Jaarverslag 2010
Mobiel Brussel
Kerncijfers en budget p. 2
2010 in vogelvlucht
Overzichtskaart p. 10
Kunstwerken en infrastructuur p. 14
In gesprek met de Directeurgeneraal p. 3
Mobiliteitsstrategie en -beheer p. 6
Openbare ruimte, kwalitatieve ruimte p. 12
Beheer en onderhoud van de wegen p. 17
p. 4
ADMINISTRATION DE L'ÉQUIPEMENT ET DES DÉPLACEMENTS
BESTUUR UITRUSTING EN VERVOER
Kerncijfers en budget Een dicht en complex wegennet!
Edito Beste lezer, In dit jaarverslag ontdekt u wat de gewestelijke administratie Mobiel Brussel in 2010 gerealiseerd heeft om uw levenskwaliteit te verbeteren.
Wegen en openbare ruimte 480 kruispunten met verkeerslichten • 90 flitspalen • 26 preventieve snelheidsmeters • 120 verkeersdrempels en 60 snelheidsremmers • 27.000 laanbomen • 100 kunstwerken en fonteinen • 230 km fietsvoorzieningen • 90.000 m2 zebrapaden • 2.500 fietsparkeerplaatsen • 1.300 taxi’s
Budget
Onze doelstellingen? Mobiliteitsstrategieën bepalen en de openbare ruimte, de gewestwegen en de infrastructuur voor het openbaar vervoer inrichten en onderhouden. Mobiel Brussel staat ook in voor de coördinatie van het taxibeleid en voor het beheer van het gewestelijke vastgoed.
Totaal budget:
Onze middelen? 510 personeelsleden met uiteenlopende profielen staan ter beschikking en beheren een jaarlijks budget van meer dan 700 miljoen euro.
waarvan
Onze ambitie? De openbare ruimte en de wegen van het gewest aangenamer maken, infrastructuur ontwikkelen en onderhouden en de mobiliteit verbeteren. Vandaag moet de stedelijke infrastructuur beantwoorden aan een toegenomen vraag naar mobiliteit. De dagelijkse uitdaging bestaat er dus in te zorgen voor een beter bereikbaar gewest waarin de bewoners zich de publieke ruimte opnieuw kunnen toe-eigenen.
€ 760.827.000* € 462.939.000 toelage aan de MIVB
Wegmarkeringen en mobiliteitsbeheer 30.500 verkeersborden en 11.000 palen • 45% van de kruispunten met verkeerslichten heeft led-lampen, 21% halogeenlampen en 34% gewone lampen • 550 drukknoppen en 1.320 voorzieningen voor slechtzienden • 370 observatiecamera’s • 850 detectielussen
waarvan
In gesprek met…
Jean-Claude Moureau, Directeur-generaal van Mobiel Brussel
€ 12.809.000 toelage voor de Haven van Brussel
De belangrijkste begrotingsposten: Kanaal en haveninstallaties: € 680.000 Kunstwerken: € 1.287.000
Was 2010, wat de wegeninfrastructuur betreft, een druk jaar?
Merkt u andere positieve punten?
Op de volgende bladzijden kunt u lezen dat Mobiel Brussel dit jaar tal van ingrepen tot een goed einde heeft gebracht, vooral met betrekking tot de veiligheid in de tunnels, de heraanleg van wegen en de inrichting van (pre)metrostations.
Naast het beheer van de wegeninfrastructuur, bestaat een groot deel van het werk van Mobiel Brussel uit strategische planning, mobiliteitsstudies en de bepaling van grote projecten voor openbare werken of openbaar vervoer. Op dit vlak werd een belangrijke stap vooruit gezet toen de Brusselse Hoofdstedelijke Regering het gewestelijk vervoerplan Iris II definitief goedkeurde. Iris II is een planningsinstrument waaruit onze personeelsleden ideeën putten voor een hele reeks specifieke plannen. Zo willen we op korte termijn bv. een voetgangersplan uitwerken.
Taxi’s: € 1.502.000 Mobiliteitsbeleid:
Tunnels en kunstwerken
€ 10.245.000 Grondregie:
42 (weg- en voetgangers)tunnels, met een totale lengte van 11,5 km • 94 bruggen, viaducten en loopbruggen • 2 verkeersknooppunten (Reyers en Pede) • 2 ha dekplaat van de Leopoldruimte in de Europawijk • 70 metro- en premetrostations • 39,5 km metronet • 11,7 km
€ 39.542.000 Onderhoud van de wegen: € 52.917.000 Investeringen in de wegen: € 55.999.000 Infrastructuur voor het openbaar vervoer: € 85.763.000
premetronet
*Begroting
02
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2010
2010, beschikbare vastleggingen
Onze ploegen moesten ook vaak dringend uitrukken naar verschillende plaatsen om het hoofd te bieden aan wegverzakkingen, meestal veroorzaakt door de bouwvallige staat van het Brusselse riolenstelsel. De laatste jaren waren trouwens al verontrustende signalen waargenomen in verband met de beschadiging van dit ondergrondse netwerk. Daarom ben ik verheugd dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Brusselse Intercommunale voor Waterdistributie en Sanering onlangs een akkoord sloten met de Europese investeringsbank om de renovatie van de hoofdstedelijke riolen te financieren. Het gaat om een omvangrijk programma, goed voor 1,5 miljard euro gespreid over twintig jaar. Wat het wegdek betreft, heeft Mobiel Brussel na de talrijke beschadigingen door de bijzonder strenge winter 2009-2010 een grote actie opgezet waarbij de schade in kaart gebracht werd en het wegdek gerepareerd. Verderop kunt u lezen dat dit jaar drie keer meer middelen besteed zijn aan asfaltering en deze inspanning zetten we de komende jaren zeker verder.
Ziet u nog bijzondere uitdagingen op organisatorisch vlak? Vanzelfsprekend! Mobiel Brussel zag ook in 2010 talrijke personeelsleden met pensioen gaan. Deze werden niet vervangen, om budgettaire redenen of bij gebrek aan geschikte kandidaten. Daarom investeren we steeds meer in managementtechnieken: we systematiseren operationele plannen, boordtabellen en zelfevaluatiesystemen. Dit alles met slechts één doel voor ogen: meer doen met minder.
03
2010 in vogelvlucht Januari
Februari
April
25/01 De eerste van de nieuwe
10/02 Hevige sneeuwval hindert
09/04 De tarieven van de collectieve
laanbomen langs de Tervurenlaan wordt geplant in het kader van een globaal kap- en herbeplantingsproject en de verlichting wordt vernieuwd.
het verkeer in Brussel. Tijdens de hele winter 2009-2010 wordt op de grote Brusselse wegen in totaal 5.500 ton zout gestrooid.
taxidienst Collecto gaan naar omlaag.
p. 17
p. 9
20/04 Mobiel Brussel licht het project voor de heraanleg van de Keizer Karellaan toe aan de buurtbewoners. Het project wil de doorstroming van de bus optimaliseren door de bestaande busbaan van de Landsroemlaan te verlengen. Andere doelstellingen: beveiliging van de schoolomgevingen, aanpassing van zebrapaden, een betere befietsbaarheid…
30/05 De Confederatie Bouw organiseert haar traditionele Open Wervendag. Mobiel Brussel grijpt dit initiatief aan om twee bouwplaatsen en het verkeerscentrum open te stellen voor het grote publiek.
09/06 Na een jaar werken, openen Mobiel Brussel en de MIVB feestelijk de vernieuwde Gallaitstraat. Met de herinrichting kwam er een trambaan om de commerciële snelheid van de tram gevoelig te verhogen. p. 11
September 10/09 De Brusselse Hoofdstedelijke
04/03 Zeg niet langer “Heizel”
29/01 De stedenbouwkundige vergunning voor de heraanleg van de Gentsesteenweg wordt afgeleverd. De werkzaamheden duren tot 2011.
maar “Atomium”. Zeg niet meer “Anneessens” maar “Manneken Pis”… Om de leesbaarheid van het Brusselse metronet te verbeteren, wordt de naam van 13 (pre)metrostations aangevuld met de naam van een vlakbij gelegen toeristische trekpleister.
p. 7
Week van Vervoering (16 tot 22 september), organiseert Mobiel Brussel een happening rond duurzame mobiliteit. In de Wetstraat wordt de rode loper uitgerold voor voetgangers en fietsers.
07-10/06 Brussel is gastheer voor de derde editie van het Europese congres Transport and Research Arena, ontmoetingsplaats voor een duizendtal transport- en wegenbouwexperts.
November December
Juli
p. 19
08/06 Een beschadigde collector veroorzaakt een belangrijke verzakking aan het kruispunt van de Generaal Jacqueslaan en de Renbaanlaan. Mobiel Brussel coördineert het werk van alle betrokkenen om tot een snelle reparatie te kunnen komen.
p. 13
05/07 In de metrostations worden nieuwe toegangspoortjes in gebruik genomen. Mobiel Brussel heeft al poortjes geplaatst in 18 stations en gaat hiermee door tot in 2013, wanneer in alle stations poortjes moeten staan. p. 15
Generaal voor de Verkeersveiligheid en opstelling van het actieplan 2011-2020.
