jaarverslag schuitema n.v

jaarverslag schuitema n.v.

Brought to you by Global Reports

2003


Jaarverslag 2003. Goede resultaten ondanks de prijzenslag

2

Muiden: een succes van formaat

4

Continu op zoek naar de beste locaties

10

De integratie van A&P is bijna voltooid

16

Nieuwe oplossingen voor c1000

20

Werken aan de toekomst door te investeren in mensen

24

De prijzenslag: c1000 vecht terug.

28

Directieverslag

33

Bericht van de Raad van Commissarissen Leden van de Raad van Commissarissen

40

Corporate Governance

43

Jaarrekening Algemene toelichting Geconsolideerde balans ultimo boekjaar Geconsolideerde winsten verliesrekening Winst per aandeel Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening Vennootschappelijke balans ultimo boekjaar Vennootschappelijke winsten verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening Overige toelichtingen Overzicht deelnemingen

45

Overige gegevens Aandeelhoudersinformatie Winstverdeling Stichting Bescherming Schuitema Accountantsverklaring Kerngegevens Managementteam Structuur ondernemingsraden Adressen

71


42

46 50 51 52 53 54 60 62 63 64 67 68

72 73 74 75 76 78 79 80

2003. Goede resultaten

2 Brought to you by Global Reports

ondanks de prijzenslag Een opwaartse bijstelling van de winstprognoses halverwege het jaar enerzijds en een felle prijzenslag gedurende de laatste maanden anderzijds. Het zijn in onze ogen de uitersten van een goed maar bewogen jaar. Een jaar waarin de c1000 supermarkten opnieuw een stijging van zowel omzet als marktaandeel hebben gerealiseerd.

Het was ook het jaar waarin we een begin hebben gemaakt met kostenreducties om beter uitgerust te zijn voor toekomstige uitdagingen. Al zijn wij beslist geen voorstander van het losgebroken prijsgevecht, onze organisatie heeft de veerkracht en de middelen om dat gevecht vol te houden. Intussen scherpt de felle concurrentie het kostenbewustzijn van iedereen die bij de c1000 formule betrokken is en laat de onderneming op alle niveaus de slagvaardigheid zien die bij de ontstane situatie past. Wij zijn ervan overtuigd dat c1000 zijn sterke positie zal weten te behouden en door tal van maatregelen die naar aanleiding van de prijzenslag zijn genomen, opnieuw de kracht van de formule zal worden bewezen. De mate van inspanningen die we het komende jaar moeten leveren om de succesvolle positie van c1000

te behouden, dan wel verder uit te bouwen, zijn nu echter nog niet te overzien. In dit jaarverslag kunt u verder lezen over de belangrijkste onderwerpen die ons in 2003 bezighielden: de toepassing van de succesvolle c1000 formule op grote oppervlaktes in Muiden en Venlo, de zoektocht naar extra ruimte om te groeien, de voortgaande integratie van A&P, de ontwikkeling van concurrerende innovaties, investeringen in onze mensen en de eerder genoemde prijzenslag. Het zijn voor ons belangrijke facetten van een jaar waaraan binnen onze organisatie in de toekomst nog vaak gerefereerd zal worden. 2003: een jaar met goede resultaten. Amersfoort, 28 januari 2004 Directie Schuitema n.v.


Muiden: een succes Wat de winkels kenmerkt, zijn vooral de ruime paden en de breed opgezette productpresentaties in de schappen. Met meer grootverpakkingen, maar zonder ingrijpende verdieping van het assortiment. De grote c1000 vestigingen die de afgelopen jaren in Leeuwarden, Ede, Muiden en Venlo zijn geopend blijven de c1000 formule trouw. In Muiden, waar in het najaar van 2003 een nieuwe c1000 van maar liefst 4000 m2 zijn zijn deuren opende, is ook die formule met slechts minimale aanpassingen toegepast. ‘Muiden’ bewijst opnieuw dat consistent formulebeheer en kritisch vestigingsbeleid een winkel van dit formaat tot een groot succes kunnen maken.


van

formaat 5 Brought to you by Global Reports

Grote c1000’s: de proeftuinen van Schuitema. Het opzetten van c1000 vestigingen op extra groot formaat, nodigt uit tot innovatie en experimenteren. Het geneesmiddelenschap, de sigarettenkaartjes die je bij de kassa kunt activeren voor gebruik in een automaat en de groots opgezette afdeling met vers bereide kant-en-klaar-maaltijden zijn er voorbeelden van. Het zijn ontwikkelingen waarvan andere c1000 vestigingen nu en in de toekomst kunnen profiteren. Of zoals Jos Nijman, supermarktondernemer van c1000 in Heemskerk, het zei: “Dit is voor mij zo langzamerhand één van de grote voordelen van het samenwerken met Schuitema. Zelf heb ik de middelen niet om verantwoord dingen uit te proberen. Maar neem bijvoorbeeld zo’n self-service geneesmiddelenschap, ik kan je verzekeren dat het niet lang zal duren voordat meer c1000 ondernemers daarmee aan de slag gaan.”

Ingrijpende verbouwing.

Een nieuwe Maxis, zichtbaar vanaf de A1.

De Maxis in Muiden was met ruim 20.000 vierkante meter de grootste van de ‘hypermarkten’ die Schuitema in september 2000 bij de overname van A&P in bezit kreeg. Om deze locatie een aantrekkelijke invulling te geven, zocht Schuitema de samenwerking met sterke non-food retailers. Daarbij was het belangrijk dat hun aanbod goed aansloot bij het profiel van de c1000 klant. Schuitema’s regie over de complete invulling van het totaal vernieuwde Maxis-winkelcentrum was dan ook wezenlijk voor het succes van de grote c1000 die erin gevestigd zou worden. Maar voor het zover was, moest de bestaande locatie een ingrijpende verbouwing ondergaan. Na twee jaar voorbereiding kon daar in april 2003 mee worden begonnen.

Bij de verbouwing is voor een rigoureuze aanpak gekozen. Hoewel de karakteristieke stalen daksteunen aan de voorzijde bleven staan, werden de hallen daarachter volledig ‘gestript’ en opnieuw ingevuld. De strakke staalconstructies, in het bijzonder aan het plafond, pasten goed in het winkelbeeld van c1000. Aan de buitenzijde werd een 12 meter hoge en 240 meter lange façade opgericht, waarop de logo’s van c1000 en de andere retailers zichtbaar zijn vanaf de drukke A1. Verder werd er een toren van 22 meter hoogte opgericht, als “landmark” voor de geheel vernieuwde locatie. Als zichtbaar symbool dat de Maxis een heel nieuw leven heeft gekregen. Voor een nieuwe naam is niet gekozen, op basis van de overweging dat het zonde zou zijn om niet van de bekendheid van de oude naam te profiteren.


De grootste tent van Nederland. Al met al duurden de werkzaamheden zeven maanden: het gehele voorjaar en de zomer van 2003. Vanaf de opening in september zou een regionale communica-

“Dit is voor mij zo langzamerhand één van de grote voordelen van het samenwerken met Schuitema .”

tiecampagne met een opvallende, herkenbare aanblik de vernieuwde Maxis gaan ondersteunen. Maar tot die tijd was het vooral zaak om de klanten die de locatie tot dan toe waren blijven bezoeken, vast te houden. Om dat mogelijk te maken, werd voorafgaand aan de werkzaamheden op het terrein de grootste tent van Nederland opgezet. Daar konden de klanten gewoon hun boodschappen doen zoals ze dat gewend waren. Al steeg de temperatuur in de tent soms behoorlijk, in die hete zomer van 2003.


Twee nieuwe concepten voor de kinderen. In het verzorgingsgebied van de nieuwe Maxis bevinden zich meer dan 300.000 huishoudens. Veelal gezinnen met kinderen die voor een bezoek aan de locatie in de auto moeten stappen. Vanuit de gedachte “Houd je de kinderen goed bezig, dan hebben de ouders het ook naar hun zin” werden twee concepten ontwikkeld om dat bezoek voor kinderen en hun ouders extra aantrekkelijk te maken. ‘Level One’ is een ‘computer game paradise’ waar volwassenen niet in mogen. Maar terwijl hun ouders boodschappen doen, kunnen kinderen van 7 tot 13 jaar zich er uitleven voor slechts 1 euro per uur. Voor kinderen van 3 tot 7 jaar is er daarnaast kinderopvang in ‘Kidsland’.

‘De formule laat zich perfect vertalen..’ Inmiddels wordt ‘Kidsland’ dagelijks druk bezocht en draait de nieuwe c1000 op volle toeren. De winkel wordt door bezoekers als zeer ruim en prettig ervaren. De brede presentaties op de schappen en de aanwezig-


heid van grote voordeelverpakkingen benadrukken het prijsvoordeel van deze c1000. Maar verder is hij ingedeeld zoals de meeste, ‘gewone’ derde-generatie c1000 vestigingen: aan de ene kant de schappen van het ‘Stad’-gedeelte voor de houdbare artikelen. Met ook hier, net als in Ede en Venlo, drogisterijartikelen en geneesmiddelen op het schap. Aan de andere kant

“Deze grote c1000 is voor 100% een echte c1000.” het ‘Land’-gedeelte met een uitgebreide broodafdeling en de uitstalling van verse groenten en fruit. En daartussenin de Voordeelstraat met de aanbiedingen. Op assortimentsniveau zit het verschil vooral in de genoemde grootverpakkingen, een uitgebreide mediahoek, een self-service internet-dienstencentrum en een palletstraat waar voordelige partijen non-food worden aangeboden. Maar wat de boventoon voert, is het

onmiskenbare karakter van een echte c1000. Directievoorzitter Jan Brouwer zegt daarover: “Deze grote c1000 is voor 100% een echte c1000. Qua assortiment, prijsstelling, noem het maar op. Alleen daarbinnen voegen we iets toe: grootverpakkingen, voordeelverpakkingen, drogisterij. Ik denk dat er straks spin-offs zijn naar de andere supermarkten, want die worden ook allemaal groter. Wij willen grotere supermarkten omdat consumenten daarom vragen. c1000 is een formule die zich perfect laat vertalen op dit soort grote oppervlaktes.”

Wat voor bezoekers trekt Muiden? De nieuwe c1000 in Muiden trekt bezoekers uit een gebied dat nog aanmerkelijk groter is dan van tevoren was ingeschat. Oorspronkelijk werd gedacht dat de bezoekers binnen een straal van zo’n 20 kilometer van de vestiging zouden wonen. Van Zaandam tot voorbij Hilversum, zou je kunnen zeggen. Maar inmiddels zijn er al heel wat bezoekers gesignaleerd die van aanmerkelijk grotere afstand naar de nieuwe vestiging zijn gekomen. Volgens vestigingsmanager Frans Godijn tref je er over het algemeen mensen die de winkel minder vaak bezoeken dan voor een c1000 gebruikelijk is, maar die aanmerkelijk meer besteden per bezoek. Grootverpakkingen doen het in Muiden bijzonder goed, maar ook het vers afgebakken brood en de selfservice drogisterijafdeling inclusief geneesmiddelen zijn een groot succes.


Continu op zoek naar

de beste 10 Brought to you by Global Reports

Het is een gebied waarop supermarktorganisaties steeds feller concurreren. Maar het gaat dan ook letterlijk om het veroveren van het vloeroppervlak dat nodig is om te groeien. Nieuwe, goede vestigingspunten zijn schaars. Gemeenten stellen steeds hogere eisen aan partijen die voor de ontwikkeling van een locatie in aanmerking willen komen. Een project als ‘Wittebrug’ in Den Haag, waar Schuitema rond de nieuwe c1000 vestiging samen met de gemeente een compleet nieuw dienstencentrum realiseert, is er een goed voorbeeld van. Toch past Schuitema ervoor om een echte projectontwikkelaar te worden. Of zoals directeur Ed Martens van Schuitema Vastgoed stelt: “Ons onroerendgoedbeleid is volstrekt ondergeschikt aan ons vestigingsbeleid. Het gaat ons om de supermarkt.”

locaties 11 Brought to you by Global Reports

5% groei van het winkeloppervlak per jaar. In de strijd met andere supermarkten om winstgevende vierkante meters moet je continu alert zijn en een lange adem hebben. Want, zoals de vastgoedspecialisten van Schuitema weten, het aanbod is krap en de rij met gegadigden is lang. Bovendien houdt het succes van de c1000 formule hen continu onder druk om steeds met voldoende extra vierkante meters te komen: maar liefst

ca. 5% extra vloeroppervlak per jaar in de afgelopen jaren. Toch gaat het niet alleen om de kwantiteit maar vooral om de kwaliteit. Het zoeken naar betere, meer renderende locaties gaat dan ook elke dag door. Ed Martens: “We houden samen met de ondernemers in de gaten of er uitbreiding of verhuizing nodig is. Wij moeten met ze meedenken en in actie komen, dat is de essentie van onze opdracht.”

Schuitema: de kracht achter c1000. De vastgoedspecialisten van Schuitema houden continu in de gaten wat er speelt in de markt. Hoe supermarkten zich qua vastgoed over de hele linie ontwikkelen. Welke kansen zich voordoen. In welke gebieden nieuwe c1000 vestigingen succesvol kunnen zijn. Al die kennis vertaalt zich in een vastgoedadvies aan de c1000 ondernemers dat steeds rekening houdt met de actuele dynamiek van de markt. En met de lokale omstandigheden van de desbetreffende vestiging. Zo werken vastgoedspecialisten en ondernemers samen, ieder in hun eigen rol, aan het succes van de c1000 formule. Vaak kaarten die ondernemers de uitbreiding van hun winkel zelf aan. Maar daarnaast is het regel dat Schuitema op basis van marktanalyses met de ondernemers aan tafel zit om te bekijken of de locatie nog voldoet.


