Jaarverslag
2014
STICHTING WERKGROEP OUD-HEERENVEEN
Ook de leden van de werkgroep gaan wel eens op excursie. Zo werd op 7 mei een bezoek gebracht aan Oranjestein in Oranjewoud.
Jaarverslag 2014
En dan is er zomaar weer een jaar achter de rug, waarin de st. Werkgroep Oud-Heerenveen tal van activiteiten heeft ontplooid. U leest er verderop meer over. Een van de meest in het oog springende activiteiten is de wisseltentoonstelling in de Openbare Bibliotheek Heerenveen. De tentoonstellingen worden ingericht in de zogenaamde HIP-ruimte (Historisch Informatie Punt) op de eerste etage. Het team doet het geweldig en over de daarbij komende werkzaamheden wordt dan ook amper gerept. Aan de bekendheid ( lees: bezoekersaantal) kan nog wel wat worden gedaan. U leest er meer over in dit jaarverslag. De Veenbrief, het orgaan van de st. Werkgroep Oud-Heerenveen, heeft in 2014 een metamorfose ondergaan en is in een geheel nieuwe jas gestoken. Hierbij moeten wij met klem Richard Hoekstra een pluim geven, zonder hem……. De lezingen die zijn gehouden waren van wisselend succes; niet wat betreft de sprekers (die manifesteerden zich prima) maar het aantal bezoekers was sterk fluctuerend met een uitschieter naar boven met een lezing over de Knipe. De zaal zat barstens vol. Het reguliere overleg met ambtenaren en wethouders (2 x per jaar) geeft, wat de Werkgroep betreft, een goed gevoel en is voor de doelstelling van de st. Werkgroep Oud-Heerenveen van wezenlijk belang. De website van de st. Werkgroep Oud-Heerenveen, www.werkgroepoudheerenveen.nl, blijkt een onmisbare schakel te zijn en wordt volop bezocht, in het bijzonder de historische foto’s met beschrijvingen van de hand van Wibbo Westerdijk.
1
Hoe dan ook, wij zullen in 2015 weer erg ons best gaan doen en dat kan alleen maar als er nieuwe donateurs worden geworven. Wij kunnen alleen maar floreren bij voldoende draagvlak. Als lid van de adviesraad of als donateur kunt u daar wellicht een steentje toe bijdragen. Kijk eens om u heen en breng het onderwerp ter sprake. Het donateurschap van € 25,00 (inclusief Veenbrief) versus wat wij u bieden mag toch geen belemmering zijn? Voorzitter st. Werkgroep Oud-Heerenveen Jo Geveke
De adviesraad in vergadering bijeen.
2
Jaarverslag expo’s HIP 2014
De Heerenveensche gasfabriek, 13 januari-31 mei 2014
Deze tento gaf een mooi beeld van de Heerenveensche Gasfabriek, achter Oenemastate. Veel herkenning, veel bezoekers waaronder mensen die er gewerkt hadden. Ook kwam Omrop Fryslân radio-opnames maken. Tonny van der Ven en Rinse van der Wal, twee van de oudst nog levende ex-werknemers van de gasfabriek, vertelden aan de hand van de tentoongestelde voorwerpen en foto’s over het werken op de fabriek.
80 jaar Heerenveen, 10 juni-27 september 2014
Onze zomertentoonstelling stond in het teken van het 80-jarig bestaan van de gemeente Heerenveen. Het Friesch Dagblad wijdde er een lang artikel aan. Verder konden we, met dank aan Hendrik de Jong en Arjen Draaisma, weer historische vondsten uit Heerenveen laten zien. Deze keer van opgravingen aan de Herenwal.
Alie van Dijk (rechts) in gesprek met Omrop Fryslân-medewerkster Sippie Tigchelaar.
3
De Heerenveense Brandweer, 9 oktober 2014-31 januari 2015
De geschiedenis van de Heerenveense Brandweer. Met op 8 november nog een spectaculaire dag achter de oude brandweerkazerne, nu De Broedstoof, aan de Koornbeursweg. De dag werd geopend door burgemeester Van der Zwan. Oude en nieuwe brandweervoertuigen konden bekeken worden en er waren spelletjes voor de kinderen. Met heel veel dank aan de brandweerlieden en aan Hans Edens voor het vele werk dat zij hebben gedaan om ons bij deze tentoonstelling te helpen. Ook plaatste het Friesch Dagblad weer een artikel over de expo. Deze tentoonstellingen zijn niet te realiseren zonder de inbreng van de leden van de Werkgroep Oud-Heerenveen, de Bibliotheek, Museum Willem van Haren, de gemeente en bruiklenen van derden.
