Jaarverslag 2010 Jaarverslag 2011
Colofon Coördinatie en eindredactie: Renée Smal,
[email protected] Vormgeving en opmaak: OPHIS/New Impulse Bevolkingsonderzoek Midden-West Hoogoorddreef 54-e Gebouw Europlaza 1101 BE Amsterdam T 020 409 66 00 F 020 409 66 66 E
[email protected] I www.bevolkingsonderzoekmidden-west.nl Mei 2012
. . . . . . . 2
Jaarverslag Samenvatting 2010 resultaten
Samenvatting resultaten bevolkingsonderzoek borstkanker 2011
2010
2009
2008
Aantal vrouwen in de doelgroep
635.922
636.611
656.792
636.287
Aantal uitnodigingen
285.632
274.414
264.965
277.304
Aantal onderzoeken
216.979
216.095
210.405
223.251
76,00
78,49
79,41
80,56
15
17
16
15
5.413
4.855
4.067
4.031
Gemiddeld verwijscijfer %
2,5
2,2
1,9
1,8
Verwijscijfer eerste onderzoek %
4,9
3,7
3,7
3,5
Verwijscijfer vervolgonderzoek %
2,1
1,9
1,7
1,6
*-
27
28
30
-
1.258
1.134
1.204
Gemiddelde opkomst % Aantal onderzoekscentra Aantal verwijzingen
Voorspellende waarde verwijzing % Aantal opgespoorde borstkankers Gemiddeld detectiecijfer ‰
-
6,0
5,7
5,5
11.314.153
10.737.109
10.642.170
-
Kosten per onderzoek e
52,12
49,83
50,58
-
Aantal formatieplaatsen laboranten van 36 uur
64,2
64,5
65,1
-
3.382
3.340
3.232
-
Totale kosten (ex. frictie- en meerkosten digitalisering) e
Aantal onderzoeken per FTE laborant * nog onbekend
Samenvatting resultaten bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 2011
2010
2009
2008
Aantal uitnodigingen
203.898
208.229
213.159
-
Aantal onderzoeken
122.286
125.294
127.054
-
60
60
59
-
5,6
4,9
4,8
-
Gemiddelde opkomst totaal % Aantal formatieplaatsen van 36 uur
. . . . . . . 4
Jaarverslag 2010 Inhoudsopgave
Inhoudsopgave Voorwoord
7
Organogram
9
1. Algemeen 1.1 Bevolkingsonderzoek Midden-West 1.2 Landelijke context 1.3 Bevolkingsonderzoeken 1.4 Projecten
11 12 12 13 14
2. Financiën
16
3. Bevolkingsonderzoek borstkanker 3.1 Resultaten 3.2 Deskundigheidsbevordering
21 22 22
4. Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 4.1 Actieve participatie 4.2 Passieve participatie 4.3 Resultaten per laboratorium
23 24 24 26
5. Organisatie 5.1 Personeel 5.2 Communicatie 5.3 Cliëntreacties 5.4 Kwaliteit 5.5 ICT
29 30 30 31 32 32
Bijlagen
33
Samenstelling 2011
37
. . . . . . . 6
Voorwoord
Voorwoord In 2011 heeft er bij Bevolkingsonderzoek MiddenWest opnieuw een aantal belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden. De zomer stond in het teken van de openbare aanbesteding radiologische diensten. De aanleiding hiervoor was het aflopen van vier van de vijf contracten voor het beoordelen van mammo grammen met maatschappen radiologie. De aanbesteding omvatte drie kavels. Twee kavels zijn gegund aan de twee bestaande partijen en één kavel aan een nieuwe partij. De beoordeling vindt vanaf november 2011 plaats op het hoofd kantoor en op de locatie Utrecht. Het kavel Utrecht is niet in de aanbesteding meegenomen, omdat door het dienstverband van twee radiologen bij Bevolkingsonderzoek Midden-West de limiet van de aanbesteding niet wordt overschreden. Om de radiologen te faciliteren is in het hoofdkantoor een bekijkruimte ingericht. Door het inrichten van een bekijkruimte moest er tevens een herinrichting van de ICT-infrastructuur plaatsvinden. De vier decentrale beoordeellocaties in de ziekenhuizen zijn opgeheven en de decentraal werkende medewerkers zijn nu werkzaam in het hoofdkantoor. Tevens is een ruimte op het hoofdkantoor geschikt gemaakt om fotobesprekingen te houden. Op 30 augustus was er een bijeenkomst voor alle medewerkers van Bevolkingsonderzoek Midden-West waarin de resultaten van het medewerkersonderzoek werden gepresenteerd. Met de resultaten zijn de leidinggevenden en hun medewerkers aan de slag gegaan. Naar aanleiding hiervan zullen aanbevelingen ter verandering worden gedaan aan de directie. De voorbereiding voor de invoer van het bevolkingsonderzoek darmkanker is in 2011 in gang gezet. Er is een structuur ontworpen met een landelijke adviescommissie en een aantal werkgroepen, conform het document van de uitvoeringstoets. Mannen en vrouwen van 55 t/m 75 jaar zullen elke twee jaar een uitnodiging krijgen om deel te nemen aan het bevolkings onderzoek. Zij krijgen een zelfafnametest (iFOBT) thuisgestuurd, die zij terugsturen na afname van een fecesmonster. In het najaar van 2013 ontvangen de 65- en 75-jarigen een uitnodiging. In de jaren daarna wordt dit uitgebreid met de overige leeftijds categorieën. Als alles goed gaat, zal in 2019 iedereen tussen 55 en 75 jaar minimaal één keer zijn uitgenodigd. In oktober 2011 heeft DNV een audit gedaan van de organisatie. De afdeling BK is ge-audit conform het HKZ-certificatieschema en de afdeling BMHK volgens ISO. Voor BMHK is dit de eerste externe audit, met als doel een ISO-certificering te verkrijgen. De audit leverde een goed resultaat op voor beide bevolkings onderzoeken. Hierbij mag worden aangetekend dat Bevolkingsonderzoek Midden-West de eerste screenings organisatie is met een BMHK-certificering volgens het nieuwe certificatieschema.
. . . . . . . 8
De cliëntenadministratie en cliënteninformatie zijn als afzonder lijke afdelingen gestart. Op deze manier is de service naar onze cliënten doelgerichter en de organisatie flexibeler. Eind 2011 is begonnen met AVI (afspraken verzetten via internet). Omdat in onze regio ongeveer 50% van alle afspraken wordt verzet, verlenen we hiermee een extra service aan onze cliënten. Dit jaar heeft de leverancier alle mobiele units aangepast, zodat weer is gestart met het onderzoeken van cliënten die slecht ter been zijn en/of in een rolstoel zitten. In verband met het niet kunnen garanderen van de veiligheid van de rolstoelliften was dit in de regio Utrecht stopgezet. In de regio Noord-Holland/ Flevoland werden deze cliënten nog onderzocht in de ziekenhuizen. Vanaf januari 2011 is een landelijke klachtenregistratie gestart. Met een daartoe aangeschaft softwareprogramma kunnen op uniforme wijze de klachten en positieve reacties geregistreerd worden. De hele organisatie heeft een training klantgericht werken gevolgd. Deze training is geëvalueerd en een jaarlijkse opfriscursus wordt overwogen om het geleerde de komende jaren te onderhouden. In verband met het vormen van de vijf landelijke screenings regio’s zijn de regiogrenzen aangepast. De Betuwe en Nijkerk zijn met alle cliëntgegevens overgedragen aan Bevolkingsonderzoek Oost. Het afgelopen jaar zagen wij ons bij het bevolkings onderzoek borstkanker geconfronteerd met het verder uitlopen van de uitnodigingsintervallen. De maatregelen die de organisatie vanaf 2012 neemt om deze intervallen terug te brengen naar de voorgeschreven 22 tot 26 maanden zijn bedoeld als inhaalslag en vormen een aanvulling op onze bestaande productiedoelen. Naast de participatie van het Diagnostisch Centrum Amsterdam doet nu ook het Diakonessenhuis in Utrecht mee aan de MASStrial. Cliënten kunnen bij een verwijzing met BI-RADS 0 binnen het bevolkingsonderzoek verder worden onderzocht. Pas als dan BI-RADS 4 of 5 wordt vastgesteld, wordt cliënt via de huisarts naar het ziekenhuis verwezen. Hiernaast draagt Bevolkings onderzoek Midden-West bij aan de DENSE-trial. Vrouwen met een hoog percentage klierweefsel in de borst lopen een verhoogd risico op een mammacarcinoom. Binnen de trial krijgt één op de vier vrouwen met een densiteit van meer dan 75% het aanbod om een MRI te laten maken, om te onderzoeken of dit voor deze vrouwen een beter resultaat geeft dan mammografie. Trots kijk ik terug op de door Bevolkingsonderzoek Midden-West geleverde prestaties. De goede samenwerking met al onze partners was hierbij van groot belang. Maar bovenal bedank ik alle medewerkers van Bevolkingsonderzoek Midden-West voor hun enthousiaste inzet. Mei 2012 A. Bartels – Kortland Raad van Bestuur
Organogram
Organogram Raad van Toezicht
Ondernemings raad
Raad van Bestuur
Manager Bevolkingsonderzoeken
Hoofden Screening
Radiodiagnostisch laboranten
. . . . . . . 10
Hoofd Cliëntenadministratie BK
Planning/ standplaatsen beheer Administratie BK CE’en
Personeel & Organisatie/Arbo
Managementassistant
Communicatie
Controller Financiële administratie
Kwaliteit Klachten
Secretariaat
Hoofd Cliënteninformatie BK/BMHK
Infolijn BK/BMHK Administratie BMHK
Facilitair Bureau ICT/ databeheer Applicatiebeheer IBOB Helpdesk IBOB/ IMS Applicatiebeheer SP-Expert
1 Algemeen
1 Algemeen 1.1 Bevolkingsonderzoek Midden-West Visie en missie Bevolkingsonderzoek Midden-West voert op kwalitatieve, hoogwaardige en doelmatige wijze onderzoek uit naar de vroege opsporing van kanker in de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. Het is een toonaangevende en betrouwbare screeningsorganisatie voor haar cliënten. Het motto is ‘Sterker in Screening’ en wij stellen ons dynamisch en pro-actief op in het veld van bevolkingsonderzoeken. Er komt meer ruimte voor actieve samenwerkingsverbanden met ketenpartners en betrokkenheid bij wetenschappelijk onderzoek. Bevolkingsonderzoek Midden-West is georganiseerd volgens het Health Care Governance model. De dagelijkse leiding is in handen van de bestuurder. Een onafhankelijke Raad van Toezicht houdt toezicht op de bestuurder. De ondernemingsraad vertegenwoordigt het medewerkers perspectief.
