Jaarverslag Koers houden bij verandering

Jaarverslag 2009

Koers houden bij verandering

Foto omslag: Reflect Photography.

Woonwaard Jaarverslag 2009

Inhoud Leeswijzer Voorwoord

4 5

1 Koers houden bij verandering 7 1.1 Woningmarkt 7 1.2 Op koers met beleidsvisie 8 1.3 Prestatieafspraken 9 1.4 Trevin: strategische samenwerking 9 2 Onze klanten 11 2.1 Klant centraal 11 2.2 Samenwerking en participatie 11 2.3 Huurdersbelangenvereniging 11 2.4 Communicatiemiddelen 12 2.5 Vragen en klachten 12 2.6 Kwaliteitslabel KWH 14 2.7 Maatschappelijke initiatieven 14 3 Onze woningen 17 3.1 Woningen naar huurniveau 17 3.2 Planmatig en strategisch onderhoud 18 3.3 APK Onderhoud 18 3.4 Strategisch Voorraadbeleid 18 4 Vitale wijken, leefbare buurten 21 4.1 Wijkvernieuwing krachtwijk Overdie 21 4.2 Gebiedsvisie De Hoef 3 en 4 22 4.3 Bloemkoolwijken 22 4.4 Bijzondere projecten 23

3

5 Bouwen om de woningmarkt in beweging te houden 27 5.1 Woningmarkt in beweging houden 27 5.2 Nieuwbouw in 2009 27 5.3 Verwervingen 28 6 Betaalbaar wonen en keuzevrijheid 31 6.1 Huurbeleid 31 6.2 Kopen zonder zorgen 32 6.3 Huurachterstand beperken 32 6.4 Lagere energierekening 32 7 Wonen, welzijn en zorg 35 7.1 Maatschappelijke huisvesting 35 7.2 Transferpunt 36 7.3 Maatschappelijk vastgoed 37 7.4 Bijzondere nieuwbouwprojecten 37 8 Duurzame woonen leefomgeving 41 8.1 CO2-reductie 41 8.2 Ketensamenwerking 42 9 Interne organisatie 45 9.1 Resultaatgerichte organisatie 45 9.2 Koploper in ketensamenwerking en Lean renoveren 45 9.3 De formatie 45 9.4 Ondernemingsraad 45 9.5 Opleiding en ontwikkeling 46

10 Toezicht 47 10.1 Verslag van de werkzaamheden van de raad van commissarissen over 2009 47 10.2 Samenstelling van de raad 47 10.3 Werkwijze 48 10.4 Kerncommissies 48 10.5 Inhoudelijk toezicht 49 10.6 Governance 51 10.7 Integriteit 52 10.8 Bestuur 52 10.9 Tenslotte 53 Verklaring van het bestuur 54 Mededeling van de raad van commissarissen 54 11 Financiën 55 11.1 Resultaat, vermogen en solvabiliteit 55 11.2 Treasury 55 11.3 Sturen op kasstromen 56 11.4 Bedrijfswaarde 56 11.5 Investeringsbeleid 57 11.6 Verbindingen 57 11.7 Risicobeheersing 58 Financiële verantwoording Geconsolideerde balans 60 Geconsolideerde Winst- en verliesrekeing 61 Kengetallen 62 Accountantsverklaring 63


Leeswijzer

In 2009 hebben we verder invulling gegeven aan onze beleidsvisie 2007-2011. We hebben geëvalueerd en vooruit gekeken en daarop onze koers aangepast. In dit jaarverslag laten we zien dat veel zaken succesvol zijn uitgevoerd en lichten we toe waarom we die zaken hebben gedaan. Het eerste hoofdstuk wijden we aan de (veranderende) omgeving waarin we opereren. Het tweede hoofdstuk gaat over de activiteiten die we doen om onze klanten beter van dienst te zijn. In hoofdstuk drie besteden we aandacht aan onze woningen. Vervolgens werken we het verslag verder uit aan de hand van de vijf thema’s uit onze beleidsvisie: Vitale wijken, leefbare buurten. Bouwen om de woningmarkt in beweging te houden. Betaalbaar wonen en keuzevrijheid. Wonen, welzijn en zorg. Duurzame woonen leefomgeving.

. . . . .

4

Visie en missie

We sluiten het jaarverslag af met een hoofdstuk over onze interne organisatie, het verslag van de raad van commissarissen en het hoofdstuk financiën met daarin de financiële verantwoording. Dit jaarverslag is speciaal bedoeld voor onze belanghebbenden, samenwerkingspartners en voor huurders die meer willen weten over de activiteiten van hun verhuurder.

Woonwaard is een sociale verhuurder in de regio Noord-Kennemerland met ruim 13.500 woningen in de gemeenten Alkmaar, Heerhugowaard, Graft-De Rijp, Langedijk, Heiloo en Bergen. Om onze missie goed te kunnen uitvoeren, stellen we onze klanten centraal: hun wensen, hun portemonnee, leefwijze en zorgbehoefte. We zien het als onze verantwoordelijkheid dat al onze klanten goed wonen in een omgeving die hen past. Daarover gaan we graag het gesprek aan. Onze missie luidt: “Woonwaard zorgt voor vitale leefomgevingen in NoordKennemerland, biedt vraaggestuurd wonen en woondiensten aan en heeft speciale aandacht voor hen die niet zelfstandig in passende huisvesting kunnen voorzien.”


Voorwoord Woonwaard kijkt terug op een goed jaar. Op het eerste oog misschien verrassend, want het jaar 2009 was turbulent. De economische crisis had zijn weerslag op de woningmarkt, en als ondernemende corporatie merken we daarvan direct de effecten. In de terugblik, verwoord in dit jaarverslag, voeren positieve ontwikkelingen echter de boventoon. Ondanks de veranderde woningmarkt hebben we veel woningen kunnen opleveren, en veel nieuwe woningen in aanbouw genomen. De steun van gemeenten en de Rijksoverheid om dit te realiseren heeft het beoogde effect. In Alkmaar hebben we met andere partijen de stichting Verkoopgarantie opgericht, een stichting die kopers van nieuwbouwwoningen in deze onzekere markt de nodige zekerheid biedt. Woonwaard heeft in dit jaar fors extra geïnvesteerd in onderhoud: een verbetering van de woonkwaliteit voor huurders en goed voor de continuïteit van uitvoerende partijen. Met de organisaties die voor Woonwaard het onderhoud uitvoeren, hebben we bovendien een bijzondere vorm van samenwerking ontwikkeld. De zogeheten ketensamen5

werking levert financiële en kwalitatieve voordelen op. Projecten zijn sneller klaar en de faalkosten blijken af te nemen. Samenwerking zijn we ook op andere fronten aangegaan. Met IntermarisHoeksteen en Wooncompagnie, beide actief in aanpalende regio’s in NoordHolland, hebben we de coöperatie Trevin opgericht. In deze coöperatie brengen we kennisontwikkeling op een hoger plan en kunnen we onze ondersteunende processen efficiënter inrichten. 2009 was ook het jaar waarin Woonwaard haar prestaties heeft laten beoordelen in de vorm van een maatschappelijke visitatie. De resultaten zijn goed, we scoren een ruime voldoende. Ook hebben we inzicht gekregen in verbeterpunten, wat ons helpt in onze ontwikkeling. De visitatie hebben we besproken met onze belanghouders. Met hen hebben we ook de aanscherping van ons beleidsplan 2007-2011 besproken. Het gaat om een aanscherping op inhoud, die ook passend is bij de financiële realiteit van nu. In de afgelopen jaren zijn er door de landelijke overheid maatregelen genomen

die voor de corporatiesector ingrijpend en soms ook verwarrend waren. Afspraken over het fiscaliseren van commerciële activiteiten waren nauwelijks gemaakt of de minister besloot de corporaties integraal belastingplichtig te maken. Recent is met de Europese Unie een regeling getroffen over staatsteun, die mogelijk verstrekkende gevolgen heeft voor mensen met middeninkomens, de woningmarkt en het investeringsvermogen van woningcorporaties. In het afgelopen jaar is veel gesproken over de rol, de positie, het werkveld van en toezicht op woningcorporaties. Er zijn voorstellen in voorbereiding voor een herijking van het stelsel. Woonwaard roept op tot heldere en duidelijke uitgangspunten, die recht doen aan het feit dat corporaties private organisaties zijn met een publieke taak. Het unieke stelsel heeft zijn meerwaarde al jaren bewezen. Dat laat dit jaarverslag ook weer zien: de talloze investeringen en maatschappelijke resultaten zijn mogelijk door de huidige positie van corporaties. Pierre Sponselee Directeur-bestuurder

Foto: Reflect Photography.


1 Koers houden bij verandering

1.1 Woningmarkt De economische recessie in Nederland ging niet onopgemerkt voorbij aan de woningcorporatiesector. De woningmarkt veranderde van karakter, de opdrachten aan de bouwsector liepen terug en veel mensen, dus ook onze huurders, kregen te maken met werkloosheid. Op de woningmarkt vond een trendbreuk plaats. Na jaren waarin de waardevermeerdering van woningen min of meer vanzelfsprekend was, daalden de prijzen. Woningen stonden langer te koop, en het aantal verhuisbewegingen nam af. Tegelijkertijd merkten we dat de vraag naar onze huurwoningen toenam en de slaagkans afnam. De wachttijd voor woningzoekenden in de huursector in onze regio is daardoor helaas toegenomen. Het gemiddelde aantal reacties per woning steeg van 88 in 2008 naar 115 in 2009. Een ander effect van deze trendbreuk is dat de woningmarkt een vragersmarkt is geworden. Vooral in de koopsector is dit effect merkbaar. Kopers zijn kritischer over de kwaliteit van het aanbod dan 7

voorheen. Dit geeft in positieve zin een kwaliteitsimpuls aan de nieuwbouwontwikkeling. Als gevolg van de economische crisis zijn kopers ook voorzichtiger geworden. Er is relatief meer interesse voor betaalbare woningen, en kopers stellen de aankoop van een nieuwe woning uit tot hun oude woning is verkocht.

Alkmaar en Heerhugowaard om de doorgang van deze projecten mogelijk te maken. In 2009 werden ca. 150 nieuwe woningen opgeleverd. Zie ook hoofdstuk 5. Oprichting Stichting Verkoopgarantie Mensen die een nieuwbouwwoning willen kopen, lopen liever geen risico met de verkoop van hun huidige woning. De stichting Verkoopgarantie geeft de zekerheid dat de bestaande woning wordt verkocht. Woonwaard is medeoprichter van deze stichting. Onze nieuwbouwwonin-

gen in de projecten Hooftstraat en Paardenmarkt (Alkmaar) worden verkocht met Verkoopgarantie. In het huidige klimaat hebben we niet alleen extra geïnvesteerd. We hebben ook onze inkomsten en uitgaven bijgesteld. Bijstellen verkoopprognoses Woonwaard verkoopt een deel van haar huurwoningen. Daarmee dragen we bij aan de keuzemogelijkheden op de woningmarkt en de differentiatie van het woningaanbod in wijken. De opbreng-

Over de Stichting Verkoopgarantie Woonwaard heeft in het afgelopen jaar actief ingespeeld op deze veranderingen. Onderhoudsuitgaven We hebben het hoge investeringsniveau van 2008 doorgezet. In 2009 heeft Woonwaard 33,6 miljoen euro uitgegeven aan planmatig en strategisch onderhoud. Aan dagelijks onderhoud hebben we ruim 5 miljoen euro uitgegeven.

De Stichting Verkoopgarantie (SV) is opgericht om bij consumenten een deel van de onzekerheid weg te nemen rond de aankoop van een nieuwbouwwoning. De stichting is zelf geen risicodragende partij, maar verstrekt een label aan projectontwikkelaars en organiseert een fonds om het verlies en risico van kopende woningcorporaties te verminderen.

nieuwbouwwoning. Als koper ben je ervan verzekerd dat je niet jarenlang met dubbele woonlasten wordt geconfronteerd.

Doorzetten van nieuwbouw Tegen de trend in is Woonwaard gestart met de ontwikkeling van ruim 250 woningen in vier nieuwbouwprojecten. Voor een aantal van deze woningen is subsidie van de Rijksoverheid ontvangen in het kader van de stimuleringsregeling woningbouw. Ook heeft Woonwaard ruim 50 woningen afgenomen in projecten in

Bij Stichting Verkoopgarantie zijn meerdere partijen betrokken: gemeente Alkmaar, projectontwikkelaars, woningcorporaties, Provincie Noord-Holland, banken, makelaars en notarissen. Woonwaard vindt het aanbieden van Verkoopgarantie een prima initiatief. We denken dat de verkoopgarantie veel onzekerheid kan wegnemen bij de kopers van een

Als woningcorporatie zijn we in staat om woningen van particulieren over te nemen en – eventueel tijdelijk – te verhuren. Het is van belang voor de woningmarkt in Alkmaar dat de nieuwbouwprojecten door kunnen gaan. De vraag naar woonruimte blijft stijgen, en de nieuwe woningen zijn een waardevolle aanvulling op de bestaande woningmarkt!


sten uit de woningverkopen zetten we in voor de verbetering van bestaande woningen of voor nieuwbouw. In de huidige markt bleek onze oorspronkelijke verkoopprognose van zo’n 250 woningen per jaar niet haalbaar. De doelen zijn daarom aangepast aan de actuele realiteit: 150 tot 200 per jaar. Efficiency en effectiviteit van de organisatie Woonwaard wil de beschikbare middelen maximaal inzetten voor de volkshuisvesting. Een effectieve en efficiënte organisatie is daarom belangrijk. In het afgelopen jaar zijn de kosten van de bedrijfsvoering teruggebracht, en zijn processen beter ingericht. Zo combineren we lagere kosten met een kwaliteit van dienstverlening die minimaal gelijk blijft, maar zelfs toeneemt dankzij bijvoorbeeld preventief onderhoud en kortere procedures.

De vijf thema’s uit onze beleidsvisie 1. Vitale wijken en leefbare buurten 2. Bouwen om de woningmarkt in beweging te houden 3. Betaalbaar wonen en vergroten van de keuzevrijheid 4. Wonen, zorg en welzijn 5. Een duurzame woonen leefomgeving.

Visitatie Woonwaard heeft in 2009 een maatschappelijke visitatie laten uitvoeren. Een externe deskundige en onafhankelijke commissie heeft onderzocht wat de opgave is waar Woonwaard voor staat, en of Woonwaard er voldoende in slaagt om de maatschappelijke doelen te bereiken. Ook heeft de commissie onderzocht of het bestuur en toezicht goed zijn georganiseerd. De commissie heeft veel docu-

1.2 Op koers met beleidsvisie Onze beleidsvisie geldt voor de periode 2007 – 2011. In 2009 waren we op de helft. Een mooi moment om een tussenbalans op te maken. Hoe hebben we tot nu toe inhoud gegeven aan de vijf thema’s uit onze beleidsvisie? Wat gaat goed en wat kan beter? Met deze inzichten heeft Woonwaard de beleidsvisie voor de beleidsperiode tot en met 2011 aangescherpt.

8

De visitatie is uitgevoerd door bureau Raeflex. De commissie werd gevormd door prof. dr. P. Hooimeijer (voorzitter), prof. dr. A. Godfroij en mevrouw C. Bomhof (secretaris). Het volledige visitatierapport is aan te vragen of te downloaden via de website van Woonwaard. De resultaten zijn door de voorzitter van de commissie samengevat in een korte film, die ook op de website te zien is.

menten kritisch bestudeerd en gesproken met partijen voor wie het werk van Woonwaard van belang is: huurders, gemeenten, maatschappelijke organisaties en andere woningcorporaties. Ook de ondernemingsraad en de raad van commissarissen zijn in het onderzoek betrokken. Woonwaard krijgt gemiddeld een rapportcijfer 7 voor de prestaties. We hebben een uitstekend oordeel gekregen op het gebied van leefbaarheid, stedelijke vernieuwing en klantvriendelijkheid (cijfer: 8). Op de gebieden van wonen, zorg en welzijn en duurzaamheid krijgt Woonwaard een ruime voldoende (cijfer: 7). Een voldoende krijgen we voor ons thema ‘betaalbaar wonen en keuzevrijheid’, voor onze financiële prestatie en voor de governance (cijfer: 6). Onze aantallen nieuwbouwwoningen blijven achter bij onze ambitie. Hierop scoren we dan ook een 5, met de vermelding dat er begrip is voor de complexiteit van de nieuwbouwontwikkeling, met name in binnenstedelijk gebied. De goede beoordelingen sterken Woonwaard in de koers die is gekozen. Op de punten waar onze prestaties achterblijven bij onze ambities, nemen we maatregelen om het beter te gaan doen. Koersdagen Woonwaard is ook zelf in gesprek gegaan met belanghebbenden over de uitvoering

van de beleidsvisie. In het najaar van 2009 zijn drie koersbijeenkomsten georganiseerd: Voor medewerkers. Voor gemeenten en maatschappelijke organisaties. Voor de huurderbelangenvereniging, bewonerscommissies en wijkraden.

. . .

Tijdens de koersbijeenkomsten is de uitkomst van de visitatie gepresenteerd en gediscussieerd over de centrale vraag: op welke punten vaart Woonwaard de juiste koers en op welke punten moet het zeil scherper worden aangetrokken? We kijken terug op drie geslaagde bijeenkomsten. De opkomst was hoog en er heerste een uitstekende, open sfeer. Er is uitvoerig van gedachten gewisseld, wat voor ons bijzonder waardevol is. Op veel terreinen ligt Woonwaard op koers. Voor de laatste twee jaar van de beleidsperiode tot 2011 scherpen we de beleidsvisie aan. De hoofdlijn houden we vast, maar we brengen meer focus aan. Dit betekent bijvoorbeeld dat we vooral investeren in de wijken waar onze huurders wonen, en dat we ons richten op de kerntaken van de corporatie. Zo blijven we maatschappelijk vastgoed ontwikkelen, maar vanaf vorig jaar doen we dat kostendekkend. Investeringen in de openbare ruimte zullen we niet snel meer voor onze rekening nemen. Onze investeringen in duurzaamheid, zowel in nieuw-


bouw en als in de bestaande woningen, nemen daarentegen toe. En gebouwen die niet goed in onze portfolio passen, stoten we af om de opbrengst te investeren in onze kerntaken. Zo hebben we in 2009 twee monumenten verkocht aan een corporatie die op dit gebied juist is gespecialiseerd.

1.3 Prestatieafspraken In prestatieafspraken met gemeenten worden onze beleidsdoelen en de gemeentelijke doelen met elkaar verbonden. Woonwaard heeft actuele prestatieafspraken met de gemeenten Langedijk, Heiloo en op hoofdlijnen met GraftDe Rijp. In 2009 zijn de afspraken met de gemeente Heerhugowaard afgerond. Woonwaard en woningcorporatie Goed Wonen, die ook actief is in de gemeente, hebben hierin samen opgetrokken. Het convenant tussen de gemeente en de corporaties staat in het teken van gemeenschappelijke doelen, zoals een goede betaalbare woningvoorraad, verduurzaming van de bestaande woningen, leefbare wijken en het waarborgen van goede woningen en voorzieningen voor mensen die zorg nodig hebben. Ook zijn afspraken gemaakt voor de kwaliteit en duurzaamheid van nieuwbouwwoningen. Heerhugowaard wil in 2030 een CO2 neutrale gemeente zijn, en in lijn met onze beleidsvisie is vastgelegd dat we 9

daar als corporatie een goede bijdrage aan zullen leveren.

1.4 Trevin: strategische samenwerking Samen sta je sterk. En drie weten meer dan één. Woonwaard en twee andere Noord-Hollandse woningcorporaties, IntermarisHoeksteen en Wooncompagnie, zijn daarom een strategische samenwerking aangegaan onder de naam Trevin. De drie corporaties brengen hun gezamenlijke activiteiten onder in een coöperatieve vereniging. Op 20 november 2009 is Trevin officieel opgericht (Coöperatieve Trevin Uitgesloten Aansprakelijkheid). De drie woningcorporaties streven in grote lijnen dezelfde doelen na. We gaan samenwerken om twee redenen. Ten eerste willen we kennis uitwisselen en samenwerken in beleids- en productontwikkeling. Daarnaast gaan we samenwerken om efficiënter te werken. Om deze twee doelen te bereiken, zijn een Programmanetwerk en een Shared Service Center opgericht. In het programmanetwerk staan vier thema’s centraal: Wonen en wijken, Vastgoedontwikkeling, Maatschappelijk ondernemen en Organisatie ontwikkeling. In het afgelopen jaar zijn we gestart

met de thema’s maatschappelijk vastgoed en leefbaarheid. Maatschappelijk vastgoed Het ontwikkelen van maatschappelijk vastgoed vraagt veel kennis. Binnen Trevin wordt deze kennis gedeeld. Ook lossen we gezamenlijk vragen op rond huur, eigendomskwesties en beheer. Zo inspireren we elkaar om tot een mooier, beter en professioneler resultaat te komen. Daarnaast werken de drie Trevin partners soms samen met dezelfde maatschappelijke organisaties. Ook vanuit dat oogpunt heeft de samenwerking in Trevin een toegevoegde waarde. Leefbaarheid Woonwaard heeft het initiatief genomen tot een symposium over leefbaarheid. Woonconsulenten, huismeesters en buurtmeesters van de verschillende woningcorporaties kwamen bij elkaar om kennis en ervaring te delen. Wat doet elke corporatie met het onderwerp leefbaarheid? Hoe wordt de communicatie aangepakt? En welke interessante projecten hebben andere woningcorporaties lopen ter inspiratie voor de eigen woningcorporatie? De middag was succesvol en het startpunt van een mooie samenwerking. Visitatie Woonwaard, Wooncompagnie en IntermarisHoeksteen hebben gezamenlijk opdracht gegeven voor de visitatie.

