Jaarverslag Stichting Verzetsmuseum Zuid-Holland

Jaarverslag Stichting Verzetsmuseum Zuid-Holland

2009

Verzetsmuseum Zuid-Holland

Turfmarkt 30

2801 HA Gouda

Inhoudsopgave Pag. Voorwoord

3

Presentatie Jongerententoonstellingen Jongerenactiviteiten Lezingen Evenementen Jongerenparticipatie Educatie

5 5 6 9 11 13

Collectie en documentatie Collectie Bibliotheek

17 18

Externe contacten Bezoekersaantallen Overleggen Publiciteit

18 19 19

Lunchcafé Résistance

22

Interne organisatie Bestuur Medewerkers en stagiaires

23 23

Financieel verslag Exploitatierekening Subsidiërende gemeenten in Zuid-Holland Subsidie Provincie Zuid-Holland Fondsen

24 25 25 25

Jaarverslag 2009 Verzetsmuseum Zuid-Holland

2

Voorwoord Het afgelopen jaar hebben we voor jong en oud weer een aanbod gerealiseerd waarin historische en actuele onderwerpen elkaar afwisselden. In de tentoontelling ‘Een Uitgelezen Idee‘ kwam dit mooi bijeen. De expositie liet door middel van jeugdliteratuur over de Tweede Wereldoorlog zien hoe men na de oorlog per decenium over de oorlog dacht. De tentoonstelling toonde niet alleen boeken en voorwerpen uit de verschillende perioden maar maakte ook gebruik van moderne middelen zoals geluidsopnamen, strips en filmbeelden. De combinatie van actualiteit en historie is essentieel voor Verzetsmuseum Zuid-Holland. Wij zijn er van overtuigd dat als ‘de Oorlog’ niet verbonden wordt met het heden, dat deze uit het collectieve geheugen van toekomstige generaties verdwijnt. Daarom is in 2009 het project ‘Met terugwerkende kracht’ gestart. Een gedeeltelijke herinrichting die de Tweede Wereldoorlog ondermeer verbindt aan het thema mensenrechten. Dit project eindigt met een grote opening in april 2010. Een ander speerpunt voor het museum is de bezoeker bewust te maken van zijn eigen standpunt ten aanzien van oorlog en onrecht. De interactieve tentoonstelling ‘Zeperd’ komt voort uit deze gedachte. De bezoeker krijgt de mogelijkheid om een getoond filmpje over een gestolen mobiel zelf opnieuw te monteren en daarin niet Ahmet maar iemand anders als schuldige aan te wijzen. Door het zelf monteren ervaart de bezoeker hoe hij of zij door de media zodanig kan worden gemanipuleerd dat het vooroordelen in de hand werkt. Ook bij de lezingen en herdenkingen was de mix van geschiedenis en actualiteit aanwezig. Een onderwerp zoals de Nederlandse aanwezigheid in Afghanistan verteld door de militair Niels Roelen wisselde bijvoorbeeld af met een lezing van Maarten van Rossem over hoe een oorlog te beginnen en te eindigen. Lezingen en herdenkingen zijn de afgelopen jaren een belangrijke activiteit geworden waar veel prominente Nederlanders aan mee werken. Zo mochten we dit jaar bijvoorbeeld Mient Jan Faber, Marjan Berk, Rob Oudkerk, Suzanne Visser, Edwin de Vries en Debby Petter ontvangen. Ook kwamen de muzikant Ernst Jansz (voormalig Doe Maar lid), politicus Boris van der Ham, nieuwslezer Philip Freriks en publicist Paul Cliteur naar het museum. Verschillende historici zoals Thomas von der Dunk en Gerard Aalders van het NIOD gaven acte de présence. Ook diverse schrijvers gaven lezingen over aan het museum gerelateerde thema’s. We wilden niet alleen dat het publiek naar sprekers luisterde maar ook mensen met elkaar in gesprek brengen. Dit deden we niet alleen door de 21 maart maaltijden maar ook door het project De Praatjesmaker. Kortom 2009 was weer prettig druk en divers. Cristan van Emden Directeur


3


4

Presentatie Jongerententoonstellingen Een Uitgelezen Idee De tentoonstelling “Een Uitgelezen Idee”, over de jeugdliteratuur en de Tweede Wereldoorlog, is van 13 november 2008 tot en met augustus 2009 in het museum te zien geweest. De expositie is daarna overgeplaatst naar OorlogsVerzetsMuseum Rotterdam en heeft daar tot 31 december 2009 gestaan. De tentoonstelling is nu beschikbaar als reizende expositie. Wat zeur je nou?! Discriminatie gestript. Van 15 april tot en met 3 mei was in Lunchcafé Résistance de striptentoonstelling “Wat zeur je nou?! Discriminatie gestript.” te zien. In de expositie lieten vijftien Nederlandse en Vlaamse tekenaars hun humoristische visie zien op discriminatie op grond van huidskleur, handicap, geloof, geslacht, leeftijd en seksuele voorkeur. Het resultaat was een zeer gevarieerde expositie bestaande uit 15 cartoons. De tentoonstelling is een co-productie van Artikel 1 (Landelijke vereniging ter voorkoming en bestrijding van discriminatie) en Zone 5300 (tijdschrift voor strips, cultuur en curiosa) en naar Gouda gehaald door de organisatie van Strips op de Markt in Gouda in samenwerking met Verzetsmuseum Zuid-Holland. Bij de opening op 15 april hield Tonio van Vugt van Zone 5300, samensteller van de tentoonstelling, een inleiding over de opzet waarna wethouder Siebe Keulen de tentoonstelling opende. Zeperd, wat is nieuw(s)? Na de inleiding over het thema “Manipulatie in de media en wat dat met mensen kan doen” heeft D66 Kamerlid Boris van der Ham op 2 oktober de interactieve installatie “Zeperd, wat is nieuw(s)?” in werking gesteld. Deze interactieve installatie bestaat uit een aantal computers waarop een geënsceneerd filmpje te zien is over een conflict tussen jongeren op een schoolplein. Bezoekers kunnen zelf scènes weglaten, waardoor totaal verschillende verhalen ontstaan. Hiermee laat Zeperd zien dat ‘nieuws’ altijd een selectie is van feiten of gebeurtenissen en dat deze selectie bepalend is voor het uiteindelijke beeld. De Utrechtse Indie Band Common People verzorgde het muzikale intermezzo deze middag.

