Je kunt dit boek om allerlei redenen cadeau geven aan jezelf of aan anderen. Als je daar een gedachte bij hebt of een wens wilt doen dan kun je dat hiernaast opschrijven.
Inhoud
Inhoud
pagina
Voorwoord
Hét Vitaliteit Boek Versie 1-10--2007 ©Gerard van Vliet/Vitality Matters! Vormgeving: Studio Equipe
8
Allemaal Vitaal!
12
Oud is (f)out
28
Eten of Vreten?
42
Bewegen doet geen pijn
66
Rust, Rust, Rust
80
Positief Alstublieft
98
Knuffel er op los!
112
Een doel met Gevoel
126
Profijt van Vitaliteit
142
ISBN: 978-90-812118-1-9
Bijlagen
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, internet, of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Gerard van Vliet/Vitality Matters!. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 jo het Besluit van 20 juni 1979, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot Gerard van Vliet/Vitality Matters! te wenden.
- Pluspagina’s
160
- Gewoon (be)leven!
164
- de website www.hetvitaliteitboek.nl
166
- De Bron
168
Bedankt!
Dankzij de steun en wijsheid van Camilla, Cesare, Daniel, Els, Emiel, Gera, Gert, Hans, Harry, Herman, Hiel, Ingrid, Jan, Jeff, Joke, Lyda, Mandy, Margreet, Maria, Mathilde, Menno, Michael, Mieke, Rob,Tamara,Titia,Ton en de vele anderen die in de loop der jaren mijn vitaliteit hebben gevoed gaat dit boek een belangrijke rol vervullen in vele levens.
en Je wordt oud van de zorg de voor morgen, niet door g! uitdagingen van vandaa
Voorwoord
1
leven is 120 jaar 480 seizoenen 1.440 maanden 6.240 weken 43.800 dagen 1.051.200 uren 63.072.000 minuten 3.784.320.000 seconden
Je lichaam heeft 80 tot 100 triljoen cellen (een 1 met 14 nullen). Elk uur vervang je er daar 1 biljoen van (9 nullen). Een stukje huid ter grootte van een Euro heeft 3 miljoen cellen, meer dan 100 centimeter bloedvaten, 1300 zenuwcellen en 100 zweetklieren. Elke cel bevat meer dan 2000 energiecentrales (de mitochondriën), die je in leven houden. Nog maar 100 jaar geleden beweerde de Nobelprijswinnaar Elie Metchnikoff dat ouder worden afhankelijk was van de staat van je darmflora. Regelmatige Yoghurtconsumptie kon iemands leeftijd tot 200 jaar verlengen. Helaas werd hij slechts 81 jaar…. Dezelfde claim op een gezonder leven wordt vandaag de dag door veel yoghurtdrankjes gedaan. Onderzoek toont namelijk aan dat in de meeste drankjes weinig zit dat die claim ook maar enigszins kan waarmaken….Verse Yoghurt moet namelijk binnen 24 uur worden gegeten om te profiteren van de goede bacteriën die erin zitten!
Voorwoord Beide voorbeelden geven aan waar we voor moeten oppassen: • wat vandaag als ‘waar’ wordt neergezet is morgen mogelijk hopeloos achterhaald • niet alles is wat het lijkt te zijn Dit Vitaliteit Boek moet je met dezelfde ogen bekijken. Het is niet ontstaan uit de behoefte om alle onzin over overgewicht eindelijk te ontmaskeren, het lopen van marathons te ontmoedigen, naaikransjes een nieuwe kans te geven, yogaleraren een beter perspectief te bieden of meer dan 2 keer per week sex aan te moedigen. Nee……… (als je uitgelachen bent), het is ontstaan uit de behoefte om eindelijk eens aan te geven wat nu de essentie is van Vitaliteit. Omdat alle eerdere publicaties zichzelf en de lezer ervan, tekort doen. Er is (veel) meer dan bewegen of voeding als het om vitaal zijn gaat. Nog erger: die twee zijn veel minder belangrijk dan we denken. Als het erop aankomt je vitaal te voelen zijn andere factoren veel belangrijker. Bewijs? Ik heb inmiddels vele jaren ervaring opgedaan in en studie verricht naar Vitaliteit. Wat al die inspanning heeft geleerd is simpel: zelden is iets onomstotelijk bewezen. Veelal is er wel iemand die het tegendeel beweert of op z’n minst ernstige kanttekeningen maakt. En anders is er wel de ontnuchtering dat een onderzoek is gedaan in opdracht van ‘een bedrijf of instantie’ die een nadrukkelijk belang heeft bij een bepaalde uitkomst. Om maar te zwijgen van standaards die worden neergezet om vooral de eigen producten of diensten aan te prijzen. Wat is nu ‘gezond’ als het om voeding gaat? Zelfs de alom geprezen Voedingspiramide of Schijf van 5 moet je om die reden met argusogen bekijken.
