Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
2011 in vogelvlucht p. 4
Mobiliteitsstrategie en -beheer p. 6
Overzichtskaart p. 10
Kwalitatieve openbare ruimte p. 12
Kunstwerken en infrastructuur p. 15
ADMINISTRATION DE L'ÉQUIPEMENT ET DES DÉPLACEMENTS
Beheer en onderhoud van de wegen p. 18
BESTUUR UITRUSTING EN VERVOER
Kerncijfers en budget Een dicht en complex wegennet!
Beste lezer, In een regio als Brussel is het een echte uitdaging om er voor te zorgen dat iedereen mobiel kan zijn. Hoe leid je de almaar groeiende stroom pendelaars, bewoners en bezoekers - zowel toeristen als zakenlui - in goede banen? Ondertussen moeten ook de eigendommen en de infrastructuur van het Gewest onderhouden worden... en mag een betere levenskwaliteit voor iedereen natuurlijk niet uit het oog verloren worden!
Wegen en openbare ruimte 492 kruispunten met verkeerslichten • 92 flitspalen en 34 preventieve snelheidsmeters • 120 verkeersdrempels en 60 snelheidsremmers • 27.000 laanbomen en 818.000 m2 gras • 100 kunstwerken en fonteinen • 243 km fietsvoorzieningen • 90.000 m2 zebrapaden • 2.500 fietsparkeerplaatsen • 1.300 taxi’s
Budget Ons totale budget:
840.479.000 €*
De 520 personeelsleden van Mobiel Brussel, een openbare dienst van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zetten zich helemaal in om oplossingen te zoeken voor dit vraagstuk. Ze moeten dit doen binnen de budgettaire beperkingen en prioriteiten die door de regering bepaald worden. Via dit jaarverslag nodigen we u uit om meer te weten te komen over de activiteiten die we het voorbije jaar ontplooiden.
waarvan
520.416.000 € toelage aan de MIVB
In gesprek met…
waarvan
Wegmarkeringen en mobiliteitsbeheer 30.500 verkeersborden en 11.000 palen • 550 drukknoppen en 1.320 voorzieningen voor slechtzienden • 360 observatiecamera’s • 850 detectielussen
Edito
Jean-Claude Moureau,
17.055.000 €
Directeur-generaal van Mobiel Brussel
toelage aan de Haven van Brussel
De belangrijkste begrotingsposten: Kanaal en haveninstallaties: 800.000 € Kunstwerken: 1.390.000 €
Wat blijft u het meeste bij van 2011?
Taxi's: 1.944.000 € Mobiliteitsbeleid:
Tunnels en kunstwerken
12.415.000 € Grondregie:
42 (weg- en voetgangers) tunnels met een totale lengte van 11,5 km • 94 bruggen, viaducten en loopbruggen met een totale lengte van 9,5 km • 2 verkeerswisselaars (Reyers en Pede) • 2 ha dekplaat van de Leopoldruimte in de Europawijk • 69 metroen premetrostations • 39,5 km metronet • 11,7 km premetronet
39.086.000 € Onderhoud van de wegen: 53.544.000 € Investeringen in de wegen:
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
Ziet u andere positieve punten? Zoals u overal in dit jaarverslag kunt lezen, was 2011 een jaar met veel inrichtingswerkzaamheden, vooral aan metrostations, met functionele en esthetische verbeteringen en een betere toegankelijkheid voor iedereen. Ik ben ook blij met samenwerkingsverbanden als Photopaq, waardoor Mobiel Brussel de kans krijgt om deel te nemen aan onderzoeken en studies met internationale uitstraling.
61.714.000 € Infrastructuur voor het openbaar vervoer: 96.148.000 € *Begroting
02
Zonder twijfel het nieuwe typebestek, dat op 1 september in werking trad. In dit document staan voorbeelden van administratieve en technische clausules die gebruikt kunnen worden bij inrichtings- en herinrichtingswerkzaamheden van de gewestelijke wegen en openbare ruimten. Het kan ook een leidraad zijn voor andere instanties, zoals de gemeenten of Beliris. Dit typebestek is een grondige herziening van de voorgaande versie. De redactie ervan vergde heel wat inzet van onze administratie. We konden daarbij rekenen op de medewerking van het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw en de Belgische Federatie van Aannemers van Wegenwerken. De wijzigingen hebben vooral betrekking op de technische clausules (het wegdek, de classificatie van de wegen, aspecten van duurzame ontwikkeling). Zo kunnen we onze projecten nog beter uitvoeren en opvolgen.
betrokken groepen, maar ook met technische argumenten of voorwaarden op vlak van mobiliteit. We willen natuurlijk vermijden dat projecten die de levenskwaliteit van de Brusselaars willen verbeteren systematisch geblokkeerd worden, soms op basis van emotionele argumenten zoals in het geval van de Havenlaan de vervanging van een bomenrij.
2011, beschikbare vastleggingen
Ziet u minpunten of zaken die voor verbetering vatbaar zijn? De volledige heraanleg van de Havenlaan die begin september 2011 van start moest gaan en niet uitgevoerd kon worden wegens gerechtelijke beroepsprocedures. Dit stelt voor de toekomst de vraag naar de rechtszekerheid van vergunningen die afgeleverd werden conform de wettelijke procedures. Daarin wordt rekening gehouden met talrijke, soms tegenstrijdige, standpunten van bewoners, buurtcomités en andere
Naast het beheer van de weginfrastructuur, bestaat een groot deel van ons werk uit strategische planning, mobiliteitsstudies en het bepalen van grote projecten. In dit verband telde 2011 veel specifieke plannen (goederenvervoer, voetgangers, parkeren…), die allemaal geïnspireerd werden door het nieuwe gewestelijke mobiliteitsplan Iris II. Al deze plannen worden binnenkort op grote schaal verspreid en zullen de leidraad vormen voor onze concrete realisaties.
03
2011 in vogelvlucht... Januari Mobiel Brussel maakt de balans op van de winterschade aan het Brusselse asfalt en trekt niet minder dan 9,5 miljoen € uit voor het structurele onderhoud van de gewestwegen. Daarvan gaat 4,35 miljoen € naar de reparatie van gaten in het wegdek.
Februari
26/03 Een nieuwe asfaltlaag voor het
03/05 Naar aanleiding van de Staten-
viaduct Herrmann-Debroux richting Namen: meer dan 6.000 m2 voor een bedrag van 155.000 €.
Generaal van de Verkeersveiligheid, stelt Mobiel Brussel het nieuwe actieplan voor de tien volgende jaren voor. Dit plan is het resultaat van het werk van verschillende verkeersveiligheidsexperts en actoren op het terrein. Nieuwe doelstelling: het aantal dodelijke en zwaargewonde verkeersslachtoffers tegen 2020 met 50% terugdringen in vergelijking met het aantal slachtoffers in 2010.
April 26/04 Beliris begint in nauwe samenwerking met Mobiel Brussel en de MIVB aan de renovatie van metrostation Kunst-Wet. Het drukst bezochte station van het Brusselse metronet is na 42 jaar aan een grondige renovatie toe. In 2013 zullen de reizigers in een moderner, meer open en beter toegankelijk station terechtkunnen. Het zijn werkzaamheden van grote omvang voor een bedrag van meer dan 30 miljoen €.
de bewoners van Jette en Ganshoren over het nieuwe project rond tram 9. Deze bovengrondse tramlijn in eigen bedding zal een heus alternatief vormen voor de auto en de doorkruiste wijken beter bereikbaar maken.
25/11 Mobiel Brussel organiseert
van Sint-Gillis worden vervangen door een asfaltlaag om de veiligheid van de weggebruikers te verzekeren. Tegen 2012 wordt een volledige herinrichting voorbereid. Andere werkzaamheden gaan van start aan de Keizer Karellaan, waar tussen de Landsroemlaan en de Openluchtstraat een tweerichtingsbusbaan aangelegd wordt. p. 13
taxi’s treedt in voege! Brusselse taxi’s mogen vanaf nu alleen nog maar zwart zijn en ze krijgen een extra merkteken: een zwart-geel dambordpatroon. Met deze nieuwe look zullen de taxi’s er aantrekkelijker uitzien, zal hun zichtbaarheid verhogen en zullen de voertuigen die aan de regels voldoen gemakkelijker te herkennen zijn.
zijn eerste "salon" gewijd aan de schoolvervoerplannen. Op dit salon staan de initiatieven van de deelnemende scholen centraal: hoe een kiss & ride-zone beheren, hoe de belangstelling van leerlingen voor duurzame mobiliteit wekken met een gezelschapsspel… Momenteel heeft 25% van de Brusselse scholen een schoolvervoerplan.
Juli 04/07 Mobiel Brussel start met de
Maart
Mei
15/03 De afbraak van de fontein op
02/05 Ingebruikname van het eerste
het Simonisplein betekent de start van de herinrichtingswerkzaamheden van het plein. Doel van het project is de commerciële snelheid van de bussen te verhogen en het comfort van de reizigers te verbeteren.
aftellicht in Brussel en start van het onderzoek naar de doeltreffendheid ervan. p. 19
26/03 Mobiel Brussel doet het licht uit in het kader van Earth Hour. Verschillende openbare gebouwen worden in duisternis gehuld: de basiliek van Koekelberg, de Koninklijke Sinte-Mariakerk, de VRT-toren en drie bruggen over het kanaal. De MIVB vermindert een uur lang de lichtsterkte in elf metrostations.