Jongerenactiviteiten Adopteer een monument Op woensdag 22 april hebben ca. 200 leerlingen van 4 basisscholen, na een herdenkingsdienst in de Sint Janskerk, bloemen gelegd bij een monument dat door hun school is geadopteerd. Daarna bezochten zij


5

de monumenten van de andere scholen. Vervolgens brachten de leerlingen een bezoek aan het Verzetsmuseum en het Streekarchief. De geadopteerde monumenten zijn: het bevrijdingsraam in de Sint Janskerk, het Herdenkingsmonument Sint Joris met de draak op de Markt, het Joodse Poortje en het Herdenkingskruis van Toon Pille.

Lezingen Bart Jan Spruyt De historicus, journalist en conservatief denker Bart Jan Spruyt hield op 15 januari een lezing over het thema ‘Is er nog toekomst voor …de democratie?’ Deze interessante lezing werd goed bezocht door jongeren, die heer Spruyt met veel vragen bestookten. Auschwitzherdenking In het kader van de herdenking van de bevrijding van kamp Auschwitz gaf Hella de Jonge een lezing over de naoorlogse Joodse generatie en hun problemen. Zij deed dit naar aanleiding van haar boek “Los van de wereld”, waarin zij van haar persoonlijke ervaringen vertelt. Muzikale medewerking werd verleend door Freek de Jonge, cellist/zanger Vincent de Lange en accordeonist Michiel Ockeloen. Herdenking Februaristaking Op 25 februari hield Peter Gortzak, vice-voorzitter van het FNV en algemeen secretaris bij het FNV, een boeiende lezing over het thema: “Is er nog toekomst voor de solidariteit?”. Deze avond werd, onder andere in Verzetsmuseum Zuid-Holland, de Februaristaking van 1941 herdacht. Philip Freriks Ter gelegenheid van Dodenherdenking gaf Philip Freriks op 4 mei een voordracht aan de hand van zijn boek ‘Jantje’. Het Gouds Mannenvocaal onder leiding van Leo Rijkaart verleende muzikale medewerking. De avond werd mede mogelijk gemaakt door Boekhandel Karssen. Thomas von der Dunk Als afsluiting van de 5 mei activiteiten hield Thomas von der Dunk een lezing met als thema: “Is er toekomst voor de vrede?”. Deze lezing werd mede mogelijk gemaakt door de Stichting 4 en 5 mei Gouda. Maarten van Rossem Op donderdag 21 mei sprak de emeritus hoogleraar geschiedenis en Amerika-deskundige Maarten van Rossem over het thema: “Hoe begin ik een oorlog en hoe beëindig ik hem?”. Aanleiding voor deze lezing was zijn boek “Drie Oorlogen”, waarin een heldere analyse wordt beschreven van de Koude Oorlog die in 1914 begon en pas in


6

1991 eindigde. In zijn betoog moest vooral de Amerikaanse politiek het ontgelden, die op ironische wijze op de hak werd genomen. Drs. Albert Oosthoek Naar aanleiding van het verschenen boek “Recht op wraak, Liquidaties door het verzet” van Jack Kooistra en Albert Oosthoek, heeft laatstgenoemde op 5 juni een lezing gegeven. Het boek dat in de landelijke pers veel ophef veroorzaakte, behandelt de liquidaties van mensen die door het verzet of de geallieerden (terecht of onterecht?) werden gedood. De bezetter nam veelal op bloedige wijze wraak. Dit dilemma werd door de auteur onder de loep genomen. Drs. Gerard Aalders Op 11 juni heeft Gerard Aalders een lezing gegeven naar aanleiding van zijn boek “De prins kan mij nog meer vertellen, Prins Bernhard feit en fictie” In het boek worden de daden van de prins tegen het licht gehouden aan de hand van documenten die laten zien wat er achter de schermen echt gebeurde en hoe de waarheid volgens de auteur werkelijk in elkaar zat. Het thema van de lezing was “Prins Bernhard: Verzet of Verzetje”. Ernst Jansz In het kader van de jaarlijkse Indiëherdenking van 15 augustus kwam Ernst Jansz op 3 september voor een lezing over ‘Het verleden land’. Hoe houdt een generatie de herinnering levend aan een verdwenen land. Jansz heeft een Indische achtergrond en publiceerde daarover in 1985 in zijn roman “De Overkant”. Tijdens deze avond zong Jansz enkele van zijn liedjes en begeleidde zichzelf op de gitaar. Niels Roelen Niels Roelen is majoor in het Nederlandse leger en werd diverse keren uitgezonden op missies voor de VN en de NAVO. Over de missie in Uruzgan hield hij voor het ministerie van Defensie een weblog bij en schreef hij, op eigen titel, het boek “Soldaat in Uruzgan” Naar aanleiding van dit boek kwam Roelen op 14 september een lezing houden in het kader van de Internationale Dag van de Vrede op 21 september.

