Jaarverslagen werkgroepen 2011
Micro-‐hydrobiologische werkgroep
(in samenwerking met de NGVM afd. Zuid) door Joost van de Sande
Ook dit jaar waren er weer 16 werkavonden met een gevarieerde inhoud en een excursie. De werkgroep micro-‐hydrobiologie heeft zijn naam eer aangedaan door tien avonden te besteden aan het bestuderen van watermonsters en ook de excursie werd hieraan besteed. Voor twee avonden hebben we gastsprekers gehad. Zo hebben twee kunstzinnige dames samen met een werkgroep lid ons op een niet alledaagse manier naar zand laten kijken. En het clublid van de afdeling Zoetermeer dat ons wegwijs maakt in stacken en photo-‐shoppen krijgt dit jaar weer een uitnodiging. Enkele werkgroep leden hebben nog een avond verzorgd over schimmels, fluorescentie en celbouw / evolutie. Dit laatste onderwerp krijgt in het nieuwe jaar een vervolg. Voor de excursie die we jaarlijks proberen te organiseren zijn we dit jaar naar het Peetersven geweest in Valkenswaard. Hieraan hebben 22 mensen deelgenomen van KNNV en NGVM en naar het oordeel van de deelnemers was het een groot succes. Dit jaar dus weer. Bij de jaarafsluiting hebben we genoten van een drietal presentaties van werkgroep leden, afgewisseld met hapjes en drankjes die men had meegebracht. Het ledental (KNNV+NGVM) is nu 20. Op de eerste donderdag van de maand en de derde woensdag is eenieder van harte welkom om onze werkgroep te komen versterken, zomaar voor een avond of voor permanent. Vogelwerkgroep door Jan Schellekens In 2011 hebben vier leden onze werkgroep verlaten en zijn er drie nieuwe leden bijgekomen. Er zijn nu achtentwintig personen actief lid van de Vogelwerkgroep. Drie personen, die in het verleden lid waren en verhuisd zijn, houden nog altijd contact met de werkgroep en nemen soms deel aan excursies en kampen. Van september tot april kwamen we twee maal per maand in het MEC bijeen om studie te maken van een of meerdere soorten vogels. Er is met succes naar gestreefd om zoveel mogelijk leden in de voorbereidingen en de uitvoering te betrekken. Een enquête onder de leden heeft een duidelijk beeld opgeleverd van wensen betreffende de invulling van de studieavonden. De woensdagwandelingen waren weer een groot succes. Elke woensdag werd een wandeling gemaakt, telkens in een ander gebied. Maar ook met excursies waren we erg actief: om de twee weken bezochten we in het weekend een vogelgebied, vaak in de buurt van Eindhoven, maar vaak ook verderop, bijvoorbeeld in Zeeland. De excursiecommissie verraste ons ook dit jaar weer met nieuwe bestemmingen, zoals landgoed Geysteren in Limburg en de Groene Jonker bij Nieuwkoop. In 2011 hebben we ook een meerdaagse excursie gehouden. In oktober verbleven we enkele dagen op Texel, waar we ondanks het grillige weer veel mooie waarnemingen hebben gedaan. Zoals in de voorgaande jaren hebben we ook weer voor SOVON Vogelonderzoek Nederland de jaarlijkse midwinter watervogeltelling (MWT) en de punt-‐transect-‐telling (PTT) gedaan. Jaarverslagen werkgroepen 2011
Op 2 oktober hebben we deelgenomen aan de landelijke trekvogeltelling van Vogelbescherming Nederland. Samenvatting inventarisaties van de VWG KNNV Eindhoven in 2011 • PTT telling wintervogels (routes nr. 762 en 779) • Wintertelling watervogels (MWT) op diversen plassen en visvijvers in de regio Eindhoven • Telling van broedvogelkolonies, waaronder de blauwe reigerkolonie Vught en diverse roekenkolonies, in het kader van het SOVON BMP-‐ project kolonievogels. • Inventarisatie kerkuilen in Nuenen, Gerwen en Son. Alle tellingen zijn verricht in het kader van een landelijk SOVON-‐project met uitzondering van de kerkuileninventarisatie. Vogelgroep door Hans Oversteegen We hebben weer diverse excursies gehouden, de meeste in de omgeving van Eindhoven. We gingen een week naar de Dümmersee in de eerste week van mei, in Duitsland. Daar genoten we van de kraanvogels, zeearend, visarend, heel veel bosruiters, kemphanen, af en toe de klapekster, en nog vele andere soorten. In totaal 123. De Zouweboezem werd bezocht. In Zeeland vierden we het 30-‐jarig jubileum van de vogelgroep. In plan Tureluur zagen we de grauwe franjepoot en de kleine strandloper. Bij de Plompe toren hebben enige leden de steppenkiekendief gezien. Bij een vorige excursie hebben we de bruinvissen voorbij zien komen bij de Plompe toren. Langs de Brouwersdam bij de spuisluis waren veel zeehonden te bewonderen. Helaas hebben we door de weersomstandigheden diverse excursies af moeten zeggen. Bovendien heb ik besloten om te stoppen met de leiding van de vogelgroep. De groep gaat nog wel door, maar alleen met excursies. Aanspreekpunt is Willy Meijer.
