SEPA 3
Inhoud p.4 p. 6 p. 6
Wat is SEPA ?
p. 8 p. 9
Vanaf wanneer wordt SEPA toegepast ? Wat verandert er ?
p.14
Wat zijn de gevolgen ?
Waarom wordt SEPA ingevoerd ? Waar wordt SEPA toegepast ?
SEPA 4
Wat is SEPA ? SEPA staat voor “Single Euro Payments Area”, een eengemaakte Europese betaalruimte. Die zal ervoor zorgen dat burgers en bedrijven met dezelfde betaalmiddelen (kaarten, overschrijvingen, domiciliëringen) hun betalingen kunnen afhandelen binnen de gehele eurozone (alle landen die de euro als betaalmiddel hebben) en later de gehele Europese Unie.
Voor SEPA wordt gewerkt aan een nieuw wettelijk kader, dat tot doel heeft alle wetgeving voor euro en niet-euro betalingen te harmoniseren (zie Europese richtlijn op de betaaldiensten). De ECB volgt al deze ontwikkelingen op de voet in nauwe samenwerking met de European Payments Council (EPC). De ECB is tevens adviseur van de EC.
SEPA is een initiatief van de Europese Commissie (EC), ondersteund door de Europese Centrale Bank (ECB), dat wordt ontwikkeld en uitgevoerd door de banksector. Met SEPA beoogt men de realisatie van een concurrerende interne markt voor betaalverkeer.
De EPC is de besluitvormende en coördinerende instelling van de Europese banken met betrekking tot het betaalverkeer, en bestaat vandaag uit 66 leden, inclusief enkele verenigingen van banken. De EPC coördineert alle activiteiten die moeten leiden tot de invoering van SEPA.
SEPA 5
SEPA vloeit voort uit de strategische beslissing van de Europese top van Lissabon van maart 2000, om tegen 2010 van de Europese Unie de meest competitieve regio ter wereld te maken. Dit is de zogeheten “Lissabon-agenda”. Eén van de elementen die nodig zijn om die ambitieuze doelstelling te bereiken, is de creatie van een Europese betaalmarkt waarbij de betaalverschillen tussen de lidstaten verdwijnen en alle betalingen binnen Europa “binnenlandse betalingen” worden.
Europese richtlijn op de betaaldiensten De Europese Unie bereidt een nieuwe richtlijn op de betaaldiensten voor. Door middel van die richtlijn wil men de concurrentie stimuleren tussen de aanbieders van betaaldiensten en hen verplichten hun cliënten beter te informeren over betaalproducten, zodat zij meer doordacht de beste dienst kunnen kiezen. De richtlijn legt de rechten en plichten vast van gebruikers en aanbieders van betaaldiensten in het kader van een betere consumentenbescherming. Zo zullen de betaaldiensten over heel de Europese Unie (plus Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland) door dezelfde wetgeving geregeld worden.
SEPA 6
Waarom wordt Waar wordt SEPA ingevoerd ? SEPA toegepast ? SEPA moet ons leven makkelijker maken. Er komen Europese standaarden voor betalingen met overschrijvingen, domiciliëringen en kaarten. De Europese Unie werkt ook aan één wettelijk en reglementair kader. De eindgebruikers (de consument, de overheid, de handelaars en de ondernemingen) zullen deze Europese betaalinstrumenten kunnen gebruiken over de hele eurozone, even efficiënt en veilig als thans binnen de grenzen van een land.
In een eerste fase zal SEPA enkel in de eurozone worden ingevoerd (zone met landen die de euro als betaalmiddel hebben). Maar de onderhandelingen en afspraken gebeuren nu reeds met àlle landen van de Europese Unie (dus ook met Bulgarije en Roemenië, die op 1 januari 2007 toetraden tot de Europese Unie) plus Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland.
SEPA 7
Vier landen sluiten zich voor SEPA aan bij de EU-groep, namelijk Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland. Aldus komen we tot 27 EU-staten + 4 landen = 31 landen.
SEPA 8
Vanaf wanneer wordt SEPA toegepast ?
