jaarverslag 2011 1 RND Jaarverslag 2011
INHOUD
2 RND Jaarverslag 2011
Voorwoord
5
RND
7
Arbeidszaken
11
Fiscale zaken
17
Algemeen
21
Belastingen en heffingen
25
Duurzaamheid en MVO
29
Branches
35
Bijlage
51
Colofon
64
3
Voorwoord
Winkeliers hebben in 2011 redelijk wat voor hun kiezen gekregen. De huidige economische situatie kent zijn weerslag, maar stimuleert ook overlevingsdrang en dus innovatie. Belangrijk in de huidige tijd is dat de regeldruk voor winkeliers verlicht wordt. Helaas blijkt dat bijvoorbeeld gemeenten juist extra belastingen en heffingen instellen om eigen tekorten aan te vullen. Zo heeft de RND zich jaren met man en macht verzet tegen de reclamebelasting, maar toch besloot de Hoge Raad afgelopen jaar deze onjuiste belasting goed te keuren. Om meerdere redenen onbegrijpelijk. Een andere belangrijke ontwikkeling is online verkoop; steeds meer omzet wordt gegenereerd via het web. Dit biedt nieuwe kansen voor ondernemers, maar het is erg belangrijk dat er geen onrechtvaardige situaties ontstaan. De RND pleit voor net zo veel vrijheid op straat als online. Ook heeft de RND veel tijd gestoken in arbeidszaken, waaronder de aanpassing van de pensioenregeling voor de detailhandel. Belangrijk is, juist nu, dat de arbeidsmarkt flexibeler wordt en ook meer transparant. De RND heeft zich in 2011 sterk gemaakt voor een kleiner verschil in bruto loonkosten en het nettoloon, vereenvoudiging van cao’s en modernisering van de arbeidsmarkt. Positief was de ontvangst van het eerste gezamenlijke MVO-congres ‘Groen is de rode draad’ van de textielbranche in november 2011. Over de centrale thema’s ‘samenwerking in de keten’ en ‘transparantie’ werd in verschillende set-ups gediscussieerd. Zowel eigen leden als andere stakeholders verlieten het congres met een goed gevoel. Minister Verhagen noemde dit congres tijdens één van zijn latere speeches een goed MVOvoorbeeld.
Ed Hamming voorzitter Raad Nederlandse Detailhandel
4 RND Jaarverslag 2011
5
RND De Raad Nederlandse Detailhandel (RND) is de centrale, onafhankelijke werkgeversorganisatie van de detailhandel. De RND kent als koepelorganisatie een zogenaamd ‘getrapt’ lidmaatschap. De detailhandelsondernemingen zijn lid van brancheverenigingen, die op hun beurt lid zijn van de RND. Met de aangesloten brancheverenigingen vertegenwoordigt de RND het overgrote deel van de grootwinkelbedrijven en daarmee een belangrijk deel van de detailhandel in Nederland.
De bij de RND aangesloten detailhandelsondernemingen vertegenwoordigen ruim 20.000 vestigingen, 300.000 werknemers en een jaarlijkse omzet van € 40 miljard. De RND behartigt op nationaal en Europees niveau de gemeenschappelijke economische en sociale belangen van zijn leden. Daarbij richt de RND zich op algemene onderwerpen die de detailhandel betreffen en de branchespecifieke onderwerpen die vallen onder de betreffende branchevereniging. De aandachtsgebieden van de RND zijn onder andere: arbeidszaken, betalingsverkeer, criminaliteit, duurzaamheid, e-handel, productveiligheid, ruimtelijke ordening en milieu.
Bureau Arbeidszaken Bureau Arbeidszaken van de RND functioneert als kenniscentrum, vraagbaak en adviespunt voor de bij de RND aangesloten brancheverenigingen en hun leden. Bureau Arbeidszaken beantwoordt vragen op sociaal gebied, onder meer over arbeidsvoorwaarden, arbeidsverhoudingen, sociale zekerheid, pensioenen en arbeidsomstandigheden. Bovendien verricht Bureau Arbeidszaken de activiteiten die voortvloeien uit de verschillende collectieve arbeidsovereenkomsten (cao), waarbij de leden van de RND zijn betrokken. Daaronder vallen ook de cao-onderhandelingen.
RND en Detailhandel Nederland De RND heeft een samenwerkingsverband met de Nationale Winkelraad van MKB-Nederland: Detailhandel Nederland. Door de samenwerking kunnen het grootwinkelbedrijf (GWB) en het midden- en kleinbedrijf (MKB) gezamenlijk met één standpunt naar buiten treden. Dit versterkt de belangenbehartiging van de detailhandel bij de Nederlandse en Europese overheid. Detailhandel Nederland houdt zich onder meer bezig met de verlaging van de kosten van het betalingsverkeer, de bereikbaarheid en bevoorrading van de detailhandel en de bestrijding van winkelovervallen
6 RND Jaarverslag 2011
7
en winkeldiefstallen. Ook wordt het werkprogramma van de Europese Unie (EU) nauwlettend gevolgd om zo vroeg mogelijk te signaleren wat er in Brussel gaat spelen en te anticiperen op de effecten hiervan op de detailhandel. Detailhandel Nederland genereert veel aandacht in de media. Een succesvolle Nationale Parkeertest, de ‘Verkiezing Beste Binnenstad’, overeenkomsten met de banken en een krachtige manifestatie zijn goede voorbeelden. Voor de behartiging van de algemene werkgeversbelangen is Detailhandel Nederland met behoud van eigen identiteit en zelfstandigheid betrokken via MKB-Nederland en VNO-NCW.
8 RND Jaarverslag 2011
Invloed van Brussel De invloed van Brussel op de Nederlandse detailhandel wordt steeds groter. Detailhandel Nederland houdt daarom de Europese dimensie van wet- en regelgeving scherp in het oog. Hoe het speelveld voor winkeliers eruit ziet, wordt in toenemende mate in Brussel bepaald. Om dicht bij het vuur te zitten, heeft Detailhandel Nederland in Brussel een eigen bureau. De medewerkers volgen de voor de Nederlandse winkeliers relevante ontwikkelingen op de voet. Het accent ligt daarbij op de thema’s bereikbaarheid, betalingsverkeer, winkelcriminaliteit, sociale zaken, consumentenrecht en handelsbeleid. Ook behartigen de medewerkers in Brussel de belangen van Nederlandse winkeliers door deze onder de aandacht te brengen van de Europese beleidsmakers. Detailhandel Nederland streeft ernaar zoveel mogelijk op te trekken met gelijkgestemde verenigingen van winkeliers uit andere lidstaten. Dit gebeurt bij voorkeur binnen het verband van EuroCommerce, de Europese koepel voor detailhandel en internationale handel waarvan Detailhandel Nederland lid is.
9
ARBEIDSZAKEN In 2011 bleef het verwachte economische herstel uit. Dit had ook direct gevolgen voor de arbeidsverhoudingen in de detailhandel. Door het economische klimaat was het lastig om de afgelopen cao’s opnieuw af te sluiten. De vakbonden lijken hun eisen niet te matigen en komen met looneisen die onverantwoord zijn. Uiteraard is het aan de afzonderlijke branches om te bepalen hoeveel ruimte er exact is, maar over het algemeen genomen verlopen onderhandelingen zeer moeizaam. Hierdoor is de werknemer uiteindelijk slechter af; na de periode waarin de nawerking geldt, kunnen medewerkers tegen andere voorwaarden aangenomen worden.
De RND heeft veel tijd gestoken in de aanpassing van de pensioenregeling voor de detailhandel. Door de lage rente en tegenvallende beleggingsresultaten moest de regeling worden aangepast. Het pensioenakkoord, dat is ondertekend door alle werkgevers en twee van de drie vakcentrales, is mede aanleiding om de pensioenrekenleeftijd aan te passen aan de ontwikkelingen in de AOW. Uiteindelijk kon een afspraak gemaakt worden met vakbonden om de premiestijging enigszins te matigen. Helaas kon de afspraak niet worden gemaakt voor de totale looptijd van het financiële contract en moeten sociale partners dus in 2012 verder onderhandelen. Er zijn veel aanpassingen in de sociale zekerheid te verwachten. Van privatisering van de ziektewet tot aanpassingen in het arbeidsrecht en noodzakelijke aanpassingen. Zo moeten veel cao-artikelen opnieuw uitonderhandeld worden door verhoging van de AOW-leeftijd. Daarnaast is met ingang van 2012 de vakantiewetgeving grondig gewijzigd en moeten cao-teksten op de nieuwe wetgeving worden aangepast.
Werkkostenregeling Ondanks een intensieve lobby is ook in 2011 de Werkkostenregeling niet zodanig aangepast, dat toepassing daarvan ook in de sector detailhandel opportuun is. Vooral omdat de aankoop van producten uit eigen bedrijf ook onder de regeling valt, zou invoering van de regeling in de detailhandel leiden tot een zeer forse stijging van de kosten. De RND blijft proberen in overleg met het betrokken ministerie de aankoop van producten eigen bedrijf (in ieder geval voor de sector detailhandel) buiten de regeling te houden of minimaal de regeling niet definitief in te voeren. Voor het kabinet was vermindering van administratieve lasten het argument voor
10 RND Jaarverslag 2011
11
de nieuwe regeling. De RND vindt, gezien de huidige administratieve hulpmiddelen, dit argument niet steekhoudend terwijl de regeling wel leidt tot zeer forse extra lasten. Wanneer de regeling ongewijzigd toch verplicht wordt, kan een belangrijk deel van de extra kosten alleen worden vermeden door bepaalde arbeidsvoorwaarden voor medewerkers negatief aan te passen.
terwijl de werknemer ziek is. De discussie over de premievaststelling door de UWV verliest daarmee wellicht zijn belang. Deze voorstellen geven enerzijds de (ex)werkgever (indirect) meer invloed op het reintegratietraject, maar anderzijds is volstrekt onduidelijk of hiermee de instroom en flexibiliteit worden beperkt of niet. Het lijkt er meer op dat de voorstellen uiteindelijk slechts een platte bezuinigingsdoelstelling hebben.
Kleinebanenregeling
Arbeidsvoorwaarden
In de sector detailhandel werd fors gebruik gemaakt van de tijdelijke kleinebanenregeling die in het kader van de crisisbestrijding was ingevoerd. Ondanks uitgebreide argumentatie vanuit de detailhandel om de regeling alsnog te verlengen (of definitief te maken), is hiervoor in de politiek geen meerderheid gevonden. Eind 2011 stopte de regeling, wat in 2012 leidt tot alleen al een loonkostenstijging van ongeveer 0,5% van de loonsom. Ondanks deze teleurstelling blijft de RND zich sterk maken voor een kleiner verschil tussen de bruto loonkosten en het nettoloon via het verlagen van belastingen en/of sociale premies, vooral voor werknemers met gemiddeld lagere lonen.
De RND maakt zich zorgen over de neveneffecten van de huidige economische situatie. Verhoudingen verharden. Zo hebben er bij de onderhandelingen voor een nieuwe supermarkten-cao zich stakingen en acties voorgedaan die het imago van de sector onnodig schaden. Nog steeds groeit de branche en vinden mensen er werk. Vakbonden lijken op belangrijke momenten in de onderhandelingen dit bredere perspectief niet te zien.
Sectorpremies – modernisering Ziektewet Al jaren vragen winkeliers om meer inzicht in de wijze waarop de UWV de sectorpremies vaststelt. Dat de UWV geen invulling geeft aan zijn re-integratieverplichtingen voor de ‘vangnetters’, lijkt een verklaring te bieden voor de steeds stijgende premies. Met vangnetters worden ex-werknemers bedoeld die bij ziekte vaak geen recht (meer) hebben op loondoorbetaling door de werkgever. Het lijkt er op dat vangnetters circa 60% meer kans hebben in de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) terecht te komen dan een werknemer die nog een werkgever heeft.
