, dier, milieu, de wereld - en natuurlijk voor jezelf. Hoe zit het dan met voedingssupplementen? Die neem je om je gezondheid te ondersteunen en zijn van zichzelf al goed, toch?

Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR)

Jazeker. Maar als je er 100% zeker van wilt zijn dat

- het belangrijkste adviesorgaan van de regering - rijzen de gezond-

je natuurlijke supplement vrij is van bestrijdingsmiddelen,

heidsproblemen de pan uit. Denk aan de internationale epidemie van obesitas, het toenemende risico van het overgaan van ziekten van die-

pesticiden of genetisch gemodificeerde organismen dan is biologisch de enig juiste keuze.

ren op mensen en de resistente bacteriën die ontstaan in de veehou-

In vergelijking met een capsule met synthetische

derij waardoor ook mensen ziek kunnen worden. Daarom zouden wij

vitamine C heeft biologisch nóg een voordeel. Vitamines

volgens de raad minder vlees en zuivel moeten consumeren én er zou een rem op voedsel met onder andere veel suiker moeten komen. B0ij

uit plantaardige, biologische bron bevatten vaak ook andere gezonde stoffen die het effect van de vitamines kunnen versterken.

Ekoplaza hechten we hier veel belang aan. Een goed voorbeeld is de nieuwe Provamel plantaardige variatie op yoghurt Natural, die écht geen sui-

Bovendien gebruik je voedingssupplementen vaak met een specifiek doel. Dan is het goed om precies te weten

kers bevat.

hoeveel je van een bepaalde stof binnenkrijgt. Stel je wilt

Grenzeloos variëren

extra vitamine C om je weerstand te ondersteunen. Als je

De plantaardige variatie op yoghurt Natural heeft dezelfde smaak als gewone yoghurt en zelfs iets romiger. En je kunt er eindeloos mee variëren: in ontbijtrecepten, smoothies, desserten, sauzen of dips. Je kunt het zo lekker niet bedenken of de Natural plantaardige variant kan in een recept, zoals op Instagram is te zien. Via #provamel kun je ook jouw eigen favoriete recept insturen om anderen te inspireren.

een biologische sinaasappel eet, heb je geen idee hoeveel vitamine C je binnenkrijgt. Met een capsule wel.

Hoe logisch is bio bij voedingssupplementen? Tot slot zijn er voedingssupplementen met stoffen die je normaal niet uit je dagelijkse voeding haalt.

In het assortiment van Provamel vind je diverse plantaardige drinks en plantaardige variaties op yoghurt, desserts, room en margarine, die allemaal biologisch zijn, duurzaam gemaakt én afkomstig uit eerlijke handel. Provamel is de eerste met biologische plantaardige variaties op yoghurt die helemaal suikervrij zijn: hiermee ban je de suikers, maar behoud je de volle smaak. Voor wie toch van zoet houdt, is er een plantaardige variatie op yoghurt mild, gezoet met biologische agavesiroop.

Biologische plantaardige variatie op yoghurt Natural is:

Teunisbloemolie voor een gezonde huid en rode gist

• 100% plantaardig

rijst voor het behoud van een gezonde cholesterolspiegel.

• arm aan verzadigde vetten

Of neem vitamine D: dat haal je onvoldoende uit voeding

• een bron van vezels

en in de winter haal je het ook al niet uit zonlicht.

• van nature lactosevrij

Vitals introduceert nu een lijn van negen gecertificeerd

• een bron van eiwitten

biologische voedingssupplementen om je gezondheid breed

• biologisch

te ondersteunen. En waarbij je je in meerdere opzichten uitstekend voelt.

Nieuw van Vitals: biologische voedingssupplementen Vitamine B Complex, Vitamine C, Vitamine D, Rode Gist Rijst, Groene Thee Extract, True Superfood, MI-7 paddenstoelencomplex, Teunisbloemolie en Borageolie. Je vindt Vitals Biologisch bij Ekoplaza.

www.vitals.nl 28

winter



winter

29

Nieuw havermuesli!

Lekker gezond!

Gezond ontbijt

Probeer ook de twee haverchunchy’s

Heerlijk, de havermuesli, havercrunchy bananasplit en havercrunchy fruit! De nieuwe haverlijn van De Halm. Lekker veel keuze en helemaal bio!

winter

31

special

Quinoapap met peer 1/2 l water • 50 g quinoavlokken •1 peer, geschild en in blokjes • klein handje rozijnen en gehakte walnoten • honing naar smaak • snufje kaneel • snufje kardemom • snufje zout 1. Breng het water aan de kook en roer er de quinoavlokken door, laat ± 10 minuten zachtjes koken. 2. Meng de blokjes peer, de rozijnen en walnoten erdoor en voeg honing naar smaak toe. Laat nog ca. ± 5 minuten staan. 3. Breng op smaak met kaneel, kardemom en zout.

Ook je brein en je bijnieren zijn er niet bij gebaat om met een ‘lage benzinetank’ de dag te starten. Een gemakkelijk ontbijtje bomvol superfoods zoals deze ontbijtballetjes is goed voor lichaam en geest: langzame, voedzame koolhydraten, vezels, plantaardige eiwitten (pitten, zaden en evt. amandelmeel) en de onontbeerlijke omega-3 vetzuren in de vorm van hennep-, lijn- en chiazaad werken positief voor je energiepeil, stemming, concentratie en spijsvertering. En, omdat dit ontbijt niet verhit is geweest, zitten alle vitale stoffen (waaronder belangrijke Bvitaminen) er nog in. Overigens zijn de ontbijtballetjes natuurlijk ook een uitstekend tussendoortje.

“Niet iedereen heeft ‘s ochtends trek in - of tijd voor - een ontbijt. Toch is niet-ontbijten een slechte gewoonte voor zowel je gewicht (als je niet ontbijt ga je in de loop van de dag meestal meer eten) als voor je cholesterol”.

Gezond ontbijt voor kinderen Na Van Gifbelt Naar Tempel Kinderen heeft detox-coach Jacqueline van Lieshout ook een praktische bijbehorend kookboek geschreven. Met de ruim 40 praktische recepten kun je lekker en gezond koken voor je kind. Het boek is handig ingedeeld in hoofdstukken, waaronder ‘Ontbijt’. Vol leuke wetenswaardigheden. Want wist jij dat kinderen in Alaska ontbijten met een pannenkoek van rendiervlees en ei? En in Japan met tofu, rijst en sojasaus? Dat is weer eens wat anders dan een boterham met kaas. Met de tips en recepten in dit boek geef jij je kind de beste start van de dag. Verkrijgbaar bij Ekoplaza

32

herfst lente winter

Ontbijtballetjes 1 rijpe banaan, in stukjes • scheutje citroensap • 30 à 40 g gedroogde cranberry’s • 30 g zonnebloempitten • 25 g gepeld hennepzaad (of amandelmeel) • 15 g chiazaad • 15 g lijnzaad, heel of gebroken • ca. 50 g fijne kokosrasp • 1 eetl rauwe cacaopoeder • snuf zout 1. Pureer de banaan met het citroensap, de cranberry’s, zonnebloempitten en het hennepzaad fijn (in de kleine mengkom van de keukenmachine of met de staafmixer). 2. Doe het mengsel in een kom en voeg chiazaad, lijnzaad, de helft van de kokosrasp, het cacaopoeder en een snuf zout toe.. Draai er met natte handen ca. 10 balletjes van en rol ze door de rest van de kokosrasp.

3. Zet de balletjes ca. 30 minuten in een oven op 40-45ºC om het vocht eraan te onttrekken (of, als je er één hebt: zet de balletjes even in de droogoven). Bewaar de balletjes in een afgesloten bakje in de koelkast.



winter

33

special

Winterse pompoensmoothie met citrusfruit en kaneel 250 g geschilde pompoen, in stukken • 3 sinaasappels, geschild en in partjes • 1 rode grapefruit, geschild en in partjes • 2 appels, klokhuis verwijderd en in stukken • 1 eetl kaneel • 1 eetl honing • 400 ml water 1. Meng alle ingrediënten door elkaar in de blender. Serveer direct.

Pompoenpannenkoek Ook lekker: pompoen door je pannenkoek. Zeker kinderen zullen smullen van de zoetige smaak zo vroeg in de ochtend. Voor 8 pannenkoeken gebruik je 100 g gekookte pompoen (handig als je een restje hebt van het avondeten). Meng 2 eetlepels ahornsiroop met wat vanillepoeder, 4 eieren en de pompoen door elkaar. Kruid dit met een mengsel van gemberpoeder, piment, kruidnagel en kaneel. Voeg een 1/2 theelepel bakpoeder toe. Laat wat kokosolie smelten in de pan en bak kleine, ronde pannenkoeken. Bron: Het tempelkookboek voor kinderen – Jacqueline van Lieshout

34

winter herfst lente

Rogge-ontbijtkoek 200 g gedroogde abrikozen, geweld in een laagje water • 1 eetl kokosolie • 250 g volkoren roggemeel • 4 theel speculaaskruiden • 1 theel kaneel • 1/2 theel kardemom • 2 eieren • 6 eetl zonnebloempitten (+ extra om erover te strooien, optioneel) • 1 volle eetl kokosmeel, optioneel (voor extra vezels) • 10 druppels stevia • 200 ml water • snufje zout • scheutje citroensap 1. Verwarm de oven voor op 150°C. 2. Verwarm de gewelde abrikozen op een zacht vuurtje. 3. Meng de kokosolie door de warme abrikozen en pureer ze daarna in de keukenmachine/staafmixer. 4. Meng de rest van de ingrediënten door elkaar met een handmixer en mix er de abrikozenpuree door.

5. Schep het mengsel in een ingevet cakeblik. Bestrooi eventueel met zonnebloempitten. Bak de ontbijtkoek in ca. 45 minuten in de oven gaar.



winter lente

35

Nederlandse oorsprong

in Griekse Stijl yoghurt Harrie en Karin Janssen runnen het biologische melkveebedrijf ‘Hazelbroek Hoeve’ in het Noord-Brabantse Overloon. Drie generaties terug stond Harrie’s opa aan het roer. Het gezinsleven is belangrijk op de boerderij: de drie kinderen Emma, Claudia en Lucas helpen graag een handje mee. Ook bij de koeien is het gezinsleven belangrijk: de melkkoeien en kalfjes lopen met elkaar in het weiland en de stal. De melk van de Hazelbroek Hoeve gaat naar Zuiver Zuivel, die hier onder andere Griekse Stijl yoghurt van maakt.

Zuiver Zuivel Griekse Stijl yoghurt Dikke yoghurt, die niet vet is: in Zuiver Zuivel Griekse Stijl yoghurt zit dubbel zoveel melk als bij gewone yoghurt. Door halfvolle melk te gebruiken, bevat Griekse Stijl niet meer vet dan gewone yoghurt. Door de melk in te dikken ontstaat een lekkere dikke yoghurt, vol van smaak en rijk aan proteïnen, dus zeer geschikt voor sporters. Verkrijgbaar in 2 varianten: naturel, of met een lekker laagje aardbei op de bodem..

36

winter

“Dat de kalfjes bij de koe lopen, is eigenlijk door omstandigheden gebeurd. De kalverstal was een poosje buiten gebruik en toen er een kalfje geboren werd, heb ik het door ruimtegebrek maar bij de moederkoe laten staan. Dat ging zo fantastisch dat ik ermee ben doorgegaan. Ik was sowieso op zoek naar een productiewijze die wij verantwoord vinden en die bij ons past. Dat is gelukt toen we in 2001 biologisch zijn gaan boeren. We zitten middenin een waterwingebied en voelden ons verantwoordelijk voor de drinkwaterkwaliteit. Door zo natuurlijk mogelijk te boeren, houden wij het grondwater schoon. Bovendien beleven wij er plezier in om zorgvuldig met de natuur om te gaan. Daarnaast vinden we het enorm belangrijk om de dieren in hun waarde te laten. Door biologisch te boeren viel alles op z’n plek en gaat alles heel natuurlijk. Wij pushen onze dieren dus ook niet om gigantische hoeveelheden melk per jaar te produceren.”

