Wat doe jij als…?
TwenteVeilig.nl Een noodsituatie en een beperking? Dit kun je doen!
Heb je een beperking of kun je jezelf minder goed redden? Een goede voorbereiding kan van levensbelang zijn in een noodsituatie. Zeker wanneer je jezelf in het dagelijks leven minder goed kunt redden. Omdat je een beperking hebt. In deze folder lees je wat de overheid doet. Maar vooral: wat je zélf kunt doen. Geen persoon of situatie is hetzelfde. Bekijk daarom welke tips en informatie in deze folder op jouw situatie van toepassing zijn.
1. Ook in Twente kan een noodsituatie ontstaan. Hoe bereid je je daarop voor?
2
2. Tips voor als je een beperking hebt Licht verstandelijke beperking
2
Zintuigelijke beperking: blind
2
Zintuigelijke beperking: doof
2
Lichamelijke beperking
2
Chronische aandoening
3
3. Wat kun je nog meer zelf doen? Vooraf
3
Als je door een noodsituatie gebonden bent aan huis
3
Noodpakket
4
Van waarschuwing tot informatie
4
Waarom zijn buren, familie en vrienden zo belangrijk?
5
Evacuatie. Wat als je snel weg moet?
5
4. Algemene tips bij verschillende noodsituaties
6
PAGINA 2/6
1 Ook in Twente kan een noodsituatie ontstaan In Twente werken en leven we samen. De overheid en hulpdiensten doen veel om de veiligheid in Twente te vergroten. Maar voor een veilig Twente moet iedereen zijn steentje bijdragen. Jij ook. Iedereen is tot op zekere hoogte zelf verantwoordelijk voor een veilig en gezond leven. De hulpdiensten zijn immers niet direct ter plaatse wanneer er iets gebeurt. Of ze kunnen je niet helpen. Dan ben je enige tijd op jezelf aangewezen. Weet jij dan wat je moet doen? Ben jij voorbereid? Hoe bereid je je daarop voor? Kun je je minder snel verplaatsen, of is het moeilijker om informatie tot je te nemen? Zorg dan dat je extra waakzaam en voorbereid bent, zodat je bij een noodsituatie precies weet wat je moet doen. Krijg je het advies om binnen te blijven? Zorg dan dat je je een aantal dagen thuis kunt redden. Ga je liever naar familie of vrienden? Tref dan ook vooraf de nodige maatregelen. De keuze voor evacuatie, in de eigen woning blijven of naar een opvangcentrum gaan, maak je uiteindelijk zelf. Vraag buren, familie, vrienden of collega’s of zij je kunnen helpen in zo’n situatie.
2 Tips voor als je een beperking hebt Licht verstandelijke beperking Mensen met een verstandelijke beperking hebben meer moeite met lezen en het begrijpen van tekst. Beelden zijn daarom belangrijker dan woorden. Tips: • • • •
Informeer bekenden over je beperking en hoe zij je kunnen helpen tijdens een noodsituatie. Oefen hoe je het huis snel kunt verlaten. Kun je je huis niet verlaten? Ga dan voor een raam aan de straatkant staan, zodat de brandweer je kan zien. Volg de instructies van de hulpdiensten op.
Zintuiglijke beperking: blind Vaak worden doven en blinden in noodsituaties niet herkend als minder zelfredzaam. Ze vallen niet op in de massa. Probeer je daarom te onderscheiden. Bijvoorbeeld door middel van je geleidestok. Maar als blinde mis je vaak de eerste ‘zichtbare’ informatie, zoals vlammen of een blauw zwaailicht. Tips: • • • •
Vraag omstanders om informatie en/of hulp. Neem bij evacuatie je mobiele telefoon en geleidestok mee. Reis je met openbaar vervoer? Loop tijdens een noodsituatie met de stroom mee en vraag een medepassagier of je kunt inhaken. Je geleidehond kan tijdens een noodsituatie in de war of gedesoriënteerd raken. Denk ook aan een voorraad voedsel en water voor je huisdier.
Zintuiglijke beperking: doof Als je doof bent, heb je behoefte aan informatie via beelden en teksten. Sirenes of omroepen hoor je niet. Bij een noodsituatie probeer je daarom vaak informatie in te winnen op straat of ga je mee in de stroom mensen. Tips: • • •
Zorg voor een voorraad batterijen voor je hoortoestel. Informeer bekenden over hoe zij je kunnen helpen in noodsituaties. Stel je mobiele telefoon in op ontvangst van NL-Alert berichten.
