Jaarverslag 2013
We liggen op koers
Inhoudsopgave Voorwoord ............................................................................................................................................ 3 Inleiding ............................................................................................................................................... 4 Algemeen: Waar staat PANTA RHEI voor? ................................................................................................ 5 Organisatie ........................................................................................................................................... 7 De scholen ......................................................................................................................................... 11 Onderwijs ........................................................................................................................................... 12 Personeel ........................................................................................................................................... 15 Huisvesting en ICT .............................................................................................................................. 18 Financiën ........................................................................................................................................... 20 Resultaatanalyse ................................................................................................................................. 27 Voorlopige jaarrekening 2013 ............................................................................................................ 27 Bijlage 1
Financiële positie .............................................................................................................. 31
Bijlage 2
Begroting 2014................................................................................................................. 32
Bijlage 4
De Panta Rhei-scholen in 2013........................................................................................... 33
Bijlage 5
De bevindingen van de Inspectie van het onderwijs over de Panta Rhei-scholen in 2013 ............. 34
Bijlage 6
Ambities uit het bestuursakkoord ........................................................................................ 35
Bijlage 7
Lijst van gebruikte afkortingen ............................................................................................ 37
Panta Rhei Jaarverslag 2013
2
Voorwoord Met genoegen presenteren wij u het jaarverslag 2013 van onze stichting Panta Rhei. Dit jaarverslag vormt de verantwoording over de belangrijkste ontwikkelingen uit het afgelopen jaar, de keuzes die zijn gemaakt en de behaalde resultaten. Dit volledige jaarverslag is met name bestemd voor het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschapen, de Onderwijsinspectie, de gemeenteraden van Leidschendam-Voorburg, Voorschoten en Den Haag en de organisaties waarmee Panta Rhei samenwerkt. In het licht van onze horizontale verantwoordingsplicht en vanuit de wens om een zo groot mogelijke transparantie te bieden is dit jaarverslag ook te lezen op onze website www.stichtingpantarhei.nl Een verkorte, populaire versie zal aan alle leerkrachten en ouders worden verstrekt, met daarin een verwijzing naar het volledige jaarverslag op de website. Het jaarverslag omvat het bestuursverslag en de jaarrekening over het boekjaar 2013. De jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2013 en een staat van baten en lasten 2013 die beide zijn voorzien van specificaties en toelichtingen.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
3
Inleiding Terugkijkend op 2013 springen direct twee markante momenten in het oog: Op de eerste plaats was dat onze personeelsdag op 25 september. De ruim 400 leerkrachten van alle Panta Rhei-scholen kwamen bij elkaar om in het kader van het traject “Ieder Kind Telt” samen een impuls te geven aan de verdere omslag naar opbrengstgericht en handelingsgericht werken. Onder leiding van landelijke experts konden leerkrachten met hun Panta Rhei-collega’s van dezelfde jaargroep leren van elkaars ervaringen uit het eerste jaar met alle veranderingsprocessen. Door deze unieke opzet was deze personeelsdag dus ook een startmotor om de komende tijd weer vol energie de verdere kwaliteitsverbetering binnen de scholen te realiseren. Nog zo’n markant moment was het in gebruik nemen van het nieuwe schoolgebouw van De Regenboog. “Panta Rhei is weer een parel rijker”. Met deze woorden mochten wij in september dit nieuwe gebouw in Voorschoten officieel openen. Een mooi, eigentijds gebouw waarin de leerlingen naar hartelust kunnen leren en onze leerkrachten met veel plezier kunnen werken. Verder hebben we in 2013 aanzienlijke stappen vooruit gezet op een flink aantal gebieden. Voorop staat natuurlijk het al genoemde meerjarige traject Ieder Kind Telt: de stichtingsbrede omslag naar opbrengstgericht en handelingsgericht werken met ondersteuning van landelijke experts. Daarnaast is een opvallende daling van het ziekteverzuim bewerkstelligd. Mede door een veranderde verzuimaanpak door de directeuren met ondersteuning van een casemanager en een nieuwe arbodienst kon met name het langdurig verzuim worden teruggedrongen. Ook werd op grond van een grote inventarisatie naar de ICT-vaardigheden van leerkrachten in 2013 een ambitieus ICT-nascholingsaanbod ontwikkeld. Leerkrachten hebben zich massaal ingeschreven voor de cursussen die eind 2013 van start zijn gegaan en doorlopen tot in 2015. En naast de genoemde nieuwbouwschool De Regenboog waren er nog meer bouwprojecten: de Emmausschool in Voorschoten werd uitgebreid met drie lokalen, de Pius X-school in Voorburg kreeg twee nieuwe lokalen en na jarenlange voorbereiding ging in de zomer van 2013 de vernieuwbouw van de Professor Casimirschool in Voorburg van start. Deze greep uit de activiteiten in 2013 geeft al aan dat Panta Rhei op alle beleidsterreinen volop in beweging blijft. Ik wil hier dan ook mijn waardering uitgespreken voor alle medewerkers die zich dit afgelopen jaar hebben ingezet en daarmee hebben bijgedragen aan de mooie resultaten. Ad van Bavel, Voorzitter College van Bestuur
Panta Rhei Jaarverslag 2013
4
Algemeen: Waar staat PANTA RHEI voor? Het strategisch beleidsplan “Ieder kind telt” (2011-2015) Het strategisch beleidsplan 2011-2015 “Ieder kind telt” luidde een koerswijziging in ten opzichte van het vorige beleidsplan. In de eerste vier jaar van ons bestaan hebben we ons voornamelijk bezig gehouden met zaken als inrichting, bestuurbaarheid, werkbaarheid, afstemming en stroomlijning. Met name vanaf 2010 is het accent verlegd naar kwaliteit, borging, opbrengstgericht werken, brede school en bedrijfsvoering. Eind 2013 is gestart met het traject voor het nieuwe strategisch beleid voor de jaren ná 2014. De eerste opzet laat een voortzetting zien van de ingezette koers met het accent op verdere verdieping en borging.
Missie en visie 2011-2015 Panta Rhei streeft na om vanuit kwaliteitsscholen met een eigen herkenbare onderwijskundige en levensbeschouwelijke identiteit en met goede en gemotiveerde leerkrachten te werken aan haar visie: harmonieuze ontwikkeling van leerlingen op alle gebieden een veilige en stimulerende leeromgeving kwaliteit en kwaliteitsverbetering een resultaatgerichte beleidscyclus opbrengstgerichte inspanning en goede samenwerkingsrelaties binnen de organisatie. Deze visie is uitgewerkt in strategische beleidskaders: - “Ieder kind telt” (voor onderwijs); - “Iedere medewerker telt” (voor personeel) en - “Een gezond bedrijf” (voor financiën, incl. huisvesting en ICT). - “Samenwerken aan (leer)succes” (voor communicatie)
Strategisch beleidsplan
Strategie
Beleid
"Ieder kind telt"
Integraal personeelsbeleid "Iedere medewerker telt"
Integraal onderwijskundig beleid "Ieder kind telt"
Integraal financieel beleid "Een gezond bedrijf"
Communicatiebeleid “samenwerken aan (leer)succes”
Panta Rhei Jaarverslag 2013
5
Identiteit Een belangrijk uitgangspunt van Panta Rhei blijft de eigen identiteit van de scholen. De identiteit en de positie van de openbare en katholieke basisscholen zijn in de statuten van de stichting verankerd, waardoor het behoud van de eigen cultuur en signatuur van de scholen gewaarborgd is. De schooldirecties concretiseren zelf in hun schoolplan op welke wijze de school de katholieke identiteit of het openbare karakter verder wil vormgeven. Daarmee bepaalt de school zelf hoe de eigen identiteit van de school in de praktijk van alle dag wordt ingevuld. Sinds enkele jaren vervult broeder Ignatius Maria Ringhofer de taak van identiteitsbegeleider voor de r.k.-scholen binnen de stichting.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
6
Organisatie De stichting Panta Rhei is het bevoegd gezag van 15 basisscholen in LeidschendamVoorburg en omgeving. Het bestuur van Panta Rhei is sinds 1 oktober 2012 in handen van een College van Bestuur dat uit twee personen bestaat. De toezichthoudende rol wordt vanaf die datum vervuld door een Raad van Toezicht. Op de basisschool heeft de schooldirecteur de integrale verantwoordelijkheid voor het onderwijskundig management en de dagelijkse gang van zaken op de school.