Raad van Toezicht In 2011 zijn de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur vijf maal in vergadering bij elkaar gekomen. In iedere vergadering heeft de bestuurder verslag gedaan van de stand van zaken ten opzichte van het jaarplan en alle andere lopende zaken. De Raad van Toezicht heeft het aftreedschema voor 2012 besproken. De voorzitter heeft zich voor een volgende termijn van vier jaar beschikbaar gesteld. De Raad van Toezicht heeft hiervan dankbaar gebruik gemaakt. Begin 2011 is de financiële meerjarenraming 2011 – 2015 die Bevolkingsonderzoek Midden-West heeft opgesteld goed gekeurd. In april is de jaarrekening 2010 en de bijbehorende managementletter van de accountant besproken in aanwezig heid van de accountant. Vervolgens is de jaarrekening 2010 goedgekeurd. Medio juni heeft een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht het jaarlijkse gesprek met de ondernemingsraad gevoerd. In augustus heeft een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht de jaarlijkse evaluatie met de bestuurder gehouden. In 2011 zijn de financiële rapportages over het 1e, 2e en 3e kwartaal 2011 besproken en goedgekeurd. De rapportage over het 4e kwartaal wordt in de vorm van een jaarrekening 2011 in 2012 op de agenda gezet. De auditcommissie van de Raad van Toezicht heeft alle financiële rapportages, de jaarrekening, de begroting en de meerjarenramingen voorafgaand aan de vergaderingen besproken met de bestuurder en de controller van de organisatie. Medio 2011 zijn de uitkomsten alsmede de te nemen vervolgacties van het medewerkersonderzoek door de Raad van Toezicht besproken.
. . . . . . . 12
In het najaar heeft de Raad van Toezicht het jaarplan 2012 en de conceptbegroting 2012 goedgekeurd. Vanaf september 2011 heeft de Raad van Toezicht actie ondernomen voor de werving van een nieuwe bestuurder vanwege de pensionering van de huidige bestuurder in de zomer van 2012. In de Raad van Toezicht is de managementrapportage van de interim-controle (interne beheersing) van de accountant besproken. Eind 2011 zijn de definitieve begroting 2012 (met daarin de tarieven per onderzoek die het RIVM vergoedt en die ten tijde van de conceptbegroting nog niet bekend waren) en de liquiditeitsplanning 2012-2013 goedgekeurd.
Ondernemingsraad De OR heeft zes keer onderling overleg gehad en zes keer met de bestuurder. Er is ingestemd met: het Landelijk Privacyreglement Bevolkingsonderzoeken, het Opleidingsbeleid en de Opleidingsregeling van Bevolkingsonderzoek MiddenWest en de Landelijke Interne Klachtenregeling ten behoeve van cliënten van het bevolkingsonderzoek. De centrale eenheden zijn in de loop van 2011 naar het hoofdkantoor verhuisd, waarbij de medewerkers terug konden vallen op het verlengde sociaal plan. De OR is betrokken bij het medewerkersonderzoek en heeft extra vragen mogen toevoegen. Brandpreventie Hoog Catharijne, het nieuwe vaste onderzoekscentrum in Amsterdam en Arbo waren vaste gespreksthema’s. De OR-leden hebben meerdere cursussen gevolgd om zo het OR werk beter te kunnen verrichten. Dit jaar werd het Landelijk OR Platform door onze OR georganiseerd, er is twee maal vergaderd. Jaarlijks is er een gesprek met de Raad van Toezicht. Dit jaar is er een extra overleg geweest vanwege het advies voor het profiel van de nieuwe bestuurder. De OR was in 2011 niet voltallig, de vacature is niet ingevuld. Bij de aanstaande verkiezingen in 2012 hoopt de OR dat er zich voldoende kandidaten zullen aanmelden.
1.2 Landelijke context Landelijke samenwerking Sinds 1 januari 2010 komen de bestuurders van de vijf landelijke screeningsorganisaties bijeen in het Bestuurders Overleg Screeningsorganisaties: BOS. Dit overleg heeft in 2011 geleid tot het landelijk contracteren van een ander kwaliteitscertificeringsinstituut, DNV. DNV zorgt naast het
kwaliteitssysteem van het bevolkingsonderzoek borstkanker ook voor een externe audit van het kwaliteitssysteem van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Tevens is er vanuit het BOS een verlenging van de WBOvergunning borstkanker aangevraagd. Deze is verleend tot 1 januari 2016. In 2011 is een landelijke functiebeschrijving MBB-er in de screening ontwikkeld en vastgesteld. De waardering van deze functie heeft in twee regio’s bezwaren opgeleverd. Deze zijn door de CIBC (Centrale Interne Bezwaren Commissie) beoordeeld. Binnen het BOS is in 2011 veel tijd en aandacht besteed aan de voorbereidingen van het bevolkingsonderzoek darmkanker. Het plan van aanpak voor deze voorbereidingen is geaccordeerd; de ontwikkeling van een landelijk IT-systeem (ColonIS) maakt hier onderdeel van uit. FSB (Facilitaire Samenwerking Bevolkingsonderzoeken in coöperatief verband) is contractpartner voor gemeenschappelijke landelijke projecten. Binnen de huisvesting van FSB in Utrecht wordt plaats geboden aan de LBO (Landelijke Beheer Organisatie) die zorgdraagt voor ICT-ondersteuning (helpdesk), contract-, data- en applicatiebeheer. Dit kantoor doet daarnaast dienst als landelijke vergaderlocatie. Vanuit de FSB is in 2011 een traject begonnen om de gebreken in de mobiele onderzoekscentra te verhelpen, zoals die waren gerapporteerd door TÜV. Ook zijn activiteiten gestart voor de introductie van een ‘Goed Beheerd Zorgsysteem’ om te kunnen voldoen aan de eisen van NEN 7510. Tevens faciliteert de FSB de ontwikkeling van een landelijk klachtenregistratiesysteem. Samen met KPMG Plexus zijn in 2011 twee projecten gelanceerd. Het eerste heeft betrekking op de ICTtoekomstvisie. Het landelijk databasesysteem biedt tal van mogelijkheden voor innovatie. Er is gekozen om zich in eerste instantie te richten op drie subdoelen; de structuur voor de regionale en centrale helpdeskfunctie, het plannen van cliënten binnen het softwarepakket IBOB en een landelijke aanpak van de follow up van het bevolkingsonderzoek borstkanker waarbij ziekenhuizen gegevens van doorverwezen cliënten terugrapporteren. Het tweede project in samenwerking met KPMG Plexus betreft een businesscase ten aanzien van de laboratoriumfunctie binnen de darmkankerscreening. Binnen de Beleids Afstemmings Groep (BAG), het overlegorgaan van de vijf screeningsorganisaties met het RIVM, is in 2011 gestart met het ontwikkelen van indicatoren voor het opzetten van een datawarehouse. Dit datawarehouse bevat gegevens vanuit alle aspecten van de kwaltiteitssystemen van de
bevolkingsonderzoeken. Buiten de BAG valt de herijking van de tarieven voor de uitvoering van de bevolkingsonderzoeken en de ontwikkeling van de deskundigheidsmodule voor doktersassistenten voor de uitvoering van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. De wensen van de cliënten van de screeningsorganisaties hebben ertoe geleid dat er vertaalde uitnodigings- en uitslagbrieven op de website van het RIVM beschikbaar zijn gesteld.