Door de visitatie gelijktijdig en door één bureau te laten uitvoeren, hebben we goed inzicht gekregen in de leerpunten over en weer, bijvoorbeeld ten aanzien van governance, stedelijke herstructurering en het aanbod voor starters op de woningmarkt. De resultaten van de visitatie zijn daarmee een bron voor het gezamenlijk leren en ontwikkelen. Efficiencyslag in het SSC Een efficiencyslag maken we met het Shared Service Center (SSC) van Trevin. In dit SSC worden verschillende ondersteunende diensten georganiseerd. Op deze wijze maken we gebruik van schaalvoordelen. In eerste instantie gaat het om ICT en inkoop. Het SSC voert de ICTactiviteiten van de drie individuele corporaties centraal uit. Eén afdeling, waar alle kennis en kwaliteiten aanwezig zijn die we als corporaties nodig hebben: minder kwetsbaar, meer kwaliteit en lagere kosten. Voor de inkoop bundelen we onze krachten in het SSC, zodat de corporaties op dit gebied zowel kwalitatief als kwantitatief verbeteringen kunnen realiseren.



daarop in. In 2009 hebben we door de inzet van studenten – die voor Woonwaard een onderzoek hebben gedaan in het kader van hun eigen opleiding – beleid kunnen maken over studentenhuisvesting met inachtneming van de wensen van de doelgroep.

2 Onze klanten

2.1 Klant centraal Wij stellen onze klanten centraal en zijn bekend met wat zij willen en wat hen drijft. Vanuit dat motto halen en brengen wij informatie tussen partijen en stemmen wij ons beleid af op de vraag die onze klanten stellen. Onze klantgroepen zijn divers. Het zijn zowel (potentiële) huurders als kopers, maar het zijn ook de cliënten van zorginstellingen of statushouders die wij welkom heten. We werken voor bewoners en toekomstige bewoners, gebruikers, belangenorganisaties en andere organisaties, waarbij samenwerking, participatie en communicatie de sleutelwoorden zijn.

2.2 Samenwerking en participatie Woonwaard zoekt samenwerking. Het klinkt als een wervende advertentie, maar het is een groot deel van ons werk. Samenwerking met andere partijen die actief zijn in de wijken en buurten waar onze huurders wonen. Dat kan gaan over beleidsontwikkeling, maar ook over het afstemmen van uitvoeringszaken in de 11

buurt of het overleggen met zorginstellingen. Met gemeenten, politie en zorginstellingen sluiten wij convenanten en resultaatafspraken af, waarover wij jaarlijks verantwoording afleggen. Woonwaard zoekt ook samenwerking met onze bewoners. Woonwaard vindt dat bewoners een rol moeten spelen, niet alleen bij ingrijpende beslissingen rond hun eigen woning, maar ook voorafgaand aan het maken van beleid. Ingrijpende beslissingen worden gemakkelijker genomen als er instemming is van de meerderheid van betrokkenen. Participatie is niet vanwege pragmatische redenen een groot goed, maar vanwege principiële redenen: de buurt, wijk of straat is de directe omgeving, waarbinnen mensen een groot deel van hun dagelijks leven doorbrengen. Hier zijn de sociale contacten en de samenhang met straat, buurt of wijk van groot belang.

Bij het project Ken je Klant hebben we elke bewoner gevraagd of hij/zij wil deelnemen aan een interactief klantenpanel. Een groot aantal klanten heeft aangegeven daaraan te willen meewerken. In 2009 hebben we het klantenpanel al geraadpleegd. In 2010 willen we deze vorm van samenwerking verder ontwikkelen, bijvoorbeeld met digitale klantenpanels voor jongeren en allochtone huurders. Dergelijke interactieve participatievormen sluiten beter aan op het individu en/of sleutelfiguren. Op die manier kunnen we een waardevol netwerk opbouwen. Daarnaast blijven we natuurlijk structureel samenwerken met de 53 bewonerscommissies en bij onderhoudsingrepen of projecten met de directe bewoners.

2.3 Huurdersbelangenvereniging De afgelopen jaren heeft een verschuiving plaatsgevonden van een traditionele planvorming met een formele inspraakprocedure naar een meer interactieve besluitvorming. Woonwaard speelt

Naast een wettelijke partner is de Huurdersbelangenvereniging (HBV) een belangrijke partner bij de participatie. Zij is met ons van mening dat de bekende en

gebruikte vormen van participatie niet altijd even inzetbaar zijn. We zoeken daarom samen naar nieuwe, andere wegen waarbij de vernieuwde overlegwet kansen en mogelijkheden biedt voor zowel Woonwaard als de HBV. In februari 2009 hebben de Huurdersbelangenvereniging Noord-Kennemerland (HBV) en Woonwaard een nieuwe samenwerkingsovereenkomst getekend gebaseerd op de nieuwe overlegwet. Met de Commissie Centraal Overleg (CCO) voert het bestuur van Woonwaard het wettelijk overleg. Dit gebeurde in 2009 vijf keer. In de CCO vergaderingen zijn o.a. de volgende onderwerpen behandeld: Themabijeenkomst over relatie corporatie en VVE. Betekenis ontwikkeling woningmarkt voor Woonwaard. Ontwikkelingen rond strategische samenwerking in Trevin-verband met Wooncompagnie en IntermarisHoeksteen. Consequenties en kansen energielabelling. Jaarcijfers 2008. Begroting 2009. Planning en onderhoud 2009. Woonlasten (convenant Woonbond / Aedes). Verloop/terugblik visitatie en beoordeling Centraal fonds. Themabijeenkomst Woonfraude.

. . . . . . . . . .


Het CCO is een afvaardiging van de Huurdersbelangenvereniging (HBV). De HBV houdt zich bezig met allerlei zaken die huurders direct aangaan. Ze beheren ook de huurderstelefoon, waar mensen met individuele zaken terechtkunnen. De HBV ondersteunt verder alle 53 bewonerscommissies. We overleggen zeswekelijks met de HBV.

medewerker van Woonwaard aanwezig in het Zorgloket van de gemeente om vragen te beantwoorden over wonen en zorg. De Woonwaard Servicepunten hebben ruime openingstijden, dankzij de aansluiting bij de bibliotheekopenstellingen. Naast dit directe contact zetten we verschillende andere communicatiemiddelen in om onze huurders en (potentiële) klanten tijdig en correct te informeren.

2.4 Communicatiemiddelen Dagelijks spreken wij met onze klanten in ons Woonpunt. Dat gebeurt vaak per telefoon (in 2009 zo’n 59.000 keer). De medewerkers zijn zo geïnformeerd dat het in ruim 85% van de gevallen lukt om de vraag van de klant direct te beantwoorden. Daarnaast spreken wij klanten die ons komen bezoeken in het Woonpunt of in een van de Servicepunten. In 2009 hebben wij die ingericht in de bibliotheken in Heerhugowaard, De Noord en Graft-De Rijp. In de Servicepunten zijn de folders en brochures van Woonwaard te vinden. Daarnaast kunnen bezoekers gebruik maken van een computer, waarop de site van Woonwaard en belangrijke sites over wonen en huurtoeslag zijn te bereiken. De bibliotheekmedewerkers zijn behulpzaam bij het maken van een afspraak met een Woonwaardmedewerker. Eén dag in de week is in Heerhugowaard ook een 12

Website In 2009 hebben we met een bedrijfsbreed team gewerkt aan een nieuwe opzet en een nieuw uiterlijk van onze website, die meer dan voorheen interactief is. De vernieuwde opzet is mede gebaseerd op de wensen van onze klanten, die we hebben geïnventariseerd door ons digitale klantenpanel te bevragen. Het voordeel van een goed werkend en goed gevuld internet is dat klanten, woningzoekenden en relaties 24 uur per dag en 7 dagen per week op onze website antwoord kunnen vinden op de meest gestelde vragen, ons beleidsplan kunnen bekijken en een veelheid aan folders direct kunnen downloaden. De nieuwe website is begin januari 2010 in de lucht gegaan. In de loop van 2010 breiden we de site verder uit met meer interactieve functionaliteiten, zoals het reparatieverzoek online.

WoonwaardKrant Vier keer per jaar ontvangen al onze huurders de WoonwaardKrant. Daarin staat een mix aan artikelen. Over maatschappelijke ontwikkelingen en wat die voor de huurder betekenen, over de afdelingen van Woonwaard die direct contact hebben met huurders, over nieuwbouw en minstens één artikel waarin bewoners aan het woord komen. In de uitgaven van juni en december voegden we een bijlage toe over de groot onderhoudsprojecten die we in de maanden daarna gaan uitvoeren. SVNK-site en Woningkrant Woonwaard werkt voor de woonruimtebemiddeling samen met de andere corporaties in de regio onder de vlag SVNK (Sociale Verhuurders Noord-Kennemerland). Het SVNK heeft hiervoor de beschikking over een interactieve site, waar woningzoekenden kunnen reageren op aangeboden woningen. Daarnaast staat dit aanbod in de tweewekelijks uitgegeven Woningkrant. In tabel 1 op pagina 13 is de woningtoewijzing over 2009 weergegeven. SVNK voert de woonruimteverdeling uit voor alle woningcorporaties in de regio. In 2009 is SVNK overgegaan op een nieuw automatiseringsysteem ter ondersteuning van de regionale woonruimteverdeling. Deze overgang heeft tot gevolg dat de informatie over 2009 niet volledig kan

worden opgeleverd. Circa 300 woningen die zijn geregistreerd in het oude systeem zijn niet afgehandeld in het nieuwe systeem. Deze onvolledigheid in informatievoorziening is eenmalig. Projectcommunicatie Over onderhouds- en nieuwbouwprojecten communiceert Woonwaard op verschillende manieren. Bij nieuwbouwprojecten doen we dat vaak door een eigen website, brochure en advertenties. Bij onderhoudsprojecten maken we veelal een informatieboekje en/of nieuwsbrief voor bewoners. Bij omvangrijke projecten maken we ook nieuwsbrieven voor omwonenden.

2.5 Vragen en klachten Waar mensen werken worden fouten gemaakt, ook bij Woonwaard. Vragen en klachten van onze huurders registreren we, omdat we ervan willen leren. Dat geldt ook voor vragen die zouden kunnen uitmonden in een klacht. We proberen die vragen en klachten zo goed mogelijk af te handelen en zo vroeg mogelijk zelf op te lossen. We willen dat zo min mogelijk klachten naar de Regionale Klachtencommissie gaan. We werken er hard aan om alle klachten naar tevredenheid af te handelen. Alle schriftelijke klachten (brieven en e-mails) registeren we centraal en we laten elke bewoner schriftelijk


Tabel 1. Woningtoewijzing. Categorie Huishouden

Inkomengrens

Omschrijving klacht 울 Kwaliteits- 쏜 Kwaliteitskortingskortingsgrens en 울 aftopgrens HTW* pingsgrens HTW*

쏜 Laagste aftoppingsgrens HTW*

Aantal

Klachten gericht op gedrag derden

5

Klachten gericht op gedrag medewerkers Woonwaard

18

Klachten over renovatie

16 21

Eénpersoons <65

onder inkomensgrens

75

108

31

Klachten over afhandeling reparatie-serviceverzoek Woonwaard

Eénpersoons <65

boven inkomensgrens

28

64

12

Klachten over afhandeling reparatie-serviceverzoek derden Klachten over cv/warmwatervoorziening

9 16

Eénpersoons 욷65

onder inkomensgrens

4

26

17

Eénpersoons 욷65

boven inkomensgrens

1

11

12

Tweepersoons <65

onder inkomensgrens

16

51

Tweepersoons <65

boven inkomensgrens

4

Tweepersoons 욷65 onder inkomensgrens

1

Tweepersoons 욷65 boven inkomensgrens

0

5

12

Klachten over ergernissen

99

Meerpersoons <65

onder inkomensgrens

1

35

19

Klachten over schadevergoeding

22

Meerpersoons <65

boven inkomensgrens

1

17

12

Klachten over staat van de woning (achterstallig)

16

Klachten rondom mutatie

0

Klachten over facturen

22

33

Klachten over burengerucht en overlast

13

14

31

Klachten over installaties (liften e.d.)

8

4

8

Meerpersoons 욷65

onder inkomensgrens

0

2

0

Meerpersoons 욷65

boven inkomensgrens

0

0

0

Klachten over rekening buitensluiting

5

Klachten over woningtoewijzing

2

Schade(vergoeding) niet huurders Totaal

2 274

HTW = Huurtoeslagwet

weten op welke termijn wij de klacht verhelpen of wanneer we contact opnemen. De klager heeft in elk geval binnen drie weken duidelijkheid over het afhandelen van de klacht. De betrokken divisiemanager heeft de verantwoordelijkheid voor de afhandeling. In 2009 hebben we in totaal 274 schriftelijke klachten ontvangen, ruim 26% minder dan in 2008. De meeste vragen of klachten gaan over de afhandeling van reparatieverzoeken, facturen en (niet of 13

niet volledig) toegekende schadevergoedingen. De klachten in getallen Van de 274 geregistreerde vragen/ klachten hebben we meer dan 92% naar tevredenheid van onze klanten afgehandeld. De Regionale Klachtencommissie ontving 21 klachten over Woonwaard. Daarbij zitten ook klachten die huurders rechtstreeks naar de klachtencommissie stuurden. Van deze 21 klachten waren er 12 ontvankelijk (in 2008 kwamen ook

12 ontvankelijke klachten binnen). In 2009 werden over 10 ontvankelijke klachten hoorzittingen gehouden, waarvan 1 over een klacht uit 2008 ging. Van de in hoorzitting behandelde klachten werden er 5 gegrond verklaard, waarvan er 1 werd opgelost tijdens de hoorzitting. Twee klachten losten we op voordat de hoorzitting had plaatsgevonden. Drie klachten werden ongegrond verklaard, 1 klacht werd gedeeltelijk gegrond verklaard en de behandeling van 1 klacht is doorgeschoven naar 2010.

In één geval heeft Woonwaard het advies van de Regionale Klachtencommissie niet overgenomen. Dat ging om het verhogen van een vergoeding na renovatie. De reden om het advies niet over te nemen was gelegen in het feit dat we dan zouden afwijken van het vastgestelde vergoedingenbeleid, dat zorgvuldig met de Huurdersbelangenvereniging NoordKennemerland (HBV) is ontwikkeld.


Arbitragecommissie Bij grootschalig projectonderhoud bepaalt Woonwaard in samenspraak met de betreffende Bewonerscommissie en de vertegenwoordiger van de HBV of er sprake moet zijn van vergoeding volgens het vergoedingenbeleid. Als daarover geschillen ontstaan, dan kunnen bewoners naar de arbitragecommissie. In de arbitragecommissie zitten een manager van Woonwaard en een lid van de HBV. Een onafhankelijk voorzitter zit de commissie voor. Van de vergoedingsregeling is veelvuldig gebruik gemaakt. Eenmaal is de arbitragecommissie om een uitspraak gevraagd. Hierover is geoordeeld dat conform de regeling is gehandeld. Eenmaal heeft een huurder zich direct tot de kantonrechter gewend. Voor alle overige huurders die voor een vergoeding in aanmerking kwamen is de regeling (blijkbaar) duidelijk en naar tevredenheid uitgevoerd. Op dit moment zijn er weinig projecten waar het vergoedingenbeleid moet worden toegepast

de kwaliteitseisen die zij heeft. Om dat oordeel te vragen zijn we aangesloten bij het KWH-Huurlabel, een onafhankelijk instituut dat onder andere onderzoek doet naar de kwaliteit van de dienstverlening van corporaties. Het KWH-Huurlabel telt tien onderdelen, waarvan er telkens per jaar een aantal worden gemeten. De door KWH gemeten mening van de klant bepaalt of de corporatie het kwaliteitslabel mag blijven voeren. In 2009 zijn vier onderdelen bij ons gemeten. Wij zijn er trots op dat onze huurders onze inspanningen positief waarderen: KWH-Onderdeel Woning veranderen Woning onderhouden Klachten afhandelen Woning verlaten

Cijfer 7,2 7,9 6,9 8,6

Norm 7,0 7,0 6,5 7,0

Woonwaardfonds Het Woonwaardfonds steunt initiatieven die voor individuele huurders of maatschappelijk van belang zijn, maar waarvoor geen reguliere financiering beschikbaar is in de vorm van bijvoorbeeld subsidies of (gemeentelijke) regelingen. In 2009 honoreerden we de volgende aanvragen: Doelen Blijf Groep: bijdrage brandmeldinstallatie Kinderfestival 23 april 2009

6.834 350

Wijkvereniging Oud Overdie: TV toestel buurthuis

350

Straatspeeldagen Alkmaar

500

De Hoefmarkt

350

Al Kantara/De Brug: Fusie Feest Marrokkaanse immigratie

500

Pallas: kunst- en cultuurmanifestatie Kern 8: Dag van de Dialoog Huurder: verhoogde toiletpot

We krijgen enkele honderden telefoontjes per dag. Onze telefonische bereikbaarheid is daarom belangrijk. We laten die continu meten door KWH. In 2009 haalden we voor dit onderdeel een mooie 7.

Bedragen in euro’s

500 1.500 93

De Drogerij: opknappen activiteitencentrum

3.000

Sensoor: opknappen werkruimte

2.530

Drugsinformatie en preventie voor jongeren (voorlichting op scholen)

1.000

Speeltuin Het Span: herstel speelkasteel na brandstichting

5.000

Stichting Polderhart: cursusgeld vrijwilligers AED-netwerk

1.500

BBQ Oud Rochdale

500

Huurder: bijdrage aanleg tuin

500

2.7 Maatschappelijke initiatieven

8 maart comité: Internationale Vrouwendag

500

Als maatschappelijk ondernemer doen wij graag meer om onze maatschappelijke doelen te bereiken. Aan de grenzen van de reguliere corporatietaak hebben wij daarom twee initiatieven ontplooid.

Totaal

2.6 Kwaliteitslabel KWH Hoewel wij de klant centraal stellen in ons beleid en ons handelen, kan alleen de klant bepalen of onze inzet en onze dienstverlening inderdaad voldoen aan

14

25.507

Yeast In andere delen van de wereld staat de sociale woningbouw nog in de kinderschoenen. Digh, een organisatie verbonden aan Aedes, stelt zich als doel om betaalbare woningbouw mogelijk te maken in ontwikkelingslanden en in landen die zich in een economische overgangsfase bevinden. Zij doet dit door het afsluiten van leningen in deze landen. Nederlandse woningcorporaties staan garant voor de rente en aflossing van deze leningen. Woningcorporaties mogen voor 0,03% van hun balanstotaal verplichtingen aangaan die voortvloeien uit het garant staan voor leningen voor buitenlandse projecten. Woonwaard steunt het initiatief van Digh door garant te staan voor drie leningen van de Zuid-Afrikaanse woningcorporatie Yeast. Het door Woonwaard geborgde bedrag bedroeg oorspronkelijk € 754.119. Het saldo van de garantstelling neemt jaarlijks – nadat Yeast City Housing aan haar annuïtaire verplichtingen heeft voldaan – met 1/20e deel af. De directeur van Yeast bracht in 2009 een bezoek aan Nederland. Bij die gelegenheid heeft hij diverse projecten van Woonwaard bezocht, waaronder Kamers met Kansen en het Oranje Huis.

Foto: Reflect Photography. 15



3. Onze woningen

3.1 Woningen naar huurniveau

indelen naar prijsklassen. Hiervoor houden we de rekenhuur uit de Wet op de Huurtoeslag aan. Hieruit volgt de volgende verdeling van de maandhuur (wettelijk gestelde grenzen per 1 juli 2009):

Woonwaard heeft een regionale toelating en heeft alleen bezit in de regio Noord-Kennemerland (het statutaire gebied). Huurwoningen kunnen we

Goedkoop:

tot € 357,37

Betaalbaar:

vanaf € 357,37 tot € 548,18

Duur:

vanaf € 548,18 tot € 647,53

Woningbezit Eengezinswoningen (incl. woonwagens)

6.206

Meergezinswoningen

7.185

Garages

744

Parkeerplaatsen

351

Overige objecten

343

Totaal

14.829

Duur boven huurtoeslaggrens: vanaf € 647,53 Regionaal gebruiken we andere grenzen (maandhuren per 1 juli 2009): Categorie 1 (kernvoorraad):

tot € 511,50

Categorie 2:

vanaf € 511,50 tot € 647,53

Categorie 3 en 4 (vrije sector): vanaf € 647,53

Tabel 2. Ontwikkeling van de woningvoorraad. Nettohuurprijs per maand

< 357,37

31

Huygensstraat, Oud-Overdie, Alkmaar

36

Woningvoorraad per 1 januari 2009 Sloop/onttrekkingen

De volgende woningen zijn aan de exploitatie toegevoegd: - als gevolg van nieuwbouw (zie paragraaf 5.2):

72

- als gevolg van aankoop (zie paragraaf 5.3):

31

- als gevolg van administratieve correcties:

17

2

> 511,50

Eindtotaal

511,50

De volgende woningen zijn ten behoeve van sloop uit exploitatie gehaald: Coornhertkade, Oud-Overdie, Alkmaar

357,37 –

3.489

8.085

1.925

13.499

-60

-7

0

-67

13

80

12

105

Verkoop van woningen

-19

-62

-65

-146

Mutaties netto huurprijs (incl. correcties)

-54

9

45

0

Woningvoorraad per 31 december 2009

3.369

8.105

1.917

13.391

Toevoeging van woningen


Verkoop Woonwaard heeft in het afgelopen jaar 146 woningen verkocht. Daarvan zijn er 46 verkocht onder de voorwaarden van Koopgarant. Ook is besloten om twee bijzondere monumenten te verkopen aan woningcorporatie Van Alckmaer. Het Hof van Sonoy en het Hofje van Bijleveld pasten niet goed in onze portfolio; Van Alckmaer heeft zich juist toegelegd op het behoud en beheer van monumenten. De opbrengst van de verkopen wordt ingezet voor de verbetering van onze bestaande woningvoorraad en voor nieuwbouw.

3.2 Planmatig en strategisch onderhoud In 2009 was de begroting voor groot onderhoud aan onze woningen 37,4 miljoen euro. Daarbij was 13,7 miljoen euro bestemd voor planmatig onderhoud (gewoon groot onderhoud) en 23,7 miljoen euro voor strategisch onderhoud (onderhoud waarna er waardevermeerdering is van de woning).

Eind 2009 is zo’n 90% van de begroting gerealiseerd. De term ‘gerealiseerd’ betekent dat Woonwaard in 2009 voor planmatig en strategisch onderhoud voor € 33,6 miljoen aan werk heeft verzet. De sturing op kasstromen in plaats van verplichtingen maakt het realiseren van de begroting gevoelig voor bijvoorbeeld weersinvloeden. Zo is de uitvoering van werkzaamheden voor een bedrag van € 433.000 doorgeschoven naar 2010 als gevolg van de slechte weersomstandigheden eind 2009. Een deel van de begroting is niet in opdracht gegeven, omdat de voorbereiding vertraging heeft opgelopen. Er is een meerjarenonderhoudsbegroting 2010 – 2015 gemaakt, waarbij zorgvuldig is gekeken naar de best mogelijke realisatie van het strategisch onderhoud. Dit heeft tot gevolg gehad dat een aantal projecten is verschoven naar een later moment.

