Jaarverslag 2015 NN Nederland Fonds
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Inhoudsopgave NN Nederland Fonds......................................................................................................................................................... 3 Kerncijfers ......................................................................................................................................................................... 4 Kerncijfers Participatieklasse U .................................................................................................................................... 4 Kerncijfers Participatieklasse Z ..................................................................................................................................... 6 Bestuursverslag................................................................................................................................................................. 8 Jaarverslag 2015 ............................................................................................................................................................. 32 Balans ......................................................................................................................................................................... 33 Winst-en-verliesrekening ........................................................................................................................................... 34 Kasstroomoverzicht.................................................................................................................................................... 35 Toelichting .................................................................................................................................................................. 36 Toelichting op de balans ............................................................................................................................................ 39 Toelichting op de winst-en-verliesrekening ............................................................................................................... 45 Overige algemene toelichtingen ................................................................................................................................ 46 Toelichting Participatieklasse U ................................................................................................................................. 53 Toelichting Participatieklasse Z .................................................................................................................................. 56 Samenstelling van de beleggingen.................................................................................................................................. 58 Overige gegevens............................................................................................................................................................ 61
2
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
NN Nederland Fonds Beheerder NN Investment Partners B.V. Schenkkade 65 2595 AS Den Haag Internet: www.nnip.nl
Directieleden NN Investment Partners B.V. C.E.M. Beckers M.C.W. den Hollander D.G. Keiller M.O. Nijkamp B.G.J. van Overbeek J.W.F. Stoter M.C. Vink J.W. van der Wal
Bewaarder The Bank of New York Mellon SA/NV Strawinskylaan 337 1077 XX Amsterdam
Accountant Ernst & Young Accountants LLP Antonio Vivaldistraat 150 1083 HP Amsterdam
Bewaarmaatschappij NNIP Bewaar Maatschappij I B.V.
Directieleden NNIP Bewaar Maatschappij I B.V. H. Brink F.J.J. van Geel W.A. van Woudenberg
Bankier The Bank of New York Mellon SA/NV Montoyerstraat 46 1000 Brussel België
Transfer Agent The Bank of New York Mellon SA/NV Strawinskylaan 337 1077 XX Amsterdam
3
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Kerncijfers Kerncijfers Participatieklasse U
Fondsvermogen (x 1.000)
€
Aantal geplaatste participaties (stuks)
2015
2014
2013
2012
2011
973.712
977.737
1.046.699
275.371
270.219
43.925.889
48.610.770
55.545.100
17.814.803
19.940.980
Participatiewaarde
€
22,17
20,11
18,84
15,46
13,55
Transactieprijs
€
22,13
20,11
-
-
-
Uitkering per participatie
€
-
-
-
-
-
Netto rendement Participatieklasse
%
10,21
6,74
21,91
14,07
-12,04
Rendement van de benchmark
%
7,36
8,66
20,71
14,05
-8,80
Relatief rendement
%
2,85
-1,92
1,20
0,02
-3,24
2015
2014*
2013
2012
2011
Inkomsten
30.377
7.425
8.314
8.837
9.618
Bedrijfslasten
-4.058
-2.013
-1.530
-1.050
-1.124
Waardeveranderingen
75.418
54.279
64.536
27.535
-46.498
101.737
59.691
71.320
35.322
-38.004
Bedragen x € 1
2015
2014*
2013
2012
2011
Inkomsten
0,66
0,15
0,37
0,47
0,47
-0,09
-0,04
-0,07
-0,06
-0,05
Waardeveranderingen
1,63
1,09
2,90
1,46
-2,27
Totaal beleggingsresultaat
2,20
1,20
3,20
1,87
-1,85
Meerjarenoverzicht in totalen Bedragen x € 1.000
Totaal beleggingsresultaat
Meerjarenoverzicht per participatie
Bedrijfslasten
*
De participatieklasse is actief vanaf 11 juli 2014. De onder 2014 vermelde cijfers hebben betrekking op de periode 11 juli 2014 tot en met 31 december 2014.
4
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Toelichting op de kerncijfers Opgenomen periode en pro forma cijfers De onder 2015 vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015. De onder 2014 vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 11 juli 2014 (datum structuurwijziging fonds) tot en met 31 december 2014. In verband met de herstructurering in 2014 is de actieve periode over 2014 afwijkend van het kalenderjaar. De onder 2013 en eerder opgenomen cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 1 januari tot en met 31 december van het betreffende jaar. Deze cijfers zijn pro forma en hebben betrekking op het fonds voor structuurwijziging, te weten Nationale-Nederlanden Nederland Fonds.
Participatiewaarde De participatiewaarde van alle Participatieklassen van het Fonds zal elke beursdag door de beheerder worden vastgesteld. De waarde van een participatie van een bepaalde Participatieklassen wordt bepaald door de waarde van de desbetreffende Participatieklasse te delen door het aantal op de dag van vaststelling bij beleggers uitstaande, geplaatste participaties van die soort.
Transactieprijs Aan- en verkoopopdrachten worden afgewikkeld tegen de participatiewaarde zoals die de eerstvolgende beursdag wordt vastgesteld door de beheerder vermeerderd of verminderd met een vaste op- of afslag ter dekking van de aanen verkoopkosten van ‘fysieke’ beleggingen. Indien geen transactie heeft plaatsgevonden op deze beursdag is de opgenomen transactieprijs gelijk aan de intrinsieke waarde.
Netto rendement Het netto rendement van Participatieklasse U van het Fonds is gebaseerd op de participatiewaarde per participatie rekening houdend met (eventuele) uitkeringen. Het relatief rendement betreft het verschil tussen het netto rendement van Participatieklasse U van het Fonds en het rendement van de benchmark.
Gemiddeld aantal participaties Het gemiddeld aantal participaties, zoals dat wordt gebruikt in de berekening van het meerjarenoverzicht per participatie, wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van de uitstaande participaties op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode. Voor de kerncijfers over 2011 is het gemiddeld aantal participaties gehanteerd, berekend als het gewogen gemiddelde van de uitstaande participaties op kwartaalbasis.
Kerncijfers per participatie De berekening van de kerncijfers per participatie kan door het moment en aantal van toe- en uittredingen in combinatie met volatiliteit in de resultaatsontwikkeling gedurende de verslaggevingsperiode een afwijkend beeld geven wanneer dit wordt vergeleken met de koersontwikkeling per participatie over het jaar.
5
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Kerncijfers Participatieklasse Z
Fondsvermogen (x 1.000)
€
Aantal geplaatste participaties (stuks)
2015
2014
2013
2012
2011
<1
110
1.594.311
1.496.820
1.487.605
2
5.119
79.351.317
91.129.288 103.667.819
Participatiewaarde
€
23,82
21,52
20,09
16,43
14,35
Transactieprijs
€
23,78
21,52
-
-
-
Uitkering per participatie
€
-
-
-
-
-
Netto rendement Participatieklasse
%
10,68
7,09
22,32
14,46
-11,73
Rendement van de benchmark
%
7,36
8,66
20,71
14,05
-8,80
Relatief rendement
%
3,32
-1,57
1,61
0,41
-2,93
2015
2014*
2013
2012
2011
Inkomsten
0
1
42.668
47.467
53.013
Bedrijfslasten
0
0
-660
-609
-275
Waardeveranderingen
11
6
266.604
151.671
-259.742
Totaal beleggingsresultaat
11
7
308.612
198.529
-207.004
Bedragen x € 1
2015
2014*
2013
2012
2011
Inkomsten
0,00
0,20
0,52
0,49
0,49
Bedrijfslasten
0,00
0,00
-0,01
-0,01
0,00
Waardeveranderingen
15,24
1,17
3,23
1,57
-2,42
Totaal beleggingsresultaat
15,24
1,37
3,74
2,05
-1,93
Meerjarenoverzicht in totalen Bedragen x € 1.000
Meerjarenoverzicht per participatie
*
De participatieklasse is actief vanaf 11 juli 2014. De onder 2014 vermelde cijfers hebben betrekking op de periode 11 juli 2014 tot en met 31 december 2014.
6
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Toelichting op de kerncijfers Opgenomen periode en pro forma cijfers De onder 2015 vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 1 janauari 2015 tot en met 31 december 2015. De onder 2014 vermelde cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 11 juli 2014 (datum structuurwijziging fonds) tot en met 31 december 2014. In verband met de herstructurering in 2014 is de actieve periode over 2014 afwijkend van het kalenderjaar. De onder 2013 en eerder opgenomen cijfers hebben betrekking op 31 december respectievelijk op de periode 1 januari tot en met 31 december van het betreffende jaar. Deze cijfers zijn pro forma en hebben betrekking op het fonds voor structuurwijziging, te weten ING Nederland Basis Fonds
Participatiewaarde De participatiewaarde van alle Participatieklassen van het Fonds zal elke beursdag door de beheerder worden vastgesteld. De waarde van een participatie van een bepaalde Participatieklassen wordt bepaald door de waarde van de desbetreffende Participatieklasse te delen door het aantal op de dag van vaststelling bij beleggers uitstaande, geplaatste participaties van die soort.
Transactieprijs Aan- en verkoopopdrachten worden afgewikkeld tegen de participatiewaarde zoals die de eerstvolgende beursdag wordt vastgesteld door de beheerder vermeerderd of verminderd met een vaste op- of afslag ter dekking van de aanen verkoopkosten van ‘fysieke’ beleggingen. Indien geen transactie heeft plaatsgevonden op deze beursdag is de opgenomen transactieprijs gelijk aan de intrinsieke waarde.
Netto rendement Het netto rendement van Participatieklasse Z van het Fonds is gebaseerd op de participatiewaarde per participatie rekening houdend met (eventuele) uitkeringen. Het relatief rendement betreft het verschil tussen het netto rendement van Participatieklasse Z van het Fonds en het rendement van de benchmark.
Gemiddeld aantal participaties Het gemiddeld aantal participaties, zoals dat wordt gebruikt in de berekening van het meerjarenoverzicht per participatie, wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van de uitstaande participaties op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode. Voor de kerncijfers over 2011 is het gemiddeld aantal participaties gehanteerd, berekend als het gewogen gemiddelde van de uitstaande participaties op kwartaalbasis.
Kerncijfers per participatie De berekening van de kerncijfers per participatie kan door het moment en aantal van toe- en uittredingen in combinatie met volatiliteit in de resultaatsontwikkeling gedurende de verslaggevingsperiode een afwijkend beeld geven wanneer dit wordt vergeleken met de koersontwikkeling per participatie over het jaar.
7
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Bestuursverslag Algemeen Het Fonds heeft geen medewerkers in dienst. Het beheer wordt gevoerd door NN Investment Partners B.V. en beschikt in die hoedanigheid over een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) uit hoofde van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Alle aandelen in NN Investment Partners B.V. worden gehouden door NN Investment Partners International Holdings B.V. en deze beide entiteiten maken deel uit van NN Group N.V. NN Investment Partners B.V. maakt deel uit van NN Investment Partners, een organisatorische eenheid binnen NN Group N.V. NN Investment Partners voert voor de beheerder de beheerhandelingen uit en stelt haar administratieve apparaat ter beschikking aan de Fondsen. Binnen NN Investment Partners is een groot aantal beleggingsactiviteiten van NN Group N.V. gebundeld. Tot deze activiteiten behoren onder andere het beheer en de belegging van gelden van beleggingsinstellingen waarvan NN Investment Partners B.V. het beheer voert. Tevens voert NN Investment Partners het beheer en de belegging van gelden van de tot NN Group N.V. behorende verzekeringsmaatschappijen. Voor de beheeractiviteiten wordt, met uitzondering van Participatieklasse Z, een managementvergoeding in rekening gebracht.
Doelstelling Het Fonds stelt zich ten doel om door middel van actief beheer te komen tot een beter totaal rendement op lange termijn dan de benchmark.
Beleggingsbeleid Het Fonds belegt zijn vermogen in hoofdzaak in (certificaten van) aandelen (daaronder begrepen claims, converteerbare obligaties, winst- en oprichtersbewijzen dan wel opties, warrants ter verkrijging of vervreemding van dergelijke effecten en overige soortgelijke waardepapieren) in rechtspersonen: 1. 2. 3.
die in Nederland hun zetel hebben, en/of; die deel uitmaken van de AEX, en/of; waarvan de daarbij betrokken ondernemingen in Nederland hun hoofdactiviteit(en) hebben.
Het Fonds heeft de mogelijkheid om de beleggingen zowel direct als indirect – bijvoorbeeld door het aangaan van exposure op de betreffende financiële instrumenten via derivaten of beleggingen in andere beleggingsfondsen – aan te houden. De Beheerder streeft ernaar om te beleggen in beleggingsfondsen die in Nederland of Luxemburg zijn gevestigd indien wordt belegd in andere beleggingsfondsen. Het Fonds kan gebruik maken van derivaten zoals opties, futures, warrants, swaps en valutatermijncontracten. Deze kunnen worden toegepast voor het afdekken van risico’s en efficiënt portefeuillebeheer. Daarbij kan sprake zijn van hefboomwerking waardoor de gevoeligheid van het Fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Bij het gebruik van derivaten wordt ervoor zorg gedragen dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft. Het risicoprofiel behorende bij het type belegger waarop het Fonds zich richt, wijzigt niet als gevolg van het gebruik van deze instrumenten. Naast het bovenstaande geldt ten aanzien van het beleggingsbeleid van het Fonds het volgende: er zal hoofdzakelijk in euro’s worden belegd; indien de Beheerder daartoe aanleiding ziet, kunnen risico’s, zoals bijvoorbeeld valutarisico’s, worden afgedekt ten opzichte van de benchmark;
8
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
voor zover het vermogen niet is belegd in de hiervoor genoemde financiële instrumenten, bestaat de mogelijkheid om het vermogen te beleggen in bepaalde geldmarktinstrumenten (bijvoorbeeld certificates of deposit en commercial paper), geldmarkt beleggingsfondsen of aan te houden in de vorm van liquide middelen; extra inkomsten kunnen worden gegenereerd door het aangaan van "repurchase agreements" ("repo's") en "lending transacties" (uitlenen van effecten uit de beleggingsportefeuille); met inachtneming van het hieromtrent in het Prospectus bepaalde is de brutohefboomwerking van het Fonds maximaal 125% en de nettohefboomwerking maximaal 125%; de Beheerder streeft ernaar om uitsluitend in liquide assets te beleggen, waarvoor geen bijzondere regelingen gelden; de Beheerder van het Fonds heeft de bevoegdheid om als debiteur kortlopende leningen aan te gaan ten behoeve van het Fonds; het Fonds belegt, in lijn met het beleggingsbeleid, in financiële instrumenten. De belangrijkste aandelenmarkt bevindt zich in Nederland; Het standaard beleid van de beheerder is om namens het Fonds aan claims inzake class actions deel te nemen.
Benchmark AEX (TR).
Structuur Met ingang van 22 juli 2014 is het Fonds een beleggingsinstelling als gedefinieerd in artikel 1:1 Wet op het financieel toezicht ("Wft") en als bedoeld in artikel 4, eerste lid, onderdeel a van de richtlijn beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen in de vorm van een beleggingsmaatschappij. NN Investment Partners B.V. treedt op als beheerder van een beleggingsinstelling als bedoeld in artikel 1:1 Wft en beschikt in die hoedanigheid over een vergunning als bedoeld in artikel 2:65 lid 1, aanhef en onderdeel a van de Wft van de Stichting Autoriteit Financiële Markten (AFM). Het Fonds is een fonds voor gemene rekening en heeft derhalve geen rechtspersoonlijkheid. De bewaarmaatschappij is juridisch eigenaar van of juridisch gerechtigd tot het vermogen van het Fonds dat door de beheerder wordt belegd. Alle goederen die deel uitmaken of deel gaan uitmaken van het Fonds zijn respectievelijk worden ten titel van beheer verkregen door de bewaarmaatschappij ten behoeve van de participanten in het Fonds. Verplichtingen die deel uitmaken of deel gaan uitmaken van het Fonds zijn respectievelijk worden aangegaan op naam van de bewaarmaatschappij. De vermogensbestanddelen worden door de bewaarmaatschappij gehouden voor rekening van de participanten. Het Fonds kent een of meer verschillende klassen participaties ( “Participatieklasse” of “Participatieklassen”). De participaties geven per klasse recht op een evenredig aandeel in het vermogen dat aan de betreffende Participatieklasse wordt toegerekend. Participatieklassen binnen het Fonds kunnen onderling verschillen op het vlak van kosten- en vergoedingenstructuur, het minimum bedrag van eerste inleg, eisen aan de hoedanigheid van de beleggers, de valuta waarin de intrinsieke waarde is uitgedrukt, etc. De eisen van de hoedanigheid van de beleggers per Participatieklasse is als volgt: Participatieklasse U is een Participatieklasse bestemd voor aan de beheerder gelieerde verzekeraars ten behoeve van vermogensopbouw in het kader van zgn. unit linked beleggingsverzekeringen. Participatieklasse Z is een Participatieklasse bestemd voor andere door de beheerder beheerde beleggingsinstellingen dan wel professionele beleggers die (op andere wijze) een vergoeding betalen aan de beheerder zelf of aan een aan de beheerder gelieerde partij voor het beheer van hun vermogen.