College van Bestuur
GMR
Raad van Toezicht
Bestuurs kantoor OBS De Parachute
ATBS De Springplank
RKBS De Regenboog
OBS De Margriet
ABB Essensteijn
RKBS Maerten van den Velde
OBS Dalton De Tandem
ATBS De Wegwijzer
RKBS Pius X
OBS Prof. Casimir
RKBS De Lusthof
RKBS Emmaus
RKBS Sint Maarten RKBS Maria Bernadette RKBS De Walvis
Organisatieschema 1 januari 2014
Panta Rhei Jaarverslag 2013
7
De Raad van Toezicht Als uitvloeisel van de Code Goed Bestuur van de PO-raad en de daaropvolgende wettelijk verplichte scheiding tussen de bestuurlijke en de toezichthoudende rol, is in oktober 2012 een nieuw bestuursmodel ingevoerd: het bestuur werd omgevormd tot Raad van Toezicht en de algemene directie werd benoemd tot College van Bestuur. 2013 was dus voor de Raad van Toezicht het eerste volledige jaar. In dit jaar vergaderde de Raad zeven keer. De agenda kende een vaste opbouw: het eerste deel van de vergadering werd steeds bijgewoond door het College van Bestuur; in het tweede deel vergaderde de Raad onderling verder. Het eigen functioneren van de Raad was een vast agendapunt, evenals het werkgeverschap ten aanzien van het College van Bestuur. Daarnaast werd de statutair vereiste goedkeuring gehecht aan de jaarrekening, de (meerjaren)begroting en de voorjaarsnota, en werd onder meer gesproken over de onderwijsopbrengsten, het treasury-beheer en de toekomstige omvang en samenstelling van de Raad. In oktober had de RvT een gesprek met een afvaardiging van de GMR over de algemene gang van zaken binnen de stichting en er werd een gesprek gepland in januari 2014 tussen een afvaardiging van de RvT en een aantal directeuren. De Raad van Toezicht besloot om zichzelf in 2013 geen vacatiegelden toe te kennen en in plaats hiervan een bedrag van 1.000 euro beschikbaar te stellen voor een goed doel waarvoor gekozen werd uit hiervoor door de scholen aan te melden projecten. Dit leidde ertoe dat de Raad het genoemde bedrag in juli kon overhandigen aan Unicef in het kader van het project “Hallo Wereld” van Daltonbasisschool De Tandem. In 2013 bestond de Raad van Toezicht uit zeven personen: De heer H.R. de Haan, voorzitter (tot en met december 2013) Mevrouw F. de Kruijff, vice-voorzitter (voorzitter vanaf januari 2014) De heer G.A. van der Peet (tot en met december 2013) De heer R. Ras De heer E.R. Eggeraat (vice-voorzitter vanaf januari 2014) Mevrouw L. Wensing De heer R.E. Zegers Eind 2013 hebben de heren De Haan en Van der Peet hun zetel beschikbaar gesteld. Hans de Haan was vanaf 2007 bestuurslid en sinds oktober 2011 voorzitter, eerst van het bestuur en daarna van de Raad van Toezicht. Ton van der Peet was bestuurslid sinds de oprichting van Panta Rhei in 2006 (en daarvóór van de rechtsvoorganger SKOV) en was een tijd lang bestuurssecretaris. Aan beiden is Panta Rhei veel dank verschuldigd voor hun jarenlange inzet.
Het College van Bestuur Het College van Bestuur bestaat uit twee leden: De heer A.H. van Bavel voorzitter Mevrouw A.C. Hagedooren lid
Panta Rhei Jaarverslag 2013
8
Het College van Bestuur vergaderde 11 keer. De agenda bestond uit vast terugkerende agendapunten zoals jaarplan, bestuursformatieplan, (meerjaren)begroting, voorjaarsnota, kwartaalrapportages, jaarverslag en –rekening; en het vaststellen van nieuwe of herziene ( beleids-)documenten (verzuimbeleid, integraal financieel beleidskader, communicatiebeleidskader, taakbeleid, toelatingsbeleid, treasurystatuut, schoolondersteuningsprofielen). Daarnaast besprak het College van Bestuur onder meer de oprichting van de nieuwe samenwerkingsverbanden PO Haaglanden en Leiden, de verkoop van obligaties, de onderwijskwaliteit en de werkwijze ten aanzien van risicoscholen, de mogelijke invoering van een IB-functie en benoemingen in directiefuncties en op het bestuurskantoor. In het najaar startte het College van Bestuur een rondgang bestaande uit bezoeken van een ochtend aan alle scholen. De CvB-leden bekeken hoe de school inhoud geeft aan opbrengstgericht/handelingsgericht werken en legden klassenbezoeken af. Na afloop bespraken zij met de leerkrachten hun bevindingen van de ochtend. De serie bezoeken was eind 2013 nog niet afgerond maar voor het CvB stond al vast dat deze rondgang voor hen en de scholen erg waardevol was. Directeurenoverleg De directeuren van de 15 basisscholen vormen het directeurenoverleg waarin onder leiding van het College van Bestuur de Panta Rhei-koers wordt vormgegeven. In 2013 waren er 10 reguliere vergaderingen. Veel agendapunten hadden een beleidsvoorbereidend karakter. Vier keer werd het directeurenoverleg verlengd met een themabijeenkomst: twee keer in het kader van het traject Opbrengstgericht en handelingsgericht werken “Ieder Kind Telt”, de derde keer als startbijeenkomst van een begeleid intervisietraject voor de directeuren en de vierde keer over het strategisch beleid 2015-2019. Voor de jaarlijkse tweedaagse directiebijeenkomst in oktober waren dit jaar ook de adjunct-directeuren uitgenodigd. In het programma “Leiden of lijden?” stond leiderschapsontwikkeling centraal. In juni was er een positieve bijeenkomst met alle directeuren en GMR-leden waarin met het College van Bestuur werd gediscussieerd over de invulling van medezeggenschap en de toekomstkoers van Panta Rhei. Strategische werkgroepen Sinds 2011 bestaan er drie strategische werkgroepen (Onderwijs, Personeel en Financiën/huisvesting/ict). In elke strategische werkgroep vult een aantal directeuren onder voorzitterschap van het College van Bestuur de kaders uit de strategische beleidskaders in. De verdere uitwerking vindt plaats in projectgroepen die bestaan uit één van de directeuren (voorzitter) en betrokkenen zoals leerkrachten, adjunctdirecteuren en medewerkers van het bestuurskantoor. Onderwerpen die hierbij aan de orde komen zijn bijvoorbeeld nieuw taakbeleid, nieuwe opzet van functionerings- en beoordelingsgesprekken, meerjarige investeringsprogramma’s ICT en huisvesting, nieuw toelatingsbeleid, groepsplannen en kijkwijzer. Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) De GMR wordt nog steeds gevuld vanuit de medezeggenschapsraden van de scholen. De bestuurder overlegde regelmatig met het dagelijks bestuur van de GMR. Zij bespraken onder meer mogelijkheden om de samenwerking tussen de bestuurder en Panta Rhei Jaarverslag 2013
9
de GMR te intensiveren. Dit leidde tot de afspraak dat de bestuurder over bepaalde advies- en instemmingsonderwerpen met de betreffende GMR-werkgroep een overleggesprek voert. Daarnaast is overeengekomen dat de GMR vanaf begin 2014 één dag per week wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris vanuit het bestuurskantoor. De GMR publiceert dit jaar een eigen jaarverslag. Het bestuurskantoor Het College van Bestuur wordt op het bestuurskantoor ondersteund door een staf van negen (parttime) medewerkers. In 2013 waren er diverse personeelswisselingen. Eind 2013 besloot het College van Bestuur om voor het beleidsterrein huisvesting, dat tot dan toe werd bezet door ingehuurde krachten, een vaste medewerker aan te trekken. Administratiekantoor De personele en financiële administratie van Panta Rhei wordt uitgevoerd door de Onderwijs Service Groep (OSG) in Leiden. Tevredenheidspeilingen In november zijn in samenwerking met Scholen Met Succes tevredenheidspeilingen op alle scholen uitgezet onder de medewerkers en ouders, en dit jaar voor het eerst ook onder de leerlingen van de groepen 6 t/m 8. De resultaten die begin 2014 binnen kwamen, laten geen opvallende afwijkingen zien ten opzichte van voorgaande jaren of het landelijk gemiddelde. De gedetailleerde resultaten worden in de eerste helft van 2014 op de scholen besproken en vertaald in acties. Communicatie In 2013 is het communicatiebeleid binnen Panta Rhei in samenwerking met communicatiebureau Point-to-Point verder ontwikkeld. De huisstijl is vastgelegd. Daarnaast is gestart met de discussie rondom “social media”. Klachten In 2013 ontving het College van Bestuur twee formele bezwaren van medewerkers. In goed overleg tussen alle partijen zijn deze aangelegenheden afgerond. Verder richtte de medezeggenschapsraad van één van de scholen zich tot de geschillencommissie met een instemmingsgeschil. De commissie achtte de kwestie niet ontvankelijk en heeft de bestuurder gevraagd de betreffende aangelegenheid voor advies aan de medezeggenschapsraad voor te leggen, wat vervolgens is gebeurd. In drie gevallen wendde een leerkracht zich rechtstreeks tot de externe vertrouwenspersoon en de externe vertrouwenspersoon werd vijf keer ingeschakeld door een ouder.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
10
De scholen De vijftien scholen van de stichting zijn verdeeld over de gemeenten LeidschendamVoorburg (12; waarvan zes in de kern Leidschendam, vijf in de kern Voorburg en één in de kern Stompwijk), Voorschoten (2) en Den Haag (1). Als bijlage 4 bij dit jaarverslag is een overzicht opgenomen van alle namen en adressen van de scholen, de naam van de schooldirecteuren en de aantallen leerlingen op de teldatum 1 oktober 2013. Op 1 oktober 2013 telden de gezamenlijke PANTA RHEI-scholen 4583 leerlingen. Dit betekent een daling ten opzichte van het jaar 2012 (4682). 5000 4500