10
Gezond verstand voorop! Alle inzichten die in dit boekje staan zijn dan ook voor mijn rekening. Lees dus alles in dit boek met gezond verstand en stel jezelf voortdurend de vraag ‘’Wat werkt er voor mij?’’. En dat ervaar je alleen in de praktijk van alle dag. Hét Vitaliteit Boek is nadrukkelijk niet alleen bedoeld voor het groeiend aantal 50plussers dat op zoek is naar zijn of haar tweede jeugd en zich vertwijfeld afvraagt hoe je daarbij zo vitaal mogelijk kunt blijven. Om te kunnen blijven genieten van het welverdiende leven. Weliswaar kun je ook op latere leeftijd vitaler worden, maar het gezegde ‘Jong geleerd, is Oud gedaan’ blijft het beste uitgangspunt. Hoe eerder je begint met de tips die dit boek bevat, des te makkelijker heb je het om daar op oudere leeftijd van te profiteren. Met als doel om zo lang mogelijk jong van geest en gezond van lichaam te blijven. Hoe zorgvuldig ik ook geprobeerd heb dit boek te vullen met de nieuwste inzichten in vitaliteit, het is onmogelijk om alle ontwikkelingen rondom Vitaliteit in een boek te verwerken. Reden om je te verwijzen naar de website, waar regelmatig aanvullingen en tips zullen verschijnen (www.hetvitaliteitboek.nl). Veel lees- en leefplezier! Gerard van Vliet
[email protected] De Vitale Stad Amersfoort september-2007 11
Direct resultaat
Eén maand
Drie à vier maanden
Allemaal Vitaal!
Eén jaar
De vraag hoe je ‘vitaal’ moet blijven is al moeilijker te beantwoorden. ‘Goed eten’, ‘niet roken’, ‘van de drugs afblijven’, ‘voldoende vakantie’, ‘stress vermijden’, ‘blijven leren’ en ‘vitamine slikken’ zijn maar een paar van de vele antwoorden die je dan hoort.
W
ie gezond oud wil worden moet lang jong blijven, zeggen ze wel. Is het je wel eens opgevallen dat er stokoude 30’ers en piepjonge 60’ers zijn? Die 30’ers lijken al Wat is zoveel te hebben meegemaakt dat ze al het begin van diepe groeven vertonen. Vitaliteit? Het verschil met die piepjonge 60’ers? Naast Het Groot Woordenboek de inmiddels ook aanwezige diepe groeven der Nederlandse Taal, of hebben die 60’ers heldere, haast ondeugende te wel de Grote Van Dale, ogen. Waar die 30’ers ronduit vermoeid uit zegt daarover: hun ogen kijken. 1. Levenskracht, levendigheid, bezieling, dynamiek Als je een willekeurig iemand vraagt wat ‘vi2. het bezit van levens- taal’ is, krijg je de meest uiteenlopende antkracht, vatbaarheid voor woorden. ‘Je goed voelen’, ‘gezond blijven’, het leven ‘oud worden zonder gebreken’, ‘niet ziek wor-
INFO!
om te leven. Levenskracht, de kracht Zo simpel is het dus.
