JAARVERSLAG Stichting Brocacef Pensioenfonds

JAARVERSLAG 2013

Stichting Brocacef Pensioenfonds

8 Mei 2014

Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZ

Met opmaak: Lettertype: 11 pt, Vet

Inhoudsopgave

Opmerking [j1]: Paginanummers nog toevoegen in de jaarrekening.

Voorwoord

2

Kerncijfers

4

Jaarrekening

39

Balans per 31 december 2013

39

Staat van baten en lasten over 2013

40

Kasstroomoverzicht

41

Toelichting behorende tot de jaarrekening 2013

42

Overige gegevens

83

Verklarende woordenlijst

87

(Alle bedragen luiden in duizenden euro’s, tenzij anders vermeld)

Koptekst nog aan te passen naar Stichting Brocacef Pensioenfonds

Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds

Met opmaak: Lettertype: 11 pt, Ve

Voorwoord Hierbij bieden wij u de jaarrekening 2013 aan van Stichting Brocacef Pensioenfonds. Het jaar 2013 stond onder andere in het teken van de vraag of de positieve ontwikkeling van de dekkingsgraad zich zou doorzetten en korting van de pensioenaanspraken kon worden vermeden. Onze verplichtingen daalden in 2013 met circa € 8,7 mln. (van € 198,8 mln. naar € 190,1 mln.) Het belegd vermogen 2013 vertoonde een positief resultaat. Dit nam toe van € 194,5 mln. per 31 december 2012 tot € 203,9 mln. per 31 december 2013. Als gevolg van bovenstaande ontwikkelingen is Oonze dekkingsgraad gesten met heeft een positieve impuls gekregen van 9,7%, waardoor we in het verslagjaar wederom geen korting van pensioenaanspraken hoefden aan te kondigen. We sloten 2013 af met een dekkingsgraad van 110,9% waarmee we boven onze minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,1% uitkwamen. Ondanks dat de De dekkingsgraad is in 2013 dan welis gestegen naar 110,9% (2012: 101,2%), toch blijft er sprake van een reservetekort. Het minimum vereist eigen vermogen bedraagt namelijk XXX. Dat betekent dat het herstelplan nog steeds van kracht blijft. Voor informatie over het herstelplan verwijzen wij naar het hoofdstuk ‘Herstelplan’ van dit verslag. Ondanks de positieve ontwikkeling van de dekkingsgraad heeft het bestuur besloten om per 1 januari 2014 geen toeslag (indexering) te verlenen voor (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. Het bestuur is van mening dat er nog te veel onrust heerst op de financiële markten. Daarnaast zou het toekennen van een toeslag een negatief effect op de dekkingsgraad hebben.

Opmerking [j2]: Met name als gevol van…. -Gestegen rente

Opmerking [j3]: Steeg als gevolg van positieve beleggingsrendementen

Opmerking [j4]: Toelichting VEV

Het deelnemersbestand is in 2013 lichtiets afgenomen tot 3.124 ( 2012: 3.210). In 2013 is de groep (actieve) deelnemers afgenomen tot 613 deelnemers ( 2012: 643). Het rendement op de beleggingen bedroeg over 2013 6,65% (2012: 15,3%). Het resultaat kwam ten gunste van de reserves. BlackRock versloeg wederom de benchmark, terwijl Morgan Stanley de benchmark niet wist te bereiken. ING presteerde weliswaar beter dan de benchmark, toch was het resultaat op obligaties dit jaar negatief. Het bestuur blijft de vermogensbeheerders kritisch volgen om dit meer inhoud te geven heeft het bestuur dan ook de beleggingscommissie uitgebreid met een externe onafhankelijke adviseur. Integraal risicomanagement was in 2013 vast onderdeel op de agenda van de bestuursvergaderingen en om dit nog meer vorm te geven is de Risico Analyse Monitor van Montesquieu aangeschaft om de risico’s nog beter te monitoren.

Opmerking [j5]: Meermaals wordt benchmark benoemd. Informatiewaarde de alinea verhogen door de benchmark e de performance tov de benchmarkt te concretiseren. Bijv. In de beleggingsmix zijn een drieta hoofdcategorieen te onderscheiden, aandelen, vastgoed en vastrentende waarden. Voor aandelen presteerde BlackRock met een rendement van 16,4% boven de benchmark van 16,1%.

Het saldo van baten en lasten over 2013 is positief € 18,4 mln.( 2012: € 10,8 mln.).

Opmerking [j6]: Als gevolg van de gestegen marktrente

Het bestuur heeft in 2013 ook diverse keuzes moeten maken: - het kiezen van een bestuursmodel ingegeven vanuit de wet versterking bestuur pensioenfondsen - het implementeren van de code pensioenfondsen waarbij men op punten kan afwijken als hier argumenten voor zijn - de pensioenregeling 2014 Het bestuur heeft gekozen voor het paritaire bestuursmodel, de code pensioenfondsen is op een tweetal punten niet overgenomen en de pensioenregeling blijft op 65 jaar maar met een lager opbouwpercentage vanaf 1 januari 2014 namelijk 1,84% ( 2013: 2,25%). Een verder toelichting op deze keuzes is opgenomen in het bestuursverslag.

Opmerking [j7]: Deze term wordt 1x gehanteerd in het document. Jaarverslag de titel zoals opgenomen of verslag van h bestuur



Een belangrijk uitdaging in 2013 was het wegwerken van de aanbevelingen van de visitatiecommissie , accountant en actuaris. Het doet ons goed om te kunnen mededelen dat dit is gelukt. Wel is het zo dat er een aantal onderwerpen in 2014, bij de wijziging van de pensioenregeling 2015, worden meegenomen.

Opmerking [j8]: Negatieve woordkeuze. Bijv. implementeren / adresseren.

Deskundigheid van het bestuur is en blijft een hot issue. Er is dan ook besloten dat alle bestuursleden op alle kennisgebieden deskundigheidsniveau 2 moeten halen.

Opmerking [j9]: Engels taalgebruik – belangrijk aandachtspunt

In het kader van professionalisering van het bestuur is er besloten om vanaf 1 januari 2014 aan bestuursleden een belaste vergoeding per bijgewoonde bestuursvergadering uit te keren. De fondsdocumenten zijn aangepast in verband met de aanpassing van de tekst toeslagbepaling daar deze afwijkt van de wettelijk voorgeschreven voorwaardelijkheidsverklaring, zoals opgenomen in de Toeslagenmatrix en de aanpassing van het opbouwpercentage per 2014

Graag spreken wij hier onze dank en waardering uit jegens iedereen, die zich in 2013 heeft ingezet voor het fonds. Stichting Brocacef Pensioenfonds Maarssen, 8 mei 2014

Namens het bestuur,

J.P. Eeken Voorzitter

Opmerking [j10]: Voor de lezer van jaarrekening niet zelfstandig leesbaar (w zegt deskundigheidniveau 2)



Kerncijfers 2013

2012

2011

2010

2009

2

2

2

2

2

Aantal verzekerden Actieve deelnemers Arbeidsongeschikten Premievrije rechten (‘slapers’) Pensioentrekkenden

613 35 1.252 1.224

643 37 1.302 1.228

585 38 1.363 1.194

593 39 1.395 1.158

634 43 1.810 1.145

Totaal

3.124

3.210

3.180

3.185

3.632

Reglementvariabelen Toeslagverlening actieven per 01-01 (in %) Cumulatief niet toegekende toeslagen(in %) Loonontwikkeling 2013 actieven Toeslagverlening inactieven per 31-12 (in %) Cumulatief niet toegekende toeslagen(in %) Inflatie(Prijsindexperiode x-y) inactieven Korting van aanspraken en rechten (in %)

0,00 5,87 1,25 0,00 13,33 1,68 0,00

0,00 4,57 1,50 0,00 12,55 2,43 0,00

0,00 3,02 1,75 0,00 9,88 2,43 0,00

0,00 1,25 1,25 0,00 7,27 1,38 0,00

1,51 0,00 1,51 0,00 5,81 (0,10) 0,00

Pensioenuitvoering Feitelijke premie 1 Kostendekkende premie 1 Pensioenuitvoeringskosten Pensioenuitvoeringskosten per deelnemer 2 Uitkeringen

5.814 4.421 515 0,28 8.333

5.900 4.450 569 0,30 8.180

6.201 3.496 510 0,28 7.950

5.784 3.895 560 0,31 8.776

6.718 5.179 555 0,30 8.008

210.823

110,9 11…

201.081 203.049 224.040 101,2 114,9

177.415 193.709 212.930 95,5 114,4

175.204 172.313 194.468 106,0 117,6

162.093 158.707 179.636 106,5 115,8

70.452 114.637 17.548 1.257 2.059

60.002 117.097 17.190 202 1.512

53.788 106.305 13.328 (1.354) 194

53.695 106.500 9.898 429 198

43.901 109.741 4.774 (105) 271 Opmerking [j11]: Toch enkel liquide

Aantal werkgevers

Vermogenssituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen Minimaal vereist eigen vermogen Vereist eigen vermogen Aanwezige dekkingsgraad (in %) Vereiste dekkingsgraad (in %) Beleggingsportefeuille Aandelen Vastrentende waarden Vastgoedbeleggingen Derivaten Overige beleggingen

middelen. Zou ik hier opnemen om vrage te voorkomen.

1 2

Zie voor een toelichting op de feitelijke premie … en de kostendekkende premie … Het aantal deelnemers is hierbij de som van de actieve en gepensioneerde deelnemers overeenkomstig de Aanbevelingen Uitvoeringskosten van de Pensioenfederatie.



Beleggingsperformance3 Beleggingsrendement in % Benchmarkrendement in %

6,65 5,79

15,3 15,1

2,1 4,4

9,9 11,3

16,2 15,1

Kosten vermogensbeheer in % van gemiddeld. belegd vermogen

0,53

0,58

0,34

0,23

0,24

3

Gebruikte methode (definities) vermelden. Er bestaat een gestandaardiseerde methode GIPS (Global Investment Performance Standard).


JAARVERSLAG

Karakteristieken van het pensioenfonds Profiel Stichting Brocacef Pensioenfonds, statutair gevestigd te Maarssen is opgericht op 23 augustus 1973. De laatste statutenwijziging was op 30 november 2012. De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 41179500. Het fonds is een ondernemingspensioenfonds en is aangesloten bij de Pensioenfederatie. Het pensioenfonds voert de pensioenregelingen voor de aangesloten ondernemingen van Brocacef Groep NV en Imgroma BV uit. Dat betekent innen van de premie, administreren en uitbetalen van de pensioenen en beheren en beleggen van het fondsvermogen. De voornaamste financiële doelstellingen van de Stichting zijn dan ook:  het waarborgen van de opbouw van de pensioenaanspraken overeenkomstig de in het reglement vastgelegde bepalingen;  het minimaliseren van de kansen op een dekkings- en reservetekort, alsmede van de mate van dekkings- en reservetekort;  het maximaliseren van het beleggingsrendement om de nagestreefde toeslagen te realiseren;  het zo mogelijk stabiliseren van de premie.

Beleid en verantwoording Het fonds geeft uitvoering aan het pensioenreglement zoals overeengekomen in de, met de aangesloten ondernemingen van Brocacef Groep NV en Imgroma BV overeengekomen, uitvoeringsovereenkomsten. Deze uitvoering bestaat uit het beleggen van het beschikbare vermogen, het doen van uitkeringen en het informeren van belanghebbenden. Hiertoe wordt voor 2 aangesloten ondernemingen en 3.124 deelnemers, gewezen deelnemers/slapers en gepensioneerden eind 2013 circa EUR 203,9 vermogen belegd. In de uitvoeringsovereenkomst zijn afspraken gemaakt over de beleidsruimte van het bestuur. Het bestuur is eindverantwoordelijk voor de uitvoering en houdt als ‘goed huisvader’ de regie over de werkzaamheden van het fonds. Daartoe heeft het fonds de volgende beleids- en verantwoordingscyclus geïmplementeerd:



Beleid • Pensioenreglement • Uitvoeringsovereenkomst Verantwoording • UPO, start- en stopbrieven • Jaarrekening • Toezichtsverslaggeving • Communicatie aan deelnemers

Monitoren • SLA-rapportages • Performancerapportages • ISAE-rapporten

Analyse en verankering • ALM-studie • ABtN

Implementatie • Vermogensbeheerovereenkomst • Uitbestedingsovereenkomsten • Service level agreements

In de Actuarieel Beleidstechnische Nota (ABTN) zijn de opzet van het fonds, de risicoanalyse en wijze van uitvoering gedocumenteerd. Onderdeel van het beleid is een noodprocedure waarin is beschreven hoe het fonds omgaat met de besluitvorming in spoedeisende situaties. Deze noodprocedure is onderdeel van het crisisplan van het fonds dat als bijlage bij de ABTN is opgenomen. De uitvoeringsovereenkomsten, het pensioenreglement en de ABTN zijn beschikbaar op de website van het pensioenfonds (www.brocacefpensioenfonds.nl). Uitgangspunt in het handelen van ieder individueel bestuurslid en het bestuur als geheel is dat hij/zij/het handelt in het belang van alle belanghebbenden van het fonds, rekening houdend met de korte- en langetermijneffecten van maatregelen. De overwegingen die het bestuur afweegt worden in de notulen van de bestuursvergaderingen vastgelegd. In het bestuurverslag over 2013 worden de overwegingen bij belangrijke besluiten in 2013 toegelicht. Het bestuur weegt in zijn besluitvorming de aanbevelingen van het toezichtorgaan mee en gaat een dialoog aan met het verantwoordingsorgaan bij het afleggen van verantwoording.




Kenmerken basis pensioenregeling In het boekjaar zijn er geen wijzigingen in de bestaande regeling aangebracht. De kenmerken van de regeling per 31 december 2013 zijn als volgt:

Pensioensysteem Pensioenleeftijd Pensioengevend salaris

Franchise Pensioengrondslag Opbouwpercentage Partnerpensioen

Eigen bijdrage

Middelloon (voorwaardelijke indexatie) De eerste dag van de maand waarin de (gewezen) deelnemer de leeftijd van 65 jaar bereikt. Het pensioengevend salaris voor 2013 in de middelloonregeling is maximaal € 4.067,52 (op fulltime basis) per maand. Boven dit salaris is er een excedentregeling van kracht. De maandelijkse franchise bedraagt € 1.093,29. Het maximaal maandsalaris minus de franchise. 2,25% van de pensioengrondslag per maand. Het levenslang partnerpensioen per jaar ten behoeve van de nabestaande partner bedraagt 60% van het ouderdomspensioen. De bijdrage bedraagt 6% van het bruto maandsalaris minus franchise per maand. In aanvulling hierop is door de deelnemer tot 1 januari 2017 een tijdelijke bijdrage van 0,5% van het maximaal maandsalaris verschuldigd. Bij vaststelling van de premie wordt rekening gehouden met een parttime dienstverband.

Ontwikkelingen in deelnemers Het aantal medewerkers dat pensioen opbouwt bij Brocacef Pensioenfonds is in 2013 afgenomen. In onderstaande tabel is een mutatieoverzicht opgenomen met de ontwikkelingen in het deelnemersbestand. Actief

Deelnemers per 1 januari 2013

ArbeidsIngegaan ongeschikt OP/NP/WZ P

Slapers

Totaal

643

37

1.228

1.302

3.210

Indiensttredingen en inkomende waardeoverdrachten Uitdiensttredingen en uitgaande waardeoverdrachten Pensionering Overlijden Overige mutaties

56

1

47

76

180

(76) (8) (1) (1)

(3) -

(61) 10

(29) (36) (4) (57)

(105) (47) (66) (48)

Deelnemers op 31 december 2013

613

35

1.224

1.252

3.124



Organisatie Bestuur De samenstelling van het bestuur is als volgt: Naam

Functie

J.P. Eeken Mr. L.H.H.O. van Galen N. van Esschoten RA A.M.S.N.T. Tromp F. Huisman H. Kappert Drs. M.P. Venema Mr. J de Wit

Voorzitter Plv. Voorzitter Lid Lid Lid Lid Lid Lid

Vertegenwoordiging

Lid sinds

Werkgever Werkgever Werkgever Werkgever Werknemers Gepensioneerden Werknemers Gepensioneerden

13-11-1990 01-04-2004 01-04-2005 01-01-2012 02-08-1994 01-04-2002 01-04-2010 01-04-2008

Einde zittingsduur 01-04-2015 01-04-2016 01-04-2017 01-04-2018 01-04-2015 01-04-2017 01-04-2018 01-04-2016

Bij de werkgever zijn werkzaam: mevrouw Tromp (hoofd HRM) en de heren Van Esschoten (concerncontroller), Eeken (financieel directeur), Van Galen (adviseur arbeidszaken), Venema (informatieanalist) en Huisman (businesscontroller). Met ingang van 1 april 2014 zijn mevrouw Tromp en de heer Venema herbenoemd voor een periode van 4 jaar. De herbenoeming is gemeld bij De Nederlandsche Bank (DNB). DNB heeft te kennen gegeven geen bezwaar te hebben tegen de herbenoeming. Het bestuur van het fonds heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan een uitvoeringsorganisatie. Deze werkzaamheden betreffen vermogensbeheer, pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Uitgangspunt is dat het bestuur, conform de eisen van de Pensioenwet, verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. Het bestuur heeft uitsluitend bevoegdheden conform de statuten en reglementen van het fonds, in overeenstemming met de vastlegging in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN).

Dagelijks bestuur Het dagelijks bestuur van het fonds wordt gevormd door de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter en wordt ondersteund door de pensioenfondsmanager.

Verantwoordingsorgaan (VO) Het VO vertegenwoordigt alle belanghebbenden van het fonds. Uitgangspunt in het handelen van ieder individueel lid van het VO en het VO als geheel is dat hij/het handelt in het belang van alle belanghebbenden van het fonds, rekening houdend met de korte- en langetermijneffecten van maatregelen. Het VO bewaakt of het bestuur de uitvoeringsovereenkomst en het pensioenreglement juist uitvoert. Het VO bewaakt eveneens de evenwichtige belangenbehartiging van de verschillende belanghebbenden door het bestuur. Het VO doet verslag van zijn bevindingen in deze jaarrekening.

Intern toezicht Het intern toezicht wordt periodiek, vanaf 2014 jaarlijks, uitgevoerd door een visitatiecommissie. Het intern toezichtorgaan heeft als taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in het pensioenfonds. Het orgaan onderhoudt een actieve dialoog met het bestuur. Het is belast met het toezien op een adequate risicobeheersing en evenwichtige

Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds belangenafweging door het bestuur. Het toezichtorgaan legt verantwoording af over de uitvoering van de taken van het verantwoordingsorgaan, de werkgever en het belanghebbendenorgaan. Het intern toezicht betrekt in zijn toezicht de naleving door het fonds van normen in de Code Pensioenfondsen. Het orgaan doet verslag van zijn bevindingen.

Uitvoering en uitbesteding Het bestuur laat zich in de uitoefening van zijn taken ondersteunen door de administratie van het Brocacef Pensioenfonds onder leiding van de pensioenfondsmanager. Deze is verantwoordelijk voor het management van het pensioenfonds en het adviseren en ondersteunen van het bestuur bij de beleidsvoorbereiding en het toezicht op de uitvoering van het beleid, waaronder de pensioenadministratie en de financiële administratie. De uitvoerende werkzaamheden betreffende het vermogensbeheer zijn uitbesteed aan ING Asset Management BV, BlackRock en Morgan Stanley Investment Management. Het pensioenfonds geeft eveneens uitvoering aan een excedent regeling (DC regeling) waarvoor het vermogensbeheer is ondergebracht bij Robeco. Met deze beheerders zijn nadere afspraken in overeenkomsten en mandaten vastgelegd. Met de vermogensbeheerder zijn concrete afspraken rondom vergoedingen gemaakt. De prestatiebeloningen in de contracten zijn zodanig dat de partijen niet worden aangemoedigd om meer risico te nemen dan het bestuur aanvaardbaar acht. In het bestuursverslag doet het bestuur verslag van de kosten van uitbesteding. Het bestuur voert periodiek overleg met de uitvoerder en vermogensbeheerder(s) over de kwaliteit van de uitvoering. De organisaties verstrekken jaarlijks een internebeheersingsrapportage (ISAE 3000/3402) die door het bestuur jaarlijks wordt geanalyseerd en met de organisatie wordt besproken. Het bestuur heeft voor het toezicht op de vermogensbeheerders met een rapportage en het instellen van een beleggingscommissie, maatregelen getroffen om toezicht te kunnen uitoefenen op de activiteiten van de vermogensbeheerders. Hierbij is met name het monitoren van het beleggen binnen de mandaten van het bestuur van belang. Bovendien wordt hierbij aandacht gegeven aan de aard, juiste interpretatie en uitvoering van beleggingen in lijn met de uitkomsten van de ALM-studie zoals die door het bestuur periodiek wordt gemaakt en/of herijkt.

Beleggingscommissie Na de overdracht van het vermogensbeheer naar een externe partij heeft het bestuur een beleggingscommissie opgericht met als mandaat het monitoren van de vermogensbeheerder, het voeren van een beleggingsbeleid ten opzichte van de strategische benchmark, het opstellen van het beleggingsplan en het adviseren van het bestuur in te nemen beslissingen. De commissie is samengesteld uit leden van het bestuur, met een stemverhouding conform het bestuursreglement. Daarnaast is er in 2013 een externe deskundige benoemd – deze heeft geen stem. De samenstelling van de beleggingscommissie zorgt ervoor dat de beleggingsontwikkelingen goed kunnen worden geanalyseerd en de uitvoering door de vermogensbeheerders kritisch kan worden bezien.



De beleggingscommissie bestaat ultimo boekjaar uit de volgende leden: 

F. Huisman (voorzitter)



J.P. Eeken



A. Zwijgers



P. Laven (extern deskundige namens Montesquieu)

Communicatiecommissie De communicatiecommissie heeft als taak om het bestuur te adviseren over voorstellen voor de communicatie aan deelnemers. Dit betreft onder meer de ‘vertaling’ van het pensioenreglement, het toeslagenlabel, het uniform pensioenoverzicht (UPO), de website en de nieuwsbrieven. Hierbij staat voorop de (gewezen) deelnemers in begrijpelijke taal te informeren over pensioenonderwerpen mat als doel hen meer pensioenbewust te maken. De communicatiecommissie bestaat ultimo boekjaar uit de volgende leden: - J. de Wit, voorzitter - L.H.H.O. van Galen - H. Kappert - M.P. Venema - A. Zwijgers, pensioenfondsmanager - A. van de Graaf, medewerker pensioenfonds

Compliance officer Als compliance officer is door het bestuur aangewezen mevrouw Mr. M. van der Meer, Juridische Zaken Brocacef Groep NV. Zij bewaakt of het pensioenfonds voldoet aan de weten regelgeving en de gedragscode van het pensioenfonds. Zij is onafhankelijk van het bestuur en rapporteert jaarlijks haar bevindingen.

