Jaarverslag 2014
Natuur en Milieuraad Enschede
INHOUDSOPGAVE 3 4 5 6 6
Voorwoord - 2014 was voor mij het jaar van de verwondering. Algemeen
Doelstelling, samenwerkende organisaties, bestuur Onderwerpen bijeenkomsten Vliegveld Twente Zienswijzen betreffende het vliegveld Bestemmingsplannen Enschede Buitengebied Noord-West Stadscentrum Saxion, op het terrein van het vroegere natuurmuseum Kennispark Winkelcentrum Zuid Het Bleekveld Beekwoude Hardick
8
Andere activiteiten
10
Jaarverslag Werkgroep Groen en Biodiversiteit
14
Milieu
15
Verkeer
De herziene nota bedrijventerrein 2013 in verband met de second opinion Opening Auke Vleerstraat Bezoek aan ‘t Vaneker Fietstocht langs nieuwe natuur in Zuid-Enschede Opening deel rondje Enschede door ’t Vaneker Opening fietspad over de Lonnekerberg Overleg met de wethouder
In vijf opzichten is er reden tot zorg Wijziging kapverordening Bodemperikelen en ongelukken Handhaving Biodiversiteit
Akzo Fietstocht naar cavernes voor olieopslag Expertmeeting olie opslag Twence Klankbordgroep Verondieping Rutbekerveld
De verkeerssituatie Oldenzaalsestraat/ Lossersestraat/ Landweerweg. Ontsluiting bungalowpark bij het Rutbeek
NOEK
17
Groen Beraad jaarverslag 2014
21
En tenslotte….de toekomst van de groene organisaties
(foto voorzijde door Betsy Bekkering) landgoed De Weele bij Boekelo 2|
VOORWOORD “2014 was voor mij het jaar van de verwondering”
En die verwondering manifesteerde zich op drie manieren. De ene keer het geschrokken “t Zal toch niet wáár zijn? Dat kan écht niet!” de andere keer het positieve “Echt waar? Méén je dat? Weet je het zeker? Ik kan het haast niet geloven!” En de derde was wat peinzender: “mmmm, hier moeten we het toch eens over hebben.” Het is aan U – lezer- om uit te vinden welke verwondering bij welk dossier past, en dat natuurlijk bekeken door de bril van de Natuur en Milieuraad. En mocht U een quiz willen doen welke reactie past bij welk dossier, dan verloten wij bij een score van 90% goed een door ons geheel verzorgde groene dag! Dat Enschede onevenredig hard is getroffen door de rijksbegroting is voor ons wel duidelijk. Veel zinnige bestedingen worden geschrapt uit armoede. Goed lopende systemen en zelfs noodzakelijke voorzieningen voor een grote stad zijn verschoven naar andere steden, toevallig altijd buiten Twente. Dat Enschede zichzelf opnieuw moet uitvinden is na alle bezuinigingen voor de zoveelste keer een feit. Soms blijkt dat nieuwe mogelijkheden te openen, soms hebben we het gevoel dat de Gemeenteraad over een paar jaar collectief zal moeten besluiten dat het zo niet langer kan. Liever hadden we dat ze dat nu al besloten. Laten we van onze “armoede” onze “rijkdom” maken. En dan hebben we het als Natuur en Milieuraad over onze mooie natuur. Laten we de schoonheid van wat de afgelopen eeuwen of zelfs korter geleden is ontstaan niet als een belemmering zien. Of als een te exploiteren niemendalletje beschouwen. Wij waren en zijn actieve “meedenkers”! Het verslag van dat meedenken in 2014 treft U hierbij aan.
Elsberth Dirkzwager
3|
ALGEMEEN Doelstelling “De NMrE heeft ten doel het bevorderen van natuurbehoud en milieuzorg in de gemeente Enschede in de ruimste zin van het woord. We willen dit o.a. bereiken door met de deelnemende organisaties gezamenlijk activiteiten af te stemmen. Als samenwerkingsorgaan van deze organisaties kan de NMrE als zodanig naar buiten treden. Hiertoe kan ook het middel van een bezwaar- of beroepschrift gebruikt worden”. De Natuur en Milieuraad bemoeit zich met vele onderwerpen in onze gemeente zoals: de behartiging van de natuurbelangen, het milieu in ruime zin, de Ruimtelijke Ordening, de bestemmingsplannen en het verkeer. Al deze onderdelen vergen veel overleg met diverse afdelingen van de gemeente en andere instanties, soms met de wethouder en ook af en toe met stadsdeelcommissies. Regelmatig krijgen wij per mail of telefoon vragen en opmerkingen van burgers binnen. Het gaat dan vaak om zaken die in hun buurt spelen. Meestal kunnen wij hen een goed antwoord geven of hen doorverwijzen naar de juiste instantie of afdeling.
Deelnemende organisaties IVN, de Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie, afd. Enschede NIVON, het Ned. Instituut voor Volksontwikkeling en Natuurvriendenwerk afd. Enschede Nederlandse Bijenhouders Vereniging, afdeling Enschede Vereniging van Vrienden van de Twentse Welle Daarnaast is er regelmatig contact met de Natuur en Milieuraad Hengelo en Natuur en Milieu Overijssel.
Samenstelling bestuur Bij het begin van het jaar was het bestuur als volgt samengesteld: Elsberth Dirkzwager-Menko, voorzitter Wim Arends, lid, tijdelijk penningmeester Paula van Baalen, afgevaardigde van het IVN Peter Baarslag, afgevaardigde NIVON Betsy Bekkering-Hoekstra, voorzitter werkgroep Groen en Biodiversiteit José Brinkman, lid André ten Elshof, lid Anne-Marie Geilenkirchen-Westerbeek, lid Henk van der Leij, afgevaardigde Nederlandse Bijenhouders Vereniging, afdeling Enschede Lidy Schans, lid Jitze Sikkema, lid In de tweede helft van 2014 vonden wij Henk Leeftink bereid het penningmeesterschap op zich te nemen. Dhr. Leeftink was jarenlang werkzaam in de financiële sector. Daarna vervolgde hij zijn loopbaan in de projectontwikkeling. De laatste jaren is de heer Leeftink betrokken bij diverse werkzaamheden van Landschap Overijssel als vrijwilliger.
4|
Onderwerpen bij onze bijeenkomsten Het afgelopen jaar is de NMrE 6 keer bijeen geweest, maar tussendoor zijn er vele contacten via mail, telefoon en tijdens bijeenkomsten, over allerlei zaken. Tijdens onze vergaderingen zijn alle onderwerpen die in het verslag staan aan de orde geweest. Bij sommige onderwerpen werken leden van de Natuur en Milieuraad samen met leden van Groen Beraad, in andere gevallen zijn er gescheiden werkgroepen en informeert men elkaar en worden er na discussie gemeenschappelijke besluiten genomen. Met name bij het onderwerp Vliegveld hebben veel groeperingen samengewerkt.