In 2009 lagen de daadwerkelijke uitgaven als volgt (bedragen x € 1 mln.):

18

jaarrekening 2008

jaarrekening 2009

begroting 2009

Planmatig onderhoud

23,1

13,6

13,7

Strategisch onderhoud

12,0

20,0

23,7

Totaal

35,1

33,6

37,4

3.3 APK Onderhoud In 2009 werd gewerkt aan een andere benadering van het dagelijks onderhoud. Het Onderhoudsbedrijf van Woonwaard is er op ingericht om in actie te komen bij binnenkomende reparatie- en serviceverzoeken. Daarmee wordt gereageerd op een bepaalde klacht of situatie. De omslag waarmee we in 2008 begonnen, is die van proactief handelen: we doen een periodieke keuring van onze woningen, waarbij we kleinere problemen direct oplossen. De vaklieden bezoeken zoveel mogelijk woningen om, aan de hand van een lijst, te bepalen of onderdelen aan vervanging of reparatie toe zijn. Dit noemen we preventief onderhoud of APK Onderhoud. We hebben in 2008 een eerste proef uitgevoerd in nauw overleg met de huurders en de Huurdersbelangenvereniging. In 2009 deden we een tweede proef bij drie grotere complexen. In deze nieuwe proef hebben we de leerpunten van de eerste proef verwerkt. Naast het feit dat we meer inzicht in de technische staat van ons bezit hebben gekregen, signaleren we met deze nieuwe werkwijze sociale en maatschappelijke aandachtspunten soms ook eerder, waardoor optreden sneller mogelijk is. Voor bewoners is het prettig, omdat hun woning op één moment helemaal wordt nagekeken. Voor de klant betekent het dat

problemen vaker in één keer zijn opgelost. En deze vorm van preventief onderhoud is ook veilig: we kunnen vroegtijdig gevaarlijke situaties oplossen. Het APK Onderhoud sluit daardoor aan bij onze wens om doelmatig en doeltreffend te werken. Beide proeven zijn positief afgesloten. In 2010 volgt de besluitvorming over de manier waarop we het preventief onderhoud structureel als werkwijze gaan invoeren.

3.4 Strategisch Voorraadbeleid Medio 2009 is het plan van het strategisch voorraadsbeleid (SVB) van Woonwaard bestuurlijk goedgekeurd. In dit plan wordt beschreven wat de situatie is in de verschillende gebieden waar Woonwaard bezit heeft. Bevolkingssamenstelling, leeftijdsopbouw, woningtypen, aantallen huur- en koopwoningen en voorzieningenniveau zijn zaken die daarin aan de orde komen. Daarnaast beschrijven we welke ontwikkelingen we de komende jaren verwachten. Die beschrijving van de huidige situatie, aangevuld met een beeld van de toekomst, biedt een goede basis voor een analyse op complexniveau. Onderdeel van het SVB-plan is de complexengids. In die gids staat per complex aangegeven

om hoeveel woningen het gaat, welke huurklasse, de onderhoudsstaat en het energielabel van de woningen. Ook wordt aangegeven welke technische of sociale ingrepen noodzakelijk zijn. Medewerkers van Woonwaard hebben het SVB-plan zelf opgesteld, waardoor het ons eigen product is. Het plan is losbladig, zodat we gemakkelijk en snel op de veranderende omstandigheden kunnen inspelen.

Foto: Reflect Photography. 19



Uit onze beleidsvisie

4. Vitale wijken, leefbare buurten Vanuit onze beleidsvisie ‘Bekend gebied’ werken wij gezamenlijk aan de opdracht dat Woonwaard maximaal bijdraagt aan het behouden en/of realiseren van vitale stedelijke en dorpse woonen leefomgevingen in Noord-Kennemerland. Vooral in de wijken waar wij een substantieel deel van de woningen verhuren, nemen we initiatieven voor de verbetering van de leefbaarheid en het voorzieningenniveau. We willen bijdragen aan het perspectief voor bewoners, de eigen verantwoordelijkheid, het initiatief van bewoners en de sociale samenhang in wijken en daarin een actieve rol spelen. Om onze ambities voor leefbaarheid en vitaliteit waar te maken, heeft Woonwaard haar afdeling Bewonerszaken krachtig en professioneel ingericht met een relatief grote formatie huis- en buurtmeesters (12 fte) en woonconsulenten (12 fte, waarvan 2 tijdelijk voor de inzet in Overdie). De investeringen in leefbaarheid, exclusief de investeringen in het Wijkactieplan Overdie, bedroegen in 2009 € 1,4 miljoen. 21

In dit hoofdstuk schetsen we onze activiteiten.

4.1 Wijkvernieuwing krachtwijk Overdie In de Alkmaarse krachtwijk Overdie werken we met de gemeente en collegacorporatie aan de wijkvernieuwing. Enkele jaren geleden is gestart met sociale projecten (bijv. wijkboerderij, opknappen park). Vervolgens zijn wij gestart met de onderhoudsprojecten (bijvoorbeeld Dathenusstraat, Graalstraat e.o.). In 2008 is de eerste nieuwbouw opgeleverd aan het Tuinderspad (Nieuw-Overdie) en in 2009 leverden we het complex Parckstede op aan de Coornhertkade (Oud-Overdie). Van de Huygensstraat zijn de laatste bewoners naar tevredenheid naar een nieuwe woning geholpen. Daarna is de Huygensstraat gesloopt. Ook rondden we verschillende onderhoudsprojecten af in Overdie, zoals de Graalstraat e.o., de Ommeringflats en de Zonkant.

Eind 2009 startte de bouw van de Hooftstraat. Er komen twee appartementencomplexen met huurwoningen, koopappartementen en Koopgarantappartementen. Het is het eerste project dat gebruik gaat maken van het HVC-warmtenet, energie die geleverd gaat worden door de Alkmaarse Huisvuilcentrale. Wijkactieplan (WAP) Het wijkactieplan voor Overdie is gericht op de sociale en economische verbetering van de wijk. Woonwaard investeert met collega-corporatie Van Alckmaer in de uitvoering van het Wijkactieplan, in het licht van de bijzondere aandacht die Overdie als Vogelaarwijk krijgt. In 2009 bedroeg onze additionele investering ruim € 1,5 miljoen. Deze investering komt bovenop de inzet die we plegen voor de fysieke herstructurering in de vorm van nieuwbouw en (groot) onderhoud en de reguliere investeringen in leefbaarheid. Oranje Huis Aan de Hooftstraat ontwikkelen we ook het eerste Oranje Huis van Nederland. De eerste paal is in december 2009 de grond in geslagen. Het Oranje Huis is een plek waar mensen die met huiselijk geweld te maken krijgen, terechtkunnen voor advies, hulpverlening en opvang. Nieuw is dat deze regionale crisisopvang niet op een geheime locatie is gehuisvest. De beveiliging blijft streng, maar het signaal is dat het geweld moet stoppen; vrouwen

Activiteitenoverzicht Overdie In het kader van het wijkactieplan is Woonwaard (mede)financier van onder meer:

. Programmamanagement sociaal. . Programma’s voor bewonersondersteuning. . Sociale initiatieven, waaronder:

. . . . . . . . .

– buurtvaders – bruggenbouwers – outreachend maatschappelijk werk – bewonersparticipatie Brede school. Oranjehuis. Multifunctionele accommodatie WWZW Geert Grote Plein. Tijdelijke expositieruimte. Vestiging maatschappelijke functies in de plint van een woongebouw. Kamers met kansen. Werkgelegenheidsbevordering. Aanpak woonfraude. Sport in de wijk.

zich hiervoor niet hoeven te verbergen en dader en slachtoffer(s) geholpen worden om samen te werken aan een oplossing. Bij gebleken succes wordt deze vorm van crisisopvang in het hele land ingevoerd. Het ziet er naar uit dat dat inderdaad gaat lukken. De eerste ervaringen zijn opgedaan in het tijdelijk onderkomen van het Oranje Huis in het voormalige woonzorgcomplex Westerlicht in Alkmaar.


22

Eind 2010 wordt het nieuwe pand opgeleverd en daarmee krijgt het Oranje Huis haar definitieve huisvesting.

ten, waarvan een deel heeft plaatsgevonden in de krachtwijk Overdie.

Samen ontwikkelen, samen sturen Bij de wijkontwikkeling zijn veel partijen betrokken, zoals de wijkraden van bewoners en maatschappelijke organisaties. Het proces als geheel wordt aangestuurd door een stuurgroep, samengesteld uit twee wethouders en twee corporatiedirecteuren. Woonwaard vervult de rol van voorzitter. De programmamanager sociaal is verantwoordelijk voor de voortgang van het Wijkactieplan (het sociale deel). De programmamanager fysiek (van Woonwaard) is verantwoordelijk is voor de uitvoering van het integraal plan (de fysieke uitvoering). In paragraaf 4.4 staan bijzondere projec-

4.2 Gebiedsvisie De Hoef 3 en 4 De woningen in De Hoef zijn mooi gelegen in Alkmaar. Veel bewoners wonen er naar tevredenheid. De woonkwaliteit voldoet echter niet meer aan de eisen van deze tijd. In overleg met de gemeente Alkmaar is De Hoef daarom gekozen om prioriteit te geven aan de visieontwikkeling voor De Hoef. De gemeente werkt aan een structuurvisie voor het hele westelijke gebied van Alkmaar, waar De Hoef deel van uitmaakt. Binnen dit gebied werkt Woonwaard samen met de gemeente en de

bewoners aan een visie voor Hoefplan. We betrekken de bewoners van de betreffende flat- en eengezinswoningen bij het maken hiervan. Als besloten is welke ingrepen er in de wijk gedaan moeten worden, betrekken we de bewoners ook bij de uitvoering.

visie gemaakt. Woonwaard verhuurt in deze wijk ongeveer 650 woningen, zo’n 50% van alle woningen die in de Rivierenwijk staan. De wijkvisie wordt vastgesteld door zowel Woonwaard als de gemeente. De ervaringen die wij hierbij opdoen zullen ons helpen bij toekomstige beslissingen over de andere wijken.

4.3 Bloemkoolwijken

Onderzoekslab voor de Rivierenwijk Het Onderzoekslab was een initiatief van de Rijksbouwmeester. Ontwerpers en onderzoekers die door de economische crisis geen werk hebben, werken in het Lab aan vraagstukken over de toekomst van steden en dorpen in Nederland. Woonwaard meldde de ‘bloemkoolwijk’ aan als vraagstuk, met als voorbeeld de Rivierenwijk in Heerhugowaard. In de afgelopen jaren is al veel onderzoek gedaan naar de Rivierenwijk zonder dat dat leidde tot een richtinggevend plan. Ons onderzoekslab, bestaande uit 10 tot 15 getalenteerde jonge ontwerpers, heeft alle resultaten van die onderzoeken op een rij gezet, heeft de eigen creativiteit gebundeld en is zelf de buurt in getrokken. Met het beeld dat door alle verzamelde informatie bij hen ontstond, hebben ze creatieve en vernieuwende voorstellen gedaan voor de onderdelen van de wijk. Deze worden ter inspiratie meegenomen bij het maken van de wijkvisie.

Bloemkoolwijken zijn gebouwd in de jaren ’70 en ’80. Kenmerkend zijn de hofjes en bochtige wegen. Vanuit de lucht gezien lijkt het stratenpatroon op de structuur van een bloemkool. Daaraan danken deze wijken hun opmerkelijke naam. Voorbeelden van bloemkoolwijken waarin Woonwaard woningen bezit, zijn de Rivierenwijk in Heerhugowaard en De Pet en Oudieplas in Alkmaar. De laatste jaren wordt duidelijk dat de huizen in dit soort wijken minder gewild zijn en dat de wijken soms minder goed scoren op leefbaarheid. In 2008 hielden we een minisymposium over bloemkoolwijken. In 2009 zijn we, samen met de gemeente Heerhugowaard en bewoners, begonnen met een toekomstvisie voor de Rivierenwijk. Als eerste stap in dit proces hebben we een onderzoekslab gevraagd zijn deskundigheid en creativiteit in te brengen. In het eerste half jaar van 2010 wordt voor de Rivierenwijk in Heerhugowaard een wijk-


4.4 Bijzondere projecten Bijzondere projecten voor uiteenlopende doelgroepen. In 2009 hebben we opnieuw een fiks aantal bijzondere projecten gedaan en een aantal ervan zetten we in deze paragraaf uiteen. Alle projecten hadden tot doel de leefbaarheid en de participatie in wijken en buurten te vergroten. Bruggenbouwers In de Graalstraat en omgeving (NieuwOverdie, Alkmaar) en in de flats aan de Melis Stokelaan (Nieuw-Overdie, Alkmaar) was er maar weinig contact tussen de bewoners. Met het project Bruggenbouwers wilden we daarin verandering brengen. Er zijn nu tal van activiteiten in de buurt, die variëren van een koffieochtend voor vrouwen en een straatfeest voor de hele buurt. Welzijnsorganisatie Kern8 begeleidt het project. Leefregels Melis Stokelaan Samen met de bewonerscommissie zijn we leefregels aan het opstellen voor de flats aan de Melis Stokelaan en bij de Ommeringflat (Nieuw-Overdie, Alkmaar). Soortgelijke leefregels zijn ook door bewoners in samenspraak met de consulent en de bewonerscommissie opgesteld in andere (portiek en galerij)complexen en zeer positief ontvangen. Project 072 Woonwaard kocht in Nieuw-Overdie het pand van voormalig keukencentrum 23

Schuurman aan om in de toekomst te slopen en als ontwikkelingslocatie te gebruiken. Omdat het ongunstig is voor de wijk als een dergelijk groot pand lang leeg staat, heeft Woonwaard het in tijdelijk gebruik gegeven als culturele broedplaats aan het Projekt072, een gezamenlijk initiatief van regionale kunstenaars en ambachtslieden. Inmiddels is een groot deel van het bedrijf opnieuw in gebruik genomen en zijn de keukenshowrooms vervangen door galerie ruimtes, ateliers, kookateliers en ruimtes waar muziek met enige regelmaat klinkt. De samenwerking met wijkorganisaties, scholen en wijkservicebureau wordt met succes gezocht en gevonden. Schoonmaakactie In De Zonkant en De Vooruitgang (Overdie, Alkmaar) hebben we met de bewoners een schoonmaakactie gehouden. Dit vormde de afsluiting van een grote renovatie. De opkomst was hoog: zo’n 75% van de bewoners hielp mee. Buurtgericht samenwerken De gemeente Alkmaar en Woonwaard vinden elkaar op het terrein van Buurtgericht Samenwerken. Het doel van buurtgericht samenwerken is dat gemeente, corporaties en politie effectief en aanvullend samenwerken in alle buurten van Alkmaar. Voor bewoners blijkt het prettig om maar met één (gezamenlijke) organisatie te hoeven overleggen.

Voor de deelnemende organisaties verbreedt de samenwerking het beeld dat zij los van elkaar van de situatie hebben. Het Buurtgericht samenwerken richt zich zowel op ‘Schoon, Heel, Veilig en Prettig in de wijken’ als op de uitvoering van ‘Wij de Wijk’. Dit laatste project zet extra menskracht en middelen in voor participatie op het gebied van Ontmoeten en Leefbaarheid. Gezamenlijk zijn vier gebieden in Alkmaar benoemd voor Wij de Wijk: Rivierenwijk, Kooimeer, De Hoef en De Mare. Woonwaard levert de projectleider voor de buurten De Mare en De Hoef. In de vierde genoemde buurten zetten we in de periode van 2009 tot 2012 extra middelen in om de participatie en het perspectief van bewoners te vergroten. Zo is een gezamenlijk ‘initiatiefbudget’ gevormd, waaruit bewoners door henzelf aangedragen projecten kunnen bekostigen. De gemeente en de corporaties maken Wij de Wijk verder mogelijk door deskundige inzet van consulenten en huis- en buurtmeesters. Het proces van Buurtgericht Samenwerken wordt aangestuurd door een stuurgroep die bestaat uit twee wethouders en de corporatiedirecteuren. Woonwaard vervult in deze stuurgroep de rol van voorzitter.

Kan wél! In 2007 is Woonwaard gestart met het project Kan wél! Aan het eind van 2009 is het project gestopt in Alkmaar Noord. Na drie jaar heeft het project zijn meerwaarde aangetoond. Een eindevaluatie komt in 2010. Door Kan wél! worden initiatieven van buurtbewoners ondersteund. Bijzonder aan de methode van Kan wél! is dat het idee van de bewoner blijft en die er ook verantwoordelijk voor is. De buurtcoach kan helpen met plannen, ideeën vertalen in actie en het aanvragen van geld. In de loop der tijd zijn allerlei projecten onder de vlag van Kan wél! afgerond. Jij maakt uit Het project is in 2009 als onderdeel van een landelijk project uitgevoerd. Er hebben acht basisscholen meegedaan om actief burgerschap op hun school met de bovenbouw uit te voeren. De rol van Woonwaard is vooral initiator en financierder geweest in Alkmaar Noord. Het project is in samenwerking met de gemeente uitgevoerd. Woonwaard ziet het belang van actief burgerschap in. In Alkmaar Noord (maar ook elders) worden we geconfronteerd met huurders die een consumptief gedrag hebben: “Dit is mijn probleem en jullie moeten dit oplossen”. Het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid is één van de doelstellingen binnen het


beleid Leefbaarheid. Juist het investeren in kinderen van de bovenbouw (hen te laten nadenken wat ze zelf kunnen doen, hoe zij bepaalde zaken in de buurt beter zouden willen hebben en op kleine schaal projecten hierover uit te voeren) leidt op termijn naar meer eigen verantwoordelijkheid. Door het uit te voeren in samenwerking met basisscholen is geprobeerd om de intenties en het lesprogramma binnen de school te implementeren en om via de school en de kinderen ook de ouders te informeren. De Jongeren Coach Om jeugdcriminaliteit preventief aan te pakken neemt Woonwaard deel aan het project Jongeren Coach in Heerhugowaard. We zijn het project in 2009 gestart, samen met gemeente Heerhugowaard, politie en Kern8. Doel van het project is de overlast van gecriminaliseerde jongeren terug te dringen door inzet van een coach. De coach gaat (potentieel) criminele jongeren extra begeleiding bieden en vult daarmee het gat tussen jongerenwerk, politie/justitie en onderwijs op door een persoonsgerichte aanpak. De coach staat naast de desbetreffende jongeren om samen de persoonlijke ontwikkeling te stimuleren en ze op het rechte pad te houden. Het doel is dat de toename van criminaliteit en overlast in Heerhugowaard stopt. De eerste fase van de proef duurt van juli Foto: Reflect Photography.

2009 tot en met december 2010. De inzet van een jongerencoach is een nieuwe methode in de gemeente Heerhugowaard. Het project verloopt tot nu toe zeer succesvol. Het aantal bereikte jongeren is veel hoger dan oorspronkelijk ingeschat was. Waar uitgegaan werd van intensieve begeleiding van 8 jongeren is dit aantal nu reeds 20 van de 30 jongeren die door de jongerencoach in beeld zijn gebracht. Buurtbemiddeling Het project Buurtbemiddeling startten we in 2009, in samenwerking met de gemeente Heerhugowaard. Buurtbemiddeling wil zeggen dat in geval van burenruzie of problemen tussen buren, twee daartoe opgeleide vrijwillige bemiddelaars samen met de betreffende buren om de tafel gaat zitten om de buren de helpende hand te bieden bij het oplossen van hun eigen problemen. Met praten en luisteren komen zij al een heel eind. Niemand zit op ruzie te wachten, al helemaal niet met de buren. Maar in veel gevallen maken opgelopen emoties het moeilijk om nog tot afspraken te komen. In die gevallen kan buurtbemiddeling helpen. Het project maakte een goede start. Er zijn dertien getrainde vrijwilligers die bemiddelen. Er zijn 82 aanmeldingen geweest. Daarvan zijn 26 succesvol bemiddeld, 6 zijn doorverwezen, bij 14 was advies en informatie voldoende. In 31 gevallen is de bemiddeling om

diverse redenen niet geslaagd. In 2010 starten we ook in Alkmaar met dit project. Mozaïekproject Rivierenwijk Om de wijk te verfraaien, de creativiteit van de bewoners te prikkelen en een ontmoetingsplek voor de wijk te creëren, organiseerde Woonwaard samen met het wijkpanel, Kern8 en de gemeente Heerhugowaard in 2009 het Mozaïekproject in de Rivierenwijk in Heerhugowaard. Bewoners hebben samen een picknickbank van mozaïek gemaakt onder professionele begeleiding van kunstenaarsduo Young at Art. Daarnaast hebben de leerlingen van lagere scholen De Kameleon en De Tweemaster een mozaïek van een kikker op een lelieblad gemaakt. Er hebben veel bewoners aan meegewerkt. Symposium Leefbaarheid Een van de eerste projecten van Trevin (zie paragraaf 1.4) was het symposium Leefbaarheid, een initiatief van Woonwaard. Tijdens dit symposium zijn woonconsulenten, huismeesters en buurtmeesters van Woonwaard, Wooncompagnie en IntermarisHoeksteen bij elkaar gekomen om kennis te delen op het gebied van leefbaarheid. De dag was succesvol en het startpunt van een mooie samenwerking.


Artist impression: Invite (Sneek).



In 2009 hebben we 149 nieuwbouwwoningen opgeleverd (tabel 3).

5. Bouwen om de woningmarkt in beweging te houden 5.1 Woningmarkt in beweging houden De kredietcrisis had zijn weerslag op de woningmarkt. Veel nieuwbouwprojecten zijn uitgesteld. Veel woningcorporaties hebben ervoor gekozen juist te blijven investeren. Ook Woonwaard heeft dit gedaan. Wel hebben we goed gekeken naar de vraag in de huidige markt. Dit heeft geleid tot wijzigingen in de programma’s voor de nieuwbouw: minder koopwoningen en meer huurwoningen en woningen met Koopgarant. Naar

huurwoningen en Koopgarantwoningen blijft ook in deze tijd van economische onzekerheid veel vraag bestaan.

