Jaarverslag. Foto: Christian Lesske

Foto: Christian Lesske

Jaarverslag 2008

Foto: Patrick Wittmann

Jaarverslag 2008 SOS-KINDERDORPEN

SOS-Kinderdorpen zorgt ervoor dat kwetsbare kinderen over de hele wereld kunnen opgroeien in een liefdevol gezin. Vanuit deze visie hebben we de dagelijkse zorg over ruim 75.000 wees- en verlaten kinderen in 500 SOS-kinderdorpen. En begeleiden we met onze gezinsversterkende programma’s 265.000 kinderen uit kwetsbare families samen met hun familieleden, om te voorkómen dat er nog meer kinderen alleen voor komen te staan. Dankzij deze unieke gezinsgeoriënteerde aanpak krijgen kinderen die er ooit helemaal alleen voor stonden, weer een solide basis en een kans om zich te ontwikkelen tot kansrijke en zelfstandige volwassenen.


Jaarverslag

2008

Dit Jaarverslag is tot stand gekomen mede dankzij de (deels) gesponsorde medewerking van correspondente Stijntje Blankendaal, tekstschrijfsters Anne Gine Goemans & Rosa Koelemeijer, portretfotografen Joris Lugtigheid en Marcelo Greco, OneShoe vormgeving & DTP en drukkerij Rijser Grafische Communicatie.


Inhoud

Inhoud Voorwoord Karien van Gennip, voorzitter Raad van Toezicht

6 6

Hoogtepunten 2008

8

1. Ons werk 1.1 Wie we zijn 1.2 Hoe komt een kind in een SOS-kinderdorp? 1.3 Wat we doen SOS-kind Felipe: ‘Dit is mijn thuis’ SOS-moeder Edileusa: ‘Voor altijd hun moeder’ Dorpsdirecteur Eneas: ‘Ik ben een vaderfiguur voor de kinderen’ Lerares Elisa Maria geeft hen hun eerste lessen Yasmin en Eliana leren op eigen benen staan Voormalig SOS-kind Marcelo: ‘Mijn moeder is trots’ Josiana: ‘Gezinnen stabiliteit geven, daar doen we het voor’

9 11 12 12 13 14 14 15 16 17

2. Onze doelstellingen: 2.1 Evaluatie 2008 Wat willen we bereiken? Doelstellingen 2008 Wat hebben we in 2008 gerealiseerd? 2.2 Onze ambities voor 2009 2.3 Resultaten Voormalig SOS-kind Misyati: ‘Ik gun iedereen het geluk dat ik heb Resultaatmeting Wat zijn de resultaten van onze activiteiten? 2.4 Onze bijdrage aan de Millenniumdoelen

18 18 18 18 18 20 21 21 22 22 23

3. Projecten 3.1 Wereldwijde hulp 3.2 Nederlandse bijdragen Van voorstel tot project Besluitvorming in Nederland Geldstromen en controle projectbestedingen 3.3 Uitgelicht: zes voorbeelden van ons werk

24 24 26 26 27 27 28

4. Bestuurders 4.1 Verslag Directeur Governance Algemeen directeur Taken van de algemeen directeur Verhouding met de Raad van Toezicht Directeur en managementteam Kwaliteitsontwikkeling Nevenfuncties en salariëring 4.2 Verslag Raad van Toezicht Nieuwe leden Actief Taken Auditcommissie Aandachtspunt: financiële crisis Agendapunten Evaluatie directeur Evaluatie eigen functioneren Samenstelling Raad van Toezicht & Raad van Advies

34 34 34 35 35 35 35 36 36 37 37 37 37 37 37 37 38 38 39

Inhoud


4.3 Jaarplan 2009 Ontwikkeling Doelgroepen Meerjarenbeleid 2009-2012 Vergroten draagvlak en professionaliteit

40 40 41 42 42

5. Organisatie 5.1 Een internationale organisatie Nationale organisaties Internationale organisatie Besluitvorming Vertegenwoordiging Lange termijn doelen Geldstromen 5.2 Organisatie en beleid Samenwerking Subsidiebeleid Onderwijsbeleid Duurzaamheid & Milieu Organisatorische ontwikkelingen Risicomanagement Interne monitoring 5.3 Personeelsbeleid Gedegen beleid Medewerkers Evaluatie 5.4 Vrijwilligersbeleid Zij maken het verschil Diversiteit Gekwalificeerd SOS-netwerk 5.5 Fondsenwerving Groei van inkomsten Kosten Strategie Binding Gedragscode fondsenwerving Ontwikkelingen per doelgroep 5.6 Voorlichting In de Media Campagne Communicatie met belanghebbenden Online Beleid: kostenbesparing Charibarometer Gedragscode voorlichting Ambassadeurs & Vrienden 6. Financieel verslag 6.1 Financieel verslag 6.2 Jaarrekening 6.3 Begroting 2009 Accountantsverklaring

43 43 43 44 44 44 45 45 46 46 47 47 47 48 48 48 50 50 51 51 52 52 52 53 53 54 55 55 55 55 56 56 62 62 63 63 64 64 64 65 65

Verantwoordingsverklaring

94

67 68 74 92 93


Voorwoord

Karien van Gennip

Voorzitter Raad van Toezicht

Foto: Joris Lugtigheid

Voorwoord

‘Voor dit doel zet ik mijn ervaring graag in’ “Sinds 8 juli 2008 ben ik voorzitter van de Raad van Toezicht van SOS-Kinderdorpen. Het is een functie die ik koester. SOS-Kinderdorpen doet goed werk. Wat me zeer aanspreekt, is dat kinderen worden opgevangen in het land van herkomst. Onze projecten worden vrijwel uitsluitend door lokale mensen opgezet en uitgevoerd. Op die manier helpen we niet alleen kinderen die er alleen voor staan, maar dragen we ook bij aan de ontwikkeling van een land. En in 2009 doen we dit al 60 jaar: een mijlpaal waaruit blijkt dat het concept zichzelf inmiddels echt bewezen heeft. Alleen opvang bieden en ervoor zorgen dat kinderen gezond zijn en te eten krijgen, is niet genoeg. Kinderen hebben ook liefde nodig, zodat ze weer vertrouwen krijgen en kunnen bijdragen aan een verdraagzame samenleving in hun land. Voor dat doel zet ik mijn ervaring graag in. Mijn achtergrond in het bedrijfsleven en mijn politieke ervaring als staatssecretaris en als Kamerlid kan ik nu goed gebruiken in deze functie. Dat ik zelf moeder ben van drie kinderen, heeft zeker bijgedragen aan mijn keuze voor SOS-Kinderdorpen. Als moeder weet je hoe belangrijk het bieden van veiligheid en liefde voor kinderen is. Onze SOS-moeders geven die warmte ook!”

“Ik ben er trots op dat 2008 een goed jaar was voor SOS-Kinderdorpen in Nederland. Onze doelstellingen waren ambitieus, maar het is ons in 2008 gelukt om nog meer mensen bij ons werk te betrekken en onze inkomsten te verhogen. We zijn een belangrijke stap verder gekomen. In 2008 hebben we veel geld kunnen bestemmen aan projecten: 15,5 miljoen euro tegen 10,6 miljoen euro in 2007. Dit sterkt ons in onze ambitie om nog meer kwetsbare kinderen een liefdevol thuis te bieden. Want helaas is onze hulp nog heel hard nodig. Onze internationale organisatie wil er daarom in 2016 voor zorgen dat één miljoen kwetsbare kinderen met onze hulp kunnen opgroeien in een liefdevol gezin. Zonder de steun van onze donateurs, vrijwilligers, bedrijven en stichtingen waar we intensief mee samenwerken, kunnen we dat nooit bereiken. Ik ben dan ook blij dat steeds meer mensen en organisaties ons werk een warm hart toedragen en ons steunen. Al snel na mijn aantreden in 2008 bezocht ik tijdens mijn zakelijke reizen in Rusland en China twee kinderdorpen. Ik vond het zeer indrukwekkend om 6

te zien met hoeveel liefde de moeders voor de kinderen zorgen. De dorpen zijn een oase van rust en toewijding in een vaak onrustige samenleving. En in de dorpen zie je dat elke euro goed wordt besteed. Ook dat vind ik een sterke kant van onze organisatie. We vinden het heel belangrijk dat we goed kunnen laten zien wat we doen met het geld van onze donateurs. In 2008 hebben we met de steun van onze Nederlandse donateurs veel kunnen doen om kinderen een nieuwe toekomst te bieden. Zo werd er een nieuw kinderdorp geopend in Guinee-Bissau en zijn we gestart met de bouw van een nieuw kinderdorp in Ghana. Daarnaast zijn we vanuit onze dorpen nieuwe gezinsversterkende programma’s gestart en zijn bestaande programma’s uitgebreid. Met deze programma’s helpen we kwetsbare gezinnen die het zonder onze steun niet zouden redden. Zonder onze hulp lopen de kinderen het risico de zorg van hun ouders te verliezen. Deze programma’s zullen in de toekomst steeds belangrijker worden. Want hoe mooi is het als we kunnen voorkómen dat een kind zijn

Voorwoord

familie verliest? Door families zó te ondersteunen dat ze zelf een stabiel thuis aan kinderen kunnen geven. Er waren in 2008 ook enkele tegenvallers. Zo werd de bouw van een nieuw kinderdorp in Kenia uitgesteld vanwege politieke onrust in het land waardoor we geen grond konden aankopen. En kon ons nieuwe kinderdorp in Roemenië haar deuren nog niet openen omdat de planningen van lokale aannemers vol zaten. Verder stegen de voedselprijzen in veel van de landen waar we actief zijn zo extreem dat de budgetten van een aantal landen naar boven bijgesteld moesten worden.

zomaar opzegt. Onze achterban voelt zich betrokken en toegewijd om kwetsbare kinderen een thuis te blijven geven. In 2008 zijn onze inkomsten ondanks de crisis met twintig procent gestegen. Toch maakt de economische situatie ons wel extra alert. Zoals in de voorgaande jaren blijft het ons beleid om tijdelijk beschikbare gelden niet te beleggen in effecten. Tevens zullen we onze inkomsten het komende jaar per maand kritisch beoordelen en onze uitgaven indien nodig inperken. Onze donateurs en partners zijn voor de kinderen van levensbelang. Hun steun is van ongekende waarde om de zorg aan onze kinderen te kunnen blijven garanderen. Ik hoop er dan ook op te mogen rekenen dat mensen ons blijven steunen. Juist nú is het nodig om verbonden te blijven. Kinderen, met name kwetsbare kinderen en weeskinderen, zijn de eersten die te lijden hebben onder de crisis. Zij hebben onze steun juist nu heel hard nodig. Ik wil u namens alle kinderen heel hartelijk danken!”

Karien van Gennip, voorzitter Raad van Toezicht


In het verslagjaar hebben we de internationale strategie van 2009-2016 vertaald naar een meerjarenstrategie en -begroting van SOS-Kinderdorpen Nederland voor 2009-2012. Belangrijk aandachtspunt binnen de strategie voor het jaar 2009 is de financiële crisis waar ook wij mee te maken krijgen. We merkten eind 2008 dat sommige bedrijven ons door de crisis minder konden geven dan verwacht. Maar tegelijkertijd zien we dat anderen juist steeds sterker de behoefte hebben aan samenwerking, om uitgerekend in deze tijden iets te kunnen doen voor kinderen die hulp het hardst nodig hebben. We hebben gemerkt dat we een trouwe achterban hebben die haar steun aan ons werk gelukkig niet


7

Hoogtepunten 2008


8


Januari Karien van Gennip Op 1 januari 2008 treedt Karien van Gennip toe tot onze Raad van Toezicht. Op 8 juli werd zij voorzitter van de RvT. De oud-staatssecretaris Economische Zaken en tevens moeder van drie kinderen vervult hiermee een belangrijke rol binnen onze organisatie.

November Samenwerking Super de Boer Super de Boer steunt onze organisatie in de vorm van een jaar lange commitment aan SOS-kinderdorp Canchungo in Guinee-Bissau. Actrice Dorien Haan is het gezicht van de winkelketen en bezocht het kinderdorp. In de media van Super de Boer schreef zij over haar ervaringen.


September Prinses Margriet bezoekt SOS-kinderdorp Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet is onze beschermvrouwe en zet zich al jaren in om kwetsbare kinderen op te laten groeien in een liefdevol gezin. In september bezocht zij SOS-kinderdorp Tianjin in China.

Maart Eerste steen Kumasi Op 19 maart vond de eerste steenlegging plaats van het nieuwe kinderdorp Kumasi. Dit kinderdorp wordt het derde in Ghana, waar de problematiek rond weeskinderen en andere kwetsbare kinderen aanzienlijk is.

Mei Dag van het Gezin Op 15 mei vierde André Rouvoet, minister van Jeugd en Gezin, samen met SOS-Kinderdorpen de Dag van het Gezin. We vroegen hem deze VN-dag tot een officiële feestdag in Nederland uit te roepen.

September Opening beroepsopleiding Congo Op 15 september 2008 openden wij een nieuw centrum voor beroepsopleidingen in Bukavu, Congo. Jongeren krijgen hier de mogelijkheid een vak te leren dat hen uitzicht biedt op een zelfstandige toekomst.

Foto: Gisela van Bommel

Juni Oranje elftal doet donatie In de aanloop naar het EK voetbal 2008 doneren de spelers van het Nederlands Elftal honderdduizend euro voor de kinderen in de Zuid-Afrikaanse SOS-kinderdorpen Ennerdale en Nelspruit.

Foto: Kees Bouwmeester

April Vrouwen Bouwen een succes Vanaf april startte een groot aantal nieuwe evenementen voor het initiatief Vrouwen Bouwen. Een jaar vol activiteiten, georganiseerd door vele betrokken vrouwen, brengt in totaal bijna 300.000 euro op voor het nieuwe kinderdorp Kumasi in Ghana.




Foto: Jan de Koning


Foto: SOS-archief

Hoogtepunten 2008

Oktober Opening SOS-kinderdorp Canchungo Op 23 oktober werd het nieuwe kinderdorp Canchungo in Guinee Bissau met een feestelijke ceremonie officieel geopend. Dankzij de steun van vele donateurs en bedrijven krijgen 120 kinderen hier een thuis.

December Jan Smit in Roemeens kinderdorp Jan Smit was op bezoek bij een SOS-gezin in een SOSkinderdorp in Roemenië en gaf kledingconcern C&A een persoonlijke rondleiding door het kinderdorp. Aanleiding was een donatie van 250.000 euro door de 125 C&A filialen.

1. Ons werk


1. Ons werk 1.1 Wie we zijn Onze geschiedenis In 1949 richtte Hermann Gmeiner in Oostenrijk het eerste SOS-kinderdorp op. Inmiddels is SOSKinderdorf International al zestig jaar dé specialist in de opvang van weeskinderen en verlaten kinderen in gezinsverband overal ter wereld. Op onze eigen, unieke manier geven we hen een liefdevol en stabiel thuis. In 2008 hadden 75.000 kinderen een liefdevol thuis gevonden in 500 SOS-kinderdorpen in 132 landen en werden 265.000 kwetsbare kinderen en hun familieleden begeleid binnen onze gezinsversterkende programma’s. De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS-Kinderdorpen, gevestigd te Amsterdam, is sinds 1965 actief en aangesloten bij deze internationale, niet-overheidsgebonden kinderhulporganisatie.

Onze visie – wat wij willen voor alle kinderen Wij vinden dat ieder kind het recht heeft om op te groeien in een gezin, waar het wordt omringd met liefde, respect en veiligheid. Helaas zijn er wereldwijd miljoenen kinderen die geen ouders of verzorgers hebben. Nog meer kinderen lopen het risico de zorg van hun ouders te verliezen. Door ervoor te zorgen dat de kinderen niet alleen een liefdevol gezin krijgen, maar ook goed onderwijs, medische zorg en sociale begeleiding, groeien ze op tot kansrijke mensen in de maatschappij. Wereldwijd geven wij kinderen weer een solide basis voor een kansrijke toekomst.

Foto: Robert Fleischanderl

Onze missie – wat wij doen Wij bouwen gezinnen voor wees- en verlaten kinderen en we helpen hen hun toekomst vorm te geven. We dragen bij aan de ontwikkeling van hun gemeenschap. Dit doen we door SOS-kinderdorpen te bouwen waar tien tot vijftien gezinshuizen staan.

Afhankelijk van de faciliteiten in de omgeving, bouwen we in onze dorpen voorzieningen zoals scholen, sociale en medische centra. Deze voorzieningen zijn nadrukkelijk toegankelijk voor kinderen en volwassenen uit de omgeving. Ook zetten we gezinsversterkende programma’s op om te voorkomen dat kwetsbare kinderen de zorg van hun familie verliezen. SOS-Kinderdorpen Nederland geeft voorlichting en werft fondsen om dit werk te kunnen voortzetten en uitbreiden.

9


Duurzame hulp maar ook noodhulp SOS-Kinderdorpen biedt lange termijn hulp. De kinderen die we helpen, kunnen rekenen op onze duurzame zorg totdat ze op eigen benen kunnen staan. Ook gezinnen die het moeilijk hebben, blijven onze steun krijgen totdat ze hun kinderen weer een stabiele thuissituatie kunnen geven. De impact van onze hulp op de omgeving is hierdoor tastbaar en blijvend. Maar ook in het geval van nood kunnen wij vaak snel goede hulp bieden. Juist omdat we werken vanuit onze bestaande faciliteiten en we in veel gebieden ervaring hebben. Zodra er zich ergens een ramp voltrekt, zijn onze mensen vaak al ter plaatse en kunnen we direct noodhulp bieden. Deze bestaat veelal uit voeding, medicatie, dagelijkse noodopvang, en (psychische) begeleiding van gezinnen. In mei 2008 boden wij bijvoorbeeld noodhulp in China na de aardbeving. Dit deden wij vanuit ons kinderdorp Chengdu.


Onze waarden – wat we belangrijk vinden De manier waarop wij de kinderen opvangen, is gebaseerd op liefdevol en persoonlijk contact. We bieden onze kinderen de geborgenheid van een gezin in het land waar ze vandaan komen. Onze donateurs en de organisaties die ons steunen, geloven in onze aanpak. Dat is de reden dat we ook op een persoonlijke en open manier met hen communiceren. Wij hechten veel waarde aan de relatie met onze achterban. Ook vinden we het belangrijk dat onze achterban veel vertrouwen in ons heeft: we voldoen uiteraard aan alle wettelijke eisen en richtlijnen (waaronder die van de Code Goed Bestuur) en het werven van fondsen gebeurt op verantwoorde wijze. Door middel van goede voorlichting, een professionele werkwijze en transparante verslaglegging weten onze donateurs hoe, wanneer en waar hun geld wordt besteed. De door ons opgerichte kinderdorpen, voorzieningen en programma’s getuigen daar ook van. Tot slot hechten we er veel belang aan dat we ons werk kostenbewust doen zodat het geld van onze donateurs zorgvuldig en efficiënt wordt besteed. We zijn daarom al sinds 1998 in het bezit van het CBF-Keurmerk.

1. Ons werk

10


Foto: Dominic Sansoni

1. Ons werk

1.2 Hoe komt een kind in een SOS-kinderdorp? De kansen van een kind worden voor een groot deel bepaald door de plek waar het wordt geboren. In veel landen zijn die kansen minimaal. Als kinderen er daar helemaal alleen voor komen te staan, komen ze vaak in een uitzichtloze situatie terecht. Op het moment dat SOS-Kinderdorpen betrokken raakt bij deze kwetsbare kinderen, dan werken wij nauw samen met lokale autoriteiten op het gebied van jeugdzorg. Zij geven aan welke kinderen in nood zijn en in aanmerking komen voor opvang in een kinderdorp. De criteria voor de aanname van kinderen worden opgesteld door de SOS-organisatie in het land zelf. Een SOS-comité dat samenwerkt met de lokale autoriteiten, neemt het besluit of een kind in het kinderdorp kan worden opgevangen. Dit comité bestaat uit de dorpsdirecteur, opvoedkundigen en maatschappelijk werkers en een vertegenwoordigster van de SOS-moeders. Zij zorgen er met elkaar voor dat het kind alle juridische documenten krijgt die het nodig heeft.

Eigen cultuur Een kind dat er alleen voor staat, heeft vaak ook alle vertrouwen verloren. Als een kind door ons wordt opgevangen, dan besteden we veel tijd aan het herstellen van dit vertrouwen. Dit doen we onder andere door respect te tonen, allereerst voor de achtergrond van de kinderen. Ze groeien op in hun eigen land, onder begeleiding van mensen van hun eigen cultuur. Ook de huizen waar de kinderen wonen zijn gebouwd in lokale bouwstijl, zodat ze zich in alle opzichten thuis voelen. Alle kinderen in onze kinderdorpen worden opgevoed met het geloof van hun ouders. Als het geloof van de ouders niet bekend is, wordt het kind opgevoed met de religie die het meest voorkomt in het betreffende land. In onze kinderdorpen leven kinderen met verschillende geloven vreedzaam naast elkaar.