Jaarverslag 2011
p. 9
p. 15
31/05 Inhuldiging van de nieuwe liften van metrostation Kraainem. Deze moderne liften verlenen recht streeks toegang tot de perrons en maken het station veel toegankelijker voor personen met een beperkte mobiliteit. p. 16
p. 17
November
01/09 De nieuwe huisstijl van de
Wervendag krijgen nieuwsgierigen en gebruikers een rondleiding langs de werkzaamheden in metrostation Rogier.
volledige renovatie van de vloerplaat van de Woluwetunnel en werkt ook aan het Reyersviaduct. Met 20% minder verkeer zijn de schoolvakanties het ideale moment om dergelijke werkzaamheden uit te voeren.
18/09 De Autoloze Zondag viert zijn tiende verjaardag.
01/08 De kasseien van de Bareel
15/05 In het kader van Open
ecologische autodeelsysteem Zen Car. Deze 100% elektrisch aangedreven wagens zijn compact, stil en niet vervuilend. Ze hebben een autonomie van 120 km, laden zich volledig op in amper 6 uur en bieden plaats aan twee personen.
Mobiel Brussel
30/06 Informatievergadering voor
p. 6
09/02 Voorstelling van het
04
Juni
Augustus September
04/08 Uitreiking van de vergunning voor de heraanleg van de Marlowsquare in Ukkel. p. 14
01-30/09 Actie Boekentas herinnert kinderen en hun ouders aan enkele belangrijke verkeers veiligheidsregels voor de weg naar school. De politiezones verdelen een schoolkalender om in de klas aan de muur te hangen, een folder met spelletjes voor de leerlingen en een bladwijzer voor de ouders.
Oktober 03/10 Start van de Brusselse verkeersveiligheidscampagne "Denk aan voetgangers, dan zie je ze beter". Dit jaar richt de campagne zich tot mannelijke automobilisten tussen 30 en 39 jaar omdat vooral zij betrokken zijn bij ongevallen met voetgangers. De campagne roept de bestuurders op om extra waakzaam te zijn voor voetgangers, vooral wanneer ze de weg oversteken.
01/12 De gemeente Elsene geeft officieel groen licht voor de heraanleg van de Elsensesteenweg. Door het dubbelparkeren aan te pakken, wil deze herinrichting er vooral voor zorgen dat fietsers en openbaar vervoer vlotter kunnen doorrijden. Ook de stoepen van de Elsensesteenweg (tot aan het Flageyplein) en de Waversesteenweg zullen volledig vernieuwd worden.
15/12 Mobiel Brussel en de fietsersverenigingen bieden dappere fietsers een ontbijt aan in de Wetstraat. Daar krijgen ze nuttige tips over fietsen in de winter: gezien worden in het donker, de bandenspanning en de zadelhoogte aanpassen in geval van sneeuw…
21/08 Eerste editie van Cyclovia: van 11 tot 16 uur kunnen fietsers, rollers, skaters… over een lengte van 10 km profiteren van een afgebakend parcours. De Wetstraat is volledig afgesloten voor het autoverkeer.
December
12/10 Mobiel Brussel voorziet een
08-23/09 Mobiel Brussel en het Europese consortium Photopaq onderzoeken het zuiverende effect van fotokatalytisch cement in de Leopold IItunnel. p. 17
"meetfiets" van de nodige apparatuur om de kwaliteit van de fietsinfrastructuur objectief na te gaan. Aan de hand van deze analyses kan tegen midden 2012 een gedetailleerde databank over de staat van de fietspaden gecreëerd worden.
24/10 In samenwerking met de Académie royale des Beaux-Arts, stelt Mobiel Brussel tot 4 november de projecten van de studenten "urban design" tentoon. Deze projecten tonen een vernieuwende visie op verschillende wijken en symbolische tracés van Brussel. Tekeningen, plannen en maquettes van een openbare ruimte op maat van de voetganger!
05
Goederen en handelszaken
Mobiliteitsstrategie en -beheer De directie Beleid van Mobiel Brussel onderzoekt de vooruitzichten voor het hoofdstedelijk gewest met betrekking tot mobiliteit. Ze werkt voorstellen uit voor een duurzame mobiliteit die verschillende vervoermiddelen combineert en zet bewustmakingsacties op voor scholen, bedrijven en de bevolking. Zo werden in 2011 heel wat specifieke plannen (goederenvervoer, voetgangers, verkeersveiligheid, parkeren…) gepubliceerd en promotiecampagnes voor een actief weggebruik gevoerd.
Mobiel Brussel heeft dit jaar het actieplan "Verkeersveiligheid 2011-2020" afgewerkt. Het is opgedeeld in drie niveaus: een strategisch met 9 doelstellingen, een operationeel met 48 doelstellingen en een gedetailleerd uitvoeringsniveau met 190 acties. Dit plan wil een leidraad zijn om alle personen en instellingen die betrokken zijn bij de strijd tegen verkeersonveiligheid samen te brengen binnen eenzelfde directie. De strategische doelstellingen zijn: 1. De snelheid verminderen. 2. De gordeldracht, het gebruik van de helm en het correcte gebruik van toestellen om kinderen te vergrendelen verhogen: doel is dat 95% van de kinderen in 2020 vastgeklikt worden, vooraan én op de achterbank. 3. Rijden onder invloed drastisch verminderen. 4. V oorzichtig en anticiperend gedrag valoriseren en stimuleren – gevaarlijk en onaangepast gedrag terugdringen. 5. Kwetsbare weggebruikers beschermen: het aantal voetgangers, fietsers, bromfietsers en motorrijders dat slachtoffer is van een ongeval met 50% verminderen tegen 2020. 6. D e straten en wegen intrinsiek veilig maken door verkeersveiligheidscriteria op te nemen in alle nieuwe inrichtingsprojecten. 7. De handhavingsketting versterken. 8. De kennis over ongevallen met slachtoffers en de omstandigheden ervan uitbreiden om doelgerichter en efficiënter actie te kunnen ondernemen. 9. D e verkeersveiligheid verankeren in de cultuur en de administratieve en beleidsstructuren.
06
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
Campagne "De 20 miljoen km van Brussel"
Een richtplan voor goederenvervoer Het goederenvervoer is uiterst belangrijk voor de bevoorrading van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De goederenstromen nemen nog steeds toe. Dat is positief voor de economie, maar heeft wel negatieve gevolgen voor de bereikbaarheid, de levenskwaliteit en het milieu. Om de economische groei te vrijwaren en tegelijk de hinder te beperken, is het belangrijk dat de overheden en de actoren uit de sector de handen in elkaar slaan. Zo kunnen ze er voor zorgen dat Brussel bereikbaar blijft en een duurzame groei van het vrachtvervoer aanmoedigen. Om een dialoog en samenwerking op te starten, koos het Gewest nadrukkelijk voor actief overleg met de economische sector, beroepsverenigingen en de vastgoedsector, maar ook met de lokale en gewestelijke overheden. Zo kon de huidige situatie in het juiste perspectief geplaatst worden en gezocht worden naar oplossingen die tot een duurzaam vervoersmodel en een degelijke bevoorrading van het Gewest moeten leiden. Er werden gesprekken georganiseerd met vertegenwoordigers van verschillende sectoren (expresvervoer, bouwmaterialen, distributie, afval...). Daarnaast was er ook breed overleg met actoren uit de openbare en privésector binnen vier thematische workshops met telkens meer dan 40 deelnemers. Dankzij deze ontmoetingen en de resultaten van de workshops, kon Mobiel Brussel eind 2011 de laatste hand leggen aan een richtplan voor goederenvervoer. Nu komt het erop aan de contacten met de mensen uit de goederenvervoersector te blijven onderhouden en met hen concrete maatregelen en pilootprojecten uit te werken.
Verplaatsingsgewoonten naar handelskernen “Acht op tien Brusselaars winkelen te voet en met het openbaar vervoer” In 1999 werd voor het eerst een studie uitgevoerd die peilde naar het verschil in de perceptie van de handelaars over de mobiliteit van hun klanten en hoe deze klanten zich werkelijk verplaatsen. In 2011 herhaalde Mobiel Brussel dit onderzoek, volgens dezelfde methode en in dezelfde winkelbuurten (Dumonplein, Kleerkopersstraat, Louizaflessenhals, Wayezstraat) zodat de resultaten vergeleken kunnen worden. Wat blijkt? Voor de vier handelswijken samen schatten de handelaars dat 45% van hun klanten met de wagen komt, meer dan het dubbele van het werkelijke aantal dat zegt de auto te nemen. Het lijkt er dus op dat het belang van de bereikbaarheid met de wagen met betrekking tot het koopgedrag van de klanten overschat wordt, zeker in de stedelijke handelskernen. Deze gegevens stellen de inrichting van winkelwijken en het vervoeraanbod dat er voorzien moet worden in vraag…
Louizaflessenhals
Vervoermiddel van de klanten Net als de Autoloze Zondag, Cyclovia, Bike Experience… is deze campagne een sensibiliseringsactie die de weggebruikers wil stimuleren om voor korte verplaatsingen de fiets of de benenwagen te gebruiken. 25% van alle verplaatsingen in Brussel gebeuren voor afstanden van minder dan 1 km, wat gemakkelijk te voet of met de fiets te overbruggen is. De campagne daagde de Brusselaars uit om samen op een actieve manier 20 miljoen km af te leggen. Iedereen kon zijn verplaatsingen te voet of met de fiets invoeren via een smartphone applicatie of via een website. Alle geregistreerde kilometers werden automatisch afgetrokken van de 20 miljoen km en het saldo werd getoond op drie grote schermen met tellers in de stad. De campagne liep van eind mei tot half september. Toen stond de teller op 7.718.549 km, wat betekent dat 12.281.451 km "anders" afgelegd werd. Zoveel kilometers zouden met de wagen een CO2-uitstoot van 1.621 ton veroorzaakt hebben.