Uitbreiden, overnemen of nieuw beginnen. Bij het verwerven van nieuwe locaties presteert Schuitema, net als de c1000 formule, beter dan de meeste concurrenten. Toch hoeft gelukkig niet al het additionele vloeroppervlak uit het magere aanbod van nieuwe vestigingslocaties te komen. Zo worden er ieder jaar bestaande c1000 vestigingen uitgebreid en doet zich af en toe de gelegenheid voor om een

concurrerende supermarkt over te nemen. Toch zijn de mogelijkheden beperkt en daar wordt het vestigingsbeleid op dit moment sterk door beïnvloed. Al zijn de marktkansen uiteindelijk altijd doorslaggevend. Waar is c1000 nog niet goed vertegenwoordigd? Waar zitten nog marktgebieden die interessant zijn? Zijn er gebieden waar nog plaats is voor extra vestigingen of kan een bestaande vestiging misschien beter verplaatst

“We houden samen met de ondernemers in de gaten of er uitbreiding of verhuizing nodig is. Wij moeten met ze meedenken en in actie komen, dat is de essentie van onze opdracht.”

worden? Alles draait om het uitbouwen van het succes van de c1000 formule en in die zin maakt Schuitema ook als het om vastgoed gaat de claim ‘de kracht achter c1000’ volledig waar.


Overgestapt naar c1000. Als voornaamste reden voor zijn overstap noemt hij het feit dat de c1000 formule veel beter bij zijn marktgebied past. Maar ook de ondersteuning van de Schuitema organisatie, noemt supermarktondernemer Hans van Leeuwen als een van de redenen voor zijn beslissing. Vooral op het gebied van opleiding en ‘efficiency tools’ heeft hij daar positieve verwachtingen van. Intussen zijn zowel de medewerkers als de klanten in Beneden Leeuwen enthousiast. “Een c1000 hier in de buurt, dat zien ze helemaal zitten.” Acquisiteur Supermarkten Jeroen Tank van Schuitema is blij met de overstap van Van Leeuwen. “Hier werk je jaren aan. Als hij dan uiteindelijk voor c1000 kiest, ben je extra trots op de formule.” In april 2004 zal de winkel in de Nijverheidsstraat worden omgebouwd tot een moderne en overzichtelijke c1000 supermarkt van 1.500 vierkante meter.

Minimumeisen. Voor een c1000 geldt over het algemeen een bruto vloer-oppervlak (bvo) van 1000 vierkante meter als minimum vestigingsgrootte. Daarbij hoort een verzorgingsgebied van zo’n 6000 inwoners. Is dat inwoneraantal hoger, dan mag ook het vloeroppervlak stijgen. Verder geldt dat voor iedere 1000 vierkante meter vloeroppervlak 2000 vierkante meter parkeerruimte nodig is.

“Een c1000 hier in de buurt, dat zien ze helemaal zitten.”

Dat betekent dat zo’n 80 parkeerplaatsen eigenlijk als minimum geldt om een goed bereikbare c1000 te realiseren. Het zijn normen die door de geringe beschikbaarheid van goede locaties en geschikte ruimte om uit te breiden soms flink onder druk


komen te staan. Vanuit een gezond gevoel voor ondernemerschap gaat Schuitema daar in sommige gevallen dan ook flexibel mee om. Maar de schaarste heeft de vastgoedexperts van Schuitema ook geleerd een andere kant op te kijken: om aantrekkelijke vestigingen te realiseren is het deelnemen aan grotere ontwikkelingsprojecten geen taboe meer.

Eerst de locatie, dan de vestiging. De afgelopen jaren zijn de gemeenten steeds hogere eisen gaan stellen aan een nieuwe supermarktvestiging. Bijvoorbeeld op het gebied van voorzieningen in de omgeving, maar soms wordt zelfs vergaande participatie in een integraal stadsvernieuwingsproject verlangd.

Inmiddels zijn er een aantal van dergelijke projecten waarin Schuitema een hoofdrol heeft gespeeld. Bijvoorbeeld door samen met anderen een winkelcentrum op te zetten, waar de c1000 vestiging dan een plaats in krijgt. Of door nog verdergaande activiteiten, zoals de ontwikkeling van een nieuw dienstencentrum op de Haagse locatie Wittebrug. Schuitema werkt daar nauw samen met de gemeente Den Haag om de locatie een publieke bestemming te geven als nieuw centrum van de oude wijk Segbroek. Straks zullen er onder andere een stadsdeelkantoor, bibliotheek, politiebureau, parkeergarage en een aantal woningen te vinden zijn. Maar uiteindelijk is het Schuitema om de nieuwe c1000 te doen. Opening: oktober 2004.

De nieuwe Maxis in Muiden: Schuitema’s grootste vastgoedproject ooit. In totaal ging het om de herontwikkeling van ruim 20.000 vierkante meter bvo. Om tot een goede invulling van het winkelcentrum te komen werd allereerst een profiel gemaakt van de c1000 klant. Om op basis daarvan een match te maken met een aantal non-food partijen, werd de samenwerking aangegaan met Shopping Center Management (SCM) uit Houten. Direct na de opening bleek de nieuwe Maxis Muiden uiterst succesvol: met gemiddeld zo’n 80.000 bezoekers per week.


De integratie van A&P

De overname vond plaats in 2000. Uit het totale winkelbestand van het vroegere A&P zijn uiteindelijk 87 supermarkten onder de succesvolle c1000 formule ondergebracht in het Schuitema Winkelbedrijf. Daarnaast hebben vier hypermarkten uit de A&P-overname hun deuren opnieuw geopend als c1000 en beginnen de voormalige A&P-winkels de vruchten te plukken van een geslaagd integratieproces: omzet en rendement ontwikkelen zich volgens verwachting.


is bijna voltooid 17 Brought to you by Global Reports

Omvangrijke operatie.

Gefaseerde aanpak.

Dat de ombouw van de A&P-organisatie naar de c1000 formule heel wat voeten in de aarde zou hebben, was van meet af aan duidelijk. Per slot van rekening ging het om een groot aantal winkels met hun eigen logistieke apparaat, hun eigen assortiment, hun eigen inrichting en hun eigen winkelsystemen. Daarnaast moesten hun organisatie en cultuur een wezenlijke verandering ondergaan.

Om een succesvolle overgang naar de c1000 formule te kunnen garanderen, werd direct na de overname voor een gefaseerde aanpak gekozen. Allereerst werden daarbij het assortiment, de winkelinrichting en de signing op de gevels aangepakt. Maar al zorgde dat snel voor zichtbare resultaten, het was eigenlijk het eenvoudigste deel van de operatie. Vooral de logistieke organisatie van A&P moest worden aangepakt, zowel op organisatorisch als op systeemtechnisch gebied. Dit was nodig om opname in de Schuitema logistiek mogelijk te maken. Daarnaast moesten ook de winkelsystemen en de administratieve, financiële en management tools waarvan de c1000 formule gebruik maakt, bij de nieuwe vestigingen worden ingevoerd. De verandering van cultuur en organisatie was daarmee dus eigenlijk al begonnen, een proces dat met cultuursessies en opleidingstrajecten werd ondersteund om het succesvol af te ronden.

“De overstap van A&P naar c1000 was minutieus voorbereid.” Vooral voor dat ‘mentale’ aspect van de overgang naar de c1000 formule was enige tijd nodig. Maar de financiële resultaten zijn het beste bewijs dat de integratie nu bijna is voltooid.


Distributiecentra in aantal teruggebracht.

De afronding van de integratie.

A&P beschikte bij de overname in 2000 over vier distributiecentra, waarvan er twee niet in het Schuitema distributieconcept zijn opgenomen. Hun rol werd overgenomen door de distributiecentra in Woerden, Gilze en Breda. In deze laatste twee A&P-centra werden alle draaiende systemen vervangen door de systemen waarmee Schuitema werkt. Een enorm lastige operatie, omdat de distributie gewoon door moest gaan. Maar dankzij de inzet van alle betrokken medewerkers is deze vervanging succesvol afgerond. Inmiddels zijn niet alleen de systemen maar ook de werkprocessen in Gilze en Breda geoptimaliseerd. In een tijdsbestek van 12 weken volgden 140 medewerkers een opleiding om goed met de Schuitema systemen te kunnen werken. Een groot deel daarvan liep als onderdeel van die opleiding stage in een ander Schuitema distributiecentrum.

Als laatste fase in de fysieke integratie van A&P werd door Schuitema speciaal voor dit doel een integratieproject opgezet. Een project op het gebied van werkwijzen en systemen dat de prestaties van de winkels ondersteunt en de overgang naar de c1000 formule afrondt. Daarbij is het vooral belangrijk om de nieuwe medewerkers een echte ‘c1000 mentaliteit’ mee te geven. Want hoeveel er verder ook verandert, dat laatste blijft de sleutel van het succes.

“De overstap van A&P naar c1000 was minutieus voorbereid.” Volgens bedrijfsleider Wilbert Anthonijsz van de c1000 in Zutphen is de overstap naar c1000 bijzonder soepel verlopen. De overgang op andere systemen voor de administratie, het bestellen, de kassaprocedures en voor personeelszaken gebeurde na minutieuze voorbereiding uiteindelijk binnen één dag. De meest ingrijpende verandering ligt wat Anthonijsz betreft op het gebied van personeelszaken: bij A&P waren die centraal geregeld, terwijl hij daar nu zelf verantwoordelijk voor is. Schuitema heeft die verandering begeleid. Inmiddels onderschrijft de Zutphense bedrijfsleider de voordelen: meer inzicht en daardoor een betere sturing van personeelszaken vanuit de lokale situatie. Als een van de grootste, tastbare voordelen van de nieuwe situatie noemt Anthonijsz de Bestelmodule Detailhandelsautomatisering die als onderdeel van het integratieproject in Zutphen is ingevoerd. Die geeft hem veel beter inzicht in het totale reilen en zeilen van zijn winkel, maakt bestellen bijzonder eenvoudig en levert nu al een forse besparing op.


Nieuwe oplossingen Werken aan de winkel

Innovaties die de concurrentiekracht verhogen. Omdat ze betere en efficiëntere oplossingen bieden. Omdat ze het management van betere informatie voorzien. Of omdat ze de c1000 winkels voor de consument nog aantrekkelijker weten te maken. Bij Schuitema zijn een aantal ontwikkelingen te melden die in het komende jaar bij steeds meer c1000 vestigingen een vervolg zullen krijgen.


voor c1000


“De Ecodet Service Pagina: Ik zou niet meer zonder kunnen.” Een effectief digitaal sturingsmiddel met overzichtelijke, real-time gegevens om het winkelspel optimaal te kunnen spelen. Zo omschrijft de heer Jan Willem Overeem, supermarktondernemer van de c1000 in Winsum, de nieuwe Ecodet Service Pagina. “De interface is zo gebruiksvriendelijk dat mijn personeel er ook mee aan de slag gaat. Ik vind het fantastisch om te zien hoe dat het ondernemersgevoel binnen het team aanwakkert.” Wel waarschuwt Overeem dat de nodige discipline op het gebied van de gegevensinvoer voorwaarde is om het systeem goed te laten werken. “Maar dat was vroeger ook al zo. Nee, al hebben we het systeem relatief kort in huis, we zouden nu al niet meer zonder kunnen.”

Verbeterde, digitale weekrapportage. Goede management-informatie is een belangrijk middel om de bedrijfsvoering van c1000 te ondersteunen. Vandaar dat Ecodet, het administratiekantoor van c1000, stappen heeft genomen om die informatie voor alle

“Al hebben we het systeem relatief kort in huis, we zouden nu al niet meer zonder kunnen.”

Ecodet Service Pagina (ESP), een toepassing die de supermarktmanagers betrouwbare en actuele informatie biedt tot op gedetailleerd niveau. Intussen wordt de ESP door steeds meer gebruikers binnen de c1000 organisatie als een onmisbare ‘management tool’ gezien. Het zal dan ook niet lang meer duren voor iedere c1000 op deze manier wekelijks inzicht krijgt in het integrale resultaat van het bedrijf.

Bestelmodule DA. betrokkenen een stuk toegankelijker te maken. Op basis van diverse rapportages wordt elke week verslag uitgebracht over de desbetreffende supermarkt op de


Een voorraadverlaging van minimaal 10%, het voorkomen van ‘out-of-stock’ situaties en een forse tijdsbesparing in het bestelproces. Dat zijn de belangrijkste voordelen van de nieuwe Bestelmodule DA.

Bestelmodule DA: de voordelen in de praktijk. Volgens projectleider Cor Schrauwen bedraagt de besparing die de nieuwe Bestelmodule DA per winkel oplevert, al gauw zo’n € 8.000 tot € 10.000 per jaar. Dat is vooral toe te schrijven aan lagere voorraad- en magazijnkosten, besparingen op personeelskosten en minder derving van goederen. Bovendien is bestellen voor de supermarktmedewerker nu heel eenvoudig geworden. En de reacties op het systeem zijn dan ook zo enthousiast, dat Schrauwen en zijn team moeite hebben om aan de vraag te voldoen. “In 2004 verwachten we 140 implementaties te doen, eind 2006 hopen we alle vestigingen aangesloten te hebben.” Op dit moment is 70% van de artikelen in het nieuwe bestelsysteem opgenomen. Vlees, AGF, Brood en Zuivel zullen later volgen.

Op basis van de systeemvoorraden en een statistisch vraagvoorspellingsmodel geeft het systeem de gebruiker een besteladvies. Dat kan op dit moment voor zo’n 70% van het totale winkelassortiment, maar dat percentage zal nog verder worden verhoogd. Eind 2003 werkten 26 ondernemers met de nieuw Bestelmodule, voor 2004 staan er 140 implementaties inclusief de bijbehorende personeelstrainingen gepland.

Zelfscanning. De voordelen zijn legio. Besparing op de personeelskosten, minder wachtrijen bij de kassa, een onafhankelijkheid die door de winkelbezoeker als prettig wordt ervaren. Het systeem waarbij de klant zelf zijn boodschappen kan scannen was in Nederland het eerst operationeel bij c1000 Langerak in Bodegraven. Daarbij had de ‘gastvrouw’ bij de kassa aanvankelijk nog cassièretaken. Maar inmiddels doen meerdere vestigingen ervaring op met het systeem en in sommige gevallen rekent de klant nu al zelf af. Al blijft er ook dan een gastvrouw aanwezig. Afhankelijk van de resultaten zal Schuitema beslissen of het ‘zelfscan product’ in de loop van 2004 beschikbaar zal worden gesteld voor iedere c1000 ondernemer. Als dat gebeurt, zal het systeem in ieder geval van meet af aan worden geïntegreerd in de overige automatiseringssysteem in de winkel.

