Transparency International Nederland Jaarverslag 2013 Over Transparency International Nederland Transparency International (TI) is een internationale non-gouvernementele organisatie (NGO) gericht op de wereldwijde bevordering van integriteit, inzichtelijkheid en toerekenbaarheid van bestuur teneinde corruptie de wereld uit te bannen. Transparency International is in 1993 opgericht en heeft haar hoofdzetel in Berlijn. De oprichtingsakte is in Nederland op het Ministerie van Buitenlandse Zaken getekend. Sinds haar oprichting zet Transparency International zich in om corruptie wereldwijd te bestrijden. Lang voor maatschappelijke onrust gerelateerd aan corruptie de krantenkoppen domineerden (de Arabische Lente, de Eurocrisis, maar ook sportbesturen zoals FIFA) is TI begonnen én succesvol geweest met het ontwikkelen van nieuwe initiatieven voor een structurele en effectieve bestrijding van corruptie. Op nationaal niveau bestrijden meer dan 100 „national chapters‟ corruptie in eigen land. In Nederland is dat “Transparency International Nederland” (TI-NL), opgericht als een vereniging met ondersteunende leden. TI-NL is een Algemeen Nut Beogende Instelling met erkende ANBIstatus. TI-NL richt zich op een wereld waarin de overheidsdiensten, de politieke wereld, het bedrijfsleven, het maatschappelijk middenveld én burgers vrij van corruptie zijn. Hierbij wordt sterk gekeken naar verbetering van integriteit, transparantie en verantwoording in de Nederlandse samenleving. Door de gedeelde kennis en expertise van activisten, juristen, academici, accountants, technologen en anderen effectief in te zetten, beoogt Transparency International corruptie zichtbaar te maken en daardoor beleidsmakers én burgers te stimuleren om zich voor een effectieve corruptiebestrijding in te zetten. Dat gebeurt bv. door grote onderzoeken zoals het National Integrity System (NIS)-onderzoek, het rapport „Kijken in de Spiegel‟ over de pensioensector, door samenwerking met Transparency International Secretariat en andere chapters, door het publiceren van policy-papers over corruptiegevoelige kwesties, door voorlichting aan ministeries en de Tweede Kamer en door een actief mediabeleid.
1
Bestuur Samenstelling 2013: Paul Arlman (voorzitter), Dick Alblas (penningmeester), Gerke Berenschot (secretaris), Sujatha Iyer, Donald Kalff, Linda Slot-Hoving, Joost Wiebenga (leden). Rooster van aftreden Medio 2013 sprak Gijs van der Mandele de wens uit de werkzaamheden, na vele jaren grote inzet, neer te leggen. Houdende het rooster van aftreden zou voorzitter Paul Arlman het afgelopen jaar zijn afgetreden, er is echter belet gevraagd op de ALV in 2013 om aan te blijven tot een goede en gemotiveerde vervanger zich zou aandienen. Dick Alblas heeft in 2013 de taak van penningmeester overgenomen, Gerke Berenschot de taak van secretaris. Sujatha Iyer, Donald Kalff en Linda Slot-Hoving zijn in 2013 tot het bestuur toegetreden. Bestuurstaken Het bestuur komt gemiddeld eenmaal per maand bijeen. Tussentijds heeft het bestuur veelvuldig contact via e-mail en een tweewekelijkse conference-call over lopende zaken. Het TI-NL bestuur onderneemt op hoofdlijnen de volgende activiteiten: Het TI-NL bestuur bepaalt de missie, de strategie en de te bereiken doelen; Het TI-NL bestuur neemt besluiten over lopende zaken/projecten; Het TI-NL bestuur maakt keuzes over te ondernemen activiteiten en voert deze uit; Het TI-NL bestuur draagt zorg voor een financieel gezonde organisatie; Het TI-NL bestuur onderhoudt contact met het internationale secretariaat in Berlijn en draagt bij aan de organisatiedoelen van dat secretariaat; Het TI-NL bestuur onderhoudt contacten met leden en relaties; Het TI-NL bestuur verzorgt presentaties en lezingen. Doelstellingen voor 2013 In het jaarverslag over 2012 gaf het bestuur aan dat in 2013 de prioriteit volledig zou liggen bij het versterken van de organisatie van TI-NL teneinde effectiever de doelstellingen van TI-NL te verwezenlijken. Zowel de bewustwording van de samenleving omtrent de problematiek van corruptie als daadwerkelijk beleid beïnvloeden en de strijd tegen corruptie ondersteunen, gaat soepeler indien TI-NL een organisatie wordt met meer slagkracht en niet alleen meer afhankelijk van vrijwilligers. De strategie voor 2013 was gericht op een professionaliseringsslag te maken. Onderwijl werden ook de structurele doelstellingen van advocacy en het kritisch volgen van beleid gewaarborgd door de contacten met Berlijn, leden, relaties en de vele gegeven presentaties en lezingen en andere ondernomen activiteiten in 2013. Specifiek waren de in het jaarverslag van 2012 genoemde doelstellingen voor 2013: 1. Nieuwe bestuurssamenstelling: de opengevallen plekken in het bestuur aanvullen met gemotiveerde bestuursleden waarvan de expertise complementair is; 2. Een middellange en- langetermijnplanning voor de bestendiging van TI-NL als organisatie ontwikkelen met het bestuur in de nieuwe samenstelling; 3. Een grote stap zetten in de fundraising voor TI-NL. Voor een professionele en effectieve organisatie zijn middelen nodig; 4. Een stafmedewerker aantrekken waarmee TI-NL de professionaliseringslag kan maken. Een professionele, betaalde stafmedewerker biedt mogelijk actiever op te treden als organisatie, structureel inspanningen te leveren, nieuwe initiatieven te ontwikkelen en TINL als geheel nog effectiever te maken in het uitdragen van de doelstellingen; 5. Het ledenbestand te vergroten. 2
Strategie Teneinde meer armslag te krijgen en effectiever op te kunnen treden is besloten tot een aantal wijzigingen in de organisatie. De voornaamste wijziging is dat ieder bestuurslid van TI-NL verantwoordelijk zal zijn voor een portefeuille. Met betrekking tot de prioriteiten voor 2014 zijn per portefeuille doelstellingen en activiteiten benoemd. Het betreft de volgende portefeuilles: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Public Policy (Arlman) Ledenaangelegenheden, communicatie en PR (Berenschot) Financiën en fondsen (Alblas) Institutionele leden (Wiebenga) Kennis en expertise (Kalff) Training en consultancy (Slot) Internal operations (Iyer)
Naast het bestuur is besloten een expert-groep in het leven te roepen, waarbij een beroep kan worden gedaan op de specifieke kennis en expertise van de leden van deze groep.