5.2 Nieuwbouw in 2009 Onze ambitie is om minimaal 250 woningen te bouwen in het betaalbare segment (categorie 1 en 2). Deze ambitie blijkt niet haalbaar, zeker niet in de huidige marktomstandigheden. We hebben onze ambitie in het verslagjaar dan ook bijgesteld naar gemiddeld 175 woningen per jaar.

Tabel 3. Totaal aantal opgeleverde woningen in 2009. Project Coornhertkade (Alkmaar)

In de beleidsvisie voor de periode 2007 tot 2011 hebben we als doelstelling opgenomen dat de helft van de nieuwbouwwoningen met Koopgarant wordt aangeboden. In 2009 is dit nagenoeg gerealiseerd. In de komende jaren zal het aantal nieuwbouwwoningen dat met Koopgarant wordt aangeboden echter gaan teruglopen. Door gewijzigde regelgeving voor woningcorporaties, is het voorfinancieren van de korting die kopers ontvangen – veelal zo’n € 50.000 per woning – duurder geworden. De rentelast drukt relatief zwaar op onze kasstromen. Woonwaard heeft daarom de keuze gemaakt Koopgarant volop in de verkoop van bestaande woningen te blijven aanbieden en terughoudender te zijn bij de verkoop van Koopgarant in de nieuwbouw.

De succesvolle doorgang van projecten in Alkmaar is mede te danken aan de inzet van de gemeente. De gemeente heeft een aanjager voor de woningbouw benoemd, en is zeer doortastend te werk gegaan om de woningbouw op gang te krijgen en te houden, juist in dit jaar van economische crisis. Woonwagens In 2009 is de nieuwbouw van woonwagens in Heerhugowaard opgeleverd. Samen met de gemeente heeft de Woonwaard de locatie ontwikkeld. Van de twaalf kavels zijn er zes voor huurwoonwagens. De andere zes kavels zijn verkocht aan bewoners die hun eigen woonwagen meebrengen. Woonwaard is dit gaan doen, omdat woonwagenlocaties volgens het BBSH bij voorkeur door een corporatie beheerd worden.

In 2009 zijn we gestart met de bouw van 264 woningen in vier projecten (tabel 4).

Tabel 4. Gestarte bouw woningen in 2009.

Huur

Koop

Koopgarant

16

25

19

Project Paardenmarkt (Alkmaar)*

Huur

Koop

Koopgarant

26

39

6

Voormeer (Alkmaar)

6

Hooftstraat (Alkmaar)

56

6

18

Woonwagens Stad van de Zon (Heerhugowaard)

8

Waarderhof (Alkmaar)

28

-

48

33

Meander en Wending (Langedijk)

10

20

7

52

Totaal

120

65

79

Zuiderlicht (Heerhugowaard)

42

Totaal

72

25

* Het programma voor dit project is na 31 december 2009 aangepast. 27


5.3 Verwervingen Woonwaard heeft om verschillende redenen woningen van derden aangekocht. Om de nieuwbouwprojecten HavensOost in Heerhugowaard en Havenmeester in Alkmaar doorgang te laten vinden, is besloten tot de verwerving van 15 woningen uit het project Havens-Oost en zijn 36 woningen aangekocht in Havenmeester. De woningen in de Havenmeester worden als koopwoning op de markt gebracht. Ten behoeve van de verhuur aan cliënten van een lokale GGZ-instelling hebben we besloten 26 appartementen aan de Middenweg in Heerhugowaard te kopen. De instelling verhuurt de woningen aan haar cliënten. Op verzoek van andere verhuurders heeft Woonwaard de terugkoopverplichting voor 12 Koopgarantwoningen in GraftDe Rijp overgenomen, en 31 meergezinswoningen aan de Louise Henriëttestraat in Alkmaar aangekocht.

De totale grondpositie ultimo 2009 (ultimo 2008) is 33,488 hectare (2008: 26,181 hectare), in de balans opgenomen voor € 30.397.266 (2008: € 32.071.381). Daarnaast heeft Woonwaard verplichtingen die niet uit de balans blijken. Het gaat om 1,555 hectare (2008: 8,943 hectare) gewaardeerd op € 4.149.689 (2008: € 3.429.068).

Tabel 5. Onrendabele investeringen op nieuwbouwprojecten. Projectnaam

Alkmaar Herenweg, Exodus Compensatie overwaarde PMC* Totaal Herenweg, Exodus

28

581 -159 422

De Nollen Oost

1.952

Hooftstraat Overdie

6.371

Paardenmarkt

3.131

’t Waarderhof Compensatie overwaarde PMC Totaal ’t Waarderhof

1.173 -1.173 0

Heerhugowaard Poort Halfweg

2.354

Stad van de zon: Havens-Oost

1.240

Tamarixplantsoen

3.475

Heiloo Locatie Monique

3.422

Langedijk Zonoord en De Kloet

1.889

Totaal

Grondposities Voor toekomstige ontwikkelingen heeft Woonwaard nieuwe grondposities verworven. In 2009 is 0,497 hectare aangekocht voor een bedrag van € 436.351.

Onrendabel (x € 1.000)

* PMC = Product Markt Combinatie

24.256


Tabel 6. Projecten in ontwikkeling op 31 december 2009. Huidige planning Omschrijving

Huur

Koop

Koopgarant

Overig

Totaal

Start bouw

Oplevering

Uitvoering Paardenmarkt (Alkmaar)

26

39

6

0

71*

3e kw 09

2e kw 11

Waarderhof (Alkmaar)

28

0

48

0

76*

1e kw 09

4e kw 10

Hooftstraat (Alkmaar)

56

6

18

0

80*

4e kw 09

1 kw 11

0

0

0

80

80*

2e kw 09

4e kw 10

10

20

7

0

37*

1e kw 10

1e kw 11

24

0

30

0

54*

3e kw 10

3e kw 11

Geert Groteplein (Alkmaar)

103*

2e kw 10

4e kw 11

Spieghelstraat Oost (Alkmaar)

163*

1e kw 12

2e kw 13

Don Bosco (Alkmaar)

205*

1e kw 13

1e kw 15

14*

onbekend

onbekend

71*

1e kw 12

4e kw 13

192*

2e kw 11

4e kw 12

19*

3e kw 10

3e kw 11

36*

3e kw 09

2e kw 11

Transferium (Heerhugowaard) Meander & Wending (Langedijk)

Ontwerp De Nollen Oost (Alkmaar)

Heerenweg (Alkmaar)

0

0

0

14

Tamarix Spirealaan (Heerhugowaard) De Draai fase 1 (Heerhugowaard) Monique (Heiloo)

18

0

0

1

Turn key projecten Havenmeester (Alkmaar) Middenweg (Heerhugowaard) Plaetmanstraat (Heerhugowaard) Havens Oost (Heerhugowaard)

26

0

0

0

26*

4e kw 09

4e kw 12

0

0

17

0

17*

2e kw 09

1e kw 10

15

0

0

0

15*

* Van deze projecten is de verdeling tussen huur, koop en Koopgarant nog niet definitief.

29

1e kw 10




Naast de huurverhoging van onze woningen werden ook de huren van 1.438 overige verhuureenheden (garages, parkeerplaatsen, winkels en dergelijke) aangepast. De huurverhogingen van deze objecten lagen tussen de 0% en 4%. De huurverhoging van 188 woningen en bedrijfsruimten die we voor derden in beheer hebben, werd op verzoek van de eigenaar eveneens vastgesteld op 0 tot 4%.

6. Betaalbaar wonen en keuzevrijheid Woonwaard wil wonen betaalbaar houden. Voor onze klanten wordt het namelijk steeds moeilijker om betaalbaar te wonen. Dat wordt aan de ene kant ingegeven door voorheen de sterk gestegen prijzen van koopwoningen en de terughoudendheid van banken om hypotheken te verstrekken, en aan de andere kant door de stijgende woonlasten, door bijvoorbeeld kosten voor energie.

waard de huur niet, bijvoorbeeld bij woningen die gesloopt zullen worden. Gemiddeld komt het huurverhogingspercentage dan ook uit onder het niveau van de inflatie. De huurontvangsten vormen de belangrijkste inkomstenbron van Woonwaard. We gebruiken deze inkomsten voor het realiseren van onze doelstellingen, de kwaliteit van de woningvoorraad en de betaling van bedrijfslasten.

6.1 Huurbeleid Woonwaard hecht sterk aan betaalbare woningen voor onze primaire doelgroep: woningzoekenden die niet zelfstandig in eigen woonruimte kunnen voorzien. Woonwaard is voorstander van een gematigd huurbeleid. Sinds 2007 schrijft het ministerie de huurverhoging voor: per woning maximaal het inflatiepercentage van het jaar ervoor. In 2009 was de maximale huurverhoging daardoor 2,5 procent. Bij een aantal woningen verhoogt Woon31

Overzicht van de huurverhogingen voor de woningvoorraad. Percentage

0 tot 2%

Aantal contracten

418

2.0%

52

2,5%

12.921

Totaal

13.391

Huurtoeslag Van onze huurders ontvingen er 3.179 huurtoeslag via een huurmatiging. Bij deze huurders verwerkten wij de huurtoeslag rechtreeks op het huurbedrag. Andere huurders kiezen ervoor om de huurtoeslag door de Belastingdienst aan hen over te laten maken. Huuraanpassing bij mutatie Bij mutatie mogen corporaties de huurprijs aanpassen oftewel ‘harmoniseren’. Ook Woonwaard heeft, na overleg met de Huurdersbelangenvereniging, in 2009 besloten dat te gaan doen. Sinds juli 2009 passen we bij mutatie de huurprijs aan, volgens dit nieuwe beleid. Gemiddeld houden we 80% van de maximaal redelijke huurprijs aan. De maximaal redelijke huurprijs wordt gebaseerd op het woningwaarderingssysteem van het ministerie van VROM. Het percentage kan per complex en zelfs per woning verschillen. Zo tellen we 5% op als de woning een hoog energielabel (B of A)

heeft en trekken we 5% af voor lage energielabels (E, F en G). Ook kan de omgeving voor plus of min 5-10% meetellen. Bij de uitvoering van dit beleid houden we rekening met de betaalbaarheidsgrenzen. We voorkomen zo dat woningen aan de betaalbare voorraad worden onttrokken. Bezwaarschriften Er zijn in 2009 vijf bezwaarschriften ingediend tegen de voorgestelde huuraanpassing per 1 juli 2009. Drie daarvan zijn in behandeling bij de huurcommissie en de overige twee zijn ingetrokken. De huurcommissie heeft over de drie bezwaarschriften die nog in behandeling waren in 2009 in het eerste kwartaal van 2010 uitspraak gedaan. Een bezwaar is ongegrond verklaard (over servicekosten) en twee bezwaren zijn gegrond verklaard. Een daarvan leidt tot tijdelijke huurverlaging na gebleken gebreken en de ander leidt tot een aanpassing van het voorschotbedrag stookkosten. Schuldhulpverlening Woonwaard heeft met de Gemeentelijk Kredietbank in Alkmaar en met de gemeente Heerhugowaard een samenwerkingsovereenkomsten opgesteld. Deze bevat een aantal concrete afspraken op het gebied van schuldhulpverlening. De convenanten houden in dat klanten met voorrang worden geholpen en dat Woonwaard in ieder geval de lopende huur


ontvangt en dat er voor de achterstand een oplossing wordt gezocht. Dit alles conform de wetgeving en de regels die voor schuldhulpverlening gelden. Het helpt onze huurders om op een structurele manier hun financiële situatie aan te pakken en weer onder controle te krijgen. De schulden lopen niet verder op. Hierdoor kan ontruiming door huurachterstand voorkomen worden. Omdat we de privacyregels rondom deze convenanten strikt hanteren is door ons niet aan te geven in getallen hoeveel huurders er daadwerkelijk van de schuldhulpverlening gebruik maken nadat wij hen daarmee in contact hebben gebracht.

6.2 Kopen zonder zorgen Mensen met een middeninkomen vallen vaak tussen wal en schip als het gaat om het huren of kopen van een huis. Er zijn te weinig betaalbare huurwoningen en een koopwoning valt net buiten hun bereik. Daarom nam Woonwaard in 2004 een licentie op Koopgarant. Zo kan iemand ‘kopen zonder zorgen’. De constructie kent twee belangrijke voordelen voor de koper:

32

. Lage maandlasten: de koper koopt met

.

korting de woning van Woonwaard en wordt volledig eigenaar en heeft dus ook het voordeel van de fiscale aftrekpost van de hypotheekrente. Weinig risico bij verkoop: wil hij de woning verkopen, dan lukt dat altijd. De eigenaar is verplicht de woning aan Woonwaard te verkopen en Woonwaard is verplicht de woning weer terug te kopen. De waardeontwikkeling, het verschil tussen de nieuwe en oude taxatieprijs, wordt gedeeld. Dit geldt voor zowel een positief als een negatief verschil.

Deze twee voordelen zijn ook een antwoord op de onzekerheid op de huizenmarkt. We zagen dan ook in 2009 dat er nog steeds muziek zit in de woningmarkt voor Koopgarantwoningen.

Het aantal ontruimingen via een gerechtelijke ontruimingsprocedure is in 2009 toegenomen: 39 (2008: 23). Van dit aantal hadden 6 ontruimingen betrekking op onderhuur, overlast of woonfraude. Een besluit tot ontruiming nemen we niet zomaar. Er gaat een langdurig proces aan vooraf van waarschuwende gesprekken en herhaaldelijk aanmanen. Als dat niet helpt, dan ontbindt de kantonrechter het huurcontract en ontruimen we de woning.

6.4 Lagere energierekening De woningen van Woonwaard ‘scoren’ gemiddeld een D op het energielabel (zie diagram). Op het gebied van energieG

A++ A

besparing gebruikt Woonwaard de ambities van Aedes (20% CO2-reductie) als richtlijn. Bij groot onderhoud streven we naar een zo groot mogelijk labelsprong, afhankelijk van de financiële en technische mogelijkheden. In de afgelopen periode is in toenemende mate aandacht ontstaan voor de woonlasten van de onze huurders. De prijs van energie is de afgelopen jaren immers veel harder gestegen dan de huur. De Woonbond en Aedes hebben in 2009 de woonlastenwaarborg ontwikkeld om huurdersorganisaties en woningcorporaties te ondersteunen bij het maken van afspraken over de huurverhoging in verhouding tot de energiebesparing. Dit convenant is in 2009 onderwerp van gesprek geweest tussen Woonwaard en de Huurdersbelangenvereniging (HBV) en als richtlijn vastgesteld.

6.3 Huurachterstand beperken F

De aanpak van het incasso team is om de huurachterstand van onze huurders zoveel mogelijk te beperken. Een kleine achterstand kunnen huurders namelijk gemakkelijker inlopen dan een forse. En daarmee beperken we het risico van huisuitzetting voor onze huurder en dragen we ook bij aan onze eigen financiële continuïteit. Elke maand vinden er ongeveer 70 huisbezoeken plaats om met de huurder in gesprek te komen over de openstaande huur en zijn financiële situatie.

E

D

B

C

Label

Aantal woningen

A++ A B C D E F G

60 337 1843 5468 2609 1991 661 113





7 Wonen, welzijn en zorg

Zoals Woonwaard in haar beleidsvisie heeft aangegeven, is er in 2009 flink ingezet op plannen om het leven van huurders en toekomstige huurders gemakkelijker en comfortabeler te maken. Als het gaat om wonen, welzijn en zorg hebben we te maken met een aantal ontwikkelingen:

. Steeds meer vergrijzing de komende .

.

35

jaren: onze huurders worden ouder en er komen relatief steeds meer ouderen. Huurders willen graag zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Dat stelt eisen aan de woning en aan het voorzieningenniveau in de buurt: winkels, zorgen welzijnsvoorzieningen, voldoende ontmoetingsgelegenheden. Er zijn veel ‘bijzondere’ doelgroepen. Denk aan ouderen, dementen, mensen met een lichamelijke, verstandelijke, psychogeriatrische of geestelijke beperking, ex-gedetineerden, jongeren die meer of minder begeleiding nodig hebben, daklozen. In het verleden werden

deze mensen in grote instellingen gehuisvest. De maatschappelijke visie op wonen is echter veranderd. Ook in 2009 heeft Woonwaard van veel instellingen de vraag gekregen om individuele of groepswoningen in de wijk te realiseren. Om met deze wensen en ontwikkelingen zo goed mogelijk aan de slag te gaan, is Woonwaard al in 2008 een interne werkgroep ‘Maatschappelijk Vastgoed & Maatschappelijke Huisvesting’ gestart. In deze werkgroep worden alle initiatieven en aanvragen beoordeeld en getoetst aan de beleidsuitgangspunten. Zo hebben we ook één intern en extern aanspreekpunt voor alles wat te maken heeft met wonen, welzijn en zorg. Woonservicezones In woonservicezones zijn zowel huisvesting als voorzieningen aan de orde. Juist het samengaan moet een aantrekkelijk woongebied opleveren. In Heerhugo-

waard hebben we in samenwerking met De Pieter Raat Stichting (DPRS) en met de gemeente het afgelopen jaar plannen bedacht en partners gezocht voor een nieuwe woonservicezone rond het huidige Hugo-Oord en Gerard Douplantsoen. Daarbij zijn we enerzijds uitgegaan van de behoeften van bewoners die zoveel mogelijk zelfstandig willen wonen in een levendige buurt met tal van voorzieningen. Anderzijds hebben we gezocht naar zorgen welzijnaanbieders die elkaar versterken en samen méér kwaliteit kunnen leveren omdat ze gebruik van elkaar kunnen maken. Zo zijn we gekomen tot een combinatie van onder andere ouderenzorg door DPRS, zorg, arbeidsintegratie en dagbesteding voor mensen met een beperking door Heliomare, en een kinderdagverblijf voor kinderen tot 4 jaar.

7.1 Maatschappelijke huisvesting Voor Woonwaard staat het zorgen voor voldoende goede woningen voor onze doelgroep voorop. Minimaal 5% van het aantal nieuwbouwwoningen en 5% van de bestaande huurwoningen die vrijkomen, wordt bestemd voor bijzondere doelgroepen. Daarnaast werkt Woonwaard intensief samen met allerlei instellingen die extramuraliseren, zoals Esdégé-Reigersdaal, De Pieter Raat Stichting en Parlan.

Een aantal ontwikkelingen die voor Woonwaard in 2009 van belang waren: Woonwaard heeft samen met de gemeentes Alkmaar en Heerhugowaard deelgenomen aan de ontwikkeling van een instrument door ZONh, de ondersteuningsorganisatie voor de eerstelijnszorg. Dit project werd gesubsidieerd door de provincie. Doel van dit instrument is om de behoefte aan voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg in kaart te brengen en daarmee de aanbieders van eerstelijnszorg te betrekken bij de planning. In het pilotgebied De Hoef in Alkmaar heeft dit ertoe geleid dat de eerstelijnszorg zich bezint op behoeften en wensen, en dat we gezamenlijk onderzoeken hoe deze zijn te realiseren.

.

. Vastgoed voor zorginstellingen blijkt na tien tot vijftien jaar vaak toe te zijn aan aanpassing aan veranderde ideeën over de hulpverlening. Zo zelfstandig mogelijk wonen is nu de trend. Zo hebben we voor cliënten van Esdégé in 2009 de verbouwing voorbereid van groepswoningen naar individuele appartementen aan het Lindeboomplein in Heerhugowaard.

. Woonwaard heeft een aantal woningen die gelabeld zijn als ‘zorgwoning’ omdat ze voorzien zijn van een zorgteam of omdat ze bijzonder geschikt zijn voor beschut of beschermd wonen.


Woonwaard heeft zelf geen gegevens over potentiële huurders die een zorgindicatie van het CIZ hebben. Dat betekent dat wij voor een optimale toewijzing van deze woningen afhankelijk zijn van huurders die zich op grond van de Woonkrant bij ons melden, en van de zorgaanbieder. Op sommige locaties blijkt het moeilijk om deze zorgwoningen aan de doelgroep verhuurd te krijgen. Dit kan te maken hebben met de aantrekkelijkheid van de woning, maar ook met het feit dat mensen als ze zorg nodig hebben bij voorkeur in hun eigen huis blijven wonen en daartoe in toenemende mate met het Volledig Pakket Thuis de mogelijkheid hebben. Of dat zij een voorkeur hebben voor een (intramuraal) verzorgingshuis. Op dit punt hebben we nauw overleg met de zorgaanbieders.

. Als we signalen krijgen dat de woningen niet voldoende aantrekkelijk zijn, dan proberen we dat te verhelpen. Zo hebben we in 2009 de plaatsing van eenvoudige keukens in de zorgwoningen in Wijkwaard voorbereid. Deze woningen zijn indertijd zonder kookgelegenheid opgeleverd op grond van de toenmalige ideeën over het leveren van volledige zorg.

. Buiten de gelabelde zorgwoningen heeft Woonwaard veel meer woningen die in enigerlei mate geschikt zijn of 36

eenvoudig geschikt te maken zijn voor mensen met een beperking. Om zicht te krijgen op ons bezit op dit punt en daarmee potentiële huurders beter te kunnen informeren over eventueel voor hen geschikte woningen, hebben we een begin gemaakt met de inventarisatie van ons bezit op de mate van zorggeschiktheid.

. Het afgelopen jaar is het gebruik van de eisen die Woonkeur stelt aan de levensloopbestendigheid van woningen tegen het licht gehouden. We hebben geconstateerd dat dit landelijke keurmerk een goed bruikbaar eisenpakket is dat door veel partijen, ook consumentenbelangenorganisaties, wordt gewaardeerd. Woonwaard handhaaft dit keurmerk, met de wens dat zoveel mogelijk gemeenten en corporaties dit ook gaan doen, zodat er op dit gebied een gemeenschappelijke taal en instrumentarium ontstaat.

. Woonwaard heeft het initiatief genomen om met verschillende aanbieders van jeugdzorg na te denken over gezamenlijke huisvesting van jongeren die veel of weinig begeleiding nodig hebben.

. Ook in 2009 hebben we te maken gekregen met omwonenden die zich op voorhand verzetten tegen huisvesting van veelal jongeren in een Begeleid Wonen-project. Bestaande projecten

blijken echter nauwelijks overlast op te leveren, omdat de begeleiding daar ook op inzet.

