Jaarverslag 2011 Economic Development Board Almere
Het Economisch Offensief
Almere Werkt!
EDBA Economic Development Board Almere
‘Van idee naar BV’
2 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Jaarverslag 2011 Economic Development Board Almere
Het Economisch Offensief
Almere Werkt!
EDBA Economic Development Board Almere
‘Van idee naar BV’
Colofon Dit jaarverslag is verschenen in een oplage van 150 en is tot stand gekomen met medewerking van Samenstelling en redactie Henk Weyschedé en Vivian Vijn Fotografie Gemeente Almere Geert van der Wijk Vormgeving Gemeente Almere/CBW/Communicatie/team Vormgeving Reproductie Repro gemeente Almere
EDBA Economic Development Board Almere
Economic Development Board Almere Randstad 21-81 1314 BK Almere 036 767 0244
[email protected] www.edba.nu
2 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Inhoudsopgave
Voorwoord van de voorzitter
5
Leden van de Economic Development Board Almere
6
Algemene terugblik 2011
9
Clusters
17
• Cluster Health, Wellness & Life Sciences
17
• Cluster Handel & Logistiek
23
• Cluster ICT & Media
27
• Cluster Duurzaam Almere
35
• Cluster Luchthaven Lelystad
41
Excellent gastheerschap
45
• Themagroep Arbeidsmarkt & Onderwijs
46
• Themagroep Ondernemerschap & Internationalisering
47
• Thema Kennisinfrastructuur
49
Overige activiteiten
51
Jaarrekening 2011
61
• Bureaukosten
61
• Investeringsfonds
62
Contouren activiteiten 2012
66
3 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Voorwoord van de voorzitter
De Economic Development Board Almere is sinds de oprichting in april 2010 op weg om een begrip te worden in Almere. Meer en meer bedrijven en organisaties weten de EDBA te vinden. De opbouwfase van twee jaar is min of meer achter de rug. De organisatie staat, de clusters gaan zich steeds beter focussen en er worden activiteiten ontplooid voor het bestaande bedrijfsleven in het kader van excellent gastheerschap. Dit alles met als doel om 100.000 nieuwe banen te hebben in 2030 in Almere. De huidige economische situatie in Nederland, Europa of zelfs wereldwijd is niet bemoedigend. Maar er zijn in Almere toch lichtpunten te melden. Het economisch programma is opgesteld voor de lange termijn. En de programma’s binnen de clusters zijn ook gericht op de lange termijn. Je kunt na twee jaar nog niet precies het effect van alle activiteiten bepalen. Dat neemt niet weg dat er ook nu al ‘korte termijn-succesjes’ behaald zijn. Daar kunt u in dit jaarverslag over lezen. Als voorzitter van de Economic Development Board Almere kan ik zeggen dat mijn eerste ervaringen met deze vorm van samenwerking tussen overheden, onder nemingen en onderwijsinstellingen heel plezierig werkt. Hierdoor versterken wij de economische ontwikkeling van Almere. Ik hoop van harte dat deze samenwerking nog jaren succesvol gaat zijn.
Annemarie Jorritsma, voorzitter Economic Development Board Almere
5 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Leden van de Economic Development Board Almere
Annemarie Jorritsma voorzitter en burgemeester Almere
Ben Scholten wethouder Economische Ontwikkeling Almere
Jan-Nico Appelman gedeputeerde provincie Flevoland
Wimar Jaeger directeur Wipac
Harry van Dorenmalen voorzitter cluster ICT & Media CEO IBM Europe
Jeltje Schraverus voorzitter cluster Health, Wellness & Life Sciences voorzitter Raad van Bestuur Flevoziekenhuis
Henry Meijdam voorzitter cluster Duurzaam Almere Partner Meijdam & Overmars
6 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Bert Gijsberts voorzitter cluster Luchthaven Lelystad voorzitter VBA directeur Boogaart Infragroep Almere
Leo Houwen voorzitter themagroep Arbeidsmarkt & Onderwijs corporate vice-president USG People
Jan Willem Meinsma vertegenwoordiger van het onderwijs lid raad van bestuur Windesheim Tevens lid van de Board Vertegenwoordiger Ministerie Economische Zaken, Landbouw & Innovatie
Bureau EDBA
Henk Weyschedé, directeur
Vivian Vijn, algemeen secretaris Secretarissen clusters en themagroepen Gaston Crolla (Kamer van Koophandel) Sabrine Strijbos (Gemeente Almere) Anouk Veluwenkamp (Gemeente Almere) Herman van der Werf (Kamer van Koophandel) Erik Rijnders (OMALA) André Ribbens (Kamer van Koophandel) Hans Wormer, projectleider EDBA/liason gemeente Almere
7 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Algemene terugblik 2011
De oprichting van de Economic Development Board Almere (EDBA) is een uitvloeisel van het advies van de heer W. Meijer uit 2008. Hij adviseerde op verzoek van minister J. Cramer en wethouder A. Duivesteijn over de wijze waarop 100.000 nieuwe banen gerealiseerd kunnen worden in Almere.
De Economic Development Board Almere (EDBA) stelt investeringsprogramma’s op voor de economische ontwikkeling van Almere. Dit plan heet het ‘economisch offensief’ en moet leiden tot 100.000 extra banen in 2030. De EDBA jaagt aan, koppelt mensen en kennis aan elkaar, initieert, wijst de weg, organiseert, bundelt, co-financiert, beoordeelt, makelt en schakelt. Vele rollen met een groot speelveld. Ruim 100 bedrijven en organisaties zijn aangehaakt en geven hun tijd en energie voor plannen voor de stad.
De economische ontwikkeling van Almere staat niet op zichzelf. Het is onderdeel van de economie, de regio Utrecht, de metropoolregio Amsterdam en overig Flevoland. De economische ontwikkeling van Almere moet bijdragen aan de versterking van de Noordvleugel binnen Europa en tegelijkertijd moet Almere ook een eigen identiteit gaan opbouwen. Almere kent op dit moment geen dominante stuwende economische clusters. De stad met zo’n 70.000 arbeidsplaatsen, heeft van alles een beetje. Het ontbreekt aan herkenbaarheid en er zijn geen ‘pieken’ ontstaan waardoor de economie een progressieve impuls krijgt. Het advies gaat uit van het tot ontwikkeling brengen van een beperkt aantal economische clusters, maar vraagt ook om een overkoepelende, aansprekende economische identiteit. Almere zal immers partijen moeten ‘verleiden’ om in Almere te investeren. Bedrijven en kennisinstellingen moeten de uniciteit van Almere gaan herkennen en op basis daarvan hun eigen belangen gaan verbinden aan de ontwikkeling van de stad. De 100.000 banen is een stip aan de horizon, het gaat om de versnelling van de economische groei in Almere. De helft van dit aantal banen zal moeten komen door de groei van het bestaande bedrijfsleven en de ontwikkeling van de bevolkingsvolgende werkgelegenheid. De andere helft door het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid, dus nieuwe werkgelegenheid, binnen de vijf kansrijke clusters en een slimme overloopstrategie voor bedrijven uit de regio die op zoek zijn naar een andere locatie. Randvoorwaarde is het excellente gastheerschap van de stad Almere. Dit houdt in dat de stad optimale economische ontwikkelingscondities creëert voor het Almeerse bedrijfs leven en voor bedrijven die overwegen zich in Almere te vestigen. Dit is niet alleen de opgave van de gemeente, maar ook van de private – en bestuurlijke partners binnen en buiten Almere.
9 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Algemene terugblik 2011
Overheid, ondernemingen, onderwijs en onderzoeksinstellingen (de 4 O’s) hebben de handen ineen geslagen en in 2010 de ‘Economic Development Board Almere’ opgericht. De EDBA ontwikkelt en bewaakt de kansrijke clusters en geeft richting, focus en samenhang aan de uitvoering. Zij verrijkt programmalijnen en businesscases met haar eigen kennis en netwerken. Zij adviseert betrokken partners op het te voeren beleid, zoals op onderdelen van het excellent gastheerschap. De EDBA maakt zich sterk voor de economische ontwikkeling van de stad en is verantwoordelijk voor de coördinatie en afstemming bij het economisch offensief. Een offensief dat niet alleen Almere, maar ook de provincie Flevoland en de Metropoolregio Amsterdam sterker maakt. Ter ondersteuning van de EDBA is een compact en slagvaardig projectbureau ingericht. De ontwikkeling en realisatie van het economische offensief wordt daarmee een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de 4 O’s. De samenwerking binnen de EDBA is gebaseerd op gelijkwaardigheid.
Het economische offensief kent drie pijlers: • Maximaal benutten van de groeipotentie bestaande organisaties • Ontwikkeling van een 5-tal economische clusters • De ontwikkeling van programma’s in het kader van excellent gastheerschap
Clustervorming gaat over de samenwerking en vernieuwing van economische activiteiten. De onderlinge samenwerking tussen bedrijven in een cluster leidt tot meerwaarde voor de stad. De toegevoegde waarde van deze samenwerking wint aan kracht als de verbinding tussen clusters de klassieke indeling in branches doorkruisen. Denk aan gezondheid, voeding en sociale systemen of aan ICT en Zorg. Door verrassende verbindingen tussen bedrijven ontstaan nieuwe waardeketens. Voor ieder cluster geldt dat langjarig een structurele inzet nodig is. Als het cluster voldoende perspectief biedt kunnen de programmalijnen meerjarig doorgetrokken worden. Langdurig commitment vergroot de kans op succesvolle economische ontwikkeling van het cluster. Het gaat dan om netwerkvorming, het versterken van verbindingen, het inzetten van reguliere geldstromen als launching customer voor innovatieve producten, het wegnemen van barrières en het faciliteren van ondernemers in de breedste zin van het woord. Naast de keuze voor de drie pijlers van het economisch offensief wordt geconstateerd dat er drie meer randvoorwaardelijke ontwikkelingslijnen opgepakt moeten worden in Almere: het versterken van de kennispositie, het beter benutten van ondernemerschap en branding en marketing van de economische identiteit van Almere. De EDBA is betrokken bij al deze activiteiten, maar de rol en de inzet vanuit de EDBA is verschillend. Bij de ontwikkeling van de clusters en enkele thema’s van het excellent gastheerschap neemt de EDBA de leiding, regie en is zij de motor om de activiteiten tot ontwikkeling te brengen. Bij de andere activiteiten wordt intensief samengewerkt met
10 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
andere partners, maar neemt één van de partners de leiding. Ter illustratie: bij branding en marketing van de economische identiteit van Almere neemt de gemeente Almere samen met Almere City Marketing het voortouw.
Doelstellingen EDBA Het is de opdracht van de EDBA invulling te geven aan drie primaire doelstellingen: clusterontwikkeling, inhoud geven aan enkele doelstellingen van excellent gastheerschap en het maximaal benutten van de groeipotentie van bestaande organisaties; veelal vooral een netwerkfunctie. De focus ligt op vijf kansrijke clusters, waar Almere zich mee gaat profileren en haar economische identiteit mee vergroot. • Health, Wellness en Life Sciences • ICT & Media • Handel & Logistiek • Duurzaam Almere • Luchthaven Lelystad De EDBA is onderdeel van een keten waarbij veel partijen een rol spelen. In de keten zorgt de EDBA samen met de gemeente Almere, de provincie Flevoland, de Metropool regio Amsterdam (Amsterdam Economic Board en Amsterdam Innovatie Motor), de Kamer van Koophandel, Syntens, de OMFL, onderwijsinstellingen, banken en investeerders én ondernemingen voor het delen van kennis en kunde teneinde meer werkgelegenheid te creëren. Dit wordt ook wel de ‘triple helix’ genoemd, maar wij noemen het liever de 4 O’s: samenwerking tussen overheid, ondernemingen, onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Een tweede doelstelling is om mede inhoud te geven aan een aantal doelstellingen van excellent gastheerschap. De EDBA neemt een drietal thema’s voor haar rekening: • Stimulering ondernemerschap en internationalisering • De aansluiting van de arbeidsmarkt op het onderwijs • Kennisinfrastructuur en innovatie Hiervoor zijn twee themagroepen opgericht. Ook met een voorzitter en een secretaris. De derde doelstelling van de EDBA is de netwerkfunctie. Het belang van de netwerkfunctie wordt steeds groter. In de clusters heeft de EDBA een sturende en trekkende rol. In andere netwerken ziet zij voor zichzelf een faciliterende rol. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de EDBA zich uitsluitend oriënteerde op de clusters. De praktijk van alledag is dat we steeds meer met bestaande partijen nadenken over de economische ontwikkeling in de regio. Door het groeiende netwerk is de makelaarsrol prominenter geworden.
11 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Algemene terugblik 2011
EDBA Board Vier keer per jaar komen de leden van de board bij elkaar. Zij bewaken de strategie en samenwerking tussen de 4 O’s. Nemen besluiten over de richting van de economische programma’s binnen de clusters en de investeringen vanuit de EDBA. De leden van de board zijn ook dè vertegenwoordiger van één van achterliggende organisaties (de 4 O’s). Indien nodig worden zij ingezet om de samenwerking tussen de organisaties net even dat duwtje te geven dat een project soms nodig heeft. De brede samenstelling van de board is voor de projectorganisatie een ideaal klankboard voor nieuwe ontwikkelingen. Door de brede samenstelling kunnen nieuwe initiatieven snel getoetst worden op economische potentie en maatschappelijk draagvlak.
EDBA Uitvoeringsorganisatie Het bureau van de EDBA bestaat uit directeur Henk Weyschedé en algemeen secretaris Vivian Vijn (sinds 1 april 2011). Door deze verdubbeling van capaciteit kon meer uitvoering gegeven worden aan de inhoudelijke en procesmatige ondersteuning van het bureau en de communicatie over het werk van de EDBA. Maar ook met deze verdubbeling is het van belang om goed te focussen op de kerntaken en de verleiding te weerstaan om overal een trekkende rol of betrokkenheid bij te hebben. De financiële administratie van de EDBA wordt gevoerd door Marjolein Reuver. Hans Wormer is projectleider EDBA/liason gemeente Almere.