17/05 Start van de heraanleg van de rotonde aan de begraafplaats van Elsene. p. 13
04
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2010
Europese dag zonder auto, nemen 45 grote bedrijven en 40 scholen deel aan de actie ‘Zonder auto naar school/naar het werk’.
06/10 In het kader van de jaarlijkse
19/07 De regering keurt de juridische statuten van het gewestelijk parkeeragentschap goed.
27/03 Mobiel Brussel neemt deel aan Earth Hour van het WWF. Tussen 20u30 en 21u30 wordt de architecturale verlichting van gebouwen zoals de basiliek van Koekelberg, de Koninklijke Sinte-Mariakerk en de VRT-toren gedoofd.
22/09 Naar aanleiding van de
Oktober
Mei 24/03 Nieuwe editie van de Staten-
p. 14
Regering keurt het Iris II-plan goed.
27/04 Na de strenge winter maakt
Maart
p. 16
29/11 In metrostation Kruidtuin wordt de nieuwe toegang aan de Financiëntoren in gebruik genomen.
15/09 Als opener van de Europese
Juni
het gewest de balans op van de schade aan het wegennet. Mobiel Brussel brengt de staat van de gewestwegen (belangrijkste assen, grote kruispunten, tunnels…) in kaart en start met de jaarlijkse asfalteringswerkzaamheden.
30-31/10 Plaatsing van de nieuwe loopbrug Peterbos boven de Groeninckx-de Maylaan.
campagne rond verkeersveiligheid organiseert Mobiel Brussel een grote manifestatie aan het Flageyplein met medewerking van Stromae. Doelgroep van de campagne: jongeren van 12 tot 16 jaar.
17-18/11 Naar aanleiding van het
08/12 Begin van de heraanleg van
Belgische voorzitterschap van de Europese Unie werkt Mobiel Brussel mee aan de organisatie van een internationale conferentie over stedelijk goederenvervoer. De administratie begint ook met het opstellen van een goederenvervoerplan.
het Rogierplein met de start van de ondergrondse ingrepen: het graven van een lichtput / multifunctionele toegang in het midden van het plein en de vernieuwing van het metrostation.
24/11 Mobiel Brussel stelt de bewoners van de Elsensesteenweg een herinrichtingsproject op korte termijn voor: de vergunningsaanvraag gaat gepaard met tentoonstellingen en workshops. p. 12
16/12 Na de stations Brussel Noord, Brussel Centraal en Brussel Luxemburg, krijgt ook Brussel Zuid zijn fietspunt waar fietsen verhuurd en kleine reparaties uitgevoerd worden.
p. 8
Augustus 17/08 Om de Jetselaan om te vormen tot voorrangsweg wordt de signalisatie aangepast.
05
Goedkeuring Iris II-plan
Mobiliteitsstrategie en -beheer Brussel staat vandaag voor een grote uitdaging: de vanzelfsprekendheid van de ‘auto-mobiliteit’ in vraag stellen en zich buigen over een optimaal gebruik van de verschillende vervoermiddelen. Mobiel Brussel bepaalt de vooruitzichten voor het gewest met betrekking tot mobiliteit, werkt voorstellen uit voor een meer duurzame mobiliteit en zet acties op om alternatieve vervoermiddelen te promoten.
Relevante verkeersgegevens Het eerste nationale onderzoek over de mobiliteit van de Belgische gezinnen (MOBEL), werd uitgevoerd in 1998-1999. Deze onderzoeksresultaten werden tot vandaag veelvuldig gebruikt. Tien jaar later bleek het echter noodzakelijk om nieuwe gegevens over het gedrag van de weggebruikers te verzamelen. Daarom hebben Federaal Wetenschapsbeleid en de FOD Mobiliteit beslist om een nieuw onderzoek uit te werken met de naam Belgian Daily Mobility, afgekort BELDAM.
Uit de vergelijking van de resultaten van 2003 en 2008 kunnen volgende besluiten getrokken worden: vergelijking met 2003 is er een kleine daling van het verkeer in (ongeveer 4%), maar de opstoppingen nemen niet af. het aantal pendelaars dat Brussel ’s ochtends verlaat lijkt te stijgen. op interwijkenwegen schijnt de autodruk toe te nemen. het verkeer evolueert niet gelijkmatig in het hele gewest.
Uit deze tellingen kunnen echter geen conclusies getrokken worden over het gedrag van de weggebruikers. Daarom heeft Mobiel Brussel zich aangesloten bij het BELDAM-onderzoek met de financiering van bijkomende enquêtes op Brussels grondgebied. Zo kan een databank ontwikkeld worden om het mobiliteitsgedrag van de Brusselaars te analyseren, of het nu voetgangers, fietsers, openbaarvervoergebruikers of automobilisten zijn. De enquêtes werden telefonisch en via individuele gesprekken afgenomen tussen 1 januari en 31 december 2010. De eerste resultaten zijn begin 2011 bekend. Koen, 36 jaar Ingenieur bij de directie Beleid
“Mobiliteit is een zaak die iedereen aanbelangt” Nadenken, ideeën ontwikkelen, concepten
Uiteraard voert Mobiel Brussel regelmatig tellingen uit – algemene of plaatselijke (kruispunt, wijk) – met het oog op inrichtingsprojecten en studies. Zo zijn er bv. vergelijkbare resultaten van twee tellingen: zowel in 2003 als in 2008 werd een week lang geteld met 300 analoge telposten. In 2010 werd op 31 plaatsen ook manueel geteld tijdens de ochtend- en avondspits, en dit bovenop de automatische tellingen.
uitwerken, plannen: dat is mijn opdracht. Mobiliteit is een zaak die iedereen aanbelangt. Ik moet vindingrijke en evenwichtige strategieën
In september 2010 keurde de Brusselse Hoofdstedelijke Regering na heel wat discussie de definitieve versie van het Iris II-plan goed. Dit strategische plan bevat de belangrijkste mobiliteitstrends in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de periode 2015-2020 en is erop gericht het dichtslibben van de hoofdstad te voorkomen. Globale doelstelling: 20% minder autoverkeer tegen 2018. De denksporen die naar voren geschoven worden zijn dubbel. Enerzijds zijn er maatregelen om het autoverkeer te doen dalen, zoals de vermindering van het aantal parkeerplaatsen, de verlaging van de toegelaten snelheid op bepaalde assen, de belasting van het gebruik van de wagen en de invoering van lageuitstootzones. Anderzijds zijn er maatregelen om een alternatieve mobiliteit aan te moedigen, zoals de automatisering en uitbreiding van het metronet, de verveelvoudiging van het aantal tram- en busbanen en van het aantal voetgangerszones (20 km in 2018).
Spel 2
Kruiswoordraadsel
Iris II doet alarmerende vaststellingen: in 10 jaar tijd is het aantal afgelegde kilometers op secundaire wegen met bijna 30% toegenomen, wat de levenskwaliteit van de bewoners aantast en de commerciële snelheid van tram en bus vermindert. 62,5% van de verplaatsingen in Brussel is korter dan 5 km en 25% is korter dan 1 km, afstanden die gemakkelijk zonder auto afgelegd kunnen worden. vervoer is verantwoordelijk voor 20% van de CO2-uitstoot. 30% van de bevolking wordt blootgesteld aan lawaaioverlast veroorzaakt door het verkeer.
Spel 3
Alles op zijn plaats
Zoek het woord dat overeenkomt met de beschrijving en schrijf het naast hetzelfde nummer in het rooster.
Trek een lijn van de onderdelen van de fiets naar de plaats waar ze horen.
Sensibilisering: focus op de jeugd 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Plaats waar ik de straat oversteek. klik ik altijd vast in de wagen. kant waar ik uit de wagen stap. vervoermiddel dat altijd voorrang heeft, ook op voetgangers. Zeer gevaarlijk op straat. Dit is in mijn gemeente een partner voor meer verkeersveiligheid. Met lichte kleuren en reflecterende accessoires word ik dit. Accessoire voor de fiets waarmee ik goed zichtbaar ben. Als het licht op deze kleur springt, stop ik meteen. Draag ik wanneer ik met de fiets rijd.
Om de impact van de verkeersveiligheidscampagnes te maximaliseren, richtte Mobiel Brussel zich in 6 7 2010 vooral tot scholieren en jonge adolescenten. 1 Daartoe behoorde ook de deelname aan het 8 Verkeersveiligheidsdorp op de esplanade van het 2 9 10 Europees Parlement in het kader van het Belgisch 3 voorzitterschap van de Europese Unie.
1 2 3
F E B
4
E G
H
5
A
6 C D
7 8
Spel 4
Zoek de 7 verschillen
vergelijk de 2 tekeningen en zoek de 7 vergissingen in de rechtertekening.
