© 2011, Mobistar, alle rechten voorbehouden. Mobistar is een gedeponeerd merk. De in dit magazine vermelde merknamen zijn handels- of geregistreerde merken en zijn eigendom van de respectieve fabrikanten. De eigenschappen en prijzen van de vermelde producten en diensten kunnen zonder voorafgaande mededeling worden gewi-zigd. Mobistar kan in geen geval aansprakelijk worden gesteld voor eventuele fouten bij het opmaken en het drukken van dit document. Producten van andere fabrikanten worden slechts ter informatie vermeld. Alleen die fabrikanten zijn aansprakelijk voor elke garantie op hun producten. Mobistar kan in geen geval verantwoordelijk gesteld worden voor de gegevensoverdrachtdiensten, noch voor de inhoud, de wettelijkheid, de toegankelijkheid of het gebruik van deze diensten door de klant, wanneer deze diensten geleverd worden door Mobistar of door derden.
Jaarverslag Mobistar 2010
Mobistar • Bourgetlaan 3 • BE-1140 Brussel • Tel.: +32 2 745 71 11
[email protected] • www.mobistar.be • business.mobistar.be • corporate.mobistar.be
Aandeelhoudersstructuur Situatie op 31-12-2010
52,9 % 47,1 %
ASB Free float
Voor meer informatie,
gelieve contact op te nemen met
e-mail :
[email protected]
Patti Verdoodt
Mathieu Van Overstraeten
Voor journalisten
e-mail :
[email protected]
Financiële agenda
Evolutie van de aandeelkoers (versus restated BEL-20 & Dow Jones EURO STOXX Telecom index)
Persbericht jaarresultaten FY 2010 : 09/02/2011 Jaarverslag 2010 beschikbaar op de website : 31/03/2011 Persbericht financiële resultaten Q1 2011 : 28/04/2011 Algemene Vergadering der aandeelhouders : 04/05/2011 Betaling gewoon dividend : 20/05/2011 (indien goedgekeurd door AV) Persbericht financiële resultaten 1H 2011 : 26/07/2011 Betaling buitengewoon dividend : 19/08/2011 (indien goedgekeurd door AV) Persbericht financiële resultaten Q3 2011 : 20/10/2011
110% BEL 20 Mobistar
100%
Dow Jones Stoxx 600
90% 12 /0 9 02 11 /10 /0 3 20 /10 /0 4 20 /10 /0 5 17 /10 /0 6/ 15 10 /0 7 28 /10 /0 8 23 /10 /0 9 21 /10 /1 0/ 18 10 /1 1 30 /10 /1 2/ 10
Voor aandeelhouders en analisten
11 /
31 /
Christophe Lemaître
Financieel directeur
Werner De Laet
Kerncijfers (in €) 2010 2009 2008 2007 2006 Totaal aantal aandelen in omloop per einde van het jaar 60 014 414 63 291 752 60 014 414 60 014 414 63 289 921 Aantal aandelen ‘free float’ in omloop per einde van het jaar 28 261 314 31 538 652 28 261 314 28 261 314 28 615 639 Beurskapitalisatie Mobistar per einde van het jaar 2 911 299 223 2 874 390 359 3 099 144 339 3 939 911 562 4 091 693 393 Gegevens van de Beurs van Brussel Hoogste koers 49,20 70,15 59,00 63,50 70,95 Laagste koers 39,51 55,25 41,19 45,00 57,65 Koers per einde van het jaar 48,51 62,25 47,90 51,64 64,65 Totaal volume voor de periode* 42 058 634 69 246 119 53 685 388 78 556 036 47 662 328 Gemiddeld verhandeld volume per dag* 163 018 270 493 209 709 309 276 186 911 Circulatie van de vrij verhandelbare aandelen 1,49 2,20 1,90 2,78 1,70 * Aantal aandelen
Verantwoordelijke uitgever
Olivier Ysewijn
Coordinatie
Marco Demerling Sabine Desmette Nathalie Kervyn Anne-Catherine Scuflaire
Concept & layout Area Blu, Ideogram
Druk Drukkerij Daneels BVBA
Foto’s
Karel Duerinckx Mobistar
Omzet uit telefonie
EBITDA
(in mio €)
(in mio €)
Gecumuleerde investeringen (in mio €)
1515,6
2010
2010
548,7
2010
2009
1444,8
2009
567,0
2009
Ce rapport annuel est également disponible en français.
2008
1443,7
2008
591,6
2008
2007
1445,3
2007
592,2
2007
This annual report is also available in English.
2006
1496,1
2006
1404,3
2005
1276,3
2004
Mobistar nv
Bourgetlaan 3
België
1999
Tel. +32 2 745 71 11
Fax +32 2 745 70 00
HRB 599 402 BTW BE 0456 810 810
353,3
1999
Evolutie klantenbestand Mobistar nv
57%
61%
434,7
2003
2000
316,8
64%
2573,0 2426,9
2004
154,7
1999
2003
1449,2 1290,7 744,8
Evolutie omzet mobile data
Omzetverdeling
+13% 378
428
2010
MVNO Data-kaarten Prepaid-kaarten Abonnementen - Professioneel Abonnementen - Residentieel Abonnementen in % van het klantenbestand
299,5 243,0 227,4 102,4
2002 2001
-30,5
2000
-56,4
1999
-83,7
Capex*
946
287 32%
5%
6%
FY 2008
FY 2009
9%
115
119
MaTMa Mobile data op mobiele telefoons en pc SMS Premium SMS Data in % van de omzet uit mobiele telefonie Advanced data in % van de omzet uit mobiele telefonie
2009
84
144
86 -8
55
Mobile voice Mobile SMS Mobile data Verkoop van apparatuur
165 4
5 87
82
293
55
41
146 2010
-12
aste V activiteiten Orange Lux Interco eliminaties
Mobistar Groep 2008 1 443,7 89,0 1 532,7 34,1 1 566,8 -328,7 -219,2 -278,9 -132,2 -173,1 -16,2 -1 148,3
2007 1 445,3 64,3 1 509,6 30,3 1 539,9 -325,0 -172,9 -299,8 -135,7 -164,3 -14,3 -1 112,0
2006 1 496,1 50,7 1 546,8 27,8 1 574,6 -347,9 -155,8 -305,0 -135,8 -173,8 -15,5 -1 133,8
567,0 39,2 % 402,7 1,4 -6,1
591,6 41,0 % 418,5 1,9 -7,4
592,2 41,0 % 427,9 3,2 -3,3
614,6 41,1 % 440,8 0,8
398,0 -137,7 260,3 260,3 4,34 60 014 414 4,34 60 014 414
413,0 -132,9 280,1 280,1 4,54 61 754 776 4,54 61 754 776
427,8 -137,9 289,9 289,9 4,58 63 290 941 4,58 63 290 941
441,6 -142,1 299,5 299,5 4,73 63 282 547 4,73 63 282 547
31.12.10 1 020,0 270,2 13,0 1 303,2 431,2 267,9 43,2 18,6 1,7 32,9 507,7 1 303,2
31.12.09 882,5 260,6 10,0 1 153,1 440,8 0,0 0,0 14,6 0,0 298,0 399,7 1 153,1
31.12.08 898,0 295,5 6,8 1 200,3 452,5 75,0 0,0 15,1 1,7 243,3 412,7 1 200,3
31.12.07 924,3 249,7 7,3 1 181,3 768,0 0,0 0,9 13,7 0,0 6,1 392,6 1 181,3
31.12.06 827,9 221,9 68,0 1 117,8 763,8 0,0 1,0 13,0 0,0 2,4 337,6 1 117,8
Geconsolideerd kasstroomoverzicht (in mio €) 2010 EBITDA 547,7 Verandering van het bedrijfskapitaal 23,9 Belastingen -58,5 Netto kasstromen uit investeringsactiviteiten -239,6 Leningen 2,7 Kapitaal en uitgiftepremies -0,1 Netto aankoopprijs van eigen aandelen 0,0 Uitgekeerde dividenden -273,1 Free Cash Flow 3,0
2009 563,6 10,0 -137,7 -139,1 -20,3 -0,2 0,0 -273,1 3,2
2008 587,4 -17,8 -132,9 -151,9 312,2 -248,8 -175,0 -173,6 -0,4
2007 592,1 12,1 -137,9 -227,2 -15,2 -0,8 0,0 -284,9 -61,8
2006 614,6 -40,1 142,1 -165,1 0,1 -101,5 -0,6 -151,9 13,4
Geconsolideerde balans (in mio €) Niet-courante activa Courante activa Kas en kasequivalenten Totaal activa Eigen vermogen Financiële schulden op langetermijn Langetermijn handelsschulden Langetermijn voorzieningen Uitgestelde belastingen Financiële schulden op korte termijn Overige courante schulden Totaal eigen vermogen en schulden
11%
146
313
46 FY 2010
8
2009 1 444,8 122,4 1 567,2 37,6 1 604,8 -358,1 -250,2 -271,5 -133,1 -164,3 -24,9 -1 202,1
(in mio €)
10% 903
270,3
2003
1 665
1 567
22%
2009
289,5
(in mio €)
29%
2008
280,1
2007
2004
1040
(in mio €)
2008
2846
2164
1999
260,3
2005
1800
2000
263,6
2009
2913
2305
2001
2010
2006
2615
2002
921,0
2000
16,9
2004
1756,4
2001
3139
2005
1585,2
2003
3284
2006
1955,0
2005
3393
2007
2120,2
2006
3425
2009 2008
2267,0
(in mio €)
3495
2812,8 2010
2002
77,9
3 950 521
555,5
2004
2001
563,3
3 738 604 3 746 515
575,1
2005
2002
796,3
2001 2000
http://www.mobistar.be
946,1
2002
BE-1140 Brussel
1096,5
2003
614,6
Geconsolideerd nettoresultaat
Aantal actieve klanten Mobistar nv - excl. MVNO en MaTMa (x 000)
Geconsolideerde resultatenrekening (in mio €) 2010 Omzet uit telefonie 1 515,6 Verkoop van apparatuur en overige 149,0 Totale omzet 1 664,6 Andere bedrijfsopbrengsten 33,2 Totale bedrijfsopbrengsten 1 697,8 Interconnectiekosten -381,8 Andere kosten voor verkochte goederen en diensten -300,0 Diensten en diverse goederen -306,9 Personeelsbeloningen -140,8 Afschrijvingen en waardeverminderingen -170,7 Andere bedrijfskosten -19,6 Totale bedrijfskosten -1 319,8 EBITDA (resultaat van bedrijfsactiviteiten vóór afschrijvingen en waardeverminderingen) 548,7 EBITDA-marge in % van de omzet uit telefonie 36,2 % EBIT (resultaat van bedrijfsactiviteiten) 378,0 Financiële opbrengsten 0,6 Financiële kosten -5,1 Resultaat van bedrijfsactiviteiten na netto financieringskosten 373,5 Belastingen -110,0 Netto winst van de periode 263,5 Aandeel van de groep in de winst van de periode 263,5 Gewone winst of gewoon verlies per aandeel in € 4,39 Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen 60 014 414 Verwaterde nettowinst per aandeel in € 4,39 Verwaterd gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen 60 014 414
15 2009 Orange Lux MES Netwerk IT development & operations Winkels en onroerend goed
8
6 2010
Apparatuur APEX (ecl. C licentie)/omzet uit telefonie * excl. licentie
Geconsolideerde resultatenrekening - Gesegmenteerde informatie (in mio €) 2010 België Luxemburg Mobistar België Groep 1 515,6 42,8 1 410,0 1 476,9 Omzet uit telefonie 149,0 12,6 119,3 144,2 Verkoop van apparatuur en overige 1 664,6 55,4 1 529,3 1 621,1 Totale omzet 33,2 0,4 37,5 34,1 Andere bedrijfsopbrengsten 1 697,8 55,8 1 566,8 1 655,2 Totale bedrijfsopbrengsten 548,7 6,0 562,6 542,7 EBITDA EBITDA-marge in % van de omzet 36,2 % 14,0 % 39,9 % 36,7 % uit telefonie 378,0 -2,0 410,1 380,0 EBIT (resultaat van bedrijfsactiviteiten)
2009 Luxemburg 37,7 7,8 45,5 0,3 45,8 4,4 11,7 % -7,3
Mobistar Groep 1 444,8 122,4 1 567,2 37,6 1 604,8 567,0 39,2 % 402,8
Markante feiten in 2010 P. 4 Brief van de voorzitter P. 6 Brief van de CEO P. 7 De telecommunicatiewereld P. 10 De strategie van Mobistar P. 12 Merk- en marketingstrategie P. 14 Distributie en klantendienst P. 16 De residentiële markt P. 18 De professionele markt P. 20 Netwerk en operationele activiteiten P. 22 Personeelsbeleid P. 24 Management en controle P. 26 Informatie voor de aandeelhouders P. 28 Glossarium P. 30
Eerste tests op het LTE-netwerk geslaagd 45,4 miljoen sms’jes op het netwerk van Mobistar tijdens de oudejaarsnacht Tijdens de oudejaarsnacht, tussen 20 en 8 uur, heeft het Mobistar-netwerk 45,4 miljoen sms’jes verwerkt, waarvan er 24,2 miljoen verstuurd werden door Mobistar-klanten. Dat is een toename van 37,4 % in vergelijking met 2009. De capaciteit van het Mobistarnetwerk was ruim voldoende om de toevloed van gesprekken en sms’jes op te vangen. Op het piekmoment, om 00.30 uur, verwerkten de sms-servers maar liefst 3.000 berichtjes per seconde.
Mobistar heeft zijn experimentele LTE-netwerk (Long Term Evolution) na ontvangst van een testlicentie van het BIPT geïmplementeerd in de zone Evere-Diegem. De eerste tests waren bijzonder overtuigend. Er werden downloadsnelheden geregistreerd van meer dan 60 Mbps – of 10 keer sneller dan het huidige mobiele breedbandnetwerk. Mobistar heeft echter nog geen definitieve beslissing genomen over de aankoop van een 4g-licentie.
MaTMa-samenwerkingsakkoord met Touring In januari 2010 heeft Mobistar met Touring een contract getekend voor MaTMa-toepassingen (Machine-ToMachine) in het kader van het project "Safe Drive". Dankzij een in de auto geïntegreerd toestel dat uitgerust is met een microfoon, een luidspreker en twee toetsen (één voor noodoproepen en één voor technische oproepen in geval van panne) kunnen bestuurders bij diefstal, ongeval of pech in heel Europa en binnen enkele seconden automatisch in contact treden met de hulpdiensten. "Safe Drive" is slechts een van de talrijke toepassingen van de MaTMa-technologie, waarvan Mobistar de onbetwiste leider is in België.
Mobiel internet voor 2 euro per dag Op 24 februari lanceerde Mobistar Travel Data Daily, een dagtarief voor mobiel internet van 2 euro voor 2 MB in Europa (plus Zwitserland, de Verenigde Staten en China). Enkele weken later activeerde Mobistar voor al zijn
residentiële klanten de optie Smart Data Traveller, een intelligente dienst die automatisch het dataverbruik in het buitenland blokkeert vanaf een bepaald bedrag.
Integratie van KPN Belgium Business Op 25 maart heeft de Raad voor de Mededinging zijn goedkeuring gegeven voor de overname van KPN Belgium Business (b2b- en carrieractiviteiten in België). De overnameprijs voor 100 % van de aandelen bedroeg 65 miljoen euro (op schuld- en cashvrije basis). De juridische entiteit werd omgedoopt tot Mobistar Enterprise Services (MES). Dankzij deze overname kan Mobistar zijn positie als convergente speler op de professionele markt versterken.
Mobiel communicatieplatform voor professionele klanten Op 17 juni heeft Mobistar een nieuw mobiel communicatieplatform voor zijn professionele klanten in het kmoen corporate segment gelanceerd. Businessklanten kunnen voortaan hun Mobistar-magazine en hun e-newsletters op hun gsm lezen in een daartoe aangepast formaat. Ook het archief van de vorige edities is toegankelijk.
Nieuw contract met de NMBS-groep In juli heeft Mobistar voor de derde keer zijn contract met de NMBSgroep verlengd. Het contract omvat zowel vaste als mobiele voice- en datatoepassingen. De voorbije zes jaar heeft Mobistar geïnvesteerd in de ontwikkeling van een netwerkinfrastructuur voor de permanente verbinding van zijn eigen netwerk met dat van de spoorwegen. Daarnaast heeft het oplossingen ontwikkeld om de veiligheid en de stiptheid van het openbaar vervoer en de informatieverstrekking aan reizigers en werknemers te verbeteren.
Mobistar stuurt Antoine Lesceux de ruimte in
Op 30 juli werd de iPhone 4 gelanceerd in alle Mobistar Centers in België. Voor die gelegenheid werd voor Mobistarklanten een special event georganiseerd in 10 verkooppunten. Het succes van de iPhone 4, in combinatie met de goede verkoop van smartphones, heeft in 2010 een boost gegeven aan de inkomsten gegenereerd door mobiele gegevensoverdracht.
Op 18 oktober heeft Mobistar een instapkaart voor de eerste ruimtereis overhandigd aan Antoine Lesceux, een 19-jarige Waalse student. Hij is de winnaar van de online wedstrijd die Mobistar georganiseerd had naar aanleiding van de lancering van zijn digitale tv-aanbod. Ruim 130 000 surfers hebben de website www.ikkijkvooruit.be bezocht, en 9 600 onder hen hebben ook effectief aan de wedstrijd deelgenomen.
In primeur: de Mobile HD Voice-technologie Mobistar implementeerde als eerste in België de Mobile HD Voicetechnologie op zijn 3G-netwerk. Deze technologie garandeert een betere geluidskwaliteit dankzij het gebruik van een breder frequentiespectrum (50-7000 Hz) in vergelijking met de huidige smalband spraakcodec. In 2011 zal Mobistar zijn aanbod van Mobile HD Voice-compatibele gsm’s verder uitbreiden om nog meer klanten de mogelijkheid te bieden om gebruik te maken van deze gratis dienst.
Mobistar TV: een nieuwe televisie-ervaring Op 8 oktober heeft Mobistar zijn digitale televisieaanbod gelanceerd in de vorm van het Starpack. Met het Starpack kan de klant voor 55 euro per maand niet alleen tv kijken, maar ook bellen en onbeperkt surfen, zowel mobiel als vast. Mobistar TV heeft de Mobistar-klanten dadelijk verleid dankzij een gedifferentieerd aanbod, gericht op een rijke inhoud en een aantal functionaliteiten waarmee ze hun televisie-ervaring kunnen personaliseren. Met de lancering van Mobistar TV is Mobistar een volwaardige "sextuple play"-speler op de Belgische residentiële markt geworden.
m.mobistar.be: mobiel internet portaal Het nieuwe mobiele portaal van Mobistar, dat begin december gelanceerd werd, is toegankelijker, sneller en gepersonaliseerder, met tal van nieuwe functionaliteiten, zoals toegang tot sociale netwerken en mailplatformen, culturele evenementen, het weerbericht, Mobile TV, ... Tegelijkertijd heeft Mobistar zijn strategie voor mobiele reclame herzien en een nieuwe regie gekozen, namelijk BEWEB.
Betalen via sms op het netwerk van De Lijn Sinds 16 december kunnen Mobistarklanten hun rit met De Lijn betalen met een sms-ticket. Deze oplossing is niet alleen sneller, maar ook voordeliger (een sms-ticket is tot 28 % goedkoper dan een biljet bij de chauffeur). De prijs van het sms-ticket wordt afgerekend via de gsm-factuur (abonnees) of afgetrokken van de belwaarde (herlaadkaarten). Na een twee weken durende live test werd het systeem officieel gelanceerd op 1 januari 2011.
Jaarverslag 2010
Tellink, een leverancier van telecommunicatiediensten aan kmo’s, heeft een mvno-overeenkomst gesloten met Mobistar. Tussen juli en september werden de 65.000 actieve simkaarten van Tellink overgedragen naar het Mobistar-netwerk. Als lid van de France Telecom-groep heeft Mobistar talrijke roamingakkoorden met buitenlandse operators. Tellink zal van die akkoorden gebruik kunnen maken om unieke Traveller-diensten aan te bieden, waarmee zijn klanten tot 80 % goedkoper kunnen bellen vanuit het buitenland. De mvno-overeenkomst met Tellink werd gesloten voor een periode van drie jaar.
Lancering van de iPhone 4 in België
Mobistar - 4, 5
Mvno-overeenkomst met Tellink
Ondanks de economische crisis en de sterke reglementering was 2010 een topjaar voor Mobistar. Zo hebben we de marktverwachtingen op het vlak van zowel omzet als nettowinst overtroffen. Alle teammembers en alle leden van het executive committee hebben, dankzij hun onvoorwaardelijke inzet, bijgedragen tot deze uitzonderlijke resultaten. Daarom sta ik erop om hen persoonlijk en in naam van de Raad van bestuur te bedanken. Mijn dank gaat eveneens uit naar de steeds talrijkere en trouwere klanten van Mobistar: in 2010 hebben we voor het eerst in onze geschiedenis de kaap van de 4 miljoen actieve mobieletelfonieklanten overschreden, mede dankzij de inbreng van onze mvnopartners en ons dochterbedrijf Orange Luxemburg. Dit getal is meer dan symbolisch: het getuigt van het belang van de klant gezichte aanpak van onze CEO, Benoit Scheen. In 2010 steeg de geconsolideerde omzet van Mobistar met 6,2 % om aan het einde van het boekjaar 1.664,6 miljoen euro te bereiken. De ebitda-marge bedroeg 36,2 % van de omzet uit telefonie op 31 december 2010. Dit betekent een lichte daling in vergelijking met 2009. Deze daling kan toegeschreven worden aan de integratie van Mobistar Enterprise Services, het stijgende aantal aanbiedingen die gebaseerd zijn op een onbeperkt volume en de commerciële investeringen in ons nieuwe aanbod voor digitale tv en onze vaste activiteiten. Het gaat hierbij om belangrijke strategische keuzes om van Mobistar een convergente operator te maken die alle toekomstige uitdagingen het hoofd kan bieden. De groei van onze activiteiten ging gepaard met tal van aanwervingen, in het bijzonder in de Mobistar Centers en in het contactcenter. Hoewel de zoektocht naar nieuwe talenten soms moeilijk blijkt, blijven we ook in 2011 vasthouden aan ons aanwervingsbeleid. We weten dat de bereikbaarheid van de klantendienst niet optimaal was eind 2010. De komst van Cristina Zanchi als Chief Customer Loyalty
Officer binnen het executive committee van Mobistar, toont onze vastberadenheid om vooruit te gaan in de continue verbetering van de klantendienst. Onze klanten beter leren kennen en op een gepersonaliseerde manier inspelen op hun behoeften is een prioriteit voor Mobistar in 2011 en in de komende jaren. Deze positieve context verklaart waarom we onze aandeelhouders ook dit jaar een aantrekkelijk dividend zullen uitbetalen. De Raad van bestuur zal de uitbetaling voorstellen van een gewoon dividend van 2,90 euro per aandeel op 20 mei 2011 en een buitengewoon dividend van 1,40 euro per aandeel op 19 augustus 2011 en ter goedkeuring voorleggen op de Algemene vergadering der aandeelhouders van 4 mei 2011. Mobistar zal in 2011 blijven investeren in de kwaliteit van zijn netwerk, zijn it-infrastructuur en zijn klantendienst. Dankzij een coherente en innovatieve strategie streeft Mobistar ernaar om door zijn klanten erkend te worden als dé vertrouwenspartner die in staat is gepersonaliseerde telecomoplossingen aan te bieden en om door de maatschappij waarin het bedrijf evolueert gezien te worden als een speler die op een duurzame manier bijdraagt tot de ontwikkeling en bescherming van het milieu.
Jan Steyaert Voorzitter van de Raad van bestuur
De lancering van Mobistar TV op 8 oktober was niet de enige mijlpaal in 2010. Ik denk hierbij in de eerste plaats aan de afronding, op 1 april, van de overname van KPN Belgium Business (nu Mobistar Enterprise Services, MES) voor 65 miljoen euro. Zo hebben we 135 nieuwe collega’s en meer dan 8.000 extra klanten mogen verwelkomen. Hierdoor hebben we ook belangrijke netwerkinfrastructuur geïntegreerd, waarmee we ons als convergente operator steviger op de professionele markt kunnen positioneren. Een andere mijlpaal was de hergroepering van al onze werknemers in het Sirius-gebouw in Evere, dat op 8 mei werd ingehuldigd. Dit gebouw bevestigt ons engagement op het vlak van maatschappelijke verantwoordelijkheid want het beschikt over unieke eigenschappen. Ik nodig u dan ook uit om het mvo-verslag dat we bij dit jaarverslag gevoegd hebben te lezen. U ontdekt er onze engagementen en onze acties, die blijk geven van onze wil om als maatschappelijk verantwoorde operator te handelen. De inrichting van onze nieuwe lokalen was meteen ook de ideale gelegenheid om een nieuwe werkorganisatie te introduceren en om de teamgeest van onze teammembers te versterken – allebei aspecten die de identiteit van Mobistar weerspiegelen. Ten slotte wil ik nog even benadrukken dat de expertise van Mobistar – dat het internationale competentiecentrum van France Telecom voor MaTMa-oplossingen (Machine-ToMachine) is geworden – in 2010 wereldwijd werd erkend.
Tegelijkertijd hebben we onze interne transformatie voortgezet in lijn met het Odyssey 2011-programma, dat als doel heeft om de algemene efficiëntie van de organisatie te verhogen. Het programma bestaat uit 19 subprogramma’s, waaronder de totale vernieuwing van onze it-infrastructuur en het ontwikkelen van nieuwe producten en marktsegmenten. Odyssey 2011 genereert een continue stroom van verandering waardoor wij ons voortdurend kunnen aanpassen aan de vraag van de markt. Mobistar heeft heel mooie resultaten neergezet tijdens het boekjaar 2010. Zijn mobiele marktaandeel in waarde (value share) bedroeg 35,6 % eind 2010, terwijl dat eind 2009 nog 35,2 % was. Het percentage postpaidklanten in het volledige klantenbestand is gestegen van 60,6 % eind 2009 naar 63,6 % eind 2010, of een stijging van 145.677 postpaidklanten op een jaar. Daarenboven droegen zowel MES als Orange Luxemburg toe tot de stijging van de omzet. Orange Luxemburg steeg met 21,8 %, terwijl de meeste West-Europese operatoren hun omzet met slechts 3 tot 4 % zagen stijgen. Mede hierdoor steeg de nettowinst voor belastingen tot 263,6 miljoen euro, of 1,3 % meer dan het jaar daarvoor en hoger dan de verwachtingen. Dit resultaat werd bereikt ondanks de erg negatieve impact van de Europese en Belgische regelgeving, die in de tientallen miljoenen euro loopt. Het resultaat getuigt van ons vermogen om die opgelegde dalingen te compenseren dankzij onze transformatieplannen en de lancering van nieuwe producten en activiteiten. In 2010 hebben we 239,8 miljoen euro geïnvesteerd.
Benoit Scheen Chief Executive Officer
Jaarverslag 2010
En dankzij de grote contracten die we hebben afgesloten in Europa, de Verenigde Staten en Australië hebben we bijna dubbel zoveel MaTMa-kaarten verkocht ten opzichte van vorig jaar.
Mobistar - 6, 7
Voor Mobistar was 2010 een scharnierjaar. Niet alleen hebben we de kaap van de 4 miljoen mobiele klanten overschreden, we hebben ook de laatste stappen gezet teneinde een volledig convergente telecomoperator te worden. De laatste steen hiervoor werd gelegd met de lancering van digitale televisie. Het uiteindelijke doel van Mobistar TV is om te voldoen aan een behoefte van onze klanten die op zoek zijn naar één enkele operator die een volledig gamma telecommunicatiediensten aanbiedt. Deze stap maakt de cirkel rond. Mobistar is niet langer een mobiele operator, maar een volwaardige convergente speler, zowel op de professionele als op de residentiële markt. Vandaag zijn we zelfs de enige “sextuple play”-speler die in België vaste en mobiele telefonie, vast en mobiel internet, en vaste en mobiele tv aanbiedt – een duidelijk bewijs van ons sterk innovatie- en transformatievermogen.
Mobistar - 8, 9
Jaarverslag 2010
In een concurrentiële en steeds meer gereglementeerde en verzadigde markt voor traditionele mobiele telefonie prijzen telecomoperatoren mobiele datatoepassingen en convergente aanbiedingen aan.
De concurrentiële omgeving • Een penetratiegraad van 111 % De penetratie van simkaarten stabiliseerde zich in 2010 rond de 111 %. In die context zijn de marktaandelen die de drie operatoren in handen hebben nauwelijks geëvolueerd in 2010. Nu de markt voor traditionele mobiele telefonie verzadigd is, richten de operatoren hun groei-inspanningen op mobiele data en de multimediadiensten.
• Koppelverkoop kent een matig succes Gezamenlijke aanbiedingen beschikken sinds 6 april 2010 (de wet betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming) over een juridisch kader. Slechts één operator heeft resoluut voor deze methode van verkopen gekozen. Mobistar houdt zich aan zijn keuze om deze weg niet te bewandelen. Mobistar is van oordeel is dat dit niet in het belang van de klanten is.
• Convergentie wordt de norm Zowel op de residentiële als op de professionele markt speelt convergentie een centrale rol in de marketingstrategie van de telecomoperatoren. Het aantal formules die
"triple/quadruple play"-aanbiedingen voor een unieke prijs combineren, neemt toe. Mobistar speelt in op deze tendens door, onder meer, het "sextuple play" Starpack aan te bieden voor een prijs van 55 euro per maand.
• De distributiemarkt voor televisie In België verschilt de markt voor televisiedistributie van gewest tot gewest. In Vlaanderen, Wallonië en Brussel wordt die markt grotendeels gedomineerd door kabeloperatoren en IPTV. Ook de overgang naar digitale televisie gebeurt op een ander tempo in Vlaanderen (60 % van de klanten vangen een digitaal signaal op), in Wallonië of in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (deze twee gewesten tellen minder dan 50 % abonnees voor digitale televisie).
Het regelgevende kader • Verlenging van de 2g-licentie Na het arrest van het Hof van Beroep van 22 september 2009 werd het initiële besluit van het BIPT (het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie) om de 2g-licentie van Mobistar niet stilzwijgend te verlengen, herroepen. Bijgevolg werd deze licentie voor 5 jaar verlengd, tot november 2015. De mogelijkheid om een heffing te vragen voor het verlengen van de 2g-licenties werd ingevoerd door een wet van 15 maart 2010. Die heffing zou ongeveer 15 miljoen euro per jaar moeten bedragen voor een periode van vijf jaar. Mobistar, Belgacom Mobile en KPN Group Belgium hebben beroep aangetekend voor het Grondwettelijk Hof omdat deze beslissing in strijd is met het principe van de non-retroactiviteit van wetten. Een vonnis van het Hof kan verwacht worden tegen eind 2011 of begin 2012.
• Mobiele terminatietarieven (mtr) Op 30 juni 2009 annuleerde het Hof van Beroep de beslissingen van het BIPT inzake het niveau van de terminatietarieven op mobiele netwerken (mtr), genomen in augustus 2006 en december 2007. Op 10 augustus 2010 heeft het BIPT nieuwe tarieven aangenomen, met een retroactief effect voor de periode 2006-2010 die in de praktijk de vroegere tarieven opnieuw bekrachtigen. In zijn besluit van 29 juni 2010 heeft het BIPT niettemin een nieuw tariefschema voor de periode 2010-2013 opgelegd, op basis van de gemiddelde incrementele kosten op lange termijn (GIKLT-model). Concreet zullen de tarieven geleidelijk dalen om een symmetrisch niveau van 1,08 eurocent per minuut te bereiken vanaf 1 januari 2013. KPN Group Belgium en Mobistar hebben bij het Hof van Beroep een beroep ingediend om dit besluit te schorsen en te annuleren.
• Europese regulering inzake roamingdiensten In 2010 werden de internationale kosten voor roamingdiensten zowel op retailniveau (voice, sms) als op wholesaleniveau (voice, sms, data) verder verlaagd, in overeenstemming met de Europese regulering. Er werden extra transparantiemaatregelen vastgelegd om torenhoge facturen te vermijden. In december 2010 is het overleg in de Europese Commissie gestart over de herziening van de regulering van de roamingdiensten om de concurrentie op de markt te verbeteren. Die regulering zou halfweg 2012 in werking moeten treden.
• Regulering van de breedband- en kabelmarkt In december 2010 heeft het BIPT zijn ontwerpbesluit over de analyse van de breedbandmarkten (markten 4 en 5) voorgelegd voor raadpleging. Op dezelfde wijze lanceerden de vier mediaregulatoren (BIPT, CSA, Medienrat, VRM) in hun respectievelijk bevoegdheidsgebied raadplegingen om toegangs- en wederverkoop verplichtingen op te leggen aan de kabeloperatoren. In beide gevallen wordt een besluit verwacht in de loop van 2011.
•M isbruik van dominante positie van de Belgacom-groep Ten gevolge van een vonnis van de Rechtbank van Koophandel in Brussel waarin de dominante positie van Belgacom Mobile tussen 1999 en 2004 bevestigd werd, werd in een voorbereidend verslag van de experts (oktober 2010) de door Mobistar en KPN Group Belgium geleden schade geschat op 1,18 miljard euro. In een tweede tussentijds rapport (december 2010) werd het misbruik bevestigd en werd de schade en interest voor Mobistar en KPN Group Belgium geschat op 1,84 miljard euro. Het definitieve verslag wordt op 15 april 2011 naar de Rechtbank van Koophandel gestuurd, die vervolgens zijn oordeel zal vellen.
Ten slotte heeft Mobistar – samen met KPN Group Belgium – in april 2009 bij de Europese Commissie een klacht ingediend jegens Belgacom voor het misbruik van zijn dominante positie op de breedbandmarkt. Die klacht werd uiteindelijk ingetrokken en op 22 maart 2010 opnieuw ingediend bij de Belgische Raad voor de Mededinging. Het onderzoek is nog steeds lopende.
• Wet op de sociale tarieven Mobistar is, samen met andere alternatieve operatoren, verwikkeld in enkele juridische geschillen betreffende het geplande financiële vergoedingssysteem met betrekking tot het aanbieden van sociale tarieven. Op 27 januari 2011 besliste het Grondwettelijk Hof om de betrokken artikels van de wet van 25 april 2007 nietig te verklaren. Deze zaak is nu gesloten. Een juridisch geschil voor de Raad van State, waarbij gevraagd wordt om bepaalde artikels van het Koninklijk Besluit van 20 juli 2006 nietig te verklaren, is nog steeds hangende.
•R egelgeving betreffende de emissienormen voor elektromagnetische golven In 2010 is het regelgevende landschap van de drie gewesten stabiel gebleven. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest publiceerde de regering eind 2009 twee uitvoeringsbesluiten van de ordonnantie van maart 2007, die een cumulatieve maximumnorm van 3 voltmeter vastlegt voor alle emissiebronnen, met uitzondering van radio- en tv-signalen. De ordonnantie met betrekking tot het toekennen van de milieupremies kon pas vanaf 1 september toegepast worden, de datum waarop een ministerieel besluit gepubliceerd werd dat een simulatietool valideert om het elektrische veld te berekenen. Sindsdien moet men voor alle nieuwe antennes een milieuvergunning aanvragen. Om de norm van 3 voltmeter te respecteren en de verminderde dekking te compenseren, werden er een honderdtal nieuwe sites geïnstalleerd in Brussel. In Wallonië legde het decreet van 3 april 2009 een maximale emissie van 3 voltmeter per antenne, per technologie en per operator vast. De installatie van antennes is onderworpen aan een milieuverklaring. Alle technische dossiers van antennes werden door Mobistar bij het Waalse controleorgaan (het ISSeP) ingediend. Vlaanderen koos halfweg november 2010 voor een combinatie van de oude federale norm van 20,6 voltmeter voor gecumuleerde bronnen (radio, tv, ASTRID, ...) en van 3 voltmeter per antenne (afhankelijk van de frequentie). Alle sites moeten voor december 2012 geregulariseerd zijn.
Jaarverslag 2010
Hoewel de veiling van de vierde 3g-licentie en de 4g-licenties initieel voorzien was voor 2010, werd onlangs aangekondigd dat ze respectievelijk in juni en oktober 2011 zullen plaatsvinden. De verkoop van de 4g-licenties zal voor alle bestaande gsm-operatoren toegankelijk zijn.
In een ander geval van misbruik van zijn dominante positie, voor de periode tussen 2005 en 2008, heeft de Raad voor de Mededinging Belgacom Mobile in mei 2009 een boete van 66 miljoen euro opgelegd. Mobistar is in hoger beroep gegaan en heeft om een annulering van dit besluit verzocht omdat er geen rekening werd gehouden met de andere punten van aanklacht (misbruik op het vlak van klantenkortingen en discriminatie tussen on-net- en off-net-oproepen). Mobistar heeft bij de Rechtbank van Koophandel ook een vordering tot schadevergoeding ingediend voor de geleden schade. Die laatste vordering is in afwachting van de aanneming van een definitieve beslissing van het Hof van Beroep over de misbruiken tussen 1999 en 2004.
Mobistar - 10, 11
•V ierde operator voor mobiele telefonie en 4g-licentie
Aangezien de markt voor mobiele telefonie volgroeid is en Mobistar onderhevig is aan een intense regelgevende druk, heeft de operator ervoor gekozen zich te profileren als een volledig convergente speler die zowel vaste als mobiele telefonie, internet en televisie aanbiedt. Mobistar haalt tevens voordeel uit groeiniches zoals de mobiele gegevensoverdracht of Machine-To-Machine-applicaties.
Convergentie- en innovatiebeleid Zowel op de residentiële als op de professionele markt heeft Mobistar met succes zijn convergentiebeleid, gebaseerd op voor de klant relevante innovaties, voortgezet. De lancering van Mobistar TV werd heel positief onthaald op de markt, enerzijds dankzij de diversiteit van zijn inhoud en anderzijds dankzij het interactieve karakter (organisatie van het programma-aanbod in functie van het persoonlijke profiel van de klant, mogelijkheid om onbeperkt op te nemen dankzij een verwisselbare harde schijf, de iPhone die gebruikt kan worden als afstandsbediening). Er worden nieuwe opties gelanceerd in 2011, waarbij naast een widgetstore, de mobiele app voor Androïd, de topprioriteit "video on demand" (video op aanvraag) is. Digitale televisie, waartoe vandaag minder dan 50 % van de Belgische gezinnen toegang heeft, heeft een onmiskenbaar groeipotentieel voor Mobistar.
In een hypercompetitieve markt heeft de Mobistar-groep (met inbegrip van Orange Luxemburg en de mvno-partners) in de loop van 2010 de kaap van de 4 miljoen actieve klanten voor mobiele telefonie overschreden. Het aandeel postpaidklanten in het volledige klantenbestand is gestegen van 60,6 % eind 2009 naar 63,6 % eind 2010, goed voor een toename van 145.677 abonnees in een jaar. Dankzij de toename van het aantal applicaties waren de inkomsten gegenereerd door mobiele data goed voor 32,3 % van de omzet uit telefonie van 2010. Het segment mobiele data is een van de groeipolen van Mobistar, getuige de stijging van het aantal Internet Everywhere-gebruikers en de spectaculaire toename van het aantal geactiveerde simkaarten in het MaTMa-segment (Machine-To-Machine). Dankzij zijn expertise in dit domein positioneert Mobistar zich gunstig in het kader van het Belgische eCall-project. Dit systeem, dat automatisch oproepen van automobilisten in nood doorschakelt naar de 112 alarmcentrale, zal vanaf 2015 verplicht op iedere nieuwe wagen geïnstalleerd worden. In 2010 heeft Mobistar ook de kaap van de 50.000 adslklanten overschreden, waarmee het zijn ambities in het domein van vast internet kracht bijzet.
Sterke groei van Orange Luxemburg Orange Luxemburg heeft eveneens bijgedragen aan de groei van Mobistar in 2010. Net als in België heeft Orange Luxemburg het accent gelegd op waardecreatie van het klantenbestand zodat de gemiddelde maandelijkse inkomsten per klant gestegen zijn naar 39,72 euro, een toename van 9,5 % in vergelijking met vorig jaar. Het aantal klanten voor mobiele telefonie is gestegen met 10 %, en bedroeg 88.851 eind 2010. De productportefeuille van Orange Luxemburg werd uitgebreid, met name met de lancering van een adsl-aanbieding. De synergieën tussen Mobistar en zijn Luxemburgse dochteronderneming werden in 2010 zowel op commercieel als op technologisch vlak versterkt. In november werd Patrick Ittah tot algemeen directeur van Orange Luxemburg benoemd.
Strategische allianties Mobistar heeft zijn alliantiestrategie met strategische partners voortgezet, en zo toegevoegde waarde en complementariteit gecreëerd. In juni heeft Mobistar een nieuw mvno-contract afgesloten met Tellink, waardoor zijn marktaandeel in het kmo-segment gestegen is. Het contract heeft betrekking op 65.000 simkaarten, die geleidelijk naar
Voor de lancering van Mobistar TV heeft Mobistar zich laten omringen door diverse partners, die stuk voor stuk experts in hun respectieve domeinen zijn. Zo werkt Mobistar sinds de lancering van het project bijvoorbeeld samen met Sagem (voor de settopboxen) en Stream Group (voor het tv-platform).
In primeur: de Mobile HD Voice-technologie Mobistar is voortdurend blijven investeren in zijn mobiele netwerk om de telefonie-ervaring van zijn klanten te verbeteren. Mobistar kon als eerste operator in België de Mobile HD Voice-technologie op zijn 3g-netwerk implementeren. Deze technologie garandeert een betere geluidskwaliteit dankzij het gebruik van een breder frequentiespectrum (50 tot 7000 Hz). Om van deze dienst te kunnen genieten, heeft de klant een 3g-compatibele toestel nodig die compatibel. Mobistar-klanten maken gratis gebruik van deze nieuwe technologie. In 2011 zal Mobistar zijn aanbod van Mobile HD Voicecompatibele toestellen uitbreiden om deze innovatie aan nog meer klanten te kunnen aanbieden.
Modernisering van de it-infrastructuur Tijdens het eerste trimester van 2010 heeft Mobistar zijn programma om de it-infrastructuur te moderniseren gelanceerd, Oxygen genaamd. Dat programma is bedoeld om een geïntegreerd, convergent systeem te implementeren dat in real time werkt. Het combineert zowel mobiel als vast, alsook prepaid en postpaid, en dit zowel voor de klantendienst, de levering en de facturering. Hiermee beoogt Mobistar zijn dienstverlening aan zijn klanten en de marktintroductietijd te optimaliseren.
Conquests 2015: de ambities van Mobistar Als reactie op drie grote factoren – een ongekende sociale crisis in Frankrijk, een ecosysteem in volle transformatie, een competitieve omgeving die onder druk kwam te staan door de strengere regelgeving – heeft de France Telecom-groep, het moederbedrijf van Mobistar, het project Conquests 2015 in het leven geroepen. Dat project richt zich tegelijk tot zijn werknemers, zijn klanten, zijn aandeelhouders en, ruimer gezien, tot de maatschappij waarin het bedrijf evolueert. Zonder te raken aan de structuur van het Odyssey 2011programma heeft Mobistar de ambities van de groep vertaald in eigen doelstellingen. Tegen het jaar 2015 wil Mobistar: - door zijn klanten erkend worden als de vertrouwenspartner die in staat is om gepersonaliseerde telecomoplossingen aan te bieden; - d oor de arbeidsmarkt en door zijn teammembers beschouwd worden als de beste ICT-werkgever; - door de gemeenschap gezien worden als een speler die op een duurzame manier bijdraagt tot de ontwikkeling en bescherming van het milieu.
Jaarverslag 2010
Meer dan 4 miljoen klanten
het Mobistar-netwerk overgedragen worden. Globaal gezien is het aantal mvno-klanten van Mobistar met 41,8 % gestegen op een jaar tijd, om 456.114 klanten te bereiken eind 2010. In 2010 werd het productengamma van Euphony, waarmee Mobistar tot 2015 een partnership heeft aangegaan, uitgebreid.
Mobistar - 12, 13
Op de professionele markt is de geslaagde integratie van KPN Belgium Business een belangrijke troef voor Mobistar. Na de goedkeuring door de Raad voor de mededinging op 25 maart 2010 werd de juridische entiteit omgedoopt tot Mobistar Enterprise Services (MES). Alle oplossingen voor de professionele markt van Mobistar en MES worden voortaan verkocht onder het handelsmerk Mobistar. Naast het feit dat zijn productengamma uitgebreid werd, heeft Mobistar nieuwe competenties verworven – vooral op het vlak van vaste diensten –, alsook een glasvezelnetwerk van 1.800 km, twee data centers en zowat 8.000 bijkomende professionele klanten.
Met de lancering van Mobistar TV heeft Mobistar zijn profiel van "full convergent telecom operator" versterkt. Dit is en belangrijke stap in de consolidatiestrategie van het merk, die in 2011 nog geïntensifieerd zal worden dankzij acties die gericht zijn op de klantervaring.
Het merk Mobistar De lancering van Mobistar TV in oktober 2010 was een belangrijke stap in de uitbreiding van het merk Mobistar en een bevestiging van zijn profiel van "full convergent operator" op de Belgische markt. Sommige concurrenten hadden dit marktsegment al eerder aangeboord, maar Mobistar heeft zijn klanten dadelijk verleid dankzij een gedifferentieerd aanbod, gericht op een rijke inhoud en een aantal functionaliteiten die de klant in staat stellen om zijn televisie-ervaring te personaliseren. De lanceringscampagne, die gespreid was over drie maanden, werd heel goed onthaald. De campagne werd voorafgegaan door een online wedstrijd (www.ikkijkvooruit. be) met als inzet een ruimtereis. Ruim 130.000 surfers hebben de website bezocht en 9.600 mensen hebben deelgenomen aan de wedstrijd, waarbij uiteindelijk een 19-jarige Waalse student als winnaar uit de bus kwam. Dit evenement stelde Mobistar in staat om de spotlights op het Starpack – de lanceringsaanbieding van Mobistar TV – te richten en om de technologische keuze voor satelliet-tv te illustreren, dat zich profileert als toegangsnetwerk van de toekomst omdat het zowel beeld in HD- als 3D-kwaliteit kan overbrengen. In 2010 werd een studie uitgevoerd bij de klanten van Mobistar. Die studie bevestigde de stevige basis van ons merk en onze geloofwaardigheid bij de consument op het vlak van convergentie. De ambitie voor 2011 is om het merk Mobistar nog steviger te positioneren en om er een “love brand” van te maken door nog meer het accent te leggen op de klantervaring.
Het merk Orange Luxemburg De rebranding van VOXmobile naar Orange heeft het mogelijk gemaakt om de positie van Orange Luxemburg als
globale operator op de Luxemburgse markt te versterken. De bekendheid van Orange Luxemburg op de professionele markt is toegenomen, in het bijzonder dankzij scherpe aanbiedingen op het vlak van internationale communicatie. Hello Europe-tariefplannen is Orange Luxemburg de enige mobiele operator van het Groothertogdom die internationale belwaarde aanbiedt. In maart 2010 werd ook een adslaanbieding gelanceerd zonder vaste lijn.
Naar Antarctica … In december 2010 heeft Mobistar zijn partnership met Dixie Dansercoer en Sam Deltour in het kader van hun Antarctic ICE Expeditie officieel aangekondigd. Van november 2011 tot februari 2012 zullen zij proberen om op een 100 % ecologische wijze een afstand van 6.000 kilometer te overbruggen in een zone van de Zuidpool waar nog niemand is geweest. Met behulp van windenergie zullen ze zich verplaatsen zonder hierbij een gram CO2 uit te stoten, wat perfect
Om de nieuwe applicaties die aan de basis liggen van de groei van de mobiele datacommunicatie in de verf te zetten, heeft Mobistar in de lente van 2010 een grote campagne gelanceerd in de traditionele media, gevolgd door een campagne in december. De nadruk werd hierbij gelegd op laptops en mini-pc’s, alsook op smartphones – waarvan de verkoop een sterke stijging kende in de Mobistar Centers. Daarnaast werd in mei, voor de herpositionering van het merk Tempo in het prepaidsegment, een campagne gelanceerd die opviel door zijn frisse en vernieuwende karakter. Op de professionele markt werd de nadruk gelegd op de "convergentie van talenten" via de mediacampagne die op 24 november 2010 gelanceerd werd om de lancering van ‘UW BEDRIJF &Mobistar’, het nieuwe complete aanbod van convergente oplossingen voor professionele klanten, aan te kondigen. Een andere campagne, "People centric", plaatste de empatische en gezamenlijke aanpak die Mobistar wil ontwikkelen met zelfstandigen, vrije beroepen en bedrijven op de voorgrond.
Door zijn woonplaats en geboortedatum in te geven kan de gebruiker informatie op maat ontvangen over het weer, het laatste nieuws (dankzij Belga), de uitslagen van de laatste sportwedstrijden (dankzij Sport.be), de beurskoers, zijn daghoroscoop of de laatste Lotto-trekking ... Daarnaast heeft hij toegang tot 22 televisiezenders, de trailers van de nieuwste bioscoopfilms en "Best of web", een selectie van websites die het meest geschikt zijn om met de gsm te bezoeken. Bovendien kan hij zijn portaal synchroniseren met de populairste sociale netwerken en de belangrijkste mailplatformen. aansluit bij de ambitie van Mobistar om zijn ecologische voetafdruk tussen nu en 2020 te halveren. Het partnership tussen Mobistar en de twee ontdekkingsreizigers reikt verder dan louter een financiële ondersteuning. Het ligt immers in lijn met het strategische transformatieprogramma van Mobistar en zal tegelijkertijd het startschot zijn voor een groot aantal nieuwe uitdagingen – zowel intern als extern.
Persoonlijke ontwikkeling staat centraal in de marketingstrategie De marketingcampagnes die in 2010 zowel op de residentiële als op de professionele markt geïmplementeerd werden, reflecteren de wil van Mobistar om zijn klanten de mogelijkheid te bieden zich verder te ontwikkelen dankzij kwalitatieve, eenvoudige, relevante en innovatieve oplossingen.
