Jaarverslag Peace Brigades International - Nederland

Jaarverslag 2014

Peace Brigades International - Nederland

Inhoudsopgave Voorwoord Bestuur en medewerkers Werkzaamheden op kantoor Strategieverandering De cijfers Internationale resultaten Veilig in Actie Strong Women Vrijwilliger bij PBI Nederland Mexico Guatemala Honduras Colombia Kenia Nepal Indonesië

3 4/5 6 7 8 9 10/11 12 13 14 15 16 17 18 18 19

Vrijwilliger Mieke Van Opheusden in Guatemala

“De grootste uitdaging voor mij is het overwinnen van de voortdurende intimidatie, kwelling en oneerbiedigheid van mensen die niet langer willen dat ik mijn werk uitvoer. Veel lokale autoriteiten, criminele bendes en drugssmokkelaars willen van mensenrechtenverdedigers af. Ze vinden dat we in de weg zitten. Ondanks die tegenwerking om ons niet langer ons werk te laten doen moeten we doorgaan”.

Padre Solalinde, Mexico

Uitgave van Peace Brigades International - Nederland | Vormgeving: Gijs Koet Productie: José Alejandro Marchena, Bart de Swart & Francis Meijners | Digitale uitgave

2 | PBI Nederland

Dear Friends, In 2014 Peace Brigades International (PBI) accompanied more than 290 inspirational women and men risking their lives to defend the rights of others in Colombia, Guatemala, Honduras, Indonesia, Kenya, Mexico and Nepal. This would not be possible without the solidarity of volunteers, activists and supporters across the world such as you. Country groups like ours are an essential part of PBI’s ability to support those brave human rights defenders. They find, train and support our international volunteers, raise funds for our field projects and develop links with elected officials, embassy staff, lawyers, judges, academics, NGOs, churches, community groups and others to protect human rights defenders. Country groups raise awareness of human rights abuses and advocate for action in the international community. I am proud of all volunteers and the work of the Dutch country group. A summary of this year’s activities can be found in this report. Thank you for your dedication to the defence of human rights around the globe.

In peace, Dana Brown PBI President

Over Peace Brigades International PBI zendt getrainde vrijwilligers vanuit de hele wereld naar landen waar mensenrechtenverdedigers onder grote druk staan of met de dood bedreigd worden. Deze vrijwilligers bieden beschermende begeleiding aan deze mensenrechtenverdedigers. Daarnaast onderhoudt PBI een uitgebreid internationaal steunnetwerk. In geval van misstanden houdt PBI dit steunnetwerk op de hoogte en vraagt om verhoogde alertheid of diplomatieke actie. Deze combinatie stelt mensenrechtenverdedigers in staat om op een relatief veilige manier te blijven werken aan de naleving van mensenrechten en gerechtigheid in hun eigen land. PBI werkt in landen waar personen en gemeenschappen het slachtoffer zijn van een gewapend conflict, intimidatie of onderdrukking. PBI hanteert de principes van geweldloosheid, onpartijdigheid en niet-inmenging. Daarnaast stelt PBI dat duurzame conflicttransformatie alleen kan plaatsvinden, wanneer deze gebaseerd is op de overtuiging van de lokale bevolking zelf. Dertien PBI-landengroepen ondersteunen het werk in de projectlanden, waar PBI Nederland er een van is. Het werk van deze landengroepen is een onmisbare link in de bescherming van de lokale mensenrechtenverdedigers in de projectlanden. Zij werven en trainen vrijwilligers voor de projecten, zorgen voor publieke, politieke en diplomatieke aandacht voor het werk van mensenrechtenverdedigers en werven fondsen voor het werk van PBI.

PBI Nederland | 3

Bestuur Voor het bestuur van Peace Brigades Nederland (PBI NL) was 2014 een bewogen jaar. In januari kondigden de voorzitter en de secretaris aan dat ze op korte termijn het bestuur zouden verlaten. Twee andere bestuursleden hadden al eerder afstand genomen. De bestuursdag in februari werd dus een dag van afscheid, van herbezinning en opnieuw beginnen. De drie nog zittende bestuursleden besloten vervolgens een strategisch traject te doorlopen met de hele organisatie voordat een nieuw bestuur gevormd zou worden en een nieuwe voorzitter gezocht en benoemd. Bestuur en vrijwilligers ontmoetten elkaar in mei en bespraken de opties aan de hand van input van PBI NL’s Raad van Advies , alsmede extern advies. Na een strategiedag in juni werd een tekst opgesteld waarmee PBI NL zich presenteerde op de General Assembly, de 3-jaarlijkse bijeenkomst van PBI op internationaal niveau, waaraan word deelgenomen door project-vertegenwoordigers (Mexico, Guatemala, Honduras, Kenya, Colombia, Nepal en Indonesië), landengroep vertegenwoordigers (uit de 13 PBI landengroepen), het internationale secretariaat en het internationale bestuur van PBI. In december nodigden we de vrijwilligers van PBI NL uit om gedetailleerde plannen voor 2015 met hen te bespreken. Kerndoelstellingen van de strategie van PBI NL is om ruimte te creëren voor vrede door duurzame steun voor mensenrechtenverdedigers (MRVs) vanuit de Nederlandse samenleving te mobiliseren en Nederlandse instellingen (publiek en privé) te betrekken bij een leerproces over geweldloze bescherming van MRVs. Ander werk ging intussen gewoon door. Het project Veilig in Actie, waarvoor we van Oxfam Novib financiering hadden ontvangen, werd afgerond en in oktober heeft de evaluator een gesprek gehad met het bestuur waarin een aantal leerpunten zijn behandeld. Verder werkten bestuur en staf samen aan de formulering van nieuwe projecten die de afgesproken doelstelling belichaamden. Het eerste project was een vervolg op het eerder gefinancierde project, nu onder de naam Strong Women. Financiering voor dit project, dat in 2015 uitgevoerd zal worden, is inmiddels toegekend. Het tweede project was een samenwerkingsplan met Justitia en Pax en de gemeente Utrecht om mensenrechtenverdedigers uit andere landen in Utrecht op te vangen. Ook dit project, Shelter City, is door alle partners goedgekeurd en wordt in 2015 uitgevoerd.

4 | PBI Nederland

Het huidige bestuur • • • • • •

Rosien Herweijer: Voorzitter Leen Revallier: Penningmeester Clara Kooreman: Secretaris Hanna Molly: Algemeen bestuurslid Peter van Leeuwen: Algemeen bestuurslid Sander Otten: Algemeen bestuurslid

Bestuursleden – afgetreden in 2014 • • • • •

Frank Visser Deborah Durfield Janine Tijhoff (Voorzitter) Johanneke de Groot (Secretaris) Jonas de Graaf (Penningmeester)

Bestuursleden – aangetreden in 2014 • • • •

Peter van Leeuwen (Algemeen bestuurslid), juni 2014 Clara Kooreman (Secretaris), juni 2014 Sander Otten (Algemeen bestuurslid), oktober 2014 Leen Revallier (Penningmeester), november 2014

Het bestuur kreeg in 2014 de hulp van diverse ervaren mensen, sommigen gaven gratis advies, anderen stapten in als bestuurslid. Tussen juni en november sloten zich drie nieuwe bestuursleden aan waaronder twee ex-veldvrijwilligers van PBI. De penningmeester is in november opgevolgd en nog voor het einde van 2014 werd er een nieuwe voorzitter aangesteld.

