Jaarverslag Wij zetten in op duurzaamheid We zitten op koers We lopen voorop Wij maken bewoners bewust 27

JAARVERSLAG 2011

Jaarverslag 2011

Inhoud 1. 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Wij staan bewust midden in de samenleving De wereld om eens heen verandert en wij veranderen mee Wij blijven trouw aan onze missie Met beide benen in Montferland Onze speerpunten voor de komende vier jaar We borgen onze plannen en stellen ze bij

6 6 7 7 7 9

2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Wij werken samen met onze netwerkpartners Onze netwerkpartners en belanghouders in beeld In gesprek met onze belanghouders Wij werkten actief samen Wij luisteren naar onze Huurdersvereniging Wij gaan naar onze huurders toe Wij werken samen op basis van afspraken

10 10 10 10 13 13 14

3.

Wij stemmen vraag en aanbod op elkaar af en hebben onze klant in beeld Onze klanten in beeld Hoe wijzen wij onze woningen toe? Hoeveel woningen verhuurden we en hoe lagen ze in de markt? Aan wie verhuren wij onze vrijkomende woningen? Wij verhuren betaalbare woningen Huurtoeslag Onze huurders zijn tevreden

15

21

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Wij stemmen vraag en aanbod op elkaar af en passen onze woningvoorraad aan Onze woningen De samenstelling van onze woningvoorraad verandert door… Projecten in voorbereiding Wij houden onze woningen in goede staat door… Het aanpassen van woningen… VvE beheer

5. 5.1 5.2 5.3

Wij zetten in op duurzaamheid We zitten op koers We lopen voorop… Wij maken bewoners bewust

26 26 27 27

6. 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Wij dragen bij aan leefbare wijken en dorpen Van Woning naar Wonen Wij pakken overlast aan Wij ondersteunen bewonersinitiatieven Wij pakten de buitenruimte aan Leefbaarheidsoverleg beëindigd

28 28 28 28 29 29

7.

Wij dragen bij aan het vergroten van de zelfredzaamheid van onze doelgroep Wonen met zorg en welzijn Wij ondersteunen mensen met sociale problematiek Wij pakken huurachterstanden aan Wij bieden een tweede kans

30

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 4.

7.1 7.2 7.3 7.4

2

15 15 17 18 19 19 19

21 22 23 24 25 25

30 30 30 31

Jaarverslag 2011

8. 8.1 8.2 8.3 8.4

Wij professionaliseren onze organisatie Onze organisatie Wij ondernemen maatschappelijk verantwoord Samen stelden wij onze kernwaarden bij Samenwerken op basis van afspraken

32 32 34 34 34

9. 9.1 9.2 9.3 9.4

Verslag van het bestuur Onze directeur-bestuurder… Bestuursbesluiten Zicht op risico’s Bestuursverklaring

35 35 35 36 36

10. 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7

Verslag van de RvT Basisdocumenten Taken van de Raad Het functioneren van de Raad De Raad stelt hoge eisen aan zichzelf De Raad is onafhankelijk en integer Afwijkingen Governance Code Goedkeuring

37 37 37 38 39 39 40 40

11. 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8 11.9 11.10

Wij hebben onze financiën op de rit Ons financieel beleid Investeren of uitgeven Onze financiële continuïteit gegarandeerd Wij bewaken onze geldstromen We bewaken het jaarresultaat We bewaken de solvabiliteit We bewaken de renterisico’s Het CFV beoordeelt Wat staat ons te wachten? Financieel gezond

42 42 42 43 43 44 44 46 47 47 48

12. 12.1 12.2 12.3 12.4 12.4.1 12.4.2 12.5 12.6

De cijfers Kengetallenoverzicht Jaarrekening 2011 Kasstroomoverzicht Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening Hoe waarderen we de activa en passiva? Hoe bepalen we het resultaat? Toelichting balans Toelichting winst- en verliesrekening

49 49 51 53 53 54 57 60 67

13.

Controleverklaring

70

Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage

1 2 3 4

72 73 74 75

Woningtoewijzing conform BBSH Ontwikkeling vermogenspositie (historische kostprijs) Balans op actuele waarde Winst- en verliesrekening op actuele waarde

3

Jaarverslag 2011

Voorwoord In dit jaarverslag leggen wij rekening en verantwoording af over onze financiële en maatschappelijke prestaties van afgelopen jaar. Verantwoordingskader Zoals u ziet is de opzet en uitvoering van dit jaarverslag soberder opgemaakt dan voorgaande jaren. De toelichting is verder toegespitst op de verantwoordingscriteria die de branche hanteert. Dit jaarverslag gebruikt Woningstichting Bergh vooral om verantwoording af te leggen aan externe toezichthouders, aan de gemeente en Huurdersvereniging Bergh als maatschappelijke belanghouders. Voor geïnteresseerde netwerkpartners dient dit jaarverslag als extra achtergrondinformatie/naslagwerk op het jaarbericht dat zij in april van ons ontvingen. Terugblik en prestaties in verslagjaar Het afgelopen jaar waren wij als organisatie volop in beweging, in tegenstelling tot de woningmarkt die (bijna) volledig stagneerde. Transformatieopgave voortvarend Wij willen graag dat ons woningbezit op langere termijn blijft aansluiten bij de vraag van onze klant. Het aanpassen van ons woningbezit noemen wij onze transformatieopgave. In 2010 gaven wij deze een stevige impuls met de herontwikkeling van 45 ‘Oostenrijkse’ woningen. De snelle herhuisvesting van de bewoners en het uitblijven van bezwaren op de ingediende bouwplannen zorgden ervoor dat wij twee jaar (!) inlopen op onze planning. In 2012 volgt sloop en starten we met de vervangende nieuwbouw. Bijzonder hierbij is de extra financiële inspanning die Woningstichting Bergh samen met de gemeente Montferland en de Stadsregio levert om aan de Plantsoensingel Noord achttien energieneutrale sociale huurwoningen te realiseren. In Zeddam en Beek sloopten wij in 2010 acht verouderde seniorenwoningen. Eind 2011 en begin 2012 werden die vervangen door acht levensloopbestendige woningen. Eerste PassiefHuizen in sociale huursector In Beek realiseerden wij dertien PassiefHuizen, waarvoor wij de Passief Bouwen Award 2011 ontvingen! Als eerste in Nederland lukte het ons om samen met alle betrokkenen het Passief Bouwen Keurmerk Nieuwbouw voor de sociale huursector binnen te halen. De jury roemde met name de hoge kwaliteit van de woningen. Het project bestaat daarnaast uit acht energiezuinige koopwoningen. Door een stevige koopgarantkorting maakten we deze woningen extra aantrekkelijk voor starters op de koopmarkt. Crisis op de woningmarkt Het zal u niet ontgaan zijn dat het afgelopen jaar in het teken stond van crisis op de woningmarkt. Door de kredietcrisis scherpten banken hun hypotheeknormen aan, waardoor de droom van een eigen huis steeds moeilijker te realiseren is. Huizen staan steeds langer te koop en de prijzen dalen. Daar komt bij dat wij slechts 10% van alle vrijkomende huurwoningen met een huurprijs tot de aftoppingsgrens (€ 652,52) mogen verhuren aan huishoudens met een inkomen hoger dan € 33.614. We zien daardoor dat de doorstroming stagneert en de woningmarkt nog verder op slot schiet. Kopers en huurders komen klem te zitten in hun eigen woning en dreigen tussen wal en schip te vallen. Temporiseren projecten Gecombineerde huur/koopprojecten waarbij wij woningen afnemen van een ontwikkelaar komen moeizamer tot stand dan ons lief is. Het gaat om uitbreidingen aan het Stadspark in ’s-Heerenberg, de Trambaan in Lengel en Hartjenshof in Azewijn.

4

Jaarverslag 2011

Thuis in de Achterhoek Samen met ProWonen, Wonion, Sité en WSD werkten wij aan een gemeenschappelijk model van woonruimteverdeling. Ons doel: één regionale woonwebsite waarop alle vrijkomende huur- en koopwoningen (van betrokken organisaties) worden aangeboden. Vanaf 1 maart 2012 kunnen alle woningzoekenden terecht op www.thuisindeachterhoek.nl. Discussie over krimp De discussie over krimp van de woningmarkt hield ons het afgelopen jaar bezig. In de discussie rondom de demografische ontwikkelingen is het voor ons niet de vraag of er krimp optreedt, maar hóe we hiermee omgaan. Dit brengt ons in een lastige positie. Montferland ligt op de scheidslijn tussen Stadsregio en Achterhoek. De Stadsregio koerst op stabilisatie van het aantal huishoudens en in de Achterhoek zijn we vooral in overleg over het opvangen van de gevolgen van de verwachte krimp. Wij missen hierin een gemeentelijke integrale woonvisie. Wij zijn financieel gezond In de media horen we steeds vaker verhalen over de afnemende financiële positie van corporaties. Het gevolg hiervan is dat veel corporaties hun ambities bijstellen en temporiseren. Op financieel gebied maakten wij onze verwachtingen gelukkig waar! Woningstichting Bergh is een financieel gezonde organisatie en kan haar opgaven voor de toekomst aan, ondanks steeds zwaarder wordende claims vanuit de overheid. Onze eerste belanghoudersbijeenkomst: ludiek & interactief Wij vinden het belangrijk een bijdrage te mogen leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken in de gemeente Montferland. Wij horen daarom graag van onze belanghouders of we de goede dingen doen en of we de dingen goed doen. In november organiseerden wij onze eerste belanghoudersbijeenkomst. Voor één keer konden onze belanghouders de pet van onze organisatie opzetten en ons via een ludiek spel laten weten op welke speer- en aandachtspunten zij hun geld wilden inzetten. Dit leverde veel interactie en discussie op en we blikken terug op een zeer geslaagde bijeenkomst. In § 2.2 leest u meer over de inhoudelijke resultaten. Hernieuwde kernwaarden Binnen ons Strategisch Beleidsplan legden wij in 2010 een zestal speerpunten vast. Om onze organisatie toe te rusten op het uitvoeren van ons Strategisch Bedrijfsplan startten wij in 2010 een intensief cultuurtraject. Dit leidde tot het vaststellen van nieuwe kernwaarden: klantgedreven, vooruitstrevend, maatschappelijk bezield en uitnodigend. Ik hoop dat u merkt dat wij hier de komende vier jaar verder inhoud aan geven. Ik ben heel erg blij met inzet en prestaties van medewerkers en realiseer mij dat we niet zo goed kunnen functioneren zonder een prima samenwerking met onze netwerkpartners.

Arjan ter Bogt directeur-bestuurder

5

Jaarverslag 2011

1.

Wij staan bewust midden in de samenleving

De situatie op de woningmarkt is onzeker en de omstandigheden waaronder wij ons werk doen veranderen. We worden geconfronteerd met ingrijpende overheidsmaatregelen en de gevolgen van de financiële crisis. In het verleden konden we jaren vooruit kijken. Nu volgen veranderingen elkaar in hoog tempo op en ligt de horizon een stuk dichterbij. Dit vraagt geen uitgekristalliseerd beleidsplan, maar een goede basishouding en een flexibele organisatie en medewerkers. Wat in ons Strategisch Beleidsplan staat is nog steeds actueel. 1.1 De wereld om eens heen verandert en wij veranderen mee De woningmarkt stagneert In het begin van de financiële crisis investeerde de overheid fors in de Nederlandse economie. Nu de economische crisis langer aanhoudt dan verwacht ontkomt de overheid niet aan structurele forse bezuinigingen. De gevolgen op de woningmarkt zijn duidelijk voelbaar. De hypotheeknormen worden strenger en een eigen woning is voor minder mensen weggelegd. De doorstroming naar de koopsector stagneert, waardoor de instroom in de huursector wordt beperkt. Niet alleen mensen uit de primaire, maar ook uit de secundaire doelgroep worden afhankelijk van een huurwoning terwijl de overheid onze doelgroep juist inperkt. Hierdoor komen mensen klem te zitten in hun woning. Wij zetten in 2012 actief in op het optimaal benutten van de 10%-toewijzingsruimte voor de secundaire doelgroep. We bieden betaalbare koopwoningen aan en alle nieuwbouwkoopwoningen bieden we aan via Koopgarant. De armoede stijgt We verwachten dat de armoede de komende jaren groter wordt. Ondermeer door de crisis, de bezuinigingen en de stijging van de energielasten wordt het voor steeds meer huishoudens uit onze doelgroep lastig de eindjes aan elkaar te knopen. De huurachterstanden en het aantal dreigende huisuitzettingen gaan stijgen. Om het wonen voor de klant betaalbaar te houden en vanuit het belang van een duurzame samenleving investeren wij ruim € 500.000 in energiebesparende maatregelen en starten we in 2012 met de bouw van de eerste energieneutrale woningen. Daarnaast brengen we de woonlasten voor nieuwe huurders in beeld. We gaan strakker sturen op onze huurincasso, want het voorkomen van achterstanden is de beste remedie. Samen met onze netwerkpartners zetten we in op het voorkomen van huisuitzettingen en bieden we als het mogelijk is een tweede kans. Bij ons nieuw op te stellen huurprijsbeleid kijken wij nadrukkelijk naar de betaalbaarheid van onze woningvoorraad en de woonlasten voor de verschillende doelgroepen. Anticiperen op krimp Na 2025 krimpt het aantal huishoudens in ons werkgebied. Dit heeft gevolgen voor de verhuurbaarheid van onze woningvoorraad. We zien nu al dat de verhuurbaarheid in bepaalde delen van onze woningvoorraad onder druk staat. Dit brengt ook risico’s met zich mee voor de leefbaarheid en we verwachten dat dit in de toekomst verergert. We anticiperen op de krimp door deel te nemen aan de Regionale Woonvisie Achterhoek en dringen bij de gemeente aan op een integrale woonvisie. We houden ons Strategisch Marktbeleid actueel en investeren fors in de herontwikkeling van onze woningvoorraad. We zijn terughoudend met het verkopen van huurwoningen, omdat wij geloven dat de krimp ook voelbaar wordt aan de onderkant van de koopmarkt. We zetten in op het verbeteren van de leefbaarheid door ons leefbaarheidsbeleid in 2012 te implementeren.

6

Jaarverslag 2011

Investeringsruimte onder druk Door een inflatievolgend huurbeleid, het invoeren van de heffingstoeslag, de scheiding tussen Daeb/Niet-Daeb activiteiten en de daling van de WOZ-waarde van ons woningbezit neemt onze investeringsruimte af. In 2011 stelden wij ons Financieel Beleidsplan vast, waarin we kaders en normen benoemden waarbinnen wij financieel opereren. Onze opgaven brachten wij voor de komende 20 jaar in beeld. Vooralsnog laten de prognoses zien dat er voldoende ruimte beschikbaar is om onze opgaven te financieren. Om financieel in controle te blijven stellen wij onze meerjarenprognoses twee keer per jaar bij en worden gevolgen van beleidsmaatregelen direct (langjarig) inzichtelijk gemaakt. In 2012 zetten wij in op een efficiëntere bedrijfsvoering door de implementatie van een nieuw primair systeem. 1.2 Wij blijven trouw aan onze missie Wij zijn er voor iedereen in ’s-Heerenberg, Azewijn, Beek, Loerbeek, Braamt, Lengel, Kilder, Stokkum, Zeddam en de buurstschappen Wijnbergen en Vethuizen die niet of onvoldoende in staat is om in zijn of haar eigen huisvesting te voorzien. Wij bieden kwalitatief goede, betaalbare en toekomstbestendige woningen. Omdat prettig wonen verder gaat dan de woning alleen, zetten wij in op leefbare en vitale wijken en dorpen. Om dit te realiseren werken wij actief samen met onze netwerkpartners. 1.3 Met beide benen in Montferland Wij zijn verankerd in de kernen van het oostelijke deel van de gemeente Montferland. Binnen ons werkgebied staan relatief veel huurwoningen. In ’s-Heerenberg is 39% van alle woningen een huurwoning, in Braamt 35% en in Zeddam 26%. In de overige dorpen ligt het aandeel huurwoningen aanzienlijk lager. Wij verhuren 79% van alle huurwoningen binnen de grenzen van ons werkgebied. Met name in ’s-Heerenberg zijn meer particuliere en sociale verhuurders actief.

1.4 Onze speerpunten voor de komende vier jaar In 2010 verscheen ons strategisch beleidsplan 2010–2014 ‘Bewust midden in de samenleving’. Hierin beschreven wij onze plannen en ambities voor de komende 4 jaar en benoemden wij onze speerpunten. Hieronder staat een overzicht van deze speerpunten, onze ambities voor 2011 en de belangrijkste resultaten op hoofdlijn. Verderop in dit jaarverslag staan we hier uitgebreider bij stil.

7

Jaarverslag 2011

Wij stemmen vraag en aanbod op de woningmarkt op elkaar af, zodat onze woningzoekenden beter in staat zijn een woning te vinden die aansluit bij hun wensen. Onze ambities voor 2011 Onze prestaties - Wij ontwikkelen samen met onze ACo-collega’s een - Het nieuwe woonruimtebemiddelsingssysteem nieuw woonruimtebemiddelingssysteem. Thuis in de Achterhoek ging 1 maart 2012 live. - Wij stellen ons verkoopbeleid op en verkopen één - Wij stelden ons verkoopbeleid vast, maar woning. verkochten geen bestaande woningen. - Wij bedienen starters op de koopmarkt door het - We verkochten 3 nieuwbouwwoningen aan toepassen van Koopgarant bij onze starters via Koopgarant nieuwbouwwoningen aan de Steegseweg. - We houden ons Strategisch Marktbeleid (SMB) - We herzagen ons SMB niet, dit doen we in 2012. actueel en herzien ons SMB. - We gingen in overleg met de dorpsraad en - Wij starten een haalbaarheidsstudie naar de bewoners van Braamt en stelden onze herontwikkeling van woningen in Braamt. plannen uit tot 2015. Wij zetten in op duurzaamheid, zodat al onze woningen een goede energieprestatie leveren. Onze ambities voor 2011 Onze prestaties - We investeren € 487.000 in energiebesparende - We investeerden € 505.000 en realiseerden maatregelen. hiermee een labelsprong bij 273 woningen. - Bij al onze nieuwbouwwoningen (in ontwikkeling) - Al onze nieuwbouwwoningen hebben een EPC van eisen we een lager EPC dan wettelijk voorgeschreven. maximaal 0,4. - We leveren dertien PassiefHuizen op. - We ontvingen het certificaat PassiefBouwen. - We werken ons energiebeleid uit. - Ondanks dat het energiebeleid nog niet is vastgesteld (dit gebeurt in 2012) handelden wij in lijn met onze ambities uit het SBP. energiebeleid werkten we niet uit. Wij dragen bij aan leefbare wijken en dorpen, zodat ze aantrekkelijke woonomgevingen zijn en blijven voor alle doelgroepen. Onze ambities voor 2011 Onze prestaties - We hebben aandacht voor onze achterpaden en - De aanpak van de achterpaden is doorgeschoven reserveren hiervoor een budget. naar 2012. - We stellen overlastprotocollen op om de aanpak van - Het overlastprotocol is opgesteld en overlast te verbeteren. geïmplementeerd. - Herinrichting openbare ruimte rondom onze flats aan - We organiseerden bewonersavonden waarbij de Bergherveld en Maria van Nassaulaan in overleg bewoners hun voorkeur uitspraken voor een met onze huurders. ontwerp. De werkzaamheden zijn inmiddels uitgevoerd. - We evalueren de pilot buurtbemiddeling en zetten - De pilot werd voor de periode van één jaar deze voort bij succes. verlengd. - We ondersteunen Huurdersvereniging Bergh bij het - We ontvingen geen aanvragen voor het actief onder de aandacht brengen van het leefbaarheidsfonds. In 2012 evalueren we de Leefbaarheidsfonds. samenwerkingsovereenkomst en het Leefbaarheidsfonds. Wij werken samen met onze netwerkpartners, om onze opgaven gezamenlijk vorm te geven. Onze ambities voor 2011 - Wij gaan in gesprek met alle wijk- en dorpsraden en ondersteunen initiatieven. - Wij leggen verantwoording af aan onze belanghouders - Wij evalueren de prestatieafspraken uit het Woonconvenant 2009–2015 samen met de gemeente en Laris.

Onze prestaties - We spraken met de meeste dorpsraden, maar ontvingen geen aanvragen voor initiatieven. - Op ludieke en interactieve wijze gingen wij in gesprek met al onze belanghouders tijdens onze belanghoudersbijeenkomst. - De prestatieafspraken werden geëvalueerd.

8

Jaarverslag 2011

Wij dragen bij aan het vergroten van de zelfredzaamheid van onze doelgroep, zodat mensen in staat zijn de verantwoordelijkheid voor hun eigen leven te nemen. Onze ambities voor 2011 Onze prestaties - We zetten structureel overleg op met onze - De gemeente zette het zorgnetwerk op en wij netwerkpartners met als doel ontruimingen te namen hieraan deel. voorkomen. - Via het zorgnetwerk kregen tien huurders kregen - Wie bieden onze huurders een tweede kans bij een tweede kans, zes daarvan met extra ontruiming (onder strikte voorwaarden). begeleiding. - We stimuleren goed gedrag en ontwikkelen een - Deze activiteit schoven we door naar 2014. loyaliteitsprogramma. - Wij brengen vrijwilligerswerk onder de aandacht en - Ruim de helft van alle medewerkers nam deel aan nemen deel aan NL-doet. 3 verschillende activiteiten van NL-doet. Wij professionaliseren, zodat wij een betrouwbare partners zijn en gewaardeerd worden om onze prestaties, kennis en kunde. Onze ambities voor 2011 Onze prestaties - We vervangen ons primair systeem en selecteren de - De leveranciersselectie vond plaats, implementatie leverancier. volgt in 2012. - We verbeteren onze dienstverlening (vertrekenquêtes, - Als eerste stap voerden wij een Klantcontactpunt aftersales, klantenpanels). in. De aanpak van onze procedures stelden wij uit vanwege de keuze voor een nieuw primair systeem. - We werken aan houding en gedrag van medewerkers - Onze kernwaarden werden verdiept en bijgesteld. via het cultuurtraject. - We verbeterden de planning en controlcyclus en - We voeren verbeteracties n.a.v. de visitatie door. scherpten onze strategische doelen aan.