De 5 clusters Op basis van de economische visie Almere 2030, de beschikbare documentatie, analyses en vooral gesprekken met vele betrokkenen is de keuze gemaakt voor vijf clusters en per cluster een uitdagend ambitieniveau. Deze clusters moeten uitgroeien tot de aanjagers van de economie in Almere. De clusters hebben alle vijf een voorzitter, die ook lid is van de EDBA Board. Het zijn captains of industry die de sector goed kennen en/of een relatie met Almere hebben. De voorzitters van de verschillende clusters worden ondersteund door een secretaris.
12 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Economic Development Board Almere
Board
Handel & Logistiek Voorzitter: Wimar Jaeger Secretaris: Herman van der Werf (KvK)
Clusters
Themagroepen
Health, Wellness & Life Sciences
Ondernemerschap & Internationalisering
ICT & Media Voorzitter: Harry van Dorenmalen
Voorzitter: Jeltje Schraverus
Secretaris: Gaston Crolla (KvK)
Secretaris: Anouk Veluwenkamp (gemeente Almere)
Duurzaam Almere Voorzitter: ? Secretaris: Sabrine Strijbos (gemeente Almere)
Luchthaven Lelystad Voorzitter: Bert Gijsberts Secretaris: Eric Rijnders (OMALA)
Arbeidsmarkt & Onderwijs Voorzitter: Leo Houwen
Voorzitter: Henk Weyschedé
Secretaris: Vivian Vijn (EDBA)
Secretaris: André Ribbens (KvK)
Bij de start van de EDBA stonden de ronde-tafel-bijeenkomsten van de verschillende clusters centraal. In de praktijk van alle dag is het accent verschoven naar een organisatie rondom de verschillende projecten. Dit werkt effectiever en vergroot de betrokkenheid. Binnen de clusters worden de projecten ‘uitgehard’ tot businesscases. De rol van de EDBA is heel wisselend. Het varieert van initiatiefnemer tot het verrichten van ‘hand en span’ diensten. Bij het uitharden van projecten tot businesscases is driemaal gebruik gemaakt van het bureau Fakton, gespecialiseerd in het op een heel compacte wijze omzetten van een project tot businesscase.
Secretarissen De stuwende krachten binnen de clusters/thema’s zijn bij uitstek onze secretarissen. Elke clustervoorzitter heeft een professionele ondersteuner, die affiniteit heeft met de sector of het thema. Zij vervullen deze taak naast hun werkzaamheden bij organisaties waar de EDBA intensief mee samenwerkt. Zij zijn contactpersoon, aanjager, inhoudelijk voorbereider, organisator, netwerker, contactenlegger, etc. Samen met de voorzitters zijn zij het gezicht van het cluster. Tijdens het maandelijkse secretarissenoverleg wordt de voortgang bewaakt, nieuwe ontwikkelingen met elkaar afgestemd en verbindingen tussen de verschillende clusters gelegd.
13 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Algemene terugblik 2011
Projectmanagers Grote projecten vergen voor een adequate uitvoering een projectmanager. Het eerste project waar een dergelijke ondersteuning onontbeerlijk is heet Almere DataCapital. Hans Wormer is vanuit de gemeente Almere gedetacheerd voor dit project.
Externe contacten en communicatie Het komt geregeld voor dat de EDBA wordt gevraagd mee te denken of iets te vertellen over de wijze waarop Almere de economische ontwikkeling vorm geeft. Zit je eenmaal in het netwerk dan weten mensen je te vinden. Het kost tijd, maar is van wezenlijk belang. We noemen enkele externe contacten van het afgelopen jaar om een beeld te geven: • Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie: voor het topsectoren beleid is de EDBA ook gevraagd om input te leveren samen met andere partijen uit de regio. • Voorbereiding van het diner met Flevolandse Tweede Kamerleden bij burgemeester thuis (samen met de gemeente). • Er is tweewekelijks overleg met de afdeling EZ van de gemeente Almere en Provincie Flevoland • In 2011 is een intensievere samenwerking opgestart met de Amsterdam Economic Board en Amsterdam Innovation Motor. • Er zijn contacten met andere Economic Development Board’s om van elkaar te leren. • Een Chinese delegatie die in Nederland voorbeelden van stadlandbouw wilden zien heeft de EDBA via de ambtenaar externe betrekkingen toch naar Almere kunnen krijgen. • Voor een Chinese delegatie uit Shandong heeft de EDBA een presentatie verzorgd over de EDBA. Zij waren geïnteresseerd om te leren van lokale overheden in Nederland betreffende de ontwikkeling van economische zones. Op welke manier kan de overheid het economische proces stimuleren? Hoe incorporeren we het aspect duurzaamheid? Hoe kunnen we PPS vormgeven? • Medewerkers van de afdeling Economische Zaken van de Amerikaanse Ambassade zijn op bezoek geweest in Almere om de stad beter te leren kennen. Hun focus is de lokale economische ontwikkelingen in relatie tot landelijk beleid. Vooral de inter nationale acquisitie, de groei van de stad en de invloed van de landelijke politiek waren onderwerpen waar belangstelling voor was. Voor Flevoland is Noord-Amerika één van de belangrijkste regio’s waar bedrijven vandaan komen. Daarom investeert de EDBA en de gemeente Almere graag in kennismaking en kennisontwikkeling. • Kenniskring logistiek Almere: Randstad is de initiatiefnemer van de Kenniskring logistiek in Almere. Deze komt enkele keren per jaar bij elkaar. EDBA zorgt ervoor dat de leden van deze kenniskring geïnformeerd blijven over de ontwikkelingen van de tafel Handel en Logistiek.
14 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
• VBA en ACM: met deze organisaties is intensief contact over kansen en mogelijk heden om de economische ontwikkeling te stimuleren. Het is handig dat de EDBA in hetzelfde pand gevestigd is. Kruisverbanden worden daardoor makkelijk gelegd. • Gemeente Almere (HRM) vraagt input voor leergang binnen gemeente voor managers over het betrekken van partijen in de stad.
EDBA bedrijven-netwerk De EDBA heeft alle Almeerse bedrijven met tussen de 10 en 100 medewerkers laten bellen om hen te vragen zich bij ons netwerk aan te sluiten. De EDBA wil graag een goed contact met deze bedrijven opbouwen. Het is een hele belangrijke doelgroep voor de EDBA, immers 50% van de groei van de werkgelegenheid komt uit het bestaande bedrijfsleven. Inmiddels krijgen een kleine 500 bedrijven onze maandelijkse nieuwsbrief.
Nieuwsbrief, website en social media Sinds mei 2011 versturen we maandelijks een nieuwsbrief aan bedrijven en andere geïnteresseerden. De content van de nieuwsbrief is gericht op programma’s waar bedrijven die willen groeien iets aan hebben. Programma’s van de Kamer van Koophandel, WTCAA, Syntens, etc. Ook besteden we aandacht aan de voortgang van businesscases en activiteiten uit de vijf clusters en vanuit de themagroepen. Het geheel wordt aangevuld met berichtjes over de Almeerse economie en het bedrijfsleven. Via de website van de EDBA kunnen geïnteresseerden zichzelf aanmelden voor de nieuwsbrief. De eerste voorzichtige stappen op de sociale media worden gezet. Het blijft toch een kwestie van ‘het er even tussendoor doen’. Hoe meer energie je er op inzet, hoe meer je er ook uithaalt. Maar met de 97 followers op twitter.com/edba, EDBA-blogs, de LinkedIngroep van de EDBA, een Youtube-account en een Facebook-pagina is het begin daar. Ook het project Almere DataCapital heeft inmiddels een Linkedin-groep. In mei is de nieuwe website de lucht in gegaan. Het idee was om veel meer over de projecten van de EDBA te vertellen. Vanaf 16 mei zijn er bijna 4.033 unieke bezoekers op edba.nu een kijkje wezen nemen. De website en de nieuwsbrief zijn zodanig ontwikkeld dat het ‘delen’ op de sociale media heel gemakkelijk gaat.
15 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Cluster Health, Wellness & Life Sciences
Droom:
Almere, de gezondste stad van Nederland
Voorzitter: Jeltje Schraverus Secretaris: Anouk Veluwenkamp (gemeente Almere)
Een droom met een forse ambitie die niet zomaar uit de lucht komt vallen. De gezondheidszorg is één van de speerpunten waar Almere duidelijk een profiel mee kan opbouwen. Vernieuwende voorzieningen op het gebied van gezondheid(-szorg), ruime mogelijkheden voor onderwijs en onderzoek en een aantrekkende werking voor bedrijvigheid en werkgelegenheid, dat is waar de ambitie ‘de gezondste stad van Nederland‘ voor staat. Al jarenlang spreekt de innovatieve aanpak van de zorg in Almere tot de verbeelding van burgers en politici. Almere heeft een paar hele sterke troefkaarten in handen. De zorgsector kent relatief weinig aanbieders, waardoor innovaties gemakkelijk geïntroduceerd kunnen worden. Maar ook de ruime opzet van de stad met veel groen en water biedt de Almeerders de mogelijkheid om gezond te leven en gezonde keuzes te maken. Het cluster Health, Wellness en Life Sciences is met 10.000 arbeidsplaatsen één van grootste werkgevers van Almere. De vergrijzing en de toename van chronisch zieken zorgen voor een toenemende vraag naar (welzijns)zorg. De gezondheidszorg kan heel goed een aanjager zijn van de economie, zeker door de koppeling met onderwijs en onderzoek. De Almeerse organisaties in de zorgsector proberen op een innovatieve manier in te spelen op de groei in een tijd van vergaande bezuinigingen in de zorg. De zorg wordt steeds meer ingebed in een regionale structuur van ziekenhuizen, gespecialiseerde behandel centra en combinatie van eerste- en tweedelijnszorg in de wijken. In de preventieve sfeer is nog veel te winnen, veel individuele initiatieven en ideeën die nog ingebed moeten in een structuur. Dit geldt in mindere mate ook voor de zorg voor chronisch zieken (care). De economische kansen liggen naast de directe mogelijkheden in de zorgsector, ook op het snijvlak van de gezondheid(-szorg), ICT en preventie. Zo zijn er twee grote projecten ontwikkeld in samenwerking met de andere clusters ICT & Media en het Cluster Handel & Logistiek: Almere DataCapital en Distrizorg.
17 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Het programma van het cluster Health, Wellness en Life Sciences kent op dit moment een vijftal programmalijnen die richting geven aan de activiteiten van het cluster: • Zorgstructuur (cure en care) • Wellness & Beauty • Kennisontwikkeling: Onderwijs & Onderzoek • Preventie: gezond leven en gezonde keuzes maken • Life Sciences en medische technologie In onderstaand overzicht worden de belangrijkste projecten weergegeven, waar de EDBA direct bij betrokken is. De rol van de EDBA variëert van initiatiefnemer, coördinator tot ondersteuner op enkele gewenste momenten.
Programmalijn: Zorgstructuur De Kinderkliniek De Kinderkliniek is een compleet centrum voor alle medische en niet medische zorg rond het kind. Snelle, op elkaar afgestemde zorg, met aandacht voor het kind, ouders en omgeving. De Kinderkliniek is momenteel gevestigd op een tijdelijke locatie en wil graag naar een nieuwe locatie in Almere Poort. De Kinderkliniek is in gesprek met de gemeente over een nieuwbouwlocatie voor hun nieuwe vestiging. Orthopedisch Centrum Het Flevoziekenhuis, SMC Almere en Novum Zorgconsulting gaan hun krachten bundelen in een nieuw orthopedisch behandelcentrum: het centrum voor bewegen. Het centrum legt zich toe op het behandelen van botten, gewrichten en spieren. In het centrum werken (sport)fysiotherapeuten nauw samen met orthopedisch chirurgen. Daardoor kan een patiënt snel geholpen worden en weer deelnemen aan het arbeidsproces. Het centrum is ook in de avonduren geopend en werkt zonder wachtlijsten. Doordat alle onderzoeken zo veel mogelijk achter elkaar worden gepland weet een patiënt na één bezoek wat er met hem of haar aan de hand is. In het centrum worden de poliklinische onderzoeken en behandelingen uitgevoerd. Chirurgische ingrepen worden in het Flevoziekenhuis gedaan. De fysiotherapie is reeds gestart. Zorghotel Een lang gekoesterde wens van het Flevoziekenhuis is een zorghotel, vlak naast het ziekenhuis. Een zorghotel biedt een tussenstap tussen ziekenhuis en thuis waardoor patiënten eerder het ziekenhuis kunnen verlaten. Dit is een duidelijk voordeel voor de patiënt die sneller het ziekenhuis kan verlaten en kan herstellen in een prettige omgeving. Naast deze kwaliteitswinst is er een kostenvoordeel. Een zorghotel heeft ook een logeerfunctie voor patiënt en familie. De gewenste locatie direct naast het ziekenhuis moet uiteraard passen in een totaal ontwikkelingsplan van het gebied.
18 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster Health, Wellness & Life Sciences
Nusantara De stichting Nusantara onderzoekt de mogelijkheid van een verzorgingshuis voor de Indische Nederlanders in Almere. Er staat al een zorg- en dienstverleningscentrum, het Rumah Malati, in Almere. Het centrum is gericht op volwaardige intra-, semi- en extramurale voorzieningen van zorg, verpleging, en dienstverlening. Uiteraard wordt ook samen gewerkt met de Zorggroep Almere. Het plan is nog in de voorbereidende fase. Nieuwe zorg concepten De EDBA is met meerdere partijen in gesprek over nieuwe zorgconcepten. Concepten op het snijvlak van wellness, recreatie en medische behandelingen. In dit marktsegment komen steeds vernieuwende concepten tot stand, maar tot op heden ontbreekt de financiering bij partijen om te komen tot een goed onderbouwde businesscase.