De oproep van de RND om door te gaan met vereenvoudiging en verbetering van de leesbaarheid van de cao’s is ook in 2011 hoog op de agenda geplaatst. In een aantal cao’s konden kleine aanpassingen worden doorgevoerd, maar de snelheid van het proces is te traag. De RND is betrokken bij 11 cao-onderhandelingstrajecten van aangesloten brancheorganisaties en bedrijven. Een aantal van deze cao’s is daarbij nauw aan elkaar gelieerd. Deze cao’s kunnen verder worden vereenvoudigd, waarna wellichtook onderhandelingen over aanpassing van de arbeidsvoorwaarden anders g eorganiseerd kunnen worden. Bovendien pleit de RND voor minder cao’s in de detailhandel, waardoor de werkgevers een beter overzicht krijgen van de afspraken. De RND zal blijven aandringen op verdergaande modernisering van de cao’s.
In 2011 heeft het kabinet ideeën aangedragen om de Ziektewet te moderniseren.Onder andere door meer financiële prikkels in te voeren met betrekking tot werknemers met tijdelijke contracten die eindigen
12 RND Jaarverslag 2011
13
Ontwikkelingen in het Bedrijfstakpensioenfonds Detailhandel (Bpf-D) In 2010 bleek de pensioenpremie niet-kostendekkend en was voor het fonds, wegens een te lage dekkingsgraad, een herstelplan in werking gesteld. Vanwege het CDC-karakter (Collectief Beschikbare Premiesysteem) van de regeling en vanwege het feit dat verlaging van de franchise extra pensioenkosten tot gevolg heeft, is, onder druk van werkgevers, besloten om hiervan af te zien. Uiteindelijk zijn de regeling en de premie per 1 januari 2011 niet gewijzigd, maar was het wel duidelijk dat er een aanpassing moest plaatsvinden per 1 januari 2012. De huidige vijfjaarspremieovereenkomst is dan afgelopen. In deze context is besloten dat voor een mogelijke premieverhoging voor werkgevers, een kostenstijging acceptabel is van maximaal 0,6% van de loonsom. De discussie is constant gevolgd en aangestuurd. Werkgevers hebben in mei 2011 gesproken met het bestuur van het pensioenfonds. Daarbij is nadrukkelijk gesteld dat kostenstijging uit de beschikbare loonruimte moet komen. Bovendien hebben werkgevers aangegeven dat als uitgangspunt de opbouw voor de huidige regeling niet verlaagd zou moeten worden, maar dat de kostenbesparing gevonden moest worden in bijvoorbeeld het wijzigen van het nabestaandenpensioen van opbouw naar risico-basis. Hoewel werkgevers niet unaniem waren, is toch afgesproken dat dit voorstel (met zijn nadelen en bezwaren) beter was dan een forse premieverhoging tegemoet moeten zien. Ook vakbonden hebben hun ideeën aan het Bpf-D-bestuur kenbaar gemaakt. Het compromisvoorstel van het bestuur, vooral gekenmerkt door een hogere premie gekoppeld aan een lagere opbouw, bleek niet acceptabel en leidde voor sociale partners tot het geheel opnieuw voeren van de discussie. Daarbij leek het uitgangspunt van de vakbonden om de pensioenregeling verder te verbeteren en het CDC-karakter van de regeling ter discussie te stellen. Werkgevers willen daarentegen het CDC-karakter van de regeling handhaven en de premiestijging (voor de werkgevers) zoveel mogelijk beperken. Het bestuur Bpf-D heeft sociale partners eind augustus een brief gestuurd
14 RND Jaarverslag 2011
met daarin een, onder de druk van haar wettelijke verplichtingen, voorgenomen besluit om de premie te verhogen van 16,2% naar 20,4% van de pensioengrondslag om zo de bestaande regeling kostendekkend te maken. Hierdoor zouden de pensioenkostenoplopen met circa 2% van de loonsom. Het bestuur heeft alleen de premiehoogte als instrument beschikbaar om de wettelijk voorgeschreven,dekkende premie te realiseren. Het is daarom aan sociale partners om een wijzigingvan de regeling overeen te komen om deze voorgenomen premiestijging te voorkomen of te beperken. De daarvoor beschikbare tijd was echter niet ruim bemeten. De extra druk op sociale partners die ontstond door deze brief maakte vooral de onderhandelingspositie van de werkgevers moeilijker. Uiteindelijk zijn sociale partners het begin november eens geworden over een opbouwverlaging van 0,1%-punt voor het jaar 2012 en die – als de wetgeving is afgerond – om te zetten in een verhoging van de pensioen‑ rekenleeftijd met een jaar (kosten- en premie-effecten zijn gelijk). Daarop is besloten de premie voor 2012 vast te stellen op 18,4% van de pensioengrondslag. Voor 2013 tot en met 2016 is een stijging voorzien tot 19,4% (van de pensioengrondslag). De Nederlandsche Bank heeft met dit besluit ingestemd. Voor 2013 en later is afgesproken dat sociale partners vanaf januari 2012 verder praten over mogelijke aanpassingen in de regeling om te grote premiestijgingen te voorkomen. Ook zal tussen sociale partners worden overlegd over een beleid om werknemers langer effectief inzetbaar te houden.
15
FISCALE ZAKEN Het deskundigenoverleg Fiscale Zaken behandelt fiscale vraagstukken die de detailhandel betreffen. De leden van het deskundigenoverleg dragen agendapunten aan en brengen zelf veel kennis en expertise in. Er is gekeken naar het Belastingplan 2012 en een aantal negatieve ontwikkelingen die daarin was opgenomen, zoals de voorstellen rond de werkkostenregeling en de dreigende verhoging van de btw. Overige onderwerpen die op de agenda stonden, waren verpakkingenbelasting, problemen rond verlegging van btw, reclamebelasting, handhavings convenanten en tax control frameworks.
Voor winkeliers is het van belang om verpakkingenbelasting afgeschaft te krijgen omdat deze belasting veel administratieve lasten veroorzaakt bij ondernemingen die zelf verpakkingen op de Nederlandse markt brengen. Veel leden van de RND importeren zelf en krijgen dus met deze belasting te maken. De nieuwe werkkostenregeling pakt nadelig uit voor de detailhandel. De regeling‘product aankoop eigen bedrijf’ drukt zwaar op de ruimte in de nieuwe werkkostenregeling. Hierdoor is het percentage van 1,4% veel te laag en moeten regelingen zoals ze nu gelden versoberd worden, of de meerkosten worden tegen 80% belast. Medewerkers in winkels moeten de producten die verkocht worden, kunnen ‘etaleren’ door ze zelf te dragen. Kleding, (sport)schoenen, sieraden en make-up zijn productcategorieën waarvoor dit met name geldt. De RND volgt de ontwikkelingen rond convenanten en tax control frameworks. De belastingdienst wil overleg met brancheorganisaties om afspraken te maken over de aanlevering van gegevens en om controles op een efficiënte manier te organiseren. Voor veel leden van de RND geldt dat zij zelf afspraken hebben gemaakt met de belastingdienst. Afspraken op brancheniveau zijn met name voor het MKB interessant.
Keurmerk voor afrekensystemen De RND is betrokken geweest bij de ontwikkeling van een keurmerk voor kassasystemen waardoor het naleven van fiscale verplichtingen beter gecontroleerd kan worden door de belastingdienst. Hiertoe is besloten om de administratieve lasten van controle te verminderen en de controle toe te spitsen op bedrijven, branches en systemen die mogelijk frauderen. Voor de detailhandel is deze ontwikkeling gunstig omdat met de ontwik-
16 RND Jaarverslag 2011
17
keling van dit keurmerk de belastingdienst op voorhand kan zien welke bedrijven over een kassasysteem met keurmerk beschikken. De meerwaarde van een dergelijk keurmerk is dat een bijdrage geleverd wordt aan compliance, uniformiteit, betrouwbaarheid en een verlaging van de administratieve lasten van kassasystemen. Hierdoor wordt ook de interne controle van ondernemingen beter.
ketenaansprakelijkheid niet van te voren uitgesloten kan worden. Dit heeft uiteindelijk ook een negatief effect op de werkgelegenheid.
Maatregelen in het kader van de economische situatie
IFRS
Er is veel gesproken over maatregelen om de gevolgen van de economischesituatiete verminderen. De in 2010 door de RND met succes bereikte uitstelregelingbtw naar drie maanden is inmiddels structureel geworden en hiermee krijgen ondernemingen meer financiële armslag.
De RND heeft commentaar geleverd bij de International Accounting Standards Board op voorgestelde invoering van nieuwe regelgeving die het gevolg is van de invoering van IFRS in Nederland. Als gevolg hiervan zouden huurverplichtingen op de balans moeten worden opgenomen en treden er ernstige verschuivingen op in de kengetallen die binnen een onderneming worden gebruikt. Gevreesd wordt dat hierdoor de financiering van ondernemingen lastiger wordt. In een uitvoerige brief heeft RND samen met Detailhandel Nederland commentaar gegeven op de voorstellen. De lobby tegen invoering van nadelige afspraken als gevolg van IFRS boekhoudregels zal in 2012 een vervolg krijgen.
Helaas is de lobby om de kleinebanenregeling te behouden mislukt. Met ingang van 2012 is de regeling afgeschaft. De RND blijft een lobby voeren om een structurele verlaging van arbeidskosten mogelijk te maken. In de politiek zijn geluiden te horen om de belasting op arbeid te verlagen. Daarin past ook de lobby om voor jongeren en medewerkers met een contract van beperkte omvang een ‘bruto = netto’-afspraak te maken. Hierdoor kunnen medewerkers meer over h ouden van hun bruto salaris zonder dat de kosten voor de werkgevers toe nemen. Voor jongeren is het eigenlijk vanzelfsprekend dat er geen premie wordt betaald als hier tegenover geen opbouw van rechten plaatsvindt.
De RND blijft zich inzetten om de inleners- en ketenaansprakelijkheid die nu geldt eenvoudiger te maken en de nadelige kettingeffecten die op kunnen treden ongedaante maken.
Inleners- en ketenaansprakelijkheid De RND blijft zich inzetten om een eerlijke regeling te krijgen waardoor de inlenersaansprakelijkheid wordt beperkt. Winkeliers die worden geconfronteerd met een onderneming die failliet gaat, draaien op voor de belasting- en premieschulden van ingehuurde arbeidskrachten die achterblijven na het faillissement. Veel leden werken met gerenommeerde organisaties en moeten er op kunnen vertrouwen dat deze organisaties belasting en premies tijdig afdragen. Inhuur van bijvoorbeeld diensten en medewerkers van schoonmaakbedrijven wordt te risicovol wanneer
18 RND Jaarverslag 2011
19
ALGEMEEN In 2011 zijn verschillende nieuwe verordeningen van kracht geworden en protocollen opgesteld. De RND heeft hierop waar nodig geageerd, actief gelobbyd en gemonitord. Ook informeert de RND elk jaar leden over bijvoorbeeld spookfacturen en veranderingen in betrokken organisaties.
Keukengerei De Europese Commissie heeft in 2011 een nieuwe verordening ingesteld op keukengerei afkomstig uit China en Hong Kong met melamine en polyamide. De NVWA is verplicht willekeurig 10% van alle importen te controleren. Ook materieel. Dit kost veel tijd. Tevens wil de NVWA de importeur laten opdraaien voor de kosten van de inspectie. De RND heeft op verschillende manieren aangegeven dit buiten alle proporties te vinden. Het zorgt zeker voor een kostenstijging in de winkel. De NVWA heeft nu ook geen enkele prikkel om efficiënte inspecties uit te voeren, het bedrijfsleven betaalt immers de rekening. Hoe coulant de NVWA hiermee omgaat moet in 2012 blijken.