Adviseurs die PBI NL in 2014 ondersteunden

Bevrijdingsfestival 2014

Medewerkers PBI Nederland bestond in 2014 uit: • • • • • • • •

34 vrijwilligers onderverdeeld in 4 werkgroepen 4 vrijwilligers in projectteams: • Colombia • Honduras • Guatemala • Mexico 2 betaalde coördinatoren, parttime 4 stagairs, parttime 9 bestuursleden 8 leden in de Raad van Advies 11 leden in het Comité van Aanbevelingen 1 office manager, parttime functie bezet vanaf maart

• Adriaan Ferf, bezinningsdag met het bestuur. • Hilke Tol, onderzoek naar het werk van de vrijwilligers. • Ton Bil, overleg met de staf en met de Raad van Advies over de knelpunten bij PBI NL en co-auteur van het strategisch discussiedocument Quo Vadis. • Dirk Steen, Anna Betsy Kanneworff, Jan van Montfort, Jet Haitsma, Joan Edenburg, Wieck Wildeboer en Jonneke Naber (leden van de Raad van Advies) inbreng in de strategie-discussie. • Anja van Balen, Janine Tijhoff, Johanneke de Groot en Anne-Jan de Witte (ex-bestuur en staf van PBI), inbreng in de strategie-discussie. • Clara Kooreman, onderzoek naar de mening van veldvrijwilligers en ex-veldvrijwilligers over de koers van PBI in Nederland • Domien Bruinsma, gespreksleider bij de strategiedag • Frank Visser, coach van de werkgroep lobby • Alice Bouman, beschermvrouwe Strong Women en spreekster op de conferentie • Guus van Zwoll, spreker op de conferentie Strong Women • Greorg Frerks, deelname aan het forum op de publieksdag Strong Women en opbouw kenniscentrum. • Elvia van den Berg, persoonlijk adviseur van de voorzitter en advies over interne reorganisatie • Annette Jansen, Raad van Advies, advies over onderzoek door het kenniscentrum bescherming • Niels de Heij, advies communicatie bij PBI. • Tom Witlox en Shuyi Wu, rapport over fondsenwerving bij PBI • Jan Perdaems, adviseur van de penningmeester

PBI Nederland | 5

Werkzaamheden op kantoor Er werkten in 2014 wereldwijd honderden vrijwilligers mee aan de directe bescherming van mensenrechtenverdedigers in de projectlanden Colombia, Guatemala, Mexico, Honduras, Kenia, Indonesië en Nepal. PBI Nederland is samen met 12 andere landengroepen onderdeel van PBI International. Een samenvatting van de internationale resultaten vindt u op pagina 9 en het volledige jaarverslag op de website van PBI International. PBI Nederland heeft in 2014 gewerkt aan de volgende kerntaken: 1. Voorlichting en publiciteit over vrede, mensenrechten en rechtvaardig heid en het nut en de noodzaak van PBI’s beschermingswerk aan be- dreigde mensenrechtenverdedigers; 2. Werving, training en begeleiding van (project)vrijwilligers; 3. Lobby en advocacy door middel van onderhoud, versteviging en uit- breiding van het (politieke) steunnetwerk; 4. Fondsenwerving. Onderstaand vindt u per kerntaak een beknopt overzicht. Daarnaast is er in 2014 gewerkt aan een nieuwe strategie, meer hierover leest u op pagina hiernaast. Ook het project Veilig in Actie heeft een eigen hoofdstuk op pagina 10 en 11.

1. Voorlichting en publiciteit over vrede en mensenrechten In 2014 werden er verschillende digitale en geprinte publicaties uitgebracht. Voor het eerst verscheen het jaarverslag digitaal, waarop positief is gereageerd. Het magazine Peaces verscheen in de zomer. Er werden twee Human Rights Cafe’s georganiseerd. Daarnaast was PBI aanwezig op de bevrijdingsfestivals van Amsterdam, Utrecht en Wageningen, hetgeen o.a. nieuwe nieuwsbriefabonnees heeft opgeleverd alsmede enkele bescheiden donaties. PBI-Ambassadeur Joanna Weston, wiens nieuwe album eind 2014 uitkwam, trad op 5 mei op tijdens het bevrijdingsfestival in Amsterdam. Er zijn vier speaker tours georganiseerd, waarbij zes mensenrechtenverdedigers zijn ontvangen. Op middelbare scholen is als onderdeel van Veilig in Actie een kaarten ontwerp actie gevoerd. Tijdens de UITweek (introductieweek Utrechtse studenten) is er voorlichting gegeven over het werk van PBI.

2. Werving, training en begeleiding van (project)vrijwilligers In 2014 is er een informatieavond georganiseerd voor geïnteresseerden in het werk van PBI. Vanwege een gebrek aan aanmeldingen, is er besloten het jaarlijkse trainingsweekend door te schuiven naar begin 2015. Ook het

6 | PBI Nederland

aannemen van nieuwe vrijwilligers is doorgeschoven naar 2015. Met de nieuwe lange termijn strategie komt ook een nieuwe manier van werken. Zo kunnen nieuwe vrijwilligers hier direct mee aan de slag gaan. Er zijn gedurende 2015 vijf Nederlanders van start gegaan als veldvrijwilligers bij PBI projecten in het buitenland. Een persoonlijk verslag van hun ervaringen leest u vanaf pagina 14.

3. Lobby en advocacy Er is een groep lobbyisten (vrijwilligers) gestart onder het project Veilig in Actie. Vijf van hen zijn daarop volgend (in de tweede helft van het jaar) aan de slag gegaan voor PBI met als doel om te lobbyen voor meer gender-sensitieve beschermingsmechanismen, waarbij de volgende thema’s van belang zijn: • zichtbaarheid • rol van religie / cultuur • rol van de politie • het betrekken van mannen Daarnaast zijn er twee ronde tafelgesprekken georganiseerd. Doel van deze bijeenkomsten is het dichter bij elkaar brengen van verschillende partijen. Tijdens beide gesprekken stond het onderwerp ‘ongewapende beveiliging van vrouwelijke mensenrechtenverdedigers’ centraal. De ronde tafelgesprekken leverden 15 aanbevelingen op.

4. Fondsenwerving In 2014 is er gewerkt aan het zeker stellen van de financiering voor de projecten Strong Women en Shelter City in 2015. Daarnaast is er met hulp van PBI Nederland opnieuw een financiële bijdrage gegaan naar de PBI projecten in Kenia en Colombia. Dit jaar hebben we ook ons eigen crowdfunding evenement georganiseerd: Roeien voor Rechten. Het evenement is georganiseerd door de werkgroep fondsenwerving van PBI, in samenwerking met Amnesty International Studentengroep Utrecht (AISU). Er namen 14 roeiers deel, 12 namens PBI en 2 namens AISU. Dit leverde een hele leuke dag op in de roeiboten op de Bosbaan en een mooi bedrag ter ondersteuning van het werk van PBI Nederland.

Shelter City In 2014 heeft de gemeente Utrecht, onze thuishaven, besloten Shelter City te worden. Utrecht profileert zich zo als een veilige plek waar vanuit mensenrechtenverdedigers hun werk kunnen voortzetten en internationaal onder de aandacht kunnen brengen. Na Den Haag, Middelburg en Nijmegen is Utrecht de vierde Shelter City in Nederland.

Strategieverandering In 2014 is gewerkt aan een nieuwe lange termijn strategie voor 2015 – 2017.