1. Public Policy De portefeuille “Public Policy” is in handen van de voorzitter en betreft voornamelijk het optreden naar buiten. Het is onderdeel van alle portefeuilles en nauw verbonden met de werkzaamheden van de bureausecretaris. Doelstelling van deze portefeuille is het leggen van verbanden – zowel binnen als buiten de organisatie, het smeden van allianties en het onderhouden van contacten.
2. Ledenaangelegenheden, communicatie en PR De belangrijkste doelstellingen voor de portefeuille Ledenaangelegenheden, communicatie en PR zijn: Het onderhouden van contact met de leden door onder andere het opstellen van een maandelijkse nieuwsbrief en onderhoud via de website; Het vergroten van de naamsbekendheid; Het delen van informatie met de samenleving; Het communiceren van de resultaten van andere portefeuilles. Naast de samenleving, willen we hiermee beleidsmakers (overheid) en decisionmakers (bedrijfsleven) bereiken, maar ook mensen die op gevoelige posities werkzaam zijn (en hierdoor kwetsbaar zijn voor corruptie).
3. Financiën en Fondsen Ook voor de portefeuillehouder „Financiën en Fondsen‟, de penningmeester, wordt 2014 van doorslaggevend belang. De primaire taak van de penningmeester is de financiële administratie. Hierbij zal in samenwerking met de portefeuille „Ledenaangelegenheden, communicatie en PR‟ de borging van de aansluiting ledenadministratie met de financiële administratie van doorslaggevend belang zijn. De inwerkingneming van het Ledenadministratiesysteem Banster is een grote stap in de goede richting. 3
Een tweede belangrijke ontwikkeling is de opstelling van het financieel beleidsplan: TI-NL wordt hierdoor een professionele organisatie met een professionele begroting. Door deze begroting op langere termijn te bezien is een duidelijke professionaliteitslag gemaakt. In dit kader heeft de penningmeester tijdig gezorgd voor voldoen aan de nieuwe regels van de ANBI status. Tevens behoort hierbij het opstellen van het financieel jaarverslag in samenwerking met de Kascommissie. TI-NL is op dit moment financieel gezond. Uiteraard is dit van groot belang voor een organisatie die zich bezig houdt met transparantie en anti-corruptie. Tot slot zal intern de penningmeester in 2014 zich toeleggen op het opstellen van een fondsenwerving plan. Hiervoor zijn de professionele doelstellingen van TI-NL leidend. Tevens zal de aan te nemen directeur hierbij een belangrijke rol spelen.
4. Institutionele leden en Bedrijven De portefeuille Bedrijven zal zich in 2014 met name bezighouden met het werven van nieuwe institutionele (bv. Onderwijsinstellingen, stichtingen) en corporate leden. Zie bijlage “TI-NL Bedrijfslidmaatschappen”, waarin alle criteria etc. zoals door de ALV goedgekeurd staan. Deze institutionele leden worden geacht de TI-NL Code of Conduct te onderschrijven (zie bijlage “Code of Conduct”). In 2014 zal zowel individuele als institutionele ledenwerving een breder bereik kennen, onder meer via bijeenkomsten (TI-NL Algemene Ledenvergaderingen (ALV) en Annual Membership Meeting (AMM)), presentaties en bedrijvenbezoeken. Tevens zal de portefeuille „Bedrijven‟ zich bezighouden met de toewijzing van bestuursleden aan institutionele leden (individuele bestuursleden zullen het contact met institutionele leden onderhouden, teneinde de relaties onderling sterk en persoonlijk te houden).
5. Kennis en expertise De portefeuillehouder zal de bestaande kennis en expertise (zoals thans bestaand in de expertgroep) verbreden en wordt Liaison van de Expertgroep. Hij zal meer kennis verzamelen uit verschillende hoeken. Niet meer alleen juridisch (zoals de expertgroep nu voornamelijk is). Vroeger was de rol van TI-NL vooral aandacht vragen voor corruptie. Dit is aan het verschuiven naar het voorkomen van corruptie in de toekomst. Wat draagt bij aan corruptie en wat kunnen we daar tegen doen?