Externe ondersteuning en controle Het fonds wordt bijgestaan door externe deskundigen voor actuariaat en risicobeheersing op zowel korte als lange termijn. Ultimo boekjaar is de externe adviserende actuaris de heer drs. J.L.A. Schilder AAG werkzaam bij Towers Watson. De certificerend actuaris is mevrouw L. Gastelaars AAG, eveneens werkzaam bij Towers Watson. Het bestuur heeft zich er van overtuigd dat er voldoende waarborgen zijn voor correcte uitoefening van beide functies binnen hetzelfde kantoor. De externe accountant van het fonds is de heer drs. J.C. van Kleef RA van KPMG. Voor niet-controlewerkzaamheden die worden verstrekt aan deze partijen weegt het bestuur voorafgaand aan het toekennen van de opdrachten af in hoeverre de onafhankelijke positie van de certificeerder in gevaar komt. Het functioneren van de certificerende actuaris en de accountant is in 2013 geëvalueerd. De uitkomsten zijn met de certificeerder en accountant besproken.



Verslag van het bestuur Belangrijke ontwikkelingen in 2013 Wet versterking bestuur pensioenfondsen In 2013 is de Wet versterking bestuur pensioenfondsen in werking getreden. Deze wet schrijft een aantal nieuwe bestuursmodellen voor. Deze modellen zijn erop gericht om de evenwichtige belangenbehartiging in de besturing van een pensioenfonds te versterken en de rolverdeling tussen de verschillende organen in de structuur van het pensioenfonds te optimaliseren. Het bestuur van het fonds heeft de voor- en nadelen van de verschillende bestuursmodellen geëvalueerd. Dit heeft ertoe geleid dat het bestuur heeft besloten om met ingang van 2014 de besturing van het fonds in te richten op basis van het paritair model. Dit houdt in dat het bestuur de huidige bestuursvorm voortzet. Bij de keuze voor het paritaire model heeft het bestuur overwogen dat: Brocacef Pensioenfonds een relatief oud fonds is, gekenmerkt door een verhoudingsgewijs groot aantal gepensioneerden t.o.v. de actieven. Het een enthousiast bestuur heeft. Het tot nu toe geen probleem is geweest in vacatures te voorzien. Het bestuur kan snel bijeenkomen en snel tot besluiten komen. Bestuursleden achten zich verantwoordelijk voor alle geledingen en zijn daardoor in staat tot evenwichtige belangenbehartiging. Contacten met de actieven en gepensioneerden zijn direct, laagdrempelig en persoonlijk. Deze kwaliteiten wil het bestuur graag behouden. Daarmee zal in de toekomst meer ingezet moeten worden op kennisverwerving, werving nieuwe bestuursleden met de zelfde signatuur binnen de organisatie en een hoger nuttig effect van het toezicht. Om die reden heeft het bestuur gekozen voor een paritair bestuur. De procedures rondom benoeming, ontslag en schorsing van bestuursleden of leden van het VO zijn vastgelegd in de statuten en de reglementen van het betreffende orgaan. Deze reglementen zijn opgenomen op de website van het fonds.

Deskundigheidsbevordering en bestuurlijke effectiviteit Het bestuur zorgt voor geschiktheid, complementariteit en continuïteit binnen het bestuur. Het bestuur toetst de geschiktheid van de bestuursleden bij het aantreden en gedurende het bestuurslidmaatschap. Hiertoe is per bestuursfunctie een profielschets opgesteld en opgenomen in het Plan bevordering bestuurderskwaliteit. Het programma voor permanente educatie van bestuursleden waarborgt dat de geschiktheid van bestuursleden op peil blijft en waar nodig wordt verbreed of ontwikkeld. De deskundigheid wordt jaarlijks getoetst voor individuele bestuursleden en het bestuur als geheel. De uitkomsten zijn vastgelegd in de deskundigheidsmatrix. Op basis van de toegewezen aandachtsgebieden wordt jaarlijks bepaald welke acties moeten worden ondernomen om de vereiste deskundigheid te halen respectievelijk te behouden. In 2013 hebben de voorzitter van het bestuur en de pensioenfondsmanager met de individuele bestuursleden de functioneringsgesprekken gevoerd. Op basis van de functioneringsgesprekken heeft het bestuur geconcludeerd dat: De tijdsbesteding is flink toegenomen. Deskundigheid van de bestuursleden heel belangrijk is. Om aan de eisen van DNB te blijven voldoen dient men opleiding, cursussen en seminars te volgen. Een actieve inbreng van de bestuursleden in discussies en besluitvorming en waarbij gekeken wordt naar het algemeen belang.




Naar aanleiding van de individuele functioneringsgesprekken is dan ook het volgende besloten: Dat alle bestuursleden, uiterlijk in 2015, op alle kennis gebieden aan deskundigsniveau 2 moeten voldoen. Een eerste stap is dat alle bestuursleden, in 2014, op hun kennisgebied deskundigheidsniveau 2 moeten halen.

Integere bedrijfsvoering Elk pensioenfonds dient maatregelen te treffen die goed pensioenfondsbestuur waarborgen. Met de invoering van de Pensioenwet zijn de STAR-Principes voor goed pensioenfondsbestuur verankerd in een wettelijk kader. Het gaat hier om zorgvuldig bestuur, transparantie, openheid en communicatie, deskundigheid, verantwoording en intern toezicht. Het beleid van het bestuur is gericht op een integere bedrijfsvoering, zoals is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Daaronder wordt onder meer verstaan:    

Een adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) Analyse en beheersing van financiële en niet-financiële risico’s (waaronder het integriteitsrisico) Voorkomen van belangenverstrengeling Eenmaal per drie jaar een continuïteitsanalyse

Naleving weten regelgeving en communicatie met de toezichthouder De gedragscode voor het fonds is in 2013 door alle bestuursleden en de medewerkers van de administratie van het pensioenfonds getekend. De gedragscode is ingesteld ter voorkoming van conflicten tussen het belang van het pensioenfonds en de privébelangen van betrokkenen, alsmede ter voorkoming van het gebruik van vertrouwelijke informatie van het pensioenfonds voor privédoeleinden. Met deze ondertekening verklaart men de gedragscode in het voorgaande jaar te hebben nageleefd. De compliance officer heeft hierop toegezien en geen incidenten geconstateerd. De ontwikkelingen in weten regelgeving worden door het bestuur nauwgezet gevolgd. Voor het fonds relevante wijzigingen worden geanalyseerd en de opvolging wordt besproken in de bestuursvergaderingen. In het bestuursverslag in deze jaarrekening worden de belangrijkste ontwikkelingen toegelicht. Het bestuur is niet bekend met overtredingen van weten regelgeving door het fonds. Zoals toegelicht in paragraaf … is gedurende het boekjaar een herstelplan van toepassing vanwege een reservetekort. Vanaf 1 januari 2014 is voor pensioenfondsen in Nederland de Code Pensioenfondsen (‘de Code’) van kracht. Hoewel over 2013 de Code formeel nog niet verplicht was, hecht het bestuur eraan aan te geven dat het voldoet aan de vereisten uit de Code met uitzondering van de volgende bepalingen: -

Maximale zittingsduur bestuursleden

-

Jaarlijkse evaluatie van collectief en individuele leden

Het bestuur is van mening . …………………………………. De Nederlandsche Bank Het afgelopen jaar zijn aan het pensioenfonds geen dwangsommen of boetes opgelegd. DNB heeft geen aanwijzingen aan het pensioenfonds gegeven, noch is een bewindvoerder aangesteld of is de bevoegdheidsuitoefening van de organen van het pensioenfonds gebonden aan toestemming van de toezichthouder.

Opmerking [j12]: Graag afwijking concretiseren. Maar volgens mij volgt da nog aan de lay-out te zien.


Klachten, geschillen en onregelmatigheden Klachten en geschillen kunnen door belanghebbenden worden gemeld via … De klachten en geschillenregeling is beschikbaar op de website van het fonds. In 2013 heeft het fonds geen klachten ontvangen. Onregelmatigheden die binnen het fonds, zijn organen of bij de partijen aan wie taken zijn uitbesteed worden gesignaleerd kunnen worden gerapporteerd bij …. op grond van de klokkenluidersregeling van het fonds. De klokkenluidersregeling is beschikbaar op de website van het fonds. Ook bij de uitvoerder en de vermogensbeheerder zijn klokkenluidersregelingen geïmplementeerd.

Terugstorting jaren 90 Eind 2012 en begin 2013 hebben de overheid en de media aandacht geschonken aan de zogenoemde ‘terugstortingen’ van pensioengelden aan de werkgevers, die plaatsvonden in de jaren negentig. In de jaren negentig hebben de pensioenfondsen, daartoe uitgenodigd door de dreiging van het wetsvoorstel Wet Brede Herwaardering, langs allerlei manieren gepoogd het extra opgebouwde pensioenvermogen, de zogeheten buffer, af te laten nemen. Deze actie was er vooral op gericht te voorkomen dat het geld op grond van de Wet Brede Herwaardering naar de overheid zou gaan om de overheidstekorten terug te dringen. Dit maakte het voor pensioenfondsen niet aantrekkelijk om veel geld in kas te hebben. Door de buffers te verlagen is pensioengeld direct of indirect ten bate gekomen van degenen die het destijds ingelegd hebben: de werkgevers, de werknemers en de gepensioneerden. Daar is destijds in alle openbaarheid over gesproken en geschreven. Het is belangrijk om te benadrukken dat de keuzes die in de jaren negentig zijn gemaakt bewust zijn gemaakt, onder de bijzondere omstandigheden van destijds. Ook bij (destijds) Pensioenfonds ACF en Pensioenfonds Brocacef hebben er terugstortingen aan de werkgever plaatsgevonden. De verlaging van de buffers was in overeenstemming met destijds geldende financieringsafspraken, het wettelijke kader en het de reglementen van de fondsen. Op basis van de jaarverslagen van de jaren 90 komen wij tot de volgende bedragen die gerestitueerd zijn aan de werkgevers: Pensioenfonds ACF Pensioenfonds Brocacef :

:

€ 15,1 miljoen € 13,5 miljoen




Uitbesteding Het bestuur heeft de beleggingsadministratie, de werkzaamheden op het gebied van actuariële berekeningen en de beleggingen van het vermogen van het pensioenfonds uitbesteed aan externe deskundigen. Het bestuur heeft KPMG Accountants N.V. als extern accountant aangesteld. Deze controleert jaarlijks de jaarrekening en de staten voor DNB en doet vervolgens rapport de uitkomsten verslag van zijn werkzaamheden in de vorm van een controleverklaring en een verslag aan het bestuur. Het bestuur heeft Towers Watson als extern certificerend actuaris aangesteld. De actuaris beoordeelt de financiële positie van het pensioenfonds volgens de eisen van DNB en rapporteert zijn bevindingen eenmaal per jaar aan het bestuur in een actuarieel rapport en actuariële verklaring. Het bestuur is uitvoerig geïnformeerd door de vermogensbeheerders over hun werkwijze en hun prestaties ten opzichte van de benchmark. Het bestuur heeft in haar evaluatie geconcludeerd dat alle partijen conform de uitvoeringsovereenkomst en ISAE-3402 verklaring hun diensten uitvoeren. Het overlijdensrisico is vanaf 1 januari 2012 herverzekerd bij Zwitserleven. Naast het overlijdensrisico is ook het arbeidsongeschiktheidsrisico vanaf 1 januari 2012 bij Zwitserleven herverzekerd. De overeenkomst met Zwitserleven heeft een duur van 3 jaar. Het bestuur beoordeeld al haar externe dienstverleners periodiek op effectiviteit, kwaliteit en prijs. Dat heeft niet geleid tot aanpassing van het beleid.

Verslag van de commissies Communicatie Communicatie met de deelnemers van het fonds vindt plaats via nieuwsbrieven, en de website van het fonds. In 2013 is de website vernieuwd. De verantwoording over het gevoerde beleid en de financiële uitkomsten vindt plaats in de jaarrekening. De persoonlijke pensioeninformatie van de belanghebbenden van het fonds is beschikbaar via het UPO en het Pensioenregister (www.mijnpensioenoverzicht.nl). In 2013 hebben alle deelnemers een UPO ontvangen. Daarnaast biedt het fonds via zijn website aan zijn deelnemers een pensioenplanner aan waarmee op basis van actuele gegevens verschillende pensioenscenario’s kunnen worden doorgerekend.

Bestuursvergaderingen Het bestuur van het fonds heeft het afgelopen jaar 7 maal vergaderd. Naast de reguliere beleidscyclus stonden de volgende belangrijke onderwerpen op de agenda: 

de evaluatie herstelplan gezien het feit van onderdekking van het fonds. De mogelijkheid tot korten van de pensioenaanspraken heeft er dan ook toe geleidt dat de financiële situatie van het fonds nauwlettend is gemonitord. Het niet verder afdekken van het renterisico heeft een positief effect gehad op de dekkingsgraad daar de rente is gestegen en daardoor onze verplichting zijn afgenomen. Ook positief is de ontwikkeling van ons belegd vermogen door

Opmerking [j13]: Haar?



met name de stijging van de aandelenkoersen. Dekkingsgraad is dan ook gestegen van 101,2% ultimo 2012 naar 110,9% ultimo 2013. 

Eind 2012 en begin 2013 hebben de overheid en de media aandacht geschonken aan de zogenoemde ‘terugstortingen jaren 90’ van pensioengelden aan de werkgevers, die plaatsvonden in de jaren negentig. In de jaren negentig hebben de pensioenfondsen, daartoe uitgenodigd door de dreiging van het wetsvoorstel Wet Brede Herwaardering, langs allerlei manieren gepoogd het extra opgebouwde pensioenvermogen, de zogeheten buffer, af te laten nemen. Deze actie was er vooral op gericht te voorkomen dat het geld op grond van de Wet Brede Herwaardering naar de overheid zou gaan om de overheidstekorten terug te dringen. Dit maakte het voor pensioenfondsen niet aantrekkelijk om veel geld in kas te hebben. Door de buffers te verlagen is pensioengeld direct of indirect ten bate gekomen van degenen die het destijds ingelegd hebben: de werkgevers, de werknemers en de gepensioneerden. Daar is destijds in alle openbaarheid over gesproken en geschreven. Het is belangrijk om te benadrukken dat de keuzes die in de jaren negentig zijn gemaakt bewust zijn gemaakt, onder de bijzondere omstandigheden van destijds. Ook bij (destijds) Pensioenfonds ACF en Pensioenfonds Brocacef hebben er terugstortingen aan de werkgever plaatsgevonden. De verlaging van de buffers was in overeenstemming met destijds geldende financieringsafspraken, het wettelijke kader en het de reglementen van de fondsen. Op basis van de jaarverslagen van de jaren 90 komen wij tot de volgende bedragen die gerestitueerd zijn aan de werkgevers: Pensioenfonds ACF Pensioenfonds Brocacef :

:

€ 15,1 miljoen € 13,5 miljoen



De werkgever heeft een werkgroep samengesteld die zich bezig heeft gehouden met het Nieuw pensioencontract 2014 en 2015. In deze werkgroep zitten ook twee bestuursleden namens het bestuur. Voor 2014 is dan ook overeengekomen dat de pensioenleeftijd 65 jaar blijft en het opbouwpercentage verlaagd wordt van 2,25% naar 1,84% per maand. Tevens is de staffel van de beschikbare premieregeling verlaagd zodat alles binnen de fiscale kaders blijft.



De aanbevelingen van de visitatiecommissie, accountant en actuaris zijn opgepakt en waar mogelijk ook verwerkt.



Wet versterking bestuur pensioenfondsen en code pensioenfondsen.

In het kader van de reguliere beleidscyclus heeft het bestuur onder meer vergaderd over de jaarrekening, communicatie, verdieping integraal risicomanagement financiële en niet financiële risico’s en de adviezen van de beleggingscommissie.

Beloningsbeleid Het fonds kent geen beloningsbeleid. Gezien de doelstellingen van het fonds, de passendheid in de onderneming, de verantwoordelijkheid en de aan de functies gestelde eisen en het tijdbeslag zijn voor het bestuur de redenen geweest om vanaf 2014 een vacatie vergoeding per bestuursvergadering uit te gaan keren. De vacatie vergoeding wordt alleen uitgekeerd indien een bestuurslid aanwezig is bij een bestuursvergadering. Er zijn geen leningen verstrekt aan, noch is er sprake van vorderingen op, (voormalige) bestuurders. De bestuurders nemen deel aan de pensioenregeling van het fonds op basis van voorwaarden in het pensioenreglement.

Opmerking [j14]: Beleid is dat tot ultimo 2013 toch geen vergoedingen zijn betaald? Enkel opleidingsvergoedingen (eventueel) Wellicht vergoedingsbeleid?



Financiële paragraaf Samenvatting van de financiële positie van het fonds en ontwikkelingen gedurende het jaar

Stand per 1 januari 2013 Beleggingsresultaten Premiebijdragen (regulier) Korting van aanspraken en rechten Herstelpremiebijdrage Uitkeringen Aanpassing overlevingstafels Overige Stand per 31 december 2013

Pensioenvermogen EUR 201.081 12.875 4.601 187 (8.114) 193

Technische voorzieningen EUR 198.759 (4.408) 3.887 (7.812) (293)

Dekkingsgraad % 101,2 8,9 0,2 0,3 0,3

210.823

190.133

110,9

De verandering in de dekkingsgraad is voornamelijk het gevolg van het beleggingsresultaat. De dekkingsgraad is dan ook hoger dan de minimale vereiste dekkingsgraad van 104,1%. Dit betekent dat er nog sprake is van een reservetekort en het langeherstelplan van kracht blijft.

Het saldo van baten en lasten over de afgelopen jaren kan als volgt worden geanalyseerd:

Premieresultaat Interestresultaat Aanpassing overlevingstafels Overig resultaat

2013 EUR

2012 EUR

2011 EUR

2010 EUR

2009 EUR

901 17.284 184

600 10.265 (248) 157

1.327 (19.709) 60

515 2.111 (3.764) 1.174

915 22.108 (6.527) (200)

18.369

10.774

(18.322)

36

16.297

Opmerking [j15]: Verwijderen (nul regel)? Of bewust keuze deze op te neme

Opmerking [j16]: De link naar het VEV mis ik hier. Zou benoemen dat het VEV x,x% bedraagt en vervolgens aangeven dat derhalve sprake is van een reservetekort.

Het positieve premieresultaat duidt op een kostendekkende premie. In de jaren 2009 t/m 2013 zijn extra betalingen begrepen in verband met het geldende herstelplan. Ultimo 2013 bedraagt de marktrente circa 2,68% (2012: 2,40%).

Opmerking [j17]: Hoe bepaald?



Uitvoeringskosten 2013

2012

EUR

% beheerd vermogen

EUR

% beheerd vermogen

Pensioenbeheer: Pensioenuitvoeringskosten

515

0,25

569

0,29

Vermogensbeheer: Beheerkosten Prestatieafhankelijke vergoedingen Bewaarloon Advieskosten vermogensbeheer Overige kosten

465 1 31 128

0,23

0,22

0,00 0,02 0,06

420 209

Transactiekosten: Aan- en verkoopkosten beleggingstitels

429

0,21

429

0,22

19

0,01

19

0,01

1.588

0,78

1.646

0,85

In- en uitstapvergoedingen Integrale kosten pensioenregeling

0,11

In de vermogensbeheer- en transactiekosten zit een bedrag van € 909.903,45 die zijn verrekend in de koersen van de beleggingsfondsen. Naast de pensioenuitvoeringskosten betaald de werkgever ook een deel van de vermogensbeheerkosten namelijk € 77.401,42. Deze kosten worden meegenomen in de pensioenpremie en zijn hierboven opgenomen onder xx (bewaarloon) en xx (overige kosten).

Opmerking [j18]: Kosten vermogensbeheer bedragen rond de EUR 600k in bovenstaand staatje. Is dit consistent?

De hoogte van de vermogensbeheerkosten zijn voor het grootste deel afhankelijk van de waarde van de beleggingen. Door de gestegen waarde van de beleggingen zijn de absolute beheerkosten dus ook gestegen. Kosten per deelnemer (naast beheerd vermogen) toe te voegen

Opmerking [j19]: Cf. kerncijfers


Herstelplan In 2008 is door de kredietcrisis en de dalende rente een reservetekort/dekkingstekort en daarmee tevens reservetekort ontstaan. Het fonds heeft in 2009 haar 3drie-jaarsherstelplan ingediend bij DNB. Het herstelplan is door DNB goedgekeurd op 11 mei 2009. Het fonds maakt gebruik van de eenmalige mogelijkheid die de minister heeft geboden om binnen 5 jaar (in plaats van 3 jaar; dus uiterlijk 31 december 2013) het minimaal vereist eigen vermogen te bereiken. Bij het opstellen van het herstelplan heeft het bestuur zich laten ondersteunen door externe adviseurs en is het voorgenomen beleggingsbeleid afgestemd met de beleggingscommissie. Het bestuur heeft begin 2014 de voorgeschreven jaarlijkse evaluatie van het herstelplan over 2013 uitgevoerd. Deze evaluatie heeft vooralsnog niet geleid tot bijstelling van de oorspronkelijke uitgangspunten van het herstelplan. De evaluatie is voor akkoord voorgelegd aan DNB. Op 31 december 2013 bedroeg de dekkingsgraad 110,9 % en dit lag hoger dan het verwachte percentage uit de evaluatie herstelplan 2012. In de evaluatie herstelplan 2012 is opgenomen dat wij op 31 december 2013 een dekkingsgraad van 108,1% kunnen halen en boven onze minimale vereiste dekkingsgraad van 104,1% uitkomen waardoor er geen sprake is van korten van pensioenrechten voor 2014. Op basis van de huidige dekkingsgraad en na een nieuwe doorrekening verwachten wij , dat we ultimo 2014 uitkomen op een dekkingsgraad van circa 118,3%. Met deze verwachte dekkingsgraad van circa 118,3% zal dan voldaan zijn aan de voorwaarden voor het vereist eigen vermogen en geraken wij uit reservetekort. Het herstelplan is opgesteld met inachtneming van de door DNB voorgeschreven uitgangspunten. Nadrukkelijk merken wij op dat inherent aan de modelmatige aanpak ook het herstelplan een benadering van de werkelijkheid is. Dit betekent dat de werkelijke ontwikkeling van de dekkingsgraad in positieve of negatieve zin kan afwijken van het verwachte herstelpad, waardoor het fonds zich sneller of langzamer kan herstellen dan voorzien. De belangrijkste maatregelen uit het herstelplan zijn: 

het niet toekennen van voorwaardelijke toeslagen.



het verhogen van de premie.



het tijdelijk afwijken van het strategisch beleggingsbeleid door de beleggingen niet te herbalanceren tot de wereldwijde beurzen weer enig herstel vertonen.



het korten van verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten. Echter voor het bestuur tot deze drastische maatregel over zal gaan, zal het bestuur bij de werkgevers verzoeken om een hogere premiebijdrage, dan wel een extra storting of een versobering van de pensioenregeling.