Programmalijn: Wellness & Beauty Een belangrijke opkomende trend is de verwevenheid van wellness en kuren. De komende jaren wordt er van dit marktsegmant veel verwacht. Wellness Centrum Elysium Elysium is één van de grote wellnesscentra in Nederland en wil graag naar Almere komen. Almere voldoet voor Elysium aan een aantal kritische factoren. Almere biedt een natuurlijke omgeving, waar de activiteiten van Elysium goed op aansluiten. Door de centrale geografische ligging kan Elysium bezoekers trekken uit een groot deel van Nederland. De meerwaarde van Elysium voor Almere is voor een belangrijk deel terug te vinden in de werkgelegenheid die het bedrijf zal bieden. Ongeveer 225 mensen kunnen binnen het wellness-complex aan het werk. Elysium Almere zal 363 dagen per geopend zijn. Per dag worden ongeveer 1.000 bezoekers verwacht. Er wordt nu gefocust op een locatie in Almere Hout en de besprekingen met de betrokken partijen verlopen positief.
19 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Programmalijn: Kennisontwikkeling: Onderwijs & Onderzoek Er is een traditie van samenwerken, alle organisaties kennen elkaar. De infrastructuur is overzichtelijk. Een goede voedingsbodem voor samenwerken en innovaties. Jan van Es Instituut/Stichting Eerstelijns Kengetallen (STEK) Om tot een efficiënte en optimale bedrijfsvoering te komen is het voor instellingen in de eerste lijnszorg van belang dat zij op verschillende onderdelen hun prestaties op macroen microniveau kunnen benchmarken met organisaties uit hun peergroup. In deze behoefte wil STEK (Stichting Eerste Lijns Kengetallen) voorzien. De initiatiefnemers van STEK zijn ervan overtuigd dat in de gezondheidszorg transparantie essentieel is. STEK is een businessplan van het Jan van Es Instituut (JVEI) en richt zich op het genereren en communiceren van kengetallen voor de eerstelijns zorg. Met de gevalideerde uitgeleverde gegevensset kunnen diverse producten en diensten geleverd worden, bijvoorbeeld standaard rapportages, het beschikbaar stellen van de database voor bestaande applicaties en het aanleveren van een bestand ten behoeve van onderzoek. Naar verwachting wordt de businesscase binnenkort afgerond. Skillslab Een Skillslab is een leeromgeving waar professionals en studenten uit de medischeen zorgsector hun kennis en (klinische) vaardigheden kunnen opdoen, aanscherpen, actualiseren en uitbreiden. Een Skillslab is opleiding- en trainingsfaciliteit op medium niveau voor meerdere zorginstellingen en opleidingen. Er loopt een IFA investeringsaanvraag voor de realisatie. Simulation Centrum Een hightech simulationcenter is een testomgeving waar medische professionals in teamverband met behulp van innovatieve hightech apparatuur praktijksituaties kunnen simuleren. De nadruk in het centrum ligt op het leren communiceren in stressvolle situaties, om zo de veiligheid en kwaliteit van de zorg te optimaliseren. Na trainingen in een skillslab, waar basisvaardigheden worden geleerd, kunnen zorgprofessionals zich doorontwikkelen in het simulationcenter. Aangezien het een relatief nieuwe ontwikkeling is in Nederland heeft het centrum een nationale functie. In Eindhoven is een dergelijk simulationcenter (MedSim). De EDBA is met MedSim in overleg voor een tweede locatie.
Programmalijn: Preventie: gezond leven en gezonde keuzes maken Er zijn veel individuele projecten gericht op preventie, gezond leven en gezonde keuzes maken. Het ontbreekt nog aan een regie. Binnen het cluster wordt nu een begin gemaakt om te komen tot een stadsbrede aanpak.
20 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster Health, Wellness & Life Sciences
Programmalijn: Life Sciences en medische technologie Biobank Midden Nederland Vier wetenschappelijke instellingen uit Utrecht en Amsterdam (UMC Utrecht, RIVM, AMC en VUMC) zijn samen met de EDBA gestart met het onderzoeken van de mogelijkheid om gezamenlijk een biobank op te zetten voor de opslag van biomateriaal (weefsel, bloed, etc.). Door de opslag grotendeels te centraliseren kan meer efficiency behaald worden. Verder zijn de collecties beter te beheersen en kan de kwaliteit beter bewaakt worden. Het vraagt wel een cultuuromslag bij de betrokken professionals, zij moeten vertrouwen krijgen dat hun materialen extern goed opgeslagen worden en dat zij erover kunnen blijven beschikken. De tweede helft van 2011 is geprobeerd om gezamenlijk een haalbaarheidstudie te laten doen als aanloop naar een businesscase. Dit bleek voor een aantal betrokkenen een te grote stap en zij hebben hun achterban niet meegekregen in dit traject. Begin 2012 zal met de betrokken partijen opnieuw de marsroute bepaald worden om tot een business case te komen.
21 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Cluster Handel & Logistiek
Droom:
Almere, een top vijf positie in logistiek Nederland
Voorzitter: Wimar Jaeger Secretaris: Herman van der Werf (Kamer van Koophandel)
Een droom met een stevige ambitie, Almere bekleedt op dit moment volgens het TNO rapport een positie in de top 10. De grote regionale logistieke centra, die het fundament vormen onder Nederland Distributieland zoals West Brabant en Venlo beschikken over goede aansluitingen over de weg, spoor en water. Een aanzienlijke verdere verbetering van de infrastructuur ligt nog voor ons. Almere heeft reeds een historie in distributie door haar geografische ligging, ruimte, concurrende grondprijzen en ruim voldoende gekwalificeerd personeel. Kortom, essentiële randvoorwaarden voor een verdere uitbreiding van het cluster zijn volop aanwezig om uit te kunnen groeien tot een handelscentrum van nationale, deels Europese, betekenis. De sector Handel & Logistiek is de op twee na grootste economische sector in de stad met 1.500 actieve bedrijven en 13.000 arbeidsplaatsen. Naar verwachting zal dit cluster ook in de toekomst één van de grootste werkgevers van Almere zijn. Wel zal er fors geïnvesteerd moeten worden in de infrastructuur en nieuwe logistieke concepten om Almere naar de top 5 positie te loodsen. Binnen het cluster Handel & Logistiek worden 6 programmalijnen onderscheiden: • Zorg en gezondheid (distributie en toelevering) • E-commerce • Detailhandel distributiecentra • Internationale distributiecentra met ook extra diensten • Bouw, evenement en duurzaamheidmaterialen distributie • Haven en Spoor faciliteiten
Programmalijn: DistriZorg (werknaam) De oplopende levensverwachting, vergrijzing en de sterk toegenomen consumenten assertiviteit in de gezondheidszorg leiden tot een spectaculaire groei in de zorgsector gecombineerd met andere individueel gerichte zorgconcepten. Logistiek in de zorg en zorgattributen speelt een essentiële rol om kosten te kunnen beheersen. Het professionaliseren van de supply chain in de zorg en het toepassen van logistieke concepten uit andere sectoren, zullen de kwaliteit van de zorg verhogen en de kosten verlagen. Het doel van het programma DistriZorg is: ‘Almere, het kloppend hart van de goederen-
23 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
stroom in de gezondheidszorg’. Hierbij gaat het om versimpelen, verbeteren, verzorgen, verzamelen en verwerven van goederen voor de gezondheidszorg. Wij streven naar een complex van bedrijven met 1.500 directe arbeidsplaatsen en een omzet van € 1 miljard dat zich richt op de professionalisering van goederenstromen in de gezondheidszorg. Het gaat om de distributie van zorggoederen, medicijnen, WMO-goederen en een Biobank. Er zijn al meer dan 25 geïnteresseerden en betrokken partijen. Naar verwachting zal de eerste fase van het programma Distrizorg in het tweede kwartaal van 2012 gestart worden in samenwerking met het Flevoziekenhuis.
Programmalijn: E-commerce (expertise) centrum De enorme toename van E-commerce bedrijven vraagt om andere vorm van distributie. Een E-commerce bedrijf is feitelijk een heel sterk ICT gestuurd bedrijf. Zowel aan de voorkant, de website als aan de achterkant met een veelvoud aan logistieke processen. Door de unieke samenwerking met een aantal Almeerse bedrijven, gespecialiseerd in marketing online, logistiek, klantenservice, ICT, accountancy wordt gewerkt aan een expertise centrum E-commerce. Dit centrum moet voor de vele E-commerce bedrijven, maar ook retailers en logistieke bedrijven een reden worden om Almere als vestigingsplaats te kiezen. Het expertise centrum zal een intensieve relatie moeten opbouwen met het onderwijs (HBO en Universiteit) om ervoor te zorgen dat het E-commerce (expertise) centrum state of the art blijft. Het nieuwe E-commerce centrum is bedoeld voor de vele webwinkels, maar om ook de 1.500 bestaande retailers in Flevoland te ondersteunen bij het succesvol neerzetten en uitbouwen van hun webwinkels. Naast individuele webwinkels denken we ook aan concepten per straat of zelfs stadscentra. De combinatie van winkels en internet wordt steeds belangrijker. Naar verwachting wordt binnenkort de businesscase afgerond en zal het project in het tweede kwartaal uitgerold gaan worden.
Programmalijn: Spoor & Haven Overslagterminal Blocq van Kuffeler Essentieel voor de ambities van het cluster Handel & Logistiek is een goede haven en spoor faciliteit. De toenemende bedrijvigheid en groei van Almere vraagt om extra vervoerscapaciteit. Graag milieuvriendelijk, efficiënt en kosteneffectief. Transport over water (binnenvaart) is goedkoper en duurzamer dan vervoer over de weg. Een eerste initiatief voor een multifunctionele overslaghaven in Almere is gestart aan het Blocq van Kuffeler. De haven wordt ingezet voor aanvoer van bouwmaterialen en van containers voor handelsbedrijven. De haven voorziet in de behoeften die ontstaan door de schaalsprong en door de toename van het handelsverkeer in Almere. In uitgaande richting is transport van huisvuil en recycling van producten mogelijk.
24 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster Handel & Logistiek
De businesscase is uitgewerkt, de ondernemers staan in de startblokken, echter er is geen politieke overeenstemming over dit initiatief. Hopelijk kan er de komende maanden en politieke oplossing gevonden worden.
Programmalijn: Bouw, evenement en duurzaamheidmaterialen distributie Dit programma volgt zodra de overslaghaven is gerealiseerd. De programmalijnen Detailhandel en internationale distributie is nog niet verder uitgewerkt.
25 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Cluster ICT & Media
Droom:
Almere, de intelligente en verbonden stad
Voorzitter: Harry van Dorenmalen Secretaris: Gaston Crolla (Kamer van Koophandel)
Almere is als jonge stad vaak verbonden met nieuwe ontwikkelingen. En al zeggen we het niet zo snel hardop, Almere loopt best wel vaak voorop. Almere is uniek. Nergens in Nederland wordt zoveel relatieve groei voorzien in banen en nieuwbouw van woningen, faciliteiten, bedrijven en instellingen als in Almere. Dit betekent dat alle sectoren fors gaan investeren in het opzetten van nieuwe diensten, de inrichting van nieuwe voorzieningen bij instellingen en woningen. In technologisch opzicht gaan de veranderingen snel en de vraag hoe de technologische vernieuwingen toe te passen in de stad, is een niet meer weg te denken vraag in een stad op weg naar 2030. De wereld van vandaag staat al met één been in de toekomst. Velen van ons gebruiken dagelijks handige toepassingen op de computer of smartphone waarvan we ons nauwelijks meer kunnen voorstellen dat deze niet eerder bestonden. ICT is niet alleen een zelfstandige industrietak, het is ook de ‘enabler’ voor de innovatie in de andere clusters. Zo zijn er grote dwarsverbanden tussen de clusters ICT, Health en Handel & Logistiek. Dit biedt kansen, kansen en nog eens kansen. Het cluster ICT & Media kent een viertal programmalijnen: • Almere Smart City • Almere Data Capital • Almere Labs • Kennisontwikkeling
Programmalijn: Almere Smart City Almere heeft met haar uitgebreide glasvezelnetwerk een uitstekende infrastructuur voor de toekomst. De ambities van Almere gaan uit naar het internationale ontwikkelingsconcept van ‘Smart City’ of intelligente stad. Een stad waar technologie het leven, wonen en werken in Almere naar een hoger niveau brengt en een stimulans voor de economische activiteiten wordt.
27 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Op veel gebieden is Almere een ‘smarte’ stad. Almere beschikt (bijna) overal over de digitale supersnelweg die de glasvezelinfrastructuur de stad biedt. Het is ook duidelijk dat er een ‘smarte’ innovatieve pioniersgeest is in Almere. Voorbeelden zijn de bedrijfjes op de Creative Campus, de ouderen die meedoen aan De Verzilvering, proeven met het eerste Smart Work Center, de Zorggroep die online fysiotherapie aanbiedt, De Schoor die voor Mooi zo Goed zo heel intensief Social Media inzet, de structuurvisie van Almere 2.0. Het geheim van een succesvolle ‘intelligente stad’ is de samenhang en samenwerking tussen de systemen die op operationeel niveau de belangrijkste kern vormen. Centraal staan vier systemen: • Economische ontwikkelingen • Sociale innovate & participatie • Stadsbeheer & Diensten • Duurzame stedelijke ontwikkeling De effectiviteit en efficiëntie van deze systemen, zowel individueel als in samenhang, bepalen hoe een stad werkt en hoe succesvol zij is in het bereiken van haar doelen. De EDBA heeft het voortouw genomen in een proces om de gemeente/de stad te interesseren in het samenwerkingsconcept Smart City. Dit heeft geleid tot een visie, een film over Smart Almere en een droomsessie met het college van B en W. Het consortium van Alliander, Cisco, IBM, Living PlanIT, Logica, Microsoft en Philips wil nu aan de slag. Daarvoor is een projectorganisatie nodig. Binnen de gemeente Almere, maar ook met partijen uit de stad. Een stadsbrede aanpak is het doel. De gemeente Almere is onontbeerlijk in dit proces, maar tegelijkertijd slechts één van de partijen die relevant zijn voor het concept van Almere Smart City. Vanuit economisch perspectief draagt het programma Smart City direct en indirect bij aan onze economische doelstellingen: • Direct: Het moet meer werkgelegenheid in Almere opleveren • Indirect: Het draagt substantieel bij aan een aantrekkelijker vestigingsklimaat en vormt de basis voor nieuwe business(modellen) De EDBA realiseert zich terdege dat het uitrollen van dit programma neerkomt op het neerzetten van een stadsbrede projectorganisatie met vertakkingen naar de regio Amsterdam. Een hele klus. Stap voor stap zal de projectorganisatie vorm krijgen. Kennis en ervaringen delen en kostenbesparing door gezamenlijke projecten te draaien is een belangrijk doel van dit project.