6. Training en Consultancy De doelstellingen van de portefeuille Training en Consultancy bestaan uit het delen van kennis en ervaring door middel van het vertrekken van state-of-the-art trainingsmateriaal, presentaties van TI-NL bestuursleden en advieswerkzaamheden en het opbouwen van een (virtueel) kenniscentrum voor corruptie bestrijding voor onze (potentiële) leden en andere geïnteresseerden.
7. Internal Operations Internal Operations zal zich bezighouden met de eenheid van het bestuur en de uit te dragen boodschap. Ook de aansporende en controlerende functie ligt in deze portefeuille besloten. Tot slot zal Internal Operations zich buigen over het nieuwe ledenadministratiesysteem en in 4
samenwerking met de portefeuille Financien en Fondsen de inning van ledengelden automatiseren. TI-NL medewerkers Het bestuur van TI-NL heeft de ambitie om TI-NL op een hoger niveau te brengen. Alle bestuursleden hebben zich aan het streven van corruptiebestrijding gecommitteerd, veelal doen zij dit in combinatie met betaalde dienstverbanden elders. Mede daarom heeft TI-NL een centrale coördinatie nodig, zowel voor activiteiten naar buiten toe als zogenaamde back office activiteiten. Het werkplan voor 2014 voorziet in twee TI-NL medewerkers; een kantoor directeur aangesteld voor ongeveer 0,5 fte en een bureau medewerker aangesteld voor ongeveer 0,5 fte.
Ledenwerving en donaties Aanvragen Nederland scoort goed in de Corruption Perceptions Index. Dit is niet gunstig voor fondsenwerving: “Nederland is niet corrupt dus is het niet noodzakelijk in Nederland geld uit te geven aan het bestrijden van corruptie”. Desondanks is het voor TI-NL noodzakelijk om meer inkomen te generen teneinde haar activiteiten uit te kunnen breiden. In West-Europa blijken meer Chapters in een soortgelijke situatie te verkeren waardoor deze door de beperkte financiële middelen geheel afhankelijk zijn van pro bono werk en de vrijwillige inzet van de leden. Het bestuur vertrouwt erop dat met de nieuw uitgezette strategie, de ANBI-status en de succesvolle initiatieven ondernomen door TI-NL de afgelopen jaren dat het eenvoudiger zal zijn om donateurs aan te trekken. Echter, het aantal organisaties waarbij TI-NL een verzoek om financiering zou kunnen indienen blijft beperkt. Doelstellingen van fondsen zijn vaak niet direct gerelateerd aan corruptie. Desondanks verwacht het bestuur in het eerste kwartaal 2014 gunstig uitsluitsel te krijgen over een aantal lopende aanvragen. Institutionele leden en Bedrijfsleden 1. De Algemene Ledenvergadering van TI-NL 2012 besloot om het lidmaatschap open te stellen voor rechtspersonen om bedrijven, professionele organisaties, NGO‟s, (semi-) publieke organen en andere entiteiten in staat te stellen lid te worden. De statuten zijn overeenkomstig aangepast: Volgens artikel 2a lid 1 staat het lidmaatschap open voor iedere natuurlijke persoon en rechtspersoon die de doelstellingen van TI-NL onderschrijft en in doen en laten niet van het tegendeel heeft doen blijken. Een rechtspersoon die lid van de vereniging is of wil worden zal uit zijn midden een natuurlijke persoon aanwijzen als vertegenwoordiger van de rechtspersoon in de hoedanigheid van lid van de vereniging. Zodoende heeft een rechtspersoon dezelfde stem, rechten en verplichtingen als een natuurlijke persoon. 2. Afhankelijk van de omvang van het bedrijf bestaat de mogelijkheid tot een jaarlijkse bijdrage van € 500,- , € 1.000,- , of € 2.500,-. Neem contact op met bestuurslid Joost Wiebenga voor een bedrijfslidmaatschap. 3. Om lid te kunnen worden van TI-NL dienen alle institutionele leden de “Code of Conduct” van TI-NL te onderschrijven. In de “Code of Conduct” is een specifieke sectie met betrekking tot institutionele leden opgenomen (zie bijlage “Code of Conduct”). Leden 1. Ledenaantal Het ledenaantal in 2013 bedroeg 66, dit is een afname ten opzichte van vorig jaar (12 leden). Het ledenaantal wordt gebaseerd op basis van de ontvangen contributie (€ 50,- per jaar) en niet meer als voorheen op basis van inschrijving bij de vereniging. Sinds eind 5
2.
2013 is het bestuur een ledenwervingsactie begonnen binnen het eigen netwerk. Tevens is een nieuw ledenadministratiesysteem in gebruik genomen, hetgeen de inning van de contributie het komende jaar zal vergemakkelijken. Noodzaak ledenwerving o Meer leden betekent een groter draagvlak voor de strijd tegen corruptie; o Een groter netwerk waaruit TI-NL kan putten voor kennis over corruptie én om corruptie effectiever onder de aandacht te brengen; o De jaarlijkse contributie van de leden draagt in belangrijke mate bij aan de door TI-NL ondernomen activiteiten. Meer leden betekent een grotere financiële armslag zodat bijvoorbeeld een vaste medewerker in dienst kan worden genomen, noodzakelijk om verschillende van onze doelstellingen te bereiken.
