Jaarverslag Oikonde Mechelen 2011

Jaarverslag Oikonde Mechelen 2011

2011, het jaar van de stroomversnelling?

Inhoudstafel Personeelsnieuwtjes

2

Zwangerschappen… 1, 2, 3

2

Een historisch moment voor pleegzorg ! 3 Samenwerking met psychiater Wim Vanmechelen

3

ZIeZO-project 4 Visieontwikkeling

4

begeleid wonen

4

Pleegzorgdecreet

4

Stedenfonds Nijlen

5

Stages 5 Zorgvernieuwing 6 De gemeenschapshuizen

8

Financiën 9 Pleegzorg Provincie Antwerpen of kortweg PPA 9 Vorming 10 Cijfers dienst voor pleegzorg 12 Cijfers dienst begeleid wonen 14

Vorig jaar vertelden we al over het beleidsplan ‘Perspectief 2020’ van minister Vandeurzen voor onze sector en de aanstelling van een veranderingsmanager. Wel, we hebben het geweten! Het ene plan na het andere dook op. Met het ene plan waren we al gelukkiger dan met het andere. Maar verandering zal er zijn en als organisatie zal het meegroeien worden of ‘niet zijn’. Naast al deze ontwikkelingen op ‘hoog niveau’ werd er natuurlijk gewoon verder gewerkt door onze begeleiders met onze vele cliënten. We kregen ook de kans om iets nieuws uit te proberen in samenwerking met Pegode vzw. Zij sloten met ons een samenwerkingsovereenkomst binnen een convenant nav een knelpuntdossier. Hierdoor begeleiden wij een persoon met een handicap gedurende 9,5 uren per week. Dit aantal uren en de inhoud van de begeleiding zijn heel anders dan wij kenden tot dusver. Boeiende, nieuwe ervaringen! Onze PGB’er beschouwen we ondertussen als een ‘gewone’ begeleiding. Wat begon als een experiment is ondertussen onbepaald verlengd in afwachting van de persoonsvolgende financiering. Deze zou ingevoerd worden vanaf 2015. Personen met een handicap krijgen dan een persoonlijk budget waarmee ze de regie van hun zorg zelf in handen kunnen nemen. OpMaat vormde zich ondertussen om van een trajectbegeleidingsdienst naar een Dienst voor OndersteuningsPlan. Ja, alweer een DOPper erbij in deze crisistijden. We kenden ook een gevoelige uitbreiding in 2011. De dienst begeleid wonen kreeg 11 erkenningsplaatsen bij waardoor ze nu garant staan voor 83 begeleidingen. De dienst pleegzorg kreeg 3 plaatsen bij waardoor ze ondersteuning kunnen bieden aan 52 pleeggezinnen (voor kinderen en volwassenen) en 18 particulieren (WOP). Dit was de laatste keer dat we op deze manier een toename kennen van onze capaciteit. Meer hierover vind je verder in dit jaarverslag. Leen Quadflieg Directeur Oikonde Mechelen 1

Personeelsnieuwtjes Naar jaarlijkse gewoonte deden er ook in 2011 enkele nieuwe gezichten hun intrede.

Miranka Relecom werd aangenomen als begeleidster binnen begeleid wonen – team Mechelen. Ze is psychologisch assistente en werkte voordien bij Pegode, dienst beschermd wonen.

Martine Vleminckx is de nieuwe kracht op het secretariaat. Zij vervangt Dirk en werkte voorheen als administratief bediende in een cosmeticabedrijf. Wie in het begin van de week naar Oikonde belt, krijgt haar aan de lijn.

Sofie Vandeputte is niet helemaal nieuw. Zij werkte vroeger al voor Oikonde Mechelen maar was de laatste jaren aan de slag bij het CGG in Geel. Toen er bij haar oude team -begeleid wonen Lier- een plekje vrijkwam, kon ze niet aan de verleiding weerstaan om opnieuw te solliciteren.

Zwangerschappen… 1, 2, 3 Het begon met Cindy die blij aankondigde dat ze zwanger was van haar eerste kindje. Nog geen week later wist ook Miranka haar collega’s te verrassen met de zwangerschap van haar tweede kindje. En toen besloot Bep dat ze er evengoed nog een schepje bovenop kon doen door ons te laten weten dat ook zij zwanger was van haar tweede spruit. Drie zwangerschappen in één team! Iedereen was even de kluts kwijt maar uiteindelijk vertrouwden we erop dat we goeie vervangers zouden vinden.

2

Een historisch moment voor pleegzorg ! In 2011 werd - na bijna dertig jaar – een einde gemaakt aan het structurele personeelstekort binnen pleegzorg. In 1983 voerde de regering zijn beruchte personeelsstop in de sociale sector in waardoor er een verbod kwam om nog personeel bij aan te werven. Sindsdien moest pleegzorg een halftijdse werkkracht missen. Dertig jaar lang werd er door de diensten en de vakbonden geijverd voor een correctie van de ingevoerde maatregel en een rechtvaardiger verdeling van de personeelsmiddelen over alle diensten. En ja, midden 2011, wanneer niemand het nog verwachtte, geschiedde het. Via de Sociale Maribel maatregelen

kregen we er in één klap 22u per week gezinsbegeleider bij. We bekeken met het team hoe we nog beter konden doen wat we al deden en welke antwoorden we konden geven op vragen die voordien onbeantwoord moesten blijven. En dat alles zonder de werkdruk te verhogen. Dat gaf een goed gevoel! Met de versterking konden we eindelijk ook werk maken van een ondersteunende vorm van co-begeleiderschap bij moeilijke begeleidingen. Die nood sloot mooi aan bij de vraag van onze oudste begeleidster – met meer dan 30j dienst nota bene – om de inhoud van haar takenpakket wat aan te passen.