11


1. Ons werk

1.3 Wat wij doen

‘Dit is mijn thuis’ Elke dag komen duizenden kinderen er opeens alleen voor te staan. Door oorlog of ziekte, of omdat hun moeder of vader niet in staat is om nog voor hen te zorgen. SOS-Kinderdorpen zorgt ervoor dat kinderen in een liefdevol gezin kunnen opgroeien. Zoals in ons SOS-kinderdorp Poá, in de provincie São Paulo in Brazilië. Maak kennis met de kleine Felipe en zijn broer Victor. Lees hoe hun SOS-moeder Edileusa trots over hen praat. En deel mee in de ervaringen van alle andere bewoners van dit kinderdorp. Hun verhalen schetsen het leven in onze 500 SOS-kinderdorpen en die van de gemeenschap eromheen. Zij laten u zien wat ons werk betekent voor kinderen die er vroeger helemaal alleen voor stonden. “Als jij de prinses bent, dan is dit het kasteel.” Felipe, bijgenaamd Pepe, wijst naar zijn stapelbed. “Maar we kunnen ook haaitje spelen.” Vanachter zijn bril kijkt de achtjarige Felipe glunderend naar zijn SOS-moeder. Zijn broer Victor, twee jaar ouder, staat naast hem. Samen hebben ze dikke pret. De twee jongens kwamen ruim zeven jaar geleden bij SOS-moeder Edileusa wonen. De thuissituatie van Felipe en Victor was onhoudbaar. Ze waren door hun alleenstaande moeder ernstig verwaarloosd. De elf maanden oude Felipe kwam met een zware longontsteking in het SOS-kinderdorp aan en moest acuut naar het ziekenhuis. Victor was destijds een peutertje. Als biologische broertjes werden ze samen in een SOS-gezin geplaatst. Wat Victor zich herinnert van zijn komst in het SOS-kinderdorp Poá? Terwijl hij diep nadenkt, komt SOS-moeder Edileusa de slaapkamer binnen. Ze aait Victor over zijn bol. “Ik herinner me nog het grote voetbalveld en dat er veel speelgoed was.” Felipe duikt op zijn bed en vertelt waar hij allemaal van houdt. “Lekker eten, televisie kijken, slapen, spelen. En lezen.” Victor lacht: “Dat verzin je van dat lezen! Ik hou van King Kong, voetbal, video-spelletjes, naar school gaan, maar ik ben niet goed in rekenen.” “Dat komt omdat je daarvoor erg je best moet doen”, zegt zijn moeder. “Weet je nog dat je een nul haalde voor rekenen? Vervolgens zei ik je om eerst goed na te denken en dan pas te beginnen. Toen haalde je een negen!”

Foto: Marcelo Greco

Felipe geeft zijn moeder een kusje. “Pepe was al een enorme knuffelbeer toen hij bij mij kwam wonen”, zegt Edileusa. “In het begin was hij overal bang voor, behalve voor Victor en mij. Hij wil nog steeds graag het kleine jongetje blijven. Dat komt door zijn verleden. De psychologe helpt hem in te zien dat hij al een grote jongen is, maar dat vindt hij soms moeilijk. Ook ik moet ophouden hem als kleintje te zien.” Ze lacht vertederd. “Maar als je ze al als baby in huis krijgt, dan is het niet makkelijk ze los te laten.”

12

1. Ons werk


Moeder voor altijd Edileusa Maria Alves, SOS-moeder Edileusa begon negentien jaar geleden als SOS-moeder in kinderdorp Poá. Ze is een kleine, lieve en levendige vrouw. Net als meer dan 5000 SOS-moeders die wereldwijd actief zijn in de SOS-kinderdorpen, is zij de spil van haar gezin. Elk SOS-gezin bestaat uit een SOS-moeder met acht à tien kinderen. Na twee generaties kinderen groot te hebben gebracht, en met de derde onder haar hoede, heeft Edileusa haar sporen meer dan verdiend. Aan de grote keukentafel vertelt ze over haar leven. Ze woonde in het noordoosten van Brazilië, samen met haar familie. “Mijn vader overleed toen ik nog jong was. Ik zag mijn moeder buffelen om ons groot te brengen. Ik kon wel naar school, maar ik had vaak honger omdat er onvoldoende geld was voor eten. Dat vertel ik nu aan mijn kinderen, als ik duidelijk wil maken hoe belangrijk onderwijs is voor later.”

Liefdevol praat Edileusa over haar kinderen die op eigen benen staan en over haar zonen en dochters die nog thuis wonen. “Ik houd ze allemaal goed in de gaten. Wat ik belangrijk vind, is dat ze zich gewaardeerd voelen. Ook hecht ik veel waarde aan onderwijs. Ik laat ze iedere dag goed studeren. De jongste kinderen, Felipe, Victor, Lucas en João Paulo, maken iedere ochtend huiswerk en gaan ’s middags naar school. Sommigen gaan naar de psycholoog in het dorp. Victor heeft bijvoorbeeld concentratieproblemen. Daar spreek ik over met hun therapeut en leraren. De oudere kinderen zoals Yasmin en Eliana hoef ik veel minder te sturen.” Zo’n groot gezin is flink aanpakken, beaamt de SOS-moeder. “Maar onderling loopt het soepel. De kinderen zijn heel open en lief.”

Foto: Marcelo Greco

Edileusa heeft altijd met kinderen willen werken. “Op een dag las ik over SOS-Kinderdorpen. SOS-moeder worden, dat leek me geweldig. Ruim een jaar later werkte ik hier.” Alle SOSmoeders krijgen een gedegen opleiding die hen voorbereidt op hun verantwoordelijke taak. Na minimaal drie maanden theorie volgt een maandenlange praktijktraining, waarbij ze ook als ‘tante’ een SOS-moeder dagelijks bijstaan om zo te leren wat het betekent om zelf SOS-moeder te zijn. Edileusa zal nooit vergeten hoe ze destijds haar eerste familie toegewezen kreeg. “Ik vond het reuze spannend. Maar ik kreeg alle mogelijke ondersteuning. Eerst kreeg ik vijf kinderen onder mijn hoede. Later kwamen er nog vier bij. Met de meesten heb ik nog contact, net als met mijn tweede generatie zonen en dochters. Iedereen kent iedereen in ons gezin.”

Edileusa is nu 44 jaar oud. Ze weet goed wat ze wil later: ze gaat pas met pensioen wanneer al haar kinderen op eigen benen kunnen staan. “Ik wil geen half werk doen. Ik wil voor hen zorgen tót ze de deur uitgaan, als een echte moeder.” Dan verschijnt Felipe in de keuken. Met een glimlach en een kopje thee en nog veel meer kusjes voor zijn moeder. 13

1. Ons werk


‘Ik probeer een vaderfiguur te zijn voor de kinderen’ Eneas Palmeira Machado, dorpsdirecteur Poá

Foto: Marcelo Greco

In SOS-kinderdorp Poá staan twaalf gezinshuizen en een sociaal centrum. De huizen zijn gebouwd volgens de bouwstijl en de cultuur van het land. Het zijn degelijke huizen met ruisende bomen waaronder houten klimrekken en schommels staan. Dorpsdirecteur Eneas Palmeira Machado heeft de dagelijkse leiding over de achttien moeders en tantes en 131 kinderen die in het dorp wonen. Samen met zijn vrouw en twee kleine kinderen woont hij in het kinderdorp. Eneas heeft een nauwe band met alle SOS-kinderen en helpt hen in moeilijke situaties. Ook is hij een vertrouwenspersoon die hun achtergronden kent. De loopbaan van de dorpsdirecteur begon, naast zijn studie filosofie, als jeugdleider in een kindertehuis. “Daar raakte ik echt bevlogen. Ik solliciteerde bij SOS-Kinderdorpen voor een functie als sociaal werker en kreeg de zorg over drie moeilijk opvoedbare jongens die dreigden af te glijden naar de criminaliteit. Die jongens hebben me echt op de proef gesteld. Eentje heeft me een keer ’s nachts bedreigd met een mes. Die jongens waren zo gewend om in de steek te worden gelaten. Ze provoceerden net zo lang tot ook ik weg zou gaan. Maar toen ze merkten dat ik níet wegging, openden ze zich. Eén van die jongens is nu vader en ik ben de peetoom van zijn kind.” Die ervaring is belangrijk voor zijn werk als dorpsdirecteur, vertelt hij. “Ook hier in het kinderdorp heb je soms te maken met moeilijke kinderen. Samen met hun moeders praat ik met de kinderen. Voor elk probleem is een oplossing te vinden. Tijdens mijn studie zocht ik vaak naar antwoorden in boeken. Uiteindelijk weet ik nu uit de praktijk dat de dialoog met kinderen het allerbelangrijkste is.” ‘Hij was nog nooit op school geweest’ Lerares Elisa Maria da Silva Nardin

Leerlingen uit het dorp die extra aandacht nodig hebben, worden nauwlettend in de gaten gehouden. Zo kwam er vorig jaar een jongetje van tien jaar in de klas bij kinderen van zeven, omdat hij zo’n leerachterstand had. “Dat was heel moeilijk voor

Foto: Marcelo Greco

Victor en zijn broertje Felipe gaan naar een basisschool vlakbij hun huis. Ze kunnen er lopend naar toe. Op deze provincieschool zitten veel andere kinderen uit het kinderdorp. Het onderwijs is er goed. De docenten van de SOS-kinderen in Poá hebben regelmatig contact met de moeders en de dorpsdirecteur. Zo blijven alle partijen op de hoogte van de leerprestaties en de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen. Zoals lerares Elisa Maria da Silva Nardin. Een kordate vrouw die al heel wat kinderen uit het dorp in haar klas had. “De kinderen gaan heel goed met elkaar om”, vertelt ze. “Af en toe is er verwarring. Zo vertelden leerlingen uit het kinderdorp dat ze thuis meehielpen. Andere kinderen interpreteerden dat alsof SOS-kinderen moesten werken. Toen heb ik het thema ‘klusjes in huis’ besproken: vegen, je bed opmaken, boodschapjes doen. Voor de SOSkinderen is het heel gewoon om thuis een handje te helpen. En rondom moederdag hebben we het over moederliefde gehad. SOS-kinderen vertelden dat de liefde voor en van hun SOS-moeder hetzelfde is als die van een gewone moeder.”

14

1. Ons werk


hem”, zegt juf Elisa. “Hij was nog nooit op school geweest. Lang had hij op straat rondgezworven. Toen ben ik met zijn SOS-moeder gaan praten. De moeders en wij, de leraren, beschouwen elkaar als geallieerden in de opvoeding. We hebben vervolgens bijlessen ingezet. Ik was zwaar onder de indruk van de vooruitgang die deze jongen maakte.” ”Onderwijs vormt de basis voor een kansrijke ontwikkeling. En later een zelfstandig bestaan”, benadrukt Elisa. Net als Victor en Felipe krijgen alle SOS-kinderen daarom een goede opleiding en biedt SOS zoveel mogelijk kinderen uit de omgeving van de kinderdorpen een plekje op school aan. Voor de allerkleinsten zijn er kleuterscholen, op onze basisscholen krijgen kinderen onderwijs dat is afgestemd op het lokale onderwijssysteem en jongeren kunnen terecht op één van onze beroepsopleidingen. Yasmin en Eliana leren op eigen benen staan De oudste zussen van Victor en Felipe gaan studeren In het gezin van SOS-moeder Edileusa vormen de drie dochters een drie-eenheid. De zusjes Thaiamara (13) en Eliana (17) zijn samen als kleintjes het gezin binnengekomen en hebben Yasmin -die later in huis kwam- als nieuwe zus omarmd. Net als de meeste kinderen in het dorp, heeft Yasmin een traumatisch verleden. Toen ze klein was, liet haar moeder het gezin in de steek. Haar vader overleed een paar jaar later, waardoor Yasmin er alleen voor kwam te staan. Ze kreeg een nieuw thuis bij SOS-moeder Edileusa. Yasmin is inmiddels zeventien jaar en volop bezig met de voorbereidingen om te gaan studeren. Ze zit nu nog samen met Eliana op dezelfde middelbare school, maar toch is ze al serieus met haar toekomst bezig. Zo heeft ze een bijbaantje in de patiënten-opvang van het ziekenhuis en doet ze uit eigen initiatief aan bijbelstudie. Maar ze is ook gewoon een meisje dat graag met haar zussen uit winkelen en naar de bioscoop gaat.

De zussen Thaiamara, Eliana en Yasmin zitten boordevol plannen voor de toekomst. Zo wil Yasmin radiologie gaan studeren, of Portugees. Thaiamara is erg geïnteresseerd in voeding en wil later gastronomie en diëtiek studeren. Eliana twijfelt tussen een studie maatschappelijk werk of psychologie. “Ik wil straks andere mensen helpen die in een moeilijke situatie zitten. Uit eigen ervaring weet ik hoe belangrijk die hulp is.”

Foto: Marcelo Greco

Yasmin: “We zijn heel erg één met elkaar, maar ook met onze jongere broertjes. Dankzij mama Edileusa vormen we een hecht gezin.” Voor jongeren als Yasmin is het belangrijk om als ze daar klaar voor zijn een overstap te maken naar een zelfstandig bestaan. In speciale SOS-jongerenhuizen leren de oudere kinderen onder begeleiding en samen met leeftijdsgenootjes hoe het is om op jezelf te wonen en je eigen huishouden te runnen. Yasmin en Eliana blijven voorlopig nog thuis wonen, vertellen ze. Eliana: “Ik moet er eerlijk gezegd nog niet aan denken om het huis uit te gaan. We hebben het hier heel erg fijn. Wel leren we om op onze eigen benen te staan. Van onze bijbaantjes kopen we onze eigen kleding en betalen we uitstapjes. En natuurlijk helpen we mee in het huishouden. Iedereen heeft een taak.”

15


1. Ons werk

‘Mijn moeder is apetrots op mij!’ Marcelo groeide op in het SOS-kinderdorp Poá “Marcelo, gaan we verstoppertje spelen?”, “Marcelo, gaan we touwtje springen?” In een lange sliert lopen de kinderen achter hem aan. Iedereen is dol op hem. Marcelo Ferreira Nunes is 33 jaar en groeide op in het kinderdorp. Tegenwoordig werkt hij als dj in clubs en op bruiloften in Poá. En als er een feest in zijn oude thuis is, komt hij altijd als vrijwilliger platen draaien. Marcelo laat het huis zien waar hij woonde. Zijn jeugd in het kinderdorp noemt hij “één van de mooiste tijden uit mijn leven”. Hij gaat zitten op het pleintje, dat toen nog een veldje was, en waar hij de eerste liedjes opnam van de radio. “Mijn moeder, Cida, had een radiocassetterecorder die ik mocht gebruiken, als ik zelf de batterijen maar kocht. Wat ik allemaal niet opnam als klein jongetje! En nu ben ik professioneel dj. Het is geen vetpot, maar ik red mezelf. Mijn moeder is apetrots op mij dat ik m’n droom wist te verwezenlijken en nu mijn eigen brood verdien.” Marcelo kwam als baby bij SOS-moeder Cida wonen, samen met zijn biologische zusje Andreia. Hun vader kon na een ernstig auto-ongeluk niet meer voor de kinderen zorgen. Hun moeder was overleden aan hartproblemen. “Cida is altijd mijn enige echte moeder geweest. Dit hier”, zegt Marcelo en wijst om zich heen. “Dit is mijn thuis.”

Foto: Marcelo Greco

Veel kinderen houden contact met hun SOS-gezin nadat ze op zichzelf zijn gaan wonen. Banden die de kinderen in het kinderdorp leggen, zijn hecht en blijven vaak een leven lang bestaan. Ook Marcelo ziet zijn SOS-moeder nog regelmatig. “Ze is zeventig en al lang met pensioen. Onlangs was ik bij haar, nadat ze een hersenbloeding kreeg. Twee zusjes van mij waren er ook. Gelukkig is ze weer aardig hersteld.” Onlangs draaide Marcelo muziek in het dorp toen de kinderen hun kerstcadeautjes kregen. “Als kind vond ik dat altijd één van de mooiste momenten van het jaar. Als ik dan nu al die vrolijke gezichtjes zie, geniet ik daar enorm van.”

16


Foto: Marcelo Greco

1. Ons werk

‘Gezinnen stabiliteit geven; daar doen we het voor’ Josiane Pereira de Oliveira, directeur gezinsversterkend programma Onze kinderdorpen zijn niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de mensen uit de omgeving zeer belangrijk. Volwassenen en kinderen kunnen in onze medische centra terecht waar goede gezondheidszorg wordt geboden. We bieden basiszorg, vaccinatie- en preventieprogramma’s, hulp bij zwangerschappen en bevallingen. We geven voorlichting, delen voedingssupplementen uit en bieden aidsremmers aan. Ook onze sociale centra spelen een essentiële rol in ons werk voor de lokale gemeenschap. Zoals het sociaal centrum van SOS-kinderdorp Poá dat op een doordeweekse dag wel een bijenkorf lijkt. Elke dag worden hier 230 kinderen opgevangen in de crèche, zodat hun ouders kunnen werken. Het gaat veelal om kwetsbare gezinnen in de omgeving van het kinderdorp. We ondersteunen hen met een speciaal gezinsversterkend programma. Dit type programma zetten we steeds vaker in. Het voorziet gezinnen in hun basisbehoeften en verleent toegang tot voorzieningen. Zoals voeding, gezondheidszorg, onderwijs, onderdak, rechtshulp en psychosociale zorg. “Zo kunnen we voorkomen dat gezinnen uit elkaar vallen waardoor kinderen uiteindelijk vaak in de steek worden gelaten”, vertelt Josiane Pereira de Oliveira, directeur van het gezinsversterkend programma. Te midden van rondrennende jongens en meisjes in het sociaal centrum van waaruit ze werkt, vertelt ze over hun werkzaamheden. Brazilië heeft te kampen met een hoge werkloosheid. Veel ouders, zeker alleenstaande vaders en moeders, worstelen met financiële problemen. “We komen schrijnende gevallen tegen”, zegt Josiane. “Zoals een gezin dat in een hutje in het struikgewas woonde. Het matras stonk van de urine en vuile luiers. Die vrouw durfde eerst niet naar het sociaal centrum te komen. Uiteindelijk wisten we haar te helpen. Ze werd een totaal ander mens.” Naast de opvang van kinderen in het centrum, bieden de programma’s uitgebreide steun aan de ouders van de kinderen. Zij worden ondersteund door psychologen en maatschappelijk werkers, krijgen onderwijs aangeboden, kunnen cursussen en opleidingen volgen en krijgen rechtshulp. In Poá ondersteunen de SOS-medewerkers in totaal 640 kinderen en ruim 450 families. Josiane: “We hebben nu cursussen waar alleenstaande moeders producten leren maken en verkopen. Zo kunnen ze hun eigen geld en dus zelfstandigheid verdienen. Dat is zo fijn, zo’n gezin heeft op die manier weer stabiliteit en een toekomst. En daar doen we het voor.” 17


2. Onze doelstellingen

2. Onze doelstellingen 2.1 Evaluatie 2008 Wat wil SOS-Kinderdorpen bereiken? Al onze activiteiten dragen direct bij aan het realiseren van onze vier hoofddoelen, welke zijn afgeleid van de internationale doelstellingen: 1. Meer kinderen opvangen in een liefdevol gezin 2. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken 3. Voorlichting geven om het draagvlak voor onze missie te vergroten 4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen Onze organisatie wilde in 2008 substantieel bijdragen aan de doelstellingen van onze internationale organisatie: 70.000 kinderen permanent opvangen in onze kinderdorpen en 100.000 kinderen en families ondersteunen via gezinsversterkende programma’s. Om dit te bereiken hadden we vanuit SOS-Kinderdorpen Nederland voor 2008 de volgende ambities geformuleerd: Doelstellingen 2008 • De opening van een SOS-kinderdorp in Guinee-Bissau en een kinderdorp in Roemenië. Start van de bouw van twee nieuwe SOS-kinderdorpen in Ghana en in Kenia. • De baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 13,2 miljoen euro (2007) naar 14,7 miljoen euro. De inkomstengroei komt voor een belangrijk deel uit particuliere donateurs en bedrijven. Het kostenpercentage van de eigen fondsenwerving komt uit onder 18,0 procent. (zie toelichting pagina 55) • SOS-Kinderdorpen verder positioneren als dé specialist op het gebied van wereldwijde opvang van weeskinderen en verlaten kinderen. Het creëren van meer bewustwording onder de Nederlandse bevolking, zodat meer mensen ons werk en de problematiek van weeskinderen in ontwikkelingslanden begrijpen. • De verdere verbetering van de kwaliteit van ons werk. We willen minimaal blijven voldoen aan alle criteria die aan onze organisatie worden gesteld, zoals de richtlijnen van het CBF, Partos en de Code Goed Bestuur. Onderdelen daarvan zijn het zorgen voor betere managementinformatie en het verder invoeren van het nieuwe HRM-beleid. • Ondersteuning van de organisatie door vele betrokken vrijwilligers op kantoor en in het land. • In 2008 starten we een nieuw strategisch proces, om de internationale strategie van 2009-2016 te vertalen naar een meerjarenstrategie van SOS-Kinderdorpen Nederland voor 2009-2012. Wat hebben we in 2008 gerealiseerd?

18

Met onder andere de bouw van nieuwe kinderdorpen en het opzetten van nieuwe gezinsversterkende programma’s, hebben we in 2008 wederom kunnen bijdragen aan onze missie: meer wees- en verlaten kinderen opvangen in een liefdevol gezin. Guinee-Bissau: het nieuwe kinderdorp in Canchungo werd op 23 oktober geopend. Roemenië: de opening van Hemeiusi is uitgesteld omdat we geen architect in Roemenië tot onze beschikking hadden en de planningen van lokale aannemers vol zaten. Bouw staat nu gepland voor maart 2009. Ghana: De bouw van het nieuwe kinderdorp Kumasi was in 2008 in volle gang en ligt volledig op schema. De eerste kinderen en moeders verwachten we in augustus 2009 te kunnen verwelkomen. Kenia: De bouw van het nieuwe kinderdorp Kisumu in Kenia is uitgesteld. Belangrijkste reden hiervoor was de politieke onrust in 2008 naar aanleiding van de verkiezingen. Hierdoor konden we geen stuk land bemachtigen voor de bouw. We verwachten in 2009 met de bouw van het kinderdorp te kunnen beginnen. De baten uit eigen fondsenwerving stegen van 13,2 miljoen euro (2007) naar 15,2 miljoen euro. Dit bedrag was boven verwachting: het ligt 0,5 miljoen euro hoger dan de doelstelling voor 2008.