Floristische werkgroep door Wim van der Ven
Dit jaar zijn we voor de derde keer op rij begonnen met een Winterwandeling. Gewoon om in de winter samen naar buiten te gaan en lekker bij te kletsen. Deze keer hebben we rondom de Volmolen tussen Veldhoven en Waalre een route van Natuurmonumenten gewandeld. Soms komt een gemaakt plan niet uit. Het km-‐hok in Heerenbeek hadden we speciaal uitgezocht om de zwartblauwe rapunzel (Phyteuma spicatum subsp. nigrum), die daar ooit gezien was, te bekijken. Jammer genoeg hebben we die niet gezien, maar gelukkig wel: Gulden boterbloem (Ranunculus auricomus), Slanke sleutelbloem (Primula elatior), Tweestijlige meidoorn (Crataegus laevigata), Pilvaren (Pilularia globulifera), Eenbes (Paris quadrifolia) en verschillende soorten zegges (Carex). Wat ik ook niet onvermeld wil laten is de vondst van strobloem (Helichrysum arenarium) op de Oirschotsche Heide. Een plantje met felgele bloemen. We hoorden dat bij kasteel Heeswijk het mosbloempje (Crassula tillaea) staat. Dat wilden wij ook wel eens zien. Dus spraken we met elkaar af om begin juni bij het kasteel samen te komen. Een afspraak die deze keer niet op internet bekend gemaakt was. Maar toen we in de buurt van het kasteel kwamen was het daar zo ontzettend druk, dat het wel leek of onze excursie in alle huis-‐aan-‐ Jaarverslagen werkgroepen 2011
huis bladen had gestaan. Door de drukte zagen we wel de auto van een werkgroep lid maar hem zelf hebben we niet gevonden. Over de laan reden allerlei oude auto's, tractoren en motoren, met daarop allemaal opgedofte jonge mensen. De meeste mensen stonden aan de zijkanten van de oprijlaan van het kasteel. Het mosbloempje konden we alleen maar bereiken door gewoon over de laan te lopen. De mensen aan de kant van de weg begonnen voor ons te applaudisseren. Ze dachten dat we wandelaars waren, want met de topografische kaart, GPS en onze schoeisel zagen we er niet uit als scholieren. Het bleek dat onze afspraak samenviel met een examenfeest. Gelukkig was het op de plaats waar we het mosbloempje verwachtten niet druk. Het duurde toch nog even voordat onze mossenvrouw het eerste exemplaar zag. Het was wel 1 centimeter hoog. Eenmaal een beeld van dit kleine plantje was het niet moeilijk om er meer exemplaren van te vinden. Het stond er massaal. Verder hebben we dit jaar voor Natuurmonumenten een aantal hokken geïnventariseerd. Zo kwamen we op plaatsen waar we anders niet mogen komen. Dit jaar hebben we ook de database van het herbarium op ons gedeelte van KNNV-‐website gezet. We zijn nog aan het onderzoeken hoe vaak deze wordt geraadpleegd. Wie zin heeft om eens een avond met ons mee te inventariseren is van harte welkom. Van half april tot september elke dinsdagavond. We beginnen om 19:00 uur en gaan door tot het te donker wordt om planten goed te kunnen onderscheiden. Kijk voor onze agenda op internet: http://www.knnv.nl/eindhoven/florwg.html In de wintermaanden werken we op de woensdagavonden aan het herbarium in het MEC. Insectenwerkgroep door Piet Tutelaers Het stuifzandproject waar we in 2010 mee gestart zijn, loopt ook dit jaar nog even door. We bezoeken de Gastelse Heide (26 maart) en de Loozerheide (23 april). Het laatste is een militair