Accreditatie vereniging Het Chapter TI-NL kreeg in 2011 verlenging van accreditatie van Transparency International. Als voorwaarde voor een hernieuwing van de accreditatie werd gesteld dat de vereniging: 1. aanvullende fondsen zal werven; als ook 2. haar activiteiten uit zal breiden. In april 2014 zal TI-NL opgaan voor re-accreditatie. Voorbereidingen worden daar voor getroffen, begin februari zijn vertegenwoordigers van Transparency International Secretariaat in Nederland om onder meer de re-accreditatie goed voor te bereiden.
6
Activiteiten In 2012 concentreerden de activiteiten zich grotendeels op het NIS-onderzoek en de traditionele activiteiten zijn grotendeels binnen het kader van het NIS-onderzoek uitgevoerd. De laatste inspanningen en rapportages voor NIS hebben in 2013 plaatsgevonden. De resultaten van het NIS-rapport zijn ook dit jaar nog vaak als basis gebruikt voor door het bestuur ondernomen activiteiten en het bestuur zal de bevindingen en aanbevelingen van het NIS-rapport blijven uitdragen in de komende jaren.
NIS Recapitulerend, in het jaar 2011 namen 25 chapters van Transparency International deel aan een Europees onderzoek naar hun Nationale Integriteits Systemen (NIS). Doel en reikwijdte Deze studies onderzochten het vermogen van een land om integriteit te bevorderen en corruptie te voorkomen, het vermogen tot opsporing, tot ontmoediging en tot bestraffing. Daarnaast werd onderzocht in hoeverre deze integriteitssystemen praktische resultaten konden boeken. Het onderzoek betrof de belangrijkste overheids- en niet-overheidsorganisaties zoals de rechterlijke macht, uitvoerende macht, politieke partijen, anticorruptie-instanties, de media en het bedrijfsleven. Het onderzoek was gericht op factoren die van bijzondere betekenis zijn voor de bevordering van integriteit en bestrijding van corruptie, namelijk de onafhankelijkheid, transparantie en en de mate waarin de instituten verantwoording afleggen. De sterke en zwakke punten van het gehele bestuurssysteem kwamen in het onderzoek aan de orde. Conclusie NIS-onderzoek Nederland De conclusie van het NIS is dat in Nederland corruptie niet voldoende erkend wordt, dat er sprake is van verwevenheid tussen politieke partijen, politici, MKB en het ambtenaren-apparaat waardoor er niet voldoende oog is voor (de schijn van) belangenverstrengeling die dit met zich meebrengt. Continuïteit, Adoptiegroepen In het kader van NIS ondernam het bestuur een aantal activiteiten die tegemoet kwamen aan de doelstellingen en vereisten van het Internationaal secretariaat. Onder meer door middel van Adoptiegroepen streeft TI-NL ernaar de aanbevelingen uit het NIS rapport snel te realiseren. Met de adoptiegroepen beoogt TI-NL de leden en hun netwerk actief te betrekken bij realisatie van de doelstellingen volgend uit het NIS-rapport. De adoptiegroepen vormen een eerste stap in dit proces. Een adoptiegroep wordt gevormd door een groep gezaghebbende leden uit een specifieke branche die een specifiek integriteitsprobleem adopteren. De adoptiegroep betreffende pensioenen heeft op 21 mei 2013 als eerste adoptiegroep een zeer doorwrocht rapport doen uitkomen met aanbevelingen voor verbeteringen in de pensioensector. Het niveau van de werkgroep en het rapport over pensioenen is wat TI-NL ook voor ogen heeft voor andere adoptiegroepen. Zo heeft de adoptiegroep pensioen dat het pensioenrapport “Kijken in de Spiegel” heeft opgeleverd. De beschrijving daarvan is als volgt: Pensioenfondsbesturen zien het vertrouwen in de pensioenfondsen teruglopen en moeten tegelijkertijd ingrijpende beslissingen nemen. De intergenerationele solidariteit, één van de hoekstenen van het Nederlandse pensioenstelsel lijkt, nu het erop aankomt, niet meer of in veel mindere mate aanwezig te zijn. Aan de hand van herkenbare en aanprekende dilemma‟s komt het rapport met een route kaart voor besluitvorming en de 7
verantwoording daarvan. Een route kaart die pensioenfondsen kunnen gebruiken om tot een beter en integer pensioenfondsbestuur te komen. Daarnaast is er de adoptiegroep klokkenluiders, die nog verder gaat in 2014: Onder het motto „Huis geen veilige plek voor klokkenluiders‟ hebben Transparency Nederland en het Adviespunt Klokkenluiders in een gezamenlijke reactie gegeven op het op het initiatiefwetsvoorstel voor een Huis voor Klokkenluiders dat de Tweede Kamer in behandeling heeft. Het nu voorliggende wetsvoorstel biedt niet de veilige plek waar mensen die door hun werkzaamheden te maken krijgen met een mogelijke misstand in alle vertrouwen hun verhaal kunnen doen in de verwachting dat zij daarvan geen schade oplopen en dat actie tegen de misstand zal worden genomen. Transparency International Nederland en het Adviespunt steunen een versterking van de bescherming van de klokkenluider maar hopen dat de Tweede Kamer en de initiatiefnemers het voorstel aanpassen om te waarborgen dat klokkenluiders die op zoek zijn naar onafhankelijk advies en ondersteuning geen risico lopen op nadelige gevolgen.