Deze lancering heeft Mobistar ertoe aangezet om zijn strategie voor mobiele reclame grondig te herzien. Het heeft hiervoor een nieuwe regie gekozen, namelijk het Belgische bedrijf BEWEB.
Zich omringen met innovatieve partners Door sterke partnerships aan te gaan kan Mobistar completere oplossingen aanbieden en de markt sneller bedienen. Dat is zo in het b2b-segment, waar Mobistar een netwerk van externe partners (TeleLinQ, Real Dolmen, Getronics, diverse leveranciers van mobiele applicaties) heeft opgebouwd, alsook in het b2c-segment. Mobistar TV illustreert die marktbenadering perfect. Om zijn tv-aanbod op punt te stellen, werkt Mobistar samen met Astra (satellietoperator), Sagem (decoders), Stream Group (interface en platform) en M7 (satellietaggregator). Er wordt ook gebruik gemaakt van de coderingsnorm die ontwikkeld werd door Viaccess, een dochteronderneming van France Telecom.
Mobistar -14, 15
Sinds december 2010 hebben alle Mobistar-klanten dezelfde toegangspoort tot mobiel internet: m.mobistar.be. Dit nieuwe portaal is toegankelijker, gepersonaliseerder en sneller, met tal van nieuwe functionaliteiten.
Jaarverslag 2010
m.mobistar.be: een uniek portaal naar mobiel internet
In 2010 is Mobistar zijn multichannelstrategie trouw gebleven. De operator heeft eveneens voordeel kunnen halen uit de inbreng van de commerciële teams van MES om zijn aanbiedingen op de b2b-markt nog wijder te verspreiden. Zo is Mobistar in staat om al zijn klanten op alle markten een compleet gamma aan convergente diensten te bieden.
De kwaliteit van de klantendienst is erop vooruitgegaan in 2010. Zo heeft Mobistar bijvoorbeeld met succes een model voor proactief contact met zijn professionele klanten gelanceerd. Voor de residentiële klanten werd een technische dienst opgezet die zich specifiek richt op het tv-aanbod. Toch kreeg de customer service van Mobistar af en toe te maken met problemen van bereikbaarheid. De achterliggende oorzaken werden intussen vastgesteld en er zijn structurele maatregelen genomen om die situatie in 2011 te verhelpen. Het voorbije jaar hebben de contactcenters van Mobistar 3.222.130 inkomende oproepen, 242.220 uitgaande oproepen en 566.590 brieven, faxen of e-mails geregistreerd.
Multichannelstrategie Met een marktaandeel van 38 % in waarde is Mobistar koploper wat betreft de verkoop van mobiele telefoons alsook smartphones. In totaal verkocht Mobistar nv 946.246 mobiele telefoons in 2010 ten opzichte van 915.000 mobiele telefoons in 2009 of een stijging met 3,4 %. Op 30 juli heeft Mobistar de iPhone 4 gelanceerd, wat een extra boost heeft gegeven aan het gebruik van de mobiele gegevensoverdracht. Ook de iPad 3G heeft onmiddellijk succes gekend, dankzij de lancering door Mobistar van specifieke tariefplannen voor iPad. Om de verkoop van mobiele toestellen en mobiele diensten in het algemeen te ondersteunen is Mobistar in 2010 blijven investeren in zijn verschillende distributiekanalen.
• Mobistar Centers
• Open distributie Mobistar verkoopt herlaadkaarten in zowat 6.000 onafhankelijke verkooppunten. Daarnaast versterkt Mobistar ook zijn aanwezigheid in grote distributieketens. Dankzij akkoorden met MediaMarkt en Makro voor de installatie van corners kunnen de adviseurs van Mobistar alle diensten van de operator aan de klanten van die twee ketens aanbieden. Mobistar onderhoudt ook bevoorrechte relaties met ketens zoals The Phone House, Krëfel en Vanden Borre. Mobistar heeft zijn samenwerking met Euphony voortgezet en verder ontwikkeld, zowel op de residentiële als op de b2b-markt. Euphony zal ook de lancering van het televisieaanbod van de operator ondersteunen.
Reorganisatie van de b2b-verkoop In 2010 zijn de commerciële teams van MES (voorheen KPN Business Belgium) die van Mobistar komen versterken. Die hergroepering was de ideale gelegenheid om een nieuwe verkooporganisatie op de professionele markt uit te bouwen. Zo is er een commercieel team dat zich specifiek bezighoudt met corporate accounts en een ander met large accounts (midden van het professionele segment). Dankzij de consolidatie hebben we ook de kennis van de commerciële teams op het vlak van vaste producten kunnen vergroten. De verkoop van producten voor het soho-segment (Small office-Home office) werd in 2010 al uitgebreid in de Mobistar Centers en zal in 2011 nog verder uitgebouwd worden.
Aanwerving van nieuwe talenten Alle projecten van Mobistar hebben ons in staat gesteld om in 2010 meer dan honderd nieuwe talenten voor zowel de residentiële markt als de professionele markt aan te werven.
Op 31 december 2010 telde de keten van Mobistar Centers 165 verkooppunten, waarvan 47 in eigen beheer en 118 onder franchise.
Drie keer zoveel elektronische facturen
Het afgelopen jaar werd de helft van de Mobistar Centers in een nieuw kleedje gestoken, waardoor de bij elkaar passende producten beter gegroepeerd zijn in functie van de behoeften van de klant. In de vernieuwde verkooppunten kunnen de klanten ook een aantal toestellen uitproberen, digitale televisie, adsl en alle mogelijkheden van mobile data, zoals het ontvangen van e-mails op hun gsm ontdekken.
In 2009 lanceerde Mobistar de gratis dienst Webfactuur. Met die dienst kan de operator zijn papierverbruik beperken en vermijdt de klant de ongemakken van de papieren factuur (archivering en recyclage). Op 31 december 2010 was het aantal residentiële klanten dat voor de elektronische factuur kiest verdrievoudigd, goed voor een stijging van ongeveer 100.000, naar meer dan 360.000.
• Onlineverkoop De onlineverkoop van diensten is ook in 2010 gestegen en ligt nu ruim 40 % hoger dan in 2009. Bijna 10 % van
Jaarverslag 2010
De klantendienst van Mobistar had in 2009 al een vijftiental projecten gelanceerd om de service aan de klant te verbeteren. In 2010 heeft de operator beslist om nog meer de nadruk te leggen op dat beleid door zijn eerste Chief Customer Loyalty Officer te benoemen: Cristina Zanchi. Die nieuwe functie past perfect in de strategie van Mobistar om een duurzame vertrouwensrelatie met zijn 4 miljoen klanten op te bouwen en te onderhouden. Mobistar streeft ernaar om zijn klanten beter te leren kennen, hen te begeleiden en hen te steunen in hun telecomervaringen.
de commerciële activiteiten wordt nu via de website www. mobistar.be gerealiseerd. Gemiddeld wordt deze website elke maand door 2,4 miljoen mensen bezocht, met pieken tot 3 miljoen bezoekers.
Mobistar - 16, 17
De vertrouwensrelatie met de klant versterken
Mobistar is blijven investeren in een gesegmenteerde aanpak van de residentiële markt die enerzijds naar een “multiple play”-aanpak evolueert en anderzijds voortdurend op zoek is naar innoverende aanbiedingen voor mobiel internet.
De strijd van de convergente aanbiedingen In 2010 werden regelmatig grote mediacampagnes gelanceerd die gericht waren op convergentie – internet, telefonie en televisie – en die de concurrentie tussen telecomspelers nog meer heeft aangescherpt dan in 2009. Mobistar is perfect tegemoet gekomen aan de marktverwachtingen met de lancering van het nieuwe Starpack in oktober 2010, dat bestaat uit een Mobistar Digital TV-aanbieding (via satelliet), een onbeperkte internetverbinding met een snelheid tot 16 Mbps, vaste en mobiele telefonie (met de optie Circle, waarmee de klanten gratis naar hun familie kunnen bellen), en de oplossing Mobile Internet Daily. De lanceringsprijs werd vastgelegd op 55 euro per maand, installatie, huur van de decoder en Livebox-modem inbegrepen. De verkoopcijfers over de laatste drie maanden van 2010 hebben de verwachtingen overtroffen.
Mobistar TV geeft toegang tot inhoud afkomstig van verschillende bronnen (met inbegrip van sommige sociale netwerken) en maakt een permanente interactiviteit mogelijk. Naast toegang tot ruim 250 tv- en radiozenders biedt Mobistar TV de klant de mogelijkheid om het programmaaanbod te schikken volgens zijn persoonlijke profiel en om onbeperkt op te nemen dankzij een verwisselbare harde schijf – zelfs op afstand, met behulp van een smartphone. Er zullen nieuwe interactieve diensten aangeboden worden gedurende het eerste semester van 2011, in het bijzonder "video on demand". Met de verkoop van het Starpack – een echte "all in"aanbieding – heeft Mobistar de laatste stap gezet om een volledig convergente telecomoperator op de residentiële markt te worden.
Constante stijging van postpaid in het klantenbestand
31 december 2010, goed voor een stijging van 31,1 % in vergelijking met een jaar eerder.
Nu de markt voor mobiele telefonie echt volgroeid is, brokkelt het gewicht van het prepaidsegment (herlaadkaarten) langzaam af ten voordele van het postpaidsegment (abonnementen).
De bundels voor mobiel internet werden in meerdere tariefplannen voor mobiele telefonie geïntegreerd. Mobile Mail&Surf heeft nu drie varianten – Basic, Relax en Max – alsook een formule zonder abonnement (per sessie). Er bestaan ook specifieke tariefplannen voor de iPhone; My30, My45 en My60 for iPhone.
Mobistar heeft ook MyWorld gelanceerd, een speciaal tariefplan met een belvolume voor oproepen naar het buitenland: een ideale formule voor expats of frequente reizigers.
Herpositionering van het merk Tempo In februari heeft Mobistar Automatic Reload gelanceerd. Dat is een hybride product met zowel prepaid- als postpaideigenschappen waarmee de klant automatisch op maandelijkse basis zijn Tempo-kaart kan herladen, zonder enige verplichting in de tijd. TempoMusic werd in mei geherpositioneerd aan de hand van een frisse en vernieuwende mediacampagne, die specifiek weerklank vond bij het jonge publiek, de doelgroep van het merk Tempo.
Sterke vooruitgang van mobiel internet Het segment mobiel internet is een belangrijke groeipool op de Belgische markt – meteen ook de reden waarom zowel de gsm-operatoren als de -fabrikanten een offensieve verkoopstrategie ontwikkeld hebben in 2010. Om tegemoet te komen aan de toenemende eisen van de klanten op het vlak van mobiele gegevensoverdracht heeft Mobistar zijn portefeuille met oplossingen voor pc, gsm of iPad herzien en uitgebreid. De aanbieding Internet Everywhere (toegang tot het internet met een usb-modem op om het even welke laptop of desktop, altijd en overal) is het voorwerp geweest van een diepgaandere segmentatie, in overeenstemming met de verschillende klantprofielen. Na de lancering, eind 2007, van Internet Everywhere Daily – een product dat het erg goed doet bij de klanten van Mobistar – en Internet Everywhere Max heeft Mobistar in de loop van 2010 een tussenliggende aanbieding gelanceerd van 15 euro per maand voor klanten die beperktere behoeften hebben op het gebied van mobiel internet (downloadvolume beperkt tot 750 MB in België). In totaal telden alle formules samen, Internet Everywhere (prepaid en postpaid), Business Everywhere en iPad 15 en 25,111.793 klanten voor mobiel internet op
Bovendien heeft Mobistar voor al zijn abonnees en alle Tempo-, Internet Everywhere- en Internet Everywhere Ticket-klanten de oplossing Travel Data Daily gelanceerd. Deze dienst stelt de gebruiker in staat om te surfen en te mailen in het buitenland met aanzienlijke besparingen in vergelijking met het standaardtarief (2 euro per dag voor 2 MB in Europa). Daarnaast heeft Mobistar Smart Data Traveller gecommercialiseerd, een dienst die de dataverbinding in het buitenland automatisch blokkeert vanaf een bepaald bedrag. Via deze verschillende aanbiedingen zet Mobistar zijn verbintenis kracht bij om nog meer klanten toegang te verlenen tot mobiele multimediadiensten, waar en wanneer zij dat willen.
Een ruimer adsl-aanbod Mobistar heeft in 2010 zijn vaste internetoplossingen uitgebreid en biedt voortaan drie packs aan: Internet Basic, Internet Relax en Internet Max. Residentiële klanten kunnen hiermee voordeel halen uit twee belangrijke technologische evoluties: enerzijds een hogere snelheid (tot 16 Mbps) en anderzijds de mogelijkheid om onbeperkt te downloaden met Internet Max. Deze nieuwe portefeuille voldoet aan de behoeften en verwachtingen van de verschillende klantprofielen, van de occasionele "surfer" tot de "heavy user", die grote hoeveelheden muziek en films downloadt. De herziening van het adsl-aanbod ging gepaard met een kwaliteitsverbintenis tegenover de klant, de zogenaamde Zen-garantie. Die steunt op vier pijlers: transparante prijs, transparante activering, optimale kwaliteit en kwalitatieve ondersteuning. Deze kwaliteitsverbintenis van Mobistar werd bijzonder positief onthaald, zowel door de klanten als door de distributiekanalen.
Mobiel betalen op het netwerk van De Lijn Sinds 16 december 2010 kunnen de klanten van Mobistar hun bus- of tramrit betalen met een sms-ticket. De twee laatste weken van het jaar dienden als live test om eventuele technische problemen op te sporen en op te lossen. De officiële lancering van de sms-tickets door Mobistar was op 1 januari 2011.
Jaarverslag 2010
De optie Mobistar Circle, die in 2010 op de markt werd gebracht, was een groot succes bij de postpaidklanten. Met deze optie krijgt de klant voor slechts 6 euro per maand een bundel waarmee hij nagenoeg onbeperkt kan bellen en sms’en met familie en vrienden uit zijn directe omgeving.
Om te anticiperen op het commerciële succes van de iPad, die in juli 2010 op de Belgische markt werd gebracht, heeft Mobistar ook twee specifieke tarief-plannen voor de iPad 3G gelanceerd, een voor 15 euro per maand (een datavolume van 750 MB in België) en een voor 25 euro per maand (1,5 GB in België).
Mobistar - 18, 19
Dankzij een aantrekkelijk productportfolio en de geprivilegieerde relatie die het met zijn klanten onderhoudt, is Mobistar de operator die het meeste voordeel haalt uit deze evolutie. Het aandeel abonnees in het volledige klantenbestand is gestegen in 2010, en bedroeg op 31 december 63,6 %. Daarnaast heeft de explosie van het aantal activeringen van mobiele data de gemiddelde omzet van de abonnementen verhoogd.
De professionele markt vond in 2010 opnieuw een zekere stabiliteit, na de impact van de financiële crisis. Dankzij de overname van KPN Belgium Business met inbegrip van alle werknemers heeft Mobistar zijn positie als convergente speler versterkt door zich als ideale partner voor alle soorten bedrijven te profileren.
Geslaagde migratie van MES
Convergentie van talenten
Dankzij de overname van KPN Belgium Business – Mobistar Enterprise Services (MES) – kon Mobistar zijn concurrentiepositie op de professionele markt versterken, met meer dan 8.000 nieuwe klanten, en – vooral in het bovenste marktsegment – door een breder gamma convergente producten en diensten aan te bieden. Die "kruisbestuiving" heeft zijn vruchten afgeworpen aangezien tijdens de tweede helft van 2010 enkele grote klanten van het voormalige KPN Belgium Business met Mobistar een overeenkomst voor extra telecomdiensten hebben afgesloten.
Mobistar bleef in 2010 trouw aan zijn convergentiestrategie op de professionele markt, en dat was vooral belangrijk in het soho-segment (Small office-Home office) waar de klanten een voorkeur hebben voor "one-stop-shopping". Het aandeel in de gemiddelde omzet per account gegenereerd door vaste activiteiten – vaste telefonie en data – is aanzienlijk gestegen in vergelijking met 2009.
Met de integratie van de 135 werknemers van MES heeft Mobistar aan menselijk kapitaal gewonnen en heeft het zijn verkoop- en marketingteams op de professionele markt merkbaar versterkt. De migratie van de teams van MES van Wemmel naar Brussel zal voor eind 2011 zijn afgerond, en de klanten zullen hiervan niet de minste hinder ondervinden.
Alle convergente oplossingen voor professionele klanten werden verzameld onder de noemer ‘UW BEDRIJF & Mobistar’. Die benaming symboliseert meer de band tussen personen, teams, klanten en leveranciers dan wel de groepering van technologieën. De bedrijfsstrategie van Mobistar is immers gebaseerd op het convergeren van talenten.
One Office Full Pack heeft vandaag 8 verschillende aanbiedingen die door hun aangepaste tarifering aan de specifieke behoeften van de bedrijven voldoen. In 2010 werden er nieuwe opties toegevoegd. Zo biedt de formule Office Zone Comfort – waarmee de gebruiker al in het bedrijf met zijn gsm voordelig naar een vast toestel kon bellen – nu de mogelijkheid heeft om ook naar internationale nummers (vast en mobiel) te bellen tegen een tarief dat gelijkaardig is aan de tarieven voor vaste oproepen. Bovendien biedt de formule Cool Deals de leider van een bedrijf de mogelijkheid om zijn werknemers en hun familieleden voordelige voorwaarden op het vlak van telefonie aan te bieden.
Een hele resem oplossingen voor mobiele data Verschillende studies onderstrepen de toegenomen behoefte op het vlak van de mobiele overdracht van gegevens in bedrijven en, tezelfdertijd, een gebrek aan concurrentie op de Belgische markt. De penetratiegraad van de smartphones is nog relatief laag in België, waardoor het potentieel groot is. Om de verwachtingen op de professionele markt in te lossen, biedt Mobistar een compleet gamma oplossingen. aan voor tablet-pc’s, laptops, notebooks en smartphones: Personal Information Management (beheer van e-mails, taken, agenda, ...), toegang tot breedbandinternet, professionele applicaties zoals SFA (Sales Force Automation), FFA (Field Force Automation) of de draadloze overdracht van gegevens tussen machines (Machine-To-Machine). Dankzij zijn strategie om partnerships aan te gaan met gespecialiseerde bedrijven zoals Mobile Token, Codasystem, Galateia of Mobila kan Mobistar de kaart van de flexibiliteit trekken en zijn klanten steeds geavanceerdere toepassingen aanbieden.
Internationale erkenning op de MaTMa-markt De expertise van het internationale competentiecentrum van France Telecom voor MaTMa-oplossingen (Machine-To-Machine) binnen Mobistar werd in 2010 wereldwijd erkend. De teams van het departement werden versterkt (met een klein dertigtal mensen) en er werden
Er wordt almaar vaker gebruik gemaakt van MaTMa-toepassingen in de telematica en de gezondheidssector, maar ook voor smart metering en mobiele betalingen. In de transportsector rust Mobistar al sinds 2004 de locomotieven van de NMBS uit met zijn MaTMa-toepassingen zodat die lokaliseerbaar zijn en met elkaar in verbinding staan. In juni 2010 heeft Mobistar voor de derde maal het contract met de NMBS-Holding verlengd. Dit contract omvat zowel mobiele als vaste voice- en datatoepassingen. Zesduizend simkaarten zijn bedoeld om de locomotieven op te volgen en te lokaliseren; terwijl nog eens 16.500 andere kaarten het stemverkeer mogelijk maken tussen alle werknemers van de NMBS-groep, evenals de mobiele datatoepassingen zoals IBIS, het ticketing- en betaaltoestel van treinbegeleiders.
Nieuw mobiel communicatieplatform In juni 2010 heeft Mobistar een nieuw mobiel communicatieplatform voor zijn professionele klanten in het kmo- en corporate segment gelanceerd. Businessklanten kunnen voortaan hun magazine (M) en e-newsletters (Mdirect) op hun gsm lezen in een daartoe aangepast formaat. Mobistar bereikt vandaag al meer dan 32.000 telecomverantwoordelijken in het businesssegment. M Mobile werd ontwikkeld in samenwerking met Walking Men en Cypres, twee communicatiepartners van Mobistar.
Jaarverslag 2010
Het voorbije jaar hebben de convergente telefonie/dataproducten van Mobistar het erg goed gedaan. One Office Voice Pack en One Office Full Pack, de convergente aanbiedingen die vast en mobiel, voice- en datadiensten combineren aan voordelige tarieven, kenden een toenemend succes. Het aantal bedrijfsklanten dat koos voor een van deze oplossingen steeg met 17,3 %, van 30.783 eind 2009 naar 36.102 een jaar later.
grote contracten afgesloten in Europa, in de Verenigde Staten alsook in Australië in diverse sectoren, gaande van degezondheidssector over de secundaire sector, de "utilities" tot de autosector. Die contracten zijn goed voor een levering van in totaal 300.000 MaTMa-kaarten, waarvan 55.000 alleen al aan het bedrijf Coyote, dat een interactieve radarmelder van zowel vaste als mobiele radars ontwikkeld heeft met behulp van gps-signalen, op de Benelux-markt. Dankzij de steun van de internationale verkopers van zijn moederonderneming, maar ook van externe partners met een Europese of wereldwijde dimensie (leveranciers van modems, it-integratoren) heeft Mobistar bijna dubbel zoveel MaTMa-kaarten verkocht, zijnde 250.000 actieve kaarten eind 2010 in vergelijking met 130.000 eind 2009. Hiervan heeft Mobistar in België de kaap van de 190.000 actieve MaTMa-kaarten bereikt in 2010, goed voor een marktaandeel van 70 % in volume en 70 % in waarde. In januari 2010 sloot Mobistar met Touring een overeenkomst voor MaTMa-toepassingen in het kader van het project "Safe Drive".
Mobistar - 20, 21
Groei van One Office Full Pack
Mobistar heeft in 2010 verder in zijn netwerk geïnvesteerd en met succes een lokaal experimenteel LTE-netwerk geïmplementeerd. In het eerste trimester werd het programma voor de modernisering van de it-infrastructuur gelanceerd, dat zowel een daling van de kosten en een grotere efficiëntie beoogt.
Het mobiele telecommunicatienetwerk • 2g- en 3g-netwerken Het voorbije jaar is Mobistar zijn 2g-netwerk blijven optimaliseren om het aantal onderbroken oproepen te verminderen. Met een percentage van 0,6 % onderbroken oproepen op het einde van 2010 verovert Mobistar een plaats bij de beste operators in Europa. Het 2g-netwerk dekt ongeveer de volledige bevolking van het land. Daarnaast heeft Mobistar zijn strategie om zijn 3g-netwerk in de stadscentra verder te ontwikkelen voortgezet, en geleidelijk zijn dekking in de middelgrote steden uitgebreid. Eind 2010 bereikte de 3g/hsdpa-dekking 90,5 % van de bevolking. Het volledige mobiele telecommunicatienetwerk van Mobistar bestond op 31 december 2010 uit 5.123 sites, waarvan 695 gedeelde sites met andere operatoren. Dit komt overeen met een totaal van 15.369 cellen. Mobistar is ook begonnen met het uitrollen van 4g-compatibele sites met het oog op de veiling van 4g-licenties, die gebaseerd zijn op de LTE-standaard (Long Term Evolution) en gepland zijn voor oktober 2011.
• Beheer van het netwerk In het kader van het partnership met Ericsson voor het beheer van zijn netwerk werden de inspanningen om de stabiliteit van het netwerk te optimaliseren en de nodige reactietijd bij incidenten te verminderen met succes voortgezet. Het Service Management Center (SMC) van Orange Luxemburg werd gemoderniseerd en geïntegreerd in het SMC van Mobistar in Brussel teneinde de procedures te harmoniseren. In 2011 zal Mobistar zijn strategie voortzetten, de instrumenten om het netwerk te meten en te controleren te moderniseren.
• Nieuwe generatie mobiel breedband Mobistar heeft nieuwe investeringen in de mobiele breedbandapplicaties gedaan om te voldoen aan de groeiende eisen van zijn klanten. De hsdpa+ technologie – die de gegevensoverdracht geleidelijk aan moet optrekken van 7,2 Mbps naar 14,4 Mbps en in een latere fase naar 28,8 Mbps – werd met succes uitgetest. Vanaf 2011 zal een aantal steden met deze technologie worden uitgerust.
`
Mobistar heeft bovendien zijn experimentele LTE-netwerk in de zone Evere-Diegem geïmplementeerd, nadat het van
Mobistar en KPN Group Belgium hebben in 2010 de eerste vruchten geplukt van het samenwerkingsakkoord dat ze in 2009 getekend hadden voor de aankoop en bouw van nieuwe sites voor hun respectievelijke mobiele telecommunicatienetwerken. Deze samenwerking zal in 2011 nog versterkt worden.
Technologische investeringen • Backbone van het Belgische en Luxemburgse netwerk Mobistar heeft in 2010 zijn core netwerk verder gemoderniseerd om zo goed mogelijk aan de verwachtingen van zijn klanten te voldoen. De vervanging van zijn data core network door een nieuwe Huawei-site werd vorig jaar met succes voltooid. Mobistar heeft ook de installatie van de databases van de nieuwe generatie voltooid. Deze databases bevatten alle informatie over de mobiele nummers van postpaidklanten en houden de posities van de mobiele terminals bij (HLR of Home Location Register). Dit alles zonder enige negatieve invloed op de klanten. De implementatie van het nieuwe VoIP-IMS-platform van Huawei – de laatste stap in de strategie van Mobistar om zijn netwerkcentrum te homogeniseren – werd in 2010 volgens planning voortgezet en wordt in de loop van het tweede trimester van 2011 voltooid. Dit platform van de nieuwe generatie zal ons in staat stellen om nieuwe diensten, met name LTE-diensten, aan te bieden. Orange Luxemburg van zijn kant is verder in technologie blijven investeren teneinde zijn teams met die van Mobistar te homogeniseren. Die strategie zal in 2011 afgerond worden met de vervanging van het Mobile Switching Center (MSC) door een MSC R4 van Huawei, zoals ook in België gebruikt wordt.
• Hergroepering en modernisering van de core sites Nadat een deel van zijn telecom- en it-apparatuur naar de core site van Bordet (Evere) werd verhuisd, heeft Mobistar in 2010 de installatie van een nieuwe site in Luik afgerond, alsook de verhuizing van zijn Luxemburgse core site naar het internationale hostingcentrum van Luxconnect (Luxemburg). De strategie om de core sites van Mobistar te hergroeperen werd binnen de vooropgestelde termijn tot een goed einde gebracht. De modernisering van de secundaire core sites, waarmee Mobistar in 2009 is begonnen, zal in 2011 klaar zijn.
In 2010 heeft Mobistar de installatie van een nieuw, volledig geïntegreerd dienstenplatform – dat de oude dienstenplatforms (SMSC, MMSC, VMS en IVR) vervangt – zowel in België als Luxemburg tot een goed eind gebracht. Vanaf begin 2011 zullen de Belgische en Luxemburgse klanten voordeel halen uit deze grote technologische evolutie. Bij de nieuwe diensten die aangeboden worden, hoort ook de visuele voicemail (Visual Voicemail, VVM), waarmee de gebruiker rechtstreeks toegang kan krijgen tot zijn voicemail zonder eerst naar de operator te moeten bellen. Mobistar is de eerste Belgische operator die deze dienst lanceert. VVM zal eerst beschikbaar zijn op de iPhone, maar zal later ook geleidelijk aan toegankelijk zijn op alle smartphones.
• Het transmissienetwerk In 2010 is Mobistar blijven investeren in de modernisering van zijn transmissienetwerk. Na de installatie van een nationaal glasvezelnetwerk van de nieuwe generatie in België en in Luxemburg heeft Mobistar deze nieuwe infrastructuur op regionaal niveau geïnstalleerd en heeft het Belgische netwerk en het Luxemburgse aan elkaar gekoppeld. Tegelijkertijd heeft Mobistar zijn “next generation network” op basis van microwaves geïnstalleerd. Dit Mobistar-netwerk bereikte eind 2010 een totaal aantal van 1.000 straalverbindingen in België en Luxemburg. Ook in 2011 zal Mobistar hier verder in investeren om zo snel mogelijk de doelstelling van 1.500 straalverbindingen te halen. Tegelijkertijd wordt dit netwerk volledig "geüpgraded" tot een ip-netwerk om de "mobile data"-diensten aanzienlijk te verbeteren. In navolging van de installatie van zijn eigen DSLAM’s (Digital Subscriber Line Access Multiplexer) van het type ip in de colocatiecentra van Belgacom zal Mobistar in 2011 een belangrijke stap zetten met de integratie van het glasvezelnetwerk van Mobistar Enterprise Services (MES). Deze stap zal het mogelijk maken om de adsl-klanten van MES naar de nieuwe DSLAM ip’s te migreren. Naast de geïnstalleerde technologieën (radiogolven en DSLAM) om zijn radiosites met elkaar te verbinden heeft Mobistar plannen om zijn sites massaal met elkaar te verbinden via zijn eigen glasvezelnetwerk. De doelstelling van Mobistar is om 800 sites met elkaar te verbinden tegen 2013.
Oxygen 2011 Dit ambitieuze programma (project Oxygen 2011) om de organisatie van Mobistar te vernieuwen, beoogt een modernisering van de it-infrastructuur. De keuze is gevallen op een "best of suite"-formule, een suite van geïntegreerde toepassingen die de vele bestaande toepassingen vervangen. De geselecteerde partner, Comverse, startte al in 2010 met de installatie van de oplossing. De geïnstalleerde centrale database zal het de werknemers, klanten en partners van Mobistar mogelijk maken om in real time over alle nuttige informatie te beschikken. Via Oxygen 2011 verrijkt Mobistar zich met de it-technologie die het in staat stelt om een belangrijke rol te blijven spelen op de telecommarkt. * Voor de definitie van de technische termen, raadpleeg het Glossarium op bladzijde 30
Jaarverslag 2010
• Samenwerking met KPN Group Belgium
• Een uniek dienstenplatform
Mobistar - 22, 23
het BIPT een testlicentie had verkregen. De eerste tests, die met specifieke 4g-apparatuur werden uitgevoerd, bleken bijzonder overtuigend. Door de snelheid en capaciteit van het huidige mobiele breedbandnetwerk te verhogen, geeft Mobistar zichzelf de technische middelen om naar de nieuwe generatie van mobiel breedband te evolueren en om zijn klanten zo een internetverbinding aan te bieden die een gelijkaardige kwaliteit biedt als die van het vaste breedbandnetwerk. Mobistar heeft echter nog niet beslist of het al dan niet een bod zal doen op een van de toekomstige 4g-licenties. Orange Luxemburg heeft dezelfde technologische ontwikkeling doorgemaakt in 2010. De LTE-tests op hun experimenteel netwerk waren eveneens succesvol.
De hergroepering van het personeel van Mobistar in het Sirius-gebouw in Evere (Brussels Hoofdstedelijk Gewest) heeft tot grote veranderingen in de werkorganisatie geleid en was ook een belangrijke stap in de strategie van Mobistar voor een duurzame ontwikkeling. Deze nieuwe cultuur komt er op een moment dat Mobistar zijn personeelsbestand uitbreidt als gevolg van de verdere ontwikkeling van zijn activiteiten.
Duidelijke stijging van het aantal aanwervingen Op 31 december 2010 stelde Mobistar 1.585 mensen tewerk. Na 2009 – een jaar dat gekenmerkt werd door de stabilisatie van het personeelsbestand – was er in 2010 opnieuw sprake van een duidelijke stijging van het aantal aanwervingen, met een positief nettosaldo van 9,3 % aan het einde van het boekjaar. De Mobistar Centers en Customer Service hebben de meeste nieuwe mensen aangetrokken. Het personeelsbestand werd ook verdubbeld in het departement Machine-To-Machine (MaTMa), dat zowel in België als op internationale schaal een aanzienlijke groei heeft gekend. In 2011 zal Mobistar een actief beleid voeren om dynamische profielen aan te werven. In 2010 heeft Mobistar ook het personeel van KPN Belgium Business (nu Mobistar Enterprise Services of MES) geïntegreerd, waardoor het zijn knowhow – vooral op het vlak van vaste telecom diensten – heeft weten uit te breiden. De overname van KPN Belgium Business, die in april 2010 werd afgerond, was een verrijkende ervaring door het feit dat hierdoor twee verschillende bedrijfsculturen samenkwamen.
Nieuwe werkomgeving In de loop van het jaar 2010 hebben de teams van Mobistar geleidelijk hun intrede gedaan in de nieuwe hoofdzetel van het bedrijf in Evere (Brussels Hoofdstedelijk Gewest). De verkopers van MES hebben zich in juli 2010 bij hen aangesloten; de rest van het MES-personeel zal Wemmel in 2011 voor Evere ruilen. Deze nieuwe werkomgeving heeft geleid tot grote veranderingen in de werkgewoonten, die de concrete afgeleiden
willen zijn van de "mobility experience" die Mobistar op commercieel vlak verdedigt. Het "flex desk"-beleid – gedeelde werkplekken gekoppeld aan een telewerkbeleid – geldt voor 85 % van de teammembers, callcenter niet inbegrepen. Om die dynamiek te bewaren, heeft de hr-directie nieuwe communicatietools geïmplementeerd om de communicatie tussen de werknemers te bevorderen (SharePoints, webcams, intern messagingsysteem, ...). Per project werken bevordert ook de verplaatsing van de teammembers van het ene departement naar het andere, in functie van hun missies. Daarnaast werden er in 2010 opleidingssessies georganiseerd om een optimale integratie van die nieuwe tools en werkmethodes te waarborgen. Eind 2010 deden zowat 600 werknemers van Mobistar aan telewerken – hetzij op contractuele, hetzij op occasionele basis – wat in lijn ligt met de doelstellingen.
milieuvriendelijke vlootpolitiek en daarbij de ecologische waarden en economische belangen harmoniseren. Strategie voor duurzame ontwikkeling Mobistar heeft in 2010 zijn mvo-aanpak uitgediept en gestructureerd, en zijn engagementen bepaald ten opzichte van de vier pijlers waarop zijn strategie is gebaseerd: zijn werknemers, zijn klanten, het bedrijf en de planeet. Die engagementen worden concreet gemaakt door een aantal acties en geëvalueerd aan de hand van prestatie-indicatoren. De installatie van alle teams van Mobistar in het Siriusgebouw zorgt voor aanzienlijke kostenbesparingen op het vlak van transport en logistiek, en is tevens een belangrijke stap in de strategie van Mobistar voor een duurzame ontwikkeling, met als doel zijn ecologische voetafdruk tegen 2020 te halveren. Het mvo-beleid (maatschappelijk verantwoord ondernemen) van Mobistar wordt, voor het eerst in 2010, in een apart verslag besproken. Dat verslag wordt bij onderhavig jaarverslag gevoegd.
Benoemingen in het executive committee van Mobistar en bij Orange Luxemburg
"Groenere" mobiliteit Mobistar werkt sinds verschillende jaren aan een ambitieus mobiliteitsbeleid. Dit wordt bekeken vanuit een globaal perspectief, waarbij men rekening houdt met de aangeboden flexibiliteit aan de teammembers, maar ook vanuit een ecologisch en economisch standpunt. Dat beleid impliceert de implementatie van een programma met variabele dimensies, zoals onder meer telewerk, openbaar vervoer, carpooling, tweewielers en bedrijfswagens. De eerste elektrische wagens, die door de teammembers gebruikt zullen worden om zich in Brussel te verplaatsen, worden in 2011 geleverd. Dankzij dit proactieve beleid is Mobistar tweede geëindigd in de strijd om de Green Fleet Award 2010, een prijs die uitgereikt wordt door MMM Business Media om bedrijven of overheden te belonen die doelbewust werken aan een
Hendrik Fostier werd in maart 2010 Chief Business Transformation Officer, waardoor hij toetrad tot het executive committee van Mobistar. Daarnaast kreeg hij de leiding over het Oxygen 2011-project, dat als doel heeft de it-infrastructuur te moderniseren. Hendrik Fostier begon zijn loopbaan bij Mobistar in 2000 en werd in 2008 al aangesteld als Deputy Chief Technical Officer. Cristina Zanchi trad in oktober toe tot het executive committee als Chief Customer Loyalty Officer, een nieuwe managementfunctie in het bedrijf. Die benoeming geeft blijk van de wil van Mobistar om zich van de concurrentie te onderscheiden door zijn klanten "best in class"-diensten aan te bieden. Cristina Zanchi, Italiaanse van nationaliteit, was sinds 2006 Director Marketing & Strategy – Payment & Loyalty in de Amsterdamse vestiging van Shell. Van 2002 tot 2006 werkte ze als Director Loyalty & CRM bij de groep Air France-KLM. Op 15 november ten slotte nam Patrick Ittah de functie van algemeen directeur van Orange Luxemburg op zich. Hij is een Fransman die in het Groothertogdom woont. Hij heeft een uitstekende kennis van de telecommarkt aangezien hij al elf jaar aan het hoofd stond van het Luxemburgse filiaal van Dimension Data.
Mobistar - 24, 25
De hr-directie begon in 2010 te werken aan een nieuwe imagostrategie van Mobistar als werkgever. Diverse werkgroepen kregen de opdracht om de informatie te consolideren en om actieplannen in verschillende domeinen op te stellen: werkomgeving, competentieontwikkeling, maatschappelijke verantwoordelijkheid van het bedrijf, communicatie met de arbeidsmarkt, erkenning van de talenten binnen het bedrijf. De strategie die vanaf 2011 geïmplementeerd wordt, heeft als doelstelling Mobistar tegen 2015 te profileren als "beste ICT-werkgever".
Jaarverslag 2010
Het imago van Mobistar als werkgever verbeteren
Raad van bestuur Jan Steyaert Voorzitter Benoit Scheen (2) Bestuurder Christina von Wackerbarth (3) Onafhankelijk bestuurder Sparaxis (3) (4) Onafhankelijk bestuurder Eric Dekeuleneer (3) Onafhankelijk bestuurder Philippe Delaunois (3) Onafhankelijk bestuurder Bertrand du Boucher (1) Bestuurder Olaf Swantee (1) Bestuurder Brigitte Bourgoin (1) Bestuurder Nathalie Clere (1) (6) Bestuurder Gérard Ries (1) (7) Bestuurder Wirefree Services Belgium (1) (5) Bestuurder
Het auditcomité Eric Dekeuleneer Voorzitter Philippe Delaunois Bertrand du Boucher Gervais Pellissier Sparaxis
Het remuneratie- en benoemingscomité Olaf Swantee Jan Steyaert Eric Dekeuleneer Philippe Delaunois
Voorzitter
Het strategisch comité Jan Steyaert Voorzitter Brigitte Bourgoin Nathalie Clere Philippe Delaunois Sparaxis Bertrand du Boucher
Het toezichtscomité voor corporate governance Eric Dekeuleneer Voorzitter Jan Steyaert Brigitte Bourgoin Wirefree Services Belgium
1 6
2 7
3 8
4 9
5 10
Rapport annuel 2010
1 Pascal Koster 2 Paul-Marie Dessart 3 Olivier Ysewijn 4 Paul Baeck 5 Werner De Laet 6 Stephane Beauduin 7 Anne Cambier 8 Benoit Scheen 9 Cristina Zanchi (8) 10 Hendrik Fostier (9)
Chief Technology Officer General Secretary Chief Strategy Officer Chief Commercial Officer Chief Financial Officer Chief Marketing Officer Chief Procurement & Process Officer Chief Executive Officer Chief Customer Loyalty Officer Chief Business Transformation Officer
(1) Bestuurders die de meerderheidsaandeelhouder (Atlas Services Belgium) vertegenwoordigen. (2) Bestuurder belast met het dagelijks bestuur. (3) De onafhankelijke bestuurders hebben een verklaring ondertekend die stelt dat ze de criteria voor onafhankelijkheid respecteren die vermeld worden in artikel 524 §4 van het Wetboek der Vennootschappen. (4) De vennootschap Sparaxis is verbonden met de SIRW (Société Régionale d'Investissement de Wallonie) en wordt vertegenwoordigd door de heer Eric Bauche (adviseur van het Executive Committee van SIRW). (5) De firma Wirefree Services Belgium wordt vertegenwoordigd door de heer Aldo Cardoso (onafhankelijk bestuurder van Orange S.A.). (6) Mevrouw Nathalie Clere werd gecoöpteerd door de Raad van bestuur op 10 februari 2010 ter vervanging van de heer Vincent Brunet, ontslagnemend bestuurder met ingang op dezelfde datum. Haar definitieve benoeming werd bevestigd door de jaarlijkse algemene vergadering van 2010. (7) De heer Gérard Ries werd gecoöpteerd door de Raad van bestuur op 15 december 2010 ter vervanging van de heer Gervais Pellissier, ontslagnemend bestuurder met ingang op dezelfde datum. Zijn definitieve benoeming zal worden voorgelegd tijdens de jaarlijkse algemene vergadering van 2011. (8) Op 21 oktober 2010 werd Cristina Zanchi benoemd als Chief Customer Loyalty Officer. (9) Op 1 maart 2010 werd Hendrik Fostier benoemd als Chief Business Transformation Officer.
Mobistar - 26, 27
Executive committee
Mobistar houdt geregeld contact met zijn aandeelhouders via roadshows die elk jaar in de belangrijkste Europese en Amerikaanse financiële centra georganiseerd worden. Dit maakt deel uit van zijn engagementen op het vlak van goed bestuur. In 2010 haalde het een rendement van 10,8 %, dividenden inbegrepen
Corporate Governance
Situatie op de financiële markten
Al sinds de oprichting van Mobistar hecht de Raad van bestuur veel belang aan een goed bestuur. In 2009 nam de operator de Belgische Corporate Governance Code (12 maart 2009) aan als referentiecode. Een illustratie hiervan is de publicatie van het trimestriële financiële verslag, dat verschillende belangrijke prestatie-indicatoren (zoals het klantenbestand per producttype, verbruik, maandelijkse inkomsten per klant, marktaandeel, ...) verschaft, alsook een gedetailleerde jaarrekening van elke activiteitssector van Mobistar.
In 2010 kenden de Europese aandelen een gematigde groei, getuige daarvan de stijging met 2,6 % van de BEL20 over het voorbije jaar, wat deels kan worden verklaard door een onderpresteren van de financiële sector. Het afgelopen jaar werd ook gekenmerkt door een sterke druk op de lidstaten van de Europese Unie als gevolg van hun hoge schuldenberg. De massale steun aan Griekenland van alle lidstaten van de Europese Unie veroorzaakte een daling van het rendement van de staatsobligaties in de loop van de zomer van 2010. In die context registreerde de Euro STOXX Telecom 600 Index (SXKP) slechts een groei van 3 % in 2010. Ondanks de ondermaatse prestaties – een steeds terugkerend fenomeen voor de aandelen van telecombedrijven – tijdens de eerste helft van het jaar heeft de sector zich in augustus 2010 goed herpakt, deels geholpen door het lage rendement van de overheidseffecten, die aantrekkelijker geworden zijn door de hoge rendementen van de telecomaandelen. Daarna ging het opnieuw wat bergaf, wat verklaard kan worden door het herstel van de aandelenprijzen en de prijzen van de staatsobligaties.
Deze informatie wordt telkens in de pers verspreid, alsook tijdens de trimestriële vergaderingen met de analisten en de semestriële vergaderingen met de pers. De informatie kan op elk moment geraadpleegd worden op onze website (http://corporate.mobistar.be). Daarnaast houdt Mobistar geregeld contact zijn potentiële en zijn bestaande aandeelhouders via de 25 roadshows die elk jaar in de belangrijkste Europese en Amerikaanse financiële centra georganiseerd worden. Deels dankzij die openheid wordt Mobistar actief gevolgd door 26 sell-side analisten, van wie 28 % in de Benelux, 12 % in Frankrijk en 60 % in het Verenigd Koninkrijk gevestigd zijn. Mobistar is ervan overtuigd dat deze openheid enkel maar kan bijdragen tot de volle ontwikkeling van de bekendheid van het telecommunicatiebedrijf in de hele wereld.
Het Mobistar-aandeel kende een gelijkaardige prestatie als die van de sectorindex tot het begin van de maand februari. Op 1 februari kondigde de Belgische regulator een drastische verlaging aan van de mtr (mobiele terminatietarieven), waardoor het aandeel op een dag met 6,4 % gedaald is. Van dan af aan werd de koers flink ondersteund door de solide resultaten van het jaar 2009, de aankondiging van een dividend van 4,55 euro per aandeel en van de lancering van een sextuple play-aanbieding voor de residentiële markt en de potentiële groei van het professionele segment door groen licht voor de overname van de activiteiten van KPN Belgium Business.
Op 31 december 2010 bedroeg het kapitaal van Mobistar 109.200.000 euro, vertegenwoordigd door 60.014.414 aandelen met stemrecht.
Die groei bleef aanhouden tot de aankondiging van de resultaten van het eerste trimester, waarna het Mobistaraandeel de neerwaartse beweging van de sectorindex en van de BEL20 gevolgd is om zijn laagste notering van het jaar te bereiken, aan 40,04 euro per aandeel, meteen na de uitbetaling van het gewone dividend in mei 2010. Daarna ontwikkelde het Mobistar-aandeel zich in positieve richting dankzij de defensieve eigenschappen van het aandeel en de goede resultaten van het eerste semester. Die tendens is vervolgens blijven duren, onder impuls van verschillende factoren: de uitbetaling van het buitengewone dividend, de nieuwe reglementering van het vdsl-netwerk van de historische operator, de lancering van het Starpack, en de resultaten van het derde trimester die de verwachtingen van de analisten overtroffen. De koers van het Mobistaraandeel bereikte zijn hoogste niveau op 23 december, op 48,76 euro. Het aandeel sloot het jaar af op een prijs van 48,51 euro, wat overeenkomt met een koersstijging van 1,3 % over een periode van een jaar. Rekening houdende met de uitbetaling van dividenden bedroeg het totale bruto rendement 10,8 % (8,4 % netto).
Tot op vandaag heeft de referentieaandeelhouder, France Telecom S.A., 52,91 % van de bestaande aandelen in handen via zijn volle dochteronderneming Atlas Services Belgium nv. Conform de regelgeving betreffende transparantie (artikel 15 van de wet van 2 mei 2007) betreffende de kennisgeving van het aandeelhouderschap van de op een gereglementeerde markt genoteerde bedrijven, behoudt Mobistar de kennisgevingdrempels op 3 %, 5 % en veelvouden van 5 %. In de loop van het jaar 2010 hebben de volgende partijen de kennisgevingdrempel van 3 % overschreden: - M FS Investment Management (VS): 5,54 % (situatie op 28 januari 2010); - Blackrock Inc (VS): 2,92 % (situatie op 20 januari 2010).
Uitbetaling van de aandeelhouders Al een aantal jaren is de strategie van Mobistar gericht op waardecreatie via een consolidatie van zijn positie als volwaardige telecomoperator. Dit constante beleid stelt Mobistar in staat om zijn aandeelhouders sinds 2006 een aantrekkelijke aandeelhoudersvergoeding uit te betalen, of dit nu is in de vorm van uitbetaling van dividenden, van kapitaalsvermindering of aankoop van eigen aandelen. In overeenstemming met zijn beslissing van 8 februari 2011 stelde de Raad van bestuur van Mobistar voor om op de Algemene vergadering van aandeelhouders van 4 mei 2011 een deel van de winst uit te betalen voor een totaalbedrag van 258,1 miljoen euro. Dit bedrag zal in twee schijven uitbetaald worden: een gewoon dividend van 2,90 euro per aandeel op 20 mei 2011 en een buitengewoon dividend van 1,40 euro per aandeel op 19 augustus 2011. Dit voorstel ligt in lijn met een beleid van maximale pay-out van de nettowinst, zoals gevoerd.
Jaarverslag 2010
Aandeelhoudersstructuur
Mobistar - 28, 29
Evolutie van het Mobistar-aandeel
2g Mobiele telefonie van de tweede generatie. 3g Mobiele telefonie van de derde generatie, beter gekend als umts. 4g Mobiele telefonie van de vierde generatie. Actieve klanten Som van postpaidklanten die een maandelijkse factuur ontvangen en van prepaidklanten die minstens een oproep gepleegd of een sms hebben verstuurd gedurende de afgelopen drie maanden. Abonnement Gefactureerd product of dienst beschikbaar voor de klanten. Adsl (Asymmetric Digital Subscriber Line) Technologie die een digitale hogesnelheidsconnectie en datacommunicatie mogelijk maakt op een koperdraad. Arpu (Average Revenue Per User) Gemiddeld inkomen per gebruiker en per maand gegenereerd door telecomdiensten. B2B Bedrijven aan bedrijven; meestal betreft het bedrijven die specifiek zaken doen met andere bedrijven. B2C Bedrijven aan consumenten; meestal betreft het bedrijven die specifiek zaken doen met consumenten. BEL20 De BEL 20 is de leidende index voor de beurs van Brussel in België. BIPT (Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie) Het BIPT is voornamelijk belast met de regelgeving en de controle op de telecommunicatie-operators en de postbedrijven. BSC (Base Station Controller) Netwerkeenheid die een bepaald aantal Base Transceiver Stations controleert. BTS (Base Transceiver Station) Basiselement van het cellulaire mobiele netwerk. CRM (Customer Relationship Management) Klantrelatiebeheer. CSR (Corporate Social Responsibility) CSR, in het Nederlands mvo (maatschappelijk verantwoord ondernemen), is de bijdrage van ondernemingen aan duurzame ontwikkeling. DSLAM (Digital Subscriber Line Access Multiplexer) Multiplexer die dsl-diensten (zoals adsl of adsl 2+) verzekerd via een telefoonlijn.
Edge (Enhanced Data Rates for GSM Evolution) Technologie voor datatransmissie, een uitbreiding van gprs. Gprs (General Packet Radio Service) Mobiel telecommunicatiesysteem van de tweede generatie. Deze laat een dataoverdracht per pakketten toe die hoger ligt dan die van gsm. Gps (Global Positioning System) Gps is de commerciële naam voor een wereldwijd satellietplaatsbepalingssysteem. Gsm (Global System for Mobile Communications) Europese norm voor digitale cellulaire telefonie. HLR (Home Location Register) Database die alle nuttige informatie over de abonnees groepeert.