502
4000 Essesteijn
3500 3000
4234
4200
2009
2010
4667
4682
4583
2011
2012
2013
2500 2000
De ontwikkeling van het leerlingenaantal in de afgelopen jaren
Instandhouding kleine school Het leerlingenaantal van Openbare basisschool De Margriet bevindt zich sinds enkele jaren onder de opheffingsnorm. Het College van Bestuur heeft besloten om de school in elk geval tot en met het schooljaar 2014-2015 in stand te houden op basis van de gemiddelde schoolgrootte.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
11
Onderwijs Iedere school van Panta Rhei is een kwaliteitsschool met een eigen, soms ook eigenzinnig, onderwijskundig profiel. We streven naar diversiteit in ons onderwijsaanbod. Elke school heeft de ruimte om een eigen onderwijskundig profiel uit te werken dat past bij de kinderen en bij de buurt waarin de school staat. We stimuleren de scholen ook te (durven) kiezen voor specifieke en uitgesproken onderwijsconcepten en te werken aan hoge opbrengsten van het onderwijs. De belangrijkste beleidsvoornemens voor 2013 waren: Verdere uitrol van het traject “Ieder kind telt” op elke school Het voorbereiden van een passend onderwijsaanbod (schoolprofielen)
Ieder Kind telt Sinds de aftrap in het najaar van 2011 staat opbrengstgericht werken hoog op de Panta Rhei-agenda in de vorm van het grootschalige kwaliteitstraject “Ieder Kind Telt”: Daarin begeleiden landelijk vooraanstaande experts onze schoolteams om zich de grondbeginselen van opbrengstgericht en handelingsgericht werken steeds verder eigen te maken. De extra middelen die de overheid vorig jaar via de prestatiebox beschikbaar stelde maakten het mogelijk om dit traject, waarvan de doelstelling naadloos aansluit bij de doelen uit het Bestuursakkoord PO 2012, te intensiveren. In 2013 vonden op de scholen onder de noemer van het traject “Ieder Kind Telt” onder meer de volgende activiteiten plaats: Met de nadruk op het omgaan met de verschillende ontwikkelingsniveaus van de leerlingen hebben de leerkrachten zich verder bekwaamd in het gebruik van het Direct Instructiemodel (DIM) en het planmatig werken met groepsplannen. Dit gebeurt volgens het model van handelingsgericht werken: analyseren, opstellen van een plan, uitvoering en evaluatie. Op alle scholen is hierbij de begeleiding van de externe experts ingezet. Met de verdere implementatie van het administratieve systeem Esis B werd het mogelijk de leerlingdossiers te completeren en de koppeling aan de groepsplannen en de toetsresultaten. Er zijn bijeenkomsten georganiseerd voor de externe experts. Daarnaast werd het overleg tussen de intern begeleiders van de scholen verder gestructureerd. Op alle scholen wordt verder toegewerkt naar het gestructureerd houden van klassenbezoeken met behulp van een gestandaardiseerde Kijkwijzer. Dit is gericht op de ontwikkelingen van de leerkracht en de school en de vorderingen worden bijgehouden in een teamoverzicht. Iedere school heeft de eigen ambitienorm voor de CITO-eindopbrengsten (Leerlingvolgsysteem groep 8, begrijpend lezen en rekenen en wiskunde geëvalueerd. Een aantal scholen heeft de stap gezet om dit door te vertalen naar andere toetsmomenten, de andere scholen bereiden deze stap voor.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
12
In het kader van het onderwijsaanbod voor excellente leerlingen is een werkgroep opgericht. Deze richt zich op het bevorderen van plusaanbod op de scholen zelf en op de inrichting van een bovenschoolse plusklas. De personeelsdag op 25 september 2013 “Leren van en met elkaar” stond in het teken van school-doorbrekend kennismaken en uitwisselen van kennis en ervaringen uit het eerste jaar “Ieder Kind Telt” met collega-leerkrachten van dezelfde jaargroep van andere Panta Rhei-scholen. Er is een tweejarig professionaliseringsaanbod voor kleuterleerkrachten ontwikkeld in de vorm van een serie van zes masterclasses gericht op opbrengstgericht werken met jonge kinderen. Alle leerkrachten van kleutergroepen zullen in 2013 of 2014 de hele serie masterclasses doorlopen. Passend Onderwijs Met de nieuwe wetgeving rondom Passend Onderwijs is het aannamebeleid herzien en herschreven tot een toelatingsbeleid. Alle scholen hebben in samenspraak met het samenwerkingsverband een Schoolondersteuningsprofiel opgesteld, waarin zij hun mogelijkheden tot ondersteuning aangeven en de ambities voor de toekomst. In 2013 zijn de plannen vastgesteld door het College van Bestuur, na een positief advies van de medezeggenschapsraden van de scholen. De nieuwe samenwerkingsverbanden zijn verder ingericht. Panta Rhei valt onder twee samenwerkingsverbanden (PO-28-15 voor Den Haag en omstreken en PO-28-01 voor Leiden en omstreken). Inspectie In het laatste kwartaal van 2013 heeft de inspectie alle basisscholen van Panta Rhei een basisarrangement toegekend, één school met een attendering en twee scholen met een waarschuwing. Op de scholen met een attendering of waarschuwing heeft het College van Bestuur een audit laten uitvoeren door een externe partij. Op grond daarvan is in samenspraak met elk van deze scholen een verbeterplan opgesteld. Tijdens het jaarlijkse bestuurlijke gesprek met de onderwijsinspectie in oktober 2013 heeft de inspectie zich lovend uitgelaten over de werkwijze van Panta Rhei en de ontplooide activiteiten, met name in het “Ieder Kind Telt-trajct”. Ook de snelle en adequate aanpak bij onder-presterende scholen en de procesmatige borging werden geprezen. Brede schoolontwikkeling De afgelopen jaren is geïnvesteerd in het verbreden van de Panta Rhei-scholen. De verantwoordelijkheid hiervoor is nu gedecentraliseerd naar de schooldirecteuren zodat de brede schoolontwikkeling nu in de eerste plaats een taak is van de scholen zelf, samen met hun partners. De inzet op het bestuurskantoor bestaat uit het incidenteel adviseren en ondersteunen van een school, het initiëren/bijwonen van overleg op bestuurlijk en gemeentelijk niveau en het ontwikkelen van beleid voor gezamenlijke huisvesting van de partners in de brede school. Daarnaast neemt het College van Bestuur jaarlijks het initiatief voor een evaluatie van de tussenschoolse opvang (TSO) op de scholen en een voortgangsgesprek met de TSO-organisaties.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
13
Samenwerking met Pabo’s In 2012 is een convenant “Samen Opleiden” afgesloten met de Pabo Hogeschool Leiden teneinde de samenwerking tussen Panta Rhei en deze Pabo te versterken en te bestendigen en zodoende de kwaliteit van de toekomstige leerkrachten te borgen. De scholen hebben het samenwerkingsniveau geïnventariseerd en stagiaires op hun school een plaats geboden. Diverse leerkrachten volgden de Pabo-cursus “Coachend Begeleiden” waardoor zij nog beter zijn toegerust om studenten goed te begeleiden. De samenwerking wordt van beide kanten als zeer positief ervaren. Daarnaast wordt samen met deze Pabo gewerkt aan de ontwikkeling van een opleiding voor Leerkrachten-LB. Kwaliteitszorg De scholen maken gebruik van WMK (Werken met kwaliteit, het systematisch kwaliteitssysteem) voor het opstellen van het onderwijskundig jaarplan. Zij verantwoorden zich naar het bestuur onder meer met het opbrengsten- en het zorgkatern van WMK. Door de koppeling met Esis was het mogelijk om in WMK automatisch de toetsresultaten in het opbrengstenkatern in te lezen. Op basis van de resultaten van de Middentoets is gekeken welke scholen rond de inspectienorm scoren en daarmee tot de risicogroep behoren. Hierop zijn acties uitgezet (daar waar nodig in de vorm van een externe audit) en verbeterplannen opgesteld en in gang gezet. Hierbij wordt steeds ook twee jaar vooruitgekeken om mogelijke kwaliteitsrisico’s tijdig in te schatten. Het College van Bestuur monitort de voortgang. Alle Panta Rhei-scholen doen mee aan Vensters PO en daarmee aan de landelijke ontwikkeling om transparantie te bieden over schoolinformatie en de toetsresultaten.
De belangrijkste beleidsvoornemens voor 2014 zijn: Verdere uitrol van het derde en vierde jaar (resp. schooljaar 2013-2014 en 20142015) “Ieder kind telt” op elke school, met het accent op verdieping en borging van de ingezette koers, en aandacht voor de component “gedrag” Verdere bekwaming in de elementen uit het schoolondersteuningsprofiel die nog niet voldoen aan de basisondersteuning Streven naar integraliteit in de borging van kwaliteit, zowel in de plancyclus (strategisch beleid-schoolplan-jaarplan) als in de verantwoordingsdocumenten.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
14
Personeel Panta Rhei ziet haar medewerkers als menselijk kapitaal, dat zij koestert. Leerkrachten zijn de belangrijkste factor voor goed onderwijs. Onderwijsondersteunende medewerkers zorgen dat de aandacht van de leerkracht maximaal is gericht op de kinderen in de groep.