Foto: Katerina Ilievska

Ten opzichte van 2007 werd een stijging van maar liefst vijftien procent behaald. De inkomsten komen voor een groot deel voort uit particuliere donaties. De geplande groei van de inkomsten uit bedrijven werd niet gehaald. De kosten voor fondsenwerving bedroegen 2,4 miljoen euro. Het kostenpercentage kwam daarmee op 15,8 procent. Ook hier haalden we onze doelstelling om onder de 18,0 procent te blijven. Middels free publicity en gesponsorde media geven we voorlichting over ons werk. In 2008 hebben we voor het eerst gewerkt met een aparte afdeling voor PR en voorlichting. Door pro-actief de media te benaderen met onze boodschap, konden we bouwen aan onze positionering. Hiermee hebben we ons actief kunnen neerzetten als specialist op het gebied van wereldwijde opvang van weeskinderen en verlaten kinderen in gezinsverband overal ter wereld. In totaal wisten we 2,2 miljoen euro aan free publicity te genereren. Dit positieve resultaat heeft ons doen besluiten om in 2009 een medewerker (1 fte) vrij te maken voor PR en hier duidelijke doelstellingen aan te koppelen. We blijven voldoen aan de criteria voor de Code Goed Bestuur. Het nieuwe bestuursmodel, dat in 2007 is doorgevoerd, is succesvol voortgezet in 2008 en werkt naar behoren. Binnen SOS-Kinderdorpen is er een goede scheiding tussen bestuur en toezicht en een gezonde onderlinge samenwerking tussen de algemeen directeur en de Raad van Toezicht. In 2008 is er ook een financiële auditcommittee opgesteld. In 2008 hebben we op meerdere vlakken gewerkt aan een hogere kwaliteit van ons werk. Er zijn belangrijke stappen gezet voor een degelijk HRM-beleid. Zo zijn er functieprofielen en specifieke meetindicatoren ontwikkeld, die mede de basis zullen vormen voor onze nieuwe managementinformatie. We begonnen met het opzetten van een nieuw CRM-systeem om onze relaties beter te managen. Het systeem is nog niet volledig ontwikkeld en we gaan hier in 2009 mee verder. Aandachtspunten uit het Partos-kwaliteitstraject, gestart in 2007, zijn in 2008 grotendeels succesvol opgepakt. Ruim 250 betrokken mensen uit heel Nederland hebben zich in 2008 belangeloos voor ons ingezet. Bovendien is het ons gelukt meer dan tien vrijwilligers te werven die ons ondersteunden met kantoorwerkzaamheden. We hebben de internationale strategie van 2009-2016 vertaald naar een heldere en realistische meerjarenstrategie van SOS-Kinderdorpen Nederland voor 2009-2012. Hier is zeer zorgvuldig aandacht aan besteed: alle medewerkers waren betrokken bij de ontwikkeling en leverden een actieve bijdrage. De strategie is vastgelegd in zogenoemde logical frameworks met duidelijke indicatoren op basis waarvan we doelgericht kunnen werken en meten of we efficiënt en effectief bezig zijn met het realiseren van onze doelstellingen. De plannen zijn goedgekeurd door de Raad van Toezicht en besproken met de Raad van Advies. Een Matra-aanvraag voor een gezinsversterkend programma in St. Petersburg werd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken afgewezen. Wel wordt ons de mogelijkheid geboden de subsidieaanvraag te verbeteren en opnieuw in te dienen. Een gezamenlijk voorstel voor gezinsversterkende programma’s met daarnaast landbouwonderwijs, in 2008 ingediend bij het Schoklandfonds, is in 2009 gehonoreerd. Twee nieuwe subsidieaanvragen bij de EU zijn niet gehonoreerd vanwege het grote aantal aanvragen. Het onafhankelijke onderzoek van de Charibarometer liet een daling zien in onze naamsbekendheid en in ons imago.

19



2.2 Wat zijn onze ambities voor 2009? Ook in 2009 hopen we aan de hand van onderstaande doelstellingen aanzienlijk te kunnen bijdragen aan de realisatie van eerdergenoemde vier hoofddoelen:

• In 2009 wordt begonnen met de bouw van het nieuwe kinderdorp Srinagar in India en het nieuwe kinderdorp Kisumu in Kenia. Verder openen we officieel de deuren van het kinderdorp Gulu in Oeganda en van het kinderdorp Kumasi in Ghana. • Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen de totale hulpverlening vanuit Nederland groeit in 2009. • De baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 15,2 miljoen naar 15,5 miljoen euro. • Ons kostenpercentage van de eigen fondsenwerving, het CBF percentage, blijft onder de 18,3 procent. • Onze beheer- en administratiekosten, uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen, blijven onder de 5,5 procent. • Aantal donateurs (actieve) stijgt van 126.000 naar 141.000. Hiervan geeft 67 procent een structurele bijdrage. • De kantoororganisatie groeit naar 29,3 fte. • De particuliere fondsenwerving is sterk gegroeid. In 2009 wil de organisatie zich blijven richten op investeringen en groei van deze pijler. • Vanaf 2009 wordt nog meer dan voorheen geïnvesteerd in het behoud van onze relaties. Door hen via dialoog meer te betrekken bij ons werk en hen meer service op maat te bieden. Hiertoe wordt begin 2009 één medewerker aangenomen. • Het project om onze database meer in te zetten als CRM-instrument naar bedrijven en stichtingen, om onze relaties beter te managen, wordt dit jaar afgerond en geïmplementeerd. • Vergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago. We meten dit jaarlijks via de Charibarometer van Mediad. • Draagvlak voor onze missie groeit, door meer tijd te investeren in PR. Daarvoor wordt één communicatiemedewerker aangenomen. De waarde van free publicity stijgt naar vijf miljoen euro. • Behoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van een miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Daarnaast dienen we dit jaar een nieuwe aanvraag in voor een bijdrage uit de extra trekking. Ondanks de geringe kans dat wij deze ook daadwerkelijk zullen ontvangen. • De organisatie blijft in 2009 de kwaliteit verbeteren. In 2009 vindt een interne audit plaats om vast te stellen in hoeverre de doelstellingen zijn behaald. De organisatie blijft voldoen aan de Code Goed Bestuur. • Verdere doorvoering van het HRM-beleid op het gebied van professioneel aannamebeleid, beoordelingscyclus en het terugdringen van het ziekteverzuim. • De afdeling Internationale Samenwerking dient twee subsidieaanvragen in bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. • Het SOS-netwerk organiseert minimaal acht succesvolle bijeenkomsten. • Iedere maand monitoren we onze inkomsten nauwkeurig. Bovendien faseren we onze uitgaven waardoor we deze kunnen beperken, als blijkt dat de resultaten door de financiële crisis tegenvallen. • De nieuwe algemeen directeur wordt in 2009 aangenomen.

20


Misyati Verhoof

Voormalig SOS-kind



2.3 Resultaten

‘Ik gun iedereen het geluk dat ik heb’ Misyati Verhoof (36) groeide op in SOS-kinderdorp Bandung in Indonesië. Inmiddels is ze verpleegkundige en woont ze met haar man en kindje in Nederland. Haar verhaal toont het resultaat van ons werk. “Ik was vijf toen ik samen met m’n zus in SOS-kinderdorp Bandung kwam wonen. Mijn vader was overleden en mijn moeder kon niet meer voor ons zorgen. Ze had in totaal veertien kinderen en haar baantje, grafbloemen verkopen, leverde nauwelijks geld op. Met pijn in haar hart bracht ze mijn zusje en mij naar het kinderdorp. Natuurlijk vonden wij het moeilijk, maar het was beter voor ons. En het kinderdorp was een hele fijne plek. Er was bijvoorbeeld heel veel speelgoed, dat hadden we thuis niet. De kinderen in ons nieuwe SOS-gezin voelden direct als familie. Voor mij was en is het altijd een echt gezin geweest. Mijn SOS-moeder was streng, maar ze gaf mij onvoorwaardelijke liefde. Ze deed haar uiterste best om van al haar kinderen betere mensen te maken. Ik heb nog regelmatig contact met haar. Elk jaar gaan we naar Indonesië. Het eerste wat ik dan doe, is thuis langs gaan. Naar het SOS-dorp. Mijn SOS-moeder beschouw ik ècht als mijn moeder. Helaas is onze dorpsdirecteur ‘bapak Agus’ -papa Agus, zo noemden we hem- onlangs overleden. Een enorm verlies. Het was zo’n lieve en rustige man. Hij was als een vader voor me. Als ik het moeilijk had, kon ik altijd bij hem terecht.


Ik heb alle kansen gegrepen die SOS mij bood. Ik volgde een middelbare beroepsopleiding tot verpleegkundige en daarna deed ik het hbo. Toen ik daarmee klaar was, ging ik voor een uitwisseling naar Nederland. Dat zou een jaar worden, maar inmiddels ben ik negen jaar hier! Ik voel me het gelukkigste mens op aarde. Ik had nooit durven dromen dat ik het zo goed zou hebben. Daar ben ik alle donateurs ongelooflijk dankbaar voor. Ik heb een opleiding, een goeie baan, een lieve man en een prachtig zoontje. Een nichtje van mij is heel jong uitgehuwelijkt. Ze heeft geen opleiding, geen zelfstandigheid. Niets. Zonder SOS had mijn leven er hoogstwaarschijnlijk ook zo uitgezien. Dat is ook de reden dat mijn man en ik nu meerdere SOS-kinderen steunen. Ik gun iedereen het geluk dat ik nu ook heb.”

21




Resultaatmeting We vinden het belangrijk te weten wat de resultaten zijn van ons werk. Hiervoor verzamelen we informatie en doen we impactmetingen. Eén van de bronnen van deze informatie zijn de jaarplannen van de regionale en nationale SOS-organisaties waarin hun doelstellingen concreet worden benoemd en de verslagen die zij opstellen waarin deze plannen worden geëvalueerd. Hierin wordt toegelicht welke impact de donaties op landelijk niveau hebben gehad: wat er daadwerkelijk aan hulp is geboden en wat de resultaten daarvan zijn. De jaarverslagen van de meeste lokale organisaties melden bijvoorbeeld hoeveel jongeren zijn doorgestroomd naar een jongerenhuis en hoeveel kinderen naar de middelbare school zijn gegaan. Ze doen verslag van de resultaten

per faciliteit (een kinderdorp, school of beroepsopleiding bijvoorbeeld) en hoeveel kinderen en volwassenen hiervan gebruik hebben gemaakt. Maar ook hoeveel mensen van buiten de kinderdorpen gebruik hebben gemaakt van onze voorzieningen. Deze verslagen worden gecontroleerd door lokale accountants en door onze internationale organisatie, SOS Kinderdorf International. In 2008 hebben we tevens zelf indicatoren opgesteld die we wereldwijd willen gebruiken als meetlat voor de resultaten van ons werk. Zodat we vergelijkbare informatie hebben over de impact van de door ons gefinancierde projecten. Indicatoren zijn bijvoorbeeld het opleidingsniveau van (ex-)SOS-kinderen en of ze een baan hebben. Op die manier kunnen we ook normen stellen voor de effectiviteit en efficiëntie van de wijze waarop we onze doelstellingen proberen te realiseren. Om onze (niet-financiële) doelstellingen te bereiken tegen

22

zo min mogelijk kosten. Zo’n meetlat is echter niet eenvoudig samen te stellen: de omstandigheden in de landen en in de programma’s kunnen namelijk nogal uiteen lopen. In het verslagjaar hebben we met de internationale organisatie en onze lokale collegaorganisaties overlegd in hoeverre deze indicatoren kunnen worden doorgevoerd in de rapportages van de desbetreffende organisaties, in de vorm van een monitoringprotocol. SOS-Kinderdorpen Oeganda gaat in 2009 als pilot-project met dit monitoringprotocol aan de slag. Wat zijn de resultaten van onze activiteiten? Met de donaties uit 2008 hebben we diverse projecten kunnen financieren. In hoofdstuk 3.3 wordt een zestal projecten uitgelicht waarbij we inzichtelijk hebben gemaakt wat de impact van onze bestedingen is geweest in het verslagjaar. Deze projecten zijn slechts een greep uit het werk dat in 2008 dankzij onze donateurs en partners is mogelijk gemaakt. In totaal hebben we in het verslagjaar twaalf projecten volledig gefinancierd en in totaal aan nog eens 63 projecten bijgedragen (los van individuele donaties zoals bijvoorbeeld de specifieke bijdragen van donateurs aan een specifiek SOS-kind). De lange termijn impact van ons werk baseren we mede op het wereldwijde onderzoek Tracking Footprints dat vanuit onze internationale organisatie wordt gehouden. Dit onderzoek is eind 2002 opgestart en is van doorlopende aard: ieder jaar worden er in nieuwe landen vergelijkbare studies uitgevoerd en afgerond waarvan de uitkomsten per land uiteen kunnen lopen. Eind 2008 zijn er ook weer nieuwe studies uitgevoerd in negentien landen, waaronder in Ethiopië, Jordanië, Vietnam en Paraguay. Inmiddels hebben 56 landen bijgedragen aan Tracking Footprints en zijn vele honderden voormalige SOS-kinderen geïnterviewd. Vragen die centraal staan zijn onder meer of ze werk en een gezin hebben en of ze zich gelukkig voelen. Uit het onderzoek blijkt dat de meeste kinderen die opgroeiden in een SOS-kinderdorp tevreden zijn met hun bestaan, getrouwd zijn en met positieve gevoelens terugkijken op hun jeugd. Het merendeel heeft veelvuldig en goed contact met hun SOS-broers en -zussen en hun SOS-moeder. Veel voormalige SOSkinderen hebben inmiddels een baan en voorzien zichzelf en hun gezin in hun dagelijkse onderhoud. In Nederland meten we ook de resultaten van ons werk. Dat doen we op basis van concrete doelstellingen die we ons vooraf hebben gesteld in onder meer het jaarplan. Over dit onderwerp kunt u meer lezen in het hoofdstuk Organisatie en Beleid op pagina 48.



2.4 Millenniumdoelen

Honger

Geen werk

Ziekte

Niet naar school

Onze bijdrage aan de Millenniumdoelen: 1. Uitbanning van extreme armoede Wij geven een toekomst aan weeskinderen en verlaten kinderen, zodat ze als volwassenen in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. In onze gezinsversterkende programma’s helpen we families de armoedecirkel te doorbreken. 2. Alle kinderen naar de basisschool Alle SOS-kinderen krijgen goed onderwijs, wij stimuleren ook de meisjes om deel te nemen aan onderwijs en zorgen voor een veilige en kindvriendelijke omgeving. Ook kinderen uit de omgeving van de SOS-kinderdorpen maken gebruik van onze kleuter- en basisscholen. 3. Vrouwen en mannen gelijk We benadrukken de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in al onze programma’s. Onze beroepsopleidingen bieden speciale opleidingen voor vrouwen en we helpen kwetsbare alleenstaande moeders om een zelfstandig bestaan op te bouwen.

Foto: Claire Mathisse

Armoedecirkel

4. Minder kindersterfte De medische centra in onze dorpen staan open voor de lokale bevolking. Hier krijgen kinderen en volwassenen vaccinaties, consultaties en voorlichting. We begeleiden zwangere vrouwen in speciale moeder- en kindklinieken en we helpen gezinnen beter voor hun kinderen te zorgen door onze speciale gezinsversterkende programma’s. 5. Verbetering van de gezondheid van moeders Onze medische centra, moeder- en kindklinieken en onze gezinsversterkende programma’s dragen bij aan een betere gezondheid van moeders. 6. Bestrijding van aids, malaria en andere ziektes Vanuit onze speciale sociale en medische centra kunnen mensen zich laten testen op hiv/aids en medicijnen en voedingssupplementen krijgen. We geven voorlichting en helpen patiënten en hun familie om te gaan met deze ziektes. 7. Milieubescherming, veilig drinkwater en minder mensen in sloppenwijken Verbetering van de leefomstandigheden is onderdeel van onze gezinsversterkende programma’s. Met onze projecten respecteren wij het milieu. Lokaal proberen onze kinderdorpen waar mogelijk energie en water te besparen of gebruik te maken van zonne-energie of regenwateropvang. 8. Het mondiaal partnerschap voor ontwikkelingsbeleid We werken duurzaam samen met degelijke partners in Nederland én in ontwikkelingslanden. We gaan geen partnerships aan met bedrijven die handelen in strijd met de VN-rechten van het kind. We proberen Nederlanders bewust te maken van de rol die zij kunnen spelen in de samenleving.

SOS-Kinderdorpen erkent het belang van de Millenniumdoelen. Deze acht doelen zijn in 2000 afgesproken door regeringsleiders van 189 landen waaronder Nederland. Vóór 2015 willen deze landen onder meer bereiken dat iedereen op de wereld over schoon drinkwater beschikt, dat alle kinderen basisonderwijs volgen, dat de extreme armoede is gehalveerd, de verspreiding van malaria en aids is gestopt en dat de moedersterfte omlaag gaat.

23


3. Projecten

3. Projecten 3.1 Wereldwijde hulp

Ieder SOS-logo in bovenstaande wereldkaart staat symbool voor onze aanwezigheid in dat land. In deze landen hebben wij één of meerdere projecten die bijdragen aan onze missie. Noord- Amerika, Europa en Australië Zuid-Amerika Afrika Centraal en oost europa Azië

24

3. Projecten


Voorbeeld van een SOS-kinderdorp

Het sociale centrum

Het medische centrum

De activiteiten van de sociale centra variëren, want ze richten zich nadrukkelijk op de behoeften van de gemeenschap en de al aanwezige welzijnsvoorzieningen. Zo beschikken we over werkplaatsen waar volwassenen een vak kunnen leren, over kinderdagverblijven maar ook over centra die voorlichting geven of gehandicapten begeleiden.

Met de medische centra dragen we bij aan het verhogen van het gezondheidsniveau van de lokale gemeenschap en het verlagen van kindersterfte.

Het gezinshuis

Keuken

Veranda

Slaapkamer meisjes

Slaapkamer moeder

Foto: Benno Neeleman

Stapelbed

Stapelbed

Woonkamer

Goed onderwijs is de basis voor een goede toekomst. De kinderen in onze dorpen gaan daarom al op jonge leeftijd naar school. Als er goede scholen in de omgeving zijn, maken de kinderen daar gebruik van. Als die voorzieningen ontbreken, bouwt SOS-Kinderdorpen de scholen zelf.

25

Badkamer meisjes

Badkamer jongens

Stapelbed

De school Washok

Stapelbed

Slaapkamer jongens

Elk dorp bestaat uit tien tot vijftien gezinshuizen, waar weeskinderen samen met broertjes en zusjes en met de liefdevolle zorg van hun SOS-moeder kunnen opgroeien.

3. Projecten



Wij vinden dat een kind een liefdevol thuis nodig heeft om zich goed te kunnen ontwikkelen. Dat is de basis. Maar om te bouwen aan een kansrijke toekomst is meer nodig. Daarom zorgen we ervoor dat de kinderen alles krijgen wat ze nodig hebben. Onderwijs. Gezondheidszorg. Sociale begeleiding. Over de hele wereld hebben we lokale, duurzame programma’s die in deze basisbehoeften voorzien. De scholen, jongerenhuizen, beroepsopleidingen, medische centra en sociale centra die we bouwen, hebben een grote impact op wees- en verlaten kinderen en hun omgeving. Want alle projecten worden door lokale mensen opgezet en uitgevoerd. Met veel succes: we vangen inmiddels 75.000 kinderen op in 500 dorpen, verspreid over 132 landen. Daarnaast hebben we 500 gezinsversterkende programma’s en sociale centra waarmee we 265.000 kinderen en hun familieleden helpen. Ook krijgen 140.000 kinderen en jongeren onderwijs op onze 245 kleuterscholen, 195 basisscholen en 65 beroepsopleidingen. En maken nog eens 453.500 kinderen en hun ouders gebruik van onze 65 medische centra. In totaal gaat het om ruim een miljoen kinderen en volwassenen die gebruik maken van onze voorzieningen.