Hsdpa (High Speed Downlink Packet Access) Telecommunicatietechnologie van de derde generatie voor cellulaire telefoons, wordt soms ook 3G+ genoemd.
Simkaart (Subscriber Identity Module) De simkaart is een smartcard waarop de gegevens staan van een aansluiting van een gsm- of umts-mobiele telefoon.
Hsupa (High Speed Uplink Packet Access) Telecommunicatietechnologie van de derde generatie voor cellulaire telefoons, wordt soms ook 3.75G of 3¾G genoemd.
Smartphone Een smartphone is een mobiele telefoon die uitgebreidere computermogelijkheden biedt (kalender, agenda, webbrowser, gps, e-mail …). Een smartphone kan ook beschouwd worden als een handcomputer of pda die tegelijk ook een telefoon is.
SMSC (Short Message Service Center) Center dat de sms-overdracht tussen de gebruikers van mobiele telefoons beheert.
IVR (Interactive Voice Response) Interactieve stemcomputer.
Soho (Small office/Home office) Verscheidene activiteiten van kleine ondernemingen en kleine businessstructuren.
LTE (Long Term Evolution) LTE is de vierde generatie mobiele telefonie, de opvolger van 3g, ook bekend als 4g.
Umts (Universal Mobile Telecommunication System) Mobiel telecommunicatiesysteem van de derde generatie dat multimediadata-overdracht tegen hoge snelheid toelaat.
MaTMa (Machine-To-Machine) Machine-to-machinecommunicatie.
VDSL (Very High Bitrate Digital Subscriber Line) De VDSL-technologie is gebaseerd op dezelfde techniek als xDSL (VDSL-signalen worden getransporteerd over een koperpaar, gelijktijdig en zonder interferentie met spraakoproepen). VDSL kan zeer hoge snelheden bereiken.
Mms (Multimedia Messaging Service) Evolutie van sms die het mogelijk maakt om bovenop de tekst en verschillende multimediacontent over te dragen, zoals afbeeldingen en audio- en videoclips. MMSC Center dat de mms-overdracht tussen de gebruikers van mobiele telefoons beheert. Mobile Data Draadloze communicatiediensten die de overdracht en/of de ontvangst van gegevens toelaat, bijvoorbeeld sms, mms, gprs, edge en hsdpa. Mobile Penetration Rate Percentage van de totale bevolking die een mobiele telefoon bezit. MSC (Mobile Switching Centre) Switchingcenter van een mobieletelefonienetwerk. Mtr (Mobile Terminating Rates) Mobiele termineringstarieven die de gsm-operator aanrekent voor gesprekken die afkomstig zijn van een netwerk van een ander bedrijf (vast of mobiel). Mvno (Mobile Virtual Network Operator) Mobiele dienstenleverancier die een overeenkomst heeft gesloten met Mobistar om tariefplannen door te verkopen. Roaming Dienst eigen aan gsm die het mogelijk maakt dat de gebruiker kan bellen of gebeld worden als hij zich buiten de regio bevindt die door zijn nationale operator wordt gedekt. Bijvoorbeeld tijdens zijn reizen naar het buitenland.
Jaarverslag 2010
Ip (Internet Protocol) Deel van de tcp-ip-protocols die gebruikt worden voor de gegevensoverdracht per pakketten. Dit protocol wordt voor het transport van berichten via het internet gebruikt.
Sms (Short Messaging Service) Draadloze dienst die de overdracht van korte tekstberichten mogelijk maakt van en naar een mobiele telefoon.
VMS (Voice Messaging System) Computersysteem dat meerdere voicemailboxen beheert. Voip (Voice over Internet Protocol) Technologie die de overdracht van stemverkeer toelaat via het internet of andere netwerken die de tcp/ip protocolen aanvaarden.
Mobistar - 30, 31
ICT (Information and Communication Technologies) ICT is een vakgebied dat zich met informatiesystemen, telecommunicatie en computers bezighoudt. Interconnect Link tussen minimaal twee telecommunicatienetwerken die apart beheerd worden. Deze link maakt de gegevensoverdracht mogelijk tussen een netwerksegment en het andere.
(geconsolideerd and niet-geconsolideerd)
1. Verklaring inzake Deugdelijk Bestuur
1.3 Relevante informatie beoogd door de wet van 20 mei 2007 en het Koninklijk Besluit van 14 november 2007
1.1 Inleiding
Gedurende het jaar 2010 heeft de Raad van Bestuur in samenwerking met het Toezichtcomité Corporate Governance gewerkt aan een nieuw Corporate Governance Charter dat werd goedgekeurd door de Raad van Bestuur op 20 oktober 2010. Deze zesde versie van het Corporate Governance Charter is van kracht sedert 1 november 2010 (datum van publicatie op de website van de vennootschap: http://corporate.mobistar.be/go/ nl/financiele_informatie/corporate_governance.cfm). De vennootschap is van oordeel dat haar Corporate Governance Charter evenals deze Verklaring inzake deugdelijk bestuur zowel de geest als de bepalingen van de Belgische Corporate Governance Code en de relevante bepalingen van het Wetboek van Vennootschappen weerspiegelen. 1.2 Systemen van interne controle met betrekking tot financiële informatie - risicobeheerssystemen Het Auditcomité waakt over de monitoring en het toezicht op het verslaggevingsproces van de financiële informatie die door de vennootschap wordt aangeleverd en de rapporteringsprocedures. Met het oog hierop bespreekt het Auditcomité alle financiële informatie met het Uitvoerend Management en met de commissaris en onderzoekt desgevallend specifieke kwesties met betrekking tot deze informatie. Het Auditcomité evalueert minstens eenmaal per jaar samen met het Uitvoerend Management de doeltreffendheid van de systemen van interne controle en risicobeheer die door het Uitvoerend Management werden opgezet. Het dient zich ervan te verzekeren dat de voornaamste risico’s behoorlijk geïdentificeerd, beheerd en ter kennis gebracht worden overeenkomstig het kader dat werd goedgekeurd door de Raad van Bestuur. Het Auditcomité en haar voorzitter zien tevens met de Director Corporate Quality & Audit en het Hoofd van de Corporate Audit van het bedrijf toe op de werkzaamheden van het Departement Corporate Quality & Audit, de risicodekking, het risicobeheer, de kwaliteit van de interne controle, het respect van de normen en audits en de opvolging van de bijsturende maatregelen. Voor gedetailleerde informatie inzake deze procedures en controles wordt verwezen naar Appendix III, Titel III van het Corporate Governance Charter.
Mobistar aandeelhouders
Aantal aandelen
Percentage van het kapitaal
Atlas Services Belgium nv
31.753.100
52,91%
Publiek
28.261.314
47,09%
Totaal aantal aandelen
60.014.414
100%
De meerderheidsaandeelhouder van de vennootschap is Atlas Services Belgium nv, die 52,91 % van de aandelen van de vennootschap in bezit heeft. Atlas Services Belgium nv is een onrechtstreekse volledige dochter van France Télécom S.A. Voor meer gedetailleerde informatie omtrent de voornaamste aandeelhouders wordt verwezen naar Appendix VII, Titel I van het Corporate Governance Charter. Alle uitstaande aandelen van de vennootschap zijn gewone aandelen. Er zijn geen bijzondere klassen van aandelen en alle aandelen verlenen dezelfde rechten. Er zijn geen uitzonderingen op deze regel. De statuten voorzien dat de aandelen van de vennootschap op naam of gedematerialiseerd zijn. Een overgangsbepaling met betrekking tot de bestaande aandelen aan toonder is voorzien. Alle aandelen aan toonder zullen tegen uiterlijk 1 januari 2014 omgezet zijn in aandelen op naam of in gedematerialiseerde aandelen.
Jaarverslag 2010
Deze code is online beschikbaar en kan geraadpleegd worden op het volgende internetadres: http://www.corporategovernancecommittee.be. Hij werd bovendien ook gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 28 juni 2010 als bijlage bij het Koninklijk Besluit van 6 juni 2010 houdende aanduiding van de na te leven Code inzake deugdelijk bestuur door genoteerde vennootschappen.
Op 31 december 2010, was de aandeelhoudersstructuur als volgt samengesteld:
Er is geen enkele wettelijke of statutaire beperking van het stemrecht verbonden aan de aandelen van de vennootschap. De bestuurders worden benoemd en ontslagen overeenkomstig de relevante artikelen van het Wetboek van Vennootschappen. Meer details hieromtrent bevinden zich eveneens in Appendix I, Titel II van het Corporate Governance Charter. De statuten van de vennootschap kunnen gewijzigd worden overeenkomstig de relevante bepalingen van het Wetboek van Vennootschappen. De Raad van Bestuur is niet gemachtigd om nieuwe aandelen uit te geven aangezien de vennootschap geen gebruik maakt van de procedure van het toegestane kapitaal. Op de Algemene Vergadering van 6 mei 2009, hebben de aandeelhouders de Raad van Bestuur gemachtigd om aandelen van de vennootschap te verkrijgen (door aankoop of ruil) ten belope van een maximum van 20 % van de door de vennootschap uitgegeven aandelen. Deze machtiging is geldig voor een periode van vijf jaar vanaf de datum van genoemde Algemene Vergadering. De aankoopprijs van de aandelen mag niet hoger liggen dan 110 % en niet lager dan 90 % van de gemiddelde slotkoers van de aandelen gedurende de vijf werkdagen voorafgaand aan de verkrijging. Deze
Mobistar - 1, 1
Mobistar hecht veel belang aan een goed bestuur en bevestigt haar voornemen zich te richten naar de Belgische Corporate Governance Code van 12 maart 2009 die zij als referentiecode hanteert.
machtiging geldt tevens voor de aankoop van aandelen van de vennootschap door een rechtstreekse dochtervennootschap in de zin van artikel 627 van het Wetboek van Vennootschappen. De aandeelhouders hebben bovendien de Raad van Bestuur gemachtigd om de aldus door de vennootschap verkregen aandelen te vernietigen, om deze vernietiging bij notariële akte te laten vaststellen en om de statuten aan te passen en te coördineren om ze in overeenstemming te brengen met de aldus genomen beslissingen. 1.4 Samenstelling en werkingswijze van de Raad van Bestuur en de comités De samenstelling van de Raad van Bestuur wordt bepaald op basis van algemene en complementaire deskundigheid, ervaring en kennis, alsook op basis van genderdiversiteit en diversiteit in het algemeen. De Raad van Bestuur moet bestaan uit een voldoende aantal bestuurders teneinde diens goede werking toe te laten, rekening houdend met de specificiteiten van de vennootschap. Op 31 december 2010 bestond de Raad van Bestuur uit twaalf leden waaronder één uitvoerend bestuurder en elf niet-uitvoerende bestuurders (waaronder vier onafhankelijke bestuurders). Binnen de Raad van Bestuur werd geen leeftijdsgrens vastgelegd.
Er is voorzien dat de Raad van Bestuur minstens viermaal per jaar vergadert. In 2010 heeft de Raad van Bestuur voornamelijk volgende onderwerpen besproken: • de strategie en de structuur van de vennootschap; • het budget en de financiering van de vennootschap; • de operationele en financiële toestand; • de werking en de besluiten van de comités opgericht door de Raad van Bestuur; • de overname van Mobistar Enterprise Services (voordien KPN Business Belgium genaamd); • de lancering van Mobistar Digital TV; • de afsluiting van de Strategic Partnership Agreement met France Télécom S.A.; • de evolutie van het regelgevende kader. De directie van de vennootschap bezorgt de bestuurders voor de aanvang van elke vergadering een dossier met alle noodzakelijke informatie voor de beraadslaging over de op de agenda geplaatste onderwerpen (waarvan de belangrijkste hierboven werden vermeld). De statuten bepalen dat de Raad van Bestuur zijn beslissingen neemt bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen.
Naam
Functie
Hoofdfunctie
Jan Steyaert
Voorzitter
Bestuurder van vennootschappen
Leeftijd 65
Nationaliteit Einde mandaat Belg
2011
Benoit Scheen (1) (2)
Uitvoerend Bestuurder
CEO Mobistar
44
Belg
2011
Sparaxis(3) (4)
Onafhankelijk bestuurder
NA
Belg
2011
Eric Dekeuleneer(3)
Onafhankelijk bestuurder CEO Credibe
58
Belg
2011
Philippe Delaunois(3)
Onafhankelijk bestuurder Bestuurder van vennootschappen
69
Belg
2011
Christina von Wackerbarth(3)
Onafhankelijk bestuurder Bestuurder van vennootschappen
56
Belg
2011
Nathalie Clere (1) (6)
Bestuurder
50
Frans
2011
CEO Universitaire Stichting
VP Governance & Performance (FT)
Olaf Swantee (1)
Bestuurder
EVP Europe (FT)
44
Nederlands
2011
Brigitte Bourgoin (1)
Bestuurder
EVP Opérateurs France (FT)
57
Frans
2011
Bertrand du Boucher (1)
Bestuurder
VP Finance (FT)
57
Frans
2011
Gérard Ries (1) (7)
Bestuurder
Directeur des Participations
56
Frans
2011
NA
Belg
2011
Internationales (FT) Wirefree Services Belgium(1) (5) Bestuurder
(1) Bestuurders die de meerderheidsaandeelhouder (Atlas Services Belgium) vertegenwoordigen. (2) Bestuurder belast met het dagelijks bestuur. (3) De onafhankelijke bestuurders hebben een verklaring ondertekend die stelt dat ze de criteria voor onafhankelijkheid respecteren die vermeld worden in het Wetboek van Vennootschappen. (4) De vennootschap Sparaxis is verbonden met de SRIW (Société Régionale d’Investissement de Wallonie) en wordt vertegenwoordigd door de heer Eric Bauche (Adviseur van het Directiecomité van de SRIW). (5) De vennootschap Wirefree Services Belgium is een volledige dochtervennootschap van France Télécom en wordt vertegenwoordigd door de heer Aldo Cardoso. (6) Mevrouw Nathalie Clere werd gecoöpteerd door de Raad van Bestuur op 10 februari 2010 ter vervanging van de heer Vincent Brunet, ontslagnemend bestuurder met ingang op dezelfde datum. Haar definitieve benoeming werd bevestigd door de jaarlijkse Algemene Vergadering van 2010. (7) De heer Gérard Ries werd gecoöpteerd door de Raad van Bestuur op 15 december 2010 ter vervanging van de heer Gervais Pellissier, ontslagnemend bestuurder met ingang op dezelfde datum. Zijn definitieve benoeming zal worden voorgelegd tijdens de jaarlijkse Algemene Vergadering van 2011.
Aanwezigheid van de bestuurders op vergaderingen van de Raad van Bestuur: Bestuurders
19/01
10/02
19/03
21/04
20/07
20/10
Jan Steyaert
A
A
A
A
A
A
15/12 A
Benoit Scheen
A
A
A
A
A
A
A A
Sparaxis
A
R
A
A
A
A
Eric Dekeuleneer
R
A
A
V
V
A
V
Philippe Delaunois
A
A
A
A
A
A
A
Christina von Wackerbarth
A
A
A
A
A
A
A
Vincent Brunet
A
A
NA
NA
NA
NA
NA A
Nathalie Clere
NA
NA
A
A
A
A
Olaf Swantee
R
A
R
R
A
R
A
Brigitte Bourgoin
A
R
A
R
A
A
A
Bertrand du Boucher
A
A
A
A
A
A
A
Gervais Pellissier
R
R
R
R
A
R
NA
NA
NA
NA
NA
NA
NA
A
A
A
A
A
A
A
V
V: verontschuldigd
R: vertegenwoordigd
De Raad van Bestuur heeft drie statutaire comités opgericht (het Auditcomité, het Remuneratie- en Benoemingscomité en het Strategisch Comité) evenals een extrastatutair comité (het Toezichtcomité voor Corporate Governance). > Het Auditcomité Het Auditcomité bestond in 2010 uit vijf bestuurders: de heer Eric Dekeuleneer (Voorzitter), de vennootschap Sparaxis (vertegenwoordigd door de heer Eric Bauche), en de heren Philippe Delaunois, Gervais Pellissier en Bertrand du Boucher. Tengevolge van zijn ontslag als bestuurder op 15 december 2010, werd de heer Gervais Pellissier in het Auditcomité vervangen door de heer Gérard Ries.
NA: niet van toepassing op de persoon in kwestie
Het Auditcomité heeft als taak de Raad van Bestuur bij te staan, onder andere, in zijn verantwoordelijkheden inzake de monitoring van het verslaggevingsproces van de financiële informatie van de vennootschap, de monitoring van de doeltreffendheid van de systemen van interne controle en risicobeheer van de vennootschap, de monitoring van de interne audit en van zijn doelftreffendheid, de monitoring van de wettelijke controle van de financiële verslagen, de beoordeling en de monitoring van de onafhankelijkheid van de commissaris, het onderzoek van de budgetvoorstellen voorgesteld door het management en de opvolging van de financiële relaties tussen de vennootschap en haar aandeelhouders. In 2010 vergaderde het Auditcomité vijf maal.
Aanwezigheid van de leden op vergaderingen van het Auditcomité: 09/02
20/04
19/07
19/10
Eric Dekeuleneer
Bestuurders
A
A
A
A
14/12 A
Sparaxis
A
V
A
A
A
Philippe Delaunois
V
A
A
A
A
Gervais Pellissier
R
A
R
R
R
Bertrand du Boucher
A
A
A
A
A
A: aanwezig
V: verontschuldigd
R: vertegenwoordigd
De belangrijkste onderwerpen die in 2010 binnen het Auditcomité werden besproken zijn de volgende: • de periodieke financiële en activiteitsverslagen; • de interne controle, met inbegrip van de kwaliteitsaspecten; • de interne audit (plan, activiteiten, verslagen en besluiten); • de externe audit (plan, activiteiten, verslagen en besluiten); • het risicobeheer (kader, cartografie en evaluatieverslagen); • de fraudepreventie en ‘revenue assurance’; • de ethiek; • andere specifieke onderwerpen.
> Het Remuneratie- en Benoemingscomité In 2010 bestond het Remuneratie- en Benoemingscomité uit vier bestuurders: de heren Olaf Swantee (Voorzitter), Eric Dekeuleneer, Philippe Delaunois en Jan Steyaert. Het Remuneratie- en Benoemingscomité heeft onder andere de opdracht de Raad van Bestuur bij te staan bij het vaststellen van de remuneratie van de directieleden van de vennootschap evenals bij het voordragen van leden van de Raad van Bestuur voor benoeming of herverkiezing. In 2010 vergaderde het Remuneratie- en Benoemingscomité tweemaal. Alle leden waren aanwezig op de vergaderingen van 10 februari 2010 en 20 juli 2010.
Jaarverslag 2010
A: aanwezig
Mobistar - 2, 3
Gérard Ries WSB
In 2010 bestudeerde het Remuneratie- en Benoemingscomité onder andere de remuneratie van de leden van het Uitvoerend Management en het remuneratiebeleid van de vennootschap. Het Remuneratie- en Benoemingscomité kwam eveneens tussen bij de selectie van bestuurders alsmede bij de benoeming van twee nieuwe leden van het Uitvoerend Management. > Het Strategisch Comité Het Strategisch Comité heeft als taak de Raad van Bestuur bij te staan in het bepalen en evalueren van de
strategie van de vennootschap. In 2010 bestond het Strategisch Comité uit zes bestuurders: de heer Jan Steyaert (Voorzitter), mevrouw Brigitte Bourgoin, de heren Vincent Brunet, Philippe Delaunois en Bertrand du Boucher, alsook de vennootschap Sparaxis (vertegenwoordigd door de heer Eric Bauche). Tengevolge van zijn ontslag als bestuurder op 10 februari 2010, werd de heer Vincent Brunet in het Strategisch Comité vervangen door mevrouw Nathalie Clere. In 2010 vergaderde het Strategisch Comité driemaal.
Aanwezigheid van de leden op vergaderingen van het Strategisch Comité: Bestuurders
22/01
26/05
23/11
Jan Steyaert
A
A
A
Brigitte Bourgoin
A
A
A
Vincent Brunet
V
NA
NA
Nathalie Clere
A
NA
A
Philippe Delaunois
A
A
A
Bertrand du Boucher
A
V
R
Sparaxis
A
A
A
A: aanwezig
V: verontschuldigd
R: vertegenwoordigd
NA: niet van toepassing op de persoon in kwestie
In 2010 behandelde het Strategisch Comité voornamelijk volgende onderwerpen:
1.5 Samenstelling en werking van het Uitvoerend Management
• de resultaten van de vennootschap; • de ontwikkeling en de vooruitzichten van de vennootschap; • de vernieuwing van de IT-systemen; • de convergentie en nieuwe technologieën; • de nieuwe investeringen; • de vervanging van het netwerk; • de strategie inzake MVNO.
De heer Benoit Scheen werd benoemd tot bestuurder met ingang op 1 januari 2008 en oefent sinds die datum de functie uit van CEO.
> Het Toezichtcomité voor Corporate Governance
Om de CEO bij te staan in zijn verantwoordelijkheden inzake dagelijks bestuur komt een comité (het ‘Uitvoerend Management’) in principe elke week bijeen. Elk lid van het Uitvoerend Management, behalve de CEO, staat aan het hoofd van een departement van de organisatie.
Het Toezichtcomité voor Corporate Governance is een ad-hoc comité dat werd opgericht op 14 december 2004, na de publicatie van de (eerste) Corporate Governance Code, met de bedoeling de evoluties te volgen inzake corporate governance en de toepassing ervan binnen de vennootschap te waarborgen. In 2010 bestond het comité uit vier bestuurders: de heren Eric Dekeuleneer (Voorzitter) en Jan Steyaert, mevrouw Brigitte Bourgoin en de vennootschap Wirefree Services Belgium (vertegenwoordigd door de heer Aldo Cardoso). In 2010 kwam het Toezichtcomité voor Corporate Governance eenmaal samen. Alle leden van het Toezichtcomité voor Corporate Governance waren aanwezig op de vergadering van 20 juli 2010, met uitzondering van mevrouw Brigitte Bourgoin, die verontschuldigd was. De in 2010 behandelde onderwerpen betroffen onder andere de nieuwe bepalingen ingevoegd in het Wetboek van Vennootschappen inzake deugdelijk bestuur, het updaten van het Corporate Governance Charter en de besprekingen betreffende het ‘Strategic Partnership Agreement’ met France Télécom.
Tijdens de vergadering van 24 juli 2003 besliste de Raad van Bestuur geen gebruik te maken van de wettelijke en statutaire mogelijkheid om bepaalde bevoegdheden naar een directiecomité te delegeren.
Het Uitvoerend Management is als volgt samengesteld: Benoit Scheen (Chief Executive Officer) Pascal Koster (Chief Technology Officer) Stephane Beauduin (Chief Marketing Officer) Paul-Marie Dessart (Secretary General) Werner De Laet (Chief Financial Officer) Olivier Ysewijn (Chief Strategy Officer) Anne Cambier (Chief Procurement and Process Officer) Paul Baeck (Chief Commercial Officer) Hendrik Fostier (Chief Business Transformation Officer) vanaf 1 maart 2010 Cristina Zanchi (Chief Customer Loyalty Officer) vanaf 21 oktober 2010
1.6 Contractuele relaties met bestuurders, managers en groepsvennootschappen Elk contract en elke transactie tussen een bestuurder of een lid van het Uitvoerend Management en de vennootschap is onderworpen aan de voorafgaande goedkeuring
van de Raad van Bestuur, na informatie en consultatie van het Auditcomité hieromtrent. Dergelijke contracten of transacties moeten worden afgesloten aan commerciële voorwaarden, conform de op de markt geldende omstandigheden. De voorafgaande goedkeuring van de Raad van Bestuur is vereist, en dit zelfs indien artikels 523 en 524 van het Wetboek van Vennootschappen niet van toepassing zijn op de betreffende transactie of het betreffende contract. Diensten die echter worden geleverd door de vennootschap in het algemene kader van haar activiteiten en aan normale marktvoorwaarden (d.w.z. een normale ‘klantrelatie’) zijn niet onderworpen aan dergelijke voorafgaande goedkeuring.
1.8 Informatie met betrekking tot verloning gerelateerd aan aandelen
Tussen verschillende bedrijven van de France Télécom groep en de vennootschap bestaan overeenkomsten en/of aanrekeningen aangaande prestaties van personeelsleden en/of levering van diensten of goederen. Deze overeenkomsten en aanrekeningen worden nagekeken door het Auditcomité van de vennootschap.
1.9 Remuneratieverslag
Hiertoe voert de Raad van Bestuur, minstens om de twee of drie jaar, onder leiding van zijn voorzitter een evaluatie uit met betrekking tot de omvang, samenstelling en prestaties van de Raad van Bestuur en de verschillende comités. Deze evaluatie beoogt vier doelstellingen: • beoordelen van de werking; • nagaan of de belangrijke onderwerpen grondig worden voorbereid en besproken; • de daadwerkelijke bijdrage van elke bestuurder aan de werkzaamheden van de Raad van Bestuur en de comités, zijn of haar aanwezigheid bij de vergaderingen van de Raad van Bestuur en/of van de comités en zijn of haar constructieve betrokkenheid bij de besprekingen en de besluitvorming beoordelen; • de huidige samenstelling van de Raad van Bestuur en de comités te beoordelen in het licht van de gewenste samenstelling. Teneinde een periodieke individuele evaluatie mogelijk te maken, zijn de bestuurders gehouden hun volledige medewerking te verlenen aan de voorzitter van de Raad van Bestuur, aan het Remuneratie- en Benoemingscomité en aan elke andere persoon, zowel intern als extern aan de vennootschap, belast met de evaluatie van de bestuurders. De voorzitter van de Raad van Bestuur en de uitoefening van zijn functies in de Raad van Bestuur dienen eveneens zorgvuldig geëvalueerd te worden. De niet-uitvoerende bestuurders zijn gehouden hun interactie met het Uitvoerend Management jaarlijks te evalueren en, indien nodig, maken zij voorstellen over aan de voorzitter van de Raad van Bestuur met het oog op verbeteringen. Voor meer informatie wordt verwezen naar Titel II, 1.3 en 2.1 van het Corporate Governance Charter.
> Remuneratiebeleid voor de leden van het Uitvoerend Management Het remuneratiebeleid van de vennootschap is gebaseerd op de prestaties van de vennootschap en de individuele prestaties van de leden het Uitvoerend Management. Het niveau van de door de vennootschap beoogde remuneratie dient te volstaan om de leden van het Uitvoerend Management aan te trekken, te behouden en te motiveren. Een jaarlijkse benchmark dient als basis om het remuneratieniveau, de elementen waardoor deze worden gevormd, alsmede het niveau van deze elementen te bepalen. De salarisenquêtes die gebruikt worden voor deze benchmark worden gekozen in functie van de vennootschappen (IT, telecom) die hieraan deelnemen en met dewelke de vennootschap zich het best denkt te kunnen vergelijken. De vennootschap werkt systematisch met twee salarisenquêtes. De analyse van de jaarverslagen van de BEL 20 vennootschappen wordt enkel ten indicatieve titel gebruikt. De eventuele salarisaanpassingen ten gevolge van de jaarlijkse benchmark worden in het Remuneratie- en Benoemingscomité besproken die haar voorstellen ter goedkeuring voorlegt aan de Raad van Bestuur. > Componenten van de remuneratie van de leden van het Uitvoerend Management Alle leden van het Uitvoerend Management hebben het statuut van werknemer van de vennootschap; sommigen onder hen zijn bezoldigde bestuurders in Luxemburg; anderen hebben, afhankelijk van hun lokale activiteit, het statuut van deeltijds werknemer in Luxemburg. De gedetailleerde remuneratie, zoals uiteengezet in het huidige remuneratieverslag, omvat het geheel van deze elementen. Geen enkele bijzondere opzegvoorwaarde werd overeengekomen tussen de vennootschap en de leden van het Uitvoerend Management. De remuneratie van de leden van het Uitvoerend Management is samengesteld uit de volgende elementen:
Jaarverslag 2010
De Raad van Bestuur staat in voor een periodieke evaluatie van zijn eigen doeltreffendheid en voor de periodieke evaluatie van de verschillende comités.
De vennootschap heeft verder geen enkele melding ontvangen van leden van de Raad van Bestuur en/of leden van het Uitvoerend Management met betrekking tot transacties in 2010.
Mobistar - 4, 5
1.7 Evaluatieproces van de Raad van Bestuur, de comités en de individuele bestuurders
Er werd in 2010 geen verloning uitgekeerd in de vorm van aandelen, opties of andere rechten om aandelen van de vennootschap te verkrijgen. Er zal ook op de jaarlijkse Algemene Vergadering van 2011 geen voorstel daaromtrent worden neergelegd.
1. Jaarlijks basissalaris 2. Variabele remuneratie a. Variabele remuneratie op korte termijn, ‘performance bonus’ genaamd b. Strategic Letter c. LTI 2008-2010 3. Andere elementen van de remuneratie a. Groepsverzekering bestaande uit vier luiken: leven – overlijden – invaliditeit en vrijstelling van premies b. Hospitalisatieverzekering c. Winstdeelnameplan d. Terbeschikkingstelling van een voertuig e. Maaltijdcheques
Ingeval van niet-voldoening van de persoonlijke prestaties, kan het financiële individuele deel verminderd en zelfs geannuleerd worden.
De elementen die het salaris vormen en die een bijkomende uitleg vereisen worden hieronder uiteengezet.
De resultaten van het eerste semester worden vastgesteld in de maand september van het lopende jaar; de resultaten van het tweede semester worden vastgesteld in de maand maart van het jaar volgend op het einde van het boekjaar.
1. Jaarlijks basissalaris Het jaarlijks basissalaris dient ertoe de aard en de omvang van de individuele verantwoordelijkheden te vergoeden. Het is gebaseerd op de jaarlijkse benchmark rekening houdende met het respect van de interne billijkheid binnen de vennootschap. 2.a. Variabel deel op korte termijn – performance bonus De variabele remuneratie op korte termijn is een sleutelelement van het remuneratiebeleid van de vennootschap. Het beoogde contractuele variabele remuneratieniveau bevindt zich tussen 35 % en 50 % van het jaarlijks basissalaris afhankelijk van het type functie. De berekeningsmethodologie, zowel voor het collectieve als voor het individuele deel, is beschreven in een intern reglement. De variabele remuneratie is in twee delen gesplitst: • Een individueel deel gebaseerd op de evaluatie van relevante en neutrale objectieven. Een aanzienlijk deel is gebaseerd op de managementkwaliteiten alsmede op de persoonlijke betrokkenheid bij de omvorming van de vennootschap. • Het collectieve deel is, voor 2010, gebaseerd op de volgende financiële indicatoren: 1. Het omzetcijfer 2. Het niveau van de EBITDA (Earnings before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization) 3. De organische cash flow
De individuele prestaties van de CEO worden bepaald door het Remuneratie- en Benoemingscomité; de individuele prestaties van de andere leden van het Uitvoerend Management worden voorgesteld door de CEO aan het Remuneratie- en Benoemingscomité. De Raad van Bestuur beslist deze voorstellen te aanvaarden of desgevallend te verwerpen. Het variabele deel wordt elk semester geëvalueerd en vastgelegd.
De performance bonus wordt in geld of in opties op aandelen die niet verbonden zijn aan de vennootschap, toegekend. 2.b. De ‘Strategic Letter’ De ‘Strategic Letter’ is een uitzonderlijke bonus waarvan de toepassing en de toekenning, op discretionaire wijze, worden voorgesteld en beoordeeld door het Remuneratie- en Benoemingscomité en goedgekeurd door de Raad van Bestuur. De KPI’s zijn voornamelijk financieel. Opdat deze bonus zou kunnen worden toegekend, dient een specifiek criterium vervuld te worden, zoals de evolutie van de organische cash flow van de vennootschap. Eens dit criterium bereikt is, worden de financiële KPI’s aangevuld met andere criteria verbonden met de activiteiten van de vennootschap. Zo werden, in 2010, drie andere criteria in rekening gebracht om het niveau van de betaling te bepalen. Deze betreffen, onder andere, de ‘Customer Loyalty’, de ‘Best in class sales machine’ en de doeltreffendheidsprogramma’s. Ingeval van een maximale positieve evaluatie, kan het bedrag toegekend aan de leden van het Uitvoerend Management overeenstemmen met het brutosalaris van de maand december. Voor wat de CEO betreft, is het maximale jaarlijkse toegekende bedrag vastgelegd op ongeveer 4 maanden salaris. De ‘Strategic Letter’ wordt jaarlijks tijdens de maand maart in geld of in opties op aandelen die niet verbonden zijn aan de vennootschap, toegekend.
Het resultaat van het collectieve deel wordt elk semester ter controle voorgelegd aan het Remuneratie- en Benoemingscomité alvorens te worden toegekend.
2.c. LTI 2008-2010
In het geval dat de financiële objectieven niet worden bereikt, kan het collectieve deel naar 0 % gebracht worden.
De ‘LTI 2008-2010’ is een bonus op lange termijn, toegekend in 2008 om het behoud van het management te bewerkstelligen, teneinde de stabiliteit onder de leden van de Uitvoerend Management gedurende een periode van drie jaar te waarborgen.
Het is verbonden aan een aanwezigheidsvoorwaarde in maart 2010 en wordt dan toegekend in de vorm van opties op aandelen die niet verbonden zijn aan de vennootschap.
De werkgeversbijdragen bedragen 11 tot 20 % van het jaarlijks basissalaris van de leden van het Uitvoerend Management. 3.c. Winstdeelnameplan
Deze opties zullen gedurende een jaar geblokkeerd zijn. Het is gebaseerd op een percentage dat van toepassing is op zowel vier performance bonus periodes als op dezelfde financiële KPI’s en dit voor de twee semesters van 2008 en de twee semesters van 2009. 3.a. Groepsverzekering - aanvullend pensioenplan Het aanvullend pensioenplan is een plan met vooraf bepaalde bijdragen. De verworven reserve bestaat uit werkgevers- en persoonlijke bijdragen.
Overeenkomstig de wet van 22 mei 2001, werd een CAO gesloten teneinde 1 % van de nettowinst onder bepaalde voorwaarden te delen met de leden van het personeel met inbegrip van de leden van het Uitvoerend Management. Ingeval niet voldaan is aan de voorwaarden, wordt geen winstdeelname toegekend. Het bedrag dat wordt toegekend aan elke werknemer, hierin inbegrepen de leden van het Uitvoerend Management, is hetzelfde ongeacht het niveau van de functie die de werknemer uitoefent.
> De gedetailleerde remuneratie van de leden van het Uitvoerend Management 2009 2010 (herziene cijfers) € 322 405 € 340 000 € 354 678 € 12 433
€ 727 079 € 19 731
€ 6 618 € 5 814 € 64 955 € 754 471
€ 12 252 € 7 479 € 64 575 € 1 151 385
€ 1 243 555
€ 1 419 637
Jaarverslag 2010
CEO - bruto basissalaris: - bruto variabele remuneratie in cash en/of opties die niet verbonden zijn aan de vennootschap: - andere componenten van de remuneratie: (met uitzondering van de werkgeversbijdragen aan het pensioenplan) - risicoverzekering: - andere componenten: - werkgeversbijdragen aan het pensioenplan: Totaal
- bruto basissalaris: - bruto variabele remuneratie in cash en/of opties die niet verbonden zijn aan de vennootschap: - andere componenten van de remuneratie: (met uitzondering van de werkgeversbijdragen aan het pensioenplan) - risicoverzekering: - andere componenten: - werkgeversbijdragen aan het pensioenplan: Totaal
€ 600 950 € 59 111
€ 1 892 278 € 98 014
€ 30 192 € 28 919 € 193 167 € 2 096 784
€ 38 066 € 59 949 € 219 990 € 3 629 920
Globaal totaal
€ 2 851 255
€ 4 781 305
Alle bedragen worden gerapporteerd op basis van een brutobedrag, met uitsluiting van de sociale zekerheid van de werkgever en elke belasting verschuldigd door de werkgever, onder andere op de verzekeringspremies. De cijfers van 2009 werden op deze basis herzien teneinde een vergelijking te verzekeren met de cijfers van 2010. De variabele remuneratie die in rekening wordt gebracht is de effectief uitbetaalde remuneratie over de betrokken periode of in het geval van opties die niet verbonden zijn aan de vennootschap, de effectief toegekende opties tijdens de betrokken periode. De ‘Black & Scholes’ formule wordt gebruikt voor de waardering van de opties.
De belangrijke toename van de variabele remuneratie in 2010 is te wijten aan een toekenning van niet aan de vennootschap verbonden opties (zie hiervoor het LTI in het remuneratieverslag 2009-2010) voor de periodes van 2008, 2009 en 2010. Het Uitvoerend Management (met uitzondering van de CEO) was, eind 2009, samengesteld uit 7 leden: de heren Erick Cuvelier en Stéphane Beauduin worden pro rata temporis in rekening gebracht. Eind 2010 was het Uitvoerend Management (met uitzondering van de CEO) samengesteld uit 9 leden: de heer Hendrik Fostier en mevrouw Cristina Zanchi worden pro rata temporis in rekening gebracht.
Mobistar - 6, 7
Uitvoerend Management (met uitzondering van de CEO)
Geen enkel aandeel, optie of enig ander recht om aandelen van de vennootschap te verwerven werd toegekend, uitgeoefend of verviel in 2010. > Het remuneratiebeleid voor de bestuurders De onafhankelijke bestuurders zullen, voor het jaar 2010, een jaarlijkse forfaitaire remuneratie ontvangen van 30.000 € evenals een bijkomende remuneratie van 2.000 € per vergadering van een statutair of ad hoc comité die zij hebben bijgewoond. Het gaat om de volgende bestuurders: • Eric De Keuleneer • Philippe Delaunois • Christina von Wackerbarth • Sparaxis (vertegenwoordigd door de heer Eric Bauche)
De voorzitter van de Raad van Bestuur, de heer Jan Steyaert, zal voor het jaar 2010 een jaarlijkse forfaitaire remuneratie van 60.000 € ontvangen evenals een bijkomende remuneratie van 2.000 € per vergadering van een comité van de Raad van Bestuur waarvan hij lid is. De volgende bestuurders oefenen hun mandaat onbezoldigd uit: • Olaf Swantee • Brigitte Bourgoin • Bertrand du Boucher • Gervais Pellissier • Wirefree Services Belgium (vertegenwoordigd door Aldo Cardoso) • Nathalie Clere • Benoit Scheen(1)
> De gedetailleerde remuneratie van de bestuurders Bestuurders
Jaarlijks forfaitair salaris
Auditcomité
Remuneratie- en Benoemingscomité
Strategisch Comité
Toezichtcomité voor Corporate Governance
Totaal
Jan Steyaert (voorzitter van de Raad van Bestuur)
€ 60 000
€0
€ 4 000
€ 6 000
€ 2 000
€ 72 000
Sparaxis (vertegenwoordigd door de heer Eric Bauche) (onafhankelijk bestuurder)
€ 30 000
€ 8 000
€0
€ 6 000
€0
€ 44 000
Philippe Delaunois (onafhankelijk bestuurder)
€ 30 000
€ 8 000
€ 4 000
€ 6 000
€0
€ 48 000
Eric Dekeuleneer (onafhankelijk bestuurder)
€ 30 000
€ 10 000
€ 4 000
€0
€ 2 000
€ 46 000
Christina von Wackerbarth (onafhankelijk bestuurder)
€ 30 000
€0
€0
€0
€0
€ 30 000
Totaal
€ 180.000
€ 26 000
€ 12 000
€ 18 000
€ 4 000
€ 240 000
2. B eschrijving van de vijf onderdelen van de interne controleomgeving 2.1 Controleomgeving Via zijn visie, zijn missie en zijn waarden definieert Mobistar zijn bedrijfscultuur en bevordert het ethische waarden die in al zijn activiteiten worden weerspiegeld. Er is een charter voor beroepsethiek beschikbaar op het niveau van de onderneming, dat verder wordt aangevuld door specifieke ethische charters, in het bijzonder voor purchasing en auditwerkzaamheden. Een deel van het intranet van de onderneming, dat toegankelijk is voor alle werknemers, is specifiek gewijd aan ethiek en de bedrijfscultuur in het algemeen. Er wordt een jaarverslag opgesteld dat gepresenteerd wordt aan het auditcomité. Het personeelsbeleid en de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de onderneming worden beschreven in het eerste deel van het jaarverslag, evenals het bestuur en de controle van de onderneming. De werking van de bestuursorganen wordt gedetailleerd beschreven in de verklaring inzake deugdelijk bestuur die in het tweede deel van het jaarverslag is opgenomen, en in de statuten van de onderneming. Dit deugdelijk bestuur dekt in het bijzonder de verantwoordelijkheden van deze organen, hun interne reglementen en de belangrijkste regels die bij het bestuur van de onderneming moeten worden nageleefd.
Daarnaast is er enkele jaren geleden bij Mobistar een intern controlesysteem ingevoerd, dat geregeld wordt beoordeeld. Dat systeem behandelt aspecten zoals bestuur, de machtiging van bevoegdheden en handtekeningen, ethiek, fraude, controlemechanismen voor gegevens en werktuigen, controlemechanismen voor processen en financiële informatie, het personeelsbeleid, enz. Dit interne controlesysteem draagt bij tot de naleving van de Sarbanes-Oxley-vereisten die op het niveau van de groep France Télécom moeten worden nageleefd. 2.2 Risicobeheerproces De onderneming heeft formeel een charter voor risicobeheer opgesteld. Het ‘Mobistar Risk Management Charter’ werd bekrachtigd door het voltallig Uitvoerend Comité en goedgekeurd door het Auditcomité. In wezen omschrijft dit document het kader en het proces voor risicobeheer, alsmede de organisatie en de verantwoordelijkheden die ermee verband houden. De ‘Area Risk Managers’, die in de verschillende afdelingen de belangrijkste spelers vormen, zijn verantwoordelijk voor de identificatie, de analyse, de evaluatie en de behandeling van de risico’s per gebied. Op het niveau van de onderneming is er een bedrijfsteam verantwoordelijk voor het ontwerp van en het toezicht op het kader, de aanwending van gebruikelijke werktuigen en technieken en voor de communicatie. De informatieverschaf(1) De heer Benoit Scheen (CEO) wordt bezoldigd onder zijn werk nemersstatuut (zie hierboven).
fing over risicobeheer in de ganse onderneming wordt verzekerd via de ‘Raad voor risicobeheer’, die de leden van het Uitvoerend Comité omvat in overeenstemming met het bovenvermelde charter. Deze informatie wordt eveneens verstrekt aan het Auditcomité.
Het Auditcomité ontvangt de besluiten van alle interne audits. Ook ontvangt het periodieke verslagen van de functies ‘Fraud & Revenu Assurance’, ‘Risicobeheer’ en ‘Ethiek’.
2.3 Controleactiviteiten
3. Markante feiten 2010
Mobistar heeft een ISO 9001-certificaat. Al zijn voornaamste processen en de daarmee gepaard gaande controlemechanismen worden formeel beschreven en gepubliceerd op het intranet van de onderneming. Omdat Mobistar deel uitmaakt van de groep France Télécom, is Mobistar eveneens gedeeltelijk onderworpen aan de Amerikaanse Sarbanes-Oxley-wetgeving. De controleactiviteiten worden in de eerste plaats uitgevoerd door de functionele of operationele managers, onder toezicht van hun oversten. Ook zijn er specifieke functies voor controle (nl. ‘Fraud & Revenu Assurance’), naleving en audit (nl. ‘Corporate Quality & Audit’) ingevoerd. De budgetcontrole dekt niet alleen de budgettaire aspecten, maar ook belangrijke prestatie-indicatoren.
3.1 Evolutie van de mobieletelefoniemarkt
Dankzij vooruitstrevende processen voor elektronische gegevensverwerking en –controle (zoals beschreven in punt 2.3 hierboven) kan er te gepasten tijde betrouwbare informatie worden verspreid, in het bijzonder voor de opstelling van de financiële verslaggeving. Het geavanceerde rapporteringssysteem van Mobistar, het ‘Mobistar Advanced Reporting System’, verschaft via het intranet een persoonlijke toegang tot de relevante gegevens over de activiteiten en het beheer van de onderneming. Het systeem voor informatie over risico’s wordt beschreven in punt 2.2 hierboven. Binnen het kader ter bevordering van ethische waarden kan er via een professioneel waarschuwingssysteem vertrouwelijke informatie worden gerapporteerd om de controleomgeving te versterken. Wat de communicatie en de informatie voor de groep betreft, wordt de naleving van de regels inzake deugdelijk bestuur bovendien gecontroleerd door een specifieke procedure, die geverifieerd wordt door het Auditcomité. 2.5 Toezicht Zoals reeds aangegeven in punt 2.2 hierboven bestaan er naast de eerstelijns controleactiviteiten ook specifieke functies voor controle, naleving en audit (nl. ‘Corporate Quality & Audit’) om een continue evaluatie van het interne controlesysteem te verzekeren. Er wordt specifieke aandacht besteed aan de scheiding van taken, in het bijzonder in het kader van de naleving van de bepalingen van de Sarbanes-Oxley-wetgeving.
Mobistar heeft het jaar afgesloten met 3.950.521 actieve mobiele klanten (inclusief ‘mobile broadband’ en mvno’s), wat een stijging op jaarbasis vertegenwoordigt van +5,4 %. Mobistar heeft zijn positie op de Belgische markt gehandhaafd, met een marktaandeel van 32 % en een omzet aandeel van meer dan 35 %. Deze cijfers omvatten niet de groei van ‘Machine to Machine’-kaarten, die is gestegen van 130 duizend eind 2009 tot 191 duizend eind 2010. Ondanks de verzadiging van de markt is het ‘churn’-percentage (het aantal klanten dat Mobistar in de loop van het jaar heeft verlaten ten opzichte van de gemiddelde klantenbasis, zonder mvno’s en ‘mobile broadband’), net als vorige jaar stabiel gebleven op 22,1 %. Het aantal postpaid-klanten bedroeg 63,6 % van de totale klantenbasis (zonder mvno’s) aan het einde van 2010, in vergelijking met 60,6 % in 2009. Het gewicht aan zakelijke klanten in de totale klantenbasis is gestegen van 20,5 % aan het einde van 2009 tot 20,9 % in 2010 (zonder mvno’s), wat het commerciële succes weerspiegelde van onze convergentiestrategie voor de segmenten SoHo en KMO. Het gemiddelde gebruik per klant is in 2010 blijven toenemen (totale gemiddelde gebruik per gebruiker op jaarbasis zonder voice mail en roaming bezoekers +12,7 %), voornamelijk aangestuurd door de verkoop van bundels met gratis sms’jes en het streven naar groei in de postpaid klantenbasis. 3.2 Evolutie van producten en diensten De dienstenportefeuille van Mobistar blijft zich richten op mobiliteit, met steeds meer nadruk op convergente diensten die een antwoord bieden op de toenemende behoeften van klanten.
Jaarverslag 2010
De onderneming heeft een transparante communicatie ten aanzien van haar werknemers, in overeenstemming met haar waarden en gebaseerd op meerdere systemen, dewelke in het bijzonder bestaan uit het intranet en de periodieke presentaties van het Uitvoerend Management op verschillende niveaus (nl. ‘Leaders Day’ en ‘LearnTogether’).
Mvno’s (mobile virtual network operators) hebben hun marktaandeel in nichesegmenten (voornamelijk het etnische segment) geconsolideerd. In het noorden van het land zet Telenet zijn agressieve commerciële ontwikkeling op de markt van de mobiele telefonie voort.
Mobistar - 8, 9
2.4 Informatie en communicatie
De concurrentie op de markt is in 2010 nog intensiever geworden: door de verzadiging van de markt trachten alle operatoren klanten te werven en te behouden. Commerciële aanbiedingen en promoties vormen inmiddels een vast onderdeel van de markt. Volgens schattingen van Mobistar bedroeg het aantal actieve SIM-kaarten op de Belgische markt op het einde van 2010, 111 % van de actieve bevolking, in vergelijking met 108 % op het einde van 2009.