In de werkgroep waren alle belanghebbenden vertegenwoordigd: winkeliers, verladers, vervoerders, logistiek dienstverleners, expediteurs, gasmeetbedrijven, leveranciers van gasmeetapparatuur, opleidingsinstanties, gasmeetdeskundigen en de werknemers (FNV Bondgenoten). Het protocol is direct toepasbaar voor bedrijven. Gezond Transport beheert het protocol namens het Platform Gassen in Containers.
Speelgoedrichtlijn
Opleidingseisen aan uitvoeren gasmetingen
In 2011 is de nieuwe speelgoedrichtlijn van kracht geworden. Dit leidde echter tot veel onduidelijkheid bij winkeliers en importeurs. De RND heeft dit in verschillende bijeenkomsten met de NVWA en in het Regulier Overleg Warenwet (ROW) duidelijk gemaakt. Ook heeft de RND nog een brief geschreven aan het ROW, de NVWA en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dit heeft geleid tot verduidelijking en enige inschikkelijkheid van de NVWA.
Ook heeft het PGIC in 2011 samen met de betrokken partijen uit het veld bij het NEN opleidingseisen opgesteld voor het uitvoeren van gasmetingen aan zeecontainers. Door het uitvoeren van een meetonderzoek kunnen deze blootstellingsrisico’s in kaart worden gebracht. Volgens het Arbeidsomstandighedenbesluit moet een werkgever zijn medewerkers beschermen tegen de risico’s van verstikking, bedwelming, vergiftiging, brand en explosie. Bedrijven die zeecontainers ontvangen, openen en lossen, moeten onderzoeken in hoeverre medewerkers aan deze gevaren worden blootgesteld. In veel gevallen resulteert dat in het uitvoeren van gasmetingen.
Protocol omgaan met gassen in containers In containers kunnen gassen zitten die kunstmatig zijn toegevoegd om ervoor te zorgen dat de lading tijdens transport goed bewaard blijft en
20 RND Jaarverslag 2011
dat eventuele ongewenste micro-organismen worden gedood. Daarnaast kunnen gassen ook het gevolg zijn van bepaalde stoffen die zijn gebruikt bij de fabricage van het product en/of de verpakking. Om de risico’s voor medewerkers van bedrijven die in aanraking komen met gassen zoveel mogelijk te minimaliseren, heeft het Platform Gassen in Containers (PGIC) een stappenplan opgesteld zodat veilig kan worden omgegaan met deze gassen. Het protocol is vastgesteld door een NEN-werkgroep onder leiding van het PGIC en is tot stand gekomen in samenwerking met Gezond Transport.
21
Tot nu toe waren geen eenduidige opleidingseisen vastgesteld voor gasmeetdeskundigen. Het in 2010 opgerichte PGIC heeft besloten hiervoor normen op te stellen met steun van werkgevers- en werknemersorganisaties en de overheid. De opleidingseisen zijn in lijn met het gepubliceerde stappenplan ‘Veilig omgaan met gassen in zeecontainers’.
Spookfacturen De RND heeft in 2011 weer diverse meldingen van spookfacturen ontvangen. Het aantal verstuurde spookfacturen neemt gedurende de zomermaanden doorgaans toe. Het bedrijfsleven loopt het risico op enkele honderden miljoenen euro’s schade per jaar door dergelijke facturen. De RND waarschuwt bij meldingen van nieuwe spookfacturen de achterban, om overbodige betalingen te voorkomen.
Gastoestellen De Nederlandse overheid wil vanaf circa 2020 niet langer garanderen dat de gassamenstelling in Nederland gelijk blijft. Dit heeft gevolgen voor alle apparatendie gas gebruiken. Bijvoorbeeld gastoestellen en cv’s. In een ROW (Regulier Overleg Warenwet) over dit onderwerp bleek nog veel onduidelijkheid te bestaan. Voor winkeliers kan dit in een later stadium van belang worden voor garanties bij aankopen, verkoop van gastoestellen en bijvoorbeeld aanpassingen in het pand (cv). Het ligt voor de hand dat de overheid consumenten en bedrijven goed dient te informeren over de overgang naar een andere gassamenstelling. De RND blijft het onderwerp volgen.
nVWA / NVWA
Nieuwe naam / reorganisatie Vanaf 1 januari 2012 vormen de drie inspectiediensten van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) een nieuwe organisatie onder de naam Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA is het resultaat van de fusie van de Algemene Inspectiedienst, de Plantenziektenkundige Dienst en de Voedsel- en Warenautoriteit. Deze drie organisaties hebben de a fgelopen twee jaar onder de werknaam nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit samengewerkt. Op 1 januari 2012 is het fusieproces afgerond en vormen zij dus samen de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Systeeminspecties De NVWA wil op een andere manier gaan handhaven. In plaats van productgerichte inspecties, wil de NVWA systeemgericht inspecties doen. Dit betekent dat grote bedrijven die kunnen aantonen de gehele keten van producent tot winkel goed op orde te hebben een ontheffing krijgen van inspecties voor bepaalde tijd. Dit kan winkelketens veel rompslomp besparen. In 2011 werd met speelgoedproducent Matel een eerste overeenkomst gesloten.
Deelname NEN De NVWA heeft eind 2011 bekend gemaakt in 2012 niet langer aan de diverse NEN-werkgroepen deel te zullen nemen. De RND maakt zich zorgen, omdat de NVWA niet alleen kennis inbracht in de NEN-werkgroepen, maar daar ook kennishaalde. Door niet langer deel te nemen, bestaat de kans op een minder efficiënt handhavingsproces. De RND heeft de NVWA opgeroepen haar standpunt te herzien.
De RND heeft elk jaar overleg met de NVWA over lopende en nieuwe zaken. Tijdens deze overleggen is onder andere gesproken over systeeminspecties en de implementatie van handhaving van bepaalde wetgeving (keukengerei, speelgoedrichtlijn, boa’s en pruiken). Dit overleg leidt over en weer tot meer begrip en coulance vanuit de NVWA.
22 RND Jaarverslag 2011
23
BELASTINGEN EN HEFFINGEN De RND heeft zich wat betreft de incasso van auteursrechten ook dit jaar weer kritisch opgesteld. De RND maakt zich zorgen over de wildgroei van collectieve beheersorganisaties (er zijn er inmiddels 17), de wijze waarop auteursrechten geïnd worden en de buitenproportionele stijging van de hoogte van de kosten in de loop der jaren.
Videma Videma int auteursrechten op het openbaar maken van tv-beelden. Deze organisatie wil een slaatje slaan uit de toename van televisies in winkels en kantoren.De RND heeft zich verzet tegen deze TV-heffing in de media en politiek. Het lijkt erop dat Videma winkeliers voorlopig met rust laat.
SENA (branchecontracten) De VGS, VGT en VWDHZ hebben een vrijwillige collectieve brancheafspraak met SENA. Hierin is een significante korting bedongen. SENA heeft eind 2011 de contracten opgezegd per 31 december 2012. Dit betekent dat in 2012 nieuwe onderhandelingen met SENA gevoerd dienen te worden.
Gebruikersplatform VNO-NCW en MKB Nederland hebben een gebruikersplatform georganiseerd dat met VOICE (brancheorganisatie van Nederlandse collectieve beheersorganisaties (cbo’s) ) discussieert over toekomstige tarieven en regelingen met cbo’s. Deze laatste zijn bijvoorbeeld BUMA/Stemra, SENA, Videma, Reprorechtenz. Deze gesprekken lijken alleen maar tot een verslechtering te leiden voor grootwinkelbedrijven. De RND heeft zich door middel van een brief zeer duidelijk gedistantieerd van dit overleg. De RND kan dan ook niet gebonden worden aan afspraken die uit het overleg voortvloeien. De gesprekken hebben echter nog niet geleidt tot een akkoord.
24 RND Jaarverslag 2011
25
Hoge Raad heeft inzake reclamebelasting arrest gewezen Over de collectieve bezwaarprocedure van de RND tegen de reclamebelasting is in 2010 en 2011 de nodige jurisprudentie verschenen. Begin november 2011 heeft uiteindelijk de Hoge Raad arrest gewezen in het cassatieberoep. De Hoge Raad keurt het goed dat de gemeente een heffing instelt voor een beperktgebied op basis van een verondersteld profijt in dat gebied. Dat vrijwel alle ondernemers in het gebied profiteren, maar dat alleen degenen met een openbare aankondiging moeten betalen, krijgt geen aandacht. Ook ziet de Hoge Raad er geen bezwaar in dat de gemeente de facto een contributie van de lokale ondernemersvereniging heft. Nu de Hoge Raad de reclamebelasting geoorloofd vindt, geeft de gerechtelijke macht een zeer ruime uitleg aan de zogenaamde ‘nieuwe vrijheid’ van gemeenten. De RND vindt dit een zorgwekkende ontwikkeling; met deze toenemende vrijheid voor gemeenten wordt de deur opengezet voor het steeds meer kosten verhalen bij een beperkte groep belastingplichtigen. Daar zullen vooral ondernemers de dupe van worden. Ondanks het arrest van de Hoge Raad blijft de RND van mening dat reclamebelasting niet het juiste instrument is om ondernemers te laten betalen voor gezamenlijke activiteiten. De RND heeft er altijd voor gepleit dat alleen bij een echte meerderheid een heffing voor collectieve activiteiten mag worden ingevoerd. Daarbij hoort een draagvlakmeting
26 RND Jaarverslag 2011
waarbij niet alleen het percentage van de aanwezigen of stemmers geldt, maar ook de vertegenwoordiging in WOZ-waarde en het gehele bestand van ondernemers. Een gemeente kan dan alleen een heffing invoerenals is gebleken dat er voldoende draagvlak is bij de beoogde bijdrageplichtige ondernemers in een gebied. Dergelijke voorwaarden gelden inmiddels voor de Experimentenwet BIZ. Deze wet, die in mei 2009 in werking is getreden, maakt het mogelijk voor een bepaald gebied tijdelijk een heffing in te stellen ter financiering van collectieve activiteiten. Deze activiteiten zijn gericht op het bevorderen van leefbaarheid, veiligheid, ruimtelijke kwaliteit of een ander, deels publiek belang in de openbare ruimte van de Bedrijven Investeringszone. De bepalingenuit de wet zorgen ervoor dat gemeenten worden verplicht het draagvlak onder alle betrokken ondernemers te meten. Bij de invoering van reclamebelasting gelden dergelijke draagvlakeisen niet, terwijl de wijze waarop reclamebelasting wordt ingezet vergelijkbaar is met die van de Experimentenwet BIZ. Eind 2011 heeft de RND, in samenspraak met Detailhandel Nederland, minister Verhagen van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie per brief geïnformeerd over het arrest. De RND pleit dat met de evaluatie van de Experimentenwet BIZ in 2013 ook de reclamebelasting wordt betrokken. De RND wijst in 2012 gemeenten die een reclamebelasting willen invoeren erop dat vooraf onder alle belastingplichtige ondernemers het draagvlak wordt gemeten en dat gemeenten erop toezien dat de reclamebelasting tussentijds wordt geëvalueerd.
27
duurzaamheid en mvo In juni 2011 was de RND aanwezig bij een druk bezocht politiek debat over de rol van de overheid bij het stimuleren van internationaal maatschappelijk ondernemen. Het debat werd georganiseerd door het MVO Platform, een netwerk van maatschappelijke organisaties en vakbonden gericht op Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). Het event werd, zoals verwacht, vooral bezocht door beleidsambtenaren en een aantal kamerleden.