Vanaf 1 januari 2008 willen de Europese instellingen een eengemaakte ruimte voor betalingen in euro (SEPA) in het leven roepen. Het nieuwe SEPA-systeem start, voor de meeste producten, naast het huidige. Tegen eind 2010 moet het merendeel van alle betalingen op SEPA overgeschakeld zijn. Het Belgische kaartschema Bancontact/Mister Cash (BC/MC) verdwijnt op 1 januari 2008 en wordt vervangen door Maestro. De Belgische domiciliëring houdt op te bestaan op 31 december 2010.
SEPA 9
Wat verandert er ? We overlopen de drie betaalmiddelen waarop SEPA een invloed zal hebben:
1) Overschrijvingen 2) Domiciliëringen
1) Overschrijvingen De “Europese overschrijving” zal de huidige binnenlandse overschrijving vervangen, evenals de grensoverschrijdende overschrijvingen in euro die gebruikt worden voor andere landen van de Europese Unie + Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland.
3) Betaalkaarten Voor deze Europese overschrijvingen zal men in het SEPA-systeem het International Bank Account Number (IBAN) van de begunstigde en de Bank Identifier Code (BIC) van zijn bank nodig hebben.
SEPA 10
IBAN & BIC: sneller, veiliger en goedkoper betalen naar en vanuit het buitenland, en binnenkort ook nodig in het binnenland In België hebben alle rekeningnummers dezelfde structuur: 12 cijfers, waarvan de twee laatste een controlegetal vormen. Buitenlandse rekeningnummers waren tot voor kort niet zo doorzichtig. En dat wilde wel eens voor moeilijkheden zorgen: rekeningnummers verschillen van land tot land en soms zelfs van bank tot bank. Het European Committee for Banking Standards (ECBS) heeft daarom voor grensoverschrijdende betalingen een internationale standaard voor rekeningnummers uitgewerkt: » IBAN: International Bank Account Number, is de standaard voor het bankrekeningnummer van de begunstigde in grensoverschrijdende betalingen. » BIC: Bank Identifier Code, ook S.W.I.F.T.-adres genoemd, identificeert de bank van de begunstigde. Hoe is het IBAN opgebouwd? In het IBAN vinden we volgende onderdelen terug, opgesplitst in groepen van 4 karakters en gescheiden door een spatie: » de ISO-landencode van het land waar de rekening wordt gehouden (voor België is dat BE); » een controlegetal van 2 cijfers; » het bestaande nationaal rekeningnummer. Het IBAN bestaat uit maximaal 34 karakters en heeft een vaste lengte per land. Zo heeft elke Franse IBAN bijvoorbeeld 27 karakters en elke Duitse 22. In België bestaat een IBAN uit
16 karakters. Voorbeeld: 730-1234567-44 (Belgisch rekeningnummer) wordt BE55 7301 2345 6744. Hoe is de BIC opgebouwd? De BIC bestaat uit 8 of 11 karakters en is opgebouwd uit: » een bankcode (4 karakters) » een landcode (2 letters) » een plaatscode (2 karakters) » eventueel een kantoorcode (3 karakters) U vindt uw eigen IBAN (International Bank Account Number) en de BIC (Bank Identifier Code) op uw rekeningafschriften, zoals voorgeschreven door een Europese Verordening. Vanaf 1 januari 2007 moeten alle grensoverschrijdende overschrijvingen in euro van cliënten in Europa worden uitgevoerd met vermelding van het IBAN en de BIC, en dit ongeacht het bedrag van de overschrijving. In een volgende fase zal dit dan ook voor binnenlandse overschrijvingen het geval zijn. Cliënten die nog niet beschikken over het IBAN en de BIC van hun buitenlandse leveranciers, doen er goed aan deze gegevens zo snel mogelijk bij hun tegenpartij op te vragen om te vermijden dat hun betalingen niet of vertraagd worden uitgevoerd. Leveranciers die een grensoverschrijdende factuur opmaken, dienen hun IBAN en de BIC van hun bank op de factuur te vermelden.