Gezond van jongs af aan “Onze kalfjes worden in de kudde geboren en blijven drie maanden bij hun moeder. Dat is super voor het kalf, super voor de koe en super voor mij als boer, want die kalfjes zijn net kleine kinderen. Bovendien wordt het natuurlijke gedrag van de koeien gestimuleerd door de aanwezigheid van de kalfjes. En het is natuurlijk een pràchtig gezicht, die huppelende kalfjes bij hun moeders. Na het afkalven is de koe meteen actief: ze wil opstaan om haar kalf schoon te likken en ze is heel alert op alles wat er om haar heen gebeurt. Verder komt de melkproductie goed op gang, omdat het kalf al snel na de geboorte gaat drinken. Daarmee



winter

37

Healthy soils = Healthy food = Healthy organic 2015: Jaar van de bodem

Help jij de aarde redden?

Innovatie in de potstal Het normale stroverbuik van een koe ligt op ongeveer 8,5 kg stro per koe per dag. Op de Hazelbroek Hoeve hangt in de potstal een speciaal instrooisysteem: het eerste computergestuurde stro-instrooisysteem op een Nederlands melkveebedrijf. Harrie: “Als de koeien aan het voerrek staan of worden gemolken, strooi ik via de machine stro in de potstal. Met dit systeem wordt het stof verwijderd en het stro opengewerkt, zodat ik zo’n 40 procent minder stro nodig heb. Ik doe dit tweemaal per dag, zodat de koeien lekker droog kunnen liggen. Ploften ze voorheen gewoon ergens neer, nu zie ik dat ze écht een plekje uitkiezen om lekker schoon te gaan liggen. Ook lijdt het beenwerk nu veel minder: mijn koeien komen makkelijker overeind.”

38

winter

krijgt het biest binnen, vol voedings- en afweerstoffen. De kalfjes worden direct in de koppel opgenomen en beschermd door alle koeien. Ze bewegen zich al snel soepel omdat hun spieren door het vele oefenen sterk worden. Soms is dat wel grappig. Kalfjes gaan graag met elkaar op onderzoek uit. Ze lopen dan onder het schrikdraad door en dan kom je ze overal tegen. Zelfs op de trampoline in onze tuin! Blijkbaar vond één van de kalfjes dat geweldig, want twee dagen later stond ‘ie er weer.”

is zo ruim dat de dieren er op een natuurlijke en veilige manier kunnen verblijven en liggen. Dat bevordert de rust en het herkauwen. De mest wordt opgepot en tweemaal per dag bedek ik dit met een nieuwe laag stro. Zodra de koeien weer naar buiten gaan, wordt de stal geleegd. Met de ondertussen goed aangestampte en gerijpte natuurlijke mest bemest ik de weilanden. Dit geeft minder ammoniakuitstoot en het is bevorderlijk voor de weidevogels, omdat er meer voedsel in zit.”

Mineraalrijk gras

Kringloop

“Ik vind het fijn om voor de dieren te zorgen. Maar zij zorgen ook voor mij door gezond te blijven en melk te produceren. Daar help ik aan mee. Ik bewerk het land met respect voor het milieu: geen kunstmest en geen chemische bestrijdingsmiddelen. Als een koe behoefte heeft aan bepaalde mineralen of vitaminen, kan ze op ons kruidenrijk grasland zelf de kruiden zoeken waar dat in zit. Hierdoor hebben onze koeien een goede weerstand. De dierenarts komt hier maar zelden en ik gebruik al een paar jaar geen antibiotica meer. Dat staat allemaal aan de basis van de melk, waar onder andere de Griekse Yoghurt van gemaakt is.”

“Op ons bedrijf proberen wij zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. Het voer voor de koeien komt van eigen bodem en we houden de grond vruchtbaar met het stromest van onze koeien. Uiteinde van stro neemt vocht op. Wij snijden het maximaal, zodat het veel vocht op kan nemen. Omdat de urine door het stro wordt opgenomen is de emissie minder, wat beter is voor het milieu en de grond (gassen et cetera). Door de stromest groeit er kruidenrijk gras, dat onze koeien weer eten en zo is de cirkel rond.”

Winterstal “In de winter, wanneer de koeien niet in de wei staan, liggen ze lekker in het stro in de serrestal. Hierin glijden de koeien niet uit op een gladde stalvloer en er is genoeg ruimte voor sociaal gedrag. Bovendien is de serrestal enorm licht, waardoor de koeien weersveranderingen bewuster meemaken. Dit heeft een gunstige invloed op de hormoonhuishouding. De serrestal heeft een pot, waar onze koeien kalven. De kalveren blijven daarna nog een tijd bij de moederkoe. Dat is geen probleem, want de potstal

De Hazelbroek Hoeve heeft 60 melkkoeien en 30 stuks jongvee. Het bedrijf is gesloten: er wordt geen vee aangekocht. Harrie werkt volledig antibioticavrij. De koeien zijn grasgevoerd en hebben een maximale weidegang >250 dagen per jaar, 24 uur per dag. De kalfjes zogen bij de moeders en de dieren houden hun horens.

Het jaar 2015 is uitgroepen tot Internationaal Jaar van de Bodem. Met een reden: om klimaatverandering tegen te gaan én de wereld te voeden. Want gezonde bodems zorgen voor gezond voedsel én houden CO2 vast. Onze bodem wordt ernstig bedreigd en dat heeft een dramatische impact op onze voedselzekerheid, ons klimaat en onze gezondheid. Het goede nieuws: biologisch biedt een oplossing! In feite komt al ons voedsel van de bodem. Daarom is een gezonde bodem van levensbelang! De uiteindelijke groenten zijn een topprestatie van het gewas en daar hebben de wortels optimale voorzieningen voor nodig. Een gezonde bodem zit vol leven, bacteriën, schimmels, algen en wormen, die zorgen voor een voedzame, organische bodem vol vocht en zuurstof. Intensieve teelt, het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen hebben een kwalijke impact en zorgen ervoor dat de grond met de dag ongezonder wordt. Hierdoor ontstaan grondgebonden ziekten en plagen. Daarom is in de kasteelt de bodem ingeruild voor substraat. Maar zo staren we ons blind, want de bodemkennis raakt op de achtergrond en bodemonderzoek in relatie tot bodemleven en specifieke eigenschappen komt stil te staan. Dat is niet de oplossing!

Biologisch is de ‘soilution’ Volgens wetenschappers kunnen we doemscenario’s voorkomen door biologisch te telen. Biologische landbouw verhoogt koolstofopslag, zorgt dat er genoeg water door de bodem kan worden opgenomen en dat de biodiversiteit verbetert. Een biologische teler weet allang dat de productiviteit en de gezondheid van het gewas sterk afhangen van de kwaliteit van de bodem. Hij ziet de bodem dan ook als een levend geheel dat verzorgd en gevoed moet worden. Door methodes als vruchtwisseling, compost en groenbemesting voedt de biologische boer de grond; de grond voedt op haar beurt de gewassen. En zo zorgt een gezonde bodem voor gezond eten!

Vandana Shiva - winnares van de alternatieve nobelprijs “We’ve created an agriculture system to create bad, untasty, unhealthy industrial food commodities toward chemicals and we consider it smart.” Biodiversiteit in de bodem is de basis van onze voedselpiramide. Het is bovendien de sleutel tot een oplossing voor klimaatverandering en biodiversiteitsverlies boven de grond, twee van de belangrijkste uitdagingen van onze tijd.

• Geef jij om onze bodem? Eet dan eens wat vaker peulvruchten! Na de oogst blijft het loof als compost op het land liggen en brengt zo stikstof in de bodem. Een mooie, natuurlijke vervanging van mest. • Save our Soils daagt je uit: hoe wil jij de wereld laten weten dat de bodem aandacht nodig heeft? Make a buzz en post dit op social media. Mail dit voor 2 januari 2015 naar [email protected] en win een reis naar een Griekse biologische fruitteler. • Een groeiende groep burgers is verontrust over het continue verlies van humus uit onze landbouwgrond. Het maakt de bodem verslaafd aan kunstmest, planten afhankelijk van bestrijdingsmiddelen, ons voedsel steeds minder voedzaam en elke nieuwe generatie weer minder weerbaar. Hun doel is: gezonde bodem voor gezond voedsel. Kijk op www.down2earth.nu • Op een andere manier jouw steentje bijdragen? Teken de petitie op www.helphumus.nl Bedenk: de aarde is niet voor niets ‘de bodem onder ons bestaan’.



winter

39

wegwezen Kies je favoriete bioproduct! Van welk biologisch product loopt het water je in de mond? Geniet jij van heerlijke yoghurt, thee, frisdrank of honing? Een lastige afweging, maar het gaat vast lukken. Bekijk op www.mijnfavorietebioproduct.nl welke producten genomineerd zijn, stem op jouw favoriet en motiveer je keuze. Je kunt tot 15 januari je stem uitbrengen.

Toekomstperspectief jonge boeren Kunstenaar Wapke Feenstra - zelf afkomstig van een melkveebedrijf - laat je door de ogen van jongeren uit melkveeland Friesland (farmers) en cowboystaat Colorado (ranchers) kijken, die zich klaarmaken voor de toekomst: vol grote verantwoordelijkheden, want hier stijgt de zeespiegel, terwijl het in Colorado steeds droger wordt. Wapke legde wederzijdse boerderij- en ranchbezoeken vast in een filmdocumentaire: Farmers & Ranchers: Growing up in Changing Landscapes. Op 10 en 11 januari wordt deze ook uitgezonden op NPO 2. Fries Museum Farmers & Ranchers, tot en met zondag 15 februari 2015. www.friesmuseum.nl en www.farmersandranchers.nl.

thee IS AL JAREN HOT!

Wist je dat thee oorspronkelijk werd gezien als medicijn en geestverruimend middel? Tegenwoordig kent elke cultuur z’n ‘theetijd’. Over de oorsprong van thee en hoe we er tegenwoordig van genieten, valt veel te vertellen. De tentoonstelling ‘Op de thee’ neemt je mee op reis. Via unieke theeserviezen, mooie kopjes, fraaie theepotten, nostalgische posters van theefabrikanten en een Japans theehuis kom je meer te weten over de bijzondere, verrassende achtergrond van thee. Meer infor-

matie en diverse activiteiten - zoals lezingen of proeverijen - www.princessehof.nl. Te zien tot en met 31 mei 2015.

Welk product is jouw favoriet? Op www.mijnfavorietebioproduct.nl vind je tussen de 26 biologische producten ook artikewww.mij nfavorietebioproduct.nl len die je bij Ekoplaza kunt kopen. Waarvan loopt bij jou het water in de mond? En wat vind De meest inspirerende inzendingen maken kans op een gratis jij belangrijk bij het kopen vanbiologische biologische producten? Stem en bepaal mee welk product boodschappenbox t.w.v. € 50,-. Als je wint, komt aanbeveling voor het product op de website te staan. Eind uiteindelijk meest favoriet is énjouw waarom. De leukste, meest inspirerende inzendingen worjanuari 2015 worden de nummers 1, 2 en 3 bekend gemaakt. den beloond met een gratis biologische boodschappenbox t.w.v. € 50,-. Meedoen kan tot 15 januari 2015. Op 21 januari wordt bekend welk product zich uiteindelijk het Favoriete Bioproduct 2015 mag noemen.