De aanwezige kamerleden bleken in vergelijking met Brusselse trends allemaal een grotere, meer controlerende rol voor overheden te zien. Afhankelijk van partijpolitieke opvattingen zagen zij dit op Nederlands niveau, dan wel op Europees niveau. De aanwezigheid van de RND, en dus het perspectief van winkeliers, bleek een goede en soms noodzakelijke aanvulling op het debat. Er is nadrukkelijk te kennen gegeven dat er bij bedrijven al een hoop aan IMVO gebeurd. Opgemerkt is dat onder bedrijven het gevoel bestaat dat de overheid te weinig oog heeft voor deze bestaande, goede initiatieven. Wanneer er dus gezocht wordt naar een effectievere rol voor de overheid, dan zou het goed zijn als de overheid aansluit bij dergelijke activiteiten. Tevens werd meegegeven dat men in plaats van controle meer zou kunnen inzetten op samenwerking en kennisdeling tussen NGO’s en bedrijven. Controles kunnen door de complexheid en omvang van de mondiale keten immers ook nooit garanderen dat misstanden niet voorkomen. Beter is om de kennis en inspanningen te bundelen.
WEEE De Europese Commissie (EC) heeft een voorstel gedaan om de oude WEEE-richtlijn te vernieuwen. De WEEE-richtlijn bepaalt bijvoorbeeld dat winkeliers oude elektronische apparatuur dienen in te nemen wanneer een consument dit aanbiedt, als hij een vergelijkbaar nieuw apparaat koopt. Dit is de zogenaamde ‘oud voor nieuw’-regeling. Het Europees Parlement (EP) wilde echter veel verder gaan. Winkeliers zouden ‘om niet’ afgedankte elektronische apparaten moeten innemen. Consumenten kunnen dan in elke winkel die elektronica verkoopt al hun afgedankte apparaten inleveren. Tevens wilde het EP dat winkeliers bij inname zouden sorteren op herbruikbaarheid.
28 RND Jaarverslag 2011
29
De RND vindt dat het elektronisch afval in Nederland op verantwoorde wijze ingenomen en gerecycled dient te worden. Dit is goed voor het milieu en voorkomt illegale uitvoer naar andere landen. De verantwoordelijkheid om elektronische producten aan het einde van hun levenscyclus uit de markt te halen, ligt echter bij producenten en/ of importeurs. Winkeliers kunnen hier een rol in spelen, maar dat is niet vanzelfsprekend. Zo kunnen consumenten bijvoorbeeld hun afval ook afgeven bij de milieustraat. Producenten en gemeenten pakken hun verantwoordelijkheid niet; de urgentie van milieuvriendelijk inleveren moet door voorlichtingworden vergroot en er moeten meer inzamelbakken komen op toegankelijke plekken. Eind 2011 bereikten het EP, de EC en de Europese Raad van ministers een akkoorddat nog nader dient te worden uitgewerkt. Dit houdt in dat de ‘oud voor nieuw’-regeling intact blijft, behalve voor winkels met meer dan 400m2 verkoopoppervlakte van elektrische apparaten. Zij dienen ‘om niet’ kleine apparatuurin te nemen kleiner dan 25cm. De RND vindt dat voor de gehele detailhandel oud-voor-nieuw moet gelden en heeft dit ook aangekaart.
Informatiebijeenkomst REACH REACH staat voor ‘Registratie, Evaluatie, Autorisatie van CHemische stoffen’. De Europese REACH-wetgeving is sinds juni 2007 van kracht en wordt stapsgewijs ingevoerd. Beoogd doel van REACH is de verbetering van de bescherming van mens en natuur tegen schadelijke chemicaliën. De RND organiseerde in 2011 een informatiebijeenkomst over REACH. Sprekers van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IM) en de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (nVWA) vertelden achtereenvolgens over de wettelijke REACH-verplichtingen en de wijze waarop wordt gehandhaafd. Duidelijk werd dat beleid en handhaving nog lang niet altijd op één lijn zitten. De ochtend werd afgesloten met een krachtige en heldere presentatie over de implementatie van REACH in de praktijk.
30 RND Jaarverslag 2011
De RND is voortdurend in contact met IM, Agentschap NL en de NVWA om d uidelijkheid te krijgen omtrent vragen die winkeliers hebben. Begin 2011 is tevens de RND-factsheet ‘REACH voor retailers (non-food)’ gepubliceerd.
Bijeenkomst nanotechnologie, de kansen en de risico’s Aansluitend op een informatiebijeenkomst over REACH organiseerde de RND een bijeenkomst over de kansen en risico’s van nanotechnologie. De voorspellingen zijn dat het gebruik van nanotechnologie in consumentenproducten de komendejaren nog enorm zal toenemen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) ging in op de wetenschappelijke stand van zaken en de risico’s die met het gebruik van deze techniek gepaard gaan. Professor Kampers van de Universiteit Wageningen vertelde over de mogelijkheden die de techniek biedt, onder andere op het gebied van food. Hij gaf daarbij de zaal mee dat mogelijk n egatieve effecten altijd in acht moeten worden genomen, maar dat daarbij een reële inschatting hoort in hoeverre deze zich zullen voordoen. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) sloot de dag af met een uiteenzetting van de wijze waarop de overheid nanotechnologie binnen diverse ministeries, maar ook richting de maatschappij agendeert. De overheid wil de verdere ontwikkeling van de nanotechnologie de ruimte geven en zoekt tevens naar een goede manier om de maatschappij over de kansen en risico’s te informeren. De RND neemt deel aan diverse gespreksgroepen over nanotechnologie om informatie over dit onderwerp goed te blijven volgen en de inbreng vanuit de winkeliersveilig te stellen.
RND in gesprek met staatssecretaris Atsma In september vond een gesprek plaats tussen de RND en staatssecretaris Atsma van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. Dit gesprek ging onder andere over elektronisch afval, plastic tassen en hout. Op verzoek van de staatssecretaris heeft de RND bij verschillende brancheorganisaties
geïnventariseerd wat er gebeurtom elektronisch afval op verantwoorde wijze via de winkel in te nemen. Ook is geïnventariseerd wat winkels doen om de hoeveelheid plastic tassen te verminderen. Wat betreft hout heeft de RND aangekaart dat nieuwe Europese regelgeving omtrent het tegengaan van de import van illegaal hout niet mag leiden tot extra eisen. In Nederland streven winkeliers naar zoveel mogelijk FSC- en PEFC-gecertificeerde houtproducten. Besloten is om elk half jaar met de staatssecretaris de laatste ontwikkelingen te bespreken.
Spaarlampen Lightrec Mysteryshoppingonderzoek L ightrec, de productstichting verantwoordelijk voor de inzameling van spaarlampen, heeft bij winkelketens onderzocht of zij de inname van spaarlampen van consumenten goed hebben geregeld. De RND vindt het zonde dat geld dat gebruikt moet worden om spaarlampen in te nemen en te recyclen, wordt besteed aan dit soort onderzoeken. De VROMinspectie ziet in Nederland toe op naleving van wetgeving. Bovendien blijft het aanbod van spaarlampen door consumenten in winkels sterk achter. Lightrec kan beter geld besteden aan het voorlichten en stimuleren van het op verantwoorde wijzen weggooien van oude spaarlampen.
VROM-inspectie e VROM-inspectie heeft in het najaar van 2011 bij verschillende grote D winkelketens een steekproef gedaan of zij op de juiste wijze oude spaarlampen innemen. De resultaten variëren sterk. Het lage aantal winkelbezoeken is daar waarschijnlijk mede debet aan. Op zich vindt de RND het goed dat de VROM-inspectie op deze wijze aandacht vraagt voor de inzameling van spaarlampen. Momenteel leveren consumenten nog zo weinig spaarlampen in, dat dit leidt tot een laag bekendheidsniveau bij winkelmedewerkers.
31
FLEGT Begin 2012 wordt de FLEGT-verordening van kracht. Deze verordening beoogt het importeren van illegaal gekapt hout tegen te gaan. De RND is voorstander van het tegengaan van illegaal gekapt hout, maar vindt wel dat als een grootwinkelbedrijf houtproducten verkoopt die FSC- of PEFCgecertificeerd zijn, deze ook automatisch voldoen aan FLEGT. FLEGT heeft namelijk een eigen due diligence systeem, en kan zo tot extra administratieve lasten leiden voor grootwinkelbedrijven. De RND heeft ervoor gepleit dat de kosten die gepaard gaan met de invoering van deze verordening zo laag mogelijk worden gehouden. Het is nog onduidelijk wie in Nederland toezicht gaat houden op FLEGT.
Plastic tassen Op de nationale afvalagenda van het ministerie van Infrastructuur en Milieu is het afschaffen van de gratis plastic tas een belangrijk onderwerp. In Europa gingen in 2011 stemmen op voor een verbod. Staatssecretaris Atsma heeft uitgesproken geen voorstander van extra wet- en regelgeving te zijn. Wel heeft de staatssecretaris aangegeven met de Nederlandse detailhandel afspraken te willen maken over het afschaffen van de gratis plastic tas. De RND heeft in een brief aan staatssecretaris Atsma de intenties van het grootwinkelbedrijf samengevat als het gaat om het verder beperken van de uitgifte van plastic draagtassen en het verbeteren van de kwaliteit van de draagtas. Hierin is benadrukt dat het grootwinkelbedrijf zelf al veel maatregelen neemt. Winkels werken inmiddels al met diverse formaten tassen, hebben gekozen voor een lichtere variant plastic tas, gebruiken milieuvriendelijke materialen of bieden een alternatief zoals de duurzame big shopper. Ook heeft de RND beklemtoond dat bij een verdere uitwerking van de intentie-afspraken een aantal zaken in acht moet worden genomen, zoals het behoud van de diverse functies van de draagtas, duidelijkheid over een duurzaam alternatief voor een ‘traditionele’ plastic tas en het meenemen van reeds behaalde resultaten in realistische vervolg-inspanningen per branche. 32 RND Jaarverslag 2011
33
BRANCHES FUSION Fusion is de werkgeversvereniging in de kappersbranche opgericht door de franchisenemers van Wave International werkzaam onder de labels Cosmo Hairstyling, Team Kapsalons en HAIRMAXX. Dit zijn ongeveer 200 werkgevers met zo’n 2.500 werknemers. De oprichting is nauw verbonden geweest met het afsluiten van een eigen cao voor deze ketenbedrijven omdat het invullen van hun wensen in de bestaande branche-cao niet mogelijk bleek. NOVE Nederlandse Organisatie Voor de Energiebranche (NOVE) Brancheorganisatie voor onafhankelijke ondernemers in handel, verkoop, transport en opslag van brandstoffen en smeermiddelen op land en water. NOVE onderscheidt vier deelmarkten: 1. Handel en Retail - Distributie en handel van benzine, diesel, autogas en aardgas aan directe afnemers via tankstations of (eigen) tankinstallaties bij bijvoorbeeld transportbedrijven, agrariërs, loon- en bouwbedrijven; 2. Opslag, Transport en Groothandel - Opslagdepots, transport door middel van tankwagens en tanklichters en groothandelsactiviteiten; 3. Binnenvaart & Visserij - Bunkerleveranties aan binnenvaart en visserij; 4. Zeevaart - Bunkerleveranties aan de zeevaart. Daarnaast kent NOVE een commissie die zich richt op de energietransitie in Nederland. NOVE is in 1907 opgericht door kolenhandelaren. Cijfers • Van de onafhankelijke brandstoffenhandel is 75% van het verhandeld volume aangesloten bij NOVE. • NOVE heeft 185 leden: 145 landhandel, 30 binnenvaart en 10 zeevaart. • Van de 4.200 tankstations in Nederland zijn er 1.000 van NOVE-leden. • Van de 36 brandstofdepots zijn er 22 van NOVE-leden. • Van 13,8 miljard liter brandstof voor het wegverkeer komt 40% van NOVE-leden. • Van de 1.000 tankwagens in Nederland is 80% van NOVE-leden.