den’, ‘makkelijk herstellen’ zijn wel de meest gegeven antwoorden. En in wezen zijn alle antwoorden goed. 12
Op de vraag ‘’of iemand oud wil worden’’ antwoordt iedereen, zonder uitzondering ‘Ja’. ‘Maar dan wel zonder gebreken’, wordt er meteen achteraan gezegd. Dan is er maar één oplossing: zo lang mogelijk jong en gezond blijven! Maar hoe doe je dat in een wereld die op z’n kop staat? Waar de ‘rat-race’, de wedstrijd om bij te blijven en de beste te zijn, normaal is. Een wereld waarin de gemiddelde 40’er al zijn of haar eerste burnout achter de rug heeft en een dreigende hartaanval ‘normaal’ is. Oud en gezond? Hoe word je dan GEZOND honderd jaar, hoe word je een zogenaamde ‘Centennial’ (de naam voor honderdjarigen)? Die vraag kun je beter beantwoorden als je kijkt naar die gebieden op de wereld waar mensen inderdaad makkelijk meer dan 100 jaar worden. Zo’n voorbeeldgebied is Okinawa, een eilandengroep in het meest zuidelijke puntje van Japan. Een gebied waar de lucht (nog) schoon is en het water nog zuiver water is. De gemiddelde levensverwachting is er bijna 82 jaar. Men is er, in tegenstelling tot in het westen, gewend om nog lang lichamelijk werk te verrichten (op het platteland). Het eten is voornamelijk vers en bijzonder gevarieerd. 13
‘Hoe oud wil jij eigenlijk worden? 100? Als je dat echt wilt kun je daar veel aan bijdragen!
Direct resultaat
Eén maand
Een zorgeloos leven wordt vooral bepaald door de steun om je heen!
Drie à vier maanden
En, heel bijzonder, oudere mensen worden overal bij betrokken. Inwoners van Okinawa geloven dat iemand op 97-jarige leeftijd een tweede jeugd ingaat. Na die leeftijd moet iemand dan vrij zijn van alle verantwoordelijkheden, kunnen genieten en verwend worden. Het is dan ook een eer als je voor zo iemand mag zorgen. Er wordt onder familieleden gevochten om de jeugdige oudere te mogen verzorgen. Dat komen we in het westen wel anders tegen!
Hoe worden ze 100? Maar ook als je kijkt naar allerlei studies over 100-jarigen in andere gebieden (oa Californie, Sardinie, de Kaukasus, delen van Pakistan en Vilcabamba in Ecuador) kom je Zo oud? opmerkelijke resultaten tegen. Er loopt een duidelijke rode draad door al die resultaten: Nee, je liegt! • onze honderdjarigen eten allemaal gevariIn die gebieden waar Centennials veel eerd, vers voedsel uit de regio, naar gelang voorkomen is er nog iets opvallends te het seizoen dat biedt constateren: oud worden is normaal, • ze zijn nog volop (te voet) in beweging en veelal zelfs eervol. Hoe ouder je bent werken door zolang ze kunnen hoe meer aanzien. Dat is ook de reden • ze zijn omgeven door hechte sociale reladat onderzoekers constateren dat outies, vaak familie- en dorpscontacten die dere mensen in die gebieden liegen over wel en wee opvangen als dat nodig is. Zelf hun leeftijd! Nee, ze zeggen niet dat nemen ze vaak actief deel aan het sociale leze jonger zijn. ven in hun omgeving Ze liegen dat • hun leven kent veel regelmaat en er is ruimze OUDER te voor ontspanning en rust zijn! Zodat ze • ze staan positief in het leven en hebben, meer aanzien ondanks hun leeftijd, nog allerlei doelen die hebben in hun ze willen bereiken. Doen nog steeds hun taomgeving. Dat ken met veel toewijding. komen we in het Westen wel Op zich zou het dan makkelijk moeten zijn anders tegen. om die rode draad te vertalen naar je eigen le-
INFO!
14
Allemaal Vitaal!