Gek of weck Wecken gebeurt al sinds jaar en dag. Vroeger vanwege bittere noodzaak, nu vooral vanwege de smaak. Wecken staat sinds kort zelfs op de Nationale lijst van UNESCO! In De Landskeuken te Roden vind je een museaal kenniscentrum over Nederlands Culinair Weck Erfgoed. Hier krijg je een kijkje in de keuken en weckkelder van de Havezate met een ruim eeuw oude weckvoorraad. Ook zijn er workshops, lezingen, zoals over de tradities van de plattelandskeuken of je kunt meegaan met een rondleiding met historische anekdotes. Bezoektijden zijn in overleg. Meer informatie via www.landskeuken.nl

Ontdek en experimenteer Het Fantastisch Kinderfilm Festival inspireert kinderen t/m 9 jaar om met hun verbeelding te spelen en dit spel met anderen te delen. Via het thema ‘Werkplaats Krak & Mik’ kunnen kinderen bouwen, timmeren en klussen, zodat ze met al hun zintuigen ontdekken en experimenteren. Na het eten van een lekkere pannenkoek is er een grappige film, of ze kunnen de voorstelling van Buurman en Buurman bijwonen. Tot en met 6 april zijn er voorstellingen in het hele land. Kijk voor data op www.fantastischkinderfilmfestival.nl

Hoe verder de mens zich van de aarde verwijdert… Romige boerenkoolsmoothie met vers fruit 150 g gesneden boerenkool • 125 g blauwe bessen • 200 g verse ananasblokjes • 1 banaan, geschild en in stukken • 400 ml kokoswater 1. Meng alle ingrediënten door elkaar in de blender. Serveer meteen.  

Boerenkool is één van de gezondste groenten. Het is o.a. een goede bron van vitamine C, ijzer en calcium en bevat, als donkergroene bladgroente, veel chlorofyl. Bananen zijn rijk aan kalium, een mineraal dat bijdraagt aan een goede bloeddruk en gezonde vaten. Ze leveren ook magnesium en stoffen die worden omgezet in serotonine (ons ‘gelukshormoon’). Uit 100 Groene Smoothies, verkrijgbaar bij Ekoplaza

40 winter editie herfst 2012

De Oostenrijkse filosoof en esotericus Rudolf Steiner (18611925) is één van de invloedrijkste vernieuwers van de 20ste eeuw. Zijn nalatenschap zie je onder meer terug in het vrijeschoolonderwijs, de antroposofische geneeskunde en natuurlijk de biodynamische landbouw. Hij was een bekend voorstander van sociaal ondernemen en duurzaamheid. Zijn gedachtegoed lijkt tegenwoordig - nu bijvoorbeeld eerlijke voeding een belangrijk issue is - relevanter dan ooit. In de Kunsthal in Rotterdam kun je tot en met 11 januari het leven en werk van Rudolf Steiner bekijken. Rudolf SteinerAlchemie van het Alledaagse. www.kunsthal.nl

winter editie herfst 2012

41 41

sport en voeding Schaatser Jan Blokhuijsen eet sinds vijf jaar biologisch. Hij kwam er in 2010 mee in aanraking, toen hij ging samenwerken met orthomoleculair deskundige Dirk Zoutewel. “Hij leerde mij hoe groot de invloed van voe-

Jan Blokhuijsen Allroundschaatser Jan Blokhuijsen (25) komt uit voor team Corendon. Hij behoort tot de wereldtop en is de 2e Nederlander in de wereldranglijst aller tijden voor het allroundschaatsen. De grootste wens en ambitie voor de Europees kampioen allround en winnaar van Olympisch goud (ploegachtervolging) en zilver (5000 meter) is wereldkampioen allround te worden. Op dit moment richt Jan zich op het NK allround op 27 en 28 december.

ding en suppletie is op het functioneren van ons lichaam. Sindsdien wil ik het maximale uit mijn voeding halen en daarom eet ik zoveel mogelijk biologisch. Daarnaast vind ik biologisch voedsel gewoon veel lekkerder, het heeft veel smaak en is met respect geproduceerd.”

LANGEBAANSCHAATSER JAN BLOKHUIJSEN

Haalt het maximale uit zijn voeding door biologisch te eten

(H)eerlijk eten: snel en gezond “Ik kook vaak uit het kookboek ‘Weten van (H)eerlijk Eten’ (te koop bij Ekoplaza), dat ik ook wel mijn kookbijbel noem. Als je denkt dat biologisch eten niet lekker is en heel veel tijd kost, verrast dit kookboek je zeer positief! Het staat boordevol heerlijke recepten die je vaak binnen een half uurtje op tafel zet. Ideaal wanneer ik tussen de trainingen door weinig tijd en energie heb om een gezonde maaltijd te maken. Daarnaast staat per gerecht heel beknopt uitgelegd hoe de ingrediënten bijdragen aan je algehele gezondheid.”

Voorkomen is beter “Als topsporter wil je maximaal presteren. En hoe sneller je lichaam herstelt van de training, des te beter presteer je. Biologisch voedsel bevat veel meer energie en bouwstenen (macro- en micronutriënten, sporenelementen) voor je lichaam dan het gemodificeerde voedsel dat in de reguliere supermarkt ligt. Door zoveel mogelijk ongeraffineerde producten, eiwitrijke voeding, goede vetzuren, veel mineralen (tegen de verzuring) en veel verse groente te eten in combinatie met mijn suppletie, voorkom ik tekorten en blijf ik fit op de momenten dat ik er moet staan.”

Trainingsvoer “Op trainingskamp maken we heel veel uren. Zelf koken is dan niet mogelijk, hoewel dat soms wel de beste optie is. Gelukkig zijn de buitenlandse koks vaak bereid om te koken naar onze wensen. Daarom koop ik vooraf flink wat volkorenproducten en kruiden in bij Ekoplaza en geef die ter plekke aan de keuken. Door deze langzame koolhydraten blijft je suikerspiegel en je energieniveau stabiel. Daarnaast zorgt een beperkte aanmaak van insuline voor een betere vetverbranding. Na de wedstrijd schreeuwen mijn spieren om eiwitten en essentiële aminozuren, zoals glutamine. Daarvoor gebruik ik shakes en suppletie van BG Sports. In het begin waren de mensen in het team Corendon vaak sceptisch over mijn manier van eten. Maar je moet zelf ervaren dat je er daadwerkelijk fitter

42

winter

door voelt en meer energie hebt. Dat proces heeft het team ook doorlopen en als we nu op kamp gaan, heeft iedereen zijn eigen superfoodontbijt mee. Dat vind ik erg leuk om te zien!”

Jans favoriete biologische product “Als ik écht moet kiezen, ga ik voor een lekkere biologische kip, boordevol eiwitten! Die marineer ik met cajunkruiden, beetje kerrie, kurkuma, chilipeper, zout en tot slot een beetje citroensap. Lekker rustig in de tuin op mijn barbecue of ’s winters in de oven laten garen... Heerlijk! Een wereld van verschil met een plofkip. Ik vind het erg belangrijk dat het dier dat ik eet een goed leven heeft gehad en lekker buiten heeft kunnen rondscharrelen. Zonder antibiotica en verwerkt zonder conserveringsmiddelen.”

‘Ik wil het m aximale uit mijn voedin en daarom g halen eet ik zove e l m ogelijk biolo Daarnaast gisch. vind ik het ook gewoon kerder, het v eel lekheeft veel smaak en is pect geprod m et resuceerd.’ • Tip van Jan: “Wil ji j een topsp orter worden? Dan is bewustword in g heel belang rijk. • Lees je in over voedin g of vraag sult aan bij een coneen voedin gsdeskund een paar h ige. Met andige tips e n n ie uwe inzich ten kun je een wereld v a n v e rschil maken. • Topspor t gaat om de concur rentie net een stapje voor te blijv e n . D a t begint door je gezondh eid in eigen hand te ne men!”

Peruaanse canihua-groenteburger Recept Rineke Dijkinga: Weten van (H)eerlijk Eten

150 g canihua, eventueel vooraf droog geroosterd voor een nog fijnere smaak • 100 g geraspte winterpeen (ca. 1 grote peen) • 200 g geraspte courgette (ca. 1 gemiddelde courgette) • 1 rode puntpaprika, in heel kleine stukjes • 2 eetl maïskorrels (optioneel) • 1 grote teen knoflook, geperst (optioneel) • rasp van 1/2 limoen (optioneel) • 2 flinke theel gemalen geelwortel (kurkuma) • 2 flinke theel gemalen korianderzaad (ketoembar) • mespunt cayennepeper of 1 theel paprikapoeder (mild of scherp) • 2 eetl olijfolie • 3 eieren, losgeklopt • 100 g boekweitmeel • (Keltisch zee)zout en gemalen peper 1. Kook de canihua volgens de aanwijzingen op de verpakking. 2. Verwarm de oven voor op 140°C. 3. Doe de geraspte peen, courgette, stukjes paprika en - indien gebruikt - de maïskorrels, knoflook en limoenrasp in een kom. Voeg de canihua toe, samen met de specerijen en de olijfolie en breng goed op smaak met peper en zout. Meng er daarna met een spatel de losgeklopte eieren en het boekweitmeel door.

4. Smeer deze burgermix als een ‘plaatkoek’ uit over een ingevette en met bakpapier beklede bakplaat. Bak in ca. 45 minuten gaar in de oven. 5. Snijd de plaatburger in blokken of maak er ronde burgers van met behulp van een ring. Serveer warm of koud. Ook handig voor onderweg als snack of lunch.



winter

43

In de jaren ‘20 van de vorige eeuw maakte grootmoeder Elisa van haar hobby om bijen te houden noodgedwongen haar beroep. De jonge weduwe had monden te voeden. Elisa’s honing was veruit de beste uit de omgeving en werd al snel een begrip in Italië. Vandaag de dag runnen de kleinzonen van ‘nonna’ Elisa Andrea, Antonio, Luigi en Mario Rigoni - het bedrijf. Dat doen ze met dezelfde liefde voor de natuur en hetzelfde vakmanschap. Op de groene hoogvlakte Altopiano di Asiago in Foza, verwerken ze jaarlijks zo’n 6.000 ton biologisch fruit.

Rigoni di Asiago

Liefde voor de natuur en vakmanschap door glas omsloten

Luigi: “Een deel van het fruit en alle honing halen we bij Italiaanse biologische boeren en imkers. Zij leveren naast Italiaanse honing het mediterrane fruit, zoals sinaasappels, citroenen, mandarijnen, perziken en abrikozen. Voor de verwerking hiervan staan de Italiaanse waarden bij ons centraal: de liefde voor goed eten, authentieke smaak en kwaliteit. Daarom worden bij ons binnen enkele uren na de oogst de producten geselecteerd, gewassen en ingevroren. Dankzij een bereidingsproces met lage temperaturen blijven de voedingswaarden en eigenschappen van het fruit zoveel mogelijk behouden.”

Eigen laboratorium “Om er zeker van te zijn dat onze producten 100 % biologisch zijn, is er een strenge controle in ons eigen laboratorium. Hier testen we ook de kwaliteit tijdens alle fasen van de productie. Tegelijk worden er meer dan 100 tests per jaar uitgevoerd door onafhankelijke, gecertificeerde laboratoria. En gespecialiseerde Europese organisaties zien er ook nog op toe dat wordt voldaan aan de eisen voor de productie. Je kunt dus eerlijk én lekker genieten van de Mielbio (honing), Fiordifrutta (fruitbeleg), Nocciobiolata (choco-hazelnootpasta) en DolceDi (appelzoetmiddel).”