Actie Boekentas 4
Actie Boekentas vindt elk jaar plaats in de maand september. In 2010 werden meer dan 60.000 kalenders, bladwijzers 5 en spelletjesbladen verdeeld onder de scholieren in het gewest om te herinneren aan enkele gulden regels voor veilig woonschoolverkeer. De publicaties bevatten heel wat tips om veilig naar school te gaan en dit ongeacht het gebruikte vervoermiddel. De geïllustreerde boodschappen zijn eenvoudig, speels en aangepast aan de stedelijke context.
ontwikkelen. Ik maak verkeerssimulaties en volg studies… Deze meer intellectuele kant van mijn job moet natuurlijk gevolgd worden door de uitvoering in de praktijk. Daarom heb ik regelmatig contact met de ingenieurs die projecten uitwerken op de gewestwegen. We toetsen onze ideeën
De kalender en het spelletjesblad richten zich tot de leerlingen, de bladwijzer zit in de klasagenda en richt zich tot ouders en leerkrachten.
af en proberen ter plaatse praktische oplossingen te vinden (een as verleggen, een kruispunt herinrichten) die de mobiliteit van alle weggebruikers ten goede komen. Het is passionerend om actief mee te werken aan de inrichting van de openbare ruimte en aan de mobiliteit.
06
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2010
De politiezones staan in voor de verspreiding van het materiaal bij de 650 Brusselse scholen. Voor ouders en kinderen is het tegelijk een kans om de agenten van de lokale politie die zich bezighouden met verkeersveiligheid te ontmoeten en om kennis te maken met de acties die ze opzetten.
07
W8 ff voor je ovrsteekt Elk jaar zet het Brussels Hoofdstedelijk Gewest samen met het BIVV een verkeersveiligheidscampagne op. In 2010 draaide de campagne rond een specifieke doelgroep, jongeren tussen 12 en 16 jaar. Tieners zijn bijzonder kwetsbaar in het verkeer, vooral bij het oversteken: in Brussel is 39% van de verkeersslachtoffers voetganger en 19% van de zwaargewonde of dodelijke slachtoffers is tussen 5 en 14 jaar. Per jaar wordt een zestigtal jongeren aangereden bij het oversteken.
Camille, 31 jaar Communicatieverantwoordelijke en woordvoerder
De toon van de campagne werd aangepast aan deze doelgroep: slogan in smstaal, web 2.0, dynamische website, mobilisatie via socialenetwerksites, wedstrijd… Sluitstuk was een evenement op het Flageyplein dat op 6 oktober massa’s volk op de been bracht: een minioptreden van Stromae – peter van de actie – rond het thema verkeersveiligheid.
Vier jaar geleden werd ik aangeworven om de
“Reactief en beschikbaar zijn”
Alternatieve vervoervormen Voetgangers, een groep die aandacht verdient
communicatiedienst van Mobiel Brussel op te richten. Doel was de communicatie naar onze partners, de buurtbewoners en de weggebruikers te professionaliseren. Momenteel beheer ik een enthousiast team van een tiental personen: web- en mediabeheerders, grafici, operatoren voor het groene nummer… Het grote publiek informeren en vragen van de pers beantwoorden maken een groot deel uit van mijn werk. Dat gaat van specifieke vragen over werkzaamheden,
De fiets zit in Brussel als verplaatsingsmiddel in de lift: op enkele jaren tijd is het aandeel fietsverplaatsingen gestegen van 1 naar 5% en de Brusselse score van de Europese BYPAD*-audit steeg van 33 naar 53%.
de winterdienst of het kappen van bomen tot terugkerende vragen over mobiliteitsstrategieën in Brussel of de presentatie van grote projecten. Het is terreinwerk en de sleutelwoorden zijn reactiviteit en beschikbaarheid. Zo heb ik al meermaals nachtelijke reportages georganiseerd in de tunnels of in de metro-infrastructuur – niet altijd even eenvoudig, maar wel steeds bevredigend.
Mobiel Brussel heeft de ambitie om dezelfde methode toe te passen om een efficiënt en samenhangend voetgangersbeleid te ontwikkelen. Daarvoor werden en worden verschillende acties ondernomen: juridisch onderzoek naar het statuut van de stoepen in samenwerking met de Vereniging van de Stad en de Gemeenten, opstellen van een deel van het voetgangersvademecum over de wegbekleding van de trottoirs in samenwerking met het Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw, organisatie van een voetgangerscolloquium, realisatie van een globaal voetgangersplan, toepassing van een voetgangerstoets voor gewestelijke projecten… *BYPAD
Villo!, fietsen in zelfbediening Eind 2010 telde Villo! 180 stations en het net blijft groeien: meer dan 20.000 jaarabonnees en 68.000 occasionele gebruikers legden naar schatting 3.300.000 km af en spaarden hiermee 660 ton CO2 uit. De Villo!fietsen worden op verschillende tijdstippen gebruikt, wat aantoont dat ze een volwaardig bijkomend vervoermiddel zijn, vooral tijdens de ochtendspits op weekdagen. De fietsen van Villo! worden dus niet enkel voor vrijetijdsdoeleinden gebruikt. Wat de gebruikers betreft: 67% is tussen 26 en 45 jaar en 61% zijn mannen.
Brussel stimuleert de opening van nieuwe stations, vereenvoudigt de inplanting ervan en waakt erover dat ze met andere vervoernetten verbonden zijn.
Collecto, collective taxi's Elke nacht tussen 23 en 6u vormt dit systeem de ideale aanvulling op de nachtbussen die de MIVB in het weekend laat rijden. Collecto ging eind 2009 van start en kent sinds april 2010 een sterke groei na enkele tariefaanpassingen. De oude tarifering, gebaseerd op de afgelegde afstand (korter of langer dan 3 km), werd vervangen door een eenheidsprijs van 6 euro (5 euro voor houders van een Mobibkaart). Het gebruik, de gebruikstrouw en het samenrijden (verschillende klanten die een voertuig delen) gaan in stijgende lijn. Momenteel zijn er meer dan 200 vertrekpunten.
(BicYcle Policy AuDit) is een audit van het fietsbeleid gebaseerd op methodes van
kwaliteitsmanagement: het fietsbeleid wordt beschouwd als een dynamisch proces waarvan de sterke en zwakke punten onderzocht worden.
Schoolvervoerplannen
Cambio, gedeelde wagens In oktober 2010 hebben meer dan 18.000
Wat is het belang van een schoolvervoerplan? Het is een geheel van maatregelen die erop gericht zijn om de multimodale bereikbaarheid van een school te verbeteren. Het maakt ouders en leerlingen bewust van duurzame mobiliteit, draagt bij tot betere veiligheidsvoorwaarden op weg naar en in de buurt van de school maar het versterkt ook de zelfstandigheid van leerlingen tijdens hun verplaatsingen. Erg onmisbaar dus, want 20% van de verplaatsingen tijdens de spits zijn woon-schoolverplaatsingen. Sinds september 2006 is het aantal scholen dat steun krijgt van Mobiel Brussel aanzienlijk toegenomen. Momenteel volgen 140 scholen de procedure, goed voor een derde van de leerlingen (68.000) in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Van de scholen die in 2007 bij het initiatief aansloten, heeft 90% beslist om tijdens het schooljaar 2010-2011 het plan te actualiseren en acties uit te werken met ouders en leerkrachten. Bepaalde scholen hebben op drie jaar tijd hun gemotoriseerde verplaatsingen met 30% verminderd!
Met een duizendtal bijkomende abonnees kende Cambio een sterke groei in 2010. Vandaag delen 6.000 klanten 200 wagens verspreid over 60 stations in het hele gewest. Het systeem kan ook op de belangstelling van grote bedrijven rekenen. Mobiel
personen gebruik gemaakt van nachtelijk openbaar vervoer (Noctis en/of Collecto). Het aantal gebruikers stijgt met 20% en de kosten dalen met meer dan 10%.
Antonio, 42 jaar Assistent bij de Directie Taxi’s
“2010, Collecto-jaar…” Sinds de tariefverlaging van Collecto, samen met de reorganisatie van het nachtbusnet Noctis, is het nachtelijke collectieve taxisysteem letterlijk uit zijn voegen gebarsten. Tussen april en november vervijfvoudigde het aantal gebruikers. Ik zorg voor de administratieve opvolging van dit project en analyseer de cijfers: aantal passagiers, hoeveel wagens door hoeveel mensen gedeeld worden, afgelegde trajecten… Ik kan alleen maar tevreden zijn met het succes van dit gedeelde vervoermiddel want ik hou van concrete projecten die ergens toe leiden. Ons werk dient het algemeen belang en daardoor voel ik me echt nuttig. Ik controleer de overheidsmiddelen en vergewis me ervan dat ze weldoordacht gebruikt worden. Trouwens, hoewel het totaalbedrag van de subsidie stijgt, daalt de subsidie per gebruiker dankzij de stijgende gebruikersfrequentie. Samengevat: ik heb het voorbije jaar nogal wat stress gekend maar het resultaat mag er zijn.