Eén jaar
ven. Maar hoe doe je dat in onze moderne Westerse omstandigheden? Hoe desastreus die westerse omstandigheden zijn ervaart men ook in de gebieden van de Centennials. De gemiddelde leeftijd is er de laatste jaren GEDAALD door het intreden van de fastfoodgeneratie die zich weinig meer aantrekt van de eeuwenoude tradities. Wat maakt vitaliteit nu eigenlijk? Op basis van de vele studies naar vitaliteit van oudere mensen kun je aan aantal factoren aanwijzen die telkens weer terug komen. Ofwel, wat bepaalt nu iemands vitaliteit echt? Voorop staat dat pas toen hygiëne echt be- Kajimaya langrijk werd mensen ouder konden worden. Als iemand op Okinawa 97 wordt is De laatste 100 jaar is de gemiddelde dat een speciale gebeurtenis, leeftijd (in ontwikkelde landen) met Kajimaya geheten. Men is ermeer dan 20 jaar gestegen. Schoon van overtuigd dat hij of water, riolen en het uitbannen van zij door die respectabele epidemieën zijn de basis voor leeftijd vol gezondheid oud KUNNEN worden. Is speciale krachten bezit. dat in orde, dan kom je in Door deel te nemen aan de praktijk en het vele onde ceremonie kan men derzoek een groot aantal indelen in het geluk van de teressante factoren tegen. jarige. Die ceremonie Zoals ondeugend blijheet ayakaru (delen in ven, nooit met pensioen iemands geluk). Mensen gaan, humor gebruiken, proberen de 97-jarige de voldoende onafhankehand te schudden of aan te lijkheid krijgen (spaarpotje), het raken om een deeltje van de leeten van de juiste voeding, vitavenskracht te mogen ontvangen. mines slikken, genoeg beweging, Iedereen op het feest heeft een voldoende rustmomenten om bij papieren windmolentje dat symte komen, stress vermijden, optimistisch zijn, bool staat voor de tweede jeugd die je hersens blijven gebruiken, nieuwsgierig blijde jarige ingaat. ven, enerverende sex blijven hebben, je omge-
INFO!
15
Direct resultaat
Eén maand
Drie à vier maanden
ven weten door mensen die je steunen, anderen steunen, nooit te bang zijn om te veranderen, fouten durven maken (en ervan leren) en het hebben van een doel in je leven. Oud worden niet ingewikkeld! Kennelijk bepalen al die factoren met elkaar hoe oud je wordt. Aangevuld met het nodige aanzien voor het Ziekte en oud worden zelf uiteraard. Je dus niet uitgeerfelijkheid rangeerd voelen naarmate je ouder wordt. In Hoe het dan is met genetische, plaats van ‘lastig’ en ‘hulpbehoevend’, dus erfelijke factoren? Ofwel, hoe- ‘wijs’ en ‘sociaal vaardig’ als kenmerken voor veel invloed hebben dan je oud worden. voorouders op jouw gezond- Ingewikkeld allemaal? Nee, valt wel mee, heid? Die informatie ligt want in de praktijk blijken er maar een paar opgeslagen in je DNA. We- factoren ECHT belangrijk. En die zetten we tenschappelijk onderzoek in dit boek op een rij. heeft aangetoond dat in Nu zal iemand zelden op ALLE factoren opslechts 2% van de gevallen timaal scoren. Dat hoeft ook niet, gelukkig genetische ‘fouten’ echt ver- compenseren de factoren elkaar onderling antwoordelijk zijn voor ziekte redelijk. (aangeboren afwijkingen). Bij Zo kan het voorkomen dat iemand die zijn ca 25% is er een ‘zwakte’ in hele leven drie maal daags drie boterhammen
INFO!
de genen die aanleiding kan geven om ziek te worden, maar als je dat weet kun je die vermijden. Dat betekent dat 98% van de Nederlanders bij de geboorte geen klagen heeft. Die 98% heeft zijn of haar gezondheid in eigen hand. Kan dus dat buikje niet wijten aan opa, die depressie aan tante of de hartaanval aan moeders kant.
Allemaal Vitaal!
Eén jaar
met aardbeienjam heeft gegeten toch oud kan worden, ondanks alle ‘dwingende’ voedselwetten. Simpelweg omdat de boterhameter op alle andere factoren hoog genoeg scoorde. Je hoeft dus geen geweldenaar te zijn om toch vitaal te blijven op hoge leeftijd. Mooi om te beseffen dat ook jij vitaal én oud kunt worden, toch?
Use it or lose it!
En Anti-Aging dan? Is het Anti-aging, waar je zoveel over leest en hoort, een oplossing? Heeft vitaliteit iets met Anti-aging te maken? Anti-aging is letterlijk vertaald ‘tegen ouder worden’. Dus alles doen om veroude16
17
TIP!