Conclusie In 2011 legden de projecten, de automatisering en Thuis in de Achterhoek (TidA) een groot beslag op onze organisatie. Er vond een aantal personele wijzigingen plaats en twee medewerkers hadden zwangerschapsverlof. Onze ambities werden bijgesteld en activiteiten opnieuw gepland of verschoven. Omdat onze doelen niet allemaal goed meetbaar zijn geformuleerd is het soms lastig te bepalen of wij aan onze doelstellingen hebben voldaan. Met het aanscherpen van onze doelen en het aanpassen van de planning en controlcylus ondervangen wij dit probleem voor volgend jaar. 1.5 We borgen onze plannen en stellen ze bij De doelen uit ons strategisch beleidspan kunnen wij niet binnen een jaar realiseren. Daarom stelden wij een (meerjaren)activiteitenplan op met daarin alle activiteiten die nodig zijn voor de realisatie van het beleidsplan. Afhankelijk van de ontwikkelingen om ons heen stellen wij het activiteitenplan jaarlijks bij. De voortgang van het activiteitenplan wordt ieder trimester bewaakt via een voortgangsrapportage. We borgen onze activiteiten in het jaarplan en de financiële meerjarenbegroting. Om het zicht op de financiële risico’s te verbeteren zijn onze opgaven in vastgoed opgenomen in de begroting van de komende 20 jaar. In 2011 scherpten we onze speerpunten aan en stemden we de begroting en het jaarverslag beter op elkaar af. In 2012 passen we de trimesterrapportage aan. Centraal staan onze speerpunten die we benoemden in het Strategisch Beleidsplan. De vernieuwde opzet passen we ook toe op onze planning en controlcyclus en daarmee op ons jaarverslag.

9

Jaarverslag 2011

2.

We werken samen met onze netwerkpartners

Wij geloven in de kracht van samenwerking, in een gezamenlijke, gemeentelijke én regionale aanpak van onze opgaven op het gebied van Wonen, Leefbaarheid, wonen-zorg-welzijn en wonenleren-werken. We benutten elkaars kwaliteiten en bundelen onze krachten met als doel elkaar te versterken en aan te vullen. In 2011 gingen wij voor het eerst in gesprek met onze belanghouders. Verder lag de focus op de verbetering van de samenwerking met onze Huurdersvereniging. 2.1 Onze netwerkpartners en belanghouders in beeld Samenwerken aan prettig wonen in Montferland doen wij met onze netwerkpartners en belanghouders. Belanghouders zijn partijen binnen ons werkgebied die direct belang hebben bij de werkzaamheden die wij uitvoeren en opgaven die wij invullen. Netwerkpartners zijn partijen met wie wij samenwerken om onze opgaven te realiseren. Onze netwerkpartners en belanghouders zijn: CDA • Buurtbemiddeling Montferland • Politiewijkteams • Ondernemersvereniging St. Martinus • De Buitenlijn • PvdA • Dorpsraad Braamt • Fundeon • Gemeente Montferland • Huurdersvereniging Bergh • Laris Wonen en Diensten • Sensire • Wijkplatform ‘s-Heerenberg Oost • Fatima • VVD • Dorpsraad Beek/Loerbeek • Stadsbank Oost Nederland • Burger Belangen • Lokaal Belang Montferland • Estinea • Stichting Belangengroep Kilder • Graafschapcollege • Stichting Welcom • Stadsraad ‘s-Heerenberg West • D66 • Stichting Dorpsbelangen Lengel • Dorpsraad Stokkum • Dorpsraad Zeddam • Wedeo • Stichting De Lichtenvoorde • Belangenvereniging De Tuger • Senioren Contact Bergh • Stichting Dorpsraad Azewijn • Azora • Regio Achterhoek • Stichting Gasthuis • Achterhoekse Corporaties (ACo) • Corporaties Kan-Oost

Wij werken samen op basis van vertrouwen, samenwerkingsovereenkomsten en convenanten. De positionering van onze belanghouders en de mate waarin zij invloed uitoefenen op ons beleid wordt in 2012 formeel vastgelegd. 2.2 In gesprek met onze belanghouders Om te weten of wij de juiste dingen doen en de dingen goed doen, nodigden wij in 2011 onze belanghouders uit voor een bijeenkomst. Ruim 30 vertegenwoordigers van gemeente Montferland, stads-, dorps- en wijkraden, zorg- en welzijnsinstellingen, politie, politieke partijen en belangenverenigingen gaven hun oordeel over onze inspanningen op het gebied van wonen, werken, zorg en welzijn. Onze belanghouders vonden onze uitgezette koers de juiste en herkennen zich in de opgaven die wij voor onszelf zien. Ze spraken hun waardering uit voor onze duurzaamheidsambities, maar gaven ons mee duidelijker te zijn over het voordeel dat dit met zich meebrengt voor de portemonnee van de huurders. We spraken af dat wij in 2012 de woonlasten voor nieuwe huurders inzichtelijk maken. Onze belanghouders gaven ons ook mee nog nauwer samen te werken met lokale partners en elkaar te versterken, zonder daarbij de verantwoordelijkheden van andere partijen over te nemen. Ze vinden het belangrijk dat wij in deze crisistijden oog houden voor de kwetsbare groepen in de samenleving en dat we stevig investeren in het toekomstbestendig maken van onze woningen. Woningstichting Bergh neemt deze aanbevelingen ter harte en scherpt haar keuzes aan. Op onze website www.wsbergh.nl treft u het complete verslag van de belanghoudersbijeenkomst en een overzicht van alle aanwezigen aan. 2.3 Wij werkten actief samen Wij dragen op verantwoorde wijze bij aan de maatschappelijke opgaven in de gemeente Montferland. We halen vraagstukken actief op. Op het gebied van wonen, leefbaarheid en in de ketens wonen-zorg-welzijn zijn vraagstukken van onze netwerkpartners geagendeerd. Wij vinden het daarom belangrijk om belanghouders te betrekken bij ons beleid en bij onze activiteiten. In 2011 hadden wij op diverse niveaus en met diverse partijen overleg:

10

Jaarverslag 2011

Met wie Hoe Hoe Wat waren de belangrijkste gespreksonderwerpen en spraken we? vaak? geborgd? resultaten? In overleg met de gemeente en de overheid Bilateraal overleg 3Op projectenniveau voortgang bewaken en vlottrekken indien wethouder en wekelijks noodzakelijk. onze Belangrijkste resultaten: invulling bouwprogramma Hartjenshof directeurbestuuren Zeddamseweg, inrichting Klinkerstraat. der Bestuurlijkoverleg 1x per WoonconEvaluatie Woonconvenant 2009–2015. Gemeente: jaar venant De belangrijkste conclusie: de gemaakte afspraken worden wethouder RO, 2009-2015 nagekomen en wij werken op een positieve manier met elkaar ambtenaren samen. Corporaties: directeuren, managers Wonen Ambtelijk overleg 6x per WoonconVoorbereiding evaluatie Woonconvenant 2009–2015, die is Gemeente: jaar venant besproken in het bestuurlijk overleg. Ambtenaar 2009-2015 Welzijn Corporaties: managers wonen Ambtelijk overleg 4x per Bespreken voortgang nieuwbouw- en Bouwen jaar herstructureringsprojecten. Gemeente: Ambtenaar RO Corporaties: managers Bouwen & Beheer Stuurgroep Regionale Bewaken voortgang uitvoeringsprogramma Regionale regiovisie wonen Woonvisie Woonvisie. Bestuurders Achterhoek Achterhoekse 2010-2020 gemeenten, corporaties en provincie Samenwerking met collega-corporaties ACo 6Samenwer- Ontwikkeling woonmarketingmodel Thuis in de Achterhoek, Verschillende wekelijks kingsoveruitwerking woonconvenant Achterhoek, deelname Coöperatie directeuniveaus binnen eenkomst Achterhoek en bedrijfsvoeringgerelateerde zaken (bijv. renoverleg organisatie verzekeringen). Kan Oost 4x per VerslagUitwisselen van informatie en bespreken van actualiteiten in de Verschillende jaar legging branche (positie Aedes), effecten woonruimteverdeling, niveaus binnen woningwet, visitatie en monitoren lokale ontwikkelingen. organisatie Europäische Tisch 2x per Kennis en informatie uitwisselen met corporaties uit België, jaar Duitsland en Nederland. Gespreksonderwerpen: volkshuisvesting in België, financiën en treasury, verschil in bouweisen. Financieel ondersteunen wij geen buitenlandse instellingen.

11

Jaarverslag 2011

Samenwerken aan zorg en welzijn Met wie Hoe Hoe spraken we? vaak? geborgd? UitvoeringsoverUitvoerings leg Wonen, plan Welzijn, Zorg Wonen, Laris Wonen en Welzijn, Diensten, Zorg Woningstichting Bergh, Woonzorg Nederland, Welcom, Azora, Diafaan, Sensire Ondernemersvereniging MKB Reva, gemeente en provincie GemeenschappeIncidenteel lijke ruimte Klinkerhof Azora en Welcom

Zorgnetwerk 6 Convenant politie, sociale wekelijks ‘t Pact zaken gemeente, Iriszorg, Stichting Mee, Bureau Jeugdzorg, GGNet, AMW (Algemeen Maatschappelijk Werk), woningcorporaties Samenwerken met wijk- en dorpsraden Alle wijk- en jaarlijks dorpsraden

Dorpsraad Azewijn

3x

-

Dorpsraad 1x Braamt Samenwerking binnen de branche Aedes Lidmaatschap DirecteurenLidmaatcontact schap

Wat waren de belangrijkste gespreksonderwerpen en resultaten? In 2009 is een ‘toekomstverkenning woonzorgzones in Montferland’ opgesteld. Onder begeleiding van Adviesbureau Companen stelden wij in 2011 gezamenlijk het Uitvoeringsplan Wonen, Welzijn, Zorg vast. Onderdeel van dit plan is het besluit om drie Woonservicegebieden in te voeren: één in Didam, één in ’s-Heerenberg en één in Zeddam. In de kleine kernen komen kiempunten, van waaruit zorg en welzijn op afstand wordt geregeld. Voor de verdere uitwerking werden werkgroepen gecreëerd. Wij nemen deel in de werkgroep voor de ontwikkeling van het woonservicegebied in ’s-Heerenberg.

Wij spraken over de invulling van activiteiten in de gemeenschappelijke ruimte in de Klinkerhof. Azora levert een maaltijdvoorziening in de algemene ruimte, totdat de nieuwbouw van zorgcentrum St. Gertrudus gereed is. Daarnaast huurt Azora van ons een woning, ingericht als kantoor, om van daaruit de thuiszorg in ‘s-Heerenberg te verzorgen. Eind 2011 besloten we om het kantoor te verplaatsen naar de commerciële ruimte in de plint van het gebouw. Met Welcom spraken wij over de oprichting van een bewonerscommissie in het complex en voerden wij een enquête uit naar de behoefte aan activiteiten. Soms kunnen huurders hun verplichtingen niet nakomen door persoonlijke omstandigheden. Wanneer deze met behulp van zorg zijn op te lossen, schakelen wij het zorgnetwerk in. Dit netwerk vraagt zorginstellingen om begeleiding en wij kunnen (indien nodig) zorg afdwingen in de vorm van 2e kanscontracten. De Gemeente stelde een coördinator aan voor de aansturing van de contacten.

Uitgangspunt is dat wij minimaal eenmaal per jaar met de dorps- en wijkraden om de tafel te zitten. Er is geen regulier overleg met de dorpsraden. Wij overlegden met hen als daar aanleiding toe was. In 2011 bezochten wij de jaarvergaderingen van de Wijkraden ’s-Heerenberg-Oost en ’s-Heerenberg-West. In het kader van de planvorming aan de Hartjenshof in Azewijn voerden wij gezamenlijk een behoefteonderzoek (levensloopbestendige woningen) uit onder bewoners. Dit resulteerde in een wederzijds gedragen besluit om drie levensloopbestendige woningen af te nemen van de projectontwikkelaar. Gesproken is over de opgestelde dorpsvisie en woningbehoefte in Braamt. Wij onderschrijven de Aedes Code en toetsten of onze manier van werken daarbij past. Delen kennis en ervaring, bespreken actuele thema’s binnen de branche.

12

Jaarverslag 2011

2.4 Wij luisteren naar onze Huurdersvereniging Wij hebben een samenwerkingsovereenkomst met Huurdersvereniging Bergh. Afgelopen jaar zetten wij in op de verdere uitwerking van de samenwerkingsovereenkomst. We betrokken de huurdersvereniging actief bij het opstellen van ons beleid. De huurdersvereniging gaf advies over: Verkoopbeleid Nieuw woonruimteverdeelsysteem "Thuis in de Achterhoek" Overlastbeleid Op alle onderwerpen adviseerde de huurdersvereniging positief. De samenwerking met de huurdersvereniging wordt in 2012 geëvalueerd. 2.5 Wij gaan naar onze huurders toe Bewoners Bergherveld Wij gingen actief met bewoners in gesprek om de betrokkenheid bij de woonomgeving te vergroten. Dit deden wij bij de aanpak van de groenvoorziening bij onze flats (zie § 6.4). We knapten de groenvoorziening op en richtten een bewonerscommissie op. (Ex) bewoners van de Delweg in Zeddam en de Plantsoensingel Noord, Midden en Zuid Bij herontwikkeling vinden wij het belangrijk om (voormalige) bewoners en omwonenden te betrekken bij de planvorming voor de nieuwe woningen. Zij krijgen daarom inspraak in de ontwerpkeuze van de nieuw te ontwikkelen woningen. Wij kozen voor de werkwijze Design & Build. Drie aannemers presenteerden een plan, waaruit de selectiecommissie een keuze maakte. Deze ontwerpen legden wij ook voor aan de bewoners tijdens een inloopavond. Bewoners konden stemmen en de selectiecommissie woog deze stemmen mee bij de definitieve keuze. Bewoners kozen met grote meerderheid voor het ontwerp waaraan ook de selectiecommissie de voorkeur gaf. Bewoners Graaf Hendrikstraat en Pastoor Te Rielestraat te Braamt Met Dorpsraad Braamt bespraken wij de door hen opgestelde dorpsvisie. Tijdens dit gesprek spraken wij over onze woningen aan de Graaf Hendrikstraat/Pastoor Te Rielestraat als “mogelijke” herontwikkelingslocatie. Hierover ontstond onder de bewoners onrust. Wij spraken daarover met de bewoners op een tweetal bewonersavonden in Braamt. De huurders werd de mogelijkheid geboden om, tijdens een huisbezoek, hun voorkeur uit te spreken voor:  aankoop van hun woning  sloop en vervangende nieuwbouw van levensloopbestendige woningen of  uitstel van de beslissing tot ca. 2015. De meningen van de bewoners waren verdeeld, maar de meerderheid van de bewoners koos ervoor om te wachten tot het moment van besluitvorming in 2015. Wij besloten wel om het gebied op te delen in drie deelgebieden. Daardoor is het mogelijk beter rekening te houden met de wensen van de huurders en ontwikkelingen in de deelgebieden.

13

Jaarverslag 2011

2.6 Wij werken samen op basis van afspraken Wij streven ernaar de afspraken met onze netwerkpartners vast te leggen in samenwerkingsovereenkomsten en convenanten. Wat spraken we af en wat was onze bijdrage? Samenwerkingsovereenkomst Woonconvenant 2009 – 2015

Betrokken organisaties Gemeente, Laris Wonen en Diensten

Afspraken

Bijdrage WsBergh

- 800 woningen tot aftoppingsgrens een- en tweepersoonshuishoudens - 1000 betaalbare woningen tot € 647 - 30% woningtoewijzing aan starters - Nieuwbouwwoningen voor starters verkoopprijs < € 172.000

Convenant Leerlingbouwplaatsen

Corporaties Aco en Liemers, gemeenten, aannemers

Bevorderen van het aantal leerlingbouwplaatsen

Hennepconvenant

Politie, Gemeente Montferland en sociale verhuurders

Afspraken m.b.t het ontmantelen van hennepkwekerijen in huurwoningen

’t Pact

ACo, zorg- en welzijnsorganisaties in de regio en de Stadsbank

In deze overeenkomst is opgenomen: - Uitwerking maatschappelijke opvang - Opzet van locale zorgnetwerken - 2e kansbeleid

- 1.435 tot de aftoppingsgrens één- en tweepersoonshuishoudens - 1.516 betaalbare woningen - 48% vrijkomende woningen toegewezen aan starters - Door toepassing van Koopgarant konden de woningen in Beek worden aangeboden voor koopprijzen van € 126.700 tot € 172.000 Alle projecten toetsten we op leerlingbouwplaatsen, door de huidige manier van bouwen (prefab) en de stagnatie van projecten realiseerden we geen leerlingbouwplaatsen. Wel zijn er beperkt leerlingen ingeschakeld t.b.v. het metselwerk. Woningstichting Bergh ondertekende de afspraken, werkt mee aan de ontmanteling en meldt verdachte panden aan. In 2011 constateerden wij bij een vertrokken huurder een hennepkwekerij. Wij leverden een bijdrage aan maatschappelijke opvang: - Wij nemen deel aan het Zorgnetwerk Montferland - Wij nemen deel aan het 2e kansbeleid en sloten tien 2e kanscontracten. - Wij huisvestten één dakloze

14

Jaarverslag 2011

3.

Wij stemmen vraag en aanbod op elkaar af en hebben onze klant in beeld

Wij vinden dat we verantwoordelijkheid hebben in het goed op elkaar afstemmen van vraag en aanbod op de woningmarkt. Dit begint bij het in beeld brengen van onze doelgroepen en de vraag van de klant. 3.1 Onze klanten in beeld Voor wie zijn wij er? Primair zijn wij er voor de huisvesting van huishoudens met een inkomen tot € 33.614. Om te voorkomen dat er huishoudens tussen wal en schip raken zijn wij er ook voor middeninkomens tot € 43.000. Afbakening van onze doelgroep Met ingang van 1 januari 2011 is de doelgroep van corporaties beperkt tot huishoudens met een inkomen tot € 33.614. Van alle vrijkomende woningen met een huurprijs tot € 652,52 moeten wij 90% toewijzen aan onze primaire doelgroep. Ruim 99% van onze woningvoorraad valt onder deze grens, waardoor wij de groep tot € 43.000 beperkt kunnen bedienen. Wij stelden een aantal toewijzingscriteria op voor de toewijzing aan deze groep. Omdat wij onvoldoende zicht hadden op omvang en vraag van deze doelgroep waren wij terughoudend met het toewijzen van woningen aan deze groep. In totaal wezen wij acht kandidaat-huurders af op grond van een te hoog inkomen. Achteraf bezien hadden wij hen wel een woning kunnen toewijzen. Wij ontvingen geen signalen van schrijnende gevallen. In 2012 herzien wij onze toewijzingscriteria en wijzen wij de 10%-ruimte gerichter toe. Voor woningzoekenden met een inkomen tussen de € 33.614 en € 43.000 creëerden wij de mogelijkheid om via onze website aan de overheid kenbaar te maken (Stuur Donner naar Brussel) dat zij gedupeerd zijn door deze regelgeving. Daarnaast stelden wij 2 dure huurwoningen met voorrang aan deze doelgroep beschikbaar. Wie zochten een woning? Wij kennen een regionale woonruimteverdeling samen met ProWonen, Wonion en WSD. Op 1 januari 2011 stonden 3.599 woningzoekenden ingeschreven, waarvan 1.601 woningzoekenden uit ons werkgebied. Het grootste deel van de woningzoekenden heeft al een huurwoning. Bijna de helft van alle ingeschreven woningzoekenden wonend in een koopwoning, zijn afkomstig uit ons werkgebied. De cijfers uit de woonruimteverdeling gebruiken wij als input voor de update van ons Strategisch Marktbeleid in 2012. 1 januari 2011

1 januari 2012

Woonsituatie Alle corporaties WSB Inwonend Huurwoning Overig

Alle corporaties WSB

806

366

808

404

1.538

698

1.545

770

84

12

87

12

Koopwoning

1.171

525

1.214

573

Totaal

3.599 1.601

3.654 1.759

3.2 Hoe wijzen wij onze woningen toe? Onze vrijkomende woningen worden geadverteerd op De Huispagina (verschijnt in het gratis huisaan-huis-blad Montferland Nieuws) en op www.dehuispagina.nl.

15

Jaarverslag 2011

Wij willen onze klanten zoveel mogelijk keuzevrijheid bieden. Omdat wij verplicht zijn 90% van alle vrijkomende woningen toe te wijzen aan huishoudens met een inkomen tot € 33.614 stelden wij extra inkomenseisen bij de woningtoewijzing. Verder gelden er voor seniorenwoningen extra voorwaarden. Die woningen verhuren we het liefst alleen aan senioren. Ook hebben we een beperkt aantal woningen met een lage huur die we alleen aan starters tot 23 jaar verhuren. Urgenten krijgen voorrang bij de toewijzing van een woning. Wij hanteerden de volgende drie toewijzingsmodellen: Aanbodmodel Hierbij worden de vrijkomende woningen geadverteerd. De toewijzing gaat op basis van inschrijfduur. Optiemodel Woningzoekenden registreren zich op een inschrijflijst en hoeven zelf niet actief te reageren. Komt er een woning vrij waarvoor de woningzoekende zich heeft ingeschreven én staat hij boven aan de lijst? Dan krijgt hij de woning toegewezen. Dit model kent meer weigeringen dan de andere modellen omdat de aanbieding vaak onverwacht komt. Dit leidt tot onnodige leegstand. Daarnaast zijn sommige woningen minder geschikt voor toewijzing via het optiemodel. Redenen waarom dit model beperkt werd toegepast. Lotingmodel Bij dit model worden de woningen verloot onder de reagerende woningzoekenden. Hierdoor hebben starters meer kans op een woning. In totaal werden negentien woningen uit exploitatie genomen vanwege verkoop of herstructurering (sloop). De aangeboden woningen per model:

Aanbodmodel Lotingmodel Optiemodel Woningruil Tweede-kansbeleid Rechtstreeks bemiddeld, bijv. voor herstructureringskandidaten

Bestaand bezit 83 3 2 4 4 30

Nieuwbouw 12

126

12

In totaal boden we 126 woningen aan, maar konden we één woning niet verhuren. Van een aantal in 2010 geadverteerde nieuwbouwwoningen ging de huurovereenkomst in 2011 in. Hierdoor ontstaat een verschil tussen het aantal aangeboden en verhuurde woningen. Wij maken het onze klanten graag zo makkelijk mogelijk In 2011 werkten wij aan de implementatie van Thuis in de Achterhoek (TidA). In dit nieuwe woonruimtebemiddelingssysteem wordt het woningaanbod in de regio digitaal gepresenteerd. TidA is een gezamenlijk initiatief van Wonion, Pro-Wonen, Sité, WSD en Woningstichting Bergh. Het nieuwe systeem gaat per 1 maart 2012 van start. De belangrijkste voordelen van TidA: - meer service voor de klant (vergroten zoekmogelijkheden, brede etalage en een transparant woningaanbod, brede informatievoorziening) - efficiencyvoordelen en daaraan verbonden kostenbesparing - markt- en managementinformatie over het gehele woningmarktgebied - bredere profilering, die -gezien de opgave in een krimpmarkt- aantrekkelijk kan zijn.