In de periode tot het vereist eigen vermogen is bereikt bedraagt de maximumpremie 34,4% van de pensioengrondslag. Vanwege onzekerheid over het verloop van het herstel en de daaraan gekoppelde bijdragen is geen vordering op de sponsor in de jaarrekening opgenomen. 

Geen toeslagverlening tot het minimaal vereist eigen vermogen is bereikt en beperkte toeslagverlening tot het vereist eigen vermogen is bereikt.


Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds 


Herstel van de beleggingsrendementen.

In 2013 hebben de dekkingsgraad, het vereist eigen vermogen en het minimaal vereist eigen vermogen zich ten opzichte van het herstelplan als volgt ontwikkeld: 120 115 110

MVEV VEV

105

Herstelplan 100

dekkingsgraad

95 90 2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Uit bovenstaande figuur blijkt dat het fonds in werkelijkheid langzamer herstelt dan verwacht. Dit komt met name doordat de voorziening is gestegen door de lagere rente en hogere levensverwachting tov 2009. De stijgende koersen van de beleggingen hebben dit nu gedeeltelijke gecompenseerd. De dekkingsgraad ontwikkelde zich als volgt: 2013

2012

2011

2010

2009

Dekkingsgraad per 31 december

101,2%

101,2%

95,5%

106,0%

106,5%

Dekkingsgraad per 31 december conform ingediend herstelplan

109,2%

109,2%

106,3%

103,3%

99,7%

Opmerking [j20]: 110,9%

Opmerking [j21]: Nog updaten?



Beleggingenparagraaf Beleid Wij voeren een beleggingsbeleid, dat zich richt op het behalen van een zo hoog en stabiel mogelijk lange termijn rendement binnen de vastgestelde risicoparameters. Daarbij houden wij rekening met de lang- en kortlopende verplichtingen van het pensioenfonds en de solvabiliteitseisen, die aan het pensioenfonds worden gesteld. Het beleid is vastgesteld op basis van de Asset Liability Management studie. Deze studie, voor het laatst in december 2012 uitgevoerd, geeft inzicht in mogelijke toekomstige financiële risico’s, bepaalt de strategische asset allocatie en wordt op meer frequente basis vertaald in de tactische asset allocatie. Op basis van deze laatste ALM studie is er geen directe aanleiding om de huidige beleggingsmix aan te passen. Tot de uitgangspunten van het beleggingsbeleid behoort het uitbesteden van de uitvoering bij externe vermogensbeheerders. Daarbij wordt voornamelijk in beleggingsfondsen belegd. Om de prestaties van de externe vermogensbeheerders te kunnen meten aan objectieve maatstaven, maken wij gebruik van benchmarks. Een benchmark wordt specifiek gerelateerd aan een onderdeel van de portefeuille met vergelijkbare kenmerken. Daarmee wordt beoogd dat over het beheerde vermogen een gelijkwaardig of hoger rendement wordt behaald dan het rendement volgens de benchmark.

Wij maken gebruik van de volgende vermogensbeheerders:   

ING Asset Management BV, beheerder Vastrentende Waarden BlackRock, beheerder Aandelen Morgan Stanley Investment, beheerder Vastgoed

Het boekjaar 2013 is afgesloten met een totaal belegd vermogen van € 203,9 miljoen; dit is exclusief liquiditeiten. Het pensioenfonds kent geen extra beleid ten aanzien van maatschappelijk verantwoord beleggen naast of aanvullend op het beleid wat geldt bij de vermogensbeheerders. Per 1 januari 2013 conformeert het pensioenfonds zich aan het verdrag inzake het uitsluiten van beleggingen in ondernemingen gerelateerd met clustermunitie, zoals dit is opgenomen in artikel 21a van het Besluit marktmisbruik Wft. Om aan deze bepaling in de toekomst te blijven voldoen, worden de verschillende beleggingsmandaten jaarlijks op dit onderdeel geëvalueerd en indien nodig wordt actie ondernomen om aan de wettekst weer te voldoen. Pensioenfondsen dienen als institutionele belegger te voldoen aan de Nederlandse Corporate Governance Code. Op grond van deze code publiceert een pensioenfonds haar beleid voor het uitoefenen van stemrechten op aandelen die zij houdt in beursvennootschappen. Omdat wij uitsluitend beleggen in beleggingsfondsen hebben wij geen rechtstreeks stemrecht, dit is uitbesteedt aan onze vermogensbeheerders. Onze vermogensbeheerders zijn Blackrock, ING en Morgan Stanley, zij leggen aan ons verantwoording af over hun stemgedrag. Zij hebben zich verplicht om in hun stemgedrag te handelen in het belang op lange termijn van hun cliënten. Meer informatie over het stemgedrag van onze vermogensbeheerders is te lezen op onze website: www.brocacefpensioenfonds.nl/het-pensioenfonds/bestuur/

Opmerking [j22]: Toleranties?

Opmerking [j23]: Toch enkel? Of wordt hier ook de valuta-afdekking in meegewogen?



Beleggingsklimaat In 2013 hebben met name de aandelen ontwikkelde markten een positieve koersontwikkeling laten zien. Het vertrouwen keerde bij de beleggers terug en men ging langzaam weer meer in risicovolle beleggingen beleggen. Dit werd ook ingegeven doordat er nauwelijks of geen rendementen op vastrentende waarden te behalen was. De Emerging Markets kenden in 2013 ook een terugval v.w.b. koersen. Kijken we naar vastgoed dan hebben we hier een lichte koersstijging gezien. Van belang is ook dat dee rente is in 2013 weer licht is gestegen. De hogere waarde van onze beleggingen en de afname van onze verplichtingen leidde daarop tot een dekkingsgraad van 110,9%. Voor 2014 is de verwachting dat de economische groei in ontwikkelde economieën versnelt en dat aandelen ontwikkelde markten met name Europa en Japan het goed gaan doen. Ook is men positief over High Yield bedrijfsobligaties en periferie staatsobligaties. De signalen voor 2014 lijken positief. Beleggingsmix

Opmerking [j24]: Impact beleggingsportefeuille Volgens mij blijft beleid hetzelfde, maar benoemd dit dan ook.

Het bestuur heeft gedurende de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan het strategisch beleggingsbeleid van het pensioenfonds. Het bestuur wil in de toekomst met name het rente risico verder verkleinen. Het gewicht van de aandelen is door de koersontwikkeling verhoogd, ten laste van het vastrentende waarden gewicht. Het verwachte rendement op aandelen is naar boven bijgesteld. In de strategische asset allocatie worden de te beleggen middelen gealloceerd naar beleggingscategorieën. Deze allocatie wordt door bandbreedtes nader ingevuld. De strategische normverdeling en de daarbij behorende bandbreedtes worden in onderstaande grafiek weergegeven.

100,00% 80,00% Norm

60,00%

Feitelijk 40,00%

Boven grens Onder grens

20,00% 0,00% Vastrentende waarde

Aandelen

Vastgoed

Derivaten of Cash

Uit bovenstaande grafiek blijkt dat de beleggingsmix binnen de afgesproken bandbreedtes blijft op de dDerivaten of cash positie na. Onder derivaten wordt hier verstaan de valutahedge en de ongerealiseerde waarde van de deze is ultimo 2013 € 1,3 mln. Door deze waarde mee te nemen in het totaal van cash komen we boven de bovengrens uit. In onderstaande tabel is de feitelijke marktwaarde en verdeling ultimo 2013 en 2012 weergegeven.

Opmerking [j25]: Zou datum hierbij benoemen, ultimo 2013 of op 31 decemb 2013

Opmerking [j26]: Nog te benoemen gevolg waarvan de verhoudingen zijn gewijzigd (volgens mij met name waardeontwikkeling)


Vastrentende waarden Aandelen Vastgoed Derivaten Liquiditeiten Totaal

Marktwaarde per 31-12-2013 EUR 114.637 70.452 17.548 1.257 2.059 205.953

55,7 % 34,2 % 8,5 % 1,0% 0,6%

Marktwaarde per 31-12-2012 EUR 117.097 60.002 17.190 202 1.512

59,7 % 30,6 % 8,8 % 0.1% 0,8%

100 %

196.003

100 %

%

%

De post derivaten betreft de per 31 december 2013 ongerealiseerde valuta afdekking. Deze heeft betrekking op het afdekken van de USD, GBP en JPY bij de aandelen.




Rendement Beleggingen en opbrengsten per 31-12-2013

Vastrentende waarden

Balanswaarde EUR

Rendement Vermogensbeheerders

Rendement Benchmark

Ultimo 2013

2013

2013

Gemiddeld belegd vermogen EUR 2013

Opbrengst Incl. indir beleggingsopbrengsten EUR 2013

Rendement op gemid. belegd vermogen 2013

Rendement op gemid. belegd vermogen 2012

114.637

55,7%

(0,6%)

(1,3%)

115.125

(686)

(0,6%)

13,9%

Aandelen

70.452

34,2%

16,4%

16,1%

66.450

9.863

14,8%

13,1%)

Vastgoed

17.548

8,5%

2.1%

2,1%

17.846

358

2,0%

24,5%

Subtotaal

202.637

98,4%

4,9%

4,1%

199.421

9.534

4,8%

13,4%

Derivaten

1.257

1,0%

1,8%

1,7%

0

3.338

1,8%

0,5%

Liquiditeiten

2.059

0,6%

-

-

1.250

0

0,0%

0,0%

205.953

100%

6,7%

5,8%

10.671

12.872

6,6%

13,9%

Totaal

Indien het rendement berekend wordt op het gemiddeld vermogen op jaarbasis bedraagt dit voor 2013 6,6% (2012: 13,9%). De totale performance van de vermogensbeheerders is met 6,7% hoger dan de 5,8% van de benchmark. De performance van de aandelen over 2013 was goed met een rendement van 16,4%. Verder valt op dat de derivaten (valutafdekking) een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan het rendement. De vastrentende waarden doen het in 2013 beter dan de benchmark. Echter hebben we wel te maken met een negatief rendement. Het vastgoed heeft na een uitzonderlijk rendement in 2012 een flink stap terug moeten doen gezien het rendement van 2,1%. Kijken we naar de performance vanaf de datum dat er in een bepaalde asset is belegd. Zo hebben de aandelen sinds 30-06-2008 een performance van 49,68% laten zien ten opzichte van de benchmark 46,90%. Voor vastgoed is de performance vanaf augustus 2008 tot ultimo 2013 43,90% en de benchmark 38,61%. De vastrentende waarde portefeuille heeft vanaf 2006 een performance van 55,9% en de benchmark 55,0% . In alle gevallen verslaan de vermogensbeheerders over die achterliggende periode de benchmark.

Opmerking [j27]: Alinea loopt nog n lekker. Zou een korte inleiding geven en vervolgens de opsomming geven.

“Kijken” zou ik vervangen. “Wanneer w de performance analyseren vanaf …”



Excedentregeling Naast de beheerders van het vermogen van het fonds hebben wij ook te maken met de vermogensbeheerder Robeco. Maandelijks stort de werkgever de bijdrage ten behoeve van de deelnemers aan de excedentregeling op de geblokkeerde beleggingsrekening bij Robeco. De gestorte bedragen worden vervolgens belegd op basis van de door de deelnemers aangegeven beleggingsmixen, die door het bestuur zijn bepaald. Het betreft hier beleggingen voor risico van de deelnemers. Het bestuur is verantwoordelijk voor het door Robeco te voeren beleggingsbeleid en de performance. Het bestuur volgt de ontwikkeling van de performance bij Robeco nauwgezet.

Opmerking [j28]: Graag toelichten h de performance van Robeco zich het afgelopen jaar heeft ontwikkeld (tov benchmarkt fonds).


Pensioenparagraaf De pensioenregeling, een middelloonregeling (voorwaardelijke indexering), heeft het karakter van een uitkeringsovereenkomst conform artikel 10 van de Pensioenwet. Per 1 januari 2013 zijn de factoren in verband met uitstel, vervroeging en hoog/laag aangepast. Daarnaast zijn de fondsdocumenten aangepast naar aanleiding van de aanbeveling, het letterlijke overnemen van de tekst toeslagenmatrix, van de actuaris. Het pensioenfonds en de werkgevers hebben een uitvoeringsovereenkomst gesloten. Deze overeenkomst loopt sinds 1 januari 2011 en geldt voor onbepaalde tijd. In de uitvoeringsovereenkomst worden de volgende onderwerpen geregeld:  Wijze van premievaststelling en herstelpremie voor zolang er een reservetekort is.  Wijze waarop en de termijnen waarin de premie moet worden voldaan.  Informatie die door de werkgever aan het pensioenfonds wordt verstrekt.  Procedures bij het niet nakomen van de premiebetalingsverplichting door de werkgever.  Procedures voor het opstellen of wijzigen van het pensioenreglement.  Voorwaarden waaronder toeslagverlening plaatsvindt.  Procedures en uitgangspunten voor besluitvorming over vermogensoverschotten en vermogenstekorten. Regeling

:

Middelloon (voorwaardelijke indexatie).

Pensioendatum

:

De eerste dag van de maand waarin de (gewezen) deelnemer de leeftijd van 65 jaar bereikt. Het pensioen dat als gevolg van het reglement wordt opgebouwd gaat dan in, mits het dienstverband met de werkgever per die datum al is, dan wel wordt beëindigd.

Maandsalaris

:

Onder maandsalaris wordt verstaan het fulltime bruto basissalaris per maand, zoals dat per 1 januari van het betreffende jaar door de werkgever is vastgesteld, vermeerderd met een eventueel toegekende persoonlijke toeslag, op basis van de normaal bij de werkgever geldende arbeidstijd.

Franchise

:

De maandelijkse franchise bedraagt € 1.087,63 (niveau 1 januari 2013). Per 1 januari van ieder kalenderjaar vindt aanpassing van de franchise plaats op basis van de procentuele stijging van de AOW uitkering voor gehuwden/ samenwonenden gemeten over de periode 1 januari van het voorafgaande kalenderjaar tot en met 1 januari van het kalenderjaar.

Maximum maandsalaris:

Het maximum maandsalaris bedraagt € 4.067,52 per maand (niveau 1 januari 2013 op fulltime basis), waarbij jaarlijks per 1 januari een aanpassing plaatsvindt aan het maximum maandsalaris geldend voor de hoogste CAO salaristabel (functiegroep K) geldend bij Brocacef BV cs.

Pensioengrondslag:

Het maandsalaris minus de franchise.

Ouderdomspensioen:

In de periode van het deelnemerschap vindt voor het ouderdomspensioen per maand van deelname een pensioenopbouw plaats van 2,25% van de in dat jaar vastgestelde pensioengrondslag.



Jaarlijkse verhoging actieven:

Voor zolang het deelnemerschap voortduurt, kan het op 1 januari van ieder kalenderjaar reeds opgebouwde ouderdomspensioen verhoogd worden op basis van de algemene loonontwikkeling conform de CAO in het voorafgaande jaar. Voor meer informatie over deze voorwaardelijke toeslag zie toeslagbeleid.

Partnerpensioen:

Het levenslang partnerpensioen per jaar ten behoeve van de nabestaande partner bedraagt 60% van het ouderdomspensioen dat zou zijn vastgesteld indien de deelnemer niet voor de pensioendatum zou zijn overleden doch tot de pensioendatum deelnemer zou zijn gebleven, met een pensioengrondslag die het laatst voor de deelnemer heeft gegolden. De jaarlijkse verhoging betrekking hebbend op de toekomst blijft hierbij buiten beschouwing.

Eigen bijdrage:

De bijdrage bedraagt 6% van de pensioengrondslag voor het levenslang ouderdomspensioen, maar wanneer de overeengekomen arbeidstijd afwijkt van de voor de betreffende functie gebruikelijke arbeidstijd, is een dienovereenkomstige evenredige bijdrage verschuldigd. In aanvulling hierop is door de deelnemer tot 1 januari 2017 een tijdelijke bijdrage van 0,5% van het maandsalaris verschuldigd.

Excedentregeling Regeling:

Beschikbare premieregeling.

Premiegrondslag:

De premiegrondslag in enig jaar is gelijk aan het ongemaximeerde maandsalaris in dat jaar ingevolge artikel 15 van het pensioenreglement verminderd met het maximum maandsalaris (€ 4.067,52 per maand; niveau 1 januari 2013 op fulltime basis). Jaarlijks vindt een aanpassing plaats op basis van het maximum maandsalaris geldend voor de hoogste CAO salaristabel (functiegroep K) geldend bij Brocacef BV cs.

Hoogte beschikbare premie:

In de periode van het deelnemerschap tot de pensioendatum bedraagt de maandelijkse beschikbare premie een percentage van de premiegrondslag. Het percentage is leeftijdsafhankelijk.

Hoogte pensioenen op pensioendatum:

Het tot de pensioendatum gevormde pensioenkapitaal wordt op actuariële en voor mannen en vrouwen gelijke wijze aangewend voor en daarmee vervangen door levenslang ouderdomspensioen en een aanspraak op levenslang partnerpensioen van 70% van het ouderdomspensioen.

Eigen bijdrage:

De bijdrage bedraagt, naast de bijdrage in het pensioenreglement, 6% van de premiegrondslag, met dien verstande dat wanneer de overeengekomen arbeidstijd afwijkt van de voor de betreffende functie gebruikelijke arbeidstijd een dienovereenkomstige evenredige bijdrage verschuldigd is.

De excedentregeling is ondergebracht bij Robeco NV. Het betreft hier een life cycle systeem, wat inhoudt dat men op jongere leeftijd een meer risicovolle beleggingsmix heeft en deze naar mate men ouder wordt voor wat betreft risico afbouwt. De deelnemer kan uit een tweetal serviceniveaus kiezen waarbij het standaard serviceniveau, volledig beheer, het life cycle systeem




volgt. Wil men afwijken van het standaard serviceniveau, oftewel men kiest voor eigen beheer, dan zal de deelnemer een beleggingsprofiel moeten aangeven. Daar het serviceniveau volledig beheer een aflopend risico heeft, adviseren wij de deelnemers ook dit te volgen. Adviesmixen 2013 bij serviceniveau volledig beheer: Fonds

Mix 1

Mix 2

Mix 3

Mix 4

Mix 5

Mix 6

Mix 7

Mix 8

Mix 9

Mix 10

Leeftijd

< 25

25-35

35-45

45-50

50-55

55-57

57-59

59-61

61-63

>63

Emerging Markets Eq. Property Equities European Equities

10% 10% 25%

10% 10% 25%

10% 10% 20%

10% 10% 15%

5% 5% 15%

5% 15%

10%

5%

5%

-

Robeco

30%

25%

20%

15%

15%

15%

10%

10%

5%

5%

Alternatieve beleggingen Commodities

10%

10%

10%

10%

5%

5%

5%

5%

5%

5%

10% 5%

10% 5% 5%

10% 10% 10%

10% 15% 15%

5% 15% 15%

5% 5% 5%

5% 15% 15%

5% 20% 20%

20% 20%

20% 20%

Euro Bonds 40IH

-

-

-

-

20%

45%

40%

35%

30%

25%

Liquiditeiten Flexioen spaarrekening

-

-

-

-

-

-

-

-

15%

25%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Aandelen

Obligaties High Yield Obligaties Euro Bonds IHHI Rorento DH

Totaal

Het pensioenfonds zal bij Robeco het opgebouwde kapitaal opvragen, wanneer indien een deelnemer met pensioen gaat, uitdienst treedt of gaat scheiden. Dit kapitaal wordt gebruikt om rechten in te kopen bij het pensioenfonds.

Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds Toeslagbeleid Voorwaardelijke toezegging De hoogte van toeslagverlening wordt jaarlijks door het bestuur vastgesteld en is afhankelijk van de financiële positie van het pensioenfonds. Er bestaat geen recht op toeslagen. Bovendien houdt het pensioenfonds geen reserve aan om in de toekomst toeslagen te kunnen toekennen. Toeslagen worden gefinancierd uit de groei van het vermogen ten opzichte van de verplichtingen, overeenkomend met variant D1 uit de Beleidsregel toeslagenmatrix. Voor toekenning hanteren wij de onderstaande beleidsstaffel als uitgangspunt. Bij de jaarlijkse besluitvorming nemen wij alle relevante omstandigheden (zoals economische vooruitzichten en verwachte bestandsontwikkeling) in aanmerking. Deze beleidsstaffel luidt als volgt:  Indien de dekkingsgraad van het pensioenfonds hoger is dan 120%, wordt een volledige toeslag toegekend.  Indien de dekkingsgraad van het pensioenfonds lager is dan 110%, wordt geen toeslag verleend.  Indien de hoogte van de dekkingsgraad van het pensioenfonds zich tussen deze grenzen bevindt, wordt de toeslag naar rato toegekend. Feitelijke toekenning van toeslagen geschiedt op basis van een expliciet genomen bestuursbesluit. In lijn met de toeslagenmatrix is het (voorwaardelijke) toeslagbeleid vastgelegd in het pensioenreglement. In alle berichtgeving over de rechten van de deelnemers zullen wij zowel bij communicatie over de inhoud van de pensioenregeling als ook over de toekenning van toeslagen de tekst opnemen conform de toeslagenmatrix. Het bestuur houdt zich het recht voor om het toeslagbeleid aan te passen. Toekomstige wijzigingen zijn bindend voor alle (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. Bedraagt de dekkingsgraad van het pensioenfonds meer dan 130% dan kan het bestuur besluiten de in de aan het kalenderjaar voorgaande tien jaren niet verleende toeslagen alsnog te verlenen. Dit kan alleen indien de dekkingsgraad van het pensioenfonds na toekenning van de niet verleende toeslagen niet lager zal uitkomen dan 130%. Ambitie Het pensioenfonds streeft er met het toeslagbeleid naar om premievrije en ingegane pensioenen jaarlijks (maximaal) te verhogen met de stijging van het prijsindexcijfer (gedefinieerd als het consumentenprijsindexcijfer alle huishoudens (afgeleid) zoals gepubliceerd door het CBS) over de periode juli tot juli. Voor de deelnemers is het toeslagbeleid er op gericht dat het opgebouwde pensioen jaarlijks de loonontwikkeling in het voorafgaande kalenderjaar conform de CAO van de werkgever volgt. Verwachte realisatie Minimaal eens in de drie jaar is het pensioenfonds verplicht een zogenaamde continuïteitsanalyse uit te voeren. In december 2012 is dit gedaan. Met een continuïteitsanalyse wordt beoordeeld of de financiële risico’s voor een pensioenfonds zich binnen aanvaardbare grenzen bevinden. Zo wordt bijvoorbeeld inzicht verkregen in de mogelijkheid om in de toekomst toeslagen toe te kennen. Op basis van de continuïteitsanalyse van december 2012 wordt over een periode van 15 jaar een gemiddelde rechtenaanpassing van 1,9% voor actieve en 1,4% voor inactieve deelnemers




verwacht. Dit komt overeen met 65% à 70% van de onderliggende maatstaf (of ambitieniveau). Voor actieve deelnemers is dit de algemene loonstijging, voor inactieven de prijsinflatie. Niet toegekende toeslag 2013/2014 Op 12 december 2013 hebben wij, ondanks dat de dekkingsgraad boven de 110% zit besloten per 1 januari 2014 geen toeslag te verlenen aan (gewezen) deelnemers en gepensioneerden. Reden om nog geen toeslag te verlenen daar het herstel nog zeer pril is en de financiële markten nog onstabiel zijn. Daarbij komt dat het verlenen van toeslagen direct ten koste gaat van de dekkingsgraad. Op basis van vergelijking van het Consumentenprijsindexcijfer (CPI afgeleid) juli 2013 met dat van juli 2012 zou de toeslag 1,68% voor gewezen deelnemers en gepensioneerden hebben bedragen. De toeslag voor deelnemers zou op grond van de loonontwikkeling in het voorafgaande kalenderjaar conform de CAO van de werkgever 1,25% bedragen. De niet toegekende toeslagen van 1,68% en 1,25% zullen bij een eventuele toekomstige inhaaltoeslag worden meegenomen. De deelnemers en gepensioneerden zijn hiervan op de hoogte gebracht. In het verleden verleende toeslagen gewezen deelnemers en gepensioneerden 1-12014

1-12013

1-12012

1-12011

1-12010

1-12009

1-12008

1-12007

1-12006

1-12005

Berekende toeslag

1,68%

2,43%

2,43%

1,38%

(0,10%)

2,95%

1,29%

1,72%

1,38%

0,65%

Verleende toeslag

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

1,29%

0,86%

0,69%

0,33%

In te halen toeslag Cumulatieve achterstand

1,68%

2,43%

2,43%

1,38%

(0,10%)

2,95%

0,00%

0,86%

0,69%

0,32%

13,33%

11,45%

8,81%

6,23%

4,78%

4,89%

1,88%

1,88%

1,01%

0,32%

Alle vastgestelde toeslagen zijn tot 2002 toegekend. In 2002 hadden we te maken met een herstelplan waardoor er geen toeslag is toegekend. Vanaf 2003 tot en 2007 is er 50% van de berekende toeslagen toegekend. In 2007 is het herstelplan komen te vervallen waardoor er weer volledige toeslagverlening mogelijk was gezien de financiële positie van het pensioenfonds. Sinds 2009 hebben wij te maken met een nieuw herstelplan, waardoor er sindsdien geen toeslagen zijn toegekend. En het lijkt onzeker dat er de komende jaren toeslagen aan de gewezen deelnemers zullen worden gegeven. De tien jaar, waarover bij voldoende vermogen (zie hiervoor) niet-verleende toeslagen alsnog ingehaald zouden kunnen worden, zou nu gelden voor de periode van 2004 tot en met 2013.

Opmerking [j29]: Dit is toch altijd h geval?


In het verleden verleende toeslagen deelnemers 1-12014

1-12013

1-12012

1-12011

Berekende toeslag

1,25%

1,50%

1,75%

1,25%

Verleende toeslag

0,00%

0,00%

0,00%

0,00%

In te halen toeslag

1,25%

1,50%

1,75%

1,25%

Cumulatieve achterstand

5,87%

4,57%

3,02%

1,25%

Sinds 2011 is de pensioenregeling een middelloonregeling met een voorwaardelijke toeslag. Jaarlijks zal het bestuur dan ook bekijken in hoeverre er een toeslag kan worden toegekend. De deelnemers zijn op 7 februari 2014 op de hoogte gesteld van het niet kunnen toekennen van de toeslagverhoging per 1 januari 2014. De niet toegekende toeslagen vanaf 2011 zullen bij eventuele toekomstige inhaaltoeslagen worden meegenomen. Voor 2011 zijn de toeslagen aan deelnemers toegekend.




Actuariële paragraaf (RJ 610.503) Actuariële analyse De actuariële analyse van het saldo van baten en lasten kan als volgt worden weergegeven:

Premieresultaat Premiebijdragen (van werkgever en werknemers exclusief herstelbijdrage) Pensioenopbouw Onttrekking uit voorziening voor pensioenuitvoeringskosten Pensioenuitvoeringskosten

Interestresultaat Beleggingsresultaten risico pensioenfonds Rentetoevoeging voorziening pensioenverplichtingen Toeslagverlening Korting van aanspraken en rechten Wijziging marktrente

Overig resultaat Herstelbijdrage werkgever Resultaat op waardeoverdrachten (saldo overdracht van rechten) Resultaat op kanssystemen (overige wijzigingen) Wijziging overige actuariële uitgangspunten Aanpassing sterftekansen Overige baten Resultaat op herverzekering Overige lasten

Totaal saldo van baten en lasten

2013 EUR

2012 EUR

4.476 (4.044) (515) 512

4.724 (4.124) (569) 570

429

601

12.844 (687)

5.095

25.787 (2.830) 0 0 (12.692)

17.252

10.265

187 258 652

0 0 136

(409) -

(248) 20 -

688

(92)

18.369

10.774

Het goede beleggingsresultaat over 2013 heeft er mede voor gezorgd dat de dekkingsgraad is gestegen ten opzichte van de dekkingsgraad ultimo 2012. Een tweede belangrijke oorzaak van de winst is de gestegen rente waardoor onze voorziening is afgenomen. De financiële positie van het fonds is dan ook in 2013 verbeterd, waardoor deze boven het minimaal vereist vermogen (104,1%) uitkomt. Gezien het feit dat het herstel van het fonds nog maar pril is en de financiële markten heeft het bestuur besloten dat er geen toeslagverhoging wordt gegeven.


Zuiver kostendekkende premie Gedempte premie Minimaal te ontvangen premie (incl. extra premies) Feitelijke premie


2013 EUR 4.421 2.682 3.928 5.814

2012 EUR 4.450 3.031 4.159 5.900

Hieruit blijkt dat de ontvangen pensioenpremie hoger is dan de gedempte premie, die conform actuariële en bedrijfstechnische nota is vastgesteld. Er is dan ook sprake van een kostendekkende premie.

Opmerking [j30]: Nog in te vullen – niet beoordeeld.

Uitkomsten van de solvabiliteitstoets De actuaris van het pensioenfonds heeft het aanwezige vermogen getoetst aan het vereist vermogen. Het vereist eigen vermogen is per 31 december 2013 vastgesteld op EUR 28.988. Dit resulteert in een minimaal vereiste buffer van 14,9% over de technische voorziening inclusief beschikbare premie. De uitkomst van de toets is opgenomen in onderstaande tabel. Solvabiliteitstoets Aanwezig vermogen Af: TV volgens FTK-methode Af: Minimaal vereist eigen vermogen (MVEV) 4,1% Dekkingspositie Af: Vereist eigen vermogen (exclusief MVEV) Reservepositie

Bedrag EUR 197.374 195.052 7.997 (5.675) 20.991 (26.666)

In % van de TV 101,2% 100,0% 4,1% (2,9%) 10.8 (13,7)

Er was sprake van een reservetekort per 31 december 2013. Actuariële beoordeling van de financiële positie Uit de berekening van het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen blijkt dat er sprake is van een reservetekort. Het minimaal vereist eigen vermogen bedraagt 4,1% van de technische voorziening (exclusief beschikbare premieregeling). Het vereist eigen vermogen bedraagt 14,9% van de technische voorziening (14,4% op basis van de beleggingsmix ultimo 2012). Er werd dus eind 2013 minder risicovol belegd dan het mandaat toeliet inclusief beschikbare premieregeling. Het pensioenfonds heeft naar deze verwachting onvoldoende vermogen om de nominale pensioenaanspraken en pensioenrechten te dekken. Het vereist eigen vermogen is het eigen vermogen, waarbij de kans dat er na één jaar onvoldoende middelen aanwezig zijn om de nominale pensioenen te dekken conform het standaardmodel gelijk is aan 2,5%.


Rol en bevindingen van de certificerend actuaris De certificerend actuaris heeft de opdracht om vast te stellen dat het fonds voldoet aan de vereisten vanuit artikel 126 tot en met 140 PW. De belangrijkste bevindingen die door de certificerend actuaris zijn gerapporteerd betreffen: 

[Bijvoorbeeld bevindingen omtrent prudent person, gehanteerde (actuariële) uitgangspunten zoals kostenopslagen, overlevingskansen, ervaringssterfte etc.]

De bevindingen van de actuaris zijn voor het bestuur aanleiding om … In zijn actuariële verklaring heeft de certificerend actuaris geoordeeld dat wel/niet voldaan is aan de artikelen 126 tot en met 140 PW en dat de financiële positie …

Risico’s en beheersing van risico’s Het pensioenfonds heeft te maken met risico’s van uiteenlopende aard. Behalve bewust gekozen beleggingsrisico’s om een optimaal rendement te genereren, zijn er ook operationele en “compliance” risico’s. Al deze risico’s kunnen de doelstelling van het fonds, het uitvoeren van een solide pensioenregeling, in meer of mindere mate in gevaar brengen. Het tijdig onderkennen van deze risico’s en het nemen van de bijbehorende maatregelen is een kerntaak van het bestuur. Het beleid is vastgelegd in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN). Beleidsinstrumenten Voor het beleggingsbeleid maken wij gebruik van Asset Liability Management (ALM) studie, waarin de toekomstige verplichtingen van het fonds bij een consistent premie-, financierings- en toeslagbeleid worden afgezet tegen verschillende beleggingsopbrengstvarianten. Deze studie is een hulpmiddel bij de optimale verdeling van de beleggingscategorieën van het fonds en wordt in principe om de drie jaar gedaan. Daarnaast wordt voor de langere termijn een continuïteitsanalyse uitgevoerd. De analyse maakt onder andere de solvabiliteitsontwikkeling en de indexatieverwachtingen voor een periode van vijftien jaar zichtbaar. Het bevat ook een beoordeling van de beschikbare beleidselementen. Daarbij wordt ingegaan op het premie-, indexatie- en beleggingsbeleid met het bijbehorende risicomanagement. Omdat het pensioenfonds een voorwaardelijke indexatie kent, moet de continuïteitsanalyse tevens inzicht geven in de zogenaamde consistentie-eis. Zowel de ALM studie als de continuïteitsanalyse zijn in december 2012 uitgevoerd. Dit heeft vooralsnog niet geleid tot aanpassing van het beleid. Beleggingsrisico’s Het beleggingsbeleid heeft tot doel op de lange termijn een zo hoog mogelijk rendement te realiseren uitgaande van de strategische asset allocatie bij een geaccepteerd beleggingsrisico. Voor het bereiken van de beleggingsdoelstelling is zorgvuldige uitvoering van het beleid van belang, evenals een gedegen risicobeleid en evaluatie van de behaalde resultaten. Bij het bepalen van het beleid en het nemen van belangrijke besluiten maakt het bestuur een afweging tussen risico, rendement en beheersing van de risico’s. Daarbij heeft het bestuur bovendien grenzen (risicobereidheid) gedefinieerd aan de omvang van de risico’s. Een uitgebreidere toelichting op de risico’s en feitelijke omstandigheden per 31 december 2013 is opgenomen in de toelichting op de jaarrekening




Als onderdeel van het risicomanagementproces heeft het fonds in 2013 besloten om de Risico Analyse Monitor, ontwikkeld door Montesquieu, aan te schaffen. De monitor geeft het bestuur inzicht in de gevoeligheden van risico’s en de dekkingsgraad waardoor het gedrag van risicofactoren verder wordt vergroot. Financiële risico’s Renterisico De marktwaarden van de nominale pensioenverplichting en de vastrentende waardenportefeuille zijn afhankelijk van de marktrente. Deze rentegevoeligheid wordt uitgedrukt in de duratie. Eind 2013 bedroeg deze voor de pensioenverplichtingen circa 14,7 en voor de vastrentende waarden (inclusief de nominale waarde van de interest rate swaps) circa 13,6. Het renterisico ontstaat door het verschil tussen beide duraties en het verschil in omvang tussen de nominale pensioenverplichtingen en de vastrentende waardenportefeuille. Daardoor compenseert de waardeontwikkeling van de vastrentende waarden de waardeontwikkeling van de pensioenverplichtingen niet volledig. Bij een rentedaling stijgt de waarde van de pensioenverplichting sneller dan de waarde van de vastrentende waardenportefeuille. De dekkingsgraad daalt hierdoor. Een verschuiving van de rentetermijnstructuur met 1% punt naar boven of naar beneden doet de pensioenverplichting ultimo 2013 met circa 14,7% dalen dan wel stijgen. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de afdekking van het rente risico met 50%. De invloed hiervan op onze dekkingsgraad ultimo 2013 zou zijn dat deze van 110,9% zou kunnen dalen naar circa 105,0% dan wel stijgen naar circa 118,0% indien de rente met 1% daalt of stijgt. Om deze mismatch te beperken heeft het bestuur in 2010 besloten een groter deel van de vastrentende portefeuille in de toekomst af te dekken met een maximum van uiteindelijk 75%.Gezien de lage rente van dit moment zal vooralsnog vastgehouden worden aan de afdekking van het renterisico van 50%. Het bestuur verwacht dat de rente op termijn toch iets zal gaan stijgen waardoor de kans op herstel groter wordt bij het bestaande renterisico. Marktrisico Hieronder rekenen wij het prijsrisico, het concentratierisico en het valutarisico. Het prijsrisico is het risico van een waardedaling van de beleggingen. Het pensioenfonds belegt in zakelijke waarden, in de verwachting dat deze op termijn hogere reële rendementen genereren die nodig zijn voor het betaalbaar houden van de regeling en voor het realiseren van de indexatieambitie van het pensioenfonds. De risico’s van de beleggingen in zakelijke waarden worden beheerst door spreiding over regio’s en sectoren. In 2013 is de beleggingsmix zoveel mogelijk conform de strategische norm geweest waarbij wel rekening is gehouden met de bandbreedte per assetklasse. De ALM studie is het uitgangspunt voor vaststelling van de beleggingsmix. De in december 2012 uitgevoerde ALM studie heeft laten zien dat er geen directe aanleiding is om de huidige beleggingsmix aan te passen. Doel is te beleggen in zakelijke waarden met voldoende spreiding ter beperking van het concentratierisico. Het valutarisico is het risico dat de beleggingen, die wij in vreemde valuta hebben, minder waard worden door schommelingen in de wisselkoers ten opzichte van de euro. Het valutarisico is nagenoeg geheel afgedekt. Kredietrisico Het kredietrisico is het risico dat een tegenpartij contractuele verplichtingen (waaronder verstrekte kredieten, leningen, vorderingen, ontvangen garanties) niet nakomt. Voor de vastrentende waardenportefeuille wordt het risico beheerst door te spreiden over regio’s, sectoren en individuele bedrijven. Daarbij worden ook eisen gesteld aan de kredietwaardigheid van de tegenpartij. Ook maakt het pensioenfonds gebruik van zogenaamde securities lending activiteiten van de vermogensbeheerders. Hierbij worden de aandelen uitgeleend aan derden, met als doel de kosten voor het pensioenfonds te beperken. De zekerheden welke de tegenpartijen moeten stellen

Opmerking [j31]: Of duration



om het risico voor het pensioenfonds tot een minimum te beperken, worden door de vermogensbeheerders geëvalueerd en soms op dagbasis aangepast. Liquiditeitsrisico Het liquiditeitsrisico is het risico dat het pensioenfonds onvoldoende liquide middelen ter beschikking heeft om aan de lopende verplichtingen te kunnen voldoen. Het pensioenfonds volgt periodiek de liquiditeitsbehoefte en de beleggingen zijn voldoende liquide. Daardoor is dit risico nihil. Inflatierisico Omdat het pensioenfonds er naar streeft de pensioenen jaarlijks te indexeren, loopt het fonds inflatierisico. Dit risico is beheersbaar door de voorwaardelijkheid van de indexatie: het bestuur besluit alleen tot toekenning van indexatie als de financiële positie van het fonds dat mogelijk maakt. Niettemin, als langdurig niet of slechts gedeeltelijk zou worden geïndexeerd zou het pensioenniveau lager worden dan beoogd. De verschillende scenario’s uit de ALM-studie zorgen voor het benodigde inzicht.

Opmerking [j32]: Ten aanzien van derivaten nog aangeven of er liquiditeitsrisico’s bestaan (bijv. storten onderpand bij negatieve waarde). Als dit niet zo is dit ook toelichten.

Actuarieel/Verzekeringstechnisch risico Het verzekeringstechnische risico is het risico dat de demografische ontwikkeling afwijkt van de aannames en grondslagen, die zijn gebruikt voor de premiestelling en de reserveringen om te kunnen voldoen aan de verplichtingen. Het belangrijkste risico in dit verband is dat de deelnemers gemiddeld langer blijven leven dan verondersteld. De verplichtingen worden op basis van de door het Actuarieel Genootschap gepubliceerde prognosetafel berekend. Ultimo december 2012 zijn wij overgestapt op de nieuwe prognosetafel van 2012-2062. Het overlijdensrisico is sinds 1 januari 2012 herverzekerd bij Zwitserleven met een eigen behoud van € 100.000 per deelnemer. Bij het overlijden van een relatief groot aantal deelnemers kan door de optelsom van het eigen behoud over de deelnemers nog steeds een forse totaalschade ontstaan, met een significant negatief effect op de dekkingsgraad. Een ander verzekeringstechnisch risico is het arbeidsongeschiktheidsrisico. Dit was tot 1 januari 2012 volledig in eigen beheer en niet herverzekerd. Hoewel de kans op volledige of gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid klein is, kan de schade groot zijn. Dit risico is dan ook per 1 januari 2012 herverzekerd bij Zwitserleven. Hier geldt ook een eigen behoud van € 100.000,- per deelnemer. Solvabiliteit De uitkomsten van de activiteiten waaruit de hiervoor genoemde financiële risico’s voortvloeien, bepalen de solvabiliteit van het fonds. De berekening van de vereiste solvabiliteit wordt uitgevoerd aan de hand van de normen die de Pensioenwet en het Financieel Toetsingskader voorschrijven. Door het aanwezige eigen vermogen te vergelijken met het vereiste vermogen ontstaat een beeld van de risicopositie.

Opmerking [j33]: Bewuste keuze vo solvabiliteit? Of is dekkingsgraad meer consistent met overige deel jaarverslag?



Niet-financiële risico’s Tot de niet-financiële risico’s rekenen wij: Omgevingsrisico Ontwikkelingen in de politiek, economie, de financiële markten en ook de bedrijfsvoering van de sponsors kunnen grote invloed hebben op de manier waarop het pensioenfonds haar doelstellingen kan verwezenlijken. Het bestuur volgt de relevante ontwikkelingen, zoals het pensioenakkoord, wijziging AOW leeftijd en langlevenrisico met de grootst mogelijke aandacht. Uitbestedingsrisico Het bestuur heeft de beleggingsadministratie, de actuariële berekeningen en de beleggingen van het vermogen uitbesteed aan externe deskundigen. Deze zijn volgens een vaste methodiek geselecteerd. Bij de selectie spelen continuïteit, kwaliteit en integriteit een grote rol. De Ssamenwerking en kwaliteit van de dienstverlening wordt periodiek geëvalueerd. Met de vermogensbeheerders is een contract gesloten waarin de benchmark en diverse beperkingen zijn vastgelegd. Deze worden constant bewaakt en er vinden periodiek besprekingen plaats met de vermogensbeheerders, waarbij de mandaten en Service Level Agreements ook punt van aandacht zijn. Jaarlijks worden de ISAE-3402 rapportages opgevraagd en beoordeeld. De evaluatie geeft geen aanleiding tot aanpassing van dit risicobeleid. Operationeel risico Het operationeel risico is het risico van een onjuiste afwikkeling van transacties, fouten in de verwerking van gegevens, het verloren gaan van informatie, fraude en dergelijke. Deze risico’s worden door het fonds beheerst door het stellen van kwaliteitseisen aan de interne organisatie, procedures, processen en controles, geautomatiseerde systemen, etc. Deze kwaliteitseisen worden periodiek getoetst door het bestuur. De evaluatie geeft geen aanleiding tot aanpassing van dit risicobeleid. IT- risico Om er zeker van te zijn dat het fonds voldoende IT-ondersteuning heeft, maakt het gebruik van de infrastructuur van de werkgever, Brocacef Groep NV. Dit komt onder meer tot uitdrukking in de beschikbaarheid van IT hard- en software, de elektronische opslag van informatie en de backup en recovery-procedures. Een en ander is dan ook vastgelegd in een Service Level Agreement, die is afgesloten tussen het pensioenfonds en de ICT afdeling van de werkgever. De kwaliteit van de infrastructuur van Brocacef is beoordeeld door de externe EDP auditor (Ernst & Young) in het kader van de jaarrekening controle van Brocacef Groep NV. Integriteitsrisico Dit is het risico, dat de integriteit van de instelling wordt beïnvloed als gevolg van niet integer, onethisch handelen van de organisatie, de medewerkers of de leiding van het fonds. Met de werknemers van het fonds worden functionerings- en beoordelingsgesprekken gevoerd, waarin integriteit aan de orde komt. Binnen het fonds, bestuur en administratie, wordt het vierogen-principe gehanteerd. Het fonds hanteert een compliance-regeling, die van toepassing is op het bestuur en de administratie. Tevens is er bij de vermogensbeheerders onderzocht of en hoe zij het integriteitrisico hebben afgedekt. Wij hebben informatie van de vermogensbeheerders ontvangen en kunnen de conclusie trekken dat zij er alles aan doen om het risico te vermijden.

Opmerking [j34]: Jaarlijks?



