Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 1
jaarverslag 2004
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 2
Inhoud 1.
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.
Het jaar van het NICAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
3.
Kabinet en Kamer: Kijkwijzer verder versterken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
4.
Een mediahype rond Kijkwijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
5.
Mening van ouders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
6.
Kijkwijzer als exportproduct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
7.
Statistieken classificaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
8.
Adviescommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
9.
Wetenschapscommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
10. Codeurcommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 11. Reacties en klachten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 12. PEGI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 13. Financiën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 14. Organisatie en bureau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Bijlage I: Behandelde zaken Klachtencommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Bijlage II: Behandelde zaken Commissie van Beroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
1
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 2
1. Inleiding Het afgelopen jaar was om verschillende redenen bijzonder. Eindigde 2003 voor Kijkwijzer nog met een positieve evaluatie van het kabinet, begin 2004 werd in de media een felle aanval op het voorlichtingssysteem gelanceerd. Twee weken voor de geplande behandeling in de Tweede Kamer! Met enkele weken vertraging kon uiteindelijk ook de Tweede Kamer niet om de feiten heen. Men bevestigde het regeringsstandpunt dat Kijkwijzer aan de gestelde doelstellingen voldoet en een verbetering is ten opzichte van de oude filmen videokeuring. De kamerleden vonden ook dat het systeem versterkt en verbeterd kan worden. Deze visie wordt door ons onderschreven. Kijkwijzer is een nog jong systeem, dynamisch en in ontwikkeling. Ook het NICAM ziet mogelijkheden en aanknopingspunten voor versterking en verbeteringen. Wij hebben dit deels in eigen hand, maar zijn ook afhankelijk van politieke steun. De acties die wij zelf ondernomen hebben sinds het Kamerdebat staan beschreven in dit jaarverslag. Wij hebben het kabinet en de Tweede Kamerfracties gevraagd om regelgeving zodat Kijkwijzer een verplicht karakter krijgt voor de gehele DVD- en videosector. Want in tegenstelling tot de televisie- en bioscoopsector, waar Kijkwijzer overal wordt toegepast, zijn in de DVD- en videosector nog niet alle distributeurs en verkooppunten aangesloten. Het NICAM beschikt niet over de instrumenten om dit af te dwingen. Het NICAM heeft ook aangedrongen op een blijvende betrokkenheid van de overheid bij het systeem. Van tijd tot tijd blijkt in oplaaiende discussies het maatschappelijke belang van een goede voorlichting over de mogelijke schadelijkheid van audiovisuele producties voor kinderen. Om die reden vinden wij het verstandig dat de overheid betrokken blijft bij het NICAM en zicht heeft op de uitvoering.
Het NICAM heeft ook de aandacht van Den Haag gevraagd voor de problemen die zich voordoen bij de toepassing van artikel 240a van het Wetboek van Strafrecht. Veel ouders begrijpen niet waarom de toegang tot de bioscoop wordt ontzegd als zij naar een film willen gaan met een 16 jaar classificatie met een zoon of dochter die jonger is. Dat in dergelijke gevallen niet de ouders zelf verantwoordelijk zijn maar de bioscoopexploitanten stuit vaak op onbegrip en veroorzaakt een lading klachten bij het NICAM. Maar 2004 bood méér dan alleen politieke en persperikelen; u leest het in de volgende pagina’s van dit jaarverslag.
Hedy d’Ancona Voorzitter
Wim Bekkers Directeur
a Harry Potter and the Prisoner of Azkaban 2
3
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 4
2. Het jaar van het NICAM 10 januari
Media hype rond Kijkwijzer en het NICAM naar aanleiding van artikel in de Volkskrant.
29 januari
Tweede Kamer stelt evaluatie Kijkwijzer uit als gevolg van de aandacht in de media.
2 februari
NICAM Dossier nr.3 verschijnt: Leeftijdsclassificatie van films en andere audiovisuele producties in Europa.
18 februari
Tweede Kamer evalueert NICAM project: Kabinet complimenteert NICAM met behaalde resultaten. Brede meerderheid Tweede Kamer steunt verdere ontwikkeling en verbetering Kijkwijzer.
20 februari
Start nieuwe tv-campagne rond txt pagina 282.
3 maart
Kijkwijzer-initiatief in Polen vraagt het NICAM om advies en assistentie.
1 april
Eén jaar PEGI: ruim 1000 games in Europa met PEGI geclassificeerd.
7 en 8 april
NICAM verzorgt workshops voor delegatie uit Turkije.
22 april
Verhuizing NICAM-kantoor naar Mediapark in Hilversum.
27 mei
Als voorlopig eenmalig experiment krijgt de nieuwe Harry Potter film een 9-jaar classificatie.
10 en 11 juni
NICAM team verzorgt tweede workshop voor delegatie uit Turkije.
25 juni
Onderzoek van onder meer Intomart wijst uit dat ouders positief zijn over Kijkwijzer en de pictogrammen vaak worden gebruikt.
1 september
NICAM verhoogt de maximum boete naar ¤135.000 en verkort klachtenprocedure.
9 september
Publiek positief over experiment met ‘9 jaar’ classificatie; NICAM ontvangt geen klachten.
26 oktober
Commissariaat voor de Media en NICAM werken aan convenant over toezicht op kwaliteitscontrole.
1 december
Nieuwe gedrukte versie Kijkwijzer Handleiding verschijnt.
17 december
NICAM verzorgt workshop in Warschau voor Pools Kijkwijzer-initiatief.
Neverend 4
5
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 6
3. Kabinet en Kamer: Kijkwijzer verder versterken Tijdens de evaluatie van het NICAM in februari door de Tweede Kamer zijn meerdere suggesties en verzoeken voor verdere verbetering en versterking van het Kijkwijzer systeem gedaan. Het ministerie van OC&W en het NICAM hebben in vervolg hierop een werkprogramma met verbeterpunten opgesteld. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste onderwerpen en de stand van zaken per onderwerp.
Gerichte voorlichting over de betekenis van Kijkwijzer Kijkwijzer geeft aan tot welke leeftijd een televisieprogramma of film schadelijk kan zijn. Uit verschillende onderzoeken blijkt echter dat het merendeel van het publiek veronderstelt dat Kijkwijzer adviseert of een productie geschikt is voor kinderen vanaf een bepaalde leeftijd. Wat niet schadelijk is, hoeft niet altijd geschikt te zijn. De classificatie-systematiek van Kijkwijzer is geen instrument om geschiktheid vast te stellen, omdat bij ouders zeer uiteenlopende, persoonlijke opvattingen hebben. Op het eerste gezicht lijkt het een subtiel verschil; de begrippen schadelijkheid en geschiktheid liggen in de beleving van velen dicht bij elkaar. Toch is dat niet zo. Het feit dat het publiek het systeem interpreteert als geschiktheidadvies maakt het extra kwetsbaar, omdat het de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van dit advies ondermijnt. De kritiek op Kijkwijzer die in het begin van 2004 in de media werd geventileerd, kwam voor een groot deel voort uit dit misverstand rond de betekenis van het systeem. Het is dan ook belangrijk voor het NICAM het publiek zoveel mogelijk voor te lichten over de juiste interpretatie van Kijkwijzer. Het NICAM start daarom in 2005 een campagne om het publiek er op te wijzen dat het bij Kijkwijzer om mogelijke schadelijkheid gaat.
4ag
Grotere rol van ouders De Adviescommissie van het NICAM is bij uitstek het orgaan waarin belanghebbenden en vertegenwoordigers van de doelgroepen mede inhoud geven aan de
ontwikkeling van het Kijkwijzer systeem. De commissie geeft onder leiding van een onafhankelijke voorzitter eigenstandig feedback op de belangrijkste elementen van het systeem en voorziet het NICAM tevens van adviezen. De overheid en het NICAM hechten er veel waarde aan dat ook de ouderorganisaties, gelet op de rol die zij hebben op het snijvlak van kinderen en (basis)school, deelnemen aan het werk van de Adviescommissie. Eind 2004 werd bekend dat de ouderorganisaties VOO en NKO een vertegenwoordiger in de Adviescommissie afvaardigen.
Aansluitplicht bij Kijkwijzer De omroep- en filmbranche zijn nagenoeg volledig aangesloten bij het NICAM. Minder rooskleurig is de situatie in de video- en DVD-branche, waar een klein aantal niet georganiseerde distributeurs, videotheken en winkels Kijkwijzer nog niet toepast. Deze situatie vormt een risico voor het NICAM; immers waarom zouden de goedwillende bedrijven zich de moeite en kosten van Kijkwijzer blijven getroosten als een - weliswaar klein - deel zich ongestraft kan onttrekken. Het NICAM heeft, omdat het zelf niet bij machte is bedrijven tot aansluiting te dwingen, de hulp van de overheid ingeroepen. Intussen heeft het NICAM contact gelegd met onder meer de Blokker Groep (Bart Smit en Intertoys) en Kruidvat; beide bedrijven hebben te kennen gegeven zich te willen aansluiten en afspraken te maken met hun leveranciers over toepassing van Kijkwijzer.