Mient Jan Faber In het kader van de Week van de Geschiedenis, die als thema had ‘Oorlog en Vrede’ kwam Mient Jan Faber op 22 oktober spreken over het thema: “Is er nog toekomst voor de vrede?”.


7

In de jaren ’80 werd Faber bekend als algemeen secretaris van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) en één van de leiders van de vredesbeweging. Tegenwoordig is hij politiek directeur van het Helsinki Citizens Assembly (HCA) in Bakoe/Parijs en is hij bijzonder hoogleraar aan de VU in Amsterdam. Coornhertlezing De jaarlijkse Coornhertlezing werd op 29 oktober uitgesproken door Professor Paul Cliteur. Het thema van de lezing was: ‘Grenzeloos tolerant, grenzen aan tolerantie.’ Paul Cliteur is een Nederlandse rechtsgeleerde, filosoof, columnist en publicist en staat bekend om zijn liberale inslag, zijn atheïsme, republikanisme en inzet voor dierenrechten. Sinds 2004 is Cliteur hoogleraar encyclopedie van het recht aan de Universiteit van Leiden. Jan H. Kompagnie Op 19 november hield Jan Kompagnie een lezing over het leven van Han Balvert naar aanleiding van zijn boek ‘De schrik van Gouda’. Deze avond gaf de heer Kompagnie aan dat uit het archiefmateriaal duidelijk blijkt dat Han Balvert niet alle misdaden heeft gepleegd waarvoor hij vele jaren verantwoordelijk werd gehouden.

Reber Havin De debuutroman van Reber Havin, ‘Het dorp van de zeven broers’, was op 10 december het onderwerp van de lezing. Het boek beschrijft zijn persoonlijke geschiedenis, het verhaal van een jonge Koerd die in het Zuid-Oosten van Turkije werd geboren. Zijn toetreden tot de PKK voor de Koerdische zaak heeft dusdanige gevolgen gehad, dat hij uiteindelijk naar Nederland is gevlucht. Robin te Slaa en Edwin Klijn Robin te Slaa en Edwin Klijn verzorgden op 17 december een lezing naar aanleiding van hun studie ‘De NSB, ontstaan en opkomst van nationaalsocialistische beweging 1931-1935’. Op basis van deze studie hebben beide heren kunnen aantonen hoe de splinterpartij kon uitgroeien tot een nationaalsocialistische beweging met meer dan 50.000 leden.


8

Evenementen 21 maart Antiracismedag Samen met de Werkgroep 21 maart heeft het Verzetsmuseum een bijeenkomst georganiseerd vanwege de jaarlijkse Internationale Antiracismedag. Het thema van deze bijeenkomst was: het voorkomen en bestrijden van vooroordelen, discriminatie en racisme. Rob Witte, programmamanager Jeugd en Veiligheid bij Forum (Landelijk instituut voor multiculturele ontwikkeling) hield een inleiding met als titel: “Kiezen voor meedoen”. Daarna volgde een discussie met de aanwezigen en een panel, bestaande uit Marion Suijker (wethouder in Gouda), Nelly Heine (projectmanager / adviseur Anti Discriminatie Bureau Kwadraad) en Mohammed Amessas (actief onder Marokkaanse jongeren in Gouda). Muzikale intermezzo’s werden verzorgd door Bente de Leede (zang) en Niels Duursma (gitaar). De ontmoetingsmaaltijden vonden plaats op 24 en 27 maart op elf verschillende locaties in Gouda. 5 mei Bevrijdingsfestival Met het ontsteken van het vredesvuur werd het startsein gegeven voor de viering van de 5e mei. Verzetsmuseum Zuid-Holland had in samenwerking met de Stichting 4 en 5 mei Gouda een gevarieerd programma op de Markt in Gouda georganiseerd, muziek werd afgewisseld met lezingen. Muzikale medewerking werd verleend door de finalisten van de muziekwedstrijd: Assie-D, Lucky Joker, MC_Lazy, Red Fridge en Roboxx. De lezingen werden gehouden door Siebe Keulen, wethouder cultuur Gouda, Masooma Yousufzai, jongerenvertegenwoordiger van UNESCO, Bahar Azizi, dichter van 4 mei 2008, en een vertegenwoordiger van de Goudse Jeugdraad. Het programma werd aan het eind van de middag afgesloten met de bekendmaking van de winnaar van de muziekwedstrijd en de uitreiking van de prijzen. 9 november Kristallnachtherdenking Op 9 november vond de herdenking van de Kristallnacht plaats. Het dagboek van Rose Jakobs getiteld ‘De roos die nooit bloeide’ stond hierbij centraal. Fragmenten uit het dagboek werden voorgedragen door: Marjan Berk, Janny Dercksen, Cristan van Emden, Wivineke van Groningen, Michel Klijmij, Rob Oudkerk, Debby Petter, Karin Spaink, Mirjam Sterk, Susan Visser en Edwin de Vries. Muzikale medewerking werd verleend door saxofonist Rinco Knoop.