Waarnemingen Onze nieuwe strategie is gebaseerd op de volgende waarnemingen: • Veel jongeren in Nederland zijn geïnteresseerd en bereid als vrijwilliger te werken voor PBI. • We worden gewaardeerd om onze daadkrachtige, simpele en unieke aanpak van fysieke begeleiding van de lokale mensenrechten. • We worden gerespecteerd vanwege onze jarenlange ervaring met bescherming en positieve resultaten hiervan. • We presenteren heldere en concrete cases, waarbij we kijken naar persoonlijke behoeftes van de mensenrechtenverdedigers, en we onderscheiden ons met onze persoonsgerichte aanpak van mensen die andere mensen beschermen. Dit is een werkwijze op basis van solidariteit en sterk gericht op persoonlijke relaties, die veel mensen aanspreekt. • Onze contacten met Nederlandse mensenrechtenorganisaties zijn hecht en complementair.

Doelen We zetten in op grotere zichtbaarheid, zowel voor de mensenrechtenverdedigers die we beschermen, als voor PBI zelf. Al groeiend willen we de samenwerking en dialoog faciliteren tussen mensenrechtenverdedigers en relevante groepen zoals NGO’s, academici, politici, maatschappelijk betrokken burgers en jongeren. Ook door het aangaan van partnerschappen streven we ernaar de bekendheid van de specifieke aanpak van PBI te vergroten. We stellen ons de volgende doelen: 1. Verdere ontwikkeling van PBI als wereldwijde organisatie, die tijdig op haar behoeften kan inspelen. 2. Steun vergaren in Nederland voor het werk van mensenrechtenverdedigers. 3. Nederland en haar inwoners betrekken bij een leerproces over ongewapende bescherming van mensenrechtenverdedigers als waardevolle aanpak.

Nieuwe structuur Voor PBI NL betekent deze richting op langere termijn een professionaliseringsslag met een nieuwe structuur: • Een projectbureau, waarmee we projecten uitvoeren. • Een kenniscentrum, waarin we onze kennis verder ontwikkelen en uit dragen. Vrijwilligers, experts en projectmanagers geven dit samen vorm.

Nieuwe aanpak Naast een nieuwe structuur kiest PBI een nieuwe aanpak als makelaar, facilitator en lid van de PBI familie, voor zowel vrijwilligers, mensenrechtenverdedigers en donateurs. Als makelaar willen we onze kennis vergroten van mensenrechtenverdedigers en het Nederlandse publiek. Door middel van interessante activiteiten willen we de banden versterken tussen deze twee groepen. We willen mensenrechtenverdedigers ondersteunen in het vinden van partners die hen op hun beurt kunnen bijstaan met informatie, publiciteit, financiële ondersteuning en een internationaal netwerk. Als facilitator zullen we belangrijke beleidsdocumenten, evaluaties en ‘best practices’ bekend maken voor een geïnteresseerde groep van organisaties en onderzoekers. We gaan verschillende informatieve evenementen en ronde tafelgesprekken organiseren en aan participeren in activiteiten van vredesbewegingen, vrouwenbewegingen, mensenrechtenbewegingen, universiteiten en politici. Hierdoor kunnen we het werk van PBI met anderen vergelijken om onze voorgang en struikelblokken te evalueren. Als lid van de PBI familie zullen we jongeren motiveren om veldvrijwilliger te worden door middel van oriëntatie-bijeenkomsten. Bovendien gaan we het internationale secretariaat met 10 procent van onze inkomen steunen. Ook zal een groep vrijwilligers de voor PBI relevante gebeurtenissen in onze projectlanden volgen, en zullen zij de verschillende contacten met internationale organisaties in stand houden. PBI-NL gaat ook verder met: • veld-vrijwilligers werven en trainen • speaker tours organiseren • aandacht vragen bij de Nederlandse regering en ons steunnetwerk voor de situatie van mensenrechtenverdedigers in onze projectlanden • actief participeren in PBI internationaal Voor vragen over het strategietraject kunt u contact opnemen met Emma Jansen via [email protected].

PBI Nederland | 7

De cijfers

Inkomsten PBI Nederland in 2014

2014 was voor PBI Nederland een jaar van veel in beweging zetten, maar ook van herbezinning en vooruit kijken. Er is in 2014 geïnvesteerd in het goed uitvoeren van het werk en het opstellen van een stevige strategie voor de komende jaren. Hiervoor hebben wij wel onze financiële reserves aan moeten boren.   Een grote financieringsbron was de bijdrage van Oxfam Novib voor het project Veilig in Actie. Dit startte eind 2013 en liep door in 2014. Daarnaast steunden diverse andere fondsen ons via de financiering van allerlei activiteiten. Er is onder andere steun ontvangen van KNR PIN, het Huisman Vredesfonds, Amnesty Nederland, legaten en individuele donateurs. Ook in 2014 is er financiële steun naar de projecten gegaan. Net als vorig jaar heeft de Hartstra Stichting het project in Kenia gesteund met €3000. Het project in Colombia is rechtstreeks gesteund met €45.000 van Mensen met een Missie en €25.000 van Kerk in Actie (en zodoende niet opgenomen in deze cijfers).   PBI Nederland dankt alle donateurs, fondsen en overige schenkers. Zonder hen zouden we ons werk niet kunnen doen!   Omdat PBI Nederland ook in eigen land steeds meer projectmatig te werk gaat, willen we dit ook inzichtelijker maken in de cijfers. De uitgaven binnen het project Veilig in Actie zijn daarom gescheiden van de overige uitgaven. U vindt deze op pagina 10 naast een verslag van de resultaten.

4%

Subsidies en fondsen Legaten Particuliere giften Niet-particuliere giften Deelnamebijdragen en overig

2%

14%

57%

25%

Uitgaven kerntaken & overigen 2014 Promotie en publiciteit Expertise delen en uitbreiden Fondsenwerving Werving & training projectvrijwilligers Beleidsbeïnvloeding en netwerken Overige activiteiten Organisatie en beheer

16%

12%

26%

8%

22% 10%

5%

De uitgaven, inclusief loon- en organisatiekosten zijn geclassificeerd volgens de vier kerntaken van PBI Nederland.

Financieel Resultaat PBI Nederland 2006 t/m 2014 160.000

Verkorte balans 2014

140.000

Activa Vaste Activa Vlottende activa Totaal activa

31-12-2014 € € 33.952 € 33.952

01-01-2014 € € 110.960 € 110.960

Passiva Algemene reserve Korlopende schulden Totaal baten

31-12-2014 € 21.437 € 12.515 € 33.952

01-01-2014 € 41.760 € 69.200 € 110.960

120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Totale lasten

86.702 93.204 132.693 95.683 80.741 90.634 102.724 112.159 144.442

Totale baten

78.408 81.109 134.058 95.505 81.783 87.894 106.192 120.441 124.119

De jaarrekening is kosteloos opvraagbaar bij het secretariaat van PBI NL.

Peace Brigades Nederland is een Algemeen Nut Beogende Instelling. Dit houdt in dat wij voldoen aan de eisen die 8 | PBI deNederland Nederlandse overheid stelt aan het functioneren van goede doelen. Voor u betekent dit dat u uw financiële bijdrage aan PBI Nederland kunt opvoeren als aftrekpost in uw belastingaangifte bij de Belastingdienst.