28 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster ICT & Media
Wij stellen voor het project te benaderen vanuit een viertal lijnen: 1) Pilots: Er vinden momenteel en in de toekomst pilots en deelprojecten plaats in Almere die onder de vlag van Almere Smart City heel goed passen:
a. Almere Smart Grid/‘smarte’ ruimtelijke ontwikkeling;
b. een reeks aan gemeentelijke diensten, zoals intelligente afvalinzameling, intelligente verkeerssystemen, beheer openbare ruimte, open data
c. Veiligheid: cameratoezicht (bedrijventerreinen), buurtpreventieprojecten;
d. intelligente toepassingen in de gezondheidszorg; e. communicatie: bijvoorbeeld Urban Screens f. Sociale innovatie en participatie projecten in een nieuw stadsdeel 2) Toekomstige ICT architectuur/Infrastructuur: Een stedelijk technologieplatform dat enerzijds de verschillende infrastructuren consolideert en anderzijds het beheer en de ontwikkeling van applicaties en diensten faciliteert. Eenvoudig gesproken is het de ‘legoplaat’ waarop alle bestaande systemen aangesloten worden en nieuwe systemen op gebouwd kunnen worden. Zo ontstaat een groot communicerend systeem, opgebouwd al allemaal kleine en zelfstandige systemen die met elkaar kunnen communiceren. 3) Oprichting van een projectorganisatie waarin met organisaties en bedrijven in de stad die ‘Smart projecten’ willen ontwikkelen samengewerkt kan worden. 4) Samenwerking met Amsterdamse Innovatie Motor (AIM): kennis delen, samen subsidie aanvragen, capaciteit voor het project en komen tot onderlinge uitwisseling en `bevruchting`.
Programmalijn: Almere DataCapital De internationale en nationale vraag naar een snelle, efficiënte, betrouwbare opslag en bewerking van data, ook wel ‘big data’ genoemd biedt Almere een geweldige kans. Almere kan nationale en internationale datacenters aantrekken. Gestart wordt met het ontwikkelen van een businesscase voor het realiseren van een gezamenlijk aanbod van diensten en op termijn een datacenter in Almere. Focus ligt in eerste instantie op de zorgsector. Hier is de vraag naar slimme opslag en ontsluitingstechnieken, ook ten behoeve van medisch onderzoek, duidelijk aanwezig. We merken dat ook in andere sectoren, waar bijvoorbeeld gebruik gemaakt wordt van geografische data, behoefte is aan grootschalige dataopslag en slimme ontsluiting.
29 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Almere DataCapital (ADC) is een programma dat primair gericht is op het scheppen van nieuwe banen en nieuwe bedrijvigheid in Almere. Het middel is het opzetten van een duurzaam ecosysteem rondom de opslag, distributie en verwerking van ‘big data’. Doelstelling is een efficiëntere opslag en betere benutting van grootschalige dataverzamelingen, nieuwe business modellen en het ontwikkelen van datagerelateerde diensten in uiteenlopende sectoren zoals bijvoorbeeld de zorg. Hierdoor ontstaat nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid in Almere ADC is ingebed en afgestemd binnen de Metropoolregio Amsterdam en provincie Flevoland. Het is één van de icoonprojecten op de Kennis- en Innovatieagenda van Amsterdam en de relatie met belangrijke andere programma’s zoals Open Data, Metrocampus en Amsterdam Smart City is nadrukkelijk gelegd en wordt bewaakt. In 2011 is het rapport ‘Almere DataCapital – De ontwikkeling van een duurzaam eco systeem van kennis en bedrijvigheid rondom de opslag en bewerking van ‘big data’’ geschreven. Dit heeft geleid tot een besluit van de board om hier de komende jaren een forse bijdrage aan te geven uit het Investeringsfonds van de EDBA. Ook de Amsterdam Economic Board heeft Almere DataCapital als één van de icoonprojecten voor de regio betiteld. In oktober is versterking gekomen vanuit de gemeente Almere in de persoon van Hans Wormer. Hij zorgt ervoor dat de gemeente Almere in de meest brede zin van het woord goed is aangehaakt bij het programma. Almere DataCapital moet in de toekomst aan 2.500 mensen werk bieden. De in het programmaplan neergezette aanpak kent een vijftiental sporen waarvan de belangrijkste zijn: • Het inzetten op versnelde marktwerking door het neerzetten van een innovatieve gestandaardiseerde ‘pay per use’ oplossing voor grootschalige dataopslag, verwerking en distributie. Dit maakt het voor bedrijven en organisaties uit diverse sectoren makkelijk om snel in te stappen. Het biedt daarnaast de basis voor allerlei nieuwe bedrijvigheid doordat de gestandaardiseerde opslag nieuwe toegevoegde waarde diensten mogelijk maakt. • Een sectorale aanpak waarbij via de Dutch Health Hub wordt gestart met de zorg sector in 2012 om vervolgens via andere veelbelovende sectoren een verdere uitbouw te realiseren. • Een spoor gericht op het maximaal kunnen faciliteren door de gemeente van bedrijven die data opslaan, verwerken en/of toegevoegde waardediensten willen gaan ontwikkelen en positioneren in Almere. • Een inhoudelijk leiderschap van Almere in de discussie en kennispositionering over big data die ertoe leidt dat wie aan big data denkt dit koppelt aan Almere als ‘big datacapital’.
30 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster ICT & Media
De EDBA heeft de organisatie IMMovator de opdracht gegeven dit project uit te voeren. IMMovator is een organisatie met haar wortels in de media-sector. Deze sector heeft een soortgelijke ontwikkeling in de afgelopen jaren reeds doorgemaakt. De zorgsector kan nu profiteren van deze reeds opgedane kennis. Net als bij het project Smart City is er vanuit de markt een consortium van ICT bedrijven gevormd. De partners van Almere DataCapital zijn: CapGemini, Cisco, HP, IBM, KPN, SARA, Vancis, Carelliance, Unet, AMC, Flevo ziekenhuis, LRCB. De start van ADC heeft plaatsgevonden tijdens een druk bezocht congres in Almere eind november. Naast dit consortium worden contacten gelegd met de Almeerse ICT bedrijven die reeds in de markt van bewerking en verwerking van data actief zijn.
Programmalijn: Almere Labs Almere Labs is het ecosysteem voor ICT en Media, de proeftuin waarin bedrijven kunnen groeien. De overheid kan onderwijs, kennis, bedrijfsleven en kapitaalverstrekkers bijeen brengen en een fysieke plek bieden om initiatieven tijdelijk te huisvesten. Het faciliteren van het netwerk is een essentieel onderdeel van het Labs idee. Met de komst van Innovation Industries in het WTC Alnovum is in Almere een eerste fysieke plek gecreëerd waar kennis, ondernemerschap en kapitaal elkaar vinden, en waar samenwerking ontstaat om innovaties tot leven te brengen. Met dit unieke platform streeft Innovation Industries er ook naar aantrekkelijk te zijn voor bedrijven die als het ware een proeftuin zoeken voor nieuwe concepten en ideeën. Hun projecten kunnen, desnoods achter gesloten deuren, worden uitgedacht en ontwikkeld in het WTC Alnovum. Innovation Industries verschaft hen de faciliteiten en ondersteunt met kennis, stagiaires en een netwerk.
Inmiddels zijn er 5 start-ups gerealiseerd: Cloudy Day:
ICT bedrijf gericht op cloud-oplossingen
Internationale Digitale Uitgeverij:
1e titel Startup Magazine
Media Lab: ICT technologie om winkelgedrag te simuleren in een virtuele sessie voor A-merken Local 5:
App voor location & personal profile based communication
App Agents:
Bedrijf dat App-licenties verhandelt
Brand King:
Sociaal Medium Platform voor merkpromotie
31 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Programmalijn: Kennisontwikkeling Kennisontwikkeling vereist een goede samenwerking tussen kennisinstellingen, onderwijs en bedrijfsleven. Kennisontwikkeling is ondersteunend voor de overige programmalijnen. Vanuit de markt is er een enorme vraag naar kennis. Bij het ontwikkelen van deze kennisinfrastructuur moet rekening gehouden worden met de snelheid en bewegelijkheid van de markt. Onderdeel van deze programmalijn is de ontwikkeling van een leerstoel/ lectoraat, leerwerkbedrijf, kennisinstituut, de Media Future Week. Tal van projecten gericht op de kennisontwikkeling, kennisontsluiting en moet leiden tot waardecreatie. Media Future Week In mei 2011 is een succesvolle Media Future Week in Almere georganiseerd. Tijdens deze week komen de beste studenten uit Nederland, docenten en lectoren van HBO media & entertainment opleidingen en jonge professionals samen om zich te verdiepen in de toekomst van media. Zij kijken naar de grote mediaontwikkelingen van nu en morgen en de studenten worden uitgedaagd om na te denken wat deze ontwikkelingen betekenen voor de toekomst. Het doel is om studenten buiten de lesstof kritisch te laten kijken naar de ontwikkelingen in de (media)wereld. Zij krijgen presentaties en workshops van professionals uit de mediabusiness en werken verschillende cases uit. Ook in 2012 zal de MFW worden georganiseerd. Alle HBO-instellingen in Nederland die relevante opleidingen hebben op dit vlak doen in 2012 mee. Hogeschool Windesheim Flevoland heeft toegezegd deze week te willen faciliteren. De EDBA heeft eenmalig de financiële ondersteuning voor haar rekening genomen. Nu zal dit door de deelnemende onderwijsinstellingen worden gedaan. Lectoraat De EDBA is met Windesheim in gesprek over een lectoraat gebaseerd op de ontwikkeling en projecten van het cluster ICT & Media. Een lectoraat vergt een degelijke voorbereiding en eind 2012 is het duidelijk of een lectoraat gegeven de ontwikkeling van de verschillende ICT-projecten opportuun is. Ook met de Universiteit uit Barcelona Besse La Salle zijn de eerste gesprekken geweest voor een mogelijke samenwerking op het gebied van onder andere Robotica. Het is voor de EDBA heel spannend om te kijken of we al die kennisinstituten die in Almere actief zijn kunnen inzetten bij de kennisontwikkeling van de clusters.
32 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster ICT & Media
33 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Cluster Duurzaam Almere
Droom:
Almere, energieneutraal in 2025 en 20% stadslandbouw
Voorzitter: Henry Meijdam Secretaris: Sabrine Strijbos
Bij Duurzaam Almere wordt gekeken naar de huidige stad, maar vooral ook naar de groei van de stad, de toekomstige stadsdelen zoals Almere Pampus, Almere IJland en Almere Oosterwold. Almere 2.0 fungeert hierbij als nationaal praktijklaboratorium voor grootschalige implementatie van duurzame gebiedsontwikkelingen. Een prachtige kans om grootschalige gebiedsontwikkeling naar de toekomstige maatstaven te ontwikkelen. Maar in het cluster Duurzaam Almere wordt niet alleen gekeken naar duurzame gebiedsontwikkeling. Gaandeweg het jaar bleek dat van alle duurzame initiatieven die binnen het cluster gaande zijn de naam van het cluster Duurzaam bouwen & Gebiedsontwikkeling de lading niet dekte. Daarom is besloten dat de naam van het cluster werd gewijzigd in cluster Duurzaam Almere. Het programma Duurzaam Almere kent vijf programmalijnen: • Van Afval naar Grondstof • Utilities • Wonen op het water • Kennisontwikkeling • Stadslandbouw
Programmalijn: Van Afval naar Grondstof (Grondstoffenrotonde) In deze tijd gekenmerkt door economische tegenwind ligt de focus vanuit de rijksoverheid bij het stimuleren van de economie binnen duurzame kaders. Zo zei Tweede Kamerlid Stientje van Veldhoven (D66) op maandag 4 april 2011 het volgende: “Als we Nederland omvormen tot grondstoffenrotonde van Europa maken we werk van het terugdringen van de grondstoffenschaarste, het beschermen van het milieu, het verstevigen van de economie en het verminderen van de sociaal-economische ongelijkheid”. Ook de EU grondstoffenstrategie erkent het belang van duurzame toegang tot grondstoffen voor de Europese samenleving en ondersteunt projecten in deze richting.