Verbetering kwaliteit van de classificatie Verschillende leden van Tweede Kamer fracties hebben nadrukkelijke aandacht gevraagd voor de training van de Kijkwijzer codeurs, de classificatie van televisieseries en aanscherping van classificatiecriteria op een aantal specifieke punten. Het NICAM was al met deze kwesties bezig. Enkele maanden vóór de parlementaire behandeling is een nieuwe verbeterde versie van het classificatiesysteem
The Passion of the Christ 6
7
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 8
in gebruik genomen. Met versie 1.2 kunnen nu ook films waarin grof seksueel getint taalgebruik voorkomt op een adequate wijze worden geclassificeerd. En seksuele handelingen welke gepaard gaan met geweld of dwang, zoals verkrachting en aanranding, krijgen sinds september 2003 het geweldspictogram (en niet meer het seks pictogram). Daarnaast onderzoekt het NICAM of aan grof taalgebruik – vloeken, schelden – ook een leeftijdsadvies moet worden verbonden. Momenteel wordt via een pictogram aangegeven of er sprake is van grof taalgebruik, zonder koppeling aan een leeftijdsadvies. Voor de classificatie van televisieseries zijn nieuwe regels ontworpen. Een omroep is voortaan verantwoordelijk voor de classificatie van álle afzonderlijke afleveringen en kan daarop ook worden aangesproken. Bij het classificeren van series kan gebruik worden gemaakt van een steekproefadvies van het NICAM. De training van codeurs wordt verder verbeterd. Nieuw in 2005 is een verplichte deelname aan een kwaliteitstest. Alle codeurs krijgen een DVD met enkele fragmenten met het verzoek deze te classificeren. Op deze wijze krijgt het NICAM zicht op de kwaliteit van de codeurs en de sterke en zwakke kanten van het classificatiesysteem. Het training- en instructiepakket voor codeurs bestaat verder uit: • een persoonlijke instructie voor elke nieuwe codeur • deskundige NICAM helpdesk • uitgebreid handboek met toelichting, uitleg en hulp bij het classificeren • speciale codeurs nieuwsbrieven • jaarlijks plenaire bijeenkomst • advies van de codeurcommissie in geval van gerede twijfel over een classificatie
8
Verbetering klachtenbehandeling en verhoging boete De behandeling van klachten door de onafhankelijke Klachtencommissie vergde soms zo’n vier maanden, als gevolg van de nodige zorgvuldigheid die naar klager en beklaagde in acht werd genomen. Hoewel deze termijn elders zeker niet ongebruikelijk is, vindt ook het NICAM dit te lang en soms onpraktisch. In samenwerking met de leden van de Klachtencommissie is nagegaan hoe dit proces kan worden versneld. Dankzij een aantal maatregelen is de reguliere behandeling van een klacht door de Klachtencommissie nu teruggebracht tot maximaal drie maanden. Daarnaast is nu ook een spoedprocedure van twee weken mogelijk voor werkelijk spoedeisende zaken. Het NICAM heeft ook de maximale boete die de Klachtencommissie kan opleggen, fors verhoogd van ¤ 22.500 tot ¤ 135.000.
Systematische kwaliteitscontrole Ter bevordering van de kwaliteit van de classificaties en de correcte uitvoering van de Kijkwijzer spelregels is het NICAM-bureau in 2004 gestart met het steekproefsgewijs checken van classificaties en het weergeven daarvan. Het Commissariaat voor de Media houdt namens de overheid toezicht op deze vorm van kwaliteitsbewaking door het NICAM.
Via mobiele telefoons kan inmiddels ook worden gekeken naar filmpjes e.d. Het aanbod is nu nog beperkt, maar zal in de toekomst ongetwijfeld sterk worden uitgebreid. Het NICAM werkt in nauwe samenwerking met de mobiele operators - KPN Mobile, Vodafone, Orange, Telfort en T-Mobile - aan een gedragscode voor mobiel beeldmateriaal. De bedoeling is dat Kijkwijzer ook van toepassing wordt op mobiel beeldmateriaal. Hoewel internet officieel geen deel uitmaakt van het werkterrein onderneemt het NICAM op verzoek van de overheid en de Tweede Kamer, en in nauw overleg met het ministerie van EZ, een aantal activiteiten die bijdragen aan verantwoord internetgebruik door kinderen. Het NICAM heeft opdracht gegeven tot een uitgebreid onderzoek onder ouders in samenwerking met Ouders Online en de Gezinsraad. Het onderzoek heeft onder meer tot doel de wensen van ouders op het gebied van internetclassificatie en – bescherming te inventariseren. Daarnaast wordt met internetproviders en het ministerie van EZ de mogelijkheid van een Kijkwijzer internetclassificatiesysteem onderzocht.
Kijkwijzer en nieuwe media Kijkwijzer heeft model gestaan voor het Europese classificatiesysteem voor games (PEGI) dat in april 2003 is gelanceerd. Vanaf dat moment zijn vrijwel alle games die in Europa worden uitgebracht, voorzien van duidelijke leeftijdsadviezen en inhoudspictogrammen. Het NICAM is in opdracht van de eigenaar van PEGI, de internationale gamefederatie, verantwoordelijk voor het dagelijkse beheer van dit specifieke classificatiesysteem voor games.
9
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 10
4. Een mediahype rond Kijkwijzer
2ag
Na lang uitstel zouden eind januari 2004 het NICAM en Kijkwijzer geëvalueerd worden door de Tweede Kamer. Het experiment had goede rapportcijfers gekregen van het kabinet, dat de sector zelfs complimenteerde met de bereikte resultaten. Er leek voor de politiek geen enkele aanleiding te zijn hierover anders te oordelen. Totdat op zaterdag 10 januari in de Volkskrant het katern Reflex opende met een paginagroot artikel met zware kritiek op het functioneren van Kijkwijzer en de zelfregulering van de audiovisuele branche. Het bleek het startpunt van een mediahype. De affaire liet Kijkwijzer en het NICAM politiek gezien weliswaar ongeschonden, maar toonde opnieuw de kwetsbaarheid van de systematiek voor opportunistische critici. Hoe het mogelijk was dat een geslaagd project als Kijkwijzer in sneltreinvaart in diskrediet gebracht werd en daardoor politiek in zwaar weer raakte, wordt hieronder beschreven.
van films en tv-programma’s en of die geschikt zijn voor kinderen. Citaat: ‘Er staat ‘vanaf 6 jaar’ op de doos, dus meekijken zal wel niet nodig zijn’. De journalist voegt daar nog aan toe: ‘Het NICAM hamert erop dat de Kijkwijzerclassificering niet gaat over ‘geschiktheid’, maar over ‘schadelijkheid’. Een pretentieuze claim want over de schadelijkheid van films en tv zijn geleerden het nog lang niet eens, maar bovendien: het is onpraktisch. Na keuring op schadelijkheid door het NICAM moet je als ouder alsnog gaan beoordelen of het product in kwestie ook geschikt is.’ Het karakter van de kritiek komt in het artikel tot uiting door de verdachtmaking dat zelfregulering niet betrouwbaar kán zijn, want het is in handen van ‘(…) grijpgrage distributeurs en zwak gefundeerde wetenschappers (…)’. De schrijver citeert in dit verband de SP dat het NICAM eerder diskwalificeerde met de uitroep ‘Dit is de slager die zijn eigen vlees keurt’.
Onjuistheden
Beklaagdenbankje De autoriteit van de Volkskrant gaf het extra zetje waardoor andere media het onderwerp niet konden negeren. In de hedendaagse journalistieke praktijk, vooral bij radio en televisie, betekent dit dat beweringen eindeloos worden herhaald, zonder dat journalisten zelf de moeite nemen het waarheidsgehalte te onderzoeken. De schrijver van de artikelen verscheen in talrijke programma’s om zijn zegje te doen en van het NICAM werd vanzelfsprekend verwacht dat men weerwoord kwam geven; maar dan wel in het beklaagdenbankje. Dat was geen gelijkwaardige positie. Het NICAM hanteerde daarom het beleid om hier selectief op in te gaan. Een groter belang hechtte het NICAM aan de directe voorlichting aan betrokkenen en sleutelfiguren, zoals de participerende branches en organisaties, de eigen commissieleden, politici, overheden, mediajournalisten en redacties van actuele tv- en radioprogramma’s. Dit gebeurde zowel met persberichten, door het geven van achtergrondinformatie als in persoonlijke gesprekken. Bovendien kreeg
Het Volkskrant-artikel dat ongefundeerde verdachtmakingen en opzettelijke onjuistheden bevatte, laat zien dat het gemakkelijk scoren is over de rug van Kijkwijzer en het NICAM. Op zichzelf is het onderwerp geweld en verloedering in de media al enkele jaren een hot issue dat op gezette tijden terugkeert, zoals na geweldsincidenten waarbij jongeren zijn betrokken. Kijkwijzer wordt in deze discussies vanzelf betrokken en heeft daar weinig invloed op. Maar Kijkwijzer en het NICAM zijn ook kwetsbaar omdat het systeem producties enkel toetst op mogelijke schadelijkheid voor kinderen. Het merendeel van het publiek ziet Kijkwijzer daarentegen als een advies over geschiktheid. Het is dan voor critici niet moeilijk om voorbeelden te vinden waarbij de adviezen in het licht van vermeende geschiktheid merkwaardig lijken. Dat is ook de reden voor de grote weerklank die het artikel bij andere media vond, en niet zozeer het vermeende slechte functioneren van het NICAM. Wat vooral aansprak waren de aantijgingen over de inhoud
Yu-Gi-Oh! 10
11
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 12
5. Meningen van ouders over Kijkwijzer Kijkwijzer steun van de eigen achterban en van leden van de Wetenschaps-, Klachten- en Adviescommissie die op persoonlijke titel in verschillende media reageerden. De campagne van de Kijkwijzer-critici leek in eerste instantie effectief. De verantwoordelijke staatssecretarissen schortten de behandeling in de Tweede Kamer enkele weken op voor nadere bezinning en verwezen daarbij naar de ophef in de media.
Politiek steekspel In de week voor de uitgestelde behandeling in februari door de Tweede Kamer speelde de Volkskrant opnieuw een opmerkelijke rol in het debat. De krant nam, overigens als enige, een foutief bericht over van het Algemeen Dagblad waarin werd gemeld dat nu ook de PvdA een motie tegen Kijkwijzer en het NICAM zou ondersteunen. De redactie en hoofdredacteur zijn onmiddellijk op die onjuistheid geattendeerd. Desondanks kwam de krant enkele dagen later, op de dag voor de behandeling in de Tweede Kamer, met een hoofdredactioneel commentaar waarin wederom werd gesteld dat de PvdA-fractie zich had aangesloten bij de critici van Kijkwijzer. Daar hield de invloed van de pers op. Zoals bekend, onderschreven de Tweede Kamerleden in grote lijnen de positieve evaluatie van Kijkwijzer door het kabinet; men vond dat de zelfregulering geslaagd was en met enkele verbeteringen moest worden voortgezet. En de Volkskrant? De krant kwam uiteindelijk zelf naar buiten met een rechtzetting door de eigen ombudsman. Hij meldde dat de hoofdredactie inmiddels enkele lessen had getrokken en berispte de auteur van de Kijkwijzer stukken met de opmerking dat hij precies datgene deed wat hij Kijkwijzer verweet: als slager zijn eigen vlees keuren.