. Afgelopen jaar hebben we voor het eerst een aanvraag gekregen van een aantal ouders van jongvolwassenen met een lichte verstandelijke beperking. Zij willen hun kinderen graag gezamenlijk huisvesten in een kleinschalige woonvoorziening in Heiloo. De jongvolwassenen kunnen niet helemaal zelfstandig wonen. Zij hebben een lichte vorm van ondersteuning nodig. De ouders willen zich niet op voorhand verbinden aan een zorginstelling maar zelf de benodigde zorg inkopen om op die manier invloed te kunnen hebben op de kwaliteit van de geleverde zorg. Woonwaard ondersteunt dit initiatief met plezier.

. Ook voor een tweetal flats aan de Hortensialaan in Heerhugowaard zijn in 2009 plannen ontwikkeld. Mogelijk wordt daar een RIBW-voorziening voor Nehemia gerealiseerd.

. Domotica vergt blijvend aandacht van Woonwaard: samen met Kennemer Wonen en een aantal zorginstellingen bereiden we verschillende pilots voor.

7.2 Transferpunt De corporaties in Noord-Kennemerland hebben een aantal jaar geleden het Transferpunt opgericht. Met gemeenten is de afspraak gemaakt dat de corporaties 5% van hun vrijkomende huurwoningen beschikbaar stellen aan cliënten van zorgaanbieders in Noord-Kennemerland. Sinds eind 2007 zijn er specifieke afspraken over de huisvesting van reguliere asielzoekers c.q. statushouders en asielzoekers die onder de pardonregeling vallen. Het Transferpunt heeft een taak in het huisvesten van: Cliënten van instellingen waarvan verwacht wordt dat zij over een jaar geheel zelfstandig kunnen wonen, (de zgn. ‘verdienwoningen’, na een jaar wordt het contract in principe omgezet op naam van de cliënt). Reguliere asielzoekers/statushouders. Asielzoekers die onder de pardonregeling vallen; deze zijn in 2009 allen gehuisvest.

.

. .

In 2009 is een evaluatie gehouden van de werkwijze van het Transferpunt. Zorginstellingen vinden het prettig dat zij één aanspreekpunt hebben en zijn blij met de professionele werkwijze. Het is gelukt om veel asielzoekers te huisvesten in 2009. De woningen staan verspreid over bijna alle gemeenten van Noord-Kennemerland, waardoor het project een regionale werking heeft.


Van het totale aantal door het Transferpunt gehuisveste statushouders van 93, heeft Woonwaard voor 49 woningen gezorgd. Van het totale aantal door het Transferpunt met instellingen afgesloten verdiencontracten van 38, heeft Woonwaard 17 woningen ingebracht. De aanvragen kwamen vooral van GGZ Noord-HollandNoord en van de Blijf Groep. De gemiddelde wachttijd voor een woning was drie maanden.

rium dat exploitatie- en beheerformules voor MFA’s ontwikkelt. In 2009 hebben we extra aandacht geschonken aan mogelijkheden om het ontwikkelen van multifunctionele accommodaties te versnellen: vaak zijn het bijzonder langdurige processen met veel verschillende partijen, waarvan de vertegenwoordigers in de loop van de tijd vaak wisselen. In dit kader hebben we in samenwerking met Living Vision een workshop georganiseerd waarbij ook collega’s van Wooncompagnie en Intermaris Hoeksteen aanwezig waren.

7.3 Maatschappelijk vastgoed Onder maatschappelijk vastgoed verstaan we de gebouwde ruimte die nodig is voor alle voorzieningen en activiteiten die voor leefbare en vitale wijken en buurten noodzakelijk is. Woningen vallen daar dus niet onder, wel bijvoorbeeld Brede Scholen, gezondheidscentra en multifunctionele accommodaties waarin allerlei voorzieningen worden samengebracht. Zoals eerder aangegeven worden alle initiatieven op dit vlak beoordeeld door een interne werkgroep. In de werkgroep wordt kennis samengebracht en ontwikkeld. We zijn lid van de Kopgroep, een landelijke voorhoede van professionals die vaart wil maken met de vernieuwing van maatschappelijke voorzieningen en vastgoed, en van het Ontwikkellaborato37

Specifiek voor maatschappelijk vastgoed heeft Woonwaard eind 2009 een kadernotitie vastgesteld. Belangrijke beleidsuitgangspunten die daarin zijn vastgelegd zijn: Woonwaard streeft naar wijken waar het plezierig wonen is. Voldoende voorzieningen c.q. maatschappelijk vastgoed zijn daarbij van groot belang. We werken op basis van vragen van gemeentes, instellingen en organisaties. We vinden het belangrijk dat er door de verschillende instellingen wordt samengewerkt zodat de kwaliteit van zorg en welzijn er beter op wordt; daarom blijven we ook betrokken na realisering van het vastgoed. We gaan uit van beheer dat bij uitstek gastvrij is, ondernemend, en uitdraagt dat de voorziening van en voor de wijk is.

. . .

.

. Woonwaard concentreert haar investe.

ringen in maatschappelijk vastgoed in die wijken waar we substantieel bezit hebben. Investeringen in maatschappelijk vastgoed mogen de investeringen in huisvesting, de kerntaak van Woonwaard, niet beperken. Ontwikkeling moet daarom kostendekkend plaatsvinden.

Actuele ontwikkelingen in 2009: Het WWZW-ontmoetingscentrum op het Geert Groteplein (zie paragraaf 7.4). Afronding van de verbouwing van Wijkwaard. Het gezondheidscentrum in Vroonermeer-Noord in combinatie met huisvesting van een intramurale zorginstelling. Startfase voor een gezondheidscentrum in Graft-De Rijp. Onderzoek naar de haalbaarheid van het Spieghelhuis op het Spieghelplein in Oud-Overdie, een Brede School waarin Matthiasschool, buurthuis en kinderopvang samengebracht worden. Een inventarisatie van allerlei kleinere ontmoetingsruimtes die indertijd gebouwd zijn voor de bewoners van een bepaald complex. Omdat er signalen zijn dat deze ruimtes niet altijd optimaal gebruikt worden, en er anderzijds behoefte is bij wijkbewoners aan allerlei ruimtes om activiteiten te kunnen organiseren, willen we allereerst zicht op ons bezit en de mate waarin het gebruikt wordt.

. . . . .

.

7.4 Bijzondere nieuwbouwprojecten Woonwaard is graag bereid de nek uit te steken, ook voor initiatieven die minder vanzelfsprekend zijn, maar maatschappelijk bijzonder relevant. Transferium Begin 2009 sloegen we de eerste paal van het Transferium (Heerhugowaard), een gesloten jeugdinrichting (civielrechtelijk) voor 80 jongeren. Het belang daarvan is groot, omdat veel van deze jongeren ten onrechte in jeugdgevangenissen verblijven. Het Transferium bouwen we voor Parlan, een instelling voor jeugdzorg in de regio. Voor de investering is expliciet goedkeuring aan het ministerie van WWI gevraagd en gekregen. Dankzij borging door het WSW en subsidies van de provincie en het ministerie van Jeugd en Gezin is een kostendekkende exploitatie mogelijk, tegen een betaalbare huur voor Parlan. Oranje Huis De eerste paal voor het Oranje Huis is in het vierde kwartaal van 2009 geslagen aan de Hooftstraat in Overdie, Alkmaar. Het Oranje Huis is nu gevestigd in Westerlicht. Zie voor meer informatie over het Oranje Huis paragraaf 4.1 Wijkvernieuwing krachtwijk Overdie.


Tabel 7. Overzicht werk in uitvoering maatschappelijke huisvesting & maatschappelijk vastgoed per 31 december2009 Project

Instelling

Wat

Fase

Opleverdatum *

Alkmaar Maatschappelijke

Nieuwbouw

't Waerderhof

Esdégé

16 appartementen

Bouw gestart

3e kwartaal 2010

huisvesting

Nieuwbouw

Vondelplein

Blijfgroep

21 appartementen en kantoorruimte

Bouw gestart

2e kwartaal 2011

Herontwikkeling

Herenweg

Exodus

14 wooneenheden

Bouwvoorbereiding

2e kwartaal 2011

Nieuwbouw

Geert Groteplein,

GGZ

24 appartementen

Bouwvoorbereiding

1e kwartaal 2012

Nieuwbouw

Geert Groteplein,

De Waerden

12 appartementen

Bouwvoorbereiding

1e kwartaal 2012

Leger des Heils

Vast & Verder, 20 wooneenheden

Ontwerpfase

3e kwartaal 2012

hoek Koelmalaan Fase 1A hoek Koelmalaan Fase 1A Nieuwbouw

Geert Groteplein, Camphuysenstraat Fase 1B

en twee algemene ruimten

Maatschappelijk

Nieuwbouw

Spieghelplein

Brede school

Haalbaarheidsfase

4e kwartaal 2012

vastgoed

Nieuwbouw

Vroonermeer Noord

Eerstelijns gezondheidszorg GOED

Basisschool, buurthuis, kinderopvang

Initiatief fase

medio 2012

Nieuwbouw

Vroonermeer Noord

Esdégé

Dag Activiteiten Centrum

Initiatief fase

medio 2013

Nieuwbouw

Geert Groteplein/Jan

± 15 partijen op het gebied

WWZW ontmoetingscentrum

Haalbaarheidsfase

2015

(Brugmanhof/Koelmalaan

van zorg & welzijn

Nieuwbouw

Zuiderlicht

Esdégé

13 éénkamer appartementen

Opgeleverd

4e kwartaal 2009

Nieuwbouw

Transferium

Transferium

Gesloten jeugdinrichting

Bouw gestart

4e kwartaal 2010

Herontwikkeling

Lindenboomplein 7

Esdégé

20 appartementen

start verbouw sept. 2010

4e kwartaal 2010

Heerhugowaard Maatschappelijke huisvesting

Maatschappelijk

Herontwikkeling

Hortensialaan

Nehemia

12 appartementen – RIBW

Planontwikkeling

4e kwartaal 2011

Nieuwbouw

Stad vd Zon, Plandeel 3

Esdégé

30 appartementen

Ontwerpfase

4e kwartaal 2012

Nieuwbouw

Poort Halfweg

GGZ

24 appartementen met alg. ruimte

Bouw gestart

4e kwartaal 2012

Nieuwbouw

Gerard Douplantsoen

Heliomare

8 wooneenheden

Initiatief fase

2013 / 2014

Nieuwbouw

De Draai

Esdégé

201 woningen

Haalbaarheidsfase

2017

Nieuwbouw

Tamarixplantsoen

Philadelphia

17 appartementen

Haalbaarheidsfase

n.t.b.

Initiatief fase

2013 / 2014

m2

Nieuwbouw

Gerard Douplantsoen

Nader te bepalen

250

Herontwikkeling

Monique

Esdégé

4 appartementen

Bouwvoorbereiding

3e kwartaal 2011

Herontwikkeling

Monique

Viva! zorggroep

14 appartementen

Bouwvoorbereiding

3e kwartaal 2011

St. Zelfwonen

8-12 appartementen met gezamenlijke ruimte voor

maatschappelijke bestemming

vastgoed Heiloo Maatschappelijke huisvesting

Nieuwbouw

jongvolwassenen met lichte verstandelijke beperking

Initiatief fase

24 zorgeenheden + algemene ruimte

Bouw gestart

Langedijk Maatschappelijke huisvesting * onder voorbehoud 38

Nieuwbouw

Meander & Wending

Zonoord

1e kwartaal 2011

WWZW ontmoetingscentrum Op het Geert Groteplein in de Alkmaarse wijk Nieuw-Overdie komt onder andere een centrum voor Wonen, Welzijn, Zorg en Werk. De bedoeling is om tot een levendig ontmoetingscentrum te komen dat als hart van de wijk functioneert. Het initiatief hiertoe is een aantal jaren geleden door gemeente en Woonwaard genomen. Bij de ontwikkeling zijn veel partijen betrokken die in het centrum gaan samenwerken, onder andere de eerstelijnsgezondheidszorg, het wijkcentrum, het Centrum voor Jeugd en Gezin en mogelijk het loket van het Wijk Service Bedrijf om inwoners van Overdie aan werk of opleiding te helpen. Het centrum is onderdeel van de totale vernieuwing van het Geert Groteplein. De voortgang van de ontwikkeling heeft in 2009 te lijden gehad onder tal van problemen die niet direct met het WWZW te maken hadden, maar met het stedenbouwkundig plan als geheel. Splitsing van het WWZW over twee gebouwen aan het plein heeft bijgedragen tot het opnieuw ter hand kunnen nemen van de ontwikkeling.

Kangoeroewoningen In de Zonkant, een appartementencomplex aan de Melis Stokelaan in de Alkmaarse wijk Overdie, zijn in 2009 de begane grond en de eerste verdieping verbouwd tot Kangoeroewoningen. De Kangoeroewoningen bestaan uit twee zelfstandige woningen (de buidel- en de hoofdwoning) die boven elkaar liggen en met elkaar zijn verbonden door middel van een binnentrap. Deze wooncombinatie maakt het mogelijk om mensen die behoefte hebben aan toezicht, zorg en/of begeleiding zelfstandig te laten wonen. Zij wonen met hun familie of mantelzorgers in een wooncomplex in ieder hun eigen woning. De Kangoeroewoning kan een goed alternatief zijn voor bijvoorbeeld een verzorgingsflat. Ook zou het een oplossing kunnen zijn voor ouders met een volwassen kind dat om welke reden dan ook niet volledig zelfstandig kan wonen, maar dat wel zou willen. Eind 2009 zijn de Kangoeroewoningen aangeboden voor verhuur.

Foto: Jan Jong Fotografie Beeldproductie Alkmaar. 39




8 Duurzame woonen leefomgeving 8.1 CO2-reductie ‘In onze woningvoorraad het gasverbruik met ten minste twintig procent verminderen.’ Dat is de ambitie in het ‘Antwoord aan de samenleving’ (2007) van Aedes, de koepelorganisatie van corporaties, voor de periode 2008 – 2018. Woonwaard hanteert deze ambitie als richtlijn voor ons eigen beleid. Om ons ‘startpunt’ voor die energiebesparing te bepalen, hebben we in 2008 voor al onze woningen een energielabel laten bepalen. Gemiddeld komen we uit op een goede D. Dat was eind 2008, toen nog niet alle corporatiewoningen in Nederland waren gelabeld, landelijk goed voor een derde plaats. Sinds 2009 verstrekken we een nieuw energielabel aan de nieuwe huurder van een woning (na mutatie). Met de HuisVuilCentrale (HVC) bespreken we de mogelijkheden of woningen na renovatie gebruik kunnen maken van de restwarmte van de HVC. Dit gebeurt al bij 41

nieuwbouwprojecten van Woonwaard in de Alkmaarse wijk Overdie. Door duurzame energie te gebruiken in plaats van fossiele brandstoffen wordt per 500 woningen de CO2-uitstoot met 600 ton gereduceerd. Dat is evenveel als bijna 3.000 auto’s jaarlijks uitstoten. Daarnaast neemt Woonwaard deel aan het Alkmaars initiatief ‘Paviljoen 2030’. Doel hiervan is om partijen samen te brengen op energietransformatie in de gebouwde omgeving. Energiebesparing is een belangrijk aspect binnen onze Meerjaren Onderhoudsbegroting (MJOB) voor 2010 tot en met 2015. Het doorvoeren van energiebesparende maatregelen is immers het efficiëntst op het moment dat je toch werkt aan de woning of het complex. We koppelen de werkzaamheden daarom aan het groot onderhoud. Gezien de beschikbare middelen voor onderhoud vertaalt deze insteek zich in de praktijk naar de vol-

gende keuze: bij groot onderhoud vooral isoleren, goede installaties en waar mogelijk duurzame energievoorzieningen. Het vervangen van keuken, badkamer of toilet doen we niet meer projectmatig. Dat gebeurt bij huuropzegging of op verzoek van de bewoner. In 2009 deden we hier ervaring mee op.We hebben goede voorbeelden van complexen waar bij groot onderhoud aansprekende resultaten op het gebied van energiebesparing zijn gerealiseerd:

Aantal woningen

Nieuwbouw In nieuwbouwprojecten investeert Woonwaard nadrukkelijk in energiebesparende maatregelen. Bijvoorbeeld in de Stad van de Zon (Heerhugowaard) die op 23 september door prins WillemAlexander officieel is geopend. Deze wijk is de eerste energieneutrale wijk in de wereld. De bijdrage van Woonwaard aan deze wijk is behoorlijk: we verhuren 600 woningen, er is 4.600 m2 zonnepanelen geplaatst en Woonwaard draagt zorg voor 0,6 MWp energiebesparing.

Plaats

Buurt

Oude label

Nieuw label

Alkmaar

H-waarden

114

F

C

Alkmaar

Graalstraat

154

F

C

Alkmaar

Kooimeer

52

F

C

Alkmaar

Zonkant

80

F

C

In geen van deze woningen verhoogden we de huur. De besparing in energielasten komt dus direct ten goede aan de huurder (zie ook paragraaf 6.4). We onderzoeken of de energielabels door Woonwaard zelf kunnen worden afgegeven. Dit is mogelijk als wij een EPA adviseur in huis hebben en als verschillende medewerkers als EPA opnemer worden opgeleid.

In het project Tuinderspad blijven 150 woningen warm in de winter en koel in de zomer door toepassing van een centrale warmtepomptechniek in combinatie met vloerverwarming. In vergelijking met de gasketel is er een vermindering van 35% tot 50% CO2-uitstoot.


8.2 Ketensamenwerking Hoe kun je slimmer werken in de bouw? Dat was de vraag die ten grondslag lag aan het initiatief van Woonwaard om samen met enkele partners in de bouw deel te nemen aan een Lean-cursus. Bij Lean werken staat klantwaarde centraal en wordt verspilling zoveel mogelijk voorkomen. In 2008 zijn we bij zes projecten met deze nieuwe werkwijze begonnen. In 2009 hebben we het Lean werken verder uitgewerkt. En met resultaat: in één van de projecten is de gemiddelde doorlooptijd van de renovatie van een woning meer dan gehalveerd van vier tot zes weken naar tien werkdagen. Het slimmer werken heeft voordelen voor de klant en voor Woonwaard: De projecten blijven binnen de begroting. Het uiteindelijke resultaat is van betere kwaliteit. Er is minder meerwerk. Er zijn minder klachten over overlast en gebreken.

. . . .

Voor onze klanten betekent het minder overlast en het werk is sneller gedaan. Voor Woonwaard betekent het dat we meer kunnen doen met dezelfde begroting. De medewerkers van de aannemer ervaren dat er beter naar ze wordt geluisterd en er wordt direct wat gedaan met hun adviezen.

42

In juni heeft Woonwaard de website www.bouwketens.nl gelanceerd. Doel van de website is het bieden van een platform voor ervaringen, vragen en discussies op het gebied van (vormen) van ketensamenwerking. Op deze website etaleren we onze ervaringen met ketensamenwerking en bieden we andere partijen in Nederland de mogelijkheid hun projecten of ideeën bespreekbaar te maken. De site is ruim 11.000 maal bezocht in 2009. Woonwaard plak- en pakdag Niet de opdrachtgever, maar de ketenpartners mogen de bouwprojecten onderling samen verdelen. Daarbij is transparantie naar Woonwaard en naar elkaar een absolute voorwaarde. Dat is de kern van de ‘Woonwaard plak- en pakdag’ die we begin 2009 voor het eerst hebben gehouden en in het najaar voor de tweede keer. Een uitvloeisel van Lean werken. De bedoeling van deze dag is om te komen tot een vruchtbare samenwerking tussen opdrachtgever en aannemers. En dat is dan weer de basis voor optimale kwaliteit en continuïteit. Tijdens de eerste plak-en-pakdag hebben de uitvoerende partijen onderling de onderhoudsprojecten van 2009 verdeeld. Bij die Woonwaard plak- en pakdag hebben wij een jurist van Bouwend Nederland, een gespecialiseerd jurist en de accountant van Deloitte uitgenodigd, omdat deze manier van werkverdeling

erg nieuw is. Zij hebben na afloop aangegeven dat zij geen onregelmatigheden hebben geconstateerd en dat het proces erg transparant was. Dat is voor ons aanleiding geweest om tijdens de tweede plak- en pakdag voor het strategisch onderhoud (onderhoud waarna er een waardevermeerdering van de woning is) een stap verder te gaan. We hebben een begroting gemaakt voor de komende vijf jaar. Daarnaast is met de aannemers een start gemaakt om het proces rond de mutatie (tussen vertrek zittende huurder en intrek nieuwe huurder) te verbeteren. We hebben gemerkt dat onze leveranciers elkaar meetrekken in het gezamenlijke belang: slim samenwerken, kwaliteit leveren en natuurlijk een deel van de omzet zeker stellen. Bouwen op vertrouwen Dat ketensamenwerking in de bouw veel aandacht heeft, bleek uit de opkomst van het symposium ‘Bouwen op vertrouwen’ dat we in 2009 voorbereidden en begin 2010 hielden. Er kwamen ongeveer 250 deelnemers vanuit heel Nederland en vanuit verschillende disciplines om kennis te delen over ketensamenwerking. Onder de deelnemers waren veel woningcorporaties, maar ook brancheorganisaties en uitvoerenden.




9.2 Koploper in ketensamenwerking en Lean renoveren

9 Interne organisatie

9.1 Resultaatgerichte organisatie In 2008 hebben we ons bedrijfsplan gemaakt en vastgesteld. Een van de actiepunten uit dat bedrijfsplan is het werken aan een meer resultaatgerichte organisatie. We vinden het van belang om doelen te realiseren en goed te monitoren. Dat vraagt om een (deels) andere leiderschapsstijl en een cultuur waarin doelen realiseren en het nakomen van afspraken vanzelfsprekend is.

Om de beoogde verandering te stimuleren, hebben het managementteam en de afdelingshoofden in 2009 deelgenomen aan een aantal trainingen. In de wijze waarop we nu in staat blijken om te reageren op de crisis zien we al het profijt van de trainingen. De bezuinigingsdoelstelling die we in de loop van het jaar met de organisatie hebben geformuleerd, is succesvol ingevuld. Dat komt mede door het eerder genoemde leiderschaps/ cultuurtraject.

9.3 De formatie In 2009 kwamen 31 nieuwe medewerkers in dienst. Vijftien medewerkers verlieten Woonwaard. Deels waren dat medewerkers die met (vroeg)pensioen gingen en voor het andere deel vonden collega’s een nieuwe uitdaging buiten Woonwaard. In 2009 hebben we afscheid genomen van vier collega’s, omdat de toekomst niet zou brengen wat we van elkaar mochten verwachten. Twee medewerkers zijn na een ernstig ziekbed helaas overleden.