De belangrijkste doelen voor 2013 waren Implementeren nieuw beleid aangaande gesprekkencyclus (functioneren en beoordelen) met concrete afspraken over bekwaamheid en loopbaanontwikkeling. Verder vormgeven mobiliteitsbeleid, stimuleren interne mobiliteit Registratie van de schoolleiders en leerkrachten conform de wettelijke bekwaamheidseisen en deze bekwaamheidsdossiers vervolgens onderhouden en uitbreiden Uitrollen en implementeren van het nieuwe verzuimbeleid De implementatie van het nieuwe taakbeleid
Beleidsherziening Onder aansturing van de strategische werkgroep Personeel is in 2013 een aantal beleidsdocumenten geëvalueerd en herzien. De belangrijkste waren het taakbeleid, dat in augustus kon worden vastgesteld en dat met ingang van de formatieplannen voor het schooljaar 2014-2015 van kracht is. In de tussenliggende periode wordt het taakbeleid, desgewenst met externe deskundigheid, in de teams geïntroduceerd en toegelicht; het beleid rond de gesprekkencyclus dat nu geheel is gebaseerd op de professionele competenties die als norm worden gehanteerd voor het schoolleidersen leerkrachtenregister. Tijdens de directie tweedaagse zijn de aspecten van het nieuwe beleid uitgebreid toegelicht en besproken met de directies. De eerste maanden van 2014 worden gebruikt voor de implementatie, de regeling wordt van kracht per 1 mei 2014. Eind 2013 is de projectgroep Interne mobiliteit van start gegaan.
Arbo en verzuim In januari 2013 werd het nieuwe verzuimbeleid van kracht. In aansluiting hierop is ervoor gekozen om vanaf 1 januari 2013 over te stappen naar een andere arbodienst, Metaplanning. De visie en aanpak van Metaplanning sluiten goed aan bij het nieuwe verzuimbeleid. Het nieuwe beleid is in een rondgang door de arbeidsdeskundige en de (hiertoe vanuit het bestuurskantoor ingezette) casemanager geïntroduceerd in de schoolteams. De nieuwe aanpak heeft geresulteerd in een aanzienlijke daling van het verzuim. In een tweede rondgang zijn het verzuim in het afgelopen jaar en de ervaringen met het nieuwe beleid doorgesproken, evenals de casuïstiek en de ontwikkelingen voor de toekomst. Panta Rhei Jaarverslag 2013
15
9,00 8,00 7,00
7,67 6,90 6,14
7,61
6,60
6,55
6,00
Verzuimpercentage Panta Rhei
5,00 4,12
4,00
Verzuimpercentage Onderwijs
3,00 2,00 1,00 0,00 2010
2011
2012
2013
Het verloop van het gemiddelde verzuim vanaf 2010 ten opzichte van het landelijk gemiddelde in het primair onderwijs. (NB: het landelijk gemiddelde voor 2013 is op het moment van het opstellen van dit jaarverslag nog niet bekend).
10
9 8 7
9,05 8,29
9,06 8,03
8,03
6,89
6,33
6
5,23
5
6,37
4,32
Verzuim % Panta Rhei 2012
4
3,25
3
Verzuim % Panta Rhei 2011
Verzuim % Panta Rhei 2013
2,02
2 1 0 1e kw
2e kw
3e kw
4e kw
Het gemiddelde verzuim per kwartaal in 2011, 2012 en 2013.
De risico-inventarisaties en –evaluaties op de scholen zijn geactualiseerd en de samenwerking met de preventiemedewerkers op de scholen kreeg een nieuwe impuls. Bekwaamheidseisen directeuren en leerkrachten Onze medewerkers zijn professionals en verantwoordelijk voor hun eigen ontwikkeling. Zij ontwikkelen hun vakmanschap in een voortdurend leer- en evaluatieproces. Het bekwaamheidsdossier speelt hierin een belangrijke rol evenals het nieuwe beleid rond de gesprekkencyclus. Panta Rhei heeft zich als bestuur aangemeld bij het schoolleidersregister en een aantal directeuren heeft zich al geregistreerd. Deelname aan het lerarenregister en de koppeling van de bekwaamheidsdossiers is, in verband
Panta Rhei Jaarverslag 2013
16
met de vele ontwikkelingen die op dit moment op de scholen spelen, vooruit geschoven naar 2015. Leiderschap Medewerkers met (aankomend) leiderschapstalent worden gestimuleerd om deel te nemen aan de leergang “oriëntatie op het schoolleiderschap” en vervolgens om de schoolleidersopleiding te volgen. Op deze wijze hebben we in de afgelopen jaren een groot aantal directievacatures kunnen invullen vanuit de eigen gelederen. De tweedaagse directiebijeenkomst in oktober stond voor een groot deel in het teken van leiderschap en ook in enkele verlengde directiedagen kwamen thema’s rond leiderschap aan de orde. Eind 2013 is afgesproken dat de adjunct-directeuren, die tot nu toe incidenteel werden uitgenodigd voor deze themabijeenkomsten, hieraan voortaan altijd deelnemen. De plannen voor collegiale consultatie voor de directeuren kregen in 2013 vorm in een intervisie-traject met ondersteuning van externe experts.
De belangrijkste doelen voor 2014 zijn: Invoering van structurele collegiale consultatie, collegiaal klassenbezoek of intervisie in het team; Herziening van het mobiliteitsbeleid gecoördineerd vanuit Panta Rhei Voortzetting van de nascholing van directies in de verlengde directiedagen
Panta Rhei Jaarverslag 2013
17
Huisvesting en ICT Wij streven naar een eigentijdse en multifunctionele huisvesting van onze scholen die toegankelijk, veilig, uitnodigend en uitdagend is. De belangrijkste beleidsvoornemens voor 2013 waren: Opstellen integraal beleidskader voor huisvesting Voorbereiden besluitvorming doordecentralisatie
Integraal Huisvestingsplan Het integrale kader voor de beleidsterreinen financiën, huisvesting en ICT, waarmee in 2012 een begin was gemaakt, is in 2013 afgerond en vastgesteld met als titel “Een Gezond Bedrijf”. Planmatig onderhoud In 2013 is bij een aantal scholen de cv-ketel vervangen. Met deze aanzienlijke investering is ervoor gezorgd dat deze scholen er weer warmpjes bijzitten gedurende de komende jaren. In het kader van vigerende wet- en regelgeving zijn op alle scholen keuringen uitgevoerd in het kader van de NEN3140 en (voor de verwarmingsinstallatie) de SCIOS. De hieruit voortvloeiende werkzaamheden zijn grotendeels uitgevoerd. Naar aanleiding van het landelijk project “asbest” is op alle scholen een inventarisatie type A uitgevoerd. Eventueel voorkomende asbestbronnen zijn hierbij gesaneerd. De centralisatie van de onderhoudscontracten is na een begin in 2012 in 2013 afgerond. Alle voorkomende contracten zijn herzien. Hiermee vond niet alleen een kostenbesparing plaats, ook zal dit leiden tot efficiencyverbetering. Deze herziening van de contracten, de centralisatie van het beheer en de gerealiseerde projecten hebben een grote bijdrage geleverd aan een verbeterde tevredenheid bij de scholen wat betreft huisvesting. Met deze operatie is ook een goede basis gelegd om eind 2014 de onderhoudstaken aan onze schoolgebouwen van de gemeente over te nemen Gerealiseerde huisvestingsprojecten De Regenboog Het geheel nieuwe schoolgebouw van De Regenboog met de bijgebouwde accommodatie voor de buitenschoolse opvang is na de zomervakantie in gebruik genomen. In september is het gebouw feestelijk in gebruik genomen na opening door de wethouder van Voorschoten Professor Casimir Na een lange voorbereiding kon in de zomer van 2013 de renovatie en gedeeltelijke nieuwbouw van de Professor Casimirschool van start gaan. Oplevering is gepland voor de zomer van 2014. In overleg met de gemeente Leidschendam-Voorburg is voor de duur van het schooljaar 2013-2014 een vervangende ruimte gevonden in Voorburg.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
18
Oranje Nassaustraat Voor de tijdelijke huisvesting van leerlingen en docenten van de Professor Casimirschool is het schoolgebouw aan de Oranje Nassaustraat geschikt gemaakt. Na gebruik door de Professor Casimirschool zal de Groen van Prinstererschool eveneens gebruik maken van deze locatie. Panta Rhei trad namens de gemeente op als bouwheer. Emmausschool Het aantal leerlingen van de Emmausschool is in de afgelopen jaren zodanig gegroeid dat uitbreiding nodig was. Binnen een zeer kort tijdsbestek is besloten tot nieuwbouw van drie lokalen: twee als vervanging van noodlokalen en een lokaal als uitbreiding. Ook hier verrichte de wethouder van de gemeente Voorschoten de opening van de nieuwbouw. Pius X De groei van basisschool Pius X met één groep maar ook de nieuwbouwplannen voor het gymlokaal maakten tijdelijke huisvesting voor twee lokalen noodzakelijk. Met beperkte middelen en een zeer krappe bouwtijd is na de zomervakantie de tijdelijke ruimte aan de Fonteynenburghlaan in gebruik genomen. St. Maartensschool De planvorming voor een uitbreidingsproject ten behoeve van de buitenschoolse en peuteropvang en brede aanpassingen binnen in de school in het kader van onderwijskundige vernieuwing hebben in 2013 verder vorm gekregen. De aanbesteding vindt vermoedelijk begin 2014 plaats. ICT Er is een meerjaren investeringsprogramma opgesteld en vastgesteld. Hieruit zijn als eerste actie 350 pc’s en 210 digi-borden uitgerold op de verschillende scholen. Eveneens is op alle scholen de KlasNu.3 versneld geïmplementeerd. De scholen van Panta Rhei beschikken nu over een eenduidig onderwijskundig basispakket. In het kader van kostenvermindering/beheersing is op vijf scholen en het bestuurskantoor een VOIP-centrale geïnstalleerd. De resterende scholen volgen in 2014. Bellen onderling is nu gratis, gesprekskosten t.o.v. de oorspronkelijke provider zijn aanmerkelijk lager. Nadat Panta Rhei in 2012 flink heeft geïnvesteerd in ICT-middelen zijn in 2013 de ICTvaardigheden van leerkrachten in kaart gebracht. Op basis hiervan is een ambitieus ICT-nascholingsaanbod ontwikkeld bestaande uit klassikale en online-trainingen. De inschrijving werd in december 2013 geopend en al snel hadden veel leerkrachten zich aangemeld. Met behulp van externe expertise werd op alle scholen Esis B verder geïmplementeerd. De belangrijkste beleidsvoornemens voor 2014 zijn: Inzichtelijk, stabiel en regulier Meerjarenonderhoudsplan dat dekkend is ten opzichte van de inkomsten Verdere verbetering afstemming planvorming, activiteitenplanning en uitvoering Voorbereiding invoering doordecentralisatie Kwaliteit/deskundigheid schoolhuisvesting is binnen Panta Rhei Panta Rhei Jaarverslag 2013
19
Financiën Ons uitgangspunt “Het scheppen van voorwaarden voor een optimaal onderwijsproces is de leidraad in ons financieel beleidsplan. De hierbij behorende doelstelling is het in stand houden en/of opbouwen van een financiële positie waarmee de continuïteit van de scholen kan worden gewaarborgd. Om de doelstelling te realiseren maakt Panta Rhei gebruik van een Planning- en controlcyclus.