Communicatie en publicaties Website Voor communicatie wordt primair de website van Transparency Nederland gebruikt. In 2014 wordt naar verwachting een nieuwe template voor de websites van alle national chapters van Transparency International uitgerold waar ook TI-NL gebruik van kan gaan maken. Op de website worden publicaties aangekondigd en geplaatst. Voor zover mogelijk ook publicaties uit de media waarin aandacht wordt besteed aan TI en/of leden van de vereniging die zich inzetten in de strijd tegen corruptie. Daarnaast besteedt de website aandacht aan (internationale) onderzoeken die corruptie in Nederland inzichtelijk maken. Voor de redactie van de website wordt zorg gedragen door Ann Scheltema Beduin, suggesties voor de website gaarne doorgeven aan haar (
[email protected]). Nieuwsbrief Incidenteel vindt communicatie met de leden plaats middels de nieuwsbrief. Verbetering van de nieuwsbrief zodat structureel in plaats van incidenteel leden op de hoogte kunnen worden gebracht blijft een punt van aandacht. De verwachting is dat de leden ook graag op de hoogte blijven van de effectieve en betrokken inzet van ándere leden, de nieuwsbrief leent zich daar goed voor. Sociale media Transparency International Nederland heeft Een eigen Twitter-account: @transparencynl; Een Facebook-account: www.facebook.com/transparencynl; Een LinkedIn-groep.
Publicaties In 2013 werden verschillende publicaties gepresenteerd:
Kijken in de Spiegel o Een brede werkgroep onder voorzitterschap van Jean Frijns heeft in het licht van de aandachtspunten van Transparency International kritisch gekeken naar het bestuur in de pensioensector. De soepele en kwalitatief hoogstaande aflevering 8
van het rapport is voor een belangrijk deel te danken aan de niet-aflatende inzet en inspanningen van oud-bestuurslid en TI-NL lid Alphons Ranner; o De presentatie van het rapport op 21 mei 2013 leidde tot aandacht in media en in de pensioensector zelf Artikel over corruptie en handhaving in het Tijdschrift voor Compliance. Twee hoofdstukken in het in oktober 2013 verschenen boek „Ondernemen zonder corruptie‟ zijn geleverd met een bijdrage van TI-NL. o Joost Wiebenga heeft het hoofdstuk “Van egaal speelveld naar hellend vlak of omgekeerd?” voor zijn rekening genomen; o Paul Arlman heeft het hoofdstuk “Transparency International en het (inter)nationale bedrijfsleven” geschreven. Corruption Perceptions Index (CPI) op 3 december 2013 o Nederland staat in 2013 op de achtste plaats van de CPI; o De CPI 2012 was de eerste Index volgens een vernieuwde methodiek. Voorheen konden scores van een land niet in de tijd vergeleken worden, met de nieuwe methodiek is dat wel mogelijk. In de CPI van 2013 is de score van Nederland 1 punt lager dan de score in 2012, hoewel de ranking een plaats beter was dan de negende plaats van een jaar tevoren; o De CPI presentatie heeft geleid tot publicaties en achtergronden in kranten alsook aandacht op de radio.
Bijeenkomsten
Op 21 mei 2013 is namens het bestuur van TI-NL het onder voorzitterschap van Jean Frijns opgestelde rapport over de pensioensector „Kijken in de Spiegel‟ formeel in ontvangst genomen; Deelname op 30 mei 2013 aan de Saxion-conferentie „Invloed en Integriteit in netwerken‟; Deelname op 28 augustus 2013 aan de Workshop Openbaarheid en Integriteit van Montesquieu Instituut en Universiteit van Maastricht; Deelname op 10 oktober 2013 aan de Ernst & Young Roundtable „Hoe houd ik fraude en corruptie buiten de deur?‟; Gesproken over corruptie op 14 november tijdens een event van de Communicatietafel in de Koninklijke Industrieele Club in Amsterdam; Tijdens World Economic Forum 15 en 15 oktober in Genève deelname aan de workshop van de Partnership Against Corruption Initiative (PACI); Tevens is in november gesproken tijdens een bijeenkomst van de Hermes tafel in Sociëteit de Witte, te Den Haag; Voorzitter Paul Arlman heeft de eer gehad bij het 125-jarig bestaan van Arcadis, op 21 november 2013 gevierd werd in het Concertgebouw, een cheque van €17.500,- in ontvangst te mogen nemen. Een groot bedrag dat met veel enthousiasme is ingezameld door werknemers van Arcadis; Deelname aan zesde keer de Dag van het Onderzoek georganiseerd door KPMG op 11 december 2013.
Roundtables; Overleg
Strategisch samenwerkingsoverleg op 2 mei 2013 met de International Chamber of Commerce Nederland omtrent anticorruptie initiatieven 9
Overleg op 3 mei 2013 bij de Raad van State; Overleg op 28 mei overleg met volksvertegenwoordiger Ronald van Raak omtrent wetsvoorstel ter bescherming van klokkenluiders; Deelname op 10 juni 2013 aan een roundtable bij Nyenrode Business School; Meeting op 28 juni 2013 met de TI-S Finance Commission; Overleg op 11 september overleg met de FIOD; Overleg op 1 oktober 2013 bij het Ministerie van Justitie; Tweede overleg bij het Ministerie van Justitie op 14 oktober; Ontvangst op 16 december 2013 van een delegatie van TI-Koeweit.