oefenterrein waar de zandoorworm voorkomt. Deze oorworm maakt holletjes in het zand van waaruit ze ‟s nachts op jacht gaat naar prooi. Het zou mooi zijn als deze soort zich gaat vestigen in de nieuw aangelegde stuifduinen van de Strabrecht en de Gastelse Heide. Daarnaast hebben we dit jaar een excursie georganiseerd naar Waterberging de Pielis (26 februari) waar we onder leiding van Peter van Rooij en Dik Hermes naar waterwantsen hebben gezocht. De excursie naar de Urkhovense Zegge (25 juni) is door slecht weer in het water gevallen. Naar aanleiding van de verhuizing van Henk van Oudenhoven naar Nuenen hebben we op zaterdag 24 september het bosgebied tussen Gerwen en Stiphout per fiets verkend. Het gebied bestaat hoofdzakelijk uit bosplantages maar er bevinden zich ook enkele interessante restanten van heide en vennen zoals het Kamerven. Nu de bladeren van de bomen zijn gevallen en de temperatuur frisser is geworden, hebben we ook weer drie praatavonden gepland bij de leden thuis. Frans Groenen heeft ons verteld over zijn belevenissen in Papoea Nieuw Guinea. Bij Dré Teunissen gaan we het hebben over de relatie tussen kevers en andere insecten zoals oliekevers en solitaire bijen. En bij Henk van udenhoven willen we het gaan hebben over de evolutie van de geleedpotigen. Ons programma is ter inzage op http://www.knnv.nl/eindhoven/iwg/ kalender.html. Jaarverslagen werkgroepen 2011
Mossenwerkgroep door Dick Haaksma Weer een jaar verder, een geweldig mossenjaar, wederom.
Inventarisatieprojecten De Maashorst, grofweg tussen Uden en Oss Nog een paar kilometervakken en ook deze inventarisatie kunnen we als voltooid beschouwen. Een project waarbij we in de eerste instantie de wenkbrauwen een beetje fronsten, “Wat moet daar nu groeien” Dat was toch een beetje prematuur. Het leverde tot op heden een verassend groot aantal rode lijstsoorten op met bijzonder aangename verassingen. Venrode, tussen Boxtel en St. Michielsgestel Ook dit project is in zijn eindfase en zal nog slechts een paar dagen inventariseren vergen. Met name de stukken van de voormalige grootgrondbezitter Marggraff leverden bijzondere vondsten op. Onder andere een nieuwe soort voor Noord-‐Brabant. De Meinweg, ten oosten van Roermond Daar zijn we in begin december jl. voor de eerste keer geweest, evenals in de Maashorst inventariseren we daar op verzoek. Het eerste bezoek daar leverde een soortenlijst van 117 stuks op. Niet bepaald een slechte start, gezien het gemiddelde van circa 80 soorten per kilometervak. Dat belooft wat. BLWG kampen en excursies Zowel het voorjaarskamp in Odoorn als het najaarskamp georganiseerd door onze Belgische vrienden in Luxemburg werd door een aantal van ons bezocht. Waarbij in Luxemburg twee nieuwe soorten voor het groothertogdom werden gevonden. Kilometerhokken Ook dit jaar leverden wij onze bijdrage aan het meetnetproject door een aantal kilometerhokken te inventariseren. Privéprojecten en (mos)reizen Twee van ons participeren in een inventarisatie op het Landgoed de Utrecht bij Hilvarenbeek. Op persoonlijke titel werd er ook weer deelgenomen aan excursies zowel in Nederland, Duitsland, Schotland, Oostenrijk, en Zwitserland. Vakanties waarbij onze kleine plantjes een belangrijke