1.3 Bevolkingsonderzoeken Bevolkingsonderzoek borstkanker Bevolkingsonderzoek Midden-West is één van de vijf screeningsorganisaties die het bevolkingsonderzoek borstkanker uitvoeren. Voor dit bevolkingsonderzoek worden alle vrouwen in de leeftijd van 50 tot en met 75 jaar iedere twee jaar uitgenodigd om deel te nemen. De screenings organisatie ontvangt hiervoor de NAW-gegevens van de vrouwen via de gemeentelijke basisadministratie. Bevolkingsonderzoek Midden-West is verantwoordelijk voor het gehele proces van het bevolkingsonderzoek: van inplanning cliënten en uitnodiging tot en met de uitslag. De uitnodigingen worden verzonden op basis van postcode. Afhankelijk van hun woonplaats worden de vrouwen op één van de vaste of mobiele onderzoekscentra uitgenodigd. Na beoordeling van de mammogrammen door twee radiologen verstrekt de screeningsorganisatie de uitslag aan de cliënt. Als er een afwijking is gevonden op het mammogram wordt ook de huisarts op de hoogte gebracht en wordt de vrouw via de huisarts verwezen voor verder onderzoek in het ziekenhuis. Bij het uitvoeren van haar missie maakt Bevolkingsonderzoek Midden-West voor het bevolkingsonderzoek borstkanker gebruik van 2 vaste en 13 mobiele screeningseenheden (SE’en) en van verschillende beoordelingseenheden (BE’en) waar groepen radiologen de mammogrammen beoordelen.
Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Bevolkingsonderzoek Midden-West verzorgt het logistieke proces van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Voor dit bevolkingsonderzoek ontvangen alle vrouwen in de leeftijd van 30 tot en met 60 jaar eens in de vijf jaar een uitnodiging. De screeningsorganisatie ontvangt hiervoor de NAW-gegevens van de vrouwen via de gemeentelijke basisadministratie. In deze regio worden de meeste uitnodigingen gestuurd door Bevolkingsonderzoek MiddenWest. Een deel van de vrouwen ontvangt de uitnodiging van hun huisarts. De vrouw maakt vervolgens een afspraak met de
. . . . . . . 13
huisartsenpraktijk voor het laten maken van een uitstrijkje. Nadat het uitstrijkje is gemaakt, stuurt de huisartsenpraktijk dit naar een pathologie laboratorium. Het laboratorium beoordeelt het uitstrijkje en stuurt de uitslaggegevens aan de huisarts en aan Bevolkingsonderzoek Midden-West. Bevolkingsonderzoek Midden-West gebruikt deze gegevens voor de betaling aan huisartsen en laboratoria en voor het sturen van een uitslagbrief aan de vrouw. Bij een afwijking neemt de huisarts contact op met de vrouw.
1.4 Projecten MammoXL In 2006 is samen met drie ziekenhuizen in de regio MiddenNederland en het Integraal Kankercentrum Midden-Nederland een project opgezet (MammoXL) om medische beelden uit te wisselen tussen de ziekenhuizen en (voormalig) Preventicon. In het project worden digitale screeningsbeelden langs digitale weg beschikbaar gesteld aan de deelnemende ziekenhuizen; Antonius Ziekenhuis, Diakonessenhuis Utrecht en UMC Utrecht. Deze screeningsbeelden worden door de radioloog in het ziekenhuis gebruikt bij de diagnose. In de standaard digitale werkwijze wordt bij verwijzing vanuit de screening een CD met de borstfoto’s meegestuurd voor de specialist in het ziekenhuis. Via MammoXL komen borstfoto’s sneller in het ziekenhuis en kunnen dus al bekeken worden door de radioloog voordat de cliënt een afspraak heeft. Er hoeven dan alleen nog maar aanvullende foto’s te worden gemaakt. Eind 2009 is het succesvolle project MammoXL overgedragen aan de landelijke samenwerking voor de digitalisering, terwijl de beelduitwisseling met Antonius Ziekenhuis, Diakonessenhuis Utrecht en UMC Utrecht is voortgezet. De landelijke opstart van MammoXL met alle ziekenhuizen wordt voorzien in 2012.
Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus Medisch Centrum, Bevolkingsonderzoek Midden-West, Bevolkingsonder zoek Zuid-West, Integraal Kankercentrum Amsterdam en Integraal Kankercentrum Rotterdam. In dit derde proef-bevolkingsonderzoek worden twee onderzoeksmethodes onderzocht: de coloscopie (COLO), een inwendig kijkonderzoek van de dikke darm, en de CT-colografie (CTC), een CT-scan van de dikke darm. Het doel van het proef-bevolkingsonderzoek is om de effectiviteit van screening met de verschillende onderzoeksmethoden te meten. Ook wordt nagegaan hoe het screeningsprotocol kan worden verbeterd en hoe een bevolkingsonderzoek darmkanker het beste kan worden georganiseerd. De voorbereiding voor het derde proef-bevolkingsonderzoek is eind 2009 gestart en zal in de eerste helft van 2012 worden afgerond.
MASS-trial De MASS-trial (Modified Assessment of Referred Women in Service Screening) is een landelijke studie naar effecten en kosten van een aangepaste verwijsstrategie voor vrouwen die via het bevolkingsonderzoek borstkanker (BK) verwezen worden naar het ziekenhuis. De studie heeft een looptijd van drie jaar en wordt uitgevoerd door de screeningsorganisaties in samenwerking met het Landelijk Referentiecentrum voor Bevolkingsonderzoek (LRCB) en de afdeling Epidemiologie, biostatistiek en healthcare technology assessment van het UMC St Radboud.
De aanleiding Eerder onderzoek liet zien dat via het BK meer carcinomen gevonden kunnen worden door het verhogen van het verwijscijfer. Meer verwijzen betekent echter ook voor meer vrouwen onzekerheid en angst, meer fout-positieve uitslagen, een verhoogde werkdruk voor huisartsen en s pecialisten, en een toename van de zorgkosten. De alternatieve verwijs strategie van de MASS-trial dient te leiden tot een optimale strategie voor aanvullend onderzoek, verlaagde werkdruk en minder angst bij verwezen vrouwen.
Derde proef-bevolkingsonderzoek darmkanker In de kankersterfte neemt darmkanker een derde plaats in bij mannen en een tweede plaats bij vrouwen. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat de sterfte aan darmkanker verminderd kan worden door een bevolkings onderzoek. In november 2009 heeft de Gezondheidsraad aan de minister van VWS geadviseerd om te beginnen met bevolkingsonderzoek darmkanker en hiervoor mensen tussen de 55 en 75 jaar om de twee jaar uit te nodigen voor deelname. In de twee eerdere pilots is de screening met enkele fecaal occult bloedtesten (FOBT) beproefd. Het derde proefbevolkingsonderzoek wordt uitgevoerd door de afdelingen Maag-, Darm-, Leverziekten en Radiologie van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam en het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam in samenwerking met de afdeling
. . . . . . . 14
Opzet van de MASS-trial In de MASS-trial wordt een deel van de verwezen vrouwen met een BI-RADS 0 screeningsuitslag benaderd voor deelname aan de studie. Wie deelneemt, wordt willekeurig ingedeeld in de controlegroep of de interventiegroep. De controlegroep krijgt de huidige verwijsstrategie aangeboden en de interventiegroep de aangepaste strategie.
Interventiegroep: de aangepaste verwijsstrategie Deze vrouwen krijgen binnen het bevolkingsonderzoek een vervolgonderzoek aangeboden dat bestaat uit een (nietinvasief) aanvullend mammogram en/of echografie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de screeningsradioloog. Deze beslist vervolgens of de BI-RADS 0 uitslag wordt bijgesteld naar BI-RADS 1 of 2, of dat de BI-RADS uitslag wordt bijgesteld naar 4 of 5. De verwachting is dat in 50% van de
gevallen de vrouw snel gerustgesteld kan worden na een bijstelling van de BI-RADS naar 1 of 2. Cliënten waarvan de uitslag wordt bijgesteld naar BI-RADS 4 of 5 worden alsnog verwezen naar het ziekenhuis waar een complete diagnostiek en eventueel behandeling plaatsvindt.
Controlegroep: de huidige strategie De vrouw bepaalt samen met haar huisarts welk ziekenhuis zij wenst te bezoeken voor verder onderzoek.
MASS-trial bij Bevolkingsonderzoek Midden-West Bevolkingsonderzoek Midden-West werkt voor de MASS-trial samen met het Diagnostisch Centrum Amsterdam en het Diakonessenhuis Utrecht. In de loop van het verslagjaar is een start gemaakt met het aanbieden van aangepaste verwijs strategie aan vrouwen met een BIRADS-0 screeningsuitslag. In 2011 hebben in Midden-West 100 vrouwen deelgenomen aan de MASS-trial.
DENSE-studie De DENSE-studie is een wetenschappelijk onderzoek dat binnen het huidige bevolkingsonderzoek borstkanker plaatsvindt en wordt gecoördineerd vanuit het UMC Utrecht. Het is een landelijk project waarbij de screeningsorganisaties intensief zijn betrokken. Het richt zich op vrouwen met heel dicht (‘dens’) borstweefsel. Het hoofddoel van de studie is om de borst kankerscreening voor deze groep vrouwen nóg beter te maken.
