Januari 2011 Vereniging van Bouwkunst Tilburg Workshop Duurzame Stedenbouw
[email protected]
programma 29 januari 2011 Duurzame Stedenbouw10:00 - Ontvangst met koffie en thee 10:15 - Presentatie begripsbepaling door Sebastiaan Veldhuisen 10:45 - Presentatie voorbeeldproject door Antony Marcelis 11:15 - start worksop 12:15 - lunch 13:00 - rondleiding EVA Lanxmeer door Marleen Kapteijn 14:00 - vervolg workshop 16:30 - Evaluatie en presentatie workshop 17:00 - Einde workshop
wat is duurzaamheid?
milieu en de aarde 1968 - 1972 ‘Club van Rome – Grenzen aan de groei’ Verband tussen economische groei, en gevolgen voor het milieu.
duurzame ontwikkeling 1987 Duurzame ontwikkeling - VN-commissie Brundtland Hier en Nu Daar en Later
duurzaam bouwen 1990 – 2002 Duurzaam bouwen in de praktijk gebracht; Ontwikkeling meetinstrumenten voor duurzaamheid; Nationaal pakket duurzaam bouwen en duurzame stedenbouw.
europese richtlijn energieprestatie van gebouwen EPBD: Energy Performance of Buildings Directive (Europa) sinds 2003; EPN / EPC: Energie Prestatie Norm / Coëfficiënt (Nederland) sinds 1995.
kyoto protocol 2002 – 2006 Aandacht loopt terug; Verankering in bouwregelgeving komt niet tot stand; Internationale verdragen falen.
klimaat en duurzaamheid 2006 - 2007 Nieuwe, krachtige impuls voor energiebesparing en energiezuinig bouwen; Klimaat verandert drastisch door menselijk handelen (CO2-uitstoot) en bedreigt op veel plaatsen het menselijk voortbestaan.
energie en afhankelijkheid 2006 en 2008 Gazprom legt Westerse afhankelijkheid van aan energie bloot.
kringlopen en diversiteit 2006 Cradle to cradle (C2C) geeft in Nederland positieve impuls
klimaatakkoorden 2009 - 2010 Kopenhagen en Cancún internationale klimaatonderhandelingen lang en complex; toch nieuwe klimaatakkoorden.
terminologie: duurzaamheid • Architecten zien duurzaamheid vaak als ‘lange levensduur van het gebouw’. Stedenbouwers en landschapontwerpers beweren vaak al ‘van nature’ met duurzaamheid bezig te zijn door het verleden naar de toekomst door te trekken. •
terminologie: duurzaamheid • Behoeften van huidige generatie heeft geen negatieve invloed op toekomstige generaties. Behoeften hier heeft geen nadelige gevolgen voor andere plekken op de wereld.
daar duurzaamheid
leefbaarheid hier en nu
later
terminologie: sustainability / volhoubaarheid • In andere talen betekent het ook ‘het vermogen om vol te houden’ toepasbaar op systemen en processen.
terminologie: veerkracht / resilience • In de ecologie, veerkracht is het mogelijke antwoord van een ecosysteem op een verstoring; Van toepassing op steden en landschappen.
terminologie: klimaatmitigatie • Mitigatie - tegengaan van klimaatverandering
terminologie: klimaatadaptatie • Adaptatie - aanpassen aan klimaatverandering
maatschappelijke kosten
terminologie: Tripple Bottom Line - PPP People, Planet, Profit (Prosperity) Sociale kwaliteit, Milieukwaliteit en Economische kwaliteit
4P methode - integrale benadering Project / Place: Integrale kwaliteit
trias energetica / ecologica
nieuwe stappen strategie Stap 1. Beperk de energievraag Stap 2. Hergebruik reststromen Stap 3. Gebruik duurzame energiebronnen [Stap 4. Gebruik eindige energiebronnen efficiënt]
Duurzaamheid en Meetmethoden
DCBA methode De DCBA-methode is een classificatiemodel voor allerlei verschillende duurzaam bouwen-maatregelen. Materialen, ideeën en maatregelen zijn ingedeeld in vier verschillende ambitieniveaus:D: De normale situatie C: Corrigeer normaal gebruik B: Beperk schade tot het minimum A: Autonoom; de meest gunstige milieu-situatie
BREEAM NL BREEAM staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method; De Dutch Green Building Council gebruikt het BREEAM-schema vanwege de grote rol die het internationaal speelt.