35 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
De Duurzaamheidagenda van Almere heeft ook duidelijke ambities op het gebied van afvalscheiding: “Het huidige systeem van afvalinzameling wordt getransformeerd in de richting van verdergaande fractiescheiding, waarin afval als grondstof kan dienen. Het restafval wordt qua volume zo ver mogelijk teruggebracht en in laatste instantie lokaal verbrand (energie uit afval). Voor in de organische afvalstromen is de ambitie 100% hergebruik. Technische afvalstromen (40% van het totaal) worden gezien als grondstofstromen en waar nodig met inzet van C2C-technieken (upcycling) geschikt gemaakt voor hernieuwd gebruik in bouw- en productontwikkeling. De ambitie is om de technische kringloop op lokaal en regionaal niveau te verkleinen met 60%, met bijbehorend gunstig vervoerseffect.” Kansen, kansen en nog eens kansen. Vanuit de EDBA zijn de volgende projecten in ontwikkeling: Textiel Sorteerfabriek: Recycling jeans Van oude Jeans weer nieuwe jeans maken. Met dat idee zijn we ruim een jaar geleden gestart. Deze omschrijving is niet helemaal meer juist, maar het project is gestart met de gedachte om de grootste milieuvervuiler Denim aan te pakken. Inmiddels is het project verbreed, maar de symboliek met de spijkerbroek blijft voorlopig voor dit project gehandhaafd. Samen met het Leger des Heils Reshare wordt een eigen sorteercentrum in Almere gestart. Dit kan in de toekomst honderden banen opleveren voor mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd zijn in Nederland en Italië diverse contacten gelegd om de hele ‘keten’ vanaf het inzamelen, vervezelen, spinnen en weven van kleding sluitend te krijgen. In het tweede kwartaal wordt gestart met de eerste stap: het kleinschalig sorteren en schonen van de ingezamelde kleding. Stap voor stap wordt dit project ontwikkeld. Het is een compleet nieuwe procestechnologie en de ervaring op grotere schaal is er nog onvoldoende. Een belangrijke taak van het cluster Duurzaam Almere in 2012 is het onderzoeken van de mogelijkheden een dergelijke grondstoffenrotonde voor kleding in Nederland naar Almere te krijgen. De eerste gesprekken met AgentschapNL over een mogelijke European Innovation Partnership (EIP) for Raw Materials en daarmee een start van een grondstoffenrotonde in Almere zijn reeds gehouden. Eco-Innovation: Cradle to Cradle kleding (C2C) De EDBA heeft samen met Dutch Spirit en het Leger des Heils een Europese subsidieaanvraag ingediend om de 100% recyclebare en cradle-to-cradle gecertificeerde stof “Returnity” in Europa te vermarkten. De EDBA is penvoerder. Dit project zal werkgelegenheid voor Almere opleveren in het ontwerpen en op kleine schaal in elkaar zetten en het vermarkten van nieuwe kleding. In juni 2012 wordt bekend of Brussel deze aanvraag
36 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster Duurzaam Almere
heeft gehonoreerd. De gemeente Almere is als launching customer voor C2C-bedrijfskleding erg belangrijk geweest. Een nieuwe markt en de gemeente heeft op deze manier weer voor een extra impuls gezorgd. Betrokken partners zijn: European Design Centre BV (NL), Leger des Heils Reshare (NL), Amsterdam Fashion Insitute (NL), IBIMET (onderdeel van onderzoeksinstituut bij de Italiaanse Onderzoekscouncil), Materia (NL), Dekra (Duitsland) en Campus4Talent (NL). Seven Framework Program: Biogewas met een hoog cellulose gehalte De EDBA heeft samen met Dutch Spirit en de WUR een Europese subsidieaanvraag ingediend om verder onderzoek te doen naar het ontwikkelen van een duurzame, recyclebare cellulose en viscose, gemaakt uit de grassoorten met een hoog cellulose gehalte. Deze grassoort kan groeien in grote dichtheid en heeft zeer weinig water nodig. Bij de kledingindustrie is behoefte aan innovatieve gewassen voor de productie van kleding. Betrokken partners zijn: European Design Centre BV (NL), Universiteit van Wageningen (NL), Yasmine Mode (Tunesië), Overheid van Tunesië (Tunesië), Institüt für Holztechnologie (Duitsland), Aalto University Helsinki (Finland), Partners in Italië/Portugal (wevers/ eindgebruikers) en Lenzing (Austria).
Programmalijn: Utilities In deze programmalijn wordt gekeken naar het verduurzamen en het verminderen van gebruik van de verschillende utilities. Verduurzamen woningen De EDBA wil graag een aantal bestaande en nieuwbouw woningen samen met de markt verduurzamen. ‘Modelwoningen’, een voorbeeld voor alle inwoners van Almere, die interesse hebben om ook hun eigen woning te verduurzamen. Niet alleen verduurzamen, maar ook zelf energie opwekken is de ambitie. Met Tendris is vorig jaar een project gestart dat we helaas moesten stoppen, de gekozen technologie was onvoldoende uitontwikkeld. Samen met de experts van de gemeente Almere en de markt gaan we het toch weer proberen. Door samen te werken met lokale partijen moet een bijdrage geleverd worden aan de verduurzaming van de stad en de groei van de lokale economie. Het streven is om nog voor de zomer de businesscase rond te hebben. Opwekking duurzame energie Meerdere keren is dit onderwerp door marktpartijen naar voren gebracht, recent door een leverancier van een aardwarmte centrale. Het blijft voor de EDBA lastig om aan de doelstelling van Almere ‘energie neutraal in 2030’ op het gebied van duurzame energieopwekking een bijdrage te leveren.
37 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Programmalijn: Wonen en werken op het water Bouwen in de delta is een authentiek Almeers innovatiethema. Ruimte wordt niet toegewezen aan één functie, maar steeds meervoudig gebruikt. Duurzaam wonen op het water is één van de specifieke uitwerkingsvormen van duurzame gebiedsontwikkeling waarin Almere zich wil onderscheiden. Het project FloatingLife is een experiment in Pampushaven Almere waar mensen op het water kunnen werken, wonen en recreëren. Waar experts samen komen en plannen maken. FloatingLife biedt de ruimte en vrijheid om verantwoord en duurzaam leven op water verder te ontwikkelen. Dit project vergt een aantal politieke besluitvormingen die nog niet gerealiseerd zijn. De gemeente Almere beraadt zich nog over de mogelijkheden en de gevraagde aanpassingen in de regelgeving. De EDBA ziet mogelijkheden om FloatingLife te ondersteunen. Dit zal worden besproken in de nieuwe werkgroep Vrijetijds economie, maar ook in de andere clusters.
Programmalijn: Kennisontwikkeling Symposium ‘Samen snel naar een duurzaam Almere’ Op 5 juli 2011 organiseerde de tafel Duurzaam Almere samen met de gemeente Almere een symposium over kansen voor duurzaam ondernemen in Almere voor ondernemers en organisaties. Prof. Dr. Ing. Jan Rotmans gaf een lezing over de benchmark welke hij heeft gedaan voor de gemeente Almere met andere steden op het gebied van duurzame systemen. Deelnemers werden uitgedaagd antwoord te geven op de vele duurzaamheidsvragen. En vooral: welke rol kan uw onderneming hierin spelen? Naar aanleiding van het symposium blijkt dat voor twee onderwerpen een groep geïnteresseerde bedrijven/ organisaties is: afval als grondstof en verduurzamen woningen. Mini-congres “De economische potentie van de Duurzaamheid Agenda” Op 11 november 2011 organiseerde DuurzaamAlmere.nl samen met de EDBA het minicongres ”De economische potentie van de Duurzaamheid Agenda”. Een inspirerend congres waarin sprekers aan tafel werden gevraagd om te discussiëren over onderwerpen als de duurzaamheidagenda 2.0, de economische kansen van een Duurzaam Energie- en Ontwikkelingsmaatschappij (DE-on) en een Lokaal Duurzaam Oppervlakte Ontwikkelingsbedrijf (LDOB) en wat zijn de kansen voor een groene groeistrategie voor Almere en een groene economie? Onder leiding van Henry Meijdam kwamen Henk Meijer (Projectdirecteur Werkmaatschappij Almere-Amsterdam), Tom Bade (Directeur Triple E), Jan Nico Appelman (Gedeputeerde Provincie Flevoland) en Marc Buiter (Secretaris Platform Duurzame Gebiedsontwikkeling) in debat met het publiek. Aan het eind van het congres werd een show gegeven waarin verschillende duurzame producten door ondernemers werden gepresenteerd in de vorm van een ‘groene etalage’ voor DuurzaamAlmere.nl. Hierna volgde de officiële opening van DuurzaamAlmere.nl door burgemeester Annemarie Jorritsma en wethouder Adri Duivesteijn en een netwerkborrel.
38 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster Duurzaam Almere
Dag van de duurzaamheid Duurzame lunch voor ondernemers; tijdens deze lunch hebben we met 20 ondernemers en Wethouder Arno Visser van Financiën gepraat over het opzetten van een ambitieladder ‘Duurzaam Innoveren’. De ondernemers kregen de mogelijkheid hun bedrijf op één van de 3 treden te positioneren. De bedoeling is dat meer en meer bedrijven in Almere zich op deze ladder toonbaar maken, om zo een overzicht te krijgen van de duurzame positie van de Almeerse bedrijven. Nationaal Centrum voor Duurzame GebiedsOntwikkeling (NCDGO) De werkgroep Nationaal Centrum Duurzame Gebiedsontwikkeling heeft voor het IAK een positioningpaper geschreven waar de EDBA advies over heeft gegeven. De laatste hand wordt nu aan de paper gelegd. De wens is te komen tot een expertise centrum in Almere. Knelpunt is de structurele exploitatie van een degelijk centrum. AmbassadorClub De EDBA is lid geworden van de AmbassadorClub opgericht door DutchSpirit. Doel van deze organisatie is om experts bij elkaar te brengen, kennis en innovaties te delen op het gebied van duurzaam ondernemen. In 2012 zal de EDBA één van deze bijeenkomsten hosten.
Programmalijn: Stadslandbouw Almere Stadslandbouw is één van de doelstellingen van het cluster Duurzaam Almere; 20% van de voedselbehoefte dmv stadlandbouw in 2030. Om dit te realiseren is de gedachte uitgewerkt om een kennisinstituut te ontwikkelen. Uiteindelijk niet alleen voor Almere, maar zeker voor de Metropoolregio Amsterdam. Dit initiatief heeft geleid tot de oprichting van de stichting Ontwikkel Centrum Stadslandbouw Almere (OSA). Mini-symposium Stadslandbouw begin 2011 en oprichting OSA Op dit symposium is de oprichting Ontwikkelcentrum Stadslandbouw Almere vorm gegeven. De partners hebben tijdens dit symposium hun verwachtingen gedeeld en de doelstellingen besproken voor het Ontwikkelcentrum Stadslandbouw Almere. De partners zijn: CAH, WUR, Witteveen & Bos, OMFL en EDBA. Op 17 mei is tijdens de netwerkborrel bij Annemarie Jorritsma de intentieverklaring getekend door alle partners. Internationale conferentie Stadslandbouw in Almere mei 2011 De EDBA heeft meegewerkt aan de internationale stadslandbouwconferentie en een bijdrage geleverd aan het vastleggen van de uitkomsten.
Overige activiteiten Roetz-Bikes Roetz-Bikes maakt duurzame fietsen zonder concessies te doen aan kwaliteit, vakmanschap en uitstraling. Een Roetz-Bike bestaat uit hergebruikte fietsonderdelen aangevuld met natuurlijke materialen. De EDBA is in gesprek met Roetz-Bikes voor vestiging in Almere.
39 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
40 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Cluster Luchthaven Lelystad
Droom:
Almere/Lelystad: ontwikkeling van een regionale luchthaven
Voorzitter: Bert Gijsberts Secretaris: Erik Rijnders
De ambitie van Almere/Lelystad/provincie Flevoland is helder. Het streven naar een volwaardige regionale luchthaven, onderdeel van de Schiphol-groep. Schiphol verwerkt een kleine 400.000 vliegtuigbewegingen in het handelsverkeer. Dat is goed voor een vijfde plaats in Europa. Voor de metropoolregio Amsterdam is deze luchthaven een enorme stimulans voor de economie. In 2010 waren er 514 bedrijven werkzaam die tezamen aan ongeveer 60.000 mensen werk boden. In Nederland exploiteert Schiphol Group naast Amsterdam Airport Schiphol de luchthavens Rotterdam Airport en Lelystad Airport en bezit het 51% van de aandelen van Eindhoven Airport. De luchtvaart groeit. In de luchtvaartnota van het kabinet is vastgelegd dat Schiphol mag groeien tot maximaal 510.000 vliegbewegingen in 2020. De verdere groei zou opgevangen moeten worden op de regionale vliegvelden Lelystad en Eindhoven. Een fantastische kans, maar wel pas op langere termijn. Toch is deze lange termijn al vandaag actueel. Alleen door consequent te blijven ‘vechten’ voor deze kans, nu morgen en overmorgen, kan onze ambitie gerealiseerd worden. Het invullen van deze kans betekent, een herziene aanwijzing van de minister, baanverlenging, verkeersleiding en een herindeling van het ’luchtruim’ voor commerciële luchtvaart. Het cluster Luchthaven Lelystad kent 3 programmalijnen: • Politieke besluitvorming/Alderstafel • Baanverlenging en verkeersleiding • Aantrekken van luchtvaart gerelateerde bedrijven De strategie van de EDBA is gericht om op korte termijn uit te breiden op het gebied van maintenance en business aviation en op lange termijn eveneens burgerluchtvaart. Ook voor de korte termijn is een beperkte baan verlenging noodzakelijk van 1.200 tot 1.700 meter.