“Al die ergernissen : een lekkende kraan, een vliegenraam dat ontbreekt, een kast die uiteenvalt. Daar komt geen vakman voor. Als vrijwilliger doe je er de mensen een groot plezier mee. En elke keer geeft het voldoening als je iets netjes kan afwerken.” René - vrijwilliger (klusjesman)

Samenwerking met psychiater Wim Vanmechelen In 2011 zagen we de kans om de reeds jarenlange samenwerking van team Lier met dokter Wim Vanmechelen in een meer gestructureerde vorm te gieten. De teams begeleid wonen Lier en Mechelen konden vanaf de maand mei maandelijks op hem rekenen tijdens een teamvergadering. Dokter Vanmechelen biedt extra input bij de bespreking van begeleidingsplannen, trekt situaties open die voor ons vastgelopen of moeilijk werkbaar zijn, kadert of herkadert, reikt casusgebonden vorming aan en biedt tegelijk een procesmatige teamondersteuning.

het uitwisselen van visie op individueel werken met onze cliënten en hoe kijken naar groepsactiviteiten. Team pleegzorg kon eenmalig proeven van zijn verrijkende aanwezigheid tijdens de teambespreking van een cliënt.

Het is een ontzettende meerwaarde en een niet te onderschatten (on)rechtstreekse steun voor begeleid(st)ers om met hem op weg te mogen gaan. Dr. Vanmechelen begeleidde beide teams samen bij 3

ZIeZO-project Kort na de zomervakantie kregen we de vraag van steunpunt ZIeZO (Zin en Zorg), een initiatief van de Broeders van Liefde, of we wilden meewerken aan een project voor enkele studenten godsdienst van de opleiding regentaat aan de Lessius hogeschool in Mechelen. Doel van het project is informele, persoonlijke ontmoetingen organiseren tussen studenten en cliënten. Ontmoetingen die voor beide partijen een meerwaarde hebben: de student kan ervaren hoe deugddoend het is om tijd en aandacht te schenken aan iemand die daar nood aan heeft en de cliënt geniet van wat extra, persoonlijke aandacht. ZIeZO omschreef het project als een ontmoeting: - in een één-één-relatie - met eenzelfde zorgpersoon en dit voor 15 à 20 uur, gespreid over een schooljaar - op regelmatige basis (1 uur per week of 1 x 2 uur per twee weken) - rond een door de zorgpersoon opgegeven activiteit (bv. wandelen, foto’s bekijken, gezelschapsspellen…) - buiten het zorgtechnische proces (helpen bij maaltijden, verzorging… komt dus niet in aanmerking) waarbij de student wordt begeleid door een mentor (docent van op school) Na overleg met de teams pleegzorg en begeleid wonen Mechelen werden enkele cliënten voorgesteld aan de studenten. Zij konden dan aangeven bij wie ze graag aan de slag gingen. Uiteindelijk gingen 2 studenten aan de slag bij cliënten van begeleid wonen, 1 bij een cliënte van pleegzorg (wop). Het project loopt tot de paasvakantie van 2012 waarna een evaluatie zal volgen. De eerste indrukken zijn alvast positief: de contacten lopen goed en de cliënten genieten van de aandacht. De studenten geven aan dat ze de bezoekjes plezant vinden.

Visieontwikkeling begeleid wonen

Pleegzorgdecreet

De dienst begeleid wonen kende de laatste 10 jaar een flinke groei en dat had zo zijn gevolgen: eerst werd de teamvergadering opgesplitst, later was er de fysieke verhuis van het team Lier en ontstonden er 2 aparte teams. Na enkele jaren stelden we vast dat de teams op bepaalde vlakken andere accenten legden op de inhoud en uitvoering van hun opdracht als begeleider binnen een dienst begeleid wonen. Maar ook tussen de begeleiders onderling stelden we verschillen vast over wat wel of niet kon opgenomen worden binnen een begeleiding. In 2011 zaten alle begeleiders samen om van gedachten te wisselen. Mogen teams verschillen en zo ja, in welke mate? Mogen er binnen een team verschillen zijn? Wat zijn thema’s waar we een zelfde aanpak belangrijk vinden? Wat is onze visie op het aanbieden van groepsactiviteiten? Met het oog op de rechtstreeks toegankelijke hulp en -in een breder kader- Perspectief 2020 zullen we ook in 2012 moeten stilstaan bij het aanbod dat wij als dienst willen en kunnen doen.

2011: wat eerst een belangrijk scharnierjaar voor pleegzorg leek te worden op weg naar een vernieuwde toekomst, bleek vooral een jaar van heel veel nadenken, praten, twijfelen en… nog niet beslissen. Voor de kinderen en jongeren komt er een nieuw intersectoraal decreet. Dat staat vast. Een ontwerp ligt op de politieke tafels en tegen de zomer van 2012 hopen we dat het decreet zijn definitieve vorm krijgt. Voor de volwassenen blijft het een moeilijk proces. Horen we met de verschillende vormen van pleegzorg voor volwassenen thuis in het algemeen decreet pleegzorg of sluiten we beter aan bij de regelgeving VAPH ivm alle nieuwe vormen van ondersteunende woonzorg voor volwassenen met een handicap?

4

Hopelijk brengt 2012 hierin snel klaarheid.