Op verschillende plaatsen in de organisatie zijn werkprocessen efficiënter ingericht. Een aansprekend voorbeeld is de afdeling Vastgoedprojecten, waar in de afgelopen jaren meer is gerealiseerd met minder medewerkers (zie onderstaande tabel).

45

Woonwaard is een van de koplopers in Nederland als het gaat om ketenmanagement en Lean renoveren. De boodschap die we naar buiten verkondigen passen we in huis ook toe. Tussen onze divisies Vastgoedbeheer en Wonen zijn er bijvoorbeeld pilots in voorbereiding op het gebied van de mutatieprocedure en de samenwerking van het telefonisch informatie punt met de intake van het Onderhoudsbedrijf. Doel van deze pilots is om dwars door de divisies deze klantgerichte processen effectief en efficiënt te laten verlopen.

2004

2009

Besteding planmatig en strategisch onderhoud

€ 12 mln

€ 34 mln

Personele capaciteit afdeling Vastgoedprojecten

23 fte

20 fte

Per saldo eindigden we 2009 met tien collega’s meer dan eind 2008. Het totaal aantal medewerkers is 204 (2008: 194). Zij vervullen met elkaar 178 fte (2008: 175 fte).

Aantal medewerkers naar leeftijd Man

Vrouw

< 30 jaar

7

16

30-40 jaar

25

27

40-50 jaar

35

30

50-60 jaar

32

18

> 60 jaar

9

5

108

96

Totaal

Aantal medewerkers naar dienstjaren Man

Vrouw

0-5 jaar

48

43

5-10 jaar

18

19

10-15 jaar

15

17

15-20 jaar

6

8

20-25 jaar

7

4

25-30 jaar

6

3

> 30 jaar

8

2

108

96

Totaal

9.4 Ondernemingsraad We informeren de ondernemingsraad (OR) vroegtijdig over ontwikkelingen binnen Woonwaard en in het werkveld. Hij wordt betrokken bij acties die voor onze bedrijfsvoering noodzakelijk zijn en een relatie hebben met de formele taakstelling van de ondernemingsraad. Woonwaard kiest ervoor om de OR veelal


voorafgaand aan formele adviesaanvragen te informeren en te betrekken, zodat hij zich goed kan voorbereiden op de komende aanvragen en desgewenst vroegtijdig signalen kan afgeven over de zaken die zwaarwegend zijn voor de OR . In het afgelopen jaar heeft overleg plaatsgevonden over diverse onderdelen van het personeelsbeleid, zoals het introductiebeleid, het periodiek medisch onderzoek en het beleid ten aanzien van agressie. Een van de leden van de OR heeft deelgenomen aan een denktank over ziekteverzuim, die zich richtte op de evaluatie van het beleid en het ontwikkelen van maatregelen om het verzuim verder terug te brengen. De OR heeft positief geadviseerd over het beleid voor beoordelen en belonen. Op de agenda van de overlegvergadering stonden verder zaken die voor het beleid van Woonwaard van belang zijn. Bijzondere aandacht vroegen de kredietcrisis, en de gevolgen daarvan voor Woonwaard, en de bezuinigingsdoelstellingen die zijn geformuleerd. De OR heeft de voorbereiding van de samenwerking in Trevin nauwlettend gevolgd. De ondernemingsraden van IntermarisHoeksteen, Wooncompagnie en Woonwaard hebben regelmatig met elkaar gesproken over de samenwerking tussen de drie corporaties (zie ook par. 46

1.4). De verschillende adviesaanvragen over de samenwerking hebben de OR-en gezamenlijk behandeld en zij hebben zoveel mogelijk eensluidend gereageerd naar de bestuurders. Agressie en intimidatie Het komt helaas voor dat onze medewerkers worden geconfronteerd met geweld en agressie. In het najaar heeft er bij het Woonpunt in Alkmaar een incident plaatsgevonden. De bedrijfshulpverleners en de politie werden ingeschakeld. Er is aangifte gedaan en slachtofferhulp is ingeschakeld. Na het incident is een evaluatie gehouden en zijn nieuwe maatregelen getroffen, zoals extra veiligheidsmaatregelen, een checklist ‘hoe te handelen bij agressie’, en verduidelijking en betere bekendmaking van de rol van de BHV-er en de wo-coach. In april 2009 hebben we een rapport van de Arbeidsinspectie ontvangen over de naleving van de regelgeving over psychosociale arbeidsbelasting door woningcorporaties. De Arbeidsinspectie rapporteert dat Woonwaard conform deze regelgeving werkt. Omdat we het voorkomen van agressie en intimidatie zeer wezenlijk vinden, is een stagiaire aangesteld om nader onderzoek te doen naar de beleving van agressie bij medewerkers van Woonwaard.

9.5 Opleiding en ontwikkeling De kwaliteit van de dienstverlening van Woonwaard staat of valt met de kwaliteit en kennis van onze medewerkers. Het ontwikkelen en daarmee ook opleiden van medewerkers staat bij Woonwaard hoog in het vaandel. Het opleidingsbudget was in 2009 3% van de bruto loonsom. In 2009 ruim 2,8% van de loonsom daadwerkelijk besteed aan opleidingen, cursussen, trainingen en seminars. Het gaat daarbij om een bedrag van bijna 225.000 euro. Woonwaard investeert veel in de functionele opleidingen. Dit zijn opleidingen en cursussen die medewerkers volgen om hun functie goed te kunnen (blijven) uitoefenen. Woonwaard vergoedt deze opleidingen voor 100%. Er zijn ook medewerkers die bezig zijn met hun loopbaan of ontwikkeling. Zo zijn er medewerkers die hun doctoraalscriptie afronden, die gestart zijn met een HBO-opleiding en medewerkers die een training leidinggeven hebben gevolgd. Woonwaard kent ook groeps- en organisatiebrede opleidingen. In 2009 hebben er daarvan drie plaatsgevonden: leanmanagement (afdeling Vastgoedprojecten), klantgericht communiceren (Woonpunt) en de opleiding allround vakman van Espeq (Onderhoudsbedrijf).

Leanmanagement Medewerkers van de afdeling Vastgoedprojecten hebben deelgenomen aan de leancursus. Lean is een nieuwe manier van denken gebaseerd op het succes van Toyota. De bedoeling is om alle partijen vanaf het begin mee te laten denken en dus met zijn allen de verantwoording te dragen. De opdrachtgever legt uit wat de bedoeling is, vervolgens laten de partijen weten welke klussen ze willen doen door middel van stickers te plakken. Door dit proces zo te doen, worden er 3 à 4 maanden bespaard op het hele traject. Er is een verkorte snelcursus geweest en een uitgebreide standaardcursus van 4 dagen. Opleiding allround vakman Alle allround vakmannen van Woonwaard zijn eind 2008 gestart met een opleiding bij Espeq opleidingsbedrijven. Deze opleiding duurt tot medio 2010. De vakmannen doorlopen verschillende modules, waardoor zij alle vaktechnieken leren. Denk aan het werk van een loodgieter, timmerman, schilder of elektricien. De vakmannen worden niet volledig technisch opgeleid, maar zij kunnen door deze opleiding wel klussen uitvoeren op de verschillende terreinen. Na het behalen van alle modules ontvangen de vakmannen een certificaat die geldig is bij Woonwaard, Wooncompagnie en Woningcorporatie Den Helder. Deze opleiding wordt landelijk gestart, zodat andere corporaties in Nederland de cursus ook kunnen aanbieden aan de allround vakmannen.


10 Toezicht

10.1 Verslag van werkzaamheden van de raad van commissarissen over 2009 Aan de maatschappelijk belanghebbenden van stichting Woonwaard Noord-Kennemerland (hierna: Woonwaard) te Alkmaar Hierbij bieden wij u de door het bestuur opgemaakte geconsolideerde jaarrekening over het jaar 2009 aan. Deze omvat de winst- en verliesrekening over dat jaar, de balans per 31 december 2009, de daarbij behorende toelichtingen, evenals het volkshuisvestelijk jaarverslag over het afgelopen boekjaar. De jaarrekening is door Deloitte Accountants NV gecontroleerd en goedgekeurd, zoals blijkt uit de accountantsverklaring die u op pagina 63 aantreft. Wij kunnen ons met deze stukken verenigen en verlenen onze goedkeuring. Wij stellen het bestuur voor de jaarrekening 2009 op grond van artikel 7 lid 5 letter a. van de statuten vast te stellen. Daarmee wordt de bestuurder voor zijn bestuur decharge verleend. 47

10.2 Samenstelling van de raad Statutaire samenstelling De raad van commissarissen bestaat statutair uit ten minste vijf en ten hoogste negen leden, die primair voor een periode van vier jaar worden benoemd en die voor twee volgende zittingstermijnen van vier jaar kunnen worden herbenoemd. Drie commissarissen worden op voordracht van derden benoemd: twee door de Huurdersorganisatie en een door de ondernemingsraad van Woonwaard. Leden Op 31 december 2009 bestaat de raad uit de volgende personen: Mr. H.M. (Henry) Meijdam, (m, 1961) Voorzitter raad van commissarissen, 1e benoeming in 2006, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2011, herbenoembaar. Voorzitter Remuneratiecommissie. De heer Meijdam vervult op verzoek van de ondernemingsraad de rol, als ware hij op voordracht van de ondernemingsraad benoemd. Hoofdberoep: partner Bureau Overheid & Markt, vanuit deze positie interimdirecteur Espeq. Selectie uit nevenfuncties: Voorzitter VROM-raad, Voorzitter Regieraad Bouw Randstad en Voorzitter stichting KOMO. Een volledig overzicht is op te vragen bij het directiesecretariaat.

Mr. P.J.M. (Peter) Jong, (m, 1951) Secretaris raad van commissarissen, 1e benoeming in 1996, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2011, niet herbenoembaar. Lid Remuneratiecommissie Hoofdberoep: directielid Kamer van Koophandel Nederland, nevenfunctie: geen E. (Evelyn) Lindeman QC, (v, 1960) Commissaris, 1e benoeming in 2005, huidige zittingsperiode tot en met 31 december 2012, herbenoembaar. Voorzitter Audit Commissie. Lid Remuneratiecommissie Hoofdberoep: directeur concern financiën gemeente Amsterdam Nevenfunctie: commissaris Accolade Groep Th.A.G. (Theo) Faassen, (m, 1942) Commissaris, 1e benoeming in 2002, huidige zittingsperiode tot 1 januari 2014, niet herbenoembaar. Lid van de Audit Commissie. Hoofdberoep: directeur Faassen Agra-Business Nevenfuncties: Lid raad van commissarissen Bejo Zaden Warmenhuizen, Lid raad van commissarissen Clusius College Alkmaar, Lid raad van commissarissen Fresh Care Dronten

Drs. J.H.R. (Ruud) Bergh, (m, 1951) Commissaris, 1e benoeming in 2004, op 26 november 2007 herbenoemd voor de zittingsperiode 2008 t/m 2011, herbenoembaar. Lid van de Audit Commissie. Hoofdberoep: directeur Schiphol Area Development Company NV Nevenfuncties: Voorzitter raad van commissarissen Latei, commissaris bij woningcorporatie De Alliantie, Bestuurslid ABC Architectuurcentrum Haarlem. P.J.M.J. (Peter) Hoogenbosch, (m, 1948) Commissaris benoemd op voordracht van de huurdersorganisatie, 1e benoeming in 2008 voor de periode 2008 t/m 2011, herbenoembaar. Hoofdberoep: directeur telefonische hulpdienst Sensoor Nevenfuncties: bestuurslid Stichting Parkmanagement Heerhugowaard, vicevoorzitter stichting De Wering, lid Commissie van Toezicht Zuyder Bos/Amerswiel. Benoemingen De selectie van de leden van de raad is gebaseerd op de in het reglement van de raad omschreven profielschets. Deze profielschets is beschikbaar op www.woonwaard.nl. In 2009 is de heer Faassen met algemene instemming herbenoemd voor de periode 2010 – 2014.


In 2009 heeft de raad besloten om de vacature, ontstaan na het overlijden van mevrouw M.M.B. Ruijter-Boon, open te stellen. Mevrouw Ruiter-Boon maakte op voordracht van de huurdervereniging deel uit van de raad. Tijdens de vergadering van 19 oktober 2009 is voorgesteld om de Huurdersbelangenvereniging te verzoeken om in te stemmen met de aanwijzing van een van de zittende commissarissen om in deze vacature te voorzien. Hiermee wordt recht gedaan aan de wettelijke bepaling dat binnen de raad van commissarissen twee vertegenwoordigers op voordracht van de huurdersorganisaties zitting dienen te hebben in de raad. Ook wordt een signaal afgegeven omtrent het kostenbewustzijn van de raad. Bij monde van de voorzitter van de Huurdersbelangenvereniging, de heer Y. Schulp, is aangegeven dat de belangenvereniging instemt met dit voorstel. In 2010 zal de benoeming plaatsvinden. Deskundigheidsgebieden De heer Meijdam kan worden beschouwd als deskundige op het gebied van de volkshuisvesting in brede zin. Mevrouw Lindeman en de heer Faassen kunnen als financieel deskundigen worden beschouwd, terwijl de heer Bergh in 2005 werd aangezocht als Vastgoeddeskundige. De heer Hoogenbosch wordt beschouwd als deskundige in welzijn en dienstverlening. Alle commissarissen hebben een 48

achtergrond in (maatschappelijk) ondernemen. De raad is van mening dat alle relevante deskundigheden zijn vertegenwoordigd.

Vergaderingen In totaal heeft de raad in 2009 zeven maal vergaderd volgens een vooraf vastgesteld schema. Er werd vergaderd op 16 februari, 20 april, 25 mei, 8 juli, 17 augustus, 6 oktober en 23 november 2009.

10.3 Werkwijze Rol van de raad De raad van commissarissen oefent toezicht uit op het beleid van het bestuur, op de werking en integriteit van de interne controle- en risicobeheersingssystemen en op door het bestuur ingestelde procedures, op de algemene gang van zaken binnen Woonwaard en op de met haar verbonden ondernemingen. De raad staat het bestuur met advies terzijde. In het afgelopen jaar, waarin de actualiteit een grote druk legde op het bestuur van de corporatie, is deze klankbordfunctie van de raad in belang toegenomen. De raad heeft zich beschikbaar gesteld voor de tussentijdse bespreking van beleid en maatregelen als gevolg van de kredietcrisis. De raad heeft haar toezichtskader uitgebreid en heeft actief thema’s van toezicht geagendeerd. Het reglement van de raad van commissarissen en het bestuursreglement zijn op te vragen bij het directiesecretariaat en te downloaden van www.woonwaard.nl.

Onderwerpen Vaste onderwerpen op de agenda waren: verantwoording door middel van de jaarstukken over 2008, de meerjarenplanning en de begroting voor 2010, de periodieke rapportages, belangrijke investeringen, de fiscaliteit en het huurbeleid. Daarnaast zijn strategische samenwerkingsverbanden, de maatschappelijke visitatie, bijzondere activiteiten van Woonwaard, ontwikkelingen op de woningmarkt en in de sector van woningcorporaties aan de orde geweest. Informatievoorziening De raad wordt mondeling en schriftelijk geïnformeerd. De schriftelijke informatie bestaat onder meer uit relevante correspondentie met het ministerie, het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het WSW, interne gespreksnotities over diverse thema’s, en externe rapporten die voor het functioneren van de corporatie van belang zijn. De periodieke verslaggeving vond in 2009 plaats in de vorm van een halfjaarsrapportage. Hierin wordt gerapporteerd over de voortgang van de jaarplannen en de

begroting. Speciale aandacht wordt besteed aan de onderdelen die voor de exploitatie kritische zijn. Deze werkwijze leidt tot meer scherpte in het toezicht. De raad heeft de externe accountants uitgenodigd bij het bespreken van de jaarrekening 2008 en de halfjaarrapportage. De accountants zijn tevens aanwezig geweest bij drie van de vergaderingen van de Auditcommissie.

10.4 Kerncommissies Audit Commissie De opdracht van de Audit Commissie is erop toe te zien dat Woonwaard passende procedures en controlesystemen onderhoudt ter beheersing van de financiële en operationele risico’s waaraan Woonwaard is blootgesteld en ter controle van de betrouwbaarheid van de financiële rapportage. De Audit Commissie is in het verslagjaar vier maal bijeen gekomen. De externe accountant, Deloitte Accountants B.V. is bij drie vergaderingen aanwezig geweest. Op 26 januari 2009 heeft een special plaatsgevonden over risicomanagement, in aanwezigheid van de externe accountant. Op 20 april 2009 werden de jaarstukken behandeld in aanwezigheid van de externe account. Op 22 september


2009 werden de halfjaarrapportage en het financieel toetsingskader besproken in aanwezigheid van de accountants. Op 9 november 2009 heeft de commissie de begroting voor 2010 behandeld. Onderwerpen die in de commissie aan bod kwamen waren: de jaarrekening over het jaar 2008 en de externe accountantsverklaring, de impact van de richtlijnen voor de jaarverslaggeving, de interne controle, de externe controle, de opvolging van aanbevelingen gedaan door de externe accountant, financiële controlemechanismen, risicobeheersing, bedrijfsbeleid, procedures, de rapportage over het 1e half jaar van 2009, de jaarplannen voor 2010, de begroting 2010, de meerjarenramingen 2010-2014 en de kredietcrisis. De commissie heeft tevens bezien hoe financiële en operationele risico’s kunnen worden verkleind. Specifieke thema’s die in de auditcommissie besproken zijn, zijn de nieuwe aanbestedingswijze voor onderhoudsprojecten (met name de transparantie en juridische juistheid), de informatie voorziening in de voorgenomen bestuursbesluiten (verbeterd door het werken met een brondocument) en de financiële kengetallen ter aanscherping van het toezichtskader. De auditcommissie heeft zich voorgeno49

men in 2010 een nieuwe accountantsselectie te maken, ter voorbereiding op nieuw contract met ingang van 2011. Selectie- en remuneratiecommissie De commissie is in het afgelopen jaar bij elkaar geweest om de uitkomsten van het onderzoek naar het functioneren van de bestuurder te bespreken en de beloning over 2009 vast te stellen. In de remuneratiecommissie werden in 2009 tevens de prestatiedoelstellingen van de bestuurder voor de komende periode besproken.

10.5 Inhoudelijk toezicht Toezichtkader Het toezichtkader wordt gevormd door de volkshuisvestelijke beleidsvisie, het jaarplan, de begroting, de meerjarenraming, het treasuryjaarplan en een financieel toetsingskader. Dit financieel toezichtkader omvat onder meer een concrete norm voor de solvabiliteit en de Interest Coverage Ratio. De raad hanteert dit toezichtkader bij de beoordeling van strategische keuzes die worden gemaakt en bij de goedkeuring van bestuursbesluiten. Goedkeuring van de doelstellingen en de strategie Het bestuur heeft ter goedkeuring aan de raad van commissarissen voorgelegd: De volkshuisvestelijke en maatschappe-

.

. . .

lijke doelstellingen van Woonwaard. De operationele en financiële doelstellingen van Woonwaard. De meerjarenstrategie gericht op verwezenlijking van deze doelstellingen. De te bereiken resultaten voor het meten van de geleverde prestaties. Deze zijn geordend naar de beleidsvelden uit de meerjarenbeleidsvisie, zodat duidelijk is hoe hieraan inhoud wordt gegeven.

De raad heeft de begroting en de jaarplannen voor 2009 tijdens de vergadering van 24 november 2008 goedgekeurd. De doelstellingen van Woonwaard zijn er op gericht om maximaal maatschappelijk rendement te behalen onder de randvoorwaarde van financiële continuïteit. Interne risicobeheersing en controlesystemen In 2009 heeft de raad veel aandacht geschonken aan risicobeheersing en controlesystemen. Zo heeft de raad, ondersteund door de Audit Commissie, een financieel toetsingskader ontwikkeld en geïmplementeerd. Evenals in voorgaande jaren is in de raad van commissarissen en in de Auditcommissie gesproken over: Begrotingsposten met de grootste risico’s (onder meer verkoopopbrengst, lasten planmatig onderhoud en resultaten deelnemingen).

.

. Fiscaliteiten en waarderingsgrondslagen. . Model risicomanagement. . Scenarioanalyse financiële ontwikkeling. In de jaarrekening over 2008 heeft de raad een forse overschrijding van de onderhoudsbegroting moeten constateren. Dit heeft geleid tot aanscherping van het toezicht op deze post in 2009. Mede in verband met de spanningen op de woningmarkt heeft de raad de risico’s met betrekking tot projectontwikkeling en woningverkoop nauwlettend gevolgd. De bestuurder heeft de raad tussentijds verschillende malen schriftelijk geïnformeerd over de voortgang, risico’s en financiële effecten op korte en lange termijn. Financiële continuïteit De meerjarenbegroting geeft inzicht in de financiële continuïteit op middellange termijn. Bij afwijkingen van de jaarbegroting, bijvoorbeeld door verwerving van onroerend goed, uitstel of wijziging van nieuwbouwprojecten of wijziging van verkoopprognoses, beoordeelt de raad de effecten van de afwijking op de financiële continuïteit aan de hand van het geïmplementeerde toetsingskader. Gedurende 2009 zijn diverse bestuursbesluiten goedgekeurd die tot wijziging van de al eerder goedgekeurde begroting leidden. De financiële consequenties van


deze besluiten passen binnen de financiële kaders die zijn gesteld. Woonwaard beschikt over zowel een treasurystatuut als een treasuryjaarplan. Het treasuryjaarplan wordt elk jaar, samen met de andere jaarplannen en begrotingen, aan de raad ter goedkeuring voorgelegd. Voor dit verslagjaar gebeurde dat op 24 november 2008. De treasurycommissie, bestaande uit een lid van het managementteam, de concerncontroller, de treasurer en een externe deskundige, vergaderde regelmatig in het jaar. De commissie bracht daarover verslag uit aan de bestuurder. Beoordelingen van de financiële continuïteit door het CVF en het WSW komen in de raad aan de orde. Gespreksonderwerpen Naast de reguliere onderwerpen, zoals genoemd onder 10.3, zijn specifieke thema’s aan de orde geweest. Maatschappelijke visitatie De raad hecht veel belang aan een goede maatschappelijke visitatie. De raad heeft de keuze voor het visitatiebureau goedgekeurd, was vertegenwoordigd bij de startbespreking met dit bureau en de visitatiecommissie, en leden zijn geïnterviewd als onderdeel van de visitatie. De uitkomsten van de visitatie, alsmede een 50

brief met aanbevelingen van de visitatiecommissie, zijn in de raad behandeld. De raad heeft haar tevredenheid over de resultaten uitgesproken. Zij heeft besloten jaarlijks een soort visitatie te houden in de raad. Trevin In 2009 heeft de strategische samenwerking met IntermarisHoeksteen en Wooncompagnie formeel gestalte gekregen via de oprichting van coöperatie Trevin. De raad heeft het proces van voorbereiding intensief gevolgd. Op meerdere momenten is tussentijds overleg gevoerd met de bestuurder. Ook hebben bijeenkomsten plaatsgevonden met de Raden van Commissarissen van de beide partners. Verzoek tot strategische samenwerking De raad heeft zich tevens gebogen over een verzoek tot samenwerking van een andere corporatie die zocht naar een strategische (fusie)partner. Deze samenwerking heeft, als gevolg van een afweging van de andere partij, geen doorgang gevonden. Woningmarkt Zoals eerder genoemd is in de raad de kredietcrisis, en de algemene effecten daarvan voor de woningmarkt en de effecten voor Woonwaard in het bijzonder meerdere malen besproken.