Internationale Resultaten PBI Nederland is onderdeel van een internationale organisatie. Onderstaand een korte samenvatting van de internationale resultaten. Alle internationaal behaalde resultaten vindt u in de Annual Review 2014 van PBI International.

Internationaal zijn de volgende resultaten bereikt: •

W e hebben 124 vrouwen en 167 mannen van 57 mensenrechtenorganisaties direct beschermd.

• In totaal hebben we 1.738 dagen fysieke bescherming verleend. • We organiseerden en faciliteerden 45 workshops waar 370 vrouwelijke en 379 mannelijke mensenrechtenverdedigers aan deel hebben genomen. • We hebben onze bezorgdheid voor mensenrechtenverdedigers geuit in 343 vergaderingen met autoriteiten in projectlanden. De belangen van de verdedigers werden ook behartigd in 120 vergaderingen met Europese regeringsvertegenwoordigers. • Er zijn 75 publicaties verschenen, waaronder video’s en radiointerviews ter ondersteuning van de mensenrechtenverdedigers. We hebben hierbij ook informatie gepubliceerd over de mensenrechtensituatie in gebieden waar wij actief zijn. • We hebben ons noodhulp netwerk 12 keer geactiveerd tijdens acute veiligheidsproblemen voor mensenrechtenverdedigers. • We hebben 1.266 vergaderingen bijgewoond met diplomatieke vertegenwoordigers, intergouvernementele organisaties zoals de Verenigde Naties en NGO’s. Het doel was om aandacht te krijgen voor de veiligheid van mensenrechtenverdedigers en informatie door te geven over het belang van beschermende en preventieve maatregelen. • We hebben speaker tours georganiseerd voor 13 vrouwelijke en 14 mannelijke mensenrechtenverdedigers in Europa en Amerika om internationale aandacht en steun te krijgen voor hun werk. De verdedigers hebben contacten gelegd met belangrijke bondgenoten zoals parlementariërs en activisten. EUROPA

EUROPA CANADA

VS

BELGIË FRANKRIJK DUITSLAND ITALIË LUXEMBURG NEDERLAND NOORWEGEN PORTUGAL SPANJE ZWEDEN ZWITSERLAND GB

INTERNATIONAAL KANTOOR: LONDEN

MEXICO

NEPAL

HONDURAS

GUATEMALA COLOMBIË KENIË

INDONESIË

Legenda Field Programmes Landen groepen Internationaal Kantoor

AUSTRALIË

ARGENTINIË

PBI Nederland | 9

Slotbijeenkomst ‘Strong Women: Who Protects Them?’

Veilig in Actie In het kader van het tweede Nationaal Actieplan (2012-2015) voor de implementatie van resolutie 1325 van de Verenigde Naties Veiligheidsraad (VNVR1325) – kortweg NAP 1325 II – waarbij de focus op vrouwelijk leiderschap en politieke participatie ligt, is PBI Nederland in 2013 gestart met het project Veilig in Actie (ViA). Met dit project informeert PBI over de genderspecifieke risico’s en behoefte aan bescherming van vrouwelijke mensenrechtenverdedigers. Het project wordt medegefinancierd door Oxfam Novib.

Activiteiten In het kader van Veilig in Actie organiseerde PBI Nederland in 2014 de volgende activiteiten: • De uitwisselings- en leerconferentie ‘Strong Women: Who Protects Them?’, waaronder een drukbezochte slotbijeenkomst.

Uitgaven Veilig in Actie 9%

17%

7%

 Promotie en publiciteit  Expertise delen en uitbreiden Beleidsbeïnvloeding en netwerken  Overige projectkosten  Organisatie en beheer 25%

41%

10 | PBI Nederland

• Een Human Rights Café met als thema paramilitair geweld en ontheemding in Colombia en de relatie hiervan met vrijhandelsverdra gen; getuigenissen van hierdoor ontheemde vrouwen en minderjarigen en de impact van het geweld op vluchtelingengezinnen. • Twee speaker tours in Nederland van respectievelijk twee vrouwelijke mensenrechtenverdedigers uit Guatemala en twee mannelijke mensenrechtenverdedigers uit Colombia die vanuit hun eigen ervaring vertelden over hun veiligheidsbehoeften en hoe Nederland hierin een rol kan spelen. De mensenrechtenverdedigers hadden afspraken op het Ministerie van Buitenlandse Zaken en met verscheidene ontwikkelings-, vredes-, mensenrechten- en vrouwenorganisaties. Hiernaast gaven de twee vrouwen uit Guatemala een lezing en een goedbezochte interactieve bijeenkomst in samenwerking met een onderzoeker van Wageningen University (WUR) en Stichting Otherwise en gaven de twee mannen uit Colombia presentaties en leiding aan groepsdiscussies tijdens het Human Rights Café en verzorgden zij een college aan studenten van het Centrum voor Studie en Documentatie van Latijns-Amerika (CEDLA). • Twee ronde tafelgesprekken over ongewapende beveiliging van vrouwelijke mensenrechtenverdedigers, met deelname van onder meer een lobbyist van PBI Guatemala, twee vrouwelijke mensenrechtenverdedigers uit Guatemala, medewerkers van Amnesty International, Hivos, ICCO en Mensen met een Missie, ambtenaren van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse politie, onderzoekers van de UU en WUR en stagiairs, bestuursleden en staf van PBI Nederland. Tijdens het eerste gesprek vertelden de vrouwelijke mensenrechtenverdedigers over hun risico’s en veiligheidsbehoeften, waarop de vertegenwoordigers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en NGO’s uiteenzetten welk beleid zij al implementeren om hun veiligheid te vergroten en toezeggingen uitspraken tot betere onderlinge samenwerking en synergie en verbetering van het beleid. Tijdens het tweede gesprek lag het accent op VNVR 1325 en NAP 1325 II en de rol van de politie om deze resolutie en dit actieplan te implementeren. De ronde tafelgesprekken leverden 15 aanbevelingen op. • Een kaartenontwerp wedstrijd ter ondersteuning van dappere meisjes en vrouwen. De drie beste ontwerpen zijn afgedrukt, aan de winnaars verstuurd, in PBI NL publicaties vertoond en tijdens de ViA conferentie en andere evenementen verspreid onder mensenrechtenverdedigers en andere belangstellenden.

Inzendingen kaartenactie ViA

• Een interne gendertraining voor vrijwilligers en medewerkers van PBI NL, gegeven door WO=MEN en een stagiair educatie van PBI Nederland. Tevens zijn er zijn 2 workshopmodules ontwikkeld over VNVR 1325 en gendersensitieve beveiliging aan mensenrechtenverdedigers, gegeven aan de lobbygroep van PBI, en over gender, mensenrechten en veiligheid in Honduras, gegeven aan studenten van de lerarenopleiding Spaans van de Hogeschool Utrecht. • De lobbygroep van PBI boog zich over de verschillende thema’s van Veilig in Actie (zichtbaarheid, rol van religie / cultuur, rol van de politie, het betrekken van mannen)

• Op basis van verworven kennis tijdens de ViA speaker tours, ronde tafelgesprekken, uitwisselings- en leerconferentie en de open dag werd een toolkit ontwikkeld. Deze toolkit werd gebruikt en verbeterd tijdens een door PBI NL georganiseerde ViA-training van 3 dagdelen voor medewerkers van 17 Nederlandse ontwikkelings-, vredes-, mensenrechten- en vrouwenorganisaties die VNVR 1325 activiteiten in (post)conflictgebieden ontplooien, steunen en/of financieren. Tijdens een bijeenkomst van het Dutch Security Network (DSN) heeft PBI NL de toolkit en de uitkomsten van de training (nogmaals) gepresenteerd aan 11 vertegenwoordigers van 10 andere organisaties. • Drie optredens van PBI NL ambassadeur singer-songwriter Joanna Weston, waarbij zij het lied ‘We all Belong’ over de veiligheid van een vrouwelijke mensenrechtenverdediger ten gehore bracht en de ViA thematiek toelichtte: tijdens het 25-jarig jubileum van PBI Nederland, tijdens de album presentatie van Joanna Weston, en tijdens het Bevrijdingsfestival Amsterdam. Meer informatie over onze ambassadeur vindt u op onze website.