Stedenfonds Nijlen

Stages

Sinds 1999 krijgen we van de gemeente Nijlen (Kessel, Bevel) een werkingstoelage waarmee we gemiddeld 3 wekelijkse huisbezoeken kunnen brengen bij mensen met een handicap of een vermoeden van handicap. Aangezien niet alle cliënten een wekelijks bezoek nodig hebben, kunnen we hulp bieden aan meer dan 3 personen. In concreto begeleidden we in 2011 6 personen binnen het project, waardoor we de afgesproken gemiddelde bezetting kunnen waarmaken. Het project geeft de mogelijkheid om op een snelle en laagdrempelige manier in te spelen op noden en crisissen van een aantal bewoners met een handicap (of vermoeden van) uit Groot-Nijlen. Bovendien kunnen we zorg op maat bieden vooraleer er een goedkeuring van het VAPH is. Zodra alle procedures doorlopen en in orde zijn, schuiven deze mensen naadloos door naar het erkende systeem. Zo kunnen nieuwe begeleidingen opgestart worden en krijgen andere mensen kansen tot begeleiding. Ook in 2011 waren we weer getuige van een vlotte en professionele samenwerking met de sociale dienst van het OCMW en een fijne dienstverlening vanuit de gemeentelijke diensten.

Jaarlijks krijgen we aanvragen van studenten die hun stage binnen Oikonde Mechelen willen vervullen. In 2011 evalueerden zowel pleegzorg als begeleid wonen de laatste stages en stelden op basis daarvan een basisdocument op. In dit document wordt beschreven dat pleegzorg jaarlijks -tenzij het niet aangewezen isplaats biedt aan een tweedejaars stagiaire van de Sociale Hogeschool uit Heverlee. Elk van de teams begeleid wonen ondersteunt jaar om jaar een tweede- of derdejaarsstudent in het kader van een bachelor opleiding maatschappelijk werk of orthopedagogie. We willen de student tijdens zijn/haar stage een leerplaats bieden als aanvulling op zijn/ haar theoretische opleiding en ter voorbereiding op het latere werk. Voor onszelf creëren we via stagiaires de kans om recente theorieën binnen te brengen, een nieuwe wind te laten waaien en kritisch bevraagd te worden door een buitenstaander. Bovendien is het een manier om onze werkvormen bekend te maken (via de student, zijn/haar persoonlijk netwerk en de school). In 2011 liep een tweedejaars student stage bij pleegzorg en een derdejaars student bij het team begeleid wonen Mechelen.

“Een drietal jaren geleden stapte ik, samen met mijn man, in een voor ons ‘nieuwe wereld’ met de volgende opdracht: een kookgroep bij Oikonde. Spannend! Thuis zorg ik zelf voor de maaltijden en hier mag ik velen aan het werk zetten, met aandacht voor iedereen apart. Spinazie, venkel, savooi, wortelen… we hebben al veel uitgetest en telkens met de nodige ambiance aan het vuur, rond de tafel en aan de afwasbak afgewerkt. Een toffe bende, soms is er al eens eentje afwezig en dan is er veel te veel eten…. Ondertussen kennen we mekaar en hebben we ook een naam gevonden voor ons maandelijks kokkerellen: “DE PERFECTE SMOSSERS”. Beter kan niet!” Magda en René

5

Zorgvernieuwing In 2011 bewoog er weer veel in de sector gehandicaptenzorg. Er staan heel wat veranderingen op til maar voor het zover is, zullen er nog veel beslissingen genomen moeten worden. Er is een gebrek aan duidelijkheid en eenduidigheid en is het ieders hoop dat er snel klaarheid komt. Toch blijft Oikonde Mechelen niet passief wachten op meer nieuws. We nemen zelf initiatief en bereiden ons zo goed mogelijk voor op wat er gaat komen. Om alles wat overzichtelijk te houden, bespreken we alle nieuwe en minder nieuwe projecten en ontwikkelingen onder de algemene noemer ‘zorgvernieuwing’. Enerzijds ging het om substantiële, nieuwe zaken, anderzijds om voorlopers van wat nog komen moet de volgende jaren.

OpMaat

Dit samenwerkingsverband -waar we toch wel trots op zijn- kende een woelige tijd. OpMaat werd door een groep overtuigde aanhangers van de methodiek ‘trajectbegeleiding’ opgestart in 2008. Tegelijk werden middelen ‘vraagverduidelijking’ overgedragen zodat een efficiënter en onafhankelijker voortraject kon gerealiseerd worden. Maar er kwam al snel een kink in de kabel. Vrij plots en onverwacht werden nieuwe ‘diensten ondersteuningsplan’ aangekondigd door het VAPH en even later kregen we te horen dat trajectbegeleidingsdiensten afgeschaft zouden worden. Deze recente regelgeving -waar we heel wat eigen middelen in investeerden- zal dus eind 2012 alweer opgedoekt worden. Kortom, de missie, organisatiestructuur, registratiesystemen, aantal personeelsleden, enz van OpMaat stonden nog niet eens op punt en het moest allemaal al herdacht worden. Uiteindelijk werd OpMaat een onafhankelijke vzw die een erkenning aanvroeg voor een dienst ondersteuningsplan. Enerzijds mogen we niet klagen -er werden immers heel wat extra middelen toegekend- maar anderzijds duurde het lang eer alles duidelijk werd. We gaan ook ernstig nadenken over de methodiek trajectbegeleiding in 2012. Laten we dit los of behouden we het toch op één of andere manier in OpMaat? 6

Omwille van alle veranderingen in pleegzorg besliste Oikonde Mechelen ook om alles rond het voortraject voor volwassenen weer zelf te doen.