Waarden en normen “In onze genen zit dat we de mens en natuur waarderen en respecteren. Hier houden wij ons aan tijdens alle aspecten van produceren: tijdens landbouw, verwerking en afzet. In Bulgarije bezitten we veel biologische landbouwgrond, waar we de rest van het fruit en noten vandaan halen. Voor de ruim 2000 seizoensmedewerkers en 200 fulltime werknemers zijn er gunstige werkomstandigheden en een eerlijk loon, zodat we daarmee de lokale economie helpen. Zij oogsten de rijpe vruchten die je terugvindt in de Fiordifrutta-producten, zoals aardbeien, frambozen, bramen, kersen, zwarte bessen, rode bessen, kruisbessen, appels, bosbessen, pruimen, maar ook hazelnoten, wilde rozen en kornoelje.”

Milieuvriendelijk De smaak van traditie Het familiebedrijf Rigoni di Asiago heeft zijn oorsprong in een berggebied in het noorden van Italië. Het zonnige klimaat, bossen en groene vlakten maken dit gebied tot een klein paradijs. De mens leeft hier nog midden in de natuur en het zelf maken van honing en jam is hier een eeuwenoude traditie. Rigoni di Asiago maakt hoogwaardige, gecertificeerde biologische producten en controleert het hele productieproces, van de teelt van de grondstoffen tot de verpakking van de afgewerkte producten.

44

winter

“Milieuvriendelijkheid en energiebesparing spelen een grote rol in ons familiebedrijf. Met een speciaal ontworpen systeem recyclen we waterdamp waarmee we het waterverbruik reduceren. Afvalwater wordt eerst gezuiverd voordat het wordt afgevoerd en voor de benodigde energie voor het beplantingsproces, het logistieke proces en de kantoren hebben we zonnepanelen geplaatst.”



winter

45

wijn en spijs

Lekker in de winter: op hout gerijpte wijnen

De ene druif is de andere niet!

De meeste wijn rijpte vroeger op eikenhouten vaten omdat dit invloed had op de smaak van de wijn. Tannines worden zachter en de houttonen zorgen voor een vrij ‘zware’ smaak. Tegenwoordig houden we meer van wat lichtere, enjoyable wijnen en worden roestvrijstalen tanks gebruikt om de wijn te laten rijpen. Om mooie, ronde tannines te verkrijgen, blenden wijnmakers deze wijn vaak met op hout gerijpte wijnen. Sommige wijnmakers stoppen ‘houtchips’ in de tanks. Dit is niet voor de houttonen, maar om de tannines te verzachten. Overigens past een op hout gerijpte wijn heel goed bij wat zwaardere, winterse gerechten. Zoals deze Azul Y Garanza: een combinatie tussen Tempranillo en Cabernet Sauvignon met drie maanden houtlagering!

Wijntip Azul Y Garanza: Bij echt mannenvoedsel hoort ook een echte mannenwijn. Azul y Garanza is zo’n wijn, uit het warme Navarra (Spanje). De wijn is krachtig, bevat veel rijp fruit zoals bramen en pruimen, en wat tannine. Ideaal voor bij een biefstuk in portsaus.

Biefstuk met portsaus, tarte tatin van witlof en knolselderijtorentjes ca. 100 g boter (waarvan 25 g koud en in blokjes van ca. 1 cm) • 80 g fijngesneden groentemengsel van wortel, ui en knolselderij (gebruik een stukje van de knol) • 1 takje tijm • 1 laurierblaadje • 1 theel zwarte peperkorrels • 120 ml port • 150 ml runderbouillon • 1 grote knolselderij • 20 g (ca. 1 1/2 eetl) rietsuiker • 4 witlofstronkjes, buitenste blaadjes verwijderd • 4 plakjes bladerdeeg roomboter, ontdooid • biefstukjes van ca. 150 gram (mag ook entrecôte of ribeye zijn) • zout en peper Ook nodig: ovenschaal en 4 ramequins van 8 cm Ø 1. Verwarm voor de portsaus een klontje van de boter - ca. 25 gram en stoof hierin de fijngesneden groenten zacht met de tijm, laurier en de peperkorrels; ± 10 minuten op laag vuur. Blus af met 100 ml van de port en giet de runderbouillon erbij. Kook op laag vuur tot de helft in en haal dan van het vuur. Zet opzij. 2. Verwarm de oven voor op 180ºC. 3. Schil intussen de knolselderij en snijd in plakken van ca. 6 cm dik. Steek of snijd er zoveel mogelijk torentjes uit van ca. 3 cm doorsnede. 4. Beboter de ovenschaal gul met boter - gebruik zo’n 30 gram - en vul met een laagje water van ca. 2 cm. Zet de knolselderijtorentjes erin en plaats de schaal 15 minuten in de oven. Keer de torentjes om en zet nog eens ca. 15 minuten in de oven tot de knolselderij gaar is en het water is verdampt. 5. Vet intussen de ramequins goed in met boter (gebruik ca. 20 gram) en bestrooi met de rietsuiker. 6. Snijd via de onderkant zoveel mogelijk van de harde kern uit de witlof maar zorg dat de blaadjes aan elkaar blijven. Snijd de punt

van de stronkjes af zodat er stevige “roosjes” van ca. 3 cm lengte overblijven. Bestrooi de witlof met zout en peper en zet de stronkjes met de onderkant naar boven in de ramequins. Steek 4 rondjes van ca. 9 cm Ø uit het bladerdeeg en prik er met een vork gaatjes in. Leg de rondjes op de witlof en stop de randjes rondom netjes naar binnen. Maak in het midden een kleine opening van ½ cm (schoorsteentje). Bak de tartes tatin in ca. 20 minuten goudbruin en krokant in de oven. 7. Bestrooi de biefstukjes met zout en peper. Bak ze tot de gewenste gaarheid en blus het braadvocht af met de overige port. Haal het vlees uit de pan en laat in aluminiumfolie rusten. 8. Zeef intussen de portsaus en giet bij het braadvocht. Warm goed door en klop er, van het vuur af, de koude klontjes boter door met een garde. 9. Leg het vlees - naar wens in plakken - op warme borden en stort er voorzichtig een witlof tarte tatin naast. Zet de knolselderijtorentjes erbij, drapeer de saus deels over het vlees en serveer meteen.

Alle druiven zijn familie van elkaar, maar er is een significant verschil tussen ‘tafeldruiven’ en ‘wijndruiven’. De tafeldruif is geschikt voor directe consumptie, dus moet er goed uitzien. Ook heeft de druif een dikkere schil, zodat ze bestand zijn tegen transport. Deze druif bevat meer pulp en minder suikers en zuren dan wijndruiven. Wijndruiven daarentegen zijn veel kleiner en hebben een andere schil. Doorslaggevend voor de wijn is dat deze druiven meer sap, suikers en zuren bevatten.

Genieten van licht alcoholische bubbeltjeswijn Een delicate bubbeltjeswijn is cava: officieel uit de regio Catalonië, maar helaas geen beschermde regionaam in Spanje. En dus is er veel kwaliteitsverschil. De klassieke versie is een blend van de Xarello, Macabeo en Parellada druif en wordt volgens de ‘Méthode champenoise’ gemaakt. De combinatie van de blend en de liqeur d’expedition zorgen voor het verschil in Nature, Brut of Semi Seco (bubbels en smaak). Alle cava’s rijpen minimaal 9 maanden. De wijnmaker kan hiermee spelen om de juiste balans in de cava te vinden. De Reserva Brut bij Ekoplaza komt wel degelijk uit Catalonië en heeft 15 maanden gerijpt, wat een complexere smaak en delicate bubbeltjes oplevert.



winter

47

Kip in het pannetje 3 grote uien, fijngesneden • 3 tenen knoflook, fijngesneden • 1/2 eetl kokosolie + 1 eetl boter • 1 kg kippenbouten • ca. 250 ml rode wijn • 1 groentebouillontablet • 1/2 eetl tijm • 2 eetl gedroogde Provençaalse kruiden • beetje gemalen gember • beetje gemalen geelwortel (kurkuma) • 2 grote winterwortelen, in kleine stukjes • 1 (gele) paprika, in kleine stukjes • 1 struik broccoli, in kleine stukjes • arrowroot om te binden, optioneel • 2 lenteuitjes, in stukken • zout en peper 1. Bak de uien en knoflook aan in een mix van kokosolie en boter. Leg de kippenbouten erbij en giet de rode wijn er direct over. Breng aan de kook, voeg de bouillontablet toe, de tijm, Provençaalse kruiden, gember en kurkuma naar smaak en zet het vuur laag. Laat zo de kip gaar stoven in 1 à 1½ uur. 2. Neem de gare kippenbouten uit de pan, laat een beetje afkoelen en haal het vlees van de botten. Doe het vlees terug in de pan. 3. Voeg de wortelen, paprika en broccoli toe en gaar een paar minuten in het stoofvocht. Breng naar wens op smaak met zout en peper en bind het vocht eventueel met wat arrowroot. 4. Bestrooi het gerecht met lente-ui en serveer met zilvervliesrijst, gekookte boekweit (hele korrel) of aardappelen.

48

Veilige keus

Klassieke keus

Spannende keus

Pure Rouge: Bij deze kip drinken we Franse wijn uit de Languedoc gemaakt van voornamelijk Merlot, een fijne frisse elegante rode wijn. Met een licht kruidige smaak en veel sap een ideale begeleider!

Mundo Yuntero Tempranillo/Syrah: Een sappige Spaanse wijn uit het warme La Mancha de regio ten zuiden van Madrid is een wijn met veel rijp fruit licht kruidig en zachte tannine een echte goede traditionele landwijn. Wat zicht goed leent voor een gerecht met kip waarin ook knoflook en uien zijn gebruikt!

Elemental Viognier: Deze biodynamische Viognier is wat dikker en voller van structuur met veel rijp fruit van o.a. abrikozen en combineert daardoor perfect met de kruiden en specerijen in dit gerecht. Daarnaast heeft de wijn voldoende body om weerstand te bieden tegen de kip.

winter



winter

49

cijfers

EEN INTENSE CHOCOLADEBELEVING…

Het jaar 2015 is uitgeroepen tot Jaar van de Bodem. De bodem is extreem belangrijk voor onze toekomst.

Wereldwijd is de gangbare landbouw verantwoordelijk voor 75% van erosie. De bodem bevat 1/4 tot 1/3 van alle levende organismen op de planeet.

99,7% van ons voedsel komt van de grond. Grond die we in rap tempo verliezen. De emissie van 0,1% van de koolstof die in Europese bodem ligt opgeslagen, zou gelijk staan aan de broeikasgasemissie van 100 miljoen auto’s in een jaar.

Elke minuut gaan 30 voetbalvelden aan vruchtbare grond verloren, vooral ten gevolge van gangbare landbouw. Daardoor verliezen we 10 miljoen hectare landbouwgrond per jaar. Elk jaar sterven zo’n 300.000 boeren en landarbeiders als direct gevolg van pesticidengebruik.

1/4 van de bodem op aarde is al sterk verarmd. Wetenschappers zeggen dat er 120 miljoen hectare gezonde landbouwgrond extra nodig is om de wereld in 2050 te kunnen voeden.

Er is 750 miljoen hectare licht-verarmde grond die kan worden hersteld met biologische landbouw. Als we wereldwijd het gehalte organische stof in de bodem met 1% laten stijgen, is het klimaatprobleem zo goed als opgelost. Wist je dat je volgens recept onderzoek met het eten van biologische groenten en fruit uit de volle grond 20 tot 40% meer antioxidanten binnen krijgt? Bron: www.saveoursoils.com 50

winter

Ombar chocolade is smaakbeleving op hoog niveau! Stuk voor stuk heerlijke chocoladerepen, bomvol ingrediënten waar jij je goed bij voelt. Wij noemen dit ‘High Vibe Chocolate’.

Rauwe cacao; rijk aan flavanol Ongeraffineerde kokossuiker Verrijkt met fruit en bessen Levende bio-culturen Biologisch, zuivelvrij, veganistisch

Eet mij! Ik ben een prijswinnaar: super romige, zuivelvrije ‘melk’ chocolade, bereid met kokosroom en vanille. Jummie!

lekker lezen Bier en spijs, dat smaakt naar meer!