PBI Nederland | 11

Maar overeenkomsten in de kracht van hun organisaties zijn er ook, zoals hun netwerken, vertrouwen, kennis, toegang tot media en internationale steun.

Veiligheidsplannen

Dina Meza, Hondurese journaliste

Door Franka van Schaik

Strong Women: Who Protects Them? In mei 2014 namen twaalf vrouwelijke mensenrechtenverdedigers uit zeven landen deel aan de conferentie Strong Women: Who Protects Them?, georganiseerd door Peace Brigades International-Afdeling Nederland. De mensenrechtenverdedigers uit Egypte, Sudan, Colombia, Guatemala, Palestina, Afghanistan en Mexico analyseerden hun veiligheidssituatie en stelden plannen op voor hun bescherming. Op 22 mei was de publieke slotbijeenkomst op het Ministerie van Buitenlandse Zaken en presenteerden zij het manifest met aanbevelingen voor de internationale gemeenschap. Dat manifest werd in ontvangst genomen door de toenmalige Nederlandse Mensenrechtenambassadeur Lionel Veer.

Overeenkomsten Tijdens de conferentie gingen de mensenrechtenverdedigers met elkaar in gesprek. In werkgroepen bediscussieerden zij de uitdagingen en gevaren waar zij tijdens het werk tegen aan lopen. Er zijn veel overeenkomsten: de vrouwen hebben met name te maken met macho gedrag, stereotypering, gebrek aan implementatie van beschermingsmechanismen, psychologische en emotionele druk, gebrek aan financiën en bedreigingen.

12 | PBI Nederland

Tijdens verschillende sessies met experts deden de gasten inspiratie op. Joni van de Sand van WO=MEN leidde een sessie waarin gesproken werd over de rol van mannen als bondgenoten. De sessie van politie en justitie werd voorgezeten door de toenmalige coördinator van het PBI Honduras team, Pascal Bodemeijer. Anne-Marie Zaat, lid van de Dutch Platform for Women and Sustainable Peace, leidde een sessie waarin ingegaan werd op welke manier religieuze organisaties en religie mensenrechtenverdedigers kunnen beschermen. De plenaire sessie focuste als laatste op internationale maatregelen en hoe de civil society daarop kan reageren. Elke groep kwam de sessie uit met een aantal aanbevelingen om de veiligheid van vrouwelijke mensenrechtenverdedigers te verbeteren. Omdat overheden van landen waar de vrouwelijke mensenrechtenverdedigers leven hun plicht verzaken om de veiligheid te garanderen stelden zij hun eigen veiligheidsplannen op.

Manifest Op de druk bezochte slotbijeenkomst op het Ministerie van Buitenlandse Zaken presenteerden de vrouwen hun bevindingen. Ook discussieerden zij met ambtenaren van dat ministerie, en met Professor Georg Frerks en organisaties zoals Justitie et Pax, Oxfam Novib en PBI over de rol die de Nederlandse regering speelt bij de bescherming van mensenrechtenverdedigers. Aan het eind werd het manifest met aanbevelingen aan Mensenrechtenambassadeur Lionel Veer overhandigd, waarna Veer zijn erkenning en bewondering uitte voor de mensenrechtenverdedigsters.

Vervolgstappen Met hun veiligheidsplannen en het gezamenlijk manifest hebben de deelnemers aan Strong Women: Who Protects Them? tijdens de conferentie een eerste stap voor verbetering van hun bescherming gezet. Met behulp van de nieuwe tools en opgedane informatie kunnen zij hieraan verder werken met hun organisaties in hun thuisland. Daarnaast hebben beleidsmakers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en non-gouvernementele organisaties uit eerste hand vernomen hoe zij vrouwelijke mensenrechtenverdedigers beter kunnen ondersteunen en beschermen. Als initiator van deze conferentie hoopt PBI NL te hebben bijgedragen aan de veiligheid van de deelnemers en die van hun collega’s en familieleden.

vrouwenrechten. Bij het HRC begonnen we in juli met het organiseren van het evenement dat in december plaats moest vinden. Samen met andere collega’s heb ik allerlei praktische en inhoudelijke taken voor mijn rekening genomen zoals het reserveren van een zaal, het zoeken van sprekers en het bedenken van een thema voor het evenement.

José tijdens een Human Rights Café

Door José Alejandro Marchena

Vrijwilliger bij PBI Nederland: zeker de moeite waard! “Wat ik heel interessant vind is het feit dat PBI veel aandacht geeft aan de mensenrechtensituatie in Latijns-Amerikaanse landen. Mijn familie komt grotendeels uit Colombia waar ik zelf ben geboren en mijn masterscriptie gaat voor een groot deel over de geschiedenis van Argentinië. Het leek mij hierdoor belangrijk om op dit gebied wat werkervaring op te doen om ooit in de toekomst een bijdrage te kunnen leveren aan de mensenrechtensituatie in deze landen. Daarnaast was ik in april 2014 op zoek naar werkervaring op verschillende thema’s zoals mensenrechten en internationale betrekkingen. Vrijwilligerswerk was het beste voor mij vanwege de flexibele werkuren; op deze manier kon ik zowel werkervaring opdoen als mijn studie afronden. Ik ging in 2014 aan de slag bij wat toen de afdeling “communicatie en evenementenorganisatie” heette. Hier heb ik meegeholpen met het organiseren van een aantal evenementen zoals de conferentie “Strong Women: Who Protects Them?” en de negende editie van het “Human Rights Café” (HRC). Strong Women was zowel uitdagend en leerzaam voor mij. Het evenement vond plaats een paar dagen nadat ik bij PBI aangenomen was. Ik heb een week lang als tolk Spaans-Nederlands/Engels gewerkt om een onderwerp te bespreken waarvan ik weinig kennis van had, namelijk