12
Vanaf de introductie van Kijkwijzer monitort het NICAM regelmatig de perceptie en het gebruik van het classificatiesysteem bij de doelgroep: ouders met opgroeiende kinderen tot 16 jaar. Dergelijk onderzoek wordt door het NICAM van groot belang gevonden, omdat het functioneren van Kijkwijzer afhankelijk is van de mate waarin de doelgroep de systematiek waardeert en betrouwbaar vindt. Het NICAM laat die onderzoeken uitvoeren door verschillende bureaus. De onderzoeken bevatten enkele standaardvragen waarmee de bekendheid, waardering en het gebruik van Kijkwijzer wordt gemeten. Daarnaast worden vragen gesteld die betrekking hebben op specifieke beleidskwesties of – voorgenomen – veranderingen in de systematiek en de communicatie.
Internetpanels In 2004 liet het NICAM onderzoek uitvoeren door Intomart en Flycatcher. In beide onderzoeken werd gebruik gemaakt van een internetpanel, waaraan een voor de doelgroep representatieve groep van respectievelijk 500 en 578 respondenten deelnam. De aanleiding van het onderzoek van Intomart was een experiment met een afwijkende leeftijdsclassificatie van 9 jaar voor de laatste Harry Potter film, en de introductie van het nieuwe classificatiesysteem voor games, PEGI. Het onderzoek van Flycatcher was gericht op de interpretatie van de betekenis van het Kijkwijzeradvies bij de doelgroep en de bekendheid met Textpagina 282, de nieuwe informatievoorziening over Kijkwijzer op negen landelijke televisiezenders.
Bekend, zinvol en betrouwbaar Beide onderzoeken geven opnieuw aan dat de bekendheid bij de doelgroep van Kijkwijzer optimaal is; alle ouders (op een enkele respondent na) kennen het systeem. Kijkwijzer heeft die bekendheid al in 2002 bereikt en daarna is er geen verandering opgetreden.
Ruim negen van de tien ouders vinden Kijkwijzer ook zinvol. Het percentage is in 2004 (95%) licht toegenomen ten opzichte van 2002 (90%). Driekwart van de ouders maakt gebruik van Kijkwijzer, slechts een kwart van de ouders zegt nooit gebruikt te maken van Kijkwijzer. Het aantal dat altijd of vaak gebruik maakt van Kijkwijzer was in 2002 iets hoger (35%) dan nu (Flycatcher 29%, Intomart 27%). De overgrote meerderheid van de ouders (Flycatcher 91%, Intomart 83%) vindt Kijkwijzer betrouwbaar. In beide onderzoeken vindt slecht 7% van de ouders Kijkwijzer onbetrouwbaar. De meerderheid van de ouders (Flycatcher 58%, Intomart 52%) is het altijd of meestal eens met de Kijkwijzeradviezen. In beide onderzoeken is 3% het vrijwel nooit eens met Kijkwijzer. In beide onderzoeken zijn er bij deze uitkomsten geen wezenlijke verschillen gevonden tussen de ouders wat betreft hun demografische achtergronden, zoals opleiding, leeftijd, woonregio, etc.
Positief over 9 jaar voor Harry Potter film Intomart heeft de mening van ouders onderzocht over het experimentele Kijkwijzer advies 9 jaar voor de derde Harry Potter film, die in het voorjaar in de bioscopen draaide. Bijna de helft (46%) van alle ondervraagde ouders zegt het leeftijdsadvies voor Harry Potter te kennen. Van deze ouders weet 58 % ook dat dit advies 9 jaar is. Ruim een kwart (27%) houdt het op 12 jaar. Bijna driekwart van de ouders (71%) die het leeftijdsadvies voor Harry Potter kennen én de film ook gezien hebben, vindt dit advies goed; 11% vindt het advies te laag, en 15% vindt het te hoog. Opmerkelijk is dat ouders met jonge kinderen (tot 8 jaar) het leeftijdsadvies van 9 jaar vaker te hoog vinden dan ouders met oudere kinderen. Veertig procent van hen heeft het leeftijdsadvies dan ook genegeerd en is met een kind onder de negen jaar naar deze film geweest.
13
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 14
6. Kijkwijzer als exportproduct De belangrijkste redenen om het leeftijdsadvies voor Harry Potter te hoog of te laag te vinden zijn. • te enge scènes, schrikreacties, te heftig • betutteling, vorige films ook gezien, boeken ook gelezen, kinderen zijn wel wat gewend • Harry Potter is niet te eng of spannend, of met te veel geweld.
Lage bekendheid PEGI Het nieuwe waarschuwingssysteem voor games, PEGI, blijkt driekwart jaar na de introductie nog weinig bekend te zijn bij de ouders. Slechts 3% van de ouders die games voor hun kinderen kopen of huren heeft wel eens gehoord van PEGI. Een aanmerkelijk grotere groep, 45%, heeft het waarschuwingssysteem wel eens gezien op een verpakking. Ondanks de nog lage bekendheid, vindt de overgrote meerderheid (82%) van de ouders een waarschuwingssysteem als PEGI zinvol. Meer dan de helft (56%) van de ouders koopt of huurt wel eens games voor hun kinderen. Ouders met een lagere opleiding en uit de lagere sociale klasse doen dit aanmerkelijk vaker dan ouders met een hogere opleiding of uit hogere sociale klasse.
Een geschiktheidsadvies Het bureau Flycatcher legde haar onderzoekspanel enkele beschrijvingen voor van de betekenis van het Kijkwijzeradvies. Daaruit bleek dat bijna tweederde (60%) van de ouders Kijkwijzer interpreteert als een advies over ‘welke films en tv-programma’s geschikt zijn voor kinderen vanaf een bepaalde leeftijd’. Slechts 20% van de ouders kende de correcte betekenis, namelijk dat Kijkwijzer informeert of een film of tv-programma schadelijk kan zijn voor kinderen. Bijna evenveel ouders menen dat Kijkwijzer advies geeft over de inhoud en kwaliteit van films en tv-programma’s. Vooral hoger opgeleiden denken dit. Laag opgeleiden denken vaker dat Kijkwijzer een geschiktheidsadvies is en middelbaar opgeleide ouders zijn vaker bekend met de juiste betekenis.
14
Textpagina 282 nog niet doorgedrongen In de maanden voorafgaand aan het Flycatcheronderzoek voerde het NICAM een nieuwe tvcampagne waarin Textpagina 282 als informatiebron voor de actuele Kijkwijzer adviezen werd geïntroduceerd. De tv-campagne heeft blijkbaar een kwart van ouders effectief bereikt, want zij waren op de hoogte van deze service. Slechts een zeer klein deel (5%) van deze ouders wist ook het paginanummer.
De enorme groei van het audiovisuele aanbod in de afgelopen jaren is natuurlijk geen exclusief Nederlandse aangelegenheid. In nagenoeg alle Europese landen is het aantal televisiezenders spectaculair gestegen, heeft internet zijn entree gemaakt, hebben computerspellen de markt veroverd en staat de mobiele beeldcultuur op doorbreken. Met de groei van het aanbod neemt ook elders de zorg toe over de risico’s voor met name opgroeiende kinderen en groeit de behoefte aan informatiesystemen zoals Kijkwijzer. In de Europese Unie wordt het NICAM door de Europese Commissie ten voorbeeld gesteld als een goed werkende aanpak, gebaseerd op zelfregulering en privaatpublieke samenwerking, Het in 2003 gelanceerde uniforme Europese classificatieen informatiesysteem voor games – PEGI – is van Kijkwijzer afgeleid (zie ook hoofdstuk 12).
Polen Ook in Polen bestaan plannen om een uniform classificatiesysteem te creëren. Ondersteund door het ministerie van OC&W hebben NICAM vertegenwoordigers enkele presentaties en een workshop voor de Poolse initiatiefnemers georganiseerd. Bovendien zijn de vragenlijst en de wetenschappelijke onderbouwing van het Kijkwijzer classificatiesysteem bewerkt en vertaald in het Pools. Naar verwachting zal het Poolse parlement in 2005 een wetsvoorstel ter voorbereiding van een uniform classificatiesysteem in behandeling nemen.
Turkije In enkele landen bestaat inmiddels concrete belangstelling voor het ontwikkelen van een eigen Kijkwijzer systeem, en het NICAM biedt daarbij de helpende hand. In Turkije is het Turkse commissariaat voor de Media, RTUK, van plan een classificatie systeem in te voeren dat is gebaseerd op het Kijkwijzer model, om te beginnen voor televisie. Het project wordt ondersteund door het Nederlandse ministerie van Economische Zaken dat het NICAM heeft verzocht om bij de ontwikkeling te adviseren en assisteren. In 2004 is een tweetal workshops in Nederland georganiseerd voor delegaties van RTUK. Enkele NICAM medewerkers zullen in 2005, in het kader van dit EZ project, ter plekke adviseren op het gebied van codeurtraining en voorlichting naar het publiek.
15
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 16
7. Statistieken classificaties Ruim 200 classificatie per maand Op 31 december 2004 waren ruim 14.000 met Kijkwijzer geclassificeerde producties in de database van het NICAM opgenomen. Het aantal classificaties was in 2004 – 2622 – ongeveer gelijk aan het aantal in het jaar daarvoor. Per maand werden in 2004 gemiddeld 219 producties geclassificeerd.
Televisie Film Video/DVD
80 70 60 50 40 30 20
Jaar
2001 2002 2003 2004 Totaal
Geclassificeerde producties
Gemiddeld per maand
4558 4206 2704 2622 14120
382 351 225 219 294
Aandeel televisie loopt terug
4g
Evenals in voorgaande jaren worden de meeste classificaties verricht voor televisie. Het aandeel televisie in het totaal aantal classificaties loopt het echter sinds de introductie van Kijkwijzer in 2001 gestaag terug: in 2001 was bijna driekwart van alle classificatie voor televisie, in 2004 was dit nog maar de helft. De inhaalslag die de codeurs van de tv-zenders hebben moeten maken door de komst van Kijkwijzer is inmiddels voorbij. Veel programma’s, series en films die nu op televisie worden uitgezonden staan al met een classificatie in de database. Langzamerhand wordt in de cijfers ook zichtbaar dat televisie regelmatig films uitzendt die al eerder zijn geclassificeerd voor uitbreng in de bioscoop of op video/DVD. De tvzender kan in dat geval gebruik maken van de al verleende classificatie. Het aandeel classificaties voor bioscoopfilms en DVD/video-releases is daardoor in de afgelopen jaren toegenomen.