Zorgregie

Via de zorgregie kunnen personen met een handicap een gepast antwoord op hun zorgvraag krijgen. Iedereen komt op een wachtlijst (Centrale Registratie van Zorgvragen) en de contactpersonen volgen het dossier op. Het is algemeen bekend dat deze wachtlijsten lang zijn. Vanaf 01/01/2011 werden (alweer) veranderingen aangekondigd voor de volgende jaren. In 2011 werden ‘prioritair te bemiddelen dossiers (PBD)’ en de ‘commissie voor PBD’ ingevoerd. In het beleidsplan voor onze sector is de grote doelstelling om tegen 2020 personen met een handicap met de grootste nood gegarandeerd hulp te kunnen bieden. De PBD zijn één van de hulpmiddelen hiervoor. Alleen de meest dringende, schrijnende situaties kunnen nog instromen in open plaatsen van voorzieningen. De commissie heeft de aartsmoeilijke opdracht om deze te bepalen. Voor de instroom in onze ambulante zorgvormen had dit tot dusver geen gevolgen. Pleegzorg mag dan officieel een residentiële zorgvorm zijn, in de praktijk werkt de zorgregie ook voor hen volgens een ‘ambulant’ stramien. Dit betekent dat voor pleegzorg en begeleid wonen geen PBD bepaald worden. Een verdere technische uitleg wil ik u besparen. We werden er wel mee geconfronteerd in onze verwijzingen. Wanneer onze hulpverlening niet meer voldoende blijkt, kunnen we doorverwijzen naar een andere (intensievere) zorgvorm. Hiervoor moeten we dus wel de PBD-werkwijze volgen. Dit bleek niet eenvoudig te zijn. We sloten 2011 dan ook af met enkele mislukte verwijzingen en enkele moeilijke situaties waar we nog geen antwoord op kregen. Zorgen en stress voor de cliënten, hun omgeving en hun begeleiders!

Convenant

We werkten in 2011 samen met Pegode vzw via een convenant ‘oude stijl’. Met dit onverwachte aanbod waren we wel blij omdat we er tot dusver geen ervaring mee hadden. Ondertussen was al wel aan-

gekondigd dat convenanten ‘nieuwe stijl’ in 2012 de voorlopers zouden worden van de persoonsvolgende financiering die vanaf 2015 veralgemeend zou worden. Op deze manier hadden we er toch al een eerste ervaring mee. Het gaat hier immers om een bedrag dat persoonsvolgend is. Dwz dat de cliënt het budget meeneemt als hij elders hulp wil inkopen en dus de begeleider/werknemer opgezegd moet worden. Deze vorm van financiering kan ook meer op maat van de cliënt ingezet worden zonder ingewikkelde, administratieve procedures. De doelstelling is dat de persoon met een handicap steeds meer de regie van de zorg in eigen handen kan nemen. Het is ook een eerste ervaring in loskomen van onze vertrouwde vormen van hulpverlening. In de convenant spreken we niet van pleegzorg of begeleid wonen, wel van ambulante en mobiele woonondersteuning. We hebben een ‘praatbarak’ ingelast met geïnteresseerde collega’s in Oikonde om hierover van gedachten te wisselen.

Zuidpunt

In de loop van 2011 hebben we een massa interessante nieuwtjes gehoord, naast een heleboel kwakkels en wishful thinking. Onzekerheid en onduidelijkheid waren troef. Maar dat er fundamentele veranderingen zullen komen, viel niet te ontkennen. Een aantal organisaties begon zich dan ook af te vragen of het niet zinvol zou zijn om samen het hoofd te bieden aan wat zich zal aandienen. Eind 2011 zaten uiteindelijk 8 diensten (waaronder Oikonde Mechelen) uit de ROG-regio Zuidkant rond de tafel met het engagement om samen oplossingen te zoeken voor hulpvragen van personen met een handicap. We wisten ondertussen dat: - de regio’s meer verantwoordelijkheid zouden krijgen in het zoeken naar oplossingen - hulpvragers/PBD die na zes maanden nog geen hulp kregen, verplicht moeten besproken worden door de voorzieningen op het Regionaal Overleg Gehandicaptenzorg. Daar zal niet vrijblijvend, wel dwingend, naar een oplossing gezocht moeten worden door de directeuren - er geen uitbreidingen meer zouden komen via extra erkenningen per werkvorm - vanaf 2012 de commissie PBD ook budgetten moet toekennen aan personen met een handicap waarmee zij zorg kunnen inkopen in een voorziening bovenop hun erkenning waardoor er maw een andere

vorm van uitbreiding ontstaat. Omdat afstemming en samenwerking ons onvermijdelijk en noodzakelijk lijkt, vormden de 8 diensten ‘Zuidpunt’. We hopen in 2012 dit concreet vorm te geven. Groep X Het mag dus duidelijk zijn dat we meer dan ooit vraaggestuurd zullen moeten werken. De persoon met een handicap biedt zich aan met zijn/haar vragen, eventueel al in een ondersteuningsplan gegoten. De invulling van de vragen moet via het eigen netwerk, de reguliere diensten en VAPH-diensten geboden worden. We moeten meer dan ooit samenwerken binnen en buiten het VAPH. Dit zal organisatorisch heel wat vergen van alle VAPH-diensten. Zijn wij hier klaar voor? Neen! Dit zal invloed hebben op alle processen ivm personeel, registratie, financiën, enz. Er gaat heel wat herdacht en bedacht moeten worden. Gaan we allemaal apart het warm water uitvinden? Neen, dat is niet onze ambitie. Dus zitten we sinds eind 2011 aan tafel met Mobilant en De Lier, twee andere, kleinschalige, onafhankelijke vzw’s. We gaan de tijd nemen om te verkennen of we samen een meerwaarde kunnen creëren. We hadden al snel een lijstje met mogelijke werkpunten maar nog geen naam voor het eventuele samenwerkingsverband. Wordt vervolgd in 2012!

Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening (RTH)

De Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening werd al een tijdje aangekondigd en leek eind 2011 concreet vorm te krijgen. Maar zoals zo vaak gebeurde in 2011 werden ook rond dit thema verwarrende berichten de wereld ingestuurd. Eerst leek RTH alleen voor ambulante diensten bedoeld. Daarna werd in het ROG-Zuidkant beslist dat alle voorzieningen een project mochten indienen. Zowel pleegzorg als begeleid wonen deden dit. Het jaar werd dan ook afgesloten met weinig hoop dat er voor Oikonde Mechelen iets uit de bus zou komen. De middelen zijn immers beperkt en het aantal geïnteresseerde voorzieningen groot. RTH maakt mogelijk dat cliënten zonder het lange voortraject, een hulpvraag kunnen stellen die met een langdurige, laagfrequente begeleiding of een intensieve, kortdurende begeleiding kan opgelost worden. 7

De gemeenschapshuizen Lakenmakersstraat Zoals reeds vermeld vorig jaar, werd in 2010 beslist om de werking van het huis in de Lakenmakersstraat stop te zetten. In 2011 werd – samen met de stadsdiensten van Mechelen – nog bekeken wat de nieuwe bestemming van het huis kon worden. We hadden immers graag gezien dat het huis opnieuw een ‘sociale’ bestemming kreeg. Enkele verenigingen die werken voor andere doelgroepen hadden interesse in het huis. Zij werden dan ook uitgenodigd om een kijkje te komen nemen. Er was echter geen enkele organisatie die in het huis een geschikte locatie zag voor hun werking of project. In het voorjaar is dan uiteindelijk de laatste bewoner verhuisd en ook het gastgezin trok na vele jaren naar een nieuw, eigen plekje. Op 27 juni werd nog een laatste maal het glas geheven met alle (ex)bewoners, (ex) gezinnen en betrokken medewerkers op de mooie jaren die we kenden in het huis. Het was fijn te zien dat er inderdaad ook mensen die lang geleden bij het huis betrokken waren, langskwamen om afscheid te nemen van dit unieke project. De maanden erna werd nog verder opgeruimd en gepoetst en begin december heeft Oikonde Mechelen - na 28 jaar - het huis definitief losgelaten en de sleutel terug overhandigd aan de stad. Met dank voor alle jaren dat wij mochten gebruik maken van dit mooie huis! Katelijnestraat In de Katelijnestraat ging het leven gewoon door. Ook in 2011 bleven de vrijwilligers zich inzetten om het de twee resterende bewoners naar hun zin te maken. Met slechts twee bewoners moeten we wel meer rekenen en cijferen dan voorheen om de inkomsten en uitgaven in het huis in evenwicht te houden. De nodige stappen werden dan ook gezet om stilaan een sluiting van het huis mogelijk te maken. In afwachting van een overstap van beide bewoners naar een geschikte, andere woonopvang, proberen we er met z’n allen dag na dag het beste van te maken. Thaelstraat En dan is er nog ons project ‘studiowonen’ voor personen met een niet-aangeboren hersenletsel in de Thaelstraat in Vilvoorde. Na de woelige jaren van verbouwen en verhuizen, was 2011 een jaar van thuiskomen. Vier bewoners en een ondersteunende vrijwilligster zochten hun plekje en stemden opnieuw af op de vernieuwde werking en op elkaar. Wateroverlast dreigde af en toe de pret te bederven maar verder verliep alles naar wens. Ook onze rolstoeltoegankelijke studio op nummer 12 vond vlot een eerste huurder.

Ons project in de Lakenmakersstraat liep na 28 jaar ten einde 8

Het huis in Vilvoorde kreeg te maken met onverwachte wateroverlast

Financiën In de loop van 2011 werd duidelijk dat er iets mis was met de rode wijn die we in 2010 verkochten. We kregen klachten binnen van flessen waar ‘prik’ in zat. Bij navraag bleek dat een aanzienlijk aantal flessen rode wijn geoxideerd was door een fout bij het wijnhuis. Het leek ons niet meer dan eerlijk om de onfortuinlijke kopers in 2011 een compensatie te geven. Omdat het wijnhuis geen correcte regeling voorstelde, was deze tegemoetkoming volledig voor onze rekening. Dat maakt dat de opbrengst van de wijnverkoop in 2011 de laagste ooit was. Een financiële tegenvaller maar tegelijk zijn we blij dat we op deze manier het vertrouwen van onze klanten in onze wijnverkoop konden behouden. 2011 was ook het jaar waarin de lening van ons secretariaat in Mechelen ten einde liep. Dit gegeven was ingecalculeerd toen we plannen maakten voor de verbouwing van ons huis in Vilvoorde. Oikonde kan dit project immers financieel enkel dragen dankzij een gevarieerde mix van inkomsten: enerzijds de giften voor de verbouwingen en anderzijds de lening die afliep en de huurinkomsten van de studio op het gelijkvloers. Vorig jaar konden we ook weer rekenen op de trouwe steun van Lions Club Mechelen. Zij hebben al vele jaren oog voor de minder zichtbare armoede in Mechelen. Net omdat ons werk niet zo zichtbaar is, is het niet altijd evident om mensen te overtuigen onze werking te steunen. We zijn hen dan ook oprecht dankbaar voor de hulp (financieel maar ook in knowhow) die Lions Club Mechelen onze organisatie biedt. Cera ten slotte was zo vriendelijk om ons een financieel handje toe te steken bij de onverwachte waterschade in ons huis in Vilvoorde. Daarnaast zijn er ook nog enkele particulieren die jaar na jaar Oikonde Mechelen steunen via hun giften. Hartelijk bedankt!