41 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Laatste stand van zaken De Raad van State heeft het aanwijzingsbesluit uit 2009 van de minister nietig verklaart. Het ministerie van I&M kon niet aangeven of de luchthavenontwikkeling binnen de termijn van tien jaar plaats zal vinden. Door het ontbreken van de uitvliegroutes van en naar Lelystad kon de Raad van State de gevolgen voor de omgeving niet inschatten. Niet duidelijk is gemaakt wat de effecten zijn voor de agrarische productie in de directe omgeving. Provincie en gemeente kunnen zich vinden in het argument van de Raad van State dat de oplossing moet worden gevonden in een Luchthavenbesluit, dat door het ministerie moet worden genomen. Met deze uitspraak van de Raad van State wordt het belang van snelle besluitvorming hierover nog manifester. Ditzelfde geldt voor de kritiek van de Raad van State op het ontbreken van vastgestelde luchtvaartroutes. Gemeente Lelystad en de provincie Flevoland zien kansen in de uitspraak van de Raad van State waarin zij het aanwijzingsbesluit van de luchthaven Lelystad vernietigen en doen een dringend appel op het ministerie om snel met duidelijkheid te komen. De ontwikkeling van Lelystad Airport hangt met name af van het advies van de Alderstafel, dat zich in een afrondende fase bevindt. De provincie en de gemeente hebben er bij de Tweede Kamer, het ministerie van I&M en bij de Alderstafel op aangedrongen dat genoemde aspecten worden meegenomen. De Alderstafel is een overlegorgaan met vertegenwoordigers van de luchthavens Schiphol en Lelystad, de omliggende gemeentes, de provincies Flevoland en Gelderland, omwonenden, natuurorganisaties en het bedrijfsleven. Naar verwachting komt in het eerste kwartaal van 2012 de Alderstafel met haar advies, een heel belangrijk advies voor de luchthaven Lelystad. Voor de economische ontwikkeling van de luchthaven is een positieve advies van de Alderstafel van eminent belang. Dit bepaalt feitelijk de economische vooruitzichten van de luchthaven Lelystad en het omliggende industrieterrein OMALA. Op dit moment is er ook bij luchtvaart gerelateerde bedrijven belangstelling voor Lelystad. Echter zolang de onzekerheid voortduurt is forse acquisitie van nieuwe bedrijven niet erg realistisch.
42 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Cluster Luchthaven Lelystad
43 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Excellent gastheerschap Algemeen Almere als gastheer Uit onderzoek komt naar voren dat Almere door ondernemers gemiddeld tot goed wordt gewaardeerd. Wil Almere de enorme uitdaging van de 100.000 banen extra werkgelegenheid met succes afronden, dan is excellent gastheerschap van de stad Almere een absolute vereiste. Er moeten een paar ‘tandjes’ bij gezet worden. Excellent betekent onderscheidend. Bedrijven moeten zich welkom ‘voelen’ Bedrijven vestigen zich vooral in de ‘stad Almere’. Het excellente gastheerschap overstijgt het gemeentelijke dienstverlening. Ook de overige organisaties spelen een belangrijke rol, denk daarbij aan de Vereniging Bedrijfskring Almere, World Trade Center Almere, Kamer van Koophandel en Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland. Zij vormen het lokale netwerk van bedrijven en organisaties in Almere. Wil een gevestigd of nieuw bedrijf zich werkelijk ‘welkom’ voelen, dan kan dat alleen als we allemaal onze eigen rol oppakken en gezamenlijk een product/dienst ontwikkelen voor deze bedrijven en organisaties. Geen standaardproduct, want elke marktvraag vraagt een op maat gemaakte dienst verlening. Het programma excellent gastheerschap is een traject over meerdere jaren. Bij de uitvoering zijn er allerlei partijen betrokken die elk een onderdeel voor hun rekening nemen en daarmee partner in het programma worden. Ter illustratie voor de ontwikkeling van het ‘ondernemersplaza’ is het van belang dat onder meer de volgende partijen hun rol adequaat invullen gemeente Almere, Kamer van Koophandel, VBA, OMFL en de EDBA. De EDBA werkt samen met verschillende partijen aan de uitvoering van drie thema’s binnen het excellente gastheerschap: • Arbeidsmarkt & Onderwijs • Ondernemerschap & Internationalisering • Kennisinfrastructuur & Innovatie
45 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Arbeidsmarkt & Onderwijs Voorzitter:
Leo Houwen
Secretaris: Vivian Vijn Deze themagroep heeft zich ten doel gesteld om de toekomstige werkgelegenheid in Almere in kaart te brengen (kwalitatief en kwantitatief). De EDBA heeft veel tijd gestoken in het zoeken naar en bestuderen van bestaand onderzoek over de Almeerse arbeidsmarkt en de aansluiting van het onderwijs daarop. Relevant zijn de Technobarometer Flevoland (Technocentrum Flevoland), de Atlas voor gemeenten, thema Werk 2009 en ‘De toekomst van de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam’ (SEO). Deze onderzoeken geven een realistische kijk op de ontwikkelingen. Daarnaast heeft de EDBA zelf ook onderzoek verricht. Middels online onderzoekssoftware (surveymonkey) is een vragenlijst voor Almeerse bedrijven opgesteld over de knelpunten. Op de arbeidsmarkt worden de tekorten nu voelbaar. Niet alleen de beschikbare aantallen, maar vooral de kwaliteit van de werknemers speelt de bedrijven parten. De vraag is hoe het Almeerse bedrijfsleven inspeelt op deze verwachte krapte op de arbeidsmarkt. Wijzen naar het onderwijs en wachten op betere tijden is geen optie. Onderwijsinstellingen, ondernemers en overheid moeten samen snel tot concrete afspraken komen. En dat is precies wat er gebeurde, die laatste donderdag van januari in de Burgerzaal van het stadhuis. Daar verzamelden zich op uitnodiging van de Economic Development Board Almere zo’n 50 vertegenwoordigers van Almeerse hogescholen en middelbaar onderwijs, bedrijfsleven, MKB en gemeente voor een werkconferentie over arbeidsmarkt en onderwijs. Hun doel: het bespreken van de knelpunten en vooral oplossingen, met aan het einde van de middag een concrete set oplossingen, die verder kunnen worden uitgewerkt. De rode draad van de diverse oplossingen is: • Meer contact tussen bedrijven in Almere en de onderwijsinstellingen • Meer aandacht voor beroepskeuze voor jeugd. Interesse voor beroepen waar schaarste wordt verwacht vroegtijdig wekken (techniek) • Organiseren van samenwerking tussen bedrijven om gezamenlijk, bij voorbeeld per bedrijventerrein, de knelpunten in kaart te brengen en de oplossingen te organiseren. De komende maanden wordt deze set aan oplossingen verder uitgewerkt tot een integraal plan. Veel organisaties zijn bezig met fricties tussen arbeidsmarkt en onderwijs. Uiteindelijk moeten we komen tot één visie voor Almere en krachten bundelen en de vele organisaties laten samenwerken op basis van een deze gemeenschappelijke visie.
46 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Excellent gastheerschap
Ondernemerschap en Internationalisering Voorzitter:
Henk Weyschedé
Secretaris: André Ribbens De belangstelling voor ondernemerschap is sterk gegroeid. Steeds meer mensen staan positief tegenover het ondernemerschap. Onderzoekers hebben becijferd dat zelfs twee van de drie Nederlanders het starten van een eigen bedrijf als een goede carrière stap zien. Op dit moment starten 2,4 % van de bevolking tussen de 18 en 65 jaar een eigen bedrijf. Dit zijn 240.000 mensen! In toenemende mate wordt ook gewezen op het belang van het MKB voor de Nederlandse economie. Het MKB is dè banenmotor van ons land met 38% van de totale werkgelegenheid. Dit geldt in versterkte mate voor Almere. Een belangrijk deel van de economische groei komt van binnenuit en houdt direct verband met de kwaliteit van het ondernemerschap. Nieuw ondernemerschap vormt een belangrijke voedingsbodem voor de economische groei en innovatie. Deze themagroep is er om het ondernemerschap te versterken. Investeren in nieuw en bestaand ondernemerschap is investeren in de eigen concurrentiekracht. En investeren in het onderwijs om ondernemerschap te promoten is investeren in onze toekomstige concurrentiekracht. Deze themagroep kijkt naar wat zij voor ondernemers kunnen betekenen om de bedrijfsresultaten te versterken. Er wordt samengewerkt met de Almeerse/Flevolandse organisaties die op dit terrein al actief zijn zoals onder meer: Kamer van Koophandel, banken, Syntens, VBA, OMFL en accountants. Aan een drietal initiatieven wordt nu gewerkt: Masterclasses Speciaal voor Almeerse ondernemers heeft de EDBA een reeks van tien masterclasses georganiseerd om snel kennis te vergaren die bruikbaar is binnen uw bedrijf. Onder de noemer ‘van kennis via kunde naar kassa’ bieden we Almeerse bedrijven deze masterclasses aan. Start: voorjaar 2012. Van idee tot BV: betere startersbegeleiding Almere kent veel starters, gemiddeld 9.5 starters per 1000 inwoners. Met dit aantal starters voert Almere de landelijke lijst aan. De sectoren waarin gestart wordt zijn de zakelijke dienstverlening, de verzorgende diensten en de bouw. Om tal van redenen bestaat nog slechts 60% van de starters na 3 jaar; na 5 jaar nog ongeveer 50%. Vooral de eerste drie jaren na de start zijn kennelijk cruciaal, daarna nemen de overlevingskansen toe. Van deze groep wil ongeveer 10% wil een bedrijf opzetten, groeien, de markt bestormen. De overige 90% kiest heel bewust voor een zelfstandig bestaan als ZZP-er.
47 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Samen met de KvK, een beperkt aantal banken en accountantskantoren wordt nu een begeleidingstraject uitgewerkt, waarbij de starters afhankelijk van hun ambities begeleid worden. De Kamer van Koophandel zal een belangrijke rol spelen bij de eerste contacten en begeleiding en gewerkt zal worden met één bedrijfsmodel voor het beoordelen van het businessplan. Doel: meer werkgelegenheid door de startende ondernemers in Almere maximaal te begeleiden. Als neveneffect komt er een doelmatig begeleidingsproces en voorkomen we dubbelingen. In het april/mei moeten de plannen geconcretiseerd zijn. Almere Incubator De vele startende ondernemingen zoeken een plek om de eigen onderneming te starten. Heel vaak wordt vanuit ‘huis’ gestart, maar er is ook een groep die graag wil starten in een inspirerende omgeving. Vanuit de verschillende marktpartijen die de startersbegeleiding gaan neerzetten wordt aan de gemeente Almere gevraagd of de ‘oude’ bibliotheek ingezet kan worden als een incubatorcentrum voor starters. Dit gebouw staat de komende jaren leeg tot Windesheim de stap naar deze locatie gaat invullen. Het centrum kan en wil alleen een mooie en tijdelijke starthaven voor ondernemers. Na 2 jaar wordt de ondernemer doorverwezen naar de commerciële markt. Zo kan de oude bibliotheek tijdelijk een mooie functie bekleden in de deze prille en kwetsbare ondernemersfase.
48 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Excellent gastheerschap
Kennisinfrastructuur & Innovatie Kennis en kennisdistributie is belangrijk voor een groeiende economie. Ook de valorisatie van kennis wordt steeds belangrijker voor innovatie in het bedrijfsleven. Valorisatie is het tot maatschappelijke waarde brengen van wetenschappelijke en technologische kennis uit het publieke domein. Er is nog geen themagroep voor Kennisinfrastructuur & Innovatie, maar met onderwijs en onderzoeksinstellingen als het Internationaal New Town Instituut, Stichting Ontwikkeling Stadslandbouw Almere, Jan van Es Instituut, Thuring Instituut, CAH Almere, Windesheim om een paar Almeerse instellingen te noemen willen we een betere verbinding maken met de clusters. Denken we tevens na over de kennisinstellingen in de Metropool en de kennisinstituten waarmee de EDBA via haar clusters contacten onderhoudt en samenwerkt. Dan is er maar een conclusie mogelijk: er ligt hier gewoon en mooie kans. In 2012 wordt dit thema verder uitgewerkt.
49 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Overige activiteiten Netwerk-activiteiten Een belangrijke taak van de EDBA is ‘het makelen en schakelen’. Het netwerk van bedrijven en organisaties is groot en we horen en zien daardoor veel. Daar waar wij kansen zien voor bedrijven die mogelijk voor Almere economisch van betekenis zijn, zullen wij niet nalaten deze een zetje te geven of te proberen een knelpunt op te lossen. De effecten zijn niet altijd te meten, maar het gebeurt wel. De EDBA heeft het afgelopen jaar veel gesprekken gehad met bestaande bedrijven, initiatiefnemers of mensen met ideeën voor het starten van een onderneming. Vaak omdat ze ergens tegenaan lopen bij de wens om te willen groeien of te starten. Dat kunnen financiële, organisatorische of vergunningskwesties zijn. De rol die de EDBA heeft is divers. Meestal is het een kwestie van doorverwijzen naar de juiste organisatie of persoon, soms is het navragen waarom iets zo blijft hangen in het proces van een organisatie en soms kunnen we ook zelf een rol spelen in het geven van advies of een kleine financiële bijdrage om een volgende stap te bereiken. Een bloemlezing van de gesprekken en de genomen acties. Bij eventuele participaties van de kant van de EDBA wordt altijd samengewerkt met één van de Almeerse banken om de businessplannen en de ondernemers te screenen. De EDBA kan en mag alleen investeren in bedrijven die goed aansluiten bij de 5 clusters. Zo moeten we toch regelmatig ondernemers teleurstellen met op zich goede plannen, maar die niet passen in onze strategie. Natuurlijk proberen we wel te helpen door ons netwerk met investeerders aan te spreken. Opgemerkt moet worden dat risicodragend kapitaal nog steeds erg schaars is. Onderstaand wordt een samenvatting gegeven van een groot deel van de bedrijven waar de EDBA contact mee heeft gehad. U kunt zich voorstellen dat steeds meer bedrijven de weg naar de EDBA weten te vinden.
Hyref Power HyRef is een startend bedrijf van twee ervaren ondernemers die het gebruiksrecht hebben gekregen van de patenten van o.a. Siemens voor de productie van stroom uit o.a. klassieke brandstoffen via een combinatie van een reformer en waterstofbrandcel. Siemens investeert via deze technologie in de wereld van onderzeeboten en biedt HyRef de kans om deze technologie in te zetten voor de o.a. motorboten, zeilboten en kleine militaire verkenning ‘objects’. Naast deze markten investeert HyRef in de verdere ontwikkeling van deze motoren met een hoger vermogen. De EDBA participeert in dit bedrijf omdat het past binnen de doelstellingen van het cluster Duurzaam Almere. De verwachting is dat dit bedrijf in een beperkt aantal jaren naar 55 medewerkers groeit.