10 0
2001
2002
2003
2004
Verdeling over media in %
Alle Leeftijden meest frequent De meeste producties krijgen een classificatie Alle Leeftijden. Dit is echter niet terug te zien in de statistieken, omdat de tv-zenders hun Alle Leeftijden classificaties niet hoeven te vermelden en daarom ook niet worden opgenomen in de NICAM database. Het hieronder gepresenteerde overzicht geeft dus geen volledig beeld. Wel kan uit het overzicht van meerdere jaren worden afgeleid dat het aandeel van elke leeftijdscategorie op het totaal aantal classificaties redelijk gelijkblijvend is en er geen significante verschuivingen plaatsvinden. De leeftijd 16 jaar is, onveranderd, de minst toegekende classificatie. AL 6 12 16
40 35 30 25 20 15 10 5 0
2001
2002
2003
2004
Verdeling over leeftijdsclassificaties in %
Der Untergang 16
17
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 18
8. Adviescommissie 16 jaar vaker voor bioscoop, DVD en video De hoogste leeftijdsclassificatie 16 jaar komt bij de bioscoop- en DVD/video-branches aanmerkelijk vaker voor dan bij televisie. Daartegenover komt bij televisie juist de classificatie 6 jaar vaker voor. Televisie Film Video/DVD
40 35 30 25 20 15 10 5 0
AL
6
12
16
De Adviescommissie functioneert voor het NICAM als klankbord bij de uitvoering van Kijkwijzer en het voorgenomen beleid, en verstrekt ook op eigen initiatief adviezen aan het NICAM-bestuur. Naast de advisering hebben de bijeenkomsten van de commissie ook het karakter van informatie-uitwisseling. De leden van de Adviescommissie – 27 in 2004 – zijn deskundigen op het gebied van media, jeugd, onderwijs en welzijn, vertegenwoordigers van ouderorganisaties en overige maatschappelijke organisaties, en van ondernemingen die participeren in het NICAM. De Adviescommissie komt drie keer per jaar bij elkaar: in maart, juni en in oktober. De bijeenkomsten worden meestal gehouden in De Balie in Amsterdam. Een uitzondering vormde de bijeenkomst in oktober 2004, die als kennismaking met het nieuwe kantoor van het NICAM werd gehouden in het Mediacentrum in Hilversum. Hieronder volgen enkele onderwerpen waarover de Adviescommissie in 2004 heeft geadviseerd.
Verdeling leeftijden per branche
Evaluatie NICAM door kabinet en parlement De leden van de Adviescommissie waren verrast door de toon en heftigheid van de aanvallen in de media naar aanleiding van de evaluatie van het NICAM en Kijkwijzer door de Tweede Kamer. Hoewel men het NICAM complimenteert met de verdediging en tegenlobby, valt het de commissieleden ook op hoe kwetsbaar het systeem ondanks het succes blijkbaar nog altijd is. Men verklaart dit deels doordat de doelgroep nog altijd onvoldoende bekend is met de juiste betekenis van Kijkwijzer, namelijk als een waarschuwing voor mogelijke schadelijke invloeden en niet als een advies over geschiktheid. En de neiging bij ouders om de verantwoordelijkheid voor het mediagebruik van hun kinderen bij anderen te leggen, zoals het NICAM. De Adviescommissie is unaniem in de opvatting dat het NICAM niet moet tornen aan de betekenis van Kijkwijzer en schadelijkheid moet blijven benadrukken in de communicatie. Er wordt onder meer geadviseerd om, zoals bij speel-
18
goed, op het product zelf letterlijk te vermelden dat het schadelijk kan zijn. Ook moeten ouders er bij herhaling op worden gewezen dat Kijkwijzer slechts een hulpmiddel is en dat dit de ouders niet ontslaat van hun eigen verantwoordelijkheid en noodzaak om zich goed te informeren. De Adviescommissie vraagt van het bestuur van het NICAM opnieuw aandacht voor dit probleem bij de aanpak van de communicatie.
Alternatief voor ‘schadelijkheid’ Omdat er bezwaren bestaan tegen het gebruik van het begrip ‘schadelijkheid’ in de communicatie rond Kijkwijzer, wordt de Adviescommissie in het najaar gevraagd suggesties te geven voor een alternatieve formulering. De Adviescommissie houdt echter vast aan het begrip ‘schadelijkheid’ en kan daar geen beter woord voor bedenken. Men adviseert het eerder te zoeken in creatieve symbolische oplossingen die deze betekenis van Kijkwijzer bij het publiek kunnen versterken. De suggestie wordt gedaan om de adviesleeftijd in een ‘waarschuwingsdriehoek’ te plaatsen, waarvan het publiek de betekenis begrijpt als ‘oppassen’. Deze suggestie wordt meegenomen als basis voor de ontwikkeling van een nieuwe campagne.
Ouderorganisaties In de Adviescommissie is verbazing over de rol van een ouderorganisatie bij de aanvallen op het NICAM. Omdat deze organisatie tot dan toe niet is ingegaan op de uitnodiging om in de Adviescommissie zitting te nemen. Het vermoeden bestaat dat deze ouderorganisatie uit strategische overwegingen de evaluatie afwacht voordat zij op dit aanbod ingaat. De Adviescommissie vindt de ouderorganisaties een belangrijke groep om in de gelederen te hebben. Zij kunnen onder meer bijdragen aan de communicatie naar de ouders dat Kijkwijzer de eigen verantwoordelijkheid niet wegneemt.
19
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 20
9. Wetenschapscommissie In het najaar van 2004 is er sprake van een doorbraak en stellen de ouderorganisaties twee kandidaten voor het lidmaatschap van de Adviescommissie.
Artikel 240a De Adviescommissie ondersteunt het verzoek van de bioscoopbranche om het Ministerie van Justitie te attenderen op de inconsequentie van artikel 240a die ouders de eigen verantwoordelijkheid ontneemt als het gaat om de leeftijdsgrens van 16 jaar. De commissieleden staan op het standpunt dat 16 jaar, net als 12 en 6 jaar, uitsluitend een adviesleeftijd zou moeten zijn, waardoor artikel 240a achterhaald is en aangepast zou moeten worden. Politiek lijkt afschaffing van artikel 240a op dit moment geen reële keuze. De commissieleden zien wel mogelijkheden in het experiment dat momenteel loopt in Amerikaanse bioscopen waarbij jeugdigen een pasje hebben met een verklaring van de ouders dat zij hun kinderen toestemming geven om naar bepaalde films te gaan. De commissie concludeert echter dat er nog geen pasklare oplossing voorhanden is.
Classificatie muziek-DVD’s en -video’s Het NICAM constateert dat de beelden in de huidige muziekvideo’s en –clips anders van karakter zijn dan zo’n tien tot vijftien jaar geleden. Dit brengt de vraag met zich mee of ook bij muziekvideo’s de classificatie moet worden vermeld. In de praktijk worden muziekclips op tv al beoordeeld aan de hand van het Kijkwijzer classificatiesysteem en worden televisiezenders geacht de uitzendregels te volgen. Dat wil zeggen: producties met de classificatie 12 jaar niet vóór 20.00 uur, en met de classificatie 16 jaar niet vóór 22.00 uur. De Adviescommissie ziet geen aanleiding om het huidige beleid voor muziekvideo’s en clips aan te scherpen.
20
Classificatie bij familie-animatiefilms zoals Finding Nemo Buena Vista heeft grote moeite met de classificatie 6 jaar voor animatiefilms als Finding Nemo, omdat men die te hoog vindt. De classificatie is onderwerp geworden van een klachtenprocedure. In een schriftelijke reactie legt Buena Vista uit wat haar probleem is met de classificatie en er heeft een gesprek plaatsgevonden met de voorzitter en directeur van het NICAM. De Adviescommissie is verbaasd over de actie die het bedrijf heeft ondernomen. De commissie zet ook vraagtekens bij de aankondiging van Buena Vista om zelf een ‘positieve codering’ mee te gaan geven en neemt aan dat dit alleen als aanvulling mag en niet als vervanging van de Kijkwijzer classificatie.
Sinds september 2003 werken de Kijkwijzercodeurs met de meest recente versie van het door de Wetenschapscommissie ontwikkelde classificatiesysteem, versie 1.2. De ervaringen met deze derde versie van de vragenlijst zijn positief. In vergelijking met voorgaande jaren bestond er in 2004 dan ook minder noodzaak tot wijzigingen in de vragenlijst en de sleutel, waardoor de Wetenschapcommissie ook minder belast werd. Er hebben zeven bijeenkomsten van de Wetenschapscommissie plaatsgevonden. Het karakter van de agendapunten varieerde van zeer gedetailleerd tot meer algemeen. Hieronder volgen de belangrijkste onderwerpen die aan de orde kwamen.
Aanpassing sleutel In de categorie angst is een uitzondering gemaakt voor verwondingen die voorkomen in een medische omgeving, bijvoorbeeld in documentaires over een ziekenhuis. Vanwege de relatieve veiligheid van de omgeving mag de leeftijdsclassificatie in deze gevallen lager zijn, dan wanneer er sprake is van verwondingen in een niet-medische omgeving.
Er bleken inderdaad twijfelgevallen te zijn, omdat de enge scènes meteen goed afliepen. Toch heeft de Wetenschapscommissie geadviseerd de vragenlijst en sleutel niet aan te passen. De wetenschappers geven daarvoor als belangrijkste reden dat zeer jonge kinderen niet in staat zijn om de lineaire structuur van films te begrijpen en daarom toch kunnen worden beïnvloed door afzonderlijke, angstwekkende scènes.
Voorstellen voor aanpassing vragenlijst De Wetenschapscommissie heeft de terminologie veranderd van een vraag in de rubriek over angst. Ter verduidelijking voor de codeurs is ‘alledaagse omgeving’ vervangen door ‘realistische omgeving’. Ook is de Wetenschapscommissie betrokken bij de opzet van een onderzoek naar de mogelijkheden voor het inkorten van de vragenlijst. In 2005 worden de resultaten hiervan geëvalueerd.