Juridisch risico Voor niet specifieke pensioen technische vraagstukken maakt het fonds gebruik van de juridische diensten van Brocacef Groep NV. In het geval van specifieke pensioenrecht vraagstukken wordt extern advies ingewonnen. Zo wordt onder meer advies gevraagd over de impact van wijzigingen in weten regelgeving. Bovendien hebben in het bestuur twee juridisch geschoolde bestuursleden zitting. Specifieke financiële instrumenten (derivaten) Voor de uitvoering van het beleggingsbeleid wordt tevens gebruikgemaakt van financiële derivaten. Als hoofdregel geldt dat derivaten uitsluitend worden gebruikt voor zover dit passend is binnen het algemene beleggingsbeleid. De portefeuillestructuur en het risicoprofiel, berekend inclusief de economische effecten van derivaten, dienen zich binnen de door het bestuur vastgestelde grenzen (limieten) te bevinden. Het pensioenfonds gebruikt derivaten hoofdzakelijk om de hiervoor vermelde vormen van marktrisico zo veel mogelijk af te dekken. Eén van de belangrijkste risico’s bij derivaten is het kredietrisico. Er wordt gebruik gemaakt van de volgende instrumenten: Valutatermijncontracten: dit zijn met individuele banken afgesloten contracten waarbij de verplichting wordt aangegaan tot het verkopen van een valuta en de aankoop van een valuta, tegen een vooraf vastgestelde prijs en op een vooraf vastgestelde datum. Door middel van valutatermijncontracten worden valutarisico’s afgedekt. Interest Rate Swaps: om de rentegevoeligheid van onze vastrentende waarden portefeuille te beïnvloeden hebben wij gekozen voor het ING Fixed Income Investment Grade Long Duration Fonds. In dit fonds wordt gebruik gemaakt van Interest Rate Swaps. Dit is een lineair product en reageert direct op renteveranderingen. Dit wil zeggen bij rentestijging zal de waarde dalen en bij rentedaling stijgt de waarde. Vooruitzichten 2014 Er staat in 2014 weer genoeg te gebeuren op pensioengebied. Zo zal er hopelijk op zeer kort termijn duidelijkheid worden gegeven over de invulling van het nieuwe pensioencontract inclusief financiering en rekenrente. Vooralsnog lijkt men in Den Haag geen haast te maken waar er wel wordt geroepen dat de pensioencontracten per 1-1-2015 moeten ingaan. Fondsdocumenten en de verzekerdenadministratie dienen ook nog even aangepast te worden dus dit zal met name laatste kwartaal 2014 spannend worden.

Maarssen, 8 mei 2014 Naam J.P. Eeken L.H.H.O. van Galen N. van Esschoten A.M.S.N.T. Tromp F. Huisman H. Kappert M.P. Venema J. de Wit

Opmerking [j35]: Concretiseren naa valutarisico. Daarnaast worden onderstaand ook IRS benoemd. Dit heeft dan toch betrekking o het renterisico?

Opmerking [j36]: En hoe heeft het fonds dit beheerst? Selectie kredietwaardige en betrouwbare partners (wellicht minim rating?)

Opmerking [j37]: Graag gemiddeld aantal werknemers benoemen voor 2013 2012 van de uitvoeringsorganisatie. (2013: 2,8, 2012 (2,9)



Balans per 31 december 2013 Na bestemming van saldo van baten en lasten

Toelichting

2013 EUR

2012 EUR

Activa Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen Beleggingen voor risico pensioenfonds

17.548 70.452 114.637 1.257

17.190 60.002 117.098 202 Opmerking [j38]: Verwijderen?

5, 21

203.894

194.492

Beleggingen voor risico deelnemers

6

3.739

3.707

Herverzekeringsdeel technische voorzieningen Vorderingen en overlopende activa Overige activa

7 8 9

1.138 552 2.059

1.306 561 1.512

211.382

201.578

20.691 186.394 3.739 559

2.322 195.052 3.707 497

211.382

201.578

110,9

101,2

Passiva Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Voorziening pensioenverplichtingen risico deelnemers Overige schulden en overlopende passiva

Nominale dekkingsgraad (in %)

10 13 14 15

11



Staat van baten en lasten over 2013 Toelichting Baten Premiebijdragen (van werkgever en werknemers) Premiebijdragen risico deelnemers Beleggingsresultaten risico pensioenfonds Beleggingsresultaten risico deelnemers Overige baten

2013 EUR

2012 EUR

5.214 600 12.797 47 162

5.219 681 25.787 634 218

18.851

32.539

24 25

8.333 356

8.180 411

13 13

(8.492) -

12.749 -

14 27 28 29

32 88 (25) 159

190 77 158

451

21.765

18.369

10.774

19 20 21 22 23

Totaal baten Lasten Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Wijziging voorziening pensioenverplichtingen voor rekening pensioenfonds Wijziging overige technische voorzieningen Wijziging voorziening pensioenverplichtingen voor risico deelnemers Saldo herverzekering Saldo overdrachten van rechten Overige lasten Totaal lasten Saldo van baten en lasten Bestemming saldo van baten en lasten

2013 EUR Wettelijke en statutaire reserves Bestemmingsreserves Overige reserves

2012 Opmerking [j39]: Nog in te vullen EUR 1.926 8.848

18.369

10.774



Kasstroomoverzicht 2012 EUR

2013 EUR Kasstroom uit pensioenactiviteiten Ontvangen premies Ontvangen waardeoverdrachten Ontvangen uitkeringen van herverzekeraars Betaalde pensioenuitkeringen Betaalde waardeoverdrachten Betaalde premies herverzekering Betaalde pensioenuitvoeringskosten

5.669 521 172 (8.251) (496) (87) (465)

6.592 182 (8.178) (53) (517)

Totaal kasstroom uit pensioenactiviteiten

(2.938)

(1.974)

Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Verkopen en aflossingen van beleggingen Ontvangen directe beleggingsopbrengsten Aankopen en verstrekkingen van beleggingen Betaalde kosten van vermogensbeheer Saldo overige kasstromen uithoofde van beleggingsactiviteiten

(23) 4.848 (1.339) (1) -

14.105 2.748 (13.539) (22) -

3.485

3.292

547

1.318

Stand per 1 januari

1.512

194

Stand per 31 december

2.059

1.512

Totaal kasstroom uit beleggingsactiviteiten Mutatie liquide middelen


Toelichting behorende tot de jaarrekening 2013 1

Inleiding Het doel van Stichting Brocacef Pensioenfonds, statutair gevestigd te Maarssen (hierna ‘het fonds’) is het nu en in de toekomst verstrekken van uitkeringen aan gepensioneerden en nabestaanden ter zake van ouderdom en overlijden. Het fonds geeft invulling aan de uitvoering van de pensioenregeling van de volgende aangesloten ondernemingen: Brocacef Groep N.V. en Imgroma B.V.

2

Overeenstemmingsverklaring De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen zoals deze zijn opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW en met inachtneming van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Het bestuur heeft op 8 mei 2014 de jaarrekening opgemaakt.

3

Algemene grondslagen (a)

Opname van een actief of een verplichting

Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het fonds zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld.

(b)

Verantwoording van baten en lasten

Baten worden in de staat van baten en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot een actief of een verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Dit betekent dat transacties worden verwerkt op handelsdatum en niet op afwikkelingsdatum. Als gevolg hiervan kan sprake zijn van een post ‘nog af te wikkelen transacties’. Deze post kan zowel een actief als een passief zijn. .



(c)


Saldering van een actief en een verplichting

Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd als nettobedrag in de balans opgenomen indien sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De met de gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen samenhangende rentebaten en rentelasten worden eveneens gesaldeerd opgenomen.

(d)

Schattingen en veronderstellingen

De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW vereist dat het bestuur zich oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien, en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.

(e)

Verwerking van waardeveranderingen van beleggingen

Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen4. Alle waardeveranderingen van beleggingen, inclusief valutakoersverschillen, worden als beleggingsopbrengsten in de staat van baten en lasten opgenomen.

(f)

Vreemde valuta

Activa en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend naar euro’s tegen de koers per balansdatum. Deze waardering is onderdeel van de waardering tegen reële waarde. Baten en lasten voortvloeiende uit transacties in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. Alle valutakoersverschillen zijn verwerkt in de staat van baten en lasten. USD

31 december 2013 1.3791

31 december 2012 1,3194

Opmerking [j40]: Ook JPY en Ponde benoemen? Deze zitten toch tevens in jullie valutathedge

Opmerking [j41]: Nog aangeven dat ten behoeve van de presentatie in deze jaarrekening tov 2012 in de vergelijkend cijfers verplaatsingen en waar nodig rubricering heeft plaatsgevonden om aan sluiten bij indeling jaarrekening 2012.

4

RJ 610.313 Waardewijzigingen van beleggingen kunnen een wezenlijk onderdeel van de beleggingsperformance zijn. Aangezien het onderscheid tussen gerealiseerde en ongerealiseerde waardewijzigingen bij beleggen in het algemeen van weinig betekenis wordt geacht, dienen ongerealiseerde waardewijzigingen in de staat van baten en lasten te worden verwerkt.


4


Specifieke grondslagen (g)

Beleggingen

(g.1) Algemeen De beleggingen worden gewaardeerd op actuele waarde. Slechts indien de actuele waarde van een belegging niet betrouwbaar kan worden vastgesteld vindt waardering plaats op basis van geamortiseerde kostprijs. Participaties in beleggingsinstellingen die gespecialiseerd zijn in een bepaald soort beleggingen worden gerubriceerd en gewaardeerd volgens de grondslagen voor dat soort beleggingen. Beleggingen voor risico pensioenfonds en voor risico deelnemers worden op dezelfde wijze gewaardeerd. Lopende interestposities uit hoofde van beleggingen worden verantwoord als onderdeel van de marktwaarde van de betreffende beleggingscategorie / separaat gepresenteerd onder de overige vorderingen

(g.2) Vastgoedbeleggingen Beursgenoteerde (indirecte) vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoers.

Opmerking [j42]: Indirecte beleggingen hebben toch geen beurskoer NAV Morgen Stanley benoemen?

(g.3) Aandelen Beursgenoteerde aandelen en participaties in beursgenoteerde beleggingsinstellingen zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoers. Participaties in beleggingsfondsen in aandelen die geen beursnotering kennen worden gewaardeerd op de ultimo verslagperiode berekende intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde wordt ontleend aan de op lokale grondslagen gebaseerde opgaven van de betreffende fondsmanagers en zijn een afspiegeling van de reële waarde.

(g.4) Vastrentende waarden Beursgenoteerde vastrentende waarden en participaties in beursgenoteerde beleggingsinstellingen zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoersen. Indien vastrentende waarden of participaties in beleggingsinstellingen niet-beursgenoteerd zijn, vindt waardebepaling plaats op basis van de geschatte toekomstige nettokasstromen (rente en aflossingen) die uit de beleggingen zullen voortvloeien, contant gemaakt tegen de ultimo boekjaar geldende marktrente en rekening houdend met het risicoprofiel (kredietrisico; oninbaarheid) en de looptijden.

(g.5) Derivaten Derivaten worden gewaardeerd op reële waarde, te weten de relevante marktnoteringen of, als die niet beschikbaar zijn, de waarde die wordt bepaald met behulp van marktconforme waarderingsmodellen.

Opmerking [j43]: Is dit niet ook NA welke is afgeleid van genoteerde stukken vastrentede waarden?


(g.7)

Tijdelijke verkochte beleggingen en bruikleen van beleggingen

Tijdelijk verkochte activa blijven, mits wederinkoop is overeengekomen in de balans van het verkopende fonds opgenomen (zogenaamde repo-transacties). Het fonds behoudt het economisch eigendom. Tegenover de als actief opgenomen ontvangen liquiditeiten, samenhangende met vorenbedoelde tijdelijke verkoop, wordt de terugkoopverplichting in de balans als schuld verantwoord. Bij het in bruikleen geven van beleggingen (security lending-transacties) behoudt het fonds het economisch eigendom. Als zekerheid (onderpand) ontvangen geldmiddelen in het kader van bovengenoemde transacties worden opgenomen onder beleggingen. Indien als onderpand ontvangen geldmiddelen zijn herbelegd, worden deze beleggingen opgenomen onder de desbetreffende beleggingencategorie. De schuld uit hoofde van de ontvangen zekerheden is opgenomen onder de overige schulden. Indien als zekerheid beleggingen in plaats van liquiditeiten zijn ontvangen, worden deze beleggingen en de daarmee samenhangende verplichtingen niet in de balans van het pensioenfonds opgenomen. Alle hieruit voortvloeiende baten en lasten worden volgens het toerekenbeginsel over de looptijd van de desbetreffende transacties verantwoord in de rentebaten of -lasten in de staat van baten en lasten.

(h) Beleggingen voor risico deelnemers De grondslagen voor de waardering van de beleggingen voor risico polishouders zijn gelijk aan die voor de beleggingen die voor rekening van het fonds worden aangehouden.

(i)

Herverzekeringen

Uitgaande herverzekeringspremies worden verantwoord in de periode waarop de herverzekering betrekking heeft. Vorderingen uit herverzekeringscontracten op risicobasis worden verantwoord op het moment dat de verzekerde gebeurtenis zich voordoet. Bij de waardering worden de herverzekerde uitkeringen contant gemaakt tegen de rentetermijnstructuur, onder toepassing van de actuariële grondslagen van het pensioenfonds. Vorderingen uit herverzekeringscontracten die classificeren als garantiecontracten worden gelijkgesteld aan de hiertegenover staande voorziening voor pensioenverplichtingen. Vorderingen uit herverzekeringscontracten die classificeren als kapitaalcontracten worden gewaardeerd voor de waarde van het verzekerde risico op basis van de grondslagen van het contract5. Bij de waardering van de vorderingen wordt rekening gehouden met de kredietwaardigheid van de herverzekeraar (afslag voor kredietrisico)6. De waardering en presentatie van beleggingsdepots gekoppeld aan kapitaalcontracten is overeenkomstig de grondslagen voor beleggingen.

(j)

Vorderingen en overlopende activa

Vorderingen en overlopende activa worden bij eerste verwerking gewaardeerd op reële waarde. Na eerste verwerking worden vorderingen gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs (gelijk aan de nominale waarde indien geen sprake is van transactiekosten) onder aftrek van eventuele bijzondere waardeverminderingen, indien sprake is van oninbaarheid. 5 6

Indien sprake is van een separaat depot is deze waarde de ‘restwaarde’. De afslag wordt bepaald op basis van de spread en/of rating van de verzekeraar. Hierbij kan een verschil optreden ten opzichte van de waarde voor prudentieel toezicht.




(o) Technische voorzieningen (o.1) Voorziening pensioenverplichtingen De voorziening voor pensioenverplichtingen wordt gewaardeerd op actuele waarde (marktwaarde). De actuele waarde wordt bepaald op basis van de contante waarde van de beste inschatting van toekomstige kasstromen die samenhangen met de op balansdatum onvoorwaardelijke pensioenverplichtingen. Onvoorwaardelijke pensioenverplichtingen zijn de opgebouwde nominale aanspraken en de onvoorwaardelijke (toezeggingen tot) toeslagen. De contante waarde wordt bepaald met gebruikmaking van de door DNB gepubliceerde rentetermijnstructuur. Bij de berekening van de voorziening pensioenverplichtingen is uitgegaan van het op de balansdatum geldende pensioenreglement en van de over de verstreken deelnemersjaren verworven aanspraken. Jaarlijks wordt door het bestuur besloten of toeslagen op de opgebouwde pensioenaanspraken worden verleend. Alle per balansdatum bestaande besluiten tot toeslagverlening (ook voor besluiten na balansdatum voor zover sprake is van ex-ante- condities) zijn in de berekening begrepen. Er wordt geen rekening gehouden met toekomstige salarisontwikkelingen. Bij de berekening van de voorziening wordt tevens rekening gehouden met premievrije pensioenopbouw in verband met invaliditeit op basis van de contante waarde van premies waarvoor vrijstelling is verleend wegens arbeidsongeschiktheid. Bij de bepaling van de actuariële uitgangspunten wordt uitgegaan van voor de toezichthouder acceptabele grondslagen, waarbij rekening wordt gehouden met de voorzienbare trend in overlevingskansen. De berekeningen zijn uitgevoerd op basis van de volgende actuariële grondslagen en veronderstellingen: 

Marktrente: gebaseerd op de rentetermijnstructuur rekening houdend met de ultimate forward rate (UFR) zoals maandelijks gepubliceerd door DNB.



Overlevingstafels: AG prognosetafels 2012-2062. Hierbij wordt rekening gehouden met het verschil in overlevingskansen tussen de werkende en de totale bevolking door het toepassen van de fonds specifieke ervaringssterfte, waarbij geen onderscheid is gemaakt tussen hoofden medeverzekerde.



Sterftekansen: prognosetafels met/zonder ervaringssterfte op basis van fondsspecifieke correctiefactoren.



(On)bepaald partnersysteem.



Voor partnerpensioen is aangenomen dat de vrouwelijke partner 3 jaar jonger is dan de verzekerde man en de mannelijke partner 3 jaar ouder dan de verzekerde vrouw.



Kostenopslag ter grootte van 2% van de voorziening voor pensioenverplichtingen in verband met toekomstige administratie- en excassokosten.

(o.2) Overige technische voorzieningen Onder het hoofd Overige technische voorzieningen worden voorzieningen opgenomen voor met de pensioenverplichtingen samenhangende risico’s voor zover niet opgenomen in de berekening van de pensioenvoorziening, zoals bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, rendementsgarantie pensioenverplichtingen voor risico deelnemer of overige uitkeringen.

Opmerking [j44]: Onbepaald?


(p)

Voorzieningen voor risico van deelnemers

De waardering van de voorzieningen voor risico van deelnemers wordt bepaald door de waardering van de tegenover deze voorzieningen aangehouden beleggingen.

(q) Overige schulden en overlopende passiva Overige schulden en overlopende passiva worden bij eerste verwerking gewaardeerd op reële waarde. Na eerste verwerking worden schulden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs (gelijk aan de nominale waarde indien geen sprake is van transactiekosten)

(r)

Dekkingsgraad

De (nominale) dekkingsgraad van het fonds wordt berekend door op balansdatum het balanstotaal minus de kortlopende schulden te delen op de technische voorzieningen zoals opgenomen in de balans. Bij het berekenen van de reële dekkingsgraad van het fonds wordt ten behoeve van deze berekening de voorziening pensioenverplichtingen herrekend rekening houdend met de verwachte loon- en prijsinflatie.

(s)

Kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht is volgens de directe methode opgesteld. Alle ontvangsten en uitgaven worden hierbij als zodanig gepresenteerd. Onderscheid wordt gemaakt tussen kasstromen uit pensioensactiviteiten en beleggingsactiviteiten.



5


Beleggingen De mutaties in de beleggingen zijn als volgt: Vastgoed Aandelen beleggingen EUR EUR

Vast- Derivaten rentende waarden EUR EUR

Totaal

EUR

Stand per 1 januari 2013 Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Herwaardering

17.190 358

60.002 761 (2) 9.691

117.098 839 (3) (3.297)

202 (202) 1.257

194.492 1.600 (207) 8.009

Stand per 31 december 2013

17.548

70.452

114.637

1.257

203.894 =======

Stand per 1 januari 2012 Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Herwaardering

13.328 3.862

53.788 262 (1.750) 7.702

106.305 13.152 (12.352) 9.993

(1.354) 1.354 202

172.067 13.414 (12.748) 21.759


17.190

60.002

117.098

202

194.492

Vastgoedbeleggingen participaties in beleggingsfonds

Indirect vastgoed

2013 EUR

2012 EUR

17.548

17.190

De vastgoedportefeuille betreft een belegging in een wereldwijd vastgoedfonds. Het beheer is actief en ondergebracht bij Morgan Stanley Investment Management. De onderliggende waarden van het fonds zijn liquide effecten, die wereldwijd op dagbasis worden verhandeld op verschillende beurzen. In het fonds is er geen securities lending en er wordt ook geen gebruik gemaakt van derivaten. Het ontvangen SSAE 16 rapport geeft ons inzicht in de relevante processen en controles welke zijn getest door Deloitte & Touche LPP. De door Deloitte & Touche LPP uitgevoerde testen leveren geen aanvullende opmerkingen op.

Opmerking [j45]: 2012?



Aandelen 2013 EUR

2012 EUR

Aandelen mature markets

60.064

44.862

Aandelen emerging markets

10.388

11.140

Totaal

70.452

60.002

De aandelenportefeuille betreft beleggingen in wereldwijde fondsen, waarbij een gedeelte is belegd in aandelen opkomende markten. Het beheer is passief en ondergebracht bij BlackRock. De waardering vindt plaats op basis van indirecte marktnotering. Uit het ontvangen 2013 AMS Report ( ISAE 3402) blijkt dat Deloitte & Touche LLP in 2013 heeft gekeken naar de beschrijving van de controleomgeving en de relevante processen, waaronder de berekening van de Net Asset Value (NAV). De NAV is de koers voor een beleggingsfonds en wordt bepaald op basis van de slotkoers van de onderliggende markten. Uit de door Deloitte & Touche LLP uitgevoerde testen zijn geen relevante aanvullende opmerkingen gekomen. Vastrentende waarden Per balansdatum is dit de waarde van de beleggingsfondsen welke zijn ondergebracht bij ING Asset Management. Participaties in beleggingsfonds

2013 EUR

2012 EUR

Staatsobligaties

62.594

54.673

Bedrijfsobligaties

44.015

50.470

Liquide middelen

3.219

8.175

Hypothecaire leningen

4.809

3.780

114.637

117.098

Totaal

De waardering van deze participaties vindt plaats op basis van indirecte marktnotering. Uit het ontvangen ISAE 3402 type II rapport blijkt dat Ernst & Young Accountants LLP heeft gekeken naar de beschrijving van de controleomgeving en de relevante processen waaronder de berekening van de Net Asset Value. De NAV is de koers voor een beleggingsfonds en wordt bepaald op basis van de slotkoers van de onderliggende markten. Uit de door Ernst & Young Accountants LLP uitgevoerde testen zijn geen relevante aanvullende opmerkingen gekomen. Daarnaast hebben wij de jaarverslagen van de fondsen, waarin wij beleggen, bekeken. Van belang was of er een controleverklaring van de accountant aanwezig is en of de intrinsieke waarde per participatie genoemd in het jaarverslag gelijk is aan wat ING verantwoord in de maandrapportage van december. Wij hebben de controleverklaring gezien en de intrinsieke waarde komt overeen.

Opmerking [j46]: 2012?