Sector In 2009 is de positie van woningcorporaties onderwerp van landelijke discussie geweest, uitmondend in een nieuwe visie op de sector van de Minister van WWI. De raad heeft deze discussie gevolgd en de consequenties voor Woonwaard bediscussieerd. Integriteit De voorzitter van de raad heeft deelgenomen aan een onderzoek van het CFV naar de integriteit binnen woningcorporaties. De raad heeft van medewerkers één brief ontvangen in het kader van de klokkenluidersregeling. De raad heeft ingestemd met het voorstel van de bestuurder om de betreffende situatie te onderzoeken. De voorzitter van de raad is op de hoogte gesteld van het proces en de uitkomsten. Specifieke activiteiten Woonwaard De raad heeft zich laten informeren over de prestaties van Woonwaard in de realisatie en exploitatie van maatschappelijk vastgoed en in het wonen voor bijzondere doelgroepen (‘wonen met zorg en welzijn’). In een themabijeenkomst is de raad geïnformeerd over ketensamenwerking, een nieuwe wijze van aanbesteding van onderhoud. De raad is geïnformeerd over knelpunten in de zogeheten ‘Blueprint woningen’ in Heerhugowaard, de rol die Woonwaard

zou willen spelen om de perspectieven van huurders en eigenaren te verbeteren, de risico’s en de financiële consequenties die hiermee gepaard gaan. Er heeft nog geen besluitvorming plaatsgevonden over dit dossier. Statutenwijziging In 2009 heeft een statutenwijziging plaatsgevonden, waarmee aan de bestuurder op voorhand, onder bepaalde condities, de bevoegdheid is verleend om overeenkomsten aan te gaan en handelingen te verrichten. Het betreft onder meer het aangaan van overeenkomsten tot verkrijging en vervreemden van registergoederen tot een bedrag van € 200.000 en de levering van registergoederen tussen de 100% dochter BV’s. Besluiten Tijdens het verslagjaar werden 50 bestuursbesluiten door de raad behandeld: 12 besluiten uit 2008 en 38 bestuursbesluiten uit 2009, waarvan 23 voorgenomen besluiten. Voorgenomen bestuursbesluiten hebben betrekking op – in artikel 7 van de statuten onder de leden 4 en 5 omschreven – handelingen of voornemens waarvoor specifieke goedkeuring door raad noodzakelijk is, zoals de verkrijging, vervreemding of bezwaring van registergoederen.


De voornaamste besluiten waren: Verwerving 15 woningen Haven-Oost in Heerhugowaard. Verwerving 26 appartementen aan de Middenweg in Heerhugowaard ten behoeve van verhuur aan GGZ cliënten. Verwerving van het bloot eigendom van 12 Koopgarant woningen in GraftDe Rijp. Verwerving van maximaal 37 appartementen in gebouw Havenmeester in Alkmaar. Verwerving van 31 meergezinswoningen in de Louise Henriëttestraat in Alkmaar. Oprichting en contractvorming Stichting Verkoopgarantie. Vermindering belang Eendracht CV en Eendracht Beheer BV. Aangaan samenwerkingsverband met Wooncompagnie en IntermarisHoeksteen. Aanpassing van de programma’s en financiën van diverse nieuwbouwprojecten. Ontwikkeling 18 zorgappartementen locatie Monique te Heiloo. Realisatie 17 woningen De Kloet en 24 zorgwoningen Zonoord te Langedijk. Bouw van het Transferium in Heerhugowaard. Beleid huuraanpassing bij mutatie.

.

paragraaf 11.6 op pagina 57. De raad is door de bestuurder geïnformeerd over de besluiten die in de verbindingen zijn genomen. De raad heeft goedkeuring over de begroting en de jaarrekening van de verbindingen verleend via de geconsolideerde begroting en geconsolideerde jaarrekening van Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland.

.

10.6 Governance

. . .

. . . . . . . .

Toezicht op verbindingen Stichting Woonwaard kent een aantal verbindingen, die zijn toegelicht in 51

De raad hecht grote waarde aan een transparant ondernemingsbestuur waarin de belangen van alle belanghebbenden op passende wijze worden meegewogen. De raad en het bestuur hebben om die reden in 2007 besloten om de Governance Code Woningcorporaties (hierna: de Code) ook voor Woonwaard van toepassing te verklaren. De Code geldt dan ook voor dit verslag. Afwijking van de in de Code omschreven best-practices Het voornaamste punt waarvan Woonwaard nog van de Code afwijkt of waar ze zich bij naleving voor problemen ziet gesteld, is de (her)benoeming van de bestuurder voor een periode van maximaal vier jaar. De huidige bestuurder is benoemd vóór de invoering van de Code en heeft een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. Woonwaard heeft als

alternatief voor de best practice in de code gekozen voor een vierjaarlijkse intensieve beoordeling van het functioneren van de bestuurder, waarbij ook zijn geschiktheid voor de toekomst van Woonwaard aan de orde komt. Zelfevaluatie van de raad De raad heeft zich in zijn bijeenkomst van 20 november 2009 beraden op zijn functioneren en zich de vraag gesteld op welke onderdelen verbetering van zijn toezichthoudende taak mogelijk of wenselijk is. Leidraad voor deze zelfevaluatie vormde de door prof. dr. Auke de Bos en dr. Mijntje Lückerath-Rovers, onderzoekers van de Erasmusuniversiteit, opgestelde concept-gedragscode die uitgangspunten definieert die voor toezichthouders als kompas kunnen dienen bij de uitoefening van hun taak. De raad heeft de elementen uit deze concept-gedragscode langsgelopen en getoetst in welke mate daaraan in de persoonlijke situatie van de individuele leden wordt voldaan. De inhoud van het rapport van de externe visitatie die in 2009 is uitgevoerd is daarbij mede als input gebruikt, evenals de persoonlijke ervaringen die de leden hebben over de algemene gang van zaken in de organisatie en hun persoonlijk functioneren daarin.

Op hoofdlijnen brengt dit de raad ertoe om:

. De eerder ingezette lijn te continueren

. .

. . .

om toezicht dicht bij de uitvoering uit te oefenen, als ondersteunend partner van de bestuurder, gemaakte afspraken op een zakelijke manier monitorend. Bij het nemen van investeringsbeslissingen de standaard-risico-analyse te verdiepen. 1 x per kwartaal, voorafgaande aan de reguliere vergaderingen, in een afzonderlijke bijeenkomst in besloten entourage bijeen te komen om kennis uit te wisselen. Nog nadrukkelijker dan tot nu toe aan de hand van het rooster van aftreden te bezien of de gewenste competenties in de RvC aanwezig zijn. 1 x per jaar een ontmoeting op locatie te hebben met bijvoorbeeld de Huurdersbelangenvereniging, al of niet in combinatie met een werkbezoek. Het contact met de ondernemingsraad goed vorm en inhoud te geven.

Werving en selectie leden van de raad In het Huishoudelijk Reglement van de raad is een profiel opgenomen waarin de gewenste deskundigheid en achtergrond van de commissarissen wordt geschetst. Bij elke vacature voor een commissaris wordt de profielschets geactualiseerd.


Verantwoording aan belanghouders De raad hecht veel belang aan de dialoog met en verantwoording aan belanghouders. Woonwaard werkt in dialoog met de gemeenten en maatschappelijke organisaties aan de opgave voor volkshuisvesting en verwante maatschappelijke doeleinden.. Dit gebeurt via bestuurlijk overleg met verantwoordelijke wethouders en bestuurders van maatschappelijke organisaties en regionale en sectorale gremia.

Woonwaard waarbij de inspanningsvelden vanuit het BBSH als pijlers dienen. In 2009 heeft Woonwaard zich specifiek verantwoord via de maatschappelijke visitatie, waarvan de uitkomsten zijn gepresenteerd op Koersdagen voor medewerkers, gemeenten en maatschappelijke organisaties en huurders.

10.7 Integriteit Met gemeenten worden afspraken over doelen en werkwijze verankerd in prestatieafspraken. Woonwaard heeft een actuele met de gemeenten Langedijk en Heiloo (2007 respectievelijk 2008). Met de gemeente Graft – De Rijp zijn globale prestatieafspraken gemaakt (2008), die verder worden ingevuld wanneer de gemeente haar toekomstvisie heeft uitgewerkt. De voorbereidende besprekingen van de prestatieafspraken met de gemeente Heerhugowaard zijn in 2009 afgerond. Met de gemeente Alkmaar vindt bestuurlijk overleg plaats ter voorbereiding op gemeentebrede afspraken, gezamenlijk met de andere woningcorporaties die in Alkmaar actief zijn. Periodiek wordt de voortgang in realisatie van die afspraken met de verantwoordelijke wethouders besproken. Over het realiseren van de volkshuisvestelijke taken wordt, onder andere, verantwoording afgelegd in de jaarstukken van 52

Integriteitscode Woonwaard heeft in november 2003 een integriteitscode opgesteld: “Bij Woonwaard gedragen wij ons zo”. De integriteitscode verbiedt het werknemers om geschenken van commerciële waarde voor zichzelf of voor hun familieleden aan te nemen, om voordelen te bieden aan derden ten nadele van de onderneming, of om te profiteren van zakelijke opportuniteiten die Woonwaard toekomen. Afgesproken werd dat de code ook geldt voor het bestuur en de leden van de raad. De integriteitscode van Woonwaard is beschikbaar op de website van Woonwaard. Klokkenluidersregeling Op 25 februari 2008 werd de Klokkenluidersregeling vastgesteld en goedgekeurd. De ingangsdatum van de regeling was 1 mei 2008. De regeling is beschikbaar op de website van Woonwaard.

Leningen en garanties Woonwaard verstrekt geen leningen of garanties aan leden van de raad, het bestuur of de medewerkers. Onafhankelijkheid van de raad van commissarissen Alle leden van de raad zijn onafhankelijk van de stichting. Er bestaan geen overlappingen met andere bestuursfuncties. Geen van de commissarissen is of was in het verleden in dienst van Woonwaard, of onderhoudt een directe of indirecte band met toeleveranciers of afnemers van Woonwaard. De voorgedragen commissarissen vervullen hun functie zonder last- of ruggespraak met de voordragende partij. In de regel verlenen de commissarissen geen andere diensten dan die welke voortvloeien uit hun lidmaatschap van de raad, noch onderhouden zij banden met Woonwaard, hetzij direct, hetzij indirect, buiten hun commissariaat. Hierop bestaat één uitzondering. Woonwaard besteedt de training van vaklieden uit aan Espec, waarvan de heer Meijdam interim directeur is. Deze uitbesteding is onafhankelijk van de toezichtsrelatie tussen Woonwaard en de heer Meijdam tot stand gekomen.

10.8 Bestuur Beoordeling prestaties bestuur In het verslagjaar werd geen bestuurder aangesteld, ontslagen of geschorst. Om tegemoet te komen aan de bepalingen in de governance code (zie 10.6) is in 2007 is afgesproken dat de prestaties van het bestuur over de periode geëvalueerd worden via de methode van 360 o feedback. Daarbij wordt eveneens bekeken of de bestuurder over de competenties beschikt die de raad voor de komende periode van belang acht. De raad heeft in 2008 opdracht verleend aan een extern bureau om deze evaluatie uit te voeren. De evaluatie is afgerond in 2009. De uitkomst was op alle onderdelen positief. De raad heeft de uitkomsten van het onderzoek in de remuneratiecommissie besproken en onderschreven. De uitkomsten van het onderzoekt zijn gebruikt om afspraken voor de komende periode te maken. Bezoldiging bestuurder in 2009 In de jaren 2006, 2007 en 2008 is de bezoldiging aangepast ten behoeve van prijscompensatie. In 2009 heeft de raad besloten tot een verhoging van de bezoldiging om de waardering voor de prestaties uit te drukken. In het verslagjaar bestond de bezoldiging van de bestuurder uit: een salaris van


€ 135.174 (2008: € 122.150), een pensioenvergoeding van € 39.830 (2008: € 31.160) en de beschikbaarstelling van een auto (fiscale bijtelling € 8.799; 2008: € 9.398). De bezoldiging van de bestuurder is aan de richtlijnen van de Commissie Izeboud getoetst. De functie is geclassificeerd in functiegroep F. Deze groep kent een vast jaarsalaris met een bandbreedte van € 96.660,00 tot € 138.068,00 bruto en inclusief vakantiegeld. Woonwaard kent voor de bestuurder geen bonusregeling of eindejaarsuitkering. Bezoldigingsbeleid bestuurder In het bezoldigingsbeleid wordt aangesloten bij de Izeboud-regeling. Daar waar de arbeidsovereenkomst, die is aangegaan in de periode voor de Izeboud-regeling, hiermee strijdig is, is de regeling leidend. De bestuurder doet in dit geval afstand van de betreffende onderdelen in het arbeidscontract. De bezoldiging van de bestuurder bestaat uit de volgende bestanddelen: Een vast basissalaris, dat eens per jaar wordt herzien. De premie voor een pensioenregeling (werkgevers- en werknemersaandeel). Het beschikbaar stellen van een auto.

. . .

53

Bezoldiging raad van commissarissen Het honorarium van de leden van de raad werd in 2009 vastgesteld en bestaat uit een – van de functie van de Commissaris afhankelijke – vergoeding. De aanpassing daarvan is gekoppeld aan de wijziging van de salarissen van medewerkers in dienst van corporaties. Het honorarium van de commissarissen is niet gekoppeld aan de financiële prestaties van Woonwaard. In het verslagjaar werd door leden van de raad deelgenomen aan beraadslagingen van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (hierna: VTW). In 2009 bedroeg de bezoldiging van de leden van de raad € 73.972. Voor de voorzitter € 18.393 (inclusief BTW), en voor de overige commissarissen € 10.455,28 (exclusief premies).

10.9 Tenslotte De raad heeft waardering voor de bereikte resultaten in het verslagjaar en spreekt hiervoor zijn erkentelijkheid uit jegens de directeur-bestuurder en alle medewerkers. Alkmaar, 17 mei 2010 Namens de Raad van Commissarissen van Woonwaard Noord-Kennemerland

Mr. H.M. Meijdam, voorzitter


Verklaring van het bestuur Het bestuur van stichting Woonwaard Noord-Kennemerland verklaart, op grond van artikel 24 lid 1 van de statuten, dat zij hierbij de jaarstukken (jaarrekening, jaarverslag, volkshuisvestingsverslag en het overzicht met cijfermatige kerngegevens en prognose) over 2009 vaststelt. Tevens wordt hierbij verklaard dat alle uitgaven zijn gedaan in het belang van de volkshuisvesting. De jaarstukken over 2009 zijn gecontroleerd door Deloitte Accountants B.V. De afgegeven verklaring treft u aan op pagina 63.

Mededeling van de raad van commissarissen Mededeling van de raad van commissarissen De jaarstukken over 2009 zijn door het bestuur opgemaakt. De raad van commissarissen heeft, op grond van artikel 24 lid 2 van de statuten, de jaarstukken laten controleren door Deloitte Accountants B.V. De raad van commissarissen keurt de jaarstukken over 2009 goed. Alkmaar, 17 mei 2010 De Raad van Commissarissen,

Alkmaar, 17 mei 2010

Mr. H.M. Meijdam, voorzitter P.J.M.J. Hoogenbosch

P.F.Th. Sponselee, directeur-bestuurder

Drs. J.H.R. Bergh Mr. P.J.M. Jong

Th.A.G. Faassen 54

Mw. E. Lindeman QC


oordeel A ontvangen. Hiermee geeft het CFV aan dat onze voorgenomen activiteiten passen bij onze vermogenspositie.

11 Financiën

Resultaatbestemming Het resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve.

11.1 Resultaat, vermogen en solvabiliteit Woonwaard heeft het jaar 2009 afgesloten met een positief resultaat van € 1,1 miljoen. Dit resultaat is toegevoegd aan de algemene reserve. De algemene reserve wordt gebruikt als dekking voor de gewone bedrijfsvoering en maakt het daarnaast mogelijk om in de toekomst grootschalige projecten uit te voeren waarmee naar verwachting forse onrendabele investeringen gepaard gaan. Het geconsolideerde bedrijfsresultaat bedraagt € 22,9 miljoen, waarmee het circa € 31 miljoen hoger is dan in 2008. Deze toename wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de lagere waardeverandering in de materiële vaste activa en de lagere lasten voor groot onderhoud. Vermogenspositie Het weerstandsvermogen (het totaal van het eigen vermogen, de egalisatierekening en de voorzieningen) is ten opzichte van 2008 toegenomen van € 96,9 miljoen naar € 103,5 miljoen. Aan het eind van 55

2009 bedraagt het weerstandsvermogen 17,13% van het balanstotaal; eind 2008 was dit 16,86%. De solvabiliteit op basis van het volkshuisvestelijk vermogen van 2008 bedroeg 25,6% en is daarmee lager dan het landelijk gemiddelde van 30,5% (bron: Corporatie in Perspectief 2008). De current ratio (de vlottende activa gedeeld door de kortlopende schulden) bedraagt 1,02 aan het eind van 2009. In 2008 was deze 0,55. De toename wordt vooral veroorzaakt doordat de kortlopende schulden zijn afgenomen door een verminderde aanwending van de kredietfaciliteit. Hier staat tegenover dat de langlopende financieringen zijn toegenomen. Solvabiliteitsoordeel Het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) heeft ons in het solvabiliteitsoordeel aangegeven dat de financiële positie van Woonwaard kan worden weergegeven met voldoende solvabiliteit. Tevens hebben wij van het CFV een continuïteits-

11.2 Treasury In het treasurystatuut is opgenomen dat wij streven naar een zo laag mogelijke kostenvoet van het vreemd vermogen, het beheersen van de renterisico’s en een zo gunstig mogelijke verhouding tussen eigen en vreemd vermogen (vermijden van overfinanciering). In 2009 hebben wij het statuut niet aangepast. Een belangrijk uitgangspunt in het financiële beleid is dat het aantrekken van financiering met WSW-borging altijd mogelijk moet zijn. Vandaar dat we aan de voorwaarden voor borgstelling door het WSW moeten voldoen. Op basis van onder andere de normen van het WSW bedraagt de financieringsbehoefte af te dekken met WSW-borging voor de prognose jaren 2010 t/m 2012 € 152 miljoen. Dit is het WSW-faciliteringsvolume. Dit is voldoende voor het aantrekken van de begrote leningen. De beschikbare kredietfaciliteit is € 15 miljoen en wordt af en toe gebruikt.

We hebben in voorgaande jaren al diverse maatregelen genomen om een betere spreiding in de leningportefeuille te verkrijgen en om het renterisico van de (her)financieringspiek(en) af te dekken. In het afgelopen jaar werd daarop een aantal aanvullingen gedaan. De investeringen in de nieuwbouw zijn gedeeltelijk intern gefinancierd met de opbrengst uit de verkoop van woningen. In 2009 is voor in totaal € 78,1 miljoen aan nieuwe leningen aangetrokken. Dit voornamelijk als gevolg van € 31,4 miljoen aan vervallende leningen en voor het overige financiering van nieuwbouw activiteiten in de gemeenten Alkmaar, Heerhugowaard en Langedijk. Voor een aantal nieuwe leningen, met een totaalbedrag van € 12 miljoen werd al voor 2010 een ingangsdatum en rentepercentage afgesproken. Deze leningen zijn aangetrokken voor herfinanciering van vervallende leningen. Als gevolg van deze maatregelen is de gemiddelde vermogenskostenvoet geleidelijk afgenomen tot 4,41%. Voor de komende 3 jaar verwachten wij een gemiddelde vermogenskostenvoet van circa 4,65%, waarbij als begroot herfinancieringsrendement voor 2010 en verder 5,5% is gehanteerd. De mutaties in de financiële activa zijn samengevat in tabel 8 op pagina 56.


11.4 Bedrijfswaarde

Tabel 8. Mutaties in de financiële activa Bedragen x € 1.000

Te vorderen BWSsubsides

Deelnemingen

Belastinglatenties

Overige

Totaal

Boekwaarde 1 januari 2009

4.006

5.548

26.645

2.889

39.088

Desinvesteringen/onttrekkingen

-1.234

-36

-2.459

-752

-4.481

148

0

0

0

148

Rentetoerekening Dividend

0

-1.730

0

0

-1.730

Mutaties

-1.086

-1.766

-2.459

-752

-6.063

Boekwaarde 31 december 2009

2.920

3.782

24.186

2.137

33.025

Renterisico relatief Het relatieve renterisico is de schuldvernieuwing en renteconversie van het jaar uitgedrukt in een percentage van het saldo van de lening-/beleggingsportefeuille per 31 december 2009 verhoogd met de financieringsbehoefte van de voorgaande jaren. Hierbij proberen we, zoveel als mogelijk of gewenst is, te egaliseren over de jaren heen met als indicatie de ‘WSW-grens’ van 15%.