Voorstel grof taalgebruik Op verzoek van het NICAM-bestuur heeft de Wetenschapscommissie een voorstel geformuleerd voor het verbinden van leeftijden aan grof taalgebruik. Het voorstel wordt in 2005 door het bestuur en de Adviescommissie besproken.
Kijkwijzer te streng voor animatie Op verzoek van filmdistributeurs heeft de Wetenschapscommissie enkele tekenfilms bekeken om te beoordelen of de classificatie hiervan, vooral op het gebied van angst, niet te streng is. Het ging om films die de classificatie 6 jaar hadden gekregen, maar volgens de distributeurs was Alle Leeftijden terecht geweest.
21
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 22
10. Codeurcommissie De Codeurcommissie is ingesteld om distributeurs of omroepen te adviseren als er gerede twijfel bestaat over een classificatie die door hen zelf of door een ander is uitgevoerd. In dat geval kunnen zij een beroep doen op de Codeurcommissie voor een herclassificatie. De commissie is samengesteld uit ervaren collega-codeurs van distributeurs en omroepen. Dit advies is niet bindend. Maar in het geval van een klachtenprocedure staat men sterker als men het advies van de commissie heeft overgenomen.
Inkorten vragenlijst De adviezen en feedback van de Codeurcommissie spelen ook een rol bij aanpassingen van het classificatiesysteem. In 2004 heeft de Codeurcommissie meegedacht over de mogelijkheid tot het inkorten van de vragenlijst die voor de classificaties wordt gebruikt. Jopke Veenman, studente Communicatiewetenschap aan de Universiteit van Nijmegen, heeft voor dit doel de vragenlijst geanalyseerd aan de hand van het statistiekprogramma SPSS. Via het SPSS-programma worden dubbele vragen opgespoord, die wellicht overbodig zijn en dus verwijderd kunnen worden. De leden van de Codeurcommissie hebben de uitkomsten van deze analyse weer beoordeeld op praktische toepasbaarheid. Ook hebben zij gekeken of dubbele vragen in de lijst opgenomen moeten blijven om een bepaalde logische ordening te behouden in het proces van classificeren. Deze analyse heeft tot nu toe niet geleid tot aanpassing van de vragenlijst.
22
11. Reacties en klachten Minder adviezen In 2004 is er slechts twee keer een beroep gedaan op de Codeurcommissie om een classificatie te beoordelen. Dat is aanmerkelijk minder dan het jaar daarvoor toen de commissie nog tien adviezen uitbracht. Het ging daarbij om de volgende producties en adviezen: Titel Le Fate Ignoranti (Canal+) C’est Quoi La Vie (Canal+)
Oorspr.
Advies
Def.
3gsh
2at
2at
1
2at
2at
De grote aandacht die Kijkwijzer in het begin van 2004 in de media kreeg, heeft zijn weerslag gehad op het aantal klachten in de eerste maanden van dit jaar. Zoals in de grafieken duidelijk zichtbaar is, ligt het aantal klachten in de eerste vijf maanden beduidend hoger dan in voorgaande jaren. De maanden februari en mei zijn met respectievelijk 90 en 83 klachten de uitschieters. Vanaf augustus komen er aanmerkelijk minder klachten binnen. De start van het nieuwe televisieseizoen in september laat, niet zoals in vorige jaren, een opleving zien. In totaal zijn er in 2004 517 klachten ingediend, waarvan 50 klachten door de Klachtencommissie in behandeling konden worden genomen. In 2003 waren er 452 klachten. 100
2001 2002 2003 2004
90 80 70
2001 2002 2003 2004
600 500 400 300 200 100 0 jan.
feb.
mrt.
apr.
mei
juni
juli
aug. sep.
Opvallend is de verdubbeling van de klachten over DVD/video ten opzichte van 2003. Dit zou een gevolg kunnen zijn van het mediadebat over Kijkwijzer in het voorjaar waarbij de kritiek zich vooral toespitste op deze branche.
Televisie: Bioscoopfilms en/of bioscopen: DVD’s/videofilms en/of videotheken: Anders:
40 30 20 10 0 mrt.
apr.
mei
juni
juli
aug. sep.
okt.
nov.
dec.
De klachten waren over de verschillende media als volgt verdeeld:
50
feb.
nov.
Ontvangen klachten cumulatief
60
jan.
okt.
dec.
2004 269 128 100 20
2003 219 130 56 48
Naast de klachten ontving het NICAM in 2004 nog eens 123 reacties van algemene aard die niet over een specifiek audiovisueel product gingen.
Ontvangen klachten per maand
23
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 24
12. PEGI – Europese classificatie van games Zaken voor de Klachtencommissie
Zaken voor de Commissie van Beroep
In 2004 heeft de Klachtencommissie over 50 klachten uitspraak gedaan; een kleine 10% van het totaal ontvangen klachten. In 2003 was het aantal uitspraken iets hoger, namelijk 53 (bijna 12% van de klachten).
In 2004 zijn acht zaken voorgelegd aan de Commissie van Beroep. In vijf gevallen werd de uitspraak van de Klachtencommissie bekrachtigd. In twee van deze zaken is de door de Klachtencommissie opgelegde boete verlaagd. En in één zaak heeft de Commissie van Beroep bovendien geoordeeld dat er in het geheel geen boete opgelegd had mogen worden. In de overige drie zaken is de uitspraak van de Klachtencommissie vernietigd. Een overzicht van de uitspraken van de Beroepscommissie staat in bijlage II.
De meeste uitspraken, namelijk 29, gingen over televisieprogramma’s. In 3 gevallen betrof het bioscoopfilms. De overige 18 klachten gingen over DVD of video. De Klachtencommissie heeft in 2004 in totaal 38 klachten gegrond en 11 klachten ongegrond verklaard. In één geval bleek de klager niet-ontvankelijk, omdat de klacht niet was ingediend binnen de in het Klachtenreglement gestelde termijn van twee weken. 140 120 100
Gegrond Ongegrond/niet ontvankelijk Deels ongegrond Totaal
Beheer door het NICAM
80 60 40 20 0
bioscoop
televisie
video/DVD
Totaal
Verdeling uitspraken per branche
In 2004 is een spoedprocedure ingesteld voor bioscoopfilms waarover een klacht is ingediend. De spoedprocedure heeft ertoe geleid dat de Klachtencommissie uitspraak doet binnen twee weken nadat een klacht is ingediend over een bioscoopfilm. Op deze wijze wordt de distributeur van een eventuele DVD- of videoversie in staat gesteld om die van de juiste classificatie te kunnen voorzien. Bijlage I bevat een overzicht van de uitspraken van de Klachtencommissie.
24
Een jaar na de introductie van het PEGI-systeem in 2003, mag worden gesteld dat het classificatiesysteem voor computergames in 2004 is uitgegroeid tot een goedlopend, professioneel systeem. PEGI (Pan European Game Information) is een Europees classificatiesysteem voor video en computergames, dat ouders en opvoeders informeert over mogelijke schadelijke elementen in games voor kinderen. PEGI verstrekt deze informatie, evenals Kijkwijzer, aan de hand van leeftijd- en inhoudpictogrammen op de verpakking van een spel. Het systeem werkt op basis van zelfregulering, wat betekent dat de classificaties worden uitgevoerd door codeurs van de gamedistributeurs die bij PEGI zijn aangesloten. In de praktijk hebben de drie belangrijkste internationale distributeurs van games - Nintendo, Sony, en Microsoft – zich verbonden aan PEGI, en worden al hun games met een classificatie op de Europese markt gebracht.
Het NICAM functioneert sinds de start van PEGI als ‘administrateur’ van het systeem, wat betekent dat het NICAM verantwoordelijk is voor het beheer van de database en het dagelijkse reilen en zeilen van PEGI. Het NICAM doet dit in opdracht van de ISFE (Interactive Software Federation of Europe) en heeft op haar beurt weer assistentie van de Video Standards Council (VSC) in Groot-Brittannië. De VSC test alle 16+ en 18+ geclassificeerde games voordat deze op de markt komen en het NICAM test alle 12+ classificaties achteraf en steekproefsgewijs ook de 3+ en 7+ classificaties. Hiervoor beschikt het NICAM over een testteam van vijf PEGI-testers.
Professionalisering In 2004 heeft PEGI aan professionaliteit gewonnen. Er is gestart met een email nieuwsbrief die elk kwartaal aan alle PEGI-codeurs en contactpersonen wordt verzonden. Voor professionele gebruikers van het PEGIsysteem zijn twee instructieve CD-ROM’s ontwikkeld. Verder heeft PEGI in 2004 een geheel nieuwe publieks-
website ontwikkeld, die wat betreft uitstraling en mogelijkheden een grote stap voorwaart betekent. De nieuwe website biedt consumenten onder meer de mogelijkheid om een vraag, reactie, of klacht in te dienen, waar al snel veel gebruik van werd gemaakt. Ook zijn in 2004 voorbereidingen getroffen voor een voorlichtingscampagne in de Benelux, bestaande uit informatiefolders en ‘gamewijzers’ voor de winkels, die de consumenten informeren over de achtergronden van PEGI. In september vond in Rome de eerste officiële bijeenkomst plaats van PEGI’s Adviescommissie en in december werden de voorbereidingen getroffen voor twee codeurbijeenkomsten in Londen en Parijs.
Archief Einde 2004 zijn ruim 120 gamedistributeurs bij PEGI aangesloten en voeren meer dan 300 PEGI-codeurs in 21 verschillende landen classificaties uit via PEGI’s eigen intranet. Met de uitbreiding van de Europese Unie is ook het aantal landen waarin PEGI wordt toegepast uitgebreid tot een totaal van 26. Vanaf het begin beheert het NICAM ook het archief met alle middels PEGI geclassificeerde games voor de winkelverkoop. Op het einde van het jaar telde het archief 1966 games, die bij binnenkomst allemaal zijn gecontroleerd op de juistheid van de PEGI-pictogrammen en de wijze waarop ze zijn weergegeven.