De HIP-tentocommissie:
Alie van Dijk, Jel Mulder (posters en dia-presentaties), Ina van der Ploeg, Cees Sträter en Tonny van der Ven.
4
Lezingen 2014
Er werden vier lezingen op dinsdagavond in het kunstcafé van museum Willem van Haren georganiseerd: 28 januari Piet Vellinga: Âlde Fryske tsjerken 25 maart Reg Leenes en Tjeerd van der Zwan: Heerenveen 80 jaar 30 september Siebe Homminga: Over de Stichting Tijd 25 november Durk Zwaagstra en Jan Luut van der Meer: Over De Knipe Het bezoekersaantal was wisselend.
Samenwerking en contacten
De werkgroep werkte ook in 2014 weer samen met Museum Willem van Haren en de Openbare Bibliotheek, met name bij de werkzaamheden t.b.v. de tentoonstellingen in het Historisch Informatiepunt. Verder onderhouden wij contacten met andere historische verenigingen in de provincie en wisselen tijdschriften uit. Het gaat daarbij om verenigingen in Leeuwarden (Historisch Centrum Leeuwarden), Sneek, Joure (Skarsterlân), Wolvega (Weststellingwerf), Drachten (Smallingerland), Dokkum (Noordoost Fryslân). De contacten met de historische verenigingen in de dorpen van onze gemeente zijn weer gelegd tijdens de “Historische Markt” op 4 oktober 2014. Daarbij ook met de “nieuwe” dorpen Akkrum/Nes en Âldeboarn.
Activiteiten
Donateursavond Dinsdag 29 april werd een avond verzorgd voor onze donateurs. Zij werden bijgepraat over de actuele werkzaamheden van de werkgroep en konden door middel van “Praatjes bij plaatjes” kennisnemen van de historie van Heerenveen.
5
Bezoek aan Oranjestein Op 7 mei brachten de leden van de werkgroep een bezoek aan Oranjestein. Wilja Habers verzorgde daar een uitgebreide rondleiding in huis en park. Seniorenmarkt Zaterdag 4 oktober nam de werkgroep deel aan de Seniorenmarkt op het Gemeenteplein. Een redelijk aantal bezoekers liet zich bij onze stand informeren over de werkzaamheden van de werkgroep. Ook werden er verscheidene exemplaren van de Veenbrief verkocht. Historische Markt Ook op 4 oktober organiseerde de werkgroep een z.g. Historische Markt in het kunstcafé van Museum Willem van Haren. De dorpen van onze gemeente konden zich daar presenteren op het terrein van de lokale historie. Ook de werkgroep zelf en de Openbare Bibliotheek met daarbij de Historische Informatiepunten waren van de partij. Een redelijk aantal bezoekers, waaronder wethouder Broekhuizen, bezocht deze middag. De markt was geslaagd en beantwoordde aan het doel: het leggen van contacten en informatie uitwisseling.
Medewerkers in 2014
De Stichting heeft een bestuur van 5 leden: Jo Geveke, voorzitter Akke Visser, secretaris Piet Offringa, penningmeester Cees Sträter, lid Klaas Peereboom, lid Het bestuur heeft tevens zitting in de Adviesraad. Daarnaast maakten onderstaande personen, actieve leden van de werkgroep, in 2014 deel uit van deze raad:
6
Grieko Dijk Popke Gaaikema Jan Kamp Reg Leenes Ina van der Ploeg Els Siebers Wibbo Westerdijk
Alie van Dijk Richard Hoekstra Piet van der Land Jel Mulder Itty Schouten Simone van Velze (per 1 augustus) Piet Wilschut
Overige vrijwilligers Reiko Keizer, Thomas Sträter, Bram van der Veen, Tonny van der Ven, Gerard van der Werf, Anne van der Laan, Wisse Scheper, Jan Prins.
Vergaderingen De adviesraad heeft in 2014 negen maal vergaderd. Veelal terugkerende onderwerpen: lezingen, rondleidingen, stedenbouwkundige plannen (Van Dekemalaan/Compagnonsstraat, Terbandster Schans), monumenten, HIP (Historisch Informatiepunt)-zaken, foto-databank.