13 | PBI Nederland

Door het werk in PBI heb ik veel geleerd over de mensenrechtensituatie in de projectlanden van de organisatie en wat je allemaal kan doen om de situatie van onderdrukte personen en groepen te verbeteren. Bij het HRC heb ik mijn organisatorische kwaliteiten verbeterd en ik heb ook veel geleerd over vrijheid van meningsuiting in Midden-Amerika. In beide evenementen heb ik geleerd hoe je in een groep moet werken door taken af te stemmen en hoe je door middel van consensus beslissingen moet nemen. Daarnaast heb ik mijn vaardigheden als tolk verscherpt. Ik denk dat we erg goede resultaten hebben behaald met deze activiteiten. Tijdens Strong Women hebben de vrouwenrechtenverdedigers veiligheidsplannen gemaakt die ze later in hun eigen land kunnen gebruiken. Ook hebben ze een manifest geschreven dat aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken werd gepresenteerd. Het HRC vond plaats op de Universiteit van Amsterdam. Door gebruik te maken van social media, posters en het netwerk van de locatie van het HRC raakten universitaire en hogeschoolstudenten bekend met het werk van PBI en de rol van de pers in Midden-Amerika. Dit leidde tot een succesvol HRC met 55 gasten, naamsbekendheid voor de organisatie en vooral meer aandacht voor het werk van mensenrechtenverdedigers in Midden-Amerika. Ik vind het werk als vrijwilliger vooral inspirerend door de mensen die je ontmoet. Met een glimlach zetten mijn collega’s zich vol enthousiasme in voor hun werk en zijn ze bereid je te steunen als je moeilijkheden tegenkomt. Het meest inspirerend is dat ik mensenrechtenverdedigers heb ontmoet die dagelijks risico’s nemen om de mensenrechten in hun land te verbeteren. Voor Strong Women heb ik heel veel vrouwenrechtenverdedigers ontmoet uit onder andere Guatemala, Honduras, Colombia, Irak en Egypte. Alleen dat al maakt vrijwilligerswerk bij PBI zeker de moeite waard.”

Door Virry Schaafsma

Mexico Een jaar in het noorden ‘Enkele weken nadat ik begon als projectvrijwilliger in het noordelijke team van PBI in Mexico was er direct al een belangrijke gebeurtenis: de eerste verjaardag van het team dat werkt in de staten Chihuahua en Coahuila. PBI is al vijftien jaar werkzaam in Mexico, maar haar aanwezigheid in het noorden is relatief recent: na een uitgebreid onderzoek in 2012 in verschillende staten kwamen Chihuahua en Coahuila naar voren als twee van de staten waarin mensenrechtenverdedigers een hoog risico lopen (tot dezelfde conclusie kwam de VN in 2013). In 2013 werd het team geopend en in november van 2014 ‘vierde’ PBI Mexico dat zij een jaar aanwezig was in het noorden van het land met een evenement waarbij vertegenwoordigers van 10 organisaties uit Chihuahua en Coahuila in gesprek gingen met afgevaardigden van vijf ambassades. Het evenement gaf de organisaties, waaronder enkele van de door PBI begeleide organisaties Casa del Migrante Saltillo, de mensenrechtenorganisatie Fray Juan de Larios in Saltillo en het Centro de Derechos Humanos Paso del Norte uit Ciudad Júarez, de kans om direct in contact te treden met het internationale diplomaten, hetgeen niet altijd eenvoudig is, aangezien de stad Chihuahua bijvoorbeeld zo’n 1200 km van de hoofdstad ligt. De door PBI begeleidde organisaties, die onder andere werken met inheemse gemeenschappen, migranten, slachtoffers van marteling, slachtoffers van geweld tegen vrouwen en met familieleden van verdwenen personen, vertelden over de risico’s die mensenrechtenverdedigers lopen. Er was speciale aandacht voor de bergachtige regio van Chihuahua, aangezien verschillende mensenrechtenverdedigers zijn gedwongen om hun werk in die regio te stoppen wegens het risico dat zij lopen. Het evenement gaf mij de kans de kracht en verscheidenheid van de maatschappelijke organisaties te ervaren, en de passie waarmee zij zich inzetten voor meer rechtvaardigheid.’

PBI Nederland | 14

Virry in Mexico

Manifest Ayotzinapa ‘Het jaar 2014 was sowieso een jaar waarin het fenomeen van verdwijningen in Mexico duidelijk naar voren kwam: de verdwijning van 43 studenten van de Isidro Burgos School in Ayotzinapa, na een gewelddadig treffen met de gemeentepolitie in Iguala in de staat Guerrero, was internationaal nieuws. PBI Mexico biedt directe begeleiding aan de mensenrechtenorganisatie Tlachinollan, die, samen met andere organisaties, de zaak van de verdwenen studenten op zich heeft genomen. In het team in noord Mexico merkte ik hoe ‘Ayotzinapa’ een golf van protest teweegbracht in het hele land. Organisaties kwamen naar voren om te laten blijken dat de verdwijning van de 43 studenten helaas geen uitzondering is: de officiële cijfers spreken over 23.000 vermiste personen in Mexico. Verschillende mensenrechtenorganisaties gaven aan dat dit getal zeer waarschijnlijk aan de lage kant is, en vroegen aandacht voor de variëteit aan problemen in de zoektocht naar vermiste personen, waaronder de inefficiëntie en het gebrek aan coördinatie tussen de verschillende lagen van overheden, de straffeloosheid, en de bedreigingen aan het adres van familieleden en mensenrechtenorganisaties tijdens hun zoektocht naar hun vermisten en naar gerechtigheid.’ 

Referendum ‘Na een jaar PBI worden sommige begeleidingen een routine, maar iedere vrijwilliger neemt zijn hoogtepunten met zich mee. Voor mij was een hoogtepunt een zelfgeorganiseerd referendum in één van de afgelegen provincies. Meer dan 30.000 mensen spraken zich uit tegen mijnactiviteit en waterdammen in hun gebied. In Guatemala is meer dan de helft van de bevolking van inheemse oorsprong. De traditionele, inheemse cultuur in deze provincie kijkt anders aan tegen volwassenheid en vanaf hun 7e mogen de mensen stemmen. Het laat de kracht zien van de bevolking dat ze zich na jaren van oorlog toch durven uitspreken en naar de stembus gaan. Of er nu wat mee gedaan wordt is een tweede, want een zelfgeorganiseerd referendum is momenteel niet bindend. Toch heeft het een impuls aan het gebied gegeven, de uitspraak staat en dat is een feit.’ Mieke in Guatemala

De kracht van vrijwilligerswerk Door Mieke van Opheusden

Guatemala ‘Bij het land Guatemala denken de meeste mensen aan vulkanen, stranden en misschien de chicken bus’, zegt Mieke van Opheusden, die voor PBI een jaar in het land verbleef. ‘Ik denk aan afpersing, onderdrukking en aan hoge moordcijfers. Beide realiteiten bestaan, en vormen samen één realiteit. Als brigadist moet ik mezelf er af en toe aan herinneren dat mijn beeld van Guatemala na tien maanden hard werken misschien ook wat vertekend is, net als dat van de onschuldige toerist.’

Duizenden vormen Hoe dan ook, anders dan in Europa is het zeker, zegt Mieke. ‘De mensenrechtenverdedigers laten ons een land zien van voedseltekort en analfabetisme, en meisjes die op hun 15e moeder worden. Het blijft indrukwekkend om steeds weer te zien hoe ze zich blijven inzetten, ook al brengt het risico’s met zich mee. Als ik hier één ding heb geleerd dan is het dat er duizenden vormen zijn van geweldloos activisme. Er is het schreeuwend de straat op gaan en met spandoeken naar het presidentieel paleis oprukken. Maar dan is er het andere werk, de mensenrechtenadvocaat in de rechtszaal, de vrouwenorganisatie die getuigenissen verzamelt en systematiseert van aanrandingen, en gewoon alle vergaderingen en bijeenkomsten die voorafgaan aan zo’n manifestatie.’