Presentaties
Voordracht op 31 januari 2013 bij De Nederlandsche Bank gegeven; Bijdrage als spreker op 4 april 2013 tijdens de Alumni bijeenkomst van de VU vakgroep Corporate Integrity and Compliance; Sprekersbijdrage op 26 april 2013 op het 7e Corporate Fraud & Corruption Forum georganiseerd door Thought Leadership; Voordracht op 30 mei 2013 bij Buitenlandse Zaken voor de Kaliningrad-delegatie; Sprekersbijdrage op het Anti-corruption in West-Africa Congress, gehouden van 17 tot 19 juni 2013 in Lagos, Nigeria. Onderwerp was: „The realities of M&A‟s: Conducting PreAcquisition Due Diligence and Managing Post-Acquisition Corruption Risks in West Africa‟ en leider van de werkgroep „Third Party Due Diligence in the Supply Chain‟; Panellid bij het congres „Rol van de General Counsel bij Compliance en Fraude/Corruptie‟ op 19 september 2013. Het congres werd georganiseerd door General Counsel Nederland; Op 2 oktober 2013 samen met Joop van Lunteren (Bestuur ABP en lid Werkgroep Integriteit Pensioenfondsen) een sprekersbijdrage op het Pensioenforum over „Deskundig Pensioenfondsbestuur‟ en gaf daarbij aandacht aan en uitleg van het TI-NL rapport „Kijken in de Spiegel‟; Training op 4 oktober 2013 gegeven aan vertegenwoordigers van Russische multinationals. Onderwerp van training waren het „Transparency International Report on Corporate anti-corruption programs‟ en „Whistleblowing‟; Gastcollege op 21 november 2013 verzorgd aan de Saxion Hogeschool te Enschede over „Integriteit in de Sport‟; Sprekersbijdrage op 3 december 2013 op het Bedrijfsmonitor 2013 congres, over het thema: „Verborgen omkoping: een mijnenveld in een grijs gebied‟. Het congres werd georganiseerd door de Nederlandse Genootschap voor Bedrijfsjuristen; Lezing voor de ICC in Nederland over de rol en functie van Transparency International in Nederland; Lezing voor JCI chapter Rotterdam met als titel: „Het kwaad dat corruptie heet‟.
Perscontact
Paul Arlman is op 25 april 2013 geïnterviewd door Nieuwsuur over onder meer buitenlandse corruptie; Paul Arlman heeft op 9 oktober 2013 interview gehad met de Telegraaf; Paul Arlman en Joost Wiebenga hebben ieder een hoofdstuk geschreven voor het boek „Ondernemen zonder corruptie‟ en zijn op 31 oktober aanwezig geweest bij een 10
conferentie naar aanleiding van het boek. Paul Arlman was daarnaast panellid op de conferentie; Paul Arlman is op 3 december 2013 geïnterviewd op BNR-Nieuwsradio naar aanleiding van de publicatie van het CPI-rapport 2013; Paul Arlman heeft op 17 december een interview gehad met GDP-bladen.
Conferenties Women in Compliance and Regulatory Affairs Bestuurslid Sujatha Iyer, organiseerde een event over Women in Compliance and Regulatory Affairs. Het event werd ondersteund door TI-NL en gesponsord en gecoördineerd door PwC. Sujatha Iyer kondigde mede in haar hoedanigheid als TI-NL bestuurslid de sprekers van die lezing aan: lid van de expert groep van TI-NL dr. Abiola Makinwa en gewoon lid van TI-NL dr. Sylvie Bleker. Begin juni 2014 zal er een opvolgend event zijn, dat gesponsord zal worden door TI-NL.
Adviezen
Europese Commissie Op 4 en 5 maart is bestuur vertegenwoordigd bij de „2nd Regional Workshop‟ georganiseerd in het teken van het „EU Anti-Corruption Report‟. Met dit rapport zal de Europese Commissie rapporteren over zowel de anticorruptie regelgeving als de werking in de praktijk van anticorruptie maatregelen binnen de verschillende Europese landen. Ook TI-NL lid Michel van Hulten was als een van de vijf Nederlandse country-experts aanwezig om input te leveren. Het rapport zal in 2014 worden gepubliceerd. OECD Bijdrage aan de jaarlijkse survey van de OECD over de naleving van het verdrag. Verenigde Naties Werkbezoek Op 21 oktober 2013 is deelgenomen aan de ronde tafel bijeenkomst tijdens het VNwerkbezoek. Tijdens het werkbezoek zijn met onder meer verschillende civil society organisaties verschillende evaluaties (GRECO, OECD, UNCAC) behandeld. De gegeven informatie zal worden meegenomen in het evaluatierapport van de VN welke medio 2014 zal uitkomen. Platform Corruptiebestrijding Dick Alblas nam namens TI-NL deel aan het Platform Corruptiebestrijding, georganiseerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK). BZK maakt hier een inventarisatie van corruptieproblematiek in Nederland. Wederom is aandacht besteed aan de bevindingen van het NIS-rapport, alsook is door Dick Alblas aandacht besteed aan ontwikkelingen rondom klokkenluiders wetgeving en de UNCAC en OECD-rapportages.