Project optimaal schaprendement. Steeds vaker hebben winkels systemen behoefte aan meer schapruimte. Een gevolg van de toenemende ruimte die voor vers wordt opgeëist en ook vaak van gunstige omzetontwikkelingen. Vooral bij de houdbare producten wordt de omzetdruk per schapmeter daardoor steeds groter en dat leidt al snel tot dure, extra bijvulrondes of zelfs ‘out-of-stock’ situaties. Om hier een goed antwoord op te geven, is binnen Schuitema in 2003 het project ‘optimaal schaprendement’ opgezet. Daarbij wordt de volledige afdeling houdbare producten stap voor stap doorgelicht en op basis van de lokale verkoopgegevens aangepast. In een aantal pilot-winkels is deze methode inmiddels toegepast. Het deed de omzet en de arbeidsproductiviteit binnen houdbare producten stijgen, terwijl de loonkosten voor die afdeling daalden. Het aantal pilots waar ‘optimaal schaprendement’ wordt ingezet, zal dan ook verder worden uitgebreid.


Werken aan de toekomst 24 Brought to you by Global Reports

Schuitema groeit. Het aantal c1000 vestigingen is de afgelopen jaren fors toegenomen, het marktaandeel is snel gestegen, de formule en het c1000 imago zijn verder versterkt. De medewerkers van Schuitema en c1000 werken de afgelopen jaren dan ook in een organisatie die flink in beweging is. Juist dan is investeren in mensen, investeren in continuïteit en toekomstig succes.

door te investeren in mensen 25 Brought to you by Global Reports

Bovengemiddeld gemotiveerd. Elke drie jaar nemen medewerkers van Schuitema er aan deel: het Medewerkers Motivatie Onderzoek, dat inzicht geeft in eventuele knelpunten in het personeelsbeleid en als basis dient voor bijsturingen. Zo ook in 2003. De resultaten werden in mei bekend en het meest opvallend was de sterke motivatie van de Schuitema medewerkers. Ten opzichte van andere, vergelijkbare ondernemingen scoorden ze significant hoger op vrijwel alle vragen die op motivatie betrekking hadden. Ook de algemene tevredenheid en de beoordeling van de werksfeer liggen op een hoog niveau. Tevens


geven de medewerkers aan goed geïnformeerd te zijn over de bedrijfsdoelstellingen. Het zijn resultaten waarop je als werkgever beslist trots mag zijn, al zijn er altijd dingen die beter kunnen. Want daar ging het bij dit onderzoek ook om. Op basis van het onderzoek werden bij de verschillende bedrijfsonderdelen actieplannen opgesteld en in werking gezet. Landelijk gingen er programma’s van start om de kwaliteit van de functioneringsgesprekken te verhogen, om de interne communicatie op het gebied van P&O te verbeteren en om leidinggevende medewerkers te helpen zich verder te ontwikkelen. Op al die gebieden zijn

duidelijke doelstellingen geformuleerd. Ze zullen worden getoetst bij het volgende Medewerkers Motivatie Onderzoek in 2006.

Vernieuwde opleiding voor c1000 ondernemers. Al in 1994 ontwikkelde Schuitema in eigen beheer het Doorgroei Ondernemers Plan (DOP), een opleidingsprogramma voor aankomende supermarktondernemers. Inmiddels hebben meer dan 100 cursisten de opleiding met goed gevolg doorlopen en werken 55 daarvan als c1000 ondernemer. Van de overige voormalige cursisten hebben de meesten een kaderfunctie binnen c1000 om

verder voorbereid te worden op hun eigen supermarkt. DOP was van begin af aan uniek, omdat het programma volledig is afgestemd op het voor c1000 vastgestelde ondernemersprofiel. De opleiding is in 2003 zowel onderwijstechnisch als inhoudelijk vernieuwd, waardoor die nog beter aansluit bij de ontwikkelingen in de branche en binnen c1000.

Persoonlijk ontwikkeltraject voor lijnmanagers van het Schuitema Winkelbedrijf. Om de kwaliteit van het lijnmanagement verder te verhogen, zijn voor rayonmanagers, specialisten en bedrijfsleiders van het Schuitema Winkelbedrijf persoonlijke ontwikkeltrajecten uitgestippeld. Met zo’n 270 medewerkers werd hiervoor eerst een assessment gehouden. Vervolgens konden zij lessen en trainingen volgen bij de Tias Business School van de Katholieke Universiteit Brabant op het voor hen relevante managementgebied. Ook plaatsvervangende bedrijfsleiders krijgen een leiderschapstraining aangeboden. Een aantal van hen zal een vervolgopleiding worden aangeboden, als voorbereiding op een bedrijfsleiderfunctie.

Werken aan veiligheid. Het is geen prettige gedachte, maar goed ondernemerschap heeft dezer dagen ook alles met veiligheid te maken. Zaken als criminaliteitsbeheersing, voedselveiligheid, brandveiligheid, milieu en risicobeheersing op de werkvloer zijn van wezenlijk belang om het succes van Schuitema en c1000 te continueren en uit te bouwen. Daarom werd in het verslagjaar ten behoeve van de c1000 supermarkten de Adviesdienst Risicomanagement opgericht. Bij deze dienst zal de Centrale Adviseur Risicomanagement vanuit Amersfoort het beleid op dit gebied gaan vormgeven, terwijl Regionale Adviseurs de winkels concrete ondersteuning zullen gaan bieden.


De prijzenslag:


Het zet de hele sector onder druk en het verlies aan marge zal door alle betrokkenen in de keten moeten worden gedeeld. Met verschraling van het winkelaanbod als reëel risico. Schuitema is niet gelukkig met het prijsgevecht dat in de tweede helft van 2003 losbarstte. Want al blijft het marktaandeel overeind, de marges staan onder druk en het einde van het prijsgeweld is nog niet in zicht.

c1000 vecht terug


Ondernemers waren al klaar voor prijsgevecht. Al vóór de komst van de prijzenslag, hadden de c1000 ondernemers besloten om de prijzen verder aan te scherpen. Dus waren ze al mentaal voorbereid en vormden ze onmiddellijk een gesloten front toen in oktober 2003 de strijd losbarstte. Aldus supermarktondernemer Hans van Well van c1000 in Woerden. Van Well is zeer te spreken over de snelle, eensgezinde reactie van de c1000 ondernemers en over de rol die Schuitema in deze situatie speelt. De speciale nieuwsbrieven met actuele (prijs)informatie over de concurrentie, de door Schuitema georganiseerde workshops waarin met ondernemers concrete mogelijkheden voor kostenbesparingen worden besproken, de versnelde invoering van kostenbesparende systemen en tal van andere initiatieven vanuit het hoofdkantoor in Amersfoort betekenen een belangrijke ondersteuning voor de ondernemers. Dat geldt natuurlijk ook voor de gedeeltelijke compensatie van de margederving die Schuitema aan de ondernemers heeft gegeven. Het zijn maatregelen die Hans van Well bewijzen dat je in deze situatie op elkaar kunt bouwen. “En dat is belangrijk, want je weet niet hoe lang dit nog duurt.”

Flexibele reactie.

Kostenbewustzijn.

Gaat het om prijs, dan vormt het imago van c1000 een goed uitgangspunt om actie te voeren. Op een geloofwaardige manier die geen afbreuk doet aan het merk. Met de consument als ‘lachende derde’ zijn in de eerste twee maanden van de prijzenslag zo’n 1300 artikelen in prijs verlaagd. Een ingreep die naar de consument is gecommuniceerd op een manier die bij c1000 past. Door de inzet van ‘prijsinspecteurs’ heeft Schuitema de concurrentie steeds scherp in de gaten kunnen houden en richting gegeven aan noodzakelijke, nieuwe prijsingrepen. Zo zal Schuitema als ‘kracht achter c1000’ het antwoord op de prijsontwikkelingen in de markt blijven regisseren.

Schuitema en c1000 zijn dus goed in staat om dit gevecht en hun positie te handhaven. Maar een prijzenslag als deze zet het resultaat altijd onder druk. Om dat zoveel mogelijk op te vangen is onmiddellijk vanaf het begin bij Schuitema en bij de supermarkten gekeken waar nog meer op kosten kon worden bespaard. Inmiddels worden de c1000 ondernemers workshops en een praktische ‘toolkit’ aangeboden om met name de loonkosten beter te beheersen. Verder worden een aantal efficiency verhogende maatregelen die al in gang waren gezet, nu met voorrang doorgevoerd om er zo snel mogelijk profijt van te hebben. Dat geldt bijvoorbeeld voor het volledig geautomatiseerde


bestelsysteem en voor de nieuwe Ecodet Service Pagina die de supermarktondernemers continu voedt met actuele informatie over het presteren van hun eigen bedrijf. Met al deze maatregelen en met de stappen die de supermarktondernemers in hun eigen vestiging nemen, kan de druk op de marges ten dele worden weggenomen.

Samen sterk. De situatie van de afgelopen maanden, stelt de samenwerking tussen de zelfstandige supermarktondernemers en Schuitema in tal van opzichten op de proef. Maar al vanaf het begin was er sprake van een enorme eenstemmigheid. Centraal staan het behoud van marktaandeel en van de positie van c1000 ten opzichte van de

andere spelers in de markt. Dat is het onomstreden doel waar iedere betrokkene zich volledig achter heeft geschaard en waar andere belangen - tijdelijk - voor moeten wijken. Om de inkomstenderving voor de ondernemers dragelijk te maken, heeft Schuitema in 2003 een belangrijk deel van de margederving voor zijn rekening genomen. Voor Schuitema en c1000 is het vanzelfsprekend dat ook fabrikanten en leveranciers in de keten lagere inkoopprijzen moeten hanteren.


32

directieverslag bericht van de raad van commissarissen corporate governance

2003

Directieverslag

drs. J.G.B. Brouwer

De markt in 2003 In economische zin was 2003 een jaar van spanningen en een laag blijvende conjunctuur. Dat gold voor de levensmiddelenmarkt in het bijzonder door de concurrentieslag die losbrandde in de tweede helft van het jaar. Vanaf medio oktober werd de concurrentie snel scherper en in week 43 begon er een echt prijsgevecht. Aan het einde van het verslagjaar was dat nog steeds aan de gang. Schuitema en c1000 in 2003 In deze situatie hebben Schuitema en de zelfstandige c1000 ondernemers ervoor gekozen het behoud van de marktpositie van c1000 centraal te stellen. Bij het schrijven van dit jaarverslag lijkt deze strategie succesvol te zijn: omzet en marktaandeel van c1000 worden vooralsnog niet aantoonbaar door de prijzenslag beïnvloed. Wel zetten de hiervoor noodzakelijke prijsverlagingen de marges onder druk, een verlies dat door de gehele keten van fabrikant tot detailhandel moet worden gedragen. Om de margederving voor de aangesloten ondernemers draaglijk te maken, heeft Schuitema in 2003 een compensatie gegeven.

W.J.M. Linthorst

Corporate Governance De directie heeft - ook in overleg met de Raad van Commissarissen - de ontwikkelingen op het gebied van Corporate Governance met interesse gevolgd. Elders in dit jaarverslag wordt uitgebreider op dit onderwerp ingegaan. Maatschappelijk verantwoord ondernemen In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen is een inventarisatie gemaakt waaruit blijkt dat Schuitema op verschillende gebieden hiervan actief is. Variërend van de inzameling van karton en plastic tot het stimuleren van de verkoop van biologische producten. Twee onderwerpen kregen in 2003 bijzondere aandacht: de voedselveiligheid en de veiligheid in de winkels. In 2003 heeft TSN, de inkooporganisatie van Schuitema, eisen gesteld aan haar leveranciers van voedingsmiddelen dat deze gecertificeerd zijn volgens een Global Food Safety Initiative (GFSI) erkende voedselveiligheidsnorm. Telers van AGF moeten Eurep-GAP gecertificeerd zijn. In deze certificering zit de controlefrequentie en -wijze besloten.

In 2003 is voortvarend gewerkt aan de verdere integratie van de voormalige A&P winkels in het Schuitema Winkelbedrijf. Inmiddels gaat het daarbij om de laatste fase, de integratie van de achterliggende systemen in het zogeheten back-office. Deze zal in 2004 worden afgerond.

Daarnaast heeft TSN voor een aantal vers artikelen, o.a. vers vlees en vleeswaren, in 2003 afspraken gemaakt ten aanzien van een onafhankelijke monitoring op een aantal voedselveiligheids- en kwaliteitsparameters. Dit wordt in 2004 uitgerold naar eigenmerk kant-en-klaar maaltijden.

Verder werden in het verslagjaar de twee grootste c1000 vestigingen ooit geopend: op 17 september in Muiden en op 15 oktober in Venlo. Op de herontwikkeling van de Maxis locatie in Muiden wordt elders in dit jaarverslag uitgebreid ingegaan. In Venlo wordt samen met een aantal non-food partners naar een geschikte invulling van de vestigingslocatie gezocht. Dit zal in de loop van 2004 worden afgerond.