Veel mensen krijgen het moeilijker als ze ouder worden. Minder makkelijk de trap op, snel vermoeid, vergeetachtig, meer slaap nodig. De verleiding is dan groot je daaraan over te geven. Maar we weten vanuit onderzoek dat het niet gebruiken van bijvoorbeeld je spieren uiteindelijk leidt tot verlies van kracht erin. Net als het niet gebruiken van je hersenen niet goed is voor je geheugen en het denken. Het is dus zaak (lichamelijk en geestelijk) actief te blijven.
Direct resultaat
Eén maand
Drie à vier maanden
Allemaal Vitaal!
Eén jaar
ring tegen te gaan. In feite wat we ook willen door vitaal te blijven. Alleen wordt bij ‘Anti-aging’ al snel gedacht aan cosmetische operaties en het slikken van, bijvoorbeeld, hormoonpreparaten. Niet zelden bedoeld om de sporen van het ouder worden (voorlopig) te verbergen.
De La Prairie Story
INFO!
Het cosmetica merk La Prairie is erin geslaagd hoog in de markt te staan. Kleine potjes tegen een hoge prijs. Dat er veel geld wordt uitgegeven om de gevolgen van ouder worden te bestrijden, weten we al. Hoeveel, wordt duidelijk uit de prijs die je voor een weekje in de Clinique La Prairie (CLP) in Clarens-Montreux betaaldt: afhankelijk van je wensen ben je al snel 20.000 Euro kwijt voor een weekje verjongen. Maar dan krijg je daar wel een medische test voor, spa faciliteiten en de befaamde CLP injecties. Met een mysterieuze inhoud, die ervoor moet zorgen dat je er aanmerkelijk jonger gaat \ uitzien.
Gun jezelf een servicebeurt!
Daar is niks mis mee, zolang je wel degelijk wat doet aan je vitaliteit. Anders wordt het zoiets als een sticker plakken op het waarschuwingslampje op het dashboard van je auto. Om maar niet te hoeven zien dat je auto service nodig heeft. Een facelift of borstcorrectie kan even (schijnbaar) verbergen dat je je niet vitaal voelt, maar uiteindelijk worden de gevolgen ervan op andere manieren zichtbaar. Door bijvoorbeeld vermoeidheid, rugpijn of migraine. Anti-aging heeft ook vaak te maken met het slikken van pillen. Op zich is er niks mis met het slikken van bijvoorbeeld voe18
De voordelen van oud worden
INFO!
Ooit opgevallen hoeveel negatieve woorden er zijn die te maken hebben met oud worden? Zoals ‘antiek’, ‘grijs’, ‘seniel’, ‘passé’, ‘gedateerd’, ‘ouderwets’, ‘opgebruikt’, ‘waardeloos’, ‘rimpels’, ‘versleten’. Maar een paar woorden hebben een positieve betekenis, zoals ‘wijs’, ‘veteraan’, ‘volwassen’ of ‘ervaren’. Maar het respect en de waardering voor ouderen neemt gelukkig weer toe. Mede dankzij het steeds vitaler worden van die oudere. De piepjonge 60-er dwingt dat ook af. 19
Ga zelf ook positief om met ouder worden. Het helpt je gezond oud te worden!
Direct resultaat
Eén maand
Weet wat je slikt. Veelal geeft een pot groene thee hetzelfde effect!
Drie à vier maanden
Allemaal Vitaal!
Eén jaar
dingspreparaten. Helaas houdt het daar vaak niet op en worden de meest exotische pillen aan de man gebracht tegen fikse prijzen. Zonder enige garantie dat het daadwerkelijk helpt. Nooit zonder goede voorlichting doen dus.
oudering. Het gaat er tenslotte om jong van geest en gezond van lichaam te blijven. We kunnen de klok wel een beetje vertragen door onze biologische leeftijd jonger te houden dan onze paspoort leeftijd, maar uiteindelijk is het voor iedereen gewoon ‘op’.