Planning- en Controlcyclus Deze cyclus maakt het mogelijk tijdig ontwikkelingen te signaleren en daarop te anticiperen. Daardoor kunnen reserves en voorzieningen goed onderbouwd worden, teneinde de middelen efficiënt ten behoeve van het primaire proces te kunnen aanwenden. Een ander belangrijk aspect is de administratieve organisatie. De samenhang en relatie tussen het niveau van reserves en voorzieningen en een administratieve organisatie worden in onderstaand schema aangegeven.
P & C-cyclus
Administratieve organisatie
- samenhang - sturing en bijsturing van beleidsontwikkelingen en/of feitelijke ontwikkelingen
procedures = kengetallen =
tijdigheid en betrouwbaarheid gegevens vergelijking beschikbaarheid gegevens
Gevolg Minder reserves noodzakelijk door beter inzicht Meer middelen komen ten goede aan het primair proces
Panta Rhei Jaarverslag 2013
20
Eind 2010 is met behulp van de Financiële Denktank de actuele financiële situatie onder de loep genomen. In mei 2011 publiceerde de Denktank haar conclusies en aanbevelingen in een rapportage. Op grond daarvan zijn de acties bepaald om de belangrijkste risico’s af te dekken. De jaardoelstellingen van het strategisch beleidsplan overlappen de acties uit de risico-analyse en beschrijven de doelen die in het boekjaar 2014 gerealiseerd dienen te zijn, namelijk: Panta Rhei heeft een transparant systeem van (financiële) planning en control; Panta Rhei zorgt voor een gezonde balans tussen inkomsten en uitgaven door realistische kostenbeheersing en kostenbesparing. Bezuinigingen op personeel en materieel zijn in een meerjarenperspectief gezet teneinde te komen tot een realistische balans in inkomsten en uitgaven. In 2010 was reeds vastgesteld dat door de afnemende inkomsten bezuinigd moest worden: Een bezuiniging van 16,05 FPE op de formatie. Een bezuiniging van € 252.000 op de materiële kosten. Om de beoogde resultaten te behalen in 2014 zijn tussendoelen gesteld voor 2013: Invoering Afas ten behoeve van efficiëntere managementinformatie en daarmee maand/kwartaalrapportages; Opstellen AO/IC beschrijvingen scholen in aansluiting met de eerder beschreven processen op het bestuurskantoor; Realisatie bezuiniging personeel en materieel; 80% Uitvoering Plan van Aanpak Financiële Denktank.
Realisatie van de doelen -
-
-
In 2013 is AFAS verder geïmplementeerd. AFAS heeft veel startproblemen gehad. De gewenste passende managementinformatie krijgen wij nog niet uit AFAS; De werkprocessen die eind 2012 zijn opgesteld op bestuurskantoorniveau zijn doorvertaald naar twee scholen. Deze worden momenteel op maat gemaakt voor de overige scholen. Dit resulteert in efficiëntie van werkprocessen Panta Rhei breed. Regelmatig worden de processen herzien om vast te stellen of de opzet van de procedures ook werkt; De bezuinigingen op materieel en personeel zijn gerealiseerd; Alle acties van Uitvoering Plan van Aanpak Financiële Denktank zijn gerealiseerd; De beleggingsportefeuille is verkocht. Een nieuw kostensysteem van de bank woog niet meer op tegen de opbrengsten van de beleggingen. Hierdoor zijn er ook geen risico’s meer ten aanzien van beleggingen. De opbrengsten zijn weggezet op een spaarrekening. Een financieel beleidskader is opgesteld, genaamd “Een gezond bedrijf” in aansluiting op het strategisch beleidsplan 2011-2015. Daarmee is 100% gerealiseerd van de Uitvoering Plan van Aanpak Financiële Denktank.
Verantwoording Prestatiebox Op 1 januari 2012 is de “Regeling Prestatiebox Primair Onderwijs” in werking getreden. Dit is beschikbaar gestelde bijzondere bekostiging voor het realiseren van de (landelijk) gemaakte afspraken ten aanzien van opbrengstgericht werken en professionalisering
Panta Rhei Jaarverslag 2013
21
van leraren en schoolleiders. De Prestatiebox-middelen zijn toegekend voor 20122015. De doelstellingen die OCW gesteld heeft aan deze middelen sluiten aan op de speerpunten opbrengst-/handelingsgericht werken en Passend onderwijs uit ons strategisch beleidsplan. Hiertoe is een implementatietraject gestart “Ieder kind telt” dat opbrengstgericht- en handelingsgericht werken op alle Panta Rhei scholen moet bevorderen. De verdere kwaliteitsverbetering van de leerkrachten staat hierbij voorop en door een gerichte aanpak zullen de opbrengsten verbeteren. Het is een meerjarig traject. Dit project wordt op drie niveaus aangepakt, namelijk op bovenschools, directieen op leerkrachtenniveau. In 2013 hebben externe deskundigen onder bovenschoolse coördinatie op de scholen inventarisaties uitgevoerd, onder meer ten aanzien van de vordering en het niveau van opbrengstgericht/handelingsgericht werken, analyses, lerarenbetrokkenheid en ouderbetrokkenheid. Naar aanleiding van deze inventarisaties zijn “Op maat-trajecten” ontwikkeld voor de specifieke leerbehoeften op de scholen. De scholen worden op het gebied van taal- of rekenonderwijs door een externe deskundige begeleid in het “Op maat-traject” om de gestelde doelen te realiseren in de komende jaren. Op deze manier worden de middelen doelgericht ingezet. (zie verder ook onder Onderwijs: “Ieder Kind Telt”, blz. 12). Regeling Beleggen en Belenen Panta Rhei heeft een Treasurystatuut conform de “Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010”. Toekomstparagraaf Panta Rhei bevindt zich in het laatste jaar van het strategisch beleidsplan 2011-2015, maar kijkt ook al verder vooruit met het in ontwikkeling zijnde nieuwe strategisch beleidsplan 2015-2019. Bij ontwikkeling van een herziene strategie blijft het een feit dat wij het moeten doen met de middelen die tot onze beschikking staan. In aansluiting op de gestelde doelen die in 2014 gerealiseerd dienen te zijn staat 2014 in het kader van: Opstellen van risicomanagementbeleid als vast onderdeel van de p&c cyclus. Bij Panta Rhei wordt aan risicomanagement gedaan, maar is het niet vastgelegd in beleid. In 2014 vindt wederom een risicoanalyse plaats door een externe partij. In opvolging hierop wordt het risicomanagementbeleid opgesteld; AFAS (Personeel en Financieel administratief systeem) is geïmplementeerd en van toegevoegde waarde voor onze managementinformatie; De AO/IC beschrijvingen op bestuurskantoor en op de scholen worden herzien en aangevuld naar aanleiding van implementatie van AFAS. Risicoparagraaf De financiële risicoanalyse uit 2010 heeft zicht gegeven op de risico’s die Panta Rhei de komende jaren loopt als gevolg van de gekozen strategie en de interne en externe omgevingsfactoren. De risico’s zijn meegenomen bij het opstellen van het strategisch Panta Rhei Jaarverslag 2013
22
beleidsplan 2011-2015. In aansluiting op het nieuwe strategisch beleidsplan 2015-2019 wordt opnieuw een risicoanalyse gedaan door een externe partij. De actuele risico’s zijn: Prognose leerlingenaantal De daling van het leerlingenaantal is vanaf 2013 als risico benoemd. De daling die zijn intrede deed in de minder bevolkte provincies word nu ook in de randstad voelbaar. Het leerlingenaantal per 1-10-2013 is met 4584 aanzienlijk lager dan de verwachte 4666. Dit heeft gevolgen voor de inkomsten van Panta Rhei. Doordat wij de Tsystematiek hanteren, kunnen tegenvallende prognoses opgevangen worden. De ontwikkeling van de leerlingenaantallen wordt consequent en nauw gevolgd. Het leerlingenaantal van De Springplank en De Parachute beweegt zich al enkele jaren in de buurt van de opheffingsnorm. Het leerlingenaantal van de Margriet bevindt zich onder de opheffingsnorm en deze school wordt in stand gehouden op grond van de gemiddelde schoolgrootte. Vooralsnog handhaven wij deze situatie. Onderwijs & Kwaliteit Panta Rhei volgt de ontwikkelingen van de onderwijsresultaten en signaleert daardoor vroegtijdig het risico van een zwakke school. Bij tegenvallende resultaten maakt de directeur met het managementteam een plan van aanpak dat met het College van Bestuur wordt besproken. Heeft dit onvoldoende effect, dan laat het College van Bestuur middels een externe partij een audit uitvoeren op de school. Dat jaar vindt gerichte sturing en ondersteuning plaats. Financiën & Huisvesting Landelijk blijkt dat de bekostiging van het Rijk bij lange na niet meer kostendekkend is. Het is met name het verschil tussen personele bekostiging en de daadwerkelijke personele kosten dat heeft geleid tot taakstellende bezuinigingen in de personele sfeer. Ook de materiele bekostiging is niet toereikend voor de te maken materiele kosten om een school draaiende te houden op een voldoende niveau. Continuïteitsparagraaf Kengetallen Kengetal Stand 31/12