9
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Het Fonds kent per jaareinde de volgende Participatieklassen, waarbij tevens de belangrijkste karakteristieken per Participatieklasse zijn gegeven: Overzicht karakteristieken per Participatieklasse per 31-12-2015 Participatieklasse U
Participatieklasse Z
Juridische naam
NN Nederland Fonds - U
Commerciële naam
NN Nederland Fonds
ISIN code
NL0010622668
Managementvergoeding*
0,33%
Op- en afslagvergoeding**
0,15%
Juridische naam
NN Nederland Fonds - Z
Commerciële naam
NN Nederland Fonds - Z
ISIN code
NL0010622676
Op- en afslagvergoeding**
0,15%
*Managementvergoeding Aan de Participatieklasse wordt een managementvergoeding in rekening gebracht per jaar, te herleiden naar een percentage op dagbasis dat wordt berekend over het totale vermogen van de Participatieklasse aan het einde van iedere dag. ** Op-en afslagvergoeding Betreft aan participanten in rekening gebrachte vergoeding bij aan- of verkoop van participaties in het Fonds. De vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele op- dan wel afslag op de participatiewaarde, dient ter bescherming van de zittende participanten van het Fonds en komt ten goede aan het Fonds.
Uitgifte en inkoop van participaties Het Fonds is een open end beleggingsfonds, hetgeen betekent dat het Fonds, behoudens uitzonderlijke situaties, op verzoek van beleggers participaties zal uitgeven ("uitgifte") en gehouden is op verzoek van beleggers participaties te verkrijgen ("inkopen") tegen de participatiewaarde van een participatie vermeerderd of verminderd met de hierna te noemen vaste op- of afslag zoals die voor een betreffende beursdag is vastgesteld. De participatiewaarde van een participatie in het Fonds wordt vermeerderd of verminderd met een vaste op- of afslag ter dekking van de aan- en verkoopkosten van ‘fysieke’ beleggingen. Deze vergoeding dient ter bescherming van de zittende participanten en komt ten goede aan het Fonds. Uitgifte is op iedere beursdag mogelijk. Het Fonds zal op verzoek participaties uitgeven. Participaties in het Fonds worden uitsluitend aangeboden en verkocht via de Transfer Agent. De Transfer Agent, zijnde The Bank of New York Mellon SA/NV, is ervoor verantwoordelijk om de aan- en verkoopopdrachten betreffende participaties in het Fonds zoals die bij haar zijn ingelegd in het orderboek, met inachtneming van de voorwaarden zoals vermeld in het Prospectus en de Voorwaarden, te beoordelen en te accepteren.
10
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Fiscale status Het Fonds wordt in Nederland aangemerkt als een fiscaal transparante entiteit en is mitsdien niet onderworpen aan Nederlandse vennootschapsbelasting en geen inhoudingsplichtige voor de Nederlandse dividendbelasting. Om het besloten karakter van het Fonds te waarborgen kan de overdraagbaarheid van de participaties aan bepaalde voorwaarden worden verbonden.
NNIP Principles of Fund Governance De Nederlandse wetgever heeft in artikel 17 lid 5 Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo) het voorschrift opgenomen dat de fondsbeheerder, de (zelfstandige) beleggingsinstelling of de bewaarders daarvan moeten zorg dragen voor onafhankelijk toezicht op de uitvoering van het beleid en de procedures en maatregelen van de organisatie van de fondsbeheerder. Binnen de brancheorganisatie Dufas heeft de sector zich ingezet voor zelfregulering op dit gebied wat geresulteerd heeft in de Dufas Principles of Fund Governance. Hiermee wordt gericht invulling gegeven aan de wettelijke bepalingen voor integere bedrijfsvoering als genoemd in de Wet op het financieel toezicht, waarvan artikel 17 lid 5 Bgfo een nadere uitwerking vormt. Middels de NNIP Principles of Fund Governance geeft NN Investment Partners B.V. invulling aan haar governance beleid. Deze Principles hebben wij gepubliceerd op onze website www.nnip.nl. Zoals in de NNIP Principles of Fund Governance beschreven heeft NN Investment Partners B.V. de externe accountant van de fondsen, Ernst & Young Accountants LLP, als toezichthoudende entiteit aangewezen om de naleving van de Principles of Fund Governance te beoordelen. Deze toezichthoudende entiteit heeft in dit kader, middels een beoordeling via deelwaarnemingen op het bestaan en werking van de ingestelde controlemechanismen, vastgesteld of NN Investment Partners B.V. voldoet aan de NNIP Principles of Fund Governance. Er zijn in deze beoordeling geen gebreken geconstateerd. Op basis van de uitgevoerde beoordeling heeft deze toezichthoudende entiteit een verslag over 2014 opgesteld, welke besproken is in de directievergadering van NN Investment Partners B.V. d.d. 9 september 2015.
Stembeleid Verantwoording over de bepalingen gericht tot participanten in het algemeen en institutionele beleggers in het bijzonder in de Nederlandse corporate governance code. Met de invoering in 2004 van de Nederlandse corporate governance code (de ‘Code’) is de aandacht voor corporate governance in Nederland sterk toegenomen. Ondernemingen zijn in toenemende mate aandacht gaan besteden aan het onderwerp goed ondernemingsbestuur. Daarnaast zijn in 2008 ook aanvullende principes en best practices in de Nederlandse corporate governance code opgenomen die specifiek gericht zijn tot institutionele beleggers (IV.4.1 IV.4.3) alsook tot alle participanten in Nederlandse beursvennootschappen (IV.4.4 – IV.4.6). Van institutionele beleggers wordt onder andere verwacht dat zij een stembeleid publiceren op de website, op grond waarvan het stemrecht wordt uitgeoefend op participantenvergaderingen. NN Investment Partners B.V. (‘beheerder’) heeft in haar rol als beheerder van fondsen een eigen stembeleid ontwikkeld op grond waarvan het stemrecht op participantenvergaderingen (in en buiten Nederland) wordt uitgeoefend. Dit stembeleid wordt door NN Investment Partners ook gebruikt voor het uitoefenen van het stemrecht op participantenvergaderingen namens Belgische – en Luxemburgse beleggingsfondsen.
11
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Aangezien de klanten van NN Investment Partners zeer divers zijn en veelal eigen opvattingen hebben over corporate governance, is ons stembeleid zoveel mogelijk gebaseerd op algemeen geaccepteerde best practices. Een voorbeeld hiervan zijn de richtlijnen van het International Corporate Governance Network (ICGN). Bij het uitoefenen van het stemrecht wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de regelgeving en normen in de landen en sectoren waarin wordt belegd. Het stembeleid dient als een belangrijk raamwerk op basis waarvan wij ons stemrecht uitoefenen, waarbij afwijking van het stembeleid steeds mogelijk is indien, ter discretie van de fondsbeheerder, het collectieve belang van de beleggers in het fonds daarmee is gediend. De beheerder is van oordeel dat bedrijven met aandacht voor goed ondernemingsbestuur, en die bij de bedrijfsvoering de belangen van participanten en andere relevante stakeholders in ogenschouw nemen, uiteindelijk betere prestaties zullen leveren. Door actief gebruik te maken van het aan de aandelen verbonden stemrecht, kan de beheerder een positieve invloed uitoefenen op de corporate governance van de betreffende ondernemingen. Participanten kunnen zich bijvoorbeeld uitspreken over de benoeming van nieuwe bestuurders en commissarissen, maar ook over het beloningsbeleid van ondernemingen en wijzigingen van de statuten.
Stemmen voor NNIP fondsen Met het oog op de afweging tussen het belang van beleggers bij de uitoefening van het stemrecht enerzijds en kostenbeheersing en praktische uitvoerbaarheid anderzijds, wordt alleen gestemd op aandelen die worden gehouden in de Nederlandse -, Belgische – en Luxemburgse beleggingsfondsen van NN Investment Partners met meer dan EUR 100 miljoen aan beheerd vermogen in aandelen. Voor de fondsen die aan dit criterium voldoen zal het stemrecht worden uitgeoefend, tenzij de uitoefening van deze rechten niet in het collectieve belang van de beleggers in het fonds wordt geacht of in strijd is met lokale regelgeving. Voor fondsen die vallen onder NNIP's Sustainable Investments Strategy wordt geen minimum omvang criterium gehanteerd, daar deze fondsen specifiek hun duurzame beleid en criteria ook via het stembeleid willen uitvoeren. Daarbij kan bij agendapunten die milieuzaken en sociale aangelegenheden betreffen, het stemgedrag afwijken van het stemgedrag bij de andere fondsen waarvoor wordt gestemd. De beheerder heeft een proxy voting comité aangesteld dat verantwoordelijk is voor het uitoefenen van het stemrecht. Het stemrecht op participantenvergaderingen kan elektronisch worden uitgeoefend waarbij de beheerder niet zelf aanwezig is op de vergadering, maar in enkele gevallen wordt er ook voor gekozen om zelf een participantenvergadering bij te wonen en daar het woord te voeren. Ook kan het voorkomen dat aan een andere institutionele belegger een volmacht wordt gegeven om namens beheerder het woord te voeren. In enkele landen worden de aandelen door het uitoefenen van het stemrecht op een Algemene Vergadering in depot geblokkeerd en kunnen als gevolg daarvan niet worden verhandeld tot na de vergadering (zgn. blocking markets). In blocking markets zal slechts op 5% van de gehouden aandelen worden gestemd om enerzijds wel een signaal af te kunnen geven, maar anderzijds te voorkomen dat ongewenst economisch risico wordt gelopen. Wanneer uitoefening van stemrechten buitensporige kosten met zich mee brengt of praktisch niet of slechts tegen onevenredige inspanning uitvoerbaar is, kan ervan worden afgezien deze uit te oefenen. Voor een beschrijving van het stembeleid en inzicht in het daadwerkelijke stemgedrag zoals dat in het boekjaar 2015 van toepassing was, verwijzen wij naar de website www.nnip.nl.
12
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Nederlandse corporate governance code In de in december 2008 aangepaste Nederlandse corporate governance code zijn, naast het principe en de drie best practice bepalingen (IV.4.1 - IV.4.3) die specifiek gericht zijn tot institutionele beleggers, een principe en een drietal best practice bepalingen opgenomen die zich richten tot alle participanten in Nederlandse beursvennootschappen (IV.4.4 – IV.4.6). NN Investment Partners past de best practices IV.4.1 - IV.4.6 toe, waarbij wel een voorbehoud wordt gemaakt ten aanzien van best practice IV.4.4. Hierin is vastgelegd dat wanneer een of meerdere participanten het voornemen hebben de agendering te verzoeken van een onderwerp dat kan leiden tot wijziging van de strategie van de vennootschap, bijvoorbeeld door het ontslag van één of meer bestuurders of commissarissen, het bestuur in de gelegenheid gesteld een redelijke termijn in te roepen om hierop te reageren (de responstijd). NN Investment Partners onderschrijft de best practice bepaling om het agenderingsrecht slechts uit te oefenen, nadat de participant daarover in overleg is getreden met het bestuur, tenzij dat niet werkbaar is in het kader van het beschikbare tijdsbestek. NN Investment Partners zal wel van geval tot geval beoordelen of zij bereid is de responstijd te respecteren, aangezien de responstijd van maximaal 180 dagen op gespannen voet staat met het wettelijke recht van participanten om uiterlijk 60 dagen voor de participantenvergadering een onderwerp voor de agenda van de participantenvergadering aan te dragen.
Verantwoord beleggen NN Investment Partners International Holdings B.V. hecht veel waarde aan verantwoord beleggen en het bieden van klantgerichte oplossingen. Onze strategie voor Verantwoord Beleggen (VB) is gebaseerd op onze beleggingsrichtlijnen en bestaat uit vier pijlers: we hanteren de principes voor Verantwoord Beleggen van de Verenigde Naties (UN PRI) we beleggen niet in controversiële wapens we oefenen het stemrecht op aandelen actief uit in overeenstemming met het belang van onze klanten we bieden gespecialiseerde duurzame beleggingsfondsen en op maat gemaakte oplossingen voor Verantwoord Beleggen aan NN Investment Partners International Holdings B.V. is actief betrokken bij internationale initiatieven, waarbij het belang van een verantwoorde beleggingsaanpak voorop staat.
Gecommitteerd aan UN PRI – het integreren van ESG NN Investment Partners (NNIP) onderschrijft de principes voor Verantwoord Beleggen van de Verenigde Naties (UN PRI). Deze verzameling van wereldwijde best practices helpt effectenhouders en vermogensbeheerders bij het integreren van milieu- (Environment), sociale (Social) en goed ondernemingsbestuurlijke (Governance) kwesties in de beleggingspraktijk. We zijn ervan overtuigd dat we door het integreren van ESG-factoren in het beleggingsproces rekening kunnen houden met factoren die vaak buiten de traditionele financiële analyse vallen, maar die van grote invloed kunnen zijn op de prestaties op de lange termijn. Op die manier kunnen onze analisten potentiële waarde ontsluiten door het identificeren van mogelijkheden en/of risico's vanuit een ESG-perspectief. Onze fondsmanagers nemen deze vervolgens mee in hun beleggingsbeslissingen. De voor ons belangrijke ESG-factoren zijn onder meer milieubelasting en klimaatverandering, corruptie, mensenrechten, gezondheid en veiligheid en goed ondernemingsbestuur. Deze factoren zijn geïntegreerd in het beleggingsproces voor zowel eigen activa als vermogen van derden, en ze zijn van toepassing op zowel aandelen als bedrijfsobligaties. Voor staatsobligaties geldt een vergelijkbare procedure.
13
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Controversiële wapens en wapenhandel NN Group N.V. neemt positie in tegen controversiële wapenhandel, zoals het beschikbaar stellen van wapens aan VN, EU of VS wapenembargolanden. Daarnaast beschouwt NN Group N.V. anti-persoonslandmijnen, clustermunitie, munitie met verarmd uranium en biologische of chemische wapens als controversiële wapens. NN Group N.V. zal geen beleggingen voor eigen rekening doen in bedrijven die wapens beschikbaar stellen aan VN, EU, of VS wapenembargolanden, of bedrijven die de hiervoor genoemde controversiële wapens produceren, onderhouden of verhandelen. Met uitzondering van index-trackers en expliciete opdrachten van klanten zal NN Group N.V. er, waar juridisch mogelijk en door ons eenzijdig afdwingbaar, voor zorgen dat geld van klanten niet via de door NN Group N.V. beheerde beleggingsfondsen in dergelijke bedrijven wordt geïnvesteerd. NN Group N.V. beschouwt kernwapens ook als controversieel. Kernwapens hebben echter een ander karakter aangezien productie, gebruik en proliferatie sterk is gereguleerd door de internationale gemeenschap. Veel technische bedrijven zijn betrokken bij de kernwapenprogramma's van hun respectievelijke overheden. Om ons standpunt ten aanzien van kernwapens in balans te brengen met de grote betrokkenheid door de private sector, sluit ons beleggingsbeleid investeringen uit in bedrijven die betrokken zijn bij kernwapens en daarbij een duidelijke focus hebben op defensie gerelateerde activiteiten. Ten aanzien van deze bedrijven passen wij dezelfde beperkingen toe als op bedrijven die betrokken zijn bij controversiële wapenhandel en andere controversiële wapens.
Actief stemmen in het belang van onze klanten De fondsen van NNIP worden beheerd met als doel om een optimaal rendement voor onze klanten te behalen, in overeenstemming met de wet- en regelgeving en het beleggingsbeleid van elk afzonderlijk fonds. We zijn ervan overtuigd dat ondernemingen met een deugdelijk bestuur (corporate governance), die transparant zijn voor hun participanten en belanghebbenden, naar verwachting betere resultaten boeken op lange termijn. We beschouwen het als onze verantwoordelijkheid om deugdelijk bestuur te bevorderen bij de ondernemingen waarin we beleggen. Een van de manieren om dit te bewerkstelligen is actief gebruik te maken van het aan de aandelen verbonden stemrecht. Bij het uitbrengen van onze stem tijdens participantenvergaderingen handelen wij in het beste belang van de economische eigenaars van de aandelen.