Royal Aging In plaats van Anti-aging zou het beter zijn om over Royal-aging te praten, waardig oud worden. Met een R die staat ook voor Relaxed! Hoe kun je waardig en aangenaam oud worden, zonder al te veel geconfronteerd te worden met de negatieve gevolgen van ver-
Voorkomen is beter dan genezen Dat zeggen we dan wel, maar in de praktijk doen we er niks mee. In Nederland doen we heel veel aan het beter maken van mensen en weinig tot niks aan het In Balans voorkomen van ziek worden. Ons lichaam is een wonderbaarlijk geEn dat is eigenlijk vreemd. Want de grootste heel. Het probeert als een razende elke kosten maak je met name om iemand beter te dag een ideaal evenwicht te bereiken, maken. Terwijl voorkomen dat iemand ziek zodat we ons ‘goed’ voelen. En als we wordt veel kosten kan besparen. ziek worden probeert het lichaam zich Vreemd eigenlijk dat we wel (veel) geld uitgeven zo snel mogelijk te herstellen. om onze auto op tijd een servicebeurt te geven, We weten uit onderzoek dat terwijl we met ons lichaam wachten totdat het pas 1 1/2 tot 2 jaar nadat er goed ziek is! iets met je gebeurt het liWil je vroegtijdige veroudering voorkomen chaam die strijd om de moet je juist inzetten op preventie. balans opgeeft. Al die tijd strijdt je lichaam tegen Eigenlijk zou het de gewoonte zichzelf. moeten zijn om minimaal elk In die tijd had je aan jaar een servicebeurt voor ons de hand van je lichaam in te plannen. Om tijbloed of een eendig signalen op te vangen van voudig onderzoek disfunctioneren. zeer waarschijnlijk kunnen Geen gek idee dus om je eigen vitaliteit constateren dat er iets mis van tijd tot tijd te laten ‘doorlichten’. aan het gaan was. Maar Met zowel een accent op je lichamelijke helaas, dergelijk preventief vitaliteit als je geestelijke vitaliteit. Om onderzoek is in Nederland op basis daarvan daadwerkelijk je leef(nog) geen onderdeel van je stijl te verbeteren. Voorkomen is beter ziektekostenverzekering. dan genezen.
20
INFO!
21
Direct resultaat
Eén maand
Drie à vier maanden
Meten is weten
Tijd voor een Vitaliteitpolis. Hoe eerder je weet wat er mis kan gaan, hoe beter!
Allemaal Vitaal!
Eén jaar
TIP!
Een uitgebreid medisch onderzoek in een privé-kliniek, een gesprek over je leefgewoonten én een stresstest (om te zien hoe snel je in de stress schiet en hoe snel je daarvan weer herstelt). Dat zijn de minimale onderdelen van een vitaliteittest. Nog dezelfde dag weet je dan hoe je ervoor staat. En kun je in overleg met een Vitality Coach maatregelen nemen als daar aanleiding toe is. Veelal ben je er op tijd bij en is herstel daarom makkelijker. Omdat je lichaam nog maximaal meewerkt, in plaats van het op te geven en ziek te worden. De trend om een MRI-scan te laten doen is overigens in de meeste gevallen flauwekul. Je krijgt dan weliswaar een fraai beeld van je lichaam, maar het zegt niks over je (vitaliteitsverminderende) leefgewoonten of stress. Met bijvoorbeeld een goed uitgevoerd bloedonderzoek krijg je meer ‘signalen’ van dreigende ziekte dan met een goedbedoelde, dure MRI-scan. Alleen al de straling ervan staat gelijk aan 500 thorax foto’s! 22
De Goede Boodschap: Vitaliteit is dus wel degelijk voor iedereen mogelijk. Het is beslist niet zo dat je een voorbeeldig leven moet leiden om jezelf vitaal te voelen. We kunnen dus vitaliteit echt benoemen. We weten in grote lijnen waar het door komt dat mensen, ook als ze oud zijn, nog vitaal overkomen. Wat het verschil maakt tussen de stokoude 30-er en de piepjonge 60-er. En inmiddels weten we ook dat je om vitaal te blijven geen ingewikkelde studie hoeft te volgen of uitzonderlijke talenten moet hebben. Nog mooier, we weten dat je zelfs nog op latere leeftijd vitaler kunt worden, ondanks een relatief inactief leven op jongere leeftijd. Vitaal zijn kunnen we in principe ALLEMAAL. Jij dus ook. Laten we eens gaan kijken hoe dat werkt. Daartoe pakken we 7 onderwerpen bij de kop die vitaliteit positief beïnvloeden. Dat zijn: • Nooit ‘oud’ willen worden Oud worden zit in je hoofd. Tuurlijk gaat het fysiek allemaal wat minder, maar het echte oud worden zit in je hoofd. Nooit ‘met pensioen gaan’ dus. Actief blijven, hersens gebruiken en blijven leren. • Voeding die je past Er zijn minimaal 16 miljoen diëten. Wat voor jou werkt, werkt voor jou. Dus op jouw tijd eten, maar ‘wat’ kun je pas zeggen als je weet wat je nodig hebt in jouw situatie. Vitale mensen weten ‘wat’ en ‘wanneer’ goed te combineren. • Actief in beweging blijven Dus voldoende en zeker verantwoord. Zomaar een marathon kan schadelijk zijn, zelfs schadelijker dan niks doen. Ooit gedacht 23
Vitaal worden kan ook nog goed als je boven de 50 bent. Makkelijker dan je denkt!