16

Jaarverslag 2011

3.3 Hoeveel woningen verhuurden we en hoe lagen ze in de markt? Onze woningen kwamen vrij In 2011 kwamen binnen ons bestaand bezit 126 woningen 2009 2010 2011 beschikbaar voor de verhuur: 8,3% van ons bestaand bezit. Mutatiegraad 12,5 11,6 8,3 Dit is een daling ten opzichte van voorgaande jaren. De doorstroming stagneert door de crisis op de woningmarkt. De koopmarkt zit op slot en de eisen voor het verkrijgen van een hypotheek zijn strenger. Door de EU-regeling kunnen huishoudens met een middeninkomen niet verhuizen naar een huurwoning en de koopmarkt is beperkt bereikbaar. Daarnaast zijn de gevolgen van de recessie voelbaar en stellen huurders een verhuizing uit vanwege de kosten. Het aantal reacties op aangeboden woningen Het aantal reacties op onze woningen neemt sinds 2009 af. Onderstaande tabel geeft de ontwikkeling van de reactiegraad per woningtype weer. 2009 2010 2011 Type woning Gemiddeld gemiddeld Gemiddeld Eengezinswoningen 37 28 21 Etagewoning zonder lift 10 8 6 Etagewoning met lift 22 10 8 Maisonnettes 27 0 24 Seniorenwoningen 15 12 5 HAT-woningen 18 12 14 Duplexwoningen 198 0 8 Levensloopbestendige woningen 18 40 8 Totaal 22 17 11

Opvallend is de afname van het aantal reacties op onze levensloopbestendige woningen. In 2010 leverde Woningstichting Bergh nieuwe levensloopbestendige woningen op in het centrum van ’s-Heerenberg. Door de populariteit onder woningzoekenden steeg de reactiegraad. In 2011 adverteerden wij zestien woningen in Beek en Zeddam. De omvang van de doelgroep in deze kernen is kleiner dan in ’s-Heerenberg waardoor de reactiegraad lager was. Daarnaast vermoeden we ook dat ouderen met een koopwoning door de crisis op de woningmarkt de stap naar een huurwoning pas maken op het moment dat ze hun eigen woning verkocht hebben. Komend jaar wordt dit verder onderzocht. Zorgwekkend is de verdere daling van het aantal reacties op etagewoningen zonder lift, voornamelijk onze woningen aan de Maria van Nassaulaan en Bergherveld. Door investeringen in leefbaarheid en uitstraling van de woonomgeving proberen we in 2012 deze ontwikkeling positief te beïnvloeden. Wachten op een woning Woningtype Gemiddelde wachttijd Ondanks de daling van de reactiegraad Eengezinswoningen 2 jaar en 10 maanden bedroeg de gemiddelde inschrijftijd voor Levensloopbestendige woningen, 3 jaar en 9 maanden een woning twee jaar en inclusief Klinkerhof twee maanden. De gemiddelden werden Flats,HAT’s en maisonnettes 2 jaar en 4 maanden berekend op basis van de toegewezen woningen. Om een vertekend beeld te voorkomen lieten wij woningen die worden toegewezen aan herstructurerings- en andere urgenten buiten beschouwing. Woningen worden geweigerd Bij nieuwe verhuringen worden onze woningen gemiddeld 2,1 keer aan een kandidaat-huurder aangeboden voordat dit leidde tot acceptatie. Voor onze flatwoningen aan de Maria van Nassaulaan en Bergherveld ligt dit aantal hoger. Daarom werken wij met groepsaanbiedingen. De verhuurmedewerker nodigt meer kandidaten tegelijk uit en gaat mee naar de bezichtiging van de woning. Dit komt de efficiëntie ten goede en de verhuurmedewerker kan tevens inspelen op vragen en meningen over de wijk.

17

Jaarverslag 2011

Daarnaast wordt verteld over de woningen en mogelijk nog uit te voeren onderhoudswerkzaamheden. Dit gebeurt alleen bij leegstaande woningen. Afhankelijk van de effecten breiden wij deze werkwijze in 2012 uit. Soms staan woningen leeg Wij willen woningen het liefst zo snel mogelijk verhuren en de leegstand beperken. Een aantal woningen kon niet aansluitend verhuurd worden omdat er geen nieuwe huurder was of vanwege onderhoud in de woning. Dit percentage lag op 0,32% (ons streefcijfer lag op 0,5%). Sommige woningen laten we bewust leegstaan (1,38%), bijvoorbeeld vanwege herstructurering en verkoop. Door in 2012 verder onderscheid te maken tussen leegstand als gevolg van mutatieonderhoud en leegstand door oponthoud in het verhuurproces, kan gerichter worden gestuurd op het verder terugdringen van het aantal leegstandsdagen. 3.4 Aan wie verhuren wij onze vrijkomende woningen? Wij verhuren vooral woningen aan de primaire doelgroep In totaal verhuurden wij in 2011 138 woningen. Het grootste deel (83%) bestond uit woningen in het betaalbare segment met een huurprijs tussen de € 361,66 en € 554,76. 14% van de woningen viel in het middeldure segment, maar bleef nog beneden de Huurtoeslaggrens van € 652,52. Slechts 2% van de toegewezen woningen had een huurprijs boven de € 652,52. Het betrof twee nieuwbouwwoningen. Twee woningen vielen in het goedkope segment met een huur < € 361,66. Deze woningen wezen we toe aan woningzoekenden met een inkomen op bijstandsniveau. Starters komen aan bod Van de 138 verhuurde woningen wezen wij 72 woningen toe aan doorstromers en 66 aan starters (48%). We voldoen hiermee ruimschoots aan de norm (30%) die de Stadsregio stelt. Urgent woningzoekenden helpen we snel Wij wezen 20% van alle verhuurde woningen toe aan Status Aantal urgenten. Wij streven ernaar om medisch en sociaal Herstructureringurgent 18 Sociaal urgent (5 x echtscheiding) 7 urgenten binnen een half jaar aan een geschikte woning Medisch urgent 2 te helpen. Dit lukte met de sociaal urgenten. Omdat Financieel urgent 1 medisch urgenten over het algemeen een heel specifiek aanbod nodig hebben, konden wij voor één urgent woningzoekende niet binnen deze termijn een geschikte woning vinden. Toewijzingen naar leeftijd Ruim 82% van alle verhuurde woningen werd toegewezen aan woningzoekenden onder de 65 jaar. Vergelijken we dit met de leeftijd van de ingeschreven woningzoekenden dan zien we dat 73% van alle ingeschreven woningzoekenden jonger is dan 65 jaar. Als we kijken naar de instroom van 65-plussers in de onderstaande tabel zien we dat slechts 20% instroomt vanuit de koopsector. Waar vandaan Huurwoning Woningstichting Bergh Huurwoning gemeente Montferland Huurwoning elders Koopwoning gemeente Montferland

Aantal 11 4 5 5

18

Jaarverslag 2011

Statushouders gehuisvest Jaarlijks is Woningstichting Bergh verantwoordelijk voor de huisvesting van de helft van de statushouders in de gemeente Montferland. In juli 2011 meldde de gemeente ons dat wij voldaan hadden aan onze taakstelling, ondanks dat wij geen woningen beschikbaar hadden gesteld. Voor het tweede half jaar kreeg de gemeente een nieuwe taakstelling opgelegd (Rijksoverheid) en moesten wij zes personen huisvesten. Door de huisvesting van alle herstructurerings- en medisch urgenten hadden wij onvoldoende geschikte woningen voor de huisvesting van de statushouders beschikbaar. Door het niet huisvesten van statushouders, werd onze taakstelling niet behaald. Deze achterstand wordt het eerste half jaar van 2012 ingehaald. 3.5 Wij verhuren betaalbare woningen De rijksoverheid legt ons strikte regels op voor de verhoging van de huren. Per 1 juli 2011 verhoogden wij onze huurprijzen met 1,3% (inflatiecorrectie). In principe kregen alle woningen dezelfde verhoging. We maakten een uitzondering voor een aantal instellingen en huurders, in verband met contractuele afspraken of sloop van woningen op korte termijn. Daarnaast pasten wij de huren bij nieuwe verhuur aan. Dit deden wij conform ons huurprijsbeleid. Ruim 99% van onze woningen is toegankelijk voor huishoudens die afhankelijk zijn van Huurtoeslag. Onze gemiddelde huurprijs lag op € 433,85. Dit is 58,4% van de maximaal redelijke te vragen huurprijs. Onze huurprijzen behoren daarmee tot de laagste in de regio. In 2012 herzien wij ons huidige huurprijsbeleid. 3.6 Huurtoeslag Huurders kunnen een beroep doen op Huurtoeslag. De Belastingdienst regelt de toekenning en uitbetaling. Huurders kunnen de Huurtoeslag rechtstreeks op onze rekening laten storten. Ze betalen ons dan maandelijks de huur verminderd met de huurtoeslag. Eind 2011 ontvingen wij voor 338 huurders rechtstreeks de huurtoeslag. Het ging om een totaal bedrag van € 61.311. De gemiddelde Huurtoeslag per ontvanger is € 182 per maand. Wij hebben geen zicht op de groep huurtoeslagontvangers die de huurtoeslag rechtstreeks op hun eigen rekening ontvangen. 3.7 Onze huurders zijn tevreden Wij willen dat huurders tevreden zijn over onze dienstverlening, maar klachten helpen ons om onze dienstverlening verder aan te scherpen. Regionale Geschillencommissie Wij zijn samen met Site, WSD, ProWonen, Wonion, Viverion, Woningstichting De Groene Waarden en Woonstichting De Marken aangesloten bij de Regionale Geschillencomissie Oost-Gelderland. Deze onafhankelijke commissie beoordeelt de geschillen over de dienstverlening van de aangesloten corporaties. In 2011 ontving de commissie twee klachten. Eén van de klachten was niet ontvankelijk en is door de huurder ingetrokken. De andere klacht verhielpen wij naar tevredenheid en leidde niet tot behandeling door de geschillencommissie. Huurcommissie De huurcommissie ontving één klacht over achterstallig onderhoud. In 2012 volgt de uitspraak. Wij ontvingen een beperkt aantal klachten In totaal ontvingen wij in 2011 acht klachten over onze dienstverlening. Zeven klachten gingen over het onderhoud aan de woning en één over afwijzing van aansprakelijkheid voor een schade. Hiervoor troffen wij een regeling uit coulanceoverwegingen. Twee onderhoudsklachten verklaarden we ongegrond. Bij één zaak leidde dit tot een gerechtelijke procedure waarbij wij in het gelijk zijn gesteld.

19

Jaarverslag 2011

KWH Gezien het geringe aantal klachten kunnen we concluderen dat onze huurders over het algemeen tevreden zijn over onze dienstverlening. Dit blijkt ook uit de uitslagen van de onderzoeken door KWH. In 2011 wisten we opnieuw het label te behouden, met een gemiddelde score van 7,9, gelijk aan de scores van 2009 en 2010. Op onderdeel waren de scores als volgt: Onderdeel Corporatie bezoeken Woning zoeken Woning betrekken Huur betalen Reparatie uitvoeren

Score 7,9 7,7 8,1 8,2 7,8

20

Jaarverslag 2011

4.

Wij stemmen vraag en aanbod op elkaar af en passen onze woningvoorraad aan

Om ervoor te zorgen dat ons woningbezit op lange termijn aansluit bij de wensen van onze doelgroep maken wij via kleinschalige projecten ons woningbezit toekomstbestendig. De focus verschuift van uitbreiding van onze woningvoorraad naar de transformatie van ons bestaande woningbezit. 4.1 Onze woningen Huidige samenstelling woningvoorraad Ons woningbezit zag er op 31 december 2011 zo uit: BBSH groep Woningtype

Goedkoop <€ 361,66

Eengezinswoning Etagewoning met lift Etagewoning zonder lift Multicategorale woning (slaapkamer en natte cel op woonverdieping) HAT/ duplex woning Totaal

Betaalbaar € 361,66 – < € 554,76

Middelduur € 554,76 – < € 652,52

Duur ≥ € 652,52

55 4

806 80

21 -

-

104

93

-

-

8

221

60

7

37 208

28 1.228

81

7

De rest van onze vastgoedportefeuille bestond op 31 december 2011 uit: Omschrijving vastgoedtype Parkeerplaatsen Garages Commerciële ruimtes Gemeenschappelijke ruimtes Maatschappelijk Vastgoed Overig

Aantal 36 85 2 2 4 12

Toevoegingen en onttrekkingen woningvoorraad De volgende wijzigingen vonden in 2011 plaats in onze woningvoorraad Vastgoedtype Middeldure huurwoningen Dure huurwoningen Overig (t.b.v. herontwikkeling) Totaal

Nieuwbouw +

Aankoop +

Sloop -

19

Verkoop 10

4 1 23

1

10

0

Gewenste samenstelling woningvoorraad In 2010 maakten wij binnen ACo een start met het regionaal Strategisch Voorraadbeleid (SVB). In 2011 stelden wij het regionaal SVB vast en boden het aan alle betrokken gemeenten en de provincie aan. Belangrijkste conclusie is de bijstelling van het aantal toe te voegen woningen van 5.900 naar 3.300.

21

Jaarverslag 2011

Daarnaast geeft het rapport richting aan de gewenste samenstelling van de woningvoorraad en de mogelijke strategieën om dit te bereiken. Ons Strategisch Marktbeleid sluit goed aan op de geschetste en gewenste ontwikkelingen. In 2012 wordt ons SMB herijkt. Het Regionaal SMB bracht de discussie over krimp in de Achterhoek verder onder de aandacht en genereerde veel regionale en landelijke publiciteit. Het rapport werd ook aangeboden aan de gemeente Montferland. Ook onze gemeente agendeert het krimpvraagstuk en start een onderzoek naar de gevolgen hiervan voor de leefbaarheid in alle kernen. Woningmarktmonitor en Achterhoeks Woonwensen en Leefbaarheidsonderzoek (AWLO) In het kader van de regionale Woonvisie Achterhoek monitoren we de ontwikkelingen op de woningmarkt jaarlijks via de woningmarktmonitor. In 2011 werd het Achterhoeks Woon- en Leefbaarheidsonderzoek opgestart. Omdat de gemeente Montferland formeel niet tot de Achterhoek behoort, volgen wij de ontwikkelingen vanaf de zijlijn. We verwachten dat de trend herkenbaar is voor ons werkgebied en handelen in de geest van de resultaten die in 2012 gereed zijn. 4.2 De samenstelling van onze woningvoorraad verandert door… …Verkoop van woningen Wij stelden een nieuw verkoopbeleid vast. Met het oog op de toekomstige krimp binnen ons werkgebied en de mogelijke transformatieopgave verkopen wij alleen zogenaamd versnipperd woningbezit. De verkooplijst is aangepast en implementatie volgt begin 2012. Er werden geen woningen uit onze bestaande voorraad verkocht (norm één woning). Op 31 december stonden er zes woningen te koop (waaronder drie nieuwbouwwoningen). ….Toevoegen nieuwbouwwoningen In 2011 leverden wij de volgende nieuwbouwhuurwoningen op conform onze ambities: Steegseweg Beek Aantal woningen: Woningtype: Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: 5 Eengezins Koop Tot € 172.000 8 Levensloopbestendig Huur Tot € 652,52 Start bouw: 2010 Oplevering: juli 2011 Toelichting: betaalbare zeer energiezuinige woningen gebouwd conform methodiek PassiefHuis.

…Herontwikkeling bestaande woningvoorraad Om ons woningbezit op langere termijn te laten aansluiten bij de vraag van onze klant is het nodig onze woningvoorraad voortdurend aan te passen. We noemen dit onze transformatieopgave. De realisatie en voortgang van onze projecten verloopt conform onze ambitie: Jacob Reviusstraat Zeddam Aantal woningen: Woningtype: 3 Levensloopbestendig 1 Levensloopbestendig Start bouw: januari 2011 Toelichting: herontwikkeling 4 voormalige seniorenwoningen,

Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: Huur ≤ € 652,52 Huur > € 652,52 Oplevering: september 2011 nieuwbouwwoningen hebben een EPC van 0,4.

Pastoor van Angerenstraat Beek Aantal woningen: Woningtype: 3 Levensloopbestendig 1 Levensloopbestendig Start bouw: april 2011 Toelichting: herontwikkeling 4 voormalige seniorenwoningen,

Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: Huur ≤ € 652,52 Huur > € 652,52 Oplevering: december 2011 nieuwbouwwoningen hebben een EPC van 0,4.

22

Jaarverslag 2011

Plantsoensingel ’s-Heerenberg, Delweg Zeddam Aantal woningen: Woningtype: Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: 29 Eengezins Huur ≤ € 652,52 11 Levensloopbestendig Huur > € 652,52 13 Eengezins Koop via aannemer Start bouw: gefaseerd Oplevering: gefaseerd 1ste kwartaal 2012 4de kwartaal 2012 de 2 kwartaal 2012 1ste kwartaal 2013 ste 1 kwartaal 2013 Derde kwartaal 2013 Toelichting: sloop 44 asbesthoudende woningen en sanering 1 woning. Alle bewoners zijn inmiddels verhuisd en bezwaren op de planontwikkeling bleven uit. Hierdoor lopen wij in op onze planning. Aan de Plantsoensingel Noord realiseren wij in samenwerking met de gemeente 18 energieneutrale woningen. Zeddamseweg 5-7 ’s-Heerenberg Aantal woningen: Woningtype: Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: 1 Appartement Huur € 600 1 Commerciële ruimte Huur € 1.466 Start bouw: oktober 2011 Oplevering: maart 2012 Toelichting: deze locatie is aangekocht in het verleden en het oorspronkelijke plan was herontwikkeling in combinatie met achterliggend winkelcentrum. Deze ontwikkeling met andere partners kwam niet op gang. In 2010 werkten we zelfstandig aan de planontwikkeling en startten met renovatie van dit pand. Zeddamseweg 13 - 19 ’s-Heerenberg Aantal woningen: Woningtype: Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: 15 Appartementen Huur ≤ € 652,52 2 Gemeenschappelijke ruimten Huur Start bouw: eind 2012 Oplevering: 2013 Toelichting: samen met Estinea werkten we aan de planvorming voor de realisatie van 15 woonzorgappartementen en 2 gemeenschappelijke ruimten voor mensen met een verstandelijke beperking. De ontwikkelovereenkomst werd op 29 november 2011 ondertekend. In 2012 starten we met de procedure wijziging bestemmingsplan.

…Herontwikkeling overige locaties Gewerkt werd aan de herontwikkeling van de locatie Op den Brand/Kellenstraat. Het betreft een binnenstedelijke herontwikkellocatie die lastig in te vullen is. In Zeddam ligt de uitbreidingslocatie Kerkweg. We besloten deze locatie als losse (bouw)kavels te verkopen via de makelaar Buiten Wonen. 4.3 Projecten in voorbereiding In 2011 werkten wij nog aan de voorbereiding van 4 uitbreidingsprojecten. De crisis op de woningmarkt zorgde ervoor dat de ontwikkeling van deze projecten langer duurt dan gehoopt. Sportveld Kilder (fase 1) Aantal woningen: Woningtype: Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse1: 8 Eengezins Koop ≤ € 172.000 8 Eengezins Huur ≤ € 652,52 3 Levensloopbestendig Koop ≤ € 172.000 3 Levensloopbestendig Huur ≤ € 652,52 Start bouw: 4de kwartaal 2012 Oplevering: 3de kwartaal 2013 Toelichting: het project is opgeknipt in 3 fases, er mag welstandsvrij gebouwd worden en er is extra aandacht voor Cradle to Cradle. De dorpsraad is betrokken via Design & Build.

1

Huurprijs van € 652,52 is de aftoppingsgrens huurtoeslag 2011.

23

Jaarverslag 2011

Hartjenshof Azewijn Aantal woningen: Woningtype: Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: 3 Levensloopbestendig Huur ≤ € 652,52 Start bouw: onbekend Oplevering: onbekend Toelichting: realisatie afhankelijk van verkoop woningen door projectontwikkelaar. Samen met de dorpsraad voerden wij een behoeftepeiling uit onder de dorpsbewoners (zie § 2.3). Trambaan Lengel Aantal woningen: Woningtype: 3 Levensloopbestendig 4 Eengezins Start bouw: onbekend Toelichting: realisatie afhankelijk van verkoop woningen door onderzoek naar mogelijke realisatie PassiefHuis. Stadspark ’s-Heerenberg Aantal woningen: Woningtype: 6 Levensloopbestendig 8 Eengezins Start bouw: onbekend Toelichting: realisatie afhankelijk van verkoop woningen door

Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse: Huur ≤ € 652,52 Huur ≤ € 652,52 Oplevering: onbekend projectontwikkelaar. EPC maximaal 0,4 en

Huur- of koopwoning: (Huur)prijsklasse Huur ≤ € 652,52 Huur ≤ € 652,52 Oplevering: onbekend projectontwikkelaar. EPC maximaal 0,4.