PAGINA 3/6
• • • •
Houd e-mail, sms, lichtkranten, pushmail, televisie (teletekst) of internet in de gaten. Maak uw beperking bij een ramp snel kenbaar. Probeer informatie in te winnen op straat. Ga mee in de stroom mensen.
Lichamelijke beperking Bij een noodsituatie kun je er niet zonder meer van uit gaan dat naasten je helpen. Denk er daarom vooral zelf over na. Ben je bijvoorbeeld afhankelijk van de lift op je werk? Zoek dan naar een goede manier om de trap af te kunnen wanneer de lift bij een noodsituatie niet gebruikt mag worden. Maar denk ook aan: waar ga je zitten in een zaal? Zit je midden in een volle zaal met veel mensen om je heen, dan haal je de uitgang wellicht niet. Wees alert op alle inen (nood)uitgangen en let op of deze ook rolstoelgeschikt zijn. Tips: • • • • • • •
Zorg dat je op diverse plekken het huis kunt verlaten, ook als de stroom uitvalt. Leg bekenden uit hoe je rolstoel werkt. Zorg voor een opgeladen accu voor je elektrische rolstoel. Zorg dat je bij een noodsituatie niet afhankelijk bent van de lift. Kijk waar de nooduitgangen en andere in- en uitgangen zijn. Ga op zoek naar rolstoeltoegankelijke uitwijkmogelijkheden. Let erop dat je een zaal makkelijk kunt verlaten.
Chronische aandoening Als je afhankelijk bent van medicatie of hulpmiddel door een chronische aandoening, is het belangrijk om je voor te bereiden op een noodsituatie. Weet bijvoorbeeld precies hoeveel medicijnen je slikt, zodat je dat aan een hulpverlener kenbaar kunt maken. En zorg dat je deze informatie bij je draagt, mocht je in een situatie komen waarin je niet meer aanspreekbaar bent. Tips: • • • •
Zorg voor voldoende medicijnen. Ga nooit zonder medicijnen de deur uit. Draag altijd je medicijnpaspoort bij je. Maak afspraken met je omgeving over het verlenen van hulp.
3 Wat kun je nog meer zelf doen? Het kan zijn dat bij een noodsituatie de stroom een tijdlang uitvalt, de verwarming niet meer werkt of geen water uit de kraan komt. Het is handig om je hierop voor te bereiden, want je krijgt niet altijd meteen hulp van hulpdiensten. Het kan dus zijn dat je je een aantal dagen moet redden. Vooraf: • • • • • • • • • • •
Vraag je gemeente of je kunt aanmelden, zodat bekend is dat je bij een noodsituatie extra hulp nodig hebt. Zorg dat je een noodpakket in huis heeft (zie checklist onderaan deze pagina). Draag noodmedicijnen en belangrijke (medische) informatie altijd bij je. Draag voor hulpdiensten altijd een SOS-penning met informatie over je handicap. Heb je nierdialyseapparatuur of zuurstoftoediening? Weet dan wat je in geval van nood moet doen en waar je terechtkunt voor deze voorzieningen. Houd er rekening mee dat een geleide- of zorghond tijdens een noodsituatie in de war of gedesoriënteerd kan raken. Kijk bij het binnengaan van een gebouw eerst waar de nooduitgangen zijn. Bedenk bij wie je terechtkunt als je je huis moet verlaten. Vraag of je ook echt bij deze persoon terechtkunt. Breng familie, vrienden en bekenden op de hoogte van de reden dat je minder zelfredzaam bent. Meld je bij de gemeente aan als vrijwilliger voor rampenoefeningen.
Als je door een noodsituatie gebonden bent aan huis:
PAGINA 4/6
• • • • •
Sluit deuren en ramen. Luister naar de regionale radiozender. Houd televisie (teletekst), sms, e-mail, pushmail, internet of lichtkranten in de gaten. Zet je mechanisch ventilatiesysteem uit of – als het niet anders kan – op de laagste stand. Informeer familie, vrienden en bekenden over je situatie.
Noodpakket Een noodpakket kun je zelf samenstellen of kant-en-klaar kopen. In een noodpakket zitten spullen die handig zijn in noodsituaties, zodat je jezelf enige tijd kunt redden. Wat in ieder noodpakket thuishoort: • • • • • • • •
Radio op batterijen, afgestemd op de rampenzender, met extra batterijen. Zaklamp met extra batterijen. Eerstehulpdoos met eerstehulphandboekje. Lucifers in waterdichte verpakking. Waxinelichtjes. Warmhouddekens. Gereedschapsset. Waarschuwingsfluitje.