We bieden gespecialiseerde duurzame beleggingsfondsen en oplossingen op maat NNIP streeft ernaar om te voldoen aan de toenemende vraag naar producten die niet alleen goede financiële resultaten genereren, maar ook maatschappelijke en milieudoelstellingen dienen. Dit doen we door nieuwe producten en diensten te blijven ontwikkelen en op de markt te brengen die in deze behoeften voorzien.
We steunen internationale initiatieven Door het ondertekenen van internationale initiatieven onderschrijft NNIP haar ambitie en aanpak op het gebied van verantwoord beleggen. Enkele voorbeelden:
NNIP is sinds 2008 ondertekenaar van de principes voor Verantwoord Beleggen van de Verenigde Naties (UN PRI). Deze verzameling van wereldwijde best practices helpt effectenhouders en vermogensbeheerders bij het integreren van ESG-kwesties in de beleggingspraktijk. NNIP heeft de European SRI Transparency Code van Eurosif ondertekend. Eurosif (European Sustainable Investment Forum) bevordert de transparantie via het gebruik van kwalitatieve beleggingscriteria. NNIP steunt het Carbon Disclosure Project (CDP), een programma dat bedrijven aanspoort om transparanter te zijn op het gebied van hun uitstoot van broeikasgassen.
14
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
DUFAS Code Vermogensbeheer NN Investment Partners is lid van de Dutch Fund and Asset Management Association (‘DUFAS’), de brancheorganisatie van de vermogensbeheersector in Nederland. DUFAS behartigt de gemeenschappelijke belangen van deze sector, zowel op het gebied van retail (consumenten) als institutioneel (professionele beleggers). Op 1 oktober 2014 heeft een bijzondere ledenvergadering van DUFAS plaatsgevonden. Tijdens deze vergadering is de tekst van de door DUFAS, in samenwerking met haar leden, opgestelde Code Vermogensbeheer (hierna genoemd: ‘de Code’) unaniem goedgekeurd. De Code geeft antwoord op de vraag wat de klanten van hun vermogensbeheerder mogen verwachten. De Code bestaat uit tien algemene principes, waarbij elk principe is voorzien van een nadere toelichting. Op de website van de beheerder, www.nnip.nl, is toegelicht op welke wijze de principes van de code in 2015 zijn toegepast.
15
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Bewaarder van het Fonds De activa van het Fonds worden bewaard door The Bank of New York Mellon SA/NV, Amsterdam branch, als de bewaarder van het Fonds (de “bewaarder”). Het eigen vermogen van de bewaarder bedraagt ten minste EUR 112.500,‐. Tussen de beheerder en bewaarder van het Fonds is een schriftelijke overeenkomst inzake beheer en bewaring gesloten. Op hoofdlijnen bevat deze overeenkomst de volgende elementen:
de bewaarder zorgt ervoor dat de kasstromen van het Fonds naar behoren worden gecontroleerd en in het bijzonder dat alle betalingen door of namens beleggers bij de inschrijving op de participaties ontvangen zijn en dat alle contanten van het Fonds geboekt worden op kasgeldrekeningen die op naam van het Fonds of op naam van de bewaarder die namens het Fonds optreedt, geopend zijn bij (in beginsel) een entiteit zoals beschreven in artikel 18 lid 1 onder a), b) en c) van de Europese Richtlijn 2006/73/EG (een kredietinstelling of een bank waaraan in een derde land een vergunning is verleend); de activa van het Fonds bestaande uit financiële instrumenten worden bij de bewaarder in bewaring gegeven. De bewaarder houdt alle financiële instrumenten die kunnen worden geregistreerd op een financiële instrumentenrekening in de boeken van de bewaarder in bewaarneming op aparte rekeningen op naam van het Fonds. Daarnaast houdt de bewaarder alle financiële instrumenten in bewaarneming die fysiek aan de bewaarder kunnen worden geleverd; de bewaarder zorgt ervoor dat de verkoop, de uitgifte en het royement van participaties alsmede de terugbetaling daarvan gebeurt in overeenstemming met Nederlands recht en met het reglement van het Fonds; de bewaarder zorgt ervoor dat de waarde van de participaties in het Fonds wordt berekend overeenkomstig Nederlands recht, het reglement van het Fonds en de daarvoor geldende procedures; de bewaarder voert de aanwijzingen van de beheerder uit, tenzij deze in strijd zijn met Nederlands recht of het reglement van het Fonds; de bewaarder vergewist zich ervan dat bij transacties met betrekking tot de activa van het Fonds de tegenwaarde binnen de gebruikelijke termijnen wordt overgemaakt aan het Fonds; de bewaarder vergewist zich ervan dat de opbrengsten van het Fonds een bestemming krijgen die in overeenstemming is met Nederlands recht en met het reglement van het Fonds.
De bewaarder treedt bij de bewaring in het belang van de beleggers in het Fonds op. Volgens Nederlands recht is de bewaarder jegens het Fonds of de beleggers aansprakelijk voor het verlies door de bewaarder of door een derde aan wie de bewaarneming van de in bewaarneming genomen financiële instrumenten is overgedragen. In geval van een dergelijk verlies van een in bewaarneming genomen financieel instrument restitueert de bewaarder onverwijld een financieel instrument van hetzelfde type of voor een overeenstemmend bedrag aan het Fonds. De bewaarder is niet aansprakelijk indien hij kan aantonen dat het verlies het gevolg is van een externe gebeurtenis waarover hij redelijkerwijs geen controle heeft en waarvan de gevolgen onvermijdelijk waren, ondanks alle inspanningen om deze te verhinderen. De bewaarder is jegens het Fonds of de beleggers eveneens aansprakelijk voor alle andere verliezen die zij ondervinden doordat de bewaarder zijn verplichtingen met opzet of door nalatigheid niet naar behoren nakomt.
16
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Volgens Nederlands recht kan een bewaarder zijn aansprakelijkheid voor verlies van de in bewaring gegeven financiële instrumenten jegens het Fonds of de beheerder in beginsel slechts uitsluiten indien: A. hij aan alle daarvoor geldende vereisten voor delegatie van bewaarnemingstaken heeft voldaan; B. hij een schriftelijke overeenkomst met de derde die de uitbestede werkzaamheden verricht, heeft gesloten waarin zijn aansprakelijkheid aan de derde wordt overgedragen en op grond waarvan het Fonds, de beheerder of de bewaarder namens hen, op dezelfde voet als waarin oorspronkelijk de bewaarder kon worden aangesproken, de derde kan aanspreken wegens schade wegens verlies van financiële instrumenten; en C. hij een schriftelijke overeenkomst met het Fonds of de beheerder heeft gesloten waarin het Fonds of de beheerder namens het Fonds instemt met de uitsluiting van de aansprakelijkheid van de bewaarder en waarin een objectieve reden voor die uitsluiting is opgenomen.
17
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Wijziging structuur en namen NN Group NN Group N.V. is een internationale verzekeraar én vermogensbeheerder, actief in 16 landen. Sinds 2 juli 2014 is NN Group N.V. een beursgenoteerde onderneming, genoteerd aan Euronext Amsterdam. ING Groep N.V. had in 2014 een meerderheidsbelang in NN Group N.V. In de eerste helft van 2015 is dit belang afgebouwd naar een minderheidsbelang. Doelstelling van ING Groep N.V. is om voor 31 december 2016 het belang in NN Group N.V. volledig af te bouwen, in lijn met afspraken die zijn gemaakt met de Europese Commissie. NN Investment Partners NN Investment Partners is de vermogensbeheerder van NN Group N.V. Met de verzelfstandiging van NN Group is NN Investment Partners de nieuwe naam van ING IM International. Namen in het jaarverslag 2015 Als gevolg van de hierboven aangegeven wijzigingen zijn de namen van de juridische entiteiten en fondsnamen per 7 april 2015 gewijzigd. In het jaarverslag 2015 zijn de namen zoals deze met ingang van 7 april 2015 gelden opgenomen. Per 7 april 2015 hebben de volgende naamswijzigingen plaatsgevonden: Naam tot en met 6 april 2015
Naam vanaf 7 april 2015
ING Nederland Basis Fonds
NN Nederland Fonds
ING Fund Management B.V.
NN Investment Partners B.V.
ING Investment Management (Europe) B.V.
NN Investment Partners International Holdings B.V.
ING Investment Management International
NN Investment Partners
ING Bewaar Maatschappij I B.V.
NNIP Bewaar Maatschappij I B.V.
www.ingim.nl
www.nnip.nl
Genoemde structuur- en naamswijziging heeft geen invloed op het beleggingsbeleid van het Fonds.
Herstructurering in 2014 Op Europees niveau zijn nieuwe regels geïntroduceerd voor beleggingsfondsen, waardoor het nationale toezichtregime is verdwenen en is vervangen door één van de twee Europese toezichtregimes, te weten UCITSregime en AIFMD- regime. In Nederland zijn beide toezichtregimes geïmplementeerd in de Wet op het financieel toezicht. Als gevolg hiervan heeft een herstructurering van de Nederlandse ING beleggingsfondsen plaatsgevonden. De Nederlandse ING beleggingsfondsen zijn omgevormd naar beleggingsfondsen waarop ofwel het UCITS-regime dan wel het AIFMD-regime van toepassing is. NN Nederland Fonds is per 22 juli 2014 omgevormd naar een beleggingsfonds waarop het AIFMD-regime van toepassing is. AIFMD staat voor ‘Alternative Investment Fund Manager Directive’ (in het Nederlands: Richtlijn inzake beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen’). Een beleggingsfonds dat valt onder het AIFMD-regime wordt ook wel aangeduid met ‘AIF’ dat staat voor ‘Alternative Investment Fund’ (in het Nederlands: ‘abi’ dat staat voor ‘alternatieve beleggingsinstelling’). In verband met de invoering van voornoemde Europese toezichtregimes heeft de Beheerder besloten om verschillende door hem beheerde beleggingsfondsen samen te voegen waardoor een grotere mate van efficiency kan worden bereikt ten opzichte van het zelfstandig laten voortbestaan van die beleggingsfondsen. Op 11 juli 2014 is hiervoor de structuur van het Fonds gewijzigd. Op deze datum zijn Participatieklassen voor het Fonds geïntroduceerd. De participaties geven per klasse recht op een evenredig aandeel in het vermogen van het Fonds dat aan de betreffende Participatieklasse wordt toegerekend.
18
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Voornaamste risico’s en onzekerheden Aan beleggingen in het Fonds zijn financiële kansen, maar ook financiële risico's verbonden. De waarde van de beleggingen kan zowel stijgen als dalen en participanten van het Fonds kunnen mogelijk minder terugkrijgen dan zij hebben ingelegd. Een spreiding van de beleggingen zal naar verwachting een dempend effect op deze risico's kunnen hebben. Hieronder worden de risico’s van het Fonds beschreven waarbij de risico’s van het Fonds zijn geordend naar ‘groot, middelgroot en klein’. De rangorde van deze risico’s zou, o.a. als gevolg van bijzondere marktomstandigheden, in de loop der tijd kunnen fluctueren. De thans weergegeven volgorde past bij een belegging op langere termijn. Groot: Marktrisico Het Fonds is gevoelig voor waardeverandering van de beleggingen als gevolg van fluctuatie van prijzen in financiële markten zoals de aandelen of vastrentende markten (marktrisico). Daarnaast kunnen ook de prijzen van de individuele instrumenten waarin het Fonds belegt, fluctueren. Indien het Fonds gebruik maakt van derivaten zoals omschreven onder “Beleggingsbeleid”, kunnen deze toegepast worden voor zowel het afdekken van risico's als efficiënt portefeuillebeheer. Daarbij kan ook sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de gevoeligheid van het Fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Waarde kan stijgen/dalen De waarde van deelneming in de beleggingsinstelling is afhankelijk van ontwikkelingen op de financiële markten. De mogelijkheid bestaat dat uw belegging in waarde stijgt; het is echter ook mogelijk dat uw belegging weinig tot geen inkomsten zal genereren en dat uw inleg bij een ongunstig koersverloop geheel of ten dele verloren gaat. Concentratie-risico Het beleggen op basis van een bepaald geografisch gebied, specifieke sectoren, thema's of producten kan tot een concentratie van beleggingen in deze bepaalde geografische gebieden, specifieke sectoren, thema's of producten leiden. Het Fonds zal daardoor met name gevoelig zijn voor ontwikkelingen in deze bepaalde geografische gebieden, specifieke sectoren, thema's of producten. Klein: Valutarisico Indien kan worden belegd in (effecten luidende in) andere valuta's dan de euro, kunnen valutaschommelingen zowel een positieve als een negatieve invloed hebben op het beleggingsresultaat. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico's kunnen ontstaan wanneer een bepaalde onderliggende belegging moeilijk te verkopen is. Doordat het Fonds in incourante effecten kan beleggen, bestaat het risico dat het Fonds niet de mogelijkheid heeft om financiële middelen vrij te krijgen die nodig kunnen zijn om aan bepaalde verplichtingen te voldoen. Krediet- en tegenpartijrisico Beleggers moeten zich ervan bewust zijn dat bij investering in vastrentende waarden kredietrisico wordt genomen. Obligaties en schuldbewijzen uitgegeven door entiteiten met een lage rating hebben over het algemeen meer kredietrisico en kans op wanbetaling dan emittenten met een hogere rating. Als de emittent van obligaties of schuldbewijzen in financiële of economische problemen komt, kan dat de waarde van de obligaties of schuldbewijzen beïnvloeden (uiteindelijk zou de waarde zelfs tot nul gereduceerd kunnen worden). Naast de algemeen heersende trends op de financiële markten, kunnen specifieke ontwikkelingen met betrekking tot een emittent de waarde van een belegging beïnvloeden. Zelfs een zorgvuldige selectie van effecten kan het risico van verliezen niet elimineren als gevolg van een daling van de waarde van de activa van een emittent.
19
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Het gebruik van kredietderivaten, indien vermeld in het beleggingsbeleid van het Fonds, kan een kredietrisico betekenen. Indien over-the-counter-derivaten contracten (OTC-derivaten: bilaterale derivaten contracten zonder tussenkomst van een beurs en in bepaalde gevallen in overeenstemming met de geldende wet ook zonder clearinghouse) worden aangegaan, kan het Fonds blootgesteld worden aan risico's die voortvloeien uit de solvabiliteit van zijn tegenpartijen en hun vermogen om aan de voorwaarden van deze contracten te voldoen. Afwikkelingsrisico Het Fonds is gevoelig voor het risico dat een afwikkeling via een betalingssysteem niet plaatsvindt zoals verwacht, omdat de betaling of levering van de financiële instrumenten door een tegenpartij niet, niet op tijd of niet zoals verwacht plaatsvindt. Rendementsrisico Het risico bestaat dat het door u verwachte rendement op uw belegging zich niet heeft gerealiseerd op het moment dat u uw belegging verkoopt. Daarnaast staat niet vast dat het Fonds zijn doelstelling zal halen. Het rendement van het Fonds is afhankelijk van de waardeontwikkeling van de beleggingen en de directe opbrengsten van deze beleggingen (dividend, interest). Inflatierisico Als gevolg van inflatie kan de waarde van de beleggingsopbrengsten worden aangetast. Algemeen risico vermogen Het Fonds is onderhevig aan risico's van waardeveranderingen van het kapitaal, met inbegrip van het potentiële risico van erosie als gevolg van intrekkingen van rechten van deelneming en winstuitkeringen die hoger zijn dan het beleggingsrendement. Bewaarnemingsrisico Het Fonds loopt het risico van verlies van in bewaring gegeven activa (bewaarnemingsrisico) als gevolg van insolvabiliteit, nalatigheid of frauduleuze handelingen van de (onder)bewaarnemer van die activa. Financiële- en fiscale wetgeving Doordat financiële- en fiscale wetgeving aan verandering onderhevig zijn, kan een omstandigheid die ten tijde van toetreding bestaat daarna ten nadele wijzigen. Schuldpositie Het Fonds heeft de mogelijkheid om tot een maximum van 20% van het Fondsvermogen met geleend geld te beleggen of op andere wijze een schuld aan te gaan (bijvoorbeeld in het kader van liquiditeitenbeheer). Risico verhandelbaarheid In uitzonderlijke situaties kan sprake zijn van verminderde verhandelbaarheid van de rechten van deelneming in het Fonds.