26

3.2 Nederlandse bijdragen De inkomsten die wij in 2008 van onze Nederlandse donateurs en sponsors ontvingen (17,8 miljoen euro), vormden in totaal circa drie procent van de totale opbrengst van SOS Kinderdorf International. Vorig jaar hebben we vanuit Nederland meebetaald aan 75 verschillende projecten, verdeeld over alle continenten. De financiële verantwoordelijkheid voor de meeste van deze projecten ligt bij meerdere fondsenwervende SOS-organisaties. Maar er zijn ook projecten die onze Nederlandse organisatie volledig zelf financiert, zoals de bouw en een groot deel van de dagelijkse kosten van twaalf SOS-kinderdorpen in Europa, Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Op de volgende pagina’s zetten we zes projecten in de schijnwerpers, waar SOS Nederland aan heeft bijgedragen in 2008. Als u nieuwsgierig bent naar alle projecten en programma’s van SOS-Kinderdorpen, kijk dan op www.soskinderdorpen.nl. SOS-Kinderdorpen Nederland is volledig financieel verantwoordelijk voor de volgende SOS-kinderdorpen: • Canchungo in Guinee Bissau • Chiang Rai in Thailand • Gulu in Oeganda • Hemeiusi in Roemenië • Kisumu in Kenia • Kumasi in Ghana • Medan in Indonesië • Meru in Kenia • Morelia in Mexico • N’Djamena in Tsjaad • Santa Ana in Costa Rica • Srinagar in India Naast deze kinderdorpen zijn wij ook volledig financieel verantwoordelijk voor enkele andere projecten, waaronder beroepsopleidingen en gezinsversterkende programma’s. Door deze bestedingen hebben we in 2008 wederom kunnen bijdragen aan onze missie. Van voorstel tot project Hoe komt een SOS-kinderdorp tot stand? Wie bepaalt waar een dorp wordt gebouwd of een gezinsversterkend programma wordt ontwikkeld? In grote lijnen gaat dat als volgt. Het eerste initiatief komt bijna altijd uit het land zelf. Lokale medewerkers

3. Projecten

signaleren waaraan in hun land behoefte is: zijn in een gebied veel aidswezen? Bestaat er geen goede beroepsopleiding voor jongeren? Worden veel kinderen verwaarloosd omdat hun ouders arm zijn en er alleen voor staan? Op basis van deze behoeftebepaling en onderzoeken naar de omgeving wordt in overleg met de internationale organisatie in Innsbruck besloten een projectvoorstel te maken. Dit projectvoorstel wordt door de nationale SOSorganisatie geschreven en beoordeeld door zowel de regionale SOS-organisatie (die de omstandigheden in de omgeving kent) als ook door een commissie bij ons internationale kantoor (die alle projectvoorstellen beoordeelt op redelijkheid en noodzakelijkheid). Daar bekijken de medewerkers of het voorstel nog vragen oproept, bijvoorbeeld of er nog meer kinderen van de voorzieningen gebruik kunnen maken en of de lokale organisatie voldoende capaciteit heeft om het project succesvol te managen. Zij doen dus een extra controle zodat we kwalitatieve hulp leveren en waarmaken wat we beloven. Na hun akkoord op het projectvoorstel wordt deze voorgelegd aan de fondsenwervende organisaties ter financiering. Indien wij als Nederlandse organisatie een nieuw project kunnen en willen financieren, wordt dit vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst. Zodra wij onze commitment voor een project hebben gegeven, vragen wij hulp aan Nederlandse donateurs om dit project te steunen. Het uiteindelijke bedrag dat wordt geworven, wordt rechtstreeks overgemaakt naar de desbetreffende SOS-organisatie in het land waar de hulp was aangevraagd. Besluitvorming in Nederland In Nederland werken we met een klein en toegewijd team, dat zeer zelfstandig te werk gaat. Volgens een vastomlijnde procedure wordt bepaald welk project SOS-Kinderdorpen Nederland gaat ondersteunen. De directeur stemt de keuze eerst af met SOS Kinderdorf International, die vraag en aanbod van projecten coördineert. Van elk project is een uitvoerig projectvoorstel voorhanden dat door directeur en managementteam wordt beoordeeld, onder andere aan de hand van waar onze hulp het hardst nodig is. De directeur bekijkt de verantwoordelijkheden die deze projecten met zich meebrengen en neemt dan samen met het managementteam een besluit. Vervolgens wordt SOS-Kinderdorpen Nederland, na de goedkeuring door de Raad van Toezicht, verantwoordelijk voor de financiering van het project. Deze financiële verantwoordelijkheid blijft bestaan gedurende de jarenlange uitvoering van het project.


Bijvoorbeeld in geval van de bouw van een nieuw kinderdorp, wanneer wij ook na de bouw financieel verantwoordelijk blijven voor de dagelijkse kosten van dat dorp. De Nederlandse organisatie blijft dan nauw betrokken bij de ontwikkelingen binnen het project. Geldstromen en controle projectbestedingen Wanneer de financiering van een project rond is, wordt met het project aangevangen. Voor bouwprojecten wordt de voortgang nauwlettend gevolgd door de projectcommissie van onze internationale organisatie aan de hand van de voortgangsrapportages die door de nationale organisaties worden opgesteld. Hierbij worden verschillen tussen de werkelijke kosten en de begrote kosten nauwlettend geanalyseerd. Bij eventuele overschrijdingen van het budget wordt beoordeeld in hoeverre die kosten ergens anders in het project kunnen worden bespaard. Voor projecten waarbij niet gebouwd wordt (zoals bijvoorbeeld bij gezinsversterkende programma’s of de dagelijkse kosten van een kinderdorp), maken de landen jaarlijks op basis van de plannen een gedetailleerde begroting. De internationale organisatie voert controle uit op de interne geldstromen, wat inhoudt dat: 1. gelden pas worden opgevraagd bij de fondsenwervende organisatie als een recente voortgangsrapportage aanwezig is en 2. we een bevestiging krijgen dat daarvoor overgemaakte gelden ontvangen zijn. Het bedrag wordt vervolgens rechtstreeks overgemaakt naar de SOS-organisatie in het land van het desbetreffende project. Er wordt in principe nooit meer dan het door onze internationale organisatie gecontroleerde en geaccordeerde budget overgemaakt. Tenzij er sprake is van een uitzonderlijke, aantoonbare situatie zoals in 2008 door de stijging van de voedselprijzen, waardoor in sommige projecten extra geld voor de dagelijkse kosten nodig was. Alle SOS-organisaties zijn jaarlijks verplicht hun jaarrekening te laten controleren door een internationaal erkende accountant. Daarnaast worden bouwprojecten aan het einde van de projectperiode afzonderlijk gecontroleerd. Deze accountantsrapportages worden in eerste instantie door onze internationale organisatie beoordeeld, omdat zij overzicht hebben over de totale geldstromen. Daarnaast ontvangt ook de fondsenwervende organisatie deze rapportages ter beoordeling. Hierdoor hebben we extra zekerheid dat alle gelden daadwerkelijk zijn besteed aan waar ze voor bestemd waren.

27

3. Projecten


3.3 Projecten: zes voorbeelden van ons werk 3.3.1 Guinee Bissau: SOS-kinderdorp Canchungo Het derde SOS-kinderdorp in Guinee Bissau is een aanwinst voor de kinderen uit de regio. Het dorp werd gebouwd in het noordwesten van het land dat behoort tot de armste gebieden ter wereld. Eén op de vijf kinderen sterft in dit West-Afrikaanse land vóór zijn of haar vijfde levensjaar, vaak aan malaria, ondervoeding, infecties aan de luchtwegen of uitdroging door diarree. Ook zijn veel kinderen wees.

SOS-kinderdorp Canchungo Land: Guinee-Bissau Kosten totaal: € 1.516.056,Kosten 2008: € 205.709,(dagelijkse kosten kinderdorp en scholen) € 206.202 (bouw scholen) Bijdrage SOS-NL 2008: € 145.144,(dagelijkse kosten van kinderdorp en scholen) € 202.270- (bouw scholen)

28

Doelen 2008

• het kinderdorp was in 2007 al operationeel • de officiele opening van het kinderdorp • de aankomst van nieuwe kinderen

Resultaten 2008

• het kinderdorp is geopend • gezinnen zijn uitgebreid met nieuwe kinderen: ten tijde van de opening woonden er 60 kinderen • 300 kinderen maken gebruik van basis- en kleuterschool


“Het is haast niet te beschrijven hoe mooi en heftig mijn reis was, maar ik ga het toch proberen. Wat een prachtig initiatief is zo’n kinderdorp. Het kinderdorp Canchungo bestaat uit twaalf huizen, een kleuter- en een lagere school en een medische post. De dorpsdirecteur is een bijzonder warme man. Elke ochtend gaat hij langs alle gezinshuizen om de kinderen te begroeten en met de moeders te bespreken hoe het gaat. Naast zijn directeurswerk is hij ook ‘papa’ van al deze jongens en meisjes. De kinderen hier hebben allemaal hun eigen verhaal. Ze komen uit uitzichtloze situaties: ze zijn wees of verwaarloosd, waren ondervoed en kwetsbaar. Ik kan me bijna niet voorstellen dat veel van deze kinderen vorig jaar nog geen eten of huis hadden, laat staan medische zorg kregen of naar school gingen. Het gaat nu zó goed met hen. Maar er zijn nog zoveel kinderen die er alleen voor staan. Dit nieuwe SOS-kinderdorp is ongelooflijk nodig. Kinderen krijgen hier de kans om op te groeien tot kansrijke volwassenen. Ik ben ook enorm onder de indruk van de SOS-moeders. Het zijn supervrouwen die het als hun missie zien om deze kinderen weer een liefdevol thuis te geven. Ze hebben allemaal hun eigen redenen om SOS-moeder te worden, maar één ding hebben ze gemeen: hun toewijding en passie

voor hun gezin. Het nieuwe kinderdorp betekent voor de hele buurt een verbetering van de leefsituatie. Zo is er een waterput waar iedereen gebruik van maakt. Ook gaan veel kinderen uit de omgeving naar de SOS-school. En ook de medische post staat voor iedereen open. Het is goed dat SOS-Kinderdorpen de plaatselijke bevolking en daarmee het land helpt. Overal in Guinee Bissau zie je schrijnende armoede en hartverscheurende taferelen: kinderen zonder ouders, zieke kinderen met gele ogen. Een kind dat er helemaal alleen voor staat heeft zoveel geluk om in kinderdorp op te mogen groeien. Het was een onvergetelijke reis die ik maakte. Wat een bijzondere organisatie is SOSKinderdorpen!”

‘Onze hulp is hier ongelooflijk nodig’ Super de Boer werkte mee aan de succesvolle actie uit 2004 Metsel een Dorp. Met de opbrengst werd een deel van de bouw van het kinderdorp Canchungo gefinancierd. Actrice Dorien Haan, columniste van het magazine van Super de Boer, bezocht afgelopen zomer het dorp.

Doelen 2009

• nieuwe kinderen verwelkomen en gezinnen uitbreiden Voorzieningen (per 31/12/2008): 12 gezinshuizen, 1 kleuterschool, 1 basisschool, 1 huis voor de SOS-moeders in opleiding. Hier kunnen wonen/werken: 60 kinderen, 12 SOS-moeders, 7 tantes (moeders in opleiding), 1 verpleegkundige, 7 docenten, 3 administratief medewerkers, 2 onderwijsondersteunende medewerkers en 3 onderhoudsmedewerkers. De kleuterschool en de basisschool bieden plaats aan zo’n 300 kinderen.

3. Projecten


3.3.2 China: SOS-kinderdorp Tianjin Eten en drinken, schoolgeld, kleding en boeken: het leven in een SOS-kinderdorp gaat altijd door. De SOS-moeders zijn dag in, dag uit verantwoordelijk voor goede zorg voor hun acht tot tien SOS-kinderen. Die zorg kost geld. Vanuit Nederland financieren we met de steun van onze donateurs de dagelijkse kosten van verschillende kinderdorpen. Zoals van het kinderdorp Tianjin in China waar 141 kinderen met hun SOSmoeders wonen. Veel van onze donateurs steunen dit project al jaren en hebben het mogelijk gemaakt dat vele generaties kinderen hier zijn opgegroeid.

“Achttien kinderen voedde ik op. Ze zijn nu allemaal volwassen en inmiddels heb ik acht prachtige kleinkinderen. Gelukkig zie ik hen nog regelmatig, bijvoorbeeld met Chinees Nieuwjaar wat we altijd met z’n allen vieren. Met zo’n veertig familieleden is het een drukke boel in huis. Onlangs ben ik officieel gepensioneerd als SOS-moeder, maar mijn hart gaat nooit met pensioen. Ik blijf hun ‘mama Tadjie’. Met elkaar vormen we een gezin, een thuis. Regelmatig vragen de kinderen me om advies nu ze zelf vader en moeder zijn. Ook voor de SOS-moeders ben ik een steun. Ik woon vlakbij het kinderdorp Tianjin en kom er bijna dagelijks.

Ik had eigenlijk nooit verwacht dat ik SOS-moeder zou worden. Ik ben afgestudeerd in de tijd van de Culturele Revolutie in 1976. Dat was een hele nare tijd. Ondanks mijn hoge opleiding moest ik net als mijn ouders in de fabriek werken. In datzelfde jaar werd ons land getroffen door een catastrofale aardbeving die aan vele honderdduizenden mensen het leven kostten. Ik overleefde de aardbeving op het nippertje. Onnoemelijk veel kinderen waren

plotseling wees. Door deze afschuwelijke natuurramp besefte ik dat ik deze kinderen wilde helpen. Zo werd ik op 29-jarige leeftijd SOS-moeder. Toen ik in het kinderdorp kwam wonen, braken voor mij gelukkige tijden aan. Ik kon veel voor de kinderen betekenen en tegelijkertijd leerde ik weer veel van hen. In de opvoeding vond ik het altijd belangrijk dat ze zich veilig en geliefd voelden. Een liefdevol thuis is de basis van een prettig en stabiel leven. Als ik zag dat kinderen niet lekker in hun vel zaten, dan nam ik dat serieus. Ik besteedde extra veel aandacht aan het kind. Maar ik was ook een strenge moeder hoor. Wat leren betrof verwachtte ik dat mijn zonen en dochters zich voor de volle honderd procent inzetten. Gelukkig zijn ze allemaal goed terecht gekomen. Daar ben ik erg trots op.”


‘Ik blijf altijd hun moeder’ Guo Jan (60) was de eerste SOS-moeder van het kinderdorp Tianjin waardoor ze de bijnaam Eerste (Tadjie) heeft.

SOS-kinderdorp Tianjin Land: China Kosten totaal: € 214.782,Kosten 2008: € 214.782,Bijdrage SOS-NL 2008: € 54.763,(de dagelijkse kosten voor dit kinderdorp worden ook medegefinancierd door andere SOS-organisaties)

Doelen 2008

• circa 10 nieuwe kinderen verwelkomen • de zorg aan de huidige kinderen in het dorp continueren • rondom de Olympische Spelen bezoekers ontvangen die meer over ons werk willen weten en kunnen doorvertellen, waardoor het voor SOS China makkelijker is lokale sponsors te betrekken bij hun werk

Resultaten 2008

• er werden 34 nieuwe kinderen verwelkomd • door de financiële steun uit Nederland hebben de kinderen stabiliteit en kunnen ze zorgeloos leven en naar school gaan • Prinses Margariet, beschermvrouwe van SOS NL, bezocht het kinderdorp. Hier werd zowel in de Chinese als in de Nederlandse media aandacht aan besteed

Doelen 2009

• c irca 10 nieuwe kinderen uit arme dorpen rondom Beijing opnemen • ontwikkeling van de kinderen zorgvuldig bijhouden en hen bijstaan waar nodig • assistentie verlenen bij opzetten van nieuw kinderdorp in Beijing Voorzieningen (per 31/12/2008): 16 gezinshuizen, 1 kleuterschool, 1 jongerenhuis en 1 sociaal centrum Hier kunnen wonen/werken: • kinderdorp: 141 kinderen, 16 SOS-moeders, 5 tantes (moeders in opleiding), 2 verpleegkundigen en 8 administratief medewerkers • kleuterschool: 52 kleuters, 3 docenten • jongerenhuis: 34 SOS-jongeren, 4 begeleiders/administratief personeel • sociaal centrum: 119 kinderen, 1 sociaal werker

29

3. Projecten


3.3.3 Macedonië: Jongerenhuis Skopje In onze jongerenhuizen helpen we kinderen uit de kinderdorpen om de grote stap te zetten naar een zelfstandig bestaan. Ze leren op eigen benen staan en worden geholpen bij hun opleiding en het vinden van een baan. Zoals in Macedonië, waar we in 2008 het eerste SOS-jongerenhuis realiseerden vlakbij het kinderdorp Skopje. Dit kinderdorp (gebouwd in 1999) is een mooi voorbeeld van een gemeenschap waarin medewerkers en kinderen van Macedonische, Albanese en Bosnische afkomst vreedzaam samenleven.

Jongerenhuis Skopje

Doelen 2008

Land: Macedonië Kosten totaal: € 181.188,Kosten 2008: € 181.188,Bijdrage SOS-NL 2008: € 181.188,-

Resultaten 2008

• d e eerste oudere kinderen uit het kinderdorp in Skopje verhuizen naar het jongerenhuis • hen begeleiden bij school, hun werk en hun sociaal leven om hen voor te bereiden op een zelfstandig bestaan

• d ankzij Nederlandse donaties kon in mei 2008 een huis gekocht worden • 8 jongeren wonen inmiddels in het jongerenhuis • onder begeleiding leren zij nu op eigen benen staan


“Mijn SOS-moeder Divna zegt altijd dat ik alles kan bereiken zolang ik maar m’n best doe. Nou, dat is ook zo. Een paar maanden geleden ben ik naar het nieuwe jongerenhuis verhuisd. Een jaar lang zijn we hierop voorbereid. We volgden workshops over gezond leven, communicatievaardigheden en conflicten oplossen. Het nieuwe huis en de trainingen die we krijgen, beschouw ik als kansen om verder te komen in mijn leven. Het SOS-jongerenhuis ziet eruit als een gewone woning. Er is een woonkamer, eetkamer, keuken en we slapen met z’n tweeën op een kamer. We worden begeleid met ons huiswerk en met zelfstandig wonen. Ook zijn er huisregels en een rooster: er zijn vaste tijden om het huiswerk te maken en we hebben schoonmaak- en kookdiensten. Overdag ga ik naar school, de kapperschool. Daarnaast doe ik allerlei verkoop- en marketingtrainingen. Ik verkoop nu cosmetica en ben daar best goed in. Daarom wil ik straks verder in de marketing. Wat ik heel fijn vind, is dat het jongerenhuis vlakbij het kinderdorp staat. Minstens één keer in de week ga ik naar huis om mijn familie te zien. Dan drink ik uitgebreid koffie met mijn SOS-moeder. Ze is mijn steun en toeverlaat en dat zal ze altijd blijven. Ik kwam in het kinderdorp toen ik al elf was. Daarvoor woonde ik

bij mijn oma. Ik had het niet slecht bij haar, maar we waren arm en ze kon mij niet langer onderhouden. In mijn nieuwe thuis stond ik er versteld van dat ik opeens geen zorgen meer had. Er waren geen onbetaalde rekeningen meer of een lege proviandkast. Ik ging nooit meer met honger naar bed. In het begin begreep ik niet dat mijn nieuwe SOS-moeder zoveel om mij gaf. Ik dacht: waarom maak je je druk over mijn toekomst? Waarom stimuleer je mij dag in dag uit terwijl ik je biologische kind niet ben? Al snel begreep ik dat haar hart ontzettend groot is, daar passen met gemak honderd kinderen in.”

‘Ze blijft mijn steun en toeverlaat’ De zeventienjarige Daniel ging afgelopen oktober in het nieuwe SOS-jongerenhuis wonen. Het huis staat even buiten Skopje, in het stadsdeel Radishani. Onder begeleiding woont hij hier samen met leeftijdsgenoten.

Doelen 2009

• d e jongeren die al in het jongerenhuis wonen, verder begeleiden tot een zelfstandig bestaan: afronden opleiding, leren een huishouden te runnen en eigen boekhouding te voeren, vinden van een baan, etc. • kinderen in het kinderdorp Skopje die de leeftijd 14-15 jaar bereiken, voorbereiden op hun volgende stap naar het jongerenhuis. Voorzieningen (per 31/12/2008): 1 Jongerenhuis; een woonhuis bestaande uit 3 verdiepingen met meerdere kamers en gemeenschappelijke keukens en badkamers. Hier kunnen wonen/werken: 8 jongeren en 5 sociaal-educatief medewerkers

30

3. Projecten


3.3.4 DR Congo: beroepsopleidingscentrum In Bukavu in de Democratic Republic of Congo is in het najaar van 2008 een nieuw centrum voor beroepsopleidingen geopend. Jongens en meisjes leren hier een vak, zodat ze zelfstandig in het leven kunnen staan. Ze worden opgeleid tot onder meer timmerman, secretaresse, loodgieter en stukadoor. Wereldwijd hebben we meer dan zestig beroepsopleidingscentra.

Ephrem Aishi Makasi (17) volgt de opleiding houtbewerking: “Ik was zeven jaar oud toen ik in SOS-kinderdorp Bukavu kwam wonen. Vorig jaar hoorde ik van de nieuwe beroepsopleiding en riep meteen tegen mijn SOS-moeder: Daar wil ik naar toe! Ik ben handig en creatief en heb altijd al timmerman willen worden. De opleiding vind ik erg leuk. Ik woon nu in het SOSjongerenhuis. Als ik thuiskom, maak ik mijn huiswerk. In de ochtend sta ik meestal om vijf uur op om nog wat te studeren, voordat ik naar school ga. Ik zou na

Beroepsopleiding Bukavu, Congo Land: Democratische Republiek Congo Kosten totaal: € 1.654.461,(totaal 2007 t/m 2010 incl. dagelijkse kosten) Kosten 2008: € 800.000,Bijdrage SOS-NL 2008: € 782.615,-

Irenge Kashumo (15) koos voor de opleiding elektricien/loodgieter: “Ik woon in Kabare, een opleiding in de buurt is hier niet. Daarbij staat SOS heel goed aangeschreven, ik vind het een eer dat ik naar deze school mag. Het leuke is dat mijn vader, hij is bouwvakker, meegewerkt heeft aan de bouw van de SOS-beroepsopleiding. Ik ben daar trots op, het is een ontzettend mooi gebouw geworden! In Bukavu zijn er maar heel weinig elektriciens, dus zal het niet moeilijk zijn straks een baan te vinden. Als werkgevers zien dat ik een SOS-diploma heb, willen ze me vast hebben.”