51 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
MediaHoVe (Database publishing) MediaHoVe is een ICT-platform dat verschillende partijen in staat stelt en stimuleert om samen te werken aan digitale media, door bestanden en gegevens te centraliseren en verwante processen te structureren, vereenvoudigen, automatiseren en te bewaken. Doel is om over 5 jaar minimaal 100 mediaorganisaties als partner te hebben en 350 landelijke eindklanten. MediaHoVe verwacht binnen enkele jaren zo’n 50 medewerkers in dienst te hebben. De oprichters hebben reeds veel ervaring in deze branche. De EDBA zal participeren in deze nieuwe onderneming. Het past binnen de doelstellingen van de cluster ICT & Media.
Reports Een Almeers bedrijf gespecialiseerd in de ICT-Zorg sector zoekt aansluiting bij de EDBA vanwege het project Almere DataCapital en onze netwerken in de zorgsector. Bovendien zoekt Reports ondersteuning bij het vinden van geschikte medewerkers voor haar verwachte groei op korte termijn.
Xytek Dit is een nieuw bedrijf dat overweegt in Almere te starten, opgericht door ervaren ondernemers. Het bedrijf heeft een innovatief concept ontwikkeld om flink te besparen op de energierekeningen in gebouwen. Het is een slim concept met veel potentie. De EDBA kijkt naar de financiering en zoekt een launching costomer. Dit bedrijf start in vrij korte tijd met 14 arbeidsplaatsen en past binnen de doelstellingen van het cluster Duurzaam Almere.
Pon Equipment BV Na een bedrijfsbezoek aan PON Equipment is de directeur Operations Merijn Aldewereld gevraagd om deel te nemen aan de themagroep Arbeidsmarkt en Onderwijs. Pon heeft zelf alternatieven ontwikkelt voor het binden en opleiden van zijn medewerkers, die mogelijk ook voor andere bedrijven een oplossing kunnen zijn. Mensen met de technische opleiding zijn schaars en de verwachting is dat deze groep in de toekomst alleen maar schaarser worden. Ook heeft de EDBA PON Equipment gekoppeld aan het Technocentrum, vanwege de vacatures die het bedrijf heeft. Zij kunnen mogelijk iets voor elkaar betekenen.
52 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Overige activiteiten
Een ICT bedrijf uit het midden van Nederland Overwoog een verhuizing naar Almere. Vanuit de EDBA een acquisitie voorstel uitgewerkt. Dit bedrijf past uitstekend in het cluster Health, Wellness & Life Sciences en bij het programma Almere DataCapital. Beslissing tot vestiging in Almere is genomen.
Banenbeurs 036 Op 23 september vond de eerste Banenbeurs 036 plaats in de Schouwburg van Almere. Het is een commercieel initiatief dat ook in andere steden (Amsterdam, Rotterdam, Eindhoven, Arnhem) succesvol is gebleken. De organisatie kwam bij de EDBA omdat zij de financiering niet rond kregen. Wij hebben vervolgens ons netwerk van bedrijven aangeboden om de banenbeurs onder de aandacht te brengen. De banenbeurs is een redelijk succesvol geweest. Na de banenbeurs gaan we met dit bedrijf de mogelijkheid onderzoeken voor een Almeerse vacaturesite. Op dit vlak zijn er reeds meerdere initiatieven.
Pherocon Deze ICT-onderneming ontwikkelt en verkoopt ontwikkelingssoftware. OAentreprises is een software ontwikkelingstool. Men verkoopt OAenterprise licenties en verkoopt op OAenterprise ontwikkelde verticale oplossing en applicaties. Partners gebruiken OAenterprise voor de ontwikkeling van hun specifieke besturings- en automatiserings oplossingen. De financiering is rond gekomen via één van de netwerkpartners.
Woonmere De Stichting bestaat uit ouders van jongeren met een aangeboren handicap. De Stichting heeft tot doel het realiseren van een kleinschalige woongroep ten behoeve van jongeren met een handicap. Naast dit specifieke doel heeft de Stichting een aantal meer algemene doelen geformuleerd. Het project dat de Stichting WoonMere heeft geïnitieerd is uniek en leent zich voor uitbreiding in Almere. Uiterst tevreden jongeren, minder kosten dan de reguliere zorg en meer werkgelegenheid. De woningcorporatie De Alliantie Flevoland heeft de Stichting WoonMere financieel in staat gesteld om de in de statuten genoemde doelen te concretiseren en om te zetten in een plan van aanpak. Door deze financiële steun was de stichting in staat adequate begeleiding in te zetten bij het ontwikkelen van het plan van aanpak. Een succesvolle aanpak. Er is ruimte voor meer kleinschalige woonprojecten en de EDBA gaat de stichting Woonmere helpen bij het neerzetten van meer van dergelijke woonconcepten in Almere.
53 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Whizzkidds Dit is een up-market concept voor buiten schoolse opvang. Naast de klassieke opvang wordt in dit concept extra veel energie en tijd gestopt om de talenten van de kinderen verder te ontwikkelen. In eerste instantie voorkeur voor het leegstaande Oranjewoud gebouw. Dit bleek niet mogelijk. Op zoek gegaan naar een nieuwe locatie. Start mogelijk in 2012.
Crowd factory De Crowd Factory is een nieuw concept voor crowd funding. Naast de traditionele kanalen voor risicodragend kapitaal komen steeds meer initiatieven die crowd funding faciliteren. Zo worden er op dit moment al boeken, CD’s, nieuwe bedrijven gefinancierd via crowd funding. Het gaat meestal om kleinere bedragen van maximaal € 250.000,-. De EDBA kijkt naar mogelijke financiering.
Daarwilikwerken.nl Dit is een bedrijf dat in de bouw heel succesvol is in de werving en selectie. De gehele bouwsector plaats al haar vacatureadvertenties op deze website. Samen met het Techno Centrum heeft dit bedrijf een vergelijkbaar concept uitgewerkt voor de technische sector, gericht op Flevoland. De EDBA overweegt te participeren om de realisatie mogelijk te maken.
Proco Een startende onderneming van ervaren ondernemers op het gebied van werkkapitaal management. De ervaring van veel MKB-bedrijven is dat zij minder krediet krijgen van financiers, waardoor zij vast lopen in hun bedrijfsvoering. De liquiditeitspositie van een toenemend aantal MKB-bedrijven is onder druk komen te staan. Er is onvoldoende werkkapitaal beschikbaar om daarmee alle leveranciers op tijd te betalen. En toenemende betaaltermijnen worden als een estafettestokje doorgegeven aan de leveranciers in de supply chain. Proco biedt oplossingen voor dit herkenbare liquiditeitsprobleem. Vanuit de EDBA wordt naar de financiering gekeken.
Techno Centrum Met het Techno Centrum zijn regelmatig contacten over de Arbeidsmarkt & Onderwijs, speciaal voor de richting techniek. De EDBA heeft ook de vraag neergelegd bij het Techno Centrum om een concept uit werken voor deze sector ‘Samenwerkingsverband; vraaggericht opleiden Nivo 4 Techniek’. Gevraagd wordt te onderzoeken of een samenwerkingsverband van Almeerse bedrijven opgezet kan worden voor het werven van jongeren voor
54 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Overige activiteiten
de technische opleidingen op niveau 4. In dit plan gaat het in eerste instantie om jongeren voor de opleidingen Engineering niveau 4. Dit is een brede technische basis opleiding waarbij ‘inkleuring’ naar specifiek bedrijven mogelijk is.
Crack My Egg Dit is een startende onderneming in de markt voor werving & selectie. Het CrackMyEgg model is gebaseerd op onder meer het European Qualification Framework. Naast het toepassen van het internationale model van beroepscompetenties, worden ook de competenties in kaart gebracht die binnen uw onderneming of bedrijf van belang zijn. De EDBA heeft haar netwerk aangeboden om de financiering rond te krijgen.
Philips Innovation Services Met Philips Innovation Services gesproken over het project van Afval naar Grondstof. Dit is een breed project met veel nieuwe technologie en de EDBA heeft behoefte aan ondersteuning voor een dergelijk metropool breed project. Met AIM kijken of er een financiering mogelijk is om een professionele begeleiding op te zetten.
Stichting Elevator Pitch Gesprek gehad met Matthijs van der Winden, voorzitter Stichting Elevator Pitch en hen in contact gebracht met andere partijen. Dit resulteert in het allereerste Nederlands Kampioenschap Elevator Pitch op 21 september in Almere. Het Nederlands Kampioenschap Elevator Pitch biedt deelnemers en bezoekers een platform om contacten te leggen.
Giaikraft Gaiakraft is een bedrijf dat papier op basis van marmerafval produceert. Er komt geen boom meer aan te pas. De productie vindt vooral in China plaats. De EDBA heeft dit duurzame bedrijf met succes geïntroduceerd in ons netwerk.
Van Alphen Via ons netwerk kwam naar voren dat het bedrijf, o.a. actief in elektrisch oplaadpalen, had aangegeven dat zij waarschijnlijk weg wilde gaan. EDBA heeft de gemeente ingeschakeld en het probleem over huisvesting is inmiddels tot tevredenheid opgelost.
55 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Bogaard Het bedrijf had uitbreidingsplannen, maar liep vast met de vergunning. Via ons netwerk werden wij gevraagd om te helpen. Hebben de gemeente ingeschakeld en probleem over uitbreiding en vergunning is inmiddels tot tevredenheid opgelost.
Roebiazorg Een zorginstelling die zorg levert aan mensen thuis. Zij worden met name beperkt in hun groei door de landelijke wet- en regelgeving. Zij denken na over de vestiging van een verpleeginstelling in Almere. Wij hebben ze in contact gebracht met Nusantura. Ook deze instelling denkt op dit moment na over een verzorgingshuis. Eén van de struikelblokken is vaak de financiering, met de ABNAMRO gesproken over de financiering van deze tehuizen. Het lijkt erop dat banken inmiddels wel willen investeren in de ’care markt’, maar nog niet in de ‘cure-kant’ van de zorg.
Happy Insect Twee ondernemers hebben een product ontwikkeld om op een milieuvriendelijke manier insecten in huis te vangen. Nu willen ze de markt daarmee op. Ondernemingsplan geschreven, op zoek naar financiering als laatste stap voor marktintroductie. EDBA heeft geadviseerd en tevens de ondernemers met succes gekoppeld aan financiers.
WitchWorld Het bedrijf richt zich op het starten van een themapark in Zweden. De voorbereidingen (ontwerpen, robotica, etc.) vinden plaats vanuit Almere. De EDBA heeft een bijeenkomst belegd met de OMFL om de initiatiefnemer te helpen het businessplan verder aan te scherpen om de stap naar het vinden van financierders makkelijk te maken. Ook is het contact met Technocentrum tot stand gekomen. Witch World heeft vele stagiaires van ROC Flevoland een stageplek geboden, maar kan helaas niet meer de begeleiding op zich nemen. Het blijft schrapen voor een ondernemer met een sprookjesachtige droom. Hopelijk kan er nog meer financiële armslag voor dit project gevonden worden.
Zorg op afstand Hartpatiënten In gesprek gekomen met initiatiefnemer om te kijken naar optimalisatie van de verpleegkundige zorg voor patiënten met een chronische aandoening ondersteund door zorg op afstand technieken en de afstemming van werkzaamheden en verantwoordelijkheden tussen huisarts, cardioloog en hartfalenpoli. Ook de afstemming met andere betrokkenen zoals diëtist, apotheker, psycholoog en mantelzorger wordt geoptimaliseerd.
56 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Overige activiteiten
Initiatiefnemer zoekt partners om een proeftuin in te richten, omdat hij meent dat dit plan voor de gezondheidszorg in Nederland de toekomst is. De techniek is beschikbaar, alleen de organisatie van de zorg in Nederland zorgt ervoor dat dit plan niet gemakkelijk te realiseren is. De EDBA heeft dit bedrijf geïntroduceerd in het netwerk van het cluster Health, Wellness en Life Sciences. Deze bemiddeling heeft helaas niet tot het gewenste succes geleid.
Branchevereniging narrow castingzenders Narrow-casting en themakanalen breiden zich steeds verder uit in medialand. Meer dan 50% van de Nederlanders kijkt reeds digitale TV. Zij ontvangen steeds meer nieuwe diensten (zoals Video On Demand, Personal Video Recorderen, Rode Knop en HD/3D). Het bedrijf Brava TV, dat in Almere is gevestigd, is succesvol in Europa (en binnenkort mogelijk in de USA) op het gebied van klassieke muziek. De ondernemers willen een branchevereniging oprichten ‘TV NL Digitaal’, voor bedrijven die themakanalen aanbieden. Deze wordt gevestigd in Almere. De EDBA heeft toegezegd te helpen met de oprichting en levert een kleine financiële bijdrage in ruil voor diverse bijeenkomsten in Almere.
Urban Screens Almere Ondernemers uit de Brava Group hebben het initiatief genomen om een interactief schermennetwerk in de stad te realiseren. Met behulp van dit medianetwerk ontstaat een laagdrempelig communicatiemiddel met inwoners en bezoekers waarmee zij betrokken kunnen worden met cultuur, sport, evenementen en andere relevante informatie over de stad Almere. De verschuiving van traditionele media zoals print naar video is in sterke mate gaande. De beleving in het stadscentrum kan worden verbeterd. Culturele instellingen zullen creatiever moeten omgaan met schaarse middelen. Redenen genoeg om deze businesscase verder uit te werken. Er is gesproken met enkele organisaties in de stad en zij zien dit idee in eerste instantie wel zitten.