Pleegzorg Provincie Antwerpen of kortweg PPA 1 januari 2011 was de officiële start van Pleegzorg Provincie Antwerpen. De provinciale organisatie van het voortraject in onze provincie was een feit. Een team selectiemedewerkers, een intaketeam, een wervingsverantwoordelijke, een administratieve kracht en een coördinator begonnen aan de nieuwe opdracht. Wil je meer weten over de interne werking van PPA of over de cijfergegevens, dan verwijzen we graag naar PPA zelf. Wat wij weten is dat al deze mensen een heel jaar super hard gewerkt hebben om het nieuwe voortraject in goede banen te leiden. Dankzij de grote inzet van wervingsverantwoordelijke Niels Heselmans kwam pleegzorg meer dan ooit in the picture. Er reden lijnbussen rond met reclame

voor pleegzorg en er was een promotietent die post vatte op verschillende zomerfestivals, waaronder Sfinks in Boechout. Met de stoepkrijtactie -waarbij kinderen met krijt hun gezin konden tekenen terwijl de ouders uitleg kregen over pleegzorg- wonnen we een prijs van de provincie. Deze grote acties werden ondersteund door kleinere initiatieven zoals het verdelen van bladwijzers in de bibliotheken. Ook voor 2012 staat er weer een ambitieus plan in de steigers.

9

Vorming Alle begeleidend personeel Thema: beroepsgeheim Deze vorming werd erg positief geëvalueerd. Ze was duidelijk, concreet en zette heel wat collega’s aan het denken. Ook wie ooit een eerdere vorming met eenzelfde onderwerp volgde, bleef betrokken. Herhaling houdt alert.

begeleid wonen Mechelen Thema: NAH Guy Lorent, psycholoog en expert NAH, coachte het team bij de bespreking van een begeleidingsplan van een cliënt met een niet aangeboren hersenletsel. We ervaarden het als een erg aan praktijk opgehangen manier van kennisoverdracht mbt NAH. Zijn insteek maakte het mogelijk vlot andere cliënten mee in het vizier te nemen. Thema: contextuele hulpverlening Dit jaar volgde weer een collega de vijfdaagse Introductiecursus contextuele hulpverlening bij Leren over Leven. Het blijft de bedoeling alle teamleden deze basiscursus aan te bieden ter ondersteuning van een insteek op werken binnen deze dienst. Thema: psychisch ziek zijn Twee collega’s volgden de vierdaagse opleiding psychisch ziek zijn bij Filip Morissen. Ook deze vorming proberen we waar mogelijk iedereen aan te reiken. Hij verstaat de kunst om de theorie van Dösen duidelijk en helder te brengen, toegespitst op onze werking. Thema: klare wijn Iemand volgde drie losse dagen uit het aanbod ‘Klare wijn’. Een dag rond inkomen en tegemoetkomingen, een over beschermingsmaatregelen en een over aanvullende kinderbijslag. Thema: weet en eet gezond Een avondvorming georganiseerd voor cliënten samen met hun begeleid(st)er. Er werd een bevattelijke wijze een goede basisachtergrond meegegeven, met werkmap en tips. Een bruikbare insteek om samen de transfer naar het dagelijkse leven te maken.

10

Thema: duplo-popologie Een driedaagse vorming rond het gebruik van duplopopjes binnen begeleidingswerk, zowel met cliënten als tussen collega’s. Thema: zelfmoord Een aantal cliënten met zelfmoordgedachten of suïcidale neigingen maakten dat het aanbod vanuit FDBW rond zelfmoordpreventie met open armen ontvangen werd door 2 collega’s. Een boeiende vorming gegeven door zeer ervaren mensen die de link met de praktijk erg duidelijk konden leggen. Thema: Bruggenbouwer, project armoede Een sector overschrijdende ronde tafel van professionelen met ervaring in het begeleiden van mensen in armoede in Brussel. Een collega bracht een casus binnen waarmee ze vast zat. Ze kreeg tips mee om breder te kijken naar de begeleiding. Thema: autismespectrumstoornis Een begeleidster ging samen met een cliënt op weg met auticoach Jan Corijn. Op die manier kon zij meer leren over het omgaan met en de aanpak van een concreet iemand met autisme in een één op één situatie. In een driemaandelijkse supervisie bespreken cliënt en begeleidster samen met de auticoach thema’s waarop de begeleiding vastloopt.

Begeleid wonen Lier Thema: psychische problematiek Als team lieten we ons ondersteunen en inspireren in psychische problematieken door de aanwezigheid van een psychiater vooral nav de bespreking van handelingplannen. Thema: organisatiebezoeken Ook dit jaar bezochten we in onze werkregio enkele organisaties die woon-en-werk-zorg aan mensen bieden en diensten die werken met kansarme doelgroepen. Thema: externe overlegorganen Er was aandacht en deelname aan externe platformen en netwerken (al dan niet samen met cliënten) zoals Kind in Nood, Open school…

Thema: systeemtheorie Systeemtheorie krijgt door de (her)nieuwde aanwerving van collega met systeemtheorethische opleiding en begeleider in langdurige opleiding meer kracht in onze werking. Thema: FDBW De vormingen georganiseerd door de federatie diensten begeleid wonen worden met enthousiasme gevolgd door de teamleden.