BREEAM NL / Gebied Voor de opzet is gekozen zo veel mogelijk de structuur van BREEAM over te nemen waarmee de mogelijkheid is opengehouden om het keurmerk te laten opnemen in de BREEAM familie. Het beoordelingskader omvat 6 hoofdcategorieën: Bronnen, Ruimtelijke Ontwikkeling, Klimaat, Welzijn, Management en Synergie. De laatste twee categorieën zijn bijzonder, omdat ze geen betrekking hebben op milieu of sociale aspecten, maar op het organiserend vermogen en de verbinding tussen aspecten. Fasering Omdat de DGBC zowel de planfase, als de realisatie, en het gebruik wil stimuleren en waarderen is gekozen voor drie certificeringsfasen: Planfase, Realisatiefase en Beheersfase.
GPR gebouw/stedenbouw Ontwikkeld door BOOM bij het initiatief van de eerste duurzaam gebouwde wijk Ecolonia in Alphen aan den Rijn in 1993
Bart van den Broek
Prototype GPR Stedenbouw Beoordelingsinstrument duurzame stedenbouw
30
Ruimte & Voorraden • Algemene doelstellingen thema: • Slim gebruikmaken van bestaande (historische) structuren • Behouden en bevorderen ecologische kwaliteit • Zorgvuldig omgaan met groen en water • Meervoudig ruimtegebruik in ruimte en tijd • Sluiten van grondstoffenkringlopen • • • • •
Voorbeeld ‘Invulling ruimte’ Locale doelstellingen: Nieuwe ruimtelijke invulling verstoort ondergrond niet Zorgvuldig gebruik maken van ruimte Nieuwe ruimtelijke invulling combineert functies 31
32
Greencalc+ Met GreenCalc+ vindt de volledige berekening plaats op basis van een integrale levenscyclusanalyse. Hierdoor is het mogelijk om bouwkundige en installatietechnische maatregelen te vergelijken en tegen elkaar af te wegen.
Greencalc+ De duurzaamheid van een gebouw of wijk wordt in GreenCalc+ uitgedrukt in één overzichtelijk getal, de milieu-index. Hierbij wordt het gebouw of de wijk beoordeeld op de aspecten energiegebruik, watergebruik en materiaalgebruik.De Milieu-Index Gebouw (MIG) wordt berekend door de duurzaamheid van het pand te vergelijken met de duurzaamheid van een standaard gebouw uit 1990.
Presentatie Maximalisatie Methode 35
18 mei 2010
Sebas Veldhuisen
Methode om bij de planontwikkeling van een gebied of een gebouw ruimtelijk structurerende uitgangspunten voor duurzaamheid vast te leggen. Schetsend en schrijvend worden ambities voor duurzaamheid op stedenbouwkundig en architectonisch niveau onderzocht. Deze resultaten dienen als startpunt voor het stedenbouwkundige of architectonische plan. De Maximalisatie Methode wordt dus bij voorkeur vóór het Voorlopig Ontwerp uitgevoerd.
Uitkomst Maximalisatie Methode 36
18 mei 2010
Sebas Veldhuisen
Maximaal haalbare per thema van duurzaamheid
Uitkomst Maximalisatie Methode 37
18 mei 2010
Sebas Veldhuisen
Structurerende onderlegger voor duurzaam bouwen
Presentatie Maximalisatie Methode 38
18 mei 2010
Sebas Veldhuisen
GEEN OPTELSOM MAAR... INTEGRALE OPLOSSINGEN