Legende
Legende
0,9 %
Auto
Perceptie van de handelaars
Auto
1,4 %
Te voet
Te voet
Andere
Andere
Fiets
35,5 % 49,7 %
O.V.
2,5 % 2,7 % 26,3 %
13,4 %
Fiets O.V.
12,4 %
55,1 %
07
De voetganger koesteren
Pierre-Jean, 61 jaar Manager "actieve vervoerswijzen"
"Als we eens aan de voetgangers dachten?"
Gedurende het hele jaar 2011 werd bijzondere aandacht besteed aan grote stedelijke inrichtingsprojecten waarbij een meer verfijnde analyse van voetgangersbehoeften opgelegd werd en tellingen uitgevoerd werden om de geformuleerde opmerkingen te staven. Mobiel Brussel heeft ook verschillende samenwerkingsverbanden opgezet: met het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw om een voetgangersvademecum op te stellen over het wegdek van trottoirs en andere voetgangerszones, maar ook met de Vereniging van de Stad en de Gemeenten om het juridisch statuut van stoepen te verduidelijken en mogelijke aanpassingen op te lijsten.
In de lente werden vijf stadswandelingen georganiseerd om ongeveer vijftien km weginfrastructuur onder de loep te nemen in gevarieerde wijken (Bosvoorde, Etterbeek, Kuregem, Schuman, Sint-Joost) en te luisteren naar een vijftigtal Brusselaars. Daarnaast werd op 21 juni een Europees voetgangersseminarie georganiseerd waaraan ook de verantwoordelijken voor het voetgangersbeleid van de verschillende bezochte steden actief deelnamen. In november werd de laatste hand gelegd aan de ontwerptekst van het voetgangersplan. Begin 2012 kan de bevolking haar mening kwijt over dit plan. Dit beleidsplan ondersteunt een totaalbeleid dat er op gericht is van Brussel een voetgangersstad te maken door stappen te promoten als dagelijks verplaatsingsmiddel. Om stappen als verplaatsingsmiddel te stimuleren, is het essentieel de voetganger te koesteren. Daaruit vloeien concrete actiepunten voort met betrekking tot verkeer en mobiliteit, ruimtelijke ordening en stedenbouw, normen en organisatie, beelden en promotie. Tegemoetkomen aan de behoeften van de voetganger moet een automatische reflex worden voor alle actoren en maakt vernieuwende projecten noodzakelijk.
Interventie- en veiligheidsplan
Mobiel Brussel moet de veiligheid van de weggebruikers zo goed mogelijk verzekeren bij noodsituaties in de talrijke tunnels van de hoofdstad. Daarom heeft de administratie een interventie- en veiligheidsplan opgesteld volgens de Europese Richtlijn betreffende de veiligheid in de tunnels. Dit plan omvat: • een intern urgentieplan waarmee onze diensten elektromechanica, burgerlijke bouwkunde en exploitatie de gevolgen van een noodsituatie kunnen beperken door materiële en organisatorische maatregelen te nemen; • een multidisciplinair plan dat aan de interventie voorafgaat, met daarin de ondersteuning van andere hulpdiensten (brandweer…) bij een noodsituatie.
08
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
Mobiel Brussel staat in voor het administratief beheer en het toezicht op de 1.300 taxi’s die door de hoofdstad rijden. 2011 in het kort…
Voetgangers moeten beschouwd worden als volwaardige deelnemers aan het verkeer. De stad evolueert en stappen moet als vervoerswijze
Proefproject voor motortaxi’s
geherwaardeerd worden: het is gratis, goed voor de gezondheid en veroorzaakt geen vervuiling. Vroeger was ik Fietsmanager: een ervaring die goed van pas komt bij het opstellen,
Met de hulp van een onafhankelijk expertenbureau heeft Mobiel Brussel dit jaar ook het Voetgangersplan 2010-2040 uitgewerkt. Om dit plan op te stellen, hebben de experts: - bestaande informatie en statistische gegevens onderzocht en bestudeerd; - gelijkaardige projecten in het buitenland bezocht; - Brusselaars ontmoet en hun verwachtingen opgetekend.
Taxi !
structureren, plannen en verdedigen van het Voetgangersplan. Het is belangrijk dat we
Op 3 augustus werd een oproep gedaan om kandidaten te vinden voor een motortaxidienst. Het gaat om een proefproject dat na twee jaar geëvalueerd zal worden. Eerst zullen de positieve en negatieve elementen van deze nieuwe dienstverlening opgelijst worden, daarna kan dan een definitief regelgevend kader vastgelegd worden. Er waren zeven geïnteresseerde kandidaten.
luisteren naar de verschillende types voetgangers, dat we hun noden erkennen en er rekening mee houden: ze moeten een plaats krijgen in het mobiliteitsbeleid en bij de inrichting van de openbare ruimte. Het ontbreken van een voetgangersvereniging in Brussel is er de oorzaak
Wie motortaxichauffeur wil worden moet minimum 23 jaar zijn, een rijbewijs voor motorfiets hebben en ten minste vijf jaar rijervaring. De deelnemers aan het project moeten net als de andere kandidaat-taxichauffeurs de gedragstesten van de MIVB afleggen en vervolgens slagen in de theoretische examens die het Gewest organiseert.
van dat niemand vecht voor deze zaak die voor onze administratie een prioriteit is geworden.
Een nieuwe look Het autosolisme bestrijden Ieder jaar tijdens de Week van Vervoering krijgen scholen en bedrijven de kans om deel te nemen aan de "dag naar school/naar het werk zonder auto". In 2011 namen 51 bedrijven en 37 scholen deel aan de actie. Hiermee werden 100.000 personen bereikt. Dexia en Vivaqua deden zelfs mee aan een pilootproject en voerden een hele week actie door het personeel dat alleen met de auto naar het werk kwam te sensibiliseren. Er werden abonnementen en gratis tickets uitgedeeld dankzij de bereidwillige medewerking van Villo!, de MIVB, de NMBS, De Lijn en TEC. De balans? Een groot succes! Gemiddeld 60% van de personen die een alternatief voor de wagen uitprobeerden, zetten hun wagen aan de kant of zijn ondertussen bereid om ten minste twee keer per week op een alternatieve manier naar het werk te komen.
De nieuwe look van de Brusselse taxi’s bestaat uit een totaalconcept: veranderingen aan de voertuigen zelf, maar ook aan alle taxistandplaatsen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met nieuwe grondmarkeringen en informatieschelpen. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering keurde de nieuwe visuele identiteit van de taxi’s in maart 2011 goed. Daardoor mogen de Brusselse taxi’s sinds 1 september enkel nog zwart zijn. Op de deuren hebben ze een zelfklevende of magnetische band met een zwart-mangogeel dambordmotief, twee irissen die het Brussels Hoofdstedelijk Gewest symboliseren en het identificatienummer van het voertuig. Deze nieuwe look moet de zichtbaarheid van de taxi’s in het straatbeeld verhogen en ze ook aantrekkelijker maken voor de klanten. Op het dak kregen de wagens ook een nieuwe lichtbak in de stijl van de rest van het voertuig. Deze "spoetnik" gebruikt leds voor zijn verlichting en is voorzien van een antidiefstalsysteem en een alarmsysteem dat gebruikt kan worden bij agressie.
Het verkeer in real time beheren
Een gebruikerscomité Sonia, 54 jaar Verantwoordelijke van de taxiloketten
Het Mobiliteitscentrum staat in voor het permanente beheer in ‘real time’ (24/7) van de verkeersstromen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Daarnaast voert het operationele studies over mobiliteit uit, verzamelt het gegevens van op het terrein via verschillende teltechnieken en ontwikkelt het systemen en uitrustingen die nodig zijn voor zijn werking.
"13.000 bezoekers per jaar"
Dit jaar werd een comité van taxigebruikers opgericht. Deze groep bespreekt de verschillende lopende projecten en nieuwtjes en formuleert het standpunt van de gebruiker. De klant heeft immers vaak een praktische kijk op het taxigebruik die afwijkt van de visie van de overheid.