20
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Uitlenen van effecten Het Fonds loopt het risico dat de wederpartij de uitgeleende of verkochte effecten niet terug kan leveren. Het Fonds probeert dit risico te beheersen door uitsluitend effecten uit te lenen indien de wederpartij in deze transactie een goed aangeschreven financiële instelling betreft. Ook probeert het Fonds dit risico te beheersen door onderpand te krijgen van de wederpartijen. Het Fonds loopt verder het risico dat de wederpartij geen aanvullend onderpand kan geven, als dit bijvoorbeeld door marktomstandigheden nodig is. Als het Fonds onvoldoende onderpand heeft, loopt het Fonds risico op zijn wederpartij. Het onderpand kan dan minder waard zijn dan de uitgeleende effecten. Als het Fonds dan het onderpand verkoopt en de wederpartij het verschil tussen de waarde van het onderpand en de uitgeleende effecten niet kan bijbetalen, leidt het Fonds een verlies. Dit leidt er dan toe dat het Fonds minder winst of zelfs verlies maakt.
21
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Inzicht in risico’s De bereidheid risico’s en zekerheden aan te gaan en al dan niet te verschuiven of af te dekken (risicobereidheid) vormen een integraal onderdeel van het beleggingsbeleid zoals gevoerd over de verslagperiode en zoals opgenomen in de paragraaf ‘Algemeen’. Inzicht in relevante risico’s gedurende de verslagperiode wordt als volgt verkregen:
In de toelichting op het gevoerde beleggingsbeleid gedurende de verslagperiode worden in de paragraaf “Risicobereidheid en gevoerd risicobeleid binnen het beleggingsbeleid” de belangrijkste ontwikkelingen, afwegingen en beslissingen ten aanzien van het gevoerde risicobeleid toegelicht. In de toelichting op de balans worden de specifieke risico’s ten aanzien van het gebruik van financiële instrumenten weergegeven. Het opgenomen overzicht Samenstelling van de beleggingen biedt informatie inzake de mate van spreiding van beleggingen op het gebied van zowel regio en valuta als per individuele naam, alsmede inzake rentepercentage en resterende looptijd per belegging in geval van vastrentende beleggingen en geeft daarmede onder meer een indicatie van prijsrisico’s. Terzake van afgeleide financiële instrumenten zijn, voor zover deze instrumenten onderdeel van de portefeuille op verslagmoment uitmaken, overzichten en specificaties opgenomen waarin relevante informatie is weergegeven. In de toelichting op de balans is informatie opgenomen inzake de hefboomfinanciering. Hefboomfinanciering is de methode waarmee de beheerder de positie van het Fonds met geleend geld of geleende effecten, met een hefboom in de vorm van derivatenposities of anderszins vergroot. Het overzicht Valutapositie dat is opgenomen in de Toelichting op de balans geeft inzicht in de mate waarin de activa en passiva van het Fonds in euro dan wel in andere valuta luiden, met inbegrip van de afgeleide financiële instrumenten, zoals valutatermijncontracten, die daaraan mede sturing geven. Indien het Fonds effecten uitleent, wordt in de Toelichting op zowel de Balans als de W&V nadere informatie verstrekt waarmee inzicht wordt verkregen in de specifieke risico’s en de beheersing van die risico’s.
22
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Risicobeheer Ten aanzien van de opzet van de administratieve organisatie en interne controle heeft de beheerder het COSO Integrated Control Framework (ICF) als uitgangspunt gekozen. In de ICF zijn alle kernprocessen opgenomen inclusief de belangrijkste risico’s per proces. Voor ieder van deze risico’s zijn de belangrijkste ‘controls’ gedefinieerd welke regelmatig worden gemonitord en getest om zekerheid te verkrijgen dat wordt voldaan aan interne en externe regelgeving. Periodiek worden op systematische wijze de significante risico’s bepaald. Het bestaande stelsel van interne beheersingsmaatregelen mitigeert deze risico’s. Jaarlijks wordt er ook een ISAE3402 verklaring afgegeven ten behoeve van de institutionele klanten. De bedrijfsvoering van de beheerder, voor zover die van toepassing is op de activiteiten van de beleggingsinstelling, is mede gericht op het beheersen van operationele risico’s. In de paragraaf “Verklaring omtrent de bedrijfsvoering” wordt nader ingegaan op de inrichting van de bedrijfsvoering van de beheerder. NN Investment Partners B.V., de beheerder van het Fonds, bewaakt met behulp van een systeem van risicobeheersingsmaatregelen dat het Fonds in het algemeen en de beleggingsportefeuille in het bijzonder voortdurend blijft voldoen aan de randvoorwaarden zoals die in het prospectus zijn vastgelegd, aan de wettelijke kaders en aan de meer fondsspecifieke interne uitvoeringsrichtlijnen. Dergelijke richtlijnen zijn onder meer gesteld ten aanzien van de mate van spreiding van de portefeuille, de kredietwaardigheid van debiteuren, de kwaliteit van marktpartijen waarmede zaken worden gedaan en de liquiditeit van de beleggingen. Zo zal een brede en goede spreiding van de beleggingen naar verwachting een dempend effect hebben op onderkende prijsrisico’s, terwijl selectie op kredietwaardigheidsniveau en limietbewaking de mogelijkheid scheppen om kredietrisico’s te beheersen. Liquiditeitsrisico’s kunnen worden beperkt door hoofdzakelijk in courante, beursgenoteerde effecten te beleggen. Het Fonds kan door gebruik te maken van afgeleide financiële instrumenten prijsrisico’s zoals valuta- en renterisico’s afdekken of sturen. Tevens bieden deze instrumenten mogelijkheden tot efficiënt portefeuillebeheer, bijvoorbeeld bij anticipatie op in- en uitstroom. Deze Derivaten kunnen worden toegepast voor zowel het afdekken van risico's, efficiënt portefeuillebeheer als verhoging van het rendement. Hierbij kan ook sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de gevoeligheid van het Fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Daarnaast zullen derivaten zodanig worden gebruikt dat de portefeuille als geheel binnen de beleggingsrestricties blijft.
23
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Hefboomfinanciering Hefboomfinanciering is de methode waarmee de beheerder de positie van een Fonds met geleend geld of geleende effecten, met een hefboom in de vorm van derivatenposities of anderszins vergroot. De omstandigheden waaronder een Fonds hefboomfinanciering mag gebruiken, de toegestane soorten en bronnen van hefboomfinanciering en de daarmee gepaard gaande risico’s, eventuele beperkingen op het gebruik van hefboomfinanciering, regelingen voor zekerheden en hergebruik van activa, de maximale hefboomfinanciering, waarvan de beheerder voor het Fonds gebruik kan maken alsmede alle eventuele wijzigingen in de maximale hefboomfinanciering die de beheerder voor het Fonds mag gebruiken en alle eventuele rechten op hergebruik van zekerheden of alle eventuele garanties die in het kader van de hefboomfinancieringsregeling zijn verleend, zijn omschreven in het prospectus van het Fonds. Deze informatie wordt geactualiseerd zodra daartoe aanleiding bestaat. De maximale hefboomfinanciering van het Fonds wordt uitgedrukt als de verhouding tussen de economische positionering van het Fonds en de totale nettovermogenswaarde. De maximale hefboomfinanciering die het Fonds mag gebruiken, wordt uitgedrukt als percentage ten opzichte van de totale nettovermogenswaarde van het Fonds. Dit percentage wordt berekend: i) in overeenstemming met de commitment methode (nettohefboomwerking) en ii) op basis van de som van de nominale waarde van de derivaten (brutohefboomwerking). Voor de nettohefboomwerking worden risico reducerende methodes toegepast zoals saldering of afdekking (in het Engels wordt dit “netting” en “hedging” genoemd) overeenkomstig de vereisten onder de relevante richtlijnen. De maximale hefboomfinanciering berekend volgens de netto-methode houdt rekening met netting en/of hedging, terwijl de maximale hefboomfinanciering berekend volgens de bruto-methode geen rekening houdt met eventuele netting en hedging van posities. Ongeacht de gebruikte hefboommethodologie is de berekende hefboomwerking slechts een indicator en geen officiële restrictie. De hefboom in het Fonds kan hoger zijn dan de hefboom die het betreffende Supplement vermeldt, zolang deze in lijn blijft met het risicoprofiel. Afhankelijk van marktbewegingen kan het verwachte niveau van hefboomwerking variëren in de tijd. In geen geval zal het gebruik van derivaten of andere financiële instrumenten tot gevolg hebben dat de beheerder kan afwijken van het beleggingsbeleid zoals uiteengezet in het prospectus. Zodra de hefboomfinanciering 100% overschrijdt, is er sprake van hefboomwerking voor het Fonds. Een hefboomfinanciering van 100% impliceert dat er geen sprake is van hefboomwerking en de economische positionering van het Fonds gelijk is aan de nettovermogenswaarde. De nettohefboom van het Fonds is een van de riscofactoren en geeft derhalve geen volledig beeld van het risicoprofiel van het Fonds. Voor een volledig beeld van het risicoprofiel van het Fonds wordt verwezen naar de beschrijving van het beleggingsbeleid en het risicoprofiel in het prospectus. Het gebruik van derivaten (van onderliggende activa afgeleide financiële instrumenten) veroorzaakt hefboomwerking. Hefboomwerking ontstaat wanneer voor een bescheiden bedrag derivaten worden aangekocht ten opzichte van de kosten van het rechtstreeks verwerven van de onderliggende activa. Hoe groter de hefboom, hoe groter de variatie in de prijs van het derivaat in het geval van een schommeling in de prijs van de onderliggende waarde. De potentie en het risico van een derivaat neemt derhalve dienovereenkomstig toe met een toename van de hefboom. Hierbij moet worden aangemerkt dat derivaten ook voor beter risicobeheer kunnen worden aangewend. Er is geen garantie dat de doelstelling door het gebruik van deze derivaten zal worden gehaald.
24
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Ontwikkelingen gedurende het verslagjaar In deze paragraaf worden de belangrijkste algemene ontwikkelingen en fondsspecifieke ontwikkelingen opgenomen. Hierbij wordt tevens de impact op het (relatief)rendement van het fonds nader toegelicht.
Algemene financieel economische ontwikkelingen in 2015
De wereldeconomie groeide in 2015 naar verwachting met 2,9%, versus 3,1% in 2014. De vertraging kwam door verschillende ontwikkelingen in de ontwikkelde en opkomende economieën. In de ontwikkelde economieën trok de bedrijvigheid aan dankzij een veerkrachtige private sector, terwijl de groei in de opkomende markten voor het vijfde jaar op rij afzwakte door een tragere groei in China, dalende grondstoffenprijzen, lage winstmarges, hoge schulden in de private sector, het uitblijven van politieke hervormingen en kapitaaluitstroom. De economische groei in de ontwikkelde markten versnelde in 2015 tot 1,9%, versus 1,5% in 2014. In opkomende markten vertraagde het groeitempo in 2015 tot 4,1%, ten opzichte van 5,1% in 2014.
Vanwege de tragere wereldwijde groei in 2015 lijkt het erop dat de gunstige factoren in de ontwikkelde economieën ruim teniet zijn gedaan door de negatieve krachten in de opkomende markten, die geleidelijk zijn gaan drukken op de ontwikkelde markten. In ontwikkelde markten zijn de export en de industriële productie vertraagd door de zwakkere buitenlandse vraag en sterke wisselkoersen, terwijl de consumptie en de huizenmarkt profiteerden van de aantrekkende arbeidsmarkt, de lage energieprijzen en een accommoderend monetair beleid.
In de opkomende markten was de verslechtering vooral zichtbaar in de grondstoffen-producerende landen, zoals Brazilië en Rusland. De vertraging in China zette door. Meer bedrijvigheid in de dienstensector en een sterke consumptie wisten de structurele zwakte in de industriële sector en in de investeringen slechts deels te compenseren. India was een van de weinige opkomende markten met een dynamische groei.
De prijs van een vat Brent-olie daalde tot onder USD 40, een daling van 30% versus eind 2014 en -66% versus eind 2013. De daling was goed voor de groei in een groot aantal olie-importerende landen, maar nadelig voor de bedrijvigheid in olieproducerende landen.
De wereldwijde inflatie stabiliseerde in 2015 op een laag niveau, als gevolg van onbenutte capaciteit en aanzienlijk lagere grondstoffenprijzen. De mondiale inflatie is in 2015 gedaald tot 1,9% versus 2,6% in 2014.
De lage wereldwijde groei, zwakke inflatie en volatiele financiële markten droegen bij aan een klimaat van laag blijvende rentes, met grote verschillen in het monetaire beleid. De Federal Reserve verhoogde de rente in december voor het eerst in ruim negen jaar, op basis van meer vertrouwen in de groei- en inflatievooruitzichten voor de VS. De ECB kwam in maart met een opkoopprogramma voor vooral staatsobligaties. In december werd het programma verlengd en uitgebreid en zei de ECB actie te blijven ondernemen totdat de inflatie weer ongeveer 2% bedraagt. De Japanse centrale bank kwam ook met een opkoopprogramma om de inflatie structureel te verhogen. De centrale banken van China en India verlaagden de rente in 2015 meerdere keren om de economische vertraging bij een dalende inflatie tegen te gaan.
Politiek gezien was 2015 een bewogen jaar. Op 25 januari koos Griekenland Alexis Tsipras van de linkse antibezuinigingspartij Syriza als nieuwe premier. De nieuwe regering probeerde met de schuldeisers opnieuw te onderhandelen over de Griekse schuld en benodigde hervormingen. Dit leidde in juni tot grote spanningen met haar Europese partners. Ook in Italië en Spanje behaalden de oppositiepartijen stevige winsten in de regionale verkiezingen. Bij de Britse Lagerhuisverkiezingen van 7 mei won de Conservatieve Partij van premier David Cameron overtuigend.
25
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Net toen de Griekse schuldencrisis naar de achtergrond verdween, kreeg Europa in de zomer te maken met een vluchtelingencrisis als gevolg van een onverwachte stijging van het aantal asielzoekers uit Syrië en Irak. Tegen het eind van het jaar leidden terreuraanslagen in onder meer Egypte (een bom in een Russisch vliegtuig) en Parijs (130 doden) tot grotere veiligheidszorgen en een wijdverspreide zoektocht naar terroristen in Europa. De Franse president François Hollande riep op tot een ‘grote coalitie’ in de oorlog tegen IS en startte met luchtaanvallen in Syrië.
Ook voor beleggers was het onrustig. De volatiliteit nam toe door zorgen over de richting van het monetaire beleid in de VS, de vertraging in China, de Griekse crisis, de vluchtelingenstroom in Europa, de Britse verkiezingen, de minidevaluatie in China in de zomer, het gewapende conflict in Syrië en de terreuraanslagen in Parijs. De scherpe daling van de olie- en grondstoffenprijzen had zijn weerslag op producenten en zorgde op de financiële markten voor risicoaversie en beweeglijke koersen.
De rendementen van de verschillende beleggingscategorieën werden sterk beïnvloed door schommelingen op de valutamarkten. De US dollar-index, die de waarde van de Amerikaanse dollar versus een mandje met belangrijke valuta’s volgt, steeg in 2015 tot het hoogste niveau in 12 jaar. De euro verloor 10% versus de dollar, 5% ten opzichte van het pond en 9% versus de yen. De dollar steeg ook sterk ten opzichte van de valuta’s van grondstoffen-producerende landen en van de meeste opkomende landen.
Het was een beweeglijk jaar voor aandelen. Eurobeleggers behaalden in 2015 niettemin een rendement op wereldwijde aandelen van 10%, na stijgingen van 16% in 2014 en 14% in 2013. De aandelenwinsten in euro’s waren echter vooral het gevolg van de zwakke euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar. In dollars gemeten daalden aandelen met 1% in 2015.
Japanse aandelen stegen in 2015 met 22% in euro’s. Dit was de beste regioprestatie, gedreven door de gunstige combinatie van toenemende bedrijfswinsten, betere waarderingen en een soepel monetair beleid. De Europese markten deden het in 2015 over het algemeen goed, gesteund door een sterke winst- en dividendgroei, een toenemend ondernemersvertrouwen en een accommoderend monetair beleid. Amerikaanse aandelen bewogen echter zijwaarts, door een negatieve winstgroei, hoge waarderingen en een krapper monetair beleid.
De rentes op langlopende Duitse en Amerikaanse obligaties bleven in 2015 per saldo nagenoeg onveranderd. Zorgen over de mondiale economie en opkoopprogramma’s in de eurozone en Japan zorgden voor neerwaartse druk op de rentes, terwijl het sterke economische momentum en de normalisatie van de rente in de VS tegenwicht boden. De uiteenlopende vooruitzichten voor het monetaire beleid leidden tot een sterke stijging van het verschil tussen de korte rentes in de VS en de eurozone.
Staatsleningen uit de periferie van de eurozone deden het beter dan Duitse Bunds. Deze landen profiteerden van de overeenkomst in de zomer tussen Griekenland en haar schuldeisers, sterke economische cijfers en de verwachting van meer ECB-opkopen.