Website/Facebook
Onze website werd goed bezocht. Vooral de “Foto’s met verhaal” werden veel bekeken/gelezen. Wij kregen regelmatig reacties van mensen met opmerkingen n.a.v. deze foto’s. Elke 2 weken zorgt Wibbo Westerdijk voor een nieuwe aflevering van “Foto’s met verhaal”. Foto’s betreffende Heerenveen uit het archief van Museum Willem van Haren worden uitvoerig besproken. Daar gaat veel speurwerk aan vooraf. Tot nu toe (3 maart 2015) zijn de verhalen (102 in totaal) van Wibbo 16.512 keer bezocht. Ook andere vragen kwamen binnen, b.v. over voorouders die in Heerenveen hebben gewoond, gebeurtenissen, gebouwen e.d. Wij ervaren de wisselwerking tussen de bezoekers van onze site en de werkgroep als zeer positief. Verder is op onze site alle overige informatie van de werkgroep beschikbaar, over onze organisatie en onze activiteiten (o.a. lezingen, rondwandelingen).
7
In 2014 is de Werkgroep begonnen met de ontwikkeling van een QR-code (codes die zullen worden aangebracht op monumenten, beeldbepalende panden en historische plekken). De informatie op deze codes is af te lezen via i-phones/smart-phones/tablets en dergelijke. We zijn bijna zover om de codeschildjes te plaatsen. Inmiddels zijn we ook actief op Facebook: er is veel belangstelling voor het verleden van Heerenveen. Wij spelen hierop in door onze doelstelling en activiteiten via deze weg kenbaar te maken.
Vergaderingen Projectgroep
Leden: Nynke Andringa (bibliotheek), Linda Trip (museum Willem van Haren), Willem van der Vlugt (HIP Jubbega), Akke Visser (Stichting Werkgroep Oud-Heerenveen). In 2014 heeft de Projectgroep drie keer vergaderd. Op deze vergaderingen werd o.a. gesproken over de jaarplanning (tentoonstellingen), andere activiteiten (lezingen, filmvoorstellingen, week van de geschiedenis), de HIP (internet)site, publiciteit en praktische zaken m.b.t. de inrichting van het HIP. Verder kwam nog aan de orde het beleid van de diverse instellingen met betrekking tot schenkingen.
De folders voor de rondleidingen worden klaar gemaakt voor verspreiding.
8
Historische Rondleidingen 2014
Vanaf 2002 verzorgt het Gidsenteam Heerenveen-Oranjewoud, gevormd uit leden van Werkgroep Oud-Heerenveen, historische rondleidingen. Aanvankelijk alleen door het centrum van Heerenveen (stadswandelingen), later uitgebreid met 2 keer per jaar wandel- en fietsroutes door Oranjewoud. Samen vormen zij de “Rondleidingen volgens rooster”. Dit jaar waren er buiten de activiteiten t.g.v. Open Monumentendag, in de maanden mei t/m oktober 9 rondleidingen gepland, waarvan er 2 vanwege te weinig aanmeldingen moesten worden afgelast. Eén daarvan betrof de Wandelroute Oranjewoud van 5 oktober (de combinatiewandeling met Staatsbosbeheer), toen de weersomstandigheden heel slecht waren. Jammer! Voor de stadswandelingen met bezichtiging van het interieur van Crackstate respectievelijk Huize Voormeer moest ook dit jaar weer een opgave-stop worden gehanteerd. Bekendmaking van de wandelingen c.q. fietstochten vond plaats via pers (onder andere Heerenveense Courant), website en facebook (SWOH). De donateurs werden via e-mail nog eens extra geattendeerd door Klaas Peereboom. Verder werden weer op ruime schaal (gesponsorde) flyers verspreid, die het jaarrooster en de diverse mogelijkheden van rondleiding vermeldden. Deze kleurige folders werden voor het derde jaar ontworpen door Richard Hoekstra en verspreid door werkgroepleden bij openbare gebouwen, restaurants, campings en B&B-adressen. Het Rondje Heerenveen, een verkorte stadswandeling op de woensdag in juli en augustus, was ook nu niet succesvol. Ondanks de geringe deelname wil stadsgids Anne van der Laan dit initiatief graag nogmaals een jaar voortzetten. Groepsrondleidingen: Voor 7 groepen en/of instanties werden dit jaar rondleidingen door het centrum verzorgd. Bij elkaar voor zo’n 190 personen. Voor de werkgroepkas was dit zeer lucratief.