08
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2010
09
Gallaitstraat – Openbare ruimte
Enkele ingrepen van 2010*
Een trambaan tussen het Paviljoenplein Keizer Karel – Doorstroming
en de Florisstraat en tussen de
Mobiel Brussel heeft de synchronisatie
Rubensstraat en het Liedtsplein
van de verkeerslichten op deze verkeersas
vermindert de reistijd van de
onderzocht en op basis hiervan in
openbaarvervoerreizigers aanzienlijk. De
november 2010 een nieuwe groene golf op
nieuwe tramhaltes zijn breder en bieden
deze laan ingevoerd. In de ochtendspits is
meer comfort. Het project omvat de
er een groene golf richting centrum, in de
volledige vernieuwing van de stoepen,
avondspits richting buitenwijken.
de beveiliging van de zebrapaden en
Kostprijs: 50.000 euro (nieuwe
2. Metrostation Pannenhuis: toegang personen met een beperkte mobiliteit
de aanplanting van bomen. De rijweg
verkeersregelaars) + 20.000 euro
wordt duidelijk onderscheiden van de
3. Jetselaan en Landsroemlaan: vernieuwing asfalt en omvormen tot
(invoering van de synchronisatie).
parkeerstrook (in kasseien) en een
1. Metrostation Bockstael: toegang personen met een beperkte mobiliteit
fietssuggestiestrook geeft de plaats van
voorrangsweg (Jetselaan) 4. Keizer Karellaan: synchronisatie verkeerslichten
de fietsers aan.
groene golf
1
GFR Maalbeek – Befietsbaarheid
Kostprijs: 3,4 miljoen euro.
5. Metrostation Graaf van Vlaanderen: toegang personen met een beperkte
In 2010 werd de aanleg van deze
mobiliteit
fietsroute die Brussel van noord naar
2
6. Metrostation Zwarte Vijvers: toegang personen met een beperkte mobiliteit
zuid doorkruist voortgezet. In Schaarbeek
3
7. Gentsesteenweg: heraanleg van gevel tot gevel (opvolging van de ingrepen van
Bertrandlaan heraangelegd, werd een
19
3
de MIVB)
werd het kruispunt Deschanellaan - Louis
21
rotonde gemaakt aan het kruispunt van
20
de Voltairelaan met de Louis Bertrandlaan
8. Metrostation Beekkant: plaatsing van een kunstwerk
en kreeg de Voltairelaan een nieuwe
4
9. Mettewielaan: busbaan, beveiliging en befietsbaarheid 10. Voetgangersbrug Peterbos: plaatsing van de nieuwe brug
7
9
11. Complex Pede: waterdichting van de trottoirs en vernieuwing van
8
de reling (afwerking)
asfaltlaag tussen deze punten en de
6
23
Haachtsesteenweg. De werken passen binnen het globaal programma voor de
5
22
aanleg van de gewestelijke fietsroutes.
13
12. Anspachlaan – Bogaardenstraat – Verversstraat: vrije busbaan
Kostprijs: 1,35 miljoen euro.
26
14 12
en nieuw eindpunt
24 15
13. Metrostation Kruidtuin: nieuwe toegang Financiëntoren 14. Madoutunnel: decoratieve verlichting van de in- en uitrit
16
10
15. Kunst-Wettunnel: decoratieve verlichting van de in- en uitrit
17
25
18 27
16. Troontunnel: signalisatie en bewegwijzering van de nooduitgangen
28
17. Belliardcomplex: signalisatie en bewegwijzering van de nooduitgangen 18. Trierstraat – ingang Luxemburgstation: gedeeltelijke renovatie
30
19. Gallaitstraat: heraanleg van gevel tot gevel (afwerking)
29
20. GFR Maalbeek: inrichting en befietsbaarheid 21. Leopold III-laan: heraanleg (en inrichting van zes nieuwe MIVB-haltes)
11
31
22. Metrostation Diamant: toegang personen met een beperkte mobiliteit 23. Meiserplein: plaatsing tramsporen en heraanleg van de omliggende wegen 24. Metrostation Roodebeek: toegang personen met een beperkte mobiliteit
32
33
25. Metrostation Tomberg: toegang personen met een beperkte mobiliteit 26. Reyers-Centrumtunnel: signalisatie en bewegwijzering van de nooduitgangen 27. Tervurenlaan: vervanging laanbomen, verlichting en vernieuwing stoepen 28. Tervurentunnel: vernieuwing van de in- en uitrit
Verlichting in- en uitrit KunstWettunnel – Schoonheid en veiligheid
29. Baljuwtunnel: signalisatie en bewegwijzering van de nooduitgangen
Deze tunnel is de eerste waar de in- en
30. Brouwerijstraat: heraanleg van gevel tot gevel
uitritten esthetisch verlicht worden met
31. GFR 5 – oversteek van de Generaal Jacqueslaan: inrichting en befietsbaarheid
led-lampjes. Deze verbruiken maar weinig energie en hebben nog heel wat andere
32. GFR 5 – Begraafplaats van Elsene: inrichting en befietsbaarheid
voordelen.
33. Metrostation Demey: toegang personen met een beperkte mobiliteit
Kostprijs: 25.000 euro voor een wand van
p. 16
100 m (standaardlengte van een in-/uitrit).
Metrostation Zwarte Vijvers – Openbaar vervoer Om de toegankelijkheid van metrostation Zwarte Vijvers te verbeteren, heeft Mobiel Brussel drie liftschachten gegraven. Ze verbinden de drie niveaus van het station (rijweg, mezzanine, perrons) op een optimale manier met elkaar. De eerste schacht loopt van de rijweg naar de mezzanine en wordt overdekt met een gebouwtje op de Gentsesteenweg dat de
* Op deze kaart staat geen volledig overzicht. Bepaalde ingrepen gingen van start in 2010 en worden in 2011 voortgezet.
toegang voor personen met een beperkte mobiliteit duidelijk zichtbaar maakt. De liften zelf worden half 2011 geplaatst. Kostprijs: 1,5 miljoen euro.
10
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2010
GFR 5 GFR Maelbeek
11
Roland, 46 jaar Infografist en tekenaar
Nieuwe fietsinfrastructuur Mobiel Brussel werkt het Gewestelijk Fietsroutenetwerk verder uit via verschillende infrastructuurwerken. Deze bewegwijzerde routes van 10 tot 15 km lang doorkruisen verschillende gemeenten. Fietsers kunnen via deze fietsroutes veilig middellange en lange afstanden overbruggen. Elke route is bewegwijzerd met verkeersborden en wegmarkering. Twee gewestelijke fietsroutes zijn zo goed als afgewerkt: GFR 5 en Maalbeek. Dergelijke herinrichtingswerkzaamheden vormen een belangrijk onderdeel van de inrichtingsprojecten.
Openbare ruimte, kwalitatieve ruimte
Eind 2010 vroeg Mobiel Brussel een stedenbouwkundige vergunning voor de uitvoering van het kortetermijnproject voor de Elsensesteenweg tussen de Naamsepoort en de Vredestraat. Deze heraanleg wil van de Elsense- en de Waversesteenweg een kwalitatieve en aantrekkelijke winkelbuurt maken. De heraanleg van de openbare ruimte beoogt vlotter openbaar vervoer, minder verkeer en meer veiligheid en comfort voor voetgangers en fietsers. Het project is grotendeels gebaseerd op een andere organisatie van de verkeersstromen met de invoering van eenrichtingsverkeer in de Elsensesteenweg tussen de Waversesteenweg en de Vredestraat (behalve voor bussen, die een busbaan richting Naamsepoort krijgen), in de Vredestraat richting Waversesteenweg en in de Waversesteenweg richting Elsensesteenweg. Dankzij de vrijgekomen ruimte kunnen de stoepen verbreed worden waardoor het comfort
12
Mobiel Brussel
van de weggebruikers toeneemt. Via de busbaan in tegengestelde rijrichting zullen de bussen in de Elsensesteenweg tussen het Fernand Cocqplein en de Naamsepoort kostbare minuten winnen. Voor de ontwikkeling van de Elsensesteenweg op lange termijn bestaan momenteel verschillende scenario’s. Eén hiervan gaat uit van een winkelwandelstraat met trambedding. Het toekomstige inrichtingsproject zal uitgewerkt worden door Mobiel Brussel in samenwerking met de handelaars, bewoners, de gemeente Elsene en de MIVB. Geraamde kostprijs: 1,5 miljoen euro.
Jaarverslag 2010
Mijn werk is zeer gevarieerd en past binnen de inrichtingsprojecten voor de openbare ruimte. Zo heb ik onder meer het huisstijlhandboek voor de verkeersborden langs de gewestelijke fietsroutes opgesteld. Dit was een creatieve opdracht van lange duur die vandaag leidt tot de plaatsing van nieuwe informatieborden. Op de plannen voor de herinrichting van de wegen duid ik aan waar de verkeersborden moeten komen die de GFR aangeven. Deze borden geven duidelijke informatie aan de fietsers die ook via grondmarkeringen op de goede weg gezet worden.