In 2004 wordt het merendeel van de eigenmerk voedingsmiddelen vastgelegd met behulp van productspecificaties. Hierin legt de fabrikant/leverancier intrinsieke productgegevens vast, welke onder andere betrekking hebben op de samenstelling, verpakkingswijze en bijvoorbeeld het al dan niet voorkomen van bepaalde allergenen in het product. Vanaf 1 januari 2005 is traceerbaarheid van producten een wettelijke

34

drs. A.N.G. Ruis RA

C.P. Roodnat

drs. P.R. Bakker

verplichting. De exacte eisen die aan invulling van deze wet worden gesteld zijn op dit moment nog niet helder. Schuitema zal in 2004 deze wet ten uitvoer brengen binnen de eigen organisatie en hierover afspraken maken met leveranciers. Om de veiligheid in de winkels te bevorderen zijn een Centrale Adviseur en Regionale Adviseurs Risicomanagement aangesteld en is een begin gemaakt met het bieden van concrete ondersteuning aan de winkels. Dit op het gebied van organisatie, bouwkundige en elektronische maatregelen. Verslagleggingsregels Het afgelopen jaar is de discussie over verslagleggingsregels zowel in binnen- als buitenland opgelaaid. Daarbij werd meer dan ooit voor een groter publiek inzichtelijk dat verschillende methoden van verslaglegging tot verschillende resultaten leiden als ook dat de vergelijkbaarheid van resultaten tussen verschillende ondernemingen nog niet zo eenvoudig is. Schuitema hecht aan een wijze van verslaglegging die consistent is en voldoet aan eisen van transparantie. Middels het publiceren van kwartaalrapportages geeft Schuitema gedurende het jaar inzicht in haar resultaten en vooruitzichten. Schuitema hanteert in het algemeen het voorzichtigheidsbeginsel, uiteraard voor zover passend binnen de toegepaste ‘Dutch General Accepted Accounting Principles’ (Dutch GAAP). De toelichting op de jaarrekening voorziet in een nadere uitleg op de gehanteerde principes.

benut om de vergelijking tussen beide systemen inzichtelijk te maken om vervolgens in 2005 geheel over te gaan op IFRS. Aldus wordt aan deze overgang op een transparante wijze vorm gegeven. Omzet De netto-omzet van Schuitema is gestegen van € 2,98 miljard in 2002 naar € 3,22 miljard in 2003. Dit betekent een groei van 8,1%. Deze stijging van de omzet is per saldo een gevolg van de groei van de c1000 supermarkten en het omzetverlies als gevolg van het afstoten van kleine of onrendabele supermarkten, die niet pasten in de c1000 formule.

netto-omzet schuitema (x 1 miljard euro) 3,50

3,00

2,50

2,00

1,50

1999

2000

2001

2002

2003

1,00

In het jaar 2004 zal Schuitema zowel op basis van deze Dutch GAAP als ook op basis van de zogeheten International Financial Reporting Standard (IFRS) haar verslaglegging inrichten. Zo zal het jaar 2004 worden

35

Consumentenomzet De totaal omzet van de bij Schuitema aangesloten supermarkten is met 5,7% gestegen van € 3,66 miljard in 2002 naar € 3,87 miljard in 2003. De c1000 consumentenomzet is met 9,0% gestegen van € 3,49 miljard in 2002 naar € 3,81 miljard in 2003. De gemiddelde weekomzet van c1000 steeg van € 143.000 in 2002 naar € 155.000 in 2003 en de omzet per week/m2 (verkoopvloeroppervlakte) bij c1000 steeg van € 175 in 2002 tot € 184 in 2003.

gemiddelde weekomzet c1000 (x 1000 euro) 170

150

130

110

1999

2000

2001

2002

2003

90

consumenten omzet schuitema formules (x 1 miljard euro) 4,00

3,50

3,00

aantal c1000 vestigingspunten 500 2,50

400 2,00

300 1,50

1999

2000

2001

2002

2003 200

100

1999 Ontwikkeling vestigingspunten In 2003 werden door Schuitema twee nieuwe c1000 vestigingspunten geopend, negen c1000 supermarkten verplaatst en 49 c1000 supermarkten vergroot. De gemiddelde verkoopvloeroppervlakte steeg van 828 m2 in 2002 naar 870 m2 in 2003. Het totaal aantal bij Schuitema aangesloten supermarkten daalde van 487 in 2002 naar 478 in 2003.

36

3e generatie

2000

2001

overig

2002

2003

0

Deze daling is met name veroorzaakt door de afstoting van kleine of onrendabele supermarkten, die niet pasten in de c1000 formule. Per saldo daalde het totaal aantal m2 verkoopvloeroppervlak met 6.300 m2 tot 412.700 m2. Het aantal c1000 supermarkten daalde van 476 in 2002 naar 472 in 2003. Hiervan zijn er inmiddels 239 ingevuld conform het succesvolle derde generatie concept (196 supermarkten in 2002). Marktaandeel Het marktaandeel van Schuitema is, op jaarbasis, gestegen van 15,1% in 2002 naar 15,8% in 2003. Het marktaandeel van c1000 is, op jaarbasis, gestegen van 14,6% in 2002 naar 15,6% in 2003. De autonome

marktaandeel schuitema en c1000

groei bedroeg 5,5% en daarmee is de marktgroei van 2,2% (bron ACNielsen) ruimschoots overtroffen. Resultaten De cijfers over 2002 zijn in verband met een stelselwijziging aangepast voor vergelijkingsdoeleinden. Dit betreft de consolidatie van het belang van 82% in Eemburg c.v., eigenaresse van het merendeel van de bij Schuitema in gebruik zijnde groothandelspanden. Deze wijziging heeft geen effect op het netto resultaat over het boekjaar 2002. Bruto-omzetresultaat en brutomarge Na aftrek van de kostprijsomzet van de geleverde goederen en diensten resteert een bruto-omzetresultaat van € 361,0 miljoen (2002: € 307,7 miljoen), hetgeen een brutomarge van 11,2% ( 2002: 10,3%) betekent. Bedrijfskosten De bedrijfskosten stijgen van € 235,4 miljoen in 2002 naar € 278,6 miljoen in 2003. Deze stijging van 18,4% komt vooral voort uit hogere verkoopkosten als gevolg van extra commerciële activiteiten in de tweede helft van 2003.

16% 15% 14% 13%

Financiële baten en lasten Het resultaat uit interest bedraagt in 2003 - € 7,9 miljoen. Dit is een daling van € 3,6 miljoen ten opzichte van 2002, hetgeen met name wordt veroorzaakt door minder betaalde interest.

12% 11% 10% 9% 8%

1999

2000

c1000

2001

2002

2003

Belastingdruk De belastingdruk over 2003 bedraagt 34,4% (2002: 33,9%).

Schuitema

Bedrijfsresultaat en resultaat na belastingen Het bedrijfsresultaat stijgt met 14,0% van € 72,3 miljoen in 2002 naar € 82,4 miljoen in 2003. Uitgedrukt in een percentage van de netto-omzet is het bedrijfsresultaat 2,56% (2002: 2,43%). Het resultaat na belasting

37

stijgt sterk met 22,1% van € 39,3 miljoen in 2002 tot € 48,0 miljoen in 2003. De winst per aandeel stijgt van € 1,12 in 2002 bij 35,0 miljoen aandelen in 2002 naar € 1,37 bij 35,0 miljoen aandelen in 2003.

winstontwikkeling schuitema winst na belasting (x 1 miljoen euro) 50

45

EBITDA Het resultaat voor belasting exclusief rente en afschrijvingen (EBITDA) in procenten van de netto-omzet bedraagt in 2003 4,2% (2002: 4,2%).

40

35

Investeringen In 2003 heeft Schuitema € 79,7 miljoen geïnvesteerd. Het betreft hier met name investeringen in winkelpanden, in het bijzonder de ombouw van eigen filialen naar c1000 derde generatie.

30

25

20

Balans en financiering Het balanstotaal is in 2003 toegenomen tot € 657,4 miljoen (in 2002: € 628,4 miljoen). Het werkkapitaal is afgenomen met € 11,9 miljoen; het werkzaam vermogen is gestegen met € 42,3 miljoen. Het groepsvermogen voor winstverdeling - bedraagt ultimo 2003 € 181,7 miljoen (2002: € 139,8 miljoen). De solvabiliteit is verbeterd van 22,3% eind 2002 tot 27,6% eind 2003.

1999

2000

2001

2002

2003

EBITDA De EBITDA kan als volgt worden weergegeven:

Groepsresultaat Afschrijvingen Rente EBITDA * In verband met stelselwijziging voor vergelijkingsdoeleinden aangepast.

38

2003

2002*

(x C 1 mln)

(x C 1 mln)

74,4 52,8 7,9 135,1

60,8 52,1 11,5 124,4

15

Winstverdeling B.V. op het terrein van kredietverlening en -bemiddeling Ingevolge de winstverdeling, zoals vermeld in dit verslag, zal ten behoeve van de aangesloten supermarktondernemers. het dividend per aandeel op € 0,55 in contanten uitkomen. Dit dividend komt overeen met een pay-out ratio van 40,1%. Vooruitzichten De algemene economische vooruitzichten voor 2004 zijn niet rooskleurig. Bovendien zijn de turbulente ontwikkeC.K.K./Eemburg lingen in de levensmiddelenmarkt hoogstwaarschijnlijk In de destijds voor dit doel opgerichte vennootschap nog niet voorbij. Alle inspanningen van Schuitema en de B.V. Maatschappij tot Ontwikkeling van met haar samenwerkende detailhandel blijven erop gericht Middenstandsprojecten C.K.K. is het sinds 1956 om de succesvolle positie van c1000 te behouden, dan wel bestaande spaarsysteem van het vrijwillig filiaalbedrijf te versterken. De financiële consequenties van één en Centra - inmiddels c1000 - ondergebracht. ander zijn op dit moment niet goed in te schatten. Achtergrond daarvan was dat op deze wijze de via de Dientengevolge is besloten voor het jaar 2004 vooralsnog Centra-organisatie ter beschikking komende gelden af te zien van het geven van een winstverwachting. werden ontkoppeld van de mogelijke bedrijfsrisico’s van de bij de organisatie betrokken ondernemingen. Het aantal medewerkers zal in verband met productiviteitsverhoging en verdere efficiency maatregelen dalen. In 1970 werden alle aandelen C.K.K. ondergebracht in een stichting. C.K.K. treedt op als financier ten behoeve Het totale niveau van de investeringen zal dalen. Door laatstgenoemde oorzaak en door winstinhouding van het samenwerkingsverband c1000/Schuitema. Zo zullen de balansverhoudingen verbeteren. is C.K.K. participant in de onroerendgoedmaatschappij Eemburg c.v., die eigenaresse is van het merendeel van de bij Schuitema in gebruik zijnde groothandelspanden. Amersfoort, 28 januari 2004 Voorts beweegt C.K.K. zich via haar dochtervennootDe Directie schap Beheers- en Financieringsmaatschappij Defimij

Missie Schuitema n.v. is al meer dan 100 jaar actief in de levensmiddelenbranche en heeft een passie voor ondernemen. Samenwerking met de c1000 ondernemers staat daarbij hoog in het vaandel. Schuitema stelt alles in het werk om de c1000 supermarkten concurrerend en winstgevend te laten zijn in hun marktgebied. Schuitema biedt een uitgekiende combinatie van goederen en diensten met de beste prijs-kwaliteitverhouding die de hoogste geïntegreerde winst op termijn genereert. Schuitema wil krachtig blijven groeien en bereikt dat met ondernemende, ambitieuze, vakbekwame en betrokken medewerkers die intensief samenwerken met de c1000 supermarkten en met sterke, betrouwbare leveranciers en partners. Schuitema wil de beste en grootste retail support company zijn in de levensmiddelenbranche.

39

Bericht van de Raad van Commissarissen

Voor de beschrijving van de gang van zaken in het verslagjaar en de vooruitzichten verwijzen wij naar het verslag van de Directie. Voor het lopende jaar - 2004 - deelt de Raad van Commissarissen de verwachting van de Directie over de ontwikkelingen in de levensmiddelenmarkt, daarbij spreekt de Raad van Commissarissen het vertrouwen uit voor een goede gang van zaken. De Raad van Commissarissen kwam in het verslagjaar 7 maal bijeen in aanwezigheid van de Directie. Aan de orde kwamen daarbij de ontwikkelingen in de levensmiddelenbranche in zijn algemeenheid, de strategie van Schuitema en c1000, de integratie en toekomstscenario’s van het Schuitema Winkelbedrijf, risicobeheersing, de verhouding tot de grootaandeelhouder, de resultaatontwikkeling, management development alsmede overige onderwerpen welke betrekking hebben op de toezichthoudende functie van de Raad. Tevens is aandacht besteed aan Corporate Governance; in het volgende hoofdstuk in dit jaarverslag wordt uitgebreider op dit onderwerp ingegaan.

De Raad van Commissarissen kwam in het verslagjaar ook afzonderlijk van de Directie bijeen. In deze vergaderingen is onder andere het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen als ook de relatie tot en het functioneren van de Directie aan de orde gesteld. De binnen de Raad van Commissarissen functionerende Audit Committee en Remuneratiecommissie kwamen in het verslagjaar eveneens bijeen. De overlegvergaderingen van de Centrale Ondernemingsraad met de Directie werden merendeels bijgewoond door een afvaardiging van onze Raad. Inzake de voorliggende jaarrekening van Schuitema n.v. delen wij u mede dat de jaarrekening - ter voldoening aan de bepaling van artikel 31 van de statuten - van een goedkeurende verklaring is voorzien door Deloitte & Touche Accountants. De jaarrekening is door ons in onze vergadering van 28 januari 2004 vastgesteld. Wij adviseren u: • de jaarrekening 2003 goed te keuren; • kwijting te verlenen aan de Directie voor het gevoerde beleid en aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht.

In de turbulentie van de levensmiddelenmarkt in 2003 is de strategie waarin de focus geheel op de c1000 formule is gericht onveranderd succesvol gebleken.

Bij goedkeuring van de jaarrekening zal per aandeel van € 0,20 nominaal een dividend ad € 0,55 in contanten worden uitgekeerd.

Omzet en rendement van het Schuitema Winkelbedrijf ontwikkelen zich conform verwachting. Er van uitgaande dat deze positieve ontwikkeling ook de komende jaren wordt voortgezet, is er in het verslagjaar geen aanleiding gezien om van de ingeslagen weg af te wijken. Hiermee is uitvoering gegeven aan het voornemen om drie jaar na de overname van de A&P-groep de status van de daarmee verworven filialen binnen de Schuitema organisatie te evalueren.

De heer ir. J.G. Andreae treedt, conform het rooster van aftreden, na de komende jaarvergadering af als lid van de Raad van Commissarissen. De heer Andreae stelt zich voor herbenoeming beschikbaar. De Raad van Commissarissen heeft het voornemen de heer Andreae te herbenoemen. De heer Andreae heeft uitgebreide ervaring op het gebied van detailhandel.