Wat verder nog handig is: • • • • • • • • • • •
Voorraadje van de medicijnen die je gebruikt op doktersvoorschrift. Contant geld en kopieën van identiteitsbewijzen en verzekeringspapieren. Reservesleutels van huis en auto. Plattegrond van de omgeving, een autokaart en een lijstje met de telefoonnummers en adressen van mogelijke schuiladressen. Drie liter water per dag per persoon, voor minstens drie dagen. Voorraad houdbaar eten voor minstens drie dagen (plus blikopener als het eten in blik zit). Voorraad verzorgingsartikelen: wc-papier, vochtige doekjes, zeep, wasmiddel, maandverband, tandpasta, tandenborstels. Lichte regenponcho per gezinslid. Iets om drinkwater mee te vervoeren (fles of jerrycan). Speciale hulpmiddelen en verbruiksartikelen (bijvoorbeeld batterijen voor een hoorapparaat). Heb je een elektrische rolstoel? Zorg dan dat je altijd batterijen en een handmatig te bedienen reserverolstoel in huis hebt.
Afhankelijk van je situatie heb je misschien andere dingen nodig. Vul de lijst daarom zelf verder aan. En controleer elk halfjaar of je voorraad nog compleet en houdbaar is. Houd er bij de samenstelling van je noodpakket rekening mee dat het kan gebeuren dat je je huis moet verlaten.
Van waarschuwing tot informatie Zo word je gewaarschuwd Als er een noodsituatie is, wordt u meestal gewaarschuwd door de sirene. Ga dan naar binnen, sluit deuren en ramen, en luister naar de rampenzender. Soms waarschuwt de overheid je op een andere manier, bijvoorbeeld via geluidswagens of via een NL Alert bericht. Doe dan precies wat er van je gevraagd wordt. Kun je de waarschuwing niet horen? Spreek dan tevoren af of je buren je op de hoogte brengen en houden van wat er aan de hand is. Vraag op straat omstanders om meer informatie en indien nodig of ze je willen helpen. Zo word je verder geïnformeerd Als dat nodig is, kan de rijksoverheid bij een nationale ramp zendtijd van de publieke omroepen eisen. Bij een noodsituatie kan de overheid er ook voor kiezen meer informatie te geven via de regionale rampenzender Radio Oost. Kijk op www.twenteveilig.nl of www.rtvoost.nl of vraag je gemeente op welke frequentie je je radio moet afstemmen. Houd onder meer ook RTV Oost teletekst, e-mail, mobiele telefoon of lichtkrant in de gaten.
PAGINA 5/6
Op internet informeert de overheid je via de website www.crisis.nl. Is er iets gebeurd bij jou in de omgeving en wordt dit niet gemeld op crisis.nl? Kijk dan op de website van je gemeente. Soms opent de gemeente een apart informatienummer bij een noodsituatie. Informeer bij je gemeente welke middelen worden gebruikt om je te informeren. In jouw gemeente Het kan zijn dat jouw gemeente nog andere manieren heeft om je te waarschuwen of op de hoogte te houden bij een noodsituatie. Bijvoorbeeld via een sms op uw mobiele telefoon of twitter.
Waarom zijn buren, familie en vrienden zo belangrijk? Een netwerk van buren, familie, vrienden, persoonlijke verzorgers en collega’s is bij een noodsituatie heel belangrijk. Je kunt je beperking met hen bespreken en vooraf vragen of ze je willen helpen. Vertel hun welke hulp je van hen verwacht. Maak hier duidelijke afspraken over en neem je maatregelen met hen door. Ook voor het geval je moet evacueren. Zorg dat een vertrouwd persoon in de buurt een sleutel van je huis heeft, weet waar je je noodpakket bewaart en wat je medicijngebruik is. Vraag je netwerk of zij je op de hoogte willen stellen en houden als er een noodsituatie is.
Evacuatie. Wat als je snel weg moet? Het kan zijn dat je bij een noodsituatie onverwacht je huis moet verlaten. Je kunt vooraf aangeven hoe. Bespreek dit met degenen die je willen helpen als er iets gebeurt. Geef korte en duidelijke instructies over de hulp die je nodig hebt en tref vooraf maatregelen. Je kunt je evacuatieplan ook op papier zetten. Wil je bijvoorbeeld met de rolstoel de trap af of heb je je medicijnen liever zelf bij je? In je plan noteer je al je persoonlijke wensen. Bespreek deze wensen en oefen je evacuatieplan eens per jaar met degenen binnen je netwerk die je dan zullen helpen. Doe bij evacuatie het volgende: • Luister naar de adviezen van de lokale hulpverleners en autoriteiten. • Informeer hen over je beperking. • Neem contact op met de persoon bij wie je kunt verblijven. • Neem alleen hoognodige zaken mee (contant geld, medicijnen, zorgverzekeringspas, identiteitsbewijzen en kopieën van verzekeringspapieren). • Sluit gas, water en licht af. • Sluit bij vertrek deuren, ramen en ventilatiesystemen in je woning goed af.