70 INSPIRERENDE GERECHTEN BIJ NEDERLANDS SPECIAALBIER Fiona de Lange en Jo Vaessen

Met dit eerste bier & spijs boek met Nederlandse speciaalbieren serveer je straks zonder blikken of blozen bier bij een feestelijk menu. In Nederland zijn zo’n 300 brouwerijen met speciaalbieren in uiteenlopende smaken van zoet, zuur, bitter tot kruidig of een combinatie daarvan. Een goede combinatie van bier en gerecht kan voor een ware smaakexplosie zorgen. In het boek vind je heerlijke recepten, goede tips en een overzicht van kwalitatieve bieren van eigen bodem. Bier & Spijs, € 24,95, 9789087241513

Puur + onbewerkt = lekker in je vel

´

Eet

´

Meer!

Lekker in

met PuurGeje vel zond

met 70 re

cepten

en 14 dagm enu’s Karine Ho enderdos

´

Karine Hoenderdos is diëtist, journalist en mede-oprichter van puurgezond.nl. Daarnaast schreef ze het boek ‘Eet meer! Lekker in je vel met PuurGezond’. In het boek - dat 100% goeroe-vrij is - staan 70 recepten en 14 dagmenu’s die je prima kunt eten als je op je voeding let. Het advies om zoveel mogelijk puur en onbewerkt te eten blijft overeind, maar allerlei andere eettrends worden in dit boek doorgeprikt. Eet Meer! € 19,95, 9789082254303

´

Goed Zoet Goed Zoet! is een boek om te watertanden vol lekkers zonder suiker. In dit 240 pagina’s tellende boek vind je veel informatie over suiker (‘zoetstof tot nadenken’), suikervervangers, bloem, en uiteraard heel veel recepten zonder suiker. Er is een deel met recepten waarin suiker wordt vervangen door suikervervangers; een deel waarin wit meel vervangen is en een deel waarin de recepten suikervrij en grotendeels gluten- en lactosevrij zijn, zoals in de hazelnoottruffels. Lekker gezond smullen dus! Goed Zoet! € 29,95, 9789081764834

Van grote groene druif,

tot zwart/bruine zoete, crispy rozijn In Californië (USA) zie je vanwege het gunstige klimaat - heet overdag en koel in de nacht - heel veel druivenranken staan. Druiven die geschikt zijn voor wijn én voor gewone consumptie. Zoals de Blue Thompson, wonderbaarlijk genoeg een grote, groene druif! In Amerika te koop als consumptiedruif, maar gedroogd bij ons te koop onder de naam Blue Thompson rozijnen: biologische zwart/bruine rozijnen met een zoete smaak en een crispy textuur.

De Blue Thompson rozijnen worden in Californië op biologische wijze geteeld. Dus zonder chemicaliën, kunstmest of toevoegingen, zoals sulfiet (conserveermiddel). Half augustus is het oogsttijd. Tussen de ranken wordt papier op de grond gelegd, waarop de trossen zo’n 2 tot 3 weken liggen te drogen. De zon karamelliseert de natuurlijke suikers in de druif en zo ontstaat de bruin/zwarte kleur. Daarna worden de rozijnen geraapt, gewassen, uitgezocht en verpakt. Niets meer en niets minder!

Amerikanen kiezen biologisch

Gezonde RAW-snack snoepjes

“These days kids are consuming more calories and eating more fat and sugar than ever before. We can make a commitment to promote vegetables and fruits and whole grains on every part of every menu. We can make portion sizes smaller and emphasize quality over quantity. And we can help create a culture - imagine this - where our kids ask for healthy options instead of resisting them.”

Betaalbaar én gezond

De Blue Thomsondruiven drogen altijd in de natuur, dus niet - zoals ook wel gebeurt - in een oven van 100°C. Is er een jaar minder zon, dan betekent dat minder zoete rozijnen. De Blue Thompson rozijn is een gezonde aanvulling op je dagelijkse voeding. Er zit weliswaar van nature suiker in de rozijn - 31 gram in 1 cup - maar in een kleine appel zit al snel 26 gram suiker. De hoge vezelconcentratie zorgt voor een langzame opname van de suikers en bevordert bovendien je darmwerking. Rozijnen zitten boordevol polyfenolen (de antioxidanten die ook in rode wijn zitten), magnesium, kalium en B-vitaminen. Op gangbare rozijnen zitten behoorlijk wat residuen van bestrijdingsmiddelen. Uiteraard veilig voor consumptie - anders zouden ze niet verkocht mogen worden - maar met de Blue Thompson heb je dus ook de keuze voor een onbespoten, biologische rozijn zonder toevoegingen!

In Nederland groeien bijna 400.000 kinderen in armoede op. Zij leven in situaties waar voor boodschappen vaak weinig geld beschikbaar is. Al lijkt lekker vers, gezond én betaalbaar misschien niet samen te gaan, dit kookboek van het Nationaal Fonds Kinderhulp bewijst dat het wél kan. In het boek staan 60 gezonde én betaalbare recepten met ingrediënten van Ekoplaza. Bij aankoop van het boek gaat 1 euro direct naar het Nationaal Fonds Kinderhulp. Lekker & Betaalbaar, € 16,95, 9789087241520

Geef jij je kind graag rozijntjes als tussendoortje? Met de Blue Thompson kun je ook kiezen voor een onbespoten, biologische variant, zonder toevoegingen!

Fit, gezond én slank met oervoeding EetPaleo is een kookboek vol heerlijke recepten waarmee je gezond koken én heel lekker én leuk maakt. De recepten zijn glutenvrij, zuivelvrij en suikervrij en allemaal gebaseerd op de oervoeding, ook wel het Paleo voedingspatroon genoemd. Dit voedingspatroon stamt uit de tijd van de oermens, onze eigen voorouders. Zij aten alleen datgene wat ze in de natuur konden vinden en hadden een erg actieve levensstijl. Dit kookboek laat zien hoe je deze manier van eten nu, in het moderne leven kunt toepassen. Zonder stress. Eet Paleo, € 29,95, 9789082247701

Biologische producten worden steeds populairder in de USA. Amerikanen zijn zich steeds meer bewust van hun gezondheid en beseffen dat gezonde voeding bijdraagt aan hun levenskwaliteit, waarbij voorkomen beter is dan genezen. Vandaar dat 9 op de 10 ouders voor biologische babyvoeding kiest. Michelle Obama is groot voorstander van gezonde voeding. Bij het Witte Huis heeft ze haar eigen biologische moestuin en ze promoot gezonde voeding voor kinderen:

Quote Michelle Obama

Rozijnen kun je altijd eten: voeg ze toe aan je favoriete recepten, meng ze door je favoriete smoothie of neem ze gewoon mee als gezond tussendoortje!

Alle boeken zijn verkrijgbaar bij Ekoplaza. 52

winter



winter

53

een goed begin

Lunchtip

Eier-banaanpannenkoekjes met quinoa 1 banaan • 2 eieren, losgeklopt • 100 g quinoavlokken • snufje zout • kokosolie, olie of boter om in te bakken • handje rozijnen, (wal)noten, blauwe bessen of ander fruit • Schil en prak de banaan en mix de eieren erdoor. • Meng het ei-banaanmengsel met de quinoa en het zout. • Verwarm wat kokosolie of boter en bak pannenkoekjes van het eiermengsel. Bestrooi met rozijnen, noten en fruit.

Tip: Wil jij het nieuwe jaar goed fris induiken? Dat kan door mee te doen aan de Nieuwjaarsduik die in heel Nederland op 1 januari plaatsvindt. Vorig jaar doken ruim 40.000 mensen het ijskoude water in! Op www.nieuwjaarsduik. info vind je meer informatie.

Zelfgemaakte chocopasta!

Samen koken is lekker en gezellig

Chocopasta van rauwe cacao en gedroogde abrikozen 100 g ongezwavelde gedroogde abrikozen • 4 theel (10 g) rauwe cacaopoeder • snufje gemalen kaneel • evt. stevia, kokosbloesemsuiker of honing, om te zoeten

1. Wel de abrikozen 15 minuten in een pannetje met net zoveel

Tip:

Je kunt de chocolade ook deels vervangen door rauwe carobepoeder. Dit heeft Voeg dan geen stevia, kokosbloesemsuiker of honing toe.. Dan geen stevia, kokosbloesem of honing toevoegen.

water tot ze net onderstaan. Zet daarna het pannetje op het vuur en breng heel langzaam even aan de kook. 2. Pureer de abrikozen (keukenmachine/staafmixer) met een klein beetje van het weekwater (rest van het weekwater wordt niet gebruikt). Laat afkoelen.

Een goed begin voor een duurzaam leven Natuur op jouw schoolmuur?

Weet jij hoe vaak een paard naar de tand3 2 1 sta 4 rt arts moet? Of hoe een 20 21 kip haar veren schoon 6 l 22 sta houdt? Het antwoord 7 18 op dit soort vragen 17 27 8 24 leer je via het IKKI’s Bio Bordspel. Je kunt het spel samen met je vriendjes spelen, zowel online of door het te downloaden, printen en uit te knippen. Weet jij het meeste over biologisch eten en wat goed is voor dieren? De winnaar krijgt in ieder geval een Kids for Animals oorkonde! www.kidsforanimals. dierenbescherming.nl/beestenboel/spelletjes

Dat is nog eens leuk: een verticale moestuin tegen je school-

24

IKKI’s Bio Bordspel Ikki’s eikel-spe l Neem een de sprong over steen volgende

bokken

sprong

en

ijn

zw

p. l o rt u sta de 1 be je im Ru kost Dit

h

vo aan or st

tj Je e vr ma de ag g tr en nog ek -k e ke aa en n rt

e

gebouw aan! Zo leer je op een leuke manier hoe je jouw omgeving groener kunt maken. De moestuin werkt op regenwater, is

3. Roer het cacaopoeder en de kaneel erdoor. Voeg naar smaak stevia, kokosbloesemsuiker of honing toe om te zoeten. Bewaar in een een afgesloten potje in de koelkast.

Variatie op deze heerlijke chocopasta 100 g extra virgin kokosolie • 1/2 theel gemalen vanille • 1 theel kardemom • 4 theel (10 a 12 g) rauwe cacaopoeder • klein beetje stevia, kokosbloesemsuiker of honing om te zoeten

milieuvriendelijk en produceert smakelijk eten. In de klas leer je onder begeleiding van Arnie de Aardbei hoe je de moestuinmuur kunt vormgeven: je kunt kiezen voor smaak, kleur en/of geur. Zo leer je hoe je eten groeit, wat er in zit én hoe je er een heerlijk maaltje van kunt maken. Lekker! Wil je jouw juf of meester hierover informeren? Kijk dan op www.natuuropjemuur.nl

1. Smelt de extra virgin kokosolie even au bain-marie*. 2. Meng de rest van de ingrediënten door de kokosolie (van het vuur af). Proef en stel de smaak bij door nog iets van de ingrediënten toe te voegen. 3. Bewaar afgesloten op kamertemperatuur. * De kom boven een pan met laagje kokend water. Zorg dat kom het water niet raakt.

Tip:

Rauwe cacao bevat een heel scala aan goede stoffen. Het zit bomvol antioxidanten en essentiële vitaminen en mineralen, waaronder magnesium, calcium, zink, koper, vitaminen B1, B2, B3, B5, B9 en E, proteïnen en vezels.

54

winter



winter

55

Natuurlijk zoet

Wist je dat honing zoeter is dan gewone suiker? Je hebt er dus minder van nodig.

van de hardwerkende bij

In sommige voedingsmiddelen zit van nature suiker. Zoals in honing. Maar honing bevat ook veel belangrijke stofjes, door de honingbijen uit de nectar van bloeiende planten, bomen en heesters gehaald. Dat maakt het een puur, natuurlijk en hoogwaardig zoetmiddel.