Pleegzorg Na de start in 2010, volgden we in 2011 verder enkele ondersteunende vormingsmomenten ivm het verder implementeren van het decreet ivm de rechtspositie van de minderjarigen in de jeugdhulp binnen het Vlaams Agentschap. Daarnaast werd er het voorbije jaar ook heel wat vorming gevolgd ivm nieuwe regelgeving en zorgvernieuwing. Zo kregen we oa info ivm de vernieuwde centrale wachtlijstwerking en de zorgregie, nieuwe erkenningsbesluiten en een vernieuwd kwaliteitsdecreet, nieuwe toegangspoort voor IJH enz. Tot slot waren er nog de regelmatig terugkerende thema’s: hoe omgaan met psychische stoornissen in ons werk, sociale administratie en NAH.

Secretariaat Thema: Fundraising Day De communicatiemedewerker volgde naar jaarlijkse gewoonte de gratis Fundraising Day. Een inspirerende dag die telkens weer nieuwe ideeën oplevert.

Welk vrijwilligerswerk ik doe ? Ik ga om de 14 dagen met Gerda, een licht mentaal gehandicapte vrouw op stap, of gewoon bij haar thuis een babbeltje slaan. Waarom ik vrijwilligerswerk doe ? Ik vind het leuk om iets te doen voor anderen, en ik zie dat het voor Gerda veel betekent dat ik om de 14 dagen daar ben. Ze is altijd blij van mij te zien, en ik ben ook blij van haar te zien. Ze kan dan honderduit vertellen, en ik ben dan een luisterend oor. Ik ben zelf niet de grootste babbelaar, maar voor

Thema: Acerta Bij Acerta volgde de verantwoordelijke voor de lonen een vervolmakingscursus Tango, het loonverwerkingsprogramma waar Oikonde mee werkt. Daarnaast ging ze ook luisteren naar de voorstelling van Presa 2, een elektronisch registratiesysteem van de werkuren. Thema: Venice Onze administratief medewerkster die de voorbereiding van de boekhouding doet, werd ingewijd in het boekhoudprogramma Venice.

Leidinggevenden De coördinatoren coachen de begeleiders in het dagelijkse werk en blijven ook op de hoogte van actuele thema’s: duplo-popologie, autisme, zorg in psychiatrie. Er waren diverse studiedagen ivm een uitgebreid onderzoek over pleegzorg door de Koning Boudewijnstichting. Verder zijn ze natuurlijk aanwezig bij de teamvormingen (zie hoger). Samen met de directeur vormen ze het dagelijks bestuur van de organisatie en staan ze in voor het beleid op korte en langere termijn. Hiervoor werden diverse studiedagen gevolgd ivm zorgvernieuwing (zorgzwaartemeting, vernieuwde zorgregie) en decretale veranderingen (erkenning- en kwaliteitsbesluit) Er werd ook nog tijd gevonden voor ‘time management’. Toekomstgericht werd geluisterd naar ‘fusies en splitsingen’.

Gerda hoeft dat ook niet, het klikt wel zo tussen ons. Soms vertelt ze wel eens veel van haar zorgen, maar dat geeft niet, ik kan er wel tegen. Gerda is ook heel vrijgevig, maar omdat ze niet zo veel heeft, is het niet vanzelfsprekend voor haar. Als we dan een koffie ergens gaan drinken, betalen we ieder om toer, anders zou dat niet eerlijk zijn tegenover haar, al doet ze dat met heel haar hart, iets geven. Nancy

11

Cijfers Ieder jaar stellen we enkele cijfers grafisch voor zodat we in één oogopslag zicht hebben op verhoudingen, resultaten, etc. Maar deze cijfers spreken pas écht als we ze plaatsen in de tijd. Omdat we nieuwsgierig waren naar evoluties door de jaren heen, nemen we in dit jaarverslag de cijfers op van de laatste vijf jaar. Onze eerste indruk is dat we geen opmerkelijke evoluties kunnen vaststellen!

Cijfers dienst voor pleegzorg 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

35

39

35

34

Bestandsplaatsing

31 23

Familieplaatsing

27

23

6 2011

8

9

2009

2008

6 2010

Netwerkplaatsing

22

19

7

2007

Sinds 1 maart 2011 hebben we een erkenning van 52 pleegzorg (PZ) en 18 wonen met ondersteuning van een particulier (WOP) Einde 2011 waren er 64 mensen in begeleiding: 48 PZ en 16 WOP De gemiddelde bezetting voor pleegzorg was 47,69, voor WOP 15,85. Dit gaf een gemiddelde bezetting van 63,54. Er waren 35 bestandsplaatsingen, 23 familieplaatsingen en 6 netwerkplaatsingen.