2013
2014
2015
2016
Personele bezetting in FTE - Management/directie - Onderwijzend personeel - Overige medewerkers Leerlingaantallen
282 29 232 21 4.583
261,46 27,46 212,05 21,95 4.565
256,46 27,46 207,05 21,95 4.612
251,46 27,46 202,05 21,95 4.601
Panta Rhei Jaarverslag 2013
23
Toelichting op de kengetallen Leerlingenaantallen In 2013 zijn de leerlingaantallen gedaald met circa 100 leerlingen. In de prognoses was met een daling rekening gehouden, maar werd deze gedeeltelijk verwacht in 2014 en 2015. De daling doet zich met name voor op enkele scholen, terwijl de overige scholen een stabiele ontwikkeling laten zien of zelfs licht stijgen. Op basis van eigen prognoses (2014) en de gemeentelijke prognoses wordt voor 2014 tot en met 2016 een stijging van de leerlingaantallen verwacht. In alle gemeenten (Den Haag, Voorschoten en Leidschendam-Voorburg) wordt verwacht dat de leerlingaantallen vanaf 2015 zich stabiliseren. Personeelsformatie Door de daling van de leerlingaantallen en de stijging van de premies in 2013 en 2014, welke deels wordt gecompenseerd in de rijksvergoeding, zijn extra bezuinigingen nodig van 10 FTE. Deze bezuinigingen worden uitgesmeerd over de schooljaren 2014-2015 en 2015-2016. Ter dekking van deze kosten zal een deel van de middelen van het nationaal Onderwijsakkoord worden ingezet.
Meerjarenbalans
2013
2014
2015
2016
ACTIVA VASTE ACTIVA Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa TOTAAL VASTE ACTIVA
0 2.572.096
2.683.139
2.320.250
1.932.666
2.572.096
2.683.139
2.320.250
1.932.666
VLOTTENDE ACTIVA
7.141.453
6.008.862
6.100.438
6.546.138
TOTAAL ACTIVA
9.713.549
8.692.001
8.420.688
8.478.804
3.524.332 1.038.129
3.544.065 744.477
3.546.752 459.477
3.543.868 459.477
395.247
0
50.000
100.000
2.631.414 0
2.279.033
2.240.033
2.251.033
2.124.426
2.124.426
2.124.426
2.124.426
9.713.549
8.692.001
8.420.688
8.478.804
PASSIVA EIGEN VERMOGEN Algemene reserve Bestemmingsreserves publiek Bestemmingsreserves Privaat VOORZIENINGEN LANGLOPENDE SCHULDEN KORTLOPENDE SCHULDEN TOTAAL PASSIVA
Panta Rhei Jaarverslag 2013
24
Toelichting op de meerjarenbalans De financiële positie van de stichting is gezond. De kengetallen voor solvabiliteit, liquiditeit en de kapitalisatiefactor bewegen zich boven de grenzen die de Inspectie van het Onderwijs hanteert. In 2013 is door de ontvangst van de éénmalige middelen vanuit het Nationaal Onderwijs Akkoord (€ 861.000) een bestemmingsreserve gevormd. In 2014 en 2015 zal deze bestemmingsreserve voor € 570.000 worden aangewend om de formatie geleidelijk op het vereiste niveau te brengen. Hiermee worden de scholen gefaciliteerd de afbouw zodanig vorm te geven dat de kwaliteit van het onderwijs op peil blijft. Dit tegen de achtergrond van de extra investeringen en inspanningen van het traject “Ieder Kind Telt”. In 2014 is de verwachting dat het uitbreidingsproject van de St. Maartensschool ten behoeve van de buitenschoolse en peuteropvang gerealiseerd zal worden. Deze uitbreiding wordt gefinancierd met behulp van het private eigen vermogen en in een periode van 12 jaar terugverdiend middels huurinkomsten. Het eigen vermogen blijft, behoudens de onttrekking aan de bestemmingsreserve en de private reserve de komende jaren stabiel en dient ter financiering van de materiële vaste activa. De onderhoudsvoorziening is na de incidentele dotatie inclusief de toekomstige jaarlijkse dotaties dusdanig dat de geraamde onderhoudslasten voor de komende 25 jaar zijn gefinancierd. Hiermee is nog geen rekening gehouden met de aanstaande doordecentralisatie van het buitenonderhoud per 1 januari 2015. Er wordt van uitgegaan dat de verhoging van de rijksvergoeding toereikend is om de extra lasten te financieren. Staat van baten en lasten BATEN Rijksbijdragen Overige overheidsbijdragen Overige baten TOTAAL BATEN
Verslagjaar
2014
2015
2016
21.177.822 476.946 741.589 22.396.357
19.748.673 299.847 696.028 20.744.548
19.323.251 264.971 537.083 20.125.305
19.481.526 251.796 528.153 20.261.475
LASTEN Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten TOTAAL LASTEN
17.628.441 506.005 1.786.256 1.898.965 21.819.667
17.269.463 501.957 1.415.584 1.892.812 21.079.815
16.862.561 476.889 1.412.735 1.725.432 20.477.618
16.810.077 450.584 1.410.636 1.663.062 20.334.359
Saldo baten en lasten
576.690
-335.267
-352.313
-72.884
Financiële baten en lasten
267.909
70.000
70.000
70.000
Exploitatieresultaat
844.599
-265.267
-282.313
-2.884
Onttrekking bestemmingsreserve
285.000
285.000
Resultaat na onttrekking bestemmingsreserves
19.733
2.687
Panta Rhei Jaarverslag 2013
-2.884
25
Vanuit het strategisch plan 2011-2015 is er in deze periode veel geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs, onder meer vanuit de prestatiebox middelen. Vanaf 2015 zullen deze uitgaven worden teruggebracht naar een normaal niveau en daarop worden gestabiliseerd. Conclusie: De stichting Panta Rhei kan de daling in de leerlingaantallen en het niet volledig compenseren van de gestegen premies opvangen door de formatie geleidelijk af te bouwen naar het vereiste niveau. Hierbij zal een beroep worden gedaan op de in 2013 ontvangen middelen vanuit het Nationaal Onderwijsakkoord. De financiële positie is goed en zal zich stabiel ontwikkelen. De kengetallen voor solvabiliteit, liquiditeit en kapitalisatiefactor zijn allen hoger dan de signaleringsgrenzen die de Inspectie van het Onderwijs hanteert. Kortom: Stichting Panta Rhei is financieel gezond en blijft gezond. Voor eventuele risico’s is de financiële buffer voldoende om de negatieve gevolgen hiervan te kunnen opvangen.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
26
Resultaatanalyse Gedurende het kalenderjaar 2013 is de initiële begroting 2013 aangepast in de Voorjaarsnota 2013. Deze is vastgesteld in de bestuursvergadering. In 2013 is een resultaat gerealiseerd van € 844.599. Het resultaat valt positiever uit dan was begroot in de Voorjaarsnota 2013. Het positieve resultaat wordt veroorzaakt door incidentele mutaties. Resultaat Initiële Begroting 2013
€ -196.291
Resultaat na mutaties Voorjaarsnota 2013
€ -324.297
Resultaat 2013 voor incidentele mutaties
€
-322.374
NOA gelden
€
861.000
Actieplan Jonge Leerkracht
€
103.000
Verkoop obligatieportefeuille
€
126.380
Eenmalige teruggaaf belasting
€
76.593
Resultaat 2013
€
844.599
NOA gelden + Actieplan Jonge Leerkrachten Naar aanleiding van het Nationaal Onderwijsakkoord zijn deze middelen eind 2013 beschikbaar gesteld ten behoeve van aanvulling Lumpsum en behoudt van Jonge leerkrachten. Zoals reeds aangegeven is door de ontvangst van de éénmalige middelen vanuit het Nationaal Onderwijs Akkoord (€ 861.000) een bestemmingsreserve gevormd. In 2014 en 2015 zal deze bestemmingsreserve voor € 570.000 worden aangewend om de formatie geleidelijk op het vereiste niveau te brengen. Hiermee worden de scholen gefaciliteerd de afbouw zodanig vorm te geven dat de kwaliteit van het onderwijs op peil blijft. Verkoop obligatieportefeuille De verkoop van de obligatieportefeuille is reeds aan de orde geweest. De beleggingsportefeuille is verkocht. Een nieuw kostensysteem van de bank woog niet meer op tegen de opbrengsten van de beleggingen. Hierdoor zijn er ook geen risico’s meer ten aanzien van beleggingen. De opbrengsten zijn weggezet op een spaarrekening. Resultaat 2013 Het nettoresultaat over 2013 bedraagt €844.599 positief tegenover een negatief € -2.165.265 resultaat over 2012. De nettoresultaten over beide jaren kunnen als volgt worden samengevat:
Panta Rhei Jaarverslag 2013
27
Realisatie 2013 €
Begroting 2013 €
Realisatie 2012
21.177.822 476.946
20.111.476 361.519
19.932.173 360.080
741.589 22.396.357
526.788 20.999.783
612.098 20.904.351
17.628.441 506.005 3.685.221 21.819.667
17.573.195 549.171 3.341.714 21.464.080
17.397.609 440.818 5.304.939 23.143.366
Saldo baten en lasten
576.690
-464.297
-2.239.015
Saldo financiële baten en lasten
267.909
140.000
73.750
Netto resultaat
844.599
-324.297
-2.165.265
Baten Rijksbijdragen Ministerie van OCW Overige overheidsbijdragen en – subsidies Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Overige materiele lasten Totaal lasten
€
Het resultaat van de jaarrekening 2013 komt aanzienlijk positiever uit in vergelijking met de voorjaarsnota. In hoofdlijnen komt dit door de mutaties zoals bij de resultaatsanalyse is toegelicht. Zonder deze mutaties zou het resultaat € 322.374 negatief zijn geweest tegenover € 324.297 negatief begroot. Daarbij zijn de huisvestingslasten wel hoger uitgevallen dan begroot. Dit komt met name door de volgende oorzaken: De onderhoudskosten zijn hoger dan begroot door eindafrekeningen van afschermwerkzaamheden asbest van een aantal scholen €106.000; De energielasten zijn hoger dan begroot door hogere gasprijzen en een hoge eindafrekeningen €80.000; De schoonmaaklasten zijn hoger dan begroot door uitbreiding m2 schoonmaakoppervlakte en extra tussentijdse schoonmaakwerkzaamheden na verbouwingen van €82.000. Het resultaat 2013 neemt ten opzichte van 2012 toe met € 3.009.864. Dit verschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door: Lagere huisvestingslasten in 2013 ten opzichte van 2012 door de éénmalige dotatie aan de voorziening onderhoud en de kosten naar aanleiding van de van asbestpreventie en onderhoud totaal € 1.973.247; De eerder genoemde incidentele inkomsten van € 1.166.973. Solvabiliteit Dit kengetal geeft aan of Panta Rhei op de lange termijn in staat is om aan haar verplichtingen te voldoen. Daarnaast geeft het inzicht in de financieringsopbouw, doordat duidelijk wordt in hoeverre de bezittingen (activazijde van de balans) worden
Panta Rhei Jaarverslag 2013
28
gefinancierd met eigen vermogen dan wel vreemd vermogen. De solvabiliteitspositie geeft de toestand per 31 december weer; er is dus sprake van een momentopname. De solvabiliteitswaarde van 2013 is met 51% hoger dan de streefwaarde van 50%. Dit wordt veroorzaakt door de éénmalige ontvangsten NOA-gelden waardoor het eigen vermogen toeneemt. kengetal
streefwaarde waarde 2011
solvabiliteit
50%
61%
waarde 2012 waarde 2013 41%
51%
Liquiditeit Dit kengetal geeft aan of Panta Rhei op korte termijn in staat is aan haar verplichtingen te voldoen ofwel haar crediteuren op korte termijn kan betalen. De liquiditeitswaarde moet minimaal 1,0 zijn, wil het schoolbestuur de kortlopende schulden op ieder moment kunnen aflossen. In het Primair Onderwijs wordt een streefwaarde van minimaal 1,5 gehanteerd omdat niet alle vlottende activa direct opeisbaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan vorderingen en deposito’s. Panta Rhei kan met een liquiditeitswaarde van 3,36 ruim voldoen aan alle uitstaande kortlopende schulden. kengetal
streefwaarde waarde 2011
liquiditeit
1,5
2,14
waarde 2012 Waarde 2013 1,79
3,36
Kapitalisatiefactor Dit kengetal geeft aan in hoeverre de stichting haar vermogen al dan niet efficiënt benut. De kapitalisatiefactor wordt berekend door het totaal van het vermogen (exclusief gebouwen en terreinen) te delen door de totale baten. Doorgaans wordt er voor grotere besturen dan Panta Rhei een bovengrens van de kapitalisatiefactor van 35% nagestreefd. In boekjaar 2013 was het percentage 42,87%. Dit is een daling ten opzichte van 2012 (48,55%). De daling wordt veroorzaakt door de verkoop van de effectenportefeuille waardoor het totale vermogen lager ligt dan in 2012. kengetal
bovengrens waarde 2011 waarde 2012 Waarde 2013
kapitalisatiefactor
35%
48,77%
48,55%
42,87%
Rentabiliteit Dit kengetal geeft aan hoeveel procent van de baten omgezet wordt in het bedrijfsresultaat. Anders geformuleerd geeft de rentabiliteit aan of er sprake is van een positief dan wel een negatief exploitatiesaldo/ bedrijfsresultaat. Dit resultaat wordt uiteindelijk toegevoegd aan of in mindering gebracht op het eigen vermogen. Een rentabiliteit van 1% geeft dus aan, dat van elke ontvangen honderd euro er één wordt toegevoegd aan het eigen vermogen. Voor Panta Rhei geldt voor 2013 een rentabiliteit van 3,73%. Dit komt door het positieve resultaat in 2013.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
29
kengetal
gemiddelde streefwaarde op lange termijn
Rentabiliteit 0%
Panta Rhei Jaarverslag 2013
gemiddelde waarde streefwaarde 2011 op korte termijn
waarde 2012
Waarde 2013
- 3,5%
-10,32%
3,73%
-0,01%
30
Bijlage 1
Financiële positie
Vergelijkend balansoverzicht 31-12-2013 ACTIVA
€
Materiële vaste activa
2.572.096
Financiële vaste activa
0
Vorderingen
4.968.900
Liquide middelen
2.172.553 9.713.549
31-12-2012 % 26,5
€
%
2.147.756
21,2
2.253.793
22,2
51,2
2.958.724
29,2
22,4
2.790.893
27,5
10.151.166
100
1100
PASSIVA Eigen vermogen
4.957.708
51,0
4.113.109
40,5
Voorzieningen
2.631.414
27,1
2.834.443
27,9
Kortlopende schulden
2.124.427
21,9
3.203.614
31,6
9.713.549
100
10.151.166
100
Panta Rhei Jaarverslag 2013
31
Bijlage 2
Begroting 2014 2014
Baten Rijksbijdragen OCW
19.748.673
Overige overheidsbijdragen en -subsidies
299.847
Overige baten
696.028
Totaal baten
20.744.548
Lasten Salarissen en sociale lasten
16.458.345
Lasten personeelsbeleid
811.118
Afschrijvingen
501.957
Huisvestingslasten
1.415.584
Overige lasten
1.892.812
Totaal lasten
21.079.815
Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Resultaat Waarvan te onttrekken aan bestemmingsreserve Totaal Resultaat 2014
-335.267 70.000 -265.267
285.000 19.773
De begroting 2014 zal bij het opmaken van de voorjaarsnota worden aangepast.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
32
Bijlage 4
De Panta Rhei-scholen in 2013 Aantal leerlingen 1-10-2012
Naam school
Directeur
RKBS De Regenboog Beetslaan 1, 2252 TV Voorschoten (tot 1-8-2013) Rouboslaan 12, 2252 Tp Voorschoten (vanaf 1-8-2013)
Dhr. P.A.M. van der Meer (tot 1-8-2013) Mevr. L. Vlaming (vanaf 1-8-2013)
310
SWS Essesteijn Elzendreef 4, 2272 EB Voorburg
Dhr. T.H.F. Proost (tot 1-8-2013) Dhr. P.A.M. van der Meer (vanaf 1-8-2013)
504
RKBS Maerten van den Velde Dr. Van Noortstraat 90, 2266 HA Leidschendam
Dhr. P.C.M. Witteman
201
RKBS Pius X Heeswijkstraat 2, 2275 EE Voorburg
Mevr. E.M.E. Klooster-Ranke
325
RKBS De Lusthof Lusthofstraat 7, 2271 XV Voorburg
Dhr. F.J.M. Klaassen
516
RKBS Emmaus Elstlaan 4, 2252 LC Voorschoten
Mevr. H.A.M. van Dael
313
RKBS Sint Maarten Wijkerlaan 10, 2271 EP Voorburg
Mevr. R. Overmeire
334
OBS De Margriet Dobbelaan 9, 2262 EA Leidschendam
Mevr. N.C.G. Roek-Bösecke (tot 1-8-2013)
138
ATB De Wegwijzer De Tol 251, 2266 EE Leidschendam De Oude Bleijk 4-4a, 2266 CK Leidschendam
Dhr. R.J.H.H. van der Lubbe
313
Openbare Daltonbasisschool De Tandem Leenkamp 7-9, 2264 KW Leidschendam
Mevr. C. Ahuis
265
Dhr. A. Mulder
263
OBS De Parachute Van Lodensteijnstraat 6, 2274 TZ Voorburg
Dhr. M.A.R. Olsthoorn (tot 1-8-2013) Mevr. S. Tromp (vanaf 1-82013)
171
ATBS De Springplank Prinsenhof 4b, 2263 EV Leidschendam
Dhr. J.P. Verbree (interim, tot. 1-8-2012) Dhr. M.A.R. Olsthoorn (vanaf 1-8-2013)
173
RKBS Maria Bernadette Van Ruijsdaellaan 91, 2264 TA Leidschendam
Mevr. M.M. van Workum-Mokveld
253
RKBS De Walvis Eendenplein 5, 2492 NZ Den Haag
Dhr. J.J.L. van Bezouw
603
OBS Prof Casimirschool Van Deventerlaan 16, 2271 TX Voorburg Tijdelijk: Oranje Nassaustraat 1B, 2271 SJ
Panta Rhei Jaarverslag 2013
Dhr. J.P. Verbree (vanaf 1-8-2013).