In ’s-Heerenberg zijn wij achtervang voor de realisatie van negen betaalbare woningen aan de Klinkerstraat (fase 3). 4.4 Wij houden onze woningen in goede staat door… …uitvoeren planmatig onderhoud Om de waarde van ons woningbezit te behouden voeren we een gedegen onderhoudsbeleid. Op basis van de levensduur van de verschillende onderdelen van onze woningen wordt een Meerjaren Onderhoudsbegroting (MJOB) opgesteld. De MJOB wordt ieder jaar vertaald in een jaarbegroting Planmatig Onderhoud. Vóór het opstellen van deze begroting voeren we inspecties uit aan de woning om vast te stellen of alle geplande maatregelen noodzakelijk zijn. Onze huurders en Huurdersvereniging Bergh werden geïnformeerd over de geplande werkzaamheden. Om de waardering van de technische staat van de woning zo objectief en uniform mogelijk vast te stellen worden in 2012 de mogelijkheden voor het invoeren van een conditiemeting onderzocht. De werkzaamheden werden uitgevoerd bij diverse woningen of een heel complex woningen. Wij verstrekten de opdrachten onderhands aan de aannemers. Wij kennen de geselecteerde aannemers en hebben goede ervaringen met hen bij het uitvoeren van (onderhouds)projecten. In 2011 gaven wij uit aan planmatig onderhoud: Planmatig onderhoud 2011 Schilderwerk incl. houtrot CV-onderhoud CV-vervanging Liftonderhoud Vervangen keukenblokken Dakbedekking Groot onderhoud Overig planmatig onderhoud Streefkwaliteit Contractuele verplichtingen 2010 Leefbaarheid Verschoven planmatig onderhoud Totaal planmatig onderhoud

Kosten 392.065 48.505 169.472 14.285 50.233 199.308 420.994 24.129 477.950 23.105 88.555 241.696 2.150.297

Totaal planmatig onderhoud Doorberekend aan huurders Geactiveerde onderhoudskosten Loonkosten eigen dienst Totaal

24

2.150.297 2.483 14.647 10.530 2.122.637

Jaarverslag 2011

…onderhoud bij klachten Wij onderhouden onze woningen goed, maar soms hebben huurders toch een reparatieverzoek. We streven naar een snelle dienstverlening. Spoedverzoeken handelen we af binnen 24 uur, bijvoorbeeld door het inzetten van onze eigen twee vakmensen. Ook buiten kantoortijden zijn wij via een 24-uursservicedienst bereikbaar. Om onze klanten nog beter van dienst te zijn scherpen we de afhandeltermijnen voor reparatieverzoeken in 2012 aan. De kosten voor de afhandeling van reparatieverzoeken bedroegen € 265.891 ofwel € 118 gemiddeld per reparatieverzoek. Het totaal aantal reparatieverzoeken bedroeg 2.190 (1,42 verzoek per woning). De kosten vielen lager uit dan begroot. De kosten voor het CV-onderhoud bedroegen € 64.711. In totaal ontvingen we 654 meldingen en de gemiddelde kosten per melding bedroegen € 99. …onderhoud bij mutatie Wanneer een huurder verhuist maken wij de woning verhuurklaar en passen deze aan aan de eisen van deze tijd. Soms kan extra onderhoud plaatsvinden als verhuurbevorderende maatregel. In 2011 gaven we € 189.540 uit aan mutatieonderhoud. Met 138 mutaties bedroegen de gemiddelde kosten per mutatie € 1.267. Het bedrag per mutatie steeg, maar door de afname van het aantal mutaties vielen de kosten lager uit dan begroot. …huurdersonderhoud via servicepakket Wanneer huurders deelnemen aan het servicepakket, kan Woningstichting Bergh kleine reparaties aan de woning uitvoeren. Het gaat om reparaties waarvoor huurders volgens de huurovereenkomst zelf verantwoordelijk zijn. Eenmalig betaalt de huurder entreegeld naast een vaste maandelijkse vergoeding van € 4,05 per maand. Het uitgangspunt is dat het servicepakket budgetneutraal is. In 2011 namen 935 huurders deel aan het servicepakket. Het aantal meldingen steeg met 27% ten opzichte van 2010, waardoor de kosten van het servicepakket hoger uitvielen dan begroot. Begin 2012 werd de vergoeding bijgesteld naar € 4,50. 4.5 Het aanpassen van woningen… …. door de huurder Wij willen graag dat huurders van hun huis hun thuis maken. Daarom mogen huurders zelf wijzigingen in hun woning aanbrengen, zoals het plaatsen van een nieuwe keuken of bad in de badkamer. In ons beleid Zelf Aangebrachte Voorzieningen (ZAV) liggen de uitgangspunten vast. Wij beoordelen de aangevraagde wijzigingen en geven aan wat er bij het verlaten van de woning moet gebeuren. In 2011 ontvingen wij 81 aanvragen, waarvan wij er 73 honoreerden. Het ging hierbij voornamelijk om het aanbrengen van rolluiken, schotelantennes, tuinhuisjes, keukens en plavuizen/laminaat. … in het kader van de WMO Soms zijn woningaanpassingen noodzakelijk om ervoor te zorgen dat mensen met een beperking in hun woning kunnen blijven wonen. Huurders kunnen hiervoor een beroep doen op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en een aanvraag indienen bij de gemeente. Sinds 2010 voeren twee vaste aannemers de werkzaamheden in opdracht van de gemeente uit. Incidenteel voeren wij zelf woningaanpassingen uit en ontvangen hiervoor subsidie. In 2011 pasten wij geen woningen aan. 4.6 VvE beheer In 2011 verzorgden wij het beheer van de volgende Verenigingen van Eigenaren (VvE): Bergh Opwaerts Lanius Hooge Veste De beheerstaken bestaan uit de administratie en het dagelijks en planmatig onderhoud. Omdat wij vinden dat VvE beheer niet tot onze kerntaken behoort wordt deze activiteit in 2012 bij een gespecialiseerde organisatie ondergebracht.

25

Jaarverslag 2011

5.

Wij zetten in op duurzaamheid

Uit zorg voor de aarde heeft Woningstichting Bergh duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Wij voelen ons als woningcorporatie verantwoordelijk voor het terugdringen van het energiegebruik, het stimuleren van het gebruik van schone energie, duurzame producten en materialen. 5.1 We zitten op koers Een groen energielabel We willen dat al onze woningen een goede energieprestatie leveren. Door goede isolatie dringen we het gasverbruik in de woningen zodanig terug dat we in 2014 alleen nog woningen met een A-, B-, C- of D-label hebben. In 2011 werden de volgende energiebesparende maatregelen binnen onze woningvoorraad genomen: 165 woningen voorzien van HR++glas (ca. 1.200m2) 14 woningen voorzien van spouwmuurisolatie (ca. 600 m2) 18 woningen voorzien van dakisolatie (ca. 700 m2) 103 HR-CV ketels geplaatst Dit resulteerde in de onderstaande labelsprong:

Onze woningvoorraad heeft een hoog energielabel in vergelijking met de woningen van collegacorporaties (die zijn aangesloten bij Nibag). Landelijk gezien heeft 31% van de corporatiewoningen een E-, F- of G-label, 27% een D-label, 28% en C-label en slechts 14% en B- of A-label. Wij reduceerden de CO2-uitstoot Wij onderschrijven het convenant Energiebesparing Corporatiesector (oktober 2008). Hierin staat dat in de periode tot 2017 de CO2-uitstoot met 20% moet worden verminderd. De afgelopen jaren investeerden wij fors in energiebesparende maatregelen binnen onze woningvoorraad. En met resultaat. We realiseerden in ruim twee jaar tijd een CO2-reductie van maar liefst 14%! Figuur 1 Ontwikkeling CO2-uitstoot, bron: Nibag

26

Jaarverslag 2011

Vermindering van het gasverbruik Door alle genomen maatregelen daalt het gebouwgebonden gasverbruik met 14%. Dit betekent een besparing die de bewoner direct in zijn portemonnee voelt. Bij de huidige ontwikkeling van de gasprijzen (stijging) draagt dit op lange termijn direct bij aan de betaalbaarheid van onze woningvoorraad. 5.2 We lopen voorop… …met de bouw van energieneutrale woningen In ons Strategisch Beleidsplan 2010–2014 spraken wij de ambitie uit om vanaf 2014 alleen nog energieneutrale woningen te bouwen. Hieraan werd afgelopen jaar al invulling gegeven bij de herontwikkeling van onze woningen aan de Plantsoensingel Noord. Samen met 17 andere partijen vroegen wij subsidie aan in het kader van de Energiesprong (stimuleringsprogramma in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties/WWI, uitgevoerd door de SEV). …met PassiefBouwen Zoals toegelicht in hoofdstuk 4 leverden wij in 2011 acht nieuwbouwwoningen op met een EPC < 0,4. Dit is ver beneden de wettelijk vastgestelde norm van 0,6. Het lukte ons om de eerste dertien PassiefHuizen (Steegseweg) in Nederland op te leveren onder de Huurtoeslaggrens. Hiervoor ontvingen wij de eerder genoemde Passief Bouwen Award. 5.3 Wij maken bewoners bewust Wij maken onze klanten door middel van communicatie en voorlichting bewuster van de mogelijkheden op het gebied van energieverbruik en -besparing. In onze nieuwbouwwoningen aan de Steegseweg werden energiedisplays geplaatst. De doelstelling van het display is tweeledig. Enerzijds leveren de energiedisplays nuttige informatie op over het energieverbruik voor de bewoners. Anderzijds willen we onderzoek doen naar de prestaties van onze PassiefHuizen. De resultaten helpen ons in de toekomst bij het bouwen en beheren van soortgelijke woningen. De leverancier voerde een pilot uit in een proefwoning en in het voorjaar van 2012 worden alle woningen van een meter voorzien. We organiseerden een bewonersavond over dit thema. Om bewoners te stimuleren deel te nemen zetten we in 2012 Facebook en Twitter in. Samen met hen volgen we het energieverbruik en de beleving van het wonen in een PassiefHuis.

27

Jaarverslag 2011

6.

Wij dragen bij aan leefbare wijken en dorpen

Wij leveren een bijdrage aan leefbare wijken en dorpen in ons werkgebied. Onze wens is dat de woonomgeving aantrekkelijk is en blijft voor alle doelgroepen. In dit hoofdstuk leest u welke acties door ons werden ondernomen. 6.1 Van Woning naar Wonen Wij stelden ons leefbaarheidsbeleid op met als kernboodschap “Van Woning naar Wonen”. Wij streven ernaar onze huurders meer te bieden dan alleen een goede woning. Dit begint met het schoon, heel en veilig houden van de buurt. Daar staan wij voor. Vanuit die basis gaan we met onze huurders in gesprek, zodat ook zij zich verantwoordelijk voelen voor hun woonomgeving en deze verantwoordelijkheid ook nemen, indien nodig met onze hulp. In 2012 vullen wij het beleid concreet in. 6.2 Wij pakken overlast aan Overlastbeleid Wij willen bijdragen aan het woongenot van onze huurders. Daarom stelden wij in 2011 ons overlastbeleid vast. Doelstelling van het overlastbeleid is het aanpakken van woonoverlast, als huurders niet in staat zijn deze overlast zelf in onderling overleg te beëindigen. Wij stelden uitgangspunten vast en besloten welke overlastzaken wel en niet door ons worden behandeld. Op deze manier kunnen we gerichter inspelen op ontvangen meldingen. Overlastmeldingen handelden we af In totaal ontvingen wij 117 overlastmeldingen in 2011, waarvan we 112 meldingen ook in dit jaar afhandelden. Bij 47% van deze meldingen betrof het geluidsoverlast, 23% had betrekking op het onderhoud van tuinen. Geen van de overlastmeldingen leidde tot een ontruimingsvonnis. Het op peil houden van de leefbaarheid in het kader van schoon, heel en veilig blijft de aandacht vragen van onze huismeester aan de Maria van Nassaulaan en Bergherveld. Buurtbemiddeling In 2010 startten wij in samenwerking met de Gemeente, Stichting Welcom en wooncorporatie Laris met het pilot-project Buurtbemiddeling. Hierbij bemiddelen vrijwilligers bij burenoverlast. Zo leren bewoners dat zij in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor het prettig wonen. Problemen kunnen zo in een vroegtijdig stadium worden opgelost, zonder inmenging van een professionele organisatie. De Projectgroep Buurtbemiddeling besloot in 2011 om de pilot te verlengen met één jaar tot 1 juli 2012. Begin 2012 besluiten we of het project regulier wordt doorgezet. Overlastmeldingen die voor buurtbemiddeling in aanmerking komen worden door ons naar dit project doorverwezen. In 2011 waren dit 15 meldingen. De politie verwijst ook veelvuldig mensen door naar buurtbemiddeling. Daarnaast kunnen onze huurders zich ook rechtstreeks melden bij het project. Bij de evaluatie in 2012 bekijken wij hoeveel van onze huurders in totaal gebruik maakten van buurtbemiddeling. We beoordelen dan of de voordelen van dit project opwegen tegen de jaarlijkse investering van € 5.000. 6.4 Wij ondersteunen bewonersinitiatieven Het leefbaarheidfonds Huurdersvereniging Bergh beschikt jaarlijks over een leefbaarheidsfonds van € 5.000. Doelstelling van het leefbaarheidsfonds is het (financieel) ondersteunen van bewonersinitiatieven, die raakvlakken hebben met het wonen. In 2011 werden klapstoeltjes aangebracht in de entreehal van De Klinkerhof. Bewoners wachten hier op een taxi en kunnen dan gebruik maken van deze stoeltjes. Verder ontving de Huurdersvereniging geen aanvragen van bewoners.

28

Jaarverslag 2011

Eind 2011 is daarom besloten om een financiële donatie te doen aan Stichting Mechteld ten Ham om ontstane tekorten op te vangen. We spraken uitdrukkelijk af dat het hier ging om een eenmalige bijdrage. In 2012 evalueren wij samen met de Huurdersvereniging het Leefbaarheidfonds. Project Wenswijk Wij droegen bij aan verbetering van de leefbaarheid in ’s-Heerenberg-Oost door deelname aan het project Wenswijk. Leerlingen van de Galamaschool gingen de wijk in om te onderzoeken hoe zij de wijk leefbaarder konden maken. Samen met de wethouder en de voorzitter van Stadsraad ’s-Heerenberg Oost maakten wij deel uit van de jury om de ideeën van de leerlingen te beoordelen. Het winnende idee was het opfleuren van de prullenbakken in de nabijheid van de school. Hierdoor worden de leerlingen gestimuleerd om de prullenbakken beter te gebruiken. De Gemeente stelde hiervoor een bijdrage beschikbaar. Ter afsluiting schonken wij de school mokken om het gebruik van plastic weggooibekers te verminderen. Folder Wijkplatform ’s-Heerenberg Oost Wij willen dat bewoners zich thuis voelen in de wijk. Daarom geven wij nieuwe huurders in ’s-Heerenberg Oost een welkomstfolder mee. In deze folder heet het Wijkplatform bewoners welkom en geeft zij informatie over de voorzieningen in de wijk. 6.4 Wij pakten de buitenruimte aan De groenvoorziening bij onze flats aan Bergherveld was aan vernieuwing toe en er bestond een tekort aan parkeerplaatsen. Op aangeven van veel bewoners werd in 2011 de groenvoorziening van de flats aangepakt. In drie bijeenkomsten in een tent op het grasveld voor de flats presenteerden wij een drietal voorstellen, waaruit bewoners konden kiezen. Vrijwel unaniem werd gekozen voor één van de ontwerpen. De uitvoering vond in het najaar plaats. De beplanting en extra parkeerplaatsen werden aangelegd. Tijdens deze gesprekken peilden wij ook met succes de behoefte aan een bewonerscommissie, die in de tweede helft van 2011 vorm kreeg. 6.5 Leefbaarheidsoverleg beëindigd Het leefbaarheidsoverleg waaraan gemeente, corporaties, zorg- en welzijnsinstellingen deelnamen, werd in 2011 opgeheven. Reden voor opheffing was de overmaat aan overleg met dezelfde partijen na invoering van het Zorgnetwerk en de instelling van de projectgroep Wonen-Zorg-Welzijn. Met name de gemeente zag de meerwaarde van het overleg niet meer. Wij pleitten voor voortzetting van het overleg en aanpassing van de doelstelling, want door een pro-actieve inzet van partijen kunnen ontwikkelingen in de leefbaarheid op wijk- en buurtniveau gevolgd worden. Bij een negatieve ontwikkeling kan direct actie ondernomen worden om de leefbaarheid te verbeteren. Wij konden onze partners echter niet overtuigen.

29

Jaarverslag 2011

7.

Wij dragen bij aan het vergroten van de zelfredzaamheid van onze doelgroep

Wij streven na dat mensen zelf de verantwoordelijkheid nemen voor hun leven. Wij spreken mensen aan op hun eigen verantwoordelijkheid en ondersteunen mensen, die niet in staat zijn deze verantwoordelijkheid te nemen. 7.1 Wonen met zorg en welzijn Vanuit het oogpunt van vergroting van de zelfredzaamheid stimuleren we bewoners zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Dit doen we samen met onze partners in het kader van het “Uitvoeringsplan Wonen, Welzijn, Zorg”. Gezamenlijk startten we twee pilots om bewoners te stimuleren vroegtijdig voorzieningen in hun woning aan te brengen. Het gaat om de pilot ‘Thuistechnologie’ in Stokkum en Nieuw-Dijk en de pilot ‘Opplussen’ in Zeddam en ’s-HeerenbergOost. De doelgroep bestaat uit alle bewoners van deze kernen en wijk. Wij dachten mee over een effectieve benadering van de bewoners van deze kernen. In 2012 besluiten wij of en hoe we deze pilot een vervolg geven. 7.2 Wij ondersteunen mensen met sociale problematiek Soms zijn huurders niet in staat de verplichtingen uit de huurovereenkomst na te komen. Vaak door achterliggende problemen. Zijn huurders bereid hun problemen aan te pakken? Dan ondersteunen wij hen bij het vinden van begeleiding, vaak in samenwerking met het Zorgnetwerk. In het zorgnetwerkoverleg worden ook signalen besproken van sociale problematiek die wij opvangen. Bijvoorbeeld tijdens het incassotraject of de aanpak van (woon)overlast. Door samenwerking met hulpverlenende instanties proberen we het oplopen van schulden of het uit de hand lopen van overlast te voorkomen. In sommige gevallen komen we er met de huurders niet uit. Een ontruimingsvonnis is dan noodzakelijk om huurders te laten beseffen dat zij hulp nodig hebben, in dat geval wordt een tweede kans geboden. 7.3 Wij pakken huurachterstanden aan Het grootste deel van onze huurders betaalt de huur iedere maand op tijd. Helaas is er een groep huurders die problemen heeft met het betalen van de huur. De huurachterstand bedroeg in 2011 1,31% van de te ontvangen jaarhuur (2010: 0,89%). Exclusief de WSNP en overige bijzondere zaken bedroeg deze 1,13%. De norm was voor zittende huurders vastgesteld op 0,8% van de jaarhuur. We intensiveerden de persoonlijke benadering door maandelijks overleg en huisbezoeken, maar konden de stijging van de huurachterstand niet voorkomen. In 2012 onderzoeken wij de mogelijkheden om de huidige huurincassoprocedure verder aan te scherpen en nog eerder in te grijpen bij huurachterstanden. Bij de intake van nieuwe huurders kijken wij scherper naar het betaalverleden.

Achterstand tot en met 1 maand Achterstand 1 tot en met 2 maanden Achterstand 2 tot en met 3 maanden Achterstand meer dan 4 maanden Aantal zittende huurders met een huurachterstand

Aantal huurders 2011 2010 47 80 25 24 11 10 32 17 115 131

Huurachterstand 2011 2010 15.303 18.665 18.011 17.564 13.943 11.354 66.097 26.659 113.354 74.232

Helaas leidt huurachterstand soms tot een ontruiming. In 2011 moesten wij zeventien ontruimingen aanzeggen. Hiervan voerden wij er vijf ook echt uit. Het aantal ontruimingen bleef gelijk aan het aantal ontruimingen in 2010. Het aantal aanzeggingen steeg echter van vijf naar zeventien. Het aantal ontruimingen is relatief laag omdat wij tien huurders een tweede kans boden. De stijging van de huurachterstand en de daling van het aantal ontruimingen is een landelijke trend, die grotendeels veroorzaakt wordt doordat steeds meer corporaties een tweede-kansbeleid kennen. In 2011 boekten wij € 30.264 af aan 17 oninbare vorderingen.

30

Jaarverslag 2011

7.4 Wij bieden een tweede kans In samenwerking met het Zorgnetwerk boden wij tien huurders een tweede-kanscontract aan. Bij een tweede-kanscontract ontvangen bewoners voor een periode van twee jaar verplichte begeleiding. Afspraken hierover met de huurders én hulpverlenende instantie(s) werden vastgelegd in een bijlage bij de huurovereenkomst. Komen huurders de afspraken niet na? Dan vindt alsnog ontruiming plaats. Dit is bij één van de tweede-kanscontracten gebeurd.

31

Jaarverslag 2011

8.

Wij professionaliseren onze organisatie

De wereld om ons heen verandert in hoog tempo en blijft in de toekomst veranderen. Maatregelen vanuit de politiek en de crisis op de woningmarkt hebben grote impact op onze bedrijfsvoering. Het continu inspelen op nieuwe ontwikkelingen doet een beroep op de flexibiliteit van medewerkers en vragen om een goede basishouding. Hoe nemen wij medewerkers hierin mee? En hoe zit onze organisatiestructuur in elkaar? U leest het in dit hoofdstuk. 8.1 Onze organisatie Om onze dienstverlening te verbeteren besloten wij in 2011 langzaam toe te groeien naar een organisatie met een front- en een backoffice. Doel is het verbeteren van de afhandeling van de klantvraag. De eerste stap is de inrichting van een Klantcontactpunt waar 80% van de klantvraag in één keer wordt afgehandeld. Eind 2011 handelden wij 35% van de klachten in een keer af en we streven naar 60% in 2012. De medewerkers van het Klantcontactpunt zijn verantwoordelijk voor alle inkomende klantcontacten. De financiële bedrijfsvoering van corporaties wordt steeds ingewikkelder en meer specialistisch, bijvoorbeeld door invoering van DAEB en niet-DAEB activiteiten. Dit vraagt meer tijd en inzet van onze manager Financiën & Bedrijfsvoering. Om deze taak beter in te vullen zetten wij hem vanaf 1 januari 2012 in als controller. De (voormalig) medewerkers Balie & Secretariaat bemensen het Klantcontactpunt en vallen vanaf 1 januari 2012 onder de verantwoordelijkheid van de manager Wonen. De financieel medewerker en de medewerker Financiën & Bedrijfsvoering vallen vanaf dan onder de verantwoordelijkheid van de manager Bouwen & Beheer.

32

Jaarverslag 2011

De afdelingen… Per 1 januari 2012 bestaat onze organisatie uit de drie afdelingen Wonen, Bouwen & Beheer en Beleid & Staf. Deze laatste afdeling valt rechtstreeks onder de directeur-bestuurder. Binnen de afdelingen hebben de managers een belangrijke sleutelrol. Het managementteam heeft maandelijks overleg. De managers zorgen voor de vertaling van het beleid en voor een goede afstemming tussen en/of binnen de afdelingen. Onze medewerkers…. Ons personeelsbestand ziet er als volgt uit: Peildatum Full-time equivalents (fte’s)2 Aantal medewerkers Percentage parttimers Percentage vrouwen Percentage mannen Aantal indiensttreders Aantal uitdiensttreders Aantal medewerkers in de leeftijdscategorie 20 – 35 jaar Aantal medewerkers in de leeftijdscategorie 35 – 50 jaar Aantal medewerkers in de leeftijdscategorie 50 – 65 Gemiddelde leeftijd totaal

31-12-2010 18,44 21 42,9% 48% 52% 2 1 5

31-12-2011 20,28 23 40,9% 50% 50% 3 1 5

11

9

5

8

42,7

44,3

In goed overleg met onze verhuurmedewerker is besloten een outplacementtraject te starten dat eindigt op 1 januari 2013. Intussen is zijn opvolger geworven en in dienst getreden. Op tijdelijke projectbasis werd een woonconsulent aangesteld. Ruimte voor ontwikkeling Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers zich blijven ontwikkelen. Daarom stellen wij jaarlijks een opleidingsplan op. In 2011 investeerden wij € 30.412 in de ontwikkeling en opleiding van ons personeel. Hiervoor stelden wij gemiddeld 22 uur per medewerker beschikbaar. Op grond van de CAO-bepalingen heeft een werknemer die op 1 januari 2010 in dienst is recht op een loopbaanontwikkelingsbudget van maximaal € 4.500 al naar gelang dienstverband en arbeidsduur, voor de periode 1 januari 2010 tot en met 31 december 2014. Drie medewerkers maakten gebruik van de mogelijkheid een opleiding/cursus te volgen in het kader van loopbaanontwikkelingsbudget (vastgelegd in de CAO Woondiensten). Arbo- en verzuim In 2011 bedroeg het ziekteverzuim 5,19% van het totaal aantal arbeidsuren (exclusief zwangerschapsverlof van 2 medewerksters). Ten opzichte van 2010 is het verzuim met 3,37 % gestegen als gevolg van het langdurig ziekteverzuim van vier van onze medewerkers. MKBasics (voorheen Arbo Unie) ondersteunt ons bij de aanpak van ziekteverzuim en overige arbozaken.