Securities Lending Securities Lending, het uitlenen van effecten tegen een vergoeding, is door het bestuur toegestaan. De vermogensbeheerders ING en BlackRock maken hier gebruik van. Over 2013 heeft dit ons circa € 50.000,- ( ING €30.000 en BlackRock € 7.403) opgeleverd. Ultimo 2013 was er bij ING niets meer uitgeleend. Om het met securities leningen betrokken hiermee verbonden tegenpartijrisico te beperken, wordt onderpand gevraagd voor de uitgeleende effecten. Het onderpand bij BlackRock bestaat uit cash collateral wat wordt belegd in Cash Equivalent Fund. De te ontvangen collateral wordt dagelijks gemonitord. Het Cash Equivalent Fund bestaat voor ruim 97% uit kort termijn papier met een rating van AAA t/m A. Het onderpand bij ING bestaat uit 102% cash voor het bedrag dat is uitgeleend. Het ontvangen cash wordt belegd in liquide middelen waar behoud van kapitaal centraal staat. Het collateral wordt dagelijks gemonitord en als het onderpand lager dan 102% is moet de kredietnemer extra onderpand betalen. Aan de tegenpartijen worden strenge voorwaarden gesteld. De beleggingscommissie heeft in 2013 getoetst of de vermogensbeheerders aanpassingen hebben gedaan in de voorwaarden, die zij stellen aan tegenpartijen. Hieruit bleek dat de gestelde voorwaarden aan tegenpartijen niet aangepast zijn.

Opmerking [j47]: Geldmarktfonds?

Opmerking [j48]: Storten?

Opmerking [j49]: Wat zijn deze (naa onderpand storten?)

Derivaten Voor de uitvoering van het beleggingsbeleid maakt het fonds gebruik van financiële derivaten voor zover dit passend is. Het fonds gebruikt derivaten hoofdzakelijk om marktrisico’s af te dekken. Valutahedge

2013 EUR

2012 EUR

GBP JPY

(115) 712

(15) 163

USD

660

54

Totaal

1.257

Opmerking [j50]: Nadenken overbrengen naar passief zijde?

202

Het hierboven genoemde bedrag betreft een ongerealiseerd valutahedge over de periode definitieve afrekening 31 december 2012 en 31 december 2013. De valuta die wij afdekken zijn USD, GBP en JPY.

Opmerking [j51]: Toe te voegen – levelindeling van beleggingen. (Zie pagin 84 voorbeeldjaarrekening)

Gezien het beleggingsfondsen betreft waarschijnlijk level (niveau) 2 of 3. Indie beleggingen volledig beursgenoteerd is NAV een afgeleide van de beurkoers (2). Wanneer dit ook fondsen zijn of dit meer een afgeleide is kom je dichter bij level 3

6

7



Beleggingen voor risico deelnemers

Opmerking [j52]: Toelichting zeer summier. Ten aanzien van rendementen en ontwikkelingen graag e.e.a. opnemen in n met bovenstaande.

2013 EUR

2012 EUR

Stand per 1 januari Inleg en stortingen Uitkeringen Beleggingsresultaten risico deelnemers

3.707 600 (616) 47

3.517 681 (1.125) 634


3.739

3.707

Herverzekeringsdeel technische voorzieningen 2013 EUR

2012 EUR

258 543 337

283 626 397

1.138

1.306

2013 EUR

2012 EUR

Beginstand Overlijden Afkoop Uitkeringen Rente toevoeging VPV Grondslagwijziging Wijziging Marktrente Diverse mutaties

1.306 (93) (1) (151) 4 (6) 79

1.353 (76) (6) (166) 21 13 76 91

Eindstand

1.138

1.306

AEGON Delta Lloyd Nationale Nederlanden

Totaal

Voor de oprichting van het pensioenfonds waren werknemers van de huidige sponsors apart verzekerd voor pensioenen bij verzekeringsmaatschappijen. Na de oprichting is besloten de pensioenen vanuit het pensioenfonds uit te keren. De verzekeringsmaatschappijen keren op hun beurt uit aan het pensioenfonds. Er worden geen nieuwe deelnemers meer toegevoegd en de contracten lopen af na het overlijden van de laatste deelnemer. Alle drie de verzekeringsmaatschappijen hebben een kredietrating van minimaal A (Moody’s). Dit geeft een bepaalde zekerheid voor wat betreft het uitbetalen van de uitkeringen aan. Gezien alle verzekeringsmaatschappijen minimaal rating A hebben, zijn de toegekende aanspraken van de deelnemers hierdoor nagenoeg zeker.


8


Vorderingen en overlopende activa 2013 EUR

2012 EUR

392 155 5

10 396 152 3

552

561

2013 EUR

2012 EUR

Liquide middelen Overige activa

2.059 -

1.512 -


2.059

1.512

Vordering uit hoofde van herverzekering Vordering op sponsors Beleggingsdebiteuren Waardeoverdrachten Lopende interest Overige vorderingen en overlopende activa Stand per 31 december

Alle vorderingen hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar.

9

Overige activa

Onder de liquide middelen worden opgenomen die kasmiddelen en tegoeden op bankrekeningen die onmiddellijk dan wel op korte termijn opeisbaar zijn.

Opmerking [j53]: Nulsaldo, weghale



Opmerking [j54]: Nog in te vullen

10

Stichtingskapitaal en reserves Stichtings- Bestemmingskapitaal reserve EUR EUR

Stand per 1 januari 2013 Uit bestemming saldo van baten en lasten Overige

Overige reserves EUR

Totaal

2.322 18.369 --

28.988

-

(26.666)

-

-

-


EUR

20.691

De bestemmingsreserves hebben betrekking op:

11



Bestemmingsreserve:



De overige reserves betreffen ...

Dekkingsgraad, vermogenspositie en herstelplan De dekkingsgraad is ultimo jaar als volgt:

Nominale dekkingsgraad

2013

2012

110.9%

101,2%

De belangrijkste redenen voor de stijging van de dekkingsgraad zijn de hogere aandelenkoersen en de lagere voorziening doordat de rente in 2013 is gestegen ten opzichte van 2012. Het onderstaande overzicht geeft weer welk niveau de dekkingsgraad zal bereiken op basis van diverse scenario’s, gerekend met de huidige portefeuille. Hierbij is gekeken naar de marktwaardeveranderingen op de horizontale as, die betrekking hebben op alle beleggingen die niet tot de matching portefeuille behoren en naar een aantal rentescenario’s op de verticale as, waarbij op de rentecurve een parallelle schok wordt toegepast.

Indien de rente een parallelle verschuiving heeft van +1% (de gehele rentecurve schuift 100 basispunten omhoog) en de non matching beleggingen stijgen met 20% dan zal de dekkingsgraad toenemen van 110,9% naar 131%. Voor het bepalen van het vereist eigen vermogen (de solvabiliteitstoets) maakt het fonds gebruik van het standaardmodel. Het bestuur acht het gebruik van het standaardmodel passend voor de

Opmerking [j55]: Dit kom ik nu voo het eerst tegen. Wellicht hier (of eerder uitleggen bij beleggingsbeleid fonds)



risico’s van het fonds. De uitkomsten van de solvabiliteitstoets zijn opgenomen onder toelichting 21 Risicobeheer. Op basis hiervan bedraagt het (minimaal) vereist eigen vermogen op 31 december: 2013 EUR Aanwezig eigen vermogen Minimaal vereist eigen vermogen Vereist eigen vermogen

2012 EUR 197.374 7.997 20.991

De vermogenspositie van het pensioenfonds kan als gevolg hiervan worden gekarakteriseerd als reservetekort.



Herstelplan (Pensioenwet artikel 96) Vanwege het reservetekort geldt voor het fonds een herstelplan. Dit herstelplan is op 30 maart 2009 bij DNB ingediend en door DNB goedgekeurd. De belangrijkste maatregelen uit het herstelplan zijn: -

12

het niet toekennen van toeslagen aan (gewezen) deelnemers. het betalen van een extra premie van 1,4% van de pensioengrondslagsom door de werkgever voor zolang er sprake is van een reservetekort. het korten van verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten. Echter voor het bestuur tot deze drastische maatregel over zal gaan, zal de werkgevers verzocht worden om een hogere premiebijdrage dan wel een extra storting of een versobering van de pensioenregeling.

Achtergestelde leningen Er zijn geen achtergestelde lening aangegaan met werkgever. Technische voorzieningen

13

Technische voorzieningen Het mutatieoverzicht voor de voorziening voor pensioenverplichtingen is als volgt:

Stand 1 januari Pensioenopbouw Toeslagverlening Korting van aanspraken en rechten Rentetoevoeging Onttrekking voor pensioenuitkeringen Wijziging marktrente Wijziging actuariële uitgangspunten Wijziging uit hoofde van overdracht van rechten Aanpassing sterftekansen Overige wijzigingen Arbeidsongeschikten

Herverzekeringen

2013

2012

EUR

EUR 193.746

180.997

3.287 687 (7.812)

3.293 2.829 (7.775)

(5.095) (50) 570 (79)

12.692 248 1.258 204 (8.492)

12.749

185.256

193.746

1.138

1.306

186.394

195.052

Doordat de Technische Voorziening (TV) is vastgesteld op basis van de nominale marktrente is de analyse uitgevoerd op basis van de éénjaarsrente per 1 januari 2013 van 1,00 % (2012: 1,544%).



Voor een toelichting wordt verwezen naar de toelichting op de verschillende posten uit de staat van baten en lasten. De voorziening voor pensioenverplichtingen is naar categorieën van deelnemers als volgt samengesteld:

Actieve deelnemers Pensioengerechtigden Gewezen deelnemers

2013 EUR

2012 EUR

45.808 104.032

49.718 107.498

36.554

37.836

186.394

195.052

Opmerking [j56]: Layout

Netto pensioenverplichtingen

De methode voor de berekening van de pensioenverplichtingen is zodanig toegepast dat er geen sprake is van een financieringsachterstand. Naar hun aard hebben de technische voorzieningen in het algemeen een langlopend karakter. Korte beschrijving van de pensioenregeling(en) De pensioenregeling kan worden gekenmerkt als een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling met een pensioenleeftijd van 65 jaar. Jaarlijks wordt een aanspraak op ouderdomspensioen opgebouwd van 2,25% van de in dat jaar geldende pensioengrondslag. Tevens bestaat er recht op nabestaanden- en wezenpensioen. Jaarlijks beslist het bestuur van het fonds over de mate waarin de opgebouwde aanspraken worden geïndexeerd. Overeenkomstig artikel 10 van de Pensioenwet kwalificeert de pensioenregeling als een uitkeringsovereenkomst. De belangrijkste kenmerken van de regeling zijn opgenomen in het jaarverslag op pagina x. Toeslagverlening De toeslagen op pensioenrechten en pensioenaanspraken worden jaarlijks vastgesteld door het bestuur van het fonds. Er bestaat een ambitie om jaarlijks de pensioenrechten en pensioenaanspraken aan te passen. De daadwerkelijke toeslag in een jaar is voorwaardelijk en is afhankelijk van de hoogte van de beschikbare middelen. De toeslag bedraagt maximaal [de stijging van de consumentenprijsindex (CPI), zoals vastgesteld door het CBS]. De pensioenrechten en pensioenaanspraken zijn dit jaar met 0% (2012: 0%) geïndexeerd. Er is geen recht op toekomstige toeslagen. Het is niet zeker of en in hoeverre in de toekomst wordt geïndexeerd. Het fonds heeft geen geld gereserveerd voor toekomstige toeslagen. Toeslagen zijn afhankelijk van de middelen van het fonds, en daarvoor zijn beleggingsresultaten een belangrijk element (afhankelijk van ABTN). Het bestuur heeft in de vergadering van 12 december 2013 besloten over toeslagverlening op de pensioenaanspraken per 1 januari 2014. Bij de bepaling van de voorziening voor pensioenverplichtingen is met dit besluit rekening gehouden. Het bestuur heeft besloten geen toeslag toe te kennen.



Inhaaltoeslagen Onder bepaalde omstandigheden kunnen inhaaltoeslagen worden toegekend. Inhaaltoeslagen zijn toeslagen die worden toegezegd, voor zover in het verleden niet voor 100% is geïndexeerd. Om inhaaltoeslagen te kunnen toekennen is een hoge dekkingsgraad vereist. Inhaaltoeslagen zijn daarom op korte termijn niet te verwachten. Het bestuur van het fonds geeft in zijn jaarrekening elk jaar een specificatie van het verschil tussen de volledige en de werkelijk toegekende toeslagen. Voor de premievrije deelnemers en de gepensioneerden is deze specificatie in de volgende tabel opgenomen.

Jaar 2005 Jaar 2006 Jaar 2007 Jaar 2008 Jaar 2009 Jaar 2010 Jaar 2011 Jaar 2012 Jaar 2013 Jaar 2014

Volledige toeslagverlening % 0,65 1,38 1,72 1,29 2,95 (0,10) 1,38 2,43 2,43 1,68

Toegekende toeslagen

Verschil

% 0,33 0,69 0,86 1,29 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

% 0,32 0,69 0,86 0,00 2,95 (0,10) 1,38 2,43 2,43 1,68

Volledige toeslagverlening % 1,25 1,75 1,50 1,25

Toegekende toeslagen

Verschil

% 0,00 0,00 0,00 0,00

% 1,25 1,75 1,50 1,25

Voor de actieve deelnemers:

Jaar 2011 Jaar 2012 Jaar 2013 Jaar 2014

De toeslagen tot en met jaar 2010 voor deelnemers betrof een onvoorwaardelijke toeslag.

Opmerking [j57]: Voor de duidelijkheid wellicht opnemen dat actie deelnemers wel zijn geïndexeerd (indien het geval is).

Pensioenopbouw Onder pensioenopbouw is opgenomen de actuarieel berekende waarde van de diensttijdopbouw. Dit is het effect op de voorziening pensioenverplichtingen van de in het verslagjaar opgebouwde nominale rechten ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen. Verder is hierin begrepen het effect van de individuele salarisontwikkeling.

Toeslagverlening Het bestuur heeft in de vergadering van 12 december 2013 besloten over toeslagverlening op de pensioenaanspraken per 1 januari 2014. Bij de bepaling van de voorziening voor pensioenverplichtingen is met dit besluit rekening gehouden. De pensioenrechten en pensioenaanspraken zijn dit jaar niet geïndexeerd.

Opmerking [j58]: Lijkt dubbel met vorige pagina.



Rentetoevoeging De pensioenverplichtingen zijn opgerent met ...% (2012: 1,544%), op basis van de éénjaarsrente op de interbancaire swapmarkt aan het begin van het verslagjaar.

Onttrekking pensioenuitkeringen en pensioenuitvoeringskosten Verwachte toekomstige pensioenuitkeringen worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de verwachte pensioenuitkeringen in de verslagperiode. Toekomstige pensioenuitvoeringskosten (in het bijzonder excassokosten) worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de verwachte uitvoeringskosten in de verslagperiode.

Wijziging marktrente Jaarlijks wordt per 31 december de marktwaarde van de technische voorzieningen herrekend door toepassing van de actuele rentetermijnstructuur. Het effect van de verandering van de rentetermijnstructuur wordt verantwoord onder het hoofd wijziging marktrente. De ontwikkeling van de marktrente vanaf ultimo 2011 tot en met ultimo 2013 is als volgt: Rentepercentage per 31 december 2011 2012 2013

2,70% 2,40% 2,68%

Wijziging actuariële uitgangspunten Jaarlijks worden de actuariële grondslagen en/of methoden beoordeeld en mogelijk herzien ten behoeve van de berekening van de actuele waarde van de pensioenverplichtingen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van interne en externe actuariële deskundigheid. Dit betreft onder meer de vergelijking van veronderstellingen ten aanzien van sterfte, lang leven, arbeidsongeschiktheid met werkelijke waarnemingen, zowel voor de gehele bevolking als voor de populatie van het fonds. De vaststelling van de toereikendheid van de voorziening voor pensioenverplichtingen is een proces, waarbij gebruik wordt gemaakt van schattingen en oordelen door het bestuur van het fonds. Het effect van deze wijzigingen wordt verantwoord in het resultaat op het moment dat de actuariële uitgangspunten worden herzien.

Aanpassing sterftekansen Recente publicaties van nieuwe informatie over de overlevingskansen van de Nederlandse bevolking gaf het bestuur geen aanleiding voor verdere actualisering van de door het bestuur gebruikte schattingen bij het berekenen van de technische voorzieningen. In 2012 zijn de prognosetafels en fondsspecifieke ervaringssterfte aangepast en dit leidde tot een verzwaring van de technische voorzieningen met EUR 248.

Opmerking [j59]: Betreft UFR? Toegerekend op basis verwachtte kasstromen fonds?



Overige technische voorzieningen Dit betreft de voorzieningen voor arbeidsongeschiktheid. Het verloop hiervan is als volgt: 2013 EUR

2012 EUR

Stand 1 januari

1.004

800

Dotatie risicopremie arbeidsongeschiktheid (uit premie) Onttrekking wegens arbeidsongeschiktheidsgevallen Vrijval als gevolg van minder arbeidsongeschiktheidsgevallen Overige actuariële wijzigingen

157 (129) (107)

155 (142) 191

925

1.004


14

Voorziening pensioenverplichtingen voor risico deelnemers De pensioenregeling voor risico deelnemers is een beschikbarepremieregeling (premieovereenkomst). De regeling is bedoeld voor deelnemers met een salaris boven de maximale pensioengrondslag in de middelloonregeling (excedentregeling). De premie is gebaseerd op leeftijd en wordt maandelijks overgemaakt naar de geblokkeerde rekening van de deelnemers bij vermogensbeheerder Robeco. De hoogte van de beleggingsrendementen (en daarmee het te bereiken eindkapitaal) is naast de premie afhankelijk van het door de deelnemer geselecteerde beleggingsprofiel en de binnen dit profiel aangekochte beleggingen. Het uiteindelijk te bereiken kapitaal is hiermee onzeker en volledig voor risico van de deelnemer. Op de pensioenleeftijd wordt voor de deelnemer op basis van het tot dan toe opgebouwde kapitaal pensioen ingekocht. Voor het verloop van de voorziening voor risico deelnemers wordt verwezen naar toelichting 6 Beleggingen voor risico deelnemers.

15

Overige schulden en overlopende passiva

Schulden aan sponsors Uitkeringen Belastingen en premies sociale verzekeringen (art. 375.1h BW 2) Effecten Overige schulden en overlopende passiva

Alle schulden hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar. .

2013 EUR

2012 EUR

160 7 247 22 123

136 7 165 100 89

559

497

Opmerking [j60]: Wat wordt hier bedoeld?

Naamgeving: Schulden aan vermogensbeheerders of te betalen beheerfee Nog te betalen aan vermogensbeheerders


16

Risicobeheer Het fonds wordt bij het beheer van de pensioenverplichtingen en de financiering daarvan geconfronteerd met risico’s. De belangrijkste doelstelling van het fonds is het nakomen van de pensioentoezeggingen. Het solvabiliteitsrisico is daarmee het belangrijkste risico voor het fonds. In 2013 heeft het bestuur een risicoanalyse uitgevoerd. De uitkomsten hiervan vormen mede de basis voor het beleid van het fonds en toelichting hierna. Dit beleid is verwoord in de ABTN van het fonds. Het bestuur beschikt over een aantal beleidsinstrumenten ten behoeve van het beheersen van de risico’s. Deze beleidsinstrumenten betreffen:    

beleggingsbeleid; premiebeleid; herverzekeringsbeleid; toeslagbeleid.

De keuze en toepassing van beleidsinstrumenten vindt plaats na analyses ten aanzien van te verwachten ontwikkelingen van de verplichtingen en de financiële markten. Daarbij wordt onder meer gebruikgemaakt van de continuïteitsanalyse en de Asset Liability Management-studie (ALM-studie) die in respectievelijk 2013 en 2012 zijn uitgevoerd. Ook het crisisplan dat door het fonds eind 2011 is opgesteld is verwerkt in onderstaande toelichting op de risico’s, het risicobeleid en de ingezette beheersmaatregelen/afdekkingsinstrumenten. De uitkomsten van deze analyses vinden hun weerslag in jaarlijks door het bestuur vast te stellen beleggingsrichtlijnen als basis voor het uit te voeren beleggingsbeleid. De beleggingsrichtlijnen geven normen en limieten aan waarbinnen de uitvoering van het beleggingsbeleid door de vermogensbeheerders moet plaatsvinden. Deze uitgangspunten zijn vastgelegd in mandaatovereenkomsten met de vermogensbeheerders. De mandaten zijn gericht op actief/ passief vermogensbeheer. Solvabiliteitsrisico Het belangrijkste risico voor het fonds betreft het solvabiliteitsrisico, ofwel het risico dat het fonds niet beschikt over voldoende vermogen ter dekking van de pensioenverplichtingen. De solvabiliteit wordt gemeten op basis van zowel algemeen geldende normen als specifieke normen welke door de toezichthouder worden opgelegd (PW 131-133). Indien de solvabiliteit van het fonds zich negatief ontwikkelt, bestaat het risico dat het fonds de premie voor de onderneming en deelnemers moet verhogen en het risico dat er geen ruimte beschikbaar is voor een eventuele toeslagverlening op opgebouwde pensioenrechten. In het uiterste geval kan het noodzakelijk zijn dat het fonds verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten vermindert (PW 134). Om het solvabiliteitsrisico te beheersen dient het fonds buffers in het vermogen aan te houden. De omvang van deze buffers (buffers plus de pensioenverplichtingen heten samen het vereist vermogen) wordt vastgesteld met de door DNB voorgeschreven solvabiliteitstoets (S-toets). Deze toets bevat een kwantificering van de bestuursvisie op de fondsspecifieke restrisico’s (na afdekking).




De berekening van het vereist eigen vermogen en het hieruit voortvloeiende surplus/tekort aan het einde van het boekjaar is als volgt: 2012 EUR

2013 EUR S1 Renterisico S2 Risico zakelijke waarden S3 Valutarisico S4 Grondstoffenrisico S5 Kredietrisico S6 Verzekeringstechnisch risico S7 Liquiditeitsrisico S8 Concentratierisico S9 Operationeel risico Diversificatie-effect Vereist eigen vermogen (vereiste buffers) Voorziening pensioenverplichtingen Vereist pensioenvermogen Aanwezig pensioenvermogen (Totaal activa -/- schulden) Tekort / Surplus

7.874 22.693 4.819 5.232 5.836 -

(b) (a)

28.988 195.052

(a+b)

224.040 197.374 (26.666)

De buffers zijn berekend op basis van de standaardmethode waarbij voor de samenstelling van de beleggingen wordt uitgegaan van de feitelijke beleggingsmix in de evenwichtssituatie. De belangrijkste verschillen in de vereiste buffers op 31 december 2013 ten opzichte van 31 december 2012 worden veroorzaakt door … . Marktrisico’s (S1-S4) Het marktrisico omvat het renterisico, het prijs(koers)risico en het valutarisico. De strategie van het fonds met betrekking tot het beleggingsrisico wordt bepaald door de beleggingsdoelstellingen. Het bestuur onderkent de beleggingsrisico’s zoals waardedalingen van de beleggingen en te lage rendementen. Dit is een significant risico. Maatregelen komen tot uitdrukking in de (strategische) asset allocatie, de duratie van de portefeuille en de posities in andere valuta; hierbij worden de hiermee verbonden renterisico’s en kredietrisico’s betrokken. De overall marktposities worden maandelijks gerapporteerd aan het bestuur.