Vliegveld Twente
Maart 2014 werden wij verrast door het bericht dat op ruim 80 hectare grote bomen gekapt zouden moeten worden bij herstart van commercieel vliegverkeer op vliegveld Twente. Dit op basis van een onderzoeksrapport van het ministerie met de fraaie titel “beperkingsgebieden en ruimtelijke knelpunten luchthavenbesluit Twente “. Nu was de NMrE al 10 jaar vertegenwoordigd in de stichting ”Lonneker Land”. Lonneker Land heeft diezelfde 10 jaar getrouw gereageerd op en meegedacht met de plannen van ADT; U snapt echter wel dat dit bericht alles overtroefde dat we tot nu toe beleefd hadden. En dat was al veel. Dit “probleem” was ons ook niet bekend, maar al wel in 2012 gesignaleerd in een studie door bureau Oranjewoud. En toen niet gecommuniceerd. Op 5 juni werd besloten dat commerciële luchtvaart niet mogelijk was op basis van het oordeel van het Europese hof. Niet de bomen maar de nabijheid van het vliegveld Münster Osnabrück was de motivatie. De volgende verrassing was de komst van de firma van de familie Van Eck, die 50 hectare grond kocht om een evenementenpark te beginnen, op sommige plekken naast de geplande EHS. Niet op de plek die oorspronkelijk op de kaart stond. Aangezien tot op vandaag het bestemmingsplan ‘vliegveld’ van toepassing is kan ADT in deze blijkbaar alle kanten op. Wij vrezen dat een evenementenpark en een ecologische hoofdstructuur contrair zullen zijn; menselijk lawaai (Toys for boys) en rust voor zeldzame vogels zoals de veldleeuwerik zijn moeilijk te verenigen. Daarmee en daardoor zullen de vele miljoenen in de aan te leggen EHS weer gedeeltelijk teniet gedaan worden. Een slechte zaak. De Natuur en Milieuraad heeft samen met anderen een persoonlijk gesprek gehad met de heer Van Eck. In dit verband werd ook de stichting StiL lid van Groen Beraad. De Stichting StiL hield een presentatie over de ontwikkelingen op de Strip en Oostkamp. Nu dhr. Van Eck eigenaar is geworden van 50 ha aldaar zal hij een pretpark beginnen, de vorm daarvan laat hij ‘organisch’ ontwikkelen. Ook de Stichting StiL is beducht voor geluidsoverlast. De plannen ‘toys for boys’ behelzen wellicht spelen met bulldozers, een motorcrossterrein, quadraces, dragraces. StiL waarschuwt ervoor dat op dit moment het evenementenbeleid wordt geliberaliseerd. Daardoor kan steeds meer toegestaan worden, op het vliegveld maar ook elders in Enschede. StiL waarschuwt voor een sluipend proces via diverse deelbesluiten in de gemeenteraad. Het is moeilijk de totale impact te doorzien. Ook tussen provincie en gemeente is de besluitvorming diffuus. De gemeente Enschede heeft het ontwikkelplan (de ruimtelijke visie) 2012 aangenomen, de provincie, die voor 50 % eigenaar is, heeft dat niet gedaan. Afspraak tussen de bestuurslagen is dat bij een conflict de provincie de overhand heeft. Aan de ene kant van de Strip en Oostkamp ligt de Lonnekerberg (particuliere eigenaren en Landschap Overijssel) aan de andere kant ligt de EHS in aanleg. De smalle verbindingszone tussen de twee gebieden en de geluidsoverlast zullen de natuurontwikkeling negatief beïnvloeden. Dhr. Van Eck geeft tot nu toe geen krimp op dit dossier. In het najaar was D66 initiatiefnemer van de vorming van de Commissie van Wijzen om het jarenlange getouwtrek eens van buitenaf te beoordelen met als missie de werkgelegenheid. Wij hebben het op prijs gesteld dat de commissie ook voldoende tijd heeft uitgetrokken om met 5|
vertegenwoordigers van natuur- en milieuorganisaties te overleggen. In een open gesprek hebben wij in oktober een luisterend oor gevonden voor onze ideeën en wensen over de invulling van de luchthaven en over de verbetering van de Twentse economie. Wij waren dan ook op grote lijnen enthousiast over het advies dat de commissie uitbracht. Om aan de “verrassingspolitiek” een einde te maken zou het wijs zijn als de Gemeenteraad eens begon met een integraal bestemmingsplan voor het hele gebied vast te stellen. Wij vinden dat de Gemeenteraad zich op dit moment veel te veel laat sturen door het gedelegeerde gezag van ADT.
Zienswijzen betreffende het vliegveld
April 2014: Zienswijze Ontwerp Luchthavenbesluit Luchthaven Twente (Ministerie van Defensie). April 2014: Zienswijze op Ontwerp Bestemmingsplan luchthaven Twente BP00001, Gemeente Enschede. Juni 2014: Zienswijze op Concept Nota Evenementenbeleid in Enschede 2014-2015. Sept. 2014: Lonneker Land heeft namens de milieuraad en Groen Beraad een brief geschreven aan de Commissie van Wijzen inzake de toekomst van Vliegveld Twente. Dit vormde de aanleiding voor het gesprek met de commissie. Nov. 2014: Zienswijze Ontwerpbestemmingsplan Luchthavengebied Noord: hierin komt vooral de gebiedsuitbreiding voor de Safety Campus inclusief TRONED in het noordelijk gebied aan de orde. De meeste hier genoemde zienswijzen zijn ingediend door de Stichting Lonnekerland in samenwerking met de Natuur en Milieuraad. Klankbordgroep EHS: In 2014 heeft de Natuur en Milieuraad deel genomen aan de vervolgbesprekingen van de Klankbordgroep EHS. Een van de scenario’s voor de inrichting van het zuidelijke gebied ten westen van de STRIP is tot uitvoering gekomen. Het zogenaamde belevingspad wordt nog nader uitgewerkt.
Bestemmingsplannen
In het afgelopen jaar zijn, naast bovenstaande, diverse bestemmingsplannen de revue gepasseerd. Veelal zijn dit thans kleine plannen, zoals het wijzigen van de bestemming van een perceel van bedrijf naar woning etc. Deze zijn voor ons veelal niet van belang. Alle aangekondigde plannen worden echter wel door ons bekeken en beoordeeld. Op lang niet alle plannen hebben wij een zienswijze ingeleverd omdat het helemaal niet nodig was, in tegenstelling tot voorgaande jaren. De omvangrijker plannen zijn momenteel grotendeels conserverend van aard. Voor ons levert dit nu veel minder werk op dan in het verleden. Een zeer belangrijke uitzondering vormt natuurlijk het bestemmingsplan Enschede Buitengebied Noord-West dat grotendeels al in voorgaande jaren is behandeld en waarover de NMrE in het voortraject veel contact met de gemeente heeft gehad. Enschede Buitengebied Noord-West Wij konden ons geheel vinden in dit plan, met uitzondering van één onderdeel nl. de hoogte van erf en terreinafscheidingen. Naar onze mening moeten wij uiterst voorzichtig zijn met het toestaan van hoge hekken in het buitengebied. Het vorig jaar is in een te hoge terreinafscheiding een ree doodgebloed. Wij zijn van mening dat bij alle bestemmingen de hoogten van erf- en terreinafscheidingen door middel van hekwerken, een uniforme regeling moet gelden en in principe 1m. kan bedragen. Natuurlijk is hier maatwerk op zijn plaats, want wij beseffen ook dat er wel degelijk situaties zijn waarbij een uitzondering nodig is. Bij de definitieve vaststelling van dit plan is ons voorstel door de raad overgenomen. Een voorbeeld van een klein plan dat wel interessant voor ons is, betreft in het Buitengebied het perceel Allemansveldweg 75. Hier gaat het om een rood voor rood regeling waarbij op 3 plaatsen
6|
schuren worden afgebroken en er 2.5 ha nieuwe natuur wordt gemaakt in ruil voor een kavel voor woningbouw. Al met al een kleine vooruitgang voor de natuur. Twee andere plannen voor woningbouw in het buitengebied die we in 2014 bekeken, zijn de plannen aan de Schipholtstraat en het woningbouwplan aan de Boswinkelbeekweg. Deze plannen zijn al 3 à 4 jaar geleden besloten, maar bij wijziging moet het plan opnieuw ter visie worden gelegd. Stadscentrum Saxion, op het terrein van het vroegere natuurmuseum Dit plan is natuurlijk zeer belangrijk voor een goede invulling van het centrum. Wij hebben hier van harte mee ingestemd. Natuurlijk hebben wij van meet af aan aandacht gevraagd voor het behoud van de grote rode beuk te midden van deze gebouwen. Dit is door de gemeente heel goed opgepikt. Niet eerder heeft in een bestemmingsplan het behoud van een zeer waardevolle boom zoveel aandacht en zorg gekregen. Kennispark Hoewel dit bestemmingsplan gezien de omvang en de vele functies die in het gebied voorkomen, uitermate belangrijk is, heeft het bijna uitsluitend een conserverend karakter. Een reactie onzerzijds is er dus niet gekomen. Winkelcentrum Zuid Ook met dit plan zijn we het geheel eens. Dit stadsdeel verdient een goed winkelcentrum, mooi aangekleed zoals het behoort. Wij stellen het verbeteren van de laanstructuur van de bomen zeer op prijs evenals het terugplanten van struiken. Het Bleekveld Met dit bestemmingsplan kunnen wij in alle opzichten geheel instemmen. De keuze voor een drietal gebouwen past naar onze mening geheel in de beeldkwaliteit van deze omgeving. Een kale vlakte aan de rand van het centrum krijgt een juiste invulling. Het behouden van de enige behoorlijke boom en wat bosjes aan de zuidzijde van dit plan vinden wij zeer belangrijk. Het is overwegend een steenachtig gebied en dan is het behoud van een klein stukje natuur zeer belangrijk. Als de gemeente deze boom echt wil behouden dan moet men bij dit bestemmingsplan in de regels daarover het nodige vastleggen, zie bv. het voorgaande over het plan Saxion. Gezien de doelgroep van de bewoners in deze 3 complexen, zal het gebruik van fietsen waarschijnlijk hoog zijn en dus moet een goede, permanente bescherming van het groen en van de boom van meet af aan goed geregeld zijn. Dat betekent bijvoorbeeld geen fietsenstalling onder de kroon van de boom waardoor de wortels afsterven. Beekwoude Over dit plan is veel te doen geweest. Dat er gebouwd zal worden staat al jaren vast, daarover is de discussie ook niet gegaan. Wel vinden wij het onbegrijpelijk dat een bestaande mooie, verwilderde wal met een paar bomen, waarin talloze dieren en planten leven, moet wijken en er zo’n honderd meter verderop een nieuwe rand met wat bomen moet worden aangeplant. De afspraken met de projectontwikkelaar waren voor de gemeente heilig terwijl er naar onze mening zeker, met geringe aanpassingen, hetzelfde aantal woningen gebouwd zou kunnen worden met behoud van de huidige wal en bomen. Ons verzoek om het grote aantal geplande woningen in fasen te bouwen, gezien de te verwachten leegstand bij bouw in één keer, was ook niet bespreekbaar. Het heeft ons verbaasd dat de gemeente zich in dit plan zo bot heeft opgesteld. Hardick Voor het gebied, ruwweg tussen de Molenstraat, Visserijstraat en het Boerenkerkhof zijn diverse plannen in voorbereiding. Het plan om op het terrein van het oude pand van Eeuwige Lente en langs 7|
een deel van de Niermansgang een flink appartementencomplex te bouwen waarin vooral jongeren/starters komen te wonen, wekt veel verzet op. Wij zijn het eens met de gedachte van de omwonenden dat in dit gebied al veel kwetsbare personen wonen en ook met het idee dat er grote overlast door parkeren zal ontstaan. De gemeente gaat er vanuit dat de toekomstige huurders met auto wel een parkeerplek in een niet verafgelegen parkeergarage zullen huren. Volgens ons een naïeve gedachte als je rondkijkt in andere wijken. Wij hebben met de gemeente afgesproken dat de beschermde kastanje, die door dit bouwplan het loodje zal leggen wordt gecompenseerd ergens in de buurt van het nieuwe flatgebouw ,het geldbedrag is in de begroting meegenomen.