Ook meer in algemene zin - naast bovengenoemde besluitvorming inzake het Schuitema Winkelbedrijf - is het risicoprofiel van de onderneming en de aanwezigheid van adequate risicobeheersings- en controlesystemen aan de orde gesteld.

40

Als gevolg van het terugtreden van de heer drs. A.M. Meurs uit de Raad van Commissarissen begin maart 2003, heeft de Raad in het verslagjaar - grotendeels - met vier leden gefunctioneerd. In de aandeelhoudersvergadering van 2003 is reeds aangegeven dat invulling van de toen reeds ontstane vacature mogelijk eerst in de aandeelhoudersvergadering van 2004 aan de orde zou komen.

De Raad van Commissarissen heeft het voornemen de heer drs. J.L.M. Sliepenbeek in de vacature te benoemen. De heer Sliepenbeek beschikt over uitgebreide kennis op financieel gebied in retailorganisaties.

Wij willen tot slot onze dank uitspreken aan de Directie en de medewerk(st)ers voor hun inzet en bijdrage aan de goede gang van zaken bij de onderneming. Amersfoort, 28 januari 2004

•

• • •

Voor het overige kan nog het volgende worden vermeld: een profielschets van commissarissen is vastgesteld en ligt voor aandeelhouders ter inzage ten kantore van de vennootschap; een reglement is vastgesteld omtrent de taak en werkwijze van de Raad van Commissarissen; binnen de Raad van Commissarissen bestaat een Remuneratiecommissie alsmede een Audit Committee; de beoordeling van de beheersingssystemen is door de Raad van Commissarissen uitvoerig met de Directie besproken in het bijzijn van de accountant.

De Raad van Commissarissen

41

Leden van de Raad van Commissarissen

Naam Nationaliteit Geboortedatum Datum benoeming Hoofdfunctie Nevenfuncties

I.J. Vos, voorzitter Nederlandse 10-01-1937 20-05-1996 Geen Voorzitter Raad van Commissarissen Inter Acces B.V. Voorzitter Raad van Commissarissen Avandis B.V. Lid Raad van Commissarissen Dehnert & Jansen B.V. Lid Raad van Commissarissen Zeeman Groep B.V.


H. Bolt, vice-voorzitter Nederlandse 02-04-1936 18-05-1994 Geen Voorzitter Raad van Commissarissen Aegon Nederland N.V. Vice Voorzitter Bestuur Stichting Administratiekantoor Wolters Kluwer


ir. J.G. Andreae Nederlandse 25-04-1946 15-04-1998 Lid Raad van Bestuur Koninklijke Ahold N.V. Voorzitter Raad Nederlandse Detailhandel President ERRT (European Retail Roundtable) Voorzitter Raad van Commissarissen SVM-PACT Lid Raad van Commissarissen Macintosh Retail Group n.v. Lid Raad van Commissarissen Eneco Energie Lid Raad van Toezicht Hogeschool Amsterdam Board Member CIES


L.P.J.M. de Gruyter Nederlandse 09-03-1938 14-05-1997 Geen Lid “Beirat” TSR Recycling GmbH & Co. KG, Duisburg

42

Corporate Governance

Directie en commissarissen hebben het afgelopen jaar de ontwikkelingen van Corporate Governance als ook aanverwante ontwikkelingen op het gebied van de structuurregeling nauwlettend gevolgd en hierover van gedachten gewisseld. Conform de aanbevelingen in het definitieve rapport van de Commissie Corporate Governance, beter bekend als de Commissie Tabaksblat, wordt zowel in het jaarverslag over 2003 als ook op de jaarvergadering in 2004 op ‘De Nederlandse Corporate Governance Code’ ingegaan. Corporate Governance structuur; het structuurregime. Schuitema n.v. is een beursgenoteerde vennootschap (Euronext Amsterdam), waarop het structuurregime van toepassing is. Het structuurregime bepaalt middels het wettelijk kader mede de inrichting van de vennootschap. Zo liggen taken en bevoegdheden van directie, commissarissen en aandeelhouders vast in het Burgerlijk Wetboek. Daarnaast spelen in deze verhoudingen ook de centrale ondernemingsraad en de externe accountant een belangrijke rol. Reeds bij het in 1997 tot stand gekomen rapport ‘Corporate Governance in Nederland; De Veertig Aanbevelingen’ van de Commissie Peters heeft Schuitema de waarde van het structuurregime voor haar vennootschap - en de daaraan verbonden onderneming - benadrukt. Schuitema is deze mening nog immer toegedaan en oordeelt dan ook anders over het structuurregime dan de Commissie Tabaksblat. Juist het ook door de commissie aangehangen systeem van ‘checks and balances’ komt volgens Schuitema in de structuurregeling goed tot uiting. De Nederlandse Corporate Governance Code Nadat op 1 juli 2003 de concept code verscheen publiceerde de Commissie Tabaksblat op 9 december 2003 haar definitieve rapport. Schuitema onderschrijft het in de code gehanteerde uitgangspunt (preambule punt 3): ‘De code gaat uit van het in Nederland gehanteerde uitgangspunt dat de vennootschap een lange termijn samenwerkingsverband is van diverse bij de vennootschap betrokken partijen. De belanghebbenden zijn de groepen en individuen,

die direct of indirect het bereiken van de doelstellingen van de vennootschap beïnvloeden of erdoor worden beïnvloed: werknemers, aandeelhouders en andere kapitaalverschaffers, toeleveranciers, afnemers, maar ook de overheid en maatschappelijke groeperingen. Het bestuur en de raad van commissarissen hebben een integrale verantwoordelijkheid voor de afweging van deze belangen, doorgaans gericht op de continuïteit van de onderneming. Daarbij streeft de vennootschap naar het creëren van aandeelhouderswaarde op de lange termijn. Het bestuur en de raad van commissarissen behoren met de belangen van de verschillende belanghebbenden rekening te houden. Vertrouwen van de belanghebbenden dat hun belangen worden behartigd, is een voorwaarde voor hen om binnen en met de vennootschap samen te werken. Goed ondernemerschap, waaronder inbegrepen integer en transparant handelen door het bestuur, alsmede goed toezicht hierop, waaronder inbegrepen het afleggen van verantwoording over het uitgeoefende toezicht, zijn essentiële voorwaarden voor het stellen van vertrouwen in het bestuur en het toezicht door de belanghebbenden. Dit zijn de twee steunpilaren waarop goede corporate governance rust en waarop deze code toeziet.’ De code bevat een groot aantal elementen die door Schuitema volledig worden onderschreven en ook al sinds jaren onderdeel zijn van de Corporate Governance van Schuitema. Het is nog te vroeg om - zoals de Commissie voorstelt nu in dit jaarverslag al aan te geven of, en zo ja waar, bij toepassing van de code problemen worden voorzien. Immers op een aantal punten zal een nadere interne gedachtenwisseling over dit onderwerp mogelijk tot het alsnog naleven van de aanbevelingen leiden, en op andere punten is wellicht een uitleg voor het niet volgen van een aanbeveling de juiste weg. Schuitema verkiest hier zorgvuldigheid boven snelheid. In het komende verslagjaar - 2004 - zal Schuitema zich in detail verdiepen in de verschillende onderdelen van de code. Een eerste uiteenzetting hierover zal - conform de aanbevelingen van de Commissie - op de algemene vergadering van aandeelhouders in 2004 aan de orde worden gesteld.

43

44

jaarrekening

2003

Algemene toelichting

grondslagen voor waardering, resultaatbepaling en kasstroomoverzicht Algemeen Voor zover niet anders vermeld zijn de posten opgenomen tegen nominale waarde. Opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Statutair valt het boekjaar samen met het kalenderjaar. De verslaggeving vindt plaats overeenkomstig de internationale weeknummering. Het verslagjaar bestond evenals in 2002 uit 52 weken. De feitelijke afsluiting van het boekjaar heeft plaatsgevonden op 27 december 2003 respectievelijk 28 december 2002. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens van Schuitema n.v. en haar groepsmaatschappijen opgenomen. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling van Schuitema n.v. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen zijn in de jaarrekening opgenomen onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en in het resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De financiële gegevens van gedurende het verslagjaar verkregen deelnemingen worden geconsolideerd vanaf het moment dat die deelnemingen onder de zeggenschap van Schuitema n.v. vallen. Een lijst van groepsmaatschappijen is opgenomen in dit verslag. Stelselwijzigingen In het verslagjaar 2003 is één stelselwijziging doorgevoerd, te weten de consolidatie van het belang van 82% in Eemburg c.v. In deze commanditaire vennootschap is het merendeel van de distributiecentra, welke bij Schuitema in gebruik zijn, ondergebracht. De vergelijkende cijfers over 2002 zijn in verband met bovenstaande stelselwijziging aangepast. De reden voor deze stelselwijziging is dat de consolidatie bijdraagt aan het inzicht alsmede veranderende regelgeving gedurende de afgelopen jaren. Het effect op het vermogen van 2002 bedraagt € 16,5 miljoen en het effect op het resultaat van 2002 is nihil. Het effect op het vermogen van 2003 bedraagt € 18,4 miljoen. Het effect op het resultaat van 2003 is niet materieel. Presentatiewijzigingen Ten behoeve van de vergelijkbaarheid zijn de cijfers met betrekking tot de belastinglatentie over het boekjaar 2002 aangepast teneinde aan te sluiten met de gevolgde presentatie over het boekjaar 2003. Vreemde valuta Schuitema n.v. heeft alleen binnenlandse deelnemingen. Vorderingen, schulden en verplichtingen zijn omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voorvloeiende verschillen worden, rekening houdend met eventuele dekkingstransacties, opgenomen in de winst-en verliesrekening. Materiële vaste activa Gebouwen inclusief bijbehorende terreinen worden gewaardeerd tegen actuele waarde, waarop afschrijvingen in mindering worden gebracht. De actuele waarde wordt bepaald op basis van de huurbedragen voor de verhuurde activa en een gecalculeerde huurwaarde voor de activa in eigen gebruik. De aldus berekende waarden worden

46

jaarlijks getoetst aan de actuele taxatiewaarde van deze activa, bij een bijzondere waardevermindering wordt de actuele waarde aangepast. De afschrijvingen worden bepaald op grond van de verwachte economische levensduur en vinden plaats volgens het lineaire systeem. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Herwaarderingen die uit bovengenoemde wijze van waarderen voortvloeien worden ten gunste van de herwaarderingsreserve gebracht, rekening houdend met latente belastingen. Bouwkundige voorzieningen worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde en worden afgeschreven in 5 tot 10 jaar. Activa in uitvoering heeft met name betrekking op onroerend goed in ontwikkeling en wordt gewaardeerd tegen aanschafwaarde. De andere duurzame bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs waarop afschrijvingen in mindering worden gebracht. De afschrijvingen zijn gebaseerd op de verwachte economische levensduur en vinden plaats volgens het lineaire systeem. Financiële vaste activa Deelnemingen worden gewaardeerd tegen netto-vermogenswaarde, op basis van de waarderingsgrondslagen van de vennootschap. Voorraden De voorraden bestaan nagenoeg geheel uit handelsgoederen en worden gewaardeerd tegen de laatst betaalde inkoopprijs onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. Als gevolg van deze wijze van waarderen bevat de post voorraden elementen van niet gerealiseerde herwaardering. In verband met de hoge omloopsnelheid van de voorraden is deze niet gerealiseerde herwaardering van te verwaarlozen omvang. Daarom is afgezien van de vorming van een herwaarderingsreserve op voorraden. Vorderingen Vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van waardeverminderingen als gevolg van mogelijke oninbaarheid. De waardeverminderingen zijn individueel bepaald. Liquide middelen De liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Indien niet anders is vermeld, staan deze ter vrije beschikking. Langlopende schulden Langlopende schulden worden opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van de schulden met een resterende looptijd van ten hoogste een jaar; deze zijn begrepen in de kortlopende schulden. Onder de langlopende schulden wordt tevens verantwoord het ingegane gedeelte van verplichtingen voor vervroegde uittreding en garantieregelingen voor personeel. Deze verplichtingen houden verband met de pré-pensioenregeling bij Schuitema. De verplichtingen zijn berekend op de contante waarde op basis van de actuariële grondslag (rekenrente 2003: 4,0 %, 2002: 4,2 %).

47

Voorzieningen Voorziening herstructurering Deze voorziening is getroffen in verband met interne herstructurering alsmede integratie. Garantie pré-pensioen Deze voorziening betreft het niet-ingegane deel van de verplichting uit hoofde van de regeling tot vervroegd uittreden en garantieregelingen voor personeelsleden. Het ingegane deel is opgenomen onder de langlopende schulden. De voorziening houdt verband met de pré-pensioenregeling bij Schuitema. De voorziening is berekend door een onafhankelijk actuarieel bureau op basis van de contante waarde (rekenrente 2003: 4,0 %; rekenrente 2002: 4,2 %) van de verplichtingen, die de vennootschap heeft ten opzichte van werknemers die aan de regeling deelnemen. Voorziening backservice verplichtingen Deze voorziening betreft de contante waarde van de toekomstige premiebetalingen uit hoofde van nog niet gefinancierde, toegekende pensioenrechten over verstreken dienstjaren. De contante waarde van de inhaalpremies wordt actuarieel berekend met een rentevoet van 4,0%. De backservice wordt in de komende 5 jaar volledig afgefinancierd. Het kortlopende deel van deze voorziening is verantwoord onder kortlopende schulden. Zowel de voorziening garantie pré-pensioen als de backservice pensioenverplichtingen worden in de verloopstaat voorzieningen gepresenteerd onder de voorziening pensioenen. Voorziening voor latente belastingverplichtingen Voor in de toekomst te betalen belastingbedragen uit hoofde van verschillen tussen commerciële en fiscale te betalen belastingbedragen wordt een voorziening getroffen ter grootte van de som van deze verschillen vermenigvuldigd met het geldende belastingtarief. Deze is opgenomen tegen nominale waarde. Overige voorzieningen De overige voorzieningen betreffen voorzieningen inzake huurverplichtingen en overige verplichtingen inzake supermarkten. Deze verplichtingen vinden hun oorsprong vóór balansdatum en zijn opgenomen tegen nominale waarde. Netto-omzet Schuitema is werkzaam in de distributiesector; de groothandels- en dienstenactiviteiten vinden complementair plaats. Daarnaast vinden activiteiten plaats in de detailhandel. De netto-omzet bestaat uit opbrengsten uit hoofde van geleverde goederen en diensten aan de detailhandel, bruto huuropbrengsten uit de verhuur van onroerend goed en detailhandelsautomatiseringsapparatuur alsmede uit opbrengsten van levering van goederen en diensten aan consumenten, onder aftrek van kortingen, exclusief omzetbelasting. Kostprijs van de omzet De kostprijs van de omzet bevat de kostprijs van de geleverde goederen en de direct toerekenbare kosten van de verrichte diensten. De kosten van de verrichte diensten bestaan hoofdzakelijk uit huisvestingskosten van de distributiecentra en logistieke kosten.