SEPA 11
Europese overschrijving
SEPA 12
2) Domiciliëringen Om te vermijden dat u (= debiteur of “schuldenaar”) een belangrijke rekening vergeet te betalen en dat bijvoorbeeld elektriciteit of telefoon worden afgesloten, kunt u een domiciliëring gebruiken. Een bedrijf krijgt dan – met uw akkoord via ondertekening van een mandaat – de toelating automatisch het geld van uw rekening op te nemen. Met SEPA ontstaat de grensoverschrijdende domiciliëring. Dit nieuwe product bestaat in twee versies: herhaaldelijk (bijvoorbeeld maandelijks) en eenmalig. België kende tot nu toe geen eenmalige domiciliëring. De huidige “Belgische” domiciliëring houdt op te bestaan op 31 december 2010. Op voorwaarde dat de betaler er vooraf mee akkoord ging, kunt u (= crediteur of “schuldeiser”) in het nieuwe systeem automatisch incasseren bij buitenlandse klanten via herhaaldelijke of eenma-
lige domiciliëringen, en dit over de grenzen van de eurozone heen. De nieuwe SEPA-domiciliëring wijkt af van de huidige Belgische domiciliëring: » De SEPA-versie werkt immers eveneens met IBAN/BIC. » Een bedrijf kan dan zoals gezegd ook over de grenzen binnen de eurozone (en later de gehele Europese Unie + Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland) eenmalig of herhaaldelijk geld van uw rekening opnemen. » Indien u (= debiteur of “schuldenaar”) niet akkoord gaat met een betaling, heeft u tot zes weken de tijd om die te weigeren. Uw bankier heeft slechts maximum vijf bankwerkdagen om de betaling te weigeren, bij voorbeeld indien er niet voldoende geld op uw rekening staat.
SEPA 13
Domiciliëringen tussen bedrijven onderling zullen ook mogelijk zijn, maar dan wel onder de vorm van een bedrijfsschema met andere spelregels. Deze vorm is nog in uitwerking. De administratie van de domiciliëringsopdrachten is bij de huidige, Belgische domiciliëring een taak voor de bank van de cliënt bij wie het geld opgenomen wordt. Bij SEPA-domiciliëringen zal het incasserende bedrijf (bijvoorbeeld uw energieleverancier) zelf de administratie verzorgen. 3) Betaalkaarten De Belgische banksector heeft na een grondige analyse besloten om het kaartschema Bancontact/ Mister Cash (BC/MC), gebruikt voor kaartbetalingen en geldafhalingen in België, vanaf 1 januari 2008 te vervangen door internationale schema’s. In een eerste fase wordt op Maestro
overgestapt. Later zullen de banken ook andere betaalschema’s kunnen aanbieden die aan de SEPA-vereisten voldoen. De komst van SEPA heeft dus geen ingrijpende gevolgen voor de kaartgebruikers: » Maestro is immers al aanwezig op de meeste betaalkaarten. U kunt uw huidige kaart dus gewoon behouden en verder gebruiken. » Alleen indien uw kaart vandaag nog niet beschikt over Maestro, dient deze functie te worden geactiveerd. Uw bank zal u hiervoor tijdig op de hoogte brengen. » In de loop van 2008 zal het Bancontact/Mister Cash-logo geleidelijk uit het straatbeeld verdwijnen en vervangen worden door Maestro. » Voor Proton verandert er niets. » SEPA heeft geen gevolgen voor het gebruik van uw kredietkaart.