ANDERE ACTIVITEITEN De herziene nota bedrijventerrein 2013 in verband met de second opinion. De Gemeenteraad heeft een jaar geleden weliswaar de nieuwe nota bedrijventerrein aarzelend goedgekeurd maar een second opinion gevraagd om te kijken of deze cijfers en de daarbij behorende ruimteclaim wel kloppen. Een van de conclusies van die second opinion was dat de “werkparken” op het vliegveld tot bedrijventerreinen horen, dit wordt ontkend door de gemeente. De aannames van de ruimteclaim zijn gebaseerd op scenario’s van het CPB en deze scenario’s zijn al 10 jaar oud. Ook is geen rekening gehouden met de z.g. SER ladder. Kortom, deze second opinion gemaakt door een onafhankelijke instelling is behoorlijk kritisch over de ruimteclaim van de gemeente. Een vertegenwoordiger van de NMrE volgde de discussie. Het advies is door het college naast zich neergelegd. Opening Auke Vleerstraat Op 5 maart heeft een vertegenwoordiger van de NMrE deel genomen aan de activiteiten bij de afsluiting van een belangrijke fase van ingrijpende aanpassingen van de belangrijkste toevoerader naar de stad. Van meet af aan heeft de NMrE deel uitgemaakt van de klankbordgroep en daar in een zeer positieve sfeer met vertegenwoordigers van alle relevante partijen stap voor stap de plannen van de verschillende fasen bediscussieerd en mede vormgegeven. Dank zij een goede aanpak van de projectleiders heeft deze werkwijze, ondanks grote en soms tegenstrijdige belangen van de deelnemers, tot aanvaardbare resultaten voor alle partijen geleid. Bezoek aan ‘t Vaneker Op 11 januari heeft er een fietstocht plaats gevonden door ’t Vaneker, georganiseerd door de fractie van Groen Links. Hierbij is ook de landelijke lijsttrekker aanwezig geweest. De bedoeling ervan was dat men ook in Den Haag een idee zou krijgen van de grote, zeer omstreden plannen in dit gebied. Fietstocht langs nieuwe natuur in Zuid-Enschede Op 19 mei heeft de NMrE met een flinke groep belangstellenden een fietstocht gemaakt om een stuk nieuwe natuur te bewonderen dat is aangelegd bij de herinrichting van Enschede Zuid. We hebben genoten van de mooie beek, de oevers en de speelmogelijkheden en de fraaie natuur. Echt een aanwinst voor onze gemeente. Opening deel rondje Enschede door ’t Vaneker Begin juni is onder heerlijke weersomstandigheden dit nieuwe deel van het rondje Enschede officieel geopend. Het is een prachtig pad door een fraai gebied. Langs het brede fietspad staan overal grote zandstenen zuilen waar met een trefwoord iets kenmerkends van het gebied wordt aangegeven. De contouren van een oude boerderij staan er weergegeven evenals die van een oude deel met toebehoren. Een fraaie aanwinst in het buitengebied.
8|
Opening fietspad over de Lonnekerberg Op 8 november is dit pad officieel geopend door een 4-tal nauw betrokkenen. De stichting StiL is er via crowdfunding en met behulp van veel vrijwilligers in geslaagd om een ‘karrespoor’ van deze weg te maken. In het verleden was de weg in de zomer vaak moeilijk te berijden vanwege te veel los zand, in de winter was het vaak een grote modderpoel. In overleg met de gemeente heeft men een knip in de weg aangelegd waardoor doorgaand autoverkeer niet mogelijk is maar waarbij aanwonenden / bedrijven wel per auto bereikbaar zijn. Deze door fietsers en wandelaars veel gebruikte route zal ongetwijfeld meer passanten krijgen. Een mooie verbetering voor onze gemeente en het buitengebied. Overleg met wethouder Van Agteren Tweemaal per jaar hebben wij een vastgesteld overleg met de wethouder die het Groen en het Buitengebied in zijn portefeuille heeft. Daarnaast treffen wij de wethouder menigmaal bij andere gelegenheden zodat kleine zaken snel aan de orde komen. Bij het voorjaarsoverleg is over vele zaken gesproken. De belangrijkste onderwerpen zijn: De stand van zaken bij de invulling van lege terreinen. Een punt dat al geruime tijd op onze lijst staat. Door de vele personele wisselingen bij de gemeente is het nu niet duidelijk wie zich waar mee bezig houdt. De wethouder zegt toe dit intern na te gaan. Het toezicht op de herplant van bomen. Als voorbeeld wordt de treurige gang van zaken bij de Jozefkerk genoemd. De Twentse Landdag. Gezien de vele positieve reacties vinden wij het belangrijk dat deze opnieuw door kan gaan. Enige steun van de gemeente is zeer wenselijk. De samenwerking in de afvalketen. Wij vragen nogmaals om meer vaart in een betere samenwerking met andere gemeenten. Het is weer typisch Twents: ieder op zijn eigen wijze. De ontsluitingsroute naar het bungalowpark dat bij het Rutbeek gepland staat. Dit is een zaak waarbij wij principieel met de gemeente van mening verschillen. Naar onze mening wordt het buitengebied, zelfs tegen het vastgelegde beleid van de gemeente in, onnodig geschaad. Wij brengen onze zorgen over de steeds minder wordende handhaving in het buitengebied opnieuw naar voren. Als men de dienst handhaving vrijwel uitkleedt, moet men niet verbaasd zijn over toenemende verrommeling en vervuiling. Tijdens het overleg in september zijn deels dezelfde onderwerpen besproken. Daarnaast kwam aan de orde: - Gevolgen van de bezuinigingen op de personele bezetting van de afdeling Groen/groenonderhoud. Wij zien alleen medewerkers vertrekken en geen opvolgers komen. - Infrastructurele werken onder de bomen. Voor een goed bomenbestand is het van levensbelang dat er bij werkzaamheden beter wordt gelet op mogelijke aantasting van de kwaliteit van de beplanting. Vaak is het een kwestie van slordigheid. -Groenbeheer van woningcorporaties bv. in het Redemptoristenpark. In hoeverre kan de gemeente bijdragen aan een goed groenbeheer door de corporaties. - Glasvezelnet Buitengebied. Wij hopen dat de gemeente aan alle kanten zal meewerken dat dit net overal in het buitengebied, samen met de bewoners, snel kan worden aangelegd. - De stand van zaken over de kapvergunningen kwam regelmatig terug in overleg. Een heet hangijzer voor ons. - Het afvalbeleid van de gemeenten. De NMrE discussieerde regelmatig met de wethouder over het afvalbeleid van de gemeente, ook in samenhang met andere gemeentes. Dat iedere gemeente zijn eigen beleid heeft is een complicerende factor. - Ecologisch beheer 'Twekkelerzoom'
9|
Om minder onderhoud te hebben en uit bezuinigingsoverwegingen wordt er op open stukken grond ecologische akkerbeplanting ingezaaid. De gemeente wil dit jaar een en ander afronden. Wij zijn hier positief kritisch over, met name het probleem van zwerfafval zal goed moeten worden aangepakt. -De toekomst van de Natuureducatie in Enschede. Deze is nu onderdeel van de nieuwe afdeling ONS! (Onderwijs, Natuur, Sport). Er is een verbreding van Natuureducatie naar Natuur en Milieu met als speerpunten in 2014: klimaat neutrale basisscholen, onderwijsprogramma’s gericht op duurzaamheid, zwerfafval enz. Wij hopen dat deze programma’s een structureel karakter hebben. Anders is het zinloos. NMrE en ONS! hebben afgesproken jaarlijks bijeen te komen.