9

5 mei Bevrijdingsfestival 2009 optredens finalisten muziekwedstrijd


10

Vertelochtenden 11 januari 8 februari 8 maart 27 september 25 oktober 29 november

Vertelburo Lombok met Arabische vertellingen Esther de Jong vertelde verhalen van de Enuit Eskimo’s Drs. Maria de Boer vertelde over het Afrikaanse Ubuntu. Mavis Kennedy zong enkele Afrikaanse liedjes. Pauline Seebregts: vertellingen die nieuwe werelden openen. Halil Gür vertelde uit eigen werk, met optreden van een Vrouwenkoor. Karin Amatmoekrim.

Jongerenparticipatie Muziekwedstijd voor talenten met een mening De afdeling jongerenparticipatie organiseerde voor 5 mei een muziekwedstrijd voor muzikanten, tussen de 15 en 25 jaar, die muziek maken over één van de volgende onderwerpen: identiteit, vrijheid, respect, vooroordelen, tolerantie, mensenrechten, vrede, oorlog en/of verzet. Een jury, bestaande uit Masooma Yousufzai (jongerenvertegenwoordiger Kunst, Cultuur en Wetenschap bij UNESCO), MC Lazy (een maatschappelijk bewuste Amsterdamse rapper) en 2 leden van de Jeugdraad Gouda koos uit de inzendingen de finalisten. Alle finalisten hebben op het Bevrijdingsfestival opgetreden. De uiteindelijke winnaars: - Robboxx met het nummer Blind won de hoofdprijs een videoclip; - Lucky Joker won de publieksprijs van Internet € 200,-; - Assie D won de publieksprijs op 5 mei € 200,-. De promotie en publieksprijzen waren financieel mogelijk gemaakt door een extra subsidie van Pop Unie Zuid-Holland. Mensjesrechten Kinderrechten worden ook in Nederland geschonden. De serie korte films Mensjesrechten (www.mensjesrechten.nl) maken dit duidelijk. Tussen de kinderrechtendag en de dag voor de rechten van de mens heeft Verzetsmuseum Zuid-Holland een filmdag georganiseerd waar deze films getoond zouden worden in het Filmhuis van Gouda. In het programma zouden er ook sprekers zijn van War Child en de organisatie Jongeren Voor Mensenrechten (JVMR). Het initiatief werd bij alle Goudse middelbare scholen bekend gemaakt. Alhoewel allen erg enthousiast waren hadden de scholen geen tijd om aan deze activiteit mee te doen. Alle betrokkenen willen proberen om deze activiteit nu in 2010 tot stand te brengen.


11

De Praatjesmaker


12

De Praatjesmaker Ter gelegenheid van de week van de dialoog heeft Verzetsmuseum Zuid-Holland ‘De Praatjesmaker’ ontwikkeld. De Praatjesmaker was een mobiele ontmoetingsplek, waar voorbijgangers uitgenodigd werden voor een praatje met een vreemde. Beiden gesprekspartners kregen een formulier met vragen betreffende de ander om in te vullen. Deze antwoorden (vooroordelen) werden met elkaar besproken en zo kwam men in gesprek. Gedurende de week van de dialoog heeft de Praatjesmaker op vijf locaties gestaan en zijn er ca. 100 gesprekken tot stand gebracht. De ontwikkeling van het concept, de productie en de vormgeving waren in handen van de afdeling Jongerenparticipatie. Reizende exposities Dit jaar heeft Verzetsmuseum Zuid-Holland een folder ontwikkeld voor de reizende exposities. In deze folder zijn de volgende exposities opgenomen: - Kind met bagage: De gevolgen van oorlog. - Erbij horen: Jongeren en identiteit. - Ik zie, ik zie wat jij niet ziet: Jongeren en vooroordelen. - Een uitgelezen idee: Jeugdliteratuur over WOII.

Educatie De afdeling educatie verheugt zich in een groot aantal schoolbezoeken uit Gouda en andere gemeenten uit de provincie. In totaal werden in 2009 ruim 2471 leerlingen uit het basisonderwijs en voortgezet onderwijs in het museum ontvangen. Zij namen deel aan diverse activiteiten zoals workshops, museumlessen en rondleidingen bij de vaste expositie van het museum en de tijdelijke tentoonstellingen Een Uitgelezen Idee, Jeugdliteratuur over de Tweede Wereldoorlog en Zeperd, wat is nieuw(s)? Audiotour Verhalen uit de oorlog Op 29 januari vond de officiële presentatie plaats van de audiotour Verhalen uit de oorlog. Sigfried Janzing, streekarchivaris en directeur van Groene Hart Archieven hield een lezing onder de titel ‘Hoe je geschiedenis levend kunt houden’, waarna Arnout Menkveld, wethouder voor onderwijs de audiotour symbolisch kreeg aangeboden. Een Uitgelezen Idee Bij deze tijdelijke expositie over Jeugdliteratuur over de Tweede Wereldoorlog werd in samenwerking met de openbare bibliotheek Gouda en Filmhuis Gouda een gecombineerd lespakket voor leerlingen van het vmbo samengesteld. Het boek ‘Oorlogswinter’ van Jan Terlouw en de film stonden hierin centraal.