Verdeling leeftijdsclassficaties Eind december 2004 bevatte de PEGI-database 2704 geclassificeerde games. Bijna de helft van alle games heeft een 3+ leeftijdsadvies, de laagste leeftijdsclassificatie van het PEGI systeem. Voor iets meer dan 16% van de games wordt gebruik door volwassenen geadviseerd. 3+: 7+: 12+: 16+: 18+:
1277 231 751 367 78
47% 9% 28% 14% 3%
25
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 26
13. Financiën * Balans
Activa Vaste activa Vlottende activa
31-12-2004 x ¤ 1.000
31-12-2003 x ¤ 1.000
– 488 488
– 467 467
31-12-2004 x ¤ 1.000 Passiva en eigen vermogen Eigen vermogen 245 Kortlopende schulden 243 488
31-12-2003 x ¤ 1.000 235 232 467
Staat van baten en lasten
Baten Bijdragen Vergoedingen Boetes PEGI
Lasten Bestuur en commissies Personeelskosten Uitbesteed werk Huisvestingskosten Algemene kosten Activiteiten Afschrijvingen op materiële vaste activa
Saldo Financieel resultaat
2004 x ¤ 1.000
2003 x ¤ 1.000
615 15 37 289 956
729 3 18 288 1.038
58 432 83 41 139 152
56 370 84 29 117 269
43 948
48 973
8 2 10
65 4 69
*Onder voorbehoud van goedkeuring door de accountant XPandRally 26
27
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 28
14. Organisatie en bureau Bestuur
Commissies
Codeurcommissie
Bureau
De stichting NICAM is opgericht door de audiovisuele brancheorganisaties VESTRA, NOS, NFC, NVDO, NVGD en NVPI, ondersteund door de ministeries van OC&W, VWS en Justitie. Het algemeen bestuur wordt geleid door een onafhankelijk voorzitter en bestaat verder uit vertegenwoordigers van de publieke en commerciële televisiezenders, filmdistributeurs- en bioscoopexploitanten, DVD/video-distributeurs, gamedistributeurs en de videotheken en detailhandel. Het dagelijks bestuur is samengesteld uit vier leden van het algemeen bestuur.
De NICAM organisatie wordt bijgestaan door drie commissies met een adviserende taak - Wetenschapscommissie, Codeurcommissie, Adviescommissie - en een onafhankelijke Klachtencommissie en een eveneens onafhankelijke Commissie van Beroep.
dhr. K. Helmer (SBS Broadcasting) mw. M. Visser (KRO) dhr. I. Martijn (HMG) mw. E. de Groot (Columbia Tristar) mw. M. Mauritz (EO) mw. N. Peursum (Buena Vista Home Entertainment) mw. M. Beishuizen (Columbia Tri Star) mw. C. Marras (RCV) dhr. M. Willemse (RTL) dhr. B. van Dalen (SBS6) mw. A. Posthumus (VARA)
Het kantoor is gevestigd in Hilversum op het Mediapark in gebouw Mediacentrum.
Dagelijks Bestuur drs. H. d’Ancona dhr. W. van Teeseling mr. P. Solleveld mr. D. Moussafiris
voorzitter penningmeester secretaris vice voorzitter
Algemeen bestuur drs. H. d’Ancona (onafhankelijk) mw. E. Danker (NFC) dhr. M. Lambrechtsen (NFC) dhr. W. Stolwerk (NFC) mr. P. Solleveld (NVPI) mw. Y. Looye (NVPI) dhr. P. Vyncke (NVPI-interactief) dhr. W. van Teeseling (NVDO) dhr. H. Puls (NVGD) mw. C. Spierenburg (Publieke Omroep) mr. D. Moussafiris (Publieke Omroep) mr. S. Blom (VESTRA) dhr. F. van Westerloo (VESTRA) mr. P. Zulver (VESTRA)
28
Klachtencommissie mr. E.H. Swaab prof.dr. J.W.J. Beentjes mr.dr. C.J. Straver prof.dr.J.H. Goldstein drs. F.D. Assink dr.drs. T.A. Schiphof mr. R.P.J. Ribbert
Commissie van Beroep prof. mr. L.H.A.J.M. Quant mr. J.J.C. Kabel drs. R. Jongeneel van Wouwe dr. J. Jansz
Wetenschapscommissie prof.dr. P.M. Valkenburg (Universiteit van Amsterdam, Communicatiewetenschap) prof.dr. J.WJ. Beentjes (Katholieke Universiteit Nijmegen, Sectie Communicatiewetenschap) dr. P. Nikken (NIZW Jeugd, Utrecht) prof.dr. E. Tan (Universiteit van Amsterdam, Communicatiewetenschap)
Adviescommissie drs. H.P. Engel (voorzitter) dhr. H. Peters drs. A. van Dam dr. P. Nikken prof.dr. E. Tan prof.dr. P.M. Valkenburg dhr. K. Serrien dhr. J. Groeneveld mw. I. van de Vosse dhr. D.J. Bakema mw. Y. Looye dhr. D. van der Zeeuw dhr. B. Bouma mw. J. Kooman dhr. R. Petow mw. G. Orhan mw. Y. de Best dhr. V. Joseph mw. S. de Backer (nieuw lid) prof. dr. E. Wennekes (nieuw lid) dhr. R. Lamers (nieuw lid)
Directeur Wim Bekkers
Staf Caroline Abbing Loes Dekker Katinka Moonen Maroesja Samsoedien Maud Stevens Margo de Waal Veronique Winkelman
Office manager Sandra de Boer Nancy van Harten
Internationale samenwerkingsverbanden Het NICAM is lid van de Europese Vereniging van Filmkeuringsinstituten en werkt samen met de Interactive Software Federation of Europe (ISFE) en de Internet Content Rating Association (ICRA).
29
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 30
Bijlage I: Behandelde zaken Klachtencommissie Datum Uitspraak
Klachtnummer
Titel
Beklaagde
Oorspronkelijke clas.
Uitspraak KC
Sanctie
2 februari 2004
031007.02
Darkness (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag Factor (documentaire serie op tv) klacht: classificatie te laag, uitzendtijdstip te vroeg The Cell (film op tv) klacht: classificatie te laag
A-Film Distribution B.V.
12 jaar/angst
IKON
6 jaar/geweld
Klacht gegrond + 16 jaar/ geweld/angst Klacht gegrond + 12 jaar/ geweld/grof taalgebruik
Waarschuwing, nl. eerste keer dat een klacht wordt toegewezen; classificatie dient aangepast te worden. Classificatie dient aangepast te worden; boete € 1135,-
Canal+ N.V. (beklaagde 1) en SBS Broadcasting B.V. (beklaagde 2)
12 jaar/geweld/grof taalgebruik
Beklaagde 1: niet-ontvankelijk Beklaagde 2: klacht ongegrond (succesvol beroep op art 8 Deelreglement tv) Klacht gegrond t.a.v. geweld, ongegrond t.a.v. grof taalgebruik. Classificatie is 6 jaar/geweld Klacht gegrond + 6 jaar/ geweld/angst
Beklaagde 1 dient de classificatie aan te passen naar 16 jaar/geweld en angst.
031030.01
12 februari 2004
030922.01
16 februari 2004
031006.03
Frank en Frey (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
Buena Vista Home Entertainment (Benelux) B.V.
Alle Leeftijden
031022.01
Peter Pan-Terug Naar Nooitgedachtland (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag Pietje Bell (trailerbuild) klacht: trailers Pirates of the Caribbean, Bionicle: Mask of Light en Bruce Almighty niet geschikt als trailers voor Pietje Bell Finding Nemo (bioscoopfilm) klacht: classificatie te laag Event Horizon (film op tv) klacht: classificatie te laag Willie & Nellie afl. 6 en 11 (tv-serie) klacht: classificatie te laag
Buena Vista Home Entertainment (Benelux) B.V.
Alle Leeftijden
Buena Vista Home Entertainment (Benelux) B.V.
Alle Leeftijden
Klacht gegrond t.a.v. de trailers van 'Pirates of the Caribbean' en 'Bionicle: Mask of Light'
Boete € 1000,-; onjuist geplaatste trailer 'Bionicle: Mask of Light' op VHS-banden dienen middels de nodige stappen te worden verwijderd (m.b.t. de trailer van 'Pirates of the Carribean' is dit reeds gebeurd).
Buena Vista International (Netherlands) B.V.
Alle Leeftijden
Klacht gegrond + 6 jaar/ angst
RTL/Holland Media Groep S.A.
12 jaar/geweld/angst
Klacht gegrond + 16 jaar/ geweld
Classificatie dient aangepast te worden; boete € 2000,(klacht voorgelegd aan CvB). Classificatie dient aangepast te worden; boete € 2000,-
NCRV
Alle Leeftijden
Klacht t.a.v. afl. 6 ongegrond/ t.a.v. afl. 11 gegrond 6 jaar/geweld/angst
031125.01
031130.03 27 februari 2004
031018.02 031022.03
2 april 2004
031130.04
Rembo & Rembo (programma op tv) klacht: uitzendtijdstip te vroeg
VPRO
Alle leeftijden
Klacht gegrond + 6 jaar/ geweld
5 april 2004
031209.02 031203.04
Buena Vista Home Entertainment (Benelux) B.V. SBS Broadcasting B.V.
Alle leeftijden
21 april 2004
Taran en de Toverketel (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag Stem van Nederland (nieuws- en actualiteitenprogramma op tv) klacht: scène uit Silence of the Lambs vertoond Het Journaal (nieuws- en actualiteitenprogramma) klacht: schokkende beelden uitgezonden
Geen, want nieuws- en actualiteitenprogramma
Klacht gegrond + 6 jaar/ geweld/angst Klacht gegrond, want ten onrechte niet gewaarschuwd
Geen, want nieuws- en actualiteitenprogramma
Klacht gegrond, want ten onrechte niet gewaar schuwd
031215.01
30
NOS Radio en Televisie
Classificatie dient aangepast te worden; boete € 1000,-
Classificatie dient aangepast te worden; boete € 1000,-
Serie dient steekproefsgewijs geclassificeerd te worden. Indien afl. 11 niet in de steekproef is opgenomen, dient de classificatie apart in de database opgenomen te worden (eventueel aflevering aanpassen zodat er een lagere classificatie dan 6 uitkomt); boete € 1000,Classificatie dient aangepast te worden; boete € 1000,-; alle afl. dienen apart geclassificeerd te worden want 'Rembo & Rembo' is geen serie. Classificatie dient aangepast te worden; boete € 3000,Boete € 1000,- (klacht voorgelegd aan CvB)
Waarschuwing nl. eerste keer dat klacht wordt toegewezen (klacht voorgelegd aan CvB).