15 | PBI Nederland

Voor haar gevoel is het jaar in Guatemala snel gegaan. ‘Het voelt vreemd om over twee maanden zo weer alles achter me te laten, net nu ik het gevoel heb dat ik het eindelijk een beetje begin te begrijpen. Maar het is goed zo, op deze manier maak ik weer ruimte voor nieuwe vrijwilligers die hier hun beeld van Guatemala komen veranderen. Dat is de kracht van PBI, ons werk draagt op veel manieren bij, en sommige daarvan vallen niet zo op. Maar na 30 jaar aanwezigheid in dit land hebben meer dan 300 vrijwilligers zich in dit leven gestort en met de politieke realiteit verbonden en gaan een bijzondere ervaring rijker weer terug naar hun thuisland waar hun ervaring ze ongetwijfeld beïnvloedt in hun verdere werk en leven. Op de manier, al lijken het kleine stapjes, komt de vrede steeds een beetje dichterbij.’

De werkzaamheden

begeleiding Dina Meza tijdens het opnames voor documentaire OXFAM - El Progreso

‘Naast al het logistieke en administratieve werk, stroomden de petities van lokale mensenrechtenorganisaties al snel binnen. Met een klein team van vier vrijwilligers begonnen we met het begeleiden van de journaliste en mensenrechtenverdedigster Dina Meza en van de organisatie CEHPRODEC, die zich inzet voor het milieu, voedselsoevereiniteit, en de rechten van de inheemse bevolking. Daarnaast observeerden we zoveel mogelijk publieke activiteiten van andere mensenrechtenorganisaties en organiseerden we reizen naar verschillende gebieden om de verschillende organisaties zo goed mogelijk te leren kennen. Ook organiseerden we vele vergaderingen met lokale, nationale en internationale autoriteiten en organisaties, niet alleen om het werk van PBI te presenteren, maar vooral ook om te praten over de mensenrechtensituatie in Honduras.’

Terugblik Door Valdivia Moutawali

Honduras ‘De kans om na een jaar in Guatemala deel te nemen aan een nieuw project van PBI in Honduras, leek mij een uitdaging op alle mogelijke vlakken. Honduras, een land waar zich in 2009 een staatsgreep heeft plaatsgevonden en waar mensenrechtenschendingen zich aan de orde van de dag begeven, schreeuwt om internationale solidariteit en de permanente begeleiding van lokale mensenrechtenverdedigers. Dat is waarom ik aan het einde van mijn contract bij PBI Guatemala besloot om deel uit te maken van het eerste projectteam in Tegucigalpa.’

Bovengemiddeld risico ‘In januari 2014, tegelijk met de inauguratie van de huidige president Juan Orlando Hernández, startte ik mijn jaar in Honduras. Al snel werd mij de ernst van de zaak duidelijk. De grootschalige privatisering van grondstoffen, de militarisering in het land, de enorme straffeloosheid en corruptie, de sociaal-economische ongelijkheid, en de aanwezigheid van drugsbendes, maakt Honduras tot één van de onveiligste landen ter wereld. Dit heeft een zware impact op het dagelijks leven van de normale burger, maar vormt een nog groter risico voor mensen die zich inzetten voor het behoud van hun leefomgeving, of die streven naar persvrijheid. Ook vrouwen, en minderheden zoals de LGBTI gemeenschap en de inheemse bevolking die streven naar acceptatie en erkenning ondervinden een bovengemiddeld risico.’

PBI Nederland | 16

‘Als ik terug kijk op mijn jaar bij PBI Honduras ben ik blij om te zien dat de methodologie van PBI blijkt aan te slaan. De mensen die we begeleiden vertellen ons dat ze zich veiliger voelen tijdens hun werk en dat de autoriteiten zich nu meer bekommeren omdat er “internationale begeleiders” zijn die ook in het buitenland rapporteren over wat er in Honduras gebeurd. Ook ben ik trots op het feit dat we na anderhalf jaar op locatie een volledig geregistreerde en functionerende NGO zijn. Dat is niet alleen te danken aan de mensen die deel uit maken van het Honduras project, maar ook aan landengroepen zoals PBI Nederland, en natuurlijk alle sponsoren die het werk van PBI in landen zoals Honduras mogelijk maken.’

dat me bijblijft is dat van een organisatie die we begeleiden, in zeven jaar zeven bestuursleden vermoord zijn. Sinds PBI hen begeleidt, nu sinds 20 jaar, hebben ze geen dode meer te betreuren gehad.’

Bogotá “Na precies een jaar veldteam ben ik naar Bogotá gestuurd, als vertegenwoordiging van het veldteam in het project. Ik werk hier met de vertegenwoordiger van het veldteam Urabá en Bogotá, en de project coördinatie. Een andere wereld, veel kantoorwerk, veel overleg: de helft van de dag breng ik pratend of bellend door. Ik zit hier midden in de wereld van het consensus, beslissingen waar alle partijen in betrokken zijn en waarvoor open communicatie en vindingrijkheid essentieel is. Ik leer veel van interessante collega’s over problemen oplossen en crisismanagement – elke dag eindigt totaal anders dan die begon. Een sociaal leven buiten het project is niet echt mogelijk: daarvoor vreet het teveel tijd en energie en is het te onvoorspelbaar. Maar het project wordt je leven, je teamgenoten je vrienden, en als er mensen vertrekken, zoals nu, bevat je niet goed hoe het kan hoe iemand met wie je zoveel tijd en ervaringen deelde, zomaar naar z’n eigen land terug kan gaan en je diegene misschien nooit meer terugziet.”

“Dit hoeft voor mij nog niet te stoppen”

Remco in Colombia

Door Remco Bouma

Colombia Barrancabermeja ‘Ik ben eind januari 2014 in het Colombiaproject begonnen, veldteam Barrancabermeja, tropische damphitte met, volgens een bordje in de stad, minima van 32 graden en maxima van 40. In het begin is het een wereldvreemd dorp, maar je ontwikkelt een zwak voor de mensen en de organisaties waar we mee werken tijdens de vele avonden in onze patio, waar ze vertellen hoe de regio de afgelopen dertig jaar getroffen is door het geweld van guerrilla’s, paramilitairen, leger en politie, volgens wie neutraliteit niet bestond, en nog minder voor personen die op mensenrechten werkten. Onze impact is moeilijk te meten. Maar een voorbeeld

17 | PBI Nederland

‘Ik ben nu een paar dagen terug in Barrancabermeja. De airco is kapot, het water hebben we opgehoopt in pannen en emmers want het water is twee dagen afgesloten voor onderhoud; de reggaeton en vallenato van buiten knallen op vol volume door de open ramen het kantoor binnen. Dit oliedorpje, waar ik een jaar geleden als een vreemde binnenkwam, is mijn thuis geworden, dit team mijn mensen, en nu ik hier niet meer woon en vannacht terugga naar Bogotá, besef ik hoe bijzonder het is, om in zo weinig tijd zo’n intens leven op te bouwen. En dat alles terwijl we iets doen wat in mijn visie echt de wereld dient: lokale wereldverbeteraars hun werk laten doen, zonder er zelf deel van te zijn, alleen met onze aanwezigheid en door onze eigen organisatie gezond te houden. In juli ben ik hier 18 maanden en eindigt mijn contract. Om praktische redenen is het handig dat ik tot oktober bijteken, en ik heb nu al ja gezegd. Dan maar een Nederlandse zomer missen: dit leven hoeft voor mij nog niet te stoppen.”