11.3 Sturen op kasstromen Woonwaard heeft ook in 2009 gestuurd op kasstromen. Als indicator gebruiken we de rentedekkingsgraad of interest coverage ratio (ICR). De rentedekkingsgraad geeft aan hoe vaak uit de operationele kasstromen de verschuldigde rente aan verschaffers van vreemd vermogen 56

kan worden betaald. Met andere woorden, hoe hoger de ratio, des te kleiner is het risico dat de corporatie de renteverplichtingen niet kan nakomen. Woonwaard stuurt op een ICR van minimaal 1.4 Hiermee kunnen wij voldoen aan de 2% genormeerde aflossingseis van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW).

De bedrijfswaarde is de contante waarde van de toekomstige kasstromen die met de exploitatie samenhangen. Dit wordt ook wel aangeduid als de verwachte verdiencapaciteit. De bedrijfswaarde is gebaseerd op verwachtingen voor de toekomst, die jaarlijks worden geactualiseerd. Hierbij zijn bedrijfseigen parameters en uitgangspunten gehanteerd, die passen binnen de kaders van het WSW. De bedrijfwaarde van de woningen, woongebouwen en overige objecten %

in exploitatie bedraagt € 663,9 miljoen. In de berekening is rekening gehouden met de aanwezige egalisatierekening en de rentabiliteitswaardecorrectie voor de leningportefeuille. In 2008 bedroeg de bedrijfswaarde € 647,6 miljoen. Ten opzichte van 2008 is de bedrijfswaarde met € 16,3 miljoen toegenomen. Deze toename wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt, doordat in 2009 – als gevolg van gewijzigd huurbeleid – voor het eerst rekening is gehouden met huurharmonisatie in de bedrijfswaarde. De huurharmonisatie is ingerekend voor een periode van 5 jaar.

Renterisico relatief 2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

-11,75

-10,70

-13,67

-10,63

-15,74

-9,91

-9,55

-4,00

-6,54

-2,98

-5,59

waarvan netto investeringen

-9,32

-5,49

-4,74

-3,02

-5,38

-3,70

-3,33

-3,36

-3,39

-3,42

-3,38

%WSW-grens

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

-15,00

0

–5

–10

Het WSW geeft garanties aan onze financiers. Dankzij deze garanties kunnen wij geld lenen tegen gunstige voorwaarden. Van het WSW hebben wij de verklaring ontvangen dat wij onveranderd kredietwaardig waren, maar het faciliteringsvolume is vrijgegeven voor investeringsactiviteiten van 1 jaar (22 miljoen) en de herfinancieringen over de periode 2009 tot en met 2010.

–15

–20 risicopercentage

Het renterisico voor 2008 (per 31 december 2007) was 10,01%. Het renterisico voor 2009 (per 31 december 2008) was 0,71%. Deze renterisico’s zijn inmiddels afgehandeld door het maken van renteafspraken en het afsluiten van nieuwe leningen.


11.5 Investeringsbeleid In het afgelopen jaar werd voor een bedrag van € 46,4 miljoen geïnvesteerd in roerende en onroerende zaken. Hiervan had een bedrag van € 20,0 miljoen betrekking op investeringen in bestaand bezit. € 26,4 miljoen had betrekking op nieuwbouw van woningen en overig onroerend goed en € 0,5 miljoen op onroerende zaken ten dienste van de exploitatie. In 2009 werd een bedrag van € 17,2 miljoen als onrendabele investering op nieuwbouwprojecten ten laste van het jaarresultaat gebracht. Deze onrendabele investering heeft betrekking op aangegane verplichtingen voor projecten die in 2009 en latere jaren gerealiseerd worden.

11.6 Verbindingen Woonwaard heeft een deel van haar activiteiten ondergebracht in haar verbindingen. Een schema van de verbindingen is hiernaast opgenomen. Woonwaard Projecten BV Woonwaard Projecten BV exploiteert 59 verhuureenheden, die op termijn worden gesloopt ten behoeve van de realisatie van nieuwbouw. In 2009 is Woonwaard Projecten BV gestart met de ontwikkeling van een aantal nieuwbouwprojecten, 57

waarvan project de Paardenmarkt in Alkmaar er één is.

De hoofdactiviteiten van de verbindingen zijn opgenomen in onderstaande tabel.

Woonwaard Overdie BV Eind 2009 heeft Woonwaard Overdie BV haar projectontwikkelingsactiviteiten overgedragen aan Stichting Woonwaard. Dit is gedaan om bedrijfsmatige redenen en past daarnaast in de lijn die is ingezet om de activiteiten in de verbindingen te beperken. De grondexploitaties van de projecten in Overdie zijn in Woonwaard Overdie BV achtergebleven.

Verbinding

Activiteit

Woonwaard Beheer BV

Tussenholding

Woonwaard Projecten BV

Tussenholding en projectontwikkeling

Woonwaard Overdie BV

Projectontwikkeling

Woonwaard Schelphoek BV

Tussenholding

Woonwaard Dienstverlening BV

Tussenholding

Pilaster VvE Beheer BV

Dienstverlening aan VvE’s

Woonwaard Exploitatie BV

Tussenholding

Woonwaard Monumenten BV

Vastgoedexploitatie

Helavron Beheer BV

Beherend vennoot

Hallokaties CV

Projectontwikkeling

Eendragt Beheer BV

Beherend vennoot

Eendragt CV

Projectontwikkeling

BV Pilaster V.v.E. Beheer BV Pilaster V.v.E. Beheer verricht (commerciële) activiteiten voor verenigingen van eigenaars (vve). Dit gebeurt in opdracht van particuliere verenigingen, van corporaties of ontwikkelaars. De dienstverle45% ning omvat zowel advisering als het volledige beheer van vve’s. Woonwaard Monumenten BV Eind 2009 is het enige monument van Woonwaard Monumenten BV verkocht. Deze vennootschap heeft daardoor naar verwachting vanaf 2010 geen activiteiten meer.

fiscale eenheid Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland 32% 100%

Woonwaard Beheer BV

100%

100%

100%

Woonwaard Projecten BV

Woonwaard Dienstverlening BV

Woonwaard Exploitatie BV

45%

100%

100%

100%

100%

Helavron Beheer BV

Woonwaard Overdie BV

Woonwaard Schelphoek BV

BV Pilaster VvE Beheer

Woonwaard Monumenten BV

33,3%

Woonwaard staat garant voor de rentebetaling van de kredietfaciliteit van Hallokaties CV ter grootte van € 4,2 miljoen. Voor

Eendragt Beheer BV 0%

4%

Hallokaties CV

Eendragt CV


Tabel 9. Overzicht verbindingen. Naam

Aandeel (%)

Netto vermo-

Solvabiliteit

Eigen vermogen

Jaaromzet

genswaarde

(EV/TV)

(in € 1.000)

(in € 1.000)

(in € 1.000) De Eendragt C.V. Ontwikkelingsmaatschappij Hallokaties C.V. Woonwaard Beheer B.V. Woonwaard Projecten B.V.

33%

67

1%

200

4.596

45%

3.670

50%

8.188

8.987

100%

4.052

13%

4.052

-

100%

4.251

15%

4.251

5.976

Woonwaard Overdie B.V.

* 100%

3.339

43%

3.339

1.775

Woonwaard Schelphoek B.V.

* 100%

16

100%

16

-

Woonwaard Dienstverlening B.V.

* 100%

-449

-1.095%

-449

-

B.V. Pilaster VvE Beheer

* 100%

-443

-943%

-443

510

Woonwaard Exploitatie B.V.

* 100%

495

-23%

-495

-

Woonwaard Monumenten B.V.

* 100%

192

9%

192

148

Helavron Beheer B.V.

* 45% * 33%

33

100%

74

-

7

99%

21

1

De Eendragt Beheer B.V.

Tabel 10. Het financiële belang inzake de inbreng in verbindingen. Eigen

Verstrekte

Rekening

Garanties

courant in €

in € 1.000)

vermogen

leningen

(in € 1.000)

in € 1.000)

De Eendragt C.V.

33%

67

1.000

800

7.200

Ontwikkelingsmaatschappij Hallokaties C.V.

45%

3.670

0

0

4.200

Helavron Beheer B.V. Woonwaard Beheer B.V.

58

Aandeel (%)

Alle door Woonwaard aangegane verbindingen hebben als uitgangspunt minimaal kostendekkend te zijn. Voor de verbindingen waarbinnen projectontwikkeling plaatsvindt, wordt dit gedaan ten behoeve van de volkshuisvestelijke doelstelling van Woonwaard.

11.7 Risicobeheersing

* Indirect belang van Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland.

Naam

De Eendragt CV staat Woonwaard garant voor de rentebetaling van de kredietfaciliteit ter grootte van in totaal van € 7,2 miljoen. In 2007 heeft Woonwaard haar deelname in Hallokaties opgezegd. De reeds aangegane verplichtingen worden nagekomen. Hallokaties bouwt de komende jaren nog circa 190 woningen, waarbij Woonwaard deel uitmaakt van de CV. Alle woningen hebben stichtingskosten hoger dan € 200.000. De verwachting is dat deze activiteit een positief resultaat heeft.

45%

33

0

0

0

100%

4.052

0

26.330

0

Bij risicobeheersing neemt Woonwaard de organisatiedoelstellingen als uitgangspunt. Woonwaard stuurt aan op het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid dat de organisatiedoelstellingen worden gerealiseerd. In een ‘special’ van de Auditcommissie, met accountants van Deloitte, is gesproken over risicoanalyses van de operationele en financiële doelstellingen van Woonwaard. Naast de horizontale en verticale sturing op strategisch, tactisch en operationeel niveau, is voornamelijk gesproken over de beheersingsmaatregelen. Via controldiagrammen is Woonwaard in staat om de werkwijze van doelstellingen, sturing en


beheersing op een effectieve en efficiënte wijze inzichtelijk te maken. Tevens is gesproken over risicoweging, risicobeheersing, risicohouding, risicostrategieën en maatregelen. Woonwaard operationaliseert het waarborgen van de financiële continuïteit door te sturen op ruimte in de operationele kasstroom, zodat we 2% van de leningportefeuille kunnen aflossen (aflossingsfictie WSW). Daarnaast stuurt Woonwaard op een volkshuisvestelijk vermogen van 24 tot 28 procent van het balanstotaal, om daarmee voldoende vermogen te hebben om het macroeconomische risico, het marktrisico en het operationeel risico op te kunnen vangen. Omdat Woonwaard hieraan voldoet, worden de voornemens in relatie tot de financiële mogelijkheden door het CFV als passend gekwalificeerd (A-oordeel). Risicoanalyse van de financiële doelstellingen vindt plaats via een speciaal ontwikkeld model, waarin zowel de vermogenspositie, het kasstroomverloop en de fiscale consequenties inzichtelijk zijn gemaakt. Dit model is verder uitgebreid met sturingscriteria die het financiële toetsingskader van de raad van commissarissen vormt. De belangrijkste sturingscriteria zijn de ICR en het resultaat uit verhuuractiviteiten. De norm voor de ICR is gekoppeld aan een operationele kasstroom waaruit de aflossingsfictie kan 59

worden voldaan. De norm voor het resultaat uit verhuuractiviteiten is dat deze activiteiten zichzelf moeten kunnen bedruipen. Binnen Woonwaard staat deze norm bekend als ‘een genormaliseerd jaarresultaat van minimaal nul’. Ook behoren de vennootschapsbelasting en het kengetal ‘Loan to Value’ tot het toetsingskader. Via de halfjaarrapportage wordt de raad van commissarissen geïnformeerd over deze sturingscriteria en over de voortgang en de analyse van de onderdelen met een hoger risico uit de Winst- en Verliesrekening. Woonwaard heeft in 2009 twee nulmetingen laten verrichten: de nulmeting In Control Statement en de nulmeting Tax Control Framework. Van beide nulmetingen is een rapport ontvangen met aanbevelingen voor verbetering. Deze aanbevelingen zijn ondergebracht in het Plan van Aanpak Interne Beheersing. Woonwaard geeft interne beheersing vorm door procesmanagement, risicomanagement, managementinformatie en de naleving van weten regelgeving. Al deze begrippen dragen bij aan het in control krijgen van de organisatie. Naast de nulmetingen zijn de aanbevelingen uit het visitatierapport, de managementletter, het auditplan en het businessplan projectontwikkeling onderdeel van het Plan van Aanpak Interne Beheersing. Om inzicht te krijgen in de historie van

een nieuwbouwproject met betrekking tot specificaties van aantallen en investeringen heeft Woonwaard een brondocument ontwikkeld. Het brondocument bestaat uit 2 delen: 1. Een projectoverzicht (totaaloverzicht per fase met planning van alle projecten). 2. Een losbladige projectkaart (detailinformatie per project). In het projectoverzicht is het risicogetal van elk project opgenomen. Hiermee ontstaat inzicht in het risicoprofiel van de totale portefeuille. Om de risico’s bij ontwikkelprojecten te beperken zijn nieuwbouwprogramma’s aangepast aan de veranderde marktomstandigheden. Een overzicht van de nieuwbouwprogramma’s is opgenomen in paragraaf 5.3. In 2009 is een start gemaakt met het beperken van de risico’s in de verbindingen. Zo is in 2009 het totale belang in Eendragt CV teruggebracht van 50 naar 331/3 procent. Ook zijn afspraken gemaakt met Hallokaties over een versnelde winstuitkering van € 1,7 mln. dividend en is de kredietfaciliteit, waarvoor Woonwaard garant staat voor de rentebetaling, verlaagd van € 44,6 mln. naar € 4,2 mln. Daarnaast is het monument uit Woonwaard Monumenten verkocht en vinden in die verbinding verder geen activiteiten meer plaats. Tevens zijn de projectontwikkelingsactiviteiten uit

Woonwaard Overdie BV overgeheveld naar de toegelaten instelling. Woonwaard is bestuurder van Woonwaard Beheer BV. Woonwaard Beheer BV is bestuurder van haar dochters die vervolgens weer bestuurder zijn van hun dochters. De taken van de bestuurder van Woonwaard Beheer BV en de (klein)dochters worden uitgevoerd door de directeur-bestuurder van Woonwaard. De raad van commissarissen van Woonwaard houdt toezicht op de directeur-bestuurder die als vertegenwoordiger van de aandeelhouder van Woonwaard Beheer BV en alle (klein) dochters de BV bestuurt. Woonwaard is direct en indirect aandeelhouder. De vertegenwoordiging vindt plaats door de bestuurder van Woonwaard. De leden van het managementteam van Woonwaard zijn benoemd als gevolmachtigden in de verschillende BV’s. Treasury houdt zich bezig met het management van het renterisico en het beschikbaarheidsrisico. De WSW-borging beperkt het beschikbaarheidsrisico. Om beschikbaarheid van liquide middelen te behouden, zal Woonwaard aan de eisen voor WSW-borging blijven voldoen. Ter afscherming van het renterisico maakt Woonwaard gebruik van rentederivaten. Andere beleggingen hebben we niet. Via de variabele roll-over leningen bestaat de mogelijkheid om eventuele tijdelijke liquide overschotten af te lossen op de hoofdsom.


Geconsolideerde Balans per 31 december 2009 (x € 1.000) na resultaatbestemming

Activa

31-12-2009

31-12-2008

31-12-2009

31-12-2008

79.288 0 79.288

78.229 0 78.229

746

879

23.422 23.422

17.760 17.760

477.955

449.009

0 4.220 3.347 1.301 13.648 22.516

5.838 6.824 1.266 1.392 13.462 28.782

603.927

574.659

Groepsvermogen

Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Subtotaal

Passiva

493.280 47.735 6.989 548.004

465.125 45.463 7.651 518.239

Aandeel van de rechtspersoon in het groepsvermogen Aandeel van derden in het groepsvermogen Totaal groepsvermogen

Egalisatierekening Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidie Deelnemingen Belastinglatenties Overige Subtotaal Totaal vaste activa

2.920 3.782 24.186 2.137 33.025

4.006 5.548 26.645 2.889 39.088

581.029

557.327

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen Totaal voorzieningen

Langlopende schulden Kortlopende schulden

Vlottende activa Onderhanden projecten Voorraad onderhanden projecten Overige voorraden Subtotaal

224 9.336 284 9.844

711 10.782 361 11.854

Huurdebiteuren Gemeenten Vorderingen op deelnemingen Overige vorderingen Overlopende activa Subtotaal

592 819 2.530 4.013 950 8.904

544 754 800 870 1.763 4.731

Liquide middelen

4.150

747

22.898

17.332

603.927

574.659

Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen, sociale verzekeringen en pensioenen Overige schulden Overlopende passiva Totaal kortlopende schulden

Vorderingen

Totaal vlottende activa Totaal activa 60

Totaal passiva


Geconsolideerde Winst- en verliesrekening 2009 (x € 1.000) 2009

2008

70.780 2.353 217 16.013 14.429 1.050 1.596 106.438

69.802 2.228 220 12.402 15.730 708 1.141 102.231

Bedrijfslasten Projectkosten Afschrijvingen op materiële vaste activa Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelskosten Lasten onderhoud Bijzondere waardeveranderingen van vlottende activa Overige bedrijfslasten Totaal bedrijfslasten

17.981 8.824 7.971 30 7.887 582 3.718 3.099 18.669 249 14.528 83.538

13.829 7.975 32.879 30 7.853 570 2.291 2.472 27.469 100 15.166 110.634

Bedrijfsresultaat

22.900

-8.403

310 -19.861 -19.551

604 -19.338 -18.734

Resultaat vóór belastingen Vennootschapsbelasting Resultaat deelnemingen

3.349 -2.290 0

-27.137 22.403 749

Resultaat na belastingen

1.059

-3.985

Bedrijfsopbrengsten Huren Vergoedingen Overheidsbijdragen Verkoop onroerende zaken Projectopbrengsten Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Totaal financiële baten en lasten

61

Toegepaste grondslagen (samenvatting) De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld conform de richtlijnen van het BBSH (Besluit Beheer Sociale Huursector) en overeenkomstig de verslaggevingvoorschriften en bepalingen zoals weergegeven in Titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Tevens is, indien van toepassing, de richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving gevolgd. In deze richtlijn zijn voor de sector presentatie-, waarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. In de geconsolideerde jaarrekening van Woonwaard zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen en andere rechtspersonen waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en de resultaatbepaling van Woonwaard. De verbindingen zijn volgens de integrale consolidatiemethode verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening op basis van uniforme waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen. Indien geen invloed van betekenis wordt uit-

geoefend wordt de deelneming als ‘niet te consolideren deelneming’ in de balans opgenomen. Woonwaard waardeert de materiële vaste activa op basis van historische kostprijs of lagere bedrijfswaarde.

Kengetallen 1. GEGEVENS BEZIT Woningen en woongebouwen Woningen in beheer bij derden (Egmond) Garages Parkeerplaatsen Overige objecten Totaal bezit Beheer In aanbouw Totaal verhuureenheden Mutaties in het totaal verhuureenheden In exploitatie Verkoop Sloop/onttrekking/uit beheer Aankoop Overige mutaties Mutatie in aanbouw Totaal Prijs/kwaliteitsverhouding (woningen in eigendom) Gemiddeld aantal punten WWS Gemiddelde netto-huurprijs (x € 1,–)

2009

2008

13.352 39 744 351 343 14.829

13.460 39 745 337 345 14.926

188 173

228 74

15.190

15.228

89 -166 -67 0 7 99 -38

199 -129 -86 17 220 -120 101

135 425

132 413

Aantal woningen naar huurprijsklasse (eigendom en beheer) Goedkoop Betaalbaar Duur Totaal

3.369 8.154 2.056 13.579

3.489 8.155 2.083 13.727

Kwaliteit Kosten niet-planmatig onderhoud/verhuureenheid (x € 1,–) Kosten planmatig onderhoud/verhuureenheid (x € 1,–) Totaal uitgaven onderhoud woningen (x € 1.000,–)

342 917 18.669

296 1.544 27.469

1,188 8,0% 176

1.252 8,4% 178

1,24 0,62

1,15% 0,53%

2. VERHUUR Aantal verhuringen Mutatiegraad Gemiddelde huurmatiging (x € 1,–) (eigendom en beheer) Huurachterstand in % jaarhuur Huurderving in % jaarhuur

3. KERNCIJFERS PER VERHUUREENHEID Balans Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Eigen vermogen Egalisatierekening Weerstandsvermogen Langlopende schulden Winst- en verliesrekening Huren en vergoedingen Onderhoudslasten Personeelslasten Rentebaten en opbrengsten financiële vaste activa + res. deeln. Rentelasten Jaarresultaat 4. FINANCIERING Leningen, lang (x € 1.000,–) Schuldrestant per 1 januari Nieuwe leningen Aflossingen Schuldrestant per 31 december Gemiddeld gewogen rentepercentage 31 december Beleggingen (x € 1.000,–) Bedrag aan liquide middelen Interne financiering (vaste activa minus leningen)/verhuureenheid 5. SOLVABILITEIT Eigen vermogen/totaal vermogen Weerstandsvermogen/totaal vermogen Totaal vaste activa/lang vreemd vermogen 6. LIQUIDITEIT Current ratio (vlottende activa/kortlopende schulden) Operationele cash-flow/verhuureenheid (x € 1,–) 7. RENTABILITEIT Rentabiliteit eigen vermogen Rentabiliteit vreemd vermogen Rentabiliteit totaal vermogen 8. INTEREST COVERAGE RATIO (ICR) Interest coverage ratio o.b.v. geconsolideerd kasstroomoverzicht* Interest coverage ratio woningexploitatie (t.b.v. WSW)*

2009

2008

36.955 2.227 1.544 5.347 50 6.977 32.231

34.824 2.619 1.058 5.241 59 6.490 30.082

7.178 1.259 822 5 1.339 71

6.563 1.840 718 72 1.296 -267

449.009 44.927 -15.981 477.955 4,41%

441.784 25.100 -17.975 449.009 4,69%

4.150 6.951

747 7.360

13,13% 17,13% 1,16

13,61% 16,86% 1,13

1,02 -130

0,55 454

1,34% 3,79% 3,46%

-5,09% 3,90% 2,67%

0,90 1,49

1,28 1,07

* Het voornaamste verschil tussen deze twee ratio’s komt voort uit de behandeling van de kasstromen uit projectontwikkelingsactiviteiten, deze worden in de WSW-variant niet meegenomen.

62

63

Stichting Woonwaard Noord-Kennemerland Hertog Aalbrechtweg 30, Alkmaar Postadres: postbus 326, 1800 AH Alkmaar KvK-nummer: 37 08 01 02 E-mail: [email protected] Internet: www.woonwaard.nl

Jaarverslag Koers houden bij verandering

Recommend Documents