Direct resultaat
Als je op tijd rust inbouwt presteer je veel meer!
Eén maand
Drie à vier maanden
dat 2 keer per dag een kwartier stevig wandelen al voldoende was? Als je dat aanvult met fysieke arbeid in bijvoorbeeld de tuin ben je al een eind op weg. • Rust, rust, rust En dat is niet vanzelfsprekend slaap of een dutje om fysiek te herstellen. Met simpele ademhalingsoefeningen of even iets anders te doen is ook rust ‘in je hoofd’ te bereiken. Vitale mensen weten rust als prioriteit te benoemen. • Positief denken en doen Is het glas half leeg of half vol? Ziet u het zitten of ziet u overal tegenop? Je schaarse energie kunt je maar beter besteden aan zaken die je energie geven in plaats van kosten. Vitale mensen zijn zonder uitzondering positieve mensen. • Relaties doen er toe Vitale mensen delen met anderen. Daarvoor hebben ze vrienden, familie, collega’s, buren of een partner waar ze terecht kunnen voor hulp. En die ze op hun beurt kunnen helpen als het nodig is. • Altijd een zinnig doel hebben Vitale mensen hebben steeds weer (haalbare) doelen. Ze moeten nog van alles doen. Dat streven houdt ze letterlijk en figuurlijk levendig. En geld dan? We kunnen er niet aan voorbij een 8ste onderwerp mee te nemen: GELD hebben. Omdat iedereen het er automatisch over heeft als het om geluk, gezondheid en vitaliteit gaat. Is geld nu echt van belang? Conclusie die we je alvast geven: ‘Geld maakt niet gelukkig’. Je kunt het duizend keer zeggen, en ook onderzoek geeft het elke keer weer aan, maar wie 24
Allemaal Vitaal!
Eén jaar
gelooft je? Is geld daarmee helemaal niet van belang? Jawel, maar het is niet doorslaggevend. Gelukkig en vitaal ben je, als het goed is, met of zonder geld. De P van Profijt Op basis van deze 7 onderwerpen, en, zoals je zult merken, de vele factoren die er toe doen bij vitaliteit, zijn er uiteindelijk 4 invalshoeken die doorslaggevend zijn als het om vitaliteit gaat. Dat zijn 4 P’s, die gezamenlijk maken dat je het maximale profijt krijgt van vitaliteit: • Passie, ofwel doen waar je een twinkeling van in je ogen krijgt, waar je helemaal voor gaat • Plezier, ofwel plezier hebben bij wat je doet • Partner, ofwel alles delen met mensen die je na staan en waar je op terug kunt vallen • Positieve Kracht, ofwel de goede instelling hebben om tegenslagen te overwinnen en doelen te bereiken Je zult zien dat in alle gevallen je zelf heel veel kunt doen aan je eigen vitaliteit, zonder al teveel inspanningen! Vitaliteit is dus zondermeer bereikbaar voor iedereen. 25
Wat ga ik er mee doen?
Wat moet ik onthouden?
26
27