JAARVERSLAG Werkgroep Groen en Biodiversiteit Zoals elk jaar hebben we in 2014 weer kapvergunningen bekeken, overlegd met wijkbeheerders, beleidsmakers, projectleiders en ontwerpers. Ook kloppen er zo nu en dan particulieren bij ons aan voor advies. Het gaat al lang niet meer alleen over bomen en daarom is de naam van de werkgroep gewijzigd. Alle contacten verlopen in een prima sfeer en worden door ons zeer gewaardeerd. Maar dat betekent niet dat we de toekomst onbezorgd tegemoet zien. In vijf opzichten is er reden tot zorg 1. Deregulering van het vergunningstelsel betekent dat het stelsel van de kapvergunningen opnieuw versoberd wordt. 2. Slechte bodem, waterhuishouding en achterwege blijven van grondverbetering bij het planten betekenen dat veel bomen er slecht voorstaan en met hun wortels voor problemen zorgen. 3. Doordat de gemeente aansprakelijk is bij ongelukken met vallende takken en omwaaiende bomen worden meer bomen gekapt dan nodig zou zijn als ze goed onderhouden zouden worden. 4. Het lijkt erop dat de handhaving van de opgelegde herplantplicht en de regels van de kapverordening onvoldoende is. 5. Nog steeds verdwijnen overal in de stad struiken (en dus voedsel en schuilplaatsen voor insecten, vogels en kleine zoogdieren), die dan vervangen worden door gras of verharding. Gelukkig staan daar een experiment met ecologisch grasveldbeheer en meer aandacht voor biodiversiteit tegenover. In het onderstaande worden onze zorgpunten verder uitgewerkt. Ze zijn alle in onze vergaderingen en besprekingen met de wethouder en de wijkbeheerders aan bod geweest.
Wijziging kapverordening In het kader van de deregulering is er bekeken of er bezuinigd kan worden op de kapvergunningen. Wij vinden dat afschaffen niet kan, omdat burgers de mogelijkheid moeten houden bezwaar te maken tegen ingrepen in hun leefomgeving. Op verschillende momenten en manieren hebben we geprobeerd de gemeenteraad te overtuigen van het belang van het huidige stelsel van kapvergunningen. Maar de raad heeft besloten dat het makkelijker moet worden een boom te kappen, ook omdat elke vergunning meer kost aan verwerking dan de leges opleveren. Op dit moment is er op percelen die groter zijn dan 350 m2 voor alle bomen die dikker zijn dan 1 m omtrek (in het buitengebied 50 cm) een kapvergunning nodig. Omdat er bijna nooit bezwaar gemaakt wordt en er maar weinig vergunningen geweigerd worden denkt men dat de vergunningplicht wel minder kan. Maar in de cijfers is niet terug te vinden hoe vaak eigenaren zich op grond van een vooroverleg bedenken en de kapaanvraag niet doorzetten. Zonder vergunningstelsel is er ook geen overleg meer met de particulier die wil kappen en zich afvraagt of er een vergunning nodig is. En dat er bijna nooit bezwaar gemaakt wordt komt door de goede afweging die gemaakt wordt bij de vergunningverlening. De raad wil de kapvergunning 10 |
bijvoorbeeld beperken tot bomen die op lijsten van beschermwaardige bomen voorkomen. Zo’n lijst bestaat al voor gemeentebomen, maar ontbreekt voor bomen op grond van particulieren (daaronder vallen ook woningcorporaties, verzorgingshuizen en dergelijke) en het buitengebied. Het zal een tijdrovende en dus kostbare zaak zijn die inventarisaties alsnog uit te voeren. Wel zou er volgens de raad een meldplicht moeten komen voor mensen die een boom willen kappen, zodat omwonenden kunnen weten wat er te gebeuren staat en misschien door overleg met de buurman de zaak kunnen tegenhouden. Daar zien wij niet zoveel in, maar het is beter dan helemaal niets. Wij worden nadrukkelijk bij de ontwikkeling van een nieuw stelsel voor de kapvergunningen betrokken.
Bodemperikelen en ongelukken
De ondergrond van Enschede bestaat voor een groot deel uit dikke lagen keileem. Het regenwater kan daarin niet wegzakken, blijft in kuilen in het oppervlak staan en stroomt over het oppervlak naar de lagere delen van de stad. Boomwortels hebben zuurstof nodig om te kunnen functioneren en kunnen die niet vinden in de vette klei en waterlaag erboven. De natuurlijke situatie was dus al niet best, maar in het verleden is bij het planten van de bomen ook niets gedaan aan verbetering van de groeiplaats (bijvoorbeeld een groot plantgat met voor vele jaren goede bomengrond). Het gevolg is dat in veel wijken de, door de omstandigheden gedwongen, oppervlakkig wortelende bomen voor gevaarlijke situaties zorgen. De wortels werken de bestrating omhoog, waardoor valpartijen kunnen ontstaan, de wortels hebben zo weinig houvast, dat sommige bomen zomaar om kunnen waaien of ze hebben het zo moeilijk dat er al op jonge leeftijd dode takken naar beneden komen. Aangezien de gemeente aansprakelijk is voor schade door ongelukken, worden er vele bomen gekapt die met een betere groeiplaats oud hadden kunnen worden. In sommige gevallen is het mogelijk alsnog de groeiplaats te verbeteren en door regelmatig onderhoud gevaarlijke situaties te voorkomen. Helaas is dat in de meeste gevallen niet mogelijk en zullen er de komende jaren nog heel wat bomen op slechte standplaatsen gekapt worden. Bomen die nu aangeplant worden krijgen een betere uitgangssituatie, als men er tenminste aan denkt en de meerkosten ervoor over heeft. Een voorbeeld van slechte groeiomstandigheden leveren de bomen in de Museumlaan. Het was destijds belangrijk om Roombeek snel toonbaar te maken en men heeft onvoldoende nagedacht of soort en standplaats wel bij elkaar pasten. Aan grondverbetering werd toen al helemaal niet gedacht. De bomen hebben het nooit goed gedaan en blijken gemakkelijk om te waaien. Reden voor de gemeente om de vier rijen bomen te verwijderen en na te denken over nieuwe beplanting en vooral ook manieren om de waterhuishouding op orde te krijgen. In de Veenstraat en Beukinkstraat bloeiden de prunussen nog prachtig, maar waren in al die jaren bijna niet gegroeid doordat hun wortels nauwelijks water, voedsel en zuurstof kregen onder de verharding. Wel zorgden die wortels intussen voor zeer gevaarlijke situaties tussen de parkeerplaatsen. Voor de nieuw geplante bomen zijn de groeiplaatsen sterk verbeterd.