Renterisico (S1) Het renterisico is het risico dat de waarde van de portefeuille vastrentende waarden en de pensioenverplichtingen verandert als gevolg van ontwikkelingen in de marktrente. De rentegevoeligheid kan worden gemeten door middel van de duratie. De duratie is de (met de contante waarde van de kasstromen) gewogen gemiddelde resterende looptijd in jaren. Het strategisch beleid is om het renterisico voor 50% [bandbreedte 45% - 55%] af te dekken van de rentegevoeligheid van de matching portefeuille en de rentegevoeligheid van de pensioenverplichtingen. In het rentebeleid wordt rekening gehouden met de nominale

Opmerking [j61]: Nog in te vullen – niet beoordeeld nu.

Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds kasstromen op kwartaalbasis van de verplichtingen en wordt rekening gehouden met het curverisico. Afdekking vindt plaats op basis van duration matching in Euro’s van de matching portefeuille ten opzichte van de pensioenverplichtingen. Het fonds realiseert afdekking van renterisico door gebruik te maken van een matchingportefeuille. In deze matching portefeuille, ondergebracht bij ING IM, zijn de volgende mandaten opgenomen:   

INI Fixed Income Investment grade fonds (actief beheer); INI Fixed Income Investment Grade Long Duration fonds (actief beheer); Twee discretionaire staatsobligaties (buy & hold).

In het INI fixed Income Investment Grade Long Duration fonds worden de volgende rente instrumenten gebruikt: renteswaps, staatsobligaties, staatsgerelateerd papier, covered bonds en credits. Maandelijks wordt de hoogte van het percentage renteafdekking door ING IM aan het fonds doorgegeven. Indien dit percentage lager of hoger is dan de vastgestelde bandbreedtes [bandbreedte 45% - 55%] zal de ING IM binnen 10 werkdagen contact opnemen met het pensioenfonds en in overleg treden welke actie wordt ondernomen. Middels de Risk Analyse Monitor rapporteert Montesquieu de renteafdekking, de gevoeligheidsanalyse, de attributie analyse en de gewogen rekenrente en de beleggingscommissie evalueert de renteafdekking op kwartaalbasis. De hoogte van renteafdekking ultimo 2013 is 53,8%. De opbouw van deze afdekking is een onderstaande tabel inzichtelijk gemaakt. Bucket

Hedge ratio

Gewicht

Contributie

1Y

-59%

0.2%

-0.1%

2Y

-165%

0.2%

-0.4%

3Y

110%

0.4%

0.5%

4Y

273%

0.6%

1.5%

5Y

125%

0.7%

0.9%

6Y

-56%

0.8%

-0.5%

7Y

190%

1.0%

1.8%

8Y

128%

1.1%

1.4%

9Y

39%

1.3%

0.5%

10Y

57%

2.2%

1.3%

12Y

22%

4.5%

1.0%

15Y

46%

9.0%

4.1%

20Y

6%

13.7%

0.8%

25Y

91%

14.7%

13.4%

30Y

40%

20.0%

8.0%

40Y

60%

18.9%

11.4%

50Y

76%

Totaal

10.7%

8.1%

100.0%

53.8%

In de buckets tot 12Y is het gewicht en bijdrage aan de renteafdekking zeer laag. De bijdrage komt met name tot uitdrukking in de buckets vanaf 12Y. Het beperkt aantal beschikbare fondsen en de structuur binnen deze fondsen leiden tot de uitkomsten in bovenstaande tabel. Het




pensioenfonds heeft de renteafdekking middels de ING fondsen geëvalueerd en is hierover in gesprek met ING IM. Indien de rente uit de rentetermijnstructuur, UFR methode en driemaands middeling, gepubliceerd door DNB leidt tot een gemiddeld gewogen rekenrente van 3,5% wordt er een volgende stap genomen tot verdere renterisico afdekking. De maximale renteafdekking zal 75% bedragen en de verhoging van 50% naar 75% zal in 5 jaar ( 5% per jaar) plaatsvinden mits de gewogen rekenrente hoger is dan 3,5 %. Mocht de rente weer onder de 3,5% komen dan handhaven wij de hoogte van de renteafdekking op dat moment. De duratie en het effect van de renteafdekking kunnen als volgt worden samengevat: 31 december 2013

31 december 2012

5,0

5,0

13,2

13,2

14,7

15,0

Duratie van de vastrentende waarden (voor derivaten) in jaren Duratie van de vastrentende waarden (na derivaten) in jaren Duratie van de (nominale) pensioenverplichtingen in jaren



Prijsrisico Prijsrisico is het risico van waardewijzigingen door de ontwikkeling van marktprijzen. Het wordt veroorzaakt door factoren gerelateerd aan een individuele belegging, de uitgevende instelling of generieke factoren. Omdat alle beleggingen worden gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij waardewijzigingen onmiddellijk in het saldo baten en lasten worden verwerkt, zijn alle wijzigingen in marktomstandigheden direct zichtbaar in het beleggingsresultaat Het prijsrisico wordt gemitigeerd door diversificatie die onder meer is vastgelegd in de strategische beleggingsmix van het fonds. Middels onze vastgoed- en aandelenportefeuille beleggen wij wereldwijd in diverse regio’s en sectoren. Hieronder geven wij een overzicht van de verdeling naar regio en naar sector voor zowel het vastgoed als de aandelen. Daarnaast geven wij inzicht in welke Euro staatsobligaties wordt belegd in onze vastrentende waarden portefeuille.

Opmerking [j62]: Lettertype

De segmentatie van vastgoed naar regio:

Azië Europa Noord Amerika Zuid Amerika Liquide middelen Totaal

31 december 2013 EUR 6.326 5.671 5.114 63 374 17.548

% 36,05 32,32 29,14 0,36 2,13 100,00

31 december 2012 EUR 6.376 5.389 4.850 46 529 17.190

% 37,09 31,35 28,21 0,27 3,08 100,00

De segmentatie van vastgoed naar sector: Diversified Winkels Kantoren Woningen Hotels Gezondheidszorg Opslag Industrie Niche Industrie/kantoren Liquide middelen Totaal

31 december 2013 EUR 6.463 4.847 2.174 1.632 502 486 407 577 86 374 17.548

% 36,83 27,62 12,39 9,30 2,86 2,77 2,32 3,29 0,49 2,13 100,00

31 december 2012 EUR 6.699 4.518 2.345 1.215 511 521 304 462 10 76 529 17.190

% 38,97 26,28 13,64 7,07 2,97 3,03 1,77 2,69 0,06 0,44 3,08 100,00

Opmerking [j63]: Wel erg groot dee overig. Is dit verder uit te splitsen of toe lichten wat dit betreft?



De segmentatie van de aandelen naar regio is als volgt:

Opmerking [j64]: Het zou de voorke verdien hier ook de grootste categorie (U bovenaan te plaatsen. En dan aflopend. Tevens voor overige tabellen.

Canada EMU (Euro landen) Europa zonder UK en EMU Israel Japan Pacific zonder Japan UK US

31 december 2013 EUR 2.432 7.634 3.532 126 5.202

% 4,05 12,71 5,88 0,21 8,68

31 december 2012 EUR 2.389 6.015 2.893 112 4.158

2.955

4,92

2.902

5.412

9,01

4.662

9,54

% 4,89 12,31 5,92 0,23 8,51 5,94

32.771

54,56

25.371

52,66

60.064

100,00

48.862

100,00

Totaal

De segmentatie van de aandelen naar sectoren is als volgt:

Luxe goederen en diensten Consumptiegoederen Energie Financieel Gezondheidszorg Industrie Informatie Technologie Basis Materialen Telecommunicatie Publieke / Nutsbedrijven Totaal MSCI World Index Fund B

31 december 2013 2013 EUR % 7.412 12,34 5.946 9,9 5.766 9,6 12.548 20,89 6.787 11,30 6.907 11,50 7.292 12,41 3.292 5,48 2.264 3,77 1.850 3,08 60.064 100,00

31 december 2012 2012 EUR % 5.453 11,16 5.189 10,62 5.033 10,30 9.899 20,26 5.135 10,51 5.360 10,97 5.824 11,92 3.406 6,97 1.867 3,82 1.696 3,47 48.862 100,00

De segmentatie van de aandelen Emerging Markets naar regio is als volgt:

Zuid Amerika Noord Amerika Europa Azie Afrika Totaal MSCI Emerging Markets Fund B

31 december 2013 EUR 1.437 558 1.062 6.537 794

% 13,83 5,37 10,23 62,93 7,64

31 december 2012 EUR 1.799 578 1.119 6.745 899

% 16,15 5,19 10,04 60,55 8,07

10.388

100,00

11.140

100,00

Daarnaast, uitschrijven naar Nederlandse taal. UK = Verenigd Koninkrijk US = Verenigde Staten



De segmentatie van de aandelen Emerging Markets naar sectoren is als volgt: 31 december 2013 2013 EUR % 923 8,88 896 8,63 1.170 11,26 2.765 26,62 171 1,65 675 6,50 1.664 16,02 1.010 9,72 765 7,36 349 3,36 10.388 100,00

Luxe goederen en diensten Consumptiegoederen Energie Financieel Gezondheidszorg Industrie Informatie Technologie Basis Materialen Telecommunicatie Publieke / Nutsbedrijven Totaal MSCI Emerging Markets Fund B

31 december 2012 2012 EUR % 880 7,90 977 8,77 1.397 12,54 2.944 26,43 143 1,28 721 6,47 1.536 13,79 1.307 11,73 860 7,72 375 3,37 11.140 100,00

De verdeling van de vastrentende waarden naar land / regio’ en sectoren:

Opmerking [j65]: Lay-out van tabel graag in lijn brengen met overige tabelle

Stand 31 december 2013 in EUR Land / regio

Bedrijven

Financiele

Hypotheken

instellingen

en leningen

Belgie

204

101

Duitsland

942 1.414

Frankrijk Griekenland Groot Brittannie Ierland

59 1.025

Belegging in Overheid

beleg.Fonds

Overig

Totaal

-

2.754

-

40

3.099

3.334

272

6.359

368

77

11.352

3.783

369

9.618

268

127

15.579

-

-

-

-

4.743

56

-

36

5.880

45

336

460

991

Italie

1.050

1.256

358

12.851

66

Nederland

1.502

5.043

265

10.646

121

98

141

38

-

-

-

277

602

4.260

1.220

9.528

-

-

15.610

1.057

3.008

1.130

2.926

243

62

8.426

574

139

11

658

32

35

1.449

Noord Amerika

4.435

1.562

332

202

224

3

6.758

Latijns Amerika

433

110

49

1.079

9

Azie

703

145

-

972

14

Oceanie

112

401

249

-

-

43

14

-

628

-

42

727

-

-

-

-

6.122

6.122

28.376

4.809

59.212

1.381

6.561

114.637

Portugal Spanje Overig Europa BRIC landen

Midden Oosten/Afrika Liquiditeiten Totaal

14.298

-

59

20 -

1.832

-

15.581

13

20 -

17.590

1.680 1.854 762



Stand 31 december 2012 in EUR Land / regio

Bedrijven

Financiele

Hypotheken

instellingen

en leningen


beleg.Fonds

Overig

Belgie

1.212

48

1.390

3.237

Duitsland

3.639

711

319

5.752

28

Frankrijk

4.256

607

55

13.374

75

-

3

Griekenland

36

Groot Brittannie Ierland

-

-

5.423

1.565

44

-

1.262

-

Totaal

2

5.889

2

10.451

4

18.371

12

8.306

-

39

604

80

231

870

-

1.785

Italie

3.400

69

76

11.583

57

-

15.185

Nederland

3.954

2.030

-

5.431

125

-

11.540

272

77

-

-

53

-

402

Spanje

5.791

225

504

5.642

-

-

12.162

Overig Europa

4.914

-

964

3.922

304

3

10.107

868

-

-

345

22

2

1.237

Portugal

BRIC landen Noord Amerika

6.486

544

141

85

40

-

Latijns Amerika

521

31

54

1.158

97

-

Azie

979

-

1.196

69

Oceanie

784

-

-

-

-

862

Midden Oosten/Afrika

279

-

672

109

-

1.060

Liquiditeiten

78 -

-

Totaal

43.418

-

-

-

6.065

3.778

54.529

7.296 1.861 2

2.246

-

8.296

8.296

982

8.323

117.095

Valutarisico (S3) Het totaalbedrag dat niet in euro’s is belegd bedraagt ultimo jaar circa 39.9% (2012:40,1%) van de beleggingsportefeuille en is voor 73,2% (2012:73,2%) afgedekt door de euro. De belangrijkste valuta daarin zijn de USD, JPY en GBP. Het strategische beleid van het fonds is om de valutaposities grotendeels af te dekken. De valutapositie 2013 vóór en na afdekking door valutaderivaten is als volgt weer te geven:

EUR GBP JPY USD Overige

Vastgoedbeleggingen

Aandelen

Totaal

Valutaderivaten

Nettopositie

EUR

Vastrentende waarden EUR

EUR

EUR

EUR

EUR

2.508 2.534 2.472 5.421 4.613

7.670 5.510 5.206 43.277 8.789

111.528 464 1.298 (2.120) 3.467

121.706 8.508 8.976 46.578 16.869

121.706 8.044 7.678 43.507 -

464 1.298 3.071 16.889

17.548

70.452

114.637

202.637

180.935

21.702

De valutapositie 2012 voor en na afdekking door valutaderivaten is als volgt weer te geven:

EUR GBP JPY USD Overige

Vastgoed

Aandelen

EUR 2.319 2.391 1.674 5.363 5.443

EUR 6.024 4.792 4.200 36.995 7.991

Vastrentende waarden EUR 108.089 1.033 21 6.978 977

Totaal EUR 116.432 8.216 5.895 49.336 14.411

Valuta Derivaten EUR 116.432 7.183 5.895 43.886 -

Netto positie EUR 1.033 5.450 14.411

Opmerking [j66]: Toch geen afdekk noodzakelijk/aanwezig gezien valuta al euro is. Opmerking [j67]: Omvang fors tov JPY & GDP – wat bedraagt dit? En te overwegen of dit dient te worden afgedekt?  volgende pagina benoemd. Wellicht tekstuele toelichting boven de tabel van 2012 plaatsen. Lay-out tabel onderaan niet eenduiding

Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds Totaal

17.190

60.002

117.098

194.290

173.396


20.894

In de aandelenportefeuille worden de posities in GBP, JPY en USD afgedekt. De aandelen Emerging Markets worden gewaardeerd in USD en deze worden voor 50% afgedekt.

Een restrisico betreft de categorie overige valuta’s; deze valuta’s betreffen valuta’s in opkomende markten en/of valuta’s die een correlatie hebben met de USD. Het bestuur heeft besloten om deze risico’s niet af te dekken.

In de solvabiliteitstoets van het fonds is in de buffers voor het valutarisico rekening gehouden met bovenstaande valutaposities en afdekkingen. Montesquieu B.V., ondersteunt ons bij het afsluiten van de valuta termijncontracten met de Kas Bank. De looptijd van een valuta termijncontract is maximaal 3 maanden. In 2013 gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten op vreemde valuta transacties worden als volgt gespecificeerd:

GBP JPY USD Totaal

Gerealiseerd resultaat 2013 EUR 225 855 1.000 2.080

Ongerealiseerd resultaat 2013 EUR (115) 712 660 1.257

Totaal 2013 EUR 110 1.567 1.660 3.337

De koersontwikkeling van de vreemde valuta is meegenomen in het gerealiseerde resultaat (nadelig) en in het ongerealiseerde (nadelig) resultaat. Per saldo is er voor 2013 een positief resultaat.

Kredietrisico (S5) Kredietrisico is het risico van financiële verliezen voor het fonds als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop het fonds (potentiële) vorderingen heeft. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan partijen die obligatieleningen uitgeven, banken waar deposito’s worden geplaatst, marktpartijen waarmee Over The Counter (OTC)-derivatenposities worden aangegaan en herverzekeraars. Een voor beleggingsactiviteiten specifiek onderdeel van kredietrisico is het settlementrisico. Dit heeft betrekking op het risico dat partijen waarmee het fonds transacties is aangegaan niet meer in staat zijn hun tegenprestatie te verrichten, waardoor het fonds financiële verliezen lijdt. Beheersing van dit risico door het fonds vindt plaats door het stellen van limieten aan tegenpartijen op totaalniveau, dat wil zeggen met inachtneming van alle posities die een tegenpartij heeft jegens het fonds; het vragen van extra zekerheden zoals onderpand en dergelijke bij hypothecaire geldleningen en het uitlenen van effecten; het hanteren van prudente verstrekkingsnormen bij hypothecaire geldleningen. Ter afdekking van het settlementrisico wordt door het fonds enkel belegd in markten waar een voldoende betrouwbaar clearing- en settlementsysteem functioneert. Voordat in nieuwe markten wordt belegd, wordt eerst onderzoek gedaan naar de waarborgen op dit gebied. Met betrekking tot niet-beursgenoteerde beleggingen, met name OTCderivaten, wordt door het fonds enkel gewerkt met tegenpartijen waarmee ISDA/CSAovereenkomsten zijn afgesloten zodat posities van het fonds adequaat worden afgedekt door onderpand.

Opmerking [j68]: Woordkeuze begri ik niet.



De kredietwaardigheid van veel marktpartijen wordt ook door rating agencies beoordeeld. De samenvatting van de vastrentende waarden op basis van de ratings zoals eind 2013 gepubliceerd door ING IM is als volgt:

Opmerking [j69]: Layout tabel. Daarnaast de vermogensbeheer uitschrijv

Stand 31 december 2013 in EUR Rating Bedrijven

Financiele

Hypotheken

instellingen

en leningen

En is dit ook aanwezig voor aandelen / vastgoed? Anders dit ook aan te geven.


beleg.Fonds

Overig

Totaal

AAA

411

15.536

2.159

18.461

767

AA

539

2.418

388

12.808

36

-

A

1.801

5.787

1.465

551

95

-

9.699

BBB

4.708

3.958

726

25.673

12

-

35.077

BB

2.082

274

12

733

30

-

3.131

B

2.648

79

59

526

115

-

3.427

CCC

1.242

71

-

186

28

-

1.527

-

-

-

-

382

2.060

CC

14

57

37.391 16.189

14

Cash / geen rating

853

253

-

274

298

liquiditeit in belegging

-

-

-

-

-

6.122

6.122

14.298

28.376

4.809

59.212

1.381

6.561

114.637

Totaal Stand 31 december 2012 in EUR Rating

Bedrijven AAA

Financiele

Hypotheken

instellingen

en leningen


beleg.Fonds

Overig

Totaal

14.656

3.955

2.514

12.253

285

AA

2.322

445

308

19.735

48

22.858

A

9.354

1.214

306

496

228

11.598

BBB

9.106

376

509

18.535

62

28.588

BB

2.460

53

57

2.071

33

4.674

B

3.199

4

461

24

3.688

CCC

1.430

-

91

20

1.625

44

-

-

887

282

CC

84 -

33.663

44

Cash / geen rating

847

liquiditeit in belegging

-

-

-

-

43.418

6.065

3.778

54.529

Totaal

18

-

-

27

2.061

-

8.296

8.296

982

8.323

117.095

Vooralsnog zijn er geen andere aanwijzingen dat de kredietwaardigheid van de partij ter discussie staat. Het bestuur volgt de ontwikkelingen kritisch. Het kredietrisico dat Stichting Brocacef Pensioenfonds loopt ten opzichte van de werkgever wordt beperkt, doordat de verschuldigde premie maandelijks achteraf wordt betaald. In de solvabiliteitstoets is eind 2013 met het kredietrisico zoals blijkt uit bovenstaande gegevens rekening gehouden. Verzekeringtechnisch risico (S6) De belangrijkste verzekeringstechnische of actuariële risico’s zijn de risico’s van lang leven, overlijden en arbeidsongeschiktheid en het toeslagrisico.



Het langlevenrisico is het belangrijkste verzekeringstechnische risico. Langlevenrisico is het risico dat deelnemers langer blijven leven dan gemiddeld verondersteld wordt bij de bepaling van de voorziening pensioenverplichtingen. Als gevolg hiervan volstaat de opbouw van het pensioenvermogen niet voor de uitkering van de pensioenverplichting. Door toepassing van AG prognosetafels 2012-2062 met adequate correcties voor ervaringssterfte (fondsspecifiek) is het langlevenrisico nagenoeg geheel verdisconteerd in de waardering van de pensioenverplichtingen. Het overlijdensrisico betekent dat het fonds in geval van overlijden mogelijk een nabestaandenpensioen moet toekennen waarvoor door het fonds geen voorzieningen zijn getroffen. Dit risico kan worden uitgedrukt in risicokapitalen. Het arbeidsongeschiktheidsrisico betreft het risico dat het fonds voorzieningen moet treffen voor premievrijstelling bij invaliditeit en het toekennen van een arbeidsongeschiktheidspensioen (‘schadereserve’). Voor dit risico wordt jaarlijks een risicopremie in rekening gebracht. Het verschil tussen de risicopremie en de werkelijke kosten wordt verwerkt via het resultaat. De actuariële uitgangspunten voor de risicopremie worden periodiek herzien. Het fonds heeft het nabestaanden- en wezenpensioen op risicobasis herverzekerd bij een externe, onder toezicht van DNB staande verzekeringsmaatschappij (ZwitserLeven). Daarnaast is eveneens het arbeidsongeschiktheids- en overlijdensrisico herverzekerd. De herverzekeringsovereenkomsten expireren ultimo 2014. Het eigen behoud in 2012 was voor zowel het overlijdensrisico als voor het arbeidsongeschiktheidsrisico € 100.000 per deelnemer per jaar. Pas 24 maanden na afloop van de overeenkomst wordt de winstdeling vastgesteld. Maximaal kan de winstdeling 50% van de betaalde premies zijn, mits er zich geen schades hebben voorgedaan. Een eventuele bate uit hoofde van winstdeling zal in het resultaat worden verantwoord op het moment van toekenning

Het toeslagrisico omvat het risico dat de ambitie van het bestuur om toeslagen op pensioen toe te kennen in relatie tot de algemene prijsontwikkeling niet kan worden gerealiseerd. De mate waarin dit kan worden gerealiseerd is afhankelijk van de ontwikkelingen in de rente, beleggingsrendementen, looninflatie en demografie (beleggings- en actuariële resultaten) echter, afhankelijk van de hoogte van de dekkingsgraad van het fonds. Uitdrukkelijk wordt opgemerkt dat de toeslagverlening voorwaardelijk is.