GFR 5
Daarnaast maak ik tweedimensionale fotomontages vertrekkende van kwalitatieve foto’s en inrichtingsvoorstellen van de projectleiders. Ik stel deze artistieke kant van mijn job erg op prijs. Ik vind het wel jammer dat mijn creativiteit beperkt wordt door het materiaal
Mobiel Brussel stelt pragmatische oplossingen voor om in de openbare ruimte de doorstroming en het comfort van alle weggebruikers te verbeteren: betere leesbaarheid van de inrichting, duurzame en onderhoudsvriendelijke materialen en behoud van de creativiteit en esthetische kwaliteit. In 2010 werd deze visie onder meer toegepast op de heraanleg van de Gentsesteenweg, op de uitwerking van het kortetermijnproject voor de Elsensesteenweg en op de realisatie van twee gewestelijke fietsroutes (GFR).
De Elsensesteenweg in een nieuw kleedje
“Inrichtingsprojecten tot hun recht laten komen”
vÓÓr
Een belangrijke ontbrekende schakel van tak A van deze fietsroute werd dit jaar weggewerkt met de aanleg van een beveiligde fietsoversteekplaats ter hoogte van de Generaal Jacqueslaan en de Nieuwelaan. Vanaf nu kunnen fietsers ononderbroken van Stokkel tot het Blyckaertplein rijden. De werkzaamheden werden met opzet uitgevoerd tijdens de zomervakantie zodat de talrijke studenten in de buurt bij de start van het nieuwe academiejaar over een gloednieuw fietspad konden rijden. Kostprijs: 200.000 euro. De werkzaamheden aan de rotonde aan de begraafplaats van Elsene duurden vier maanden (van april tot september 2010) en vervolledigen tak B van GFR 5. Bij deze herinrichting ging bijzonder
veel aandacht naar de noden van voetgangers, fietsers en openbaar vervoer. Richting rotonde werd de weg zo ingericht dat de automobilisten niet anders kunnen dan tegen een matige snelheid rijden. De plaats voor de fietsers werd duidelijk aangegeven en voetgangers lopen nu over bredere stoepen die niet langer ingepalmd worden door wildparkeerders. Voor personen met een beperkte mobiliteit werden de boordstenen aan de zebrapaden verlaagd en geleidelijnen aangebracht. Langs de Boondaalsesteenweg rijdt bus 95 over een vrije busbaan. Aan de rotonde versmalt deze straat, maar de bus kan er over een overrijdbare bedding in het midden van de rotonde rijden. Kostprijs: 850.000 euro.
waarmee gewerkt wordt en door de regels waaraan de projecten gebonden zijn.
GFR Maelbeek (zie centrale kaart)
Gentsesteenweg
Florence, 40 jaar Architect
“Stap voor stap een fietsstad uitbouwen” Mijn werk past binnen het fietsbeleid van de fietscel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Naast de ‘klassieke’ dossiers van een projectleider (studie, vergunning aanvragen,
NA
uitvoering), verzorg ik de inrichting van de gewestelijke fietsroutes waarvoor geen stedenbouwkundige vergunning nodig is, de zogenaamde ‘GFR light’. Concreet gaat het om het aanbrengen van bewegwijzering via grondmarkeringen en verkeersborden, het invoeren van beperkt eenrichtingsverkeer, de bouw van uitstulpingen aan de stoepen, de plaatsing van verkeerslichten, de herprofilering van verkeerseilandjes... Ik pak deze routes weggedeelte per weggedeelte, kruispunt per kruispunt aan. Dat ze zowel over gewest- als over gemeentewegen lopen, maakt het administratief wel wat ingewikkelder. Ik houd me steeds aan de basisprincipes voor een fietsroute: snelheid, samenhang, veiligheid zonder het reliëf en de aansluitingen te vergeten. Bij mijn werk moet ik aandacht besteden aan details die belangrijk zijn voor fietsers, zoals de verlaging van de boordstenen, en tegelijk oog hebben voor alle weggebruikers. Ik fiets zelf en ik weet dus welke problemen fietsers ondervinden en hoe plezierig het is om te rijden op weldoordachte en goed uitgevoerde infrastructuur.
De omvangrijke herinrichting van de Gentsesteenweg begon in 2010 met de werkzaamheden van de MIVB. Gezien de omvang van de ingrepen en de impact op de buurt, worden de werkzaamheden over verschillende jaren gespreid. Het einde is voorzien in 2013. Het belangrijkste doel van deze heraanleg is de reissnelheid en de stiptheid van tram 82 te verhogen om de verbinding tussen het GENstation Berchem en het Weststation te verbeteren. Aan bepaalde kruispunten werd gekozen voor een halve busbaan: het wegprofiel geeft duidelijk aan welke ruimte voorbehouden is voor de tram maar auto’s kunnen de trambaan wel nog overschrijden. De heraanleg streeft nog een ander doel na: de zwarte punten wegwerken. Dit zijn plaatsen die geregistreerd staan als onveilig. Concreet gaat het om de kruispunten Gentsesteenweg – Alcyonstraat en Gentsesteenweg – Pfeifferstraat. De oversteekplaatsen van dwarsstraten en lokale wegen worden daarom voorzien van snelheidsremmende verkeersdrempels. De befietsbaarheid wordt versterkt door fietspaden te markeren. Het project houdt ook rekening met het zwaar vervoer waarvoor deze as een belangrijke toegangsweg blijft. Globale kostprijs (MIVB + Mobiel Brussel): 21,6 miljoen euro.
13
Kunstwerken en infrastructuur Metrostations en metronet Mobiel Brussel staat in voor het beheer van het ondergrondse metro- en premetronet. De openbaarvervoerreizigers merken slechts weinig van een groot deel van dit werk. Een derde van het budget gaat immers naar onderhoud en naar terugkerende werken zoals de behandeling van de metrotunnels tegen waterinsijpeling. Mobiel Brussel zorgt ook voor de vernieuwing van de hoogspanningsposten die de metrosporen van elektriciteit voorzien. Dit renovatieprogramma startte in 2000 en loopt ook vandaag nog voort. Momenteel is 85% van de tractieposten vernieuwd. Onder meer in de stations Naamsepoort, Ribaucourt, Schuman, Vandervelde, Zuidstation en Zwarte Vijvers werden deze posten al gemoderniseerd. Andere ingrepen zijn meer zichtbaar…
Betere toegang tot de stations In 2010 investeerde Mobiel Brussel heel wat in de verbetering van de toegankelijkheid van de metrostations voor personen met een beperkte mobiliteit. Voor blinden en slechtzienden zijn er vandaag in alle metrostations plannen in braille. De looprichting en de veiligheidslijnen die het einde van de perrons aangeven, zijn aangegeven met reliëfplaatjes. Wat de plaatsing van liften betreft zijn verschillende installaties afgewerkt of in uitvoering. Het gaat onder meer om Bockstael, Graaf van Vlaanderen, Kruidtuin, Pannenhuis, Rogier, Roodebeek, Tomberg en Zwarte Vijvers. Tegen 2015-2017 zullen alle metrostations aan dezelfde toegankelijkheidscriteria beantwoorden.
Guido, 50 jaar Opzichter
“De metrostations voor iedereen bereikbaar maken” Een lift in een metrostation plaatsen vergt veel vindingrijkheid en technische kennis. Bij de bouw van de eerste stations in de jaren ’70 werd immers geen plaats voorzien voor liften. We moeten steeds rekening houden met de realiteit: plafonds die te laag zijn, putten die niet diep genoeg zijn, plaatsgebrek, onvoldoende ruimte bovengronds… Tegelijkertijd moeten we zeer strenge veiligheidsnormen naleven. Bij elke nieuwe bouwplaats moet alles opnieuw bedacht, overdacht en heruitgevonden worden. Niets mag aan het toeval overgelaten worden. Daarbij moeten we aan verschillende criteria tegemoet komen: de liftschachten moeten gemakkelijk te onderhouden zijn, er moet voortdurende camerabewaking zijn, alles moet
Het architectenbureau M. & J.M. Jaspers – J. Eyers & Partners tekende de nieuwe toegang aan de Financiëntoren. Het doel was dubbel: het station beter bereikbaar maken voor personen met een beperkte mobiliteit en het tegelijk zichtbaarder maken. De renovatie omvat de plaatsing van een dubbele roltrap – stijgend en dalend – en een lift. Dankzij een tussenstop kunnen de minder mobiele werknemers in de kantoortoren rechtstreeks naar de binnengang op de gelijkvloerse verdieping van het gebouw. De rechthoekige glazen luifel, de wanden en het dak worden ondersteund door een balustrade in natuursteen die een reliëf vormt in de bekleding van de stoep. De overdekking in glas biedt maximale transparantie met minimale visuele hinder voor de openbare ruimte. Dankzij de transparantie valt daglicht in de ondergrondse ruimte wat bijdraagt tot een hoger veiligheidsgevoel. Voor de afwerking werden kwalitatieve materialen gebruikt: led-lampen, grestegels, blauwe steen op de muren, akoestische isolatie… Totale kostprijs (ruwbouw, afwerking, lift, roltrappen): 4 miljoen euro.