Op de residentiële markt zijn de diensten van Mobistar ontworpen om maximale waarde voor onze klanten te creëren, door rekening te houden met hun specifieke behoeften. In de praktijk kunnen klanten kiezen om te profiteren van extra voordelen voor spraakverkeer, smsverkeer of internet, afhankelijk van hun profiel. Zij hebben recht op dergelijke voordelen tijdens de volledige duur van het contract en voor de duurdere tariefplannen (My70 en My99) zelfs na afloop van het contract. Voor klanten die onbeperkt mobiel willen bellen naar vaste nummers in België en die goedkoper willen bellen naar vaste nummers in het buitenland, stelt Mobistar ‘AtHome’-opties voor. Eind 2010 kozen reeds 130 duizend klanten voor de ‘AtHome’-opties. In maart 2010 introduceerde Mobistar een nieuwe optie, ‘Circle’, die zich voornamelijk richt op gezinnen en waarbij verschillende klanten die één factuur delen elkaar onbeperkt kunnen bellen en sms’en. Deze optie is voor alle klanten op verzoek beschikbaar en is gratis tijdens de 24 maanden van het contract. Eind 2010 profiteren 79 duizend kaarten van de ‘Circle’-voordelen. Mobiel internet heeft zijn snelle groei voortgezet. Met hun gsm of laptop kunnen klanten met hoge snelheid surfen op het internet (dekking buitenshuis van 99% van de bevolking). In juni 2010 introduceerde Mobistar een volledige waaier van gsm-oplossingen onder de naam ‘Mail & Surf’. Aan het einde van het jaar hadden reeds 73,6 duizend klanten voor deze opties gekozen. In dezelfde periode bedroeg het aantal klanten dat gebruik maakte van de mobiele breedbanddiensten 111,8 duizend (jaarlijkse groei van +31%). Vast-mobielconvergentie blijft de hoeksteen van Mobistar’s waardestrategie. In oktober 2010 introduceerde Mobistar een nieuw 3P-aanbod (‘Starpack’), dat onbeperkt internet via ADSL combineert met vaste telefonie en satelliet-tv. Dit uiterst voordelige pakket (abonnement van €55/maand) biedt digitale televisie met een bijzonder ruime keuze aan kanalen (meer dan 500 kanalen plus themazenders). Het vormt het eerste aanbod in België dat klanten de mogelijkheid biedt om hun gsm te gebruiken als een afstandsbediening voor hun tv, bijvoorbeeld om thuis een televisieprogramma op te nemen terwijl ze nog op kantoor of op de baan zijn. Aan het einde van het jaar hadden bijna 10.000 klanten reeds gekozen voor een ‘Starpack’-abonnement. Tezelfdertijd blijft Mobistar autonome ADSL-diensten verkopen. Uiterst voordelige aanbiedingen zijn onder meer een ADSL-verbinding, al dan niet met VOIP, afhankelijk van de behoeften van de klant. Voor €7 extra per maand kunnen klanten onbeperkt bellen naar vaste lijnen in België. Eind 2010 kozen 54,9 duizend klanten voor Mobistar ADSL. Op de professionele markt blijft Mobistar zijn commerciële strategie positioneren rondom convergente oplossingen op basis van mobiele technologie. ‘One Office Voice Pack’ combineert de vaste en mobiele telefonie voor de professionele markt. Dit aanbod, dat het eerste echte convergentievoorstel vormde voor de segmenten SoHo en KMO, combineert voordelige
tarieven met een groter gebruiksgemak. Het aantal verkochte ‘One Office Voice Packs’ bereikte de 28 duizend eind 2010 (+5 % ten opzichte van 2009). Voor de professionele segmenten SoHo’s en KMO’s, stelt Mobistar drie-in-één-aanbiedingen ter beschikking (‘One Office Full Pack’) inclusief mobiele telefonie, vaste telefonie en datatransmissie over een breedbandverbinding. Eind 2010 hadden meer dan 4,3 duizend klanten gekozen voor deze aanbiedingen (ten opzichte van 2,2 duizend eind 2009). Op de markt van de kleine en middelgrote ondernemingen (KMO’s) werd er een nieuw convergent product geïntroduceerd (‘Business Pack’), om te beantwoorden aan vaste data- en telefoniebehoeften via directe toegangslijnen (bedrijven met verschillende vaste lijnen). Eind 2010 waren er 349 actieve klanten. Dankzij de twee-in-één- en de drie-in-één-aanbiedingen kon het aantal convergente klanten in 2010 worden opgevoerd van 29 % tot 35 % in de marktsegmenten van de SoHo’s en KMO’s. Deze klanten vertegenwoordigen 248 duizend mobiele kaarten (ten opzichte van 195 duizend kaarten eind 2009). In het bedrijfssegment heeft Mobistar contracten verlengd en ook belangrijke nieuwe contracten gesloten. In het ‘Machine-to-Machine’-segment (M2M) is de Belgische binnenlandse markt blijven groeien, met 23% (+30 duizend kaarten). Tezelfdertijd werd ook de groei van de internationale activiteiten voortgezet in samenwerking met het International M2M Center (IMC), het internationale competence center van France Télécom dat door Mobistar wordt gehost. Namens het IMC heeft Mobistar meer dan 33 duizend kaarten uitgegeven, en bereikte zo een totaal aantal kaarten van 191 duizend (tegenover 130 duizend in 2009). De mvno-partnerschappen met Telenet en Lycamobile, de Europese leider in internationaal prepaid-verkeer dat gericht is op etnische gemeenschappen, werden in 2010 met succes voortgezet. In juni 2010 werd er een nieuw mvno-partnerschap ondertekend met Tellink. Dit alles droeg bij tot de groei van de mvno-klantenbasis, die per eind 2010 456,1 duizend klanten telt (groei op jaarbasis van +41,8 %). 3.3 Distributie Mobistar blijft een distributiestrategie hanteren op basis van vier hoofdprincipes: - Nadruk op exclusieve distributie (Mobistar Centers, verkoop op afstand, …) met een belangrijke focus op onlineverkoop. - Aanwezigheid via complementaire kanalen, partnerovereenkomsten en regionale vestigingen. - Versterking van ons marktaandeel in de open distributie. - Segmentering van elk verkooppunt al naargelang zijn specifieke omzetpotentieel. In 2010 heeft Mobistar het aantal Mobistar Centers uit-
Het aandeel van de onlineverkoop in de totale klantenwerving steeg van 7 % in 2009 naar 9 % in 2010. Het aantal elektronische facturen kent eveneens een stijging. Aan het einde van het jaar ontvingen meer dan 364 duizend klanten hun factuur elektronisch, wat betekent dat meer dan 25% van de postpaidklanten inmiddels profiteren van deze eenvoudige, gratis en milieuvriendelijke manier om facturen te raadplegen. Op de professionele markt is er een nieuw klantenrelatieproces ingevoerd. Er wordt daarbij proactief contact opgenomen met bedrijfsklanten, hetzij door ons eigen team voor direct sales (inclusief 15 account managers van Mobistar Enterprise Services), hetzij door één van de 21 erkende bedrijfsvertegenwoordigers. 3.4 Ontwikkeling van het netwerk Mobistar heeft in 2010 zijn ontplooiingsstrategie verdergezet die erop gericht is de ‘deep indoor’-dekking uit te breiden, en, vooral, een snelle groei tegen een lagere kostprijs van het 3G-netwerk mogelijk te maken. Dit voornamelijk door de HSDPA technologie (High Speed Downlink Packet Access), een evolutie van de UMTS waardoor een drie keer groter debiet mogelijk wordt gemaakt. De HSDPA-technologie is beschikbaar op het volledige 3G-netwerk van Mobistar. De UMTS-dekking bedraagt eind 2010 90,5 % van de bevolking, wat in overeenstemming is met de verplichtingen die werden opgelegd door de regelgever. Mobistar biedt zijn klanten een hoog mobiel debiet op zijn volledige netwerk dankzij de complementariteit tussen zijn EDGE-netwerk en 3G-netwerk, dat meer dan 99 % van de bevolking dekt. Sinds mei 2007 staat Ericsson in voor het operationele beheer van het volledige Mobistar-netwerk. Het vijfjarige contract heeft betrekking op het dagelijkse beheer, de supervisie en de ontplooiing van de infrastructuur en van de uitrusting met betrekking tot de netwerktoegang. Het Mobistar-netwerk telt eind 2010 5.123 sites, waarvan 695 worden gedeeld met andere operatoren. Dit vertegenwoordigt 15.369 cellen. Daarnaast heeft Mobistar zijn netwerk uitgebreid met 669 straalverbindingen. De evolutie naar NGN (Next Generation Network) werd in 2010 voortgezet met de migratie van het core-netwerk naar een uiterst geavanceerd platform gedupliceerd als voorzorgsmaatregel bij storingen. De evolutie
Mobistar heeft in maart 2010 officieel een ingrijpend project voor IT- en serviceplatforms geïntroduceerd. De doelstelling bestaat erin de bestaande IT-systemen voor facturatie, voorzieningen, klantenservice en diensten met toegevoegde waarde (voicemail, sms, mms, …) te vervangen door een volledig geïntegreerd convergent systeem in reële tijd voor postpaid en prepaid. Hierdoor neemt de tijd om in te spelen op de markt af en kan er sneller gereageerd worden: zowel op nieuwe behoeften van klanten als om in te spelen op initiatieven van de concurrentie. Dit project zal in 2011 en 2012 worden voortgezet. 3.5 Voortgezette druk door de regelgever In zijn besluit van 29 juni 2010 heeft het BIPT (het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie) nieuwe tarieven voor mobiel gespreksterminatie (MTR) opgelegd, gebruikmakend van een kostenmodel gebaseerd op de incrementele kosten op lange termijn (LRIC-kostenmodel). De tarieven zullen geleidelijk dalen (glidepath) tot een symmetrisch niveau van 1,08 c€/minuut op 1 januari 2013. KPN Group Belgium en Mobistar hebben beroep aangetekend met een verzoek tot schorsing en annulering van dit besluit. Op 15 februari 2011 heeft het Hof van Beroep de schorsing verworpen wegens een gebrek aan dringende en onherstelbare schade. Het is onwaarschijnlijk dat er vóór de tweede helft van 2012 een beslissing zal worden bekendgemaakt over de annulatieprocedure. In afwachting van verdere besluiten zijn de MTR in augustus 2010 drastisch verlaagd; -44 % voor Mobistar (van 9,1 c€ tot 5,1 c€/minuut) tegenover -36 % voor Proximus (van 7,2 c€ tot 4,6 c€/minuut) en -49 % voor Base (11,4 c€ tot 5,8 c€/minuut). Een verdere daling met 16 % wordt voor alle drie de operatoren voorzien op 1 januari 2011. Wat de internationale roamingtarieven betreft, zijn er bijkomende tariefverlagingen voor retail- (spraak en sms) en wholesale-diensten (spraak, sms en data) geïntroduceerd, in overeenstemming met de EU-reglementering. Er werden verhoogde transparantiemechanismen ingevoerd om onaangename verrassingen op de factuur te voorkomen. In december 2010 is de EU-Commissie gestart met een overlegronde over de evaluatie van de roamingreglementering. Dit kan in de komende jaren leiden tot een voortgezette en/of uitgebreide regulering van de roamingprijzen (bijv. voor retail-datadiensten) en/ of tot de invoering van nieuwe wholesalemechanismen. Voor de verlenging van de 2g-licentie voor 5 jaar tot eind 2015 heeft de wet van 15 maart 2010 een licentieverlengingsvergoeding voorzien. Deze vergoeding bedraagt circa 15 miljoen euro per jaar voor de periode van 5 jaar. Alle mobiele operatoren (Belgacom Mobile, KPN Group Belgium en Mobistar) verzetten zich tegen deze wet voor het Grondwettelijk Hof omdat ze in strijd zou zijn met het niet-retroactiviteitsprincipe (deze wet
Jaarverslag 2010
Mobistar blijft de exclusieve telecomleverancier van Euphony.
naar volledige IP-convergentie werd gestaag voortgezet met een reeks investeringen op het vlak van transmissienetwerken, het IN-platform (Intelligent Network) en het sms-platform om de groei van de vaste diensten en nieuwe diensten te ondersteunen (bijv. vier-in-éénaanbiedingen).
Mobistar - 10, 11
gebreid tot 165 winkels (tegenover 158 eind 2009), en bevestigt zo zijn rol als de belangrijkste kleinhandelsketen in België. Zevenenveertig van deze verkooppunten zijn eigendom van Mobistar (in vergelijking met 41 eind 2009). De Mobistar-keten breidt momenteel zijn dienstenportefeuille uit naar gsm-verzekeringen (in 2010 werden er meer dan 30 duizend verzekeringscontracten afgesloten). De meeste Mobistar Centers werden in het derde en vierde kwartaal van 2010 heringericht om het ‘Starpack’, nl. digitale tv, in de winkels te introduceren.
verandert immers de aanvankelijk gedefinieerde voorwaarden voor de verlenging van 2g-licenties). Het Hof zal naar verwachting eind 2011 of begin 2012 een beslissing nemen. 3.6 Mobistar Enterprise Services nv Na de goedkeuring van de Raad voor de Mededinging werd de overname van KPN Belgium Business nv door Mobistar voltooid op 31 maart 2010. Per 1 april 2010 werd de naam gewijzigd in Mobistar Enterprise Services nv (MES). Via deze acquisitie heeft Mobistar het glasvezelnetwerk, de b2b-, wholesale- en carrieractiviteiten van KPN overgenomen. Met deze overname bevestigt Mobistar zijn strategie om zijn aanwezigheid op de professionele markt te versterken en om zijn positie als convergente speler op de telecommunicatiemarkt te verstevigen. De productportefeuilles van beide entiteiten vertonen sterke synergieën. Dit maakt kruisverkoop mogelijk van producten tussen de bestaande klanten van elke entiteit, en ook kunnen er aan nieuwe klanten geïntegreerde oplossingen worden aangeboden. De marketing- en verkoopteams van beide ondernemingen zijn daarom in één team geïntegreerd. Ook wat het netwerk betreft zijn er synergieën mogelijk door beide netwerkinfrastructuren te integreren en de hoge kosten met andere operatoren te elimineren, bijvoorbeeld door verbindingen die door Mobistar zijn uitbesteed te vervangen door MES-verbindingen, of door een interconnectieverbinding in te voeren tussen Mobistar en MES, waardoor de terminatiekosten kunnen worden verlaagd die aan andere carriers worden betaald. De meeste van deze synergieën – zowel wat de producten als wat het netwerk betreft – worden pas van kracht vanaf 2011 (met 2010 als overgangsperiode om dergelijke synergieën voor te bereiden en ze uitvoerbaar te maken). Op dezelfde dag van de voltooiing van de overname heeft MES een wholesaleovereenkomst ondertekend met KPN Group Belgium voor de levering van producten en diensten voor vaste telefonie en internet aan hun residentiële klanten. De overeenstemmende opbrengsten vertegenwoordigen 45 % van de totale opbrengsten van MES voor de geconsolideerde periode (april – december 2010).
ment. Dit bevestigt de duurzame commerciële impact van de naamwijziging van VOXmobile S.A. naar Orange S.A. (die van kracht werd in oktober 2009). Het weerspiegelt ook een stijging van de verkoop van iPhones, die een aanzienlijk deel van de verkoop op de markt blijven uitmaken (42 % van de totale abonnementen). In 2010 heeft Orange (Luxembourg) zijn commerciële positie op de markt verder uitgebreid met de opening van twee extra winkels (Ettelbruck en Grevenmacher) en twee ‘shops-in-the-shop’ (Darty Bereldange en Saturn Gare). Eind 2010 telt het inmiddels een totaal van 19 winkels. Wat de netwerken betreft zijn er 241 gsm-2g-sites (waarvan 5 nieuwe geïntegreerde sites in 2010) en 145 umts-3g-sites operationeel. Alle resterende Siemens 3g-apparatuur is in het eerste kwartaal van 2010 overgeschakeld naar Huawei. Wat straalverbindingen betreft zijn er nu 129 verbindingen operationeel en is de voorbereiding voor IP gestart. Orange (Luxembourg) heeft in augustus en december 2010 LTE-4g-tests uitgevoerd en verwacht dat de Regelgevende instantie de LTE-licentie in 2011 zal toekennen. De ‘tarieven voor mobiele gespreksterminatie (MTR) zijn in 2010 ongewijzigd gebleven. De Luxemburgse Regelgevende instantie (ILR) heeft de MTR-prijzen voor de periode van 2006 tot 2008 vastgesteld. Sindsdien zijn ze ongewijzigd gebleven. In 2010 heeft de regering het ‘plan national pour l’ULTRA HAUT DEBIT POUR TOUS’ (het nationale plan voor ultrahoog debiet voor iedereen) aangekondigd, om Luxemburg te plaatsen in de groep van de meest geavanceerde Europese landen in termen van bandbreedte en innovatieve diensten. Dit plan zal alle Luxemburgse gezinnen hoge snelheid bieden volgens de onderstaande planning: • Vanaf 2010: 2Mb; • Vanaf 2015: 100 Mb; • Vanaf 2020: 1 Gb. 3.8 Belangrijke gebeurtenissen na afsluiting van het boekjaar Er hebben geen significatieve gebeurtenissen plaatsgevonden tussen de balansdatum en de datum waarop de publicatie van de jaarrekening is goedgekeurd door de Raad van Bestuur.
3.7 Orange S.A. (Luxembourg) De marktaandelen voor mobiele telefonie zijn in 2010 stabiel gebleven. De gevestigde operator (EPT-Luxgsm) vertegenwoordigt circa 50 %; de overige 50 % wordt gedeeld tussen Tango (34 %) en Orange (Luxembourg) (16 %). De klantenbasis van Orange (Luxembourg) is blijven groeien en bereikte 88,9 duizend klanten (stijging op jaarbasis van 10 %). De groei wordt gedreven door zowel het professionele als het residentiële postpaidseg-
4. Toelichting bij de geconsolideerde jaarrekening opgesteld overeenkomstig de interna tionale IFRS-normen De consolidatiekring omvat de vennootschap Mobistar nv, Mobistar Enterprise Services nv, de Luxemburgse vennootschap Orange S.A., en 50 % van de tijdelijke vereniging ‘Irisnet’.
Op 31 maart 2010 heeft Mobistar nv 100 % van de aandelen van KPN Belgium Business nv verworven. De naam van de onderneming werd gewijzigd in Mobistar Enterprise Services nv (MES). Het bedrijf wordt vanaf 1 april 2010 geconsolideerd. 4.1 Resultatenrekening Voor het boekjaar 2010 noteerde de groep een geconsolideerde nettowinst van 263,6 miljoen euro, een stijging met 1,3 % tegenover het bedrag van 260,3 miljoen euro dat in het vorige boekjaar werd gerealiseerd. De geconsolideerde omzet steeg met 6,2 %, van 1.567,2 miljoen euro in 2009 naar 1.664,6 miljoen euro in 2010. De opbrengsten uit telefonie stegen van 1.444,8 miljoen euro in 2009 naar 1.515,6 miljoen euro één jaar later. De opbrengsten afkomstig uit de verkoop van apparatuur, meer bepaald van mobiele telefoons, zijn gestegen met 21,8 %, van 122,4 miljoen euro in 2009 naar 148,9 miljoen euro in 2010. In 2010 is het totale geconsolideerde klantenbestand van de Mobistar-groep met 5,5 % gestegen tot 4.039.372 klanten, voor een geconsolideerde omzet van 1.664,6 miljoen euro (+6,2 % in vergelijking met 2009). Eind 2010 bereikte het aantal actieve klanten voor mobiele telefonie (exclusief mvno’s en Orange S.A.) 3.494.407, wat overeenkomt met een stijging van 2 % ten opzichte van 3.424.972 actieve klanten het jaar voordien. Voornamelijk postpaid-klanten opteerden voor Mobistar. Bijgevolg steeg het aantal abonnees in het klantenbestand eind 2010 tot 63,6 %, in vergelijking met 60,6 % eind 2009.
Aan het einde van het boekjaar 2010 registreerde Mobistar nv een omzet uit telefonie van 1.472,8 miljoen euro, een toename van 4,7 % ten opzichte van de 1.407,0 miljoen euro een jaar eerder. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de externe groei met Mobistar Enterprise Services nv. De inkomsten van de operator werden negatief beïnvloed door de daling van de mobiele terminatie- (mtr) en roamingtarieven. De totale impact van deze verlagingen voor het boekjaar 2010 bedroeg 57,8 miljoen euro. In 2010 leidden de druk op de prijzen en de verlaging van de mobiele terminatietarieven (MTR) tot een daling in de gemiddelde opbrengst per klant van 0,9 % op jaarbasis, van 31,54 euro per maand per actieve klant in 2009 tot 31,26 euro in 2010. De andere bedrijfsopbrengsten bedroegen in 2010 33,2 miljoen euro, tegenover 37,6 miljoen euro in 2009. Die opbrengsten bestaan vooral uit doorrekeningen van gepresteerde diensten aan de France Télécom-groep en inkomsten van de informatieverstrekking aan de gerechtelijke autoriteiten. Hoewel het bijzonder strikte beleid dat sinds 2007 is ingevoerd ook in 2010 werd gehandhaafd, heeft de groep een stijging van de bedrijfskosten geregistreerd, van 1.202,1 miljoen euro eind 2009 tot 1.319,8 miljoen euro eind 2010. Er moet worden opgemerkt dat 63,2 miljoen euro van de totale stijging van de bedrijfskosten veroorzaakt is door de consolidatie van Mobistar Enterprise Services nv in het resultaat over de periode van 1 april 2010 tot 31 december 2010. De interconnectiekosten blijven stijgen (+6,6 %), van 358,1 miljoen euro in 2009 naar 381.8 miljoen euro in 2010.
Het aantal mvno-klanten steeg met 41,8 %, van 321.543 actieve klanten eind december 2009 tot 456.114 actieve klanten eind december 2010, als gevolg van de verkoopsuccessen door de mvno-partners van Mobistar, ieder in zijn segment, en de komst van een bijkomende partner: Tellink.
De andere kosten voor verkochte goederen en diensten vertonen een stijging met 49,8 miljoen euro oplopend tot 300.0 miljoen euro in het boekjaar 2010 als gevolg van de toename van de inkomsten uit verkoop van apparatuur, vooral op het vlak van smartphones (17,2 miljoen euro) en door de consolidatie van de kosten van sites van MES (25,8 miljoen euro).
Uit de cijfers van 2010 blijkt dat er een duidelijke interesse is in het gebruik van mobiele data. Het aantal klanten voor mobiel internet op tablets en pc’s (Internet Everywhere prepaid en postpaid en Business Eve-
De kosten voor ‘diensten en diverse goederen’ zijn gestegen met 35,4 miljoen euro naar 306,9 miljoen euro door een stijging van de commissievergoedingen (+10,9 miljoen euro), in commerciële kosten (+8,9 mil-
Jaarverslag 2010
De tijdelijke vereniging ‘Irisnet’ wordt uitgebaat door France Télécom S.A. en de vennootschap Belgacom nv (de initiële partner Telindus nv maakt sinds 1 januari 2010 integraal deel uit van Belgacom nv) op evenredige wijze. Mobistar nv bezit geen formeel stemrecht binnen de tijdelijke vereniging, maar oordeelt dat ze er in werkelijkheid de controle over uitoefent, samen met haar partner Belgacom nv, en ook de risico’s draagt die verbonden zijn aan haar activiteit.
rywhere, iPad 15 en 25) steeg met 31,1 %, van 85.281 eind december 2009 tot 111.793 aan het einde van het boekjaar 2010. De lancering van de tariefplannen voor iPad in 2010, om in te spelen op de nieuwe trends, was een succes. Mobistar blijft de referentie voor de verkoop van smartphones. In totaal verkocht Mobistar nv 946.246 toestellen in 2010 ten opzichte van 915.000 toestellen in 2009, of een stijging met 3,4 %. Het toenemende aantal postpaidklanten met een mobiele-dataforfait en het stijgende gebruik van mobiel internet via tablets verhoogden het aandeel van mobiele data in de omzet uit telefonie. Het aandeel van mobiele data in de omzet uit telefonie bedroeg 32,3 % eind december 2010, tegenover 28,7 % een jaar eerder.
Mobistar - 12, 13
Op 2 juli 2007 werd 90 % van de aandelen van Orange S.A. aangekocht, met een calloptie voor de resterende 10 %, die ten laatste op 2 juli 2010 kon worden gelicht. Dankzij deze calloptie wordt Orange S.A. sinds 2007 voor 100 % geconsolideerd. Op 12 november 2008 heeft Mobistar nv de resterende 10 % van de stemgerechtigde aandelen van Orange S.A. verworven.
joen euro), in beheervergoedingen (+5,0 miljoen euro), in honoraria en consultancyvergoedingen (+4,3 miljoen euro), enigszins gecompenseerd door een daling in de kosten voor nutsvoorzieningen (voornamelijk gebouwen en verzendkosten) (-1,6 miljoen euro). De kosten van Orange S.A. zijn stabiel gebleven. De onderneming heeft geen activiteiten voor ‘Onderzoek en ontwikkeling’ en bijgevolg zijn er onder deze post geen kosten geboekt. De personeelsbeloningen zijn gestegen als gevolg van de toename van het aantal teamleden, inclusief de overname van het personeel van MES (133 mensen). De afschrijvingen en waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa stegen met 3,9 % tot 170,7 miljoen euro eind 2010 tegenover 164,3 miljoen euro in 2009. De andere bedrijfskosten daalden met 5,3 miljoen euro. Het resultaat van de bedrijfsactiviteiten van de groep daalde van 402,7 miljoen euro in 2009 naar 378,0 miljoen euro tijdens het verslagjaar, een daling van 6,1 %. In 2010 bedroegen de financiële opbrengsten 0,6 miljoen euro, een daling van 0,8 miljoen euro ten opzichte van 1,4 miljoen euro in 2009. De financiële kosten bedroegen 5,1 miljoen euro in 2010, een daling in vergelijking met 2009 (6,1 miljoen euro) als gevolg van het positieve effect van de gedaalde interestkosten op de financieringen. Voor het jaar 2010 presenteert Mobistar een nettowinst van 263,6 miljoen euro, een stijging van 1,3 % na aftrek van de belastingen op het resultaat van 109,9 miljoen euro. Zowel de gewone netto winst per aandeel als de verwaterde nettowinst per aandeel stegen met 1,3 % naar 4,39 euro. De Algemene Vergadering van aandeelhouders van 5 mei 2010 heeft het voorstel van de Raad van Bestuur voor de uitkering van een gewoon brutodividend van 2,90 euro per gewoon aandeel en een buitengewoon brutodividend van 1,65 euro per gewoon aandeel, goedgekeurd. Voor het boekjaar 2010 zal de Raad van Bestuur op de volgende Algemene Vergadering van aandeelhouders die zal worden gehouden op 4 mei 2011 voorstellen om een gewoon brutodividend uit te keren van 2,90 euro per gewoon aandeel, en een buitengewoon brutodividend van 1,40 euro per gewoon aandeel. 4.2 Balans Het geconsolideerde balanstotaal bedraagt 1.303,2 miljoen euro op het einde van 2010, een stijging van 150,1 miljoen euro ten opzichte van 1.153,1 miljoen euro geboekt in het vorige boekjaar. De niet-courante activa bedragen 1.020,0 miljoen euro eind 2010 tegenover 882,5 miljoen euro eind 2009 en bestaan uit volgende elementen: • De goodwill van 80,1 miljoen euro als gevolg van:
o de overname van Mobistar Affiliate nv (10,6 miljoen euro) in 2001; o de overname van Orange S.A. (70,9 miljoen euro) in 2007, aangepast met 2,2 miljoen euro (daling) na de verwerving van de resterende aandelen van Orange S.A. in 2008; o de overname van Mobistar Enterprise Services nv op 31 maart 2010 (0,8 miljoen euro). Er moet worden opgemerkt dat voornoemd bedrag voor de goodwill nog aanpassingen kan ondergaan omdat er enerzijds nog onderhandeld wordt over de definitieve overnameprijs en anderzijds nog de reële waarde van bepaalde activa en verplichtingen (uitgestelde belastingvorderingen en de verlieslatende contracten) nog dient te worden geëvalueerd. De laatste datum voor aanpassing van de goodwill is 31 maart 2011. De goodwill is tijdens het jaar gecontroleerd op bijzondere waardeverminderingen. Gezien de realisatiewaarde aan het einde van het boekjaar de boekwaarde overschrijdt, werd er geen bijzonder waardeverminderingsverlies opgenomen. • De immateriële vaste activa vertegenwoordigen een nettowaarde van 294,8 miljoen euro eind 2010 tegenover 235,5 miljoen euro eind 2009. De aanzienlijke stijging (59,3 miljoen euro) kan worden toegeschreven aan de verlenging van de 2g-licentie voor een bedrag van 74,4 miljoen euro. De gebruiksduur van de immateriële vaste activa werd tijdens het boekjaar herzien en blijft onveranderd in vergelijking met 2009. De kosten in verband met de verlenging van de licentie worden afgeschreven over een periode van 5 jaar, dewelke overeenstemt met de looptijd van het toegekende recht. • De materiële vaste activa bedragen 635,9 miljoen euro op het einde van het boekjaar 2010 tegenover 548,9 miljoen euro op het einde van 2009. MES heeft voor 68,7 miljoen euro bijgedragen aan deze stijging. De gebruiksduur van de materiële vaste activa werd tijdens het boekjaar eveneens herzien en blijft onveranderd in vergelijking met 2009. • De andere niet-courante activa daalden van 11,5 miljoen euro naar 7,5 miljoen euro aan het einde van 2010. Ze houden voornamelijk verband met langlopende vooruitbetalingen of gefactureerde bedragen aan specifieke partners. De daling stemt overeen met de overdracht van het deel dat in 2011 de vervaldatum nadert naar de kortlopende vorderingen. De groep heeft geen investeringen in verbonden ondernemingen. • De uitgestelde belastingen hebben voornamelijk betrekking op het belastingkrediet voor investeringen, op de tijdelijke verschillen als gevolg van de tenlasteneming van de kosten voor ontleningen, de kosten voor de ontwikkeling van websites, op de inkomsten ingerekend voor de gratis belminuten toegekend aan de klanten in het kader van hun abonnement, alsook aan de integratie van de overgedragen verliezen van Orange S.A. Ze bedragen 1,7 miljoen euro op het einde van 2010 tegenover 7,3 miljoen euro op het einde van het vorige boekjaar, voornamelijk omdat er gebruik is gemaakt van de overgedragen verliezen van Orange S.A. in 2010. Potentiële uitgestelde belastingvorderingen op de overgedragen verliezen van MES worden nog steeds geanalyseerd.
Het eigen vermogen daalde in de loop van het boekjaar 2010 met 9,6 miljoen euro, van 440,8 miljoen euro naar 431,2 miljoen euro: • In totaal zijn het geplaatst kapitaal en de uitgiftepremies gestegen tot 131,7 miljoen euro door de opname van een deel van de wettelijke reserve. • De wettelijke reserve is aangepast en stemt nu overeen met 10 % van het maatschappelijk kapitaal en daalt met 22,5 miljoen euro wat overeenstemt met de kapitaalverhoging. • De evolutie van de overgedragen winst, die daalt van 295,9 miljoen euro naar 286,3 miljoen euro, is het resultaat van de nettowinst van de periode na de bestemming aan de wettelijke reserve (263,6 miljoen euro), de betaling van het dividend voor 2009 (273,1 miljoen euro) en de kosten van transacties met het eigen vermogen en andere eigenvermogenstransacties (0,1 miljoen euro). De niet-courante schulden zijn samengesteld uit de leningen op meer dan één jaar (267,9 miljoen euro in 2010 tegenover 0 in 2009), uit de langetermijnvoorzieningen met het oog op het financieren van geschillen (5,1 miljoen euro in 2010 tegenover 4,6 miljoen euro in 2009) en uit de kosten voor de ontmanteling van de sites van het netwerk en het herstel in oorspronkelijke staat van de gehuurde gebouwen (13,5 miljoen euro in 2010 en 10,0 miljoen euro in 2009), het bedrag dat op een termijn van meer dan 1 jaar moet worden betaald in verband met de verlenging van de 2g-licentie, aangezien de onderneming geopteerd heeft voor uitgestelde betaling (43,2 miljoen in 2010), en uitgestelde belastingverplichtingen voor 1,7 miljoen euro (2010). De aanzienlijke stijging van ‘de leningen verschuldigd na meer dan één jaar’ is het gevolg van een verschuiving van de kortlopende naar de langlopende te betalen leningen na de verlenging van Mobistar’s bestaande kredietfaciliteit die op 31 december 2010 is vervallen. De onderneming heeft een nieuwe langlopende kredietfaciliteit afgeslo-
De courante schulden daalden met 157,1 miljoen euro, van 697,7 miljoen euro eind 2009 naar 540,6 miljoen euro eind 2010: • De financiële schulden op korte termijn daalden met 265,0 miljoen euro tot 32,9 miljoen euro, door de herindeling van het langlopende deel van de lening die in 2015 vervalt naar de langlopende leningen. Zoals aangegeven werd de langlopende kredietfaciliteit die afliep op 31 december 2010 opnieuw onderhandeld voor een periode van 5 jaar. • Het uitstaande bedrag aan handelsschulden steeg met 44,5 miljoen euro. MES vertegenwoordigt 22,8 miljoen euro van het bedrag. • De schulden voor personeelsbeloningen stegen met 6,0 miljoen euro, van 25,4 miljoen euro eind 2009 naar 31,4 miljoen euro eind 2010, inclusief MES voor 0,8 miljoen euro. • De stijging van de geschatte belastingsschulden is het resultaat van het verschil tussen de belastingskosten van het boekjaar (118,4 miljoen euro), de voorafbetalingen ten bedrage van 57,7 miljoen euro en de terugboeking van uitgestelde belastingen van vorige jaren (15,0 miljoen euro). • De uitgestelde opbrengsten stegen met 9,7 miljoen euro naar 77,7 miljoen euro aan het einde van het jaar. • De overige schulden stegen met 2,0 miljoen euro naar 4,5 miljoen euro. 4.3 Financiële instrumenten, doelstellingen en beleid met betrekking tot het beheer van financiële risico’s De voornaamste financiële instrumenten van Mobistar zijn bank- en intergroepsleningen, bankkredieten, banksaldo’s en kortlopende bank- en intergroepsdeposito’s. De belangrijkste doelstelling van deze financiële instrumenten is het verschaffen van financiering van de activiteiten van Mobistar. Mobistar heeft eveneens verschillende andere financiële activa en passiva zoals vorderingen en schulden, die rechtstreeks afkomstig zijn uit haar activiteiten. Er dient te worden opgemerkt dat het beleid van Mobistar niet toestaat dat financiële instrumenten met speculatieve doeleinden worden verhandeld. Renterisico: Als gevolg van de uitzonderlijk hoge uitkering aan haar aandeelhouders die in 2008 is betaald (bijna 600 miljoen euro), vertoonde de Onderneming op 31 december 2010 een schuld van 300,8 miljoen euro. De Onderneming heeft het renterisico op de schuld die rente draagt op basis van de EONIA + 65 Bps en de Euribor + 65 Bps niet afgedekt. Wisselkoersrisico: De Vennootschap is niet blootgesteld aan significante wisselkoersrisico’s. Kredietrisico: Mobistar doet alleen zaken met verantwoorde, kredietwaardige derde partijen. Het beleid van Mobistar vereist dat alle klanten die krediet wensen, onderworpen worden aan kredietcontrole. Bovendien worden de handelsvorderingen voortdurend gecontro-
Jaarverslag 2010
• De goederenvoorraden voor een bedrag van 10,3 miljoen euro, een stijging met 0,2 miljoen euro tegenover eind 2009. • De handelsvorderingen voor een bedrag van 205,9 miljoen euro eind 2010 tegenover 204,4 miljoen euro eind 2009. De bijdrage van MES aan deze rekening bedroeg 21,0 miljoen euro. De onderneming is niet afhankelijk van de toestand van belangrijke klanten, aangezien geen enkele klant meer dan 10% van de omzet van de onderneming vertegenwoordigt. Het klantenrisico is gespreid over meer dan 4 miljoen klanten. • De andere courante activa en verkregen opbrengsten, die stegen van 46,1 miljoen euro eind 2009 tot 54,0 miljoen euro eind 2010. • De kas en kasequivalenten bedragen 13,0 miljoen euro eind 2010, ofwel een stijging van 3,0 miljoen euro sinds de afsluiting van het boekjaar 2009. De tabel van de kasstromen detailleert de bewegingen die aanleiding gaven tot deze evolutie.
ten voor een bedrag van 450 miljoen euro voor een periode van 5 jaar tegen de Euribor + 65 basispunten.
Mobistar - 14, 15
De courante activa stegen ten opzichte van vorig boekjaar, van 270,6 miljoen euro eind 2009 naar 283,2 miljoen euro eind 2010. Ze bestaan uit volgende elementen:
leerd. De voorziening voor dubieuze debiteuren wordt berekend op basis van verschillende criteria, afhankelijk van het type klanten. De voorziening voor hardwareklanten is gebaseerd op een individuele beoordeling van de financiële betrouwbaarheid van de klant, die geval per geval wordt uitgevoerd. In bepaalde omstandigheden worden de betalingsvoorwaarden gedefinieerd als contant bij levering. Voor Airtime-klanten wordt de voorziening gebaseerd op een percentage van de verwezenlijkte omzet, in combinatie met de betalingsevolutie van de openstaande klantenrekeningen. Er worden percentages gedefinieerd op basis van klantensegmentatie en de betalingservaringen van de vorige jaren. Alle indicatoren worden jaarlijks herzien. Liquiditeitsrisico: De doelstelling van Mobistar bestaat erin een evenwicht te bewaren tussen duurzame financiering en flexibiliteit via het aanwenden van bankkredieten, bankleningen en intergroepsleningen. Wij verwijzen naar de overzichtstabel met de looptijd van de financiële activa en passiva.
5. Toelichting bij de jaarrekening van het boekjaar 2010 van Mobistar nv, opgesteld overeenkomstig de Belgische boekhoudnormen 5.1 Resultatenrekening De omzet van het boekjaar 2010 bedraagt 1.562,3 miljoen euro, een daling van 0,4 % tegenover een omzet van 1.568,4 miljoen euro die werd gerealiseerd tijdens het vorige boekjaar. De geproduceerde vaste activa, waaronder de ontwikkelingskosten voor informatica en de onderzoeks- en ontwikkelingskosten voor nieuwe sites die nodig zijn voor de verdere ontwikkeling van het netwerk zijn stabiel gebleven op 3,4 miljoen euro. De andere bedrijfsopbrengsten bedragen 38,5 miljoen euro, te vergelijken met 42,3 miljoen euro in 2009. Die opbrengsten bestaan voornamelijk uit inkomsten uit de doorrekening van gepresteerde diensten binnen de France Télécom-groep, inkomsten uit de herfacturering van sites gedeeld met de andere operatoren, en uit de facturering van informatie, geleverd aan de gerechtelijke autoriteiten. De bedrijfskosten blijven goed onder controle. Ze bedragen 1.222,0 miljoen euro, een stijging met 2,6 % tegenover de 1.191,1 miljoen euro in 2009, en zijn als volgt te verdelen: • De handelsgoederen vertegenwoordigen een bedrag van 625,5 miljoen euro, hoofdzakelijk bestaande uit interconnectiekosten (56,5 % van het totaal tegenover 56,2 % in 2009). Het saldo omvat vooral kosten die te maken hebben met de exploitatie van het technische netwerk, de huurlijnen en de aankoopkosten van gsm’s en sim-kaarten. Deze laatste zijn aanzienlijk gestegen, doch in hetzelfde tempo als de omzet van gsm’s. • De diensten en diverse goederen vertegenwoordigen
een totaal van 293,9 miljoen euro, tegenover 264,1 miljoen euro het vorige boekjaar. Deze stijging is voornamelijk toe te schrijven aan een stijging in de commissievergoedingen (+9,9 miljoen euro), in commerciële kosten (+8,7 miljoen euro), in beheervergoedingen (+5,0 miljoen euro), in honoraria en consultancyvergoedingen (+4,3 miljoen euro), enigszins gecompenseerd door een daling in de kosten voor nutsdiensten (voornamelijk gebouwen en verzendkosten) (-1,6 miljoen). • De bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen vertegenwoordigen een bedrag van 132,9 miljoen euro, tegenover 129,0 miljoen euro het vorige boekjaar. Deze stijging werd beïnvloed door de toename van het gemiddelde personeelsbestand in dienst tijdens het jaar 2010. • De afschrijvingen en waardeverminderingen op de oprichtingskosten en op immateriële en materiële vaste activa vertegenwoordigen 150,7 miljoen euro voor het boekjaar 2010 tegenover 153,4 miljoen euro in 2009. De gebruiksduur van immateriële en materiële activa is in 2010 ongewijzigd gebleven. • De waardeverminderingen op voorraden en handelsvorderingen bereikten 8,2 miljoen euro in 2010, een daling van 7,6 miljoen euro, hoofdzakelijk als gevolg van de daling van de voorziening voor dubieuze debiteuren in verband met handelsvorderingen. • De voorzieningen voor risico’s en kosten betreffende diverse geschillen komen op -2,8 miljoen euro, in vergelijking met -1,8 miljoen euro in 2009, dankzij de herziening van belangrijke vorderingen waarvoor een definitief vonnis in het voordeel van het bedrijf werd geveld. • De andere bedrijfskosten vertegenwoordigen in 2010 een bedrag van 13,6 miljoen euro tegenover 12,5 miljoen euro in 2009, voornamelijk als gevolg van de definitief als verlies geboekte handelsvorderingen die tijdens vorige boekjaren als waardevermindering werden opgenomen. De bedrijfswinst bedraagt 382,2 miljoen euro, een daling met 9,7 % tegenover de 423,2 miljoen euro gerealiseerd in 2009. De financiële opbrengsten die tijdens het boekjaar werden verwezelijkt bedragen 1,7 miljoen euro, een daling in vergelijking met 2009 (2,5 miljoen euro). Deze daling kan worden toegeschreven aan de daling van de interestopbrengsten op financiële activa en andere uitgegeven leningen. De financiële kosten van het boekjaar bedragen 6,1 miljoen euro, een daling in vergelijking met de 7,4 miljoen euro van voorgaand boekjaar. Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan de tariefschommelingen voor de interest op de schuldfinanciering. In 2010 is een voorwaardelijke schuldkwijtschelding die is toegekend aan Orange S.A. geboekt onder ‘uitzonderlijke kosten’ voor 30,0 miljoen euro. Er zijn geen uitzonderlijke kosten geboekt tijdens het boekjaar 2009. Op het einde van het boekjaar realiseerde Mobistar nv een winst vóór belastingen van 347,7 miljoen euro, een daling met 16,9 % tegenover de 418,3 miljoen euro in
De financiële activa voor een bedrag van 152,1 miljoen euro bestaan uit investeringen in verbonden ondernemingen. De financiële activa zijn in de loop van 2010 geëvolueerd door de overname van Mobistar Enterprise Services nv voor een bedrag van 65,0 miljoen euro en de voorziening die geboekt werd op de langlopende lening van Orange S.A. voor 30,0 miljoen euro. Eind 2010 was het openstaande bedrag samengesteld uit:
De Raad van Bestuur zal aan de Algemene Vergadering van aandeelhouders volgende bestemming van het resultaat voorstellen: - Orange S.A.: 87,0 miljoen euro - Mobistar Enterprise Services S.A. 65,0 miljoen euro Miljoen euro - Langlopende lening aan • Te bestemmen winst van het boekjaar 244,3 verbonden ondernemingen 30,0 miljoen euro • Overgedragen winst van het vorige boekjaar 37,7 - Voorziening op langlopende • Te bestemmen winstsaldo 282,0 lening -30,0 miljoen euro • Gewoon dividend 2010 - 2,90 euro per aandeel 174,1 De voorziening is het gevolg van de voorwaardelijke • Buitengewoon dividend 2010 - 1,40 euro schuldkwijtschelding toegekend aan Orange S.A. om per aandeel 84,0 de financiële structuur van het filiaal te ondersteunen. • Plan van winstdeelname voor de werknemers 2,6 Indien Orange S.A. in de toekomst winst boekt en ge• Over te dragen winst 21,3 relateerd aan de verwezenlijkte beschikbare cash flow, moet 50 % van de winst voor belastingen en voor de 5.2 Balans terugbetaling van de lening, uitgekeerd worden aan Mobistar nv, tot het bedrag van 30 miljoen euro. Het balanstotaal van de vennootschap bedraagt 1.233,7 miljoen euro, tegenover 1.140,6 miljoen euro in 2009. De vlottende activa daalden met 20,5 miljoen euro naar 256,5 miljoen euro op het einde van 2010. Dit resultaat De investeringen in immateriële en materiële vaste acis voornamelijk toe te schrijven aan een daling van de tiva uitgevoerd tijdens het boekjaar bedragen 227,1 milhandelsvorderingen op meer dan één jaar (-4.0 miljoen joen euro, te vergelijken met de investeringen met een euro), een daling in het niveau van de goederenvoorrawaarde van 136,9 miljoen euro gedaan in 2009. Deze den (-1,5 miljoen euro), een daling in de handelsvordeaanzienlijke stijging houdt verband met de verlenging ringen (-18,5 miljoen euro) en een daling in de overige van de 2g-licentie voor 74,4 miljoen euro en de voortvorderingen (-1,2 miljoen euro). De geldmiddelen en gezette actualisering en ingebruikstelling van radio-uitkasequivalenten zijn licht toegenomen en de overgerustingen en andere netwerktechnologieën. dragen kosten en verkregen inkomsten stegen. De immateriële en materiële vaste activa worden als volgt verdeeld: • De immateriële vaste activa vertegenwoordigen een bedrag van 285,5 miljoen euro. Ze omvatten voornamelijk de gsm- en umts-licenties, waarvan 74,4 miljoen euro verband hield met de verlenging van de 2g-licentie die eind 2010 werd geboekt, en de desbetreffende informatica-ontwikkelingen, alsook de nettowaarde van de per eind 2010 volledig afgeschreven goodwill, uitgesplitst als volgt: o Goodwill voor een bedrag van 60,1 miljoen euro als gevolg van de verwerving in 2003 van alle activa van Mobistar Corporate Solutions nv, afgeschreven over 5 jaar. Deze goodwill is per einde 2008 volledig afgeschreven. o Fusiegoodwill van 1,4 miljoen euro geboekt krachtens de bepalingen in artikel 78, § 7 a van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 als gevolg van de fusie door opslorping in Mobistar nv van haar dochteronderneming Mobistar Affiliate nv, op 4 mei 2005, met terugwerkende kracht op 1 januari 2005. Deze goodwill is per einde 2009 volledig afgeschreven. • De materiële vaste activa vertegenwoordigen een bedrag van 537,4 miljoen euro. Ze bevatten voornamelijk
Wat het eigen vermogen betreft, is het geplaatst kapitaal gestegen van 109,2 miljoen euro tot 131,7 miljoen euro, door de opname van 22,5 miljoen euro uit de wettelijke reserve. Op het einde van het boekjaar 2010 is het eigen vermogen van 166,3 miljoen euro als volgt samengesteld: • het geplaatst kapitaal van 131,7 miljoen euro, • de wettelijke reserve van 13,2 miljoen euro, • de overgedragen winst van 21,3 miljoen euro, • de kapitaalsubsidies van 0,1 miljoen euro. De voorzieningen en schulden op het einde van het boekjaar 2010 bedragen 1,067,4 miljoen euro en zijn als volgt te verdelen: • voorzieningen voor risico’s en kosten voor een bedrag van 4,3 miljoen euro, tegenover 7,1 miljoen euro op het einde van het vorige boekjaar, een daling die het resultaat is van de afwikkeling van belangrijke claims in het voordeel van de onderneming, • schulden op meer dan een jaar voor een bedrag van 313,2 miljoen euro gesplitst tussen 270,0 miljoen euro financiële schuld en een langlopende handelsschuld van 43,2 miljoen euro. Eind 2010 heeft Mobistar een
Jaarverslag 2010
Mobistar nv presenteert een winst na belastingen van 244,3 miljoen euro voor het boekjaar 2010, tegenover 276,5 miljoen euro voor het jaar voordien.
de infrastructuur van het netwerk, het materiaal van de telefonie en de diensten met toegevoegde waarde.