Spreadproducten als high yield credits (HY) en obligaties van opkomende markten (EMD) kenden een turbulent jaar. Ze hadden last van de dalende olie- en grondstoffenprijzen, zwakke opkomende valuta’s en een beperkte liquiditeit.
Vastgoedaandelen behaalden een kleine winst. De categorie profiteerde van degelijke fundamentals, zoals de aantrekkende arbeidsmarkten in de ontwikkelde economieën en aantrekkelijke dividendrendementen. Het rendement werd gedrukt door de verwachte hogere rentes in de VS.
Tot slot hadden grondstoffen zwaar te lijden van de verwachte hogere rentes in de VS, de structurele afname van de vraag en het wereldwijde overaanbod. De olieprijs werd gedrukt door de lagere vraag en het uitblijven van productiebeperkingen. De Bloomberg Commodity Spot-index behaalde een jaarrendement van -16% in euro’s (-25% in US $). De verschillen tussen de grondstoffen waren groot.
26
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Fondsspecifieke ontwikkelingen in 2015 Marktontwikkelingen Beleggers in Nederlandse aandelen hebben een turbulent jaar achter de rug. In het eerste halfjaar was het sentiment op de aandelenmarkten goed te noemen. Dit werd vooral gedreven door het ruime monetaire beleid van de Europese Centrale Bank en een verzwakkende euro ten opzichte van de dollar. Vanaf de zomermaanden nam de bezorgdheid over de Chinese economische groei en de impact hiervan op de mondiale economie toe. De Chinese overheid besloot de renminbi te devalueren. Dit leidde tot een wereldwijde uitverkoop van aandelen en dit zorgde af en toe voor zeer beweeglijke koersen. Ten slotte werd het jaar gekarakteriseerd door veel overname- en fusienieuws. Ook maakten meerdere ondernemingen succesvol hun debuut op de Amsterdamse beurs. Nederlandse aandelen sloten het jaar af met een positief resultaat: de AEX-index won 7,4%.
Gevoerd beleggingsbeleid De verantwoording over het gevoerde beleggingsbeleid is gebaseerd op de bruto performance van het Fonds over de periode 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015. Deze bruto performance betreft de performance van het Fonds zoals is opgenomen in de paragraaf kerncijfers exclusief de kosten die gemaakt zijn voor het beheer van het Fonds. Het fonds kende relatief gezien een zeer goed jaar. De outperformance werd vooral gedreven door de posities in de sectoren Luxe Consumentengoederen, Industrie en Basismaterialen. In de eerstgenoemde sector leverden TomTom (+1,22%) en GrandVision (+0,68%) een belangrijke bijdrage aan het resultaat. TomTom zit middenin een periode van ommekeer. Na jaren van dalende verkopen van navigatiekastjes is de onderneming nu erg succesvol in het binnenhalen van orders van autofabrikanten, fleetmanagement en bijvoorbeeld sporthorloges. Het aandeel steeg met maar liefst 110%. GrandVision is sinds februari genoteerd aan de Amsterdamse beurs. De onderneming is marktleider in optische retail en heeft aantrekkelijke groei- en margevooruitzichten. Binnen de sector Basismaterialen waren de overwogen positie in Aperam en vooral de onderweging in ArcelorMittal (+1,12%) zeer voordelig. Zowel de eindmarkten als de financiële situatie zijn bij Aperam een stuk gezonder dan bij ArcelorMittal. Dit werd weerspiegeld in de koersperformance: het aandeel Aperam won 34%, terwijl ArcelorMittal het jaar afsloot met een rendement van -56%. Cyclische sectoren presteerden vorig jaar minder dan de meer defensieve en hoogwaardige bedrijven. Deze aandelen bevinden zich vooral in de sector Dagelijkse Consumentengoederen. Hoewel deze aandelen fors zijn gewaardeerd (en daarom ook onderwogen zijn in het fonds), bleven ze bovengemiddeld presteren. Het onderwogen zijn in aandelen als Unilever (-0,58%) en Ahold (-0,74%) heeft dan ook een negatieve impact gehad op het relatieve rendement. Het fonds heeft overwogen posities in de sectoren Luxe Consumentengoederen en Telecommunicatie. De sectoren Olie & Gas en Dagelijkse Consumentengoederen zijn onderwogen.
Risicobereidheid en risicobeleid binnen het gevoerde beleggingsbeleid Beleggers in aandelen worden geconfronteerd met verschillende risico’s, zoals omschreven in de paragraaf ‘Voornaamste risico’s en onzekerheden’. De belangrijke risico’s zijn marktrisico’s (aandelenmarktrisico, renterisico). Zo drukten vorig jaar vooral de wisselende renteverwachtingen en de zorgen over de ontwikkelingen in China een stempel op de aandelenmarkten. Deze ontwikkelingen speelden deels een rol bij de hiervoor toegelichte verschuivingen in de portefeuille. De afweging van risico’s is een integraal onderdeel van ons beleggingsproces. Binnen het fonds dekken we risico’s in principe niet af. Risico’s worden vooral beheerst door de portefeuille te spreiden over individuele aandelen en sectoren.
27
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Gebruik derivaten in de verslagperiode In de verslagperiode heeft het Fonds geen gebruik gemaakt van derivaten.
Vooruitzichten De Nederlandse economie vertoont duidelijk tekenen van herstel en presteert beter dan vele andere Europese economieën. Ook de ondernemingswinsten zijn de afgelopen jaren verbeterd. Bovendien zijn de balansen van ondernemingen over het algemeen gezond. De waarderingen van Nederlandse aandelen zijn echter ook opgelopen en gemiddeld gezien niet goedkoop meer te noemen. Het effect van een afkoelende Chinese economie en de maatregelen van de Federal Reserve (die naar verwachting de rente verder gaat verhogen) kunnen een negatief effect hebben op de economische groei en financiële markten. Het beleid van het NN Nederland Fonds blijft ongewijzigd: een fundamentele benadering waarbij de nadruk ligt op individuele aandelenselectie.
28
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Overige aspecten Wijziging samenstelling directie NN Investment Partners B.V. In de verslagperiode is de samenstelling van de directie van NN Investment Partners B.V. ("de directie") gewijzigd. Per 15 april 2015, heeft de volgende wijziging van de samenstelling van de directie plaatsgevonden: De heren D.A. Buggenhout en B.P.O. De Belder zijn teruggetreden uit de directie. Per dezelfde datum zijn de heren C.E.M. Beckers, M.C.W. den Hollander, M.O. Nijkamp, B.G.J. van Overbeek, G.A. Roelofs en M.C. Vink toegetreden tot de directie. Daarnaast zijn per 8 mei 2015 de heren D.G. Keiller en J.W. van der Wal toegetreden tot de Directie en is de heer G.A. Roelofs per 1 december 2015 teruggetreden uit de directie.
29
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Verklaring omtrent de bedrijfsvoering Algemeen Als beheerder van NN Nederland Fonds is het, overeenkomstig artikel 115y lid 5 van het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo), onze verantwoordelijkheid te verklaren dat voor NN Nederland Fonds wordt beschikt over een beschrijving van de inrichting van de bedrijfsvoering overeenkomstig de in de Wet op het financieel toezicht en de daaraan gerelateerde regelgeving gestelde eisen en dat deze bedrijfsvoering gedurende de verslagperiode van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015 effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd. Hieronder gaan wij in op de inrichting van de bedrijfsvoering van de beheerder voor zover gericht op de activiteiten van de beleggingsinstelling. De bedrijfsvoering is afgestemd op de omvang van de organisatie en in lijn met bij of krachtens de wet gestelde eisen. Een dergelijke structuur kan geen absolute zekerheid bieden dat zich nooit afwijkingen zullen voordoen, maar is ontworpen om een redelijke mate van zekerheid te verkrijgen over de effectiviteit van de interne beheersingsmaatregelen aangaande de risico's gerelateerd aan de activiteiten van de beleggingsinstelling. De beoordeling van het functioneren en de effectiviteit van de bedrijfsvoering behoort tot de verantwoordelijkheid van de beheerder. Ten aanzien van de opzet van de administratieve organisatie en interne controle (thans ‘bedrijfsvoering’ genoemd) heeft de beheerder het COSO Integrated Framework als uitgangspunt gekozen. Periodiek worden op systematische wijze de significante risico’s bepaald. Het bestaande stelsel van interne beheersingsmaatregelen mitigeert deze risico’s. De beschrijving van de bedrijfsvoering is geëvalueerd en is in lijn met bij of krachtens de wet gestelde eisen. Dit houdt in dat de significante risico’s en interne beheersingsmaatregelen ten aanzien van de relevante processen zijn beoordeeld en geactualiseerd. Aan de beoordeling van de effectiviteit en het functioneren van de bedrijfsvoering wordt in de praktijk op een aantal manieren invulling gegeven. Door middel van performance indicatoren, die zijn gebaseerd op de procesbeschrijvingen en de daarin opgenomen beheersingsmaatregelen, wordt het management periodiek geïnformeerd. Daarnaast is er een incidenten- en klachtenprocedure. In de verslagperiode is het effectieve functioneren van de bedrijfsvoering getest door middel van detailtesten van opzet, bestaan en werking ervan. Dit betreffen generieke testwerkzaamheden die procesmatig zijn uitgevoerd voor de verschillende beleggingsinstellingen waarvoor NN Investment Partners B.V. als beheerder optreedt. Op het niveau van de individuele beleggingsinstellingen kunnen de uitgevoerde testwerkzaamheden daarom verschillen. De testen worden uitgevoerd door de afdeling Operational Risk Management. Hieruit zijn in het kader van de rapportage in deze financiële verantwoording geen relevante bevindingen naar voren gekomen. Rapportage over de bedrijfsvoering Gedurende de verslagperiode hebben wij de verschillende aspecten van de inrichting van de bedrijfsvoering beoordeeld. Bij onze werkzaamheden hebben wij geen constateringen gedaan op grond waarvan zou moeten worden geconcludeerd dat de beschrijving van de opzet van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 115y lid 5 van het Bgfo niet voldoet aan de vereisten zoals opgenomen in het Bgfo en daaraan gerelateerde regelgeving. Ook is niet geconstateerd dat de maatregelen van interne controle niet effectief en overeenkomstig de beschrijving functioneren. Op grond van het bovenstaande verklaren wij als beheerder voor NN Nederland Fonds te beschikken over een beschrijving van de bedrijfsvoering als bedoeld in artikel 115y lid 5 van het Bgfo, die voldoet aan de eisen van het Bgfo en verklaren wij met een redelijke mate van zekerheid dat de bedrijfsvoering gedurende de verslagperiode effectief en overeenkomstig de beschrijving heeft gefunctioneerd. Voor het komende jaar verwachten wij geen significante wijzigingen in de opzet van de bedrijfsvoering.
30
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Den Haag, 20 april 2016 NN Investment Partners B.V.
C.E.M. Beckers
M.C.W. den Hollander
D.G. Keiller
M.O. Nijkamp
B.G.J. van Overbeek
J.W.F. Stoter
M.C. Vink
J.W. van der Wal
31
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Jaarverslag 2015 (Over de periode 1 januari tot en met 31 december 2015)
32
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Balans Vóór resultaatbestemming Bedragen x € 1.000
Referentie
31-12-2015
31-12-2014
Aandelen
1
952.492
962.232
Beleggingsfondsen
2
17.132
12.516
969.624
974.748
-
23
4.607
3.836
4.607
3.859
263
262
263
262
Schulden aan participanten
437
631
Overige schulden
345
391
782
1.022
4.088
3.099
973.712
977.847
973.712
977.847
Beleggingen
Vorderingen
3
Vorderingen op participanten Overige vorderingen
Overige activa
4
Liquide middelen
Kortlopende schulden
5
Uitkomst van vorderingen en overige activa minus kortlopende schulden Uitkomst van activa minus passiva Fondsvermogen
7
33
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Winst-en-verliesrekening Over de periode 1 januari tot en met 31 december Bedragen x € 1.000
Referentie
2015
2014
30.002
24.602
373
905
75.429
25.019
Valutakoersverschillen op liquiditeiten
1
-
Resultaat Cash Management
-
10
Overige bedrijfsopbrengsten
1
49
105.806
50.585
4.057
2.224
1
-
4.058
2.224
101.748
48.361
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Opbrengsten uit beleggingen
8
Dividend Uitleenvergoeding Waardeveranderingen beleggingen Overige resultaten
9 10
Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN Kosten Interest Som der bedrijfslasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
11
34
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Kasstroomoverzicht Over de periode 1 januari tot en met 31 december Bedragen x € 1.000
2015
2014
101.748
48.361
-75.429
-25.019
-1
-
26.318
23.342
Aankoop van beleggingen
-633.427
-446.041
Verkoop van beleggingen
713.980
1.063.342
-771
2.797
-
21.897
-46
40
106.054
665.377
Uitgifte van participaties
927
14.831
Inkoop van participaties
-106.971
-679.867
Op- en afslagvergoeding
161
211
23
434
-194
-2.813
-106.054
-667.204
NETTO KASSTROOM
-
-1.827
Valutakoersverschillen op liquiditeiten
1
-
Mutatie liquide middelen
1
-1.827
Stand liquide middelen begin verslagperiode
262
2.089
Stand liquide middelen ultimo verslagperiode
263
262
KASSTROOM UIT BELEGGINGSACTIVITEITEN Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Correcties op resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening: Waardeverandering beleggingen Valutakoersverschillen op liquiditeiten
Mutatie vorderingen Mutatie Cash Management Mutatie kortlopende schulden Totale kasstroom uit beleggingsactiviteiten KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN
Mutatie vorderingen Mutatie kortlopende schulden Totale kasstroom uit financieringsactiviteiten
35
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Toelichting Algemeen De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de door de wetgever opgestelde modellen ten behoeve van de jaarrekening voor beleggingsinstellingen en is in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht. Op onderdelen zijn in de jaarrekening bewoordingen gehanteerd die afwijken van die modellen, omdat deze beter de inhoud van de post weergeven. Alle bedragen zijn opgenomen in duizenden euro’s tenzij anders vermeld. Het basisfonds is in boekjaar 2014 opgeheven en derhalve niet meer actief geweest gedurende 2015. Voor de toelichting op het Basis Fonds over 2014 wordt verwezen naar het jaarverslag 2014 van het Fonds.
Securities lending Het Fonds kan gebruik maken van securities lending technieken om extra inkomsten voor het Fonds te genereren. Securities lending is het uitlenen van effecten van het Fonds. Het Fonds leent dan de effecten uit aan een wederpartij die deze effecten op korte termijn nodig heeft, bijvoorbeeld omdat hij deze effecten aan een derde moet leveren. Deze wederpartij dient dezelfde effecten in de toekomst weer (terug) te leveren aan het Fonds. De wederpartij hoeft niet precies dezelfde effecten terug te geven, maar mag deze op zijn beurt kopen van een derde. Om de effecten van het Fonds te mogen lenen, betaalt de andere partij een vergoeding aan het Fonds. Deze vergoeding is extra opbrengst die het Fonds ten goede komt. Het Fonds beperkt het risico door aan de wederpartij onderpand te vragen. Daarbij streeft het Fonds om minimaal 100% van de marktwaarde van de uitgeleende effecten onderpand aanwezig te hebben. Dit onderpand kan bestaan uit geld en/of effecten. De securities lending activiteiten zijn extra activiteiten naast het reguliere (portefeuille)beheer. Hiermee genereert het Fonds, zoals aangegeven, extra opbrengsten. Het grootste deel van deze opbrengsten komt ten goede aan het Fonds. Echter een deel van de opbrengsten wordt gebruikt om de kosten van de securities lending activiteiten te dekken. De verdeling is als volgt:
85% van alle opbrengsten van securities lending activiteiten gaan naar het Fonds. Goldman Sachs International Bank is de zgn. securities lending agent. De vergoeding voor Goldman Sachs International Bank bedraagt 8% van de opbrengsten. De beheerder assisteert Goldman Sachs International Bank bij het aangaan van de securities lending transacties. De vergoeding voor de beheerder bedraagt 4% van de opbrengsten. De beheerder houdt toezicht op de securities lending activiteiten. De vergoeding aan de beheerder hiervoor bedraagt 3% van de opbrengsten.
Cash Management Het cash management vindt plaats middels een belegging in het NN Cash Facility Fund. Dit fonds belegt zijn vermogen (zowel direct als indirect via beleggingen in andere beleggingsfondsen) in hoofdzaak in al dan niet rentedragende schuldvorderingen, die luiden in euro’s, zoals deposito’s, kortlopende obligaties en geldmarktpapier waaronder certificates of deposit en commercial paper. Deze belegging is opgenomen onder ‘Beleggingsfondsen’ op de Balans.