13


14

Ook werd onder de titel Doe mee: Een uitgelezen idee, in samenwerking met boekhandel Karssen een schrijfwedstrijd voor jongeren vanaf 10 jaar georganiseerd. De inzendingen werden gejureerd door jeugdboekenschrijver Jacques Vriens. Jongeren werden opgeroepen hun talent te toetsen en een verhaal te schrijven over een oorlog. De opdracht was duidelijk te maken wat de gevolgen zijn van het uiten van vooroordelen, discrimineren en het onderdrukken van een hele bevolkingsgroep. Op 16 april ontvingen de prijswinnaars uit handen van Jacques Vriens een gesigneerd exemplaar van zijn boek ‘Oorlogsgeheimen’. De vijf beste inzendingen uit de schrijfwedstrijd werden gebundeld in een boekje ‘Mijn oorlogsverhaal’. Dit boekje is verspreid onder de leerlingen van groep 8 van alle Goudse basisscholen. De vormgeving van de boekjes was in handen van de afdeling jongerenparticipatie. Ik en mijn vrienden Ter gelegenheid van Bevrijdingsdag is rond het thema Vrijheid en Identiteit een project voor leerlingen van groep 7 en 8 van de basisscholen ontwikkeld: Ik en mijn vrienden/mijn vrienden en ik. Samen met zes scholen uit Waddinxveen, Reeuwijk en Moordrecht werd aandacht besteed aan de begrippen vrijheid en identiteit. Aan de hand van een werkblad met diverse oefeningen gingen de leerlingen op zoek naar hun identiteit en die van hun vriendengroepje. Ook ontdekten zij overeenkomsten en verschillen met anderen en wat de gevolgen zijn voor het omgaan en rekening houden met elkaar. Tot slot maakten alle leerlingen een vriendenboekje. In de maanden mei en juni bezochten de groepen het museum en de expositie van hun vriendenboekjes. Thuis in Gouda In het voor- en najaar hebben tien inburgeringgroepen het museum bezocht met in totaal circa 150 cursisten. Het project Thuis in Gouda is een samenwerkingsverband tussen Capabel Taal en vijf culturele instellingen in Gouda en stelt zich ten doel mensen die niet in Nederland geboren zijn, zich meer thuis te laten voelen in Gouda. Verzetsmuseum Zuid-Holland ontwikkelde een voorbereidingsles waarin enerzijds werd kennisgemaakt met een stukje parlementaire democratie in Nederland en anderzijds met de plaats en functie van het museum in de samenleving. Het bezoek aan het museum stond vooral in het teken van informatie over de bezettingsjaren en de gevolgen voor de burgerbevolking van Gouda. Op 12 november vond in Lunchcafé Résistance het officiële startsein van het project plaats door Marion Suijker, wethouder van Welzijn in Gouda.


15

Zeperd, wat is nieuw(s)? Zeperd is een interactieve installatie die bestaat uit vier computers waarop een geënsceneerd filmpje te zien is over een conflict tussen jongeren op een schoolplein: ‘Sharons mobiel is gestolen! Is zij beroofd door haar Marokkaanse vriend Ahmet? Of toch niet?’ Zeperd wil laten zien dat ‘nieuws’ altijd een selectie is van feiten of gebeurtenissen en dat deze selectie bepalend is voor het uiteindelijke beeld. Dit beeld kan misleidend zijn. Ook suggestie en associatie spelen een rol bij beeldvorming. In Zeperd hebben jongeren de regie in handen van een nieuwsitem. Door zelf een selectie te maken uit verschillende fragmenten ervaren zij hoe beeldvorming tot stand kan komen. Leerlingen worden zich bewust van de rol die media spelen bij de beeldvorming ten aanzien van verschillende groepen. Daarmee zijn zij beter in staat kritisch om te gaan met nieuws en zich alert op te stellen ten aanzien van vooroordelen. Bij Zeperd werd een voorbereidingsles en een verwerkingsopdracht ontwikkeld. Het werkblad voor docenten en begeleiders is vormgegeven door de afdeling jongerenparticipatie. Het promotiefilmpje van Zeperd is eveneens door de afdeling jongerenparticipatie ontwikkeld. Studiedag lespakket Joodse kinderen in kamp Vught In samenwerking met de Stichting Sobibor werd op 23 november in Verzetsmuseum Zuid-Holland een studiedag georganiseerd ter verspreiding en ondersteuning van het door de Stichting ontwikkelde lespakket. Zowel in het lespakket als in de bijbehorende educatieve documentaire vormen persoonlijke verhalen het uitgangspunt voor de behandeling van de Jodenvervolging. Het materiaal is bestemd voor leerlingen in het voortgezet onderwijs tot 16 jaar. Alle scholen voor voortgezet onderwijs in de provincie Zuid-Holland ontvingen een uitnodiging voor deze studiedag. Leerlingcontacten per product Primair onderwijs: Interview + vitrines AV + Verzetje NW! + Verzetje + AV Ik en mijn vrienden Niet Weggooien! Niet begeleid AV Kunstronde Tribunaal + Verzetje Totaal


4 453 174 374 30 260 71 17 1383

16

Speciaal primair onderwijs: Intro + AV + museum+ NW! Voortgezet onderwijs: Verhaal/Tribunaal/Een Uitgelezen Idee AV + Tribunaal + Verzetje MP3-route Verhalen uit de oorlog Tribunaal/vaste opstelling Maatschappelijke stage Verhaal + vitrines AV + Tribunaal + onderzoeksdossier Tribunaal Totaal Speciaal voortgezet onderwijs: NW! + museum

48 51 314 411 84 4 31 75 25 995 45

In totaal hebben 2.471 leerlingen een bezoek gebracht aan het Verzetsmuseum.