Waarom dit onderzoek? Het is bewezen dat met het bevolkingsonderzoek borstkanker in een vroeger stadium deze ziekte kan worden ontdekt en de kans om te overlijden aan borstkanker wordt verlaagd. Echter, nog altijd wordt één op de drie borsttumoren niet via het bevolkingsonderzoek, maar tussen twee screeningsronden in ontdekt. Deze zogenaamde intervaltumoren zijn vaak al verder gevorderd bij diagnose en laten een slechtere overleving zien dan tumoren die door het bevolkingsonderzoek worden ontdekt. De intervaltumoren komen vaker voor bij vrouwen met zeer dicht borstweefsel (veel klier- en bindweefsel in de borst). Het dichte borstweefsel kan de aanwezigheid van borstkanker op een mammogram verbergen. Daarnaast hebben vrouwen met zeer dicht borstweefsel een groter risico op borstkanker dan vrouwen met weinig dicht borstweefsel. Om deze twee redenen hebben vrouwen met zeer dicht borstweefsel mogelijk meer baat bij onderzoek met een gevoeliger beeldtechniek (zoals MRI).
Hoe ziet de studie er uit? De DENSE-studie richt zich op vrouwen die meedoen met het reguliere bevolkingsonderzoek borstkanker. Vrouwen komen in aanmerking voor de studie wanneer ze zeer dicht borstweefsel hebben én geen verdachte afwijking op het mammogram is te zien. Ongeveer 5.000 vrouwen zullen willekeurig, op basis van loting, geselecteerd en uitgenodigd worden voor aanvullend MRI-onderzoek. Hierbij zal onder andere gekeken worden of het aantal intervaltumoren in deze groep lager is dan gemeten in het huidige bevolkingsonderzoek. De vrouwen zullen zes jaar worden gevolgd en krijgen dus in totaal drie MRIonderzoeken (na elke reguliere screeningsronde). In het verslagjaar zijn de eerste vrouwen benaderd om aan de studie deel te nemen.
HPV-Thuistest Jaarlijks nemen zo’n 250.000 vrouwen (30% van de doelgroep) niet deel aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Vijftig procent van alle baarmoederhalskanker komt voor in deze specifieke groep. Wanneer vrouwen geen gehoor geven aan de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek spelen daarbij vooral praktische barrières een rol – geen geschikte afspraak kunnen maken, onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal – en emotionele barrières zoals gêne, angst, eerdere negatieve ervaring, ontevredenheid over de huisarts. Het voordeel van de thuistest is dat de vrouw zelf vaginaal materiaal kan afnemen en niet naar de huisarts hoeft. Wel moeten vrouwen die na deze thuistest hrHPV-positief blijken (circa 5-10%) alsnog een uitstrijkje krijgen bij de huisarts. Een uitstrijkje door de huisarts blijft de belangrijkste schakel in het bevolkingsonderzoek. Er zijn vier onderzoeken naar de hrHPV-Thuistest: voor vrouwen uit de uitnodigingsjaren 2005, 2006, 2007 en 2008. In september 2011 startte een nieuw thuistestonderzoek voor non-respondenten van het uitnodigingsjaar 2008. Bevolkingsonderzoek Midden-West en Bevolkingsonderzoek Oost werken weer samen met de afdelingen gynaecologische oncologie van het UMC St Radboud en pathologie van het VUmc. In dit onderzoek worden twee nieuwe typen thuistests met elkaar vergeleken: de brushmethode – Evalyn Brush – en de lavagemethode (Delphi screener). De deelnamepercentages en het aantal gevonden afwijkingen van de twee thuistesten zullen met elkaar worden vergeleken.
Het doel van de DENSE-studie is om bij vrouwen met zeer dicht borstweefsel de aanvullende waarde van een MRI in het bevolkingsonderzoek borstkanker te onderzoeken. Er wordt onderzocht of de MRI bij deze groep vrouwen borstkanker in een vroeger stadium kan opsporen en het aantal interval tumoren kan verminderen om zo de sterfte aan borstkanker te reduceren. Ook wordt onderzocht of door het MRI-onderzoek niet teveel vrouwen onnodig worden verwezen voor nader onderzoek en of de baten opwegen tegen de kosten.
. . . . . . . 15
2 Financiën
2 Financiën Balans per 31 december 2011 2011 euro
2010 euro
euro
euro
ACTIVA 7.529.795
Materiële vaste activa
8.757.422
Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa
2.723.718
Liquide middelen
3.027.305
1.463.751 2.874.490 5.751.023
4.338.241
13.280.818
13.095.663
PASSIVA Eigen vermogen Egalisatiereserve BK
1.375.906
2.855.877
Egalisatiereserve BMHK
3.589.670
2.869.477 4.965.576
5.725.354
Voorzieningen
561.436
943.227
Langlopende verplichtingen
2.658.666
1.112.938
Kortlopende schulden en overlopende passiva Belastingen
321.386
349.254
Crediteuren
1.036.711
622.268
Nog te betalen vergoedingen
1.632.916
1.770.831
Overige schulden en overlopende passiva
2.104.127
2.571.791 5.095.140
5.314.144
13.280.818
13.095.663
Het negatieve resultaat van 2011 voor het bevolkings onderzoek borstkanker wordt enorm beïnvloed door een aantal incidentele posten. Zo is er een reservering voor de kosten om de digitale foto’s uit 2011 zes jaar op te slaan. De afschrijvings termijnen van de mammografen en mobiele units zijn teruggebracht waardoor er een inhaalafschrijving is gedaan.
Als deze posten gecorrigeerd worden op het resultaat ontstaat het genormaliseerd resultaat dat zich laat vergelijken met andere jaren. De hogere opbrengst bij het bevolkingsonderzoek borstkanker wordt veroorzaakt door een vrijval van een voorziening op de balans.
. . . . . . . 17
Staat van baten en lasten 2011 Borstkanker
Subsidie RIVM Overige opbrengsten Totaal baten
Realisatie 2011
Begroting 2011
euro
euro
Realisatie 2010 euro
13.390.516
13.492.959
13.388.514
566.602
117.504
196.151
13.957.118
13.610.463
13.584.665
Personeelskosten
5.984.123
5.939.453
5.953.904
Kosten beoordeling radiologen
1.424.881
1.457.350
1.400.162
Uitvoeringskosten screening
7.090.277
4.695.683
4.803.539
Huisvestings- en organisatiekosten
937.808
884.574
738.490
Totaal lasten
15.437.089
12.977.060
12.896.094
Saldo baten en lasten (resultaat)
- 1.479.971
633.403
688.571
Eenmalige posten Opslag digitale beelden
1.321.422
Inhaalafschrijvingen
335.320
Overige eenmalige lasten
- 55.870
Genormaliseerd resultaat Tarieven per onderzoek Aantal onderzoeken
120.901
633.403
116.571
54,76
53,59
53,59
223.633*
226.823
215.454
*Inclusief onderzoeken Noordoostpolder, uitgevoerd door Bevolkingsonderzoek Noord.
. . . . . . . 18
- 572.000
Staat van baten en lasten 2011 Baarmoederhalskanker
Subsidie RIVM Overige opbrengsten Totaal baten
Realisatie 2011
Begroting 2011
euro
euro
Realisatie 2010 euro
8.069.198
7.367.381
8.807.177
0
0
64.678
8.069.198
7.367.381
8.871.854
Personeelskosten
660.687
661.088
612.688
Kosten huisartsen
1.676.816
1.512.845
1.643.998
Kosten beoordeling laboratoria
3.184.694
2.870.164
3.267.731
Uitvoeringskosten screening
1.227.871
1.409.100
1.984.905
Huisvestings- en organisatiekosten
598.936
625.499
505.882
7.349.004
7.078.696
8.015.204
720.193
288.684
856.650
Totaal lasten Saldo baten en lasten (resultaat) Overige eenmalige lasten Genormaliseerd resultaat
180.000 900.193
180.000 288.684
1.036.650
Tarieven per onderzoek
55,03
54,43
55,16
Aantal 1e onderzoeken
139.548
126.034
141.881
Tarieven per onderzoek
34,10
34,10
34,83
Aantal herhalings onderzoeken
3.072
2.500
2.602
. . . . . . . 19
Resultaat 2011
Subsidie RIVM Overige opbrengsten Totaal baten
Realisatie 2011
Begroting 2011
euro
euro
Realisatie 2010 euro
21.459.713
20.860.340
22.195.691
566.602
117.504
260.828
22.026.315
20.977.844
22.456.519
Personeelskosten
6.644.810
6.600.541
6.566.592
Kosten huisartsen
1.676.816
1.512.845
1.643.998
Kosten beoordeling radiologen
1.424.881
1.457.350
1.400.162
Kosten beoordeling laboratoria
3.184.694
2.870.164
3.267.731
Uitvoeringskosten screening
8.318.148
6.104.783
6.788.444
Huisvestings- en organisatiekosten
1.536.744
1.510.073
1.244.372
22.786.094
20.055.757
20.911.298
- 759.778
922.087
1.545.221
Totaal lasten Saldo baten en lasten (resultaat) Eenmalige posten Opslag digitale beelden
335.320
Overige eenmalige lasten
124.130
Genormaliseerd resultaat
. . . . . . . 20
1.321.422
Inhaalafschrijvingen
1.021.094
- 392.000 922.087
1.153.221
3B evolkingsonderzoek borstkanker
3B evolkingsonderzoek borstkanker 3.1 R esultaten bevolkingsonderzoek borstkanker
Tabel 5 Productiecijfers 2009 - 2011
Onderzoekscentrum
Opkomst, non-participatie en non-respons In totaal zijn in 2011 285.632 vrouwen uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek borstkanker en hebben 216.979 vrouwen deelgenomen. Het opkomstpercentage kwam daarmee in 2011 uit op 76,0% (peildatum 25 april 2012).