Mobistar - 16, 17
2009. De geschatte belastinglasten op het resultaat voor het boekjaar 2010 en de aanpassingen van de belastingen van vorige jaren bedragen in totaal 103,5 miljoen euro, waarvan 57,7 miljoen euro betaald is via vooruitbetalingen voor het jaar 2010.
nieuwe langlopende kredietfaciliteit afgesloten met een gelieerde onderneming van de groep France Télécom. De nieuwe kredietfaciliteit loopt tot 31 december 2015. Bijgevolg zijn de financiële schulden die eind 2009 waren opgenomen in de kortlopende schulden, verplaatst naar het deel van de langlopende schulden. Het bedrag van 43,2 miljoen euro aan andere langlopende schulden in verband met het bedrag dat over een jaar moet worden betaald voor de verlenging van de 2g-licentie, aangezien de onderneming heeft geopteerd voor uitgestelde betaling. • schulden op ten hoogste één jaar voor een bedrag van 684,7 miljoen euro, tegenover 887,8 miljoen euro in 2009, met volgende uitsplitsing: o het aflopende gedeelte in 2011 van de lening op lange termijn ter waarde van 14,9 miljoen euro, in verband met de verlenging van de 2g-licentie, o kortlopende rentedragende lening voor 32,9 miljoen euro, o handelsschulden: 262,2 miljoen euro tegenover 252,3 miljoen euro in 2009, o schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten: 109,7 miljoen euro tegenover 61,9 miljoen euro in 2009, in grote mate beïnvloed door het feit dat er in 2010 minder voorafbetalingen voor de inkomsten belastingen zijn gedaan dan in 2009, o overige schulden: 265,1 miljoen euro (waarvan 258,1 miljoen euro aan dividenden over 2010), in vergelijking met 278,2 miljoen euro in 2009 (waarvan 273,1 miljoen euro aan dividenden over 2009), • overlopende rekeningen voor een bedrag van 65,2 miljoen euro. 5.3 Geschillen Antennes: Sinds 1997 voerden een aantal Belgische gemeenten en drie provincies lokale belastingen in, waardoor ze jaarlijks heffingen kunnen opleggen voor hoogspanningsmasten, gsm-masten en antennes op hun grondgebied. Deze belastingen worden momenteel betwist voor de Raad van State en de burgerlijke rechtbanken (rechtbank van eerste aanleg (fiscale kamer) en hoven van beroep). Als antwoord op een prejudiciële vraag die werd gesteld door de Raad van State aan het Europese Hof van Justitie, oordeelde dat laatste in zijn vonnis van 8 september 2005 dat zulke heffingen niet in strijd zijn met het Europese recht, voor zover ze geen invloed hebben op de mededingingsvoorwaarden tussen de historische operator en de nieuwe operatoren op de markt. De Raad van State heeft sinds 20 november 2007 in verschillende arresten beslist dat een belastingreglement het gelijkheidsbeginsel schendt wanneer de motivatie in de preambule van het belastingreglement verwijst naar de financiële situatie van de gemeente. Dergelijke motivatie verduidelijkt immers geenszins het onderscheid dat wordt gemaakt tussen operatoren van mobiele telecommunicatie (die belast worden op grond van dat reglement) en uitbaters van andere vergelijkbare netwerken (die niet worden belast). Het staat in dat geval niet vast dat het verschil in behandeling berust op een
objectief criterium en redelijk verantwoord is. De vordering van de op de rol geplaatste heffingen, verhoogd met de wettelijke moratoire interesten, bedraagt 41,9 miljoen euro en maakt het voorwerp uit van een waardevermindering voor het totale bedrag, waarvan 6,9 miljoen euro ten laste valt van het boekjaar. MTR-tarieven: Voor de periode 2006-2010: Op 30 juni 2009 vernietigde het Hof van Beroep de beslissingen van het BIPT over het niveau van mobiele terminatietarieven (MTR) van augustus 2006 en december 2007. Op 10 augustus 2010 nam het BIPT een nieuw, retroactief besluit voor de hierboven vermelde periode waarbij de tarieven zoals bepaald in de eerdere besluiten opnieuw bevestigd werden. Voor de periode 2010-2013: In zijn besluit van 29 juni 2010 legde het BIPT nieuwe MTRtarieven op, berekend op basis van een puur marginaal langetermijn kostenmodel (long-run incremental cost model, LRIC). De tarieven zullen geleidelijk verlaagd worden om een symmetrisch niveau van 1,08 eurocent per minuut te bereiken vanaf 1 januari 2013. KPN Group Belgium en Mobistar hebben beroep ingediend teneinde dit besluit te schorsen en te annuleren. Op 15 februari 2011 heeft het Hof van Beroep de schorsing verworpen wegens een gebrek aan dringende en onherstelbare schade. Een besluit over de procedure tot nietigverklaring is niet te verwachten voor de tweede helft van 2012. Europese regulering inzake roamingdiensten: In 2010 werden de internationale roamingkosten voor de kleinhandel (telefonie en sms) en de groothandel (telefonie, sms en data) verder verlaagd in lijn met de Europese regulering. Er werden extra transparantiemaatregelen vastgelegd om onaangename verrassingen op de factuur te vermijden. In december 2010 overlegde de Europese Commissie over de herziening van de regulering inzake roaming om te bepalen hoe de concurrentie op de roamingmarkt verder kan worden verbeterd. Dit kan leiden tot continue en/of uitgebreide regels op het gebied van roamingprijzen (bv. voor kleinhandelsdatadiensten) en/ of de introductie van nieuwe groothandelmechanismen. De nieuwe regulering zou halfweg 2012 in werking treden, wanneer de huidige reguleringsperiode afloopt. Misbruik van dominante positie door Belgacom groep: In mei 2007 vaardigde de Rechtbank van Koophandel van Brussel een vonnis uit dat de dominante positie van Belgacom Mobile tussen 1999 en 2004 bevestigde. Er werden experts aangesteld om de misbruiken vast te stellen en om het door Mobistar en KPN Group Belgium geleden verlies te berekenen. In een eerste voorlopig rapport van 2 oktober 2009 bevestigden de experts de aantijgingen jegens Belgacom Mobile en stelden ze vast dat Mobistar en KPN Group Belgium een verlies hadden geleden van 1,18 miljard euro. Het tweede tussentijdse rapport dat werd uitgegeven in december 2010 bevestigde de misbruiken en verhoogde het bedrag van de geschatte schade tot 1,84 miljard euro voor Mobistar en KPN Group Belgium samen. Het definitieve rapport van de experts wordt verwacht op 15 april 2011. De Recht-
Tot slot heeft Mobistar, samen met KPN Group Belgium, in april 2009 bij de Europese Commissie een klacht ingediend tegen Belgacom wegens misbruik van een dominante positie op de breedbandmarkt. In de loop van 2010 werd deze klacht ingetrokken en in plaats daarvan ingediend bij de Belgische Raad voor de Mededinging. Het onderzoek loopt nog steeds. Ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk en bitstream: Mobistar heeft twee vorderingen ingeleid bij de Raad voor Mededinging met het doel aanvaardbare toegangsvoorwaarden te bekomen, meer bepaald groothandelsprijzen gebaseerd op kost en niet discriminerend in vergelijking met het basisoffer Discovery Line van Belgacom, en een toegang op de bitstream welke toelaat ADSL2+-diensten te leveren. De Raad voor de Mededinging heeft de vordering van Mobistar op 22 juli 2010 verworpen. Mobistar heeft bovendien een vordering lopen bij het Hof van Cassatie betreffende het recht van Mobistar om een vordering in te stellen tegen de besluiten van het BIPT, tegenover Belgacom nv inzake ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk. In zijn arrest van 23 april 2009 heeft het Hof van Cassatie het arrest van het Hof van Beroep verworpen, en heeft bevestigd dat Mobistar het recht had om juridische stappen te ondernemen. Aangezien Belgacom in januari 2008 een referentieaanbod voor bitstream inclusief ADSL2+ heeft voorgelegd, heeft de juridische procedure geen zin meer. Tot slot heeft Mobistar, samen met KPN Belgium, beroep aangetekend tegen de besluiten van het BIPT van 11 en 25 juni 2008 over de bitstream ADSL2+-tarieven. De hoorzitting vond plaats eind 2009 en op 22 april 2010 zijn er besluiten genomen. Het besluit over de huurvergoeding is geannuleerd wegens gebrek aan motivering maar het besluit over de eenmalige vergoedingen is bevestigd. Porteringskosten: De drie actieve operatoren in België hebben het besluit van het BIPT van 2003 betreffende de porteringskosten bij overdraagbaarheid van een mobiel nummer, betwist. Mobistar is van oordeel dat de geëiste prijs voor het gelijktijdig overdragen van meerdere nummers te hoog is. Het Europese Hof van Justitie in Luxemburg, dat betrokken is via een prejudiciële vraag,
Sociaal tarief: Mobistar is, samen met enkele andere alternatieve operatoren, verwikkeld in meerdere juridische geschillen betreffende het financiële vergoedingssysteem voorzien in het kader van het sociale tarief. Op 27 januari 2011 heeft het Grondwettelijk Hof beslist om de betreffende artikelen van de wet van 25 april 2007 te annuleren. Deze zaak is inmiddels gesloten. Een laatste juridische procedure voor de Raad van State, waarbij verzocht wordt om bepaalde artikelen van het Koninklijk Besluit van 20 juli 2006 te annuleren, is nog hangende. Verlenging van de 2G-licentie en de verlengingsvergoeding: Volgens een vonnis van het Hof van Beroep in 2009 werd het initiële besluit van het BIPT (het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie) om de 2G-licentie van Mobistar niet stilzwijgend te verlengen herroepen. Bijgevolg werd de 2G-licentie van Mobistar voor 5 jaar verlengd, waardoor de licentie nu loopt tot eind 2015. Door een nieuwe wet (de Wet van 15 maart 2010) is het nu mogelijk om een vergoeding voor de verlenging van de 2G-licentie te vragen. De vergoeding zou tot ongeveer 15 miljoen euro per jaar kosten voor een periode van 5 jaar. Alle mobiele operatoren (Belgacom Mobile, KPN Group Belgium en Mobistar) tekenden voor het Grondwettelijk Hof beroep aan tegen deze wet omdat de wet in strijd is met het principe van de niet-retroactiviteit van wetten (deze wet wijzigt inderdaad met terugwerkende kracht de initieel gedefinieerde voorwaarden voor de verlenging van een 2G-licentie). Een vonnis van het Hof kan verwacht worden tegen eind 2011 of begin 2012. 4g-licenties: De veiling van 4g-licenties wordt bepaald door een Koninklijk Besluit gepubliceerd op 25 januari 2011. De veiling zal volgens planning plaatsvinden in de herfst van 2011 en zal open zijn voor alle mobiele operatoren. Er worden geen dekkingsverplichtingen opgelegd en 4g-operatoren zullen niet van nationale roaming kunnen genieten, noch kunnen zij het 900 MHz-spectrum verkrijgen. De duur van de 4g-licenties is 15 jaar, verlengbaar met 5 jaar. Vierde speler: De toetreding van een vierde speler op de 2.1 GHz-frequentieband is georganiseerd door een Koninklijk Besluit gepubliceerd op 25 januari 2011. Het veilingproces wordt eerst voorbehouden aan nieuwe operatoren, maar indien er spectrum beschikbaar blijft, kan het worden opengesteld voor alle mobiele operatoren. De vierde speler krijgt toegang tot nationale roaming en kan vanaf 27 november 2015 toegang krijgen tot 2 x 4.8 MHz-spectrum in de 900 MHz-frequentiebanden. In dat geval zou het spectrum van Mobistar in deze frequenties worden beperkt tot 2 x 10 MHz. De dekkingsverplichtingen voor de vierde operator zullen dezelfde zijn als de verplichtingen die aan de andere
Jaarverslag 2010
In een ander geval van misbruik van een dominante positie tijdens de jaren 2004 en 2005 heeft de Raad voor de Mededinging Belgacom Mobile in mei 2009 een boete opgelegd van 66 miljoen euro. Mobistar is tegen dat vonnis in beroep gegaan en heeft het hof verzocht om bijkomende vormen van misbruik (getrouwheidskortingen en discriminatie tussen on-net- en offnettarieven) toe te voegen aan de bestaande klacht. Ook maakte Mobistar de zaak aanhangig bij de Rechtbank van Koophandel, en eiste de onderneming schadevergoeding voor het geleden nadeel. De procedure voor schadevergoeding voor de Rechtbank van Koophandel ligt momenteel stil tot er een definitieve beslissing wordt genomen over het misbruik in beroep.
oordeelde in juli 2006 dat de regelgever maximumprijzen kan vastleggen op basis van een theoretisch kostenmodel, op voorwaarde dat deze prijzen worden vastgelegd volgens de reële kosten en dat de verbruikers niet worden ontmoedigd om gebruik te maken van de mogelijkheid tot nummeroverdraagbaarheid. Het geschil is nog altijd hangend voor het Hof van Beroep.
Mobistar - 18, 19
bank van Koophandel zal na het rapport een beslissing nemen.
operatoren worden opgelegd. De licentie is geldig tot 2021. De licentie zal in juni 2011 worden toegekend via een veilingproces. Regulering van breedband en kabel: In december 2010 heeft het BIPT zijn ontwerpbesluiten over breedbandmarkten (markt 4: (fysieke) toegang tot netwerkinfrastructuur op groothandelsniveau; markt 5: groothandel breedbandtoegang) voorgelegd voor raadpleging. In deze ontwerpbesluiten staan grotendeels dezelfde verplichtingen als de huidige. Verplichtingen die in de praktijk niet gebruikt worden (zoals verplichtingen op het vlak van subloopontbundeling of vezel) werden van markt 4 verwijderd. De grootste wijziging betreft de verplichting om multicast te leveren op markt 5, waardoor de levering van audiovisuele diensten mogelijk wordt, en de verplichting van het leveren van gelijkwaardige diensten waarbij Belgacom, als operator met een aanzienlijke marktmacht, dezelfde groothandeldiensten aan andere partijen moet garanderen als de groothandeldienst die het zijn eigen kleinhandelsector levert. Een besluit wordt verwacht in de loop van 2011. De 4 mediaregulatoren (BIPT, CSA, Medienrat, VRM) lanceerden raadplegingen over de ontwerpbesluiten voor de geografische gebieden onder hun verantwoordelijkheid (respectievelijk Brussel, Wallonië, de Duitstalige Gemeenschap en Vlaanderen). De ontwerpbesluiten zijn bedoeld om de kabeloperatoren toegangs- en wederverkoop-verplichtingen op te leggen (in het bijzonder de doorverkoop van analoge tv en de toegang tot het digitale tv-platform). Bovendien moeten kabeloperatoren een wederverkoop-aanbieding voor breedband aanbieden, maar enkel in combinatie met een tv-abonnement. Een besluit wordt verwacht in de loop van 2011. Spectrum van radio-elektrische frequenties: Een procedure geïntroduceerd door Base bij de Raad van State, die tot doel had het Koninklijk Besluit van maart 2007 dat toelaat de 900 frequenties te gebruiken voor het 3Gnetwerk, nietig te verklaren, is door de Raad van State verworpen in zijn beslissing van 26 oktober 2007. De zaak te gronde is nog steeds hangend. Stralingsnormen en gezondheid: In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft de Brusselse regering eind 2009 twee orders uitgevaardigd die de verordening van maart 2007 uitvoeren. Deze stelt namelijk een maximum norm vast van 3 volt/meter voor alle emissiebronnen, behalve voor radio- en televisiesignalen. De concrete toepassing van de verordening via de uitgifte van milieuvergunningen was echter niet mogelijk tot er op 1 september 2010 een Ministerieel Besluit gepubliceerd werd waarin een simulatieprogramma voor de berekening van het elektrisch veld werd goedgekeurd. Eind 2010 kon Mobistar opnieuw aanvragen indienen voor bouwvergunningen en milieuvergunningen. Overeenkomst tot overdracht van aandelen KPN Belgium Business nv aan Mobistar nv: Op 10 november 2010 diende KPN Mobile International bv bij Cepani een verzoek tot arbitrage in tegen Mobistar voor een geschil over hun overeenkomst tot overdracht van aandelen (Share Purchase Agreement - SPA) de dato 24 november 2009.
In zijn verzoek aan het arbitragehof vraagt KPN dat er geen aanpassingen aan de jaarrekening mogen aangebracht worden. Met andere woorden, KPN wil dat de onafhankelijke accountant geen beslissing mag nemen over de items die ter discussie staan en voordien bij hem werden ingediend door de partijen zoals bepaald in de SPA. KPN wil dat Mobistar veroordeeld wordt tot betaling van 6,3 miljoen euro aan hen in plaats van een terugbetaling aan Mobistar van een bedrag gaande van 0,3 miljoen euro tot 2,2 miljoen euro zoals beslist door de onafhankelijke accountant. Mobistar vraagt de rechtbank de vordering van KPN te verwerpen en de beslissing van de onafhankelijke accountant te bevestigen. De arbitrageprocedure is nog steeds hangend.
6. Tendensen Mobistar zal blijven investeren in groei en klantentevredenheid om alzo zijn positie van convergente speler op de telecommarkt verstevigen. Mobistar zal in de loop van 2011 zijn digitale televisieaanbod verder uitbreiden. De lancering van nieuwe functionaliteiten en diensten zal de klanten een nog betere tv-ervaring bieden. Mobistar verwelkomt de ontwerpbesluiten voor het openstellen van de kabel en het vdsl-netwerk. Indien deze ontwerpbesluiten worden uitgevoerd zouden de regulatoire evoluties een positieve invloed kunnen hebben op de verdere ontwikkeling van het Mobistar TV en adsl-aanbod en de concurrentie op de Belgische markt aanwakkeren. Mobistar zal het voorstel actief ondersteunen. Mobistar ambieert om eind 2011 de kaap van 50.000 nieuwe klanten in het segment van de digitale televisie te overschrijden. De verdere integratie van MES zal Mobistar toelaten om nieuwe convergente producten voor de professionele markt te ontwikkelen en om zijn netwerk via het aangekochte fibernetwerk te optimaliseren. Op vlak van klantentevredenheid en trouw, heeft Mobistar een ambitieus plan voorbereid. Nieuwe aanwervingen en de implementatie van nieuwe systemen bij de klantendienst zullen een efficiënter beheer mogelijk maken van de dienstverlening naar onze klanten. De implementatie van de transformatieprogramma’s Odyssey 2011 voor de vernieuwing van de IT- en netwerkinfrastructuur en de klantendienst wordt in 2011 verdergezet. Mobistar verwacht dat de implementatie van Odyssey 2011 dit jaar een brutobesparing van meer dan 40 miljoen euro zal opleveren. De Mobistar-groep voorziet voor het volledige boekjaar 2011: -e en omzet van hetzelfde niveau als in 2010; -e en EBITDA tussen 505 en 535 miljoen euro; -e en nettoresultaat tussen 210 en 230 miljoen euro; - een investeringsniveau van 11 à 12 % van de omzet uit telefonie; - een organische kasstroom tussen 210 en 230 miljoen euro. De perspectieven van Mobistar voor 2011 houden rekening met de negatieve invloed van de regelgevende
Gezien de financiële resultaten van Mobistar in de loop van het boekjaar dat werd afgesloten op 31 december 2010, valt de vennootschap niet onder de toepassing van artikel 96 (6°) van het Wetboek van Vennootschappen betreffende de verantwoording van de boekhoudkundige continuïteitsregels.
8. Toepassing van artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen tijdens het boekjaar 2010 De procedure voorgeschreven in artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen werd tijdens het boekjaar 2010 toegepast. Deze procedure is toegepast in het kader van de strategische partnerovereenkomst die de voorwaarden beschrijft waaraan France Télécom aan Mobistar diensten levert. De Raad van Bestuur heeft tijdens zijn vergadering van 10 februari 2010 kennis genomen van het verslag van de onafhankelijke bestuurders, dat werd opgesteld met de hulp van onafhankelijke experts. Het verslag besloot: “wat de elementen van het contract betreft die, zonder duidelijk misbruik te vormen, niettemin schade kunnen berokkenen aan Mobistar, is het Comité van oordeel dat de onderstaande punten nadelen vormen voor Mobistar, maar dat ze worden gecompenseerd door de voordelen die Mobistar verwezenlijkt omdat het deel uitmaakt van de groep France Télécom. Deze nadelen zijn de volgende: i) het gebrek aan precieze formulering van bepaalde clausules; ii) het gebrek aan precieze formulering over het vermogen van Mobistar om lokaal te onderhandelen; iii) de onzekerheid die heerst over de continuïteit van diensten in geval van een vervroegde beëindiging van het contract om een reden waarover Mobistar geen controle heeft; iv) de inhoud van de wederzijdse verbintenissen van Mobistar en France Télécom door deze expliciet te maken; v) het gebrek aan garantie over intellectuele rechten.” Het ontwerp is door de partijen bij het contract aangepast om rekening te houden met bepaalde opmerkingen op het verslag. In zijn besluit van 10 februari 2010 heeft de Raad aangegeven “na kennis te hebben genomen van dit verslag en van de nieuwe versie van het aangepaste contract, het voorgestelde contract goed te
De bedrijfsrevisor Ernst & Young vermeldt in zijn specifieke verslag van 25 januari 2011: “in de context van onze opdracht waren onze taken de volgende: - controleren of de gegevens zoals vermeld in de opinie van het comité van onafhankelijke bestuurders van 10 februari 2010 en in het verslag van de onafhankelijke expert van 5 januari 2010, overeenstemmen met de onderliggende documentatie; - controleren of de gegevens zoals vermeld in de resolutie van de Raad van 10 februari 2010, overeenstemmen met de onderliggende documentatie; - controleren of de gegevens vermeld in de opinie van de onafhankelijke bestuurders en in de opinie van de onafhankelijke expert van 5 januari 2010, overeenstemmen met de instructies volgens artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen. Op basis van onze missie zoals hierboven beschreven, hebben wij geen belangrijke opmerkingen mee te delen.”
9. Toepassing van artikel 96, 9° van het Wetboek van Vennootschappen Zoals voorzien door artikel 96, 9° van het Wetboek van Vennootschappen voldoet de Vennootschap aan de eis dat minstens één lid van het Auditcomité onafhankelijk en expert is inzake boekhouding en audit door de aanwezigheid van dhr. Eric Dekeuleneer, Voorzitter van het Auditcomité, sinds 18 november 2004 en tevens onafhankelijke bestuurder. Hij is benoemd door de Algemene Vergadering en voldoet aan de onafhankelijkheidscriteria zoals beschreven in artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen. Zijn expertise op het vlak van boekhouding en auditing wordt eveneens bevestigd door zijn opleiding, door zijn positie als lid of voorzitter van verschillende auditcomités, en als docent Finance and Regulation aan de ULB (Solvay Brussels School). In de loop van zijn carrière heeft hij met verschillende private en openbare banken samengewerkt en was tevens verantwoordelijk van het beheer van deze banken.
10. Wet op de openbare overnamebiedingen Op 24 augustus 2009 heeft Mobistar een kennisgeving ontvangen van zijn uiteindelijke aandeelhouder France Télécom S.A. op grond van artikel 74 § 8 van de wet van 1 april 2007 op de openbare overnamebiedingen. Deze kennisgeving omvatte de details van de participatie van France Télécom S.A. in Mobistar nv. Per 24 augustus 2009 hield France Télécom S.A. indirect 31.753.000 aandelen van Mobistar nv volgens de onderstaande eigendomspercentages:
Jaarverslag 2010
7. Verantwoording van de toepassing van de boekhoudkundige continuïteitsregels
keuren, te erkennen dat de procedure van artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen correct werd gevolgd en de heren Steyaert en Scheen de toelating te verlenen de overeenkomst, zoals recent gewijzigd, te ondertekenen.”
Mobistar - 20, 21
maatregelen voor een bedrag van meer dan 74 miljoen euro op de omzet voor het volledige boekjaar 2011. De hypotheses zijn evenwel gebaseerd op de actuele cijfers van de evolutie van de Belgische economische situatie en zouden kunnen gewijzigd worden indien er verandering komt in het dossier van de subsidiëring van mobiele telefoons.
France Télécom S.A. (Frankrijk)
100 %
Free float
Orange S.A. (Frankrijk)
1 aandeel
99,99 %
47,09 %
Atlas Services Belgium (België)
52,91 % Mobistar nv (België)
Er hebben in 2010 geen wijzigingen plaatsgevonden.
11. Informatie over de opdrachten die werden toevertrouwd aan de commissarissen In de loop van het boekjaar 2010 hebben de commissaris en de verbonden ondernemingen opdrachten uitgevoerd voor een totaalbedrag van 526.282 euro als volgt samengesteld: • honoraria voor controleopdrachten • andere missies voor bewijsschriften • andere missies buiten het bedrijfsrevisoraat
461.000 € 48.400 € 16.882 €
Jaarrekening
P. 24
Waarderingsregels
P. 37
Verslag van de commissaris
P. 38
ACTIVA
VASTE ACTIVA Oprichtingskosten (Toel. 5.1) Immateriële vaste activa (Toel. 5.2) Materiële vaste activa (Toel. 5.3) Terreinen en gebouwen Installaties, machines en uitrusting Meubilair en rollend materieel Overige materiële vaste activa Financiële vaste activa (Toel. 5.4/5.5.1) Verbonden ondernemingen (Toel. 5.14) Deelnemingen Vorderingen
Andere financiële vaste activa Vorderingen en borgtochten in contanten
VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen op meer dan één jaar Handelsvorderingen Overige vorderingen Voorraden en bestellingen in uitvoering Voorraden Handelsgoederen
Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsvorderingen Overige vorderingen Geldbeleggingen (Toel. 5.5.1/5.6) Overige beleggingen Liquide middelen Overlopende rekeningen (Toel. 5.6)
TOTAAL DER ACTIVA
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
977 213
863 536
2 250 285 498 537 378 282 781 220 740 24 141 9 716 152 087 152 017 152 017 70 70
226 589 519 859 274 142 210 876 24 330 10 511 117 088 117 017 87 017 30 000 71 71
256 514
277 046
7 339
11 289 2 067 9 222 9 332 9 332 9 332 213 201 204 357 8 844 1 210 1 210 7 570 34 444
7 339 7 808 7 808 7 808 193 462 185 896 7 566 3 147 3 147 7 851 36 907
1 233 727 1 140 582
EIGEN VERMOGEN Kapitaal (Toel. 5.7) Geplaatst kapitaal Reserves Wettelijke reserve Overgedragen winst (verlies) (+) (-) Kapitaalsubsidies
VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN Voorzieningen voor risico’s en kosten Overige risico’s en kosten (Toel. 5.8)
SCHULDEN Schulden op meer dan één jaar (Toel. 5.9) Financiële schulden Overige leningen
Handelsschulden Leveranciers
Schulden op ten hoogste één jaar Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen (Toel. 5.9) Financiële schulden Overige leningen
Handelsschulden Leveranciers
Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten (Toel. 5.9) Belastingen Bezoldigingen en sociale lasten
Overige schulden Overlopende rekeningen (Toel. 5.9)
TOTAAL DER PASSIVA
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
166 327
182 802
131 721 131 721 13 172 13 172 21 284 150
109 180 109 180 35 713 35 713 37 734 175
4 291
7 100
4 291 4 291
7 100 7 100
1 063 109
950 680
313 194 270 000 270 000 43 194 43 194 684 744 14 874 32 909 32 909 262 155 262 155
887 794 50 000 245 479 245 479 252 276 252 276
109 707 82 197 27 510 265 099 65 171
61 879 37 034 24 845 278 160 62 886
1 233 727 1 140 582
Statutaire jaarrekening 2010
PASSIVA
Mobistar - 24, 25
Bedrijfsopbrengsten Omzet (Toel. 5.10) Geproduceerde vaste activa Andere bedrijfsopbrengsten (Toel. 5.10) Bedrijfskosten Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Aankopen Voorraad: afname (toename) (+) (-)
Diensten en diverse goederen Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (+) (-) (Toel. 5.10) Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa Waardeverminderingen op voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen) (+) (-) (Toel. 5.10) Voorzieningen voor risico’s en kosten: toevoegingen (bestedingen en terugnemingen) (+) (-) (Toel. 5.10) Andere bedrijfskosten (Toel. 5.10) Bedrijfswinst (verlies) (+) (-) Financiële opbrengsten Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa Andere financiële opbrengsten (Toel. 5.11) Financiële kosten (Toel. 5.11) Kosten van schulden Andere financiële kosten Winst (verlies) uit de gewone bedrijfsuitoefening voor belasting (+) (-) Uitzonderlijke kosten Waardeverminderingen op financiële vaste activa Winst (verlies) van het boekjaar voor belasting (+) (-) Belastingen op het resultaat (+) (-) (Toel. 5.12) Belastingen Regularisering van belastingen en terugneming van voorzieningen voor belastingen Winst (verlies) van het boekjaar (+) (-) Te bestemmen winst (verlies) van het boekjaar (+) (-)
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
1 604 139 1 562 282 3 392 38 465 1 221 974 625 527 624 153 1 374 293 889 132 898
1 614 249 1 568 403 3 552 42 294 1 191 095 618 191 616 821 1 370 264 054 128 951
150 674
153 408
8 235
15 793
-2 809 13 560 382 165 1 699 457 588 654 6 144 2 841 3 303 377 720 30 000 30 000 347 720 103 472 118 432
-1 798 12 496 423 154 2 491 783 690 1 018 7 384 3 689 3 695 418 261
418 261 141 810 141 810
14 960 244 248 244 248
276 451 276 451
281 982 244 248 37 734 21 284 260 698 258 062 2 636
313 402 276 451 36 951 37 734 275 668 273 065 2 603
RESULTAATVERWERKING Te bestemmen winst (verlies) (+) (-) Te bestemmen winst (verlies) van het boekjaar (+) (-) Overgedragen winst (verlies) van het vorige boekjaar (+) (-) Over te dragen winst (verlies) (+) (-)
Uit te keren winst Vergoeding van het kapitaal Andere rechthebbenden
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
STAAT VAN DE OPRICHTINGSKOSTEN 5.1 Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Nieuwe kosten van het boekjaar
Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar Waarvan: kosten van oprichting en kapitaalverhoging, kosten bij uitgifte van leningen en andere oprichtingskosten
0 2 250 2 250 2 250
STAAT VAN DE IMMATERIELE VASTE ACTIVA 5.2.2 Concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar
Geboekt Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen
Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar 5.2.3 Goodwill Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
646 359 76 990 12 070 711 279 285 498
61 519 61 519 61 519 61 519 0
STAAT VAN DE MATERIELE VASTE ACTIVA 5.3.1 Terreinen en gebouwen Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen
Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Geboekt Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen
Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
Statutaire jaarrekening 2010
Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar
135 899 12 070 996 777
506 734 26 203 3 579 529 358 232 592 17 564 3 579 246 577 282 781
Mobistar - 26, 27
Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen
872 948
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
5.3.2 Installaties, machines en uitrusting Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen
Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Geboekt Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen
Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
583 362 54 402 4 306 633 458 372 486 44 538 4 306 412 718 220 740
5.3.3 Meubilair en rollend materieel Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen
Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Geboekt Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen
Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
124 423 9 838 8 876 125 385 100 093 10 027 8 876 101 244 24 141
5.3.5 Overige materiële vaste activa Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Overdrachten en buitengebruikstellingen
Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Geboekt Afgeboekt na overdrachten en buitengebruikstellingen
Afschrijvingen en waardeverminderingen per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
19 824 760 7 155 13 429 9 313 1 555 7 155 3 713 9 716
STAAT VAN DE FINANCIELE VASTE ACTIVA 5.4.1 Verbonden ondernemingen - deelnemingen en aandelen Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Aanschaffingen
Aanschaffingswaarde per einde van het boekjaar Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
87 017 65 000 152 017 152 017
Verbonden ondernemingen - vorderingen Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar Geboekte waardeverminderingen
Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar Gecumuleerde waardeverminderingen op vorderingen per einde boekjaar
30 000 30 000 0 30 000
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
5.4.3 Andere ondernemingen - vorderingen Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar Mutaties tijdens het boekjaar
71 1 70
Terugbetalingen
Nettoboekwaarde per einde van het boekjaar
INLICHTINGEN OMTRENT DE DEELNEMINGEN 5.5.1 Deelnemingen en maatschappelijke rechten in andere ondernemingen
Mobistar Enterprise Services nv Koningin Astridlaan 166 1780 Wemmel België 0459 623 216 Aandelen op naam
%
Jaarrekening per
Muntcode
Eigen Nettovermogen resultaat in duizenden € in duizenden €
1 506 350
100,00
31/12/09
EUR
-11 586
-2 874
2 501
100,00
31/12/09
EUR
63 971
-2 622
GELDBELEGGINGEN EN OVERLOPENDE REKENINGEN (ACTIVA) 5.6 Overige geldbeleggingen Hierboven niet-opgenomen overige geldbeleggingen Overlopende rekeningen Uitsplitsing van de post 490/1 van de activa indien daaronder een belangrijk bedrag voorkomt Verkregen opbrengsten Over te dragen kosten Financiële opbrengsten
3 147
1 210
22 984 13 818 105
STAAT VAN HET KAPITAAL EN DE AANDEELHOUDERSSTRUCTUUR 5.7 Staat van het kapitaal Maatschappelijk kapitaal Geplaatst kapitaal per einde van het boekjaar Geplaatst kapitaal per einde van het boekjaar
109 180 131 721
Statutaire jaarrekening 2010
Orange sa Rue des Mérovingiens 8 8070 Bertrange Luxemburg 19749504 Aandelen op naam
Gegevens geput uit de laatst beschikbare jaarrekening
Aantal
Mobistar - 28, 29
Maatschappelijke rechten Naam, volledig adres van de zetel en zo het een onderneming naar Belgisch recht betreft, het ondernemingsnummer
2010 in duizenden € Aantal aandelen
Wijzigingen tijdens het boekjaar Kapitaalsverhoging door opname van het surplus op de wettelijke reserve
22 541
Samenstelling van het kapitaal Soorten aandelen Aandelen op naam Aandelen aan toonder en/of gedematerialiseerde aandelen
60 014 414 31 753 214 28 261 200
Aandeelhoudersstructuur van de onderneming op 31/12/2010 Atlas Services Belgium Overige (free float) Totaal aantal aandelen
31 753 100 28 261 314 60 014 414
Aandelen zonder nominale waarde
131 721
VOORZIENINGEN VOOR OVERIGE RISICO’S EN KOSTEN 5.8 Uitsplitsing van de post 163/5 van de passiva indien daaronder een belangrijk bedrag voorkomt Terugbetalingswaarborg ten bedrage van 50 % van een bankkredietlijn toegestaan aan de tijdelijke vereniging IRISNET Provisies voor hangende geschillen
2 475 1 816
STAAT VAN DE SCHULDEN EN OVERLOPENDE REKENINGEN (PASSIVA) 5.9 Uitsplitsing van de schulden met een oorspronkelijke looptijd van meer dan één jaar, naargelang hun resterende looptijd Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen Handelsschulden Leveranciers
Totaal der schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen Schulden met een resterende looptijd van meer dan één jaar doch hoogstens 5 jaar Financiële schulden Overige leningen
Handelsschulden Leveranciers
Totaal der schulden met een resterende looptijd van meer dan één jaar doch hoogstens 5 jaar Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten Belastingen (post 450/3 van de passiva) Niet-vervallen belastingschulden Geraamde belastingschulden Bezoldigingen en sociale lasten (post 454/9 van de passiva) Andere schulden met betrekking tot bezoldigingen en sociale lasten Overlopende rekeningen Uitsplitsing van de post 492/3 van de passiva indien daaronder een belangrijk bedrag voorkomt Over te dragen opbrengsten Te betalen lasten
14 874 14 874 14 874
270 000 270 000 43 194 43 194 313 194
43 82 154 27 510
64 964 207
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
BEDRIJFSRESULTATEN
Bedrijfskosten Werknemers ingeschreven in het personeelsregister Totaal aantal op de afsluitingsdatum (in eenheden) Gemiddeld personeelsbestand berekend in voltijdse equivalenten (in eenheden) Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren (in eenheden) Personeelskosten Bezoldigingen en rechtstreekse sociale voordelen Werkgeversbijdragen voor sociale verzekeringen Werkgeverspremies voor bovenwettelijke verzekeringen Andere personeelskosten Waardeverminderingen Op voorraden en bestellingen in uitvoering Geboekt
1 480 674 81 608
1 484 421 83 982
1 583 1 475,1 2 529 011
1 450 1 408,4 2 396 353
94 267 28 071 4 045 6 515
91 836 26 247 4 627 6 241
150
404
8 085
15 389
210 3 019
2 405 4 203
2 347 11 213
2 326 10 170
79 70,4 139 739 6 426
82 91,0 181 184 6 138
26
26
545 83
280 712
1 277
1 461
1 377 597 52
1 582 607 45
Op handelsvorderingen Geboekt
Voorzieningen voor risico's en kosten Toevoegingen Bestedingen en terugnemingen Andere bedrijfskosten Bedrijfsbelastingen en -taksen Andere Uitzendkrachten en ter beschikking van de onderneming gestelde personen Totaal aantal op de afsluitingsdatum (in eenheden) Gemiddeld aantal berekend in voltijdse equivalenten (in eenheden) Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren (in eenheden) Kosten voor de onderneming
FINANCIELE EN UITZONDERLIJKE RESULTATEN 5.11 Financiële resultaten Andere financiële opbrengsten Door de overheid toegekende subsidies, aangerekend op de resultatenrekening Kapitaalsubsidies
Uitsplitsing van de overige financiële opbrengsten Diverse financiële opbrengsten Wisselkoersopbrengsten
Andere financiële kosten Bedrag van het disconto ten laste van de onderneming bij de verhandeling van vorderingen Uitsplitsing van de overige financiële kosten Bankkosten Wisselkoersverliezen Diverse financiële lasten
Mobistar - 30, 31
Mobiele activiteit Vaste telefonie en data
Statutaire jaarrekening 2010
5.10 Bedrijfsopbrengsten Netto-omzet Uitsplitsing per bedrijfscategorie
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
BELASTINGEN EN TAKSEN 5.12 Belastingen op het resultaat Belastingen op het resultaat van het boekjaar Verschuldigde of betaalde belastingen en voorheffingen Geraamde belastingsupplementen Belangrijkste oorzaken van de verschillen tussen de winst voor belastingen, zoals die blijkt uit de jaarrekening, en de geraamde belastbare winst Verworpen uitgaven Investeringsaftrek Notionele interesten Bronnen van belastinglatenties Actieve latenties Andere actieve latenties Investeringsaftrek
Belastingen op de toegevoegde waarde en belastingen ten laste van derden In rekening gebrachte belasting op de toegevoegde waarde Aan de onderneming (aftrekbaar) Door de onderneming Ingehouden bedragen ten laste van derden als Bedrijfsvoorheffing Roerende voorheffing
118 432 57 700 60 732
5 970 2 912 1 986
3 772
255 380 425 660
229 505 403 859
28 255 20 616
28 472 21 657
NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 5.13 Belangrijke verplichtingen tot aankoop van vaste activa Verplichtingen tot aankoop van vaste activa
120 523
Belangrijke hangende geschillen en andere belangrijke verplichtingen Verplichtingen 1. Bankgaranties gegeven voor rekening van de vennootschap: 8,0 miljoen euro. 2. Verplichtingen aangegaan voor de huur van gebouwen en de leasing van het autopark: 452,5 miljoen euro. 3. Verplichtingen aangegaan voor de aankoop van materiaal en diensten: 51,7 miljoen euro. 4. Sinds 1997 voerden een aantal Belgische gemeenten en drie provincies lokale belastingen in, waardoor ze jaarlijks heffingen kunnen opleggen voor hoogspanningsmasten, gsm-masten en antennes op hun grondgebied. Deze belastingen worden momenteel betwist voor de Raad van State en de burgerlijke rechtbanken (rechtbank van eerste aanleg - fiscale kamer en hoven van beroep). Als antwoord op een prejudiciële vraag die werd gesteld door de Raad van State aan het Europese Hof van Justitie, oordeelde dat laatste in zijn vonnis van 8 september 2005 dat zulke heffingen niet in strijd zijn met het Europese recht, voor zover ze geen invloed hebben op de mededingingsvoorwaarden tussen de historische operator en de nieuwe operatoren op de markt. De Raad van State heeft sinds 20 november 2007, in verscheidene arresten, beslist dat een belastingreglement het gelijkheidsbeginsel schendt wanneer de motivatie in de preambule van het belastingreglement verwijst naar de financiële situatie van de gemeente. Dergelijke motivatie verduidelijkt immers geenszins het onderscheid dat wordt gemaakt tussen operatoren van mobiele telecommunicatie (die belast worden op grond van dat reglement) en uitbaters van andere vergelijkbare netwerken (die niet worden belast). Het staat in dat geval niet vast dat het verschil in behandeling berust op een objectief criterium en redelijk verantwoord is. De vordering van de op de rol geplaatste heffingen, verhoogd met de wettelijke moratoire interesten, bedraagt 41,9 miljoen euro en maakt het voorwerp uit van een waardevermindering voor het totale bedrag, waarvan 6,9 miljoen euro ten laste valt van het boekjaar.
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
Rechten Beding van terugkeer van schuldkwijtschelding aan Orange sa: in de loop van het boekjaar 2010 werd een voorwaardelijke schuldkwijtschelding verleend aan Orange sa voor hun lening aangegaan bij Mobistar nv. De overeenkomst van schuldkwijtschelding voorziet in een herleving van de schuld in geval van terugkeer naar betere toestand van Orange sa. De terugkeer naar betere toestand wordt gerealiseerd zodra de winst van het boekjaar voor belasting en voor herleving van de schuld van de onderneming positief is en een vrije kasstroom wordt gegenereerd. De herleving van de schuld en de potentiële terugbetaling ten belope van de vrije kasstroom wordt echter beperkt tot de helft van voormelde winst en terugbetaling. Dit recht van Mobistar nv is van toepassing op de totaliteit van de oorspronkelijke schuld, zijnde 30 miljoen euro.
5.14 Verbonden ondernemingen Financiële vaste activa Deelnemingen Andere vorderingen Vorderingen op verbonden ondernemingen Op hoogstens één jaar Schulden Op meer dan één jaar Op hoogstens één jaar Financiële resultaten Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa Kosten van schulden Transacties met verbonden partijen buiten normale marktvoorwaarden Vermelding van dergelijke transacties indien zij van enige betekenis zijn, met opgave van het bedrag van deze transacties, de aard van de betrekking met de verbonden partij, alsmede andere informatie over de transacties die nodig is voor het verkrijgen van inzicht in de financiële positie van de vennootschap
152 017 152 017 30 377 30 377 316 105 270 000 46 105 457 170 2 739
Nihil
FINANCIELE BETREKKINGEN MET 5.15 Bestuurders en zaakvoerders Rechtstreekse en onrechtstreekse bezoldigingen en ten laste van de resultatenrekening toegekende pensioenen, voor zover deze vermelding niet uitsluitend of hoofdzakelijk betrekking heeft op de toestand van een enkel identificieerbaar persoon Aan bestuurders en zaakvoerders De commissaris(sen) en de personen met wie hij (zij) verbonden is (zijn) Bezoldiging van de commissaris(sen) Bezoldiging voor uitzonderlijke werkzaamheden of bijzondere opdrachten uitgevoerd binnen de vennootschap door de commissaris(sen) Andere controleopdrachten Andere opdrachten buiten de revisorale opdrachten
1 513
312
48 17
117 017 87 017 30 000 48 644 48 644 312 074 312 074 783 3 578
Mobistar - 32, 33
BETREKKINGEN MET VERBONDEN ONDERNEMINGEN EN MET ONDERNEMINGEN WAARMEE EEN DEELNEMINGSVERHOUDING BESTAAT
Statutaire jaarrekening 2010
Beknopte beschrijving van de regeling inzake het aanvullend rust- of overlevingspensioen ten behoeve van de personeels- of directieleden, met opgave van de genomen maatregelen om de daaruit voortvloeiende kosten te dekken De vennootschap heeft een pensioenplan met vaste bijdrage dat in een aanvullend pensioen voorziet voor de werknemers bovenop het wettelijke pensioenstelsel. Dit pensioenplan wordt door een verzekeringsmaatschappij gedekt en gefinancierd, zoals vereist door de Belgische wetgeving.
VERKLARING BETREFFENDE DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 5.17 Inlichtingen te verstrekken door elke onderneming die onderworpen is aan de bepalingen van het wetboek van vennootschappen inzake de geconsolideerde jaarrekening De onderneming heeft een geconsolideerde jaarrekening en een geconsolideerd jaarverslag opgesteld en openbaar gemaakt. Inlichtingen die moeten worden verstrekt door de onderneming indien zij dochteronderneming of gemeenschappelijke dochteronderneming is Moederonderneming France Télécom 6, place d'Alleray 75505 Paris Cedex 15 Frankrijk stelt een geconsolideerde jaarrekening op en maakt deze openbaar en dit voor het grootste geheel. De plaats waar de hiervoor bedoelde geconsolideerde jaarrekening verkrijgbaar is: France Télécom 6, place d'Alleray 75505 Paris Cedex 15 Frankrijk
2010
2009
STAAT VAN DE TEWERKGESTELDE PERSONEN Werknemers ingeschreven in het personeelsregister Voltijds
Tijdens het boekjaar en het vorige boekjaar Gemiddeld aantal werknemers Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren Personeelskosten (in duizenden €) Bedrag van de voordelen bovenop het loon (in duizenden €) Op de afsluitingsdatum van het boekjaar Aantal werknemers ingeschreven in het personeelsregister Volgens de aard van de arbeidsovereenkomst Overeenkomst voor een onbepaalde tijd
1 352,0 2 320 590 121 947
Deeltijds
Totaal (T) of totaal in voltijdse equivalenten (VTE)
Totaal (T) of totaal in voltijdse equivalenten (VTE)
163,4 1 475,1 (VTE) 1 408,4 (VTE) 208 421 2 529 011 (T) 2 396 353 (T) 10 951 132 898 (T) 128 951 (T) 1 841 (T) 1 543 (T)
1 425
158
1 545,3
1 425
158
1 545,3
996 2 261 436 297 429 1 124 179 125
33
1 021,5 2,0 272,8 441,8 304,9 523,8 1,0 152,9 220,8 149,1
16 7 10 125 39 55 31
Volgens de beroepscategorie Bedienden Andere
1 423 2
158
Uitzendkrachten
Ter beschikking van de onderneming gestelde personen
61,6 122 350 4 181
8,8 17 389 2 245
Uitzendkrachten en ter beschikking van de onderneming gestelde personen
Tijdens het boekjaar Gemiddeld aantal tewerkgestelde personen Aantal daadwerkelijk gepresteerde uren Kosten voor de onderneming (in duizenden €)
1 543,3 2,0
Mobistar - 34, 35
Mannen lager onderwijs secundair onderwijs hoger niet-universitair onderwijs universitair onderwijs Vrouwen lager onderwijs secundair onderwijs hoger niet-universitair onderwijs universitair onderwijs
Statutaire jaarrekening 2010
Volgens het geslacht en het studieniveau
2010
TABEL VAN HET PERSONEELSVERLOOP TIJDENS HET BOEKJAAR
Ingetreden Aantal werknemers die tijdens het boekjaar in het personeelsregister werden ingeschreven Volgens de aard van de arbeidsovereenkomst Overeenkomst voor een onbepaalde tijd
Uitgetreden Aantal werknemers met een in het personeelsregister opgetekende datum waarop hun overeenkomst tijdens het boekjaar een einde nam Volgens de aard van de arbeidsovereeenkomst Overeenkomst voor een onbepaalde tijd
Voltijds
Deeltijds
Totaal in voltijdse equivalenten
274
7
279,0
274
7
279,0
130
18
141,4
130
18
141,4
2 65 63
1 10 7
2,5 71,3 67,6
Mannen
Vrouwen
959 31 580 3 350 3 238 203 91
442 10 670 1 158 1 087 101 30
113 499 45
29 126 11
4 2 496 10
4 1 848 8
Volgens de reden van beëindiging van de overeenkomst Brugpensioen Afdanking Andere reden
INLICHTINGEN OVER DE OPLEIDING VOOR DE WERKNEMERS TIJDENS HET BOEKJAAR Totaal van de formele voortgezette beroepsopleidingsinitiatieven ten laste van de werkgever Aantal betrokken werknemers Aantal gevolgde opleidingsuren Nettokosten voor de onderneming (in duizenden €) waarvan brutokosten rechtstreeks verbonden met de opleiding waarvan betaalde bijdragen en stortingen aan collectieve fondsen waarvan ontvangen tegemoetkomingen (in mindering)
Totaal van de minder formele en informele voortgezette beroepsopleidingsinitiatieven ten laste van de werkgever Aantal betrokken werknemers Aantal gevolgde opleidingsuren Nettokosten voor de onderneming (in duizenden €) Totaal van de initiële beroepsopleidingsinitiatieven ten laste van de werkgever Aantal betrokken werknemers Aantal gevolgde opleidingsuren Nettokosten voor de onderneming (in duizenden €)
Oprichtingskosten
ledig of gedeeltelijk onzeker of in gevaar is.
De kosten voor de eerste installatie worden in de balans gekapitaliseerd tegen kostprijs. Ze worden lineair afgeschreven over vijf jaar vanaf de datum van uitgifte. De kosten die verbonden zijn met de kapitaalverhogingen vanaf de beursgang van 1998 werden onmiddellijk ten laste genomen. De oprichtingskosten bevatten sinds 2010 de kosten opgelopen voor het onderhandelen van een langetermijn kredietfaciliteit. Deze kosten worden afgeschreven over de duurtijd van de kredietfaciliteit, d.w.z. vijf jaar vanaf 31 december 2010.
Vorderingen
De licentie voor het gsm-netwerk is toegekend voor een duur van 15 jaar en werd lineair afgeschreven. De verlenging van deze licentie werd in 2010 toegekend voor een periode van 5 jaar en wordt lineair afgeschreven over deze periode. De umts-licentie heeft een duur van 20 jaar en wordt lineair afgeschreven over 16 jaar vanaf april 2005, het ogenblik waarop de eerste geografische zone technisch in gebruik genomen werd. De goodwill die werd gegenereerd met de verkoop van de universaliteit van de N.V. Mobistar Corporate Solutions wordt afgeschreven over 5 jaar. De andere immateriële activa worden lineair afgeschreven over een periode van 4 tot 5 jaar. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden tegen aanschafwaarde geboekt en lineair pro rata temporis afgeschreven, conform de termijnen die gedefinieerd zijn in de huidige Belgische fiscale wetgeving en die de levensduur van de betrokken activa als volgt bepalen: Gebouwen en constructies op sites Optische glasvezel Uitrusting voor mobiele telefonie Uitrusting voor gegevensoverdracht Computerhardware Andere vaste uitrustingen
20 jaar 15 jaar 8 jaar 5 jaar 4 en 5 jaar 5 tot 10 jaar
De voorraden bestaan uit de aangekochte goederen die bestemd zijn voor de verkoop. De voorraadbewegingen worden bepaald volgens de FIFO-methode (first in, first out). De inventarissen worden gewaardeerd volgens de “lower of cost or market”-methode. Liquide middelen De geldelijke middelen en hun equivalenten omvatten de termijndeposito’s in contanten met een looptijd van minder dan drie maand. Zij worden genoteerd tegen de nominale waarde. Vreemde valuta worden geconverteerd volgens de koers op het einde van het boekjaar. Wisselkoerswinsten en -verliezen worden in de opbrengsten en de kosten geboekt. Overlopende rekeningen De overlopende rekeningen van het actief omvatten de over te dragen kosten en de verworven opbrengsten. De overlopende rekeningen van het passief omvatten de in te brengen kosten en de over te dragen opbrengsten. Pensioenen De vennootschap heeft een pensioenplan met vaste bijdrage dat een aanvullend pensioen voorziet voor de werknemers, bovenop het wettelijke pensioenstelsel. Dit pensioenplan wordt door een verzekeringsmaatschappij gedekt en gefinancierd, zoals vereist door de Belgische wetgeving. Erkenning van de opbrengsten en de kosten De opbrengsten en kosten worden geboekt op het moment dat ze optreden, en onafhankelijk van hun inning of betaling. De opbrengsten uit diensten worden erkend wanneer ze verworven worden. De aanrekeningen voor die diensten gebeuren maandelijks en gedurende de hele maand. De op het einde van de maand niet-gefactureerde diensten worden geschat op basis van het verkeer en vervolgens aan het einde van de maand geboekt. De vooraf ontvangen betalingen worden overgedragen en in de balans opgenomen onder de overgedragen ontvangsten. Belastingen op inkomsten
De kosten voor geregeld onderhoud en de kosten voor herstellingen worden in de uitgaven geboekt tijdens de betrokken periode. De verbeteringen aan de vaste uitrustingen worden gekapitaliseerd. De leningskosten met betrekking tot de aankoop van materiële vaste activa worden geactiveerd en afgeschreven volgens hetzelfde schema als de betrokken vaste activa.
De vennootschap is onderworpen aan de vennootschapsbelasting conform de Belgische wetgeving op inkomstenbelasting. Uitgestelde belastingen voor tijdelijke verschillen in de erkenning van de opbrengsten en kosten worden niet erkend.
Financiële vaste activa
De transacties in vreemde valuta worden in euro geconverteerd volgens de wisselkoers die geldt op de transactiedatum. De vorderingen en schulden die op balansdatum in vreemde valuta worden uitgedrukt, worden aangepast om de wisselkoersen te weerspiegelen die gelden op de balansdatum. Deze aanpassingen worden in de resultatenrekening erkend voor zover de Belgische boekhoudprincipes dat toestaan.