Een open geest, alertheid, stressbestendigheid,
Succes voor Collecto
geduld… het zijn slechts enkele van de
Het werk van de operatoren is tweeledig. Enerzijds controleren ze de infrastructuur door de technische alarmsystemen van de ventilatie en de elektriciteit in de tunnels te bewaken en stellen ze interventiefiches voor onderhoudsfirma’s op. Anderzijds beheren ze het autoverkeer via camerabewaking, beantwoorden ze oproepen van verschillende partners of van de noodtelefoons in de tunnels en starten ze alarmschema’s op bij ongevallen.
kwaliteiten die noodzakelijk zijn om de taxiloketten te bemannen. We ontvangen de chauffeurs en uitbaters die bekwaamheidsattesten, exploitatievergunningen,
Sinds de prijsverlaging van een rit tot 6 € (of 5 € voor wie een Mobib-kaart heeft) in april 2010, is het gebruik van Collecto bijna verdubbeld. Momenteel worden via dit systeem maandelijks zo’n 9.000 personen vervoerd, goed voor 3.500 ritten (gemiddeld 2,5 personen per rit).
nieuwe spoetniks, enzovoort komen halen. We helpen kandidaat-chauffeurs bij hun inschrijving voor de examens en geven een woordje uitleg bij de resultaten als ze niet geslaagd zijn. We zijn elke ochtend open, in de namiddag behandelen we de administratieve kant
De verkeersdienst werkt ook scenario’s uit om de verkeersstromen optimaal te verdelen over het hele net. Tijdens de spits houden de redacteurs de belangrijkste media onafgebroken op de hoogte van de verkeerssituatie in de tunnels en op de drukke assen van het gewest.
van de dossiers. Een hoop werk, er zijn ongeveer 3.500 taxichauffeurs in Brussel en we zijn slechts met vier personeelsleden.
09
Enkele ingrepen uit 2011* 1. Station Houba-Brugmann
Bouw van liftkokers en een nieuwe loopbrug
2. Keizer Karellaan, tussen de Landsroemlaan en de Openluchtlaan
Tweerichtingsbusbaan
3. Basiliek van Koekelberg
Scenografische verlichting
4. Simonisplein
Waterdichting, nieuw wegdek en bushaltes
5. Gentsesteenweg
Volledige heraanleg (vervolg)
6. Station Beekkant
Nieuwe verlichting op de perrons en in de mezzanine
7. Station Zwarte Vijvers
Plaatsing van 3 liften + vervanging van 4 roltrappen + verlichting
8. Station IJzer
Bouw van liftkokers
9. Rogier
Afwerking van het Atrium (Patio) en gedeeltelijke renovatie van het metrostation + plaatsing lift kant Kruidtuin
10. Koning Albert II-laan
Vernieuwing van de verlichting
11. Zuidstation
Aanleg nieuwe toegang (Fonsny)
12. Station Veeweyde
Renovatie van het kunstwerk Tapta
13. Théo Lambertlaan
Aanleg rotonde, vernieuwing en uitstulpingen aan de stoepen
14. Bareel van Sint-Gillis + Théodore Verhaegenstraat
Herasfaltering voor het globale project + heraanleg
15. Brugmannlaan
Heraanleg tramhaltes
16. Station Kunst-Wet (via Beliris)
Volledige renovatie van het station
17. Madou – Leuvensesteenweg
Voorbereiding van de volledige vernieuwing van de riolering (via Vivaqua)
Rogierplein – openbaar vervoer Het Rogierplein en het gelijknamige 26
1
metrostation worden grondig gerenoveerd. Doorgaand autoverkeer zal niet langer welkom zijn op het plein, waar een luifel van glas en
Woluwetunnel – veiligheid en infrastructuur
staal een prominente plaats krijgt boven de
De Woluwetunnel was erg beschadigd: niet enkel het eigenlijke wegdek,
toegang naar de ondergrondse verdiepingen.
maar ook de deksels van de toegangskamers tot de pompinstallaties.
De verschillende verplaatsingsmiddelen
Renovatiewerkzaamheden drongen zich op. Daarom werden tijdens
zullen van elkaar onderscheiden worden met
de zomer:
contrastrijke materialen en kleuren. Ondergronds
- de waterdoorlatende verhardingen vernieuwd;
ondergaat het metrostation momenteel een
- de waterslikkers aan de zijkant vervangen door geulen in de
volledige facelift, parking en multifunctionele
hele tunnel om het insijpelende regen- en grondwater maximaal
ruimte inbegrepen. Nieuwe liften, een nieuwe
2
lokettenzaal, nieuw meubilair en nieuwe wanden vloerbekleding zijn ook voorzien.
18
3
te kunnen opvangen;
19
- de deksels en de omlijstingen van de bezoekkamers vervangen. Om te beletten dat de deksels onder druk komen te staan, werden door
Budget: 6.500.000 €.
de lijsten openingen geboord in de zijkanten zodat het overtollige water
4
9
van de kamers rechtstreeks afgevoerd kan worden naar de geulen.
10
5 8
7
Budget: 750.000 €.
9
6 17 16
20
2122 23
26 25
27
28
Kerselarenlaan – Heraanleg met busbaan De laan wordt volledig heraangelegd tussen de Leviesquare
18. Britsierslaan
Vernieuwing van de stoepen, fietspaden en beplantingen
19. Leopold III-laan (met de MIVB)
Volledige heraanleg (vervolg)
20. Notelaarstraat
Renovatie en beveiliging van de rijweg
21. Station Diamant
Plaatsing van 2 roltrappen
22. Reyersviaduct
Volledige vernieuwing van het brugdek
23. Kerselarenlaan
Aanleg van een busbaan
24. Tervurentunnel
Renovatie van de in- en uitritten
25. Station Tomberg
Nieuwe toegang
26. Woluwetunnel
Vernieuwing wegbekleding en slikkers
27. Station Vandervelde
Vervanging van de verlichting + verlichting fresco
28. Station Kraainem
Twee liften tussen de perrons en de mezzanine
en de Reyerslaan. De kwaliteit van de openbare ruimte zal
24
11
er heel wat op vooruitgaan en er komen nieuwe bomen. Het project wil de situatie verbeteren waarin de bussen
29
13 12
14
van MIVB-lijn 29 moeten rijden. Het houdt tegelijk rekening met de fietsers in deze laan (GFR 2a). Er komt een busbaan richting centrum (van aan de Levie-rotonde tot aan de Reyerslaan). Budget: 1.500.000 €.
Bareel van Sint-Gillis – asfaltering Mobiel Brussel heeft de kasseien van de Bareel van
15
Sint-Gillis vervangen door een asfaltlaag. Deze maatregel
23
32
was nodig om de veiligheid van de weggebruikers, en
30
vooral de tweewielers, te garanderen. Als gevolg van wegverzakkingen ontstonden niveauverschillen tussen de tramsporen en de kasseien, wat ongevallen dreigde
Boondaalsesteenweg en Astridsquare –
te veroorzaken. Het algemene herinrichtingsproject,
befietsbaarheid
voorzien in 2012, zal deze asfaltering behouden.
Dit project sluit aan bij de werkzaamheden die in de zomer
Budget: 55.000 €.
van 2010 werden uitgevoerd ter hoogte van de rotonde aan
31
de begraafplaats van Elsene in functie van de gewestelijke 14
fietsroute 5b. Verder wil dit project ook voor een vlotter verkeer van bus 95 zorgen: tussen de Pierre Curielaan en de Kroonlaan (richting rotonde) komt er een bus- en fietsbaan. De Astridsquare
29. Vorstlaan (met de MIVB en Beliris)
Volledige heraanleg (vervolg)
30. Station Demey
Inrichting toegang voor personen met een beperkte mobiliteit en renovatie van de toegangsgangen
31. GFR 5b – Wienerlaan
Aanleg en befietsbaarheid
32. GFR 5b – buurt begraafplaats van Elsene
Aanleg en befietsbaarheid (vervolg)
wordt een aangenamere plek. De rijweg wordt er versmald waardoor stoepen en het pleintje meer ruimte krijgen. Verder wordt er op de square nog meer groen aangeplant.
32
* Op deze kaart staat geen volledig overzicht. Bepaalde ingrepen gingen in 2011 van start en worden in 2012 voortgezet.
10
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
11
…en plaatselijke ingrepen
Openbare ruimte, kwalitatieve ruimte Projecten van lange adem… Tramlijn 94 Tram 94 rijdt nu al in eigen bedding tot aan het kruispunt van de Woluwelaan met de Tervurenlaan. Bedoeling is de tramlijn verder door te trekken tot aan metrostation Roodebeek. Voor de volgende fase, de Woluwelaan, worden verschillende mogelijkheden onderzocht. Voor dit project pleegt Mobiel Brussel overleg met de waterbedrijven (BIM, BMWB, Vivaqua), de gemeente en de
omliggende bedrijven. De verlenging van tramlijn 94 kan aangegrepen worden om oplossingen te zoeken voor de wateroverlast, een duurzaam beheer van het regenwater en de bescherming van de omliggende groene ruimte. Andere elementen waar de studie rekening mee moet houden zijn de economische en commerciële activiteiten en de talrijke scholen in de buurt.