34 RND Jaarverslag 2011
35
• Van de 16 miljoen ton stookolie die zeeschepen in Nederland bunkeren, komt 8 miljoen ton van NOVE-leden. • Van de 105 bunkerboten (binnenvaart) zijn er 95 van NOVE-leden. Bij de 40 bunkerwinkelschepen zijn dat er 35. • Nederland is nummer 1 in Europa op het gebied van binnenvaartbunkering. NOVE is aangesloten bij: RND, Raad Nederlandse Detailhandel NVG, Nederlandse Vereniging van Groothandel (gelieerd aan VNO-NCW) UPEI, Europese koepelorganisatie van zelfstandige brandstofhandelaren IBIA, internationale organisatie voor bunkerbedrijven CTGG, Commissie Transport Gevaarlijke Goederen Kernactiviteiten van NOVE: • afsluiten cao voor het Brandstoffenbedrijf; • leden voorzien van branchespecifieke informatie; • beantwoorden vragen individuele leden; • opkomen voor de belangen van zelfstandige brandstofhandelaren; • brancheorganisatie voor onafhankelijke ondernemers in handel, verkoop, transport en opslag van brandstoffen en smeermiddelen op land en water. Tuinbranche Nederland Tuinbranche Nederland is de brancheorganisatie voor tuinretailers waar de verkoop van tuinartikelen aan consumenten centraal staat (sectie retail), tuinretailketens en fabrikanten, importeurs en groothandelaren in tuinartikelen (sectie leveranciers). Hiermee is Tuinbranche Nederland de unieke vertegenwoordiger van de totale bedrijfskolom en spreekt zij namens een brede en sterke achterban. Tuinbranche Nederland richt zich met haar activiteiten op de belangenbehartiging van haar leden in de hele keten. De activiteiten bestaan onder andere uit de lobby richting overheid, algemene branchepromotie, vertegenwoordiging van de branche en voorlichting en advisering. Leden van Tuinbranche Nederland vertegenwoordigen 60% van de omzet in de branche en 65% van de werkgelegenheid.
Cao Arbeidsvoorwaarden Nadat de cao per 1 april 2011 afliep zijn de onderhandelingen met FNV en CNV gestart om tot een nieuwe cao te komen. Deze onderhandelingen verlopen moeizaam vanwege forse (loon)eisen van de bij de cao betrokken vakbonden - FNV en CNV -. Bij werkgevers is als gevolg van bedrijfseconomische omstandigheden sprake van een afnemende (loon)ruimte. De economische situatie, de situatie op de huizenmarkt en de slechte zomer van 2011 zijn hier debet aan. Ondanks een positief voorjaar kwam de eerste helft van het jaar de omzet in tuinartikelen uit op € 2,3 miljard (3% minder dan vorig jaar). Hiervan werd het grootste positieve deel van het resultaat buiten de tuincentra gerealiseerd. De grootste omzetwinnaar was namelijk het groot onderhoud. In het derde kwartaal 2011 daalde de omzet gemiddeld met 5,7%; dit is de sterkste daling sinds jaren. Omdat de branche grote waarde hecht aan de totstandkoming van een cao worden in januari 2012 de onderhandelingen weer voortgezet. Cao Sociaal Fonds algemeen verbindend verklaard Per 15 april 2011 is de cao Sociaal Fonds algemeen verbindend verklaard, deze cao loopt tot 15 april 2016. Samenwerking ROC’s Tuinbranche Nederland heeft in het voorjaar van 2011 een convenant gesloten met de AOC Raad aangaande de opleiding van vakkrachten. Doel van deze afspraak is het inpassen van de bijzondere competenties van tuincentramedewerkers in het curriculum. Op deze wijze wordt naast een goede, ‘groene’ opleiding de ruimte geboden om het opleidingsniveau van de medewerkers te verbeteren. De klant krijgt dan een professioneel en deskundig advies over inrichting en onderhoud van de tuin, het aanbod aan tuinproducten en de mogelijkheden in gebruik. Arbocatalogus De arbocatalogus die in 2010 verscheen heeft zich kunnen koesteren in een weliswaar bescheiden, maar kwalitatief hoogwaardige belangstelling. MVO in de tuinbranche Door het invullen van een digitale vragenlijst - de MVO Scorecard - krijgt een ondernemer inzicht in de score op gebied van MVO. Daarna ontvangt hij een concrete actielijst waarmee aan de slag kan worden gegaan. Met de energiescan kan het energieverbruik van het eigen bedrijf in kaart worden gebracht en afgezet tegen de binnen de sector gebruikelijke waarden.
36 RND Jaarverslag 2011
37
Op het op 21 november gehouden MVO-congres is de eerste prijswinnaar bekend gemaakt van de MVO Stimuleringsaward. Groenrijk Hans Menken was de gelukkige prijswinnaar vanwege de intrinsieke drive die hij heeft om op alle MVO-aspecten, People, Planet en Profit, resultaten te behalen. In 2011 is begonnen met een evaluatie van het in 2008 ingezette beleid. De Nationale Tuinbon In 2011 is door Tuinbranche Nederland de Nationale Tuinbon succesvol geïntroduceerd. Waren er bij de start 60 deelnemende tuincentra, inmiddels zijn 140 leden aangesloten bij dit initiatief. Sinds de invoering is er voor € 1.100.000,-- aan tuinbonnen verkocht, hetgeen zeer succesvol kan worden genoemd. Garden Future Tijdens het vakevent Garden Future in juni 2011 werd de ledenvergadering gehouden. Naast de gebruikelijke onderwerpen is het strategisch plan voor 2012 en verder goedgekeurd. Collectieve promotie In 2011 is wederom uitgebreid aandacht geweest voor de collectieve promotie van de sector. Dankzij deze inspanning is er veel free publicity gegenereerd. Marktinformatie Met één grote bijeenkomst zijn in het voorjaar de leden van Tuinbranche Nederland op de hoogte gesteld van de bestedingscijfers 2010, geleverd door het continu consumentenonderzoek van GfK Dongen. In het najaar is met drie bijeenkomsten bij tuincentra, verspreid over het land, het eerste half jaar tegen het licht gehouden. Lobby gewasbescherming In 2011 is gestart met een lobby- en voorlichtingscampagne inzake het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De politieke druk om deze middelen uit de schappen te laten verdwijnen begon toe te nemen. Vanuit het milieubelang (er is immers geen goed alternatief) is er met deze campagne een samenwerking tussen retailers en leveranciers gestart die in 2012 zijn verdere beslag zal krijgen.
UFON Unie van filiaal en franchise optiek- en hoortoestelbedrijven Nederland De UFON is de belangenbehartiger van grootwinkelbedrijven in de optiekbranche en de leveranciers van hoortoestellen. Bij de meeste beleidsterreinen wordt overlegd met de andere werkgeversorganisatie in de branche, de NUVO. Cao Optiekbedrijven Sedert 2006 is er geen cao voor optiekbedrijven meer tot stand gekomen wegens onoverbrugbare verschillen in uitgangspunten tussen de partijen. Ook 2011 heeft geen situatie opgeleverd waarin het overleg zinvol kon worden hervat. VDF Vereniging van Drogisterij- en aanverwante Filiaalbedrijven De VDF behartigt de werkgeversaspecten van de landelijke en regionaal opererende drogisterijketens. Bij deze bedrijven zijn een kleine 12.000 personen werkzaam. Cao drogisterijbranche De cao die in 2010 is afgesloten, heeft een looptijd van twee jaar. In 2011 is gewerkt aan de afspraken die in de cao zijn gemaakt. Zo is gestart met de ontwikkeling van een arbocatalogus voor medewerkers in de drogisterijbranche: ‘Plezierig werken in de drogisterijbranche’. De aanbevelingen uit het rapport van TNO die in 2010 zijn vastgesteld, worden hiermee vertaald naar praktische maatregelen. Begin 2012 zal dit project worden afgerond. De arbocatalogus geeft medewerkers en werkgevers houvast om goede afspraken te maken over werkomstandigheden. Hiermee wordt bereikt dat medewerkers met meer plezier hun werk kunnen doen. Naast dit project is door ondernemingen invulling gegeven aan de afspraak om 100 werkloze jongeren een stageplek aan te bieden in de branche. Het lijkt erop dat de doelstelling bij afloop van de cao in april 2012 zal zijn gerealiseerd. Samenwerking binnen het CBD Het Centraal Bureau Drogisterijbedrijven (CBD) is opgericht om de belangenbehartiging in de drogisterijbranche rond de aflevering van de zelfzorggeneesmiddelen vorm te geven. Binnen het CBD worden afspraken gemaakt over opleidingseisen, automatisering en de kwaliteitseisen rond de aflevering van zelfzorggeneesmiddelen. Leden van de VDF zijn vertegenwoordigd in het bestuur van het CBD.
38 RND Jaarverslag 2011
39
In 2011 kon de certificeringsgraad in de drogisterijbranche verder worden verbeterd richting het uiteindelijke doel van 80% certificering. Certificering is nodig om de zelfzorggeneesmiddelenvoorziening bij de drogisterijbranche te behouden. Dit waarborgt dat personeel de aflevering en advisering op een zorgvuldige wijze organiseert en de consument zich verzekerd weet dat de aflevering van zelfzorggeneesmiddelen met waarborgen is omkleed. Hierdoor speelt de drogisterijbranche ook in de toekomst een belangrijke rol bij de aflevering van zelfzorggeneesmiddelen. Nieuwe geneesmiddelenwet In de geneesmiddelenwet is onder andere vastgelegd wie welke zelfzorggeneesmiddelen mag verkopen. Het VDF volgt de ontwikkelingen rond dit dossier op de voet en vertaalt de voorgenomen wetgeving naar de praktijk. Het is daarbij van belang dat de kwaliteit van de aflevering van zelfzorggeneesmiddelen kan worden aangetoond en wordt verbeterd. Daarom is er voor gekozen alle drogisten in Nederland te certificeren. Voor de drogisterijen is het van belang dat een zo groot mogelijk assortiment zelfzorggeneesmiddelen uitsluitend verkrijgbaar is bij drogist en apotheek. Belangrijk resultaat van de in 2011 gevoerde lobby was een verbetering van de verhoudingen met de inspectie voor de geneesmiddelenvoorziening. De branche is beter in staat gebleken om de toegevoegde waarde rond verkoop van zelfzorggeneesmiddelen aan de belangrijke stakeholders te laten zien. Hiermee wordt gewaarborgd dat de drogisterij deze middelen ook in de toekomst kan blijven verkopen. Voor de drogist is het nadelig als meer geneesmiddelen vrij verkrijgbaar zijn en als gevolg de kosten die gemaakt worden voor het opzetten van een opleidingsprogramma om deskundigheid te waarborgen, worden ondermijnd. De branche investeert jaarlijks vele miljoenen euro’s in opleidingen van medewerkers. Ook worden campagnes gevoerd om veel voorkomende klachten onder een breed publiek bekend te maken. Het uitgangspunt hierbij is dat de drogist verantwoorde zorg moet leveren bij de verkoop van zelfzorggeneesmiddelen. VDN Vereniging Drankenhandel Nederland Wisseling bestuur VDN In februari 2011 trad Peter Zoutendijk van Gall&Gall uit het bestuur van de VDN. Marit van Egmond, de nieuwe algemeen directeur van Gall&Gall, heeft in oktober zijn plaats ingenomen. Vanuit de historie levert het lid met het hoogste aantal vestigingen de voorzitter voor het VDN-bestuur. De VDN heeft Van Egmond daarnaast ook benoemd in het bestuur van de RND.