Collectie en documentatie Collectie Voorjaar 2009 is begonnen met de voorbereiding van de invoering van een nieuw registratiesysteem (ADLIB). Met dit systeem wordt de waardevolle collectie van het museum in de nabije toekomst via internet toegankelijk voor het publiek. De collectie wordt goed gedocumenteerd en voorzien van foto’s in de database van ADLIB ingevoerd en kan als goede aanvulling worden beschouwd op de fotocollectie van Verzetsmuseum Zuid-Holland. Deze fotocollectie is toegankelijk gemaakt en te raadplegen via de BEELDBANK WOII. Medio 2009 is aangevangen met de feitelijke registratie en deze verloopt naar wens. De invoer van de gegevens in het ADLIBsysteem blijkt tamelijk arbeidsintensief te zijn en zal nog geruime tijd in beslag nemen. Schenkingen Voor wat betreft nieuwe aanwinsten was 2009 een opvallend jaar. Er werden 38 schenkingen gedaan (in 2008 waren dat er slechts 12). De schenkingen betroffen vooral (il)legale kranten, tijdschriften, voorwerpen en documenten uit de Tweede Wereldoorlog, met opvallend veel boeken en brochures. Dossiers Een omvangrijk dossier – sinds lange tijd in het bezit van het museum – is vanwege het historische belang voor de gemeente Leiden voor studiedoeleinden tijdelijk uitgeleend aan het Regionaal Jaarverslag 2009 Verzetsmuseum Zuid-Holland

17

Archief Leiden. Het dossier bevat veel informatie over het verzet en de hulp aan onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Bibliotheek Het afgelopen jaar kon de bibliotheek zich weer verheugen op schenkingen van een groot aantal nieuwe en gebruikte boeken. Veel uitgeverijen waren bereid om ons, op verzoek, een presentexemplaar over een actueel thema te doen toekomen. Voor ons is dit ook vaak aanleiding geweest om de betreffende auteur uit te nodigen om in het museum een lezing te komen verzorgen. Wij brengen dan ook onze hartelijke dank uit zowel aan uitgever als auteur. Het is fascinerend om te ervaren dat er zoveel jaar na de oorlog nog zo’n grote variatie aan nieuwe gezichtspunten, in even zovele boeken, tot ons komt. Ook particulieren lieten zich niet onbetuigd en zo konden wij ook dit jaar weer vele oude boeken aan onze collectie toevoegen, waarvoor wij de gevers zeer erkentelijk zijn. Vaak zitten er ook hele bijzondere boekjes tussen die wij , in speciaal daarvoor bestemde archiefdozen, opbergen. Deze geschriftjes of brochures zijn dikwijls van vlak voor, tijdens of net na de oorlog en zijn daarom zo interessant omdat ze vaak een inkleuring geven aan de grote verhalen. De bibliotheek bezit, naast een kranten- en tijdschriftenarchief, zo’n 7200 boeken en een ruime sortering aan diverse media. Dit varieert van LP’s tot DVD’s. Door de aanschaf in 2009 van nieuwe apparatuur is het mogelijk de oude video’s over te zetten op DVD’s, zodat al deze prachtige films en documentaires niet verloren zullen gaan. Ook voor het nieuwe jaar is de uitdaging om de bibliotheek en de media zo “up-to-date” mogelijk te houden, waarbij wij echter, vanwege ruimtegebrek, zo selectief mogelijk te werk moeten gaan zonder daarbij de kwaliteit uit het oog te verliezen.

Externe contacten Bezoekersaantallen 2009 Regulier bezoek museum Rondleidingen Scholieren met rondleidingen Jongeren lezingen Vertelochtenden buitenlandse vrouwen Groepsbezoek via Résistance Opening Striptentoonstelling


1.744 455 2.471 84 257 2.855 30

18

Overige Herdenkingen 21 maart antiracisme activiteiten Museumweekend 4 en 5 mei activiteiten Presentatie MP3 audiotour Uitslag schrijverswedstrijd scholieren Opening Zeperd Lezingen Open monumentendag Jongeren Manifestatie De Praatjesmaker Tentoonstelling schilderijen in Résistance Coornhert Herdenking Kristallnachtherdenking Kaarsjesavond Reizende tentoonstellingen Totaal aantal bezoekers

350 475 118 476 40 20 32 186 153 100 53 51 70 175 500 10.543

Overleggen Verzetsmuseum Zuid-Holland nam deel aan de volgende overleggen: • C9 - Culturele instellingen in Gouda • Afstemmingsgroep VWS • Collectieoverleg WOII instellingen • Vereniging van Musea in Zuid-Holland • Landelijk Educatief Overleg Oorlog- en Verzetsmusea en Herinneringscentra • CEPVO: Cultuur Educatie Primair en Voortgezet Onderwijs Gouda • Stichting 4 en 5 mei Gouda • Stichting 21 maart Gouda