Herinrichting van het kruispunt Theo Lambert / Stassart / Dokter Roux
Heraanleg van de Urbain Britsierslaan
Het project zal de tijdelijke verkeersinrichting die in juni 2008 aangebracht werd permanent maken. Die ingreep bleek namelijk een positief effect te hebben op de verkeersveiligheid. Het kruispunt zal dus ingericht worden als een langgerekte rotonde in het verlengde van de bestaande middenberm. Door de aanwezigheid van een school en een kinderdagverblijf in de buurt, wordt het kruispunt ingericht als zone 30. Het autoverkeer zal afgeremd worden door Berlijnse kussens aan het begin van het kruispunt en door de visuele impact van de rotonde in het verlengde van de Stassartlaan. Dankzij deze rotonde en bredere stoepen worden de zebrapaden ook korter, wat de situatie voor voetgangers eveneens veiliger maakt.
De renovatie van de stoepen en de aanleg van fietspaden verbeteren het comfort van voetgangers en fietsers. De 16 kastanjelaars werden geveld en vervangen door 19 ginkgo’s. De rijweg kreeg een nieuwe asfaltlaag en nieuwe wegmarkeringen. Aan het kruispunt met de Haachtsesteenweg kwam een zebrapad met een verkeerseiland en nieuwe verlichting. Ook de middenberm en de verkeerslichten ter hoogte van de Lambermontlaan werden aangepast.
Véronique, 24 jaar Landmeter
Herinrichting van de Keizer Karellaan, tussen de Landsroemlaan en de Openluchtstraat Het project wil de bussen vlotter laten doorstromen door de bestaande busbaan aan de Landsroemlaan te verlengen. Het wordt een enkele busbaan die afhankelijk van de verkeersdrukte van rijrichting verandert: ’s ochtends richting centrum, ’s avonds richting buitenwijken. De heraanleg heeft nog meer positieve gevolgen: de zebrapaden aan de scholen worden veiliger en voor fietsers worden de gewestelijke fietsroutes gemarkeerd met fietssuggestiestroken.
"Een onontbeerlijke job" Om projecten te kunnen uitwerken, hebben de ingenieurs en de tekenaars precieze plannen nodig. Mobiel Brussel beschikt over talrijke plannen van de wegen en de openbare ruimtes, maar ze zijn niet altijd bijgewerkt. Mijn werk bestaat erin om plannen op te maken wanneer er geen zijn en om verouderde plannen te updaten. Voor metingen van grote omvang doen we een beroep op een externe onderneming, via een bestek. Kleinere metingen doe ik zelf, met de hulp van een werfleider. Heel wat werk! Na het opmeten voer ik de gegevens in via een specifiek informaticaprogramma waarmee gebruiksklare plannen gemaakt kunnen worden.
Gewestelijke fietsroutes: het gaat vooruit! In voorbereiding! e bewegwijzering van het westelijke deel van de ringvormige fietsroute A d de versnelde uitvoering van de ringvormige route B via grondmarkeringen en bewegwijzering
We hebben een vergunning aangevraagd voor… FR 8 en SZ en de ringvormige route B in de gemeente Vorst G GFR Maalbeek in Neder-over-Heembeek GFR 8 en SZ in de gemeente Sint-Gillis
Gentsesteenweg Met deze herinrichting wordt in de eerste plaats een snellere en stiptere tram 82 beoogd, om op die manier te zorgen voor een betere verbinding tussen het GEN-station van Berchem en het Weststation. De realisatie van het project ging in 2010 van start met de werkzaamheden van de MIVB. In 2011 volgde Mobiel Brussel met de heraanleg van gevel tot gevel van het weggedeelte tussen Karreveld en de Van Zandestraat. Stoepen, parkeerzones, tramsporen, rijweg en markeringen werden vernieuwd. In 2012 wordt voortgewerkt aan de andere gedeeltes (eerst de
12
Mobiel Brussel
sporen, nadien de eigenlijke heraanleg) in Molenbeek en Berchem tot aan het Schweitzerplein. Direct na de herinrichting van de Gentsesteenweg, wordt het Schweitzer plein vanaf 2012 helemaal onder handen genomen. De stedenbouwkundige vergunning, afgeleverd in 2009, beoogt een reorganisatie van de verkeersstromen en een duidelijkere scheiding tussen de verschillende zones (voetgangers, openbaar vervoer, auto, fiets…). Dankzij de inrichting van de tramhaltes zullen de reizigers vlot en veilig kunnen overstappen.
Jaarverslag 2011
Aangelegd in 2011…
Legende Bestaande GFR Uit te voeren bouwvergunning 2011-2012 Bouwvergunning in aanvraag In studie, uitvoering 2011-2013
Bewegwijzerde GFR, voorlopige aanleg Te bewegwijzeren GFR, voorlopige aanleg 2010-2011 Uitbreiding GFR netwerk/intergewestelijke verbindingen
FR Maalbeek is na drie jaar werken klaar in Schaarbeek. Alles bij elkaar G kostten deze werkzaamheden 3.500.000 €. Eind 2011 startte de aanleg van GFR 5b in Watermaal-Bosvoorde met de ermee gepaard gaande heraanleg van gevel tot gevel van de Wienerlaan. Ook de gedeelten aan de Visé-rotonde, de Vanderveldestraat en de Arcadenstraat en het kruispunt van de Waterwildlaan met de Cederstraat werden aangelegd. Van GFR 5b in Elsene werd het deel Emile de Beco en het kruispunt met de Jaargetijdenlaan afgewerkt in 2011. De huidige heraanleg van de Boondaalsesteenweg sluit hierbij aan (werkzaamheden gestart in 2010, met inbegrip van de rotonde aan de begraafplaats van Elsene). Het westelijke deel van de ringvormige route B werd bewegwijzerd met borden en wegmarkeringen.
13
Projecten die op tafel liggen Leuvensesteenweg
Befietsbaarheid van de gewestwegen
In september 2011 startte Vivaqua met de volledige renovatie van het rioolnet onder de Leuvensesteenweg. Hiervoor moest deze drukke verkeersader afgesloten worden tussen Madou en Sint-Joost. Het verkeer werd omgeleid via de Scailquinstraat die werd omgevormd tot een tweerichtingsstraat. Ter voorbereiding hiervan werd in augustus onder meer een tijdelijke rotonde aangelegd aan Madou. Op middellange termijn overweegt Mobiel Brussel, samen met de MIVB en de gemeente Sint-Joostten-Node, een heraanleg van gevel tot gevel van de Leuvensesteenweg tussen Madou en Sint-Joost. Doel is om de leefbaarheid op dit gedeelte te verhogen door er een voetgangerszone met een busbaan (richting Sint-Joostplein) aan te leggen. Het project zou dan uitgevoerd worden na de vernieuwing van de riolering.
Naast de aanleg van gewestelijke fietsroutes, zijn er nog heel wat andere projecten om het comfort en de veiligheid van fietsers op gewestwegen te verhogen. Hiervoor moet de openbare ruimte soms herverdeeld worden tussen de verschillende weggebruikers (bv. bij de aanleg van een aparte bedding voor bussen, fietsen en taxi’s), waarbij de inrichting van de ruimte opnieuw bekeken wordt. Twee voorbeelden: - Bergensesteenweg in Anderlecht (tussen Bizet en het kanaal): volledige renovatie van het kruispunt aan Veeweyde, verbetering van de commerciële snelheid voor De Lijn en de MIVB. - Waversesteenweg aan de De Greefsquare en metrostation Hankar: vlottere doorstroming van fietsers en bussen langs de Waversesteenweg, de Generaal Jacqueslaan en de Vorstlaan. Op het programma: fietsmarkeringen, verplaatsing van de bushaltes, verkeersdrempels om de zone 30 en de zebrapaden veiliger te maken, blindegeleidetegels, fietsbogen…
Bareel van Sint-Gillis en Theodore Verhaegenstraat De Bareel van Sint-Gillis is een drukke verkeersader, waar naast het autoverkeer ook heel wat tram- en metrolijnen halt houden. De aanwezigheid van talrijke winkels, drie scholen en het gemeentehuis zorgen voor extra drukte. Het is ook een zwart punt op vlak van verkeersveiligheid en daarom wordt vandaag een vergunning aangevraagd om het kruispunt om te vormen tot een volwaardige rotonde. Nieuwe verkeerseilanden zullen ervoor zorgen dat voetgangers veiliger kunnen oversteken. Dankzij de rotonde kunnen dan weer enkele verkeerslichten afgeschaft worden. Er komen ook voorzieningen om de snelheid af te remmen en het verkeer beter te geleiden. In de Theodore Verhaegenstraat zijn de herinrichtingswerkzaamheden al bezig. Na een testfase van verschillende maanden werd het renovatieproject, met een vlottere doorstroming voor tram 81 en fietsers, goedgekeurd.