2011
2010*
2009*
onderzoeken
onderzoeken
onderzoeken
Utrecht
SE19
21.955
20.833
18.664
Amersfoort
SE77
13.724
14.489
15.534
Heuvelrug
SE78
13.874
13.981
13.736
Woerden
SE79
14.184
13.577
12.161
Betuwe
SE58
13.679
12.482
Alkmaar
SE38
13.333
14.487
14.002
In 2011 is aan 19.750 vrouwen een herinneringsuitnodiging gezonden (peildatum 25 april 2012). Hiervan namen nog 4.267 vrouwen (21,6%) deel aan het onderzoek. Cliënten die de laatste twee onderzoeksronden niet hebben deelgenomen, ontvangen een uitnodiging zonder datum. Zij kunnen dan bellen om een afspraak te maken.
Amstelveen
SE36
13.902
12.693
12.977
Amsterdam ZW
SE37
12.754
12.271
13.092
Amsterdam
SE33
16.395
7.911
12.633
Afmeldingen
Lelystad
SE40
13.633
13.237
12.980 13.706
De cliënten krijgen een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Een deel van hen neemt contact op met de infolijn om hun afspraak te verzetten of om de afspraak te annuleren. Ook kunnen cliënten zich schriftelijk afmelden. In 2011 hebben 68.651 cliënten geen gebruik gemaakt van hun uitnodiging. Het aantal (telefonische en schriftelijke) afmeldingen bedroeg 20.815. Op het totaal van 285.632 uitnodigingen is het afmeldpercentage 7,3%. In tabel 3 wordt een overzicht gegeven van de voornaamste afmeldredenen. Tabel 3 Verdeling redenen van afmelding Aantal
Percentage
Pijn, angst, bejegening
1.034
4,9%
Principiële redenen
3.631
17,3%
Verhinderd, verhuisd
2.094
10,0%
Verzoek geen verdere uitnodiging
4.088
19,5%
Overige (niet medische) redenen
6.094
29,0%
Behandeling aan borsten
3.877
18,5%
Overige medische redenen Totaal
164
0,8%
20.982
100,0%
Tabel 4 Verwijscijfers 2009 - 2011 2011
2010
2009
5.413
4.855
4.067
Verwijscijfer (in %)
2,5
2,3
1,9
Verwijscijfer 1e ronde (in %)
4,9
3,7
3,7
Verwijscijfer vervolgronde (in %)
2,1
1,9
1,7
-
6,0
5,7
Aantal verwijzingen
Detectiecijfer (in ‰)
. . . . . . . 22
Den Helder
SE39
14.184
13.770
15.249
Hoorn
SE86
14.017
13.055
13.998
Haarlem
SE34
14.389
12.447
13.686
Zaanstad
SE35
12.610
12.361
14.593
Hilversum
SE41
14.569
13.203
Purmerend
SE85
13.574
13.461
912
216.979
215.455
210.405
14.473
13.466
13.150
Totaal Gemiddeld
*De cijfers kunnen (deels) betrekking hebben op toenmalige analoge onderzoekscentra.
3.2 Deskundigheidsbevordering laboranten Er zijn verschillende activiteiten om de deskundigheid van de screeningslaboranten te borgen. De laboranten hebben deelgenomen aan fotobesprekingen, intervisiebijeenkomsten en themabijeenkomsten. In 2011 is aandacht besteed aan het classificeren van de onderzoeken door laboranten, dat in 2012 wordt geïmplementeerd. Voor de themabesprekingen werden met name externe deskundigen uitgenodigd om te komen spreken. In 2011 waren de onderwerpen: classificeren, cliënten met ICD (intracardiovasculaire device), na-traject en aanvullende opnamen in de screening. In 2011 is Bevolkingsonderzoek Midden-West gestart met het zelf verzorgen van de opleiding tot screeningslaborant. Het theoretische gedeelte en de toetsing worden nog wel verzorgd door het LRCB (landelijk referentiecentrum voor bevolkings onderzoek). In 2011 zijn er 11 laboranten opgeleid voor Bevolkingsonderzoek Midden-West en 3 laboranten voor de collega-organisaties.
4B evolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
4B evolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 4.1 Actieve participatie
4.2.1 Netto-opkomst/non-respons
In 2011 zijn 203.898 vrouwen geboren in 1951, 1956, 1961, 1966, 1971, 1976 en 1981 uitgenodigd voor het bevolkings onderzoek baarmoederhalskanker. Daarvan reageerden 122.286 vrouwen op de uitnodiging door het laten maken van een uitstrijk (60%). In tabel 6 worden de resultaten getoond per geboortecohort, inclusief de opkomst van cliënten uitgenodigd door de zelfuitnodigende huisartsen. De gemiddelde opkomst bij de zelfuitnodigende huisartsen is 68%.
Voor de berekening van de netto-opkomst/non-respons wordt gebruik gemaakt van het aantal afmeldingen van vrouwen uitgenodigd in 2011. Deze afmeldingen worden afgetrokken van het bruto aantal uitnodigingen, waarna het netto aantal uitnodigingen (tabel 7 kolom 3) het resultaat is. Vervolgens wordt het aantal uitstrijkjes gedeeld door het netto aantal uitnodigingen. Het uiteindelijke resultaat is dat de nettoopkomst 66,1% is en de non-respons 30,8%. Tabel 7 Netto-opkomst per geboortecohort 2010 - 2011
Tabel 6 Bruto-opkomst per geboortecohort 2010 - 2011 (2011) Geboortejaar
Af meldingen
Netto uitnodi gingen
Uit Nettostrijkjes opkomst %
Nonrespons %
Uitstrijk SO & ZUHA
Uitstrijkjes %
1951
2.137
20.410
14.301
70,1
27,1
1951
22.547
14.301
63,4%
1956
2.056
24.609
16.224
65,9
31,4
1956
26.665
16.224
60,8%
1961
2.258
28.773
20.788
72,2
25,7
1966
1.925
30.983
20.139
65,0
33,0 30,0
1961
31.031
20.788
67,0%
1966
32.908
20.139
61,2%
1971
33.672
21.159
62,8%
1971
2.403
31.269
21.159
76,7
1976
3.646
24.563
15.322
62,4
32,8
1981
4.464
24.402
14.353
58,8
34,8
18.889
185.009
122.286
66,1
30,8
Af meldingen
Netto uitnodi gingen
Uit Nettostrijkjes opkomst %
Nonrespons %
1950
2.367
21.027
14.588
69
28
1955
1.989
24.054
16.374
68
30
1976
28.209
15.322
54,3%
1981
28.866
14.353
49,7%
203.898
122.286
60%
Bruto uit nodigingen SO & ZUHA
Uitstrijk SO & ZUHA
Uitstrijkjes %
1950
23.394
14.588
62%
1960
2.074
28.668
20.357
71
30
1955
26.043
16.374
63%
1965
1.929
31.176
20.941
67
28
1970
2.514
33.134
22.364
67
30
1975
3.736
25.670
15.798
62
25
1980
4.573
25.318
14.872
59
31
19.182
189.047
125.294
66
41
Totaal (2010) Geboortejaar
1960
30.742
20.357
66%
1965
33.105
20.941
63%
1970
35.648
22.364
63%
1975
29.406
15.798
54%
1980
29.891
14.872
50%
208.229
125.294
60%
Totaal
SO = screeningsorganisatie ZUHA = zelfuitnodigende huisarts
4.2 Passieve participatie Als een vrouw geen uitstrijkje laat maken, maar wel een antwoordkaart retour zendt met reden van niet-deelname wordt gesproken van een passieve participatie. Met behulp van de passieve participatie worden de netto-opkomst/non-respons en de beschermingsgraad uitgerekend.
. . . . . . . 24
(2011) Geboorte jaar
Bruto uit nodigingen SO & ZUHA
Totaal (2010) Geboortejaar
Totaal
4.2.2 Beschermingsgraad Er zijn vrouwen die zich afmelden, omdat hun baarmoeder mond is verwijderd (UE) of omdat zij recent een uitstrijkje (RU) hebben laten maken (buiten het bevolkingsonderzoek). Met behulp van deze afmeldredenen kan de beschermingsgraad worden berekend (tabel 8). De berekening is als volgt: het aantal afmeldingen UE en RU wordt opgeteld bij het bruto aantal uitnodigingen (tabel 6 kolom 2). De beschermingsgraad komt voor 2011 uit op 63,7%.