Foto: Gisela van Bommel

Alice Macumu Furaha (17) wordt opgeleid tot metselaar: “Ik woon met mijn zoontje en acht broers en zussen bij mijn ouders en oma. ‘s Ochtends om zeven uur ga ik lopend naar school. Het is een heel eind lopen, maar ik heb het er graag voor over. Als klein meisje wilde ik al metselaar worden. Dan keek ik naar mooie huizen en dacht: “Later ga ik dat ook doen’. Het is een vak waar genoeg werk in is te vinden. De opleiding van SOS bevalt me heel goed. Ik leer veel en alle materialen die we nodig hebben, zijn beschikbaar. Ook hebben we prachtige werkplaatsen. Mijn grote droom is om op een dag een echt huis voor mijn familie te bouwen. Ik weet zeker dat me dat gaat lukken!”

mijn opleiding graag mijn eigen werkplaats willen starten. Bedden, tafels en stoelen maken. Meubels die mensen altijd nodig hebben.”

‘Later bouw ik een huis voor mijn familie’ De leerlingen op de nieuwe SOS-beroepsopleiding zijn zeer gemotiveerd. Sommigen moeten wel drie uur lopen om op school te komen. Alice, Ephrem en Irenge aan het woord over hun drijfveren:

Doelen 2008

Doelen 2009

Resultaten 2008

Voorzieningen (per 31/12/2008): beroepsopleiding met de volgende richtingen: timmerman / houtbewerking; electricien / loodgieter; metselaar; IT / secretaresse

• bouw van de school • inschrijving studenten • start van de opleiding

• de bouw van de school is afgerond • gereedschappen en materiaal zijn aangeschaft • de eerste studenten zijn op 15 september gestart met hun opleiding

• 176 jongeren volgen onderwijs op de beroepsopleiding • jaarlijks 20 jonge ondernemers begeleiden

Hier worden opgeleid / werken: • 80 studenten, 9 docenten, 3 administratief medewerkers, 2 bewakers en 1 schoonmaker

Deze jongeren krijgen nu een kans op de arbeidsmarkt en kunnen de negatieve economische spiraal doorbreken.

31

3. Projecten


3.3.5 Guatemala: Gezinsversterkend programma SOS-Kinderdorpen wil voorkomen dat kwetsbare gezinnen uit elkaar dreigen te vallen. De kans dat kinderen dan de zorg van hun ouders verliezen, is groot. Daarom zetten wij gezinsversterkende programma’s op. Zoals in Guatemala, in Chiantla, waar we in 2008 startten met een nieuw gezinsversterkend programma. Inmiddels kunnen we hier tweehonderd kinderen en 190 ouders ondersteunen en begeleiden.

Samen met andere alleenstaande moeders krijg ik voorlichting over voeding, hygiëne en gezondheid. Dankzij SOS weet ik nu hoe ik een voedzame maaltijd moet bereiden. En met een medewerker heb ik een persoonlijk ontwikkelingsplan gemaakt. SOS geeft ons de kans om weer te leren. Want niet alleen ik, ook heel veel andere ouders zijn analfabeet. Mijn grote wens is dat ik op een dag kan lezen en schrijven. Met alle hulp die we nu krijgen, zie ik onze toekomst met veel meer vertrouwen tegemoet.”

De 25-jarige Miriam woont in een arme wijk in Chiantla. Haar echtgenoot liet haar achter met twee jonge kinderen in een huurkamer zonder stromend water. Haar enige inkomen heeft ze van schoonmaakwerkzaamheden. “Maar dat was te weinig om voedsel van te kopen”, vertelt ze. “Ik was volledig afhankelijk van de mensen bij wie ik schoonmaakte. Soms gaven ze wat eten aan de kinderen, maar er waren ook dagen bij dat we honger leden. Karina en Lorenzo nam ik meestal mee naar mijn werkadressen. Maar als dat niet mocht, moest ik ze thuis alleen achterlaten. Afschuwelijk vond ik dat. Ook als ze ziek waren. En dat waren ze vaak, vanwege hun ondervoeding. Ik heb doodsangsten moeten doorstaan. Op een gegeven moment zag ik geen uitweg meer. Ik ben nooit naar school geweest, diploma’s heb ik niet. Ik had mijn kinderen niets te bieden. Afgelopen zomer hoorde ik van het gezinsversterkend programma van SOS-Kinderdorpen en heb ons direct aangemeld. Het heeft ons leven volledig veranderd. Karina en Lorenzo gaan vijf dagen in de week naar de dagopvang in het buurtcentrum, zodat ik kan werken. De kinderen vinden het prachtig. Ze krijgen gezond eten en medische hulp. De afgelopen maanden zijn ze ongelooflijk gegroeid! Ook is er een psychosociale hulpverlener die Karina en

Lorenzo begeleidt. Door het programma zijn het hele andere kinderen geworden. Ze lachen weer, spelen met leeftijdsgenootjes. Ze zijn minder vaak ziek en leren veel. Tijdens de opvang worden ze voorbereid op de basisschool: ze krijgen zelfs voor het eerst in hun leven boekjes te lezen.

Foto: Carmen Nufio

‘Karina en Lorenzo zijn andere kinderen geworden’ Het leven van Miriam en haar twee kinderen was tot voor kort uitzichtloos. Sinds ze deelneemt aan het gezinsversterkende programma heeft de alleenstaande moeder weer hoop.

Gezinsversterkend programma Chiantla Land: Guatemala Kosten totaal: € 16.429,(opstartkosten) € 126.857,- (dagelijkse kosten per jaar) Kosten 2008: € 73.370,- (opstart en deel dagelijkse kosten) Bijdrage SOS-NL 2008: € 72.156,-

32

Doelen 2008

Doelen 2009

Resultaten 2008

Voorzieningen (per 31/12/2008): • 1 sociaal centrum • 3 gemeenschapshuizen • 1 kinderdagopvang met 2 lokalen en een keuken

• • • •

• • • • •

vinden locatie en opening programma identificatie en registratie kwetsbare gezinnen in de regio selectie moeders in de gemeenschap kinderen en hun families opnemen in programma

In maart 2008 is programma gestart Middels buurtbezoeken zijn 81 kwetsbare families geïdentificeerd 195 kinderen en 176 moeders/familieleden werden begeleid Comité van moeders uit de gemeenschap is opgericht Dienstverlening aan kinderen is geïmplementeerd en plan voor dienstverlening aan familieleden is opgesteld

• continueren zorg aan kinderen en hun familieleden • meer families opnemen in het programma, volle capaciteit is 195 families

Hier kunnen worden opgevangen/werken: 600 kinderen, 339 familieleden, 4 sociaal werkers, 1 administratief medewerker en 20 vrijwilligers

3. Projecten


3.3.6 Tsjaad: Noodhulpprogramma In vluchtelingenkamp Oure Cassoni in Tsjaad wonen ruim 32.000 vluchtelingen afkomstig uit Darfur. SOS-Kinderdorpen heeft in 2006 op verzoek van de lokale organisatie en overige hulpverleners in de regio een noodhulpprogramma opgezet. Aan kinderen en hun (pleeg)families in dit kamp bieden wij psychosociale zorg. SOS-Kinderdorpen is één van de weinige organisaties die in deze gewelddadige regio structurele hulp blijft bieden.

“Als fotograaf reis ik de hele wereld over. Ik werk al jaren voor SOS-Kinderdorpen, de ontmoetingen met de kinderen raken me telkens weer. Vooral het bezoek aan het vluchtelingenkamp was heel indrukwekkend. Oure Cassoni is een enorm groot kamp midden in de woestijn. Bomen zijn er niet, temperaturen lopen soms op tot ver boven de vijftig graden. Overal staan armoedige hutjes van leem en plastic. Het project van SOS-Kinderdorpen ligt centraal in het kamp. Ruim vierhonderd kinderen worden hier door psychologen en therapeuten begeleid. De helft is wees. Wat deze kinderen meemaakten, is vaak onmenselijk. In het kamp ontmoette ik de twaalfjarige Housna. Tot een paar jaar terug woonde zij vredig met haar familie in een dorpje. Totdat rebellen hen plotseling aanvielen. Sommige van haar broertjes en zusjes kwamen om bij de beschietingen. Haar vader sloeg op de vlucht en is sindsdien spoorloos. Met haar moeder en overgebleven broers en zussen vluchtte Housna naar het vluchtelingenkamp. 350 lange kilometers legden ze af. Op de dag van aankomst overleed haar moeder. Housna staat er helemaal alleen voor. Elke week praat Housna met een psycholoog van het SOS-project over haar verleden. Zij is de enige met wie ze haar verdriet wil delen. Hierdoor krijgt ze weer hoop op een toekomst. Ze gaat in het kamp naar school

en doet ontzettend haar best. De onderwijzer was vol lof over haar. Later wil ze dokter worden, vertelde Housna. Traumaverwerking bij jonge kinderen is essentieel. In het kamp werkt SOS nauw samen met andere ngo’s zoals UNHCR en het Wereld Voedselprogramma. Het is mooi om te zien hoe hulporganisaties de handen ineen slaan. De één levert tenten en voedsel, de andere medische hulp of psychologische begeleiding. Zelfs als de dreiging soms onhoudbaar is, blijven de hulpverleners hier helpen. Dat geeft wel aan dat de noodhulp die in het kamp geboden wordt, ongelooflijk nodig is.”


‘De psycholoog is de enige met wie Housna haar verdriet wil delen’ Fotograaf Benno Neeleman bezocht afgelopen november ons noodhulpprogramma in vluchtelingenkamp Oure Cassoni in Tsjaad.

Noodhulpprogramma Oure Cassoni Land: Tsjaad Kosten totaal: € 186.025,Kosten 2008: € 186.025,Bijdrage SOS-NL 2008: € 186.025,-

Doelen 2008

Doelen 2009

Resultaten 2008

Voorzieningen (per 31/12/2008): In het vluchtelingenkamp is een centrum opgezet waar kinderen en hun gezinsleden of verzorgers terecht kunnen voor consults, behandelingen, medicijnen en andere begeleiding. Het betreft een tent waar ze kunnen koken voor de kinderen, waar aparte therapieruimtes in gemaakt zijn. Er zijn bedden, speelgoed, lesmateriaal, medicijnen, etc. aanwezig.

• P sychosociale zorg bieden aan 600 getraumatiseerde en zieke kinderen van 3 tot 18 jaar. • medicijnen verstrekken • de gemeenschap binnen het kamp betrekken bij de hulpverlening om zo meer mensen te bereiken

• a lle kwetsbare kinderen in het kamp zijn geïdentificeerd • 753 kinderen hebben psychosociale hulp gehad • kinderen en ouders met een psychiatrische aandoening zijn voorzien van medicijnen • 10 mensen uit de gemeenschap zijn getraind om sociale hulpverlening te verrichten

• continueren van onze zorg • minimaal 100 meer kinderen en ouders opnemen in het programma

Hier kunnen worden opgevangen/werken: 753 kinderen in behandeling, 1 psycholoog, I klinisch psycholoog, 1 sociaal werker, 1 administratief medewerker, 1 konvooi-chauffeur, 1 kok, 1 schoonmaakster, 4 bewakers en 10 community workers

33

4. Bestuurders


Margot Ende

Algemeen directeur ad interim


4. Bestuurders

4.1 Verslag Directeur

‘Mooi dat iedereen zo betrokken is’ Margot Ende is verantwoordelijk voor Marketing en neemt op dit moment de taken waar van Albert Jaap van Santbrink die in 2008 algemeen directeur was. De directeur geeft vorm aan de ontwikkeling en uitvoering van onze strategie en beleid en overlegt met de Raad van Toezicht. “Het mooie van onze organisatie is dat iedereen zo betrokken is. Al onze vrijwilligers, de medewerkers, de ambassadeurs, de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Advies. We weten waarvoor we het doen, namelijk voor al die weeskinderen en verlaten kinderen die ons zo hard nodig hebben. In 2008 hebben we met de hele organisatie nagedacht over onze strategie voor de periode 2009 tot en met 2012. In 2016 wil SOS Kinderdorf International wereldwijd één miljoen kinderen kunnen helpen en alle medewerkers zijn betrokken geweest bij het vertalen van die doelstelling naar een meerjarenstrategie voor onze Nederlandse organisatie. Om onze ambities waar te kunnen maken, dienen we verder te groeien. De slag die we in de afgelopen jaren hebben gemaakt om onze kwaliteit en professionaliteit te verhogen, is daarom belangrijk. Tegelijkertijd willen we de kracht van de kleine en persoonlijke organisatie die we zijn, behouden. Omdat we in Nederland met een relatief klein team werken, zijn we flexibel en zijn de lijnen binnen de organisatie kort. Hierdoor kunnen we snel inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Er is ook grote motivatie bij de medewerkers. Wanneer iemand bijvoorbeeld een kinderdorp heeft bezocht, geeft diegene altijd een presentatie tijdens de gezamenlijke lunch. Zo weten we wat er speelt in het veld en is iedereen betrokken bij de projecten. Daardoor kunnen we ons werk met passie blijven doen. Bij een professionele organisatie horen professionele mensen. Veel van onze medewerkers werkten voorheen in het bedrijfsleven. Ik ook. Maar werken voor een goed doel als SOS-Kinderdorpen geeft net dat beetje meer. Je weet waarvoor je het doet. Mijn kennis en ervaring inzetten voor kinderen die hulp nodig hebben, geeft me veel voldoening.” Governance Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisaties. Dit betekent dat het dagelijks bestuur van SOS-Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak berust bij onze Raad van Toezicht (RvT). Deze adviseert, ondersteunt en controleert de algemeen directeur. De algemeen directeur wordt -in principe voor onbepaalde tijd- aangesteld door

34

de RvT en is belast met het dagelijks bestuur. Deze formele scheiding werd in 2007 doorgevoerd en functioneerde in 2008 volgens verwachting. Hiernaast werd in 2008 een financiële auditcommissie van de RvT ingesteld, bestaande uit Peter Krom en Frank Kusse, onze twee financiële experts uit de Raad van Toezicht, welke toezicht houdt op en adviseert over het financiële beleid van de stichting.

4. Bestuurders

Algemeen directeur Onze algemeen directeur voert het dagelijks bestuur over de organisatie. In 2008 werd deze functie bekleed door Albert Jaap van Santbrink die sinds 2002 directeur was. Eind 2008 kondigde hij aan na zes waardevolle jaren een overstap te maken naar een functie bij KPMG, maar hij bleef onze organisatie tot eind 2008 besturen. Eind 2008 werd begonnen met het werven van een nieuwe algemeen directeur. Manager Fondsenwerving Margot Ende neemt de taken van de algemeen directeur waar tot een opvolger is gevonden. Taken van de algemeen directeur De algemeen directeur geeft leiding aan onze organisatie en vertegenwoordigt SOS-Kinderdorpen naar buiten. Hij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid, stelt plannen, begrotingen en de jaarrekening op en kent budgetten toe. Dit alles gebeurt in nauwe samenwerking met het managementteam: de directeur is eindverantwoordelijk. Onze directeur is daarnaast verantwoordelijk voor de inhoud van het jaarverslag, dat moet voldoen aan de eisen van de Code Goed Bestuur en aan de Richtlijn voor de Jaarverslaglegging 650. Alle taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement.

kelingen in de organisatie en houdt hij de leden op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de RvT de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages, die zijn gebaseerd op de rapportages van het managementteam. Wanneer de RvT vragen heeft over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met onze directeur. Onze organisatie hecht veel belang aan een open en betrokken samenwerking tussen onze directeur en de RvT en waar nodig wordt het beleid op aangeven van de RvT aangepast. In het najaar presenteert de directeur de kaders van het nieuwe jaarplan aan de RvT. Voor het einde van het jaar stelt hij het definitieve jaarplan vast en legt deze ter goedkeuring voor aan de RvT. De Raad van Toezicht stelt jaarlijks de jaarrekening vast. Directeur en managementteam Elke twee weken vergadert de directeur met ons managementteam, dat bestaat uit de managers Communicatie, Fondsenwerving, Internationale Samenwerking en Financiën & Beheer. Tijdens deze vergaderingen bespreken zij de lopende zaken. Elke maand worden financiële rapportages opgesteld. Daarnaast rapporteren de verschillende managers van het managementteam per kwartaal over de voortgang. Elk jaar stellen zij de kaders vast voor het nieuwe jaarplan. Deze kaders zijn gebaseerd op de geboekte resultaten en de verwachte ontwikkelingen in de markt en in het veld.


Verhouding met de Raad van Toezicht Onze directeur bereidt de vergaderingen voor van onze Raad van Toezicht. Tijdens de vergaderingen informeert hij de RvT over alle belangrijke ontwik-


35

4. Bestuurders



Kwaliteitsontwikkeling Met de sterke groei van onze organisatie willen we onze kwaliteit en de professionaliteit verder verbeteren. In 2008 werd binnen het managementteam daarom veel aandacht besteed aan het ontwikkelen van logical frameworks (logframes), die als hulpmiddel dienen bij het maken van plannen en bewaken van de voortgang. In onze logframes staat concreet beschreven wat we willen bereiken, welke activiteiten en middelen hiervoor worden ingezet en hoe we de resultaten kunnen meten volgens specifieke indicatoren (Key Performance Indicators). We werken met een klein team wat onze organisatie flexibel maakt. En dat willen we graag zo houden. Om zo efficiënt mogelijk te werken en zoveel mogelijk synergie in onze werkzaamheden te realiseren, houden we de lijnen kort en was hechte samenwerking een aandachtspunt in 2008. Mede daarom werden de 36

medewerkers van Communicatie en van Fondsenwerving per januari 2008 samengevoegd in één afdeling. In het kader van de professionalisering is er ook veel aandacht besteed aan ons Personeelsbeleid (zie ook 5.3 op pagina 50). Nevenfuncties en salariëring Onze directeur was in 2008 tevens bestuurslid van Partos, de branchevereniging van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties. Ook was hij bestuurslid van Social Venture Capital (Sovec), een organisatie die armoede bestrijdt door te investeren in middelgrote en kleine bedrijven in ontwikkelingslanden. Het bruto jaarsalaris van onze directeur was in 2008 103.164 euro (inclusief vakantiegeld). Dat is binnen de richtlijn van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) voor directiesalarissen.

4. Bestuurders

4.2 Verslag Raad van Toezicht Nieuwe leden In 2008 zijn er twee nieuwe leden toegetreden tot de Raad van Toezicht (RvT). Frank Kusse, bestuurslid bij Robeco, heeft binnen de RvT het financiële beleid van SOS-Kinderdorpen in zijn portefeuille. Karien van Gennip trad ook op 1 januari toe tot de Raad van Toezicht. De voormalig staatssecretaris van Economische Zaken is tegenwoordig directeur Europese en Internationale zaken bij ING. Na een inwerkperiode nam Karien van Gennip op 8 juli 2008 het voorzitterschap over van Hans Eenhoorn. De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines en expertise. Voorafgaand aan de werving van een nieuw lid stelt de RvT een functie- en competentieprofiel op. Leden worden benoemd met een meerderheid van stemmen. Zij worden gekozen voor een periode van vier jaar en kunnen eenmaal herkozen worden, waarmee de maximale ambtstermijn acht jaar is en er een aftreedschema is. Uitzondering hierop is Hans Eenhoorn die in 2009 nog een extra jaar aanblijft om zijn uitgebreide ervaring over te dragen. Taken & Bezoldiging De Raad van Toezicht heeft drie hoofdtaken: die van werkgever, toezichthouder en klankbord. De belangrijkste taak is het houden van toezicht op de directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. De Raad van Toezicht keurt -al dan niet na overleg- de voorstellen en budgetten goed die de directeur samen met het managementteam voorstelt. Zo bepaalt de Raad van Toezicht mede welke projecten door SOS-Kinderdorpen Nederland worden ondersteund. De leden van de RvT zien erop toe dat de doelstellingen van de organisatie worden gerealiseerd en houden daarbij in het bijzonder een efficiënte fondsenwerving in het oog. De leden van de RvT zetten hun ruime ervaring en kennis graag belangeloos in. Alleen voor gemaakte kosten ontvangen zij een vergoeding. Auditcommissie Mede als gevolg van de invoering van de Code Goed Bestuur en de wens voor meer transparantie hebben we in 2008 een auditcommissie ingesteld. Deze onafhankelijke commissie is in het leven geroepen om toezicht te houden op onze financiën en de daaraan ten grondslag liggende administratieve processen. De auditcommissie is samengesteld uit de twee financiële


mensen uit de Raad van Toezicht: Peter Krom en Frank Kusse. De auditcommissie vergadert circa vier keer per jaar, waarbij de directeur en manager Financiën & Beheer aanwezig zijn om verantwoording af te leggen over de financiën aan de hand van de kwartaalrapportages. Daarnaast beoordelen de leden de begroting, jaarrekening en andere financiële rapportages. Ook adviseert de auditcommissie de directeur en manager Financiën & Beheer bij diverse zaken en overlegt zij minimaal eenmaal per jaar met de externe accountant. Actief De leden van de Raad van Toezicht zijn zeer betrokken bij onze organisatie. Naast hun toezichthoudende taken, zijn de leden regelmatig actief voor ons. Hans Eenhoorn neemt bijvoorbeeld zitting in de Internationale Senaat van onze organisatie. Ook maakte hij zich sterk voor ontwikkelingssamenwerking als lid van de UN Taskforce on Hunger. Voorzitter Karien van Gennip bezocht vorig jaar tijdens haar werkreizen SOSkinderdorpen in China en Rusland. Melanie Ruys-van Haaften is actief betrokken bij Vrouwen Bouwen, een project waarin vele vrouwen fondsen werven om bij te dragen aan een nieuw kinderdorp in Ghana. Renee Meiners adviseert ons bij juridische kwesties. En Albert Winninghof introduceerde ons bij diverse relaties. Aandachtspunt: financiële crisis Een belangrijk aandachtspunt voor de Raad van Toezicht op dit moment is de financiële crisis en de mogelijke gevolgen hiervan voor onze organisatie. Alhoewel in 2008 onze totale inkomsten stegen, maakt de economische situatie ons wel extra alert. We bereiden ons voor op mogelijk tegenvallende inkomsten. Onze hoogste prioriteit is om onze verplichtingen na te kunnen komen naar de kinderen en gezinnen die op onze steun rekenen. Daarom passen we de plannen waar nodig aan op fasering van uitgaven en houden we de ontwikkelingen in de opbrengsten nauwlettend in de gaten. Agendapunten Vorig jaar kwam de RvT zes keer bijeen. Op de agenda stonden onder meer de voortgang van internationale projecten, de voortgang van de resultaten fondsenwerving, de werving van een nieuwe directeur en de strategie 2009-2012. In 2008 is er binnen de RvT vooral voor dit laatste punt veel aandacht geweest. In 2008 is een vertaling gemaakt van de internationale strategie van 2009-2016 naar een meerjarenstrategie en –begroting van SOSKinderdorpen Nederland voor 2009-2012.