Metro en premetro Belangrijke werken in een aantal stations
Jan, 39 jaar Coördinator van het VICOM-project
"Een vlottere doorstroming voor het openbaar vervoer" Het doel van het VICOM-project (Vitesse Commerciale of commerciële snelheid) is de doorstroming van trams en bussen vlotter te laten gebeuren. Zo kan de reistijd van de reizigers naar beneden. Een echte uitdaging… Ik grijp op twee manieren in. Soms neem ik het initiatief voor een project. Dan zit ik samen met ingenieurs van Mobiel Brussel en de MIVB om het traject van bepaalde
Klaar voor uitvoering: Marlowsquare De MIVB heeft eind 2011 de nieuwe tramsporen gelegd. Tijdens deze werkzaamheden heeft Mobiel Brussel een project voor de volledige herinrichting van de square ingediend. De aanleg van een ruime rotonde moet voor een betere doorstroming van het openbaar vervoer zorgen. Daarnaast komt er meer ruimte die beter ingericht is voor voetgangers en fietsers. De werken staan begin 2012 op het programma.
Kunstwerken en infrastructuur
openbaarvervoerlijnen opnieuw uit te tekenen. Maar vaker geef ik mijn mening over lopende
Demey: voorzieningen voor personen met een beperkte mobiliteit en vernieuwing van de toegangen Op niveau -1 telt dit station vier toegangen, waarvan één uitkomt op de parking van een supermarkt, en twee kleine lokettenzalen (één aan de kant van het stadscentrum, een andere aan de kant van de buitenwijken). Om het station toegankelijk te maken voor personen met een beperkte mobiliteit en er liften in te voorzien, moet de lokettenzaal volledig verbouwd worden. Aan de zijkant komen twee buitengangen die allebei naar de perrons leiden. Naast deze ruwbouwwerken wordt ook een aantrekkelijke en verzorgde bekleding van de gevels voorzien en een kunstwerk op de muren van de vier toegangen. Budget: 3.700.000 €
projecten van Mobiel Brussel voor gewestwegen met tram- of buslijnen. Ik zorg ervoor dat een vlotte doorstroming van het openbaar vervoer een aandachtspunt is en dat die waar mogelijk
Rogier: volledige renovatie
zie kaart in het midden
verbeterd wordt. Ik ga ook elke week naar de MIVB om de vooruitgang van de projecten op te volgen. Ik ben de schakel tussen de twee betrokken partijen en zorg ervoor dat de informatie goed doorstroomt. Ik hou ervan dat projecten getest worden, dat maakt de discussies concreet.
Het onroerend goed
simulatiE
Huidige werken
Binnen Mobiel Brussel staat de Grondregie in voor de bevordering en de uitvoering van de beslissingen met betrekking tot het gewestelijke grondbeleid. Deze opdracht omvat onder meer het verwerven, verkopen, huren en onderhouden van de gebouwen die deel uitmaken van het patrimonium van het ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In 2010 stonden 484 goederen op de vastgoedinventaris van het Gewest, goed voor een totale oppervlakte van 22.240.878 m2 met daarin onder meer het Ter Kamerenbos en een deel van het Zoniënwoud. Wat de gebouwen betreft, gaat het zowel om kantoorgebouwen als om gebouwen voor privégebruik, zoals woningen. De Grondregie beheert rechtsreeks 342 gewestelijke eigendommen, waaronder de hippodroom van Bosvoorde, de site van het Rood Klooster, het complex aan het Koningsplein en het Communicatiecentrum Noord. Voor de andere goederen zijn overeenkomsten afgesloten met Leefmilieu Brussel of de Haven van Brussel. De totale waarde van het gewestelijk vastgoed van de Grondregie liep in 2010 op tot 315.798.573 €.
14
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
Christian, 54 jaar, Gebouwenbeheerder bij de Grondregie
Xavier, 46 jaar, Industrieel ingenieur
"Ik zorg voor de goede werking van een prestigieus gebouw"
"De uitvoering van omvangrijke werkzaamheden opvolgen"
Zuidstation: nieuwe toegang Begin april 2011 ging de bouw van een nieuwe toegang tot metrostation Zuidstation van start. Dankzij deze nieuwe toegang, op de hoek van de Overdektestraat en de Fonsnylaan, kunnen reizigers rechtstreeks van de tramhalte naar het station. De nieuwe toegang heeft twee roltrappen, één vaste trap en één lift voor personen met een beperkte mobiliteit. Het geheel wordt beschermd door een metalen afdak. Budget: 2.400.000 €
Automatisering van de metro Tegen 2018 zal de MIVB van metrolijnen 1 (Stokkel – Weststation) en 5 (Herrmann-Debroux – Erasmus) volledig automatisch bestuurde lijnen maken. Deze lijnen tellen bijzonder veel reizigers. Om de capaciteit te verhogen en de wachttijd te verlagen tot minder dan twee minuten, moet de exploitatie van beide lijnen geautomatiseerd worden. Daarvoor moeten er portaaldeuren komen aan de perrons. Naast de auto matisering van lijnen 1 en 5, voorzien raamakkoorden de mogelijkheid om na 2020 metrolijnen 2 en 6 (Simonis – Simonis en Simonis – Koning Boudewijn) om te vormen met dezelfde technologie.
Joséphine, 35 jaar Burgerlijk ingenieur
"Automatisering is de toekomst" Ik ben beheerder van het gebouw met huisnummer 2 in
Ik ben verantwoordelijk voor het departement "Afwerking,
de Koningsstraat. Deze architecturale parel huisvest tien
reparaties en vernieuwing" bij de directie Infrastructuur
Ik ben verantwoordelijk voor de studie van de integratie
instellingen, waaronder het BIP (Brussels Info Plein),
van het Openbaar Vervoer. Wat de afwerking betreft zijn
van ‘perrongevels’ voor de automatisering van de metro
alles bij elkaar toch 120 personen. Naast de administratie,
we betrokken bij de volledige renovatie van de stations (vloer, muren, plafond), de inrichting
en dat is fascinerend! Ik moet de stations van vandaag aanpassen aan de metro van morgen met behulp van de
zoals de opvolging van bestekken voor onderhoud, gaat het ook om het technische
van nieuwe stations zoals het Weststation, de plaatsing en het onderhoud van kunstwerken,
beheer van de ruimte. Deze functie vergt een grote beschikbaarheid want het gebouw
de installatie van signalisatie voor slechtzienden en de bouw van liften voor personen met een
nieuwste technologieën. Binnen enkele jaren zullen de metrostellen nog regelmatiger rijden,
wordt redelijk laat gesloten. Er worden ook heel wat evenementen georganiseerd in dit
beperkte mobiliteit. Onder de reparaties en vernieuwingen vallen meer plaatselijke ingrepen,
zonder bestuurder, en de reizigers zullen via vaste perrongevels in het voertuig stappen.
prestigieuze gebouw en dan open ik de deur voor de traiteur en andere leveranciers.
zoals betoninjecties in de tunnelwanden of het verwijderen van graffiti. Naast het dagelijks
Ik ben me er van bewust dat dit een werk van lange adem is dat veel geduld en
Dagelijks ben ik aanwezig, ik los elektriciteits-, telefoon- en informaticapannes op, ik hou
managen van mijn team van 18 personeelsleden, is er ook de technische, administratieve en
nauwkeurigheid vergt. Ik wil het leven van de reizigers vereenvoudigen door de wachttijd
indringers tegen… Ik zorg er kortom met veel plezier voor dat alles vlot verloopt in dit
financiële opvolging van de werkzaamheden. Tot slot houd ik me persoonlijk ook bezig met een
te verminderen en de veiligheid bij het in- en uitstappen te verhogen. Ik haal veel voldoening
eerbiedwaardige Brusselse monument!
aantal belangrijke dossiers, zoals Rogier of de nieuwe toegang aan het Zuidstation.
uit het gevoel me nuttig te maken.
15
Toegankelijkheid en signalisatie Ons programma, gericht op de verbetering van de toegankelijkheid van de stations voor personen met een beperkte mobiliteit, werd in 2011 voortgezet met de indienststelling van tien liften in de stations Demey, Graaf van Vlaanderen, Kraainem, Rogier, Roodebeek en Zwarte Vijvers. Andere werkzaamheden zijn nog steeds aan de gang. Het roltrappenpark van de (pre)metro is zeer oud. Onze opdracht bestaat uit het vervangen van roltrappen die niet langer veilig of efficiënt zijn. Zes roltrappen werden dit jaar vervangen, in de stations Diamant en Zwarte Vijvers. Het waren geen eenvoudige ingrepen want de bestaande diepte moest vaak vergroot worden waardoor bijkomende stabiliteitsstudies en werken van burgerlijke bouwkunde nodig waren. Van de 69 stations in het (pre)metronet, zijn er 58 voorzien van specifieke signalisatie voor blinden en slechtzienden: - informatieve signalisatie: tactiele borden op strategische plaatsen; - geleidingsignalisatie: geleidelijnen op de vloer langs de te volgen route; - veiligheidssignalisatie: metalen schijfjes in de grond aan de trappen en roltrappen en langs de boorden van de perrons. De laatste elf stations worden de vier volgende jaren uitgerust met deze voorzieningen.
Tunnels en viaducten Mind The Gap
Sommige metrostations liggen in een bocht, waardoor er een kloof kan zijn tussen het metrostel en het perron. Nieuwe verlichting vestigt de aandacht van de reizigers op dit gat. Wanneer een voertuig komt aangereden, beginnen blauw-witte leds te knipperen.