Heb je meer tijd om je voor te bereiden op een evacuatie en verwacht je langer dan een paar uur weg te blijven, doe dan het volgende: • Draag stevige schoenen en dichte kleding. • Neem toiletspullen, dekens en extra kleding mee. • Heb je een geleidehond? Neem voldoende voedsel en water mee voor je hond. Ga je met de auto? Bereid je dan voor op eventuele files. Je kunt langere tijd stil komen te staan op de wegen. Neem de volgende dingen mee: • Je noodpakket. • Toiletspullen, dekens en extra kleding. • Eten en drinken voor uw huisdier(en). • Campingkookstel met extra brandstof (gas, benzine), een pannensetje en eetgerei. • Touw en een plastic bouwzeil om een schuilplaats te kunnen maken. • Een zaklantaarn met (extra) batterijen. • Volle tank of extra brandstof voor uw auto.
PAGINA 6/6
4 Algemene tips bij verschillende noodsituaties Meer tips over voorbereidingen kunt u lezen op www.twenteveilig.nl.
Ziektegolf • Gebruik altijd papieren zakdoekjes, die u na gebruik meteen weggooit. • Was vaak uw handen. • Blijf thuis als u een besmettelijke ziekte heeft. • Kijk ook op www.grieppandemie.nl voor meer informatie. Ordeverstoring • Als er tijdens een evenement paniek ontstaat, ga dan niet tegen de mensenstroom in. • Blijf rustig en volg de aanwijzingen van de autoriteiten op. • Ga niet naar de plek van de ordeverstoring toe. Extreem weer Bij extreem slecht weer: • Ga niet de weg/het water op als dit wordt afgeraden of als een weeralarm is afgegeven. • Als u toch de deur uit moet, neem genoeg eten, water, dekens en warme kleding mee. Bij een hittegolf: • Drink per dag twee liter water. • Blijf binnen tussen 12.00 en 16.00 uur. • Luister naar de rampenzender met uw radio op batterijen. • Doet de telefoon het nog? Bel dan niet onnodig om overbelasting van het net te voorkomen. • Doet de stroom het nog? Kijk dan op de website van uw gemeente of op www.crisis.nl. Uitval stroom, gas, water of telefoon • Luister naar de rampenzender met uw radio op batterijen. • Doet de telefoon het nog? Bel dan niet onnodig om overbelasting van het net te voorkomen. • Doet de stroom het nog? Kijk dan op de website van uw gemeente of op www.crisis.nl.
Overstroming • Wordt verwacht dat het water tot je huis komt? Schakel gas en elektriciteit uit. • Zorg voor een noodpakket (radio op batterijen, zaklamp, batterijen, medicijnen, belangrijke documenten, eten en drinken, kleding en dekens). • Als je niet weg kunt: luister naar de regionale rampenzender op je radio uit je noodpakket. Nucleair ongeval • Blijf binnen of ga naar binnen en sluit deuren en ramen en alles wat voor ventilatie dient, zoals afzuigkap, ontluchtingskoker, muur- en toiletrooster. • Gebruik en drink geen kraanwater, geen regenwater, eet geen bladgroenten of moeilijk schoon te maken etenswaren. • Houd huisdieren binnen en raak geen mensen en dieren aan die buiten zijn geweest. Gevaarlijke stoffen • Blijf binnen of ga naar binnen en sluit deuren en ramen en alles wat voor ventilatie dient, zoals afzuigkap, ontluchtingskoker, muur- en toiletrooster. • Ga naar een goed af te sluiten kamer waar het niet tocht, liefst midden in het huis of gebouw. • Luister naar de rampenzender of kijk op www.crisis.nl. • Bent u buiten? Loop dwars op de wind in met een doek voor uw neus en mond. Natuurbrand • Wacht hulp niet af. Vlucht zo snel en ver mogelijk weg van de brand. Als dat mogelijk is naar de openbare weg. • Loop niet voor de brand uit of in de richting waarin de brand zich verspreidt. Loop haaks op de brand. Daarmee verklein je de kans dat de brand je inhaalt. • Help andere mensen en kinderen naar een veilige plek, zoals een openbare weg of groot verhard terrein. • Bel 112 om de locatie van de brand zo precies mogelijk door te geven. Kijk in je omgeving of je herkenningspunten hebt, zoals straatnaambordjes, nummers op bankjes of op een ANWB paddenstoel.