36
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Waarderingsgrondslagen Alle financiële instrumenten, zoals die in dit verslag onder beleggingen dan wel onder beleggingen met een negatieve waarde zijn gerubriceerd, worden opgenomen in de Balans gedurende de periode dat het economisch risico aan het fonds is toe te rekenen en voor zover aan het instrument een reële waarde is toe te kennen. Alle beleggingen zijn aangehouden voor handelsdoeleinden en zijn gewaardeerd tegen reële waarde met waardeveranderingen in de reële waarde verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Beleggingen worden gewaardeerd op reële waarde. Vaststelling van deze reële waarde vindt plaats op basis van de volgende uitgangspunten:
aandelen worden gewaardeerd tegen ultimo verslagperiode laatst verhandelde koers. beleggingen in andere NN beleggingsfondsen worden gewaardeerd op de intrinsieke waarde van die(zelfde) dag.
Voor zover beleggingen geen beurs- of andere marktnotering kennen of indien de koersvorming niet representatief wordt geacht (dat kan bijvoorbeeld zijn in tijden van grote volatiliteit op de financiële markten), vindt vaststelling van de waarde door de beheerder plaats. Deze vaststelling wordt verricht met behulp van objectieve en recente marktinformatie en/of met gebruikmaking van algemeen gangbare rekenmodellen. Overige, als beleggingen aangemerkte, financiële instrumenten worden gewaardeerd op marktwaarde die wordt afgeleid uit door derden afgegeven marktnoteringen en marktinformatie. Indien voor dergelijke financiële instrumenten geen objectieve marktnotering beschikbaar is, dan worden deze instrumenten gewaardeerd tegen de theoretische waarde die wordt berekend aan de hand van objectieve en breed gedragen rekenkundige modellen en met inachtneming van naar het oordeel van de beheerder voor de betreffende beleggingen gangbare maatstaven. De niet als beleggingen aangemerkte activa en de passiva worden gewaardeerd op nominale waarde. Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de per berekeningsdatum geldende wisselkoersen, tenzij de beheerder het in het belang van de gezamenlijke participanten wenselijk oordeelt, uit te gaan van een andere koers. De beheerder kan, indien naar zijn oordeel bijzondere omstandigheden de vaststelling van het fondsvermogen zoals hiervoor omschreven praktisch onmogelijk of kennelijk onredelijk maken, van de grondslagen tot vaststelling van het fondsvermogen afwijken (dat kan bijvoorbeeld zijn in tijden van grote volatiliteit op de financiële markten). Vaststelling van het fondsvermogen zal in dergelijke gevallen geschieden op basis van indices of andere maatschappelijk aanvaardbare waarderingsgrondslagen. Bij het uitlenen van effecten is sprake van tijdelijke overdracht van het juridische eigendom aan derden. Omdat het fonds de indirecte beleggingsresultaten van de uitgeleende effecten behoudt en een vergoeding ontvangt voor eventueel gemiste directe beleggingsopbrengsten, blijven deze effecten gedurende de periode dat zij zijn uitgeleend, onderdeel uitmaken van de beleggingsportefeuille zoals die in de balans en in de samenstelling van de beleggingen wordt gepresenteerd. Alle transacties in vreemde valuta worden verantwoord tegen de op transactiedatum laatst bekende middenkoers.
37
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Grondslagen van resultaatbepaling Bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Dividenden op beleggingen worden als opbrengst verantwoord op het tijdstip dat de koers van het desbetreffende aandeel ex-dividend noteert. Zowel de gerealiseerde als de niet-gerealiseerde koers- en valutakoersresultaten van beleggingen worden als waardeverandering in de winst-en-verliesrekening verantwoord. Valutakoersresultaten op de overige balansposten worden in de Winst-en-verliesrekening verantwoord onder Valutakoersverschillen op liquiditeiten. De gerealiseerde koers- en valutaresultaten worden bepaald als het verschil tussen de verkoopwaarde en de gemiddelde historische kostprijs. De niet-gerealiseerde koers- en valutaresultaten worden bepaald als de mutatie in de ongerealiseerde koers- en valutaresultaten gedurende het boekjaar. De terugboeking van in voorgaande jaren verwerkte niet-gerealiseerde koers- en valutaresultaten is opgenomen in de niet-gerealiseerde koers- en valutaresultaten bij realisatie van deze resultaten. In de verslagperiode ontvangen class actions worden als gerealiseerde waardeverandering in de winst-enverliesrekening verantwoord. Het resultaat van een Participatieklasse van het Fonds is samengesteld uit waardeveranderingen van de beleggingen, de in het boekjaar gedeclareerde dividenden, interest en de opbrengst uit verbruikleen van effecten onder aftrek van aan het boekjaar toe te rekenen kosten. Bij de bepaling van de interest wordt rekening gehouden met de overlopende interest van banktegoeden. De directe opbrengsten en lasten worden voor elke Participatieklasse van het Fonds toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Aan- en verkoopkosten van beleggingen worden opgenomen in de kostprijs respectievelijk in mindering gebracht op de verkoopopbrengst van de betreffende beleggingen.
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De liquide middelen in het overzicht bestaan uit direct opeisbare banktegoeden inclusief, indien van toepassing, de marginrekeningen uit hoofde van derivatentransacties.
38
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Toelichting op de balans De opgenomen verloopoverzichten hebben betrekking op de periode 1 januari tot en met 31 december. Bedragen x € 1.000
2015
2014
Stand begin verslagperiode
962.232
1.567.030
Aankopen
379.722
334.527
Verkopen
-464.902
-964.341
75.440
25.016
952.492
962.232
1.
Aandelen
Waardeveranderingen Stand ultimo verslagperiode
In de Samenstelling van de beleggingen die onderdeel uitmaakt van deze toelichting zijn de individuele aandelen vermeld die ultimo verslagperiode in de portefeuille zijn opgenomen. Bedragen x € 1.000
2015
2014
12.516
-
Aankopen
253.705
111.514
Verkopen
-249.078
-99.001
-11
3
17.132
12.516
2.
Beleggingsfondsen
Stand begin verslagperiode
Waardeveranderingen Stand ultimo verslagperiode
Overzicht van Beleggingsfondsen Per 31 december 2015 Naam fonds NN Cash Facility Fund - Z
Aantal aandelen/participaties 17.136
Intrinsieke Deelnemingswaarde in € percentage 999,77
0,4%
Stand ultimo verslagperiode
Waarde x € 1.000 17.132
17.132
Per 31 december 2014 Naam fonds NN Cash Facility Fund - Z
Stand ultimo verslagperiode
Aantal aandelen/participaties 12.511
Intrinsieke Deelnemingswaarde in € percentage 1.000,40
0,3%
Waarde x € 1.000 12.516
12.516
39
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Risico’s ten aanzien van financiële instrumenten Beleggen impliceert het aangaan van transacties in financiële instrumenten. Aan het beleggen in het fonds en derhalve aan het gebruik van financiële instrumenten zijn zowel kansen als ook risico's verbonden. Het beheersen van risico's die met beleggen zijn verbonden moet altijd in samenhang worden gezien met de kansen, zoals die tot uitdrukking komen in het rendement. Risicomanagement is daarom niet zozeer het zoveel mogelijk inperken van risico's als wel het streven naar een optimale verhouding tussen rendement en risico binnen acceptabele limieten. Het inzicht in de risico’s zoals in deze paragraaf zijn opgenomen hebben betrekking op de beleggingen in financiële instrumenten van het fonds. Het fonds belegt tevens in Beleggingsfondsen. Voor de risico’s binnen deze fondsen verwijzen wij naar de jaarrekening van deze Fondsen.
Marktrisico Het fonds is gevoelig voor waardeverandering van de beleggingen als gevolg van fluctuatie van prijzen in de aandelenmarkten. Daarnaast kunnen ook de prijzen van de individuele aandelen waarin het fonds belegt, fluctueren. Het fonds kan gebruikmaken van derivaten. Deze kunnen worden toegepast voor zowel het afdekken van risico's, efficiënt portefeuillebeheer als verhoging van het rendement. Daarbij kan ook sprake zijn van hefboomwerking, waardoor de gevoeligheid van het fonds voor marktbewegingen wordt vergroot. Het Fonds belegt in Beleggingsfondsen en loopt daarmee indirect, via deze fondsen, marktrisico. Het hieronder opgenomen marktrisico betreft de beleggingen in aandelen en derivaten van het Fonds zelf. Inzicht in deze risico’s in het verslag kan als volgt worden verkregen:
Het overzicht Samenstelling van de beleggingen biedt informatie betreffende de mate van spreiding van beleggingen per individuele naam per valuta. Tevens is in de Samenstelling van de beleggingen de verdeling naar land opgenomen.
Valutarisico Valutarisico is het risico dat de waarde van een financieel instrument kan fluctueren als gevolg van verandering in valutakoersen. Het overzicht Valutapositie geeft inzicht in de mate waarin de activa en passiva van het fonds in euro dan wel in andere valuta luiden, met inbegrip van de afgeleide financiële instrumenten zoals valutatermijncontracten, die daaraan mede sturing geven. Valutapositie De valutapositie is, indien van toepassing, inclusief de valutapositie van (het belang van het fonds ultimo verslagperiode in) de onderliggende Beleggingsfondsen. Een onder valutatermijncontracten opgenomen bedrag geeft het netto bedrag van de afgesloten contracten in de betreffende valuta. Per 31 december 2015 Oorspronkelijke valuta EUR Overige valuta's Totaal
ValutatermijnBruto contracten x 1.000 x 1.000 973.699
-
Netto x 1.000
Netto x € 1.000
% Fondsvermogen
973.699
973.699
100,0%
13
0,0%
973.712
100,0%
40
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Per 31 december 2014 Oorspronkelijke valuta EUR Overige valuta's Totaal
Bruto x 1.000
Valutatermijncontracten x 1.000
Netto x 1.000
Netto x € 1.000
% Fondsvermogen
977.835
-
977.835
977.835
100,0%
12
0,0%
977.847
100,0%
Het percentage opgenomen onder Overige valuta’s betreft het totaal van alle valuta’s die individueel een belang hebben kleiner dan 2,5% van het fondsvermogen.
Kredietrisico Kredietrisico is het risico dat voortvloeit uit het feit dat een specifieke tegenpartij tegenover het fonds niet in staat is aan zijn verplichtingen uit hoofde van contracten inzake financiële instrumenten te voldoen. Het fonds belegt direct in aandelen en is als gevolg hiervan niet blootgesteld aan een significant kredietrisico. Uitlenen van effecten Effecten kunnen worden uitgeleend. Er geldt geen beperking van het percentage van de effecten dat kan worden uitgeleend. Het fonds loopt door het uitlenen van effecten een afwikkelingsrisico zoals hierboven omschreven onder kredietrisico. Op balansdatum is voor een bedrag ad 4.434 aan aandelen in bruikleen gegeven bij een derde partij. Hiervoor heeft het fonds zekerheden ontvangen in de vorm van staatsleningen, uitgegeven door G10 landen (exclusief Italië en Japan). Conform contract bedraagt op balansdatum de waarde van de gestelde zekerheden tenminste 105% van de waarde van deze in bruikleen verstrekte aandelen tegen de slotkoersen van de vorige beursdag. Deze zekerheden zijn niet in de balans opgenomen. Tegenpartijrisico Het fonds loopt in beginsel tegenpartijrisico tot de vermelde bedragen voor alle actiefposten die op de Balans zijn opgenomen. Voor de verschillende activa met een substantieel financieel belang kan het volgende worden toegelicht:
Beleggingen in effecten zijn gedeponeerd bij de Bank of New York Mellon die de custody rol vervult. Voor het tegenpartijrisico met betrekking tot de beleggingen in beleggingsfondsen verwijzen wij naar de jaarrekening van het betreffende beleggingsfonds. Liquide middelen worden aangehouden bij banken met in principe minimaal een investment grade rating.
41
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Beleggingen naar wijze van waardering Onderstaand is de verdeling van de beleggingsportefeuille naar de wijze van waardering weergegeven: Bedragen x € 1.000 Afgeleid van genoteerde marktprijzen Andere methode Stand ultimo verslagperiode
2015
2014
952.492
962.232
17.132
12.516
969.624
974.748
Onder ‘Andere methode’ zijn onder meer de beleggingen in andere Beleggingsfondsen opgenomen. Deze beleggingen zijn gewaardeerd op de intrinsieke waarde per jaareinde. Tevens bevat ‘Andere methode’ de beleggingen die worden gewaardeerd aan de hand van een dienst die data leveranciers leveren onder de naam ‘evaluated price service’. Deze dienst houdt in dat deze data leveranciers, op basis van meerdere bronnen, in de markt nagaan wat de meest reële prijs voor de betreffende beleggingsinstrumenten is. Op basis van de opgegeven prijs door de data leveranciers wordt door het Fonds de waardering van deze instrumenten vastgesteld. Hefboomfinanciering Onderstaande tabel geeft informatie over het niveau van de hefboomwerking per 31-12-2015.
Naam Fonds
NN Nederland Fonds
Maximaal niveau van de netto hefboomwerking Gemiddeld niveau van de netto hefboomwerking
125% (1)
Maximaal niveau van de bruto hefboomwerking Gemiddeld niveau van de bruto hefboomwerking
100% 125%
(2)
100%
Toelichting (1): Het niveau van de nettohefboomwerking wordt bepaald in overeenstemming met de commitment methode waarbij met netting en/of hedging rekening gehouden wordt. (2): Het niveau van de brutohefboomwerking wordt bepaald op basis van de som van de nominale waarde van de derivaten zonder rekening te houden met netting en/of hedging.
42
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
3. Vorderingen Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar tenzij anders vermeld.
Vorderingen op participanten Betreft nog te ontvangen betalingen van participanten inzake reeds uitgegeven eigen participaties.
Overige vorderingen Onder overige vorderingen kunnen onder meer zijn begrepen verdiende, nog niet ontvangen interest op liquide middelen en overige transitorische posten, eventueel onder aftrek van een noodzakelijk geachte voorziening voor oninbaarheid.
4. Overige activa Liquide middelen Betreft direct opeisbare banktegoeden. Op de banktegoeden wordt op basis van het tarief voor de marktrente interest verkregen.
5. Kortlopende schulden Schulden aan participanten Betreft schulden inzake reeds ingekochte eigen participaties.
Overige schulden Onder overige schulden kunnen onder meer zijn begrepen nog te betalen interest op schulden aan kredietinstellingen, nog te betalen kosten, de waarde van op de eerste beursdag van de volgende periode uit te geven eigen participaties en overige transitorische posten.
6. Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen Collateral lending posities Het collateral uit hoofde van security lending is als volgt: Per 31 december Bedragen x € 1.000
2015
2014
Marktwaarde uitgeleende stukken
4.434
40.287
Marktwaarde collateral in stukken
4.842
42.498
109,20%
105,49%
Percentage collateral
43
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
7. Fondsvermogen Over de periode 1 januari tot en met 31 december 2015 Bedragen x € 1.000
Klasse U
Klasse Z
Totaal
977.737
110
977.847
Uitgifte van participaties
927
-
927
Inkoop van participaties
-106.850
-121
-106.971
Op- en afslagvergoeding
161
-
161
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
101.737
11
101.748
Stand ultimo verslagperiode
973.712
-
973.712
Basis Fonds
Klasse U
Klasse Z
1.594.311
-
-
1.594.311
-963.771
963.771
-
-
Uitgifte van participaties
14.473
255
103
14.831
Inkoop van participaties
-633.818
-46.049
-
-679.867
Op- en afslagvergoeding
142
69
-
211
-11.337
59.691
7
48.361
-
977.737
110
977.847
Mutatieoverzicht fondsvermogen Stand begin verslagperiode
Over de periode 1 januari tot en met 31 december 2014 Bedragen x € 1.000
Totaal
Mutatieoverzicht fondsvermogen Stand begin verslagperiode Inbreng/overdracht in verband met structuurwijziging Fonds
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Stand ultimo verslagperiode
44
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Toelichting op de winst-en-verliesrekening 8. Opbrengsten uit beleggingen Dividend Onder dividend zijn opgenomen de verdiende bruto contante dividenden onder aftrek van niet-terugvorderbare buitenlandse bronbelasting en de vergoeding voor gemiste directe beleggingsopbrengsten bij uitgeleende aandelen.
Uitleenvergoeding Betreft de bruto opbrengst die is gegenereerd met het uitlenen van effecten aan derden.