Door Sabine Dwinger

Kenia De voorbereidingen “In 2014 besloot ik te sollicteren als projectvrijwilliger voor Kenia. Eerst had ik twee rondes in Nederland, daarna ging ik voor de laatste ronde naar een trainingsweekend in Catalonie, Spanje. Daar ontmoette ik de andere kanidaten. We maakten kennis met de werkwijze van PBI en door middel rollenspellen oefenden we dit. Complexe situaties werden nagebootst en we werden een week lang getest. Een goede manier om meer over jezelf te leren en hoe je in bepaalde situaties handelt. Aan het einde van de week hoorde ik dat ik aan de slag mocht.”

Nepal Sluiting veldkantoor PBI Nepal Vanaf 2006 is PBI actief bezig geweest met het promoten van mensenrechten in Nepal. Op 1 januari 2014 is besloten om het veldkantoor van PBI in Kathmandu te sluiten. Tevens is het door PBI opgezette Nepal Monitor project op 1 februari officieel overgedragen aan een lokale organisatie, Collective Campaign for Peace (www.cocap.org.np). PBI zal blijven samenwerken met deze organisatie om samen een internationale lobby strategie op te stellen om het werk van mensenrechtenverdedigers in het veld te complementeren.

In het veld In 2012 is PBI gestart in Kenia. Er is contact gemaakt met mensenrechtenverdedigers, overheden en er zijn samenwerkingspartners gezocht. Ook is er goed gekeken hoe PBI en het mandaad van PBI een bijdrage kan leveren. In 2014 heeft PBI onder andere een kennismaking gefacilliteerd tussen Alliance for Lawyers at Risk en openbaar aanklagers. Er is besloten dat er in 2015 wordt gewerkt aan een training over mensenrechten en het behouden van neutraliteit.

Bijeenkomst Alliance for Lawyers at Risk en openbaar aanklagers

PBI Nederland | 18

Nepal Monitor

Nepal Monitor De website Nepal Monitor is opgericht door PBI om lokale organisaties alert te maken op mensenrechtenschendingen en veiligheidsincidenten in hun directe omgeving, alsmede om een ieder in staat te stellen om informatie betreffende dergelijke schendingen en incidenten onder de aandacht te brengen van lokale, nationale en internationale organisaties. Meer informatie is te vinden op www.nepalmonitor.org

Door Janine Tijhoff

Toewerken naar 2015

Indonesië

Eind november is ook mijn naaste PBI collega gearriveerd, evenals twee leden van de PBI Project Committee. We houden een zogenaamde Face to Face, een strategievergadering van drie dagen, samen met Elsam. De vergadering was van groot belang om elkaar als organisatie nog beter te leren kennen, om te zorgen dat we met ons allen op dezelfde lijn zitten en om verdere afspraken rondom voortgang te maken. De vergadering geeft extra motivatie bij ons allemaal. Daarna begint de hectiek van praktische voorbereidingen voor de eerste groep van mensenrechtenverdedigers dat zal arriveren in januari 2015. Het eerste groepje zal bestaan uit 4 tot 6 deelnemers uit Papua. Hun achtergronden en interesses zijn divers. Van huiselijk geweld tot landrechten, van journalistiek tot werk in buurtgemeenschappen. Als supportnetwerk voor dit nieuwe programma is er een adviesgroep opgericht bestaande uit invloedrijke mensen vanuit NGO’s, kerk en overheid. Deze groep zal op afstand de ontwikkelingen volgen en zal op verzoek advies geven over uiteenlopende onderwerpen. Daarnaast zijn PBI collega Andrew en ik druk met bezoeken aan het diplomatieke netwerk van ambassades en andere strategische partners. Ik ben blij verrast hoeveel mensen nog weten over het voorgaande werk van PBI in Indonesië. En ik kan alleen maar hopen en mijn uiterste best doen dat dit nieuwe programma een minstens zo grote impact zal hebben.

Terug naar Indonesië “November 2014 land ik bij Soekarno Hatta, het Internationale vliegveld van Jakarta. Wie had dat gedacht? Ikzelf in ieder geval niet. Mijn gedachten dwalen af naar elf jaar eerder toen ik voor de eerste keer mijn werk bij PBI begon. Toen amper een woord bahasa sprekend en nog volop lerend en ontdekkend voor wat betreft de mensenrechtensituatie in het land. Deze keer als ‘expert’ om, als Training and Protection Coordinator, mensenrechtenverdedigers te helpen hun werk naar een hoger plan te tillen.

Trainingen Het nieuwe programma van PBI in Indonesië wordt voor een groot deel gesponsord door ZFD (Ziviler Friedensdienst ofwel Civil Peace Service) uit Duitsland. Dit is een fantastisch programma voor vredeswerkers met steun van het Duitse ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking. Het pakket van uitgebreide voorbereiding op uitzending bestaat o.a. uit een verplichte periode van trainingen, passend bij de nieuwe functie. En zo heb ik al vanaf juli de luxe gehad om zelf weer eens in een groep te mogen deelnemen in plaats van er voor te staan. Ik volgde trainingen in Duitsland, Nederland en Zwitserland. Over de implementatie van het thema gender in trainingen en vredeswerk, over mediation, anti-bias and social inclusion, conflicthantering en de Do No Harm approach. Daarnaast had ik de kans om verschillende organisaties en events te bezoeken, de meeste in Duitsland vanwege het feit dat de meeste fondsen en voorbereiding van het project via PBI Duitsland en de organisatie Brot fur die Welt lopen.

Elsam Het werk in Jakarta gaat gelijk vol van start. Deze keer geen welkom in het PBI huis met collega’s uit allerlei verschillende landen, maar gelijk een bureautje in het kantoor van partnerorganisatie Elsam (Instituut voor beleidsonderzoek en advocacy). Het nieuwe PBI Indonesië Project is een gezamenlijk programma waarbij we met slechts twee PBI stafmedewerkers en een handvol Elsam collega’s een intensief trainingsprogramma zullen vormgeven. De training bestaat uit vier maanden training in Jakarta, met daarna drie maanden veldonderzoek. Het hele jaar is er al van beide kanten gewerkt aan een passend curriculum voor de training. En nu we echt de koppen bij elkaar kunnen steken wordt het programma steeds concreter. De training zal bestaan uit vier modules: (i) Human Rights Concepts and Principles; (ii) Investigation, Documentation and Advocacy; (iii) HRD Protection and Security; and (iv) NGO Best Practices and Accountability.

Van 1999 tot en met 2011 was PBI actief in Indonesië met het ondersteunen van lokale mensenrechtenverdedigers. PBI zag zich in 2011 echter genoodzaakt om het project in Indonesië te sluiten omdat lokale omstandigheden en beperkingen het PBI onmogelijk maakte haar werk goed uit te kunnen uitvoeren. Omdat de mensenrechtensituatie precair bleef, heeft PBI onderzoek gedaan naar andere mogelijkheden om steun te kunnen bieden. In 2013 voerde PBI een onderzoek uit naar de omstandigheden voor mensenrechtenverdedigers in Indonesië en in het bijzonder in Papoea. Samen met de Indonesische non-gouvernementele organisatie ELSAM in Jakarta werkte het project in 2014 verder aan de ontwikkeling van een beschermings- en trainingsprogramma ter ondersteuning van Indonesische mensenrechtenverdedigers.

PBI Nederland | 19

Volg PBI Nederland ook op:

Oudegracht 36 • 3511 AP Utrecht • 06-16 49 82 21 • [email protected] • Skype: pbi.nederland www.peacebrigades.nl en www.peacebrigades.org • Twitter: @PBINedereland • Triodos Bank: NL46TRIO0390501034