33
Bijlage 5
De bevindingen van de Inspectie van het onderwijs over de Panta Rhei-scholen in 2013
Bevindingen Inspectie van het Onderwijs
School
Toezicht
De Regenboog
Basistoezicht
Essesteijn
Basistoezicht
Maerten van den Velde
Basistoezicht
Pius X
Basistoezicht
De Lusthof
Basistoezicht
Emmaus
Basistoezicht
Sint Maarten
Basistoezicht
De Margriet
Basistoezicht
De Wegwijzer
Basistoezicht
Daltonschool De Tandem
Basistoezicht
Prof. Casimir
Basistoezicht
De Parachute
Basistoezicht
De Springplank
Basistoezicht
Maria Bernadette
Basistoezicht
De Walvis
Basistoezicht
Panta Rhei Jaarverslag 2013
Kwaliteit
34
Bijlage 6
Ambities uit het bestuursakkoord
Ambities uit het Bestuursakkoord PO
Daaraan gerelateerde activiteiten uit het jaarplan 2013
Gerealiseerde doelen uit het Jaarplan 2013 (c.q. geplande doelen voor de komende jaren)
(1) Schoolbesturen hebben meetbare doelstellingen geformuleerd gericht op leeropbrengsten taal en rekenen.
Elke school heeft een eigen schoolnorm LVS Cito (BL en RW) groep 8
Elke school heeft een eigen schoolnorm LVS Cito (BL en RW) groep 8
Scholen vertalen de ambitienorm naar alle LVS-toetsen voor alle jaargroepen
De meeste scholen hanteren de ambitienorm voor alle LVStoetsen en alle jaargroepen en hebben deze ingevoerd in het WMK-opbrengstenkatern
(2) Scholen werken opbrengstgericht
Uitrol van het meerjarig traject opbrengstgericht en handelingsgericht werken “Ieder Kind Telt”
10 van de 15 scholen kreeg een voldoende van de Inspectie op de indicator opbrengstgericht werken
(3) Scholen meten de opbrengsten van vroegschoolse educatie.
VVE-scholen nemen Taal voor Kleuters en Rekenen voor Kleuters af
Alle scholen met gewichtenleerlingen meten de opbrengsten van vroegschoolse educatie d.m.v. toetsen of observatielijsten, op cognitief en sociaal-emotioneel gebied en brengen deze via Esis op in het opbrengstenkatern
Alle scholen analyseren de opbrengsten Taal en Rekenen voor kleuters en brengen deze in kaart.
(4) Scholen bieden maatwerk voor excellente leerlingen, waaronder hoogbegaafde leerlingen.
Projectgroepen werken het onderwijsaanbod voor meerbegaafde resp hoogbegaafde leerlingen uit
Het aanbod voor hoogbegaafde leerlingen is nog in ontwikkeling in een projectgroep
(5) Geen onder-presterende scholen meer.
Elke school bespreekt bij het opbrengstenkatern ook de trendanalyses.
Grotendeels gerealiseerd; een paar scholen hebben extra aandacht nodig. Externe audit ingezet.
(6) Scholen stimuleren ouders om thuis activiteiten te ondernemen die bijdragen aan leerprestaties.
De scholen delen vanaf groep 6 met de ouders de verwachte uitstroom van hun kind
Op alle scholen worden de opbrengsten met de ouders besproken Op alle scholen worden vanaf groep 6 de uitstroomverwachtingen met de ouders besproken
(7) Scholen maken hun opbrengsten transparant.
Panta Rhei participeert in de landelijke werkgroep over Vensters PO Aan de hand van een invoeringsplan Vensters PO hebben alle scholen zich voorbereid op deelname aan Vensters PO
Panta Rhei Jaarverslag 2013
Bij de live-gang van Vensters PO in november hebben alle scholen de eerste fase indicatoren ingevuld en geanalyseerd
35
(8) De bekwaamheid van leraren in afstemmen van het onderwijs op verschillen binnen de klas is op orde.
Scholing in het Direct Instructiemodel (DIM) en het planmatig werken met groepsplannen Panta Rhei-kijkwijzer OGW/HGW ontwikkelen en implementeren Invoering van klassenbezoeken met kijkwijzer
(9) de bekwaamheid van leraren met betrekking tot opbrengstgericht werken is op orde.
Teamscholing op alle scholen rond groepsplannen. Personeelsdag met workshops gericht op het van elkaar leren rond opbrengstgericht/handelingsgericht werken)
leerkrachten hebben zich verder bekwaamd in het gebruik van het Direct Instructiemodel (DIM) en het planmatig werken met groepsplannen Schoolbezoeken aan de hand van kijkwijzer vinden op alle scholen plaats.
Alle scholen werken met groepsplannen en krijgen hierop verdere scholing Personeelsdag met workshops “Leren van en met elkaar” was een succes.
(10) Alle leraren onderhouden hun bekwaamheden systematisch en worden gestimuleerd zich te registreren
Voorbereiding en start van registratie in register
Registratie is nog vrijwillig; de directeuren hebben dit op de scholen met de leerkrachten besproken.
(11) Scholen voeren een goed en effectief HRM-beleid
Besluitvorming en invoering nieuw beleid gesprekkencyclus gebaseerd op bekwaamheidseisen
Nieuw beleid gesprekkencyclus is vastgesteld; introductie start eerste kwartaal 2014, invoering per 1 mei 2014
(12) Verbetering begeleiding en ondersteuning beginnende leraren
Vanwege de veelheid aan veranderingen en ontwikkelingen is dit onderwerp doorgeschoven naar het volgende jaar.
(13) Schoolleiders voldoen aan de geactualiseerde bekwaamheidseisen
Individuele nascholing vanuit prestatiebox.
Alle directeuren hebben de schoolleidersopleiding gevolgd
Themabijeenkomsten en directie tweedaagse met nadruk op HRMcomponent
Individuele nascholing voor directeuren Directie tweedaagse over veranderprocessen, gebruik kijkwijzer, introductie nieuw beleid gesprekkencyclus en begroting Een aantal directeuren heeft zich geregistreerd.
Panta Rhei Jaarverslag 2013
36
Bijlage 7 AO ATBS BSO FPE FTE GMR HRM IC LB MIP MOP OBS OGW/HGW OSG P&C PO RKBS SWS TSO WMK
Lijst van gebruikte afkortingen Administratieve organisatie Algemeen toegankelijke basisschool Buitenschoolse opvang formatieplaats eenheid fulltime equivalent Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad Human Resources Management Interne controle Leerkracht B Meerjaren Investeringsprogramma Meerjaren Onderhoudsplanning Openbare basisschool Opbrengstgericht/handelingsgericht werken Onderwijs Service Groep Planning en control Primair onderwijs Rooms-Katholieke basisschool Samenwerkingsschool Tussenschoolse opvang Werken Met Kwaliteit
Panta Rhei Jaarverslag 2013
37