Participaties, aandelen en deelbewijzen worden gewaardeerd op hun aanschaffingswaarde. Vorderingen worden tegen nominale waarde gewaardeerd. Op participaties, aandelen en deelbewijzen worden waardeverminderingen genoteerd in geval van waardeverlies of blijvende afschrijving. De vorderingen worden in waarde verminderd indien hun terugbetaling op vervaldag vol-
Statutaire jaarrekening 2010
De immateriële vaste activa worden geboekt tegen kostprijs. Ze bestaan vooral uit de volgende gekapitaliseerde kosten en uitgaven, met inbegrip, in voorkomend geval, van de interne geproduceerde vaste activa: verwerving van de licentie voor het gsm-netwerk, verwerving van de umts-licentie, kosten voor ontwerp en ontwikkeling van het netwerk in uitvoering van de telefonielicenties, vergunningen, kosten voor softwarelicenties en de hieraan verbonden ontwikkelingskosten, en goodwill.
Voorraden
Transacties in vreemde valuta
Mobistar - 36, 37
Immateriële vaste activa
Vorderingen worden op hun nominale waarde gewaardeerd. Waardeverminderingen voor dubieuze debiteuren worden gewaardeerd, rekening houdend met het mogelijke risico van niet-dekking.
aan de Algemene Vergadering der aandeelhouders van Mobistar nv over de jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2010 Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van ons mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over de jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermeldingen en inlichtingen.
Verklaring zonder voorbehoud over de jaarrekening Wij hebben de controle uitgevoerd van de jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2010, opgesteld overeenkomstig het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel, met een balanstotaal van € 1.233.727 duizend en waarvan de resultatenrekening afsluit met een winst van het boekjaar van € 244.248 duizend. Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur voor het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening Het opstellen van de jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of het maken van fouten bevat; het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels; en het maken van boekhoudkundige schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de commissaris Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut van de Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
als geheel beoordeeld. Ten slotte hebben wij van de Raad van Bestuur en van de verantwoordelijken van de vennootschap de voor onze controlewerkzaamheden vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening afgesloten op 31 december 2010 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de resultaten van de vennootschap, overeenkomstig het in België van toepassing zijnde boekhoudkundig referentiestelsel.
Bijkomende vermeldingen Het opstellen en de inhoud van het jaarverslag, alsook het naleven door de vennootschap van het Wetboek van vennootschappen en van de statuten, vallen onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermeldingen op te nemen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over de jaarrekening te wijzigen: • Het jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de vennootschap wordt geconfronteerd, alsook van haar positie, haar voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op haar toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat. • Onverminderd formele aspecten van ondergeschikt belang, werd de boekhouding gevoerd overeenkomstig de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften.
Overeenkomstig deze controlenormen hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter verkrijging van controle-informatie over de in de jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De keuze van deze controlewerkzaamheden hangt af van onze beoordeling alsook van onze inschatting van het risico dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fraude of het maken van fouten.
• Wij dienen u geen verrichtingen of beslissingen mede te delen die in overtreding met de statuten of het Wetboek van vennootschappen zijn gedaan of genomen. De verwerking van het resultaat die aan de Algemene Vergadering wordt voorgesteld, stemt overeen met de wettelijke en statutaire bepalingen.
Bij het maken van onze risico-inschatting houden wij rekening met de bestaande interne controle van de vennootschap met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de jaarrekening ten einde in de gegeven omstandigheden de gepaste werkzaamheden te bepalen, maar niet om een oordeel te geven over de effectiviteit van de interne controle van de vennootschap. Wij hebben tevens de gegrondheid van de waarderingsregels, de redelijkheid van de betekenisvolle boekhoudkundige schattingen gemaakt door de vennootschap, alsook de voorstelling van de jaarrekening,
Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCVBA Commissaris vertegenwoordigd door
Diegem, 30 maart 2011
Herman Van Den Abeele Vennoot
Geconsolideerde resultatenrekening P. 40 Geconsolideerde balans
P. 41
Geconsolideerd kasstroomoverzicht P. 42 Geconsolideerd overzicht van vermogenmutaties
P. 43
Bedrijfsinformatie
P. 44
Grondslagen voor financiële verslaggeving
P. 45
Toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening
P. 55
Verslag van de commissaris
P. 85
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
Ref.
17 17
Bedrijfsopbrengsten Omzet uit telefonie Verkoop van apparatuur en overige Totale omzet Andere bedrijfsopbrengsten Totale bedrijfsopbrengsten
Bedrijfskosten Interconnectiekosten 17 Kosten voor verkochte goederen en diensten 17 Diensten en diverse goederen 17 Personeelsbeloningen 2,3 Afschrijvingen en waardeverminderingen 17 Andere bedrijfskosten Totale bedrijfskosten
17 17 5
Resultaat van bedrijfsactiviteiten Financiële opbrengsten Financiële kosten Resultaat van bedrijfsactiviteiten na netto financieringskosten Belastingen Netto winst van de periode (*) Aandeel van de groep in de winst van de periode Overige baten en lasten Netto winst van de periode Overige baten en lasten Totaalresultaat Aandeel van de groep in het totaalresultaat
10 10
Gewone winst of gewoon verlies per aandeel (in €) Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Verwaterde nettowinst per aandeel (in €) Verwaterd gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen (*) Netto winst van de periode stemt overeen met netto winst uit voortgezette activiteiten.
1 515 643 148 977 1 664 620 33 192 1 697 812
1 444 830 122 348 1 567 178 37 612 1 604 790
-381 779 -300 043 -306 934 -140 803 -170 652 -19 563 -1 319 774
-358 127 -250 187 -271 466 -133 148 -164 313 -24 864 -1 202 105
378 038 619 -5 131 373 526 -109 975 263 551 263 551
402 685 1 419 -6 128 397 976 -137 695 260 281 260 281
263 551 0 263 551 263 551
260 281 0 260 281 260 281
4,39 60 014 414 4,39 60 014 414
4,34 60 014 414 4,34 60 014 414
31.12.2010
31.12.2009
in duizenden €
in duizenden €
Ref.
6 7 8 8 9
11 11 11
14 15 13 5
14 16 16 16 16 16
Niet-courante activa Goodwill Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Andere niet-courante activa Uitgestelde belastingen Totaal niet-courante activa
80 131 294 779 635 927 7 501 1 650 1 019 988
79 287 235 488 548 914 11 451 7 303 882 443
Courante activa Voorraden Handelsvorderingen Verkregen opbrengsten Overige courante activa Kas en kasequivalenten Totaal courante activa Totaal activa
10 299 205 967 30 181 23 790 12 959 283 196 1 303 184
10 073 204 444 29 287 16 817 10 009 270 630 1 153 073
EIGEN VERMOGEN EN SCHULDEN Eigen vermogen Kapitaal Wettelijke reserve Overgedragen winst Totaal eigen vermogen
131 721 13 173 286 276 431 170
109 180 35 714 295 933 440 827
Niet-courante schulden Interestdragende financiële schulden op lange termijn Handelsschulden op lange termijn Langetermijnvoorzieningen Uitgestelde belastingen Totaal niet-courante schulden
267 911 43 194 18 573 1 690 331 368
14 641
Courante schulden Interestdragende financiële schulden op korte termijn Handelsschulden Personeelsbeloningen schulden Belastingen Uitgestelde opbrengsten Overige schulden Totaal courante schulden
32 893 310 943 31 411 83 242 77 684 4 473 540 646
297 936 266 385 25 353 37 441 67 999 2 491 697 605
872 014 1 303 184
712 246 1 153 073
Totaal schulden Totaal eigen vermogen en schulden
14 641
Mobistar - 40, 41
1, 2 2 3 4 5
Geconsolideerde jaarrekening 2010
ACTIVA
2010
2009
in duizenden €
in duizenden €
Ref. Kasstromen uit bedrijfsactiviteiten Netto winst vóór belastingen Niet-kasstroom gebonden aanpassingen voor: 2,3 12
Afschrijvingen en waardeverminderingen Andere niet-cash gerelateerde uitgaven Interest inkomsten Interest uitgaven
Aangepast resultaat van bedrijfsactiviteiten vóór netto financieringskosten 6 15
5
Voorraden (toename -, afname +) Handelsvorderingen en overige vorderingen Handelsschulden en overige schulden
Netto wijzigingen in het werkkapitaal Betaalde belastingen Betaalde interesten Ontvangen interesten Netto kasstromen uit operationele activiteiten
Kasstromen uit investeringsactiviteiten Aankoop van materiële en immateriële vaste activa Schulden verbonden aan de aankoop van activa (toename +, afname -) 1 Verwerving van dochteronderneming 2,3 Opname van verkoop van apparatuur 4 Gewaarborgde leningen en voorschotten op lange termijn 4 Terugstorting gewaarborgde leningen op lange termijn Netto kasstromen uit investeringsactiviteiten 3
14 14 14 11 11 11
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Kortetermijnleningen - netto beweging Langetermijnleningen - opnames Langetermijnleningen - terugbetalingen Transactiekosten voor langetermijn kredietfaciliteit Overige Transactiekosten van eigen vermogen transacties Uitgekeerde dividenden Netto kasstromen uit financieringsactiviteiten
373 526
397 976
170 652
164 313 1 276 -691 3 761 566 635 2 247 35 317 -25 905 11 659 -131 716 691 -3 761 443 508
-593 2 922 546 507 1 141 11 332 11 419 23 892 -58 465 593 -2 922 509 605
-239 811 58 067 -63 078 984 4 201 -239 637
-146 282
143 -9 917 7 000 -149 056
-215 042 430 000 -210 000 -2 250 3 481 -142 -273 066 -267 019
4 661 140 000 -165 000
2 950
3 176
Kas en kasequivalenten bij het begin van het boekjaar
10 009
6 833
Kas en kasequivalenten per einde boekjaar
12 959
10 009
Netto toename (+), afname (-) in kas en kasequivalenten
2 276 -147 -273 066 -291 276
in duizenden €
109 180
35 714
22 541 131 721
-22 541 13 173
Kapitaal
Balans per 1 januari 2009 Netto winst van de periode Totaalresultaat Winstdelingsplan naar France Télécom aandelen Dividenden Transactiekosten van eigen vermogen transacties Balans per 31 december 2009
Wettelijke reserve
109 180
35 714
109 180
35 714
Overgedragen winst
295 933 263 551 263 551 -273 066 -142 286 276
Overgedragen winst
307 589 260 281 260 281 1 276 -273 066 -147 295 933
Totaal eigen vermogen
440 827 263 551 263 551 -273 066 -142 0 431 170
Totaal eigen vermogen
452 483 260 281 260 281 1 276 -273 066 -147 440 827
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Balans per 1 januari 2010 Netto winst van de periode Totaalresultaat Dividenden Transactiekosten van eigen vermogen transacties Transfer Wettelijke reserve naar Kapitaal Balans per 31 december 2010
Wettelijke reserve
Mobistar - 42, 43
Kapitaal
Bedrijven in de consolidatiekring De consolidatiekring omvat de hieronder vermelde moedervennootschap, dochterondernemingen en tijdelijke vereniging: Mobistar nv Moedervennootschap, opgericht naar Belgisch recht Naamloze vennootschap met publiek verhandelde aandelen Bourgetlaan 3 B - 1140 Brussel België Ondernemingsnummer: BE 0456 810 810 Tijdelijke vereniging France Télécom - Belgacom, genoemd ‘Irisnet’ Geconsolideerd aan 50 %, opgericht naar Belgisch recht Bourgetlaan 3 B - 1140 Brussel België Ondernemingsnummer: BE 0545 698 541 Mobistar Enterprise Services nv 100 % van de aandelen is in handen van Mobistar nv Koningin Astridlaan 166 B – 1780 Wemmel België Ondernemingsnummer: BE 0459 623 216 Orange sa 100 % van de aandelen is in handen van Mobistar nv 8, rue des Mérovingiens L – 8070 Bertrange Luxemburg Ondernemingsnummer: LU 19749504 De voornaamste activiteiten van de Groep worden in toelichting 20 beschreven (gesegmenteerde informatie).
Toestemming voor publicatie van de jaarrekening Op 25 maart 2011 heeft de Raad van Bestuur van Mobistar nv de geconsolideerde jaarrekening van 2010 nagezien en ze vrijgegeven voor publicatie. De geconsolideerde jaarrekening van 2010 zal op 4 mei 2011 worden voorgelegd aan de Algemene Vergadering van aandeelhouders, die de jaarrekening na publicatie nog kan wijzigen.
Overeenstemmingsverklaring De geconsolideerde jaarrekening van Mobistar nv en al haar dochterondernemingen is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals aangenomen door de Europese Unie. Grondslagen voor consolidatie De geconsolideerde jaarrekening bevat de jaarrekening van Mobistar nv en haar dochterondernemingen per 31 december van elk jaar. De jaarrekeningen van de dochterondernemingen zijn opgesteld voor dezelfde rapporteringsperiode als die van de moedermaatschappij, waarbij consistente waarderingsgrondslagen zijn toegepast. Dochterondernemingen worden vanaf de overnamedatum volledig geconsolideerd, dus vanaf de datum waarop de Groep de controle erover verwerft. De consolidering loopt zolang de Groep deze controle ook behoudt. Volgende entiteiten werden geconsolideerd per 31 december 2010 door middel van bijvermelde consolidatiemethode: Mobistar nv: Orange sa: Mobistar Enterprise Services nv: Tijdelijke vereniging ‘Irisnet’:
100 % volledige consolidatie 100 % volledige consolidatie 100 % volledige consolidatie 50 % evenredige consolidatie
Orange sa is een onderneming opgericht en actief onder Luxemburgs recht die per 2 juli 2007 door Mobistar nv werd overgenomen. Daarbij kocht het 90 % van de aandelen van Orange sa aan. De resterende 10 % werd op 12 november 2008 overgenomen. De onderneming heeft de resultaten van Orange sa per 2 juli 2007 100 % geconsolideerd. Mobistar Enterprise Services nv is een onderneming opgericht en actief onder Belgisch recht die per 31 maart 2010 door Mobistar nv werd overgenomen. Daarbij kocht het 100 % van de aandelen van de dochteronderneming aan. De onderneming heeft de resultaten van Mobistar Enterprise Services nv per 1 april 2010 100 % geconsolideerd. De tijdelijke vereniging ‘Irisnet’ is een joint venture tussen France Télécom sa en Belgacom nv (Telindus nv, de oorspronkelijke partner, is sinds 1 januari 2010 onderdeel van Belgacom nv geworden). Als zodanig bezit Mobistar geen direct of indirect stemrecht in
Alle intergroep-balansen, transacties, inkomsten en uitgaven, winsten en verliezen die het resultaat zijn van intergroep-transacties werden volledig geëlimineerd.
2. Wijzigingen in regels voor verslaggeving en in informatie De grondslagen voor financiële verslaggeving en de berekeningsmethoden die zijn gehanteerd voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening stemmen overeen met degene die gehanteerd zijn voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening voor het jaar afgesloten op 31 december 2009, behalve voor wat betreft de invoering van nieuwe normen en interpretaties per 1 januari 2010, zoals hierna vermeld: IFRS 3 (herzien): Bedrijfscombinaties en IAS 27 (gewijzigd): De geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening, van kracht vanaf 1 juli 2009. IFRS 3 (herzien) introduceert aanzienlijke wijzigingen in de administratieve verwerking van bedrijfscombinaties die na deze datum plaatsvinden. De wijzigingen hebben een invloed op de waardering van een minderheidsbelang, de administratieve verwerking van transactiekosten, de eerste opname en daaropvolgende waardering van een voorwaardelijke vergoeding en bedrijfscombinaties die in fasen worden verwezenlijkt. Deze wijzigingen hebben een impact op het bedrag van de goodwill dat wordt opgenomen, de gerapporteerde resultaten in de periode waarin een overname plaatsvindt en toekomstige gerapporteerde resultaten. IAS 27 (gewijzigd) vereist dat een wijziging in het eigendomsbelang van een dochteronderneming (zonder verlies van zeggenschap) wordt verantwoord als een transactie met eigenaars in hun hoedanigheid van eigenaars. Bijgevolg zal dergelijke transactie niet langer aanleiding geven tot goodwill, noch tot een winst of verlies. Bovendien verandert de gewijzigde standaard de administratieve verwerking van verliezen die door de dochteronderneming worden geleden, alsmede het verlies van zeggenschap over een dochteronderneming. De wijziging die prospectief toegepast wordt vanaf 1 januari 2010 zal geen materiële invloed hebben op winst of verlies per aandeel. De volgende nieuwe of gewijzigde normen en interpretaties per 1 januari 2010 hadden geen impact op de grondslagen voor financiële verslaggeving, de financiële toestand of de prestaties van de Groep: - IFRS 2 Op aandelen gebaseerde betalingen - Regelingen van de Groep voor in contanten afgewikkelde op aandelen gebaseerde betalingen, van kracht vanaf 1 januari 2010 - IAS 39 Financiële instrumenten: Opname en waardering – In aanmerking komende afgedekte posities, van
Geconsolideerde jaarrekening 2010
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van de historische kostprijs, met uitzondering van de derivaten die zijn gewaardeerd tegen reële waarde. De geconsolideerde jaarrekening is opgemaakt in 000 euro tenzij anders vermeld. De functionele en rapporteringsvaluta van de Groep is Euro. Iedere entiteit binnen de Groep stelt haar jaarrekening in deze functionele valuta op.
Irisnet. Nochtans besloot Mobistar dat, door toepassing van SIC 12, Irisnet in wezen wordt gecontroleerd door Mobistar en haar partner Belgacom. Bovendien stelt men vast dat de risico’s en beloningen niet worden gedragen door France Télécom maar door Mobistar.
Mobistar - 44, 45
1. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
kracht vanaf 1 juli 2009 - IFRIC 12 Dienstverlening uit hoofde van concessieovereenkomsten, van kracht vanaf 1 april 2009 - IFRIC 15 Contracten voor de bouw van vastgoed, van kracht vanaf 1 januari 2010 - IFRIC 16 Afdekking van een netto-investering in een buitenlandse eenheid, van kracht vanaf 1 juli 2009 - IFRIC 17 Uitkeringen in natura aan aandeelhouders, van kracht vanaf 1 november 2009 - IFRIC 18 Overdracht van activa van klanten, van kracht vanaf 1 november 2009 Verbeteringen aan IFRS, uitgegeven in mei 2008, van kracht vanaf 1 januari 2010 en uitgegeven in april 2009, van kracht vanaf 1 januari 2010: de tweede omnibus van wijzigingen aan de IFRS standaarden uitgegeven door het IASB had geen impact op de grondslagen voor financiële verslaggeving, de financiële toestand of de prestaties van de Groep
3. Belangrijke, bij de verantwoording gemaakte oordelen, schattingen en veronderstellingen Het opstellen van de jaarrekening van de Groep in overeenstemming met de IFRS normen vereist dat het management bepaalde oordelen, schattingen en veronderstellingen maakt die een invloed hebben op de in de jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De schattingen die werden gemaakt op de verschillende rapporteringsdata geven een beeld van de situatie op dat moment (bv. marktprijzen, rentevoeten en wisselkoersen). Hoewel het management deze schattingen uitvoert met de best mogelijke kennis van de actuele gebeurtenissen en de acties die Mobistar kan ondernemen, kunnen de werkelijke resultaten afwijken van die schattingen. Oordelen, schattingen en veronderstellingen Bij de toepassing van de grondslagen voor financiële verslaggeving van de Groep heeft het management geen belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen gevormd omtrent de toekomst en andere belangrijke bronnen van onzekerheid die met schattingen per balansdatum samenhangen en die een groot risico met zich meebrengen op een belangrijke aanpassing van de boekwaarde van activa en verplichtingen in het komende boekjaar, behalve voor: Operationele-leaseverplichting – Groep als leasingnemer De Groep heeft leaseovereenkomsten gesloten voor vastgoed, netwerken en auto’s. Op basis van een beoordeling van de algemene voorwaarden van de overeenkomsten, heeft de Groep vastgesteld dat de leasinggever alle significante risico’s en voordelen van eigendom van deze eigendommen behoudt, en verantwoordt de contracten als operationele leases. Gedetailleerde informatie wordt verstrekt in toelichting 19.
Bijzondere waardevermindering van niet-financiële activa De waarderingstest voor goodwill toegepast door de Groep is gebaseerd op berekeningen die een continuïteit van de business inhouden en het gebruik maken van een verdisconteerd kasstroommodel. De kasstromen werden afgeleid van de budgetten voor de volgende vijf jaar. Hierin werden geen herstructureringskosten opgenomen waartoe de Groep zich nog niet heeft geëngageerd, noch belangrijke toekomstige investeringen dewelke het aktief aanzienlijk zou doen toenemen van de geteste kasstroomgenererende eenheid. Het recupereerbare bedrag is zeer gevoelig voor de discontovoet gebruikt bij het verdisconteerbare kasstroommodel alsook voor de verwachte toekomstige kasinstromen en de groeivoet gebruikt voor extrapolatie doeleinden. De voornaamste veronderstellingen gebruikt om het recupereerbare bedrag te bepalen van de verschillende kasstroomgenererende eenheden worden verder uitgelegd in toelichting 2. Uitgestelde belastingvorderingen Voor zover het waarschijnlijk is dat er sprake zal zijn van belastbare winst waartegen de verliezen kunnen worden afgezet, worden voor alle niet-verrekende fiscale verliezen uitgestelde belastingvorderingen verantwoord. Om het bedrag aan uitgestelde belastingvorderingen te bepalen dat kan worden verantwoord, is een aanzienlijke mate van beoordeling door het management nodig op basis van het waarschijnlijke tijdstip en niveau van toekomstige belastbare winsten, in combinatie met toekomstige fiscale planningsstrategieën. Bijzonderheden betreffende uitgestelde belastingvorderingen zijn opgenomen onder toelichting 5. Afschrijving voor ontmanteling van netwerksites De Groep heeft een afschrijving geboekt in het kader van de verplichte ontmanteling van netwerksites in het huurgebouw aan de Bourgetlaan, en de ontmanteling van de antennesites. Om de juiste afschrijving te kunnen berekenen moeten veronderstellingen en schattingen worden gemaakt voor wat betreft de afschrijvingspercentages en de kosten die aan de ontmanteling en de verwijdering van alle installaties zullen verbonden zijn. Zie toelichting 13.
4. Samenvatting van de belangrijkste grond slagen voor financiële verslaggeving 4.1. Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden bij de eerste opname geboekt tegen de koers van de functionele valuta per datum van de transactie. Monetaire activa en verplichtingen uitgedrukt in vreemde valuta’s worden omgerekend tegen de koers van de functionele valuta per balansdatum. Koerswinsten en -verliezen worden opgenomen als bedrijfsinkomsten en -uitgaven, indien ze verband houden met bedrijfsactiviteiten. Koerswinsten en -verliezen wor-
den opgenomen als financiële inkomsten en uitgaven, indien ze verband houden met financiële activiteiten.
derd met geaccumuleerde afschrijvingen en eventuele geaccumuleerde waardeverminderingen.
4.2. Bedrijfscombinaties en goodwill
De restwaarde van immateriële vaste activa wordt beschouwd als nul, tenzij werd voldaan aan de voorwaarden van IAS 38.
Een waardevermindering wordt vastgesteld door middel van een beoordeling van de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheid waarop de goodwill betrekking heeft. Deze goodwill ondergaat op het einde van elk boekjaar (31 december) een waardeverminderingstest. Indien gebeurtenissen of gewijzigde omstandigheden aantonen dat de boekwaarde is afgenomen kan deze berekening frequenter gebeuren. Deze waardevermindering wordt bepaald door het vergelijken van de boekwaarde van de kasstroomgenererende eenheden met hun reële waarde, na aftrek van de verkoopskosten, of met hun bedrijfswaarde. Wanneer het recupereerbare bedrag van de kasstroomgenererende eenheden minder is dan de geboekte waarde, wordt een waarderingsverlies erkend dat niet meer kan worden omgekeerd in de toekomst. Het schatten van de reële waarde minus de verkoopskosten vereist dat rekening wordt gehouden met de prijs van het aandeel Mobistar zoals genoteerd op de beurs. Een alternatieve methode zou er in bestaan een schatting te maken van de bedrijfswaarde van de kasstroomgenererende eenheid van het mobiele segment. Deze methode vereist het maken van een schatting van de toekomstige kasstroom van de kasstroomgenererende eenheid van het mobiele segment en het bepalen van een geschikte discontovoet voor het bepalen van de huidige waarde van die kasstromen. 4.3. Immateriële vaste activa Deze activa bevatten de immateriële vaste activa met een beperkte gebruiksduur zoals kosten voor gsm- en umts-licenties, kosten voor netwerkdesign en -ontwikkeling, kosten voor aangekochte en intern gegenereerde software. Immateriële vaste activa worden bij de initiële opname gewaardeerd tegen kostprijs. De kostprijs omvat aankoopprijs, invoerrechten, niet-terugbetaalbare aankoopbelastingen, na aftrek van handelskortingen en rabatten, en alle direct toe te rekenen kosten voor het voorbereiden van de activa op hun beoogde ingebruikstelling, met name kosten van personeelsbeloningen, honoraria en kosten voor het testen. Na de waardering bij de eerste opname worden immateriële vaste activa gewaardeerd tegen kostprijs, vermin-
Het afschrijfbare bedrag van immateriële vaste activa met een beperkte gebruiksduur wordt toegerekend op lineaire basis gedurende de volledige gebruiksduur. De afschrijving van de mobiele licenties vangt aan wanneer deze gereed zijn voor gebruik. De gsm- en umts-licenties zijn toegekend voor een periode van respectievelijk 15 en 20 jaar. De afschrijvingsperiode is echter beperkt tot 14 en 16 jaar, zijnde de overblijvende licentietermijn vanaf de datum waarop de mobiele licenties gereed zijn voor gebruik. De verlenging van de gsm-licentie wordt afgeschreven over een periode van 5 jaar, wat overeenstemt met de levensduur van de licentie. De gebruiksduur van verworven en interne gegenereerde software is 5 jaar (software voor het netwerk) of 4 jaar (andere software) en hun afschrijving start wanneer de software klaar is voor gebruik. De afschrijvingsmethode en -periode voor immateriële vaste activa met een beperkte gebruiksduur wordt minstens op het einde van elk boekjaar herbekeken. Elke wijziging in de gebruiksduur of het verwachte consumptiepatroon van de toekomstige economische voordelen die vervat zijn in de activa, wordt prospectief geboekt als een wijziging in de boekhoudkundige schatting. Afschrijvingen en waardeverminderingen worden in de resultatenrekening opgenomen onder de rubriek ‘Afschrijvingen en waardeverminderingen’. Onderzoekskosten worden in kosten opgenomen zodra zij zich voordoen. Een immaterieel vast actief dat voorkomt uit ontwikkelingskosten gemaakt op een individueel project wordt slechts opgenomen indien de Groep kan aantonen dat oplevering van dit immaterieel vast actief technisch haalbaar is, zodat dit actief voor gebruik of verkoop beschikbaar zal zijn, dat zij van plan is dit actief op te leveren en in staat is om het te gebruiken of verkopen, dat zij kan aangeven hoe dit actief toekomstige economische voordelen zal genereren, dat dit actief met de ter beschikking staande middelen kan worden opgeleverd en dat het mogelijk is om op betrouwbare wijze de gedurende de ontwikkeling te maken kosten te bepalen. Na de eerste opname van de ontwikkelingskosten, wordt het actief opgenomen tegen kostprijs na aftrek van eventuele cumulatieve afschrijving en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De afschrijving van het actief vangt aan zodra de ontwikkelingsfase wordt afgerond en het actief klaar is voor gebruik. De geactiveerde kosten worden afgeschreven over de periode waarin verwachte toekomstige verkopen
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Nadien wordt de goodwill gewaardeerd tegen kostprijs, na aftrek van eventuele cumulatieve waardeverminderingen.
Immateriële vaste activa worden over de gebruiksduur afgeschreven en op waardevermindering getest van zodra daarvoor een indicatie bestaat.
Mobistar - 46, 47
Goodwill die is ontstaan bij een bedrijfscombinatie wordt bij de eerste opname gewaardeerd tegen kostprijs, d.w.z. het verschil tussen de kostprijs van de bedrijfscombinatie en de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen voor de Groep.
worden gerealiseerd vanuit het betreffende project. Zolang het actief niet in gebruik is, wordt deze jaarlijks getoetst op bijzondere waardeverminderingen. 4.4. Materiële vaste activa De volgende investeringsgoederen worden opgenomen onder materiële vaste activa: gebouwen, netwerkinfrastructuur en uitrustingen, IT-servers en pc’s, kantoormeubelen, verbeteringen aan gebouwen, uitrustingen verhuurd aan klanten. Bij initiële opname in de balans worden materiële vaste activa gewaardeerd tegen kostprijs. De kostprijs omvat aankoopprijs, invoerrechten en niet-terugbetaalbare aankoopbelastingen, na aftrek van handelskortingen en rabatten, en alle kosten die rechtstreeks te maken hebben met het opstellen van de activa op de daartoe bestemde locatie en het gebruiksklaar maken ervan. Kosten voor het vervangen van een onderdeel van een artikel uit de rubriek ‘Materiële vaste activa’ worden beschouwd als activa op het moment dat ze worden opgelopen en indien werd voldaan aan de waarderingscriteria. Alle andere reparatie- en onderhoudskosten worden ten laste genomen van de winst- en verliesrekening zodra zij zich voordoen. De kosten omvatten eveneens de geschatte uitgaven voor het ontmantelen van de sites van het netwerk, en het opknappen van gehuurde locaties, waar deze verplichtingen bestaan. Na de eerste opname worden materiële vaste activa gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met de geaccumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingen. Het afschrijfbare bedrag van materiële vaste activa wordt toegerekend op systematische en lineaire wijze gedurende de gebruiksduur. De afschrijving van materiële vaste activa start wanneer ze klaar zijn voor gebruik. De gebruiksduur van de verschillende categorieën materiële vaste activa werd als volgt vastgelegd: Gebouwen Pylonen en netwerkconstructies Glasvezel Netwerkuitrustingen Data transmissie-uitrustingen IT-servers Pc’s Kantoormeubelen Verbeteringen aan gebouwen
20 jaar 20 jaar 15 jaar 8 jaar 5 jaar 5 jaar 4 jaar 5-10 jaar 9 jaar of korter naargelang de huurperiode
De restwaarde en de gebruiksduur van materiële vaste activa worden minstens op het einde van elk boekjaar herbekeken. Indien de verwachtingen afwijken van vroegere schattingen, worden wijzigingen prospectief geboekt als wijzigingen in de boekhoudkundige schatting. Afschrijvingen en waardeverminderingen worden in de winst- en verliesrekening opgenomen onder de titel ‘Afschrijvingen en waardeverminderingen’.
Een investeringsgoed van ‘Materiële vaste activa’ wordt niet meer op de balans opgenomen in geval van vervreemding of indien er geen toekomstige economische voordelen worden verwacht van zijn vervreemding. Eventuele opbrengsten of verliezen voortvloeiend uit de verwijdering van het actief op de balans worden opgenomen in de winst- en verliesrekening gedurende het jaar waarin het actief wordt verwijderd van de balans. De verplichting uit hoofde van een buitengebruikstelling van sites van het netwerk wordt gewaardeerd op basis van de gekende looptijd van de huurcontracten voor de locatie, daarbij rekening houdend met een grote waarschijnlijkheid op verlenging van de bestaande verbintenissen, en met het feit dat alle vestigingen in de toekomst zullen worden ontmanteld. ‘Ontmantelde activa’ worden gewaardeerd rekening houdend met de verwachte inflatie en disconteringsrente. 4.5. Bijzondere waardeverminderingen van niet-financiële activa De Groep beoordeelt per balansdatum of er aan wijzingen zijn dat een actief een waardevermindering heeft ondergaan. Indien een dergelijke aanwijzing bestaat, of indien voor bepaalde activa een jaarlijkse waardeverminderingstest is vereist, maakt Mobistar een schatting van de realiseerbare waarde voor deze activa. De realiseerbare waarde van een actief is de hoogste van: of de reële waarde van een actief of de gebruikswaarde van de kasstroomgenererende eenheid, na aftrek van de verkoopskosten. Ze wordt voor elk actief afzonderlijk bepaald, tenzij het actief geen inkomende kasstromen genereert die grotendeels onafhankelijk zijn van de kasstromen van andere activa of groepen van activa. Indien de boekwaarde van een actief de realiseerbare waarde overschrijdt, wordt het actief geacht een waardevermindering te hebben ondergaan en wordt deze afgewaardeerd tot de realiseerbare waarde. Bij de bepaling van de gebruikswaarde worden de geschatte toekomstige kasstromen geactualiseerd door toepassing van een discontovoet na belastingen die rekening houdt met de huidige marktinzichten van de tijdwaarde van geld, en de specifieke risico’s van het actief. Waardeverminderingen worden opgenomen in de rubriek ‘Afschrijvingen en waardeverminderingen’ in de winst- en verliesrekening. Voor activa met uitsluiting van goodwill wordt een beoordeling gemaakt op iedere rapporteringsdatum of er een aanwijzing is dat de voorheen erkende waarderingsverliezen nog bestaan of verminderd zijn. Indien zulke aanwijzing bestaat, schat de Groep de recupeerbare waarde van het activa of van de kasstroomgenererende eenheid. Een voorheen erkend waarderingsverlies wordt enkel omgekeerd indien er een verandering is opgetreden in de veronderstellingen gebruikt bij het bepalen van het recupereerbare bedrag van het aktief sinds de erkenning van het laatste waarderingsverlies. De omkering is beperkt zodat het geboekte bedrag van het aktief niet hoger is dan de recupereerbare waarde, noch hoger is dan de geboekte waarde die werd bepaald, netto na afschrijving, indien geen waarderingsverlies was erkend voor het aktief in voorgaande jaren. Zulke omkering is erkend in de verlies-
Financieringskosten worden geactiveerd vanaf 1 januari 2009. De beslissing om financieringskosten al dan niet te activeren gebeurt op projectniveau. Tot het einde van 2008 werden financieringskosten opgenomen als uitgaven in de periode waarin ze werden opgelopen. 4.7. Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden opgenomen indien er een redelijke mate van zekerheid is dat de subsidie zal worden ontvangen en dat aan alle voorwaarden zal worden voldaan. Indien de subsidie betrekking heeft op een kostenpost wordt de subsidie als inkomsten toegerekend gedurende de periode die op systematische wijze overeenstemt met de kosten die geacht worden te worden gecompenseerd. Indien de subsidie betrekking heeft op een actief, wordt de reële waarde gecrediteerd aan de geboekte waarde van het actief, die in gelijke jaarlijkse termen vrijvalt ten gunste van de winst- en verliesrekening over de verwachte gebruiksduur van het betreffende actief. 4.8. Belastingen Belastingen op inkomsten Verschuldigde en verrekenbare belastingvorderingen en -verplichtingen voor lopende en voorgaande jaren worden gewaardeerd op het bedrag dat naar verwachting zal worden teruggevorderd van of betaald aan de belastingdienst. Het belastingbedrag wordt berekend op basis van de bij wet vastgestelde belastingtarieven en geldende belastingwetgeving op balansdatum dan wel waartoe materieel op balansdatum is besloten. Uitgestelde belasting op inkomen Voor uitgestelde belastingverplichtingen wordt een voorziening gevormd op basis van activa en passiva en hun in deze jaarrekening opgenomen boekwaarde. Uitgestelde belastingverplichtingen worden verantwoord voor alle belastbare tijdelijke verschillen, behalve: - indien de uitgestelde belastingverplichting voorkomt uit de eerste opname van goodwill of de eerste opname van een actief of verplichting in een transactie die geen bedrijfscombinatie is en, op het moment van de transactie, geen invloed heeft op de winst voor belasting of het fiscale resultaat, en - voor wat betreft belastbare tijdelijke verschillen die verband houden met investeringen in dochter ondernemingen, geassocieerde deelnemingen en belangen in joint venture, indien het tijdstip van afwikkeling geheel zelfstandig kan worden bepaald, en het waarschijnlijk is dat het tijdelijke verschil niet in de
Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen, onbenutte fiscale faciliteiten en niet verrekende fiscale verliezen, voorzover het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het verrekenbare tijdelijke verschil kan worden verrekend, en de verrekenbare tijdelijke verschillen, onbenutte fiscale faciliteiten en onbenutte fiscale verliezen kunnen worden aangewend, behalve: - indien de uitgestelde belastingvordering voortkomt uit de eerste opname van een vordering of verplichting in een transactie die geen bedrijfscombinatie is en, op het moment van de transactie, geen invloed heeft op de winst voor belasting of het fiscale resultaat, en - voor verrekenbare verschillen die verband houden met investeringen in dochterondernemingen, geasso cieerde deelnemingen en belangen in joint ventures, voorzover waarschijnlijk is dat het tijdelijke verschil in de nabije toekomst zal worden afgewikkeld en fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het tijdelijke verschil kan worden verrekend. De boekwaarde van de uitgestelde belastingvorderingen wordt per balansdatum beoordeeld en verlaagd voorzover het niet waarschijnlijk is dat voldoende fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee het tijdelijke verschil geheel of gedeeltelijk kan worden verrekend. Nietopgenomen uitgestelde belastingvorderingen worden per balansdatum herbeoordeeld en opgenomen voorzover het waarschijnlijk is dat in de toekomst fiscale winst aanwezig zal zijn waarmee deze uitgestelde vordering kan worden verrekend. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gewaardeerd tegen de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn op de periode waarin de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld, op basis van de bij wet vastgestelde belastingtarieven en geldende belastingwetgeving. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien er een in rechte afdwingbaar recht bestaat om belastingvorderingen te salderen met belastingverplichtingen en de uitgestelde belastingen verband houden met dezelfde belastbare entiteit en dezelfde belastingautoriteit. Omzetbelasting Opbrengsten, kosten en activa worden opgenomen na aftrek van de omzetbelasting, behalve: - indien de op de aankoop van activa of diensten betreffende omzetbelasting niet teruggevorderd kan worden van de belastingdienst, in welk geval de omzetbelasting wordt opgenomen als onderdeel van de kosten van de verwerving van het actief of als onderdeel van de kostenpost; en - vorderingen en verplichtingen die worden verantwoord inclusief de omzetbelasting.
Geconsolideerde jaarrekening 2010
4.6. Financieringskosten
nabije toekomst zal worden afgewikkeld.
Mobistar - 48, 49
en winstrekening tenzij het aktief is geboekt als op de geherwaardeerde waarde, in welk geval de omkering is behandeld als een herwaarderingsmeerwaarde.
Het netto bedrag van de omzetbelasting die kan worden teruggevorderd van of betaalbaar is aan de belastingdienst wordt opgenomen als een onderdeel van de baten en lasten in de balans. 4.9. Voorraden Voorraden zijn activa die bestemd zijn voor de verkoop in de normale bedrijvigheid, namelijk mobiele telefoontoestellen en simkaarten. Voorraden worden gewaardeerd tegen de laagste prijs, de kostprijs of de realiseerbare waarde. De kosten van voorraden omvatten alle kosten voor aankoop, inpakkosten en andere kosten die nodig zijn om de voorraden in hun beoogde toestand en op hun beoogde locatie te brengen. Kosten voor voorraden worden gewaardeerd volgens het FIFO-principe (first-in, firstout). De netto opbrengstwaarde wordt gevormd door de geschatte verkoopprijs in de normale bedrijfsvoering, minus de geschatte kosten van voltooiing en de geschatte kosten ten behoeve van de afwikkeling van de verkoop. 4.10. Inkoop eigen aandelen Ingekochte eigen aandelen worden in mindering gebracht van het eigen vermogen. Bij de aankoop, verkoop, uitgifte of intrekking van eigen aandelen wordt geen winst of verlies ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. 4.11. Kas en kasequivalenten Kas en kasequivalenten omvatten kasgeld, banktegoeden en kortetermijndeposito’s met een maximale looptijd van drie maanden. Kas en kasequivalenten bij financiële instellingen worden gewaardeerd tegen hun nominale waarde. Bankkredieten en intergroeps-kredieten worden geboekt als kortlopende financiële schulden. 4.12. Financiële instrumenten Opname en verwijdering in balans Financiële activa of passiva worden geboekt op de balans op de afwikkelingsdatum wanneer de Groep partij is in de overeenkomst betreffende het financiële instrument. Financiële activa worden niet langer opgenomen in de balans wanneer de contractuele rechten op kasstroom uit de financiële activa aflopen. Financiële passiva worden verwijderd wanneer aan de contractuele verplichting voldaan is, of wanneer ze geannuleerd of afgelopen is. Financiële activa Financiële activa worden ofwel gewaardeerd als financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening, of als leningen en vorderingen.
De Onderneming heeft geen tot einde looptijd aangehouden investeringen of voor verkoop geschikte, financiële activa in haar bezit. Bij een eerste opname worden financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde vermeerderd met, in het geval dat investeringen niet aan reële waarde via winst of verlies worden geboekt, de rechtstreeks toe te rekenen transactiekosten. De Groep waardeert haar financiële activa op basis van een eerste opname. Indien nodig en toegestaan bekijkt ze deze waardering bij de afsluiting van elk boekjaar opnieuw. Financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening Financiële activa tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening omvatten onder meer voor handelsdoeleinden aangehouden financiële activa en financiële activa die bij eerste opname worden aangemerkt als verantwoord tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening. Leningen en vorderingen Leningen en vorderingen zijn niet-afgeleide financiële activa met vaste of vooraf bepaalde betalingen die niet op een actieve markt zijn genoteerd. Dergelijke activa worden opgenomen tegen de afgeschreven kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode. Winsten en verliezen worden opgenomen in de resultatenrekening zodra de leningen en vorderingen niet langer op de balans worden opgenomen of een waardevermindering ondergaan, alsmede via het afschrijvingsproces. Handelsvorderingen en andere kortlopende vorderingen zonder vaste rentevoet worden opgenomen tegen het oorspronkelijke factuurbedrag of het nominale bedrag wanneer het verdisconteringseffect immaterieel is. Een verlies door waardevermindering op handelsvorderingen en andere kortlopende vorderingen wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening indien de boekwaarde lager is dan de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen. Waardevermindering wordt gewaardeerd op individuele basis, of op basis van een segment indien individuele waardering niet mogelijk is. Handelsvorderingen en andere kortlopende vorderingen worden opgenomen op de balansrekening na aftrek van alle cumulatieve verliezen door waardevermindering. Waardevermindering van financiële activa De Groep bekijkt elke balansdatum opnieuw of finan ciële activa afzonderlijk of in groep aan waarde ingeboet hebben. Tegen afgeschreven kostprijs gewaardeerde activa Indien er objectief bewijs bestaat dat er een bijzonder waardeverminderingsverlies is opgetreden op tegen afgeschreven kostprijs gewaardeerde leningen en vorderingen, wordt het bedrag bepaald als het verschil tussen de boekwaarde van het actief en de contante waarde van verwachte toekomstige kasstromen (ex
Met betrekking tot handelsvorderingen wordt een voorziening voor bijzondere waardevermindering getroffen indien er objectief bewijs is (zoals de waarschijnlijkheid van faillissement of aanmerkelijke financiële moeilijkheden van de debiteur) dat de Groep niet in staat zal zijn alle volgens de oorspronkelijke factuur openstaande bedragen te innen. De boekwaarde van de vordering wordt verlaagd met gebruikmaking van een voorziening voor dubieuze debiteuren. Vorderingen die een bijzondere waardevermindering hebben ondergaan, worden niet langer opgenomen zodra de oninbaarheid daarvan is vastgesteld. Financiële verplichtingen Interestdragende leningen Leningen worden bij de eerste opname opgenomen tegen de reële waarde van de ontvangen tegenprestatie, minus de direct toerekenbare transactiekosten. Na deze eerste opname worden de rentedragende leningen vervolgens gewaardeerd tegen de afgeschreven kostprijs op basis van de effectieve-rentemethode. Winsten en verliezen worden opgenomen in de winsten verliesrekening zodra de schulden niet langer op de balans worden opgenomen, alsmede via het afschrijvingsproces. Handelsschulden en andere kortlopende schulden Handelsschulden en andere kortlopende schulden zonder vaste rentevoet worden gewaardeerd tegen het oorspronkelijke factuurbedrag of het nominale bedrag indien het verdisconteringseffect onbetekenend is. Compenseren van financiële activa en passiva Handelsvorderingen en -schulden worden gecompen seerd en het nettobedrag wordt weergegeven op de balans indien deze bedragen wettelijk mogen worden gecompenseerd en er een duidelijke intentie bestaat
4.13. Op aandelen gebaseerde betalingen Werknemers van Mobistar kunnen beloningen ontvangen in de vorm van op aandelen gebaseerde vergoedingen. De kosten van alle in eigen-vermogensinstrumenten afgewikkelde transacties met werknemers worden gewaardeerd tegen de reële waarde op de toekenningsdatum. De reële waarde van dergelijke eigen-vermogenstransacties wordt bepaald op basis van de marktprijzen indien beschikbaar, waarbij rekening wordt gehouden met de voorwaarden waaraan deze eigen-vermogensinstrumenten werden verleend. Indien marktprijzen niet beschikbaar zijn, wordt een ander gepast waarderingsmodel gebruikt, waarvan bijzonderheden onder toelichting 12 opgenomen zijn. Bij de waardering van in eigen-vermogensinstrumenten afgewikkelde transacties wordt geen rekening gehouden met prestatievoorwaarden, tenzij voorwaarden met betrekking tot de aandelenprijs, indien van toepassing. De kosten van in eigen-vermogensinstrumenten afge wik kelde transacties worden, samen met eenzelfde verhoging van het eigen vermogen, opgenomen in de periode waarin aan de voorwaarden met betrekking tot prestaties en/of dienstverlening is voldaan, eindigend op de datum waarop de werknemers volledig recht krijgen op de toezegging (toekenningsdatum). Geen kosten worden erkend voor beloningen die niet definitief zijn toegezegd, behalve voor vergoedingen die conditioneel werden toegezegd gebaseerd op een marktvoorwaarde. Deze worden behandeld als zijnde toegekend onafhankelijk van het feit dat aan de marktvoorwaarde is voldaan of niet, gegeven dat alle andere verwezenlijkingen en/of diensten voorwaarden zijn voldaan. De cumulatieve kosten opgenomen voor in eigenvermogensinstrumenten afgewikkelde transacties op verslagdatum tot de uitoefeningsdatum, weerspiegelen de mate waarin de wachtperiode is verstreken, en de beste schatting van het aantal eigen-vermogensinstrumenten dat uiteindelijk zal worden toegekend. 4.14. Voorzieningen op lange termijn Voorzieningen worden aangelegd indien Mobistar een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden, waarvoor het waarschijnlijk is dat er een uitstroom nodig zal zijn van middelen die economische voordelen in zich bergen om de verplichting af te wikkelen, en indien deze uitstroom op een betrouwbare wijze kan worden geschat. Indien Mobistar verwacht dat een aantal of alle voorzieningen zullen worden uitgekeerd, wordt de vergoeding opgenomen als afzonderlijk actief, maar enkel wanneer de vergoeding vrijwel zeker is. De kost die met een voorziening samenhangt, wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening na aftrek van een eventuele vergoeding.
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Indien het bedrag van het verlies wegens bijzondere waardevermindering in een navolgende periode daalt en de daling objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die na opname van de bijzondere waardevermindering heeft plaatsgevonden, wordt het eerder verantwoorde verlies wegens bijzondere waardevermindering teruggenomen. Een eventuele daaraan volgende terugneming van een verlies wegens bijzondere waardevermindering wordt in de winst of het verlies verantwoord, voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de afgeschreven kostprijs ervan per de datum van terugneming.
om ze op nettobasis af te handelen.
Mobistar - 50, 51
clusief verwachte toekomstige kredietverliezen die zich niet hebben voorgedaan), verdisconteerd tegen het oorspronkelijke effectieve rentetarief van het financiële actief (dus als bij eerste opname berekende effectieve rentetarief). De boekwaarde van het actief wordt verlaagd met gebruikmaking van een voorzieningsrekening. Het bedrag van het verlies wordt verantwoord in de winsten verliesrekening.
Indien het effect van de tijdwaarde van geld materieel is, worden de voorzieningen contant gemaakt tegen een discontovoet (vóór belastingen) die, indien noodzakelijk, met de specifieke risico’s van de verplichting rekening houdt. Indien verdisconteerd wordt, wordt de toename in de voorziening wegens het verstrijken van de tijd geboekt als financieringskosten. De schatting van de kosten voor het ontmantelen van de sites van het netwerk en voor de renovatie van gehuurde locaties wordt geboekt als onderdeel van materiële vaste activa. Deze schatting wordt eveneens geboekt als een voorziening, gewaardeerd tegen een gepaste inflatie- en discontovoet. 4.15. Personeelsbeloningen Kortlopende personeelsbeloningen zoals lonen, socialezekerheidsbijdragen, betaalde jaarlijkse vakantie, winst deling en bonussen, hospitalisatieverzekering, bedrijfswagens e.d. worden geboekt tijdens de periode waarin de werknemer werkzaam is in de onderneming. Kortlopende personeelsbeloningen worden gewaardeerd als passiva als gevolg van een contractuele of feitelijk bestaande verplichting en indien een betrouwbare schatting van dergelijke passiva mogelijk is. Het pensioenplan wordt gekwalificeerd als een plan van het type toegezegde bijdragen, aangezien het wettelijk opgelegde minimale rendement gegarandeerd is door de huidige voorwaarden van het verzekeringscontract van de groep zonder bijkomende kosten voor Mobistar. 4.16. Opbrengsten Opbrengsten worden verantwoord voor zover het waarschijnlijk is dat de economische voordelen ten goede zullen komen van Mobistar en de opbrengsten betrouwbaar kunnen worden bepaald. Opbrengsten worden aan de reële waarde van de ontvangen vergoeding gemeten, geen rekening houdend met kortingen, restituties of omzetbelastingen of rechten. Verkoop van goederen wordt opgenomen als opbrengst indien de wezenlijke risico’s en voordelen van eigendom van de goederen en de controle erover zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten die voortkomen uit dienstverlening worden verantwoord naar rato van vergoeding die is ontvangen of waarop recht is verkregen. Opbrengsten worden gewaardeerd tegen de reële waarde van de vergoeding die is ontvangen of waarop recht is verkregen. Verschillende indicatoren worden gebruikt om de afhandeling van de dienstverrichting te bepalen, afhankelijk van de geleverde dienst. Voor voorafbetaalde diensten worden de inkomsten geboekt gebaseerd op gebruiksinformatie (gebruikte minuten, sms verzonden). Voor gefactureerde diensten worden de inkomsten geboekt ofwel bij gebruik (gefactureerd of erkend) of als een percentage van het geschatte gebruik (voor voorafbetaalde diensten).