48

Verkoopkosten De verkoopkosten bestaan uit exploitatiekosten van winkels en kosten voor de commerciële begeleiding van supermarkten. Onder de verkoopkosten zijn ook begrepen dotaties aan de verplichtingen in verband met supermarktlocaties, die toegezegd zijn aan ondernemers in het verslagjaar en in de balans gepresenteerd worden onder de overige voorzieningen. Beheerskosten De beheerskosten bestaan in belangrijke mate uit de kosten van centrale en regionale stafafdelingen. Financiële baten en lasten Dit betreft aan derden betaalde rente en daarmee te vergelijken kosten, onder aftrek van ontvangen rente van afnemers voor uitgestelde betaling. Belastingen De verplichtingen uit hoofde van vennootschapsbelasting worden bepaald op basis van het commercieel resultaat, rekening houdend met fiscaal vrijgestelde bestanddelen en fiscaal niet of slechts gedeeltelijk erkende kosten. Als gevolg van verschillen tussen de fiscale en commerciële waardering van activa en passiva ontstaan latente belastingvorderingen en latente belastingverplichtingen. Deze latente belastingvorderingen en latente belastingverplichtingen worden gewaardeerd tegen het nominale tarief van de vennootschapsbelasting. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest en winstbelastingen worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten. Segmentatie-informatie Als gevolg van de beperkte diversificatie in de activiteiten (alleen de c1000-formule) en het feit dat Schuitema n.v. alleen werkzaam is in de Nederlandse markt is geen segmentatie-informatie opgenomen in het jaarverslag.

49

Geconsolideerde balans ultimo boekjaar 2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

Voor winstverdeling Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

434.337 68

404.024 68 434.405

Vlottende activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen

Kortlopende schulden

404.092

76.686 146.305 0 222.991

79.474 144.810 0 224.284

-237.580

-250.820

Werkkapitaal

-14.589

-26.536

Totaal werkzaam vermogen

419.816

377.556

138.724

157.686

99.431

80.053

Gefinancierd met: Langlopende schulden Voorzieningen Groepsvermogen Eigen vermogen Aandeel van derden in groepsvermogen

Totaal gefinancierd

50

163.263 18.398

123.286 16.531 181.661

139.817

419.816

377.556

Geconsolideerde winsten verliesrekening

Netto-omzet Kostprijs omzet Bruto-omzetresultaat Verkoopkosten Beheerskosten Bedrijfskosten

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

3.220.890

2.980.153

-2.859.933

-2.672.480

360.957

307.673

-213.879 -64.717

Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Rentebaten Rentelasten Financiële baten en lasten

2003

-162.829 -72.548 -278.596

-235.377

82.361

72.296

0 4.873 -12.794

15 5.957 -17.498 -7.921

-11.526

74.440

60.770

-25.115

-20.183

Resultaat na belasting

49.325

40.587

Aandeel van derden in groepsresultaat

-1.331

-1.278

Netto resultaat na belasting

47.994

39.309

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting Belastingen

51

Winst per aandeel

Netto winst per aandeel

2003

2002

(x C 1)

(x C 1)

1,37

1,12

De berekening van de winst per aandeel is gebaseerd op het resultaat na belastingen, ter grootte van € 48,0 miljoen (2002: € 39,3 miljoen) en op 34.969.276 aandelen, zijnde het gewogen gemiddelde van het aantal in het boekjaar uitstaande, tot dividend gerechtigde aandelen.

52

Geconsolideerd kasstroomoverzicht

Resultaat na belasting Afschrijvingen Cashflow Mutatie voorraden Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende operationele schulden Mutatie werkkapitaal

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

47.994 52.840

39.309 52.072 100.834

2.788 -1.495 -16.239

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Mutatie langlopende operationele schulden Mutatie voorzieningen Mutatie voorzieningen en langlopende schulden

2003

2.233 -3.275 3.997 -14.946

2.955

85.888

94.336

-18.962 15.718

Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in materiële vaste activa Boekwaarde desinvesteringen Ontvangen goodwill Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-79.691 7.909 0

Mutatie vermogen aandeel derden Dividend voorgaand boekjaar Aflossing leningen en schulden kredietinstellingen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

1.867 -15.728 2.999

91.381

-266 -10.329 -3.244

-10.595

82.644

83.741 -71.881 29.166 2.102

-71.782

-40.613 1.243 -14.434 -29.937

-10.862

-43.128

Netto kasstroom

0

0

Liquide middelen einde boekjaar Liquide middelen begin boekjaar

0 0

0 0

Mutatie liquide middelen

0

0

53

Toelichting op de geconsolideerde balans

Materiële vaste activa De mutaties in de materiële vaste activa kunnen als volgt worden weergegeven:

Aanschafwaarde Herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde begin boekjaar

Investeringen Herwaarderingen Inbreng aanschafwaarde c1000 groot Inbreng afschrijvingen c1000 groot Aanschafwaarde desinvesteringen Herwaardering desinvesteringen Afschrijving desinvesteringen Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingen Mutaties in boekwaarde

Aanschafwaarde Herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde einde boekjaar

2003

2002

bedrijfsgebouwen en terreinen

bouwkundige voorzieningen

andere duurzame bedrijfsmiddelen

activa in uitvoering

totaal (x C 1.000)

totaal (x C 1.000)

320.803 51.796 -68.597 304.002

18.017

250.398

8.007

-8.336 9.681

-167.664 82.734

-400 7.607

597.225 51.796 -244.997 404.024

599.772 45.789 -239.104 406.457

12.232 11.371

4.890

32.117

25.087

74.326 11.371

71.881 6.635

3.134

2.569

5.703

-107

-231

-338

-608

-69.682

-79.378

-74.428

2.850

-628

-9.088 2.850 267 -12.098

225 -2.671

68.127 -25.084

-368

68.619 -40.221

46.179 -52.072

-12.619 30.313

-2.433

597.876 66.017 -229.556 434.337

597.225 51.796 -244.997 404.024

5.534

4.863

7.816

-12.619 12.100

323.947 66.017 -80.428 309.536

25.433

215.402

33.094

-10.889 14.544

-124.852 90.550

-13.387 19.707

De bijzondere waardevermindering over 2003 bedraagt € 12,6 miljoen en heeft betrekking op herontwikkelingsinvesteringen in het vastgoed van enkele oud-Maxis panden. De bijzondere waardevermindering is verwerkt onder de kostprijs omzet in de winsten verliesrekening. De afschrijvingskosten zijn opgenomen onder de kostprijsomzet, de verkoopkosten en de beheerskosten.

54

De samenstelling van de post bedrijfsgebouwen en -terreinen is als volgt:

Distributiecentra Detailhandelspanden Totaal

2003

2002

totaal (x C 1.000)

totaal (x C 1.000)

159.552 149.984 309.536

154.887 149.115 304.002

De afschrijvingspercentages bedragen: terreinen gebouwen bouwkundige voorzieningen mechanische inventarissen en automatiseringsapparatuur overige inventarissen activa in uitvoering

0% 4% 10 - 20% 20 - 33% 10 - 50% 0%

Financiële vaste activa De mutaties in de financiële vaste activa kunnen als volgt worden weergegeven:

Waarde op basis van historische kosten Cumulatieve waardevermindering Boekwaarde begin boekjaar Desinvesteringen Herwaarderingen in desinvesteringen Mutaties in boekwaarde Waarde op basis van historische kosten Cumulatieve waardevermindering Boekwaarde einde boekjaar

2003

2002

totaal (x C 1.000)

totaal (x C 1.000)

1.647 -1.579 68

1.655 -1.356 299

0 0 0

-8 -223 -231

1.647 -1.579 68

1.647 -1.579 68

55


Vorderingen

Handelsdebiteuren Latente belastingvordering Overige vorderingen en overlopende activa

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

98.476 27.268 20.561 146.305

104.976 26.172 13.662 144.810

De actieve belastinglatentie heeft betrekking op de vennootschapsbelasting en is als volgt samengesteld:

Belastinglatentie begin boekjaar Mutatie belastinglatentie over het resultaat Mutatie belastinglatentie over het vermogen Belastinglatentie einde boekjaar

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

26.172 1.096 0 27.268

29.056 -2.884 0 26.172

Van de actieve belastinglatentie heeft tenminste een bedrag van € 25,0 miljoen een looptijd langer dan een jaar. Van de overige vorderingen heeft een bedrag van € 12,0 miljoen een looptijd langer dan 1 jaar (2002: € 7,7 miljoen).

Liquide middelen De liquide middelen zijn nihil (2002: nihil).

Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn ultimo boekjaar als volgt samengesteld:

Schulden aan kredietinstellingen Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden en overlopende passiva

56

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

31.181 71.090 18.117 117.192 237.580

28.182 85.088 2.127 135.423 250.820

De beschikbare kredietfaciliteit bedraagt € 111,6 miljoen (2002: € 135,0 miljoen), hiervoor zijn geen zekerheden afgegeven. Van de groepsmaatschappijen heeft er één een rekening-courant faciliteit van € 11,2 miljoen, welke onderdeel vormt van een grotere financiering. Voor deze financiering hebben derden zekerheden gesteld. In de overige schulden en overlopende passiva is onder andere opgenomen: • het kortlopende deel van de voorzieningen ad € 20,6 miljoen (2002: € 19,2 miljoen). • de financiering van Eemburg c.v. door de beherend vennoot van deze c.v., de vennootschap B.V. Maatschappij tot Ontwikkeling van Middenstandsprojecten C.K.K., ad € 23,3 miljoen (2002: 19,4 miljoen).

Langlopende schulden De langlopende schulden zijn ultimo boekjaar als volgt samengesteld:

Kredietinstellingen Schuld aan Ahold België n.v. Ingegane verplichtingen voor vervroegde uittreding en garantieregelingen personeel

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

135.726 0

4.934 150.000

2.998 138.724

2.752 157.686

In het boekjaar is de schuld aan Ahold België n.v. afgelost. Herfinanciering heeft plaatsgevonden door middel van een plaatsing van een lening bij een syndicaat van banken. In de leningsovereenkomst treedt Schuitema n.v. op als kredietnemer en heeft hoofdelijke aansprakelijkheidsstelling plaatsgevonden door Schuitema Groothandel b.v., Schuitema Vastgoed b.v. en Schuitema Winkelbedrijf b.v. (de garanten). Ingaande 1 februari 2005 zal voor het eerst aflossing op de hoofdsom ad € 135,0 miljoen plaatsvinden, waarbij de laatste aflossing in 2007 plaatsvindt. Er is een renteswap afgesloten ter dekking van het renterisico op de lening ad € 125,0 miljoen, waarbij de variabele rente middels een swap is gefixeerd voor de gehele looptijd. De rente wordt per halfjaar achteraf voldaan. Onderstaande rentepercentages zijn van toepassing op de lening ad € 135,0 miljoen: • € 125,0 miljoen: gefixeerde rente van 3,7% • € 10,0 miljoen: 3-maands euribor met een opslag van 1%, ultimo boekjaar: 3,1% De marktwaarde van de swap bedraagt per einde boekjaar € 0,5 miljoen (positief ). Er zijn geen zekerheden gesteld. Wel zijn er financiële ratio’s overeengekomen, waaraan Schuitema n.v., ultimo 2003 ruimschoots voldoet. Over de ingegane verplichtingen voor vervroegde uittreding en garantieregelingen voor personeel is geen rente verschuldigd.

57


Voorzieningen

Stand begin boekjaar Toevoeging ten laste van het resultaat Vrijval ten gunste van het resultaat Kortlopend deel Mutatie belastinglatentie over het resultaat Mutatie belastinglatentie over het vermogen Stand einde boekjaar

2003

2002

overige voorzieningen

totaal

totaal

(x C 1.000)

latente belasting verplichtingen (x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

9.145

18.908

11.919

80.053

89.034

35.931

40.218

7.861

-1.815

-5.832 -20.626

-364 -19.202

1.834

1.834

604

3.784 24.526

3.784 99.431

2.120 80.053

herstructurering

pensioenen

(x C 1.000)

40.081

4.287 -4.017 -20.318

15.746

-308

13.124

46.035

Bij de voorziening pensioenen is opgenomen de garantieregeling pré-pensioen en de backservice pensioenverplichtingen voor bedragen van € 10,7 miljoen respectievelijk € 2,4 miljoen (2002: € 9,1 miljoen respectievelijk nihil). De overige voorzieningen bestaan uit voorzieningen voor huurverplichtingen ad € 13,7 miljoen (2002: nihil) en verplichtingen voor supermarkten ad € 32,3 miljoen (2002: € 11,9 miljoen). Van de totale voorzieningen ad € 99,4 miljoen bedraagt het gedeelte dat binnen één jaar wordt afgewikkeld € 20,6 miljoen (2002: € 19,2 miljoen) en wordt verantwoord onder de kortlopende schulden. De voorziening pensioenen en latente belastingverplichtingen hebben een overwegend langlopend karakter (langer dan 5 jaar). Groepsvermogen Voor een toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke balans.

niet uit de geconsolideerde balans blijkende verplichtingen Huren Schuitema is huurverplichtingen aangegaan voor winkelpanden en kantoorpanden. Van de winkelpanden is een gedeelte in gebruik bij de zelfstandige supermarktondernemers; hier staan praktisch gelijke bedragen aan huurvorderingen uit hoofde van het doorverhuren van deze panden tegenover. De huurverplichting voor het komende jaar bedraagt € 62,8 miljoen (2002: € 54,3 miljoen). 2003 (x C 1.000)

Huurverplichtingen: termijnen vallend binnen 1 jaar termijnen vallend tussen 1 en 5 jaar termijnen vallend na 5 jaar

58

62.767 181.226 149.194 393.187

Leaseverplichtingen Er zijn leasecontracten afgesloten met betrekking tot bij Schuitema in gebruik zijnde auto’s en intern transportmateriaal.