Meiserviaduct richting Leuven Het brugdek van het viaduct aan het einde van de Reyers-Meisertunnel richting Leuven werd volledig vernieuwd: waterdichting, uitzettingsvoegen, afwatering, vangrails, trottoirs... Dankzij deze omvangrijke werkzaamheden werd het meteen een grondige renovatie. Zo werd de afvoer van het oppervlaktewater voorzien via goten die geïntegreerd zijn in een aluminium lijst. Deze werd geel geschilderd om de architecturale waarde in de verf te zetten. Het geel past ook goed bij het blauw van het Belliardviaduct en samen zijn dit de kleuren van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het systeem biedt dus niet alleen technische voordelen maar ook een esthetische meerwaarde. Budget: 2,2 miljoen €
Dit systeem werd geïnstalleerd in de stations Bizet, Centraal Station, De Brouckère, Eddy Merckx, Montgomery en Weststation.
Woluwetunnel
zie kaart in het midden
In- en uitritten van de Tervurentunnel – veiligheid en vormgeving
Verlichting en energie In de meeste stations is de verlichting zo oud als de stations zelf. Ze is verouderd en verbruikt enorm veel energie. De lichtsterkte en de uniformiteit is in de loop der jaren erg zwak geworden. De vervanging van de verlichting betekent een aanzienlijke energiebesparing. Bovendien zullen de reizigers zich veiliger en beter voelen. In 2011 werd de verlichting van de stations Vandervelde (perrons en fresco), Beekkant (perrons en mezzanine) en Zwarte Vijvers vernieuwd. Bij deze laatste twee stations werden ook akoestische maatregelen genomen. De akoestiek van het station ging er merkelijk op vooruit, waardoor de mededelingen voor de reizigers duidelijker te verstaan zijn. Waar de buitenoppervlakte van het station groot genoeg is, wordt ook energie bespaard door de plaatsing van fotovoltaïsche panelen. Dit jaar werd op de toren van station Delacroix 100 m2 zonnepanelen geplaatst, goed voor 11,5 kW.
Kunstwerken verzorgen De Brusselse metro is een heus ondergronds museum en de 82 kunstwerken onderhouden is een belangrijke taak. Recent nog werd ongeveer 200.000 € geïnvesteerd in het reinigen van kunstwerken en het verwijderen van graffiti. Voor de schoonmaak van delicate kunstwerken werd een erkende restaurateur ingeschakeld. Die moest tips geven over de te gebruiken producten en achteraf het resultaat controleren.
Renovatie van Tapta in station Veeweyde Dit kunstwerk hangt sinds 1985 in het station. Het bestaat uit een raster van kabels die elkaar kruisen op zo’n manier dat een decoratief sluiereffect ‘geweven’ wordt. Al enige tijd waren de spanningskabels stuk of verdwenen en het kunstwerk was bovendien beschadigd. Een verjongingskuur drong zich op… Budget: 77.000 €
16
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
De wanden van de in- en uitritten van de Tervurentunnel zijn afgewerkt met platen in leisteen. In de loop der jaren waren de voegen tussen deze platen poreus geworden waardoor ze loskwamen en er roest kwam op de hechtingen. Deze schade werd nog erger door de schokken van verkeersongevallen. Het belangrijkste doel van deze renovatie is de versteviging van de muurbekleding. Daarnaast wordt ook de geluidsoverlast van het verkeer aangepakt door de plaatsing van geluidsabsorberende wandbekleding. Om schade aan de verkeersborden na ongevallen te vermijden, zullen deze op een betonnen muur van 80 cm hoog geplaatst worden. Nieuwe verlichting maakt het plaatje compleet. Budget: 1,5 miljoen € Studie naar de ondertunneling van de Kleine Ring Deze studie onderzoekt de overdekking van de snelle rijvakken tussen de bestaande Louiza- en Troontunnel en de aanleg van een ondergrondse verbinding tussen de Kleine Ring en de Louizalaan op de as Hallepoort-Stefaniaplein. Er worden verschillende doelstellingen nagestreefd: een betere levenskwaliteit bovengronds, meer comfort voor de actieve weggebruikers tussen de Louizapoort en het Troonplein en in de Louizaflessenhals door de druk van het autoverkeer te verlichten en een kleinere stedenbouwkundige breuklijn tussen de bovenstad en de Zavel. Gezien de dichtheid aan ondergrondse voorzieningen en de omvang van de infrastructuur die voorzien moet worden, is dit een groots project, zowel op vlak van burgerlijke bouwkunde als van mobiliteit. Midden 2011 werd de mobiliteitsstudie aangevat op basis van bepaalde technische scenario’s. De resultaten ervan zullen gebruikt worden voor de uitwerking van een inrichtingsproject. Voor dergelijke relatief dure projecten, zoals ook de renovatie van de Leopold IItunnel die momenteel bestudeerd wordt, overweegt het gewest zijn toevlucht te zoeken tot Publiek Private Samenwerking (PPS). Het gaat hier om een geïntegreerd contract dat gebaseerd is op de overdracht van het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud van de infrastructuur naar de privépartner tijdens de hele duur van het contract en op de betaling van een periodieke vergoeding door de publieke partner vanaf het moment waarop deze infrastructuur binnen de vereiste prestatievoorwaarden ter beschikking gesteld wordt. In het geval van de Leopold II-tunnel, waar dagelijks 60.000 wagens doorrijden, gaat het om de volledige renovatie en beveiliging: rijweg, stoepen, nooduitgangen, ventilatie, signalisatie, verlichting, elektriciteit. Het unieke karakter en de totaalbenadering van dit PPS-contract werd aangepast aan de specifieke eigenschappen van de hele onderneming, waardoor een efficiënte en zuinige oplossing uitgewerkt kan worden die gegarandeerd het budget en de termijnen respecteert.
Efficiëntietest van zuiverende materialen in de Leopold II-tunnel
Mobiel Brussel heeft meegewerkt aan een meetcampagne van het Europese consortium Photopaq in de Leopold II-tunnel. Doel was het reinigende effect van het zogenaamde fotokatalytisch cement na te gaan. Deze campagne past in een overkoepelend project dat zich toespitst op luchtvervuiling in steden en gefinancierd wordt door het Europese programma Life+. Om iets te doen aan de vervuilde stadslucht, worden in stedelijk gebied fotokatalytische materialen gebruikt: door een katalysator te combineren met UV-licht wordt een aantal vervuilende stoffen aangetrokken, waaronder stikstofoxides en vluchtige organische stoffen. Tussen 8 en 23 september werd het reinigende effect van fotokatalytisch cement getest in de Leopold IItunnel over een lengte van 100 meter. Voor de gelegenheid werd een batterij instrumenten en een controlezaal geïnstalleerd in de tunnel en de omgeving ervan. De resultaten worden in de loop van 2012 bekend gemaakt in een wetenschappelijke publicatie.
Grégory, 25 jaar Jurist
"Diverse vakgebieden" Ik zat nog op de universiteit toen ik in een advertentie zag dat de directie Administratieve Ondersteuning van Mobiel Brussel op zoek was naar een jurist. Ik waagde mijn kans en werd aan het einde van mijn studies in september 2010 in dienst genomen. Ik heb nog geen moment spijt gehad van deze keuze. Elke dag ontdek ik nieuwe aspecten van Mobiel Brussel. Ik beheer de juridische problemen in verband met de gunning en uitvoering van overheidsopdrachten. De diversiteit van de behandelde vakgebieden is zeer motiverend: het gaat van wegwerkzaamheden over de aanpassing van een metrostation tot een bewustmakingscampagne. Ik heb ook een evenwicht gevonden tussen een interessant beroepsleven en een privéleven waarin veel plaats is voor sport.
17
Synchronisatie van de verkeerslichten
Onderhoud van de wegen
Test voetgangerslicht Om voetgangers die willen oversteken er toe aan te zetten te wachten op groen licht, heeft Mobiel Brussel midden 2011 aan het kruispunt van de Vooruitgangsstraat tegenover het Noordstation het eerste Brusselse verkeerslicht geplaatst waarop de wachttijd getoond wordt. Een teller toont het aantal overblijvende seconden voor het licht van kleur verandert. De voetgangers weten dus precies hoe lang ze moeten wachten voor ze veilig kunnen oversteken. Gelijktijdig werd ook het rooster van de verkeerslichten lichtjes aangepast om het comfort van de voetgangers te verhogen. De plaatsing van dit verkeerslicht is een test op ware grootte: de voetgangersstromen werden gefilmd en geanalyseerd om de efficiëntie van het systeem na te gaan. De beoordeling? Het licht lijkt een betekenisvolle impact te hebben. Zo is het aantal personen dat richting Noordstation oversteekt bij rood licht van 35,10% naar 14,60% gedaald. Nu moet beslist worden op welke andere plaatsen dit systeem geïnstalleerd kan worden. Budget: 500 € per toestel en 2.000 € voor de programmering.