SEPA 14
Wat zijn de gevolgen ? Gevolgen voor de consument en eindgebruiker Betaalkaarten De Maestro-functie staat reeds op uw debetkaart. U kunt er dus zowel in het binnenland als in het buitenland mee betalen. Wat kredietkaarten betreft, verandert er voor u niets. Rekeningstructuur Momenteel heeft u bij uw bank één rekening met verschillende nummers : één voor binnenlands gebruik en één voor buitenlands gebruik, het zogenaamde International Bank Account Number (IBAN) dat een buitenlander nodig heeft om geld
naar u te kunnen overschrijven. SEPA werkt met maar één rekeningnummer (het IBAN) en met de Bank Identifier Code (BIC) van de bank. U gebruikt dan het IBAN en de BIC, niet alleen voor overschrijvingen naar een ander land van de Europese Unie (zoals nu), maar ook voor overschrijvingen binnen de Belgische grenzen. Domiciliëringen Vandaag kunt u via domiciliëring regelmatig weerkerende betalingen voor bijvoorbeeld gsm, gas, elektriciteit, abonnementen, enz. in België automatisch laten uitvoeren. Met de SEPA-domiciliëring kan dat ook naar buitenlandse firma’s. U kunt dan betalingen naar het buitenland
SEPA 15
(eurozone en later EU + Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland) even eenvoudig automatiseren als in België, bijvoorbeeld voor een abonnement op een buitenlands tijdschrift of voor de gasrekening van uw vakantiehuisje in Frankrijk. Een domiciliëring met één enkele inning in plaats van herhaaldelijke betalingen zal ook mogelijk zijn.
Gevolgen voor de handelaar Betaalkaarten De Belgische banken hebben beslist om op 1 januari 2008 het nationale schema Bancontact/ Mister Cash (BC/MC) te vervangen door het internationale Maestro-schema. Voor u, als handelaar die Bancontact/Mister Cash-betalingen aanvaardt, zullen er enkele wijzigingen zijn: » Op 1 januari 2008 wordt de markt formeel geopend. U zult dus kunnen kiezen bij wie u een contract afsluit om Maestro-betalingen te aanvaarden. » Aan de betaalterminals zullen software-aanpassingen nodig zijn. Uw terminalleverancier neemt hiervoor het initiatief. » Het BC/MC-logo zal door het Maestro-logo worden vervangen.
SEPA 16
» Alle buitenlandse kaarthouders die de Maestrofunctie op hun kaart hebben, zullen bij u kunnen betalen, ook als u vandaag enkel Belgische kaarten aanvaardt. » In Europa zullen verschillende betaalschema’s beschikbaar zijn (bijvoorbeeld V-Pay, EuroAlliance, …). Na een korte overgangsperiode zult u ervoor kunnen kiezen om ook deze kaarten te aanvaarden. Dit is te vergelijken met het naast elkaar bestaan van de verschillende merken bij kredietkaarten (MasterCard, Visa, American Express, Diners, enz.).
Gevolgen voor de ondernemer Overschrijvingen Met SEPA vervangt de Europese overschrijving in elk euroland de binnenlandse overschrijving. Doordat het binnenlandse rekeningnummer wegvalt, moeten bedrijven, overheid en non-profit heel wat aanpassen: financiële software, interfaces met geïntegreerde computersystemen, klanten- en leveranciersbestanden, gecodeerde dagafschriften, facturen, drukwerk, enz. Rekeningstructuur Het betaalverkeer krijgt nu dus echt een Europese dimensie. U zult voor uw bedrijf de bankrekeningen en -relaties kunnen optimaliseren en het betaalverkeer kunnen sturen naar die bank die u de beste prijs en service biedt. U kunt zelfs uw volledige betaalverkeer centraliseren in één enkele euro-rekening. Cash- en liquiditeitsmanagement
SEPA 17
wordt zo veel eenvoudiger. Ongetwijfeld zal zo de Europese concurrentie verhogen. Wetgevend kader Betaalinstructies en regelingen inzake de interbancaire verwerking van betalingen worden onderworpen aan Europese standaarden. Ook de wetgeving zoals bijvoorbeeld met betrekking tot consumentenbescherming, wordt eenvormig Europees. Nieuwe ontwikkelingen Het is nog niet duidelijk hoe snel de Europese betaalgewoonten naar elkaar zullen convergeren. Maar het staat wel al vast dat de convergentie, standaardisering, centralisering en schaalvoordelen grote kansen opleveren voor dienstverleners.
SEPA 18
Wil u nog meer te weten komen over SEPA ? Surf dan naar
www.sepabelgium.be
Verantwoordelijke uitgever: Marina De Moerlooze Belgische Federatie van de financiële sector | Ravensteinstraat 36 | 1000 Brussel www.febelfin.be