2

Onze functieopbouw is 19,28 fte (zie organogram)

33

Jaarverslag 2011

Wij praten mee Medezeggenschap van personeel vinden wij belangrijk. Gezien de beperkte omvang van onze organisatie besloten we in 2009 geen ondernemingsraad (OR) op te richten. In plaats daarvan kozen we ervoor het bestaande personeelsoverleg te optimaliseren. In 2011 constateerden we dat de afvaardiging van het personeelsoverleg over onvoldoende mandaat beschikte om besluiten te nemen. Daarom werd toch een OR opgericht. Het voltallige personeel kreeg uitleg over de taken en bevoegdheden van een OR. Daarnaast bracht de OR advies uit aan de directeur. 8.2 Wij ondernemen maatschappelijk verantwoord Wij bieden stageplaatsen aan Wij willen jaarlijks minimaal twee jongeren de kans bieden hun stage te lopen binnen onze organisatie. Doel is studenten te boeien en te binden aan de volkshuisvestingssector. Wij zijn een erkend leefbedrijf voor de opleiding Administrateur en Secretarieel medewerker (ECABO). In 2011 liepen zeven studenten van diverse MBO-opleidingen stage binnen onze organisatie. Wij namen deel aan NL-doet Wij geloven in de maatschappelijke betrokkenheid van onze medewerkers en vinden dit belangrijk. Door mee te doen met NL DOET willen wij vrijwilligerswerk promoten. Samen met het Steunpunt Vrijwilligers Montferland gaven wij invulling aan NL DOET. Wij decoreerden de etalages van leegstaande panden in ’s-Heerenberg, verfden het Kelrehuus in Kilder en gingen op stap met bewoners van verzorgingshuis Sydehem. Sponsoring In 2011 stelden wij ons sponsorbeleid vast. We vinden het belangrijk dat sponsoring een bijdrage levert aan de sociale samenhang, vitaliteit en leefbaarheid in ons werkgebied. Ook levert het een bijdrage aan het vergroten van de betrokkenheid van groepen huurders bij hun woonomgeving. Wij sponsorden onder andere “De Achterhoek Spektakeltoer”, “Mechteld ten Ham weekend” en de Architectuurprijs voor een totaalbedrag € 10.305. In 2012 bieden wij sponsoring actief aan bij activiteiten die bijdragen aan de leefbaarheid in onze wijken of die onze maatschappelijke verantwoordelijkheid raken. 8.3 Samen stelden wij onze kernwaarden bij In 2010 startten wij met het cultuurtraject, een langjarig traject dat zich uitstrekt tot in 2014. Doel is de werkwijze, houding en gedrag van de medewerkers te laten aansluiten bij de ambities en doelstellingen van onze organisatie. In 2011 startten we met een verdieping van onze kernwaarden. Zij kregen een sterk emotionele waarde en werden als volgt vastgesteld: Klantgedreven, Vooruitstrevend, Maatschappelijk bezield en Uitnodigend. Per klantcontactmoment bepalen we de invulling hiervan aan de hand van deze nieuwe kernwaarden. 8.4 Samenwerken op basis van afspraken Ook met onze medewerkers werken wij samen op basis van afspraken. In 2011 voerden wij dit door in onze beoordelingssystematiek. Alle medewerkers hebben een start-, voortgangs- en beoordelingsgesprek, waarin we de gemaakte afspraken en geleverde prestaties bespreken. In 2012 vullen wij de beoordelingssystematiek verder in en onderzoeken of er behoefte is aan competentiemanagement, prestatiedoelen en prestatiebeloning.

34

Jaarverslag 2011

9.

Verslag van het bestuur

De bestuurlijke structuur van Woningstichting Bergh bestaat uit twee lagen. De organisatie wordt aangestuurd door onze directeur-bestuurder. De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor het houden van het interne toezicht. Woningstichting Bergh heeft geen verbindingen. 9.1 Onze directeur-bestuurder… Sinds 1 juni 2008 is Arjan ter Bogt onze directeur-bestuurder. Hij heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd en geen nevenfuncties. Los van het arbeidsrechtelijke contract evalueerde de Raad samen met de directeur-bestuurder de afgelopen bestuursperiode in het kader van de Governance Code. Dit resulteerde in een herbenoeming voor de periode 1 juni 2012 tot 1 juni 2016. …ontvangt een gepaste beloning De Raad stelt de beloning van onze directeur-bestuurder vast. Hiertoe stelde de Raad op basis van de uitgangspunten ‘Arbeidsvoorwaarden Statutair Directeur Woningcorporaties’ een functieprofiel op. Deze is conform de aanbevelingen van de commissie Izeboud ingedeeld in functieklasse D. De beloning wordt jaarlijks maximaal aangepast aan de salarisontwikkelingen binnen de CAO; voor 2011 bedroeg dit 2%. Het flexibele deel van de beloning wordt niet toegepast. Aan de directeur-bestuurder is een bedrijfsauto toegekend met een waarde van € 40.000 en een vaste onkostenvergoeding van € 1.800 per jaar. Beloning directeur-bestuurder Vaste beloning € 105.512 Pensioenlasten € 23.916 Sociale lasten € 8.148 Totale beloning € 137.576

…wordt beoordeeld door de Raad Jaarlijks beoordeelt de remuneratiecommissie het functioneren van onze directeur-bestuurder. In juni werd een functioneringsgesprek gehouden en in december het beoordelingsgesprek. De Raad is tevreden over het functioneren van onze directeur-bestuurder. De continuïteit van de voorheen kwetsbare organisatie is geborgd. Controle en overzicht in de organisatie en processen zijn duidelijker in beeld gebracht. De werkdruk en het welzijn van medewerkers is een blijvend punt van aandacht. Voor 2012 maakten onze Raad en directeur-bestuurder prestatieafspraken over de volgende onderwerpen: - Taakstellende begroting - Aandacht voor de advies- en beheerskosten - Automatisering - Langlopende herstructureringslocaties: Zeddamseweg, Op den Brand/Kellenstraat en Kerkweg. 9.2 Bestuursbesluiten Onze directeur-bestuurder neemt zijn besluiten binnen de kaders van ons Strategisch Beleidsplan en de vastgestelde meerjarenbegoting. De belangrijkste bestuursbesluiten in 2011 betroffen de volgende onderwerpen: - Jaarstukken 2011 - Jaarplan 2012 - Financieel beleidsplan - Organisatorische en personele aangelegenheden - Projectontwikkelingrisico’s en –financiering - Heroverweging primair proces

35

Jaarverslag 2011

-

Afboeking oninbare vorderingen Beleid woonoverlast Verkoopbeleid Toepassen inkomenseisen t.b.v. 10%-toewijzingsnorm

9.3 Zicht op risico’s Wij kennen op dit moment geen integraal risicomanagement. Wij zijn ons bewust van onze kwetsbaarheden en zeker van kwetsbaarheden/risico’s die inherent zijn aan de omvang van onze organisatie. We werken aan het opvangen van deze kwetsbaarheden door intensieve samenwerking met onze collegacorporaties en optimalisering van onze automatisering. Het risico op fraude vangen we op via het vier-ogen-principe en het delen van informatie met meer personen. Dit is bevestigd door de accountant. Afgelopen jaar toetsten wij de werkwijze rondom ons VvE-proces expliciet op fraudegevoeligheid. Onze financiële risico’s hebben wij in beeld en worden verder uitgewerkt in hoofdstuk 11. Het gaat onder meer om het bewaken van: de financiële continuïteit onze geldstromen het jaarresultaat onze solvabiliteit de renterisico’s project- en exploitatierisico’s Middelen die hiervoor worden ingezet: Financieel Beleidsplan Treasurystatuut en de bevindingen van de treasurycommissie Solvabiliteitsoordeel en Continuïteitsoordeel CFV 9.4 Bestuursverklaring Het bestuur verklaart dat alle middelen genoemd in het verslagjaar zijn besteed in het belang van de volkshuisvesting. Voorgesteld wordt het resultaat over 2011, € 2.766.136, te onttrekken aan het Eigen Vermogen.

’s-Heerenberg, 9 mei 2012

Arjan ter Bogt directeur-bestuurder

36

Jaarverslag 2011

10.

Verslag van de RvT

De Raad van Toezicht houdt toezicht op het functioneren van het bestuur. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het bestuur en de Raad zijn vastgelegd in artikel 9 lid 4a en artikel 20 van onze statuten. De Raad onderschrijft en handelt conform de Governance Code. 10.1 Basisdocumenten In 2011 werden op onze website www.wsbergh.nl de volgende documenten gepubliceerd: - Visitatierapport 2010 - Aedescode - Governancecode Woningcorporaties - Profiel van de Raad van Toezicht - Statuten Woningstichting Bergh - Reglement Remuneratie - Integriteitscode - Klokkenluidersregeling - Procuratieregeling 10.2 Taken van de Raad De Raad houdt toezicht De Raad houdt toezicht op de algemene gang van zaken binnen onze organisatie, de financiële continuïteit en de uitvoering van het goedgekeurde beleid. De belangrijkste documenten voor het toezicht houden zijn naast de documenten uit § 10.1: - Strategisch Beleidsplan 2010–2014 - Activiteitenplan 2010-2014 - Treasurystatuut - Financieel Beleidsplan - Strategisch Marktbeleid 2011-2025 De Raad geeft advies De Raad geeft de directeur-bestuurder gevraagd en ongevraagd advies en ondersteunt hem waar nodig. De Raad besluit Alle zaken die afwijken van de Meerjarenbegroting en het Strategisch Beleidsplan werden ter beoordeling en goedkeuring voorgelegd aan de Raad. De belangrijkste besluiten: BESLUITENOVERZICHT Jaarstukken 1 Goedkeuring jaarverslag 2010 2 Goedkeuring jaarplan 2012 en meerjarenbegroting 2012 t/m 2021 Nieuwbouw en herontwikkeling 3 Goedkeuring realisatie achttien energieneutrale en 36 energiezuinige woningen op de locaties Plantsoensingel Noord & Midden en de Delweg. 4 Toekenning voorbereidingskrediet voor haalbaarheidsonderzoek herontwikkeling Zeddamseweg 13 t/m 19 in ’s-Heerenberg 5 Goedkeuring realisatie drie levensloopbestendige woningen in Azewijn 6 Goedkeuring afname negen appartementen in ’s-Heerenberg 7 Goedkeuring aan de subsidieaanvraag SEV Energiesprong met daaraan gekoppeld het woningbouwprogramma Heuvelstraat in Stokkum. 8 Goedkeuring realisatie drie levensloopbestendige en vier eengezinswoningen in Lengel 9 Toekenning voorbereidingskrediet voor haalbaarheidsonderzoek herontwikkeling locatie Op den Brand/Kellenstraat in ’s-Heerenberg

37

Datum 9 juni 9 dec. 25 feb. 25 feb. 1 juli 14 okt. 14 okt. 9 dec. 9 dec.

Jaarverslag 2011

Beleidszaken 10 Goedkeuring deelname aan en implementatie van regionaal woonruimteverdeelsysteem: Thuis in de Achterhoek 11 Vaststelling financieel beleidsplan 12 Vaststelling verkoopbeleid Personele zaken 13 Vaststellen reglement Remuneratie Commissie 14 Goedkeuring rapport functioneren directeur-bestuurder Remuneratie Commissie 2010 15 Benoeming van de heer Meuleman tot vice-voorzitter per 29-04-2011 16 Benoeming van de heer De Roo tot voorzitter per 01-01-2012 17 Vaststelling reglement honorering Raad van Toezicht 18 Vaststelling geactualiseerde profielschets Raad van Toezicht 19 Benoeming van de heer Ebbing tot lid van de Raad per 01-01-2012 20 Herbenoeming directeur-bestuurder voor de periode 01-06-2012 tot 01-06-2016

9 juni 14 okt. 14 okt. 25 feb. 25 feb. 29 apr. 9 juni 9 juni 9 juni 14 okt. 9 dec.

De Raad wordt geïnformeerd Om goed te kunnen functioneren is het van belang dat de Raad tijdig goede en actuele informatie ontvangt. De directeur-bestuurder informeert de Raad over de gang van zaken van zowel binnen als buiten onze organisatie. De Raad ontvangt onder andere bestuursbesluiten, trimesterrapportages, voortgangsrapportages en projectenrapportages. Onze accountant rapporteert twee maal per jaar aan de Raad. Daarnaast ontvangt de Raad informatie van: - Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties - Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) - Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) - De Vereniging van Toezichthouders voor Woningcorporaties (VTW) - Aedes - Huurdersvereniging Bergh - OR - Mediaberichten en nieuwsbrieven De Raad wordt via de trimesterrapportage geïnformeerd over het aantal ingediende klachten bij de klachtencommissie. In 2011 ontving de huurcommissie één klacht. We verwachten de uitspraak over de klacht in 2012. De Raad werkt samen met belanghouders In 2011 organiseerden wij een bijeenkomst voor al onze belanghouders. Een afvaardiging van de Raad was hierbij aanwezig. Een inhoudelijk verslag van deze bijeenkomst is opgenomen in § 2.2. 10.3 Het functioneren van de Raad De Raad vergadert De Raad vergaderde in 2011 zes keer regulier met de directeur-bestuurder. Afhankelijk van het onderwerp waren hierbij ook leden van het MT aanwezig. De accountant was aanwezig bij het bespreken van de jaarrekening. Voorafgaand aan dit overleg sprak de voltallige Raad met de accountant zonder aanwezigheid van de directeur-bestuurder. In het kader van het Financieel Beleidsplan vonden er twee themabijeenkomsten plaats onder leiding van een extern deskundige, waarbij ook het MT en de beleidsadviseur aanwezig waren. In een aparte bijeenkomst besprak de Raad het functioneren van haar directeur-bestuurder. Alle bijeenkomsten zijn genotuleerd. De Raad overlegde eenmaal met Huurdersvereniging Bergh. Ze spraken onder andere over de wijze van doorverwijzingen bij geschillen of klachten, de leefbaarheid (en veiligheid) in de wijk en de opvolging/verjonging van het bestuur van de huurdersvereniging.

38

Jaarverslag 2011

De Raad heeft een commissie In 2011 gaf de Raad invulling aan het rooster van aftreden en stelde een remuneratiecommissie in. Deze hield zich bezig met de werving en selectie van een nieuw lid en beoordeelde het functioneren van de directeur-bestuurder. De commissie heeft een reglement en legt besluiten ter goedkeuring voor aan de gehele Raad. In 2011 kwamen zij vier keer bij elkaar. Gezien de omvang van de RvT zijn (kern)commissies niet noodzakelijk. De Raad beoordeelt zichzelf In 2011 beoordeelde de Raad haar eigen functioneren, als groep en van alle individuele leden. Naast een open gesprek is gebruik gemaakt van het enquêteformulier van VTW. Ter voorbereiding op het gesprek vroeg de Raad het oordeel over haar functioneren aan de directeur-bestuurder. De Raad is tevreden over het functioneren als collectief en het functioneren van de individuele leden. Vanuit de geconstateerde aandachtspunten gaat de Raad zich in 2012 verder richten op het thema ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’. De Raad ontvangt een vergoeding In 2011 stelde de Raad de functiezwaarte van haar rol als toezichthouder opnieuw vast. Ze paste de honorering aan conform de Honoreringscode commissarissen van de VTW, maar kozen nadrukkelijk voor een vergoeding aan de ondergrens van de functiewaardering. De leden van de Raad ontvingen een vaste vergoeding die is opgenomen in de tabel op bladzijde 41. 10.4 De Raad stelt hoge eisen aan zichzelf Profielschets - Deskundigheid op minimaal HBO-niveau

-

Het vermogen om op “afstand” toezicht te houden op het functioneren van het bestuur Affiniteit met de doelstellingen van onze organisatie Ruime bestuurlijke en/of managementervaring Aanwezigheid van voldoende financiële expertise (binnen de Raad)

Deskundigheidsbevorderende activiteiten Mevrouw Beenen volgde in 2011 de volgende workshops en seminars: - Raden van Commissarissen (kennis- en adviescentrum Woonbond) - De Wereld van de Woningcorporatie - Woningcorporatie, financiën en RvT Benoeming nieuw lid Raad In 2011 liep de benoemingstermijn van de heer Berendsen af. Via een openbare werving is de functie vacant gesteld. De remuneratiecommissie beoordeelde of de verschillende kandidaten op basis van hun kwaliteiten een goede aanvulling vormden op de Raad. De profielschets en de gewenste samenstelling van de Raad waren hierbij leidend. Per 1 januari 2012 is de heer Ebbing benoemd als lid van de Raad. Hij richt zich op de aandachtsgebieden volkshuisvesting, ondernemersoriëntatie en vastgoed. In het dagelijks leven is de heer Ebbing gepensioneerd lid directieteam uitvoerend bouwbedrijf. Hij heeft geen relevante nevenfuncties. Beoordeling bij herbenoeming Commissarissen worden niet meer automatisch herbenoemd. Bij herbenoeming van een commissaris wordt gekeken of de desbetreffende persoon past in het profiel dat voor de komende vier jaar noodzakelijk is. 10.5 De Raad is onafhankelijk en integer In 2012 vonden geen transacties of andere zaken plaats, waarbij tegenstrijdige belangen van leden van de Raad speelden of waarbij de onafhankelijkheid van de leden in het geding was. De Raad handelde conform artikel III.2.2 en III.6.1 van de Governance Code.

39

Jaarverslag 2011

10.6 Afwijkingen Governance Code De Raad onderschrijft en handelt conform de Governance Code. Op enkele punten koos zij bewust voor een andere uitwerking. De belangrijkste afwijkingen volgens het principe “pas toe of leg uit” zijn: - De Raad kiest ervoor alleen een beknopte samenvatting van het remuneratierapport op te nemen in het jaarverslag. Deze wordt niet gepubliceerd op onze website. - Ook het rooster van aftreden wordt niet op onze website gepubliceerd. Deze is wel opgenomen in dit jaarverslag. - De Raad heeft geen apart reglement. In de statuten zijn de belangrijkste taken en werkwijzen van de Raad en het bestuur vastgelegd. - De afgelopen vier jaar vond geen grondige beoordeling van de accountant plaats; deze wordt in 2012 door de Raad en het bestuur uitgevoerd. In 2011 werd de Governance Code aangepast. In 2012 onderzoekt de Raad op welke wijze zij hieraan invulling geeft. 10.7 Goedkeuring De jaarstukken 2011 zijn opgesteld overeenkomstig artikel 12 van onze statuten. In de vergadering van 7 juni 2012 besprak de accountant zijn bevindingen met de Raad en keurde de Raad de jaarstukken goed. Door deze goedkeuring vindt decharge plaats van het bestuur voor het gevoerde beleid. Het verslagjaar werd afgesloten met een negatief resultaat van € 2.766.136. De afgegeven controleverklaring is opgenomen op bladzijde 70. ’s-Heerenberg, 7 juni 2012 M. Th. De Roo E. Meuleman R.J.W.M. Frerix Y.H. Beenen M.A.W. Ebbing

40

Jaarverslag 2011

Samenstelling Raad van Toezicht Naam

Functie

Deskundigheidsgebied

Commissie

Beroep

Nevenfuncties

Aftredend

Dhr. W. Berendsen (1947)

Voorzitter

Volkshuisvestelijk, ondernemersoriëntatie, vastgoed

Remuneratie

Zelfstandig adviseur

Geen toezichthoudende nevenfuncties

Eerste benoeming: 1 januari 2000

Dhr. E. Meuleman (1959)

Dhr. M. de Roo (1953)

Vice-voorzitter (per 29-042011)

Lid (voorzitter per 1 januari 2012)

Dhr. R.J.W.M. Frerix (1966)

Lid

Mw. Y.H. Beenen (1950)

Lid

Personeel en organisatie, communicatie en PR, sociaal-maatschappelijk

Financiën, juridisch/bestuurlijk, sociaal/maatschappelijk

Chef online centrale redactie Wegener Media

Remuneratie

Volkshuisvestelijk, personeel en organisatie, financiën

Sociaal-maatschappelijk, personeel en organisatie

Zelfstandig adviseur

Directeur bedrijfsvoering gemeente Doetinchem

Gepensioneerd dierenarts

Lid Raad van Toezicht Stichting Muziekschool Oost-Gelderland, Doetinchem

- Bestuurslid Stichting het Gasthuis Bergh, ’s-Heerenberg - Bestuurslid Stichting Berghs Belang, ’s-Heerenberg - Bestuurslid Harmonie Crescendo, ’s-Heerenberg - Lid Raad van Toezicht Stichting Muziekschool Oost-Gelderland, Doetinchem Geen relevante nevenfuncties

Geen relevante nevenfuncties

Aftredend: 31 december 2011 Eerste benoeming: 1 januari 2010 Aftredend: 2014 Herbenoembaar Eerste benoeming: 5 oktober 2006

Volkshuisvestelijk, ondernemersoriëntatie, vastgoed

Gepensioneerd lid directieteam uitvoerend bouwbedrijf

Geen relevante nevenfuncties

Aftredend: 2014 Niet herbenoembaar Eerste benoeming: 1 januari 2011 Aftredend: 2015 Herbenoembaar Eerste benoeming: 1 januari 2011

Eerste benoeming: 1 januari 2012 Aftredend: 2016 Herbenoembaar

41

€ 4.100

€ 3.800

Herbenoemd: 1 oktober 2010

Aftredend: 2015 Herbenoembaar Vanaf 1 januari 2012 Dhr. Lid M.A.W. Ebbing (1947)

Beloning (bruto) € 5.275

€ 3.800

€ 3.800

Jaarverslag 2011

11.