Publiciteit Alle door het museum georganiseerde activiteiten hebben in de plaatselijke pers ruim aandacht gekregen. Naast persberichten, zijn er ook foto’s en interviews geplaatst. Overzicht persberichten 2009 Vertelochtend voor vrouwen 11 januari

07 januari Gouds Nieuwsblad

Lezing “Is er nog toekomst voor de democratie?” door Bart Jan Spruyt 15 januari

07 januari Gouds Nieuwsblad 07 januari AD Groene Hart 09 januari Krant van Gouda


19

Presentatie Audiotour ‘Verhalen uit de 23 januari Krant van Gouda oorlog’ 29 januari AD Groen Hart 29 januari 04 februari Gouds Nieuwsblad Lezing: “Bevrijding Auschwitz en hoe nu verder?” door Hella de Jonge 29 januari Schrijfwedstrijd: Een uitgelezen idee

17 19 21 04

Vertelochtend voor vrouwen 8 februari

04 februari Gouds Nieuwsblad 04 februari Goudse Post 06 februari Krant van Gouda

Lezing Februaristaking: “Is er nog toekomt voor de solidariteit?” door Peter Gortzak 25 februari

16 18 18 20

Muziekwedstrijd jonge muzikanten met een mening

26 februari AD Groene Hart 13 maart Krant van Gouda 18 maart Gouds Nieuwsblad

Vertelochtend voor vrouwen 8 maart

04 maart Goudse Post

Internationale Antiracismedag 21 maart

13 maart Krant van Gouda 18 maart Gouds Nieuwsblad

Ontmoetingsmaaltijd i.k.v. Antiracismedag 24 maart

18 maart Gouds Nieuwsblad 25 maart AD Groene Hart

Striptentoonstelling “Wat zeur je nou?! Discriminatie gestript” 15 april

08 10 10 15 15 17 22

Prijsuitreiking verhalenwedstrijd door Jacques Vriens 16 april ‘Adopteer een monument’ door leerlingen van 4 basisscholen 22 april

01 mei Krant van Gouda

Lezing Philip Freriks aan de hand van zijn boek Jantje. 4 mei

29 01 02 06


januari AD Groene Hart januari AD Groene Hart januari Gouds Nieuwsblad februari Goudse Post

februari februari februari februari

april april april april april april april

AD Groene Hart Gouds Nieuwsblad Goudse Post Krant vanGouda

Goudse Post 2x Gouds Nieuwsblad Krant van Gouda AD Groene Hart 2x Goudse Post Goudse Nieuwsblad Goudse Post

22 april Goudse Post

april mei mei mei

Goudse Post Gouds Nieuwsblad AD Groene Hart Goudse Post

20

Herdenking en Bevrijdingsfestival 4 en 5 mei

01 mei Gouds Nieuwsblad 01 mei Goudse Post 01 mei Krant van Gouda

Basisschool expositie vriendenboekjes 29 april AD Groene Hart ‘Ik en mijn vrienden’ 5 mei tot half juni Lezing Maarten van Rossem: ‘Hoe begin ik een oorlog en hoe beëindig ik hem?’ 21 mei Lezing drs. A. Oosthoek aan de hand van zijn boek ‘Recht op wraak’ 5 juni

16 mei AD Groene Hart 20 mei Goudse Post 29 mei Gouds Nieuwsblad 29 mei AD Groene Hart

Lezing drs. G. Aalders aan de hand 29 mei AD Groene Hart van zijn boek ‘De prins kan mij nog 05 juni Gouds Nieuwsblad meer vertellen; prins Bernhard feit en fictie’. 11 juni Presentatie boekje ‘Frits S.S. van Stolwijkersluis, een Goudsche heer van Trouw’. 30 juni

01 juli AD Groene Hart

Lezing Ernst Jansz in kader Indiëherdenking van 15 augustus 3 september

14 19 21 09

Verhalen voor Vrouwen 27 september

25 september Gouds Nieuwsblad 25 september Krant van Gouda

Opening ‘Zeperd’ door Boris van der Ham, tweede kamerlid voor D66. 2 oktober

22 september AD Groene Hart 25 september Gouds Nieuwsblad

Lezing Mient Jan Faber: ‘Is er toekomst voor de vrede?’ in kader Week van de Geschiedenis 22 oktober

14 14 16 16 22 28

Verhalen voor Vrouwen 25 oktober

21 oktober Goudse Post

Coornhertlezing door prof. Paul Cliteur: ‘Grenzeloos tolerant, grenzen

21 oktober Goudse Post 22 oktober AD Groene Hart


augustus AD Groene Hart augustus Goudse Post augustus Goudse Nieuwsblad september Goudse Post

oktober oktober oktober oktober oktober oktober

AD Groene Hart Goudse Post AD Groene Hart Gouds Nieuwsblad AD Groene Hart Goudse Post

21

aan tolerantie’. 29 oktober Week van de dialoog De Praatjesmaker 2 t/m 9 november

23 oktober Krant van Gouda 23 oktober Uitladder Krant van Gouda 04 november AD Groene Hart 04 november Goudse Post 06 november Krant van Gouda 11 november Goudse Post