Leaseverplichtingen: termijnen vallend binnen 1 jaar termijnen vallend tussen 1 en 5 jaar termijnen vallend na 5 jaar

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

4.999 7.631 0 12.630

4.561 9.031 0 13.592

Koop- en terugkoopverklaringen en andere garanties Ten behoeve van de financiering van supermarktondernemingen hebben supermarktondernemers inventarisgoederen aan financiers in eigendom overgedragen. Schuitema geeft, met betrekking tot deze inventarisgoederen, aan financiers terugkoopverklaringen af. Tegenover deze verplichtingen staan de terug te verkrijgen inventarisgoederen, zodat de risico’s zijn gedekt. Het gaat om een bedrag van € 18,1 miljoen (2002: € 20,2 miljoen). De risico’s uit hoofde van koopverklaringen inventarisgoederen zijn gedeeltelijk gedekt door terugkoopverklaringen van betrokken leveranciers. Ten behoeve van eerder genoemde financiers werden daarenboven garanties verstrekt tot een bedrag van circa € 32,9 miljoen (2002: € 31,1 miljoen). Er zijn borgstellingen afgegeven in verband met externe financieringen van supermarktondernemers tot een bedrag van € 2,0 miljoen (2002: € 2,1 miljoen). De garantiestellingen hebben betrekking op 127 contracten (2002: 133 contracten). Voor zover uit de garantiestellingen verliezen te verwachten zijn, zijn hiervoor voorzieningen getroffen. Investeringsverplichtingen voor panden Ultimo 2003 is Schuitema n.v. voor € 14,0 miljoen (2002: € 5,0 miljoen) aan koopverplichtingen voor winkelpanden aangegaan. Deze verplichtingen worden voor een bedrag van € 11,0 miljoen in 2004 geëffectueerd. Pensioenverplichtingen De pensioenen zijn ondergebracht bij het ondernemingspensioenfonds van Schuitema. Stichting Pensioenfonds Schuitema is een aparte juridische entiteit en belast met de uitvoering van het pensioenbeleid. De financiering van het pensioenfonds is geregeld middels een financieringsovereenkomst met Schuitema, waarbij de last voor de vennootschap contractueel gemaximeerd is. Ultimo 2003 bedroeg de dekkingsgraad van het pensioenfonds 106,0% (2002:102,2%), terwijl de minimumnorm 105,0% is. De pensioenverplichtingen zijn, met uitzondering van een backservicehiaat uit 1998 als gevolg van een gewijzigde financieringswijze, volledig afgefinancierd. Het backservicehiaat bedraagt ultimo boekjaar € 6,6 miljoen (2002: € 7,8 miljoen) en dient ultimo 2009 afgefinancierd te zijn. In 2003 bedroeg de totale pensioenpremielast voor Schuitema circa 9,4% van de relevante salarissom (2002: 6,0%). Pensioenverplichtingen van statutaire directieleden zijn separaat ondergebracht bij een verzekeraar. Zekerheidsstelling Eemburg c.v. In het kader van de financiering van de vennootschap B.V. Maatschappij tot Ontwikkeling van Middenstandsprojecten C.K.K. is het onroerend goed, dat toebehoort aan Eemburg c.v., als zekerheid afgegeven voor een bedrag van maximaal € 45,4 miljoen.

59

Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening

Netto-omzet De netto-omzet kan als volgt worden gespecificeerd:

Groot- en detailhandel Bruto huuropbrengsten Onroerend Goed Bruto huuropbrengsten Detailhandelsautomatiseringsapparatuur

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

3.192.979 14.800 13.111 3.220.890

2.953.845 13.553 12.755 2.980.153

Afschrijvingslasten De afschrijvingslasten over het boekjaar bedragen € 52,8 miljoen (2002: € 52,1 miljoen). Personeelskosten De personeelskosten zijn verantwoord onder kostprijs omzet, verkoopkosten en beheerskosten. In de personeelskosten zijn uitsluitend de kosten van eigen personeel begrepen. De personeelskosten zijn als volgt samengesteld:

Loonkosten Sociale lasten Pensioenpremies

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

147.151 21.246 16.664 185.061

145.974 27.237 8.804 182.015

Bovenstaande pensioenpremies zijn inclusief de getroffen reservering in verband met backservice verplichtingen van € 3,0 miljoen in het verslagjaar. Over boekjaar 2002 was een extra pensioenlast getroffen van € 5,5 miljoen voor aanvullende financiering van het pensioenfonds. De pensioenen zijn ondergebracht in het ondernemingspensioenfonds ‘Stichting Pensioenfonds Schuitema’. Het aantal werkzame full-time equivalenten (inclusief hulpkrachten) bedroeg ultimo boekjaar 5.185 (2002: 5.318). Financiële baten en lasten Onder de financiële baten en lasten is in de rentelasten een bedrag van € 1,3 miljoen (2002: € 0,2 miljoen) opgenomen met betrekking tot de financiering van Eemburg c.v. door beherend vennoot, de vennootschap B.V. Maatschappij tot Ontwikkeling van Middenstandsprojecten C.K.K.

60

Belastingen De effectieve belastingdruk is als volgt opgebouwd: 2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

Resultaat voor belasting, na aftrek aandeel derden Permanente verschillen Belastbaar resultaat

73.109 -311 72.798

59.492 -990 58.502

Verschuldigde belasting (commercieel) Effectieve belastingdruk

25.115 34,4%

20.183 33,9%

Schuitema n.v. en haar Nederlandse 100%- dochtermaatschappijen vormen een fiscale eenheid. Toekomstige fiscale winsten kunnen tot een bedrag van € 6,3 miljoen worden gecompenseerd met in het verleden geleden fiscale verliezen. De hieruit voortvloeiende actieve belastinglatentie is gewaardeerd tegen nominaal belastingtarief.

61

Vennootschappelijke balans ultimo boekjaar 2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

Voor winstverdeling Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

112 308.283

112 261.612 308.395

Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen

Kortlopende schulden

261.724

27.268 0 27.268

31.121 0 31.121

-12.874

-651

Werkkapitaal Totaal werkzaam vermogen

14.394

30.470

322.789

292.194

135.000

150.000

24.526

18.908

Gefinancierd met: Langlopende schulden Voorzieningen Eigen vermogen Aandelenkapitaal Agioreserve Herwaarderingsreserve Overige reserves Resultaat lopend boekjaar

Totaal gefinancierd

62

6.994 183.468 34.944 -110.137 47.994

6.994 183.468 29.393 -135.878 39.309 163.263

123.286

322.789

292.194

Vennootschappelijke winsten verliesrekening

Netto resultaat na belasting

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

47.994

39.309

63

Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening

grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling Met betrekking tot de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling wordt verwezen naar de toelichting bij de geconsolideerde balans en winsten verliesrekening. De vennootschappelijke winsten verliesrekening is opgesteld in overeenstemming met de op grond van Artikel 402 Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek toegestane beperkingen.

toelichting op de vennootschappelijke balans Materiële vaste activa De materiële vaste activa bedragen, evenals in 2002, € 0,1 miljoen en bestaan uit terreinen. Er zijn geen mutaties geweest in 2003. Financiële vaste activa De mutaties in de financiële vaste activa kunnen als volgt worden weergegeven:

Boekwaarde begin boekjaar Herwaarderingen Resultaat groepsmaatschappijen na belasting Uitkering resultaat deelnemingen aan Schuitema n.v. Mutaties vorderingen op deelnemingen Boekwaarde einde boekjaar

2003

2002

deelnemingen

vorderingen op deelnemingen

totaal (x C 1.000)

totaal (x C 1.000)

62.938 9.553 47.994 -47.994

198.674 -1.867

261.612 7.686 47.994 0 -9.009 308.283

206.489 3.676 39.309 0 12.138 261.612

72.491

47.994 -9.009 235.792

Vorderingen Onder de vorderingen is een bedrag voor belastinglatenties begrepen ten bedrage van € 27,2 miljoen (2002: € 26,2 miljoen). Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn ultimo boekjaar als volgt samengesteld:

Overige schulden

2003

2002

(x C 1.000)

(x C 1.000)

12.874 12.874

651 651

Langlopende schulden In het boekjaar is de schuld aan Ahold België n.v. afgelost. Herfinanciering heeft plaatsgevonden door middel van plaatsing van een lening bij een syndicaat van banken. Verwezen wordt naar de toelichting op de geconsolideerde balans.

64

Eigen vermogen De mutaties in het eigen vermogen kunnen als volgt worden samengevat:

geplaatst kapitaal

agioreserve

Begin boekjaar Netto resultaat vorig boekjaar Netto resultaat boekjaar Herwaardering Goodwill Overboekingen Overige mutaties Dividenduitkeringen Mutaties in boekjaar

6.994

183.468

0

0

Einde boekjaar

6.994

183.468

herwaarderingsreserve

overige reserve

2003

2002

resultaat na belasting

totaal

totaal

(x C 1.000)

(x C 1.000)

29.393 -135.878

39.309

123.286

91.144

39.309

-39.309 47.994

39.309 4.576 2.102 0 589 -14.434 32.142 123.286

-1.630

538 1.630

5.551

-15.736 25.741

8.685

47.994 7.181 538 0 0 -15.736 39.977

34.944 -110.137

47.994

163.263

7.181

Maatschappelijk kapitaal Bij statutenwijziging d.d. 31 maart 2003 is het maatschappelijk kapitaal bepaald op € 11.250.000 (2002: € 11.252.000). De prioriteitsaandelen zijn bij de statutenwijziging omgezet in gewone aandelen. Ultimo boekjaar is het maatschappelijk kapitaal als volgt verdeeld: 2003 (x C 1)

37.500.000 gewone aandelen à € 0,20 18.750.000 preferente aandelen à € 0,20

7.500.000 3.750.000 11.250.000

Geplaatst kapitaal Per ultimo 2003 zijn de volgende aandelen geplaatst: 2003 (x C 1)

34.969.276 gewone aandelen à € 0,20

6.993.855 6.993.855

65

Toelichting op de vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening

Aandeelhouders • Koninklijke Ahold N.V. 73,2%. Naast het aflossen van een schuld aan een Ahold onderdeel hebben er geen noemenswaardige transacties plaatsgevonden anders dan vanuit de aandeelhoudersrelatie. • Stichting Gemeenschappelijk Aandelenbezit Schuitema 25,1%. Deze stichting heeft het juridisch eigendom van de betreffende aandelen. Het economisch eigendom is in handen van B.V. Maatschappij tot Ontwikkeling van Middenstandsprojecten C.K.K., welke via haar dochters Defimij b.v. (detailhandelsfinancieringen) en B.sis b.v. (inkoop en onderhoud van winkelautomatisering) transacties met Schuitema en de aangesloten c1000 ondernemers heeft. Defimij verstrekt detailhandelsfinancieringen aan zelfstandige c1000 ondernemers. B.sis levert goederen en diensten aan de zelfstandige c1000 ondernemers alsmede voor € 5,4 miljoen aan Schuitema. Daarnaast financiert B.V. Maatschappij tot Ontwikkeling van Middenstandsprojecten C.K.K. als beherend vennoot een gedeelte van Eemburg c.v. waarin Schuitema fungeert als stille vennoot. Agioreserve De agioreserve bedraagt € 183,4 miljoen. De agioreserve is voor een bedrag van € 163,8 miljoen vrij in de zin van de Wet op de Inkomstenbelasting.

niet uit de vennootschappelijke balans blijkende verplichtingen Leaseverplichtingen Door de vennootschap zijn leasecontracten afgesloten met betrekking tot bij het bedrijf in gebruik zijnde auto’s en intern transport materiaal. Koop- en terugkoopverplichtingen en andere garanties Ten behoeve van financiers van supermarktondernemers geeft de vennootschap koop- en terugkoopverklaringen en andere garanties af. Met betrekking tot deze garanties wordt verwezen naar de toelichting van de niet uit de balans blijkende verplichtingen bij de geconsolideerde balans.

• • • • • • • •

Garanties uit hoofde van 403-verklaringen Schuitema n.v. heeft zich, overeenkomstig Artikel 403 Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek, hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor schulden voortkomend uit rechtshandelingen van onderstaande vennootschappen: Schuitema Groothandel b.v., Amersfoort Schuitema Winkelbedrijf b.v. , Amersfoort Schuitema Vastgoed b.v., Amersfoort Schuitema Doorgroei Ondernemersplan b.v., Amersfoort Schuitema Acquisitie b.v., Amersfoort Schuitema Filialen b.v., Amersfoort Ecodet b.v., Amersfoort Maxis beheer b.v., Amersfoort Pensioenverplichtingen Schuitema n.v. heeft een financieringsovereenkomst gesloten met Stichting Pensioenfonds Schuitema. Met betrekking tot deze pensioenverplichtingen wordt verwezen naar de toelichting van de niet uit de balans blijkende verplichtingen bij de geconsolideerde balans.