40 RND Jaarverslag 2011
Henk van den Broek heeft zijn bestuurlijke activiteiten aan het einde van 2011 beëindigd. Jeroen Besters, algemeen manager van DirckIII, wordt per 1 januari 2012 zijn opvolger in het VDN-bestuur. Wetsvoorstel nieuwe Drank- en Horecawet aangenomen door Tweede Kamer De behandeling van het nieuwe wetsvoorstel Drank- en Horecawet kent een lang voortraject. Nadat het vorige kabinet het wetsvoorstel controversieel verklaarde, werd door het huidige kabinet aangegeven het wetsvoorstel voorlopig niet verder te behandelen. Toch werd in juni het wetsvoorstel in aangepaste vorm door de Tweede Kamer besproken en werd vervolgens het wetsvoorstel door de Tweede Kamer aangenomen. In september 2011 is het wetsvoorstel aan de Eerste Kamer ter behandeling aangeboden. De minister zal naar aanleiding van vragen uit de Eerste Kamer een aantal zaken moeten aanvullen, waaronder de keuze van de regering voor het handhaven van de verkoopleeftijd van 16 jaar. Naar verwachting zal de nieuwe wet per 1 juli 2012 in werking treden. VDN in werkgroep Alcohol en Jongeren Vanuit het landelijk Regulier Overleg Alcohol (ROA) is in 2006 de werkgroep Alcohol en Jongeren ingesteld om de problematiek rond alcoholgebruik van te jonge mensen met een groot aantal partijen, zowel publiek als privaat, aan te pakken. Het doel van deze werkgroep is het voorkomen dat jongeren onder de 16 jaar alcohol drinken en het voorkomen van ‘binge drinken’ en andere vormen van alcoholmisbruik bij jongeren onder de 24 jaar. Elke twee jaar stelt de werkgroep een werkplan op. Hierin wordt een nadere uitwerking gegeven van doel, doelgroepen en streefcijfers, alsmede een overzicht van de inspanningen die de betrokken partijen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid willen gaan doen om de doelstellingen te bereiken. Eind 2011 is het werkplan voor de periode 2012-2013 vastgesteld. De VDN participeerde voorheen via de PVAD (stichting Platform Verkoop Alcoholhoudende Dranken voor thuisgebruik) in de werkgroep en is sinds 2011 met een eigen vertegenwoordiging bij de werkgroep betrokken. Werkgroep Veiligheid Slijtersbranche Eén van de kwalitatieve afspraken uit de cao was het instellen van een paritaire werkgroep Veiligheid. De werkgroep, bestaande uit werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers, had als doel te komen met aanbevelingen die de veiligheid van medewerkers in de slijtersbranche verbeteren. Daarnaast had de werkgroep als taak een advies uit te brengen over een scholingsmodule ‘Omgaan met agressieve klanten bij de aflevering van alcohol aan jongeren’. Onder een onafhankelijke voorzitter is de werkgroep begin 2011 driemaal bijeengekomen.
41
Dit heeft geresulteerd in een aantal conclusies en aanbevelingen. De resultaten van de werkgroep zijn aan de cao-tafel besproken.
VGL Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Levensmiddelen
Nieuwe cao slijtersbranche FNV Bondgenoten, CNV Dienstenbond, VDN en Koninklijke SlijtersUnie hebben in september 2011 een onderhandelingsresultaat bereikt over een nieuwe cao voor de slijtersbranche. De cao heeft een looptijd van 24 maanden, van 1 april 2011 tot en met 31 maart 2013, waarbij de lonen worden aangepast met 1,5% per 1 april 2011 en 1,25% per 1 januari 2012. Daarnaast is overeengekomen dat de schaallonen met functie(ervarings)jaren voor jeugdigen in de leeftijd van 19 tot en met 22 jaar worden aangepast met 2% per 1 april 2011 en met 1,5% per 1 januari 2012. Afgesproken is dat de maaltijdvergoeding per 1 augustus 2011 is verhoogd naar € 7,00 op declaratiebasis.
De VGL behartigt de werkgeversaspecten van de landelijke en regionaal opererende supermarktbedrijven. Bij deze bedrijven zijn ongeveer 135.000 personen werkzaam.
In het onderhandelingsresultaat zijn wederom afspraken gemaakt over veiligheid. De eerder genoemde, paritaire werkgroep krijgt een vervolgopdracht om de veiligheid van medewerkers in slijterijen verder te verbeteren. Daarnaast wordt een werkgroep opgericht die de opdracht krijgt met aanbevelingen te komen die de inzetbaarheid van medewerkers in slijterijen verbreedt en bevordert. Partijen hebben overeenstemming bereikt over de liquidatie van het VUT-fonds. Het batig saldo zal worden ondergebracht in een op te richten Stichting Sociaal Fonds. Decentralisatie handhavingsbeleid alcoholverkoop Ketenslijters zijn gebaat bij een eenduidig en landelijk beleid. De VDN vindt decentralisatie van de leeftijdscontrole bij alcoholverkoop een verslechtering in het wetsvoorstel van de nieuwe Drank- en Horecawet. Een verschuiving van de landelijke leeftijdscontrole door de nVWA naar gemeenten leidt tot onduidelijkheid en bemoeilijkt de landelijke aanpak van een effectieve naleving. Dit heeft tot gevolg dat reeds ontwikkelde trainingen, voorlichtingsmateriaal en hulpmiddelen van de ketenslijterijen niet meer landelijk ingezet kunnen worden. DirckIII-slijters hebben in 2010 de e-learning ‘Jongeren en alcohol’ ontwikkeld om de continuïteit van de interne controlesystemen op leeftijdsgrenzen voor de medewerkers te waarborgen. De VDN heeft in 2011 deze e-learning als aanknopingspunt gebruikt om nadere afspraken te maken met de nVWA. De nWVA was onder de indruk van zowel de e-learning als de bijbehorende examenvragen. Echter, door de verdere ontmanteling van de nVWA is het niet gelukt afspraken te maken over systeemcontrole bij alcoholverkoop aan jongeren. De VDN zal de komende tijd gebruiken om alternatieve middelen te ontwikkelen waarin wordt uitgelegd hoe slijters omgaan met de verkoop van alcohol en op welke wijze slijters zich onderscheiden van andere verkoopkanalen.
42 RND Jaarverslag 2011
Intensievere samenwerking binnen CBL De VGL heeft de activiteiten rond de coördinatie van de cao-onderhandelingen en de voorbereiding voor de onderhandelingen rond de cao ondergebracht binnen het CBL. De feitelijke onderhandelingen worden gevolgd door de stuurgroep Cao Winkels, waarvan op dit moment VGL de voorzitter levert. Het bestuur CBL stemt in met het mandaat voor de onderhandelingen en kan tussentijds bijsturen. De VGL blijft zelfstandig bestaan omdat de VGL een eigen cao afsluit. Nieuwe cao VGL voor twee jaar De oude cao liep op 1 april 2011 af. In 2011 is elf keer met de vakbonden overleg gevoerd over een nieuwe cao voor supermarkten. Onderhandelingen waren complex omdat ook een aanpassing in de pensioenregeling met vakbonden moest worden afgesproken. Partijen hebben ingestemd met het bereikte akkoord. Voor de VGL is een belangrijk winstpunt een uit te voeren onderzoek naar de positie van ouderen en jongeren binnen de sector. Het is van belang om samen met vakbonden tot een visie voor de toekomst te komen om zo de discussies rond verlengen en opnieuw afsluiten van cao’s te verminderen. De voortdurende aanvallen van vakorganisaties in de richting van de leden van de VGL en de overige ondernemingen in de branche doet geen recht aan de enorme inspanningen die de branche zich getroost om goede arbeidsvoorwaarden af te spreken met vakbonden. Zo worden jongeren veel beter beloond dan in andere sectoren het geval is. In totaal gaan de lonen voor jongeren tot 18 jaar met 6,8% omhoog. De lonen voor alle andere medewerkers stijgen met 3,8% gedurende de looptijd van twee jaar. Daarnaast is het voor vakbonden van groot belang gebleken dat medewerkers niet verplicht kunnen worden te werken op voor hen bijzondere momenten, zoals bijvoorbeeld 4 mei na 19.00 uur en 5 december in de avond. Werkgevers zijn vakbonden hierin tegemoet gekomen. Met een kleine verhoging van de pensioenpremie en een tijdelijke verlaging van het opbouwpercentage naar 2,1% (was voorheen 2,25%) is een kostendekkende premie gerealiseerd; een eis die De Nederlandsche Bank stelt aan pensioenfondsen. 43
Sociale partners gaan in 2012 onderzoeken op welke wijze de pensioenregeling aangepast kan worden aan de afspraken uit het pensioenakkoord en de stijging van de AOW-leeftijd naar 67 jaar. Voor werkgevers is behoud van het stelsel van wettelijke (jeugd)lonen van groot belang en moet de flexibiliteit rond de roosterindeling in stand blijven. De hogere beloning in supermarkten compenseert de flexibiliteit en levert voor medewerkers die juist zelf belang hechten aan flexibiliteit, zoals studenten en moeders met schoolgaande kinderen, een groot voordeel op. Naast de afspraken over beloning, is ook in de cao opgenomen dat de branche zich in zal spannen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Hiermee wordt ook voldaan aan de eisen van de minister om de cao algemeen verbindend te verklaren. VGS Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Schoenen De VGS is een branchevereniging voor grootwinkelbedrijven die schoenen verkopen. De leden van de VGS vertegenwoordigen iets meer dan de helft van de schoenenbranche in Nederland. Cao De VGS-cao is eind 2009 verlopen. In 2011 hebben opnieuw gesprekken plaatsgevonden tussen de VGS en de vakbonden over een nieuwe cao, waarbij voor de VGS de groei naar één branche-cao centraal staat. Dit heeft nog niet tot resultaat geleid. Branchebrede samenwerking inzake gassen in schoenencontainers Onder coördinatie van de VGS is gewerkt aan een sectorbreed samenwerkingsverband, dat zich richt op een uitgebreide inventarisatie van mogelijk vrijkomende gassen uit schoenencontainers. Dit moet tevens een duidelijke lijst opleveren ten behoeve van arbeidsinspectie, douane en meetbureaus. Aanleiding voor dit project is dat op dit moment verschillende meetinstanties met verschillende lijsten werken. De arbeidsinspectie en douane hebben al aangegeven positief tegenover dit initiatief te staan en mee te willen werken. Antidumpheffingen schoenen vervalt Vanaf 1 april 2011 zijn de antidumpheffingen op schoenen met een bovendeel van leer uit China, Vietnam en Macao vervallen. Wel zal de EU de schoenen uit deze landen de komende periode nog monitoren. De VGS heeft, in samenwerking met de Europese lobbyorganisaties, jarenlang gestreden tegen de antidumpheffing op schoenen uit China en Vietnam. 44 RND Jaarverslag 2011
Omzetmonitor Via de Omzetmonitor van de VGS worden de omzetontwikkelingen in de schoenenbranche verzameld. Deelnemers ontvangen na elke periode van vier weken een overzicht van de omzetontwikkelingen binnen de branche. Ook niet VGS-leden kunnen toetreden tot de Omzetmonitor. VGSB Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Speciale Branches Van de VGSB zijn warenhuizen lid en daarnaast een heterogene groep ondernemingen met als kenmerk dat ze een onder centrale leiding opererend grootwinkelbedrijf zijn met een duidelijke eigen identiteit. De assortimenten die zij aanbieden, verschillen onderling echter zeer sterk. De diversiteit van de bedrijven die in de VGSB verenigd zijn, maakt het ook moeilijk om een algemeen beeld van de resultaten te geven. VGT Vereniging van Grootwinkelbedrijven in Textiel De VGT is een branchevereniging voor grootwinkelbedrijven in textiel en mode. Belangrijke onderwerpen voor de VGT zijn maatschappelijk verantwoord ondernemen, arbeidszaken en kwaliteitszaken. Cao In 2011 is een vervolg gegeven aan de gesprekken met de vakbonden en de andere werkgeversorganisaties in de branche over het toewerken naar één nieuwe cao voor de modebranche. De cao van de VGT, die in april 2008 is verlopen, is nog niet verlengd. In afwachting van een nieuwe cao, hebben de leden met een VGT-cao in maart 2011 eenzijdig een loonsverhoging verstrekt. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Partner van MVO Nederland De VGT hecht belang aan de aard en herkomst van textielproducten en de arbeidsomstandigheden waaronder deze worden geproduceerd. Daarom heeft de VGT haar activiteiten op het gebied van maatschappelijk ondernemen vastgelegd in het partnermanifest van MVO Nederland. Eind maart 2011 werd dit manifest tijdens de ledenbijeenkomst door de VGT ondertekend. Door de ondertekening van het manifest is de VGT officieel partner geworden van MVO Nederland.