Ik zorg ook voor het plaatsen en vooral vervangen van de roltrappen die al een dagje ouder worden. Heel wat roltrappen dateren van de opening van de eerste stations. Bij trappen die in de stations geplaatst worden zeer groot zijn, moeten we ze vaak via de metrosporen naar binnen brengen. Dat betekent dat we slechts tussen 1u30 en 4u30 ’s nachts kunnen werken. De voorbereiding van de plaatsing gebeurt dus zeer nauwgezet…
14
Mobiel Brussel
Jaarverslag 2010
Sinds 5 juli werden in de metrostations nieuwe toegangspoortjes in dienst genomen. Momenteel heeft Mobiel Brussel al toegangspoortjes geplaatst in 27 metrostations en andere zullen volgen. Het is de bedoeling tegen 2013 alle metrostations van dergelijke poortjes te voorzien. In een twintigtal metrostations is het systeem al operationeel: de poortjes gaan alleen open wanneer een geldig vervoerbewijs voorgelegd wordt. De toegangspoortjes hebben een drievoudige functie: - het veiligheidsgevoel van de reizigers in de stations verhogen; - zwartrijden tegengaan; - het precieze aantal reizigers op de verschillende lijnen tellen om het aanbod te kunnen afstemmen op de vraag. Er bestaan drie soorten toegangspoortjes: - het klassieke poortje; - het extra brede poortje, aangepast voor personen met een beperkte mobiliteit; - het dienstpoortje, dat alleen door een bevoegd personeelslid geopend kan worden. Dit wordt gebruikt om grote groepen door te laten tijdens evenementen en om de tussenkomst van hulpdiensten te vereenvoudigen.
Nieuwe vloerbekleding Het gewest is al verschillende jaren bezig met de vernieuwing van de vloerbekleding in de metrostations en vervangt hierbij het industrieel rubber door grestegels. Dankzij deze vervanging lijken de stations properder, maar er zijn ook andere voordelen. Tegels zijn beter bestand tegen slijtage, gemakkelijker en efficiënter schoon te maken, ze veroorzaken minder geurhinder en er is een gevarieerder aanbod in kleuren, patronen en afmetingen. De renovatie van de vloer kan zowel onderdeel zijn van de architecturale vernieuwing van de stations (bv. metrostation Rogier in 2011) als deel uitmaken van een specifieke opdracht. Momenteel wordt nog gewerkt in het station Graaf van Vlaanderen en tegen het einde van 2011 zal, afhankelijk van de budgettaire mogelijkheden, de vloerbekleding in vier stations vervangen worden. Alle stations zouden volledig afgewerkt moeten zijn tegen 2014-2015.
De totale kostprijs (Mobiel Brussel en MIVB) om dit nieuwe systeem te plaatsen en in dienst te stellen bedraagt 48 miljoen euro. Dit is een aanzienlijk bedrag, maar de investering wordt terugverdiend op 8 jaar.
Een nieuwe toegang voor metrostation Kruidtuin
beschermd worden tegen vandalisme…
de roltrappen stellen zich andere technische problemen. Gezien de nieuwe mechanische
Plaatsing van de toegangspoortjes
Het gebruik van led-lampen is een primeur voor het Brusselse metronet. Naast de nieuwe toegang van station Kruidtuin werd ook de verlichting in Hermann-Debroux op deze manier vernieuwd.
Christian, 61 jaar Gemachtigd ambtenaar voor de opvolging van de MIVB-boetes
“In drie jaar behandelde ik 770 processenverbaal” Sinds 31 januari 2008 ben ik gemachtigd om administratieve boetes op te leggen na vaststellingen door MIVB-controleurs. Het gaat om mensen die het sluiten van de deuren belemmeren, die geen respect hebben voor het rijdend materieel, agressief zijn, roken of gewoon eten op de metro. Dan grijp ik in. In 2010 volgde ik 180 processen-verbaal op. Ik controleerde voor elke boete of ze conform
Een besluit uit 2007 legt administratieve boetes op voor verschillende inbreuken op goed gedrag op het Brusselse openbaar vervoer. Wie rookt, een voorwerp weggooit of achterlaat of de openbare orde verstoort, riskeert een boete van 75 tot 250 euro. Voor zwaardere overtredingen (beschadiging van de infrastructuur of het rollend materieel, vrijwillig vertraging veroorzaken) lopen deze bedragen op van 150 tot 500 euro. De processen-verbaal worden opgesteld door de MIVB en gecontroleerd en opgevolgd door Mobiel Brussel.
was: is de procedure gevolgd? Welk artikelnummer bepaalt de inbreuk?… Het proces-verbaal wordt betekend aan de overtreders. Zij kunnen me hun opmerkingen bezorgen en/of vragen gehoord te worden. Na deze confrontatie beslis ik of ik al dan niet een boete opleg en bepaal ik het bedrag ervan. De boetes schommelen tussen 75 en 500 euro, afhankelijk van de ernst van de feiten. Bij niet-betaling vraag ik, op verzoek van de MIVB, gerechtelijke vervolging. Wanneer ik de feiten te ernstig vind, stuur ik de dossiers rechtstreeks door naar de Procureur des Konings. Ik werk in grote onafhankelijkheid en dat bevalt me heel erg. Keerzijde van de medaille is de onveiligheid. Ik vermijd elk rechtstreeks contact met geverbaliseerde personen.
15
Tunnels en viaducten De Brusselse tunnels worden dagelijks onderhouden, gerepareerd, gereinigd en er worden ook structurele werkzaamheden in uitgevoerd. Daarnaast waren er in 2010 enkele specifieke realisaties. Bewegwijzering van de nooduitgangen Op basis van een Europese richtlijn werkt Mobiel Brussel sinds 2009 aan een nieuwe signalisatie van de nooduitgangen. Om de 10 meter brandt een lampje, bij hevige rookontwikkeling schiet een flitslamp in actie, om de 25 meter vermeldt een bord de afstand naar de dichtstbijzijnde nooduitgang en een lichtbaken geeft de deur van de nooduitgang aan. In 2010 werden vier tunnels op deze manier aangepakt. De totaalprijs voor de elf langste Brusselse tunnels bedraagt 5,1 miljoen euro.
Plaatsing van de voetgangersbrug Peterbos In 1981 werd een houten voetgangersbrug gebouwd om Peterbos te verbinden met het Scheutveldpark. Hierdoor konden voetgangers en fietsers de drukke Groeninckx-de Maylaan oversteken zonder gehinderd te worden door het autoverkeer. De bouwvallige loopbrug (structuur in slechte staat, rot hout) werd in 2009 gesloopt om ze te vervangen door een nieuwe brug met dubbele boog. De nieuwe loopbrug is 57 meter lang, 6 meter breed en weegt 66 ton. Ze is ook hoger dan de voorgaande zodat zwaar verkeer er vlot onderdoor kan. De hellingsgraad ligt lager dan 5%, waardoor ook personen met een beperkte mobiliteit er gemakkelijk gebruik van kunnen maken. Kostprijs: 750.000 euro.
16
Mobiel Brussel
Om de loopbrug te plaatsen werd de Groeninckx-de Maylaan volledig afgesloten tijdens het weekend van 30 en 31 november. De vooraf in een atelier geassembleerde loopbrug werd aangevoerd en in twee delen gemonteerd. De indrukwekkendste momenten: het heffen en plaatsen van beide brugdelen.
Jaarverslag 2010
Beheer en onderhoud van de wegen
Scenografische verlichting van de in- en uitritten Bij de renovatie van de in- en uitritten van de Brusselse tunnels wordt momenteel ook nieuwe scenografische verlichting met led-lampen aangebracht. Deze verlichting heeft verschillende functies. Esthetisch: de verlichting vlak bij de grond laat de nieuwe gevelbekleding op de wanden goed tot zijn recht komen en versterkt de esthetische waarde van het kunstwerk. Verkeersgeleiding: de led-lijnen aan de tunnelwanden lopen evenwijdig met de rijweg en vormen zo, aan de in- en uitritten, een visuele leidraad voor de automobilisten. Veiligheid: de voeding van deze verlichting staat los van die van de wegverlichting. Deze verlichting kan dus het lichtverlies bij een eventuele panne van de openbare verlichting gedeeltelijk opvangen. De eerste tunnels die op deze manier verlicht worden zijn de Madoutunnel en de Kunst-Wettunnel.