11
Transparency International Secretariat en TI-NL Transparency International Strategy 2015 TI-Secretariat is het middelpunt voor de wereldwijde anti-corruptie initiatieven. De „Strategy 2015‟ werd vorig jaar vastgesteld en vormt nog steeds de leidraad voor de initiatieven van TI het komende jaar. In haar „Strategy 2015‟ heeft TI-S zes kernprogramma‟s gericht op verandering in samenlevingen zodat burgerparticipatie wordt gestimuleerd én inzichtelijk, verantwoordelijk en transparant bestuur op alle niveaus mogelijk is: (1) People Engagement, (2) Business Integrity en (3) Public Sector Integrity – bedoeld om een gemeenschappelijke focus aan te brengen in de concrete thematische initiatieven van TI De (4) Resource Mobilisation en (5) Sustainability Institutional Network Strengthening programma‟s ambiëren om de TI-beweging (inclusief de chapters) effectiever te functioneren rond anti-corruptie kwesties. Tenslotte is het (6) Anti-Corruption Solutions and Knowledge Programme service gericht naar alle chapters in anti-corruptie activisten door kennis breed en op uniforme wijze te delen, en de TI-movement in staat te stellen te leren van bv effectieve initiatieven in andere landen. Al deze initiatieven zijn erop gericht om ze effectief mogelijk te opereren rondom anti-corruptie initiatieven. Daarnaast zijn de initiatieven van Transparency International erop gericht de impact op nationaal niveau te vergroten door het potentieel te benutten van de national chapters. Op de jaarlijkse ledenvergadering werd deze strategie en de verlegde focus naar national chapters nogmaals bevestigd. Annual Member Meeting 2013 Paul Arlman en Linda Slot-Hoving bezochten de jaarlijkse ledenvergadering (Annual Member Meeting - AMM) begin november. Belangrijke observaties tijdens de AMM waren onder meer: In plaats van 30% te ontvangen van de corporate bijdrage aan TI-S zal het national chapter uit land van bijdrage leverende bedrijf vanaf 2014 50% ontvangen. TI heeft een update uitgebracht van de Business Principles for Bribery. TI beoogd met een grote campagne de nadruk te leggen op straffeloosheid die geldt voor corruptie („no impunity‟-campagne) Rooster van aftreden betekende dat voor twee plekken van de TI- Board tijdens de AMM werd gestemd. Board member uit Sri Lanka behield plek in bestuur, Franse vertegenwoordiger werd niet herkozen, in plaats daarvan is er een nieuwe lid tot de TI Board toegetreden uit Indonesië. Dit is in lijn met eerder waarneembare shift in de verkiezingen voor bestuur van TI, namelijk van „Atlantic-centric‟ naar meer globale spreiding. Global Corruption Report (GRC) voor 2013 ging over onderwijs. De focus van GCR 2014 zal liggen bij sport en zal gefaseerd uitkomen. Focus van het internationale secretariaat blijft in 2014 gericht op National Chapters Managing Director Cobus de Swardt heeft de koers voor de komende jaren uiteengezet. Het secretariaat in Berlijn (TI-S)blijft toewerken naar een rol waarin zij de national chapters meer zal „faciliteren‟. TI heeft inmiddels meer dan 100 national chapters. Overtuigd van het potentieel van de ruim 100 national chapters die Transparency International in verschillende landen heeft ambieert TI-S een bestendiging van deze national chapters in eigen land. Dit is verwoordt in de Strategy 2015 en TI blijft aan deze strategie vasthouden. De impact van Transparency International is met sterke national chapters in potentie groter dan de situatie waarin enkel de organisatie in Berlijn groter zou worden. Op de AMM bleek ook dat de enkele jaren geleden 12
ingezette lijn naar een wat „activistischer‟ opererend TI door middel van haar national chapters zich heeft doorgezet. Transpareny International Funding De stijgende lijn in funding voor Transparency International zet zich ook in 2012 door. De totale inkomsten van TI-S bedroegen in 2012 22,769 miljoen Euro, een stijging ten opzichte van de 20,305 miljoen Euro in 2011. De totale uitgaven in 2012 bedroegen 22,740 miljoen Euro tegenover 20,247 miljoen Euro in 2011. De grootste stijging blijft in de zogenaamde „earmarked‟ fondsen zitten, dat zijn fondsen die aan een specifiek project moeten worden besteed. Een voorbeeld hiervan was de bijdrage van de Europese Commissie aan het NIS-onderzoek. Een groot project dat TI-S afgelopen jaar met steun van de Europese Commissie heeft ondernomen was het „Whistleblowing in Europe‟-rapport dat op 5 november 2013 werd gepubliceerd. De toename in fondsen en daaropvolgende projecten heeft de afgelopen jaren geleid tot een grotere organisatie in Berlijn. De strategie van TI-S blijft er de komende jaren echter op gericht om de national chapters zich volledig te laten ontplooien en waar nodig de national chapters daarin bij te staan. Dat betekent minder investeringen in het Secretariaat en meer investeringen in de national chapters. Investering in relatie National Chapters met TI-Secretariat Er bestond verschil van inzicht tussen het internationale secretariaat en national chapters (waaronder TI-NL) over de druk en verwachtingen van TI-S ten aanzien van de kleine en beperkt gefinancierde West-Europese chapters. Het internationale secretariaat is een goed gefinancierde beroepsorganisatie, meerdere West-Europese chapters daarentegen zijn financieel beperkt en volledig van vrijwilligers afhankelijk. Een ambitieus project zoals bijvoorbeeld het NIS legt een grote druk op de national chapters. Een stap in professionalisering (wat alleen mogelijk is met meer financiering) moet worden gemaakt alvorens verschillende projecten tegelijk kunnen worden gedaan. De activiteiten van het bestuur zijn in 2013 gericht op verdere ontwikkeling en professionalisering van TI-NL. Inmiddels beginnen deze inspanningen hun vruchten af te werpen wat op waardering kon rekenen tijdens de AMM in gesprekken met vertegenwoordigers van TI-S. TI-NL blijft een kritisch volger van het beleid en de inspanningen van TI-S. Bijvoorbeeld ten aanzien van financiering van national chapters, de gebruikte methodieken van TI-S bij rapportages en de algemene meer activistische richting waar TI zich naartoe lijkt te bewegen. De opstelling van TI-NL is hierin echter vooral constructief en oplossingsgericht en TI-NL blijft investeren in het verbeteren van de relatie met TI-S, met name een versterking van het wederzijds begrip. Op alle contact momenten met TI-S zet TI-NL zich in om contact met TI-S soepel en effectief te laten verlopen teneinde ook als organisatie zo effectief mogelijk de energie te kunnen richten op advocacy en corruptiebestrijding in Nederland. Inmiddels vinden er maandelijks calls plaats met Valentina Rigamonti van TI-S. Gerke Berenschot is in juni 2013 naar de ECA (European and Central Asian Chapters) meeting in Lissabon gegaan. Paul Arlman en Linda Slot-Hoving hebben tijdens de AMM de contacten met TI-S en andere chapters verder aangehaald.