Specifieke inkomenstromen en gerelateerde waarderingscriteria zijn de volgende: Verkoop van apparatuur Verkoop van apparatuur aan distributiekanalen en eindklanten wordt gewaardeerd bij levering. Verkoop in consignatie wordt opgenomen onder opbrengsten bij verkoop aan eindklanten. Opbrengsten uit abonnementen Opbrengsten uit verkeer worden opgenomen bij verbruik. Niet-verbruikte communicatierechten worden overgedragen indien dat recht bestaat. Voorafbetaalde bedragen voor abonnementen worden opgenomen tijdens de abonnementsperiode op lineaire wijze. Opbrengsten uit de verkoop van voorafbetaalde kaarten De verkoop van voorafbetaalde kaarten wordt gewaardeerd tegen nominale waarde als uitgestelde opbrengsten op het moment van de verkoop en vrijgegeven in de winst- en verliesrekening als opbrengsten op het moment van gebruik. Opbrengsten uit interconnectie Opbrengsten uit verkeer van andere telecomoperatoren die ons netwerk gebruiken, worden geboekt op het ogenblik van het gebruik zelf. Gedeelde opbrengsten Opbrengsten die voortkomen uit contracten met derde ‘content providers’ worden verantwoord na aftrek van de bedragen die aan hen werden betaald als bezoldiging voor het geleverde product of de geleverde service. Opbrengsten uitgesteld tot de betaling Opbrengsten waarvan de invorderbaarheid op het verkooppunt niet redelijkerwijze is gewaarborgd, worden uitgesteld tot de betaling is ontvangen. Huuropbrengsten uit gedeelde locaties Betreffende de overeenkomsten waar Mobistar de volledige verantwoordelijkheid heeft voor het naleven van de voorwaarden voor het huurcontract van de sites worden de huurkosten opgenomen onder uitgaven. Opbrengsten uit het onderverhuren van sites aan andere operatoren worden opgenomen onder opbrengsten. 4.17. Leasingovereenkomsten Leasingovereenkomsten waarbij alle wezenlijke risico’s en voordelen in verband met de eigendom niet hoofdzakelijk worden overgedragen aan de huurder zijn operationele leasingovereenkomsten. De betalingen worden opgenomen als uitgaven op lineaire basis gedurende de looptijd van het contract. Het bepalen of een overeenkomst een leasing-overeenkomst is of bevat, vereist een beoordeling van het feit of
Loyauteitsvergoedingen die door de distributiekanalen worden verdiend op postpaid-contracten worden vooraf opgenomen bij de ondertekening van het contract. 4.19. Financiële kortingen Financiële kortingen die worden toegekend aan klanten of ontvangen van leveranciers voor vroegtijdige betalingen worden afgetrokken van opbrengsten en kosten van verkoop wanneer ze zich voordoen. 4.20. Dividenden Een dividend dat door de Algemene Vergadering van aandeelhouders wordt aangekondigd na balansdatum wordt niet verantwoord als een passief op die datum. 4.21. Getrouwheidsprogramma’s De getrouwheidsprogramma’s zijn gebaseerd op punten toegekend aan de klanten in functie van hun aankoopgedrag. Deze punten worden beschouwd als een afzonderlijk gedeelte van de gefactureerde, maar nog te leveren diensten. Een gedeelte van de gefactureerde inkomsten wordt alzo toegewezen aan deze punten en uitgesteld opgenomen in opbrengsten op het ogenblik dat de punten worden omgezet in een voordeel door de klanten. Het bedrag toegewezen aan deze punten is gebaseerd op de reële waarde van het voorgestelde equivalente voordeel (verkoopswaarde) in samenhang met een geschatte inruilratio van deze punten.
5. Toekomstige grondslagwijzigingen voor de verslaggeving Nieuwe of gewijzigde standaarden en interpretaties die zijn uitgegeven tot de publicatiedatum van de jaarrekening van de Groep, maar die nog niet van kracht zijn voor jaarrekeningen van 2010, worden hierna vermeld. De Groep heeft verkozen geen standaarden of interpretaties toe te passen voor de effectieve invoeringsdatum. • IFRS 7 Financiële instrumenten: Informatieverschaffing – Gewijzigde informatieverschaffing, van kracht vanaf 1 juli 2011 • IFRS 9 Financiële instrumenten, van kracht vanaf 1 januari 2013 • IAS 12 Inkomstenbelastingen – Uitgestelde belastingen: inbaarheid van onderliggende activa, van kracht vanaf 1 januari 2012 • IAS 24 Informatieverschaffing over verbonden partijen (herzien), van kracht vanaf 1 januari 2011 • IAS 32 Financiële instrumenten: Presentatie – Classificatie van uitgegeven inschrijvingsrechten, van kracht vanaf 1 februari 2010 • IFRIC 14 Vooruitbetalingen voor een minimum financieringseis, van kracht vanaf 1 januari 2011
IFRS 7 Financiële instrumenten: Informatieverschaffing De wijzigingen in IFRS 7 zijn van kracht voor de boekjaren die beginnen op of na 1 juli 2011 en zullen een beter inzicht bieden in overdrachtstransacties van financiële activa, inclusief de mogelijke gevolgen van enige risico’s die mogelijk blijven bestaan bij de entiteit die de activa heeft overgedragen. De wijzigingen vereisen eveneens dat er bijkomende informatie wordt verschaft als er een buitensporig aantal overdrachtstransacties worden verricht rond het einde van een verslagperiode. De Groep verwacht niet dat dit enige invloed zal hebben op zijn financiële positie of resultaten. IFRS 9 Financiële instrumenten IFRS 9, zoals gepubliceerd, weerspiegelt de eerste en de tweede fase van het werk van de IASB over de vervanging van IAS 39 en is van toepassing op de indeling en waardering van financiële activa en verplichtingen zoals gedefinieerd in IAS 39. De norm is van kracht voor betreffende boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2013. In latere fasen zal de IASB zich buigen over hedge accounting, de buitengebruikstelling en de saldering van activa en passiva. Dit project zal naar verwachting begin 2011 worden voltooid. De invoering van de eerste fase van IFRS 9 zal een invloed hebben op de indeling en de waardering van de financiële activa van de Groep. De Groep zal het effect kwantificeren in combinatie met de andere fasen, wanneer die worden gepubliceerd, om een overzichtelijk totaalbeeld te presenteren. IAS 12 Inkomstenbelastingen De gewijzigde norm is van kracht voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2012. De wijziging biedt een praktische oplossing voor de moeilijke en subjectieve beoordeling of de recuperatie zal plaatsvinden via gebruik of via verkoop wanneer het actief gewaardeerd wordt volgens het reële-waardemodel in IAS 40 Vastgoedbeleggingen, door een veronderstelling te introduceren dat de recuperatie van de boekwaarde normaliter zal plaatsvinden via verkoop. De Groep verwacht niet dat dit enige invloed zal hebben op zijn financiële positie of resultaten. IAS 24 Informatieverschaffing over verbonden partijen (herzien) De gewijzigde norm is van kracht voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2011. De wijziging verduidelijkt de definitie van een verbonden partij om de identificatie van dergelijke verhoudingen te vereenvoudigen en om inconsequente toepassingen van het begrip te elimineren. De herziene norm introduceert een gedeeltelijke vrijstelling van de informatievereisten voor overheidsgerelateerde entiteiten. De Groep verwacht niet dat dit enige invloed zal hebben op zijn financiële positie of resultaten. IAS 32 Financiële instrumenten: Presentatie – Classificatie van inschrijvingsrechten De wijziging van IAS 32 is van kracht voor boekjaren die
Geconsolideerde jaarrekening 2010
4.18. Loyauteitsvergoedingen
• IFRIC 19 Afwikkeling van financiële verplichtingen met eigen-vermogensinstrumenten, van kracht vanaf 1 juli 2010 • Verbeteringen aan de IFRS (uitgegeven in mei 2010), van kracht vanaf 1 januari 2011
Mobistar - 52, 53
de overeenkomst afhankelijk is van het gebruik van het specifieke activa en de overeenkomst een recht bevat op het gebruik van het activa.
beginnen op of na 1 februari 2010 en wijzigt de definitie van een financiële verplichting om inschrijvingsrechten (en bepaalde opties of warrants) in te delen als eigenvermogensinstrumenten in gevallen waar dergelijke rechten in een evenredige verhouding worden gegeven aan alle bestaande eigenaren van dezelfde klasse van de eigen-vermogensinstrumenten van een entiteit die geen derivaten zijn, of om een vast aantal eigen eigenvermogensinstrumenten van de entiteit te verwerven voor een vast bedrag in om het even welke valuta. Deze wijziging heeft geen impact op de Groep. IFRIC 14 – Vooruitbetalingen van een minimum financieringseis De wijziging van IFRIC 14 is van kracht voor boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2011, met retroactieve toepassing. De wijziging verschaft richtlijnen voor de beoordeling van de realiseerbare waarde van een nettopensioenvordering. De wijziging maakt het een entiteit mogelijk om de vooruitbetaling van een minimum financieringseis te behandelen als een actief. De wijziging wordt geacht geen impact te hebben op de jaarrekening van de Groep. IFRIC 19 Afwikkeling van financiële verplichtingen met eigen-vermogensinstrumenten IFRIC 19 is van kracht voor boekjaren die beginnen op of na 1 juli 2010. De interpretatie verduidelijkt dat eigen-vermogensinstrumenten die zijn uitgegeven aan een crediteur voor de afwikkeling van een financiële verplichting, in aanmerking komen als een betaalde vergoeding. De uitgegeven eigen-vermogensinstrumenten worden gewaardeerd tegen hun reële waarde. Indien hun reële waarde niet op betrouwbare wijze kan worden gemeten, worden de instrumenten gewaardeerd tegen de reële waarde van de afgewikkelde verplichting. Enige winsten of verliezen op deze afwikkelingen worden onmiddellijk opgenomen in de winst-en-verliesrekening. De invoering van deze interpretatie zal geen effect hebben op de jaarrekening van de Groep. Verbeteringen aan de IFRS (uitgegeven in mei 2010) In mei 2010 heeft de IASB een derde omnibus van wijzigingen aan zijn normen uitgegeven, voornamelijk om tegenstrijdigheden te verwijderen en formuleringen te verduidelijken. Er zijn voor elke norm afzonderlijke overgangsbepalingen: – IFRS 1 Eerste toepassing van de IFRS • Wijzigingen in grondslagen voor financiële verslaggeving in het jaar van invoering • Herwaarderingsbasis als geschatte kostprijs • Gebruik van geschatte kostprijs voor activiteiten onderworpen aan tariefregulering –IFRS 3 Bedrijfscombinaties • Overgangsvereisten voor een voorwaardelijke vergoeding van een bedrijfscombinatie die heeft plaatsgevonden voor de ingangsdatum van de herziene IFRS • Waardering van minderheidsbelangen –IFRS 7 Financiële instrumenten: Informatieverschaffing • Verduidelijking van de te verschaffen informatie – IAS 1 Presentatie van de jaarrekening • Verduidelijking van het overzicht van de wijzigingen in het eigen vermogen
– IAS 27 De geconsolideerde jaarrekening en de individuele jaarrekening • Overgangsmaatregelen voor aanpassingen die worden aangebracht als gevolg van de wijziging van IAS 27 tot IAS 21, IAS 28 en IAS 31 – IAS 34 Tussentijdse financiële verslaggeving • Belangrijke gebeurtenissen en transacties – IFRIC 13 Klantengetrouwheidsprogramma’s • Reële waarde van toegekende punten De Groep heeft de verbeteringen bestudeerd en beoordeelt momenteel de impact ervan.
1. Bedrijfscombinaties (in 000 euro) Wijzigingen in 2010 In november 2009 heeft Mobistar een aandelenaankoopovereenkomst ondertekend om van KPN Belgium alle aandelen te kopen van de onderneming KPN Belgium Business (‘overgenomen partij’), die de b2b- en carrieractiviteiten beheert en beschikt over een glasvezelnetwerk van 1800 km. Met deze overname bevestigt de Groep zijn strategie, namelijk het blijven investeren in de professionele markt teneinde zijn positie te versterken. Het Mobistar-netwerk is uitgebreid met een glasvezelnetwerk van 1800 km en twee datacenters. Deze uitbreiding biedt ondersteuning voor andere segmenten en stelt de Groep in staat om zijn bestaande klanten een betere dienstverlening te bieden. De overname werd op 31 maart 2010 voltooid. Sinds die datum bezit Mobistar 100% van de aandelen in de overgenomen partij. De overgenomen partij wordt sinds 1 april 2010 geconsolideerd. Op die datum is de naam van de onderneming gewijzigd in Mobistar Enterprise Services sa/nv (hierna ‘MES’). De transactie werd contant vergoed voor een bedrag van 65 miljoen euro. Op 10 november 2010 heeft KPN Mobile International B.V. bij Cepani echter een verzoek tot arbitrage ingediend tegen Mobistar voor een geschil over hun aandelenaankoopovereenkomst (Share Purchase Agreement – SPA) van 24 november 2009, die voorziet in een prijsaanpassing die gekoppeld is aan de nettoschuld en het werkkapitaal. Het resultaat van deze arbitrage zal een invloed hebben op de uiteindelijke aankoopwaarde van de aandelen, en bijgevolg uiteindelijk ook op de gerelateerde goodwill.
Mobistar - 54, 55
Een onafhankelijke expert heeft een waardering van de overgenomen activa uitgevoerd. De reële waarde van de identificeerbare activa en verplichtingen van de overgenomen partij op de overnamedatum is als volgt:
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Volgens de analyse van de transactie op basis van de herziene norm IFRS 3 is de transactie een bedrijfscombinatie en is de transactie ook als dusdanig verwerkt. Op basis van de aandelenaankoopovereenkomst is Mobistar duidelijk de ‘overnemende partij’ en is de overnamedatum vastgesteld op 31 maart 2010.
Voorlopige reële waarde bij acquisitie ACTIVA Niet-courante activa Goodwill Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële activa Andere niet-courante activa Uitgestelde belastingen Totaal niet-courante activa Courante activa Voorraden Handelsvorderingen Overige courante activa en uitgestelde uitgaven Intercompany leningen op korte termijn Kas en kasequivalenten Totaal courante activa Totaal activa
2 246 75 555 4 202 0 78 007
843 2 072 68 695 4 0 71 614
1 932 24 052 102 059
1 095 22 058 2 450 2 300 732 28 635 100 249
0 0
-1 638 -1 638
5 168 1 090 6 258
5 228 984 6 212
Courante schulden Financiële lease Handelsschulden Personeelsbeloningen schulden Belastingen Uitgestelde opbrengsten Overige schulden Totaal courante schulden
262 23 476 2 127 0 5 762 0 31 627
161 23 841 735 362 5 505 71 30 675
Totaal schulden Totaal eigen vermogen en schulden
37 885 37 885
36 887 35 249
Totale geïdentificeerde netto activa aan reële waarde
64 175
65 000
EIGEN VERMOGEN EN SCHULDEN Eigen vermogen Overgedragen winst Totaal eigen vermogen Niet-courante schulden Langetermijnvoorzieningen Uitgestelde belastingen Totaal niet-courante schulden
Goodwill ontstaan uit overname
1 340 17 046 3 734
MES bijdrage op 31.12.2010 (vóór intercompany eliminatie)
843
Getransfereerde aankoopverplichtingen
65 000
Netto kasstroom (Getransfereerde aankoopverplichtingen verminderd met verworven kasdeposito's)
63 068
Zoals hierboven vermeld, voorziet de aandelenaankoopovereenkomst in een aanpassing van de aankoopwaarde op basis van de nettoschuld en het werkkapitaal per 28 februari 2010. Het resultaat van de prijsherzieningsclausule, dat in het contract is gedefinieerd, is nog niet opgenomen in de contante vergoeding die op de huidige verslagdatum is betaald, aangezien het wordt betwist door KPN Mobile International B.V., dat een arbitrageprocedure heeft ingesteld. De definitieve aanpassing wordt geschat op een bedrag tussen -0,3 miljoen euro en -2,2 miljoen euro. De aanpassing zal worden uitgevoerd in contanten. De reële waarde van de handelsvorderingen is vastgesteld op 17 miljoen euro. Het brutobedrag van de handelsvorderingen is 19,8 miljoen euro, waarop een bijzondere waardevermindering van 2,8 miljoen euro werd toegepast. De goodwill van 0,8 miljoen euro omvat de waarde van de som van de verwachte synergieën die voortvloeien uit de overname. Er wordt niet verwacht dat de goodwill fiscaal aftrekbaar zal zijn.
Er wordt verwacht dat de administratieve verwerking eind maart 2011 voltooid zal zijn. De bijdrage van MES in de geconsolideerde cijfers voor hun resultaten gedurende de 9 maanden vanaf de overname tot 31 december 2010, wordt gedetailleerd weergegeven in de onderstaande tabel. Voor informatiedoeleinden wordt de pro-forma winst-en-verliesrekening voor het boekjaar 2010 eveneens vermeld. Merk op dat er in deze pro-formacijfers geen consolidatieaanpassingen in de winst-en-verliesrekening zijn opgenomen voor de eerste maanden van het jaar.
Van 1 april tot 31 december 2010 vóór intercompany eliminatie
Van 1 januari tot 31 december 2010 proforma met uitsluiting van consolidatieboekingen
Bedrijfsopbrengsten Omzet uit telefonie Verkoop van apparatuur en overige Totale omzet Andere bedrijfsopbrengsten Totale bedrijfsopbrengsten
62 532 0 62 532 173 62 704
86 419 0 86 419 589 87 008
Resultaten EBITDA (resultaat van bedrijfsactiviteiten vóór afschrijvingen en waardeverminderingen) EBIT (resultaat van bedrijfsactiviteiten) Netto financiële opbrengsten Belastingen Netto winst of verlies
9 727 -1 422 -72 -144 -1 638
10 771 -3 131 -75 2 -3 205
Mobistar - 56, 57
De reële waarde van de geïdentificeerde activa en verplichtingen is voor de volgende activa en verplichtingen een voorlopige waarde, aangezien er momenteel onvoldoende informatie beschikbaar is: 1) Uitgestelde belastingvorderingen op overgedragen verliezen 2) Reële waarde van verlieslatende contracten 3) Definitieve aanpassing van de overnameprijs
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Mobistar heeft door de aankoop een voorwaardelijke verplichting van 3,2 miljoen euro op zich genomen in verband met de verschuldigde btw op verkopen aan buitenlandse herverkopers in de periode tussen 2004 en 2008. Deze verplichting is opgenomen in de 5,1 miljoen euro die in toelichting 13 wordt weergegeven als ‘hangende geschillen’. De finale afloopdatum van dit geschil is niet te bepalen door de onderneming. In verband met deze voorwaardelijke verplichting heeft Mobistar een compenserende vordering van 1,5 miljoen euro op het actief opgenomen, aangezien de aandelenaankoopovereenkomst voorziet dat enige uitstroom van kasmiddelen op deze voorwaardelijke verplichting boven 1,7 miljoen euro, door de verkoper moet worden betaald. Er hebben geen wijzigingen plaatsgevonden in de opname van de voorwaardelijke verplichting tussen de overnamedatum van de Bedrijfscombinatie en de balansdatum.
2. Immateriële vaste activa en goodwill (in 000 euro) 2010 Gsm en umts licenties
Goodwill
Aanschaffingswaarde Op 1 januari 2010 Mutaties tijdens het boekjaar: Acquisitie van dochterondernemingen 1 april Acquisitie en consolidatieverschillen Verkopen en buitengebruikstellingen Op 31 december 2010
Overige immateriële vaste activa
476 008
Totaal immateriële vaste activa
79 287
372 841
39 144
844
74 367
2 415
80 131
447 208
41 559
2 257 2 257 60 545 137 327 -12 398 -12 398 526 412 1 015 179
0
253 061
31 828
367 616
652 505
24 799
4 308
47 431 3 743
76 538 3 743
0
277 860
36 136
-12 386 406 404
-12 386 720 400
80 131
169 348
5 423
120 008
294 779
Afschrijvingen en waardeverminderingen Op 1 januari 2010 Mutaties tijdens het boekjaar: Toevoegingen Waardeverminderingen Terugboeking - verkopen en buitengebruikstellingen Op 31 december 2010 Nettoboekwaarde op 31 december 2010
Kosten voor intern gegenereerde software
887 993
2009 Gsm en umts licenties
Goodwill
Aanschaffingswaarde Op 1 januari 2009 Mutaties tijdens het boekjaar: Acquisitie en consolidatieverschillen Verkopen en buitengebruikstellingen Op 31 december 2009 Afschrijvingen en waardeverminderingen Op 1 januari 2009 Mutaties tijdens het boekjaar: Toevoegingen Waardeverminderingen Terugboeking - verkopen en buitengebruikstellingen Op 31 december 2009 Nettoboekwaarde op 31 december 2009
79 287
372 841
Kosten voor intern gegenereerde software
Overige immateriële vaste activa
Totaal immateriële vaste activa
37 225
445 864
855 930
1 919
40 279 -8 216 887 993
79 287
372 841
39 144
38 360 -8 216 476 008
0
227 994
27 603
327 283
582 880
25 067
3 907 318
45 082 3 228
74 056 3 546
0
253 061
31 828
-7 977 367 616
-7 977 652 505
79 287
119 780
7 316
108 392
235 488
Goodwill De initiële geconsolideerde boekingen in verband met de overname van Mobistar Enterprise Services nv (MES) zijn geboekt op 1 april 2010. Deze boekingen hebben geleid tot een stijging van de goodwill met 844 duizend euro. De goodwill per eind 2009 omvat: Goodwill Mobistar Affiliate nv Goodwill Orange sa Totaal
10 558 68 729 79 287
De goodwill per eind 2010 omvat: Goodwill Mobistar Affiliate nv Goodwill Orange sa Goodwill Mobistar Enterprise Services nv Totaal
10 558 68 729 844 80 131
Mobistar Affiliate nv
De toepassing van de waardeverminderingstest op de goodwill van Mobistar Affiliate, gebaseerd op de verhouding tussen de marktkapitalisatie en de netto activa van de Groep per 31 december 2010, toonde aan dat de marktkapitalisatie aanzienlijk hoger lag dan de nettoboekwaarde. Orange sa De overname van Orange sa verliep in twee fasen: 90 % van de aandelen werd overgenomen op 2 juli 2007. De resterende 10 % is verworven op 12 november 2008. De gerapporteerde goodwill is volledig toegerekend aan het segment “Luxemburg”. Een waardeverminderingstest op deze goodwill wordt minstens op het einde van elk boekjaar uitgevoerd om te beoordelen of de boekwaarde de realiseerbare waarde niet overschrijdt. De realiseerbare waarde van deze kasstroomgenererende eenheid is geraamd door middel van de gedisconteerde kasstroommethode. Voor 2010 zijn de kasstromen geschat in het kader van een ondernemingsplan van vier jaar (2011 tot 2014) dat is goedgekeurd door het lokale management. Voor de volgende jaren zijn de cijfers geëxtrapoleerd op basis van een groeiritme dat geraamd is op 2 % (geraamde groeiritme op de Luxemburgse markt). De kasstromen zijn geactualiseerd. De disconteringsvoet die is toegepast op de kasstroomvooruitzichten is geraamd op 8,5 %. Er is een gevoeligheidsanalyse van deze parameters uitgevoerd. In een minder gunstig scenario, op basis van een groeiritme van 1% en een gewogen gemiddelde kostprijs van het kapitaal van 9,5%, zou er nog steeds een bedrag van 5,0 miljoen euro beschikbaar zijn. Voor 2009 werden de kasstromen geschat in het kader van een ondernemingsplan van vijf jaar (2010 tot 2014) dat is goedgekeurd door het lokale management. Voor de volgende jaren zijn de cijfers geëxtrapoleerd op basis van een groeiritme dat geraamd is op 2 % (geraamde groeiritme op de Luxemburgse markt). De kasstromen zijn geactualiseerd. De disconteringsvoet die is toegepast op de kasstroomvooruitzichten is geraamd op 8,5 %. Er is een gevoeligheidsanalyse van deze parameters uitgevoerd. In een minder gunstig scenario, op basis van een groeiritme van 1% en een gewogen gemiddelde kostprijs van het kapitaal van 9,5%, zou er nog steeds een bedrag van 34,5 miljoen euro beschikbaar zijn. Als de realiseerbare waarde van het segment “Luxemburg”, inclusief goodwill, hoger ligt dan de boekwaarde ervan, dan hoeft er geen bijzonder waardeverminderingsverlies te worden opgenomen.
Mobistar - 58, 59
De opgenomen goodwill wordt volledig toegerekend aan het segment “België” (zie toelichting 20). De waardeverminderingstest op deze goodwill wordt minstens op het einde van elk boekjaar uitgevoerd om te beoordelen of de boekwaarde de realiseerbare waarde niet overschrijdt. Bij de schatting van de reële waarde min de kosten voor verkoop is rekening gehouden met de aandelenkoers van Mobistar zoals genoteerd op de effectenbeurs.
Geconsolideerde jaarrekening 2010
De verwerving van Mobistar Affiliate nv verliep in twee fasen: een eerste aankoop van 20 % van de aandelen in april 1999 en een aankoop van de resterende 80 % van de aandelen in mei 2001.
Mobistar Enterprise Services nv De overname van Mobistar Enterprise Services nv werd voltooid op 31 maart 2010. De initiële boeking van de overnameprijs werd in juni 2010 uitgevoerd. Over bepaalde onderdelen van deze boeking wordt echter nog steeds onderhandeld (overnameprijs) en bepaalde onderdelen worden nog steeds geanalyseerd (niveau van de uitgestelde belastingvorderingen en potentiële verlieslatende contracten). De voltooiing van deze analyse kan een impact hebben op de goodwill die op dit moment is opgenomen. De ultieme datum voor een aanpassing van de goodwill is 31 maart 2011. De gerapporteerde goodwill wordt volledig toegerekend aan het segment ‘België’ (zie toelichting 20). Zodra de goodwill is vastgesteld, zal er minstens aan het einde van elk boekjaar een bijzondere-waardeverminderingstest op deze goodwill worden uitgevoerd, te beginnen vanaf eind 2011, om te bepalen of de boekwaarde ervan niet hoger ligt dan zijn realiseerbare waarde. Bij de schatting van de reële waarde min de kosten voor verkoop wordt rekening gehouden met de aandelenkoers van Mobistar zoals genoteerd op de effectenbeurs. Immateriële vaste activa De umts-licentie wordt afgeschreven sinds april 2005, het ogenblik dat het 3g-netwerk technisch operationeel werd verklaard in de regio Antwerpen. De umts-licentie wordt afgeschreven over 16 jaar op lineaire basis en de afschrijvingskosten bedragen 9.364 duizend euro op jaarbasis. De jaarlijkse afschrijvingskosten voor de eerste 2g-licentie bedroegen 14.212 duizend euro. De 2g-licentie is per eind 2010 verlengd. De kosten van deze verlengde licentie (74.367 duizend euro) worden afgeschreven over een periode van vijf jaar dewelke overeenstemt met de duur van de licentie. De afschrijvingskosten voor het jaar 2010 bedragen 1.222 duizend euro. Intern gegenereerde immateriële vaste activa en andere immateriële vaste activa omvatten de ontwikkeling van software en de licentiekosten voor software. De gebruiksduur van de immateriële vaste activa toegepast in 2010 is vergelijkbaar met die van 2009. Overige immateriële activa houden voornamelijk verband met software die werd verworven van of ontwikkeld door externe leveranciers. Ze worden gebruikt voor administratieve doeleinden of grotendeels voor de netwerktoepassingen. Er is in 2010 een belangrijk vernieuwingsprogramma gestart dat als doel heeft de voorzieningen voor toepassingsbeheer, bemiddeling, facturering en CRM te evalueren. Dit vernieuwingsprogramma wordt gespreid over de volgende twee jaar, maar vooral met impact in 2011. Bepaalde immateriële activa zijn volledig afgeschreven, maar nog steeds in gebruik. De belangrijkste is de originele gsm-licentie die eind 2010 volledig was afgeschreven. Investeringen in verband met de originele softwareaankoop zijn mogelijk ook volledig afgeschreven. Upgrades van deze software, die nog steeds in gebruik zijn, zijn echter nog niet volledig afgeschreven. Hetzelfde geldt voor de opzoekkosten van de oorspronkelijke antennevestigingen.
3. Materiële vaste activa (in 000 euro) 2010
Afschrijvingen en waardeverminderingen Op 1 januari 2010 Mutaties tijdens het boekjaar: Toevoegingen Waardeverminderingen Ontmanteling activa Terugboeking - overdrachten en buitengebruikstellingen Op 31 december 2010 Nettoboekwaarde op 31 december 2010
Meubilair en rollend materieel
Overige materiële vaste activa
Totaal materiële vaste activa
512 057
613 369
124 691
23 157
1 273 274
19 120
55 694
25
705
75 544
28 320 -327 -3 579 555 591
61 957
9 876
2 780
-7 217 723 803
-8 877 125 715
-9 411 17 231
102 933 -327 -29 084 1 422 340
231 469
381 730
100 289
10 872
724 360
20 031 753 -153
54 358 2 363
7 435 2 629
2 781 174
84 605 5 919 -153
-3 766 248 334
-6 240 432 211
-8 901 101 452
-9 411 4 416
-28 318 786 413
307 257
291 592
24 263
12 815
635 927
2009 Terreinen, gebouwen en netwerk infrastructuur
Aanschaffingswaarde Op 1 januari 2009 Mutaties tijdens het boekjaar: A anschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Ontmanteling activa Overdrachten en buitengebruikstellingen Op 31 december 2009 Afschrijvingen en waardeverminderingen Op 1 januari 2009 Mutaties tijdens het boekjaar: Toevoegingen Waardeverminderingen Ontmanteling activa Terugboeking - overdrachten en buitengebruikstellingen Op 31 december 2009 Nettoboekwaarde op 31 december 2009
Installaties, machines, uitrusting
Meubilair en rollend materieel
Overige materiële vaste activa
Totaal materiële vaste activa
491 516
606 954
120 290
18 128
1 236 888
35 219 62 -14 740 512 057
51 919
9 033
10 277
-45 504 613 369
-4 632 124 691
-5 248 23 157
106 448 62 -70 124 1 273 274
225 224
374 121
93 022
14 995
707 362
18 699 1 941 152
46 432 6 483
11 328 549
664 463
77 123 9 436 152
-14 547 231 469
-45 306 381 730
-4 610 100 289
-5 250 10 872
-69 713 724 360
280 588
231 639
24 402
12 285
548 914
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Aanschaffingswaarde Op 1 januari 2010 Mutaties tijdens het boekjaar: Acquisitie van dochterondernemingen - 1 april Aanschaffingen, met inbegrip van de geproduceerde vaste activa Ontmanteling activa Overdrachten en buitengebruikstellingen Op 31 december 2010
Installaties, machines, uitrusting
Mobistar - 60, 61
Terreinen, gebouwen en netwerk infrastructuur
Investeringen Tijdens het boekjaar 2010 investeerde Mobistar 239,4 miljoen euro (74,4 miljoen euro in de licentievernieuwing, 62,1 miljoen euro in immateriële vaste activa (exclusief goodwill) en 102,9 miljoen euro in materiële vaste activa), of 15,8 % van de omzet uit telefonie. Mobistar investeerde vooral in de verdere uitbouw van zijn 3g/hsdpa-netwerk en in de inrichting van zijn nieuwe hoofdgebouw. In de loop van 2010 werden 695 nieuwe sites in werking gesteld waardoor de totale 3G netwerkdekking nu 90 % van de Belgische bevolking bedraagt. Waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa In de loop van 2010 werden waardeverminderingen zowel op immateriële als materiële vaste activa erkend voor een bedrag van 9.662 duizend euro (2009: 12.982 duizend euro) en geboekt als kost in de rubriek ‘Afschrijvingen en waardeverminderingen’ in de resultatenrekening. Het verlies door waardevermindering van 9.662 duizend euro (3.743 duizend euro op immateriële vaste activa en 5.919 duizend euro op materiële vaste activa) dat werd geboekt gedurende het jaar werd vastgesteld op individuele basis voor ieder aktief om rekening te houden met economische veroudering, ontmanteling of verliezen, en wordt als volgt gedetailleerd:
Softwaretoepassingen en -ontwikkelingen Verouderde uitrustingen van het netwerk Totaal
3 743 5 919 9 662
Bijzondere waardeverminderingen worden toegerekend aan het Belgische segment. De reële waarde, na aftrek van de verkoopkosten, van softwaretoepassingen en de verouderde uitrustingen van het netwerk is nihil. De buitengebruikstellingen in 2009 en 2010 houden verband met de vernieuwing van het netwerk. Overheidssubsidies Een kapitaalsubsidie van 3.148 duizend euro werd in 1997 ontvangen van het Waalse Gewest teneinde bij te dragen tot de investering in een kantoorgebouw en de uitrusting ervan. De kapitaalsubsidies worden afgetrokken van de aankoopwaarde van de gerelateerde activa. Er werd voldaan aan alle voorwaarden en voorwaardelijke voorwaarden in verband met de ontvangen kapitaalsubsidie. 2010 175 -26 149
Nettoboekwaarde op 1 januari Opgenomen in de winst- en verliesrekening Nettoboekwaarde op 31 december
2009 201 -26 175
4. Andere niet-courante activa (in 000 euro) 2010 Borgtochten in contanten
Nettoboekwaarde op 1 januari 2010 Toevoegingen Terugbetalingen Nettoboekwaarde op 31 december 2010
162 4 -4 162
Vorderingen op meer dan één jaar
11 289 624 -4 573 7 339
Totaal
11 451 628 -4 577 7 501
2009 Borgtochten in contanten
Nettoboekwaarde op 1 januari 2009 Toevoegingen Terugbetalingen Nettoboekwaarde op 31 december 2009
118 44 162
Vorderingen op meer dan één jaar
11 064 2 443 -2 217 11 289
Totaal
11 182 2 487 -2 217 11 451
De daling in 2010 van andere niet-courante activa is vooral het gevolg van de overdracht naar ‘overige vlottende activa’ van het aflopende (op minder dan één jaar) gedeelte van de langlopende leningen aan bepaalde partners (1.881 duizend euro), en van de betalingsfaciliteit die is toegekend aan Ericsson in verband met het uitbestedingsproject in 2008 (2.068 duizend euro). Sinds eind 2009 is er een zakelijke waarborg uitgegeven ten gunste van Mobistar op de activa van een van de partners om de leenvordering af te dekken (kortlopende en langlopende gedeelten).
5. Courante belastingen en belastinglatenties (in 000 euro) Uitgestelde belastingen en schulden Balans
Totaal netto actieve belastingslatenties
31.12.2010
31.12.2009
9 349
9 349
-975 342 -5 451
-975 342
-4 894 2 297
-4 894 1 717
997
997
-15 1 650
6 536
-15 -4 886
1 670
1 709 -1 684 246
-427 -731 -93
-570 3 600 -371
499 -3
-222
-213 -1
-5 451
580
673 997
-801 -39 -840 1 282 -2 415 153 277 -3 -21
-21
-123 -850
767
-123 -1 617
2 445
-40
7 303
-6 503
4 115
31.12.2010
31.12.2009
118 432 -14 960
141 234 576
6 503 109 975
-4 115 137 695
Belangrijkste componenten van belastinglasten
Actuele belastinglasten Belastingen van vorige boekjaren Uitgestelde belastinglasten met betrekking tot herkomst en terugboeking van tijdelijke verschillen (wijziging in uitgestelde belastingsvorderingen afkomstig van de operaties) Belastingen
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Uitgestelde schulden Erkend vanaf de datum van de bedrijfscombinatie: MES nv Uitgestelde schulden MES nv per 1 april 2010 Uitgestelde belastingslatentie op de aankoopprijstoewijzing MES nv 1 april 2010 Aangepaste balans als gevolg van bedrijfscombinatie Investeringsaftrek Omzet erkend op kosteloze beltijd toegekend aan klanten Tenlasteneming van de intercalaire interesten Tenlasteneming van de kosten voor de ontwikkeling van websites Overige elementen Uitgestelde schulden MES nv van het boekjaar Uitgestelde belastingslatentie op MES nv aankoopprijstoewijzing Totaal uitgestelde schulden afkomstig van de operaties
31.12.2009
Mobistar - 62, 63
Uitgestelde belastingen Erkend vanaf de datum van de bedrijfscombinatie: Orange sa Overgedragen gecumuleerde fiscale verliezen bij begin van het boekjaar Afschrijving overgedragen fiscale verliezen vorige boekjaren Variantie belastingsvoet Orange sa Gebruikte overgedragen verliezen van het boekjaar Actieve belastingslatenties (DTA) op de aankoopprijstoewijzing Orange sa Terugdraaien DTA op de aankoopprijstoewijzing Orange sa Terugdraaien DTA op de afschrijving van merknaam Orange sa Variantie belastingsvoet op de aankoopprijstoewijzing Orange sa Totaal uitgestelde belastingen afkomstig van de operaties
Resultatenrekening
31.12.2010
Eind 2009 beschikte de Groep via Orange sa over niet gerecupereerde fiscale verliezen ter waarde van 39.924 duizend euro dat onbeperkt kan worden gecompenseerd tegen toekomstige, belastbare winsten van de onderneming in de welke deze verliezen plaatsvonden. Door de schatting van de toekomstige belastbare winsten en de planning van de fiscale winst die eind 2008 werd verwacht, waren de uitgestelde belastingbedragen beperkt tot een fiscaal verlies van 28.261 duizend euro. Door het positieve resultaat van Orange sa als gevolg van een voorwaardelijke schuldkwijtschelding, is de capaciteit om de vorige belastbare verliezen uit het verleden te innen in 2010 opnieuw beoordeeld en aangepast aan het resterende volledige bedrag van fiscale verliezen van de onderneming. Verband tussen de belastinglasten en winst voor belasting
Geconsolideerde boekhoudwinst vóór belastingen Theoretische belastingsvoet van 33,99% Belastingsimpact van permanente verschillen: * Fiscaal niet-aftrekbare uitgaven * Niet-aftrekbare verliezen Tijdelijke Vereniging 'Irisnet' Belastingskrediet op investeringen Aftrek voor notionele interesten Belastingskrediet op bedrijfscombinatie Aanpassing inkomstenbelasting vorige jaren Belastingen Werkelijke belastingsvoet van het boekjaar
31.12.2010
31.12.2009
373 526 126 961
397 976 135 272
2 914 85 -557 -675 -3 793 -14 960 109 975 29,44%
2 806 -32 -563 -1 442 1 078 576 137 695 34,60%
31.12.2010
31.12.2009
12 062 -1 763 10 299
11 486 -1 412 10 073
158 782
133 939
6. Voorraden (in 000 euro)
Handelsgoederen (o.a. mobiele telefoontoestellen en simkaarten) Voorraden - Bruto bedrag Reserve voor verouderde en weinig verkochte artikelen Voorraden - Nettoboekwaarde Voorraden - Tenlasteneming van de kosten tijdens het boekjaar
Het bedrag van de voorziening voor verouderde en weinig verkochte artikelen in verband met voorraden heeft geleid tot een stijging van de kosten van 351 duizend euro, opgenomen in de kosten van de omzet.
7. Handelsvorderingen (in 000 euro) Handelsvorderingen - Brutowaarde Waardevermindering voor dubieuze debiteuren Handelsvorderingen - Nettoboekwaarde
31.12.2010
31.12.2009
257 417 -51 450 205 967
252 402 -47 958 204 444
Informatie over de voorwaarden omtrent vorderingen op verbonden ondernemingen zijn opgenomen in de toe lichting 18. Handelsvorderingen zijn renteloos en worden meestal via domiciliëring ontvangen. Handelsvorderingen die niet via domiciliëring betaald worden, hebben meestal een termijn van 30 dagen einde maand.
Handelsvorderingen: reconciliatie van de waardevermindering voor dubieuze debiteuren Balans
Resultatenrekening
MES 31.12.2010 Voorziening Terugname opname in 31.12.2009 consolidatie
‘Hardware’ klanten ‘Airtime’ klanten Totaal waardevermindering voor dubieuze debiteuren
31.12.2010
31.12.2009
-6 902 -41 056
-1 027 1 768
1 525 5 706
-2 751 -47 958
741
7 231
Tussen 180 en 360 dagen
Meer dan 360 dagen
-5 875 -45 575 -51 450
-12 516
11 748
Handelsvorderingen: vervaldagenbalans Handelsvorderingen nettoboekwaarde
Nog niet vervallen
Minder dan 180 dagen
205 967 204 444
133 802 121 630
48 171 51 996
2010 2009
14 935 10 477
9 059 20 372
De stijging van de voorziening voor dubieuze debiteuren kan worden verklaard door de stijging van het aantal openstaande debiteuren, versterkt door toegenomen inspanningen nodig om de vorderingen te innen.
31.12.2009
41 937 -41 937 13 818 86 9 886 23 790
34 991 -34 991 10 002 1 506 5 309 16 817
Verworven opbrengsten
30 181
29 287
Totaal
53 971
46 104
Lokale en regionale belastingen op pylonen, gsm-masten en antennes Sinds 1997 voerden een aantal Belgische gemeenten en drie provincies lokale belastingen in, waardoor ze jaarlijks heffingen kunnen opleggen voor hoogspanningsmasten, gsm-masten en antennes op hun grondgebied. Deze belastingen worden momenteel betwist voor de Raad van State en de burgerlijke rechtbanken (rechtbank van eerste aanleg - fiscale kamer en hoven van beroep). Als antwoord op een prejudiciële vraag die werd gesteld door de Raad van State aan het Europese Hof van Justitie, oordeelde deze laatste in zijn vonnis van 8 september 2005 dat zulke heffingen niet in strijd zijn met het Europese recht, voor zover ze geen invloed hebben op de mededingingsvoorwaarden tussen de historische operator en de nieuwe operatoren op de markt. De Raad van State heeft sinds 20 november 2007, in verscheidene arresten, beslist dat een belastingreglement het gelijkheidsbeginsel schendt wanneer de motivatie in de preambule van het belastingreglement verwijst naar de financiële situatie van de gemeente. Dergelijke motivatie verduidelijkt immers geenszins het onderscheid dat wordt gemaakt tussen operatoren van mobiele telecommunicatie (die belast worden op grond van dat reglement) en uitbaters van andere vergelijkbare netwerken (die niet worden belast). Het staat in dat geval niet vast dat het verschil in behandeling berust op een objectief criterium en redelijk verantwoord is. De vordering van de op de rol geplaatste heffingen, verhoogd met de wettelijke moratoire interesten, bedraagt 41,9 miljoen euro en maakt het voorwerp uit van een waardevermindering voor het totale bedrag, waarvan 6,9 miljoen euro ten laste valt van het boekjaar. De voorziening is opgenomen onder ‘Overige bedrijfskosten’ in de winst-enverliesrekening.
Mobistar - 64, 65
31.12.2010
Gemeentelijke en regionale belastingen op pylonen Waardevermindering op belastingen op pylonen Voorafbetalingen Te recupereren BTW Andere courante activa Totaal andere courante activa
Geconsolideerde jaarrekening 2010
8. Overige courante activa en verworven opbrengsten (in 000 euro)
Vooruitbetalingen De vooruitbetalingen zijn gestegen door de herclassificatie van de gedeelten van de langlopende vorderingen aan partners waarvan de vervaldatum binnen het jaar vervalt en door andere vooruitbetalingen. Overige vlottende activa De overige vlottende activa zijn toegenomen door de opname van de bedragen die door MES moeten worden geïnd van derden in specifieke geschillen (voorzieningen in verband met deze claims zijn opgenomen in het deel verplichtingen, het bedrag in de overige vlottende activa stemt overeen met het bedrag dat van derden moet worden geïnd indien er kosten worden gemaakt) en door de boeking van de voorafbetaalde rente op de licentieverlenging. Verkregen opbrengsten Verkregen opbrengsten bestaan uit twee typen posten: geschatte bedragen van opbrengsten die niet zijn gefactureerd en aanpassingen aan opbrengsten in de context van bepaalde tariefplannen, inclusief gratis voordelen waarvoor de toekenningsperiode verschilt van de getrouwheidsperiode (bijvoorbeeld). Deze verkregen opbrengsten zijn over de beschouwde jaren stabiel gebleven.
9. Kas en kasequivalenten (in 000 euro) Totaal kas en kasequivalenten
31.12.2010
31.12.2009
12 959
10 009
Kortlopende deposito’s met France Télécom hebben een looptijd van 1 maand en brengen interesten op overeenkomstig de marktvoorwaarden. Kasmiddelen krijgen een variabele interest op basis van de dagelijkse kredietrente. De reële waarde van kas, kortetermijndeposito’s en kasequivalenten bedraagt 12.959 duizend euro.
10. Winst per aandeel (in 000 euro) De gewone winst per aandeel is berekend door de nettowinst over de periode, toe te rekenen aan de houders van gewone aandelen, te delen door het gewogen gemiddelde aantal gewone uitstaande aandelen gedurende de periode. De verwaterde winst per aandeel is berekend door de nettowinst over de periode, toe te rekenen aan de houders van gewone aandelen, te delen door de som van het gewogen gemiddelde aantal gewone uitstaande aandelen gedurende de periode en het gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen dat zou zijn uitgegeven bij de omzetting in gewone aandelen van alle potentiële gewone aandelen die tot verwatering kunnen leiden.
Aandeel van de groep in nettoresultaat Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen Verwateringseffect Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen na verwateringseffect
31.12.2010
31.12.2009
263 551 60 014 414 NA 60 014 414
260 281 60 014 414 NA 60 014 414
Er hebben zich na de balansdatum geen transacties voorgedaan met betrekking tot gewone aandelen of potentiële gewone aandelen, die het aantal gewone of potentiële gewone uitstaande aandelen aanmerkelijk zouden hebben gewijzigd op het einde van het boekjaar, indien deze transacties zich hadden voorgedaan voor het einde van het boekjaar.
11. Eigen vermogen (in 000 euro) Kapitaal en uitgiftepremies Wijzigingen in 2009 Er hebben in 2009 geen wijzigingen plaatsgevonden.
Wijzigingen in de loop van 2010 Een deel van de wettelijke reserve die eind 2009 was geboekt, is op beslissing van de aandeelhoudersvergadering van 5 mei 2010 overgedragen naar het maatschappelijk kapitaal, en dit voor een bedrag van 22.541 duizend euro.
Kapitaal
Op 31 december 2009 Op 1 januari 2010 Overboeking van wettelijke reserve Op 31 december 2010
Aantal gewone aandelen
109 180 60 014 414 109 180 60 014 414 22 541 131 721 60 014 414
Alle gewone aandelen werden volledig volgestort en hebben een boekwaarde van 2,195 euro (1,819 euro in 2009). Wettelijke reserve Overeenkomstig de Belgische accountingwet moet 5 % van de jaarlijkse nettowinst na belastingen van Mobistar nv worden toegewezen aan de wettelijke reserve tot deze 10 % van het kapitaal vertegenwoordigt. Een kapitaalverhoging door opname van de wettelijke reserve werd door de aandeelhoudersvergadering van 5 mei 2010 goedgekeurd. 2009
35 714 35 714
Overgedragen winst
Op 1 januari Winst van het boekjaar na belasting Uitgekeerd dividend Winstdelingsplan naar France Télécom aandelen Transactiekosten van eigen vermogen transacties Op 31 december
2010
2009
295 933 263 551 -273 066
307 589 260 281 -273 066 1 276 -147 295 933
-142 286 276
Uitkeringen aan aandeelhouders Op de jaarlijkse Algemene Vergadering van aandeelhouders die plaatsvindt op 4 mei 2011 zal de Raad van Bestuur volgende uitkeringen aan aandeelhouders voorstellen: Dividend 2010 Het aantal aandelen waarvoor een dividend wordt uitgekeerd voor de resultaten van 2010 bedraagt 60.014.414. Aantal gewone aandelen op dividenduitbetalingsdatum Bruto gewoon dividend per gewoon aandeel in euro Totaal gewoon dividend 2010 (in 000 euro) Bruto buitengewoon dividend per gewoon aandeel in euro Totaal buitengewoon dividend 2010 (in 000 euro)
60 014 414 2,90 174 042 1,40 84 020
Het dividend van het boekjaar 2010 werd niet erkend als passief op de balansdatum omdat de goedkeuring door de jaarlijkse Algemene Vergadering van aandeelhouders zal plaatsvinden na de balansdatum. Kapitaalbeheer Het primaire doel van het kapitaalbeheer van de Groep is de instandhouding van een goede kredietwaardigheid en
Geconsolideerde jaarrekening 2010
35 714 -22 541 13 173
Mobistar - 66, 67
2010
Op 1 januari Overboeking naar kapitaal Op 31 december
een gezonde solvabiliteit als ondersteuning van de activiteiten van de Groep en om de aandeelhouderswaarde te maximaliseren. De Groep beheert haar kapitaalstructuur en past die bij wijzigingen in de economische omstandigheden aan. Om de kapitaalstructuur te handhaven of aan te passen, kan de Groep de dividendbetaling aan aandeelhouders aanpassen, kapitaal aan aandeelhouders terugbetalen of nieuwe aandelen uitgeven. Tussen 31 december 2009 en 31 december 2010 zijn in de doelstellingen, het beleid en de processen geen wijzigingen aangebracht. Het kapitaalbeheer is gebaseerd op het eigen vermogen. In lijn met de bovenvermelde doelstelling heeft Mobistar tijdens het boekjaar 2010 273,1 miljoen euro uitgekeerd aan haar aandeelhouders. Deze uitkering heeft plaatsgevonden in de vorm van een gewoon dividend van 2,90 euro per gewoon aandeel en een buitengewoon dividend van 1,65 euro per gewoon aandeel.