Wij hebben onze financiën op de rit

Om ons te kunnen blijven verbinden aan onze opgaven is het van belang dat wij financieel gezond zijn en blijven. Zorgen voor een solide financieel beheer is daarom een belangrijk aandachtspunt. Met het opstellen van ons Financieel Beleidsplan werd hier in 2011 verder vorm aan gegeven. 11.1 Ons financieel beleid In 2011 stelden wij ons financieel beleidsplan vast. Dit plan geeft ons een adequate set van financiële prestatie-indicatoren en de randvoorwaarden voor ons financiële beleid. De belangrijkste indicatoren zijn: - Solvabiliteit: de verhouding tussen ons eigen vermogen en het totale vermogen. We sturen op een solvabiliteit van 25% met een absolute ondergrens van 15%. - Loan to value: verhouding tussen het langlopende (rentedragend) vreemd vermogen en de bedrijfswaarde. De Loan to value moet onder de 75% blijven (< € 54 miljoen). - Interestdekkingsratio: geeft aan hoe vaak uit de operationele kasstroom de verschuldigde rente kan worden betaald. De interestdekkingsratio moet groter zijn dan 1,3. - Exploitatierendement: geeft het rendement over onze bestaande totale vastgoedportefeuille weer. Het exploitatierendement moet hoger zijn dan 3% en is afhankelijk van het type vastgoed (sociale huurwoning, geliberaliseerde huurwoning, etc.). - Onrendabele top: is het gedeelte van de investering bij nieuwbouw dat we niet meer terug verdienen gedurende de looptijd via de huurprijs. De onrendabele top mag niet meer bedragen dan 30% van de stichtingskosten, met een maximum van € 55.000. 11.2 Investeren of uitgeven Wij zetten gericht geld in om onze maatschappelijke doelstellingen te realiseren. We maken daarbij onderscheid tussen investeringen en uitgaven. Investeringen kosten geld, maar leveren ook inkomsten op. Een voorbeeld hiervan is de bouw van huurwoningen of renovatie waarbij we meer kwaliteit toevoegen (en dit doorberekenen in de huurprijs). Bij uitgaven is dat niet het geval. De overeenkomst is dat zowel investeringen als uitgaven maatschappelijk nuttig kunnen zijn. Marktwaarde van ons bezit We beschikken over een groot vermogen. Dit vermogen staat niet op de bank, maar is vooral geïnvesteerd in ons woningbezit. Wanneer we al onze woningen zouden (kunnen) verkopen zetten we de marktwaarde om in geld. De marktwaarde (WOZ-waarde) van ons woningbezit bedroeg eind 2011 ongeveer € 221,9 miljoen. Wanneer we hiermee onze leningen aflossen houden we in totaal € 185 miljoen over om op de bank te zetten. Het is onze plicht voldoende huurwoningen voor onze primaire doelgroep beschikbaar te houden, dus verkopen we een beperkt aantal woningen. Wij investeren juist in een duurzame en betaalbare woningvoorraad. We dragen bij aan leefbare wijken en dorpen en zetten in op het vergroten van de zelfredzaamheid van onze doelgroep. Deze keuzes kosten geld. Hierdoor leveren onze woningen veel minder op dan de marktwaarde. Deze lagere waarde noemen wij de bedrijfswaarde. Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde van ons hele woningbezit bedraagt € 60,2 miljoen. De bedrijfswaarde ligt daarmee € 161,7 miljoen onder de marktwaarde en € 19,3 miljoen boven de boekwaarde. Zie § 12.4.1 voor de uitgangspunten die ten grondslag liggen aan de berekening van de bedrijfswaarde. Overheidsbeleid heeft direct invloed op de hoogte van onze bedrijfswaarde. Zo leidt de beoogde invoering van de Heffingstoeslag direct tot een lagere bedrijfswaarde.

42

Jaarverslag 2011

11.3 Onze financiële continuïteit gegarandeerd Wij garanderen onze financiële continuïteit door bewaking van de volgende punten: - de ontwikkeling van de geldstroom (liquiditeit) - de ontwikkeling van het jaarresultaat - de ontwikkeling van onze vermogenspositie (solvabiliteit) - de ontwikkeling van de renterisico’s (interestdekkingsratio) 11.4 Wij bewaken onze geldstromen Wij begroten onze inkomende en uitgaande kasstromen en bewaken voortdurend of er bijstellingen noodzakelijk zijn. We onderscheiden: - kasstromen uit de exploitatie van ons bestaande bezit - kasstromen uit vernieuwing van de voorraad (nieuwbouw, aankopen en verkopen) - kasstromen uit treasuryactiviteiten (leningen en beleggingen) De exploitatie kasstromen zijn vrij stabiel. De grootste bijstelling van de verwachtingen vinden we telkens bij de kasstromen uit de vernieuwing van de voorraad. Als we terugkijken naar de ontwikkeling van de investeringskasstromen zien we een afwijking doordat projecten vertragen cq. doorschuiven. De fluctuaties in de kasstromen uit nieuwbouw vangen we op door de kasstromen uit financieringsactiviteiten, met name de aan te trekken geldleningen. De afwijking bij de financieringsactiviteiten wordt veroorzaakt door vervroegde aflossing van een kleine geldlening. Per saldo is er een geringe afwijking van de begrote en gerealiseerde totale kasstromen.

Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename/afname geldmiddelen

Begroting 2011

Jaarrekening 2011

Begroting 2012

Begroting 2013

Begroting 2014

Begroting 2015

Begroting 2016

3.020

3.021

2.585

4.134

3.522

3.774

3.387

-3.939

-4.125

-5.704

-13.624

-326

-846

-3.270

2.729

3.001

1.211

739

-2.508

-4.048

-5.681

1.810

1.897

-1.908

-8.751

688

-1.121

-5.565

(Bedragen x € 1.000)

Vanaf 2013 neemt de kasstroom uit operationele activiteiten forse toe door het toevoegen vannieuwbouwwoningen en lagere onderhoudsinvesteringen. Verkoop van huurwoningen Vanuit financieel oogpunt is verkoop van huurwoningen nauwelijks nodig om onze opgaven te betalen. In 2011 verkochten wij geen bestaande huurwoningen. De komende jaren voeren wij een beperkt verkoopbeleid. We sturen op de verkoop van 3 tot 5 woningen per jaar. De verkoopopbrengst zetten we in om onze opgaven te financieren. Hierdoor hoeven we minder vreemd vermogen aan te trekken wat leidt tot lagere rentelasten. Onrendabele investeringen Bij het bouwen van nieuwe woningen is sprake van een zogenaamde onrendabele top. Het gaat om dat gedeelte van de investering dat niet wordt terugverdiend, met name via het innen van huren. Wij zetten onze positieve kasstromen in om de onrendabele investeringen bij nieuwbouwprojecten te kunnen afboeken. We boeken deze bedragen af op het moment dat we een overeenkomst aangaan met de aannemer.

43

Jaarverslag 2011

11.5 We bewaken het jaarresultaat Jaarresultaat We sloten het boekjaar 2011 af met een negatief resultaat van € 2,8 miljoen. In de begroting hielden wij rekening met een negatief resultaat van € 4,4 miljoen. Het verschil van € 1,6 miljoen wordt veroorzaakt door: Verschil tussen de begroting en de realisatie Vennootschapsbelasting, als gevolg van vormen van een herbestedingsreserve. Wij verkochten geen woningen. De afschrijvingen op onze woningen vielen lager uit doordat nieuwbouwwoningen later in exploitatie genomen werden. De onrendabele investeringen op nieuwbouwwoningen vielen lager uit doordat projecten vertraagden. De waardeverandering van ons bestaand bezit viel hoger uit doordat de Heffingstoeslag dit jaar voor het eerst is ingerekend. Daarnaast vond afwaardering plaats in verband met de minimumwaarderingsregel (als de boekwaarde hoger is dan de bedrijfswaarde vindt afwaardering plaats tot bedrijfswaarde). In 2011 maakten we voor het eerst gebruik van de BTW pro-rata regeling. Wij ontvingen rente op onze positieve kasstromen en stonden minder rood bij de bank. De salarissen vielen hoger uit door een rekenfout in de begroting. Overige kleine verschillen Totaal verschil in begroot en gerealiseerd resultaat Bedrag (x € 1.000)

1.214 140 176 2.015 -1.803

153 -134 -73 -93 1.595

11.6 We bewaken de solvabiliteit De solvabiliteit geeft aan welk deel van onze bezittingen gefinancierd zijn met eigen vermogen en welk deel met vreemd vermogen. Cruciaal bij de financiële beoordeling zijn de waarderingsgrondslagen van onze woningen en het andere vastgoed (de materiële vaste activa). Bij het opstellen van ons financiële beleidsplan kozen wij (in principe) voor het overstappen van de waarderingsgrondslag historische kostprijs naar waarderen op bedrijfswaarde. De boekjaren 2011 en 2012 gelden als overgangsjaren, waarin we zowel de historische kostprijs als de bedrijfswaarde in beeld brengen. Bij het vaststellen van de jaarrekening 2011 neemt de Raad hierover een definitief besluit. Solvabiliteit waarderingsgrondslag historische kostprijs Op basis van de waarderingsgrondslag historische kostprijs geeft de vermogenspositie van onze balans het volgende beeld: 31-12-2011 5.138 1.077 37.878 2.741 46.834

Eigen vermogen Voorzieningen en egalisatierekening Vreemd vermogen op lange termijn Vreemd vermogen op korte termijn Totaal vermogen (Bedragen x € 1.000)

31-12-2010 7.904 712 33.818 4.706 47.140

Op basis van onze verhoudingen per 31 december 2011 bedraagt de solvabiliteit 11%. Onze solvabiliteit daalt de komende jaren tot 0,5% in 2015 en daarna wordt deze negatief. Deze daling wordt veroorzaakt door de heffing Huurtoeslag, een hogere indexering van de algemene kosten en de onrendabele investering op nieuwe projecten. Solvabiliteit op basis van de waarderingsgrondslag bedrijfswaarde In ons financieel beleidsplan legden wij vast dat wij (in principe) vanaf 1 januari 2012 de bedrijfswaarde gebruiken als waarderingsgrondslag. Wij kiezen voor bedrijfswaarde uit oogpunt van efficiëntie en transparantie. Daarnaast benadert de bedrijfswaarde ons vastgoed op basis van een toekomstige verdiencapaciteit en is de bedrijfswaarde gebaseerd op kasstromen.

44

Jaarverslag 2011

Deze kasstromen (en als gevolg hiervan de financiële kwaliteit van ons vastgoed) worden steeds belangrijker bij banken, maar ook bij het CFV en WSW. We hanteren hierbij zoveel mogelijk de parameters van het CFV. Onze solvabiliteit bedroeg over 2011 en 2010 respectievelijk 46,6% en 47,2%.

Ruimte om leningen aan te trekken Om nieuwe woningen te kunnen bouwen moeten wij leningen afsluiten. Deze financieringen trekken wij aan op de geld- en kapitaalmarkt. Positieve kasstromen zijn belangrijk om onze toegang tot de geld- en kapitaalmarkt te kunnen garanderen en rentelasten te betalen. Leningen (nieuw vreemd vermogen) kunnen we tot op een bepaalde hoogte aantrekken met garantie of borgstelling van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Door deze borgstelling ontvangen wij een lagere rente. Het WSW stelt een aantal voorwaarden aan ons om voor borging in aanmerking te komen, te weten: - Uit de toekomstige operationele kasstromen moet voldoende geld komen om de financieringslasten (rente) te kunnen betalen, inclusief de verplichte aflossingsnorm van 2%. - Niet meer dan 50% van de WOZ-waarde van het totale woningbezit mag gefinancierd worden met vreemd vermogen (€ 111 miljoen).

-

Voor de periode 2012–2014 mogen wij € 13 miljoen onder garantie van het WSW lenen op basis van onze ingediende projecten. Ieder jaar bekijkt het WSW dit opnieuw. Per 31 december 2011 is de verstrekte faciliteit voor € 6 miljoen aangesproken. Dit betekent dat wij nog € 7 miljoen mogen lenen binnen de bestaande projectenportefeuille, waarmee we de bestaande plannen kunnen realiseren.

45

Jaarverslag 2011

11.7 We bewaken de renterisico’s De belangrijkste taak van de treasurycommissie is het beheersen, besturen en bewaken van onze financiële positie. De belangrijkste uitgangpunten van ons treasurystatuut zijn: 1. We minimaliseren de financieringskosten, onder andere door signaleren, spreiden en reduceren van renterisico’s. Er is een minimum rendementseis gesteld en waar mogelijk maken we gebruik van traditionele rente-instrumenten. 2. We dragen zorg voor een kosteneffectief en efficiënt betalingsverkeer. 3. We stellen jaarlijks een treasuryplan op als onderdeel van het jaarplan. De Treasury Commissie overlegde drie keer in 2011. Besproken werden de liquiditeitsprognoses en bepaald werd of aanvullende acties voor de financiering nodig waren. Onze leningenportefeuille In 2011 stonden renteaanpassingen en aflossingen op het programma voor een totaalbedrag van € 0,2 miljoen. In totaal trokken we in 2011 voor € 6 miljoen aan nieuwe leningen aan. We deden eindaflossingen van € 4,1 miljoen (waarvan € 0,4 miljoen vervoegd). De leningenportefeuille bestond op 31 december 2011 uit: 31-12-2011 24 36.400 4,4% 19 jaar

Aantal leningen Bedrag aan leningen (x € 1.000) Gemiddelde rentevoet van de leningenportefeuille Gemiddelde looptijd

31-12-2010 25 34.800 4,9% 18 jaar

Op 31 december 2011 hadden wij een tekort op onze rekening-courant van € 369.000. De totale kredietfaciliteit op onze rekening courant bedraagt € 1 miljoen. Daarnaast kunnen wij maximaal € 1,5 miljoen aantrekken voor tijdelijke projectfinanciering. In 2011 betaalden wij € 1,6 miljoen aan rente en losten wij € 4,3 miljoen af. Renterisico’s leningen Het WSW schrijft voor dat er een maximaal renterisico mag zijn van 15%. Het WSW kijkt hiervoor naar de renteconversies en aflossingen uitgedrukt in een percentage van de omvang van de leningen in portefeuille aan het einde van het jaar. Wij voldoen aan deze norm. In ons treasurystatuut legden wij vast dat het renterisico maximaal 15% van de totale leningenportefeuille mag bedragen. Het grote verschil hierbij is dat wij niet alleen rekening houden met de renteherziening, maar ook met de toekomstige financieringsbehoefte. Met uitzondering van 2013 voldoen wij de komende tien jaar aan deze norm. Vanwege de nieuwbouwactiviteiten is er in 2013 een financieringsbehoefte van ruim € 10 miljoen. Dit is meer dan 15%. We verminderen het renterisico door het aantrekken van nieuwe financieringen en spreiding in de tijd. Hierdoor voldoen we uiteindelijk weer aan de gestelde norm. Kasstroomtoets WSW Het WSW stelt als eis dat de exploitatiekasstroom jaarlijks voldoende is om de rente en een normatieve aflossing van 2% van de totale leningenportefeuille te voldoen (ook al hebben wij gedeeltelijk aflossingsvrije leningen afgesloten). Voor de komende jaren is de exploitatiekasstroom voldoende om hieraan te voldoen. Onderstaande grafiek geeft weer hoe de exploitatiekasstroom zich ontwikkelt.

46

Jaarverslag 2011

11.8 Het CFV beoordeelt Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) houdt toezicht op het financiële reilen en zeilen van woningcorporaties namens de rijksoverheid. Zij stelt eisen aan de omvang van ons volkshuisvestelijk vermogen en jaarlijks beoordeelt zij de financiële positie van corporaties. Op basis van onze meerjarenprognose 2012-2016 stelde het CFV vast dat onze voorgenomen activiteiten voldoende zijn in relatie tot onze vermogenspositie. Wij ontvingen hiervoor een A1-oordeel. De volgende percentages zijn gehanteerd: Bedrag Volkshuisvestelijk vermogen ultimo 2010 Volkshuisvestelijk vermogen ultimo 2016 Ondergrens volkshuisvestelijk vermogen (Bedragen x € 1.000)

31.592 29.592 10.025

In % van het balanstotaal 44,4% 37,2% 12,6%

In oktober 2011 ontvingen wij het solvabiliteitsoordeel 2010. Op basis van ons jaarverslag 2010 stelde het CFV vast dat ons (volkshuisvestelijk) vermogen op balansdatum 31 december 2010 groter was dan het voor ons vastgesteld risicobedrag. Dit leidde tot het oordeel ‘voldoende solvabiliteit’. Hierbij zijn de volgende percentages gehanteerd: Bedrag 30.522 8.269

Volkshuisvestelijk vermogen Ondergrens volkshuisvestelijk vermogen (Bedragen x € 1.000)

In % van het balanstotaal 46,6% 12,6%

11.9 Wat staat ons te wachten? Onze vermogenspositie Op basis van onze meerjarenbegroting 2012–2016 geeft de ontwikkeling van onze vermogenspositie (o.b.v. bedrijfswaarde) het volgende beeld:

Eigen vermogen Voorzieningen Vaste activa Langlopende schulden Balans totaal Jaarresultaat Onrendabele toppen Mutatie actuele waarde (bedrijfswaarde) (Bedragen x € 1.000)

2011 28.126 1.077 68.491 38.208

2012 26.814 1.937 72.816 42.803

2013 27.249 344 83.774 54.266

2014 27.794 293 83.235 51.777

2015 29.016 202 83.684 49.588

2016 29.188 941 86.653 54.831

69.822 -7.715 1.757 -8.179

74.113 -1.312 2.681 252

84.546 435 1.389 -62

83.980 546 261 -942

84.425 1.222 170 -546

87.393 171 909 -557

47

Jaarverslag 2011

Onze financiële positie neemt de komende jaren naar verwachting af. Dit komt door de geplande investeringen en de forse uitgaven door de opgelegde Heffingstoeslag. Onze solvabiliteit (op basis van het volkshuisvestelijk vermogen) ligt ruim boven het minimaal noodzakelijk (weerstands)vermogen van 12,6%. In bijlage 2 is de ontwikkeling van onze vermogenspositie op basis van historische kostprijs opgenomen. 11.10 Financieel gezond We lieten zien hoe we ons vermogen inzetten en hoe we ervoor zorgen dat we financieel gezond blijven. Ondanks de forse investeringen de komende jaren én de verwachte druk door beoogde overheidsmaatregelen zien we voldoende financiële ruimte om onze opgaven op verantwoorde wijze te realiseren.

48

Jaarverslag 2011

12.

De cijfers

12.1

Kengetallenoverzicht

Omschrijving Verhuureenheden Woningen Garages Parkeerplaatsen in parkeerkelder Overige Totaal aantal verhuureenheden In aanbouw Gemiddelde verzekerde waarde per woning (bedragen x € 1.000) Mutaties in het bezit Aantal verhuureenheden opgeleverd Aantal verhuureenheden aangekocht Aantal koopwoningen in verhuur Aantal verhuureenheden gesloopt Aantal verhuureenheden verkocht Totaal Aantal koopwoningen Aantal koopwoningen opgeleverd Aantal koopwoningen verkocht Aantal koopwoningen in verhuur Aantal terugkoopregeling – Koopgarant Aantal koopwoningen in aanbouw Personeelsbezetting in fte’s Directie Beleid & Staf Wonen Financiën & Bedrijfsvoering Bouwen & Beheer Totaal aantal fte’s Financiën Solvabiliteit eigen vermogen (eigen vermogen/totaal vermogen) Solvabiliteit eigen vermogen op actuele waarde Weerstandsvermogen (eigen vermogen en voorzieningen/totaal vermogen) Current ratio (vlottende activa/kortlopende schulden) Rentabiliteit vreemd vermogen Rentabiliteit totaal vermogen Interne financiering per woning (€) Cash flow per woning (€)

49

2011

2010

2009

2008

2007

1.524 85 36 20 1.665

1.510 85 36 20 1.651

1.475 85 0 17 1.577

1.476 85 0 17 1.578

1.468 85 0 16 1.569

0

21

46

7

0

90

88

93

81

81

21 1 2 -10 0 14

46 0 0 -8 -3 35

7 11 0 -16 -3 -1

12 1 0 0 -5 8

0 1 0 0 -3 -2

8 1 2 5 0

5 2 0 0 0

2 2 0 0 0

6 0 0 6 2

0 0 0 0 0

1,0 1,4 6,3 3,7 7,0 19,4

1,0 1,4 5,1 3,7 7,0 18,2

1,0 1,4 4,2 3,7 7,0 17,3

1,0 1,7 3,8 2,0 6,0 14,5

1,0 1,6 3,6 2,0 6,0 14,2

10,97

16,77

19,47

22,12

22,03

40,3 13,27

46,6 18,28

54,1 20,71

56,5 23,47

47,2 29,95

0,35 4,35 -2,76 5.004 1.503

0,27 5,51 2,78 7.383 928

0,05 5,00 1,34 9.872 1.200

0,51 5,93 4,71 7.303 1.346

0,38 5,78 2,28 9.126 1.659

Jaarverslag 2011

2011

2010

2009

2008

2007

5.138 37.878 40.837 46.834 60.180 221.900 8.337 -2.766 7.978 1.565

7.904 33.818 40.315 47.140 65.364 217.600 8.059 -125 7.610 1.441

8.030 26.027 33.145 41.225 55.855 214.300 7.972 -788 7.357 1.339

8.794 26.780 29.410 39.762 50.098 206.900 8.040 592 7.039 1.281

8.201 21.582 29.336 37.236 50.253 198.800 7.669 -479 6.948 1.328

Balans en winst- en verliesrekening per woning Materiële vaste activa in exploitatie Eigen vermogen Langlopende schulden Nettohuur (gemiddeld per maand) Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Loonkosten Jaarresultaat

26.796 3.372 24.854 437 1.655 982 879 -1.815

26.699 5.235 22.396 419 1.551 1.025 832 -83

22.471 5.444 17.645 414 2.246 960 788 -534

19.925 5.958 18.143 395 1.604 809 659 401

19.983 5.587 14.701 392 1.507 646 558 -326

Overig Huurachterstand in % jaarhuur (12x maand december) Huurderving in % van de bruto jaarhuur Mutatiegraad (exclusief verkopen, herontwikkeling) Formatieplaatsen per (gewogen) 100 vhe