Handhaving In sommige gevallen, bijvoorbeeld als het gaat om ‘bomen van de lijst’, wordt er aan een kapvergunning een herplantverplichting gekoppeld. Meestal staat precies omschreven hoeveel bomen van welke soort en maat er nieuw geplant moeten worden. Er staat ook vermeld dat er telkens opnieuw geplant moet worden als de bomen niet aanslaan. Maar als die nieuwe bomen er eenmaal een paar jaar staan, zouden ze rustig gekapt kunnen worden, omdat ze dan niet voldoen aan de criteria van de lijst beschermwaardige bomen. We betwijfelen namelijk of die bomen verder gecontroleerd blijven worden. Natuurlijk kunnen er goede redenen zijn een boom van de lijst te kappen (bijvoorbeeld omdat de boom dood is), maar er wordt naar ons idee wel erg gemakkelijk gekozen voor de forse herplant (dus eigenlijk geld) in gevallen waar een beschermde boom een bouwplan in de weg staat. Eigenlijk is dus met dit systeem de standplaats beschermd (‘in de buurt’) en niet de boom zelf en dan alleen nog tot de jonge boom goed aangeslagen is. 11 |
Een voorbeeld van de gebreken van het werken met een lijst van beschermde bomen is de op de lijst staande grote kastanje naast het voormalig pand van De Eeuwige Lente tegenover de overweg in de Hengelosestraat. De eigenaar wil nu eindelijk eens nieuw bouwen op de plek van dat pand, maar een van de hoofdtakken (ongeveer 1/3 van de gehele boom!) hangt over de perceelsgrens. Wij vinden dat dan eigenlijk het bouwplan moet worden aangepast, maar volgens de eigenaar is alleen een blokvorm tot op de erfscheiding rendabel. De gemeente is wel heel erg blij als de ‘bouwval’ eindelijk plaatsmaakt voor representatieve nieuwbouw en geeft dus toestemming te kappen als de bouwvergunning verleend wordt. Die ene overhangende tak verwijderen is geen optie: de wond wordt dan zo groot dat de boom het niet overleeft. Voor ons zat er niets anders op dan akkoord te gaan met herplant in de buurt. Maar of die op de voorgestelde plek toekomst heeft is afwachten. Het liefst zien we voor het gehele gebied van de stationsomgeving een groenplan, waar over de diverse standplaatsen en soorten goed is nagedacht. Want er verdwijnt ook groen achter de voormalige Volksuniversiteit en de monumentale plataan op het daarachter gelegen parkeerterrein komt volgens de plannen tussen bebouwing te staan….. Een ander heel vervelend voorbeeld van gebrekkige handhaving heeft zich afgespeeld bij de Jozefkerk. Er was een zeer nauw omschreven herplantverplichting opgelegd, waar het Stichtingsbestuur zich niet aan gehouden heeft. In plaats van de zaak streng aan te pakken en de geplante bomen te vervangen door de voorgeschreven maat, mogen de bomen toch blijven staan. Fijn voor die bomen, maar een heel slecht voorbeeld voor volgende gevallen van onwillige herplanters. Voorstel bescherming bomen op bouwplaatsen Wortels zijn naast de bladeren van levensbelang voor een boom. Graafwerk, opslag van materiaal en verharding onder bomen zijn zeer schadelijk, doordat de wortels beschadigd worden of de bodem verdicht (minder zuurstof). Water en voedingsstoffen kunnen dan onvoldoende opgenomen worden, waardoor de bladeren hun werk niet meer kunnen doen. We zien helaas dat bijna overal waar gegraven of gebouwd wordt er ook onder de boom van alles gebeurt. Soms is de stam wel beschermd of staat er zelfs een (gemakkelijk opzij te zetten) hek op kleine afstand rond de stam, maar in de meeste gevallen is de bescherming volstrekt onvoldoende. Als het om gemeentebomen gaat is er nog enige controle. Zo kan de gemeente in het bestek regels stellen voor het werken in de buurt van bomen. Maar controle is moeilijk: de wijkbeheerders, laat staan handhavers, kunnen er natuurlijk niet de hele tijd naast staan als er gegraven wordt. En voor particuliere bomen is het helemaal niet mogelijk regels te stellen en te controleren. Bij het veranderen van de tuin wordt bijvoorbeeld een vijver gegraven of een heuveltje opgeworpen aan de voet van een gekoesterde boom die dat dan niet lang overleeft. Gebrek aan kennis, beslist geen opzet, maar wat is ertegen te doen?
Biodiversiteit
Insecten, vogels en kleine zoogdieren vinden steeds minder voedsel en beschutting in de stad, omdat overal struiken verdwijnen. Ons is verteld dat er nogal wat heestervakken jarenlang slecht onderhouden zijn. Opknappen is dan niet meer mogelijk en nieuw inplanten op dit moment te duur, dus wordt er dan maar gras ingezaaid. Gelukkig zorgt de financiële situatie er ook voor dat er nagedacht wordt over bezuinigen op het maaien van grasvelden. Twekkelerzoom maairegiem Zo is er in 2014 in de Twekkelerzoom geëxperimenteerd met variatie in het maairegiem: sommige stukken worden vaker gemaaid dan andere, terwijl er op nog weer andere plekken een variatie aan bloeiende planten is ingezaaid. Het was een groot succes, zowel financieel als wat betreft aantrekkelijkheid van de parkstrook. Natuurlijk waren er klachten over dat het er zo rommelig uitzag, 12 |
maar dat aantal viel in het niet tegenover de vele positieve reacties. Zelfs de gevreesde hoeveelheid zwerfvuil bleef binnen de perken en teken bleken al helemaal niet aanwezig. Op enkele punten wordt het beheer bijgesteld, maar in andere delen van de stad zal men op een vergelijkbare wijze de uitgestrekte grasvelden gaan beheren. Vele vlinders, bijen en andere insecten, vogels en kleine zoogdieren zullen die gebieden graag bevolken. Buitengebied Enschede Voor het buitengebied heeft de gemeente opdracht gegeven een natuurkansenkaart te maken met de bedoeling dat iedereen die iets voor de natuur wil of moet doen (bijvoorbeeld als compensatie voor bebouwing) kan zien welke maatregel op zijn terrein het beste resultaat oplevert voor de natuur. Dat kan variëren van het ophangen van een nestkast voor een steenuil tot het inrichten van een basisbiotoop voor boomkikkers. Maar het ophangen van een steenuilnestkast heeft geen zin als de omgeving niet geschikt is voor steenuilen en in een basisbiotoop voor boomkikkers zal een deel van het jaar voldoende water moeten blijven staan zonder dat er vis in komt. Landschap Overijssel is met een werkgroep, waarin ook de NMrE deelneemt, de kansenkaart aan het uitwerken. Naast heestervakken verdwijnen er ook bosjes en houtsingels in verband met bouwplannen. |Het plan Beekwoude al eerder genoemd is daar een voorbeeld van. Een mooie ecologisch gevarieerde en vitale houtsingel wordt totaal gekapt en vervangen door een smalle nieuwe beplanting en elders een rij kleine bomen als route voor de vleermuizen. Ons commentaar: jammer en onnodig. Bouw- en tuingigant Hornbach heeft het oog laten vallen op de locatie van de DCW langs de RW35 tussen Zuiderval en Knalhutteweg. Of het doorgaat is nog niet zeker, maar het zal wel ten koste gaan van een groot deel van de bosjes die nu tussen de gebouwen en RW35 groeien. We pleiten ervoor dat, als het doorgaat, er in elk geval gezorgd wordt voor een goede compensatie in de vorm van een gevarieerde groenstrook langs de noordkant van RW35 die een verbinding moet vormen tussen het Zweringbeekpark en de parkstrook bij de Diekman Es. Redemptoristenpark In een ander geval zijn we door particulieren gevraagd te adviseren over het kappen van een zestal acacia´s in het Redemptoristenpark. Er bleek veel meer aan de hand. Het park was inmiddels vrijwel al zijn ondergroei kwijt (terwijl de Glanerbeek nota bene aangewezen is als ecologische verbindingszone), enerzijds omdat men zo van de drugsoverlast verlost dacht te worden, anderzijds door in het wilde weg maar raak te kappen. Er was geen enkel groenplan waarop men de kaplust baseerde. De bewoners merkten direct dat de vogelstand enorm afnam, omdat er veel minder voedsel en beschutting te vinden waren. Inmiddels lijkt er eindelijk gewerkt te worden aan een plan voor het parkje. Grote parken in Enschede Dan zijn er nog de parken die langzamerhand van karakter veranderen. Deze grote parken dateren van eind 19e/begin 20e eeuw. De toen geplante bomen zijn dus nu ruim honderd jaar oud en beginnen ouderdomskwalen te krijgen. Ze worden vatbaarder voor schimmels en takken sterven af. Er zullen dus in de komende jaren helaas veel van de mooie bomen verdwijnen. Soms speelt de hoge grondwaterstand of graafwerk in de omgeving ook een negatieve rol. Er worden zeker nieuwe bomen geplant, maar de parken krijgen een jonger en ander bomenbestand. Ook bij deze veranderingen worden we in sommige parken betrokken. Monumentale bomen in Enschede Ten slotte zijn enkelen van ons nog ingeschakeld voor het controleren van de bomen op de landelijke lijst van monumentale bomen van de Bomenstichting. Enschede telt er veel!