Een nieuwe controlecentrale Mobiel Brussel bestudeert de inrichting van en de aanpassingen aan het wegennet, maar hecht ook veel belang aan het dagelijkse onderhoud: herasfaltering, plaatselijke ingrepen bij wegverzakkingen, diverse herstellingen... Enkele belangrijke asfalteringen uit 2011: de Vleurgatsesteenweg, het HerrmannDebrouxviaduct richting buitenwijken, de Vilvoorde laan, de Terhulpsesteenweg, de Jetselaan…
Mohammed, 38 jaar Werfcontroleur
"Concrete problemen op de weg behandelen" Een gat in het wegdek, een wegverzakking, een
Aan elk kruispunt met verkeerslichten zorgt een vooraf geprogrammeerd rooster voor de overgang van rood naar groen aan de verschillende straten en rijvakken van het kruispunt. Dit rooster bevindt zich in een automaat/computer, beschermd door een kast (de grijze kasten op de stoepen). Er wordt ingegrepen op de elektronische schakelaars die het ontsteken en doven van de lichten aansturen volgens het programmarooster dat de werking van de verkeerslichten bepaalt. Aan bepaalde kruispunten wordt een microregeling uitgevoerd aan de hand van telcamera’s of tellussen (onder het asfalt) die informatie over de langsrijdende verkeersstromen doorsturen zodat de fases hieraan aangepast kunnen worden. In 2011 heeft Mobiel Brussel een aanbesteding uitgeschreven voor de aankoop van een nieuwe telebewakings- en controlecentrale van de automaten aan alle kruispunten. Deze nieuwe installatie zal geplaatst worden in ons centrum voor mobiliteitsbeheer. De verkeersoperatoren zullen daardoor beschikken over een globaal beeld in real time van de verkeerslichten aan elk kruispunt, ze zullen een slechte werking onmiddellijk kunnen vaststellen en van op één enkele plek rechtstreeks kunnen ingrijpen op de programmering van de kruispunten. Budget : 1.500.000 €.
slikkeraansluiting defect, een ingezakte stoep… we staan klaar om het dagelijkse onderhoud van de wegen
In totaal werd 146.846 m2 behandeld voor een totaalbedrag van 5 miljoen €. We hebben ook 423
aan te pakken. We ontvangen klachten van bewoners, de politie, gemeenten of collega’s.
plaatselijke herstellingen uitgevoerd aan stoepen
we na wat de beste oplossing is, rekening houdend met het gevaar voor de weggebruiker,
en fietspaden.
We onderzoeken het probleem, soms in overleg met de melder of bewoner. Vaak wordt de
De verlichting
aangeklaagde schade veroorzaakt door derden (bv. sleuven van nutsbedrijven). Samen gaan de interventietijd, de gevolgen van de werkzaamheden voor de mobiliteit en de beschikbare budgetten. We werken met onderhoudscontracten of via onze eigen regie der wegen. Ik sta in
De openbare verlichting moet niet alleen aan kwantitatieve vereisten voldoen. Het is niet voldoende de minimale lichtintensiteit op de openbare weg te bepalen. De verlichting bepaalt de identiteit van de stad, wekt een bepaalde sfeer op en verhoogt de veiligheid.
voor de opvolging en controle van deze laatste. Door dit soort praktische problemen op te lossen heb ik het gevoel dat ik de bevolking rechtstreeks kan helpen en dat vind ik zeer waardevol.
Coördinatie van de werkzaamheden In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden heel wat werkzaamheden uitgevoerd. Ongeveer 3.000 per jaar, in 2011 om precies te zijn 3.311. Een groot deel hiervan zijn kleinere werkzaamheden zoals de aansluiting van een gebouw op nutsleidingen van Belgacom, Sibelga of Vivaqua. Er zijn ook belangrijkere ingrepen door publieke instellingen als Mobiel Brussel, de negentien Brusselse gemeenten, Beliris, de MIVB, de NMBS of Leefmilieu Brussel. Ook privébedrijven en particulieren voeren grote werkzaamheden uit die gevolgen hebben voor de openbare weg, zoals de plaatsing van een kraan bij het optrekken van een gebouw. Gezien het grote aantal werven per jaar, is coördinatie en informatie-uitwisseling zeer belangrijk. Een nieuwe ordonnantie over de coördinatie van werkzaamheden werd goedgekeurd om de bestaande te vervangen. Daarmee was het niet langer mogelijk werkzaamheden efficiënt te beheren, rekening houdend met het stijgend aantal, de toename van het verkeer en de vragen van de weggebruikers. In de toekomst zullen werfbeheerders verplicht zijn om een meer gedetailleerde coördinatieprocedure te volgen dan nu het geval is en om hun projecten lang voor de start van de werkzaamheden bekend te maken. Wie deze procedures niet naleeft zal gesanctioneerd worden. Doel is dat op het einde van de coördinatieprocedure een gemeenschappelijke vergunning aangevraagd wordt. De verschillende partijen kunnen dan hun werkzaamheden samen aanvatten. Onze controleurs hebben natuurlijk als opdracht langs de gewestwegen te lopen en overtredingen vast te stellen, maar ze kunnen ook maatregelen en een planning voorstellen waarmee de berijdbaarheid van een weg tijdens werkzaamheden verzekerd kan worden. In 2011 behandelde de cel Coördinatie van de werkzaamheden 350 klachten met betrekking tot werkzaamheden (bv. slechte signalisatie) en bracht ze 1.000 keer een bezoek op het terrein.
18
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2011
De beplantingen Mobiel Brussel beheert dagelijks 27.000 laanbomen. Ons werk bestaat uit het aanplanten van nieuwe bomen om de weg groener en aangenamer te maken, maar ook uit het beheer van de bestaande beplantingen en de vernieuwing van verzwakte bomen.
Licht op de basiliek De energieverslindende verlichting van de Basiliek van Koekelberg werd vervangen door een meer afgemeten verlichting die de verschillende onderdelen van de architectuur ruimschoots belicht: portieken en beelden in blauwe steen en de buitenkoepel worden in de schijnwerpers gezet met koud blauw licht. De binnenkoepel (geel geëmailleerde tegels) kreeg warm wit licht en de galerij wordt verlicht met dynamische verlichting van achter de kolommen waardoor het perspectief beter tot zijn recht komt. De kleuren van de verlichting van de galerij kunnen verschillen in functie van de gelegenheid (Kerstmis, Pasen…). De glasramen worden dan weer van binnenuit verlicht waardoor ze van ver zichtbaar zijn. Dankzij het gebruik van leds kan het energieverbruik aanzienlijk naar beneden (de nieuwe installatie verbruikt vijf keer minder dan de oude) en kunnen de architectuurelementen gerichter verlicht worden. Budget: 400.000 € (2011 - 1ste fase).
Bernard, 34 jaar Landbouwingenieur bij de cel Beplantingen
Nieuw op de Albert II-laan
"Bomen, de ruggengraat van de wegen"
De Koning Albert II-laan kreeg onlangs een innovatieve en onderhoudsvriendelijke led-verlichting waarop 20 jaar waarborg zit.
Het beheer van een boom omvat heel wat meer dan hem planten en toekijken hoe hij groeit. In een stad vragen bomen bijzondere zorgen, vooral wanneer ze lijden onder het verkeer, ongevallen en vervuiling. Onze cel plant, verzorgt en inventariseert de bomen langs de gewestwegen. Ik beheer de overheidsopdracht voor het onderhoud van de laanbomen.
Hoewel de nieuwe installatie de lichtintensiteit verdubbelt, veroorzaakt ze minder lichtvervuiling en wordt het energieverbruik gehalveerd. De koude witte verlichting verhoogt het veiligheidsgevoel, vooral op de met bomen beplante middenberm. Budget: 95.000 €.
Ik besteed ook tijd aan het verbeteren en updaten van de bomendatabank. Deze zit vol gegevens over de soort, de leeftijd, de grootte, de fytosanitaire toestand en de evolutie van elke plant. Ik heb bijzonder veel respect voor de bomen: ze bekleden een bijzondere plaats in de openbare ruimte, ze vormen het enige overblijvende levende element. Via mijn werk wil ik dit respect kunnen delen.
19
Info & Klachtenlijn Een vraag, probleem of suggestie met betrekking tot werkzaamheden op een gewestweg? U wilt meer informatie over de mobiliteit in Brussel of een brochure bestellen? Neem contact met ons op! 0800 94 001
[email protected] www.mobielbrussel.be
Verantwoordelijke uitgever: Camille Thiry – Vooruitgangsstraat 80 – 1035 Brussel. Lay-out en productie: Euro RSCG – Foto’s: Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Mobiel Brussel (uitgezonderd p.4: simulatie Kunst-Wet, Beliris en simulatie tram 9, Sumproject Grondmij - p.5: Actie boekentas, Frédéric Thiry - p.15: simulatie Pulsar-project, MIVB). Gedrukt op CYCLUS PRINT: ecologisch verantwoord papier, vervaardigd volgens de ethische- en milieuregels en volgens de Europese normen. Zonder chloor, zonder bleekmiddelen, 100% biologisch afbreekbaar. Niet op de openbare weg gooien.
ADMINISTRATION DE L'ÉQUIPEMENT ET DES DÉPLACEMENTS
BESTUUR UITRUSTING EN VERVOER