9
Op de Internationale Vrouwendag in maart werd 4 keer een groep dames, voor een congres bijeen in het Abe Lenstra-stadion, via een speciale “kerkenroute” langs 3 kerkgebouwen geleid, waarbij het exterieur en het interieur werd bezichtigd en toegelicht. De organisatie van Alzheimerdag Friesland vroeg op 30 september onze medewerking voor 3 rondleidingen vanuit het Posthuis. Personeelsleden van Woningcorporatie Accolade werden door hun werkgever in de middagpauze voor een gezonde, tevens leerzame, Centrumwandeling van een uur naar buiten gestuurd: Jo Geveke leidde hen op 4 dagen in oktober rond. Het management-team van ziekenhuis Tjongerschans kreeg op verzoek een speciaal ontworpen rondleiding door Heerenveen-Noord, geleid door Piet Wilschut.
Het management-team van ziekenhuis Tjongerschans maakte een rondleiding door Heerenveen-Noord. Daar stond men o.a. stil bij het monument van Clement van Maasdijk.
10
De werkgroep stond op zaterdag 4 oktober met een kraam op de seniorenmarkt. Klaas Peereboom praat met een geïnteresseerde voorbijganger.
Eerste bordje met QR-code Bij de opening van de historische markt werd door Wobbe van der Vegt het eerste bordje met QR-code aangeboden aan wethouder Hans Broekhuizen. Op het bordje staat historische informatie over Crackstate. In de toekomst zullen meer gebouwen van deze bordjes worden voorzien.
11
Simone van Velze knipt de kaartjes.
Open Monumentendag
De organisatie van Open Monumentendag 2014 heeft heel wat energie en hoofdbrekens gekost. Het thema: “Op Reis door de tijd” leidde tot de volgende opzet: Een speciale busdienst met een oldtimer-bus van Jan Hofstra Reizen reed vanaf NS-station Heerenveen naar Huize Oranjewoud v.v. 5 ritten gingen via Oudeschoot met een gids aan boord voor historisch commentaar onderweg. Er was gelegenheid tot bezichtiging van interieur en tuin van Huize Oranjewoud met begeleiding van WOH-gidsen. Inrichting van een kleine eendaagse tentoonstelling ”van NTM tot ARRIVA” in de Arriva-Store van het busstation, met gebruikmaking van historisch materiaal van het NOV-museum uit Ouwsterhaule. Plaatsing van speciale halteborden “Busdienst Open Monumentendag” bij Busstation Heerenveen en Overtuin Oranjewoud door Arriva.
12
Veelvuldig overleg met Gemeente Heerenveen, NOV-museum, Arriva, Hofstra Reizen en Huize Oranjewoud vergde veel tijd, maar resulteerde (mede dank zij prachtig zomerweer en de inzet van veel WOH-leden) in een vlekkeloos verlopen Open Monumentendag, waarbij ± 115 personen de busrit enthousiast meemaakten. Alle betrokken organisaties/instanties zijn wij dank verschuldigd. Wethouder Hans Broekhuizen, die ‘s morgens even een kijkje kwam nemen, kon zich meteen overtuigen dat de door hem verleende gemeentelijke subsidie goed was besteed.
Praatjes bij Plaatjes
Twee maal werd het team Piet Wilschut-Jel Mulder uitgenodigd om de powerpoint-presentatie “Praatjes bij Plaatjes” te verzorgen, namelijk voor bewoners van Kempenaer-state en in een lezingencyclus in gebouw Trinitas. In totaal telden de lezingen 55 belangstellenden. 21-2-2015 Piet Wilschut
Jel Mulder bedient de beamer tijdens de donateursavond op 29 april.
13
Veenbrief
In 2014 verscheen de Veenbrief voor het eerst op A4-formaat (21 x 29,7 cm) en in fullcolor.Verscheen de Veenbrief eerst altijd zes keer per jaar, met ingang van dit jaar is dat teruggebracht naar vier keer per jaar. Het eerste nummer verscheen eind januari/begin februari. In dit nummer: een voorbeschouwing van de lezing “Ontkerkelijking en consequenties”, door Piet Vellinga. Pagina 9: een eerste bijdrage van bibliotheekmedewerkster Simone van Velze. Linda Trip, directeur/conservator van Museum Willem van Haren informeert over de tentoonstelling DoodENG (van spookhuis tot rariteitenkabinet). Pagina 14 en 15 bevatten een artikel van Jan Dijkstra over de Deelen. Karin de Jong schrijft over de firma Van der Kam... meer dan 150 jaar een begrip in kleding. Wibbo Westerdijk gaat op pagina 21 verder met zijn serie over de familie Semler. In het tweede nummer van 2014 schrijft voorzitter Jo Geveke: “Wij hebben voor dit jaar HONDERD (100) NIEUWE DONATEURS NODIG”. In het HIP wordt een tentoonstelling gehouden over de Heerenveense gasfabriek. Alie van Dijk schrijft een inleiding. De gemeente Heerenveen ontstaat op 1 juli 1934. Reg Leenes levert een artikel in over “De 100 jaar durende strijd voor de eenwording van Heerenveen”. Karin de Jong schrijft een 3 pagina’s tellend artikel over “Clement van Maasdijk, held in Heerenveen en heel Nederland”. “Bedsteeboeken en een instortend plafond”. Een artikel door Simone van Velze over de Heerenveense bibliotheek. Op maandag 7 april kwam Salo Muller in de bibliotheek vertellen over zijn onderduiktijd in Ureterp. Peter Bruinsma schrijft een voorbeschouwing. Linda Trip schrijft dat het museum de komende tijd een facelift zal krijgen. Dit nummer wordt afgesloten met een het vervolg over de Semler-familie.