13 |
MILIEU AKZO Op 1 juli werden wij uitgenodigd voor een uitvoerig overleg met AKZO. Onderwerp was de olieopslag in cavernes. Van de kant van AKZO wordt benadrukt dat men bij de opslag van olie in de cavernes op de Marssteden een heel andere techniek gaat toepassen dan in Duitsland, nl. een dubbelwandige buis in tegenstelling tot de enkelwandige in Ahaus. Verder wordt er in Twekkelo rondom de cavernes een opvangbekken gemaakt zodat bij morsen tijdens laden/lossen geen olie in de grond kan stromen. Heel vervelend is dat men nog steeds niet helemaal zeker is van de oorzaak van de lekkage in de caverne in het Amtsvenn. Wij zijn er van overtuigd dat men bij AKZO heel zorgvuldig met de materie omgaat, maar dat neemt niet weg dat er bij de burger vragen en onzekerheden blijven. Juist omdat het wantrouwen onder de bevolking zo groot is vanwege de lekkage in Epe, door onbekendheid met de werking van slurrie bij het stabiliseren van onstabiele cavernes, en ook door de lekkageproblemen bij het vullen van lege gasvelden met vervuild afvalwater door de NAM. Twente moet niet het afvalputje van Nederland worden. Bij dergelijk ingrijpende projecten, nu en voor de verre toekomst, past alleen volledige openheid van zaken. Fietstocht naar cavernes voor olieopslag Op 12 september heeft een groep van de NMrE, samen met enkele raadsleden en andere belangstellenden, een fietstocht gemaakt naar de cavernes waarvoor concrete plannen zijn uitgewerkt om er olie in op te slaan. Ter plekke kreeg men informatie van een deskundige van AKZO. Er zijn veel, ook zeer kritische vragen gesteld. Jammer genoeg was er alleen een deskundige van AKZO aanwezig om de zaak toe te lichten en ontbraken er deskundige tegenstanders. Het aspect veiligheid speelt hierbij een zeer grote rol. Dit wordt natuurlijk erg versterkt door de problemen rond de lekkage van een caverne in Epe. Expertmeeting olie opslag Bij deze door de gemeenteraad georganiseerde bijeenkomst met onafhankelijke deskundigen in najaar 2014 waren ook een vertegenwoordiger van de Natuur en Milieuraad en twee vertegenwoordigers van Groen Beraad aanwezig. Het was een zeer goed georganiseerde bijeenkomst met hoge informatieve waarde. Twence Sinds vele jaren komen vertegenwoordigers van de Milieuraden van Hengelo en Enschede en van NMO, jaarlijks minstens 2x bijeen met vertegenwoordigers van Twence. In dit verslagjaar zijn de volgende onderwerpen aan bod gekomen: de stabilisering van cavernes. AKZO en Twence zijn voornemens instabiele cavernes door een mix die slurrie genoemd wordt te stabiliseren. Zij zijn van mening dat alle tot dusver uitgevoerde onderzoeken erop duiden dat het risico maatschappelijk aanvaardbaar is. Bij de gemeente Enschede staat dit project op een laag pitje gezien de onzekerheid rondom de lekkage van een caverne in Epe. Beide projecten zijn qua aard en technologie niet vergelijkbaar, maar wel qua gevoeligheid. De ONFA (optimalisatie Non Ferro afvangst). Non Ferro is een verzamelnaam voor andere metalen dan ijzer zoals zink, lood en aluminium. Deze stoffen zitten ook in afval en worden nu teruggewonnen. Via dit project zal de opbrengst aan non-ferro’s worden verdubbeld. De percentages teruggewonnen materiaal liggen boven verwachting. De terugwinning van non ferro is van 57% in 2013 gegaan naar 85% in 2014.De consequentie van elk gebruik van nuttige toepassing van afvalstoffen is dat er reststoffen ontstaan. Van 100% brandbaar afval resteren ca. 25% bodemassen en 5% vliegassen in de rookgasreiniging. Met deze alsmaar groeiende voorraad zal Twence dus wat moeten. 14 |
De mestverwerking in de regio. Twence ontwikkelt plannen voor de bouw van een installatie voor verwerking van mest en daarbij de productie van grondstoffen en energie. Plannen voor de bouw van een fabriek voor sortering van kunststofverpakkingsmateriaal. Of dit uitgevoerd kan worden is vooral een politieke zaak. De gemeenten zijn per 1-1-2015 verantwoordelijk voor de inzameling en sortering van dit materiaal. Aangezien de gemeenten in Twente helemaal niet op één lijn zitten zal uitvoering nog wel een tijd op zich laten wachten. Het natrium bicarbonaat project draait naar verwachting. Het afvangen van gas uit de stortheuvels bij Hengelo, alleen een win - win situatie. Het denken over een nieuw convenant betreffende maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dit vergt van alle partijen meer tijd dan gedacht. Verder is de actualisatie van het strategisch beleidsplan Twence 2015-2019 besproken. Van onze kant wordt nadrukkelijk aangedrongen op een grotere nadruk op de toepassing van zonnepanelen. Op 22 oktober zijn wij aanwezig geweest bij de officiële afronding van bovengenoemde vier grote projecten ( ONFA, mestverwerking, natriumbicarbonaat en het afvangen van gas bij de stortheuvels). Grote prestaties met fraaie milieueffecten. Klankbordgroep Verondieping Rutbekerveld De aanleiding voor de verondieping komt mede voort uit het verzoek van de gemeente Enschede om voldoende nieuwe natuur te creëren. Door de ombouw van de N18 is de noodzaak ontstaan om de zandwinning/ het depot te verplaatsen. Afgesproken is toen dat de zandwinning kan uitbreiden mits het oppervlakte van de plas niet groter wordt. Dit is mogelijk door verondieping van de plas. Omdat alle vergunningen zijn verkregen vangen de werkzaamheden in de loop van het jaar aan. Er zal zo lang als mogelijk gebruik worden gemaakt van de toerit via de huidige zandwinning, Deze route is voor de uitvoering en voor de omwonenden het gunstigst. Om de contacten met de belanghebbenden goed te laten verlopen is er een klankbordgroep ingesteld die 1-2 keer per jaar bijeen komt. De NMrE maakt hiervan deel uit. Dit plan zal minstens 20 jaar in uitvoering zijn. Het te storten zand wordt voordien gecontroleerd, de volgeladen wagens worden met kenteken geregistreerd en bij de poort nogmaals gecontroleerd. De mogelijkheid om rommel te storten is klein. Het is ook niet in het belang van de exploitanten; zij moeten 100% zuiver zand leveren en bij verkeerde stortingen gaat hun product achteruit, zij zullen er dus uit eigen belang sterk op toezien. Voorlopig blijft de bult bij de Haaksbergerstraat er liggen. Pas als de nieuwe N18 er komt zal de toegang naar de overkant van de weg verplaatst worden. Vrijgekomen grond wordt niet automatisch geleverd. Teelgrond mag niet. De klankbordgroep wordt jaarlijks uitgenodigd.
VERKEER Ontsluiting bungalowpark bij het Rutbeek Twintig jaar geleden is al een vergunning afgegeven voor de bouw van een bungalowpark, pas nu is de gemeente mede door het wederom ter visie leggen van dit plan zich gaan verdiepen in de juiste weg naar het te bouwen bungalowpark. Na vele protesten uit de buurt heeft de (vorige) wethouder toegezegd dat een ontsluiting binnen de grenzen van het Rutbeek bestudeerd gaat worden door Royal Haskoning, het bureau dat ook de eerste studie schreef. Moet de Hegebeekweg verhard worden of is er een andere oplossing voor het verkeer? Zoals bleek leidde de nieuwe studie door hetzelfde bureau niet tot andere conclusies. De NMrE heeft mee gedaan aan een workshop en twee keer ingesproken in de commissie. Tevergeefs. De Gemeenteraad heeft besloten dat de verharding van de zandweg door moet gaan. Werkgelegenheid ging hier vóór natuurbescherming of een duurdere oplossing binnen het terrein. De gemeenteraad heeft hiermee een breuk gemaakt met het beleid van diezelfde gemeente dat zandwegen in het buitengebied niet meer verhard zullen worden. 15 |
Het verzoek van de NmrE om dan tenminste een andere, onnodig geasfalteerde weg weer terug te brengen in de oorspronkelijke staat werd beantwoord met de boterzachte toezegging van een onderzoek naar de kosten daarvan. NOEK Momenteel loopt het onderzoek naar de invloed van bodemtrillingen nog. Via via hebben wij gehoord dat er nog vervolgonderzoek nodig is om duidelijk te weten te komen in hoeverre nu en in de toekomst de bodemtrillingen de NANO-onderzoeken op de UT nadelig beïnvloeden. Wij zullen de uitkomst van het onderzoek afwachten. Duidelijk is al wel dat er op korte termijn geen sprake zal zijn van aanleg van deze weg.