Beplanting en verlichting Mobiel Brussel heeft tussen half januari en eind april 2010 belangrijke werkzaamheden uitgevoerd aan de Tervurenlaan: tussen het Jubelpark en de Leopold IIsquare werden de laanbomen en de openbare verlichting vervangen. De vernieuwing van deze eeuwenoude beplanting staat symbool voor de ‘groene logica’ van het gewest. Mobiel Brussel wil zich niet beperken tot een reactieve houding door plaatselijk bomen te vellen wanneer ze ziek of oud zijn of niet langer stevig in de grond staan. Daarom werd een ‘groene logica’ ontwikkeld: een proactieve houding met als doel vroegtijdig diagnoses te stellen en globale projecten voor te stellen voor de vernieuwing van de laanbeplanting. Wanneer meer dan 60% van de bomen vervangen moet worden, schiet het renovatieproces in gang. Het is onaanvaardbaar om de pracht en praal van een laan te ontsieren door 60% van de bomen weg te halen of te vervangen door een allegaartje van jonge en volwassen bomen.
Begin 2008 vroeg Mobiel Brussel een vergunning voor de vervanging van de bomen langs de Tervurenlaan. Deze vraag vloeide voort uit twee onderzoeken: een intern en een van een onafhankelijk bureau. Beide leidden tot dezelfde verontrustende vaststelling: 62% van de bomen moest op korte of middellange termijn geveld worden. De redenen? De leeftijd van de 19de eeuwse kastanjelaars, snoeiwonden, stammen met holtes of beschadigingen, aanvallen van Pseudomonas en de slechte groei van een aantal geplante jonge platanen. Er was heel wat overleg met de buurtbewoners, die in het begin ongerust waren maar uiteindelijk gewonnen bleken te zijn voor het project. Eind 2008 werd de vergunning afgeleverd voor het vellen van 169 bomen en de aanplanting van 226 zilverlinden. Na een bijkomende risicoanalyse in december 2009, ging het gewest over tot het preventief kappen van 35 bomen waarvan het grootste deel opgenomen was in de vergunning. Zoveel bomen vellen en vervangen zonder ondertussen het verkeer op te houden vergt heel wat organisatie. Daarom werd een mobiele bouwplaats in vier fases gepland. Het kappen van de bomen werd aangegrepen om de aarde in de diepte te vernieuwen en om groen aan te planten op de bermen. Tussen het Jubelpark en Montgomery werd de verlichting vernieuwd naargelang de vordering van de werkzaamheden. Ondanks de soms moeilijke weersomstandigheden konden de werkzaamheden binnen de vooropgestelde tijd afgerond worden. Het was wel een echte race tegen de klok: er moest immers snel geplant worden, voor het aanbreken van de lente om de groei van de bomen niet in gevaar te brengen.
17
De afstelling van de verkeerslichten
74
“Nu sta ik alweer voor het rode licht, hoewel ik aan het vorige kruispunt ook al moest wachten! Waarom kan het niet vaker ‘op groen springen’? Deze verkeerslichten zijn toch slecht geregeld!” Iedereen maakt deze bedenking wel eens… De afstelling van de verkeerslichten is echter een ingewikkelde zaak. Een korte toelichting over de manier waarop Mobiel Brussel werkt op de 480 kruispunten met verkeerslichten.
170
216
led halogeenlampen
“De bevolking dienen geeft veel voldoening”
klassieke lampen alleen afbakening
Het is 19 uur en mijn dienst is pas begonnen. Ik heb zonet
101
de weersverwachting bestudeerd en het staat vast dat we vannacht moeten uitrijden voor een preventieve strooibeurt. Mijn team (6 personen) staat klaar om de nacht te trotseren. Sommigen zullen strooien op de gewestelijke parkings. Via de telefooncentrale vernemen we wanneer politie, wegenwachters of hulpdiensten vragen om te strooien op bepaalde plaatsen die sneeuwvrij gemaakt moeten worden. Eén iemand zorgt
Tine, 32 jaar Ingenieur verantwoordelijk voor de programmering van de verkeerslichten
Hoe werkt de fasering? Op het niveau van een kruispunt, regelt een voorgeprogrammeerd rooster de overgang van rood naar groen voor de verkeerslichten aan de verschillende richtingen en rijstroken. Dit rooster bevindt zich in een verkeersregelaar die beschermd wordt door een kast (witte kasten op de stoepen). De verkeersregelaar bedient de elektronische schakelaars die het aan- en uitgaan van de lichten regelen volgens het programmarooster van de verkeerslichten. De regeling van de verkeerslichtencycli moet zowel de veiligheid van voetgangers en automobilisten verzekeren als een maximale doorstroming voorzien. Het basisprincipe is eenvoudig: als het licht op groen staat voor de ene weggebruiker, staat het op rood voor de andere en de groentijd is jammer genoeg niet rekbaar. De optimale cyclus voor een gemiddeld kruispunt bedraagt 75 tot 90 seconden. In deze periode moeten alle rijrichtingen en alle weggebruikers hun groenfase kunnen krijgen.
(SB023) BRUSSEL : Square de Trooz
2
3
4
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Stand
24
25
26
27
28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45
46
47
48 49 50 51 52 53 54 55
56
57
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72
73
74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98
opleiding bestaat niet. Ik ben dus hier opgeleid en heb een specifiek informaticaprogramma
Zijn de verschillende kruispunten onderling afgestemd?
Etat
A1
A1
A1
A2
A2
A2
B1
B1
B1
B2
B2
B2
B2
B3
B3
B3
B3
C
C
C
D
D
D
E
E
E
E
G
G
G
G
H
H
H
H
C D
I
I
I
J
J
J
J
a
a
a
a
f
f
f
f
c
c
I
c
g
c
g
b
i
g
b
i
i
h
h
e
e
e
e
F1
F1
F1
F1
F2
F2
F2
F2
F3
F3
F3
F3
F4
F4
F4
F4
F5
F5
F5
F5
F6
F6
F6
F6
F7
F7
F7
F7
T1
T1
T1
T1
T2
T2
T2
T2
T5
T5
T5
T5
T6
T6
T6
T6
T7 Minimum
T7 10
3 1 1 1 1
Minimum
T7 3
6
3
0
1 1 1 1 1 1 1 2 1 2 1 2
5
3
6
3
0
Maximum
5
Maximum
5
Verlengd door [¬]
RH[1]
Verlengd door [¬]
RH[1]
2 1 1 1 1 2 1 1 2 3 2 1 2 3
3 1 3
3
0 80
S4
0
1 2 1 2 1 3 1 1
18
0
2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 2 1 2 2 3
8
6
RD[1]
RA1[1]ºRB[1]ºRB3[1]
0
3 1 1 2 1 1 2 1 2 1 1 2 1 1 1 1 3 1 3 2 1 1 1 2 2
Minimum
6
Maximum
RA2[1]ºRB[1]
Prolongé par [¬]
S2
Een basisrooster geldt voor een kruispunt met verschillende rijstroken zoals de afslagstroken, soorten weggebruikers en rijrichtingen. Elke richting krijgt een bepaalde groentijd en nadien 3 seconden oranje. Vooraleer de andere richting groen krijgt, is er een kort moment waarop alle lichten op rood staan zodat auto’s op het kruispunt genoeg tijd hebben om dit te verlaten. Dat is de ontruimingstijd. Voetgangers en auto’s die dezelfde richting volgen, krijgen ongeveer op hetzelfde moment groen. Voor voetgangers springt het licht echter sneller terug op rood, omdat zij er langer over doen om de weg over te steken. Op die manier hebben ze voldoende tijd om het kruispunt vrij te maken voor het dwarsverkeer opnieuw mag doorrijden. Een aantal richtlijnen: een minimale groentijd van 7 seconden voor wagens en van 5 seconden voor voetgangers. Het blijft 3 of 5 seconden oranje. Om ieders veiligheid te verzekeren, worden modellen opgesteld van mogelijke conflicten tussen de verschillende weggebruikers (wagens, voetgangers, openbaar vervoer). Dit basisrooster wordt ingewikkelder bij complexe kruispunten (verschillende takken), wanneer het openbaar vervoer voorrang heeft (bus- of trambanen), als er drukknoppen voor voetgangers zijn… Om zo goed mogelijk in te spelen op de reële situatie, worden de roosters voor de verkeerslichten opnieuw geprogrammeerd telkens zich aan een kruispunt wijzigingen voordoen (bijkomende rijstrook, wijziging verkeer…). Jaarlijks gaat het om zo’n 150 herprogrammeringen.
Mobiel Brussel
Waarom niet overal een groene golf?
T7
Minimum
Maximum Verlengd door [¬]
18
Bij het regelen van de roosters voor de verkeerslichten wordt uiteraard rekening gehouden met de veranderende verkeerssituatie in functie van het moment van de dag (ochtend- of avondspits, daluren). Aan bepaalde kruispunten wordt een ‘microregeling’ uitgevoerd met behulp van gegevens van radars, camera’s en lussen onder het asfalt. De informatie over de aanwezigheid van voertuigen wordt doorgestuurd naar de verkeersregelaar die dan eventueel sneller groen in de ene of andere rijrichting geeft. Als de situatie op het terrein het mogelijk maakt, worden de lichten van verschillende opeenvolgende kruispunten of van kruispunten uit één zone gecoördineerd geprogrammeerd.