9. Waardeveranderingen beleggingen Bedragen x € 1.000
2015
2014
102.401
126.816
Ongerealiseerde winsten aandelen
95.425
114.489
Gerealiseerde verliezen aandelen
-8.785
-119.024
-113.601
-97.265
Gerealiseerde winsten beleggingsfondsen
1
1
Ongerealiseerde winsten beleggingsfondsen
-
2
Gerealiseerde verliezen beleggingsfondsen
-9
-
Ongerealiseerde verliezen beleggingsfondsen
-3
-
Gerealiseerde winsten aandelen
Ongerealiseerde verliezen aandelen
Totaal waardeveranderingen beleggingen
75.429
25.019
10.Overige resultaten Overige bedrijfsopbrengsten Onder Overige bedrijfsopbrengsten zijn opgenomen de opbrengsten welke niet direct zijn gegenereerd uit opbrengsten uit beleggingen
Resultaat Cash Management Betreft het resultaat van cash management activiteiten zoals die per saldo voor rekening en risico van het Fonds zijn uitgevoerd. Eventuele vergoedingen in het kader van ‘fee sharing’ zijn opgenomen onder ‘Kosten’.
11.Bedrijfslasten Kosten De kosten bestaan uit de managementvergoeding, fee sharing security lending en/of cash management, Overige kosten en incidentele kosten. Deze kosten zijn nader toegelicht in de in dit verslag opgenomen toelichting per Participatieklasse.
Interest Betreft de over de verslagperiode verschuldigde interest op schulden aan kredietinstellingen.
45
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Overige algemene toelichtingen Transactiekosten Bedragen x € 1.000 Ten laste van het fonds gebrachte kwantificeerbare transactiekosten
2015
2014
972
1.067
Betreft verschuldigde kosten bij het aan- en verkopen van beleggingen. De transactiekosten zijn begrepen in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen en worden door middel van waardeveranderingen van beleggingen ten laste van het resultaat gebracht. Niet kwantificeerbare kosten, die begrepen kunnen zijn in transacties in afgeleide financiële instrumenten, zijn niet in bovenstaande bedragen opgenomen. Bij transacties in Beleggingsfondsen dient deze vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele opdan wel afslag op de intrinsieke waarde, ter dekking van verschuldigde kosten bij het uitvoeren van beleggingstransacties ten gevolge van in- of uitstroom. De transactiekosten zijn begrepen in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen en worden door middel van waardeveranderingen van beleggingen ten laste van het resultaat gebracht. In de transactiekosten 2014 zijn tevens begrepen de transactiekosten bij aan- en verkoop van participaties in ING Basis Fondsen.
Op- en afslagvergoeding Bedragen x € 1.000 Ten gunste van het fonds gebrachte op-en afslagvergoeding
2015
2014
161
211
Betreft aan participanten in rekening gebrachte vergoeding bij aan- of verkoop van participaties in het Fonds. De vergoeding, die wordt berekend door middel van een procentuele op- dan wel afslag op de participatiewaarde, dient ter bescherming van de zittende participanten van het Fonds en komt ten goede aan het Fonds. Deze vergoeding wordt verantwoord in het fondsvermogen. In de verslagperiode bedroeg deze vaste op- en afslag 0,15% over de participatiewaarde van de participaties. De hoogte van deze vergoeding is bepaald op basis van de reële gemiddelde aan- en verkoopkosten met betrekking tot de effecten waarin door het Fonds wordt belegd. Of een opslag dan wel afslag wordt gehanteerd voor deze vergoeding is afhankelijk van de vraag of het Fonds, alle Participatieklassen omvattend, per saldo participaties uitgeeft (hetgeen leidt tot een opslag) of inkoopt (hetgeen leidt tot een afslag). Het eventuele resultaat dat ontstaat doordat feitelijke kosten van het Fonds afwijken van de hierboven genoemde vergoeding, zal toekomen aan dan wel ten laste komen van het Fonds.
46
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Portfolio Turnover Ratio 2015
2014
119
76
In de portfolio turnover ratio (PTR) wordt de verhouding uitgedrukt tussen de totale omvang van de beleggingstransacties enerzijds en het gemiddeld fondsvermogen anderzijds. De ratio beoogt een indicatie te geven van de omloopsnelheid van de portefeuille van een beleggingsinstelling en is daarmede een maatstaf voor zowel de mate van actief beleggingsbeheer als voor de daaruit voortvloeiende transactiekosten. Indien de berekening leidt tot een negatieve uitkomst is de PTR nihil. Bij de bepaling van de totale omvang van de beleggingstransacties wordt de som van aan- en verkopen van beleggingen verminderd met de som van uitgifte en inkoop van participaties. Hierbij zijn alle beleggingscategorieën betrokken met uitzondering van deposito’s. De transacties in 2014 in verband met de AIFMD-omvorming zijn hierbij buiten beschouwing gebleven. Het gemiddelde fondsvermogen wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van het fondsvermogen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode.
Gelieerde Partijen In het kader van de uitvoering van het beleggingsbeleid van het Fonds kan gebruik worden gemaakt van de diensten van gelieerde partijen. Het betreft onder meer het uitvoeren van beleggingstransacties, het uitzetten en aantrekken van liquide middelen en het aangaan van leningen. Deze dienstverlening vindt plaats tegen marktconforme voorwaarden. Beleggingstransacties met gelieerde partijen, buiten een effectenbeurs of andere markt in financiële instrumenten om, vinden plaats op basis van een onafhankelijke waardebepaling. Indien een onafhankelijke waardebepaling niet mogelijk is of de beheerder de onafhankelijke waardebepaling niet representatief acht, vindt vaststelling van de waarde plaats door de beheerder op basis van objectieve en recente marktinformatie. In het verslagjaar zijn er twee partijen welke als gelieerde partij worden aangemerkt. Gedurende het gehele verslagjaar zijn alle vennootschappen en andere bedrijfsonderdelen behorend tot NN Group N.V. aan te merken als gelieerde partij. In het verslagjaar is gebruik gemaakt van de volgende diensten van tot NN Group N.V. behorende bedrijfsonderdelen:
Voor de beheeractiviteiten wordt, met uitzondering van Participatieklasse Z, een managementvergoeding in rekening gebracht. Voor de hoogte van het percentage verwijzen wij naar de informatie per Participatieklasse in dit jaarverslag. NN Bewaar Maatschappij I B.V. fungeert als bewaarmaatschappij voor het Fonds. De bewaarmaatschappij is juridisch eigenaar van of juridisch gerechtigd tot het vermogen van het Fonds dat door de beheerder wordt belegd. Alle goederen die deel uitmaken of deel gaan uitmaken van het Fonds zijn respectievelijk worden ten titel van beheer verkregen door de bewaarmaatschappij ten behoeve van de participanten in het Fonds. Verplichtingen die deel uitmaken of deel gaan uitmaken van het Fonds zijn respectievelijk worden aangegaan op naam van de bewaarmaatschappij. De vermogensbestanddelen worden door de bewaarmaatschappij gehouden voor rekening van de participanten.
47
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Het Fonds heeft gebruik gemaakt van securities lending technieken om extra inkomsten voor het Fonds te genereren. Hierbij houdt de beheerder toezicht op de securities lending activiteiten. De vergoeding aan de beheerder hiervoor bedraagt 3% van de opbrengsten. Tevens assisteert de beheerder Goldman Sachs International Bank bij het aangaan van de securities lending transacties. De vergoeding voor de beheerder bedraagt 4% van de opbrengsten.
Gedurende het gehele verslagjaar zijn alle vennootschappen en andere bedrijfsonderdelen behorend tot ING Groep N.V. (waaronder met name ING Bank N.V.) aan te merken als gelieerde partij, met dien verstande dat na 29 mei 2015 ING groep N.V. voor het Fonds geen gelieerde partij meer is uit hoofde van een formele zeggenschapsstructuur, maar uit hoofde van een partij die invloed van betekenis kan uitoefenen aangezien het belang van ING Groep N.V. in NN Group N.V. vanaf dat moment kleiner is dan 50%. In het verslagjaar is gebruik gemaakt van de volgende diensten van tot ING Groep N.V. behorende bedrijfsonderdelen:
Het transactievolume met ING Bank N.V. als broker in het boekjaar bedraagt minder dan 5% van het totale volume in het boekjaar.
Retourprovisies, softdollar-arrangementen en commission sharing arrangementen Retourprovisies In de verslagperiode hebben geen specifieke overeenkomsten gegolden inzake retourprovisie en zijn evenmin bedragen uit dien hoofde ten gunste gebracht van de beheerder en/of de bewaarder van het Fonds. Softdollar-arrangementen Bij de uitvoering van beleggingstransacties wordt gebruik gemaakt van de diensten van brokers. Uitgangspunt van NN Investment Partners B.V. ten aanzien van de keuze voor een broker is "best execution". Bij best execution wordt gestreefd naar de meest aantrekkelijke condities voor elke transactie, gegeven de specifieke omstandigheden. Naast de prijs wordt het volledige dienstenpakket van de broker, zoals de kwaliteit van de uitvoering, bereikbaarheid, kwaliteit van zijn research maar ook de reputatie van de broker zelf in de afweging meegenomen. NN Investment Partners B.V. evalueert op periodieke basis de diensten van de verschillende brokers. Van een softdollar-arrangement is sprake indien een financiële dienstverlener producten, zoals research informatie, ter beschikking stelt aan de beheerder als onderdeel van de services die verband houden met het uitvoeren van beleggingstransacties. NN Investment Partners B.V. ontvangt dergelijke informatie van financiële dienstverleners zonder dat daar te allen tijde contractuele afspraken aan ten grondslag liggen. Commission sharing arrangementen Het Fonds heeft in het verslagjaar gebruik gemaakt van commission sharing arrangementen. Bij gebruik van commission sharing arrangementen is met een broker afgesproken dat de kosten voor onderzoek op beleggingsgebied apart worden gezet van de kosten verbonden aan de executie van orders. Het apart gezette gedeelte voor onderzoek op beleggingsgebied kan de beheerder door de broker laten aanwenden om vergoedingen, verschuldigd voor onderzoek op beleggingsgebied, in te kopen van andere aanbieders die bepaalde expertise hebben opgebouwd in onderzoek op beleggingsgebied. Het bedrag opgebouwd in het verslagjaar aan commission sharing arrangementen voor het Fonds bedraagt 51 waarvan in het verslagjaar 71,26% aan commission sharing arrangementen door het Fonds is besteed. Het overblijvende saldo wordt meegenomen voor besteding in het volgende verslagjaar.
48
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Beloningen gedurende de verslagperiode Dit beloningsrapport beschrijft de belangrijkste onderdelen van het beloningsbeleid en de toepassing daarvan binnen NN Investment Partners. Het rapport bevat verder informatie over performance management en Identified Staff. Op de website van NN Investment Partners is nadere verslaglegging op dit gebied te vinden (https://www.nnip.com Over ons – Ons beleid – Beloningsbeleid). NN Group hanteert een beloningsbeleid dat van toepassing is op alle medewerkers die werkzaam zijn in alle bedrijfsonderdelen in alle landen. Dit beleid is vastgelegd in het NN Group Remuneration Framework en bevat minimum standaarden, kaders en principes op het gebied van belonen en performance management. NN Investment Partners B.V. is een dochteronderneming van NN Group, en voldoet aan alle standaarden zoals van toepassing binnen NN Group. NN Group heeft als doel om een duidelijk en transparant beloningsbeleid toe te passen dat gericht is op het aantrekken en behouden van capabele bestuurders, senior specialisten en andere hooggekwalificeerde medewerkers. Het beloningsbeleid ondersteunt de integriteitsdoelstelling van NN Group en stimuleert medewerkers om rekening te houden met de (toekomstige) belangen van onze klanten, de organisatie en andere relevante belanghebbenden. Het totale beloningsniveau van medewerkers binnen NN Group wordt regelmatig vergeleken met de beloningsniveaus bij relevante nationale en internationale partijen in de externe markt waarbij gebruik wordt gemaakt van beschikbare data uit diverse bronnen. Er worden duidelijke prestatiedoelstellingen voor de korte en lange termijn gesteld om te waarborgen dat de beloning van medewerkers op een passende manier gekoppeld is aan de prestaties van het individu, de teams en de organisatie. Deze prestatiedoelstellingen zijn in lijn met de bedrijfsstrategie. Voor beleggers zijn de doelstellingen direct gekoppeld aan de relatieve prestaties van de fondsen die gemanaged worden, kijkend naar periodes van 1-, 3en 5 jaar. Hierdoor ontstaat een directe koppeling met de belangen van onze klanten. Bovendien is het beloningsbeleid gericht op prudent risicomanagement (waaronder management van de financiële, operationele en reputationele risico’s), zodat medewerkers niet aangemoedigd worden om onverantwoorde risico’s te nemen. NN Investment Partners kent een deel van de totale (variabele) beloning toe in fondsen die door NN Investment Partners worden beheerd, met een uitgestelde eigendomsoverdracht (deferral), zodat de belangen van onze klanten en de belangen van onze medewerkers verder met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Dit vindt plaats onder de voorwaarden van het NN Group Aligned Remuneration Plan (ARP). Op grond van het ARP kunnen ook aandelen van NN Group worden toegekend aan medewerkers. Voor medewerkers die werkzaam zijn binnen NN Investment Partners en die niet zijn gekwalificeerd als Identified Staff, is het gangbare beleid om de uitgestelde variabele beloning voor 50% toe te kennen in fondsen die door NN Investment Partners worden beheerd en de resterende 50% toe te kennen in aandelen van NN Group. Zowel het NN Group Remuneration Framework als het ARP bevatten holdback en clawback clausules die kunnen worden toegepast op het moment dat er na toekenning van (variabele) beloning nieuwe feiten aan het licht komen ten aanzien van de geleverde prestaties, de genomen risico’s, het voldoen aan compliance richtlijnen, of andere relevante zaken. Het beloningsbeleid voor medewerkers die werkzaamheden verrichten voor de Alternative Investment Funds (AIFs) en/of NN Investment Partners B.V., is opgesteld in lijn met (en in de geest van) alle van toepassing zijnde (inter)nationale wettelijke vereisten, waaronder de Nederlandse Regeling Beheerst Beloningsbeleid Wft 2014 (RBB), de Wet beloningsbeleid financiële instellingen (Wbfo) en de Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD).
49
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
NN Investment Partners heeft een Compensation Committee, dat (onder andere) verantwoordelijk is voor het ontwerp van het beloningsbeleid en de onderliggende beloningsplannen. Het Compensation Committee overziet en controleert het onderhoud van het beloningsbeleid en de uitwerking hiervan met inbegrip van de totale wereldwijde som die besteed wordt aan de beloning van medewerkers. Daarnaast beoordeelt het Compensation Committee bepaalde individuele beloningsvoorstellen. Het NN Investment Partners Compensation Committee bestaat uit de NN Investment Partners CEO, het Hoofd HR en Interne Communicatie, de Chief Financial Officer, de Chief Risk Officer, het Hoofd Legal & Compliance en het Hoofd Reward. De governance ten aanzien van beloning binnen NN Investment Partners is ingebed in het Governance Framework dat geldt binnen NN Group. Als gevolg hiervan worden beloningsvoorstellen en beslissingen die aan bepaalde criteria voldoen ook ter goedkeuring voorgelegd op NN Group niveau. Afhankelijk van de situatie kan dit een goedkeuring zijn door het NN Group Compensation Committee dat onder andere bestaat uit NN Group eindverantwoordelijken voor de control functions (Finance, Risk, HR en Legal & Compliance), de NN Group Management Board en/of de Raad van Commissarissen van NN Group waardoor de objectiviteit en onafhankelijkheid van beloningsbeslissingen gewaarborgd wordt. NN Investment Partners heeft Identified Staff geselecteerd in overeenstemming met de RBB; dit zijn medewerkers van wie de professionele activiteiten een materiële impact hebben op het risicoprofiel van NN Group. Daarnaast heeft NN Investment Partners Identified Staff geselecteerd op grond van de AIFMD; dit zijn medewerkers van wie de professionele activiteiten een materiële impact hebben op het risicoprofiel van de in Nederland gelicenseerde AIF(s) en/of NN Investment Partners B.V. gevestigd in Den Haag. De Identified Staff rollen binnen NN Investment Partners die zijn geselecteerd op basis van de RBB kwalificeren ook allemaal als Identified Staff op grond van AIFMD. In overeenstemming met de ESMA richtsnoeren, worden de regels ten aanzien van de beloning van Identified Staff die uitsluitend zijn geselecteerd op basis van de AIFMD toegepast vanaf het prestatiejaar 2015 (d.w.z. ten aanzien van de variabele beloning toe te kennen in 2016). De selectie van Identified Staff rollen op basis van AIFMD wetgeving is uitgevoerd in overeenstemming met de ESMA richtsnoeren en de selectiemethodologie en selectiecriteria (zoals nader toegelicht op de NN Investment Partners website: https://www.nnip.com - Over ons – Ons beleid – Beloningsbeleid) zijn goedgekeurd door het NN Group Compensation Committee. De performance management principes die van toepassing zijn op Identified Staff waarborgen dat er een focus is op zowel financiële als niet-financiële prestaties, leiderschap, de strategische koers van de organisatie (zowel korte als lange termijn doelstellingen) en de klantbelangen. De performance management principes zijn ondersteunend aan de kernwaarden van de organisatie. De gehanteerde principes creëren ook alignment met het risicoprofiel van de AIF(s). Voor Identified Staff in controlerende functies, is maximaal 15% van de doelstellingen gekoppeld aan financiële prestaties (bijvoorbeeld afdelingsbudget) en minimaal 85% gekoppeld aan niet-financiële doelstellingen. Deze groep heeft alleen financiële doelstellingen die niet gekoppeld zijn aan het bedrijfsonderdeel waar ze een controlerende functie voor vervullen. Voor Identified Staff in niet-controlerende functies, is maximaal 45% van de doelstellingen gekoppeld aan financiële prestaties en minimaal 55% gekoppeld aan niet-financiële doelstellingen. Meer informatie ten aanzien van de algemene performance management principes is te vinden op de website (https://www.nnip.com - Over ons – Ons beleid – Beloningsbeleid).