20.000 vleugelslagen = 1 liter nectar = 150 gram honing! Meer dan zoet In tegenstelling tot geraffineerde suiker, bevat honing meer dan alleen suiker. De gemiddelde samenstelling van biologische honing: • 18% water (remt de werking van eventuele schimmels en gistcellen) • 79% natuurlijke suiker; 69% enkelvoudig: 38% glucose en 31% fructose (hoe vloeibaarder de honing, hoe groter het percentage fructose) 10% meervoudig (maltose, sucrose) • 3% overige nuttige voedingsstoffen, zoals enzymen, vitamines en eiwitten behoorlijk percentage uit kunststoffen. Honing bevat zo’n 325 calorieën (1369 kJ) per 100 gram die je lichaam direct omzet in energie. In tegenstelling tot bij normale suiker zorgt een belangrijk enzym ervoor dat de fructose en glucose van elkaar worden gescheiden. Je lichaam neemt de suikers daardoor heel makkelijk op en dat maakt honing geliefd bij sporters. Einstein zei ooit: “Als de bijen sterven, gaan vier jaar later de mensen dood.” Vliegend van bloesem naar bloesem op zoek naar nectar, zorgen bijen voor bevruchting en dragen daardoor bij aan het behoud van vele plantensoorten. Het aantal bijen is dramatisch gedaald, met alle gevolgen van dien voor de landbouw. Je kunt de bij helpen door zaadjes te planten van de Phacaelia, Borage (komkommerkruid) of honingklaver. Of hang een bijenhotel in je tuin. Alle kleine beetjes helpen!

56

winter

Dale Pinnock schrijft in zijn boek ‘Eten als medicijn’: Honing is een bacteriostatische stof (remt groei van bacteriën) en het bevat antioxidanten. Daarnaast stimuleert een breed scala aan stoffen, zoals cafeïnezuur en polyfenonen, je immuunsysteem.

Proef de diversiteit van de natuur Bij Ekoplaza vind je een breed assortiment honing van de Traay. Deze biologische ho-

ning komt uit gebieden waar binnen een straal van 3 kilometer geen industrie, gangbare landbouw of snelwegen voorkomen. De bijen halen hun nectar uit natuurgebieden en van niet-genetisch gemanipuleerde planten. De bijen overwinteren natuurlijk, op eigen honing en dus niet op suikerwater. In elke honingsoort proef je weer een ander stukje natuur terug: van Italiaanse sinaasappelhoning tot heidehoning uit de Pyreneeën en Duitse Demeter zomerhoning.

Tip: Honing kan gaan kristalliseren,

dit is een natuurlijk proces. Om je favoriete honing zonder kwaliteitsverlies weer vloeibaar te maken, verwarm je deze au bain-marie tot maximaal 40º C (bijenkasttemperatuur).

Aan de wieg van EKO Oprichter van de Traay, Wouter Vuyk, imkert zelf al ruim 30 jaar op biologische wijze. Hij stond aan de wieg van de totstandkoming van de richtlijnen voor het EKO keurmerk voor honing. De Traay gebruikt geen antibiotica, suiker of andere (chemische) middelen bij het oogsten van de honing. Alle honing wordt voor en na aankoop getest bij een onafhankelijk en geaccrediteerd laboratorium, gespecialiseerd in de analyse van honing. Dit geeft de garantie dat de honing voldoet aan de wettelijke eisen en genoeg pollen bevat.

www.detraayhoning.com

Geitenkaasbavarois met honingsaus Voor de bavarois:125 g zachte geitenkaas • 2 eetl honing • 100 ml (slag)room, lobbig geklopt • 150 g mascarpone • 1 theel sinaasappelrasp Voor de honingsaus: 50 g rozijnen • 200 ml Heaven on Earth (dessertwijn) • 2 eetl honing 1. Week voor de saus de rozijnen in de Heaven on Earth dessertwijn. 2. Spatel alle ingrediënten voor de bavarois door elkaar tot een luchtig, glad geheel en laat 2 à 3 uur opstijven in de koelkast. 3. Kook voor het serveren de rozijnen met het weekvocht van wijn tot

de helft in. Haal van het vuur en roer de honing erdoor. 4. Verdeel de bavarois over 4 bordjes of schaaltjes en lepel de saus erover.



winter

57

Credit: Bas Arps

wow... Schoonheid Iemand kan er nog zo mooi uitzien, maar als er geen zuiver en mooi karakter achter zit, valt alle schoonheid weg. Gezondheid Ik let heel goed op wat ik eet. Niet omdat ik een purist ben, maar omdat ik me er beter bij voel. Na een ongeluk was ik 4 jaar uit de roulatie en vielen mij dingen op: at ik lactose, gluten of suiker, dan kreeg ik daar last van. Misschien kwam het wel door de vele medicijnen die ik nam, maar als ik deze ingrediënten vermijd dan voel ik mij een stuk beter. Mijn chronische vermoeidheid is weg en ik ben minder vatbaar voor virussen, zoals verkoudheid. Eet ik toch ‘verboden voedsel’, dan val ik gelijk terug. Lekker eten Dat begint met op je gemak eten, met mensen van wie je houdt. Wat ik dan eet, maakt niet eens zoveel uit, zolang mijn lichaam het maar kan verdragen. Wel houd ik erg van pure, liefst biologische producten waar veel liefde in is gestoken. Het weinige vlees dat ik eet moet absoluut biologisch zijn. Als je weet wat er allemaal in dieren en vleesproducten wordt gestopt…! Geluk De basis daarbij is dat het er niet om gaat wat een ander van je vindt, als je zelf maar achter de dingen staat die je doet. Mijn dochter Mila (13) is wat dat aangaat een voorbeeld voor mij. Zij heeft zo’n zuiver karakter. Als ik zie dat zij gelukkig is en iedereen om mij heen gezond is, dan is mijn geluk compleet. Levensmotto ‘Heb geen spijt van de dingen die je gedaan hebt, maar van de dingen die je níet hebt gedaan’. Toen mijn oma onverwacht in een coma raakte, bedacht ik dat ik nog heel graag van haar had willen leren hoe je Chinees kunt koken. Dat is er dus nooit van gekomen.

Jennifer de Jong Mijn lijf

Ik vind het belangrijk hoe mijn lichaam eruit ziet, maar belangrijker hoe het functioneert. De nasleep van het ongeluk betekent dat ik allerlei therapieën onderga om mijn gezondheid in goede banen te leiden. Mijn belangrijkste les: tot mezelf komen. Daarom mediteer ik elke dag en ben mijn eigen suikervrije biologische lunchroom gestart. 58

winter

Jennifer de Jong (38) was een succesvol actrice en presentatrice, maar moest dit door een ongeval abrupt opgeven. Om zich beter te voelen, besloot Jennifer alleen nog gezond en biologisch te eten. Ze kreeg veel affiniteit met natuurlijke voeding en voedingsproducten en vervolgens was het een kleine stap naar het realiseren van haar meisjesdroom: het openen van haar eigen biologische lunchroom Sugarless. www.sugarless.nl

Sugarless chocolate chip cookies voor ca. 10 cookies: (ook gluten- en lactosevrij) Recept Jennifer de Jong

100 g amandelmeel • 1 eetl kokosmeel • 1/2 theel baksoda • 1 eetl agavesiroop • 1 ei • 1 theel vanille-extract • 2 eetl kokosolie • 1/2 reep suikervrije pure chocolade, in kleine stukjes • snufje zout 1. Verwarm de oven voor op 180°C. 2. Roer het amandel-, kokosmeel en de baksoda door elkaar in een kom. 3. Meng de agavesiroop, het ei en vanille-extract in een andere kom. 4. Smelt de kokosolie in een pannetje.

5. Roer de mengsels uit beide kommen en de kokosolie door elkaar en voeg de stukjes chocolade toe. 6. Maak met een lepel hoopjes beslag op een met bakpapier beklede bakplaat. Druk plat tot ½ cm dikte. Bak de cookies in ca. 8 tot 10 minuten gaar in de oven.

Jennifer is ambassadeur van Ekoplaza.

winter herfst

59

mijn wereld

De wereld van... Hans Ubbink Ontwerper Hans Ubbink (1961) staat bekend om zijn bijzondere creaties en uitgesproken, ongewone visie op mode. Samen met zijn vrouw Ans runt hij 15 jaar Hans Ubbink, waarbij ‘leuke mannen voor de Nederlandse vrouw aantrekkelijker & zichtbaar maken’ een van zijn uitgangspunten was. Sinds kort bezinnen Hans en Ans zich op nieuwe activiteiten, waarvan het eerste resultaat bij Ekoplaza in de winkel ligt: Privat Eko. Een stijlvolle biologische ondergoedlijn voor mannen.

Onze eigen ‘Traay’ kasten op de Veluwse heide.

Idealisme: Lang verzette ik me tegen het predicaat idealistisch omdat hoe en wat ik doe voor mij heel vanzelfsprekend, ‘HU.man’ is. Ik gebruikte nooit bont en 99% van de

Nog steeds... verslingerd aan honing - Lelystad (2014)

produceerd. Twintig jaar geleden presenteerde ik al de eerste biologische wol- en linnenproOns verhaal begint in 1977 aan de Traayweg in Leersum. Met passie voor bijen, de natuur en de

ducten, maar dat bleek - zowel product- als markttechnisch - te vroeg. Inmiddels is volgens

ambitie om zoveel mogelijk mensen te laten genieten van een breed assortiment kwaliteitshoning. We bieden lekkere biologische honing, heerlijke honingspecialiteiten en mooie bijenproducten.

mij de menselijke maat verloren gegaan tussen de raderen van de grote machinerieën. Toch

En om het milieu zo min mogelijk te belasten, kopen we bij voorkeur honing van Europese imkerijen.

blijf ik vasthouden aan mijn oude liefde en recentelijk grasduin ik daar weer in.

Behalve het maken van de allerlekkerste honingsoorten, houden we ons ook bezig met projecten op het gebied van duurzaamheid. Zo hebben we een wilde bijentuin aangelegd en zijn er zonnepanelen geplaatst op ons bedrijfspand, om onze producten zo klimaatneutraal mogelijk te kunnen produceren!

de Traay Verslingerd aan honing www.detraay.com

Originaliteit: Voor mij is dat op een eigen(zinnige), nieuwe manier naar mensen, producten en processen kijken. Door mensen te verrassen zijn ze, op zijn minst op dat moment, zich er bewust van dat ze leven. Ze zien dan scherper, horen beter, zijn meer alert op

rstad

kleding wordt in de EU (beste regels met betrekking tot werkomstandigheden en milieu) ge-

Credit: Jeroen Halve

aan de Onze eerste bijenkasten (1977) Traayweg - Woudenberg

wat er om hen heen gebeurt. Het leven beleven, dat is toch het mooiste dat er is?

Grenzen: Ik heb een haat-liefde-verhouding met het begrip. ‘Kan niet’ bestaat voor mij niet. Grenzen moet je verkennen en waar mogelijk verleggen (als dat iets goeds oplevert). Mijn medewerkers hebben hier zelfs een woord voor bedacht: Ubbinken. Echt waar. Maar je moet wel je eigen grenzen kennen. Ik wilde graag creatieve collecties maken. Maar dat blijkt in Nederland in deze economische tijd voor mij, in de huidige vorm, niet meer met plezier te doen. Daarom zoeken we naar een nieuwe vorm. De kunst is dat vanuit positivisme te doen, anders word je doodongelukkig. En dan blijkt dat andere mogelijkheden die dat wel in zich hebben, bijna als vanzelf op je pad komen.