14
Het oktobernummer opent met het eerste van twee artikelen over de familie Crack van de hand van drs. Dick M. Bunskoeke. Op 7 april 2014 overlijdt Arie van der Ploeg, een van de oprichters van de Werkgroep Oud-Heerenveen. Popke Gaaikema schreef een in memoriam. Karin de Jong wijdt een artikel aan hotel Tjaarda. Dinsdag 30 september verzorgt Siebe Homminga een lezing over de Le Roy tuin aan de Kennedylaan, de Ecokathedraal in Mildam en de Stichting Tijd. Linda Trip schrijft een artikel over het vervoer per tram en bus in vervlogen tijd, onder de kop “Vlug in- en uitstappen, ‘het monster’ vertrekt”. Op pagina 23 van dit nummer doet de bibliotheek een historisch boekje open. Simone van Velze schrijft over grote feesten, een nieuw pand en het vijftigjarig jubileum van de bibliotheek.Wibbo Westerdijk gaat verder met zijn artikelenserie over de familie Semler.Alie van Dijk sluit dit Veenbriefnummer af met het Eenwordingslied. Het vierde en daarmee laatste nummer van jaargang 28 verschijnt begin december. Op het omslag een foto van het Terbandster kerkje. Drs. Dick Bunskoeke gaat in een vier pagina’s groot artikel in op de familie Crack en Crackstate. In de zomer van 1944 vond er een tramongeval plaats. Toen reed een lange boottram uit Lemmer, op de geopende draaibrug af van de Heerensloot. Schrijver van dit artikel: Ys Sevensma. Karin de Jong schrijft “Een bijzonder verhaal uit Oudeschoot”. In het HIP was van 11 oktober tot en met 31 januari een tentoonstelling over de Heerenveense brandweer. Alie van Dijk schrijft over het wel en wee bij de Heerenveense brandweerlieden. De nog korte historie van de Golfbaan Heidemeer wordt op pagina 16 uit de doeken gedaan door Jetteke van den Berg-de Jong. Simone van Velze schrijft over de veranderingen die zich bij de bibliotheek hebben voorgedaan. Hendrik de Jong schrijft op de pagina’s 20-23 over twee scheepshellingen aan de Herenwal. Feito van der Wal neemt de lezer op pagina 24-25 mee naar De Knipe. Deze jaargang en dus ook dit nummer wordt afgesloten door Wibbo Westerdijk met een nieuwe aflevering over de Semler-familie.
15
De Spittersgroep
De spittersgroep kreeg als eerste specifieke opdracht mee om de geschiedenis van de panden, zoals die voorkomen op de grote maquette in het Willem van Haren Museum en die de situatie van rond 1830 weergeeft, aan te vullen tot de tijd van nu. Destijds is afgesproken om te starten met de panden op de Lindegracht. Helaas is de bezetting van de spittersgroep door uiteenlopende omstandigheden, teruggelopen ten opzichte van het startmoment. In 2014 bestond de groep uit Wibbo Westerdijk (die tevens optreedt als mentor voor de andere groepsleden), Jan Prins en Klaas Peereboom. Een belangrijk resultaat van de spittersgroep in 2014 kwam van de hand van Jan Prins. Door middel van het samenvoegen van hedendaagse foto’s van de panden op de Lindegracht met de tekeningen uit 1830, die als basis voor de maquette fungeerden, kan in één oogopslag worden gezien hoe het straatbeeld in 185 jaar is veranderd. De huidige spitters zien hun groep in 2015 graag uitgebreid met enkele enthousiastelingen, zodat er sneller vorderingen kunnen worden gemaakt en ook andere straten onder handen kunnen worden genomen.