1,31% 1,69% 8,6% 80,7

0,89% 0,79% 11,6% 85,3

0,97% 0,5% 11,9% 87,1

1,21% 0,35% 8,5% 104,1

1,14% 0,27% 9,8% 105,7

Balans- en resultaatgegevens (bedragen x € 1.000) Eigen vermogen Langlopende schulden Materiële vaste activa in exploitatie Balanstotaal Bedrijfswaarde WOZ-waarde Totaal opbrengsten Jaarresultaat Huren en bijdragen Rentelasten

50

Jaarverslag 2011

12.2

Jaarrekening 2011

Balans per 31 december 2011 ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

31-12-2011

31-12-2010

40.836.906 2.315.166 676.213 1.675.013 45.503.297

40.315.092 3.105.213 742.515 803.529 44.966.349

96.123 144.300 681 241.104 45.744.401

132.017 145.800 681 278.498 45.244.847

141.518

616.142

76.281 0 492.410 45.948 331.791 946.430

56.759 194.643 622.711 58.908 334.335 1.267.356

1.961

11.277

Totaal vlottende activa TOTAAL

1.089.909 46.834.310

1.894.776 47.139.623

PASSIVA Eigen vermogen Overige reserves Resultaat boekjaar

31-12-2011

31-12-2010

7.904.404 -2.766.136 5.138.268

8.029.754 -125.350 7.904.404

1.045.200 0 32.000 1.077.200

200.140 485.000 27.000 712.140

36.178.506 1.699.307 37.877.813

33.014.065 803.529 33.817.594

577.510 544.760 121.312 1.497.447 2.741.029

2.663.433 886.902 134.720 1.020.430 4.705.485

46.834.310

47.139.623

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Latente vennootschapsbelasting Ledenkapitaal Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Montferland Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen

Voorzieningen Onrendabele investeringen inzake nieuwbouw Herstructurering Verplichte beloning

Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekering Overlopende passiva

TOTAAL

51

Jaarverslag 2011

Winst- en verliesrekening over 2011

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Verkoop onroerende goederen Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten

Begroting 2011

Jaarrekening 2011

Jaarrekening 2010

7.996.000 413.000 140.000 0 22.000 8.571.000

7.978.023 338.235 -476 909 20.640 8.337.331

7.609.546 280.218 137.013 617 31.412 8.058.806

Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som van de bedrijfslasten

1.697.000 3.772.000

1.520.681 3.559.864

1.421.406 105.228

980.000 122.000 165.000 2.536.000 1.649.000 10.921.000

1.037.844 125.530 176.807 2.522.011 1.495.985 10.438.723

983.462 110.372 162.424 2.342.376 1.547.620 6.672.888

Bedrijfsresultaat

-2.350.000

-2.101.391

1.385.917

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Opbrengst financiële vaste activa Rentelasten en soortgelijke lasten Som van de financiële baten en lasten

0 5.000 -1.611.000 -1.606.000

87.540 4.882 -1.564.903 -1.472.481

1.142 6.301 -1.441.276 -1.433.832

Resultaat voor belastingen

-3.956.000

-3.573.872

-47.914

-406.000

807.736

-77.436

-4.362.000

-2.766.136

-125.350

Belastingen JAARRESULAAT NA BELASTINGEN

52

Jaarverslag 2011

12.3

Kasstroomoverzicht (indirecte methode) 2011

2010

-2.101.391

1.385.917

1.520.681

1.421.406

2.102.850 1.802.326

672.464 -558.353

-485.000 5.000 4.945.857

0 3.000 2.924.434

795.551 -1.375.675 -580.124

-1.540.902 -1.669.651 -3.210.553

2.264.342

-286.119

Ontvangen rente Opbrengst en waardeverandering financiële vaste activa Betaalde rente Betaalde (vennootschaps)belasting

87.540 4.882 -1.564.903 807.736 -664.745

1.142 6.301 -1.441.276 -77.436 -1.511.268

Kasstroom uit operationele activiteiten

1.599.597

-1.797.387

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Investeringen in financiële vaste activa Desinvesteringen in vaste activa Desinvesteringen in financiële vaste activa

-5.138.736 0 20.990 37.394

-5.906.627 0 192.535 14.009

-5.080.351

-5.700.083

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende schulden Aflossingen langlopende schulden Waardeontwikkeling terugkoopverplichting woningen VOW

6.925.471 -2.835.559 -29.693

10.335.275 -2.544.728 0

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

4.060.219

7.790.547

Mutatie liquide middelen

579.465

293.078

Het verloop van de geldmiddelen is als volgt Saldo liquide middelen per 31 december Saldo liquide middelen per 1 januari

-327.962 -907.427

-907.427 -1.200.505

Toename geldmiddelen

579.465

239.078

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Waardeverminderingen: - nieuwbouw - bestaand bezit Voorzieningen: - herstructurering - verplichte beloning Verandering in werkkapitaal: - vorderingen en voorraden - kortlopende schulden

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

12.4

Toelichting op de balans en winst- en verliesrekening

Indien niet anders vermeld, baseren wij de waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs respectievelijk de nominale waarde.

53

Jaarverslag 2011

Algemeen Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) Met ingang van het boekjaar 1993 is het BBSH voor toegelaten instellingen van toepassing. Voor de verslaglegging van toegelaten instellingen houdt dit in dat overeenkomstig artikel 26 van het BBSH de jaarrekening en het jaarverslag zijn opgesteld overeenkomstig titel 9 van boek 2 Burgerlijk Wetboek (behalve de door het BBSH uitgezonderde afdelingen 1, 9, 10 en 12) en de Richtlijnen voor de Jaarverslaglegging met in het bijzonder Richtlijn 645 voor toegelaten instellingen. Verwerking verplichtingen In de jaarrekening verwerken we naast juridisch afdwingbare verplichtingen ook feitelijke verplichtingen. Hieronder wordt verstaan ‘intern geformaliseerde en extern gecommuniceerde’ verplichtingen. Hiervan is sprake wanneer wij met huurders, gemeenten en overige belanghouders gecommuniceerd hebben over verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en nieuwbouwprojecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces rondom projectontwikkeling en herstructurering. Wanneer het ontwerp definitief is goedgekeurd door de RvT en de overeenkomst met de aannemer is aangegaan is sprake van een feitelijke verplichting. 12.4.1 Hoe waarderen we de activa en passiva? Materiële vaste activa Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van het saldo van de kasstroom, verbonden met de toekomstige inkomsten en uitgaven over de geschatte resterende economische levensduur van de investeringen, uitgaande van een normale verhuurexploitatie. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen bestemming van het bezit (woningen, overige objecten en garages). Voor de berekening van de bedrijfswaarde hanteren wij de volgende parameters: Verwachte jaarlijkse huurstijging (2012), gemiddeld Verwachte jaarlijkse huurstijging op lange termijn, gemiddeld Verwachte jaarlijkse huuropslag huurharmonisatie (eerste vijf jaar) Huurderving Jaarlijkse variabele lastenstijging voor algemeen beheer Jaarlijkse variabele lastenstijging voor algemeen beheer (vanaf zesde jaar) Jaarlijkse variabele lastenstijging voor onderhoud Disconteringsvoet Gemiddelde variabele lasten (beheer, verzekering, belastingen) per woning Heffingstoeslag per woning Verwachte resterende levensduur van de betreffende activa

2,3% 2,0% 0,2% 0,5% 2,0% 3,0% 3,0% 5,25% 1.506 € 250 Minimaal 10 jaar Maximaal 50 jaar

De onderhoudsuitgaven zijn gebaseerd op de technische meerjarenbegroting waarbij de onderhoudsbegroting in 2011 geactualiseerd is. De waarde van de grond wordt als restwaarde aangemerkt. De heffingsbijdrage van het Centaal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde. Met de genoemde uitgangspunten worden de uitgangspunten van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw en het Centraal Fonds Volkshuisvesting gevolgd. Wooncomplexen met vergelijkbare woningen zijn ingedeeld in clusters.

54

Jaarverslag 2011

De periode waarover contant gemaakt wordt, loopt parallel met de geschatte levensduur van de complexen: de minimale levensduur is gesteld op 10 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is. Voor de waardering van het bezit is de huidige (administratieve) complexindeling gehandhaafd. Bij de onroerende en roerende zaken in exploitatie worden naast de woningen en garages ook overige objecten apart toegelicht. Bij de overige objecten worden in basis dezelfde waarderingsgrondslagen en parameters toegepast als bij de woningen. Wel is het zo dat de norm een veelvoud kan zijn van de norm bij de woningen. Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt voorts rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille. Dit betreft het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en de waardering van deze posten op de balans. Onroerende en roerende zaken in exploitatie De onroerende zaken, de installaties (liften, cv-installaties, warmwatertoestellen) en de garages die bij de woningcomplexen horen, waarderen we tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Dit geldt ook voor de investeringen in woningverbetering en woningaanpassingen. Deze verkrijgings- of vervaardigingsprijs verminderen we met de afschrijvingen op basis van de economische levensduur. Verwachten we dat de bedrijfswaarde duurzaam lager is? Dan trekken we dit ook af van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De afschrijvingen berekenen we volgens het annuïtaire systeem. De grond waarderen we tegen historische kostprijs. Hierop schrijven we niet af. Tot de verkrijgings- of vervaardigingsprijs rekenen we ook de rente op vreemd vermogen die we betalen tijdens de bouwperiode, evenals de direct toerekenbare interne kosten. De geactiveerde rente berekenen we tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemd vermogen. Investeringen in woningverbeteringen activeren we als na voorcalculatie blijkt: dat deze investeringen leiden tot een kostendekkende huurverhoging of tot levensduurverlenging. Onroerende zaken in ontwikkeling Met onroerende zaken in ontwikkeling bedoelen we woningcomplexen in aanbouw. Deze waarderen we tegen nominale waarde van de tot en met balansdatum betaalde kosten inclusief de rente tijdens de bouwperiode op vreemd vermogen en de direct toerekenbare interne kosten verminderd met een eventuele voorziening voor onrendabele investeringen. Gronden die we aankochten voor toekomstige ontwikkeling waarderen we tegen historische kostprijs (inclusief bijkomende kosten) dan wel de lagere taxatiewaarde als de bestemming van de grond dit rechtvaardigt. Hiervoor wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Onroerende zaken ten dienste van de exploitatie Deze activa waarderen we tegen de aanschafwaarde/historische kostprijs. Deze bedragen verminderen we met de afschrijvingen op basis van de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen berekenen we volgens de lineaire methode. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) zijn overgedragen aan een derde en waarvoor wij een terugkoopplicht kennen worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VOV.

55

Jaarverslag 2011

Indien de regeling voorziet in een terugkooprecht tegen een significant lagere terugkoopprijs dan de reële waarde op het terugkoopmoment dan is de verwerking overeenkomstig de terugkoopplicht. Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting rekening houdend met de contractvoorwaarden. In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden hebben wij een terugkoopverplichting die mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder de kortlopende schulden verantwoord. Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies De subsidies die wij vorderen op basis van het Besluit Woninggebonden Subsidies (BWS) worden eenmalig vastgesteld. Dit gebeurt op basis van de contante waarde van de jaarlijkse exploitatietekorten. Deze tekorten bepalen we met een voorcalculatie. Hierbij houden we rekening met de veronderstelde toekomstige huur- en exploitatielastenstijgingen. Dit doen we over de periode totdat de exploitatietekorten omslaan in voorgecalculeerde exploitatieoverschotten. De vordering is rentedragend. Deze verminderen we ieder jaar met de bedragen die de budgethouder beschikbaar stelt. Dit doen we maximaal dertig jaar. Deelnemingen In de Coöperatieve Vereniging ‘Ikwilhuren.nl’ U.A. oefenen we invloed van betekenis uit op het zakelijke en financiële beleid. Het betreft een 100%-deelname die we waarderen tegen de nominale waarde. Vlottende activa Voorraden De voorraad onderhoudsmaterialen waarderen we tegen laatst bekende inkoopprijzen. Er wordt rekening gehouden met een mogelijke incourantheid. Vorderingen en liquide middelen Deze posten nemen we op tegen nominale waarde. Voor dubieuze huurvorderingen vormden we ook een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Deze voorziening baseren we op een statistische benadering. Eigen vermogen Reserves Het saldo van deze reserves op balansdatum betreft de algemene bedrijfsreserve. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Met de voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw, die gevormd wordt bij het nemen van het bestuursbesluit, dekken we de feitelijke verplichtingen tot onrendabele investeringen in nieuwbouw- en herstructureringsprojecten. De reeds gedane betalingen worden tot maximaal de hoogte van de voorziening ten laste van deze voorziening gebracht. Indien er meer betaald is dan voorzien, wordt het meerdere geactiveerd onder de materiële vaste activa in ontwikkeling. De overige voorzieningen nemen we op tegen de nominale danwel contante waarde. Voorziening herstructurering De voorziening voor herstructurering heeft betrekking op de noodzakelijke externe en interne sanering van de 44 zogenoemde “Oostenrijkse woningen”. 56

Jaarverslag 2011

Voorziening verplichte beloning De voorziening voor uitgestelde personeelsbeloningen bestaat uit de toekomstige verplichtingen uit hoofde van jubilea-uitkeringen en wordt bepaald op basis van de contante waarde van toekomstige aanspraken, rekeninghoudend met de achterliggende diensttijd, de leeftijd en het verwachte verloop (blijfkans) van het huidige personeelsbestand. Belastinglatentie Een voorziening voor latente belastingvorderingen treffen we als er verschillen bestaan tussen de commerciële en fiscale waardering van balansposten. De berekeningen van de latente belastingvorderingen gebeurt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven of tegen de in de komende jaren geldende tarieven, voor zover reeds bij wet is vastgesteld. Deze wordt vervolgens contant gemaakt tegen de disconteringsvoet voor de bedrijfswaardeberekening minus het geldend vennootschapsbelastingtarief. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. Langlopende en kortlopende schulden De aangetrokken leningen van overheid en kredietinstellingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met aflossingen op basis van annuïteit, lineaire, danwel fixe. Het kortlopend deel van de leningen -de aflossing 2012- is onder de kortlopende schulden verantwoord. De kortlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. 12.4.2 Hoe bepalen we het resultaat? Bij het bepalen van het resultaat wordt rekening gehouden met de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. De bedrijfsopbrengsten worden verantwoord in het jaar dat zij gerealiseerd zijn. De bedrijfslasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Bedrijfsopbrengsten Huren Het gaat om de te ontvangen netto huren. Dit zijn de huren exclusief de vergoedingen voor leveringen en diensten en onder aftrek van huurderving. Vergoedingen Betreft van huurders, boven de netto-huurprijs, te ontvangen vergoedingen voor leveringen en diensten. Verkoop onroerende goederen Hiermee bedoelen we de resultaten van de verkoop van huurwoningen. De opbrengsten zijn verminderd met alle kosten die daarop betrekking hebben. Winsten verantwoorden we op het moment van het passeren van de transportakte. De opbrengst uit woningen verkocht onder voorwaarden worden niet verantwoord als verkoopopbrengst omdat de belangrijkste economische rechten niet zijn overgedragen aan de koper. De gegarandeerde terugkoopverplichting wordt opgenomen onder de post langlopende schulden, terugkoopverplichting VOV-woningen en wordt jaarlijks met inachtname van de contractvoorwaarden gewaardeerd. Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Het gaat om de toerekening van investeringen in de materiële vaste activa aan het eigen werkapparaat.

57

Jaarverslag 2011

Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder verantwoorden we voornamelijk de kosten van administratieve handelingen die we doorberekenen aan derden. Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa De afschrijving op de materiële vaste activa wordt gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode danwel de annuïtaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden. Op grond wordt niet afgeschreven. Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Hierbij gaat het om de afwaardering van materiële vaste activa naar lagere bedrijfswaarde voor het bestaande bezit en de verlieslatende contracten. Dit doen we alleen als deze naar verwachting duurzaam lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Tevens wordt onder deze post de afboeking van de haalbaarheidsonderzoeken ten behoeve van projecten en de afwaarderingen van de grondwaarden verantwoord. Lonen, salarissen en sociale lasten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenlasten Wij hebben onze pensioenregeling ondergebracht bij de Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). De pensioenregeling van SPW is een zogenaamde salarisdiensttijdregeling. Wij zijn slechts verplicht een vooraf door het betuur van SPW vastgestelde premie te betalen. Er bestaat geen enkele reglementaire of statutaire verplichting om eventuele tekorten van het pensioenfonds aan te zuiveren anders dan hogere toekomstige premies. Ook bestaat er geen enkele aanspraak op eventuele opgebouwde buffers door SPW. De Pensioenregeling van SPW kan dan ook gekwalificeerd worden als een toegezegde bijdrageregeling. Lasten onderhoud Hier verantwoorden we de jaarlijkse uitgaven voor dagelijks en mutatieonderhoud. Hieronder vallen ook de uitgaven voor planmatig onderhoud. Het gaat om uitgave van de daadwerkelijke werkzaamheden die in het verslagjaar plaatsvonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op de balansdatum, worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Met de rentebaten en soortgelijke opbrengsten bedoelen we de werkelijke renteontvangsten op banktegoeden en deposito’s. Opbrengsten financiële vaste activa Hiermee bedoelen we: • de ontvangen rente van langlopende uitgezette gelden • de toegerekende rente aan activa voor de exploitatie Rentelasten en soortgelijke kosten Onder de rentelasten en soortgelijke kosten verantwoorden we: • de rente van geldleningen die onder het boekjaar vallen • de kosten van borging en herfinanciering

58

Jaarverslag 2011

Belastingen De verschuldigde belasting wordt berekend conform de in de Vaststellingsovereenkomst II Belastingplicht Woningcorporaties vastgelegde afspraken. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst- en verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet openomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen, en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Deze last is in de resultatenrekening opgenomen. Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening heeft Woningstichting Bergh een aantal standpunten. Hierdoor kan de fiscale last over 2011 en voorgaande jaren nog wijzigingen ondergaan. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen en de vlottende effecten. Het kasstroomoverzicht wordt ingedeeld in drie verschillende activiteitencategorieën: • kasstromen uit operationele activiteiten • kasstromen uit investeringsactiviteiten • kasstromen uit financieringsactiviteiten Voor een goed inzicht worden de bruto kasstromen opgenomen. Dit houdt in dat de ontvangsten en uitgaven afzonderlijk worden vermeld en dus niet worden gesaldeerd. Deze worden per groep van transacties en gebeurtenissen afzonderlijk weergegeven. Verder wordt per soort activiteit de netto kasstroom vermeld. Dit is het saldo van de ontvangsten en uitgaven voor die activiteit.

59

Jaarverslag 2011

12.5

Toelichting op de balans

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Het verloop is als volgt:

Boekwaarde per 1 januari Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving Cumulatieve waardeveranderingen Boekwaarde Mutatie in het boekjaar Investeringen Overboekingen onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Desinvesteringen Waardeveranderingen Afschrijvingen

Boekwaarde per 31 december Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving Cumulatieve waardeveranderingen Boekwaarde

Onroerende zaken in exploitatie

Onroerende zaken in ontwikkeling

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

Woningen VOV

53.558.797 -9.316.194

4.491.173 0

1.088.224 -345.709

803.529 0

-3.927.511

-1.385.960

0

0

40.315.092

3.105.213

742.515

803.529

37.453 4.438.465

4.128.559 -4.438.465

47.253 0

925.471 0

-3.740 -2.525.989 -1.424.376 40.836.906

0 -480.140 0 2.315.166

-17.250 0 -96.305 676.213

0 -53.987 0 1.675.013

58.030.975 -10.740.570

4.181.266 0

1.118.227 -442.014

1.729.000 0

-6.453.500

-1.866.100

0

-53.987

40.836.906

2.315.166

676.213

1.675.013

De ‘investeringen in woningen en woongebouwen’ betreft:

-

37.453

gerief-/woningverbetering

Investeringen Het bij ‘onroerende zaken in exploitatie’ vermelde bedrag betreft voornamelijk investeringen tegen een huurverhoging en levensduurverlengende ingrepen. Afschrijvingen Op alle bestaande en nieuwe activa in exploitatie wordt op basis van lineair afgeschreven. Overige waardeveranderingen De genoemde waardeveranderingen zijn het saldo van de berekende bedrijfswaarde en de historische kostprijs. De waardeveranderingen zijn naar verwachting duurzaam lager en worden ten laste van het resultaat gebracht. De toetsing van de uitkomsten van de bedrijfswaardeberekeningen aan de boekwaarde van de materiële vaste activa gaf aanleiding tot per saldo een waardeverandering van € 6,5 miljoen negatief.

60

Jaarverslag 2011

Afschrijvingstermijnen De afschrijvingen zijn bepaald op basis van de levensduur: Onroerende zaken in exploitatie Grond Woningen en garages C.V.-installaties Liftinstallaties Renovatie/woningverbetering/groot onderhoud Geriefverbetering

Lineair n.v.t. 50 jaar 25 jaar 25 jaar 25 jaar 20 jaar

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Kantoorgebouw Inventaris Automatiseringsapparatuur en software Vervoermiddelen

Lineair 30 jaar 10 jaar 3 jaar 5 jaar

Juridisch eigendom Alle in exploitatie genomen complexen zijn juridisch eigendom. Zekerheden Er zijn geen activa als zekerheid gesteld voor de verstrekte leningen. Verzekeringen De onroerende en roerende zaken in exploitatie zijn verzekerd tegen het risico van brand- en stormschade. De verzekerde som bedraagt op balansdatum circa € 145,9 miljoen. De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn tegen de meest gebruikelijke voorwaarden en risico’s verzekerd. Onderverzekering is op basis van de polisvoorwaarden en afspraken uitgesloten. Waarde onroerendezaakbelasting (WOZ) Per 31 december 2011 bedroeg de WOZ van de onroerende zaken in exploitatie € 221,9 miljoen peildatum 1 januari 2010. Hierbij is rekening gehouden met aan- en verkopen.