Natuur: Ik ervaar de natuur als wonderschoon. Het maakt me menselijk: ik ken daardoor mijn maat en plek. Blijf mens, onderdeel van het leven en verbonden aan de groep, word geen radertje of consumeermachine.

Belangrijk: Ik wil het leven be-leven. En daarvoor ben ik het liefst zo helder mogelijk, dus geen verdovende middelen, behalve de lach dan. Ik houd ervan dingen samen te doen, te praten en van gedachten te wisselen. Dingen onderzoeken die ons bezighouden. Of dat nou relaties, muziek, werk, liefde of dromen zijn.

LEVENSMOTTO: ‘Het beste dat je kan worden is jezelf’. Dat kan wel wat tijd in beslag nemen, maar ik geloof dat als je daadwerkelijk rust met jezelf hebt, je het leukste bent voor anderen en daardoor het leukste leven zal beleven dat mogelijk is.



winter

61

Kennis en controles zorgen

voor kwaliteit in de pot De ene noot is de andere niet. En dus is de ene notenpasta de andere niet. Voor een pure, lekkere en kwalitatief goede pasta heb je alleen maar (geroosterde) noten nodig en eventueel wat zeezout. Dat geldt ook voor een zadenpasta. Haal je de noten zelf in het land van herkomst, dan weet je precies wat je in huis haalt. Dat is precies wat Horizon al jaren doet, ook met zijn zuidvruchten. Kennis en controles spelen een grote rol in dit bedrijf. Horizon is ontstaan in de ‘hippietijd’. Begin jaren ’70 leefde eigenaar Gaston het ‘ongezonde hippieleven’. Toen zijn vriend na een aantal weken in een Zuid-Franse leefgemeenschap te hebben gewoond als herboren terugkwam, besloot hij hetzelfde te doen. Gaston: “In dit dal was alles biologisch. De leidster was een diëtiste, haar man arts. Er was geen tv of radio, geen alcohol of tabak. Het was één groot dal van gezondheid. Terug in Nederland maakte ook ik een complete ‘switch’. Mijn studie psychologie kapte ik af en ik besloot diezelfde vriend te helpen om witte tahin, die hij bij een Griek op de markt in Utrecht kocht, door te verkopen. Totdat de impor-

62

winter

teur van die tahin naar ons toekwam en vroeg of we het niet rechtstreeks bij hem wilden inkopen. Mijn vriend begon eraan, maar liet het waaien, dus sprong ik in dat gat. Als arme student vulde ik de potjes tahin op mijn studentenkamer in Utrecht. Per trein en huurfiets ging ik natuurvoedingswinkels in het land af om te verkopen. Na de tahin volgden al snel pindakaas, hazelnootpasta en zonnebloempasta.”

Gezwavelde zuidvruchten niet toegestaan in biologisch

zijn

Wat begon met de inkoop van gangbare noten, zaden en zuidvruchten bij importeurs in Nederland, ontwikkelde zich tot de huidige biologische internationale handelsonderneming. Op het bedrijf in IJsselstein worden gebrande noten tot pasta gemalen en de zakjes zuidvruchten soms zelfs met de hand gevuld. De meeste producten importeert Horizon zelf. Gaston: “Wij zijn heel serieus met biologisch bezig en laten ons niet alleen leiden door de prijs. We switchen dus niet continu van leverancier. In het begin was dat lastig, zeker als boeren verboden middelen gingen gebruiken om bijvoorbeeld de oogst te verhogen. Door een vaste band met je leveranciers op te bouwen, leer je elkaar beter kennen en ontstaat er vertrouwen. Onze amandelen halen we al 25 jaar uit Spanje. En in Turkije - waar

Gaston Smit

30 jaar geleden nog geen biologische teelt plaatsvond - zijn de boeren mede door ons biologisch opgeleid. Met een internationale groep van bedrijven richtten we destijds de Good Food Foundation op om biologische landbouwprojecten te stimuleren en beheren. Vanuit een eigen kantoor in Turkije begeleidden meerdere landbouwingenieurs de boeren in de omschakeling naar de biologische teelt van o.a. sultanarozijnen, vijgen, abrikozen en hazelnoten. Nog altijd voert het kantoor extra kwaliteitscontroles uit, naast de controles van Ecocert. Maar de opbrengst hangt ook af van het weer.



winter

63

Dit jaar is de oogst van de Turkse abrikozen compleet mislukt, ook bij de hazelnoten is veel schade aangericht. Het was in het voorjaar al vroeg warm en daarna kwam er een enorme vorst over de bloesem heen. Om aan onze klanten dan toch te kunnen blijven leveren, gaan we op zoek naar andere oplossingen. Op zo’n moment merk je dat niet iedereen aan onze kwaliteitseisen kan voldoen. Soms zie je zelfs een aanbieding waarbij je aan de kleur kunt zien dat de abrikozen gezwaveld zijn en dat is niet toegestaan in de biologische teelt. Weinig oogst betekent schaarste en dus gaat helaas de prijs omhoog. Als je dit als consument weet, kun je daar wellicht beter mee omgaan.” Déjà vu Sinds de hippiejaren is de natuurvoeding enorm gegroeid. Gaston weet dat als geen ander: “Soms heb ik wel eens een déja vu gevoel als ik bepaalde trends voorbij zie komen. In onze hippietijd was het motto ‘zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen’. Witte tahin was nog helemaal niet bekend. Door de kooklessen die in die tijd in de natuurvoedingswinkels werden gegeven, werd tahin een gewild artikel. Nu zijn het de voedingsgoeroes die via boeken en blogs trends maken. Walnoten werden gewild door het boek De Voedingszandloper. En noten kwamen in opmars door de raw food hype. Vaak beginnen trends in het buitenland. Duitsland is nu in de ban van veganisme. Berlijn wordt als de veganistische hoofdstad van Europa gezien en de trendy kok Attila Hildmann biedt met zijn ‘Vegan for Fit’ boek iedereen de mogelijkheid om een allround ‘reset’ van lichaam en geest te bereiken. Hij gebruikt alleen maar ‘vitale’ voedingsmiddelen en daarin past volgens hem ook witte amandelpasta, dat hij veelvuldig gebruikt. Het werd gelijk ons topproduct in Duitsland. Begonnen wij in de hip-

pietijd met gifvrij telen, mede om het milieu te sparen, tegenwoordig is men veel meer met het eigen welbevinden bezig. En daar passen biologische noten en zuidvruchten prima bij.”

Receptuur notenpasta’s Wist je dat bijvoorbeeld pindakaas alleen maar uit geroosterde pinda’s en eventueel een beetje zeezout hoeft te bestaan?

Daarvoor heb je dan wel de beste kwaliteit pinda’s nodig. Horizon, de biologische pindakaasleverancier van Ekoplaza, waakt al jaren over de kwaliteit van zijn pinda’s. Voor de 16 notenpasta’s die Horizon maakt, kopen ze al jaren de noten in. En dus weten ze daar precies welke noot wel en welke niet geschikt is om te gebruiken. Daarnaast staat bij de productie voorop: hoe verser de noot, hoe lekkerder de pasta!

Wist je dat De term ‘raw’ soms nog wel eens verkeerd gebruikt wordt bij noten? Bruine hazelnoten, amandelen en rauwe zaden zijn niet verhit. En bij de productie van witte amandelpasta en witte cashewpasta vindt geen roosteren plaats. Maar bij het ontvliezen worden bruine amandelen in water van 90˚C geblancheerd. Cashewnoten worden met hete lucht gedroogd om het vliesje eraf te halen. Dit valt dus eigenlijk buiten de term ‘raw’. Vanzelfsprekend zitten de biologische noten, zuidvruchten en zaden van Horizon boordevol gezonde ingrediënten, zoals eiwit, vitaminen en mineralen. Bovendien zijn ze glutenvrij. En zuidvruchten zijn ook nog eens perfecte vervangers voor suiker!

“En... ligt er voor ons ook weer wat lekkers onder de boom?” 64

winter

www.yarrah.nl

Controle Certisys BE-BIO-01.

lekker snel

www.limafood.com

LIM14000xx-LIMA_Millet_Ann 230x140 NL.indd 1

De natuur. Niet meer, niet minder.

24/11/14 15:37

Thaise gele curry met vis en rozijnen 4 eetl sherry (of warm water) 2 eetl rozijnen 100 g quinoa 1 zakje (50 g) Thaise gele currypasta (Onoff spices!) 1 pakje (500 ml) coco milk for cooking (Dr. Martin’s) 600 g witvis naar keuze, in stukken (vers of diepvries) kokosbloesemsuiker (optioneel, naar smaak) handje cashewnoten, geroosterd in een droge koekenpan

1. Verwarm de sherry en week de rozijnen erin. 2. Kook de quinoa volgens de aanwijzingen op de verpakking. 3. Fruit intussen de currypasta in een koekenpan of hapjespan en roer de coco milk erdoor. Breng aan de kook en zet het vuur laag. Voeg naar smaak kokosbloesemsuiker toe. Gaar de vis in de saus. 4. Serveer de quinoa met de viscurry en schep de uitgelekte rozijnen en cashewnoten er overheen. Garneer eventueel met lente-ui.



winter lente

67

lekker snel

2 zakken veldsla (of meer naar wens) 2 eetl chiazaad 2 eetl gepeld hennepzaad 2 eetl walnoten, gehakt 6 gedroogde vijgen, in kleine stukjes 1 rode ui, in dunne halve ringen paar eetl verse kruiden naar keuze, fijngehakt 100 g schapenfeta, verkruimeld Voor de dressing: ca. 4 eetl olie met veel omega 3-vetzuren 1 teen knoflook, geperst 2 eetl citroensap flinke scheut honing Voor de abrikozentapenade: 50 g gedroogde abrikozen, fijngehakt 1 eetl amandelen, fijngehakt 1 eetl hazelnoten, fijngehakt 1/2 theel gedroogde munt rasp en sap van 1/2 limoen zout en peper

Linzenschotel met pruimen, rozijnen en feta 2 uien, gesnipperd knoflookpoeder naar smaak (Seven Oaks) olie om in te bakken 1 zakje express linzen-granenmix (Danival) 250 ml groentebouillon (van een blokje) 1 pot linzen (350 g), uitgelekt 5 gedroogde pruimen, in dunne reepjes 2 eetl rozijnen paar blaadjes munt 25 g feta, verkruimeld zout en peper

68

winter

1. Fruit de uien met het knoflookpoeder glazig in een beetje olie. 2. Bereid de linzen-granenmix volgens de aanwijzingen op de verpakking. Voeg de bouillon, de linzen, pruimen en rozijnen toe en warm goed door. Breng op smaak met zout en peper. 3. Serveer in 2 kommen met de verkruimelde feta erover en garneer met munt.

Salade met zaden, vijgen, feta en abrikozentapenade 1. 2. 3. 4. 5.

Meng alle ingrediënten voor de abrikozentapenade door elkaar en zet opzij terwijl je de rest bereidt. Verdeel de veldsla op borden of een grote schaal en strooi het chia-, hennepzaad, walnoten en vijgen erover. Leg de rode ui en de kruiden erop en verkruimel de schapenfeta erover. Maak de dressing. Proef of de zuur-zoetbalans goed is (en stel eventueel bij). Serveer salade, dressing en tapenade apart.



winter lente

69

Van bouwstof tot bescherming, de noot heeft het allemaal:

LET’S GO NUTS! Onverzadigde vetzuren, plantaardige eiwitten, diverse vitamines, mineralen en spoorelementen: allemaal onmisbaar voor een gezond werkend lichaam. Aangezien je lichaam ze niet of onvoldoende zelf aanmaakt, is het dus heel belangrijk dat je deze belangrijke stoffen via je voeding binnenkrijgt. Via noten lukt dat ruimschoots!