Tabel 8 Beschermingsgraad per geboortecohort 2010 - 2011 (2011) (U)terus Geboorte- (E)xtirpatie jaar
(R) ecent (U) itstrijk
UE + RU
Uitstrijkjes + UE+RU
%
(2010) (U)terus Geboorte- (E)xtirpatie jaar
(R) ecent (U) itstrijk
UE + RU
Uitstrijkjes + UE+RU
%
1951
537
461
998
15.299
67,9
1950
773
509
1.282
15.870
68
1956
556
575
1.131
17.355
65,1
1955
577
686
1.263
17.637
68
1961
608
921
1.529
22.317
71,9
1960
536
856
1.392
21.749
71
1966
419
892
1.311
21.450
65,2
1965
460
857
1.317
22.258
67
1971
201
890
1.091
22.250
66,1
1970
205
965
1.170
23.534
66
1976
45
733
778
16.100
57,1
1975
49
748
797
16.595
56
1981 Totaal
18
761
779
15.132
52,4
1980
2.384
5.233
7.617
129.903
63,7
Totaal
15
734
749
15.621
52
2.615
5.355
7.970
133.264
64
4.2.3 Andere antwoordredenen In de groep van de jongere vrouwen, tussen de 30 en 40 jaar, is de overwegende reden van niet-deelname het zwanger zijn of net bevallen op het moment van de uitnodiging (tabel 9 kolom 2). Tabel 9 Passieve participatie per geboortecohort 2010 - 2011 (2011) Geboortejaar
Zwanger/ bevallen
Uitstel andere reden
Deelname volgende ronde
Wil in toekomst geen uitnodiging meer
Totaal 1.139
1951
2
49
849
239
1956
1
28
650
246
925
1961
2
20
523
184
729
1966
35
33
437
109
614
1971
777
37
386
112
1.312
1976
2.390
32
390
56
2.868
1981
3.087
37
519
42
3.685
Totaal
6.294
236
3.754
988
11.272
Zwanger/ bevallen
Uitstel andere reden
Deelname volgende ronde
Wil in toekomst geen uitnodiging meer
Totaal 1.085
(2010) Geboortejaar 1950
0
6
782
297
1955
2
9
464
251
726
1960
2
6
502
172
682
1965
21
1
452
138
612
1970
776
11
445
112
1.344
1975
2.456
23
381
79
2.939
1980
3.192
29
534
69
3.824
Totaal
6.449
85
3.560
1.118
11.212
. . . . . . . 25
4.3 Resultaten per laboratorium Uit grafiek 1 is af te leiden dat Saltro de meeste beoordeelde BVO-uitstrijken heeft ingezonden, gevolgd door Meander Medisch Centrum. In de grafiek staan alleen de laboratoria afgebeeld die meer dan 100 beoordeelde uitstrijkjes hebben ingezonden.
Grafiek 1 Aantal ontvangen uitstrijkjes per laboratorium 2011
Aantal ontvangen uitstrijkjes
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0 Overige labs
Meander Medisch Centrum
Saltro
OLVG
MC Zuiderzee
Tergooiziekenhuizen
Medisch Centrum Alkmaar / Symbiant
Zaans Medisch Centrum / Symbiant
Westfriesgasthuis / Symbiant
Leids Cytologisch en Pathologisch Laboratorium
Spaarne Ziekenhuis
Kennemer Gasthuis
Slotervaartziekenhuis
VU medisch centrum
. . . . . . . 26
In de tabel staan alle BVO-uitstrijkjes uit Midden-West ontvangen in 2011 door de laboratoria ingedeeld naar uitslag: herhalen (Pap 0), normaal (Pap1) respectievelijk geringe dysplasie (Pap 2/3a1 met een vervolg advies), matige en ernstige dysplasie (Pap 3am resp. Pap 3b of hoger met een verwijsadvies) als percentages van het totaal aantal beoordeelbare uitstrijkjes. In totaal zijn er vanuit het BVO in
Midden-West 711+587= 1.298 vrouwen ‘direct’ verwezen. Het is ten tijde van dit verslag nog niet duidelijk hoeveel van de 5.139 vrouwen met een vervolgadvies op basis van geringe dysplasie mogelijk in tweede instantie (op grond van een tweede of derde uitstrijkje) verwezen worden (‘indirect’). Uit andere evaluaties blijkt dat dit rond de 20-30% schommelt.
Tabel 10 Resultaten per laboratorium 2011 Laboratorium
Totaal ontvangen
Herhalen
Normaal
Geringe dysplasie
Matige dysplasie
Ernstige dysplasie
VU medisch centrum
4.046
46
4.000
227
29
15
Academisch Medisch Centrum
1.780
41
1.650
57
15
18
10.006
128
9.302
451
82
49
Kennemer Gasthuis
4.810
68
4.498
206
32
12
Spaarne Ziekenhuis
11.446
102
10.947
307
55
54
Leids Cytologisch en Pathologisch Laboratorium
9.831
120
9.258
379
38
46
Westfriesgasthuis / Symbiant
6.222
163
5.793
205
36
33
Zaans Medisch Centrum / Symbiant
12.914
202
12.252
359
64
46
Medisch Centrum Alkmaar / Symbiant
13.544
278
12.801
373
57
51
Tergooiziekenhuizen
14.676
422
13.707
412
62
73
MC Zuiderzee
4.768
149
4.415
173
19
16
Pathologisch Anatomisch Laboratorium Amsterdam
2.919
10
2.811
68
11
23
Slotervaartziekenhuis
OLVG
3.816
80
3.482
195
40
25
Saltro
30.327
1207
28.053
942
100
64
Meander Medisch Centrum
20.043
257
18.890
785
71
62
Gemiddelde (%)
10.077
2,17%
95,93%
3,48%
0,48%
0,40%
nvt
2,83%
95,79%
3,60%
0,54%
0,44%
151148
3273
141859
5139
711
587
Gewogen gemiddelde (%) Totaal (N)
. . . . . . . 27
. . . . . . . 28
5 Organisatie
5 Organisatie 5.1 Personeel
Leeftijdsopbouw Binnen Bevolkingsonderzoek Midden-West is 66% van de medewerkers 50 jaar of ouder. De categorie 60-65 jaar is 12% van het totaal. Een derde van de medewerkers is jonger dan 50 jaar.
Aantal medewerkers in dienst 2011 In onderstaande grafiek is het aantal medewerkers in absolute getallen en in FTE weergegeven per maand in 2011. 200,00
113
114
115
112
111
119
113
114
114
117
117
117
Aantal
180
182
181
178
178
176
176
174
175
179
178
176
150,00
Jan-’11
Feb-’11
Maa-’11
Apr-’11
Mei-’11
Jun-’11
Jul-’11
Aug-’11
Sept-’11
Okt-’11
Nov-’11
Dec-’11
100,00
50,00
0
Grafiek 2 Aantal medewerkers/fte in dienst 2011
• Aantal medewerkers • Aantal fte
5.2 Communicatie Cliëntbrieven In samenwerking met het RIVM en de andere screenings organisaties zijn de uniforme cliëntbrieven en –folders geactualiseerd. Hierbij zijn ook radiologen, huisartsen, programmacommissies en burgers betrokken.
BMHK-magazine Het magazine Leven & Lijf is weer gestuurd aan de 30-jarige cliënten van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker (BMHK). Zij ontvingen het magazine twee weken voordat zij de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek kregen. In Leven & Lijf staan artikelen over baarmoederhalskanker en het bevolkingsonderzoek. Vrouwen van 30 jaar krijgen voor het eerst een uitnodiging voor BMHK (het uitstrijkje). In Leven & Lijf kunnen zij lezen wat een uitstrijkje is. Wat zijn de voorstadia van baarmoederhalskanker? Welke vrouwen hebben de grootste kans om baarmoederhalskanker te krijgen? Welke ervaring hebben andere vrouwen met het onderzoek? Ook gezondheid in het algemeen komt aan de orde. Allemaal informatie om kennis over baarmoederhalskanker te verhogen in de leeftijdsgroep die het grootste risico loopt om (de voorstadia van) baarmoederhalskanker te krijgen.
werpen ‘gepraat’, ook over de bevolkingsonderzoeken. Dit gebeurt niet alleen door deskundigen, maar juist ook door anderen. Deze discussies beïnvloeden de houding van mensen en misschien ook hun gedrag. Onder meer door op internet vragen te beantwoorden, willen wij bijdragen aan een betere dienstverlening en het vergroten van kennis over de bevolkingsonderzoeken.
Evenementen Bevolkingsonderzoek Midden-West heeft in januari deel genomen aan de Europese Week van de BMHK en in oktober aan de landelijke borstkankermaand. In de borstkankermaand werden folders van KWF Kankerbestrijding en Pink Ribbon verspreid in de onderzoekscentra. Ook was er aandacht voor het bevolkingsonderzoek borstkanker in Pink Ribbon magazine. Op 19 maart was de landelijke open dag van de zorg. Bevolkingsonderzoek Midden-West stelde haar nieuwe onderzoekscentrum aan de Wielingenstraat in Amsterdam open. Dit gebeurde samen met de andere huurders van het pand: Amstelland Thuiszorg en Huisartsenposten Amsterdam. In november stonden wij op de Carrièrebeurs Zorg en Welzijn in de RAI in Amsterdam.
Screen
De landelijke werkgroep communicatie heeft een plan gemaakt voor het starten met social media. Deze media worden steeds populairder. Er wordt op internet over alle mogelijke onder
In november hebben wij het magazine Screen gestuurd naar onze ketenpartners, zoals huisartsen en ziekenhuizen. Wij informeerden ze onder meer over onze nieuwe radiologen, de
. . . . . . . 30
Social media
classificatie door laboranten, MammoXL, het BMHK-magazine Leven & Lijf en de onderzoeken naar de HPV-Thuistest.