45
MVO is al langer een belangrijk onderwerp op de agenda van de VGT. In samenwerking met MVO Nederland wil de VGT maatschappelijk verantwoord ondernemen binnen de textielbranche verder versterken. Door deze aansluiting committeert de VGT zich om de nodige belangrijke vervolgstappen te nemen. Doelstellingen van de VGT zijn een transparantere textielsector en actief meewerken aan de verbetering van de sociale werkomstandigheden in de productielanden van textiel. Willem Lageweg, directeur MVO Nederland, heeft het initiatief van de VGT toegejuicht. Gedeelde visie op MVO vanuit Nederlandse textielbranches In het voorjaar van 2011 rondde VGT, CBW-MITEX en MODINT het communicatieplan over MVO en de textielbranche af. In dit plan is de gezamenlijke visie en missie van de drie organisaties op het gebied van MVO verwoord en de werkzaamheden die daarbij horen. De gezamenlijke visie is als volgt: MVO is een doorgaand proces, waar mogelijk moeten bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen en samenwerking met diverse stakeholders in de keten is essentieel. De drie branches willen de komende jaren gezamenlijk bijdragen aan meer transparantie als het gaat om MVO. Eerste gezamenlijke MVO-congres van de Nederlandse textielbranches Op de Dag van de Duurzaamheid vond in 2011 het eerste gezamenlijke MVO-congres van VGT, CBW-MITEX en MODINT plaats. Onder de titel ‘Groen is de Rode Draad’ werden diverse MVO-thema’s opgepakt. Samenwerking in de keten is belangrijk bij het werken aan verbeteringen en meer transparantie over MVO helpt daarbij. Groen is de Rode Draad werd bezocht door honderdvijftig brancheleden en vertegenwoordigers van verschillende NGO’s, overheden en vakbonden. De diverse workshops richtten zich op het opzetten van een bedrijfsstrategie ten aanzien van MVO, het belang van ketensamenwerking en het vertellen over MVO aan derden, zoals de klant. Minister Verhagen noemde later in zijn toespraak bij een bijeenkomst over de nieuwe OESO richtlijnen en VN Guiding Principles het congres als voorbeeld van een goed MVO-initiatief. Werkgroep VGT MVO: werkomstandigheden terugkerend thema De werkgroep VGT MVO wordt gevormd door de MVO-managers van VGT-leden en het secretariaat van de VGT. In de werkgroep staat kennisdeling over ontwikkelingen op het gebied van MVO, zowel buiten als binnen de eigen bedrijfsvoering, centraal. Net als de voorgaande jaren kwam de groep ook in 2011 weer verschillende keren bijeen en is er daarnaast een voortdurende actieve afstemming tussen leden onderling en het secretariaat.
46 RND Jaarverslag 2011
Een belangrijk terugkerend thema in de werkgroep zijn de werkomstandigheden in de productielanden van kleding. In afstemming met de werkgroep VGT MVO sprak de VGT zich in 2011 onder andere uit over het voorkomen van slechte arbeidsomstandigheden bij het zandstralen van jeans en het Sumangali-systeem in India. Hergebruik van kleding De VGT neemt deel aan het Ketenoverleg Textielrecycling. Andere partijen aan tafel zijn het ministerie van Infrastructuur en Milieu, Agentschap NL, kledinginzamelaars, kledingverwerkers, andere modebranches, Made-By en Solidaridad. Samen wordt gewerkt aan de verbetering van de keten; van een milieuvriendelijkere productie tot het stimuleren van hergebruik van kleding. Onder de naam Fashion2 werken VGT en CBW-MITEX binnen dit kader aan een initiatief om de inzameling van afgedankte kleding te stimuleren. Via diverse communicatiemiddelen kunnen winkeliers straks bij de consument hergebruik van kleding stimuleren door te verwijzen naar informatie over inzamelmogelijkheden. Daarnaast heeft de VGT in 2011 samen met CBW-MITEX een factsheet ‘MVO voor retailers’ ontwikkeld. Op de website van de VGT staat een link naar deze en andere milieufactsheets voor de textielbranche. Kwaliteit Normcommissie Textiel en Kleding De VGT neemt deel aan de NEN-normcommissie Textiel en Kleding en vanuit de leden wordt het voorzitterschap verzorgd. Door deelname aan de normcommissie blijft de VGT op de hoogte van de verschillende normen en standaarden die op Europees en mondiaal niveau worden ontwikkeld en kan zij hier, samen met de andere Nederlandse deelnemers, ook invloed op uitoefenen. Werkgroep Kwaliteitsmanagers In 2011 is gestart met bijeenkomsten voor VGT Kwaliteitsmanagers. In informeel verband wordt tweemaal per jaar informatie uitgewisseld over diverse kwaliteitsvraagstukken. Eind 2011 is aanvullend een digitaal platform opgericht voor snelle informatie-uitwisseling tussen kwaliteitsmanagers en het verspreiden van de stukken voor de NEN-normcommissie Textiel en Kleding. Dit met als doel om de kennisdeling van leden onderling optimaal te faciliteren.
47
VGW Vereniging van Grootwinkelbedrijven in de Wonenbranche Drie grote organisaties in de wonenbranche, Leen Bakker Nederland B.V., Macintosh Retail Group B.V. en De Mandemakers Groep B.V. (DMG) hebben in december 2004 het initiatief genomen tot de oprichting van een branchevereniging van centraal geleide ondernemingen in de wonenbranche: de VGW. De VGW wil de sociaal-economische belangen behartigen van centraal geleide bedrijven in de wonenbranche. De activiteiten van de vereniging richten zich in het bijzonder op de noodzakelijke kostenbeheersing binnen de branche en een modern pakket arbeidsvoorwaarden voor de medewerkers. Ook behoren belangrijke onderwerpen als de Winkeltijdenwet en de vestigingseisen tot de speerpunten van de vereniging.
SRD: Ontwikkeling nieuwe digitale vakopleiding In 2011 is uitvoering gegeven aan de ontwikkeling van de nieuwe digitale vakopleiding voor de doe-het-zelfbranche. De verwachting is dat deze in mei 2012 wordt opgeleverd. WHB De werkgeversvereniging Homeshopping Bedrijven is speciaal opgericht voor de cao van de aangesloten ondernemingen. Er is sprake van een tweejarige cao die nog loopt tot 1 april 2012.
VWDHZ Vereniging Winkelketens in de Doe-Het-Zelf-branche Cao dhz-branche Na de zomer is het overleg over de verlenging van de cao dhz-branche van start gegaan. Ondanks het feit dat de branche sedert 2008 bijna 20% aan geldomzet heeft verloren (in omzetvolume zelfs 25%), er sprake is van forse externe kostenstijgingen en de verwachtingen voor 2012 ook een daling van 4% tot 6% laten zien, waren werkgevers toch bereid tot een beperkte verhoging van de lonen. Vakbonden bleven echter onverkort vasthouden aan een forse loonaanpassing, naast andere kostenverhogende aanpassingen in de cao. In die situatie hebben de vakbonden gemeend na twee overlegronden het overleg te moeten afbreken. Werkgevers in de VWDHZ achten de opstelling van de vakbonden uiterst onverantwoord en een aanslag op de werkgelegenheid. Maleisisch hout Staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu wilde in 2011 Maleisisch hout (MTCS) bestempelen als duurzaam voor de inkoop bij de overheid. De VWDHZ heeft zich hier succesvol tegen verzet. Over het MTCSgecertificeerde hout bestaat bij maatschappelijke organisaties de indruk dat dit niet duurzaam is. Het criterium duurzaam mag nooit aan enige twijfel onderhevig zijn. Zolang er discussie is over MTCS dient de overheid, of certificeringsschema’s zoals FSC en PEFC, dit niet als duurzaam te bestempelen. De rechter oordeelde dat het besluit van Atsma onrechtmatig is, omdat dit afwijkt van de onafhankelijke TPAC-commissie die houtproducten voor de Nederlandse markt toetst op duurzaamheid.
48 RND Jaarverslag 2011
49
Bijlage Samenstelling bestuur Het Algemeen Bestuur bestaat uit de volgende leden:
50 RND Jaarverslag 2011
K. Bons H. van den Broek, vice-voorzitter (tot dec. 2011) P.J.F. Brussel J.G. Bruijniks P. Brust M. van Egmond (vanaf dec. 2011) drs. P.E. Hamming, voorzitter drs. J. Kat A.T.P van der Laan L.J.J. Linders F.K. De Moor lic-drs, penningmeester P.W. Nijhof Ch. Paape J. Parson (vanaf dec. 2011) I.A.C.J. van Poecke drs. A.H.J. Snellen H.J. Stoter J. Traas (tot dec. 2011)
Van Haren Schoenen B.V. Detailresult Groep N.V. Blokker Holding B.V. Euretco B.V. C&A Nederland C.V. Gall & Gall B.V.
P.J.L. Verbugt R. de Waal P. Zoutendijk (tot dec. 2011)
Tuinbranche Nederland WE International B.V. Gall & Gall B.V.
Detailresult Groep N.V. Ahold Europe Jan Linders B.V. Macintosh Retail Group N.V. Wehkamp B.V. The Phone House Netherlands B.V. Kappé International B.V. A.S. Watson Group Fusion Intergamma B.V. Media Markt Saturn Holding Nederland B.V.
51
Het Dagelijks Bestuur bestaat uit de volgende leden: drs. P.E. Hamming, voorzitter H. van den Broek, vice-voorzitter (tot dec. 2011) F.K. De Moor lic-drs, penningmeester A.T.P. van der Laan
Detailresult Groep N.V. Macintosh Retail Group N.V. Ahold Europe
Bureau I. Bruggeman R. van Dijk C.Y. Fernhout J.J. Fokke I. Goud S.S. Grotenhuis–Van den Brink S. Hazebroek M.H. van der Helm H. Kok P.J. Verhoog
secretaris adviseur Winkelcriminaliteit PR en communicatie secretaris Arbeidszaken secretaresse secretaris secretaresse projectmedewerker directeur directeur Bureau Arbeidszaken
deskundigenoverleg Veiligheid I. Bruggeman, secretaris P. van Dijk W.G.E. van Eijck J.A.G. Evraets E. Gaasenbeek G.J. de Goede S. van Goldberdinge E. Gruppen H. Hortensius E.W.J. IJzerman, voorzitter P. Jansen A.L.C.M. Maas J.J.M. Mathot
52 RND Jaarverslag 2011
T. van der Meij P. Mwaro-Jansen F. Selhorst E. Stolten R. de Weerd A. Welvaart M.J. van Zon C.A. van Zwam
Media Markt Saturn Holding Nederland B.V. Hennes & Mauritz Netherlands B.V. Etam Groep Mitra C.V. Magazijn de Bijenkorf Hunkemöller Intergamma B.V. Albert Heijn B.V.
deskundigenoverleg Fiscale Zaken R. Braxhoofden F. Grizell A.H.M. van der Horst B. Bogaardt R. Nikken, voorzitter C.H.C. Sijstermans A.A.G. van Valderen P.J. Verhoog, secretaris
KPN Retail Cofra Holding Blokker Holding B.V. IKEA Nederland B.V. Koninklijke Ahold N.V. Macintosh Retail Group N.V. A.S. Watson Group RND
stuurgroep E-Business RND Charles Vögele B.V. C&A Nederland C.V. KPN Retail IKEA Nederland B.V. Praxis Doe-Het-Zelf Center B.V. Detailhandel Nederland Hema B.V. Kluswijs B.V. BCC Elektro-speciaalzaken B.V. Hennes & Mauritz Netherlands B.V. V&D B.V. Jumbo Supermarkten B.V.