13
TI-NL in de pers in 2013 Een bloemlezing van enkele momenten waarop in de pers Transparency International Nederland en het belang van corruptiebestrijding naar voren werd gebracht: De Financiële Telegraaf
‘Rabobank wacht zware Libor-boete’, 29 januari 2013
FTM.NL
‘Lobby Eerste Kamer is intransparant’ 12 februari 2013
NOS.NL ‘Nederland doet het goed op corruptielijst’ 3 december 2013
BNR Nieuwsradio Interview met Paul Arlman naar aanleiding van CPI 2013 rapport 3 december 2013
NRC Handelsblad Redactioneel commentaar: ‘Lessen voor een integer openbaar bestuur’ 7 december 2013
14
Vooruitblik TI-NL heeft voor 2014 de volgende prioriteiten:
Bewustwording en aanpak voor het Nederlandse bedrijfsleven, met name het MKB. Hiervoor wordt in lijn met TI een Business Integrity Program gestart; Verbetering van de bescherming van Klokkenluiders; Lobbyen en de financiering van politieke partijen.
In 2013 heeft Transparency International ondanks beperkte middelen en het wegvallen van bestuursleden toch een grote diversiteit aan activiteiten ontplooit. Te denken valt aan het kwalitatief hoogstaande rapport over de pensioensector „kijken in de Spiegel‟, verschillende publicaties, kennisdeling en contacten met leden, de overheid en andere relevante actoren, het geven van lezingen en de aanwezigheid op belangrijke bijeenkomsten en conferenties. Daarnaast zijn in 2013 zeer grote stappen gezet naar het voltooien van bijna alle genoemde doelstellingen voor dat jaar in het jaarverslag van 2012. Er is een nieuw en energiek elan toegevoegd aan het bestuur dat nu een afgewogen mix vormt. Financiering voor een professionele opzet met betaalde medewerkers is voor 2014 bewerkstelligd. Een middellange enlangetermijnplanning voor de bestendiging van TI-NL als organisatie en de daarvoor benodigde ledencontacten en fundraising is uitgewerkt. Specifieke doelstellingen zijn: Een efficiënt en effectief bestuur, dat werkt volgens de portefeuilles; Een efficiënt en praktisch bureau dat bereikbaar is en toegankelijk voor de buitenwereld/ geïnteresseerden; Inhoudelijk goed onderbouwde standpunten en adviezen ten aanzien van de prioriteiten van 2014 zijn ontwikkeld en gecommuniceerd, mede via de website, media en genoemde events; Een opmaat naar 2015: nieuwe prioriteiten en meer leden omdat TI-NL haar visie en missie aantoonbaar waarmaakt. In de strategie is door middel van het communicatieplan en verschillende portefeuilles zoals „communicatie‟, „kennisdeling‟, „institutionele leden‟ en „consultancy‟ ook zorg gedragen voor een afgescheiden verantwoordelijkheid van verschillende onderdelen van het toekomstplan. Op deze wijze wordt beoogd ook ervoor te zorgen dat daadwerkelijk meetbaar resultaat kan worden geleverd naar aanleiding van de uitgesproken doelstellingen. De ambitie voor 2014 is allereerst om stappen te blijven maken in het bestendigen van de organisatie. Dit is niet alleen een doel op zich, maar moet nadrukkelijk worden bezien in het licht van de doelstelling van TI-NL om zo effectief mogelijk de samenleving bewust te maken van de problematiek van corruptie en uiteindelijk corruptie in Nederland uit te bannen. Natuurlijk blijven daarmee structurele doelstellingen als een groei doormaken in zowel het ledenaantal, de funding als de impact van TINL op anti-corruptie initiatieven in Nederland een essentieel onderdeel van de inspanningen van TI-NL. Transparency International Nederland dankt haar leden, donateurs en contacten van harte voor hun bijdragen aan de activiteiten die TI-NL in 2013 heeft kunnen ontplooien. Transparency International Nederland wil deze samenwerking graag voorzetten in 2014 om integriteit, inzichtelijkheid en toerekenbaarheid te bevorderen in Nederland.
15