37


Deze strategie is in nauwe samenwerking met de hele organisatie opgesteld. De strategie is vastgelegd in concrete doelstellingen op basis waarvan de organisatie doelgericht kan werken en evalueren. De plannen werden tevens besproken met de Raad van Advies. De Raad van Advies bestaat uit ervaren mensen die een meerwaarde leveren aan onze organisatie. Zij zijn zeer betrokken bij onze organisatie en adviseren ons in onze werkzaamheden. Een ander agendapunt waren de bestedingsvoorstellen. Er is voor gekozen meer aandacht te besteden aan projecten die moeten voorkómen dat kinderen er alleen voor komen te staan. Daarom werd er in 2008 extra geïnvesteerd in gezinsversterkende programma’s. Ook de begroting en het jaarplan voor 2009 werden uitvoerig besproken en goedgekeurd. Tevens vond een kleine wijziging in de statuten van de RvT plaats, welke conform de richtlijnen van het CBF is opgesteld.

Over de prestaties van de directeur in 2008, in relatie tot de geformuleerde doelstelling, oordeelt de Raad van Toezicht positief. Een belangrijke activiteit van de Raad van Toezicht is momenteel het vinden van een nieuwe directeur voor deze openstaande functie. De arbeidsvoorwaarden voor de algemeen directeur worden binnen de kaders van de richtlijn VFI voor directiesalarissen vastgesteld. Evaluatie eigen functioneren De Raad van Toezicht evalueert jaarlijks haar functioneren. Dit gebeurt aan de hand van tien beoordelingscriteria. Enkele hiervan zijn: is onze werkwijze efficiënt en effectief? Is de controle op de financiële verslaglegging adequaat? Dragen we voldoende bij aan de organisatie? Beoordelen we het management op de juiste manier? En hebben we een duidelijke lange termijn visie? De zelfevaluatie van de Raad van Toezicht vond plaats op de eerste bijeenkomst van de RvT in februari 2009. Hun oordeel was overwegend positief. De Raad van Toezicht heeft een duidelijke lange termijn visie, met een strategie die in een doordacht proces tot stand is gekomen, is in persoonlijke zin betrokken bij de organisatie, handelt kundig en neemt heldere besluiten. De leden van de RvT hebben tenslotte veel energie gestoken in het aantrekken van een nieuwe algemeen directeur. De RvT wil in het komende jaar de keuze van onderwerpen nauwer laten afhangen van directe impact op de organisatie.

Foto: Katja Snozzi

Evaluatie: afscheid Albert Jaap van Santbrink Algemeen directeur Albert Jaap van Santbrink nam in december 2008 afscheid van SOS-Kinderdorpen. Gedurende zes jaar is hij gezichtsbepalend geweest voor onze organisatie. Hij was enthousiast, betrokken en kundig en heeft met veel succes gewerkt aan de forse groei en de ontwikkeling van onze organisatie. Tijdens zijn directieperiode stegen de inkomsten van 5 miljoen euro naar 18 miljoen euro. De leden van de Raad van Toezicht zijn hem hier zeer dankbaar voor en wensen hem veel succes in zijn nieuwe baan.

4. Bestuurders

38

4. Bestuurders


Samenstelling Raad van Toezicht

Naam

Sinds

Functie(s)

Relevante nevenfunctie(s)

Karien van Gennip (Voorzitter)

2008

directeur Europese en internationale zaken bij ING, voormalig staatssecretaris Economische Zaken en lid Tweede Kamer.

lid Raad van Toezicht Cordaid, ambassadeur Water Right, bestuurslid Premsela en WEF Young Global Leader 2008

Hans Eenhoorn

2000

voormalig senior vicepresident bij Unilever

voormalig lid van de UN Taskforce on Hunger en Associate Professor (Universiteit van Wageningen)

bestuurder bij diverse organisaties

bestuurslid Stichting Vrienden van het Mauritshuis en bestuurslid ARIE (medische centra voor gehandicapte kinderen in Peru)

bestuurslid Robeco

bestuur Sophia Stichting (overkoepelend orgaan twintig katholieke basisscholen)

voormalig partner Arthur Andersen, commissaris en financiëel adviseur

bestuurslid bij Stichting Transparantie Vastgoedfondsen, bestuurslid Stichting Clazz (muziekprojecten)

2003

oud notaris, thans verbonden aan Loyens & Loeff

lid Algemeen Bestuur Stichting Oude Hollandse Kerken en bestuurslid Stichting Leergeld Leiden

2003

voormalig COO Leo Burnett Worldwide

Melanie Ruys-van 2003 Haaften (secretaris) Frank Kusse 2008 Peter Krom 2002 Renee Meiners Albert Winninghoff

voorzitter Vereniging van communicatieadviesbureaus, bestuurslid Stichting Clazz (muziekprojecten) en bestuurslid Jumping Amsterdam (internationaal hippisch concours)

Samenstelling Raad van Advies Naam Functie(s) Tineke de Groot journalist/presentatrice Kees van Lede voormalig voorzitter Raad van Bestuur Akzo Nobel Paul Nouwen voormalig hoofddirecteur ANWB, thans managementadviseur te Rotterdam Paul Scholten oud-burgemeester van Arnhem Marjan van den directeur Haëlla Stichting Steenhoven-Key Flemming Morgan voorzitter Medical Nutrition Division Danone Nederland

Nevenfunctie(s) bestuurslid van het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen bestuurslid World Population Forum en bestuurslid INSEAD voorzitter Platform Goede Doelen en voorzitter Stichting Infofilter voormalig bestuurslid Nederlandse Rode Kruis bestuurslid charitatieve koepelstichting Ars Donandi voorzitter Medical Nutrition International Industry en lid Danone Executive Committee

39

4. Bestuurders

Peter Krom

Vice-voorzitter Raad van Toezicht



4.3 Jaarplan 2009

‘Onze plannen zijn ambitieus, maar realistisch’ De Raad van Toezicht van SOS-Kinderdorpen bestaat uit zes leden. Ieder van hen is op zijn of haar terrein een specialist. Zoals Peter Krom, vice-voorzitter van onze Raad van Toezicht en sinds 2002 onze bevlogen financieel deskundige. “Mijn grootste wens voor de toekomst van SOS-Kinderdorpen is dat zoveel mogelijk mensen weten wat onze organisatie doet. Ons doel is om nog meer kwetsbare kinderen en gezinnen te helpen. En ik ben ervan overtuigd dat iedereen die een duidelijk beeld heeft van wat wij doen, ons zal willen steunen. Dat is bittere noodzaak, aangezien de wereldwijde armoede helaas toeneemt. In 2012 moeten er minimaal zestien nieuwe kinderdorpen gebouwd zijn dankzij bijdragen uit ons land. Daarom willen wij beginnen met in 2009 minimaal één nieuw kinderdorp te bouwen dat geheel door giften van donateurs uit Nederland wordt gefinancierd. Ook zullen we onze gezinsversterkende programma’s drastisch uitbreiden. Dat zijn ambitieuze plannen, maar realistisch. We zijn gezegend met een trouwe achterban van gevers die zich blijft uitbreiden. De afgelopen jaren zijn onze inkomsten fors gestegen. Komend jaar hopen we deze groei ondanks de heersende crisis te kunnen handhaven. Om onze plannen waar te kunnen maken, gaan we ons meer richten op bedrijven en donateurs die ons met bijzondere giften kunnen steunen. In de praktijk merken we dat ondernemingen zich graag inzetten voor SOS-Kinderdorpen. Vooral omdat ze ons werk zo concreet en zichtbaar vinden. Bedrijven steunen ons met geld, maar ook met de inzet van hun netwerk en expertise. Inmiddels werken we samen met gerenommeerde bedrijven als Numico, Super de Boer, ICI PARIS XL, Heijmans, Oad, Schiphol Group en vele anderen. Organisaties die maatschappelijk verantwoord ondernemen en bewust kiezen voor onze unieke werkwijze. Zodra we een partnership aangaan met bedrijven, zetten ze zich met hart en ziel voor ons in. Dat is fantastisch om te zien.” Ontwikkeling De armoede in de wereld zal de komende jaren verder toenemen. SOS-Kinderdorpen wil meer kinderen helpen, door voor een stabiele gezinssituatie te zorgen, hen te steunen en te begeleiden naar zelfstandigheid. We willen vooral projecten ondersteunen waar de hulp het meest nodig is en het resultaat van de hulp het grootst is. Op dit moment betekent dat met name meer projecten in Afrika. Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen onze hulpverlening zal de komende jaren fors groeien. Hiermee kunnen we veel meer

40

mensen bereiken. Naast onze hulp aan vele andere kinderdorpen en programma’s die we gedeeltelijk financieren, verwachten we in 2009 minimaal dertien kinderdorpen exclusief te ondersteunen. De volledige financiële verantwoordelijkheid ligt in die gevallen bij SOS-Kinderdorpen Nederland. 2009 is het eerste jaar van onze nieuwe beleidsperiode tot 2012. Net als in de vorige periode is gekozen voor een groeiscenario. Het nieuwe beleidsplan is gebaseerd op de successen van de afgelopen jaren en de internationale strategie voor 2009-2016. In 2009 groeit SOS-Kinderdorpen Nederland naar

4. Bestuurders

opbrengsten van achttien miljoen euro waarvan ruim elf miljoen euro ter beschikking komt voor onze doelstellingen. Onze belangrijkste inkomstenbronnen zullen zijn: particulieren en bedrijven.

worden overgestapt op een scenario van verdere kostenbesparingen. Doelgroepen Om meer kansarme kinderen te helpen hebben we meer giften nodig. De doelstelling is dat het aantal donateurs stijgt naar 141.000. In 2008 waren dit er 126.000. In 2009 gaan we meer investeren in al onze segmenten. Dat houdt in dat we onder meer particulieren, bedrijven en donateurs die bijzondere giften kunnen doen actiever en intensiever benaderen. En dat we zullen werken aan nieuwe subsidieaanvragen bij de overheid. Het personeelsbestand zal daarom uitgebreid worden met vier nieuwe medewerkers voor de segmenten waar we de meeste groei verwachten. De economische crisis maakt dat wij in 2009 nog zorgvuldiger zullen zijn met betrekking tot onze uitgaven. Maar door zo efficiënt mogelijk te investeren in mensen en middelen en de kosten te faseren, verwachten wij in 2009 de groei te kunnen voortzetten.


SOS-Kinderdorpen is positief over de kansen voor ontwikkeling in 2009. De volledige impact van de financiële crisis op het geefgedrag kan nog moeilijk worden ingeschat. Het is niet duidelijk of de gemiddelde particulier straks minder aan goede doelen zal schenken. De verwachting is dat de crisis wel invloed zal hebben op de hoogte van de nalatenschappen. Reden hiervoor is dat de gelden hiervan vaak belegd zijn in effecten en onroerend goed en de waarde van beiden is gedaald. Ook zal het extra inspanning vragen om de groeidoelstelling in het segment bedrijven te realiseren. We zullen de ontwikkelingen in de markten de komende maanden scherp in de gaten houden en passen de plannen aan op fasering van uitgaven. Indien de inkomsten in de eerste helft van 2009 achterblijven bij de begroting, dan zal


41


Meerjarenbeleid 2009-2012 De investeringen in 2009 dienen als basis voor verdere duurzame groei. De verwachting is dat de opbrengsten van onze Nederlandse organisatie in 2012 zijn toegenomen tot 29 miljoen euro. We verwachten dat deze groei voornamelijk zal komen uit de fondsenwerving, via overheidssubsidies en onze vrijwilligers. Particuliere donateurs vormen ook dan nog een belangrijke basis: ruim 160.000 donateurs steunen dan ons werk. SOS-Kinderdorpen Nederland wil tot 2012 ieder jaar minimaal één nieuw kinderdorp financieren en bij elk dorp gezinsversterkende programma’s starten. In 2009 wordt begonnen met de bouw van minstens één kinderdorp. In 2012 zijn minimaal zestien SOS-kinderdorpen gebouwd dankzij Nederlandse bijdragen. Om deze groei te kunnen realiseren, zal de organisatie moeten groeien: we verwachten dat we in 2012 36,3 fte’s in dienst hebben. Het is ons streven het kostenpercentage in de toekomst verder te verlagen.

bijna 760 miljoen dollar in 2007 naar 1,2 miljard dollar in 2016. Alle fondsenwervende landen zullen zich hiervoor inzetten. Vergroten draagvlak en professionaliteit Om onze ambitieuze doelstellingen te realiseren zullen we het komende jaar hard moeten werken. In 2009 wil de organisatie de naamsbekendheid en het imago verder verbeteren, door te focussen op free publicity met aansprekende ambassadeurs en partners. Het opbouwen en onderhouden van netwerken met de media en beter inhaken op de actualiteit zijn cruciaal. Ook willen we nog meer gaan samenwerken met vrijwilligers: we denken hiermee een groot draagvlak te kunnen creëren en zien hier tevens goede kansen tot fondsenwerving. De kwaliteit van ons werk willen we verder verbeteren. We hebben inmiddels deskundigheid op het gebied van Internationale Samenwerking binnen onze organisatie opgebouwd. Dit biedt verdere mogelijkheden voor successen bij nieuwe projectaanvragen en dus inkomstengroei. Steeds vaker weten we de match te maken tussen behoeften bij onze collega-organisaties en de subsidielijnen van overheden en fondsen. Kijk voor een overzicht van onze ambities op pagina 20.


In 2016 willen we met alle SOS-organisaties ter wereld één miljoen kwetsbare kinderen helpen. Zij wonen in onze kinderdorpen of maken deel uit van de gezinsversterkende programma’s. Om dit doel te bereiken, is een forse groei nodig van het wereldwijde budget van SOS-Kinderdorf International. Van

4. Bestuurders

42

5. De Organisatie


Hans Eenhoorn

Senator SOS Kinderdorf International


5. De Organisatie

5.1 Een internationale organisatie

‘Elk kinderdorp is het grote bewijs van onze missie’ Hans Eenhoorn zet zich al tien jaar onvermoeibaar in voor onze organisatie. De voormalig senior vice-president bij Unilever, over zijn rol in de Senaat van SOS Kinderdorf International. “SOS-Kinderdorpen kwam tien jaar geleden op mijn weg en sindsdien speelt de organisatie een grote rol in mijn leven. Wat SOS doet voor kansloze kinderen vind ik zo goed en onderscheidend, dat ik dankbaar ben mijn bijdrage te kunnen leveren. Vanuit de Raad van Toezicht, maar ook als lid van de Senaat van de internationale organisatie. Op internationaal niveau zie ik hoe betrouwbaar en uitstekend georganiseerd SOS is en dat donaties terecht komen op de juiste plek: bij de kinderen. Ik heb in mijn leven veel gereisd, onder andere als lid van de UN Taskforce on Hunger. Tsjaad, Malawi, Ethiopië: ik zag zo veel ellende. Vooral kinderen zijn het slachtoffer. De voedselcrisis die zich in 2008 aankondigde, vormt juist voor hen een dreiging. Tijdens mijn reizen voor de Verenigde Naties bezocht ik tientallen SOS-kinderdorpen. Het geeft mij de ultieme voldoening om daar rond te lopen. Elk kinderdorp is het grote bewijs van onze missie. Uiteraard hadden onze dorpen vorig jaar ook te lijden onder de stijgende prijzen van voedsel. Gelukkig wisten we tot nu toe mede dankzij de steun van donateurs deze voedselcrisis het hoofd te bieden. We hebben ons nu voor de grote uitdaging gesteld om in 2016 één miljoen kwetsbare kinderen te ondersteunen. Iedereen binnen de organisatie zal vreselijk hard z’n best moeten doen, maar het streven is haalbaar. Ook in tijden van economische crisis. We bereiden ons voor op tegenslagen, maar we vechten voor voorspoed.” Nationale organisaties SOS-Kinderdorpen Nederland is gelieerd aan de internationale kinderhulporganisatie SOS Kinderdorf International, die sinds 1949 structurele hulp biedt aan kinderen die er alleen voor staan. Dit internationale kantoor in Oostenrijk heeft echter geen stemrecht in de nationale (dochter)organisaties, waar SOS-Kinderdorpen Nederland er één van is. In bijna alle 132 landen waar wij actief zijn, zijn er nationale organisaties (in totaal 115) die beschikken over een eigen, onafhankelijke structuur met een bestuur en professionele medewerkers. Zij zijn verantwoordelijk voor het opzetten en uitvoeren

van projecten in hun land. Er zijn zestien regionale organisaties die dagelijks samenwerken met de nationale organisaties. Zowel bij de nationale als bij de regionale organisaties werken vrijwel uitsluitend lokale mensen. Vanuit de internationale organisatie worden steeds meer taken en bevoegdheden gedelegeerd naar de regionale organisaties. Werkzaamheden kunnen daardoor efficiënter uitgevoerd worden. In 2008 zijn de nationale organisaties -via de regionale organisaties- versterkt. Er is een omvangrijk wereldwijd opleidingsprogramma geweest voor de SOS-medewerkers, zodat zij goed toegerust zijn op hun nieuwe taken. 43

5. De Organisatie



Internationale organisatie SOS Kinderdorf International zet de grote lijnen uit vanuit het internationale kantoor in Innsbruck, Oostenrijk. Dit internationale kantoor coördineert de geldstromen, draagt zorg voor het lespakket van de opleidingen voor SOS-moeders, ontwikkelt kwaliteitsnormen, doet relevante onderzoeken vanuit haar eigen kenniscentrum (de Herman Gmeiner Academy) en zoekt een match tussen projectvoorstellen en financiering vanuit die nationale organisaties die verantwoordelijk zijn voor fondsenwerving. Bovendien is de internationale organisatie verantwoordelijk voor de belangenbehartiging van de organisatie, de regelgeving, de procedures en beleidszaken. SOS Kinderdorf International draagt zorg voor eenduidige communicatie en coördineert hulp bij internationale rampen en noodhulpprojecten, via de regionale organisaties. Besluitvorming Het hoogste besluitvormende orgaan binnen SOS Kinderdorf International is de General Assembly. In dit orgaan worden de 132 landen waar wij actief zijn vertegenwoordigd door 132 leden afkomstig uit en werkzaam voor SOS in die landen. Zij komen eenmaal per vier jaar bij elkaar, wanneer zij een nieuw bestuur kiezen en het beleid over de afgelopen periode evalueren. Samen zetten de leden uiteindelijk de gezamenlijke koers, het beleid en de strategie

44

voor de komende acht jaar uit. Het secretariaat van SOS Kinderdorf International voert vervolgens de werkzaamheden uit. De strategie 2009-2016 richt zich op drie belangrijke peilers van ons werk: meer kinderen helpen, meer donateurs werven en de lokale SOS-organisaties versterken. Vertegenwoordiging De Internationale Senaat van SOS Kinderdorf International bestaat uit de President, de vicepresident en twintig leden van twintig verschillende nationaliteiten. Zij komen één keer per jaar bijeen in de volledige samenstelling. De senaat kiest uit haar midden een dagelijks bestuur, het Executive committee, dat vier tot zes keer per jaar bijeenkomt om de uitvoering van het internationale beleid door het secretariaat te controleren en na te gaan of de doelstellingen worden bereikt. De acht doelstellingen die voor de periode 2004-2008 waren geformuleerd, zijn grotendeels behaald. Deze hadden onder meer betrekking op inkomstengroei, uitbreiding van de dorpen en de gezinsversterkende programma’s en grotere autonomie van de regionale organisaties. De senaat creëert draagvlak voor ons werk en komt op voor de naleving van de universele rechten van het kind bij nationale overheden en (inter)nationale organisaties. Vanuit Nederland zit Hans Eenhoorn, lid van onze Raad van Toezicht, voor zijn derde termijn in de senaat. Ook vertegenwoordigt hij onze Neder-

5. De Organisatie


landse organisatie in verschillende internationale werkgroepen zoals het Communications committee. Zo hebben we een directe stem in de voorbereidingen van de internationale beslissingen op het gebied van strategie, beleid, meerjarenplannen en de koers van de wereldwijde organisatie. Ook zijn wij mede leidend in het bepalen van de koers voor fondsenwerving en het werken met overheidssubsidies. Lange termijn doelen Binnen de senaat werd in 2008 veel aandacht besteed aan de lange termijn doelstellingen van de organisatie: de strategie van 2009-2016. Belangrijkste doel is om in 2016 in totaal één miljoen kwetsbare kinderen te helpen. Zij wonen in onze kinderdorpen of maken deel uit van de gezinsversterkende programma’s. Om dit te bereiken is een forse groei nodig van het wereldwijde budget van SOS Kinderdorf International. Van bijna 760 miljoen dollar in 2007 naar 1,2 miljard dollar in 2016. Aan de basis van deze internationale strategie ligt een nauwkeurig gehouden onderzoek. Vertegenwoordigers van alle partijen (zoals SOS-kinderen, SOS-moeders, de natiSOS Kinderdorf International

onale en regionale organisaties) werden gehoord. Uit het onderzoek kwam onder meer voort dat de 115 landenorganisaties meer taken en bevoegdheden dienen te krijgen, willen we ook daadwerkelijk één miljoen kwetsbare kinderen helpen. Met alle landen is overeengekomen dat zij medeverantwoordelijk worden voor fondsenwerving. De huidige achttien fondsenwervende nationale SOS-organisaties (waaronder Nederland) kunnen de voorgenomen groei van het wereldwijde budget niet alleen dragen. Dit houdt in dat landen als bijvoorbeeld India, Mexico en Oeganda lokaal meer fondsen gaan werven. De SOSmedewerkers die deze taak op zich nemen, worden hierbij ondersteund door meer ervaren collega’s. Geldstromen Het internationale kantoor in Innsbruck coördineert de projectaanvragen en de benodigde geldstromen tussen nationale organisaties. Dit wordt nauwkeurig gecontroleerd en teruggekoppeld naar alle betrokken partijen. In hoofdstuk 3.2 Nederlandse bijdragen wordt dit proces uitgebreid toegelicht.