12. Op aandelen gebaseerde betalingen Incentive plan voor aandelen van France Télécom 2008 Het remuneratiecomité van Mobistar heeft eind 2007 zijn goedkeuring verleend voor de deelname van Mobistar aan het incentive plan dat door France Télécom is uitgegeven voor zijn eigen aandelen of voor kasequivalenten. Voor dit plan gelden voorwaarden betreffende de tewerkstelling binnen de France Télécom Groep tussen 2007 en 2009 (laatste voorwaarde was dat de deelnemers nog tewerkgesteld waren op 4 december 2009) en prestatie-indicatoren van France Télécom gekoppeld aan de gegenereerde kasstromen in 2007 en 2008 (voorwaarden die voor beide jaren zijn vervuld). Het plan geldt voor alle werknemers van Mobistar. Mobistar werd door France Télécom volledig vergoed. Als dusdanig is het plan in aanmerking genomen als een op aandelen gebaseerd betalingsplan voor Mobistar. Het plan is per 31 december 2008 volledig verantwoord op basis van de volgende gegevens: - Waarde van het aandeel op 18 maart 2008 (de toekenningsdatum) - Risicovrije rente: - Mate van waarschijnlijkheid dat de prestatiedoelstellingen worden verwezenlijkt: - Dividendrendement: - Toekenningsperiode: - Aantal kasequivalenten gebruikt voor de berekening:
21,50 euro 3,48 % 100 % 6,0 % van 18/03/08 tot 4/12/09 106 827
De reële waarde is geraamd op basis van een binomiaal prijszettingsmodel, waarbij rekening wordt gehouden met de voorwaarden die gelden voor de toekenning van de instrumenten. Er zijn in 2008 kosten opgenomen die voortvloeien uit het ‘Incentive plan voor aandelen van France Télécom’ voor een bedrag van 1,3 miljoen euro. 2009 Op 4 december 2009 waren alle aandelen in het kader van het plan onvoorwaardelijk toegezegd. Er hebben geen annuleringen of verbeurdverklaringen plaatsgevonden. Er werd in de loop van het jaar een bedrag van 1,3 miljoen euro geboekt om de kosten in verband met het plan te dekken. De bedragen zijn in februari 2010 betaald. 2010 Er zijn in de loop van het jaar 2010 geen plannen goedgekeurd of voorzien.
13. Langetermijnvoorzieningen (in 000 euro) 2010
Hangende geschillen Kosten voor ontmanteling van netwerksites Kosten voor herstel van gebouwen Totaal
01.01.2010
Toevoegingen
4 655
3 448
7 538 2 448 14 641
4 004 2 054 9 506
Gebruik
Annulering
Discontering effect
-3 049 -187 -2 257 -2 444
-308 -53 -3 410
31.12.2010
5 054 280 280
11 327 2 192 18 573
2009
Hangende geschillen Kosten voor ontmanteling van netwerksites Kosten voor herstel van gebouwen Totaal
01.01.2009
Toevoegingen
Gebruik
6 453
1 977
-1 443
7 569 1 084 15 106
62 1 364 3 403
-372 -1 815
Annulering
Discontering effect
-2 332
4 655 279
-2 332
31.12.2009
279
7 538 2 448 14 641
Lopende rechtszaken Mobistar is verwikkeld in verschillende gerechtelijke procedures met derden (particulieren of instanties) die een vergoeding eisen voor schade die ze zouden hebben opgelopen. Elk geschil wordt beoordeeld op individuele basis teneinde te bekijken of het al dan niet waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen nodig zal zijn om deze geschillen te beslechten en teneinde te garanderen dat de veronderstellingen voor het bepalen van de voorzieningen gegrond zijn. De afgelopen jaren werd zo een aantal eisen geformuleerd. Redelijkerwijs zal hierover voor een rechtbank of in onderlinge overeenstemming de komende jaren een beslissing vallen. Sinds 2010 omvatten de hangende geschillen een voorwaardelijke verplichting in verband met btw-vorderingen van Mobistar Enterprise Services nv (zie toelichting 1 over Bedrijfscombinaties). Voorziening voor het ontmantelen van de sites van het netwerk
31.12.2010
31.12.2009
4 311 11 2,0% 4,0%
4 313 11 2,0% 4,0%
Hoewel de omvang en de installatie op maat enigszins kan verschillen van site tot site, wordt de voorziening berekend op basis van gemiddelde ontmantelingskosten, die gebaseerd zijn op de werkelijke kosten die in het verleden zijn gemaakt voor vergelijkbare activiteiten. Voor sites van grotere omvang, zoals POP’s of MSC’s en BSC’s, wordt de voorziening berekend rekening houdende met de oppervlakte van de gehuurde sites en de gemiddelde ontmantelingskosten per m² op basis van vergelijkbare ervaringen uit het verleden. Het deel van de voorziening dat verband houdt met dit type sites bedraagt 3.866 duizend euro. Hoewel wordt aangenomen dat alle vestigingen van het netwerk in de toekomst worden ontmanteld, is het bijna niet haalbaar een schatting te maken van de timing van de kasuitstroom, gezien de voorziening wordt bepaald op basis van de gekende looptijd van de bestaande huurcontracten maar met een grote waarschijnlijkheid van verlenging op elke verlengingsdatum. Voorzieningen voor de ontmanteling van de sites van het netwerk worden eveneens aangepast indien er voldoende objectieve bewijzen zijn dat toekomstige wijzigingen in technologie of wetgeving een impact zullen hebben op het bedrag van de voorziening.
Mobistar - 68, 69
Aantal sites van het telefonienetwerk Orange sa incl. (in eenheden) Gemiddelde ontmantelingskosten per site Inflatiecijfer Discontovoet
Geconsolideerde jaarrekening 2010
De belangrijkste veronderstellingen voor het waarderen van voorzieningen voor het ontmantelen van de sites van het netwerk zijn de volgende:
Kosten voor het renoveren van kantoren Voorzieningen voor het renoveren van kantoorgebouwen komen voort uit huurcontracten van gebouwen en worden gewaardeerd aan het kostenniveau dat in het verleden werd geleden bij gelijksoortige transacties. Afval Elektrisch en Elektronisch Materiaal Volgens de Europese richtlijn gepubliceerd over voornoemd onderwerp en de IFRIC 6-interpretatie is Mobistar verantwoordelijk voor de behandeling en overdracht voor het afval van alle elektrisch en elektronisch materiaal (o.a. netwerkinfrastructuur, IT-hardware, …) verworven op of vóór 13 augustus 2005. Mobistar verkoopt heden ten dage zijn afval van elektrisch en elektronisch materiaal aan één WEEE-gecertificeerde derde partij aan een netto prijs die in overeenstemming is met de verplichtingen van de Europese richtlijn. Het contract met deze leverancier legt ook de verplichtingen van Mobistar voor de periode vóór 13 augustus 2005 vast. Daarom wordt geen voorziening opgenomen in de financiële verslaggeving van Mobistar.
14. Financiële instrumenten (in 000 euro) Doelstellingen en beleid met betrekking tot het beheer van financiële risico’s De voornaamste financiële instrumenten van Mobistar omvatten bank- en intergroeps-leningen, bankkredieten, banksaldo’s en kortlopende bank- en intergroeps-deposito’s. De belangrijkste doelstelling van deze financiële instrumenten is het verschaffen van financiering van de activiteiten van Mobistar. Mobistar heeft eveneens verschillende andere financiële activa en passiva zoals vorderingen en schulden, die rechtstreeks afkomstig zijn uit haar activiteiten. Er dient te worden opgemerkt dat het beleid van Mobistar niet toestaat dat financiële instrumenten met speculatieve doeleinde worden verhandeld. Renterisico Als gevolg van de uitzonderlijk hoge uitkering aan haar aandeelhouders die in 2008 is betaald (bijna 600 miljoen euro), vertoonde de Onderneming op 31 december 2010 een schuld van 300,8 miljoen euro. De Onderneming heeft het renterisico op de schuld die rente draagt op basis van de EONIA + 65 Bps en de Euribor + 65 Bps niet afgedekt. Valutarisico De Onderneming loopt geen belangrijk valutarisico. Kredietrisico Mobistar doet alleen zaken met verantwoorde, kredietwaardige derde partijen. Het beleid van Mobistar vereist dat alle klanten die krediet vragen onderworpen worden aan kredietcontrole. Bovendien worden de handelsvorderingen voortdurend gecontroleerd. Zie toelichtingen 7 & 8. De voorziening voor dubieuze debiteuren wordt berekend op basis van verschillende criteria, afhankelijk van het type klanten. De voorziening voor hardwareklanten is gebaseerd op een individuele beoordeling van de financiële betrouwbaarheid van de klant, die geval per geval wordt geanalyseerd. In bepaalde gevallen wordt een contante betaling bij levering opgelegd. Voor Airtime-klanten wordt de voorziening gebaseerd op een percentage van de verwezenlijkte omzet, in combinatie met de betalingsevolutie van de openstaande vorderingen. Er worden percentages gedefinieerd op basis van klantensegmentatie en de betalingservaringen van vorige jaren. Alle indicatoren worden jaarlijks herzien. Liquiditeitsrisico De doelstelling van Mobistar is een evenwicht te bewaren tussen duurzame financiering en flexibiliteit via het aanwenden van bankkredieten, bankleningen en intergroeps-leningen. Wij verwijzen naar de overzichtstabel met de looptijd van de financiële activa en passiva.
Rentedragende leningen Nominale waarde eind 2010
Ongedekte kredietfaciliteitovereenkomst met Atlas Services Belgium Transactiekosten op langetermijnlening Overige financiële schulden Totaal leningen en schulden op lange termijn Ongedekte kredietfaciliteitovereenkomst met France Télécom Vlottende kredietfaciliteitovereenkomst met France Télécom Ongedekte kredietlijnen bij diverse banken
450 000
Rentevoet
Einddatum
Euribor + 0,65
31.12.2015
31.12.2010 31.12.2009
270 000 -2 250 161 267 911
0 50 000
50 000
EONIA + 0,65
op aanvraag
50 900
bepaald bij
op aanvraag
2 727
bepaald bij
30 658
245 479
2 235
2 457
32 893
297 936
trekking
Aandeel in de lening toegekend aan de tijdelijke vereniging 'Irisnet' Totaal leningen en schulden op korte termijn
maximum
op aanvraag
trekking
Reële waarde
31.12.2010
12 959 162 1 808 7 338 205 967 21 982
10 009 162 2 142 11 214 204 444 14 675 (2)
12 959 162 1 782 ** 7 121 ** 205 967 21 982
270 000 43 195 30 658 2 235 32 893 310 943 4 473
31.12.2009
10 009 162 2 116 * 10 929 * 204 444 14 675 (2)
263 390** 42 491 ** 50 000 245 479 2 457 297 936 266 385 2 491
30 658 2 235 32 893 310 943 4 473
49 083 * 245 479 2 457 297 019 266 385 2 491
* Verdisconteringsvoeten (assumptie) werden beschouwd op de geschatte terugbetalingsperiode (1 jaar: 1,21%, 2 jaar: 1,8669%, 3 jaar: 2,274%, 4 jaar: 2,5838%, 5 jaar: 2,8404%). ** Verdisconteringsvoeten (assumptie) werden beschouwd op de geschatte terugbetalingsperiode (1 jaar: 1,48%, 2 jaar: 1,5615%, 3 jaar: 1,9529%, 4 jaar: 2,2217%, 5 jaar: 2,5094%). (1) Zie toelichting 4.12 in de grondslagen voor de financiële verslaggeving (leningen en vorderingen). (2) Cijfer vermeld onder deze hoofding in het jaarverslag 2009 was 16.817. Het cijfer werd aangepast tot 14.675 in het jaarverslag 2010 omdat de waarde vermeld onder de hoofding “kortertermijnvorderingen” voor een bedrag van 2.142 dubbel werd opgenomen in het bedrag van 16.817.
Per 31 december 2010 hield de Groep geen significante financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde. De boekwaarde van geldmiddelen en kasequivalenten, handelsvorderingen en andere activa, handelsschulden en overige te betalen vorderingen wordt geacht hun reële waarde te vertegenwoordigen, rekening houdend met de eraan verbonden korte looptijd. Andere niet-recurrente financiële activa worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, die wordt geacht hun reële waarde te vertegenwoordigen. De boekwaarde van de joint-venture-lening wordt geacht de reële waarde te vertegenwoordigen, rekening houdend met de eraan verbonden korte looptijd.
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Financiële activa Banksaldo's en kasequivalenten Overige financiële activa (niet-courante) Kortetermijnvorderingen (1) Vorderingen op meer dan één jaar (niet-courante) (1) Handelsvorderingen (1) Overige courante activa (1) Financiële verplichtingen Kortetermijnlening Handelsschulden op lange termijn Kortetermijnlening (> 1 jaar die < 1 jaar vervalt) Kortetermijnlening Aandeel in lening toegekend aan 'Irisnet' Totaal kortetermijnleningen Handelsschulden Overige courante schulden
Reële waarde
31.12.2009
Mobistar - 70, 71
Boekwaarde 31.12.2010
Einddatum Eind december 2010
Bedrag
Financiële activa Banksaldo's en kasequivalenten Overige financiële activa (niet-courante) Vorderingen op meer dan één jaar (niet-courante) Financiële verplichtingen Langetermijnlening Kortetermijnlening Aandeel in lening toegekend aan 'Irisnet'
270 161 32 893 2 235
Eind december 2009
Bedrag
Financiële activa Banksaldo's en kasequivalenten Overige financiële activa (niet-courante) Vorderingen op meer dan één jaar (niet-courante) Financiële verplichtingen Kortetermijnlening (> 1 jaar die < 1 jaar vervalt) Kortetermijnlening Aandeel in lening toegekend aan 'Irisnet'
12 959 162 9 146
Op hoogstens Op hoogstens Op meer dan 1 jaar 2-5 jaar 5 jaar
12 959 162 1 808
7 338 270 161
32 893 2 235 Op hoogstens Op hoogstens Op meer dan 1 jaar 2-5 jaar 5 jaar
10 009 162 13 356
10 009
50 000 245 479 2 457
50 000 245 479 2 457
2 142
3 038
162 8 176
Stresstest Zoals voorafgaand aangegeven, wordt het voornaamste risico door externe variabele elementen gevormd door de leenkosten. Uitgaande van een gemiddelde schuldenlast van 300 miljoen euro voor 2010, zou een schommeling in de variabele rente van 0,5% een impact op de financieringskosten hebben betekend van 1,5 miljoen euro.
15. Langlopende handelsschuld (in 000 euro) 31.12.2010
Schuld op verwerving licentie op meer dan 1 jaar Totaal handelsschulden op lange termijn
43 194 43 194
31.12.2009
0 0
Dit bedrag vertegenwoordigt het gedeelte dat op meer dan één jaar moet worden betaald in verband met de verlenging van de 2g-licentie. De onderneming heeft gekozen voor een uitgestelde betaling (43,2 miljoen euro per 31 december 2010). De rente op deze schuld is voor het jaar 2011 vooruitbetaald in december 2010. Deze rente is berekend op basis van een voorlopig tarief van 3,25%.
16. Handelsschulden en andere courante schulden (in 000 euro) 31.12.2010
31.12.2009
310 943
266 385
3 274 934 18 036 7 121 2 046 31 411
2 139 1 584 12 947 8 285 398 25 353
21 149 60 733 1 072 83 242 77 684 41 84 79 55 119 177 300 3 618 4 473
763 3 857 5 309 27 234 278 37 441 67 999 45 96 97 80 207 496 1 470 2 491
Behalve de kortlopende schuld in verband met de verlenging van de 2g-licentie, zijn handelsschulden niet-rentedragend en worden ze normaliter afgewikkeld binnen een termijn van 30 tot 60 dagen. De impact van de integratie van MES op het deel ‘Handelsschulden’ is belangrijk en bedraagt 23.841 duizend euro. Het verschil in de verschuldigde vennootschapsbelasting kan worden verklaard door de lagere vooruitbetaalde belastingen voor het jaar 2010 in vergelijking met het niveau van de vooruitbetaalde belastingen in 2009. Het verschil in de verplichtingen die verband houden met personeelsbeloningen is hoofdzakelijk te wijten aan de toename van de uit te keren vakantiegelden. De uitgestelde inkomsten houden verband met het deel van de vooruitbetalingen die in het kader van bepaalde tariefplannen zijn gedaan en die op de sluitingsdatum niet zijn gebruikt, en met het bedrag van de uitgegeven maar nog niet gebruikte prepaid-kaarten.
17. Winst- en verliesrekening (in 000 euro) Omzet 2010
Opbrengsten uit abonnementen Opbrengsten uit gebruik voorafbetaalde telefoonkaarten Interconnectieopbrengsten Huuropbrengsten uit gedeelde locaties Andere diensten Totale omzet uit telefonie Verkoop van apparatuur Totaal
936 044 179 216 342 314 2 516 55 553 1 515 643 148 977 1 664 620
2009
879 232 206 876 336 199 2 584 19 939 1 444 830 122 348 1 567 178
Geconsolideerde jaarrekening 2010
288
Mobistar - 72, 73
Handelsschulden Personeelsbeloningen schulden Bezoldigingen en opzegvergoedingen Bijdragen voor de sociale verzekering Enkel en dubbel vakantiegeld Performance and Profit Sharing bonus Overige Totaal Belastingen Vennootschapsbelastingen - 2006 Vennootschapsbelastingen - 2007 Vennootschapsbelastingen - 2008 Vennootschapsbelastingen - 2009 Vennootschapsbelastingen - 2010 Belasting op de toegevoegde waarde en overige belastingen Totaal Uitgestelde opbrengsten Overige schulden Dividend 2004 Dividend 2005 Dividend 2006 Dividend 2007 Terugstorting kapitaal 2008 Dividend 2008 Dividend 2009 Overige schulden Totaal
De omzetstijging is in grote mate te wijten aan de toegenomen verkoop van mobiele telefoons (stijging van 26.629 duizend euro), voornamelijk de verkoop van smartphones. Andere bedrijfsopbrengsten 2010
Doorrekening onkosten aan France Télécom Groep Administratieve kosten doorgerekend aan klanten en derden Diensten verleend aan de gerechtelijke autoriteiten Overige bedrijfsopbrengsten Totaal
9 923 15 498 4 740 3 032 33 192
2009
11 637 14 434 4 646 6 895 37 612
Interconnectiekosten De interconnectiekosten blijven toenemen (+6,6%), van 358,1 miljoen euro in 2009 tot 381,8 miljoen euro in 2010. Kosten voor verkochte goederen en diensten
Inkoop van goederen Inkoop van diensten Totaal
2010
2009
160 838 139 205 300 043
143 619 106 568 250 187
De kosten voor verkochte goederen en diensten stegen met 49,8 miljoen euro, tot 300,0 miljoen euro eind 2010, als gevolg van de hogere opbrengsten uit de verkoop van apparatuur, in het bijzonder smartphones (17,2 miljoen euro), en door de bijdrage van MES in verband met de kosten van de sites (25,8 miljoen euro). Diensten en andere goederen
Huurkosten Onderhoud Ereloon Administratieve kosten Commissies Universele dienstverlening Publiciteit en promotie Overige Totaal
2010
2009
25 522 20 683 61 736 18 410 112 900 5 074 49 698 12 911 306 934
27 497 16 683 55 318 19 569 101 947 2 993 40 719 6 740 271 466
De kosten van diensten en andere goederen stegen met 35,4 miljoen euro tot 306,9 miljoen euro. Deze toename kan worden toegeschreven aan een stijging van de commissies (+10,9 miljoen euro), de commerciële uitgaven (+8,9 miljoen euro), de beheervergoedingen (+5,0 miljoen euro), de honoraria en consultancyvergoedingen (+4,3 miljoen euro), enigszins gecompenseerd door een daling van de kosten voor nutsdiensten (hoofdzakelijk gebouwen en verzendkosten) (-1,6 miljoen euro). De kosten van Orange sa zijn stabiel gebleven. Personeelsbeloningen
Bezoldigingen Sociale zekerheidsbijdragen Groepsverzekering en hospitaalverzekering Overige personeelskosten Totaal
2010
2009
104 442 29 627 5 471 1 263 140 803
99 269 26 846 5 866 1 167 133 148
Kortlopende personeelsbeloningen zijn opgenomen na aftrek van de uitgaven voor personeelsbeloningen die intern gekapitaliseerd werden als immateriële en materiële vaste activa voor een bedrag van 3.722 duizend euro in 2010 en 3.882 duizend euro in 2009. De kosten die voortvloeien uit het ‘Incentive plan op aandelen van France Télécom’ zijn in deze rubriek opgenomen in 2009 voor een bedrag van 1,3 miljoen euro. In 2010 was er geen dergelijk plan (zie toelichting 12).
Het gemiddelde aantal medewerkers in voltijdse equivalenten steeg van 1.472,4 in 2009 tot 1.677,1 in 2010. De stijging werd beïnvloed door de overname van MES (+133 personen). Het bedrag betaald als kosten in verband met de toegezegde-bijdragenregeling en opgenomen onder ‘Groepsverzekering’, bedroeg 4.637 duizend euro voor 2009 en 4.254 duizend euro voor 2010. Andere bedrijfskosten 2010
Waardevermindering op voorraden Handelsvorderingen - opgelopen verliezen Handelsvorderingen - wijziging in de provisies Waardering van gemeentelijke belastingen op GSM antennes en pylonen Onroerende voorheffing Langetermijnvoorzieningen Verlies uit verkochte activa Overige bedrijfskosten Totaal
340 11 748 768 6 946 3 210 -2 966 -483 19 563
2009
403 8 556 7 231 6 930 2 326 -2 130 143 1 405 24 864
De lokale belastingen op gsm-masten en antennes worden geprovisioneerd op hun reële waarde zoals beschreven in toelichting 8 ‘Overige courante activa’.
Financiële opbrengsten Interesten op beleggingen en bankrekeningen Overige financiële opbrengsten Totaal Financiële kosten Interesten op schulden Overige financiële kosten Totaal Totaal netto financieringskosten
2009
514 105 619
690 729 1 419
2 853 2 278 5 131 -4 512
3 761 2 367 6 128 -4 709
De netto financiële inkomsten ondervinden nog steeds invloed van de lage rentevoeten die tijdens het jaar werden toegepast. De overige financiële kosten houden voornamelijk verband met bankkosten en wisselkoersverliezen op roamingtransacties.
18. Relaties met verbonden ondernemingen (in 000 euro) Relaties met verbonden ondernemingen Balans en winst- en verliesrekening 31.12.2010
Activa en passiva Handelsvorderingen op korte termijn Passiva Kortetermijn interestdragende lening Langetermijn interestdragende lening Handelsschulden op korte termijn Opbrengsten en kosten Verkopen Inkopen
31.12.2009
22 568
30 476
30 810 267 750 12 769
295 479
53 113 38 791
59 243 44 273
15 859
Het geconsolideerd financieel verslag bevat de financiële verslagen van Mobistar nv, 100 % van Orange sa, 100 % van Mobistar Enterprise Services nv en 50 % van de belangen gehouden door France Télécom in de tijdelijke
Mobistar - 74, 75
2010
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Financieel resultaat
vereniging ‘Irisnet’ omdat Mobistar op heden samen met zijn partner Belgacom (oorspronkelijk Telindus) de controle uitoefent in de tijdelijke vereniging. Mobistar draagt de risico’s en opbrengsten van deze activiteit in plaats van France Télécom. De moedermaatschappij van Mobistar nv is France Télécom sa, place d’Alleray 6, 75505 Paris Cedex 15, Frankrijk. Verbonden ondernemingen – transacties in 2010 Verkopen Aankopen Openstaande Openstaande aan bij vorderingen schulden verbonden verbonden bij verbonden bij verbonden ondernemingen ondernemingen ondernemingen ondernemingen
Moederonderneming France Télécom - Telecommunicatieverkeer en diensten France Télécom - Cash pooling Dochtermaatschappijen France Télécom Telecommunicatieverkeer en diensten Atlas Services Belgium - Lening Totaal
42 407
29 427 2 699
16 371
10 121 30 810
10 706
6 665
6 197
53 113
38 791
22 568
2 648 267 750 311 329
Verbonden ondernemingen - transacties in 2009 Verkopen Aankopen Openstaande Openstaande aan bij vorderingen schulden verbonden verbonden bij verbonden bij verbonden ondernemingen ondernemingen ondernemingen ondernemingen
Moederonderneming France Télécom - Telecommunicatieverkeer en diensten France Télécom - Cash pooling Dochtermaatschappijen France Télécom Telecommunicatieverkeer en diensten Totaal
44 517
34 437 3 578
22 661
13 935 295 626
14 726 59 243
6 258 44 273
7 815 30 476
1 777 311 338
Voorwaarden voor transacties met verbonden ondernemingen De voorwaarden betreffende de aan- en verkoop van verkeer en diensten, de overeenkomst betreffende het gecentraliseerde financieel beheer en de overeenkomst betreffende de doorlopende kredietfaciliteit worden op zakelijke basis bepaald overeenkomstig de normale marktprijzen en voorwaarden. Er is geen uitstaande garantie voor of van een verbonden partij op de balansdatum. Er is geen uitstaande waardevermindering op dubieuze debiteuren op bedragen van verbonden partijen op de balansdatum. Relaties met leden van de Raad van Bestuur en het senior management Het totaalbedrag aan personeelsbeloningen en vergoedingen, met inbegrip van sociale zekerheidsbijdragen, toegekend aan leden van het senior management van Mobistar en als kosten opgenomen tijdens de periode, is als volgt:
Basissalaris (brutojaarwedde) Variabele remuneratie Pensioenvoorzieningen (pensioenplan met vaste bijdrage) Overige componenten van de remuneratie Totaal werknemers' voordelen
2010
2009
1 760 2 619 285 118 4 781
1 566 956 258 72 2 851
Het totaalbedrag aan bezoldigingen toegekend aan de Raad van Bestuur (exclusief de normale vergoeding van de CEO, hierboven vermeld) is als volgt: 2010
Totaal bedrag
362
2009
302
19. Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen (in 000 euro) Investeringen en goederen aankopen Verplichtingen per eind 2009
Immateriële en materiële activa Goederen Overige diensten
< 1 jaar
1-3 jaar
3-5 jaar
> 5 jaar
2010
76 845 20 014 0
126 094 45 754 6 500
126 094 45 754 6 500
0 0 0
0 0 0
0 0 0
Operationele leasingkosten Verplichtingen per eind 2009
Kantoren Netwerksites Wagens Totaal
< 1 jaar
1-3 jaar
3-5 jaar
> 5 jaar
2010
83 458 325 217 11 843 420 518
76 156 385 628 12 248 474 032
6 103 27 278 1 281 34 663
10 080 51 759 7 518 69 357
10 239 40 940 3 449 54 629
49 733 265 650 0 315 383
De operationele leases voor kantoren hebben een duur tot 15 jaar met optie tot verlenging. Operationele leases voor netwerksites hebben een duur van 1 tot 99 jaar. De in de tabel opgegeven bedragen vertegenwoordigen de minimale huurbetalingen.
2009
Totaal
< 1 jaar
1-3 jaar
3-5 jaar
> 5 jaar
2010
0
180 000
0
0
0
180 000
Toegekende waarborgen Verplichtingen per eind
Totaal
2009
2010
10 311
8 744
< 1 jaar
1 045
1-3 jaar
218
3-5 jaar
> 5 jaar
1 133
6 348
Toegekende waarborgen houden verband met verschillende leasingovereenkomsten (2.552 duizend euro in 2010) en met netwerkprestatiegaranties die werden toegekend aan een aantal zakelijke klanten (6.192 duizend euro in 2010). Geen andere dekking (hypotheek, pandgeving of andere) werd toegekend aan de activa van Mobistar per 31 december 2010. Aankoopovereenkomst Er is in 2010 geen aankoopovereenkomst ondertekend. Gebeurtenissen na balansdatum Er deden zich tussen de balansdatum en de datum waarop de jaarrekening voor publicatie werd vrijgegeven geen gebeurtenissen voor die aanpassing noodzakelijk maken.
Mobistar - 76, 77
Verplichtingen per eind
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Ontvangen waarborgen
20. Gesegmenteerde informatie (in 000 euro) Gesegmenteerde informatie wordt gestructureerd volgens land. Voor de belangrijkste landen, zal de segmentatie per bedrijfssegment worden gehandhaafd. De betrokken landen zijn België, dat beheert Mobistar nv, Irisnet en sinds april 2010 Mobistar Enterprise Services nv, en Luxemburg voor de activiteiten van Orange sa. Het segment België blijft opgesplitst in twee bedrijfseenheden: - Het mobiele segment: levert apparatuur en diensten voor mobiele telefonie aan residentiële klanten en aan bedrijven. - Het segment ‘fix’ en data: levert diensten voor vaste telefonie, gegevensoverdracht en internetdiensten aan residentiële klanten en aan bedrijven. Het management houdt afzonderlijk toezicht op de bedrijfsresultaten van zijn bedrijfseenheden om beslissingen te kunnen nemen over de toewijzing van personeel en middelen en de beoordeling van de prestaties. De prestaties van segmenten worden beoordeeld op basis van de operationele winst en verlies in de geconsolideerde jaarrekening. Er zijn geen operationele segmenten samengevoegd om de bovenvermelde te rapporteren segmenten te vormen. Voor wat de toewijzing aan de balans betreft, stemmen niet-toegewezen bedragen in het Belgische segment voornamelijk overeen met de investeringen in verbonden ondernemingen (87,0 miljoen euro in Orange sa en 65,0 miljoen euro in Mobistar Enterprise Services nv), uitgestelde belastingen (1,7 miljoen euro) en lening aan Orange sa (5,2 miljoen euro) voor de activa, en met financiële leningen (300,8 miljoen euro), belastinglatenties en courante belastingen (84,3 miljoen euro) en te betalen bedragen voor dividend- en aandelentransacties (4,2 miljoen euro) voor de verplichtingen. Deze verschillende onderdelen worden beheerd op het niveau van de Groep.
31.12.2010 België
2010 Mobiel Goodwill
Vast
31.12.2010 Luxemburg
Niet toegewezen
11 402
Interco Eliminatie
Totaal
Mobistar Groep Totaal
11 402
68 574
900 627
30 079
155
80 131
Immateriële en materiële vaste 755 684
144 943 87 017
87 017
82
7 421
Uitgestelde belastingen activa Andere niet-courante activa Voorraden
7 339
930 706 -87 017
1 650
1 650
80
7 501
7 808
1 095
8 903
1 396
147 668
53 009
200 677
7 489
-2 198
Overige courante activa
35 647
15 925
-5 136
Kas en kasequivalenten
11 772
Handelsvorderingen
Segment activa
977 320
214 972
Langetermijnvoorzieningen
12 642
5 228
Langetermijnschulden
43 194
Interestdragende financiële schulden op lange termijn
Financiële schulden 250 687
58 615
492
11 772
1 186
94 142
1 286 434
110 946
267 911
267 911 17 870
-94 196
1 303 184 267 911
703
18 573 43 194
1 690
1 690
32 893
32 893
5 125
-5 125
32 893
300 887
12 254
-2 198
310 943
82 560
682
83 242
30 845
566
31 411
753
-11
77 684
-7 334
872 014
50 200
Belastingen
53 971 12 958
43 194
Uitgestelde belastingen Handelsschulden
7 043
10 299 205 968
82 560
1 690
Bezoldigingen en sociale zekerheid
26 083
4 762
Uitgestelde opbrengsten
68 318
8 419
205
76 942
250
71
4 152
4 473
401 174
68 680
389 411
859 265
20 083
143 278
33 284
176 562
5 182
181 744
135 550
17 527
7 913
160 990
Overige courante schulden Segment passiva
4 473
Investeringen in materiële en immateriële vaste activa Acquisitie van dochteronder nemingen - 1 april Afschrijvingen
63 078
63 078 153 077
63 078
Geconsolideerde jaarrekening 2010
activa Financiële activa
Waardeverminderingen geboekt in 9 662
9 662
9 662
Mobistar - 78, 79
het resultaat
31.12.2009 België
2009 Mobiel Goodwill
Vast
31.12.2009 Luxemburg
Niet toegewezen
10 558
Interco Eliminatie
Totaal
Mobistar Groep Totaal
10 558
68 574
750 608
33 794
155
79 287
Immateriële en materiële vaste activa
700 859
49 749
Financiële activa
117 017
Uitgestelde belastingen activa Andere niet-courante activa Voorraden Handelsvorderingen
11 289 48 570
Overige courante activa
42 627
6 362
Kas en kasequivalenten
9 157
Segment activa
934 482
104 681
767
6 536
7 303
78
11 367
84
11 451
110 117 972
9 332
741
199 230
6 131
-917
49 099
830
-3 825
9 157
852
1 157 135
117 542
-121 604
30 000
-30 000
Interestdragende financiële schulden op lange termijn Langetermijnvoorzieningen
784 402 -117 017
767 9 332 150 660
117 017
13 908
13 908
10 073 204 444 46 104 10 009
733
1 153 073
14 641
Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen Financiële schulden Handelsschulden Belastingen
225 030
29 259
9
31
50 000
50 000
247 936
247 936
3 805
-3 805
247 936
254 289
13 013
-917
266 385
37 074
367
37 034
50 000
37 441
Bezoldigingen en sociale zekerheid
19 964
4 935
Uitgestelde opbrengsten
62 771
3 294
1 083 2 230
2 491
321 943
37 519
338 283
697 745
Investeringen in materiële en immateriële vaste activa
112 512
25 607
138 119
8 163
146 282
Afschrijvingen
137 969
4709
142 678
11682
154 360
Overige courante schulden Segment passiva
261
24 899
454
67148
871
-20
67 999
25 353
492 43
-34742
712 246
2 491
Waardeverminderingen geboekt in het resultaat Niet-kas onkosten andere dan
9 953
afschrijvingen
1 023
253
9 953
9 953
1 276
1 276
31.12.2010 België
2010
31.12.2010 Luxemburg
Interco Eliminatie
Interco Eliminatie
Mobistar Groep
Mobiel
Vast
1 330 847
146 030
-1 702
1 475 175
42 779
-2 311
40 468
144 198
9
-7 577
136 630
12 607
-260
12 347
148 977
1 475 045
146 039
-9 279
1 611 805
55 386
-2 571
52 815
1 664 620
Totaal
Mobiel
Totaal
Totaal
Bedrijfsopbrengsten Omzet uit telefonie Verkoop van apparatuur Totale omzet Andere bedrijfsopbrengsten Totale bedrijfsopbrengsten
1 515 643
28 900
5 185
-872
33 213
441
-462
-21
33 192
1 503 945
151 224
-10 151
1 645 018
55 827
-3 033
52 794
1 697 812
-321 735
-47 185
2 114
-366 806
-16 567
1 594
-14 973
-381 779
7 578
Bedrijfskosten Interconnectiekosten Andere kosten voor verkochte goederen en diensten
-230 848
-58 925
521
-289 252
-18 369
-10 791
-300 043
Diensten en diverse goederen
-259 556
-40 679
555
-299 680
-7 254
-7 254
-306 934
Personeelsbeloningen
-113 502
-20 897
-134 399
-6 404
-6 404
-140 803
waardeverminderingen
-145 212
-17 527
Andere bedrijfskosten
-15 984
-3 090
-1 086 837
-188 303
417 108
-37 079
Afschrijvingen en
Resultaat van bedrijfsactiviteiten
-7 913
-7 913
-170 652
-18 252
-1 311
-1 311
-19 563
4 012 -1 271 128
-57 818
9 172
373 890
-1 991
6 139
4 148
378 038
-33 954
29 442
29 442
-4 512
-6 139
Netto financieringskosten
-48 646 -1 319 774
Resultaat van bedrijfsactiviteiten na netto financieringskosten Belastingen Netto winst of verlies
339 936
27 451
33 590
373 526
-105 089
-4 886
-4 886
-109 975
234 847
22 565
28 704
263 551
31.12.2009 België
2009 Mobiel
Vast
31.12.2009 Luxemburg
Interco Eliminatie
Totaal
Mobiel
Interco Eliminatie
Mobistar Groep Totaal
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Totale bedrijfskosten
-162 739 822
Totaal
Omzet uit telefonie Verkoop van apparatuur Totale omzet Andere bedrijfsopbrengsten Totale bedrijfsopbrengsten
1 323 650
86 302
-1 232
1 408 720
37 742
119 230
37
-4 753
114 514
7 834
1 442 880
86 339
-5 985
1 523 234
45 576
-1 632 -1 632
36 110
1 444 830
7 834
122 348
43 944
1 567 178
34 188
3 289
-17
37 459
293
-140
153
37 612
1 477 068
89 628
-6 002
1 560 693
45 869
-1 772
44 097
1 604 790
-310 856
-36 589
1 374
-346 071
-13 330
1 274
-12 056
-358 127
4 954
Bedrijfskosten Interconnectiekosten Andere kosten voor verkochte goederen en diensten
-216 621
-24 538
-241 159
-13 982
Diensten en diverse goederen
-245 925
-17 624
154
-263 395
-8 071
Personeelsbeloningen
-102 544
-25 355
5
-127 894
-5 267
13
-9 028
-250 187
-8 071
-271 466
-5 254
-133 148
Afschrijvingen en waardeverminderingen
-147 922
-4 709
-152 631
-11 682
-11 682
-164 313
Andere bedrijfskosten
-22 422
-1 632
-24 054
-810
-810
-24 864
-1 046 290
-110 447
1 533 -1 155 204
-53 142
6 241
430 778
-20 820
405 489
-7 273
4 469
-2 804
402 685
-3 898
-811
-811
-4 709
Totale bedrijfskosten Resultaat van bedrijfsactiviteiten Netto financieringskosten
-4 469
-46 901 -1 202 105
Resultaat van bedrijfsactiviteiten na netto financieringskosten Belastingen Netto winst of verlies
401 591
-8 084
-3 615
397 976
-139 365
1 670
1 670
-137 695
262 226
-6 414
-1 945
260 281
Mobistar - 80, 81
Bedrijfsopbrengsten
2010
31.12.2010
31.12.2010
Mobistar
België
Luxemburg Interco Eliminatie
Groep
Mobiel
Vast
Niet toegewezen
417 108
-37 079
-33 954
145 213
17 527
Totaal
Mobiel
346 075
-1 991
162 740
7 913
Totaal
Totaal
Kasstromen uit bedrijfsactiviteiten Netto winst vóór belastingen
29 442
27 451
373 526
7 913
170 653
Niet-kasstroom gebonden aanpassingen voor: Afschrijvingen en waardeverminderingen Interest inkomsten Interest uitgaven
-593
-593
-593
2 922
2 922
2 922
Aangepast resultaat van bedrijfsactiviteiten vóór netto financieringskosten
562 321
-19 552
-31 625
511 143
5 922
29 442
35 364
546 507
9 915
6 778
-6 933
9 760
-1 020
2 592
1 572
11 332
12 940
325
-85
13 180
-480
-1 281
-1 761
11 419
24 406
7 349
-7 018
24 737
-2 155
1 311
-844
23 893
0
0
-58 465
-58 465
0
0
0
-58 465
Handelsvorderingen en overige vorderingen Handelsschulden en overige schulden Netto wijzigingen in het werkkapitaal Betaalde belastingen Betaalde interesten
0
0
593
593
0
0
0
593
Ontvangen interesten
0
0
-2 922
-2 922
0
0
0
-2 922
586 726
-12 203
-99 437
475 086
3 767
30 753
34 520
509 606
-143 278
-33 284
-58 067
-234 629
-5 182
-5 182
-239 811
Netto kasstromen uit operationele activiteiten Kasstromen uit investeringsactiviteiten Aankoop van materiële en immateriële vaste activa Schulden verbonden aan de aankoop van activa (toename +, afname -)
58 067
58 067
58 067
-63 078
-63 078
Verwerving van dochteronder neming
-63 078
Opname van verkoop van apparatuur
984
984
984
Terugstorting gewaarborgde leningen op lange termijn
4 201
4 201
4 201
Netto kasstromen uit investeringsactiviteiten
-85 211
-33 284
-116 944
-235 439
-4 198
0
-4 198
-239 637
0
0
-267 019
-267 019
0
0
0
-267 019
501 515
-45 487
-483 400
-27 372
-431
30 753
30 322
2 950
9 157
0
0
9 157
852
0
852
10 009
510 672
-45 487
-483 400
-18 215
421
30 753
31 174
12 959
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Netto kasstromen uit financieringsactiviteiten Netto toename (+), afname (-) in kas en kasequivalenten Kas en kasequivalenten bij het begin van het boekjaar Kas en kasequivalenten per einde boekjaar
2009
31.12.2009
31.12.2009
Mobistar
België
Luxemburg Interco Eliminatie
Groep
Niet toegewezen
Mobiel
Vast
430 778
-20 820
147 922
4 709
Totaal
Mobiel
Totaal
Totaal
Kasstromen uit bedrijfsactiviteiten Netto winst vóór belastingen
-3 898
406 060
-7 273
152 631
11 682
-811
-8 084
397 976
11 682
164 313
Niet-kasstroom gebonden aanpassingen voor: Afschrijvingen en waardeverminderingen Andere niet-cash gerelateerde uitgaven Interest inkomsten Interest uitgaven
1 276
1 276
-691
-691
1 276 -691
3 761
3 761
3 761
448
563 037
4 409
-811
3 598
566 635
34 116
518
683
1 201
35 317
-28 644
3 426
-687
2 739
-25 905
Aangepast resultaat van bedrijfsactiviteiten vóór netto financieringskosten
578 700
-16 111
40 882
-6 766
-34 514
4 506
8 142
-2 260
1 364
7 246
4 417
-4
4 413
11 659
0
0
-131 716
-131 716
0
0
0
-131 716
Handelsvorderingen en overige vorderingen Handelsschulden en overige schulden
1 364
kapitaal Betaalde belastingen Betaalde interesten
0
0
691
691
0
0
0
691
Ontvangen interesten
0
0
-3 761
-3 761
0
0
0
-3 761
586 842
-18 371
-132 974
435 497
8 826
-815
8 011
443 508
-112 512
-25 607
-138 119
-8 163
-8 163
-146 282
Netto kasstromen uit operationele activiteiten Kasstromen uit investeringsactiviteiten Aankoop van materiële en immateriële vaste activa
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Netto wijzigingen in het werk-
apparatuur
143
143
143
-9 917
-9 917
-9 917
7 000
7 000
7 000
Gewaarborgde leningen en voorschotten op lange termijn Terugstorting gewaarborgde leningen op lange termijn Netto kasstromen uit investeringsactiviteiten
-112 369
-25 607
-2 917
-140 893
-8 163
0
-8 163
-149 056
0
0
-291 276
-291 276
0
0
0
-291 276
474 473
-43 978
-427 167
3 328
663
-815
-152
3 176
6 833
0
0
6 833
0
0
0
6 833
481 306
-43 978
-427 167
10 161
663
-815
-152
10 009
Kasstromen uit financieringsactiviteiten Netto kasstromen uit financieringsactiviteiten Netto toename (+), afname (-) in kas en kasequivalenten Kas en kasequivalenten bij het begin van het boekjaar Kas en kasequivalenten per einde boekjaar
Mobistar - 82, 83
Opname van verkoop van
21. Belang in de tijdelijke vereniging ‘Irisnet’ (in 000 euro) Het belang in de tijdelijke vereniging ‘Irisnet’ wordt erkend door toepassing van de post per post proportionele consolidatiemethode. Samengevoegde totalen met intra-groep transacties, verbonden met het belang gehouden in de tijdelijke vereniging, zijn als volgt opgenomen:
Niet-courante activa Courante activa Totaal activa Eigen vermogen Courante schulden Totaal eigen vermogen en schulden Opbrengsten Kosten
31.12.2010
31.12.2009
8 6 185 6 193 -11 704 17 897 6 193 4 828 5 159
8 5 688 5 696 -11 453 17 149 5 696 5 128 5 238
De transacties tussen Mobistar en de tijdelijke vereniging te beschouwen als transacties tussen verbonden ondernemingen werden in de financiële verslaggeving als volgt geboekt:
Activa en schulden Courante activa - handelsvorderingen Courante schulden - handelsschulden Courante schulden - uitgestelde opbrengsten Resultatenrekening Verkopen Aankopen
31.12.2010
31.12.2009
20 062 7 448 12 614
18 719 7 047 11 672
4 945 4 945
5 257 5 257
Mobistar heeft geen voorwaardelijke verplichtingen opgelopen, noch in eigen naam, noch gezamenlijk met haar partner in de tijdelijke vereniging en ook niet in de tijdelijke vereniging zelf. Mobistar en de tijdelijke vereniging zijn in het kader van de activiteiten in de tijdelijke vereniging per balansdatum geen kapitaalsverplichtingen aangegaan.
aan de Algemene Vergadering der aandeelhouders van Mobistar nv over de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar afgesloten op 31 december 2010
Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening van Mobistar nv en haar dochterondernemingen (samen ‘de Groep’) over het boekjaar afgesloten op 31 december 2010, opgesteld overeenkomstig de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals aanvaard binnen de Europese Unie, en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften. Deze geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans afgesloten op 31 december 2010, de geconsolideerde resultatenrekening, het geconsolideerde overzicht van het totaalresultaat, het geconsolideerde kasstroomoverzicht en het geconsolideerde overzicht van vermogensmutaties voor het boekjaar afgesloten op 31 december 2010, alsook het overzicht van de belangrijkste waarderingsregels en andere toelichtingen. Het geconsolideerde balanstotaal bedraagt € 1.303.184 duizend en de geconsolideerde winst van het boekjaar, aandeel van de Groep, bedraagt € 263.551 duizend. Verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur voor het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening Het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening valt onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur. Deze verantwoordelijkheid omvat: het opzetten, implementeren en in stand houden van een interne controle met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening die geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of het maken van fouten bevat; het kiezen en toepassen van geschikte waarderingsregels, en het maken van boekhoudkundige schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de commissaris Het is onze verantwoordelijkheid een oordeel over deze geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking te brengen op basis van onze controle. Wij hebben onze controle uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke bepalingen en volgens de in België geldende controlenormen, zoals uitgevaardigd door het Instituut van de Bedrijfsrevisoren. Deze controlenormen vereisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Overeenkomstig deze controlenormen hebben wij controlewerkzaamheden uitgevoerd ter verkrijging van controle-informatie over de in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen bedragen en toelichtingen. De keuze van deze controlewerkzaamheden hangt af van onze beoordeling alsook van onze inschatting van het risico dat de geconsolideerde jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fraude of het maken van
Oordeel Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van het vermogen en de financiële toestand van de Groep per 31 december 2010, en van zijn resultaat en kasstromen voor het boekjaar afgesloten op die datum, in overeenstemming met de IFRS zoals aanvaard binnen de Europese Unie, en met de in België van toepassing zijnde wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften.
Bijkomende vermeldingen Het opstellen en de inhoud van het geconsolideerd jaarverslag vallen onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur. Het is onze verantwoordelijkheid om in ons verslag de volgende bijkomende vermeldingen op te nemen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen: • Het geconsolideerd jaarverslag behandelt de door de wet vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Wij kunnen ons echter niet uitspreken over de beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee de gezamenlijke in de consolidatie opgenomen ondernemingen worden geconfronteerd, alsook van hun positie, hun voorzienbare evolutie of de aanmerkelijke invloed van bepaalde feiten op hun toekomstige ontwikkeling. Wij kunnen evenwel bevestigen dat de verstrekte gegevens geen onmiskenbare inconsistenties vertonen met de informatie waarover wij beschikken in het kader van ons mandaat. Diegem, 30 maart 2011 Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCVBA Commissaris Vertegenwoordigd door
Herman Van den Abeele Vennoot
Geconsolideerde jaarrekening 2010
Verklaring zonder voorbehoud over de geconsolideerde jaarrekening
fouten. Bij het maken van onze risico-inschatting houden wij rekening met de bestaande interne controle van de Groep met betrekking tot het opstellen en de getrouwe weergave van de geconsolideerde jaarrekening ten einde in de gegeven omstandigheden de gepaste werkzaamheden te bepalen, maar niet om een oordeel te geven over de effectiviteit van de interne controle van de Groep. Wij hebben tevens de gegrondheid van de waarderingsregels en van de consolidatiegrondslagen, de redelijkheid van de betekenisvolle boekhoudkundige schattingen gemaakt door de Groep, alsook de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening, als geheel beoordeeld. Ten slotte hebben wij van de Raad van Bestuur en van de verantwoordelijken van de Groep de voor onze controlewerkzaamheden vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie een redelijke basis vormt voor het uitbrengen van ons oordeel.
Mobistar - 84, 85
Overeenkomstig de wettelijke bepalingen, brengen wij u verslag uit in het kader van ons mandaat van commissaris. Dit verslag omvat ons oordeel over de geconsolideerde jaarrekening evenals de vereiste bijkomende vermeldingen.
Verklaring van verantwoordelijke personen
P. 88
Wij, ondergetekenden, Benoit Scheen, CEO, en Werner De Laet, CFO, verklaren dat voor over ons bekend: a) de jaarrekeningen, die zijn opgesteld overeenkomstig de toepasselijke standaarden voor jaarrekeningen, een getrouw beeld geven van het vermogen, de financiële toestand en van de resultaten van de emittent en de in de consolidatie opgenomen ondernemingen; b) het jaarverslag een getrouw overzicht geeft van de ontwikkeling en de resultaten van het bedrijf en van de positie van de emittent en de in de consolidatie opgenomen ondernemingen, alsmede een beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden waarmee zij geconfronteerd worden.
Benoit Scheen Werner De Laet CEO CFO