16 |
Jaarverslag 2014 Groen Beraad Groen Beraad is een samenwerkingsverband van natuur-, milieu- en andere organisaties die het behoud van het landschap in en om Enschede als één van hun belangrijkste doeleinden zien. Op het moment zijn 17 organisaties aangesloten. Groen Beraad bestaat sinds 2001. Thans zijn de volgende organisaties aangesloten: Natuur- en Milieuraad Enschede; Vereniging Behoud Twekkelo; Stichting LonnekerlandStawel; Vereniging Behoud Usselo en de Usseleres; Dorpsraad Lonneker; Vereniging Behoud Hoge Boekel ; Twentse Werkgroep Natuurbehoud; Dorpsraad Boekelo; Boekelo Dorp met karakter;Stalesch; Stichting Landgoed Het Wageler; bewonersvereniging Aamsveen; Natuurwerkgroep EnHOe; Stichting Historische Societeit; Vereniging Lossersestraat- Landweerweg en de Vereniging Behoud Buitengebied Enschede-Noord. Daarnaast zitten er enkele mensen op persoonlijke titel in het Groen Beraad. RTV Enschede is eveneens vertegenwoordigd. Over veel onderwerpen zoals eerder genoemd in dit verslag wordt ook binnen Groen Beraad overleg gepleegd en wordt er een gemeenschappelijke opinie gevormd. Soms ligt het primaat voor actie bij Groen Beraad, soms wordt de kar getrokken door de Natuur en Milieuraad. Aangezien het over veel verschillende onderwerpen alsook verschillende personen gaat, hebben we de vergaderingen gesplitst, de bedoeling is immers elkaar goed te informeren en tijd te nemen voor een afgewogen standpunt. Sommige onderwerpen zijn al beschreven, zoals b.v. de deregulering van de kapvergunningen, de verontdieping van het Rutbekerveld, de olieopslag in de zoutcavernes. Ten behoeve van de lezer vermelden we dat maar één keer.
POLITIEK
In het kader van de raadverkiezingen in maart heeft Groen Beraad alle Enschedese politieke partijen uitgenodigd om op 27 januari hun visie te geven op de onderwerpen die Groen Beraad aangaan. Tot ons plezier gaven de PVDA, D66, Burger Belangen, Groen Links en de SP hieraan gehoor. Het is wellicht interessant te lezen wat toen door de partijen gezegd is. Aanwezig waren: [SP] Pauline Wilkershoek, [PVDA] Laurens van Lier, [D66] Vic van Dijk en Agnes Haverman, [Burger Belangen] André Leloux, [Groen Links] Roemer Westholt. Standpunt betreffende de Luchthaven SP is tegen een luchthaven, voor behoud van huidige situatie. D66 was altijd tegen het vliegveld en veronderstelt ook nu economische onhaalbaarheid. Nu echter de Gemeenteraad en Provinciale Staten akkoord zijn gegaan is dit een democratisch besluit en heeft het geen zin al het uitgegeven geld te laten verdampen. Dus? PvdA heeft voor en tegenstanders maar heeft in de Gemeenteraad vóór gestemd. Omdat er een hoge werkloosheid is vindt de PVDA dat de omgeving van de luchthaven ingericht moet worden zodat Enschede klaar is als het economisch tij keert. Burgerbelangen vindt het doodzonde als ‘we ’het vliegveld niet gebruiken voor werkgelegenheid. Er is werk voor 3500 mensen geprognosticeerd. De Noek. PvdA zegt voor de aanleg te zijn maar voorlopig nog even niet. D66 is tegen de aanleg van de NOEK, SP is tegen en Burgerbelangen is voor. André Leloux is voor ‘ Enschede in het Groen,’ maar soms moet er iets gebeuren ten koste van het groen zegt hij.
17 |
Bedrijventerreinen en stadsuitbreiding. D66 is voor inbreien in de stad. Mocht dat niet mogelijk zijn dan de uitbreiding integraal bekijken. PvdA wil de groene stadsranden niet bebouwen en herstructureren binnen het woongebied. Waarom dan tóch het Vaneker en Zuidkamp bebouwen? “Stel uw ambitie dan bij”, vindt Groen Beraad. “We hebben al 63 miljoen euro afgeboekt op onze woningen, dat is al heel wat”, vindt Laurens van Lier. Dus daar weer wél de plannen laten doorgaan. De vereniging behoud Usseleres suggereert: “Is de PvdA bereid de Usseleres te schrappen als bedrijventerrein?” Antwoord van Laurens van Lier: “Nee, wel willen we terughoudend zijn met de bouwplannen en de bolling sparen”. De dorpsraad Lonneker mist visie op het Vaneker en de Zuidkamp en heeft kritiek op de breedte van de weg van rondje Enschede. De vereniging behoud Twekkelo doet een beroep op de gemeente om het in onbruik geraakte gebouw met afluisterapparatuur uit de koude oorlog in Twekkelo te verwerven en af te breken. Op 17 november jl. is wethouder van Agteren bij Groen Beraad langs geweest om te spreken over de Gids Buitenkans, het personeelsbeleid, het loket Buitengebied en de afschaffing van de kapvergunningen. Handhaving Buitengebied De afdeling bestaat bijna niet meer. Ook wethouder van Agteren vindt het een triest verhaal, het gevolg van bezuinigingen. Een oplossing noemt hij niet. de Natuur en Milieuraad suggereert meer wisselwerking met de samenleving zoals straten adopteren, perkjes in de straat adopteren, afval in het buitengebied beter coördineren met de burgers. De agrariërs krijgen nog steeds onverwacht bezoek van het waterschap en de provincie, daar is nog steeds veel controle, maar dit geldt niet voor het buitengebied in zijn geheel.
MILIEU-DUURZAAMHEID Bezoek van Eelerwoude en Twence. De heren Horsthuis en Lubbers presenteren een toekomstbeeld van een soortenmanagementplan gemaakt door Eelerwoude en Twence. Begonnen is met een soortenmanagementplan van Twence voor 200 ha zijnde het gebied van Twence en Akzo, door dit voor heel Twekkelo te ontwikkelen zou het voor 1000 ha gaan gelden. De bedoeling is om op basis van vrijwilligheid met de eigenaren te inventariseren waar de beschermde diersoorten zich bevinden in verband met de flora en faunawet, dit vast te leggen en indien er een bedrijfsuitbreiding of anderszins plaatsvindt voor deze dieren een goede voorziening te maken, wellicht over de eigendomsgrenzen heen. Twence heeft zich bereid verklaard de kosten van een dergelijk soortenmanagement te betalen. Een generieke ontheffing voor het hele gebied zou een enorme vermindering van de bureaucratische rompslomp betekenen. Het plan heeft een maximale looptijd van 10 jaar en zal dan herijkt moeten worden. De verantwoordelijkheid ligt bij de ontheffingshouder. Hoewel hoopvol, is het proces nog niet voltooid. Wel vindt het ministerie het gebeuren in Twekkelo interessant en heeft het opgenomen als 1 van de 5 pilots binnen de nieuwe flora en faunawet.
VERKEER De verkeerssituatie Oldenzaalsestraat/ Lossersestraat/ Landweerweg. Om de zeer grote drukte en gevaarlijke situaties in Lonneker tegen te gaan is men al geruime tijd bezig met het denken over alternatieve routes. Een moeizame zaak in dit fraaie gebied. De Landweerweg is absoluut niet geschikt voor vrachtverkeer dat van twee kanten deze weg kan berijden. Dat heeft de tijdelijke omleidingsroute i.v.m. de wegwerkzaamheden aan de Oldenzaalsestraat wel voldoende aangetoond.