SOS-Kinderdorpen Nederland

General Assembly

18 fondsenwervende organisaties

SOS-Kinderdorpen Nederland

Internationale Senaat Raad van Toezicht

Executive Committee

Voorzitter en vice-voorzitter plus vijf leden.

Raad van Advies Algemeen Directeur

Internationale voorzitter Helmut Kutin

Financiën & Beheer

Secretaris Generaal Richard Pichler

Fondsenwerving

Voorlichting & Vrijwilligers

Communicatie

Algemeen Secretariaat Internationale kantoor

Internationale Samenwerking

Regionale en Continentale organisaties

Particulieren Bedrijven Nationale organisaties

Fondsenwervende organisaties

Stichtingen

45

5. De Organisatie

Jessica van Bossum

Manager Internationale Samenwerking



5.2 Organisatie en Beleid

‘Eerst inventariseren waar behoefte aan is’ Jessica van Bossum zette in 2006 de afdeling Internationale Samenwerking op binnen SOS-Kinderdorpen. Samen met haar twee collega’s houdt ze zich bezig met de aanvraag van subsidies bij overheden in voornamelijk Nederland en begeleidt zij de gesubsidieerde projecten. Ook coördineert zij bepaalde beleidszaken in het managementteam. “Wat ik geweldig vond, was de realisatie van de beroepsopleiding in de Democratische Republiek Congo. In 2007 was ik daar op bezoek om het project te bespreken. Er was helemaal niets behalve een kaal stuk grond. Ruim een jaar later stond ik weer op die plek en was er een complete school verrezen waar jongeren geconcentreerd naar hun leraar luisterden. Een heel mooi moment. Met een aantal leerlingen heb ik gesproken en het viel me op hoe ontzettend gemotiveerd ze zijn. Een groot deel van ons werk bestaat uit het aanvragen van subsidies. Hoewel we een niet-overheidgebonden organisatie zijn, is een klein deel van onze fondsenwerving afkomstig van subsidies. Die aanvragen gaan ons goed af: inmiddels hebben we in acht landen SOS-projecten die mede worden gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie. Het gaat met name om gezinsversterkende programma’s en beroepsopleidingen. Wij begeleiden de lokale organisaties ook bij het managen van de projecten en dragen bij aan professionalisering. Met mijn Congolese collega’s stelde ik bijvoorbeeld een jaarplan op. In zo’n samenwerking leren we veel van elkaar. Ik merk dat er verschil is in de werkwijze. Zij hebben bijvoorbeeld heel veel ervaring en willen direct aan de slag. En wij zeggen dan: ‘Laten we eerst analyseren waar behoefte aan is, een plan opstellen en bepalen hoe we de resultaten gaan meten’. Het aanvragen van subsidies is een langdurig en ingewikkeld traject, waar veel mensen bij betrokken zijn. Maar als het dan wordt goedgekeurd, geeft dat grote voldoening en opwinding. Zoals toen we in 2005 voor de beroepsopleiding een subsidie van 0,67 miljoen euro ontvingen. Daar heb ik even wakker van gelegen. Het gaat om een flink bedrag en de DR Congo is allesbehalve een gemakkelijk land. Dan is het fantastisch om te zien dat de beroepsopleiding er uiteindelijk ook echt staat. Deze leerlingen zien vol vertrouwen hun toekomst tegemoet. Daar doe ik het voor.” Samenwerking Nog meer kinderen helpen is ons streven. Om dit mogelijk te maken hebben we tal van internationale samenwerkingsverbanden. In verschillende gebieden werken we samen met organisaties zoals UNHCR, Unicef, de Wereldgezondheidsorganisatie, het Internationale Rode Kruis, Save the Children en Caritas. Enkele voorbeelden: in Angola zorgen we er samen met Unicef voor dat kinderen worden ingeënt tegen polio. In Zimbabwe faciliteren wij het distributiesysteem waarmee Unicef honderden gezinnen kan voor-

46

zien van drinkwater en voedsel. Ook steunen we de Global Alliance for Vaccines and Immunisation (GAVI), die de vaccinatie van alle kinderen in ontwikkelingslanden tot doel heeft. Vanuit Nederland dienden we in 2008 een voorstel in voor het Schoklandfonds van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat voorstel is een gezamenlijk initiatief van SOS-Kinderdorpen, Avalon (een Nederlandse stichting op het gebied van biologische landbouw) en FAO (de VN landbouworganisatie) voor onderwijs, onder andere via gezinsversterkende programma’s, op het platteland

5. De Organisatie

van Ghana. In 2009 werd de aanvraag gehonoreerd. Deze samenwerkingsverbanden ontstaan veelal op basis van complementaire hulpverlening: wij bieden die diensten aan die van toegevoegde waarde zijn binnen een project. Veelal op verzoek van andere hulpverleners die deze diensten niet kunnen bieden. Subsidiebeleid Onze afdeling Internationale Samenwerking is direct betrokken bij projecten die de zelfredzaamheid van de beneficianten verhogen, zoals beroepsonderwijs en gezinsversterkende programma’s. Deze projecten, niet zelden in complexe omstandigheden, sluiten vaak het beste aan bij de prioriteiten van de overheid of de EU. Vorig jaar werden twee subsidieaanvragen bij de EU voor projecten in Kenia en Guinee-Bissau niet gehonoreerd vanwege het grote aantal aanvragen. Een Matra-aanvraag (Maatschappelijke Transformatie) voor een gezinsversterkend programma in St. Petersburg werd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken teruggestuurd met feedback. In 2009 zullen we deze aanvraag, met een aantal wijzigingen, opnieuw indienen. Een gezamenlijk voorstel voor landbouwonderwijs, onder andere via gezinsversterkende programma’s, werd in 2008 ingediend bij het Schoklandfonds en in 2009 gehonoreerd.

Ook werken we nauw samen met openbare scholen waar onze SOS-kinderen naartoe gaan. Indien er geen goed onderwijs wordt gegeven in de omgeving van de SOS-kinderdorpen, bouwen we onze eigen scholen. Kwaliteitsverbetering van ons onderwijs is voortdurend een punt van aandacht. Ook investeren we fors in beroepsonderwijs. In onze visie vormen SOS-beroepsopleidingen een belangrijke schakel in de stap naar zelfstandigheid. Zeker in landen met een hoge werkloosheid, stimuleren wij jongeren een beroepsopleiding te volgen. Want willen jongeren zelfstandig in het leven kunnen staan, dan is het belangrijk dat zij een vak leren waarmee ze een baan vinden, of een eigen bedrijfje kunnen starten. Bovenstaand beleid betreft een internationale richtlijn die in principe door alle SOS-organisaties wordt nagestreefd. De lokale organisaties kunnen echter naar lokale omstandigheden handelen; zij zijn autonoom in het toelatingsbeleid en overige criteria van hun scholen. Ze kunnen bijvoorbeeld streven naar een gevarieerde samenstelling per klas qua achtergrond en financiële draagkracht. Andere factoren die het lokale beleid kunnen beïnvloeden zijn de capaciteit en locatie van een SOS-school en de aanwezigheid van al bestaande scholen in een regio. In de gevallen van scholen waar wij (mede) financierder van zijn, hebben wij een nauwe samenwerking met onze lokale collega’s en hebben we inzicht in hun beleid. Toch beschikken we niet altijd over alle gegevens. Duurzaamheid & Milieu SOS-Kinderdorpen neemt haar verantwoordelijkheden op het terrein van duurzaam ondernemen serieus. Daarom formuleerden we in 2008 diverse uitgangspunten waaraan alle activiteiten worden getoetst. Van nieuwe initiatieven wegen we steeds zorgvuldig af wat de impact hiervan is op het milieu. SOS Kinderdorf International pleit voor een duurzame vorm van bouwen en zuinig energieverbruik. Vorig jaar zijn hier de eerste internationale richtlijnen voor opgesteld die rekening houden met milieueisen. Bijvoorbeeld bomen planten tegen bodemerosie en het installeren van zonnepanelen. Lokaal proberen onze kinderdorpen waar mogelijk energie en water te besparen of gebruik te maken van zonne-energie of regenwateropvang. De SOS-kinderen wordt ook geleerd dat ze verantwoordelijk zijn voor hun leefomgeving.


Onderwijsbeleid Het nieuwe onderwijsbeleid ‘Learning for Life’ van onze internationale organisatie is in 2008 officieel aangenomen. Het beleid is gebaseerd op het recht van alle kinderen op toegang tot onderwijs van goede kwaliteit. We dragen hieraan bij door kinderen die geen schoolgeld kunnen betalen, gratis toegang te geven tot onze scholen.


47


Wat betreft ons beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen gaan wij geen partnerships aan met bedrijven die handelen in strijd met de VN-rechten van het kind. In gesprekken over een samenwerking wijzen wij bedrijven op hun verantwoordelijkheid om de rechten van het kind te respecteren en dat dit voor ons een voorwaarde is. Ook op kantoor in Nederland hebben we in 2008 nieuwe maatregelen genomen om duurzaamheid in acht te nemen. Zo zijn we aangesloten bij het Nationaal Fietsprojecten Plan dat woon-werkverkeer per fiets bevordert, kopen we zoveel mogelijk biologische en fair trade producten en drukken we bijna al ons correspondentie- en promotiemateriaal op FSC-gecertificeerd papier. Het beleid hierin is nog in opbouw: op sommige punten hebben we nog geen passend beleid gevonden. Zoals op het gebied van CO2 compensatie: hiervoor hebben we de mogelijkheden geëvalueerd en zien we kansen tot verbetering. Organisatorische ontwikkelingen Om ervoor te zorgen dat we naast onze jaarlijkse groei dezelfde kwaliteit blijven bieden, startten we in 2007 met een kwaliteitstraject in samenwerking met de brancheorganisatie Partos. Inmiddels hebben we het traject grotendeels afgerond. Het streven is om in 2009 een interne audit te houden om vast te stellen in hoeverre de doelstellingen zijn behaald. Doel was de kwaliteit van de bedrijfsvoering te verhogen. Ook wilden we de persoonlijke en informele sfeer die onze organisatie kenmerkt, zoveel mogelijk vasthouden. Onder andere in het contact met onze donateurs. In het kader van de professionalisering is er ook veel aandacht besteed aan ons Personeelsbeleid (zie ook pagina 50). De werkwijze van onze organisatie is hierdoor efficiënter en effectiever geworden. Risicomanagement Onze projecten zijn altijd gericht op de lange termijn; het doel is immers een duurzame en kansrijke toekomst voor kwetsbare kinderen te creëren. Continuïteit is dan ook prioriteit binnen ons werk. We doen er zoveel mogelijk aan om de risico’s die deze continuïteit in gevaar brengen te beperken. In eerste instantie door veel in te zetten op preventie. Op verschillende niveaus treffen we hier maatregelen voor: • O perationeel: bij het formuleren van nieuwe projecten wordt gekeken naar de risico’s die het behalen van de doelstellingen in gevaar zouden kunnen brengen en worden maatregelen getroffen om de effecten ervan te beperken.

48

5. De Organisatie

• P ersoneel: ook op het gebied van de mensen met wie we werken willen we voldoende zekerheden inbouwen. Beperking van mogelijke risico’s op dit vlak komt tot uiting in ons zorgvuldige aannamebeleid van werknemers en de selectieve samenwerking met partners. • Financieel: risicomanagement op het gebied van onze gelden, hoe wij omgaan met de donaties die ons worden toevertrouwd en hoe wij ons financieel beleid voeren, heeft hoge prioriteit binnen onze organisatie. In ons financieel verslag op pagina 67 wordt dit uitgebreid toegelicht. • Veiligheid: op het gebied van persoonlijk risicomanagement hebben we in 2008 nieuwe richtlijnen voor internationale werkbezoeken opgesteld. Reden hiervoor is dat onze medewerkers de laatste jaren vaker naar risicovolle gebieden reizen. Drie medewerkers volgden een veiligheidstraining. Voor vertrek naar een project wordt in kaart gebracht welke risico’s aan een reis verbonden zijn. Informatie winnen we onder meer in bij ministeries, onze nationale organisaties en collega-organisaties. Op de werkvloer volgen we eveneens richtlijnen om de veiligheid van de medewerkers zeker te stellen. Zo hebben we twee medewerkers laten opleiden tot bedrijfshulpverlener. • Communicatie: transparantie is een belangrijk beheersinstrument van risico’s. Daarom geven wij volledige openheid van ons handelen. Op deze manier doen wij ons uiterste best om het vertrouwen van donateurs, partners en andere partijen in onze organisatie te behouden en te beschermen. Mocht zich toch een gebeurtenis voordoen die de organisatie kan beschadigen, dan zullen we daar open en eerlijk over communiceren. Interne monitoring SOS-Kinderdorpen Nederland monitort en evalueert de resultaten van haar activiteiten op basis van concrete doelstellingen die ze zich vooraf heeft gesteld. Deze zijn vastgelegd in ons jaarplan, in nauwkeurige schema’s met concrete Key Performance Indicators. Dit is een hulpmiddel om doelen en resultaten vast te stellen. Al deze plannen, doelstellingen en indicatoren om de resultaten te meten, dragen direct of indirect bij aan het realiseren van onze vier hoofddoelen, welke zijn afgeleid van onze internationale doelstellingen: 1. Meer kinderen opvangen in liefdevolle gezinnen 2. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken 3. Voorlichting geven om het draagvlak voor onze missie te vergroten 4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen

5. De Organisatie


Organisatiedoelstellingen in 2008:

• Succesvolle afronding van het kwaliteitsproject in samenwerking met Partos. • De kantoororganisatie behelst maximaal 25,4 fulltime banen (fte’s). • Ondersteuning van de organisatie op kantoor door tien vrijwilligers. In het land zijn ruim tweehonderd vrijwilligers actief. • Inrichting van onze database als CRM-instrument voor bedrijven en stichtingen. • De organisatie voldoet opnieuw aan de criteria voor de Code Goed Bestuur.

Realisatie organisatiedoelstellingen 2008 Aandachtspunten uit het Partos-kwaliteitstraject, gestart in 2007, zijn in 2008 grotendeels succesvol opgepakt. Over geheel 2008 hadden we 23,8 fte’s in dienst. De doelstelling met betrekking tot de omvang van de kantoororganisatie is hiermee gehaald. In 2008 hebben we op meerdere vlakken gewerkt aan een hogere kwaliteit in ons werk onder andere door een degelijk HRM-beleid op te stellen. Het is ons gelukt om meer dan tien vrijwilligers te werven die ons hielpen bij kantoorwerkzaamheden. Door tijdelijke beschikbaarheid van sommigen, waren er eind 2008 nog zes kantoorvrijwilligers voor ons actief. In het land zetten ruim 250 vrijwilligers zich in voor de organisatie. We begonnen met het opzetten van een nieuw CRM-systeem om onze relaties beter te managen. Het systeem is nog niet volledig ontwikkeld en we gaan hier in 2009 mee verder. We voldeden opnieuw aan de criteria voor de Code Goed Bestuur. Organisatiedoelstellingen in 2009

• In 2009 wordt begonnen met de bouw van het nieuwe kinderdorp Srinagar in India en het nieuwe kinderdorp Kisumu in Kenia. Verder openen we officieel de deuren van het kinderdorp Gulu in Oeganda en van het kinderdorp Kumasi in Ghana. • Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen de totale hulpverlening vanuit Nederland groeit in 2009. • Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen blijven onder de 5,5 procent. • De kantoororganisatie groeit naar 29,3 fte. • De organisatie wil in 2009 de kwaliteit verbeteren. In 2009 vindt een interne audit plaats om vast te stellen in hoeverre de doelstellingen zijn behaald. De organisatie blijft voldoen aan de Code Goed Bestuur. • Het project om onze database meer in te zetten als CRM-instrument naar bedrijven en stichtingen, om onze relatie beter te managen, wordt dit jaar afgerond en geïmplementeerd. • Verdere doorvoering van het personeelsbeleid op het gebied van professioneel aannamebeleid, beoordelingscyclus en het terugdringen van het ziekteverzuim. • De nieuwe algemeen directeur wordt in 2009 aangenomen.

49

5. De Organisatie

Natasja de Kam

Manager Financiën & Beheer



5.3 Personeelsbeleid

‘Werken voor een concreet doel’ Natasja de Kam, manager Financiën & Beheer, is sinds januari 2008 onder meer verantwoordelijk voor het personeelsbeleid van onze organisatie. Onder haar verantwoordelijkheid werd dit beleid in 2008 verder geprofessionaliseerd. Daarnaast is ze verantwoordelijk voor het financiële beleid en de administratie van donateurs. “Het is altijd een mooi moment als een medewerker terugkomt van een bezoek aan een kinderdorp. De verhalen van kinderen die er zonder onze hulp helemaal alleen voor zouden staan en nu gelukkig zijn, raken me elke keer weer. Tot 2008 werkte ik als accountant bij een gerenommeerd accountantskantoor, maar ik heb nog geen seconde spijt gehad van mijn overstap naar SOS-Kinderdorpen. Als accountant miste ik op een gegeven moment de zin van het werk. Ik wist niet goed meer voor wie ik me zo hard inzette. Bij SOS-Kinderdorpen is dat duidelijk: voor kwetsbare kinderen. Wat we doen in onze projecten is heel concreet en de verhalen van andere medewerkers bevestigen dat voor mij keer op keer. Dat ik zelf sinds twee jaar moeder ben, heeft zeker invloed gehad op mijn overstap. Nu voel ik nog beter hoe belangrijk een liefdevol thuis is voor een kind. Dat we in 2008 hebben geïnvesteerd in ons personeelsbeleid, zal uiteindelijk als effect hebben dat we nog meer kinderen kunnen helpen. We zijn een professionele organisatie en daar hoort een professioneel personeelsbeleid bij. Het is onze uitdaging om de kosten zo laag mogelijk te houden: er worden alleen nieuwe medewerkers aangenomen als dat echt nodig is. Daardoor is de werkdruk soms hoog. Maar ondanks deze drukte, zie ik veel enthousiasme bij de medewerkers. We hebben allemaal hetzelfde doel en gaan er voor de volle honderd procent voor. Werken voor SOS is positief en motiverend.” Gedegen beleid Vanwege de sterke groei en het streven een professionele organisatie te zijn, hebben we in 2008 geïnvesteerd in ons personeelsbeleid. In januari 2008 werd een duidelijk takenpakket voor HRMwerkzaamheden opgesteld dat werd opgepakt door de manager Financiën & Beheer. Zij heeft zich vervolgens beziggehouden met het verder ontwikkelen van het personeelsbeleid en het bepalen van instrumenten om het beleid evenwichtig en goed meetbaar te maken. In 2007 begonnen we al met het opstellen van functieprofielen, met een duidelijke omschrijving van de verschillende functies en de daaraan gekoppelde prestatiedoelstellingen. Dit project werd begin 2008 afgerond. In het verslagjaar werd tevens ons 50

arbeidsvoorwaardenpakket opnieuw geëvalueerd. Daarnaast is in 2008 een salarissysteem opgezet met behulp van het adviesbureau Hay Group. Zij hebben ons beloningssysteem en de door ons opgestelde competentieprofielen beoordeeld. Dit teneinde een eerlijker en transparanter systeem te realiseren zodat het zowel intern voor de medewerkers, alsmede extern naar de markt helder is hoe het beloningsbeleid wordt gehanteerd. Op basis van de analyse van Hay Group en in nauwe samenwerking met hen is een aantal keuzes gemaakt. Er is besloten de beloningen 25 procent lager in te schalen dan wat gangbaar is in de commerciële markt. Salarisverschillen tussen collega’s moeten altijd op basis van functiezwaarte uitlegbaar zijn om interne consistentie te houden.

5. De Organisatie

De relatie tussen prestatie en salarisverhoging is explicieter gemaakt; salarisverhogingen hangen altijd samen met de prestaties van medewerkers waarbij groeimogelijkheden vastliggen in een salarisgroeitabel. En tot slot is ervoor gekozen niet te werken met variabele beloningen zoals bonussen, omdat wij vinden dat variabele beloning niet past binnen de aard van onze organisatie. Ook zijn we vorig jaar begonnen met performance management; prestatiegerichte evaluaties. Dit beleid wordt in 2009 verder uitgewerkt. Vanwege de groei in de afgelopen jaren, zijn we ook bezig met het zoeken naar nieuwe huisvesting. Naar verwachting zullen we medio 2009 verhuizen naar een grotere locatie.

arbeidsplaatsen vervulden. Daarvan werkten veertien mensen voltijds en zestien mensen in deeltijd. Op managementniveau waren vier vrouwen en één man actief. De gemiddelde leeftijd was 36,4. Het gemiddelde ziekteverzuim lag met 6,3 procent iets lager dan in 2007 (6,5 procent). Het is ons streven om dit percentage verder te verlagen. De verwachting is dat het percentage reeds in 2009 lager zal zijn. In 2008 waren vier mensen vanwege privéomstandigheden langere tijd uit de roulatie, maar zij zijn inmiddels allemaal weer volledig werkzaam. Evaluatie Elke medewerker krijgt twee keer per jaar een functioneringsgesprek. Tijdens dit gesprek worden ook de persoonlijke doelstellingen, die elke medewerker heeft, besproken. Deze zijn afgestemd op de strategische doelstellingen van onze organisatie.