50
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
De beoordeling van de prestaties van Identified Staff en de daaruit voortvloeiende toekenning van variabele beloning vinden plaats tegen de achtergrond van een meerjarenplan. Door middel van een uitgestelde toekenning van variabele beloning aan Identified Staff wordt ervoor gezorgd dat er variabele beloning ‘at risk’ is gedurende de gehele deferral periode. De variabele beloning voor Identified Staff is (onder andere) gekoppeld aan prudent risicomanagement en niet-financiële prestatiecriteria en er wordt verder rekening gehouden met de prestaties van NN Group, het bedrijfsonderdeel en de individuele medewerker. Voorafgaand aan de eigendomsoverdracht (vesting) van de uitgestelde componenten van variabele beloning wordt rekening gehouden met eventuele feiten die nog niet bekend waren op het moment van toekenning, en afhankelijk daarvan kan een variabele beloning neerwaarts worden aangepast. Hierbij wordt gekeken naar eventuele ongewenste risicovolle gedragingen of overtredingen van interne gedragsregels. De variabele beloning van Identified Staff is gebaseerd op prestaties, risico-gewogen en wordt deels direct, en deels uitgesteld toegekend. De Raad van Commissarissen van NN Group kan besluiten tot neerwaartse aanpassing van de (uitgestelde) componenten van variabele beloning door toepassing van een holdback of een clawback. Voor medewerkers die alleen kwalificeren als Identified Staff op grond van AIFMD, wordt minimaal 50% van de variabele beloning over het prestatiejaar 2015 toegekend in fondsen die door NN Investment Partners worden beheerd. Het resterende deel wordt deels uitgekeerd als een contante betaling en deels in aandelen NN Group. Voor medewerkers die kwalificeren als Identified Staff op grond van zowel AIFMD als CRD wordt minimaal 50% van de variabele beloning toegekend in aandelen van NN Group, plus een deel in een contante betaling en in fondsen die door NN Investment Partners worden beheerd. Voor alle Identified Staff members geldt dat een significant deel van de variabele beloning over het prestatiejaar 2015 een uitgestelde eigendomsoverdracht kent. Deze is minimaal 40%, en voor medewerkers die een controlerende functie hebben is dit minimaal 50%. Meer gedetailleerde informatie ten aanzien van het beloningsbeleid en de beloningen voor Identified Staff, is te vinden op de website (https://www.nnip.com - Over ons – Ons beleid – Beloningsbeleid).
51
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Kwantitatieve informatie De onderstaande tabel bevat geaggregeerde informatie met betrekking tot de beloning van alle medewerkers in dienst per 31 december 2015 die activiteiten hebben verricht voor NN Investment Partners International Holdings B.V. gedurende het jaar 2015, inclusief alle medewerkers die zijn geselecteerd als Identified Staff op grond van AIFMD. Een significant deel van de bedragen zoals hieronder weergegeven kunnen worden toegerekend aan NN Investment Partners B.V. (beheerder), aangezien NN Investment Partners B.V. de voornaamste operationele entiteit is onder NN Investment Partners International Holdings B.V.. Informatie op het niveau van NN Investment Partners B.V. (beheerder) en/of voor de verschillende alternatieve beleggingsinstellingen (abi’s) is niet beschikbaar. Er wordt geen variabele beloning ten laste van de alternatieve beleggingsinstelling (abi) gebracht. Geaggregeerde vaste en variabele beloning voor het prestatiejaar 2015 Identified Staff Gekwalificeerd als Senior Management (inclusief Executives)
Andere Identified Staff (exclusief Senior Management)
Alle medewerkers exclusief Identified Staff
11
14
826
Vaste beloning
5.009
2.956
71.088
Variabele beloning*
2.215
1.410
15.874
Totaal vaste en variabele beloning
7.224
4.366
86.962
Bedragen x € 1.000 Aantal medewerkers (in aantallen)
*
Variabele beloning bevat alle door de relevante committees goedgekeurde conditionele en niet-conditionele toekenningen in relatie tot het prestatiejaar 2015 zoals geautoriseerd per 11 maart 2016. Deze bevat alle contante betalingen die via de salarisadministratie gedaan worden in maart/april 2016, de per maart 2016 toegekende aandelen in NN Group en de per maart 2016 toegekende Fondsen die door NN Investment Partners beheerd worden. Tevens bevat deze zowel directe/upfront als uitgestelde toekenningen, zowel met en zonder een additionele retentieperiode van 1 jaar voor Identified Staff.
Voorgestelde resultaatbestemming Het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van zowel Participatieklasse U als Z is per balansdatum toegevoegd aan het fondsvermogen.
52
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Toelichting Participatieklasse U Resultaatoverzicht Over de periode 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015 respectievelijk de periode 11 juli 2014 tot en met 31 december 2014 Bedragen x € 1.000
2015
2014
30.002
6.725
373
650
75.418
54.279
Valutakoersverschillen op liquiditeiten
1
1
Overige bedrijfsopbrengsten
1
49
105.795
61.704
4.057
2.013
1
-
4.058
2.013
101.737
59.691
31-12-2015
31-12-2014
973.712
977.737
43.925.889
48.610.770
22,17
20,11
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Opbrengsten uit beleggingen Dividend Uitleenvergoeding Waardeveranderingen beleggingen Overige resultaten
Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN Kosten Interest Som der bedrijfslasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Vermogensgegevens
Fondsvermogen (x € 1.000) Aantal geplaatste participaties (stuks) Participatiewaarde (in €)
53
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Kosten Over de periode 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015 respectievelijk de periode 11 juli 2014 tot en met 31 december 2014 Bedragen x € 1.000
2015
2014
Managementvergoeding
3.442
1.525
56
97
559
391
4.057
2.013
Fee sharing Overige kosten Totale kosten Participatieklasse U
De managementvergoeding van Participatieklasse U van het Fonds bedraagt 0,33% (tot en met 22 juli 2014: 0,36%) per jaar, te herleiden naar een percentage op dagbasis dat wordt berekend over het totale vermogen van Participatieklasse U aan het einde van iedere dag. De overige kosten betreffen reguliere en/of doorlopende kosten alsmede incidentele, buitengewone kosten van het Fonds en betreffen onder andere de kosten van de administratie, de verslaggeving, de bewaring van de activa, de accountant, het toezicht, het verrichten van betalingen, publicaties, vergaderingen van participanten, gerechtelijke procedures alsmede externe adviseurs en service providers zoals de Transfer Agent, een en ander voor zover deze kosten in rekening zijn gebracht. Het onder fee sharing opgenomen bedrag betreft de vergoeding in het kader van securities lending. Voor 2014 zijn hier tevens de vergoedingen in het kader van cash management Liquidity Management Solutions B.V. opgenomen waar tot en met het 1e kwartaal 2014 gebruik van werd gemaakt. Onder Overige kosten voor 2014 zij incidentele kosten opgenomen ad 103 inzake de herstructurering zoals in het Bestuursverslag is opgenomen. In 2015 zijn deze kosten <1. De accountantskosten betreffen voor 16 (2014: 16) aan kosten gerelateerd aan de controle van de jaarrekening en 1 (2014: 1) aan andere opdrachten. Er zijn geen accountantskosten gerelateerd aan advies en andere niet-controle diensten.
54
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Lopende kostenratio De Lopende kostenratio betreft een kostenratio waarbij de verhouding wordt uitgedrukt tussen de kosten die in het verslagjaar ten laste van het resultaat zijn gebracht enerzijds en het gemiddelde fondsvermogen van het fonds anderzijds. Bij de berekening van de Lopende kostenratio zijn de kosten die verband houden met de uitvoering van beleggingstransacties niet begrepen in de kosten maar in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen. Kosten die zijn verschuldigd door participanten in verband met het toetreden dan wel het uittreden van het fonds blijven in het kader van de Lopende kostenratio buiten beschouwing. Het gemiddelde fondsvermogen wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van het fondsvermogen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode. 2015
2014
Management vergoeding
0,33%
0,33%
Overige kosten
0,06%
0,09%
Totaal Participatieklasse U
0,39%
0,42%
De actieve periode 2014 van Participatieklasse U betreft een periode die afwijkt van een kalenderjaar. Het voor 2014 opgenomen percentage van de lopende kostenratio is herrekend naar een percentage op jaarbasis. De component ‘Overige kosten’ betreft de fee sharing en Overige kosten zoals opgenomen in de paragraaf ‘Kosten’.
55
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Toelichting Participatieklasse Z Resultaatoverzicht Over de periode 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015 respectievelijk de periode 11 juli 2014 tot en met 31 december 2014 Bedragen x € 1.000
2015
2014
-
1
Waardeveranderingen beleggingen
11
6
Som der bedrijfsopbrengsten
11
7
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
11
7
31-12-2015
31-12-2014
<1
110
2
5.119
23,82
21,52
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Opbrengsten uit beleggingen Dividend
Vermogensgegevens
Fondsvermogen (x € 1.000) Aantal geplaatste participaties (stuks) Participatiewaarde (in €)
56
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Lopende kostenratio De Lopende kostenratio betreft een kostenratio waarbij de verhouding wordt uitgedrukt tussen de kosten die in het verslagjaar ten laste van het resultaat zijn gebracht enerzijds en het gemiddelde fondsvermogen van het fonds anderzijds. Bij de berekening van de Lopende kostenratio zijn de kosten die verband houden met de uitvoering van beleggingstransacties niet begrepen in de kosten maar in de kostprijs van de aankopen respectievelijk de opbrengstwaarde van de verkopen. Kosten die zijn verschuldigd door participanten in verband met het toetreden dan wel het uittreden van het fonds blijven in het kader van de Lopende kostenratio buiten beschouwing. Het gemiddelde fondsvermogen wordt bepaald als het gewogen gemiddelde van het fondsvermogen op dagbasis, gebaseerd op het aantal dagen dat de intrinsieke waardebepaling plaatsvindt gedurende de rapportageperiode. 2015
2014
Overige kosten
0,04%
0,09%
Totaal Participatieklasse Z
0,04%
0,09%
De actieve periode 2014 van Participatieklasse Z betreft een periode die afwijkt van een kalenderjaar. Het voor 2014 opgenomen percentage van de lopende kostenratio is herrekend naar een percentage op jaarbasis.
57
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Samenstelling van de beleggingen Per 31 december 2015 Onderstaande samenstelling van de beleggingen geeft de aandelenportefeuille in detail. Valuta
Aantal
Naam
Waarde x € 1.000
EUR
1.126.417
ABN AMRO GROUP NV-CVA
EUR
1.628.754
AEGON NV
8.518
EUR
133.446
AKZO NOBEL
8.231
EUR
1.400.753
ALTICE NV - A
18.560
EUR
503.727
APERAM
16.568
EUR
760.550
ARCELORMITTAL
EUR
563.996
ASM INTERNATIONAL NV
20.394
EUR
709.002
ASML HOLDING NV
58.528
EUR
446.474
BE SEMICONDUCTOR INDUSTRIES
8.287
EUR
497.072
BRUNEL INTERNATIONAL
8.351
EUR
611.614
FUGRO NV-CVA
9.211
EUR
715.960
GRANDVISION NV
19.803
EUR
787.576
HEINEKEN NV
62.037
EUR
8.974.366
EUR
660.217
INTERTRUST NV
EUR
472.250
KONINKLIJKE AHOLD NV
EUR
315.208
KONINKLIJKE DSM NV
14.588
EUR
15.920.033
KONINKLIJKE KPN NV
55.593
EUR
1.046.115
KONINKLIJKE PHILIPS NV
24.646
EUR
547.365
OCI NV
12.480
EUR
3.465.880
POSTNL NV
12.131
EUR
496.629
RANDSTAD HOLDING NV
28.571
EUR
3.806.522
RELX NV
59.153
EUR
4.824.417
ROYAL DUTCH SHELL PLC-A SHS
EUR
423.422
TEN CATE NV
10.141
EUR
447.115
TKH GROUP NV-DUTCH CERT
16.740
EUR
1.265.985
TOMTOM
14.692
EUR
138.270
UNIBAIL-RODAMCO SE
32.410
EUR
3.253.957
ING GROEP NV-CVA
UNILEVER NV-CVA
23.282
2.964
111.731 13.376 9.197
101.771
130.500
58
NN Nederland Fonds
Valuta
Jaarverslag 2015
Aantal
Naam
Waarde x € 1.000
EUR
336.000
VASTNED RETAIL NV
14.230
EUR
406.608
WERELDHAVE NV
21.022
EUR
154.554
WOLTERS KLUWER
4.786
Totaal Aandelen in Beleggingsfondsen Totaal van beleggingen
952.492 17.132 969.624
Voor de samenstelling van de beleggingen per 31 december 2014 wordt verwezen naar het jaarverslag 2014 van het Fonds. Dit jaarverslag is beschikbaar op de website van de beheerder, www.nnip.nl
59
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Landenverdeling Onderstaande tabel geeft de verdeling weer naar land van vestiging van de emittent. Land
Waarde x € 1.000 31-12-2015
% Fondsvermogen
Waarde x € 1.000 31-12-2014
% Fonds vermogen
841.398
86,4
936.098
95,8
Verenigd Koninkrijk
59.153
6,1
-
-
Frankrijk
32.410
3,3
13.919
1,4
Luxemburg
19.531
2,0
12.215
1,2
952.492
97,8
962.232
98,4
Nederland
Totaal
Den Haag, 20 april 2016 NN Investment Partners B.V.
60
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Overige gegevens Bestuurdersbelangen Het totale persoonlijke belang in aantal aandelen en optierechten dan wel nominale waarde bij obligaties dat de bestuurders, zoals zitting hebbend op de genoemde data, in (de beleggingen van) het Fonds hadden per 31 december 2015 en per 1 januari 2015 wordt als volgt gespecificeerd: Type
31-12-2015
1-1-2015
ASML HOLDING NV
Aandelen
28
-
ING Groep NV-CVA
Aandelen
61.763
42.854
ROYAL DUTCH SHELL PLC-A SHS
Aandelen
86
-
Optierechten
66.171
28.897
Performance Shares ING Groep NV Performance shares
-
10.814
134.672
10.417
Stockopties ING Groep NV* NN (L) Liquid EUR - E CAP**
Indirect belang
*
Aan bestuurders zijn uit hoofde van hun functie optierechten verleend. Aan de uitoefening van deze optierechten zijn stringente voorwaarden verbonden. De opties kunnen worden uitgeoefend in vooraf vastgestelde perioden.
**
Het genoemde belang betreft een indirect toegekend economisch belang waarmee de bestuurders via een afspiegeling van alle beleggingsfondsen meedelen in de performance van de beleggingsfondsen.
61
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: NN Investment Partners B.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2015 van NN Nederland Fonds te Den Haag gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2015 en de winst-en-verliesrekening over 2015 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van de beheerder De beheerder van het fonds is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het verslag van de beheerder, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW) en de Wet op het financieel toezicht. De beheerder is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als hij noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van het fonds. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de beheerder van het fonds gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van NN Nederland Fonds per 31 december 2015 en van het resultaat over 2015 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Wet op het financieel toezicht.
62
NN Nederland Fonds
Jaarverslag 2015
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de beheerder, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de beheerder, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Amsterdam, 20 april 2016
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. J.C.J. Preijde RA
63