31
Jaarverslag2004.qxd
32
01-07-2005
12:08
Pagina 32
Datum Uitspraak
Klachtnummer
Titel
Beklaagde
Oorspronkelijke clas.
Uitspraak KC
Sanctie
21 april 2004
040114.01
Promo G.I. Jane klacht: uitzendtijdstip
SBS Broadcasting B.V.
Klacht ongegrond, promo is conform reglementen uitgezonden
Geen sanctie.
040111.01
Close Up (documentaireserie op AVRO tv) klacht: angstige en gewelddadige beelden vertoond The Haunted Mansion Buena Vista International (bioscoopfilm) klacht: classificatie (Netherlands) B.V. te laag
Niet geclassificeerd (hoofdproduct: 12 jaar/ geweld/ angst/ grof taalgebruik) Niet geclassificeerd
Klacht gegrond + 12 jaar/ geweld
Boete € 3000,-; classificatie invoeren in de database van het NICAM.
6 jaar/ geweld/ angst
Klacht gegrond + 12 jaar/ angst
Boete € 3000,-; de onjuiste classificatie dient ongedaan gemaakt te worden (termijn: 2 weken), bij de DVD/VHS release dient de inlay de juiste classificatie te vermelden onder verbeurte van een dwangsom van € 1000,per dag met een maximum van € 25.000. Geen sanctie, want de gewraakte aflevering zat niet in de oorspronkelijke steekproef en de classificatie is inmiddels voor de gehele serie aangepast tot 12 jaar/ angst/ grof taalgebruik. Onrechtmatig gebruik van AL-picto; wegens het niet ververschaffen van videobanden dient binnen 2 weken na de uitspraak 5 exemplaren van de productie ingediend te worden; boete € 2500,De classificatie dient aangepast te worden in de database; bij de volgende release dient de juiste classificatie vermeld te worden; boete € 1500,- (klacht voorgelegd aan CvB). Geen sanctie
28 april 2004
040328.02
26 mei 2004
040114.03
Goede Tijden, Slechte Tijden RTL/Holland Media Groep S.A. (tv-serie) klacht: classificatie te laag
6 jaar/ angst/ grof taal gebruik
Klacht gegrond + 6 jaar/ geweld/ angst
040127.01
Fanfan La Tulipe (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
A-film Distribution B.V.
Niet geclassificeerd, Alle Leeftijden' op inlay
Klacht gegrond
idem uitspraak 23 augustus 2004 040203.01
idem
idem
idem
Classificatie 6 jaar geweld/angst
Dogville (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
A-film Distribution B.V.
12 jaar/ geweld (classificatieformulier 1.1)
040117.01
Filmspot (tv-programma) klacht: uitzendtijdstip te vroeg
Radio TV West
Niet geclassificeerd
040211.03
Bringing Down The House (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
6 jaar/ geweld
idem uitspraak 23 augustus 2004
idem
Beklaagde 1: Buena Vista Home Entertainment (Benelux) B.V. Beklaagde 2: Buena Vista International (Netherlands) B.V. idem
Klacht gegrond t.a.v. seks, maar volgens classificatieformulier 1.2 is de classificatie correct Klacht gegrond ; ten onrechte is het programma niet geclassificeerd Beklaagde 1: klacht gegrond Beklaagde 2: niet-ontvankelijk
040113.04
Commercial Underworld klacht: commercial hoort niet thuis op Nickelodeon
040211.02
Time Cop 2 (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
idem
Classificatie is 12 jaar/geweld
Beklaagde 1: Kindernet C.V. Beklaagde 2: Moonlight Film Distribution
Niet geclassificeerd
Universal Pictures Video Benelux B.V.
12 jaar/ geweld/ angst
Beklaagde 1: klacht gegrond had niet rond kinderserie uitgezonden mogen worden Beklaagde 2: klacht gegrond Klacht gegrond; 16 jaar/ geweld/grof taalgebruik
Boete € 1000,-
Beklaagde 1: wegens het niet verschaffen videobanden dient binnen 2 weken alsnog 5 banden ingediend te worden; boete € 2500,Beklaagde 2: geen sanctie Beklaagde 1: classificatie aanpassen in database; bij de volgende release dient de juiste classificatie vermeld te worden; geen sanctie want beklaagde 1 heeft te goeder trouw de classificatie overgenomen Beklaagde 1: waarschuwing Beklaagde 2: waarschuwing
Beklaagde heeft reeds opnieuw geclassificeerd; bij volgende release juiste classificatie vermelden juiste leaders/trailers tonen; op alle uitingen dient de juiste classificatie vermeld te worden; boete € 2000,33
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Datum Uitspraak
Klachtnummer
Titel
Beklaagde
Oorspronkelijke clas.
Uitspraak KC
Sanctie
23 juni 2004
040205.02
Lord of the Flies (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
6 jaar/ geweld/ angst
Nip/Tuck (tv-serie) klacht: classificatie te laag
040210.01
The Fugitive (tv-serie) klacht: classificatie te laag/ te vroeg The In-laws (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag Promo CSI klacht: uitzendtijdstip
Klager niet-ontvankelijk in zijn klacht, termijn art. 2 Klachtenreglement is verlopen Klacht gegrond, classificatie is 12 jaar/ geweld/angst/ seks/ grof taalgebruik Klacht gegrond, classificatie is 12 jaar/ geweld/angst Klacht ongegrond
Geen sanctie.
040212.08
Beklaagde 1: 20th Century Fox Home Entertainment Beklaagde 2: Canal + N.V. SBS Broadcasting B.V.
040311.01 040222.01
040309.01
Good Bye Lenin (VHS/DVD) klacht: classificatie AL te laag Spider-Man 2 (bioscoopfilm) klacht: classificatie te laag
12 jaar/ angst/ drugs/ grof taalgebruik
SBS Broadcasting B.V.
6 jaar/ geweld/ angst
RCV Home Entertainment B.V.
6 jaar/ geweld
RTL/Holland Media Groep S.A.
Niet geclassificeerd/ hoofdproduct 12 jaar/ geweld/ angst
Cinemien Film & Videodistribu tie
12 jaar/ geweld, maar op inlay DVD/VHS AL 6 jaar/ geweld/ angst
12 augustus 2004
040714.01
23 augustus 2004
040328.01
Der Krieger und die Kaiserin (film op tv) klacht: classificatie te laag
Beklaagde 1: VPRO Beklaagde 2: Upstream Pictures
6 jaar/geweld
040315.01
Commercial Gothika klacht: uitzendtijdstip te vroeg
Beklaagde 1:RTL/Holland Media Groep S.A. Beklaagde 2: Columbia Tristar
Geen
040306.02
Dead Like Me (tv-serie) klacht: classificatie te laag Khartoum (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
RTL/Holland Media Groep S.A.
6 jaar/geweld/angst/grof taalgebruik Niet geclassificeerd; wel 6 op de inlay
040304.04
34
Pagina 34
9 september 2004
040315.02
22 september 2004
040518.01
Promo De Erfenis klacht: uitzendtijdstip te vroeg Scary Movie 3 (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
Columbia TriStar Films B.V.
Fox Home Entertainment
Juiste classificatie dient ingevoerd te worden in de database; de afl. maakte deel uit vd steekproef, boete € 1500,- (klacht voorgelegd aan CvB). Geen sanctie, want afl. maakte geen deel uit vd steekproef; wel moet class. aangepast worden. Geen sanctie.
Klacht gegrond, classificatie promo is 12 jaar/ geweld, ten onrechte voor 20.00 u uitgezonden Klacht gegrond
Boete € 1500,- wegens strijd art. 5.1 Deelreglement tv (uitzendtijdstip), boete € 2500,- wegens niet opsturen banden (klacht voorgelegd aan CvB).
Klacht gegrond, classificatie is 12 jaar/geweld/angst
Boete € 3000,-; de onjuiste classificatie dient ongedaan gemaakt te worden (door o.a. de juiste classificatie weer te geven in database); bij DVD/video release juiste classificatie vermelden onder verbeurte van een dwangsom van € 1000,- per dag (max. € 25.000,-) (klacht voorgelegd aan CvB). Beklaagde 1: geen sanctie. Beklaagde 2: waarschuwing, onjuiste classificatie dient ongedaan gemaakt te worden.
Beklaagde 1: klacht ongegrond, class. overgenomen Beklaagde 2: klacht gegrond, classificatie is 12 jaar/angst Class. is 12 jaar/angst Beklaagde 1: klacht gegrond, ten onrechte niet geclassificeerd; Beklaagde 2: klacht gegrond, onjuist uitzendtijdstip Klacht ongegrond Klacht gegrond, ten onrechte niet geclassificeerd; ten onrechte pictogram gevoerd class. is 6 jaar/geweld/angst
Waarschuwing, want 1e keer klacht gegrond.
Beklaagde 1: boete € 1500,Beklaagde 2: boete € 1500,-; de commercial dient geclassificeerd te worden en ingevoerd te worden in de database.
Geen sanctie.
RTL/Holland Media Groep S.A.
Geen
Klacht ongegrond
Classificatie aanpassen in database; bij volgende release juiste class vermelden; juiste leaders/trailers tonen; op alle uitingen juiste class. vermelden; waarschuwing, want 1e keer klacht gegrond verklaard (klacht voorgelegd aan CvB). Geen
RCV Home Entertainment
6 jaar/geweld/angst/ grof taalgebruik
Klacht ongegrond
Geen
35
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Datum Uitspraak
Klachtnummer
Titel
Beklaagde
Oorspronkelijke clas.
Uitspraak KC
Sanctie
22 september 2004
040515.02
Medicopter 117 (tv-serie) klacht: uitzendtijdstip te vroeg
RTL Nederland S.A.
6 jaar/geweld/angst
040503.01
Law & Order Special Victims Unit (tv-serie) klacht: class. te laag
SBS Broadcasting B.V.