plaats innamen werden doorgebracht in Oostenrijk, Italië, Duitsland, Zweden, Noorwegen, Finland, Frankrijk en België. Planning 2012 Qua inventarisaties is er het voltooien van de eerder genoemde projecten. De Meinweg zal nog wel wat meer tijd vragen. En we zullen mogelijk een nieuw project gaan opstarten, waar is nog niet bekend. In ieder geval wordt het zomerkamp van de BLWG in Cornwall bezocht. Persoonlijke uitdagingen richten zich in 2011 op Oostenrijk, Zwitserland, Rusland, Scandinavië alsmede een aantal locaties in het Schwarzwald, de Eifel, Ardennen en Luxemburg. Onze gastvrijheid Beste lezer, zoek je verdieping van je natuurkennis, een kleine intrigerende flora die het hele jaar door te bestuderen is, privéles tijdens de normale excursies (ongeveer 25 per jaar) in Brabant en Limburg, je bent van harte welkom. Ook als beginner. Een waarschuwing is op zijn plaats, het is niet alleen een uitdagende maar ook een verslavende bezigheid. Buiten het zomerseizoen hebben we dan nog onze woensdagavonden in het MEC die ingevuld worden met determinatie en het Jaarverslagen werkgroepen 2011
verdiepen van soortenkennis. Onder de microscoop komen de mossen echt tot hun recht. Voel je vrij en loop eens binnen al dan niet met een gevonden mosje waarvan je nu de naam toch wel eens zou willen weten. Zie hiervoor onze agenda op de website van de afdeling, of bel even met Marleen Smulders: 0499-‐390298, je bent van harte welkom. Mede namens de leden: Marleen Smulders, Huub van Melick, Trudy Vos, Paul Spreuwenberg en Margriet Bekking.
Paddenstoelenwerkgroep door Nel Bulthuis Het jaar 2011 was niet echt een goed paddenstoelenjaar. In de maand augustus was er een korte, maar hevige verschijningsperiode. Daarna werd er niet veel meer gevonden. Wel stonden er in November nog hier en daar prachtige vliegenzwammen en russula’s te pronken. We hebben één nieuw lid mogen verwelkomen. Het Paddenstoelenmeetnet en het Karteringsproject gaat nog steeds door. De binnenlandse werkweek was dit jaar in Zeeuws-‐Vlaanderen en de buitenlandse werkweek in Zell am See, Duitsland. Ook waren er nog twee weekenden in Nederland.
Plantenwerkgroep door Petra van Leeuwen Tijdens het plantenwerkgroep-‐jaar 2011 waren we gedurende de zomertijd op maandagavonden in het veld. We hadden de winter besteed aan het bestuderen van beekdalassociaties. Om die in de praktijk te bestuderen hebben we drie gebiedjes uitgezocht die we elk drie keer hebben bezocht gedurende de lente en de zomer. Het betrof broekbossen in het Tongelreep-‐ dal, in de buurt van de Collse watermolen en eentje in het Eckartse Bos. Deze winter hebben we ervoor gekozen om „de heide‟ te bestuderen; waarbij we het accent leggen op de habitattypes vochtige heide en venoevers, droge heide , heischraalgrasland en pioniersvegetaties. Hieruit zijn enkele kenmerkende planten gekozen die deze winterperiode uitgebreid bestudeerd worden. We maken weer een keuze van drie gebiedjes in het Eindhovense die in dit kader interessant zijn om komend buitenseizoen een aantal keer te bezoeken. Met een tiental plantenwerkgroepers en een aantal „stille leden‟ een mooie groep waarin ieder volgens KNNV-‐ ideeën het zijne of hare inbrengt!
Jaarverslagen werkgroepen 2011