Geslacht Er waren 35 mannen en 29 vrouwen in begeleiding. Deze verhouding is al verschillende jaren min of meer dezelfde. 60%

56%

55% 45%

57%

56% 44%

53% 44%

43%

47%

40% Mannelijk Vrouwelijk

20%

0% 2011

12

2010

2009

2008

2007

Leeftijd 70 60

8

12

10

9

6

30

31

33

35

35

35

20

6

6

7

6

9

13 2

13

13 2

13 3

12 4

50 40

10 0

2011

1

2010

2009

2008

65 - +80 j 22 - 64 j 18 - 21 j 7 - 17 j 0-6j

2007

Aard van hoofdhandicap 70 60 50

2 4 8

1 6

2 5

9 1

8 1

2

47

47

50

2 3 9

2 3 8

2

3

40 30 20

47

52

10 0

2011

2010

2009

2008

psychisch autisme nah motorische handicap mentale handicap

2007

Afgeronde begeleidingen Redenen tot afronden in 2011 zijn: 12

10

10

8

8 6

6 5

4

5

2 0

2011

2010

2009

2008

2007

- 1 persoon maakte omwille van zijn woonplaats de overstap naar een dienst in een andere regio. - 1 persoon maakte de overstap naar alleen wonen met ondersteuning van een dienst begeleid wonen. - 1 persoon maakte de overstap naar alleen wonen met ondersteuning van een dienst beschermd wonen. - 2 personen moesten omwille van problemen overstappen naar een andere zorgvorm. - 1 persoon is overleden.

13

Gemiddelde bezetting pleegzorg

70

63,54 62,89 63,09 63,1 63,6

60

60,6

58

55,4 55,8

50

55 54 49

40 30 20 10 0

2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000

“Hoi, ik ben Ingrid en ik doe sinds 2007 vrijwilligerswerk voor Oikonde. Ik maak af en toe op zondag, indien het weer het toelaat, een fietstochtje met een dame die slecht te been is. Hoewel ik vind dat ik er te weinig tijd in kan steken (ik heb een erg drukke, voltijdse baan), krijg ik veel waardering, zowel van de ‘cliënte’ als van mijn contact bij Oikonde. Alle kleine beetjes helpen blijkbaar! Ook verrast het mij dat mijn omgeving veel bewondering uit voor wat ik doe, terwijl ik zelf het gevoel heb dat het helemaal niet veel is. Dit alles zorgt er wel voor dat ik me wil blijven inzetten om mensen te helpen; je krijgt er best wel veel voor terug, onder andere een goed gevoel!” Ingrid

Cijfers dienst begeleid wonen Geslacht 70 60

57 58

50

51 53

48

52

52 46

51 46

40 30 20

Mannelijk

10

Vrouwelijk

0

14

2011

2010

2009

2008

2007

Leeftijd 120

10

100

8

80

28

25

7 20

6 17

4 15

60

31

32

35

39

33

40 20 0

36

35

34

33

39

10

4

4

3

6

2010

2009

2008

2007

2011

+60 j 51-60 j 41-50 j 17-40 j 18-26 j

Aard van hoofdhandicap

120

6 100 8

3 2

5 8

80

2 2

3 9

1 2

10

1 3

2 2

4

60 40

85

87

96

88

84

visuele handicap en nah

20 0

autisme psychisch

2011

2010

2009

2008

motorische handicap mentale handicap

2007

Voornaamste dagbezigheid

120 100 42

80 60

7

20

40 20 0

43

2011

38

41

3 3

6

4

3

16

15

38

40

2010

2009

39 5

2 11 41

2008

40 2

3 12 40

geen dagbesteding buitenshuis dagcentrum vrijwilligerswerk/opleiding normale tewerkstelling beschutte werkplaats

2007

15

Samenwerking met andere diensten

thuiszorg

38

geestelijke gezondheidszorg

38

algemeen welzijnswerk

40

budgetbeheer/begeleiding

58

tewerkstelling

61

gezondheidszorg

61 0

10

20

30

40

50

60

Sinds 2011 worden de cijfers voor begeleid wonen verwerkt door het VAPH. Zij hanteren echter iets andere categorieën dan wij. De categorie ‘samenwerking met andere diensten’ heette bij ons ‘bijkomende ondersteuning’ en bevatte andere elementen. Daardoor kunnen we voor deze grafiek geen evolutie weergeven over de laatste 5 jaar.

Afgeronde begeleidingen 12 10

11

11

2008

2007

9

8 6 4

6

6

2 0

2011

2010

2009

Slotwoord Er staat ons heel wat te wachten in 2012. Zullen er prioritair te bemiddelen dossiers instromen met persoonsvolgende financiering? Zullen we rechtstreeks toegankelijke hulpverlening kunnen uitbouwen? Hoe gaan we hiermee om? Welke vernieuwing brengt dit? Wie moeten we allemaal betrekken in deze processen? Vraagt dit een aanpassing van onze organisatieprocedures zoals we ze nu kennen? Welke invloed heeft dit op het aanwervingsbeleid, contracten, tewerkstelling, ondersteuningsbeleid van medewerkers, enz. Moeten we ons ‘op de markt’ begeven? Hoe zullen prille samenwerkingsverbanden zich verder ontwikkelen? Zullen ze tegemoet komen aan de vele noden van cliënten en organisaties? Wat wordt er uiteindelijk beslist ivm pleegzorg? En wat zal dat met zich mee brengen? We gaan alvast dromen met alle geledingen van onze organisatie over onze toekomst. Waar willen we staan over 5 jaar? Wat willen we dan kunnen bieden aan personen met een handicap met specifieke vragen? Ondertussen evolueren de teams verder in hun dagelijks werk. Het team pleegzorg gaat zijn leidraad voor evolutiebesprekingen onder de loep nemen. Het team begeleid wonen Lier zal zijn maandelijkse ondersteuning door een administratieve kracht evalueren. Het team begeleid wonen Mechelen probeert een nieuwe structuur voor zijn teamvergaderingen uit. Het team secretariaat zal de handen vol hebben om alle veranderingen te ondersteunen met zijn talenten: registratie, bekendmaking, contracten…

16