61

Jaarverslag 2011

Toelichting mutatie bedrijfswaarde In deze bijlage geven we een toelichting op de mutatie in de bedrijfswaarde zoals bedoeld in alinea 214 van Richtlijn 645. Bedrijfswaarde Gecorrigeerde bedrijfswaarde 2010 Gecorrigeerde bedrijfswaarde 2011 Mutatie in gecorrigeerde bedrijfswaarde gedurende verslagjaar (rentabiliteitswaardecorrectie) Deze mutatie wordt veroorzaakt door de volgende effecten: A. Jaarresultaat - Effect contante waarde en restant levensduur B. Gevolgen van aanpassingen van beleidsparameters en uitgangspunten - in de huurprijscomponent - in de onderhoudslasten - in de heffingstoeslag - in de overige lasten - in de disconteringsvoet - in de levensduur - in de restwaarde van de grond - in de voorgenomen investeringen - in de inflatie C. Gevolgen voor de mutaties in het bezit - aangekocht bezit c.q. nieuwbouw in exploitatie - verkocht bezit c.q. uit exploitatie door sloop

65.364 60.180 -5.184

Rentabiliteitswaardecorrectie 2.888 3.635 748

-298

19 -756 -4.406 -3.518 0 0 0 0 0

3.822 -47

D. Rentabiliteitswaardecorrectie - autonome mutatie - invloed nieuwe leningen - aflossingen, renteconversies, herfinancieringen - disconteringsvoet

-216 0 0 964

Mutatie bedrijfswaarde verslagjaar t.o.v. bedrijfswaarde ultimo voorgaand verslagjaar (Bedragen x € 1.000)

-5.184

748

Bij de bedrijfswaardeberekening hanteerden we de uitgangspunten zoals verwoord in § 12.4.1. De belangrijkste mutaties zijn: - De ingerekende Heffingstoeslag (gem. € 250 per woning) - De stijging van de algemene lasten door aansluiting bij de WSW-methodiek (na jaar 6 rekenen met 3% rente in plaats van 2%). - Toevoeging 23 nieuwbouwwoningen aan de Steegseweg, Pastoor van Angerenstraat, Jacob Reviustraat en Lengelseweg. De Heffingstoeslag heeft grote invloed op de bedrijfswaarde. Wanneer we geen rekening houden met de Heffingstoeslag bedraagt de bedrijfswaarde € 64.905.000. Dit is € 4.725.000 hoger dan de bedrijfswaarde inclusief Heffingstoeslag. De afboeking op het bestaand bezit van € 1.803.000 wordt verlaagd naar € 799.600. Het resultaat wordt € 1.002.700 minder negatief.

62

Jaarverslag 2011

ACTIVA FINANCIELE VASTE ACTIVA Te vorderen BWS-subsidies Stand per 1 januari Mutaties in boekjaar - rente - ontvangen bijdragen Stand per 31 december Belastingen en premies sociale verzekeringen Latente belastingen Latente belastingen per 1 januari Mutatie latente belastingen in het boekjaar Latente belastingen per 31 december Deelnemingen Coöperatieve Vereniging ‘Ikwilhuren.nl’ aandeel 50% - Verkrijgingsprijs deelneming

31-12-2011

31-12-2010

132.017

167.827

4.882 -40.777 96.123

6.301 -42.111 132.017

-145.800 1.500 -144.300

-124.000 -21.800 -145.800

€ 681

€ 681

31-12-2011

31-12-2010

20.318 121.200 141.518

20.092 596.050 616.142

113.354

74.232

17.473 19.600 0 37.073

5.741 11.732 0 17.473

76.281

56.759

0 0 0

150.000 44.643 194.643

71.871 9.391 0

82.962 6.352 1.190

6.463 87.726

2.546 93.050

34.142 37.900 -30.264 41.778 45.948

78.507 109.868 -154.232 34.142 58.908

VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Onderhoudsmaterialen Te verkopen nieuwbouwwoningen

Vorderingen Huurdebiteuren Actieve huurders Voorziening oninbare vorderingen actieve huurders: Stand voorziening per 1 januari Dotatie boekjaar Afboekingen in boekjaar Stand voorziening per 31 december

Gemeente Montferland Subsidie Stadsregio, Klinkerhof Bijdragen WMO, Klinkerhof

Overige vorderingen Vorderingen vertrokken huurders (schades/incassokosten) Overige vorderingen actieve huurders Vorderingen collega-corporaties inzake WRV en RGC (regionale geschillencommissie) Diverse vorderingen Voorziening oninbare vorderingen vertrokken huurders: Stand voorziening per 1 januari Dotatie boekjaar Afboekingen in boekjaar Stand per 31 december Totaal overige vorderingen

De voorziening voor oninbare (huur)vorderingen is bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

63

Jaarverslag 2011

Belastingen en premies sociale verzekeringen Vennootschapsbelasting 2008 Vennootschapsbelasting 2009 Vennootschapsbelasting 2010

Overlopende activa Niet-vervallen rente Te ontvangen koopsommen Vooruitbetaalde verzekeringen Vooruitbetaalde kosten automatisering Vooruitbetaalde energiekosten algemene ruimtes Uitkering stormschade Te ontvangen huur zorginfrastructuur Azora Te ontvangen btw 2005-2007 Te ontvangen energiekosten ISTA Aanbetaling auto directie Overige

31-12-2011

31-12-2010

0 0 492.410 492.410

187.068 375.733 59.910 622.711

10.144 256.900 45.873 12.138 0 0 0 0 0 4.000 2.736 331.791

0 214.425 40.966 10.472 36.695 5.968 11.973 3.944 6.150 0 3.742 334.335

31-12-2011

31-12-2010

1.912 49 1.961

5.493 5.784 11.277

LIQUIDE MIDDELEN Direct opvraagbaar Kas Rabobank Totaal liquide middelen De kredietfaciliteit bij de Rabobank bedraagt € 2.500.000.

PASSIVA EIGEN VERMOGEN Overige reserves Saldo per 1 januari Resultaat vorig boekjaar Stand 31 december Resultaat boekjaar

31-12-2011

31-12-2010

8.029.754 -125.350 7.904.404

8.793.509 -763.755 8.029.754

-2.766.136

-125.350

Het resultaat boekjaar wordt in het volgende boekjaar toegevoegd aan de overige reserves. Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw Stand 1 januari - bij: dotatie/ vrijval in het boekjaar - af: onttrekking in het boekjaar

Verrekend met onroerende zaken in ontwikkeling Stand 31 december

31-12-2011

31-12-2010

1.586.100 2.085.300 -760.100 2.911.300

3.457.400 825.100 -2.696.400 1.586.100

1.866.100 1.045.200

1.385.960 200.140

De voorziening betreft de onrendabele investeringen in een viertal nieuwbouwprojecten. Deze voorziening is gevormd omdat de stand van de projecten per ultimo boekjaar dusdanig is, dat doorgang onomkeerbaar is. De hoogte van de voorziening is bepaald op basis van de bedrijfswaardeberekeningen en de begrote investeringsbedragen.

64

Jaarverslag 2011

Voorziening herstructurering Stand 1 januari - bij: dotatie/vrijval in het boekjaar - af: onttrekking in het boekjaar Stand 31 december

31-12-2011

31-12-2010

485.000 0 -485.000 0

485.000 0 0 485.000

De voorziening betreft de noodzakelijke interne en externe sanering van de “Oostenrijkse woningen”. Voorziening verplichte beloning Stand 1 januari Mutatie boekjaar Stand per 31 december

27.000 5.000 32.000

24.000 3.000 27.000

LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen overheid en kredietinstellingen Leningen gemeente Montferland Leningen kredietinstelling

Het verloop van de leningen was als volgt: Stand 1 januari Nieuwe leningen c.q. opname roll-overlening Aflossingen contractueel Extra aflossingen c.q. aflossingen roll-overlening Af: aflossingen volgend boekjaar Stand 31 december

31-12-2011

31-12-2010

6.359.981 29.818.525 36.178.506

6.978.790 26.035.275 33.014.065

34.758.793 6.000.000 -3.936.554 -396.146 36.426.093 247.587 36.178.506

29.179.738 10.335.275 -4.756.220 0 34.758.793 1.744.728 33.014.065

Rentevoet en aflossingssysteem De gemiddelde rentevoet van de leningen bedraagt circa 4,4% (2010: circa 4,9%). De leningen worden ineens afgelost (fixe-leningen) of op basis van het annuïteitensysteem. Borgstelling Borgstelling van de leningen heeft tot een bedrag van € 42,8 miljoen plaatsgevonden door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Voor het restant van de portefeuille is door de gemeenten garantie verstrekt. Conform de deelnemersvoorwaarden van het WSW mogen de onderliggende complexen niet hypothecair worden bezwaard. Actuele waarde De reële waarde van de leningen tegen een rente van 5,25% ultimo 2011 bedraagt € 32,8 miljoen.

Verkocht onder voorwaarden Stand per 1 januari Mutatie aandeel woningen verkocht onder voorwaarden Woningen teruggekocht onder voorwaarden in het boekjaar Woningen verkocht onder voorwaarden in het boekjaar (inclusief correctie voorgaande jaren) Stand 31 december

31-12-2011

31-12-2010

803.529 -29.693 0 925.471

803.529 0 0 0

1.699.307

803.529

Per ultimo het boekjaar heeft Woningstichting Bergh 5 woningen verkocht onder voorwaarden (totaal 11 woningen). Indien deze woningen aan Woningstichting Bergh ter verkoop worden aangeboden, heeft zij hiertoe een terugkoopplicht tot maximaal de koopprijs die voor deze woning is betaald. De waarde met betrekking tot deze woningen staat op de balans verantwoord onder de materiële vaste activa ‘onroerende zaken verkocht onder voorwaarden’. De waarde is in 2011 niet herrekend op basis van de marktwaardeontwikkeling.

65

Jaarverslag 2011

KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen Raborekening-courant Aflossingen leningen van het volgende boekjaar Schulden aan leveranciers Onderhoud Nieuwbouw en herstructurering Overige Belastingen en premies sociale verzekering Vut-/pensioenpremie Omzetbelasting Loonbelasting Vennootschapsbelasting Overlopende passiva Niet-vervallen renteleningen Nog te betalen projectkosten Nog uit te betalen waarborgsommen Vooruit ontvangen huur Te verrekenen c.q. te betalen warmteverbruik complex Bergherveld/ Maria van Nassaulaan Af te rekenen servicekosten Nog af te rekenen met SWOM inzake Averhof Accountantscontrole en adviseurs Belastingdienst huurtoeslag Af te rekenen salarisadministratie Reservering vakantie- en overuren Nog te betalen inhuur huismeester Leefbaarheidsfonds Overige

31-12-2011

31-12-2010

329.923 247.587 577.510

918.705 1.744.728 2.663.433

369.028 106.478 69.254 544.760

418.399 356.259 112.244 886.902

25.562 57.740 38.009 0 121.312

20.307 73.990 40.424 0 134.720

811.209 375.999 481 44.249 73.626

578.399 159.975 473 43.063 55.864

38.729 8.889 19.000 57.097 4.655 27.193 20.000 4.200 12.119 1.497.447

21.203 15.580 19.000 58.073 4.370 36.595 10.200 5.000 12.635 1.020.430

Niet in de balans opgenomen verplichtingen en niet in de balans opgenomen activa a. Voorwaardelijke verplichtingen WSW-deelnemers hebben naar het WSW een zogeheten obligoverplichting. Deze verplichting is voorwaardelijk. Zolang het risicovermogen van het WSW voldoende is om eventuele betalingsverplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting. Ultimo 2011 bedraagt het obligo van Woningstichting Bergh € 1.648.260. b. Aangegane verplichtingen projecten In het kader van projecten (materiële vaste activa) zijn er verplichtingen aangegaan voor een bedrag van € 6,8 miljoen. Ingebruikname vindt plaats in volgende boekjaren. Bij de herontwikkeling van de Oostenrijkse woningen zijn wij achtervang voor de realisatie van 13 koopwoningen. Wanneer deze woningen niet verkocht worden nemen wij deze woningen over voor een bedrag van € 2.065.000. De onrendabele investering bedraagt in het meest ongunstige scenario € 615.000 (€ 47.308 per woning). Wij staan garant voor de realisatie van 9 appartementen aan de Molenstaete in ’s-Heerenberg. Wanneer deze medio 2013 niet zijn verkocht, nemen wij de appartementen over voor een bedrag van € 1.476.000. De onrendabele investering bedraagt € 364.500 (€ 40.500 per woning). In het kader van onderhoudsprojecten is eind 2011 sprake van aangegane verplichtingen met aannemers en installateurs van € 75.000 inclusief btw.

66

Jaarverslag 2011

c.

d.

12.6

Afgesloten leningsovereenkomsten met uitgestelde stortingen In het derde trimester 2010 trokken wij twee nieuwe leningen aan voor een totaalbedrag van € 6,0 miljoen met uitgestelde storting per 2 januari 2012 en 1 maart 2013. De lening gestort in 2012 heeft een looptijd van 15 jaar en voor de lening met een stortingsdatum in 2013 is gekozen voor een lening met een looptijd van 20 jaar. Renteconversies Voor het indekken van renterisico’s zijn er renteafspraken gemaakt voor twee renteconversies met een conversiedatum 2012 en 2013 voor een totaalbedrag van € 3,5 miljoen. Toelichting winst- en verliesrekening

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Netto huur: Woningen en woongebouwen Onroerende zaken, niet zijnde woningen Af: huurderving Totaal huren Vergoedingen Leveringen en diensten Contributies Af: vergoedingsderving Te verrekenen met huurders Totale vergoedingen Verkoop onroerende goederen Verkoopopbrengst huurwoningen Af: Verkoopkosten Af: Desinvesteringen verkochte woningen

Geactiveerde productie t.b.v. het eigen bedrijf Doorberekende diensten investeringen

Overige bedrijfsopbrengsten Vergoedingen huurcontract Inschrijving woningzoekenden Vergoeding beheer voor derden Vergoedingen onderhoud Diverse baten

67

2011

2010

7.996.449 121.334 8.117.783 -139.760 7.978.023

7.597.396 71.468 7.668.864 -59.318 7.609.546

419.174 3.049 422.224 -4.951 417.273 -79.038 338.235

371.485 2.807 374.293 -4.230 370.062 -89.844 280.218

0 476 0 -476

335.000 9.452 188.535 137.013

909

617

2011

2010

3.080 4.150 5.794 3.369 4.247 20.640

3.366 5.550 6.616 11.472 4.409 31.412

Jaarverslag 2011

BEDRIJFSLASTEN 2011

2010

Afschrijvingen op materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie – woningen Onroerende zaken in exploitatie – overig bezit Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal afschrijvingen

1.365.915 58.461 96.305 1.520.681

1.295.764 28.635 97.007 1.421.406

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Project Lengelseweg te ’s-Heerenberg Project Kellenstraat te ’s-Heerenberg Project Zeddamseweg te ’s-Heerenberg Project Klinkerstraat te ’s-Heerenberg Project J. Reviusstraat te Zeddam en P.van Angerenstraat te Beek Project Barlhezestraat te Stokkum Herstructurering Oostenrijkse woningen te ’s-Heerenberg/Zeddam Project Steegseweg te Beek Haalbaarheidsonderzoeken projecten Mutatie verkocht onder voorwaarden Waardeverandering Totaal overige waardeverandering materiële vaste activa

-117.583 94.000 67.600 0 21.187 0 1.438.700 229.340 0 24.294 1.802.326 3.559.864

-139.950 74.427 123.866 -89.766 296.000 -69.570 0 464.100 3.474 0 -588.353 105.228

De waardeverandering betreft de afwaardering in verband met de minimumwaarderingsregel Lonen en salarissen Lonen en salarissen Uitzendkrachten Ontvangen ziekengeld Totaal lonen en salarissen

922.781 125.847 -10.784 1.037.844

852.985 143.083 -12.606 983.462

Sociale lasten Sociale lasten

125.530

110.372

Pensioenlasten Pensioenen

176.807

162.424

2.122.637 399.374 2.522.011

1.942.782 399.594 2.342.376

299.078 27.057 326.692 57.500

273.222 31.600 271.641 121.600

27.030 737.357

11.910 709.973

Lasten onderhoud Kosten planmatig onderhoud Kosten niet-planmatig onderhoud Totaal lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Zakelijke bedrijfslasten Belastingen Verzekeringen Kosten leveringen en diensten Toevoeging voorziening dubieuze (huur)debiteuren en overige vorderingen Overige exploitatielasten

68

Jaarverslag 2011

Beheerskosten Overige personeelskosten Huisvestingskosten Kosten Raad van Toezicht Bijdrage projectsteun wijkenaanpak Algemene kosten: - Automatisering/website - Advieskosten/dienstverlening derden - Kosten verhuur (advertenties) - Kosten externe controle - BTW pro rata regeling 2008–2011 - Overige algemene kosten

Totaal overige bedrijfslasten

2011

2010

112.830 49.761 39.059 87.866

117.004 50.686 17.750 77.337

99.982 270.108 22.806 45.042 -178.106 209.281 758.628

93.880 230.797 22.806 32.961 0 194.426 837.646

1.495.985

1.547.620

2011 45.042 0 45.042

2010 29.689 3.273 32.961

2011

2010

11.235 76.042 263 87.540

-977 0 2.119 1.142

4.882

6.301

1.564.618 8 277 1.564.903

1.433.557 8 7.711 1.441.276

2011 0 -432.500 -96.098 -280.638 1.500 -807.736

2010 0 432.500 -198.902 -134.362 -21.800 77.436

Accountantshonoraria Controle van de jaarrekening Andere controlewerkzaamheden/adviezen

FINANCIELE BATEN EN LASTEN Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rente van rekeningen-courant Rente op Belastingdienst Rente op overige vorderingen Totaal rentebaten Opbrengst financiële vaste activa en effecten Rentevordering BWS-subsidies Rentelasten en soortgelijke lasten Rente leningen Rente waarborgsommen Rente overige schulden Totaal rentelasten BELASTINGEN Acute (vennootschaps)belastingen 2011 Acute (vennootschaps)belastingen 2010 Acute (vennootschaps)belastingen 2009 Acute (vennootschaps)belastingen 2008 Mutatie latente vennootschapsbelasting Totaal belastingen

69

Jaarverslag 2011

13.

Controleverklaring

70

Jaarverslag 2011

71

Jaarverslag 2011

Bijlage 1 Woningtoewijzing conform BBSH Woningtoewijzing aan eenpersoonshuishoudens Leeftijd Inkomen Huurprijs 2011 <€ 361,66 < 65 jaar

≥ 65 jaar

21.625 21.625 33.614 20.325

0 1 0 0

Huurprijs € 361,66 – < € 554,76 23 20 0 12

> 20.325 > 33.614

0 0 1

3 0 58

1 0 7

0 0 1

Huurprijs € 554,76 – < € 652,52 3 1 0 3

Huurprijs ≥ € 652,52

≤ > > ≤

Totaal

Woningtoewijzing aan tweepersoonshuishoudens Leeftijd Inkomen Huurprijs 2011 <€ 361,66 < 65 jaar

≥ 65 jaar

Huurprijs € 554,76 – < € 652,52 2 3 0 1

Huurprijs ≥ € 652,52 0 0 1 0

29.350 29.350 33.614 27.750

0 0 0 0

Huurprijs € 361,66 – < € 554,76 27 2 4 3

> 27.750 > 33.614

0 0 0

0 0 36

1 0 8

0 1 2

Huurprijs € 554,76 – < € 652,52 5 0 0

Huurprijs ≥ € 652,52

≤ > > ≤

Totaal

Woningtoewijzing aan meerpersoonshuishoudens Leeftijd Inkomen Huurprijs 2011 <€ 361,66

0 0 1 0

< 65 jaar

≤ 29.350 > 29.350 > 33.614

0 0 0

Huurprijs € 361,66 – < € 554,76 17 3 0

≥ 65 jaar

≤ 27.750

0

0

0

0

> 27.750 > 33.614

0 0 0

0 0 20

0 0 5

0 0 0

Totaal

72

0 0 0

Jaarverslag 2011

Bijlage 2 Ontwikkeling vermogenspositie (historische kostprijs)

Eigen vermogen Voorzieningen Vaste activa Langlopende schulden Balans totaal Jaarresultaat Onrendabele toppen/ waardeverandering (Bedragen x € 1.000)

2011 5.138 1.077 45.503 38.208

2012 2.051 1.937 48.053 42.802

2013 757 344 57.283 54.266

2014 367 293 55.808 51.777

2015 262 202 54.930 49.588

2016 -862 941 56.604 54.831

46.834 -2.766 3.560

49.350 -3.087 2.681

58.055 -1.294 1.389

56.553 -390 261

55.671 -105 170

57.345 -1.123 909

73

Jaarverslag 2011

Bijlage 3 Balans op actuele waarde ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

31-12-2011

31-12-2010

63.825.093 2.315.166 676.213 1.675.013 68.491.485

68.251.661 3.105.213 742.515 803.529 72.902.918

96.123 144.300 681 241.104 68.732.588

132.017 145.800 681 278.498 73.181.416

141.518

616.142

76.281 0 492.410 45.948 331.791 946.430

56.759 194.643 622.711 58.908 334.335 1.267.356

1.961

11.277

Totaal vlottende activa TOTAAL

1.089.909 69.822.497

1.894.776 75.076.192

PASSIVA Eigen vermogen Overige reserves Resultaat boekjaar

31-12-2011

31-12-2010

35.840.972 -7.714.517 28.126.455

33.916.356 1.924.614 35.840.973

1.045.200 0 32.000 1.077.200

200.140 485.000 27.000 712.140

36.178.506 1.699.307 37.877.813

33.014.065 803.529 33.817.594

577.510 544.760 121.312 1.497.447 2.741.029

2.663.433 886.902 134.720 1.020.430 4.705.485

69.822.497

75.076.192

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Latente vennootschapsbelasting Ledenkapitaal Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Montferland Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa

Liquide middelen

Voorzieningen Onrendabele investeringen inzake nieuwbouw Herstructurering Jubileumuitkeringen

Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Terugkoopverplichting woningen verkocht onder voorwaarden

Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekering Overlopende passiva

TOTAAL

74

Jaarverslag 2011

Bijlage 4 Winst- en verliesrekening op actuele waarde Jaarrekening 2011

Jaarrekening 2010

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Verkoop onroerende goederen Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten

7.978.023 338.235 -476 909 20.640 8.337.331

7.609.546 280.218 137.013 617 31.412 8.058.806

Bedrijfslasten Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som van de bedrijfslasten

96.305 1.757.538 1.037.844 125.530 176.807 2.522.011 1.495.985 7.212.021

97.007 663.581 983.462 110.372 162.424 2.342.376 1.547.620 5.906.843

Bedrijfsresultaat

1.125.311

2.151.963

87.540 4.882 -1.564.903 -1.472.481

1.142 6.301 -1.441.276 -1.433.832

-347.170

718.131

Belastingen

807.736

-77.436

Resultaat na belastingen voor mutatie actuele waarde

460.566

640.695

-8.175.083

1.283.921

-7.714.517

1.924.617

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Opbrengst financiële vaste activa Rentelasten en soortgelijke lasten Som van de financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen

Mutatie actuele waarde onroerende zaken Resultaat na belastingen na mutatie actuele waarde

75

JAARVERSLAG 2011

De Bongerd 20 7041 GL ’s-Heerenberg Postbus 191 7040 AD ’s-Heerenberg [email protected] www.wsbergh.nl telefoon (0314) 66 29 68 Ma t/m do van 8.00 tot 16.30 uur Vrijdag van 8.00 tot 12.00 uur