18 |
Een route via deze weg betekent ook dat er een parallelweg bij moet komen Dit gaat ook nog eens veel buitengebied aantasten. Wij zijn het hier niet mee eens.
NATUUR De stichting StiL De jongste loot aan de stam van het Groen Beraad is StiL, de belangenorganisatie voor het fraaie natuurgebied de Lonnekerberg. Zij worden voortdurend geconfronteerd met nieuwe ontwikkelingen en gevaren. Vooral de 50 ha, grenzend aan de Lonnekerberg, bedoeld voor het nieuwe pretpark, ook wel genoemd “toys for boys” baart hen ernstige zorgen. Het evenementenbeleid in de gemeente wordt geliberaliseerd en daardoor krijgt het aspect geluid steeds meer mogelijkheden. In het najaar heeft StiL via crowdfunding een fietspad over de Lonnekerberg kunnen aanleggen, mede dank zij inzet van een aantal vrijwilligers. Het is een mooi voorbeeld van inzet van buurt en belanghebbenden. Het pad heeft de vorm van reen karrespoor De EHS van het luchthavengebied. Over de plannen voor dit gebied wij al vanaf het begin betrokken. We hebben er alle vertrouwen in dat het een fraai terrein wordt. Wel vindt het Groen Beraad het onaanvaardbaar dat uitgerekend direct naast een fraai natuurgebied een herrie makend evenemententerrein komt. Het lawaai dat hier gemaakt kan worden volgens de vergunningen veel erger zijn dan we ooit door de straaljagers hebben gehad. Natura 2000 Lonnekermeer Eind van het verslagjaar moet een beheerplan van alle betrokkenen gereed zijn. Dat zal moeilijk genoeg zijn omdat de belangen van boeren en natuurorganisaties nogal uitleen liggen. Aanleg kikkerpoel Via een crowdfunding actie is er voldoende geld binnen gekomen voor de aanleg van een kikkerpoel om de boomkikker een goed leefgebied te geven. Door deze poel is er een verbinding met andere poelen zodat er een gezonde populatie boomkikkers kan komen. Met hulp van de werkgroep EnHOe is de poel aangelegd. Het concept bestemmingsplan luchthaven Ten behoeve van het 5 ha grote evenementenpark moet deze aanpassing gebeuren. Een voorbeeld van een deelplan dat naar de mening van het Groen Beraad onderdeel van een plan voor het hele gebied had moeten zijn en niet als apart stukje van een puzzel maar wordt neergelegd. Hapsnap worden er telkens nieuwe mogelijkheden geboden die verdere achteruitgang van de natuur mogelijk maken. Vanuit het groen Beraad zal er hierover namens alle betrokken organisaties een brief uitgaan naar de “commissie van wijzen”.
RUIMTELIJKE ORDENING Glasvezelnet. Rijssen en Lonneker lopen voorop bij de uitvoering. Vrijwilligers hebben geïnventariseerd; in Lonneker zouden 439 potentieel gegadigden zijn. Daarop schrijft de provider, in dit geval Reggeborg, een offerte uit. De Gemeente moet nog toestemming geven om het net via het drukriool aan te leggen. En Europa toetst op oneigenlijke staatssteun. De provincie stelt in totaal 60 miljoen beschikbaar voor 40.000 aansluitingen. Gemiddeld zou de eigen bijdrage €500,- bedragen. 19 |
Het initiatief wordt binnen Enschede opgepakt, de stichting Stawel zal hierin coördinerend optreden. Het initiatief moet echter vanuit de bewoners komen en 650 aansluitingen zijn de minimum eis. Indien een duidelijk plan op tafel ligt met 60 % van de potentiële aansluitingen doet de Provincie een aanbod. Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving. Kort gezegd KGO. Dit is een provinciaal plan om nieuwe gebouwen verantwoord in te passen in het landschap. In het Johanneskerkje in Twekkelo mocht dhr. Roerink van de zuivelhoeve zijn plannen presenteren aan een provinciale commissie, de vereniging behoud Twekkelo was niet uitgenodigd. In algemene zin is de belangenvereniging ook niet geïnformeerd. Ook vroeg men zich af of de z.g. SER-ladder wel in het verhaal behandeld is. Ook die SER-ladder is Provinciaals beleid en behelst dat een bedrijf alleen mag uitbreiden indien er geen alternatieven zijn op een bedrijventerrein. Heeft het KGO wel voldoende structuur? Alternatieven worden niet naast elkaar gelegd. Er is ook positief nieuws; er wordt een natuurkansenkaart ontwikkeld samen met Landschap Overijssel, een natuurambtenaar en mensen met kennis van natuurzaken. Op deze kaart wordt aangebracht welke kansen soorten zouden hebben en wáar dat is. Plan Hippisch centrum op landgoed Oosterveld. Er is al een hippisch centrum in Tubbergen, Wierden en Geesteren. Geschetst worden de voorwaarden waaraan de ruiters en koetsmenners moeten voldoen. Er zullen door een nieuw hippisch centrum meer verkeersbewegingen ontstaan en af en toe meer geluid (muziek, omroepers) maar een hotel is bijvoorbeeld niet nodig, 80 % van de deelnemers slaapt in de eigen vrachtwagen. Al met al een aanvaardbaar evenement dat een remmende werking zal kunnen hebben op andere evenementen. Plannen voor een Noordtak van de Betuwelijn. Deze plannen zijn door de minister afgewezen als te duur. Maar zulke plannen hebben een taai leven; het is weer een aanbeveling in het rapport van de commissie der wijzen. Het zal het fraaie Twentse landschap in zeer grote mate aantasten en het zal alle compromissen die gemaakt zijn bij het aanlegplan van de nieuwe N18 teniet doen, immers, deze noordtak zou naast de N18 komen te liggen. De werkgroep Zwerfvuil. Dat er in de diverse wijken al heel veel gebeurt door vrijwilligers op het gebied van zwerfvuil, is een verheugend feit. Maar is er geen coördinatie. Er zijn veel partijen en iedereen doet het op z’n eigen wijze en tijdstip. De gemeente trekt zich terug op allerlei gebied, zo ook hier. Ook in de afdeling handhaving is geschrapt, er blijven nog 2 fte’s over. Om een sterkere vuist te maken is het plan geboren om scholen te benaderen mee te doen met een jaarlijkse schoonmaakdag, maar ook dat bleek een taai proces. Ook Twente Milieu hield aanvankelijk de boot af, het antwoord luidde: “de opdrachtgever is de gemeente en slechts dán komen we in actie”. De werkgroep heeft verschillende keren om steun van de gemeente gevraagd. In samenwerking met Natuur en Milieu Overijssel en in samenwerking met de gemeente wil de werkgroep beginnen met de “educatieve lijn”. Er zijn in Enschede al “duurzame scholen” die aandacht besteden aan hun eigen gedrag zoals het scheiden van papier en afval, dit samen met de kinderen. Maar samenhang met het buitengebied en het weggooien van blikjes en ander afval daar is wellicht nog niet gemaakt. Er zijn honderden projecten op dit gebied, maar ook hier is geen samenhang. Hoe de burger in beweging te krijgen zodat opruimen weer gemeengoed wordt? Afscheid van Henk van Amerongen. Op 17 november heeft Henk van Amerongen afscheid genomen als voorzitter van Groen Beraad. Onverwacht nieuwe werkzaamheden die veel tijd en energie opslokken gecombineerd met een stevige ziekteperiode hebben hem hiertoe doen besluiten. Elsberth Dirkzwager bedankte hem namens heel Groen Beraad voor zijn werkzaamheden. Om de continuïteit de bewaren wordt Elsberth de nieuwe voorzitter van Groen Beraad.
20 |
En tenslotte…. Samenwerken aan de toekomst van de groene organisaties. Natuur en Milieu Overijssel heeft in 2014 twee bijeenkomsten georganiseerd voor alle Twentse groepen om samen na te denken over toekomstplannen en ideeën voor organisatorische vernieuwing. Wij hebben hier met veel enthousiasme aan deelgenomen. NMO heeft ook contact gezocht met de gemeentelijke organisatie over Waste Battle, dit heeft in 2015 tot een overleg geleid. Wordt vervolgd!__________
21 |
Stichting Natuur- en Milieuraad Enschede Langestraat 24, kamer 92 7511 HC Enschede Telefoon (053) 481 72 77
e-mail
[email protected] www.natuurmilieu-enschede.nl