Informatie voor huisartsen en ziekenhuizen Om de huisartsen te informeren over het proces rondom het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker (BMHK) is er een draaiboek naar de huisartsen gestuurd. Hier was ook het uitnodigingsschema, een scheurblokje met dat schema en een poster voor in de wachtkamer bijgevoegd. Ziekenhuizen en huisartsen zijn geïnformeerd over de planning van de mobiele onderzoekscentra van het bevolkingsonderzoek borstkanker (BK), zodat de ziekenhuizen voorbereid zijn op een toeloop van vrouwen die uit de screening verwezen worden voor nader onderzoek.
Website In de verdere ontwikkeling van de website www.bevolkingsonderzoekmidden-west.nl is samengewerkt met de andere screeningsorganisaties. Afspraken verzetten via internet is in het najaar ingevoerd. Cliënten BK kunnen met een internetcode die op hun uitnodigingsbrief staat via de website hun afspraak wijzigen.
Intranet De website heeft ook een intranet voor medewerkers. Hierop staat onder meer nieuws uit de organisatie, organisatiebeleid, informatie uit elke afdeling en de ondernemingsraad, tips over digitaal werken, arbeidsvoorwaarden, een prikbord en foto’s van uitstapjes.
Screenflits Screenflits, informatieblad voor medewerkers, is vier keer verschenen. Alle afdelingen komen hierin aan bod. Ook landelijke ontwikkelingen worden geschetst. Medewerkers komen aan het woord over hun werk en hun ervaringen met de digitalisering van het bevolkingsonderzoek borstkanker. Ook de ondernemingsraad heeft een plaats in Screenflits.
5.3 Cliëntreacties Bevolkingsonderzoek Midden-West heeft voor de behandeling van cliëntreacties een interne procedure. Als reacties intern niet naar tevredenheid afgehandeld kunnen worden, kunnen cliënten hun klacht naar de landelijke klachtencommissie zenden.
In vergelijking met 2010 is in 2011 het totale aantal reacties verminderd met 91 (10%) van 915 naar 824. De negatieve reacties zijn afgenomen met 217 (38,4%) van 566 naar 349. De positieve reacties zijn vermeerderd met 71 (12,5%) van 349 naar 420. De 349 negatieve reacties in 2011 gaan over: administratie/organisatie bejegening pijn standplaats/locatie medisch verwonding leeftijdsgrenzen overig
108 73 65 64 13 6 2 18
(31%) (21%) (19%) (18%) (4%) (2%) (0,5%) (5%)
De 55 (7%) suggesties/vragen gaan vooral over de administratie/organisatie, leeftijdsgrenzen, standplaats/locatie en medische aspecten. Het is niet mogelijk om een goede vergelijking te maken met de klachtenregistratie van 2010, omdat er in 2011 gestart is met een nieuw registratiesysteem waarbij een andere indeling wordt gehanteerd dan voorheen. Daarnaast is het nieuwe systeem nog niet volledig werkzaam wat betreft de rapportages. De reacties over administratie/organisatie gaan grotendeels over wachttijden en onbereikbaarheid van de infolijn. In 2011 waren er vooral in de eerste maanden problemen met het telefoonsysteem. Ondanks de afname van het totale aantal negatieve reacties zijn de pijn- en bejegeningsklachten toegenomen. Daarbij moet worden opgemerkt dat de compressieplaat van de digitale apparatuur een andere drukverdeling heeft dan de oude compressieplaat. Meerdere screeningsorganisaties zeggen meer pijnklachten te krijgen sinds invoering van de digitale apparatuur. In de reacties gaan pijn- en bejegeningsklachten vaak samen. Reacties over standplaats/locatie gaan vaak over het samenvoegen van standplaatsen met een kleine doelgroep en over de reisafstand naar het nieuwe vaste onderzoekscentrum in Amsterdam. Bij de landelijke klachtencommissie is één klacht ingediend over de procedure bij de uitslag van het bevolkingsonderzoek borstkanker. Deze klacht is gegrond verklaard.
Bevolkingsonderzoek borstkanker In 2011 zijn er 217.097 cliënten gescreend. Er zijn 824 reacties binnen gekomen (0,4%). Onderverdeling reacties: positief negatief suggesties/vragen
420 (51%) 349 (42%) 55 (7%)
Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker In 2011 hebben 122.286 cliënten deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Er zijn 12 reacties binnengekomen over dit bevolkingsonderzoek (0,01%). Deze reacties bestonden vooral uit vragen ten aanzien van de organisatorische aspecten van de screening.
. . . . . . . 31
5.4 Kwaliteit
5.5 ICT
De kwaliteitscoördinator heeft een presentatie gegeven aan mammacareverpleegkundigen met als onderwerp de digitalisering van de screening en wat dat voor de mammapoli betekent.
De ICT-afdeling heeft in 2011 gewerkt aan het voldoen aan de NEN7510 normering: kwaliteit van hardware, software, applicaties, back up en ‘recovery’ procedures. Ook is bijgedragen aan het verbeteren van de werkprocessen bij verschillende afdelingen in de organisatie. Er is een migratie gerealiseerd van MS Office 2003 naar MS Office 2007. Alle kantoormedewerkers zijn hierin getraind.
Certificering bevolkingsonderzoeken De vijf screeningsorganisaties hebben besloten om DNV (Det Norske Veritas) te kiezen als certificerende instelling. Dit geldt voor zowel het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker (BMHK) als het bevolkingsonderzoek borstkanker (BK). DNV heeft aangegeven om landelijk één toepassingsgebied te willen hanteren voor de bevolkingsonderzoeken: het uitvoeren van het betreffende bevolkingsonderzoek.
Kwaliteitssysteem
Voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker (BMHK) is een webapplicatie (HOFS) in gebruik genomen. Deze applicatie matcht gegevens van zelfuitnodigende huisartsen. De webapplicatie is heel gebruiksvriendelijk en is door de huisartsen positief ontvangen. Hiermee is het adressenbestand alsmede de werkwijze voor BMHK verbeterd en daarmee ook de financiële afhandeling van de onderzoeken.
Gedurende het gehele jaar heeft de interne harmonisatie van de werkprocessen centraal gestaan in het kwaliteitsbeleid. Voor de afdelingen Cliëntenadministratie en Infolijn BK en BMHK lag de focus op het actualiseren van de documenten voor het primaire proces. In het eerste kwartaal 2011 is het handboek SE herzien. Sinds april kan de digitale versie op intranet worden geraadpleegd. Tijdens de themabesprekingen voor de laboranten is de herziene versie toegelicht.
Om de dienstverlening voor onze cliënten van het bevolkingsonderzoek borstkanker (BK) te optimaliseren, is met een nieuwe webapplicatie gestart. Cliënten kunnen daarmee zelfstandig een afspraak verzetten via internet (AVI). Deze applicatie geeft direct overzicht van openstaande afspraak tijden en de cliënt ontvangt een bevestiging van de nieuwe afspraak.
De eerste certificeringsaudit door DNV voor beide bevolking onderzoeken werd gehouden van 10 tot en met 12 oktober 2011. Onder meer de SE35, SE36, SE77 en de CE-OLVG zijn bezocht. Op het hoofdkantoor is o.a. een werkplekbezoek gebracht bij de medewerkers van de Infolijn BK en BMHK. Sterke punten gesignaleerd: • De training klantgerichtheid bereikt iedereen in de organisatie met de focus zowel gericht op interne als op externe klanten; • De wijze waarop intervisie is vorm gegeven; • Een pluim voor de afdeling BMHK, waarbij de documentatiebeheersing en de wijze waarop de PDCA –cyclus wordt gehanteerd als voorbeeld kan dienen voor de rest van de organisatie. De verbeteracties uit deze audit vinden verdere uitvoering in het kwaliteitsplan van 2012. Vanwege de centralisatie van de CE’en op het hoofdkantoor worden werkinstructies en procedures herschreven.
Uniformeren indicatoren BK en BMHK In 2010 is gestart met de ontwikkeling van een indicatorenset BMHK door het CBO (centraal begeleidingsorgaan intercollegiale toetsing) in samenwerking met het RIVM en de kwaliteitscoördinatoren van de screeningsorganisaties (LWK). Het CBO is niet tot een indicatorenset gekomen door haar faillissement. Vanuit het CBO-format hebben de screenings organisaties een concept indicatorenset BMHK vastgesteld.