6 jaar/geweld
Klacht gegrond, classificatie is 12 jaar/geweld/angst/grof taalgebruik Klacht gegrond, classificatie afl. is 12 jaar/angst
040530.02
Gary & Mike (tv-serie) klacht: uitzendtijdstip
VARA
AL
Klacht gegrond, classificatie 6 jaar/geweld/angst
040308.01
Dreamscape (VHS/DVD)klacht: classificatie te laag
Dutch Filmworks
Klacht gegrond, class. SBS had overgenomen moeten worden
040619.01
Ballen tot we vallen (videoclip) klacht: uitzendtijdstip Smack my bitch up (videoclip) klacht: uitzendtijdstip
The Box Holland B.V.
Op inlay 6 jaar/angst in database classificatie van SBS: 12 jaar/geweld/ angst/grof taalgebruik Geen
Classificatie dient aangepast te worden in database, geen sanctie want de afl. maakte geen deel uit van de steekproef. Classificatie dient aangepast te worden in de database, boete € 1000,-, want er is niet volgens het seriebeleid geclassificeerd. Classificatie dient aangepast te worden in de database; geen sanctie want de afl. maakte geen deel uit van de steekproef. Bij de volgende release dient de film de juiste classificatie te vermelden en de juiste leaders/trailers te bevatten; op alle uitingen dient de juiste class. vermeld te worden; waarschuwing, want 1e keer klacht gegrond verklaard. Geen
TV Netwerk B.V.
Geen
State of Play (tv-serie) klacht: classificatie te laag Schut up! (VHS/DVD) klacht: classifcatie te laag Underworld (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
Nederlandse Programma Stichting A-Film Distribution B.V.
Geen, wel 6 getoond bij aanvang aflevering 6 jaar/geweld/angst
Klacht gegrond, 12 jaar/seks drugs en/of alcoholgebruik/ grof taalgebruik Klacht gegrond, 16 jaar/geweld Klacht ongegrond
Moonlight Film and Finance Company B.V.
12 jaar/geweld/angst
Klacht gegrond, 16 jaar/geweld/angst
Zomergasten (tv-programma) klacht: classificatie te laag en uitzendtijdstip te vroeg Promo More Sex Tips For Girls klacht: leeftijdsclassificatie te laag Fairly Odd Parents (tv-serie/ animatie) klacht: classificatie te laag Intensive Care (tv-serie) klacht: uitzendtijdstip te vroeg (19.30 uur)
VPRO
6 jaar/geweld/angst/grof taalgebruik
Klacht ongegrond
Boete € 2000,-; de classificatie dient aangepast te worden in de database, bij de volgende release dient de juiste classificatie weergeven te worden; juiste leaders/ trailers tonen; op alle uitingen de juiste class. vermelden. Geen
RTL Nederland S.A.
12 jaar/seks/taalgebruik
Klacht ongegrond
Geen
Kindernet C.V.
Geen
Klacht ongegrond
Geen
EO International
Klacht gegrond, 12 jaar/ angst
Boete € 1500,-; juiste classificatie invoeren in database; of nieuwe steekproef (klacht voorgelegd aan CvB).
Love Object (VHS/DVD) klacht: classificatie te laag
A-Film Distribution B.V.
Ten tijde van klacht: 12 jaar/ angst; na klacht opnieuw geclass: AL (medische omgeving argument) 12 jaar/geweld/angst seks
Klacht gegrond, 16 jaar/geweld
Boete € 2000,-; de classificatie dient aangepast te worden in de database; bij de volgende release dient de film (inclusief leaders en andere uitingen) de juiste classificatie te vermelden
13 oktober 2004
040626.01
040728.02 040608.01 040610.01
17 november 2004
040731.01
040803.01
040716.01
040811.01
13 december 2004
36
Pagina 36
040727.01
Klacht ongegrond
Boete € 1000,-
Boete € 6000,-; de classificatie dient aangepast te worden in de database (klacht voorgelegd aan CvB) Geen
37
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 38
Bijlage II: Behandelde zaken Commissie van Beroep Datum uitspraak 24 maart 2004
Klachtnummer 030801.02
Titel A Walk To Remember (film leeftijdsclassificatie te hoog)
Beklaagde Paradiso Home Entertainment
Oospronkelijke clas. 12 jaar/seks/grof taalgebruik
2 april 2004
031130.03
Finding Nemo (film) klacht: classificatie te laag
Buena Vista International (Netherlands) B.V.
Alle Leeftijden
20 augustus 2004
031203.04
Stem van Nederland
SBS Broadcasting B.V.
Geen, want nieuws- en actualiteitenprogramma
031215.01
Het Journaal (actualiteiten programma) klacht: schokkende beelden uitgezonden
NOS Radio en Televisie
Geen, want nieuws- en actualiteitenprogramma
040714.01
Spiderman 2 (film) (klacht: leeftijdsclassificatie te laag)
Columbia Tristar Films B.V.
6 jaar/ geweld/ angst
040222.01
Promo CSI (klacht: uitzendtijdstip)
RTL Nederland S.A. (RTL4)
Niet geclassificeerd/ hoofdproduct 12 jaar/ geweld/ angst
040127.01
Fanfan la Tulipe (film) (klacht: classificatie te laag)
A-film Distribution B.V.
Niet geclassificeerd, AL op inlay Later verhoogd naar 6 G A door beklaagde
040304.04
Khartoum (film) (klacht: classificatie te laag)
Fox Home Entertainment
Niet geclassificeerd; 6 op inlay
15 oktober 2004
19 november 2004
38
Uitspraak + sanctie KC Klacht gegrond + opnieuw classificeren Classificatie aanpassen + boete ¤ 570 + kostenveroordeling ¤ 500 Klacht gegrond + 6 jaar/angst, classificatie aanpassen + boete ¤ 2000,Klacht gegrond, want ten onrechte niet gewaarschuwd Boete ¤ 1000,-
Uitspraak CvB Beslissing KC vernietigd voorzover het betreft de opgelegde boete en veroordeling in de kosten; het NICAM dient middelen tot productclassificatie aan opp. ter beschikking te stellen; overige oordelen KC blijven tot stand. Beslissing KC bekrachtigd.
Omroep beslist zelf wat schokkend is, KC is wel bevoegd om klacht in behandeling te nemen KC had boete moeten onder bouwen en nader moeten motiveren. Beslissing KC vernietigd. Omroep beslist zelf wat schokkend is, KC is wel bevoegd om klacht in behandeling te nemen. Beslissing KC vernietigd.
Klacht gegrond, want ten onrechte niet gewaarschuwd Waarschuwing nl. eerste keer dat klacht wordt toegewezen Klacht gegrond, classificatie is 12 Beslissing KC bekrachtigd voor zover het betreft de verkeerde jaar/geweld/angst. Boete ¤ 3000,- ; leeftijdsclassificatie op grond van de inhoudscat. geweld en onjuiste class. ongedaan maken angst, maar de boete is verminderd tot 1000 euro. (o.a. juiste classicatie in database); bij de DVD/video release juiste classificatie vermelden onder verbeurte van dwangsom ¤1000,(max. ¤ 25.000,-) Klacht gegrond, classificatie promo Beslissing KC bekrachtigd voor zover het betreft de opgelegde is 12jaar/ geweld, ten onrechte voor boete voor het te vroeg uitzenden van de promo, maar 20.00 uuitgezonden. vermindert de boete die is opgelegd voor het niet toesturen boete ¤ 1500,- wegens strijd 5.1 Deel van de banden tot ¤ 1000,-. Regl. tv (uitzendtijdstip), boete ¤ 2500,wegens niet opsturen banden Beslissing Kc 26/4/04: klacht gegrond; Beslissing KC 26/5/04 bekrachtigd maar boete ¤ 2500,onrechtmatig gebruik AL-picto wegens wordt verminderd naar ¤1000,niet verschaffen VHS/DVD boete ¤2500,- Beslissing KC 23/8/04 bekrachtigd. beslissing Kc 23/8/04: classificatie is 6 jaar/geweld en angst; class. aanpassen in database; bij volgende release juiste classificatie vermelden; boete ¤ 1500,Klacht gegrond, ten onrechte niet geBeslissing KC bekrachtigd m.b.t. het ten onrechte niet classificeerd onrechtmatig gebruik classificeren; ook classificatie KC bekrachtigd. 6-picto; class. is 6 jaar/geweld/angst; class. aanpassen in database; bij vogende release juiste classificatie vermelden; waarschuwing want 1e keer klacht gegrond.
39
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 40
Missie NICAM Kijkwijzer is een initiatief van het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM). Het NICAM is opgericht door de Nederlandse audiovisuele branches met medewerking van de rijksoverheid uit zorg voor een verantwoord kijkgedrag van kinderen en jongeren. Kijkwijzer informeert ouders en opvoeders of een televisieprogramma, bioscoopfilm of DVD/video-productie schadelijk kan zijn voor kinderen en jongeren tot 16 jaar. Met pictogrammen laat Kijkwijzer zien voor welke leeftijdsgroep een productie schadelijk kan zijn en wat de belangrijkste redenen daarvoor zijn: geweld, angst, seks, grof taalgebruik, alcohol- en drugsmisbruik of discriminatie. Het NICAM stelt zich uitdrukkelijk tot doel informatie te bieden over mogelijke schadelijke aspecten van beeldmateriaal. Kijkwijzer geeft geen aanbevelingen in de zin van geschiktheid, kwaliteit of goede smaak. Het classificeren van audiovisuele producties gebeurt door bij het NICAM getrainde codeurs, die werkzaam zijn bij de aanbieders. Zij maken gebruik van een door onafhankelijke wetenschappers ontwikkeld classificatiesysteem. Het NICAM participeert ook in PEGI, het Europese classificatie-systeem voor games, dat gemodelleerd is naar Kijkwijzer. Hoewel internet formeel niet tot het werkterrein behoort, is het NICAM betrokken bij een internationaal initiatief dat tot doel heeft
Colofon Stichting NICAM, juni 2005 Redactie: Wim Bekkers, Paul Verstraeten Productie: Paul Verstraeten Vormgeving: Jan Pieter
internetinhoud te classificeren, eveneens gebaseerd op zelfregulering.
Ekker Ontwerp logo en pictogrammen Kijkwijzer: Shamrock Beeld: The Incredibles, Harry Potter and the Prisoner of Azkaban, Neverend, The Passion of the Christ, Yu-Gi-Oh!, Der Untergang, XPandRally Druk: De Toekomst, Hilversum
Jaarverslag2004.qxd
01-07-2005
12:08
Pagina 42