Asfaltering Mobiel Brussel staat in voor het regelmatig onderhoud van de gewestwegen. Dit omvat de reparatie van asfaltlagen, stoepen, fietspaden of beschadigde boordstenen, de vernieuwing van wegmarkeringen en plaatselijke ingrepen ter hoogte van wegverzakkingen, putten in de weg, riooldeksels en rioolkolken.
belangrijk om tellingen uit te voeren zodat het rooster overeenkomt met de realiteit. Bij gebrek aan gegevens, baseer ik me op mijn ervaring en confronteer ik mijn expertise met de mening van anderen. Deze gedachtewisselingen en discussies over de oplossingen zijn het deel van mijn werk waar ik een bijzondere voorliefde voor heb.
Winterdienst
Na een bijzonder strenge winter, heeft Mobiel Brussel het gebruikelijke budget voor de vernieuwing van asfaltlagen van pleinen en wegen in 2010 verdrievoudigd. In totaal werd 18 km2 wegen vernieuwd voor een totaalbedrag van 6 miljoen euro. Het gaat meer bepaald om de Keizer Karellaan, de Orbanlaan, de Tervuursepoort, de Vaartdijk, de Van Volxemlaan, de Vilvoordselaan en de Vilvoordsesteenweg. Bij dergelijke ingrepen op volledige weggedeelten, wordt meestal alleen de slijtlaag vernieuwd, maar soms ook de fundering of de onderlaag. Dit soort ingrepen wordt bijna alleen ’s nachts uitgevoerd om de verkeershinder te beperken.
b
i
h
onder de knie leren krijgen. Voor de verkeerslichten aan een kruispunt geprogrammeerd worden, is het uitermate
B1
h
‘s Nachts werken is soms lastig, maar de ploeg is tof en we voelen ons echt nuttig.
beroep op mijn ervaring met programmering. Dat leerde ik niet aan de universiteit, dat soort
A2
b
dat evenzeer. Mijn doel? Ik probeer te zorgen voor een vlotte doorstroming, de veiligheid van
de opmaak van inrichtingsplannen en de toekomstige verkeerslichtenregeling. Ze doen een
A1
g
stopte het niet met vriezen en sneeuwen en ook 2011 is goed begonnen.
De ingenieurs van Mobiel Brussel, maar ook van de MIVB en Beliris, raadplegen mij bij
1 1
Rood, oranje of groen – aan een kruispunt is de kleur belangrijk. Maar de tijd van elke fase is
de gewestwegen en probeer daarbij rekening te houden met alle weggebruikers.
0 Stand
In de zomer voeren we kleine reparaties aan de wegen uit, zoals een verkeersbord herstellen of
Ik verzorg de programmatie van de roosters voor de verkeerslichten van alle kruispunten op
Plan: B3S381/14
dT1ºdT2ºdT3
en er heerst een hechte sfeer bij de Regie der Wegen, hier aan Delta. Er zijn drie wachtploegen
voetgangers en fietsers en een optimale snelheid voor het openbaar vervoer.
P1:Trafic équilibré - Gelijkmatig verkeer : 20h-6h + W-E
19 20 21 22 23
Niet één wachtdienst lijkt op de andere. Ik hou ervan om ’s nachts te werken. De stad is rustig
een paaltje vervangen, maar het werk is veel minder intensief dan in de winter. Vorige winter
Hoe wordt dit rooster opgesteld? 18
ervoor dat het zout in de vrachtwagens geladen wordt.
die elkaar aflossen.
“Rekening houden met alle weggebruikers”
Stand
Mohamed, 39 jaar Ploegleider bij de Regie der Wegen
561 kruispunten
Jaarverslag 2010
De groene golf in een notendop: het verkeerslicht aan het eerste kruispunt springt op groen, even later gevolgd door het tweede. Het tijdsverschil tussen beide is afhankelijk van de afstand tussen de kruispunten en de gemiddelde snelheid van de voertuigen in functie van de verkeersdichtheid, zonder echter de wettelijke grens van 50 km/u te overschrijden. De perfecte synchronisatie voor één rijrichting veroorzaakt helaas veelvuldig stoppen en langere wachttijden in de andere rijrichting. Een compromis in het voordeel van de rijrichting met het drukste verkeer is meestal de beste keuze. Daarom voert Mobiel Brussel alleen een groene golf in op hoofdwegen met drukke verkeersstromen in één enkele rijrichting (eenrichtingsstraten of te kiezen bevoorrechte rijrichting) met secundaire zijstraten.
Per dag wordt vier keer uitgerukt omwille van technische problemen (spanning, kabels, lampen), goed voor zo’n 1.500 ingrepen per jaar. Vandaag is bijna de helft van de kruispunten met verkeerslichten al voorzien van led-lampen. Binnenkort zullen alle halogeen- en gewone lampen vervangen zijn door leds. De levensduur van leds in een verkeerslicht is drie jaar, voor een klassieke lamp slechts drie maanden. Het aantal interventies zal dus aanzienlijk afnemen.
Tijdens de winter zorgt de Regie der Wegen voor de noodzakelijke strooidiensten om het gewestwegennet berijdbaar te houden. Een volledige strooibeurt vergt 85 ton zout en wordt uitgevoerd in 3 tot 4 uur, verspreid over 17 rondes. Sinds een aantal jaren worden op vraag van de fietsersverenigingen de gescheiden fietspaden (71 km) behandeld in afzonderlijke rondes en met een specifieke zoutsoort (calciumchloride).
Een nieuw weerstation Mobiel Brussel en de Service Public de Wallonie hebben een overeenkomst gesloten met als doel de weersvoorspellingen uit te wisselen die verzameld worden via de stations van het Météoroutes-systeem. In het kader van deze overeenkomst heeft Mobiel Brussel op 15 oktober een nieuw weerstation in gebruik genomen langs de E40 Leuven-Brussel, niet ver van Reyers. Momenteel wordt een vergunning aangevraagd voor een tweede station langs de Ring in Anderlecht. Deze weerstations meten zeer accuraat en spelen in op de specifieke behoeften van de winterdienst (temperatuur aan de grond…). Via het Météoroutes-systeem worden de gegevens die de basis van de voorspellingen vormen doorgestuurd naar de Meteo Wing, de meteorologische dienst van het Belgisch leger. Deze dienst stelt in real time de waarnemingen en gedetailleerde weersvoorspellingen ter beschikking van de strooidiensten zodat de winterdienst proactiever kan handelen.
Voor belangrijke reparaties en voor een nieuwe asfaltlaag op grote delen van de weg moet met warm asfalt gewerkt worden. Dit is mogelijk zodra de temperaturen zachter worden (verschillende opeenvolgende dagen met meer dan 6°C). Het asfalteren begint daarom vaak pas in mei en het loopt door tot het einde van de herfst. Buiten deze periode zijn plaatselijke inbegrepen mogelijk met koud asfalt, een beetje zoals een pleister aanbrengen. Omwille van het tijdelijke karakter van dergelijke ingrepen, gebeurt dit alleen bij grote schade die problemen veroorzaakt voor de veiligheid.
Wanneer beschadigde gewestwegen schade aan een voertuig veroorzaken, kan de bestuurder klacht indienen en een schadevergoeding eisen. Omgekeerd, wanneer een bestuurder de infrastructuur beschadigt (paaltjes, tunnelwanden…) kan het gewest de schade verhalen op de dader. De cel Schade na ongevallen onderzoekt en behandelt deze dossiers. De procedure die gevolgd moet worden om een klacht in te dienen staat op www.brussel.irisnet.be.
19
Info & Klachtenlijn U zit met een vraag, probleem of suggestie over een bouwplaats op een gewestweg? U wilt meer informatie over de Brusselse mobiliteit of een brochure bestellen? Vraag het aan Mobiel Brussel! 0800 94 001
[email protected] www.mobielbrussel.be
Verantwoordelijke uitgever: Camille Thiry – Vooruitgangstraat 80 – 1035 Brussel. Opmaak en productie: Euro RSCG – Foto’s: Brussels Hoofdstedelijk Gewest/Mobiel Brussel (m.u.v. p. 5 simulatie XDGA-NEY-BOYDENS en p. 7 illustraties Frédéric Thiry). Gedrukt op papier Cyclus print: ecologisch verantwoord papier, vervaardigd volgens de ethische- en milieuregels en volgens de Europese normen. Zonder chloor, zonder bleekmiddelen, 100% biologisch afbreekbaar. Niet op de openbare weg gooien a.u.b.
ADMINISTRATION DE L'ÉQUIPEMENT ET DES DÉPLACEMENTS
BESTUUR UITRUSTING EN VERVOER