Opmerking [j70]: En 2013?

Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds Liquiditeitsrisico (S7) Liquiditeitsrisico is het risico dat beleggingen niet tijdig en/of niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen worden omgezet in liquide middelen, waardoor het fonds op korte termijn niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Het liquiditeitsrisico wordt door het fonds beheerst door in het strategische en tactische beleggingsbeleid voldoende ruimte aan te houden voor de liquiditeitsposities. Voor de korte termijn maakt het fonds gebruik van een liquiditeitsprognose waarbij rekening wordt gehouden met de directe beleggingsopbrengsten en andere inkomsten zoals premies. Eind 2013 zijn er voldoende beleggingen aanwezig die onmiddellijk en zonder waardeverlies te gelde kunnen worden gemaakt om een onvoorziene uitstroom van geldmiddelen te financieren. Het fonds houdt bovendien EUR 1 mln (31 december 2012: EUR 0) apart t.b.v. eventuele negatieve waardeontwikkeling van de valutatermijncontracten en is onmiddellijk opvraagbaar. Daar er bij een zwakkere euro de valutatermijncontracten zich negatief ontwikkelen en er onderpand (collateral) moet worden gestort is er een statistische analyse gemaakt. Op basis van deze statistische analyse kunnen we aantonen dat, op basis van historische gegevens, in 95% van de gevallen een bedrag van EUR 4.8 mln voldoende is als onderpand voor de negatieve waardeontwikkeling van de valutatermijncontracten. Er is een portefeuille van EUR 7,5 mln ingericht als onderpand voor de waardeontwikkeling van de valutatermijncontracten. Hieruit blijkt dat op dit moment geen liquiditeitsrisico’s voor het fonds bestaan. In de solvabiliteitstoets van het fonds worden hier dan ook geen buffers voor aangehouden.


Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds Concentratierisico (S8) Concentraties kunnen ertoe leiden dat het fonds bij grote veranderingen in bijvoorbeeld de waardering (marktrisico) of de financiële positie van een tegenpartij (kredietrisico) grote (veelal financiële) gevolgen hiervan ondervindt. Concentratierisico’s kunnen optreden bij een concentratie in de beleggingsportefeuille in producten, regio’s of landen, economische sectoren of tegenpartijen. Naast concentraties in de beleggingenportefeuille kan er ook sprake zijn van concentraties in de verplichtingen en de uitvoering. Om concentratierisico’s in de beleggingsportefeuille te beheersen maakt het bestuur gebruik van diversificatie door te beleggen in landen, regio’s, sectoren en tegenpartijen. De spreiding in de beleggingsportefeuille is weergegeven in de tabel die is opgenomen bij de toelichting op het kredietrisico. De belangrijkste vorm van concentratierisico in de verplichtingen van het fonds is de demografische opbouw van de deelnemers. Gegeven de aard is dit risico niet te beïnvloeden. Op grond hiervan heeft het bestuur geconcludeerd dat er geen sprake is van concentratie in de activa of verplichtingen en dat er daarom geen buffer voor concentratierisico wordt aangehouden. Operationeel risico (S9) Operationeel risico is het risico van een onjuiste afwikkeling van transacties, fouten in de verwerking van gegevens, het verloren gaan van informatie, fraude en dergelijke. Deze risico’s worden door het fonds beheerst door het stellen van hoge kwaliteitseisen aan de organisaties die bij de uitvoering zijn betrokken. De beleggingsportefeuille is ondergebracht bij ING (55% van de portefeuille), Blackrock (36%) en Morgan Stanley (9%). Met deze partijen zijn overeenkomsten gesloten. De pensioenuitvoering is uitbesteed aan de administratie van Brocacef Pensioenfonds. Het bestuur beoordeelt jaarlijks de kwaliteit van de uitvoering van de vermogensbeheerders door middel van performancerapportages (alleen vermogensbeheerders), SLA-rapportages en onafhankelijk getoetste internebeheersingsrapportages (ISAE 3402-rapportages). Aangezien hiermee sprake is van adequate beheersing van de operationele risico’s worden door het fonds hiervoor geen buffers aangehouden in de solvabiliteitstoets.


Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds Systeemrisico Systeemrisico betreft het risico dat het mondiale financiële systeem (de internationale markten) niet langer naar behoren functioneert, waardoor beleggingen van het fonds niet langer verhandelbaar zijn en zelfs, al dan niet tijdelijk, hun waarde kunnen verliezen. Net als voor andere marktpartijen, is dit risico voor het fonds niet beheersbaar.

17

Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Langlopende contractuele verplichtingen Het fonds heeft geen uitbestedingsovereenkomst gesloten met een serviceorganisatie voor een periode van vijf jaar of langer. Voorwaardelijke verplichtingen Tegen het pensioenfonds is geen juridische procedure aangespannen.



18

Verbonden partijen Identiteit van verbonden partijen Er is sprake van transacties tussen het fonds, de werkgever en de aangesloten ondernemingen en bestuurders van het fonds. Transactie met de werkgever Inzake de uitvoeringsovereenkomst tussen fonds en werkgever met betrekking tot de financiering van de aanspraken en de uitvoering van de regeling is het volgende relevant: Overige transacties met verbonden partijen Voor de uitvoeringsovereenkomsten tussen pensioenfonds en werkgevers is het volgende relevant: De werkgever is verplicht deelnemers aan te melden en bij uitdiensttreding af te melden. De benodigde gegevens en mutaties worden door de werkgever maandelijks bij het pensioenfonds aangeleverd. Bij in gebreke blijven is de werkgever verantwoordelijk voor eventuele schade. Als de werkgever een premieachterstand ter grootte van 5% van de totale jaarpremie heeft zal het pensioenfonds elk kwartaal de deelnemers, gewezen deelnemers en gepensioneerden schriftelijk informeren. Tevens zal het pensioenfonds de ondernemingsraad van de werkgever elk kwartaal informeren. Het pensioenfonds verbindt zich de aan de uitvoering van de pensioenovereenkomst verbonden kosten voor zijn rekening te nemen, waaronder begrepen:     

kosten van beheer; kosten van administratie; kosten certificering en controle jaarverslag en jaarrekening; advieskosten externe adviseurs; aan- en verkoopkosten van de beleggingen.

Genoemde kosten worden, onder aftrek van de in het betreffende kalenderjaar vrijgevallen reserve aangehouden voor excassokosten, doorbelast aan de werkgever. Hiervan zijn uitgezonderd de kosten verbonden aan het externe vermogensbeheer, de zogenaamde beheerfee. De beheerfee komt ten laste van het behaalde rendement. Dekkingstekort, reservetekort en vermogensoverschotten Bij vermogenstekorten zal het pensioenfonds dit onverwijld melden aan DNB. Indien er sprake is van een reservetekort zal er binnen drie maanden een langetermijn herstelplan ingediend worden om uiterlijk binnen 15 jaar geen reservetekort te hebben. Bij een dekkingstekort zal er binnen twee maanden een kortetermijn herstelplan ingediend worden om uiterlijk binnen 3 jaar geen dekkingstekort te hebben. De werkgever kan in het kader van het herstelplan een extra financiële bijdrage doen maar is dit niet verplicht. Bij een dekkingstekort kan het pensioenfonds besluiten de verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten te verminderen indien het pensioenfonds niet in staat is binnen een redelijke termijn het dekkingstekort op te lossen zonder dat de belangen van deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden, andere aanspraakgerechtigden of de werkgever onevenredig worden geschaad en alle overige beschikbare sturingsmiddelen, met uitzondering van het beleggingsbeleid, zijn ingezet om uiterlijk binnen een jaar het dekkingstekort te hebben opgelost.


Stichting Pensioenfonds XYZStichting Pensioenfonds XYZenfonds Bij besluit tot korting van de rechten informeert het pensioenfonds de deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden en de werkgever schriftelijk over het besluit tot vermindering van pensioenaanspraken en pensioenrechten. De vermindering kan op zijn vroegst een maand nadat de deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden, werkgever en Toezichthouder hierover geïnformeerd zijn, worden gerealiseerd. Transacties met (voormalige) bestuurders Inzake de beloning van bestuurders wordt verwezen naar toelichting 31. Er zijn geen leningen verstrekt aan, noch is er sprake van vorderingen op, (voormalige) bestuurders. De bestuurders nemen deel aan de pensioenregeling van het fonds op basis van voorwaarden in het pensioenreglement.



19


Premiebijdragen (van werkgevers en werknemers)

Werkgeversgedeelte Werknemersgedeelte Subtotaal FVP bijdragen Premiebijdragen risico deelnemers Totaal

2013 EUR 4.806 929 5.735 79 (600) 5.214

2012 EUR 4.812 928 5.740 160 (681) 5.510

Premie gerelateerd aan de pensioenregeling Premie gerelateerd aan Overgangsregeling / VPL-regeling (15 jaars-aanspraak)

2013 EUR 4.764 450

2012 EUR 5.196 314

5.214

5.510

De Overgangsregeling / VPL-regeling wordt door het werkgever uitgevoerd. Dit is vastgelegd in een reglement. Bij pensionering van de deelnemer worden de aanspraken uit de Overgangsregeling / VPL-regeling ingekocht. Op dat moment betaald de werkgever hiervoor een koopsom. Daarnaast geldt dat de voorwaardelijke aanspraken uit VPL-regeling aanspraak) uiterlijk 1 januari 2021 gefinancierd dienen te zijn. Gaat een deelnemer ( indienst voor 31-122005) voor 1 januari uit dienst dan komt een eventueel aanwezige aanspraak uit de VPL-regeling te vervallen.

De kostendekkende, gedempte en feitelijke premie zijn als volgt:

Kostendekkende premie Gedempte premie Minimaal te ontvangen premie (incl. extra premies) Feitelijke premie

2013 EUR 4.421 2.682 3.928 5.814

2012 EUR 4.450 3.031 4.159 5.900

De aan het boekjaar toe te rekenen feitelijke premie is als bate in de staat van baten en lasten verantwoord. De samenstelling van de kostendekkende premie is als volgt:

Actuarieel benodigd voor pensioenopbouw Toeslag voor instandhouding van het vereist eigen vermogen Toeslag voor uitvoeringskosten

2013 EUR 3.538 527 356 4.421

2012 EUR 3.524 515 411 4.450

De verschillen tussen de kostendekkende premie, de feitelijke premie en de gedempte premie zijn het gevolg van anders berekenen van de actuariële benodigde bedragen. Bij de kostendekkende premie wordt uitgegaan van dezelfde actuariële grondslagen als de technische voorziening, terwijl de gedempte premie conform de actuariële grondslagen omschreven in de Actuariële en bedrijfstechnisch nota wordt berekend. Dat wil zeggen dat uitgegaan wordt van een

Opmerking [j71]: Optelstreep invoeg



gemiddeld rendement per 1 januari van 5,49%. De minimaal te ontvangen premie is de gedempte premie inclusief extra premies. Extra premies zijn in deze: de beschikbare premie en de overgangsregeling premie. In de feitelijke premie van de werkgever over 2013 is een extra bijdrage begrepen van EUR 187 (2012: EUR 168) in het kader van het herstelplan.

20

Premiebijdragen risico deelnemers De werkgever heeft over 2013 aan premiebijdragen EUR 600 (2012: EUR 681) aan Robeco overgemaakt ten behoeve van de excedentregeling. Deze regeling was in 2013 van toepassing voor de deelnemers met een bruto maandsalaris hoger dan € 4.067,52. Elke deelnemer heeft een eigen rekening waar maandelijks door de werkgever de bijdrage op wordt gestort.

21

Beleggingsresultaten risico pensioenfonds 2013

Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten – valuta Overige beleggingen Overige kosten vermogensbeheer

2012 Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten – valuta Overige beleggingen Overige kosten vermogensbeheer

Directe beleggingsopbrengsten EUR

Indirecte beleggingsopbrengsten EUR

Kosten van vermogensbeheer EUR

Totaal

10 2.612 2.080 -

358 9.940 (3.297) 1.257

(86) (1) (20)

358 9.864 (686) 3.317

(56)

(56)

4.702

8.258

(163)

12.797

12 3.472 737 -

3.862 7.702 9.993 202 -

(62) (131) -

3.862 7.652 13.334 939 -

4.221

21.759

(193)

25.787

EUR

Opmerking [j72]: Verwijderen?

De kosten van vermogensbeheer omvatten de kosten die door de custodian en vermogensbeheerder(s) direct bij het fonds in rekening zijn gebracht. Het aandeel van het pensioenfonds in de kosten die door vermogensbeheerders ten laste van beleggingsfondsen zijn gebracht is onderdeel van de indirecte beleggingsopbrengsten. Deze bedragen EUR 0,46 miljoen (2012: EUR 0,43 miljoen). Transactiekosten zijn onderdeel van de aan- en verkooptransacties van beleggingen. Deze zijn eveneens onderdeel van de indirecte beleggingsopbrengsten en bedragen over 2013 EUR 0,45 miljoen (2012: EUR 0,45 miljoen). Totale kosten vermogensbeheer 2013: EUR 1.077 ( 2012: EUR 1.077).

Opmerking [j73]: Gelijkt aan elkaar?


Met opmaak: Lettertype: 11 pt, Ve Opmerking [j74]: Nog in te vullen

22

Beleggingsresultaten risico deelnemers

2013

Directe beleggingsopbrengsten EUR

Indirecte beleggingsopbrengsten EUR

Kosten van vermogensbeheer EUR

Totaal

EUR

Aandelen Vastrentende waarden Liquide middelen Overige Totaal

2012

Aandelen Vastrentende waarden Liquide middelen

47

Directe beleggingsopbrengsten EUR 11 8 5

Indirecte beleggingsopbrengsten EUR 144 463 -

Kosten van vermogensbeheer EUR -

24

3 610

-

Overige Totaal

Totaal

EUR 155 471 5 3 634

In 2012 zijn de kosten verrekend in de koers. De totaal gemaakte kosten over 2012 zijn: EUR 31.

23

Overige baten

Baten uit herverzekering betreft uitkeringen Baten uit herverzekering betreft Poolwinst Overige baten Totaal

2013 EUR 162 -

2012 EUR 179 16 23

162

218


24


Pensioenuitkeringen

Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen (partnerpensioen) Wezenpensioen Afkopen

2013 EUR

2012 EUR

6.286 1.818 10 219

6.310 1.767 10 93

8.333

8.180

De toeslagverlening van de uitkeringen per 31-12-2013 zoals vastgesteld door het bestuur bedraagt 0%.(2012: 0% ). De post afkopen betreft de afkoop van pensioenen die lager zijn dan EUR 451,22 (2012: EUR 438,44) per jaar (de afkoopgrens).


25


Pensioenuitvoeringskosten

Bestuurskosten Verzekerdenadministratie Accountant Actuaris Overige advisering / projectkosten Contributies en bijdragen Huisvesting Personeelskosten Overige

De totale kosten zijn lager dan in boekjaar 2012. De stijging van de post personeelskosten met EUR 9 betreft studiekosten.

2013 EUR

2012 EUR

3 63 30 65 24 23 23 270 14

5 79 32 63 63 32 20 261 14

515 (159)

569 (158)

356

411 Opmerking [j75]: Ontwikkeling duiden?



Honoraria accountant De honoraria van de externe accountant zijn als volgt: 2013 Totaal

KPMG Accountants N.V. EUR EUR

2012 Totaal

Overig KPMGnetwerk EUR

KPMG Accountant s N.V. EUR

Overig KPMGnetwerk EUR

27 3 -

-

27 3 -

29 3 -

-

29 3 -

30

-

30

32

-

32

Onderzoek van de jaarrekening en verslagstaten Andere controleopdrachten Fiscale adviesdiensten Andere niet-controlediensten

EUR

Onder de Andere controleopdrachten zijn de controlewerkzaamheden ten behoeve van Stichting FVP opgenomen.

Aantal personeelsleden Bij het fonds zijn geen werknemers in dienst. De werkzaamheden worden verricht door 2,8 werknemers die in dienst zijn van de werkgever. De hieraan verbonden kosten bedragen circa EUR 270 (2012: EUR 261) en zijn voor rekening van de werkgever.

26

Bezoldiging bestuurders De bestuursleden ontvangen voor hun werkzaamheden geen honorarium of vergoeding.

27

Saldo herverzekering

Premie herverzekering Winstdeling

2013 EUR

2012 EUR

88 -

77 -

88

77

Inzake de herverzekering van risico’s en de winstdeling wordt verwezen naar toelichting 7 en 21.

Opmerking [j76]: 2012:


28


Saldo overdracht van rechten

Inkomende waardeoverdrachten Uitgaande waardeoverdrachten

2013 EUR

2012 EUR

521 496

-

25

-

Waardeoverdracht betreft de ontvangst van of overdracht aan pensioenfonds of pensioenverzekeraar van respectievelijk de vorige of nieuwe werkgever van de contante waarde van premievrije pensioenaanspraken van deelnemers, die tot de ontslagdatum zijn opgebouwd. De ontvangen koopsommen worden aangewend voor de inkoop van extra dienstjaren. Als gevolg van onderdekking in 2012 bij vele pensioenfondsen is de onderlinge afrekening van waardeoverdrachten tot stilstand gekomen. De waardeoverdrachten zijn in 2013 weer hervat dit heeft te maken met de verbeterde financiële positie van de meeste pensioenfondsen waarbij de , dekkingsgraad boven de 100%, deelnemers weer toestaat waardeoverdrachten te verrichten. van de meeste pensioenfondsen.

29

Overige lasten

Vrijval excassokosten t.g.v. pensioenuitvoeringskosten

30

2013 EUR

2012 EUR

159

158

Belastingen De activiteiten van het fonds zijn vrijgesteld van belastingheffing in het kader van de vennootschapsbelasting.

Maarssen, 8 mei 2014

Stichting Brocacef Pensioenfonds Het Bestuur


Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Ten aanzien van de bestemming van het saldo van baten en lasten is geen bepaling opgenomen in de statuten van het fonds. De bestemming is nader uitgewerkt in de ABTN. Statutair is bepaald / in de uitvoeringsovereenkomst met de sponsor(s) is bepaald dat in geval van een dekkings-/reservetekort de sponsor(s) een financiële bijdrage doet (doen) van ... . Het voorstel voor de bestemming van het saldo van baten lasten over 2013 is opgenomen onder de staat van baten en lasten op pagina … .

Gebeurtenissen na balansdatum [Scenario’s 1, 2 en 3 over korting van aanspraken en rechten (zie paragraaf Korting op aanspraken en rechten) kwalificeren als een gebeurtenis na balansdatum en worden hier toegelicht] Een nadere toelichting op de context van dit voorwaardelijk besluit is opgenomen in toelichting 14 - Dekkingsgraad, vermogenspositie en herstelplan. [Indien na de balansdatum besluiten tot toeslagverlening worden genomen dienen deze te worden toegelicht met vermelding van de omvang.]

Actuariële verklaring [Het pensioenfonds dient de tekst van de actuariële verklaring op te nemen op aangeven van zijn certificerend actuaris.]

Controleverklaring van de onafhankelijk accountant [Het pensioenfonds dient de tekst van de controleverklaring op te nemen op aangeven van zijn certificerend accountant.]

Met opmaak: Lettertype: 11 pt, Vet Niet Cursief


Intern toezicht: verslag van de visitatiecommissie Het pensioenfonds heeft voor de invulling van het intern toezicht gekozen voor een visitatiecommissie die jaarlijks het functioneren van het bestuur beziet. Bij oprichting is een reglement vastgesteld op basis van de uitgangspunten van Pension Fund Governance. Hierbij zijn de frequentie van het overleg met het bestuur, de te behandelen onderwerpen met betrekking tot het beleid en de verantwoording van de commissie vastgesteld. De toetsing door de visitatiecommissie heeft voor de eerste keer in 200X plaatsgevonden op de volgende onderwerpen: 

beleids- en bestuursprocedures en -processen en de checks and balances binnen het fonds;



de wijze waarop het fonds wordt aangestuurd;



de wijze waarop door het bestuur wordt omgegaan met de risico’s op de langere termijn.

De visitatiecommissie heeft in het kader van haar taakuitoefening kennis kunnen nemen van beleidsnotities en onderliggende documentatie, de wijze waarop commissies onder het bestuur functioneren en de rol van de uitvoeringsorganisatie in de advisering over het beleid. Daarnaast is kennisgenomen van het conceptjaarverslag en de conceptjaarrekening. Bij het overleg met het bestuur over de kredietcrisis is door ….. een toelichting op de marktontwikkelingen gegeven. De visitatiecommissie heeft afzonderlijk overleg gepleegd met de accountant en het verantwoordingsorgaan.

Bevindingen De belangrijkste bevindingen van de visitatiecommissie betreffen: 

….

Conclusie De visitatiecommissie komt tot de volgende conclusie: … .

Plaats, datum Stichting Pensioenfonds XYZ De visitatiecommissie

Reactie van het bestuur ….



Verslag van het verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan (VO) van het fonds is op ... 200X ingesteld. In het reglement van het VO zijn de frequentie van het overleg met het bestuur, de te behandelen onderwerpen met betrekking tot het beleid en de verantwoording van het orgaan vastgesteld. In het overleg tussen het bestuur van het fonds en het VO over het boekjaar 2013 zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest:  

…. …..

Het verantwoordingsorgaan heeft in het kader van zijn taakuitoefening kennisgenomen van het jaarverslag en de jaarrekening. Er is (g)een overleg geweest met de accountant en de visitatiecommissie; er heeft geen overleg plaatsgevonden met andere externe deskundigen. Het verantwoordingsorgaan heeft in 2013 advies uitgebracht over … .

Bevindingen Het VO heeft de volgende bevindingen: … .

Conclusie Het VO komt tot de volgende conclusie: … .

Maarssen, m Stichting Brocacef Pensioenfonds Het verantwoordingsorgaan

Reactie van het bestuur ……



Relevante regelgeving N.v.t. – het opnemen van een verklarende woordenlijst is niet verplicht, maar kan in de communicatie aan deelnemers behulpzaam zijn. Toelichting Voor een definitie van relevante pensioenbegrippen kan het fonds gebruikmaken van de pensioenbegrippen zoals door diverse actuariële bureaus op internet gepubliceerd.



Verklarende woordenlijst [Niet verder uitgewerkt]


JAARVERSLAG Stichting Brocacef Pensioenfonds

Recommend Documents