66

Overige Toelichtingen

Beloning Bestuurders en Commissarissen De beloning bestuurders had een omvang van € 1.721.000 (2002: € 3.398.000) en is als volgt samengesteld:

drs. J.G.B. Brouwer ir. A.B.P. de Bie* W.J.M. Linthorst drs. A.N.G. Ruis RA

2003

2002

totaal

totaal

(x C 1)

(x C 1)

704.000 1.772.000 472.000 450.000 3.398.000

salaris

bonus

(x C 1)

(x C 1)

pensioenlasten (x C 1)

360.000

279.000

123.000

762.000

209.000 209.000 778.000

166.000 166.000 611.000

114.000 95.000 332.000

489.000 470.000 1.721.000

* dienstverband per 1 november 2002 beëindigd

Het salaris bestaat uit het brutoloon vermeerderd met sociale premies. De bonus is gebaseerd op de winstgevendheid in het verslagjaar, mede in relatie tot de winstgevendheid in de afgelopen jaren. De pensioenkosten zijn opgenomen na aftrek van de eigen bijdrage. De vennootschap heeft geen (personeels)optieregeling, aldus zijn er in het boekjaar ook geen optierechten aan bestuurders en/of overige medewerkers verstrekt. De bestuurders bezitten gezamenlijk geen effecten in de vennootschap. De in het verslagjaar fungerende commissarissen ontvingen in 2003 gezamenlijk een vaste vergoeding (inclusief sociale lasten) van € 95.000 (2002: € 111.000). De honorering van de commissarissen is niet afhankelijk van de resultaten van de vennootschap en is als volgt samengesteld:

I.J. Vos H. Bolt ir. J.G. Andreae L.P.J.M. de Gruyter drs. A.M. Meurs *

2003

2002

totaal (x C 1)

totaal (x C 1)

28.000 23.000 20.000 20.000 4.000 95.000

28.000 23.000 20.000 20.000 20.000 111.000

* afgetreden per 10 maart 2003

Binnen de raad van commissarissen is sprake van een minimaal aandelenbezit. De heer I.J. Vos bezit 114 aandelen Schuitema n.v., de overige commissarissen bezitten geen effecten in de vennootschap.

67

Overzicht deelnemingen

In de geconsolideerde jaarrekening 2003 zijn naast Schuitema n.v. te Amersfoort, tevens de financiële gegevens van onderstaande vennootschappen opgenomen: • • • • • • • • •

Schuitema Groothandel b.v., Amersfoort Schuitema Winkelbedrijf b.v., Amersfoort Schuitema Vastgoed b.v., Amersfoort Ecodet b.v., Amersfoort Schuitema Doorgroei Ondernemersplan b.v., Amersfoort Schuitema Acquisitie b.v., Amersfoort Maxis beheer b.v., Amersfoort Maxis c.v., Amersfoort Eemburg c.v. (82%), Amersfoort Enkele kleine deelnemingen zijn niet in bovenstaand overzicht opgenomen. Een volledige lijst van deelnemingen is opgenomen in het jaarverslag dat is gedeponeerd bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Amersfoort. Amersfoort, 28 januari 2004 De Directie

68

De Raad van Commissarissen

69

70

overige gegevens

2003

Aandeelhoudersinformatie

Aandelenkapitaal Het geplaatste aandelenkapitaal bedroeg ultimo 2003: • 34.969.276 gewone aandelen nominaal € 0,20, waarvan eigen aandelen: 6.840. De gewone aandelen zijn genoteerd aan de effectenbeurs van Euronext Amsterdam N.V. In het kader van de Wet Melding Zeggenschap zijn aan Schuitema op 28 januari 2004 de volgende meldingen bekend met een belang van 5% of meer: • Koninklijke Ahold N.V. 73,2% • Stichting Gemeenschappelijk Aandelenbezit Schuitema 25,1%

ontwikkeling aandelenkoersen en ontwikkeling koers/nettowinstverhouding koers ultimo (x 1 euro) per aandeel van 0,20 euro 25

20

aandelenkoers

15

koers/nettowinstverhouding

10

5

0

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Dividendbeleid Schuitema streeft ernaar om jaarlijks circa 40% van de nettowinst uit te keren in de vorm van contant dividend.

ontwikkeling nettowinst en ontwikkeling dividend nettowinst (x 1 miljoen euro)

(x 1 euro) per aandeel van 0,20 euro

50

0,60

40

0,50

30

0,40

nettowinst

dividend 20

0,30

10

1994

72

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

0,20

Winstverdeling

Winstverdeling 2003 Ingevolge artikel 33 van de statuten wordt de winst als volgt verdeeld: 2003 (x C 1)

Volgens artikel 33, sub 1 van de statuten bedraagt de winst (het positieve saldo van de winsten verliesrekening) over het boekjaar 2003

47.994.000

Volgens artikel 33, sub 1 wordt door de Directie 59,93% gereserveerd uit de winst

28.762.804

Volgens artikel 33, sub 2 is de uitkering van dividend op de preferente aandelen Volgens artikel 33, sub 4 wordt het restant uitgekeerd als dividend aan de houders van de gewone aandelen, naar evenredigheid van het gezamenlijk bedrag van ieders gewone aandelen

0

19.231.196

De winstverdeling 2003 is niet verwerkt in de jaarrekening.

Vastgestelde winstverdeling 2002 In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 19 maart 2003 is vastgesteld dat de winstverdeling over het kalenderjaar 2002 als volgt is: 2002 (x C 1)

Artikel 35, sub 1: 6% dividend op het nominale bedrag van de prioriteits- en gewone aandelen

420.000

220% dividend op het nominale bedrag van de prioriteits- en gewone aandelen

15.386.000

Toevoeging aan de overige reserve Winstsaldo

23.503.000 39.309.000

belangrijke data 2004

17 maart 26 maart 12 mei 4 augustus 27 oktober

Algemene Vergadering van Aandeelhouders Betaalbaarstelling dividend Publicatie resultaten eerste kwartaal Publicatie resultaten eerste halfjaar Publicatie resultaten tot en met derde kwartaal

de resultaten worden ondermeer gepubliceerd op internet: www.schuitema.nl

73

Stichting Bescherming Schuitema

Het bestuur van de Stichting bestaat uit: Prof. Dr. D.W. Feenstra, R. Bouwman, G. Gerritse, T. Monshouwer, H. van de Ruit. De Stichting en Schuitema n.v. hebben een plaatsingsovereenkomst gesloten, welke overeenkomst de Stichting verplicht een zodanig aantal preferente aandelen te nemen dat zij houdster is van de helft van het na de uitgifte geplaatste (vergrote) kapitaal. Voorts is door Schuitema n.v. aan de Stichting een optie verleend tot het nemen van preferente aandelen in Schuitema n.v. tot een nominaal bedrag dat gelijk is aan de helft van het totale nominale bedrag van de geplaatste gewone aandelen. De Stichting houdt thans geen preferente aandelen. Naar het gezamenlijk oordeel van Schuitema n.v. en de bestuurders van de Stichting is de Stichting onafhankelijk van Schuitema n.v., één en ander als bedoeld in bijlage X van het Fondsenreglement van Euronext Amsterdam N.V. Amersfoort, 28 januari 2004 Directie Schuitema n.v. Bestuur Stichting Bescherming Schuitema

74

Accountantsverklaring

Opdracht Wij hebben de jaarrekening 2003 van Schuitema n.v. te Amersfoort gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig algemeen aanvaarde richtlijnen in Nederland met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichting in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die het bestuur van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening van Schuitema n.v. een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 27 december 2003 en van het resultaat over het boekjaar 2003 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek. Amsterdam, 28 januari 2004 Deloitte & Touche Accountants

75

Kerngegevens 2003-1994 2003

2002

2001

2000

1999

(x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

Netto-omzet Afschrijvingen Winst voor belasting Belasting Nettowinst Geplaatst en volgestort aandelenkapitaal Groepsvermogen voor winstverdeling

3.220.890 52.840 74.440 25.115 47.994 6.994 181.661

2.980.153 52.072 60.770 20.183 39.309 6.994 139.817

2.845.034 37.092 55.084 19.169 35.915 6.994 91.144

2.135.687 17.706 45.517 15.931 29.586 6.994 67.069

1.831.793 12.836 45.342 15.870 29.472 5.440 184.852

(%)

(%)

(%)

(%)

(%)

Resultaat na belasting in % van de omzet EBITDA in % van de omzet EBITDA in % van de schulden Pay-out

1,5 4,2 35,9 40,1

1,3 4,2 30,4 40,2

1,3 3,4 24,1 40,2

1,4 2,8 17,4 40,2

1,6 3,0 42,7 39,7

Per aandeel van € 0,20 Cash flow Nettowinst Dividend Koers ultimo

(x C 1)

(x C 1)

(x C 1)

(x C 1)

(x C 1)

2,88 1,37 0,55 15,00

2,61 1,12 0,45 12,60

2,09 1,03 0,41 16,70

1,35 1,01 0,34 18,25

1,55 1,08 0,43 22,81

5,2 10,9

4,8 11,2

8,0 16,3

13,5 18,1

14,7 21,1

Koers/cash flow Koers/nettowinst

In 2003 heeft Schuitema n.v. een stelselwijziging doorgevoerd. De vergelijkende cijfers over 2002 zijn hiervoor aangepast. Vanwege geringe invloed zijn de cijfers van de overige jaren niet aangepast.

76

1998

1997

1996

1995

1994

(x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

(x C 1.000)

Netto-omzet Afschrijvingen Winst voor belasting Belasting Nettowinst Geplaatst en volgestort aandelenkapitaal Groepsvermogen voor winstverdeling

1.726.215 12.612 39.672 12.345 27.327 5.440 169.491

1.568.830 14.019 36.634 12.807 23.827 5.440 150.165

1.445.290 12.267 31.988 11.441 20.547 5.440 131.442

1.389.929 8.865 30.607 10.843 19.764 5.440 117.830

1.396.282 7.555 29.513 10.472 19.041 5.440 104.827

(%)

(%)

(%)

(%)

(%)

Resultaat na belasting in % van de omzet EBITDA in % van de omzet EBITDA in % van de schulden Pay-out

1,6 2,8 43,8 39,8

1,5 3,0 42,2 40,0

1,4 2,9 40,3 40,0

1,4 2,5 37,3 40,0

1,4 2,4 35,4 40,0

Per aandeel van € 0,20 Cash flow Nettowinst Dividend Koers ultimo

(x C 1)

(x C 1)

(x C 1)

(x C 1)

(x C 1)

1,46 1,00 0,40 23,49

1,38 0,87 0,35 14,13

1,20 0,75 0,30 16,60

1,05 0,72 0,29 7,84

0,97 0,70 0,28 8,04

16,1 23,5

10,2 16,2

13,8 22,1

7,5 10,8

8,3 11,5

Koers/cash flow Koers/nettowinst

77

Managementteam

Directie Schuitema n.v. drs. J.G.B. Brouwer drs. P.R. Bakker W.J.M. Linthorst C.P. Roodnat drs. A.N.G. Ruis RA

Voorzitter Logistiek en IT Algemeen Directeur Schuitema Winkelbedrijf Commercieel Directeur Financiële Zaken

Adjunct-Directie Schuitema n.v. mr. R.J. Caro drs. W.J. Feringa G.W. Koning drs. E.F. Martens ing. R.A.A.M. van Mierlo A.P. van Mourik drs. ing. J.S. Verjaal

Secretaris van de Vennootschap Directeur Personeel & Organisatie Directeur Marketing Directeur Schuitema Vastgoed Directeur Logistiek Onderzoek & Ontwikkeling Directeur Trade Service Nederland Directeur Informatie Technologie

Schuitema Noord G.J. van der Meer L.P.M.M. de Rooij

Commercieel Directeur Logistiek Directeur

Schuitema Oost N.R. Blankwater L.P.M.M. de Rooij


Schuitema Zuid L.A.A. van Boxmeer J.L. de Hoop


Schuitema West R. van de Wal P.J.M. Martens


Schuitema Winkelbedrijf b.v. J. Korevaar

Commercieel Directeur

78

Structuur ondernemingsraden

Centrale Ondernemingsraad Schuitema n.v.

B. van Haasteren, voorzitter A. Becker, vice-voorzitter J. Zijlstra, secretaris A. van der Elst J.W. Gerrits B. van den Hoogenband L.D. Ikelaar T.F.A.M. Kamp J. van Kemenade H.D. Meijerink W. Oldenhuizing F.N.P. Rouppe van der Voort J. de Ruiter N.J. Sleeuwenhoek C.Trip K. Van A. Voshaar J. Vriesendorp

Ondernemingsraden Schuitema n.v.

Schuitema Noord Schuitema Oost Schuitema Zuid Schuitema West Centrale Amersfoort Schuitema Winkelbedrijf

79

Adressen

Schuitema n.v. Schuitema Winkelbedrijf b.v. Trade Service Nederland Schuitema Vastgoed b.v. Ecodet b.v Defimij b.v. Vereniging c1000 Stichting Pensioenfonds Schuitema

Databankweg 26 3821 AL Amersfoort Postbus 1000, 3800 BA Amersfoort Telefoon: 033 - 453 36 00 Internet: www.schuitema.nl E-mail: [email protected]

Schuitema Noord

Bloemakkers 4 9461 GX Gieten Postbus 3, 9460 AA Gieten Telefoon: 0592 - 26 62 22 Fax: 0592 - 26 27 90

Schuitema Oost

Almelosestraat 52 8102 HD Raalte Postbus 17, 8100 AA Raalte Telefoon: 0572 - 35 99 11 Fax: 0572 - 35 92 07

Nijverheidsweg 20 6662 NG Elst (Gld) Postbus 113, 6660 AC Elst Telefoon: 0481 - 36 11 11 Fax: 0481 - 37 79 09

Schuitema Zuid

Achtseweg Noord 1 5651 GC Eindhoven Postbus 7162, 5605 JD Eindhoven Telefoon: 040 - 262 83 28 Fax: 040 - 262 83 33

Burg. Krollaan 2 5126 PT Gilze Postbus 44, 5126 ZG Gilze Telefoon: 0161 - 45 87 54 Fax: 0161 - 45 14 47

Schuitema West

Finse Golf 7 3446 CK Woerden Postbus 290, 3440 AG Woerden Telefoon: 0348 - 48 88 88 Fax: 0348 - 41 02 15

Teugseweg 58018 7418 AM Deventer Postbus 730, 7400 AS Deventer Telefoon: 0570 - 69 17 40 Fax: 0570 - 69 17 69

80

IABC 5104 4814 RN Breda Postbus 3531, 4800 DM Breda Telefoon: 076 - 523 22 22 Fax: 076 - 514 45 98



jaarverslag schuitema n.v

Recommend Documents