S. Grotenhuis-Van den Brink, secretaris F.K. De Moor lic-drs, voorzitter G. Nijhuis F.L.J. van der Plas
RND Macintosh Retail Group N.V. A.S. Watson Group Macintosh Retail Group N.V.
RND Milieucommissie S.T. Aalbers F. de Bakker J. Brons I. Bruggeman, secretaris W.G.E. van Eijck N.J. de Goeij M.E. van der Harst
Ahold Europe Prénatal Jan Linders B.V. RND C&A Nederland C.V. Blokker B.V. A.S. Watson Group
53
G. Hertzberger P. van Hooren P. Huijsmans S. Jansen L. Koedijk G. Linse S. van Paridon J. Paulusma C.P. Pronk P. Rotteveel M. Scheffers E.J. Schipper, voorzitter J.M. van der Ven A. van Vliet A. de Vries M. Wegbrans I. Weijer K. Werner C. Woolthuis
Ahold Europe CIV Superunie BA Intratuin Nederland B.V. Action Holding B.V. Coltex Retail Group B.V. Jumbo Supermarkten B.V. Albert Heijn B.V Ahold Nederland Hoogenbosch Retail Group B.V. IKEA Nederland B.V. Kwantum Intergamma B.V. Agri Retail B.V. Zeeman textielSupers B.V. V&D B.V. V&D B.V. Macintosh Retail Group N.V. CIV Superunie BA HEMA B.V.
G.J. de Rooij F.H.J. van Sebille J.M. Vos J.W. Weissink, voorzitter (tot juli 2011) J. Zee R. Zeedijk
A.S. Watson Group Van Haren Schoenen B.V. Blokker Holding B.V. Ahold Vastgoed B.V. Detailhandel Nederland C&A Nederland C.V.
deskundigenoverleg Vestigingsvraagstukken F. Bakker A. Bogaards M. Brangert I. Bruggeman, secretaris R. Dekker E. Haartsen H.J.W.C. Hanselaar J. Jak L. Miedema S.M. den Os J.L. Reinalda, voorzitter (vanaf aug. 2011)
54 RND Jaarverslag 2011
BCC Elektro-speciaalzaken B.V. Maxeda Nederland B.V. Hennes & Mauritz Netherlands B.V. RND Charles Vögele B.V. WE Europe B.V. Etam Vastgoed B.V. The Phonehouse Netherlands B.V. Intergamma B.V. The Sting Media Markt Saturn Holding Nederland B.V
55
Externe vertegenwoordiging
56 RND Jaarverslag 2011
Kenniscentrum (KC) Handel - Bestuur J.J. Fokke
RND
Stichting Bedrijfspensioenfonds Levensmiddelenbedrijf - Bestuur J. Kat P.J. Verhoog
Vereniging voor Distributie-Economie (VEDIS) - Bestuur H. Kok
RND
Stichting Fraude Aanpak Detailhandel drs. P.E. Hamming
ECP.NL - Algemeen Bestuur F.L.J. van der Plas
Macintosh Retail Groep N.V.
Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen (SBEB) M.T. Osten
MOB (DNB) - Bestuur J. Parson
RND
MOB (DNB) - Kerngroep J. Parson
Gezamenlijke Toonbankinstellingen
MOB (DNB) - werkgroep Efficiency H. Kok
Detailhandel Nederland
VWS - Regulier Overleg Warenwet - Deskundigen Non-food I. Bruggeman
RND
Justitie - Stichting Nationaal Platform Criminaliteitsbeheersing (NPC) drs. P.E. Hamming
RND
Stichting Bedrijfspensioenfonds Detailhandel - Bestuur A. van Dorssen drs. A.H.J Snellen P.J. Verhoog (plv.)
RND RND RND
Detailresult Groep N.V. VGL
SBEB - deelnemers Convenantteam H. Kok RND S. Schaper Detailhandel Nederland SBEB - deelnemers werkgroep GWB M. Boers Schuitema NV H. Grent Action Non Food B.V. S. Hansen Blokker Holding B.V. G. Haynes Mediamarkt Saturn Holding Nederland B.V. A.H.M. van der Horst Blokker Holding B.V. G. Nijhoff IKEA Nederland B.V. M. Romeijn IKEA Nederland B.V.
57
Stichting Verpakkingen non-food I. Bruggeman P. Rotteveel E.J. Schipper H. Kok
RND IKEA Nederland B.V. Intergamma B.V. RND
Detailhandel Nederland
Detailhandel Nederland
leden stuurgroep Betalingsverkeer
Stichting Retail opleidingen doe-het-zelfbranche I. Bruggeman M. van der Helm Stichting Opleidingsfonds HBD P.J. Verhoog
Internationale vertegenwoordiging EuroCommerce - Board P.E.H. Hoogstraaten
58 RND Jaarverslag 2011
EuroCommerce - Environment / Logistics Committee I. Bruggeman E.J. Schipper
RND Intergamma B.V.
EuroCommerce - Fiscal Affairs R. Nikken
Koninklijke Ahold N.V.
EuroCommerce - Legal / Consumer Affairs Committee M. Capiau
Ahold België N.V.
EuroCommerce - Payment Systems Committee M. Capiau S. Schaper
Ahold België N.V. Detailhandel Nederland
EuroCommerce - Social Affairs Committee J.J. Fokke
RND
bestuur Detailhandel Nederland H. van den Broek (tot dec. 2011) J.G. Bruijniks J.P.M. Burgering M.A. Estourgie drs. P.E. Hamming, vice-voorzitter P.E.H. Hoogstraaten A.T.P. van der Laan J.J. Meerman, voorzitter F.K. De Moor, penningmeester J. Parson, vanaf dec. 2011
J. de Beijer A. Blankenstijn J. Bleijie H. Boerkamp J.P.M. Burgering W.T. van Dijk C. Engelhard R. Gaehwiler L. de Gräper R. Hagmanns G.F. Haynes P.E.H. Hoogstraaten A.H.M. van der Horst H. Kok R. Mol M.T. Osten J. Parson, voorzitter
Detailresult Groep N.V. Euretco B.V. NSO Branche-organisatie Tabaksdetailhandel UNETO-VNI RND Vakcentrum Ahold Europe CBW-MITEX Macintosh Retail Group N.V. Kappé International B.V.
Praxis Doe-Het-Zelf Center B.V. C1000 MKB Nederland / NWR CBW-MITEX NSO Branche-organisatie Tabaksdetailhandel KLM Royal Dutch Airlines BCC Elektro-speciaalzaken B.V. Hennes & Mauritz Netherlands B.V. NOVE Aldi Media Markt Saturn Holding Nederland B.V. Vakcentrum Blokker Holding B.V. RND C&A Nederland C.V. Stichting Bevorderen Efficiënt Betalen Kappé International B.V.
59
P. Pinster R. Pothof G. van Rijsewijk S. Schaper, secretaris W. Scholten R. de Vree Chr. van Zwam
Free Record Shop Holding B.V. Scapino Nederland Hennes & Mauritz Netherlands B.V. Detailhandel Nederland Etam Groep B.V. Hoofdbedrijfschap Detailhandel Albert Heijn B.V.
leden stuurgroep Europa B. van Arenthals J. Bleijie H. Boerkamp I. Bruggeman M. Capiau M.A. Estourgie P.E.H. Hoogstraaten, voorzitter H.J. van Oostrum, secretaris A. Ploeg E.J. Schipper U. Schröder E. de Vries
MKB-Nederland MKB Nederland / NWR CBW-MITEX RND Ahold België N.V. UNETO-VNI Vakcentrum Detailhandel Nederland Dibevo Intergamma B.V. MKB-Nederland NOVE
M. van Amsterdam L.J.A.P.M. de Baets, voorzitter R. Bernsen B. Bolck W. Bos J.J. Fokke H.B.M. van Dorst P. Geraerds W. Huijben G. van Hooff P.E.H. Hoogstraaten
Detailresult Albert Heijn B.V. UNETO-VNI A.S. Watson Group The Sting B.V. RND Gebra Macintosh Retail Group N.V. HEMA BCC Elektro-speciaalzaken B.V. Vakcentrum
leden stuurgroep Sociale Zaken
60 RND Jaarverslag 2011
M. Hundertmark B. van Kempen S. Kinds H.W. Kits E. Koers P. van de Langenberg P. Meddens (vanaf juli 2011) H. van Meeteren (tot juli 2011) E.J. Metz H.M.D. Moedikdo Moeliono E.J. Schipper M. Slegtenhorst (tot sept. 2011) M. Streuer drs. A.H.J. Snellen M.J. Teunissen R. Tol J.C. Uylenberg P.J. Verhoog, secretaris C. Versteeg (vanaf aug. 2011) S.H.M. van Wees R. Wissink
Dexcom Retail B.V. Tuinbranche Nederland Wehkamp B.V. Blokker Holding B.V. V&D B.V. Free Record Shop Holding B.V. WE International B.V. WE International B.V. Tuinbranche Nederland VWDHZ Intergamma B.V. C&A Nederland C.V. CBW-MITEX Fusion Euro Shoe Nederland IKEA Nederland B.V. VDF RND C&A Nederland C.V. Praxis Doe-Het-Zelf Center B.V. Mitra C.V.
leden stuurgroep Vestigingszaken J. Bleijie I. Bruggeman J.G. Bruijniks, voorzitter H.J.W.C. Hanselaar Th. Heemskerk H. Hulshof J.C. Koolaard S. van der Linden P.I.A.M. Manning K.A. Ravesloot J.L. Reinalda
MKB-Nederland/NWR RND Euretco B.V. Etam Retail Services V&D B.V. Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie NBOV CBW-MITEX Hoofdbedrijfschap Detailhandel MKB-Nederland Media Markt Saturn Holding Nederland B.V. 61
F.H.J. van Sebille J. Tijchon T.P.M. Urselmann J.M. Vos A. de Vries E. de Vries J. Zee, secretaris M. van Zutven
Van Haren Schoenen B.V. Hornbach Bouwmarkt B.V. Vakcentrum Blokker B.V. Ahold Europe, Real Estate & Construction NOVE Detailhandel Nederland Coöperatie Primera b.a.
I. Goud S. Hazebroek H. Kok H.J. van Oostrum M. Roos-Jansen S. Schaper P. J. Verhoog J.L. Zee
secretariaat secretariaat directeur secretaris Europa communicatie secretaris Betalingsverkeer secretaris Sociale Zaken secretaris Vestigingszaken
leden stuurgroep Winkelcriminaliteit J. Bleijie P. Brandenburg G.J.G. van Breen, voorzitter M.E.J.M. Broekman I. Bruggeman M.A. Estourgie J. Evraets S. van Golberdinge, secretaris J. Hartman E.W.J. IJzerman G. Koudijs H. Mathot Th. Urselman W. Vlaskamp J. Wielinga M.J. van Zon Chr. van Zwam
MKB-Nederland/NWR CBW-MITEX A.S. Watson De Rode Winkel / Thom Broekman RND UNETO-VNI KPN Retail Detailhandel Nederland KSU BCC Elektro-speciaalzaken NSO Branche-organisatie Tabaksdetailhandel Jumbo Supermarkten Vakcentrum A.S. Watson Federatie Goud en Zilver Intergamma Albert Heijn B.V.
medewerkers Detailhandel Nederland C.Y. Fernhout S.H. van Golberdinge
62 RND Jaarverslag 2011
PR en communicatie adjunct-directeur / secretaris Winkelcriminaliteit
63
Colofon Dankwoord: De RND is zeer erkentelijk voor de onmisbare bijdrage van het bestuur, alle stuurgroepleden en de betrokken medewerkers van aangesloten ondernemingen.
Samenstelling en redactie: Raad Nederlandse Detailhandel Postbus 182 2260 AD Leidschendam +31 (0)70 444 25 87
[email protected] www.rndweb.nl Grafische vormgeving: dddesign.nl Drukwerk: Joh. Enschedé, Amsterdam
64 RND Jaarverslag 2011
66 RND Jaarverslag 2011