Kristallnachtherdenking ‘De roos die nooit bloeide’ 9 november

29 oktober AD Groene Hart 04 november Goudse Post 05 november AD Groene Hart 06 november Krant van Gouda 10 november AD Groene Hart 13 november Goudse Nieuwsblad 14 november Colum Prov. Zeeuwse Courant

Project Thuis in Gouda Diverse data november

13 november AD Groene Hart 13 november Gouds Nieuwsblad 18 november Goudse Post

Politiek café PvdA 6 november

11 november Goudse Post

Lezing Han Balvert door Jan Kompagnie 19 november

11 11 13 25

Verhalen voor vrouwen 29 november

27 november Gouds Nieuwsblad

Lezing Reber Havin: ‘Het dorp van de zeven broers, uit het leven van een Nederlandse Koerd’ 10 december

02 december Goudse Post 04 december Krant van Gouda 05 december AD Groene Hart

Lezing Robin te Slaa en Edwin Klijn: De NSB, ontstaan en opkomst van de Nationaal-Socialistische beweging, 1931-1935 17 december

09 december Goudse Post 10 december AD Groene Hart

november november november november

AD Groene Hart Goudse Post Gouds Nieuwsblad Goudse Post

Lunchcafé Résistance De Gemeente Gouda, de PvdA, Humanitas en de Wereldwinkel zijn dit verslagjaar regelmatig te gast geweest voor recepties, vergaderingen


22

e.d. De serre van het café werd eveneens verhuurd voor een cursus kunstgeschiedenis en een cursus schrijven (Gouds schrijfcafé).

Interne organisatie Bestuur Het bestuur bestond in 2009 uit de volgende personen: Ineke van der Wel (voorzitter) Piet Zuijdwijk (secretaris) Jan van Lankvelt (penningmeester) Wim Bakker Joop de Graaf (vertegenwoordiger vrijwilligers) Debby Hakker Alex Noord (tot juni 2009) Malène van der Put-van der Stroom Kim Magnée-de Berg (vanaf 24 september 2009) Het bestuur kwam op de volgende data bijeen:1 februari, 2 april, 25 juni, 24 september en 7 december. Medewerkers Cristan van Emden (directeur Truusje Vélu (educatie en projecten) Alejandra Huerta (jongerenparticipatie) Yvonne Bouman (bedrijfsleidster lunchcafé Résistance) Tijdelijke medewerker Philip Knijff (tot 1 september) Stagiaires

Tot september heeft Frank Koorevaar zijn tweede stage bij de afdeling Educatie doorlopen.


23

Vrijwilligers Het secretariaat, de bibliotheek, de afdeling collectie, de tuin en tal van andere activiteiten werden door vrijwilligers verzorgd. De volgende vrijwillige medewerkers hebben in 2009 de doelstellingen van het museum mede verwezenlijkt: Hilda Blom, Leny Bodegom, Ineke den Boer, Rob Carstens, Hanny van Dijk, Trudy de Frankrijker, Joop de Graaf, Ruud van de Graaf, Hans Herstel, Ton van Houten, Ferry Jacob, Wim Kagei, Geke Kleinenberg, Wanda Kraan, Anne-Eva Krebs, Colum Lefevre, Wim Reerds, Mariska Regtvoort, Peter Schouten, Arie Severijnen, Hans Slooter, Gail Tetteroo, Marijke Ticheler, Marrianne Waalwijk, Matthijs Wijker. Het jaarlijkse uitje voor de medewerkers in september had in 2009 wederom een actief en sportief karakter. Op het programma stond een dag jeu de boules spelen in Gouda. Het weer werkte enorm mee. Al met al een geslaagde dag.

Financieel verslag 2009 Exploitatierekening BATEN

begroting

resultaat

1. Opbrengsten museum

5.650,00

9.501,70

2. Opbrengst activiteiten

51.000,00

81.875,90

131.000,00

148.847,30

4. Donateursgelden

3.500,00

2.764,53

5. Giften

5.000,00

150,00

TOTAAL

196.150,00

243.139,43

LASTEN

begroting

resultaat

3. Subsidies

6. Personeelskosten

110.250,00

101.767,15

7. Huisvestingskosten

22.250,00

26.035,61

8. Beheerskosten

14.200,00


14.262,40

24

9. Kosten activiteiten

41.000,00

92725,87

8.000,00

8.017,93

195.700,00

242.808,96

450,00

330,47

10. Overige kosten TOTAAL Voordelig exploitatiesaldo

Subsidiërende gemeenten Albrandswaard Bergambacht Brielle Gouda Krimpen a/d IJssel Moordrecht Nieuwerkerk a/d IJssel Ouderkerk Reeuwijk Rijnwoude Rijswijk Zevenhuizen/Moerkapelle

1.272,00 666,50 746,00 21.977,00 551,00 545,00 1.520,00 500,00 1.088,00 595,00 3.404,00 977,80

Subsidie van Provincie Zuid-Holland Boekjaarsubsidie

115.005,00

Fondsen De volgende instanties en financiële organisaties hebben in 2009 bijgedragen aan projecten van het Verzetsmuseum: Platform Cultuureducatie Provincie Zuid-Holland, Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranenzorg (SFMO), VSB-fonds, SNS Reaal, Elise Mathilde fonds, Mondriaanstichting, Ministerie van VWS, Pop Unie Zuid-Holland, Boekhandel Karssen.


25

Jaarverslag Stichting Verzetsmuseum Zuid-Holland

Recommend Documents