. . . . . . . 32
De infolijn BK heeft Contact Centre Online in gebruik genomen. Dit product stelt ons in staat om optimaal te communiceren met cliënten, per telefoon en per e-mail. Er zijn geen lange wachttijden meer voor cliënten. Daarnaast levert dit systeem vooral praktische management informatie. Begin 2011 is op het hoofdkantoor een glasvezelverbinding opgeleverd. Deze verbinding voorziet in het met hoge snelheid kunnen transporteren van de enorm grote databestanden binnen het bevolkingsonderzoek borstkanker. De verbinding heeft ook de centralisatie van beoordeling van mammo grammen en bijbehorende administratie mogelijk gemaakt. De decentrale locaties, Alkmaar, Hilversum, Amsterdam OLVG en Amsterdam VU, zijn verhuisd naar het hoofdkantoor. De centralisatie betekende ook het herinrichten van de centrale serverruimte, de benodigde hardware uitbreiding, iBOB-IMS inclusief het data import- en exportproces alsmede het disktransport met die data van en naar de onderzoekscentra. Tenslotte heeft ICT een interne helpdesk ingericht. Deze verzorgt de technische ondersteuning van laboranten, radiologen en administratie. Waar nodig wordt de helpdesk van de landelijke beheerorganisatie (LBO) ingeschakeld. ICT besteedt ook aandacht aan afdrukapparatuur en documentstromen binnen de organisatie. Zij onderzoekt mogelijkheden voor het terugdringen van het papierverbruik.
Bijlagen
Tabel 11 BMHK opkomst per gemeente 2011 Gemeentedeel Amsterdam Utrecht Haarlem Amersfoort Haarlemmermeer Zaanstad Alkmaar Hilversum Purmerend Amstelveen Hoorn Velsen Stichtse Vecht Nieuwegein Veenendaal Zeist Den Helder Heerhugowaard Houten Woerden Utrechtse Heuvelrug Huizen Soest De Ronde Venen Noordoostpolder Beverwijk De Bilt Heemskerk Dronten IJsselstein Castricum Bussum Aalsmeer Uithoorn Leusden Edam-Volendam Langedijk Bergen (NH) Medemblik Diemen Wijk bij Duurstede Baarn Heemstede Wijdemeren Koggenland Heiloo Bloemendaal Stede Broec Drechterland Bunschoten Vianen Weesp Enkhuizen Schagen Rhenen Zandvoort Naarden Harenkarspel Urk Texel Anna Paulowna Lopik Bunnik Uitgeest Montfoort Ouder-Amstel Wieringermeer Niedorp
. . . . . . . 34
Uitnodigingen 38.785 14.365 7.387 7.176 6.969 6.936 4.663 3.788 3.705 3.611 3.336 3.073 3.045 2.930 2.786 2.641 2.564 2.474 2.363 2.322 2.065 2.030 2.016 2.013 2.009 1.840 1.834 1.733 1.724 1.682 1.495 1.461 1.345 1.335 1.307 1.283 1.282 1.273 1.249 1.182 1.160 1.114 1.110 1.031 1.025 989 978 945 924 891 871 865 845 825 821 767 762 757 686 648 639 634 620 603 599 583 566 552
Deelnemers 19.766 8.181 4.612 4.459 4.623 4.252 3.022 2.392 2.456 2.040 2.283 2.051 1.967 1.815 1.742 1.552 1.768 1.690 1.623 1.503 1.289 1.264 1.269 1.349 1.192 1.109 1.119 1.183 1.114 1.096 1.061 926 872 917 900 942 951 904 931 712 782 679 750 706 786 763 631 703 671 645 556 576 611 630 520 415 482 572 309 555 500 459 404 434 397 380 413 357
% 51,0 57,0 62,4 62,1 66,3 61,3 64,8 63,1 66,3 56,5 68,4 66,7 64,6 61,9 62,5 58,8 69,0 68,3 68,7 64,7 62,4 62,3 62,9 67,0 59,3 60,3 61,0 68,3 64,6 65,2 71,0 63,4 64,8 68,7 68,9 73,4 74,2 71,0 74,5 60,2 67,4 61,0 67,6 68,5 76,7 77,1 64,5 74,4 72,6 72,4 63,8 66,6 72,3 76,4 63,3 54,1 63,3 75,6 45,0 85,6 78,2 72,4 65,2 72,0 66,3 65,2 73,0 64,7
Gemeentedeel Woudenberg Zijpe Landsmeer Opmeer Laren Oostzaan Oudewater Blaricum Eemnes Wieringen Beemster Wervershoof Muiden Zeevang Andijk Graft-De Rijp Schermer Haarlemmerliede en Spaarnwoude Renswoude Totaal
Uitnodigingen 532 528 513 499 483 442 428 408 404 404 383 347 343 293 291 264 254 241
Deelnemers 359 386 368 386 285 314 288 257 243 312 273 268 223 225 215 198 181 168
% 67,5 73,1 71,7 77,4 59,0 71,0 67,3 63,0 60,1 77,2 71,3 77,2 65,0 76,8 73,9 75,0 71,3 69,7
201 203.898
129 122.286
64,2 60,0
Tabel 12 BK opkomst per gemeente 2011 Gemeente Abcoude Alkmaar Almere Amersfoort Amstelveen Amsterdam Anna Paulowna Baarn Beemster Bergen (NH) Bloemendaal Bunschoten Bussum Castricum De Ronde Venen Den Helder Diemen Haarlem Haarlemmerliede en Spaarnwoude Haarlemmermeer Harenkarpsel Heemstede Heerhugowaard Hilversum Hoorn Houten IJsselstein Koggenland Landsmeer Langedijk Lelystad Leusden Limmen Loenen Lopik Medemblik Montfoort Muiden Niedorp Nieuwegein Nijkerk Obdam Oostzaan Opmeer Oudewater Renswoude Schagen Soest Stichtse Vecht Utrecht Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Weesp Wieringermeer Wijdemeren Wijk bij Duurstede Wognum Wormerland Zaanstad Zandvoort Zeewolde Zeist* Zijpe Overige Totaal
Uitnodigingen 574 9.180 8.639 9.364 8.022 55.994 1.555 4.026 877 4.030 1.327 1.639 4.672 209 5.392 2.749 3.555 11.082 415 9.543 2.445 4.511 7.176 7.419 7.655 4.172 3.638 293 1.739 40
Onderzoeken 460 7.192 6.463 7.415 6.164 36.279 1.288 3.043 764 3.306 1.063 1.413 3.657 184 4.555 2.068 2.711 8.290 333 7.638 2.066 3.604 6.026 5.557 6.171 3.305 2.849 240 1.477 35
Opkomst 80,1 78,3 74,8 79,2 76,8 64,8 82,8 75,6 87,1 82,0 80,1 86,2 78,3 88,0 84,5 75,2 76,3 74,8 80,2 80,0 84,5 79,9 84,0 74,9 80,6 79,2 78,3 81,9 84,9 87,5
6.966 375 218 566 1.928 220 1.928 1.111 350 7.654 1.109 800 1.118 1.671 1.446 609 3.149 4.473 892 13.958 4.334 8.583 2.761 1.854 2.328 3.631 631 2.195 19.279 1.650 2.358 1.544 1.966 41 285.630
5.185 327 201 473 1.632 183 1.679 931 298 5.890 887 704 934 1.459 1.285 520 2.675 3.537 728 9.222 3.390 7.022 2.241 1.555 1.898 3.076 576 1.872 15.333 1.241 1.909 826 1.637 36 216.979
74,4 87,2 92,2 83,6 84,7 83,2 87,1 83,8 85,1 77,0 80,0 88,0 83,5 87,3 88,9 85,4 85,0 79,1 81,6 66,1 78,2 81,8 81,2 83,9 81,5 84,7 91,3 85,3 79,5 75,2 81,0 53,5 83,3 76,0
* cijfers sterk beïnvloed door jaarovergang
. . . . . . . 35
Tabel 13 Opkomst BK per leeftijdsklasse 2009 - 2011 (in %) Leeftijd <50 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 >74 Totaal
. . . . . . . 36
2011 74,1 74,3 76,9 78,1 77,7 73,2 61,9 76,0
2010 75,4 77,2 78,7 80,1 80,0 75,4 72,3 78,8
2009 76,4 78,7 79,9 81,7 80,2 76,1 66,0 79,3
Samenstelling 2011
Samenstelling 2011 Raad van Toezicht Dhr. Dr.Ir. T.J.F. Buunen voorzitter Mevr. Drs. M.M. van der Burg vice-voorzitter Dhr. Ir. J.G.M. Groenendijk Dhr. Mr. H.E.G.M. Hermans Mevr. Drs. G.H. van der Nat
Raad van Bestuur Mevr. Drs. A. Bartels-Kortland
Ondernemingsraad Mevr. A.M. Fransen-Emond voorzitter Mevr. S.A.M. Kaagman-de Bruin Dhr. D. Beijerink Mevr. A. Versteeg Mevr. A.M. Zwarter-Warmenhoven Mevr. M.R. Timmer
Klachtencommissie Mevr. Mr. M. Daverschot Mevr. Mr. E.P. van Dijk Mevr. G. van der Heide-Schoon Mevr. S. Kloezen Dhr. Dr. L.E.M. Duijm Mevr. J.L. Schreutelkamp Mevr. Drs. J. van der Sleen Mevr. M.J. Lampert Mevr. C. Smit-Felten
. . . . . . . 38
voorzitter plaatsvervangend voorzitter lid namens Borstkankervereniging Nederland plaatsvervangend lid namens Borstkankervereniging Nederland lid namens de Nederlandse Vereniging voor Radiologie plaatsvervangend lid namens de Nederlandse Vereniging voor Radiologie lid op voordracht OR plaatsvervangend lid op voordracht OR ambtelijk secretaris
. . . . . . . 39
. . . . . . . 40