Walnoten zitten vol omega-3-vetzuur en ze zijn rijk aan de natuurlijke bloedverdunner vitamine E. Dat kan bescherming bieden tegen hartfalen en beroertes.

Gezondheidsclaim. Van producten mag je niet zomaar claimen dat ze bijdragen aan je gezondheid. Voor walnoten mag dat nu wel, want de Europese Commissie heeft goedgekeurd dat walnoten bijdragen aan de elasticiteit van de bloedvaten, als je er 30 gram per dag van eet. Een algemene gezondheidsclaim over Alfa-linoleenzuur (een omega3-vetzuur) en bepaalde vitaminen (foliumzuur) en mineralen (ijzer en magnesium) zijn ook goedgekeurd. Deze zitten ook in walnoten. Amandelen zijn de rijkste bron van alfa-tocoferol: de meest efficiënte vorm van vitamine E. In je lichaam werkt het als een antioxidant dat vrije radicalen zuivert. Bovendien bevatten amandelen een goed verteerbaar eiwit. Verder zijn ze rijk aan: calcium (hoogste hoeveelheid qua noten), magnesium, koper, zink, vitamine B2 en B6. Blessuregevoelig? Amandelen, walnoten en hazelnoten zijn rijk aan het mineraal mangaan: belangrijk voor een goede opbouw van botten, kraakbeen en bindweefsel.

Zeker voor kinderen zijn noten het ideale tussendoortje! Zo krijgen ze voldoende, waardevolle bouwstoffen binnen en hebben minder snel trek in zoetigheid.

Cashewnoten zijn rijk aan ijzer, selenium, magnesium en vitamine B1 en bevatten relatief minder vet dan andere nootsoorten. Bovendien bestaat 75% hiervan uit de gezonde enkelvoudige onverzadigde vetzuren.

BioLogisch toch! In noten kunnen kleine

Hazelnoten bevatten veel omega-9-vetzuur. Bovendien zijn noten rijk aan vitamine B1, B2, B6 en E én bevatten ze o.a. calcium, fosfor, kalium, magnesium en zink. Hazelnoten bevatten alle essentiële aminozuren. Verzadiging. Hazelnoten zijn zeer rijk aan chroom: ook wel de glucosetolerantiefactor genoemd. Deze stof gaat schommelingen in de bloedsuiker tegen en vermindert de hang naar koolhydraten.

hoeveelheden van de schimmelgifstof aflatoxine voorkomen. Deze schimmels komen van nature op gewassen voor, dus ze kunnen ook op biologische gewassen zitten. Het blijkt dat onder invloed van stress – bijvoorbeeld door het gebruik van schimmelbestrijdingsmiddelen – gewassen juist meer gifstoffen bevatten. Biologische telers gebruiken deze niet. De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert dagelijks 30 gram noten te eten. Dan is bio toch logisch? Onder het huismerk van Ekoplaza vind je deze no-

logische wijze geteeld!

winter

Tussendoortje-tip

Tip voor moeders-in-spe: voorkom allergie! Want als je tijdens je zwangerschap noten eet, verklein je volgens Deens onderzoek de kans op allergieën bij je kindje. Kinderen tot 18 maanden bleken een kwart minder last van astmatische problemen te hebben, dan kinderen van niet noten-etende moeders. Tot de leeftijd van 7 jaar was dat één derde van de kinderen. Volgens het onderzoek draagt het eten van noten bij aan de ontwikkeling van het immuunsysteem.

ten terug als snacknoten, uiteraard op bio-

70

Notenallergie? Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de eiwitten in cashewnoten met natriumsulfiet zo bewerkt kunnen worden, dat mensen met een allergie er geen reactie van krijgen. Omdat je immuunsysteem de eiwitten moeilijker herkent, wordt je er niet ziek van. De volgende stap is om deze kennis ook toe te passen op andere noten en pinda’s.

Paranoten bevatten 65% vet, 17% eiwit en 9% koolhydraten. Ze zijn een goede bron van de antioxidanten selenium en vitamine E en bevatten de mineralen magnesium, zink, calcium en ijzer. Oliedom! Paranoten hebben een hoog oliegehalte en worden daarom nog wel eens als ongezond beschouwd. Dat is jammer, want er zit enorm veel selenium in. Dit beschermt je rode bloedlichaampjes en cellen tegen beschadiging. Bovendien maakt het zware metalen in je lichaam minder giftig én het is belangrijk voor een goed werkende schildklier.

In dit artikel is gebruik gemaakt van informatie uit het boek ‘Eten als medicijn’ van Dale Pinnock, verkrijgbaar bij Ekoplaza.



winter

71

! d uw

healthy planet

e i n r e V

Hollands Bio dé nieuwe naam voor Proef vleesproducten

Duurzaam kansarme kinderen helpen Heb jij ongebruikte computers of telefoons en weet je niet wat je ermee moet? Esther Groenewegen zamelt ze voor Stichting Play4Kids in. De stichting recycled de apparatuur via SNEW.eu: een gerenommeerd bedrijf, dat zorgt voor een certificaat van veilig formatteren. De opbrengst besteedt de stichting aan projecten voor kansarme kinderen in Nederland en daarbuiten. Het mes snijdt zo aan twee kanten: jij bent duurzaam bezig en kansarme kinderen worden geholpen. Voorwaarde is wel dat de apparatuur werkend is. Voor vragen mail [email protected]. www.stichtingplay4kids.com

And the winner is… Wist je dat kippen eigenlijk bosvogels zijn? Daarom planten steeds meer pluimveehouders bomen en struiken in het uitloopgebied. Kippen voelen zich daardoor veilig, blijven niet hangen bij de schuur maar benutten het hele uitloopgebied. Organisatie Bionext en het Louis Bolk instituut hopen met de verkiezing ‘de mooiste uitloop’ nog meer pluimveehouders te stimuleren beplanting aan te brengen voor een kipvriendelijke uitloop. Jij bepaalt wie wint! Stemmen kan vanaf januari via www.bomenvoorbuitenkippen.nl/verkiezing.

Met de omzetting van Proef naar Hollands Bio, sluiten wij beter aan op uw wens, te weten waar komt ons vlees vandaan? Commandeur Eko Vlees werkt al jaren samen met een 45 tal Nederlandse biologische boeren, die trouwe leveranciers zijn van de runderen, varkens en lammeren. Omdat wij beschikken over een gesloten keten: t.w. onze boeren, een eigen slachterij en vleesverwerking en een eigen worstmakerij, bent u verzekerd van een eerlijk en heerlijk stukje vlees. Daarnaast heeft u de garantie dat er uitsluitend Hollands vee bij ons verwerkt wordt.

Fonds Kinderhulp bestrijdt armoede Benieuwd hoe bepaalde merken scoren op diverse duurzaamheidsthema’s? Wist je dat er zo’n 400.000 kinderen in Nederland in armoede leven? Het fonds Kinderhulp zorgt er als sinds 1959 voor dat deze kinderen geld krijgen voor bijvoorbeeld een fiets om naar school te gaan of een muziekinstrument om zich muzikaal te ontwikkelen. Zij helpen op een praktische manieren, bijvoorbeeld door dagjes uit te bekostigen of het abonnement op de sportclub mogelijk te maken. Ook geven ze slimme tips: in plaats van dure schooltraktaties te kopen, geven ze advies hoe je makkelijk leuke, lekkere én zeker gezonde schooltraktaties kunt maken. Kijk op www.kinderhulp.nl voor een aantal voorbeelden. Bron traktatie: budgi.nl

Bietenbladeren in vegaburgers TNO heeft een methode ontwikkeld om een eiwit uit bietenbladeren te halen, dat kan worden gebruikt voor het verstevigen van vegetarische burgers. Behalve dat dit soja en melkproducten uitstekend vervangt, is het eiwit allergeenvrij. Als Nederlanders voorzien we zo in onze eigen eiwitbehoefte, zonder afhankelijk te zijn van geïmporteerde soja. Bovendien blijven de bietenbladeren nu op het land liggen. Voordat een pilot start waarin het wordt toegepast in de eerste voedingsmiddelen, wordt eerst het proces van persen en centrifugeren van de bladeren commercieel getest. Bron: Technisch Weekblad

Wij staan garant voor: • 100% Hollands vers vlees • een gesloten keten "Van boer naar bord" • slachten en verwerken in eigen bedrijf • verpakking van gerecycled materiaal

www.commandeurekovlees.nl HOLLANDS BIO een eerlijk en heerlijk stukje biologisch vlees

Gezond eten voor later Voor de gezondheid op latere leeftijd, is het voedingspatroon van je kind nu al belangrijk. Dit benadrukt Professor Kees de Graaf van Wageningen UR: “Op jonge leeftijd ontwikkelen kinderen hun smaak. Leer je gezonde eetgewoontes vroeg aan, dan ziet je kind dit als norm en neemt dat zijn leven lang mee.” Omdat basisvoeding niet meer vanzelfsprekend is en kinderen het liefst zoet eten, vergt dit inzet van ouders: soms moet je 10x laten proeven voordat je kind een nieuwe smaak accepteert. Om kinderen basisvoedingsmiddelen te leren waarderen, heeft de JGZ de richtlijn ‘Voeding en eetgedrag’ geïntroduceerd, dat momenteel binnen de jeugdgezondheidszorg wordt geïmplementeerd.



winter

73

Next Het volgende nummer ligt 12 maart in de winkel

5x lente op je bord

Goed zoet: verwen jezelf op een gezonde manier

Inspiratie en tips voor een vernieuwende lente!

Lekker Weten is een uitgave van Ekoplaza en verschijnt 4 keer per jaar.

colofon

Ekoplaza Postbus 244 5460 AE Veghel

74

Doornhoek 4040 5465 TD Veghel Tel: 0413-256700 [email protected] www.ekoplaza.nl

CONTACT Ekoplaza Hans van Mierlo Acquisitie Stephan Blommendaal (Ekoplaza)

winter

Concept Sigrid Koeleman en Fridie van Loon Realisatie Caplan Hoofdredactie Sigrid Koeleman Art Direction Myrthe Bergboer Fotografie Jurriaan Huting istockphoto

Food Thea Spierings, Charlotte Warner, Ben Verloop, Sandra Pilkes Rineke Dijkinga (recepten op p. 13, 19, 37, 44, 47, 49, 55, 69) eindredactie Elles van Genugten Mandy van Lankveld styling Femke van Waveren, Monique van de Venne Met dank aan Cook&Co Zutphen Uitgever Fridie van Loon PEFC/30-31-151

©Caplan – 2014 Informatie uit deze uitgave mag worden overgenomen mits de uitgever en/of Ekoplaza voorafgaand toestemming hebben gegeven, echter uitsluitend met bronvermelding. Lekker Weten wordt met de grootst mogelijke zorgvuldigheid gemaakt, wijzigingen in prijs, maatvoering, etiket en/of assortiment, en type- en drukfouten zijn uitdrukkelijk voorbehouden. De genoemde producten zijn te verkrijgen of te bestellen in alle Ekoplaza-winkels. Kijk voor een vestiging bij u in de buurt op www.Ekoplaza.nl

WIST U DAT WE NIET ALLEEN THEE LATEN VERBOUWEN, MAAR SOMS OOK SCHOLEN? Door nauw samen te werken met de producen-

In Darjeeling, India, is op de Ambootia

ten verbeteren we niet alleen onze thee, maar

theetuinen met onze donatie in een van de

ook de leef- en werkomstandigheden van de

plantagedorpen een nieuwe

arbeiders. Zo zijn er in het verleden een school

basisschool gebouwd. Circa

en tandartskliniek maar ook andere faciliteiten

100 kinderen genieten on-

gerealiseerd. Onze passie begint immers in het

derwijs op deze school.

land van herkomst.

www.simonlevelt.nl