Leger des Heils: wit & bruingoed Het LdH wil graag een tweedehands bruin/witgoedwinkel openen in Almere op het industrieterrein de Steiger. De EDBA werkt best intensief samen met het LdH en dus komen zij eerst bij ons voor een dergelijk verzoek. Met de gemeente wordt overlegd over een geschikte huisvesting en vergunning. Werkgelegenheid: 5 tot 10 fte’s.
57 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Verslag van de activiteiten
Le Creuset (Frans bedrijf) Het is een Frans bedrijf dat een Europees Distributiecentrum wil opzetten in Nederland. Contact kwam naar voren uit ons netwerk. Meerdere contacten geweest. Uiteindelijk heeft het bedrijf niet voor Almere gekozen.
Luchthaven Lelystad De EDBA heeft contact met twee maintenance bedrijven die op luchthaven Lelystad willen uitbreiden en/of vestigen. De EDBA wacht het advies van de Alderstafel eerst af, alvorens verder te gaan.
Request4all Werving- en selectiemarkt, een internettool. Het bedrijf wil vanaf 1 januari 2012 operationeel zijn en is een zelfsturend en zelflerend digitaal arbeidsmarktplatform, dat werkzoekenden en bedrijven de mogelijkheid biedt om tot een optimale match te komen. Dit plan past helaas niet binnen de clusters en de EDBA kan alleen haar netwerk aanbieden.
Byato Music Het innovatieve concept van Byato Music is productie en levering van afdrachtenvrije muziek aan elk bedrijf dat gebruik maakt van achtergrondmuziek. Met dit product van Byato Music behoren de kosten voor Buma Stemra tot het verleden. Met meerdere partijen naar dit concept gekeken. Byato Music heeft overeenkomsten met investeerders van het Technofonds Flevoland en KMM Groep getekend, reeds gestart op de Creative Campus.
European Gaming Centre European Games Series BV is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van een eigen zeer innovatief systeem voor digitale content en online video game toernooien. Consumenten kunnen zich gratis en betaald inschrijven op deze portal en competitief in team- en/of verenigingsverband tegen andere teams of spelers spelen in toegespitste video game ‘ladders’ en video game toernooien die variërend in tijd plaatsvinden. Het platform is in-house ontworpen en gebouwd door The European Game Series BV. Met meerdere partijen gekeken naar dit innovatieve concept, financiering is rondgekomen en het bedrijf is up & running op de Creative Campus.
58 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Overige activiteiten
Contrail Dit is een klein Almeers ICT bedrijf gespecialiseerd in Cloud technologie. Eén van de top spelers in Europa. Bekend bij de insiders van de Almere Grid. Het bedrijf was gevestigd in de RABO toren en zocht een nieuwe locatie. De EDBA heeft bemiddeld en eveneens geprobeerd om de hele specifieke deskundigheid van dit bedrijf te koppelen aan andere bedrijven in de markt van Cloud Technologie.
59 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Jaarrekening 2011
De stichting Economic Development Board ( EDBA) heeft het jaar 2011 afgesloten met een klein positief resultaat. Dit is het eerste volledige jaar dat de EDBA draait. Op basis van de ervaringen van de eerste maanden is de begroting opgesteld en dan is zo’n eerste jaar ook wel spannend. Bij een jonge organisatie als de EDBA is het in het begin ook zoeken naar de balans tussen ambities, middelen, capaciteit van de organisatie en focus op de kerntaken. De EDBA sluit 2011 af met een goed gevoel. In het financiële overzicht zijn de verlies- en winstrekening opgenomen en het investeringsfonds EDBA. De Stichting EDBA heeft voor 2011 een impulsbijdrage van 1 miljoen euro ten behoeve van de aanjaaggelden voor businesscases en driehonderdduizend euro voor bedrijfsvoering - en communicatiekosten van de gemeente raad gekregen. De verleende impulsbijdrage kan uitsluitend aangewend worden door de stichting E.D.B.A. voor businesscases ten behoeve van de investeringsagenda voor de 5 sectoren (Duurzaam Almere, ICT & Media, Handel & Logistiek, Health, Wellness & Life Sciences en Lelystad Airport) die onderdeel zijn van het economisch offensief.
Winst- en verliesrekening 2011 EDBA
Werkelijk
Begroot
Omzet Gemeente Almere
€
€
300.000
Overige Inkomsten
€
1.678
Totaal inkomsten
€
301.678
€
300.000
Personeelskosten
€
170.825
€
180.000
Huisvestingskosten
€
24.311
€
25.000
Inkomsten 300.000
Bureaukosten
Beheer/Exploitatiekosten
€
3.840
€
3.450
Kantoorkosten
€
4.200
€
3.770
Algemene kosten
€
9.147
€
10.780
Subtotaal
€
212.323
€
223.000
Website/digitale media
€
23.246
€
10.000
Database bedrijvennetwerk
€
7.702
€
7.500
Programmakosten
Brochures
€
15.796
€
15.000
Netwerkbijeenkomsten Clusters
€
20.615
€
20.000
Algemeen
€
7.358
€
24.500
Subtotaal
€
74.717
€
77.000
Totaal uitgaven
€
284.540
€
300.000
Bedrijfsresultaat
€
14.638
61 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Jaarrekening 2011
In de uitgaven zijn de belangrijkste verschillen met de begroting 2011: • Personeelskosten: pas in tweede kwartaal is EDBA uitgebreid naar 2 personen • Website: vooral veel eenmalige kosten website, nieuwsbrief, koppelingen met systemen • Algemeen: de meeste activiteiten waren direct gekoppeld aan de verschillende clusters.
Investeringsfonds EDBA De EDBA heeft een investeringsfonds. Het uitgangspunt is dat de gemeente Almere in dit fonds jaarlijks € 1 mln. stort en de EDBA met dit fonds investeert in businesscases die werkgelegenheid creëren. De funding vanuit de gemeente Almere kan natuurlijk alleen als de gemeenteraad bij de begrotingsbehandeling akkoord met deze bijdrage aan het investeringsfonds van de EDBA. Bij de recente begrotingsbehandeling voor 2012 heeft de gemeenteraad wederom ingestemd met deze bijdrage aan het EDBA investeringsfonds. Uiteraard zijn er wel uitgangspunten door de EDBA geformuleerd op basis waarvan eventuele investeringsaanvragen worden beoordeeld.
De belangrijkste criteria investeringsfonds EDBA: • Investeringen moeten leiden tot meer werkgelegenheid • De investeringen moeten passen in de clusters van de EDBA • Indien mogelijk een lening op basis van een revolving karakter • Een redelijke verhouding tussen de verwachte werkgelegenheid en de investering • Co-financiering van de partners • Investeringen in vooronderzoek dat leidt tot een businesscase
Dit is het uitgangspunt voor het mede investeren vanuit het EDBA. Maar we kunnen de ogen ook niet sluiten voor het mede-investeren in ontwikkelingen die een duwtje in de rug moeten hebben om de businesscase sluitend te krijgen. Feitelijk is er geen reglement opgesteld voor dit fonds. De grote projecten gaan uiteraard via de EDBA Board en bij de kleinere projecten wordt steeds met wethouder Economische Ontwikkeling en tevens lid van de EDBA-Board overlegd. De grens tussen grote en kleine projecten ligt op € 50.000,=. Bij de kleinere investeringsbedragen wordt de board dus achteraf geïnformeerd. Deze werkwijze voldoet tot op heden. Bij aanvragen brengt de EDBA de aanvrager eerst in contact met de Almeerse banken. De banken hebben op dit gebied veel meer expertise en tevens vindt dan ook een screening plaats van de betrokken ondernemers. De banken komen dan met een financieringsvoorstel, waarbij de EDBA een rol kan spelen. Als een project gefinancierd kan worden vanuit de markt heeft dat onze voorkeur. Dit is een aantal keren ook zo gelopen. De EDBA heeft nu nog een beperkt netwerk voor Venture Capital en
62 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
intermediairs, maar dit netwerk groeit. Vanuit de EDBA zijn er met een 3-tal banken afspraken gemaakt dat zij ons helpen bij het uitwerken van de businesscases. Het betreft de banken: ABNAMRO, Rabobank en de ING.
Overzicht goedgekeurde investeringsaanvragen 2011 Projectomschrijving
Bedrag
Media Future Week (Cluster ICT&Media, programmalijn kennisontwikkeling)
€ 75.000,-
Almere DataCapital: fase 1 en 2 voor 2011/2012/2013 (uitgave 2011*)
€ 830.000,-
Fakton: ondersteuning uitharden businesscases (meerdere clusters)
€ 36.105,-
Van Afval tot Grondstof (Cluster Duurzaam Almere)
€ 15.000,-
Totaal goedgekeurd
€ 226.105,=
* Toegezegde investeringsaanvraag voor Almere DataCapital is € 830.000,-. In 2011 is er daadwerkelijk 100.000 euro betaald. Het programma bestrijkt meerdere jaren. Naar verwachting zal het grootste gedeelte van dit programma uitgegeven worden in 2012.
63 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Contouren activiteiten 2012
Algemeen Waar 2011 het jaar van ‘ja zeggen tegen veel initiatieven’ was, gaan we in 2012 kritischer worden richting de vele nieuwe initiatieven. We moeten focus aanbrengen. Natuurlijk blijft het belangrijk om in het kader van ‘walk the talk’ bij veel evenementen aanwezig te zijn en op verzoeken in te gaan. Echter, we bereiken als EDBA de grens van onze capaciteit. In de afgelopen periode is per cluster wel min of meer een richting uitgekristalliseerd. De grenzen tussen de verschillende clusters vervagen eveneens bij meerdere projecten. Bij de grote projecten is sprake van een cross-overs van verschillende tafels.
Illustratie van de verbanden tussen de clusters: Almere DataCapital:
ICT & Media en Health, Wellness & Life Sciences
Zorglogistiek:
Handel & Logistiek en Health, Wellness & Life Sciences
Almere Smart City: ICT & Media Health, Wellness & Life Sciences, Handel & Logistiek en stakeholders in Almere: gemeente Almere, maatschappelijke organisaties en bedrijven in Almere Afval naar Grondstof:
Duurzaam Almere en Handel & Logistiek
Dit betekent dat de EDBA groeit naar een projectorganisatie voor deze grote onderwerpen en iets minder de nadruk komt te liggen op de tafelbijeenkomsten. De tafels groeien meer naar een algemeen overleg, een broedplaats voor nieuwe ontwikkelingen, die vervolgens in een projectgroep verder uitgewerkt worden. Daarom gebruiken we de term ‘tafel’ steeds minder.
Excellent gastheerschap Naast de grote onderwerpen blijft er ook veel behoefte aan ondersteuning voor individuele ondernemers bij het realiseren van hun plannen. De EDBA heeft in 2011 circa 30 ondernemers geholpen met het verder ontwikkelen van hun plannen in het kader van onze slogan “Van idee tot BV”. Samen met de Kamer van Koophandel, banken en investeerders moet de EDBA een structurele begeleiding opzetten die past bij de doelstelling excellent gastheerschap. Er wordt ook gedacht aan een Incubator Centrum voor startende ondernemingen. Kortom, vanuit het excellent gastheerschap een goed georganiseerde starterklimaat neerzetten, waarbij de core competentie van de verschillende instituten en organisaties zo goed mogelijk ingezet worden. Dit moet leiden tot een grotere kans van slagen van startende ondernemingen.
65 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Contouren activiteiten 2012
De vier O’s In 2012 zal de samenwerking met onderwijs- en onderzoeksinstellingen binnen de projecten van de clusters en themagroepen van de EDBA meer vorm gaan krijgen. Voor de EDBA is het belangrijk dat het onderwijs in verschillende projecten en themagroepen vertegenwoordigd is. Door samenwerking met de 4 O’s (overheid, ondernemingen, onderwijs- en onderzoeksinstellingen) kunnen voor de korte en lange termijn veel knelpunten getackeld worden om uiteindelijk de arbeidsmarkt te versterken en werk gelegenheid te stimuleren.
Focus voor 2012 Programma’s uit de clusters: • Almere DataCapital: uitvoering programmaplan • Zorglogistiek (Distrizorg): pilot ziekenhuislogistiek Flevoziekenhuis • Almere Smart City: opzet programmaplan en samenwerking met Metropoolregio Amsterdam • Van Afval naar Grondstof: start textielsorteerfabriek in Almere door Leger des Heils Businesscases • Businesscase E-commercecentre • Businesscase Almere Incubator Centrum • Businesscase Urban Screens • Businesscase Skill Lab • Businesscase Simulation Centre • Businesscase Jan van Es (STEK) • Businesscase Verduurzamen bestaande- en nieuwbouw woningen Economische verkenningen • Economische verkenning duurzaam energiebedrijf en duurzame energiebronnen (geothermie), projecten voor de energieproducerende stad • Oppakken thema kennisinfrastructuur en innovatie als derde thema binnen het excellent gastheerschap • Eco-innovation (cradle-to-cradle) • Bio-gewassen • Vooronderzoek Biobank Midden Nederland Agenderen • Blocq van Kuffeler • FloatingLife • Elysium • Zorghotel
66 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
Samenwerking/netwerken • Ontwikkelcentrum Stadslandbouw: van ontwikkelcentrum naar kenniscentrum voor Metropoolregio Amsterdam • Vervolg werkconferentie mismatch arbeidsmarkt en onderwijs: welke oplossingen kunnen in Almere door Almeerse ondernemers worden opgepakt? • Organiseren masterclasses voor het bestaande bedrijfsleven in Almere • Bijdrage leveren aan het bidboek voor Floriade 2022 voor de economische paragraaf • Structurele begeleiding startende ondernemers organiseren • Meer samenwerking volgens de vier O-gedachte • Meer samenwerking met de Metropoolregio Amsterdam: AEB en AIM • Begeleiding van ondernemers in het kader van “Van idee tot BV” • Organiseren van een netwerkbijeenkomst van bedrijven in de afvalverwerking • E-health seminar
67 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!
68 Jaarverslag EDBA 2011 | Het Economisch Offensief | Almere Werkt!