Medewerkers In 2008 werkten er dertig betaalde medewerkers bij onze organisatie, die samen 23,8 fulltime


51

5. De Organisatie

Chris Flim Vrijwilliger



5.4 Vrijwilligersbeleid

‘Op mijn eigen manier een bijdrage leveren’ Hij is naar eigen zeggen iemand die het liefst zijn eigen projecten bedenkt. Bij SOS-Kinderdorpen kan vrijwilliger Chris Flim (40) succesvol zijn ei kwijt. “Ik heb veel gereisd, ook in arme landen. Door wat ik gezien heb, wilde ik graag mijn bijdrage leveren aan een goed doel. In SOS-Kinderdorpen vond ik de perfecte partner. Ik heb een ICT-bedrijf en wilde me op een professionele en zakelijke manier inzetten voor de SOS-kinderen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van mijn zakelijke netwerk. Ik ben iemand die het liefst zijn eigen projecten bedenkt en daar vervolgens anderen bij zoekt, want samen bereik je het meest. Dat doe ik op dezelfde wijze zoals ik projecten voor mijn bedrijf aanpak. Gelukkig is SOS-Kinderdorpen professioneel hierin en boden zij mij daarvoor de mogelijkheid. Voor alle soorten vrijwilligerswerk is er ruimte. In 2008 ben ik druk geweest met het samenwerkingsverband dat sportvereniging Kampong is aangegaan met SOS. Op 5 juli tekenden we de formele overeenkomst. Kampong is één van de grootste sportverenigingen van Nederland en de komende drie jaar zullen zij op allerlei manieren aandacht vragen voor het werk van SOS-Kinderdorpen. Ook gaan we concrete acties opzetten rond grote evenementen. Voor de vele leden en sponsors van Kampong moet het een tweede natuur worden om iets voor SOS te doen en we hebben er in 2008 hard aan gewerkt om die goodwill te kweken. Dat betekent een enorm extra draagvlak voor de organisatie. Ik ben ook SOS-spreker. Dat betekent dat ik regelmatig naar bedrijven ga om te vertellen over het werk van SOS-Kinderdorpen of om een cheque in ontvangst te nemen. Een aantal jaar geleden ben ik bij de opening van het kinderdorp in Tsjaad geweest. Een mooie ervaring die bevestigde dat het een goede keus is geweest om als vrijwilliger voor SOS te kiezen. In een kinderdorp zie je heel concreet wat dat oplevert en dat is een enorme motivatie.” Zij maken het verschil Iedereen kent de gedachte: iets willen bijdragen aan een betere wereld. De 250 vrijwilligers van SOSKinderdorpen hebben die gedachte omgezet in actie en zijn voor onze organisatie onmisbaar. Zij zorgen ervoor dat steeds meer mensen bekend raken met het werk van onze organisatie en dankzij de acties die de vrijwilligers elk jaar door het hele land organiseren, hebben we al vele kinderen blijvend een nieuw thuis kunnen geven. Een mooi voorbeeld is de actie van de werkgroep Putten in 2008. Het lukte de werkgroep om 73.000 euro op te halen voor een nieuw gezinshuis in het SOS-kinderdorp in Gulu, Oeganda.

52

Diversiteit De afgelopen jaren hebben we gemerkt dat verschillende mensen ook verschillend vrijwilligerswerk willen doen. Daarom hebben we diverse typen vrijwilligers. Onze scholenvoorlichters geven voorlichting over ons werk op scholen, onze SOS-sprekers nemen cheques in ontvangst en vertellen over SOS-Kinderdorpen bij bijvoorbeeld bedrijven, terwijl de evenementenvrijwilligers ons vertegenwoordigen op beurzen en festivals. Ook werken er vrijwilligers op ons hoofdkantoor in Amsterdam. In 2008 hebben we daarnaast verschillende PR-voorlichters aangesteld, die zorgen voor gratis publiciteit in regionale en lokale media.

5. De Organisatie

Gekwalificeerd We vinden het belangrijk dat onze vrijwilligers goed voorbereid worden. Daarom krijgen zij ondersteuning vanuit ons kantoor. Op 5 april 2008 organiseerden we een grote trainingsdag, met diverse workshops zoals ‘Hoe kun je goed presenteren’. Daarnaast ontvangen alle vrijwilligers een speciaal handboek met relevante informatie. In 2008 waren we helaas, vanwege ziekte van onze contactpersoon voor de vrijwilligers, niet in staat om een landelijke vrijwilligersdag te organiseren. Het is ons voornemen om deze in 2009 wel weer te laten plaatsvinden.

steeds meer open voor mensen die eigen initiatief nemen en bijvoorbeeld zelf een actie willen organiseren. November 2008 zijn we om die reden begonnen met een nieuw online netwerk. Dit netwerk biedt een platform aan iedereen die iets voor ons wil doen. Via het netwerk kunnen geïnteresseerden bijvoorbeeld informatie uitwisselen over het opzetten van acties of het betrekken van de eigen relaties bij het werk van SOS-Kinderdorpen. Het netwerk is sinds eind 2008 beschikbaar voor alle SOS-vrijwilligers. In de loop van 2009 kan iedereen die interesse heeft lid worden van het netwerk. Dit initiatief kan bijdragen aan onze fondsenwerving en ons draagvlak in Nederland vergroten.


Het SOS-netwerk We geloven erin dat elke vrijwilliger zijn eigen talenten en capaciteiten heeft. Daarom stellen we ons


53

5. De Organisatie

Margot Ende

Manager Fondsenwerving



5.5 Fondsenwerving

‘Een concreet en aansprekend concept’ Margot Ende is binnen SOS-Kinderdorpen als manager Fondsenwerving verantwoordelijk voor de fondsenwerving en communicatie. Ze werkt nu zes jaar bij onze organisatie en zag de inkomsten elk jaar groeien.


“Dat het lukt om elk jaar meer fondsen te werven is natuurlijk fantastisch en erg motiverend. Steeds meer mensen willen ons werk steunen en voelen zich aangesproken door het concept van SOS-Kinderdorpen. Wat we doen, is ook goed uit te leggen. En de resultaten zijn heel zichtbaar. Wat dat betreft zou je kunnen zeggen dat het concept zichzelf verkoopt. Dat merk ik ook als ik praat met donateurs en bedrijven. Het verhaal van SOSKinderdorpen is concreet én emotioneel. Het gaat over kinderen, kinderen die onder onze zorg een nieuwe kans krijgen. Dat raakt. Omdat ik zelf ook kinderen heb, voel ik me extra betrokken bij het werk dat ik doe. Ik heb altijd in het bedrijfsleven gewerkt, maar heb bewust de overstap gemaakt naar een goed doel. Ik wilde mijn professionaliteit inzetten voor een betere wereld. De laatste jaren zie je dat steeds meer mensen niet alleen geld willen geven, maar ook betrokken willen zijn bij ons werk. Die trend omarmen we. Zo hebben we een nieuw online netwerk voor mensen die op hun eigen manier willen bijdragen aan ons werk, bijvoorbeeld door een fondsenwervende actie op te zetten. Via het netwerk ontmoeten ze anderen met wie ze kunnen samenwerken en vinden ze middelen die hen kunnen helpen. Ook zoeken we de samenwerking met bedrijven die zich samen met hun personeel willen inzetten voor SOS. Het besef dat we samen het verschil kunnen maken, dringt steeds meer door in de samenleving. Natuurlijk bestaat de kans dat de financiële crisis het werven van fondsen tijdelijk zal bemoeilijken, maar ik denk dat de crisis mensen er ook bewust van zal maken dat we zo niet door kunnen gaan. We moeten samen aan een betere wereld werken. Voor onze kinderen en de kinderen overal ter wereld.”

54

5. De Organisatie

Groei van inkomsten SOS-Kinderdorpen is een niet-overheidsgebonden organisatie en volledig afhankelijk van giften van mensen en organisaties die ons een warm hart toedragen. De afgelopen jaren heeft onze organisatie zich ontwikkeld tot een sterke fondsenwervende organisatie. Wij zijn blij met deze ontwikkeling, want alleen door onze inkomsten te vergroten, kunnen we onze doelstelling om nog meer kansarme kinderen te helpen realiseren. In 2008 hebben we een bedrag van 17,8 miljoen euro aan fondsen geworven. Dit bedrag was boven verwachting en ligt 1,5 miljoen euro hoger dan de doelstelling voor 2008. Ten opzichte van 2007 werd een stijging van maar liefst twintig procent behaald.



Kosten We streven ernaar de kosten voor fondsenwerving zo laag mogelijk te houden. Ook in 2008 bleven we ruim onder de norm van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Volgens de nieuwe Richtlijn 650 voor Jaarverslaggeving worden de kosten voor fondsenwerving en het kostenpercentage, dat op basis van dat bedrag wordt vastgesteld, tegenwoordig anders berekend dan in voorgaande jaren. In de jaarrekening achterin dit verslag wordt hier een uitgebreide toelichting op gegeven. Volgens deze nieuwe berekening kostte het werven van fondsen in 2008 2,4 miljoen euro ten opzichte van 2,1 miljoen euro in 2007. En kwam het kostenpercentage in 2008 uit op 15,77 ten opzichte van 15,89 procent in 2007 (wat in de oude berekening 18,47 procent was). In 2008 was het ons streven om onder de 18,0 procent te blijven. Deze doelstelling hebben we behaald.

Jaar

Kostenpercentage oude berekening

2008 2007 2006 2005 2004 2003

18,3% 18,5% 19,4% 18,3% 21,8% 17,8%

Kostenpercentage nieuwe berekening 15,8% 15,9%

Strategie In 2008 hebben we, in nauwe samenspraak met onze Raad van Toezicht, onze strategie voor de komende jaren bepaald. Hierbij hebben we opnieuw gekozen voor een groeistrategie om het mogelijk te maken in de toekomst meer kwetsbare kinderen te helpen. Gelukkig zien we dat steeds meer mensen in onze maatschappij een bijdrage willen leveren. Ook bij bedrijven groeit de behoefte om te ondernemen op

een maatschappelijk verantwoorde manier. Onze afdeling Fondsenwerving richt zich op drie verschillende segmenten in de markt: Particulieren, Stichtingen en Bedrijven (zie toelichting per segment op de volgende pagina’s). Doel is onze bestaande relaties met bedrijven en stichtingen verder te verdiepen en nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan. De particuliere markt blijft voor ons belangrijk. Hierin willen we in het bijzonder bouwen aan de uitbreiding van onze netwerken. Binding We vinden het belangrijk om mensen die ons steunen nauw bij ons werk te betrekken en onze relatie te verdiepen. Daarom hechten we er veel belang aan donateurs te informeren over wat we doen met hun geld en wat het effect daarvan is. In 2008 hebben we een aantal ontmoetingen georganiseerd tussen kleine groepen donateurs en mensen uit het veld, bijvoorbeeld met onze SOS-directeur uit Oeganda. De aanwezigen kregen daardoor een goed beeld van de impact van ons werk op het leven van kinderen die er anders helemaal alleen voor zouden staan. We willen de binding met onze donateurs vergroten met het in eind 2008 opgestarte SOS-netwerk. Via dit netwerk kunnen mensen die bijvoorbeeld eenmalig een actie voor SOS willen opzetten, online tips en ondersteuning krijgen. Ook is in 2008 een systeem opgezet waarmee we op vaste momenten contact zoeken met onze donateurs en hen om hun mening vragen over de samenwerking en ons werk. Teneinde de tevredenheid van onze achterban te meten en indien mogelijk te verhogen. Dit systeem wordt in 2009 verder uitgewerkt. Tot slot zijn we in 2008 gestart met het aanpassen van onze database, waardoor we onze individuele contacten beter kunnen managen.

55


Nationale Postcode Loterij De Nationale Postcode Loterij is sinds 2000 een trouwe ondersteuner van ons werk. Elk jaar ontvangen we het fantastische bedrag van één miljoen euro. Hiermee hebben we reeds vele kwetsbare kinderen kunnen helpen. In 2008 ontvingen we, naast de jaarlijkse donatie, uit de opbrengst van de extra trekking een extra bedrag van één miljoen euro voor de bouw van ons nieuwe kinderdorp Kumasi in Ghana. In 2008 hebben we veel aandacht besteed aan de samenwerking met de Postcode Loterij. In juli reisde GTST-acteur Christophe Haddad af naar het kinderdorp in aanbouw, om verslag uit te brengen van de vorderingen. Om meer aandacht in de media te krijgen voor dit kinderdorp en de samenwerking met de Postcode Loterij, heeft Christophe speciaal voor SOS-Kinderdorpen een single opgenomen.

ANBI-beschikking Onze organisatie heeft een ANBI-beschikking van de Belastingdienst welke per 1 januari 2008 is ingesteld. Dit betekent dat we voldoen aan de eisen die de belastingdienst stelt aan Algemeen Nut Beogende Instellingen. Giften die donateurs en bedrijven doen zijn hierdoor fiscaal aftrekbaar. Meer informatie hierover is te vinden op www.anbi.nl Gedragscode Fondsenwerving Rondom onze fondsenwerving houden we een aantal ethische regels in acht. Ten eerste zorgen we ervoor zorgvuldig om te gaan met de wensen van onze donateurs. Zo kunnen zij onder andere aangeven of ze geen of minder post van ons willen ontvangen. Ook zijn we aangesloten bij www.infofilter.nl, waar nieuwe particulieren kunnen melden dat ze geen prijs stellen op ongewenste reclame. Klachten nemen we uiterst serieus: we hebben een protocol voor klachtbehandeling welke goed wordt nageleefd. In 2008 kregen we 69 klachten, voornamelijk over te veel giftverzoeken en over onze wervingsmethoden. In alle gevallen is binnen 24 uur een eerste reactie gegeven op een klacht. De afhandeltijd bedroeg

56

5. De Organisatie

gemiddeld drie werkdagen. In het kader van kwaliteitsverbetering is vorig jaar een start gemaakt met de verbetering van de klachtenprocedure, met als doel een nog efficiëntere afhandeling van klachten, de verbetering van administratieve processen en het verhogen van de tevredenheid van donateurs en andere geïnteresseerden. Dit traject zal in het eerste kwartaal van 2009 worden afgerond. Ten tweede onderzoeken we altijd of de missie van bedrijven niet conflicteert met onze eigen missie. Bij acties, ook als die door anderen worden georganiseerd, moet altijd duidelijk zijn welke rol onze organisatie inneemt en hoe de bijdrage voor SOS-Kinderdorpen tot stand komt. Ons logo mag alleen na toestemming gebruikt worden, hoewel in de praktijk blijkt dat dit helaas niet altijd te controleren is. Ontwikkelingen per doelgroep Onze afdeling Fondsenwerving richt zich op drie verschillende segmenten in de markt: Particulieren, Stichtingen en Bedrijven. Hieronder leest u een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen per doelgroep: 1. Particulieren Particulieren die ons een warm hart toedragen zijn voor onze organisatie zeer belangrijk. Zij zijn onze grootste achterban en hun donaties zorgen voor een solide financiële basis onder het nieuwe bestaan van tienduizenden kwetsbare kinderen. Onze inkomstengroei in 2008 komt voor een belangrijk deel uit het segment particulieren. Met name door deur-aan-deur-werving lukte het om vorig jaar in totaal 19.000 nieuwe structurele donateurs aan onze organisatie te binden. Vanwege het succes van deze vorm van werving gaan we hier ook in 2009 mee door. Tevens zoeken we naar nieuwe mogelijkheden om nieuwe donateurs te werven. Hoewel we blij zijn met elke gift, blijft de focus hierbij wel weer liggen op structurele donateurs. Dit omdat het ons streven is om een blijvende band op te bouwen met onze donateurs, zodat kinderen die er helemaal alleen voor staan ook in de toekomst gewaarborgd zijn van onze steun. Binnen de particuliere markt is netwerken een steeds belangrijkere manier om mensen bij ons werk te betrekken en via die weg fondsen te werven. Een succesvol voorbeeld hiervan is de samenwerking met het vrouwennetwerk Vrouwen Bouwen. Vrouwen als Tineke de Groot en Annemarie van Gaal benaderen via dit initiatief hun netwerk om mee te helpen

5. De Organisatie

fondsen te werven voor de bouw van ons nieuwe kinderdorp Kumasi in Ghana. Bijvoorbeeld door het organiseren van een fondsenwervende actie of door ons te introduceren bij belangrijke relaties. In 2008 groeide dit netwerk van zeventig naar ruim 500 vrouwen. Mede door hun inzet wisten we veel fondsen te werven voor het nieuwe kinderdorp en we verwachten de financiering voor de bouw hiervan in 2009 helemaal rond te krijgen. Verder hebben we in het verslagjaar veel geïnvesteerd in het opbouwen van een goed contact met mensen die in staat zijn onze organisatie met bijzondere giften te steunen. Bijvoorbeeld met een Fonds Op Naam of een


nalatenschap. Omdat we merkten dat deze groep donateurs groeide, besloten we in 2007 onze strategie aan te passen en ons bij het werven van fondsen meer te richten op deze specifieke donateurs. Vanuit nalatenschappen werd in het verslagjaar een groei gerealiseerd van zeven procent. Tien donateurs droegen duurzaam bij aan ons werk met een Fonds Op Naam (zie overzicht op pagina 59). Ook wisten we goede contacten op te bouwen met intermediairs. Zo konden we dankzij Staalbankiers ons werk onder de aandacht brengen op de Tefaf en het Ordina Open.

Erica Schulte Nordholt: ‘Een klein stukje van mij geef ik door aan de SOS-kinderen’ Het was altijd haar wens om een school te bouwen. De wens van Erica Schulte Nordholt wordt nu vervuld met haar donatie aan het nieuwe Ghanese kinderdorp Kumasi.


“Als je mensen echt wilt helpen, begin dan bij het onderwijs. Door goede scholing leren kinderen op eigen benen te staan. Daarom zei ik altijd dat ik een schooltje wilde bouwen. Toen we een mailing kregen over het nieuwe kinderdorp Kumasi met een kleuter- en basisschool, waren we direct enthousiast. We namen contact op met SOS-Kinderdorpen. Ze kwamen bij ons thuis met informatie over het project en het oprichten van een Fonds Op Naam. Fiscaal bleek zo’n fonds heel aantrekkelijk te zijn. Na afloop zeiden mijn man en ik tegen elkaar: ‘aan deze SOS-school gaan we structureel bijdragen’. En zo werd het Erica Moret Fonds opgericht, vernoemd naar mijn meisjesnaam. We doen dit met volle overgave. Ik wil niet van de aardbodem verdwijnen zonder iets te hebben achtergelaten. Met mijn persoonlijke fonds geef ik een klein stukje van mezelf door. Ik hoop dat de kinderen mede dankzij onze donatie een zelfstandig en gelukkig bestaan kunnen opbouwen.”

57

5. De Organisatie


Middelen Om fondsen te werven onder particulieren, zetten we verschillende middelen in: • Internetmarketing. Deze manier van werven zal in de toekomst steeds belangrijker worden. Via gesponsorde online campagnes komen mensen op onze website, waar ze kunnen lezen over ons werk en zich kunnen aanmelden als donateur. In april kregen we een nieuwe, verbeterde website. • Direct Respons TV (DRTV). Na het zien van onze tv-commercials kunnen mensen zich direct telefonisch aanmelden als vaste donateur. De resultaten hiervan vielen na een positief resultaat in 2007 in 2008 wat tegen. • Telemarketing. In 2008 maakten we geen gebruik van telemarketing om nieuwe donateurs te werven. Wel gebruikten we telemarketing om bestaande donateurs te vragen specifieke nieuwe projecten te steunen met een extra gift. • SOS-Bulletin. Vier keer per jaar informeren we onze donateurs over ons werk via het SOS-Bulletin. Hierin wordt de voortgang van projecten toegelicht, leest men interviews met de kinderen die we opvangen, hun SOSmoeders en onze medewerkers en wordt verslag gedaan van activiteiten van vrijwilligers of bedrijven die ons steunen. Ook biedt het Bulletin de mogelijkheid een extra gift voor een specifiek project over te maken. • Direct Mailings. Daarbij versturen we diverse, gerichte mailings waarin we steun vragen voor ons werk of specifieke projecten. • Deur-aan-deur-werving. Speciaal opgeleide en door ons geïnstrueerde teams bezoeken mensen thuis om voorlichting te geven over ons werk en om nieuwe donateurs te werven. • Persoonlijk contact. We nemen vaker de tijd om in direct contact te komen met onze achterban. Door deze interactie kunnen we beter tegemoet komen aan de wensen van onze donateurs. • Sociale netwerken. Betrokken donateurs die zelf hun achterban benaderen voor ons is een steeds belangrijkere manier om mensen bij ons werk te betrekken. • Partners. We proberen steeds vaker in samenwerking met bedrijven nieuwe donateurs te werven. Een voorbeeld hiervan is de nieuwe samenwerking met Super de Boer, die in 2008 diverse consumentenacties in haar winkels heeft gehouden. Overzicht mailings 2008 Mailing*

Verzenddatum

Oplage

Jaardonatiemailing Bulletin 1 - Santa Ana Reminder jaardonatiemailing Bulletin 2 - Vini Noodmailing ivm voedselcrisis Bedankmailing Bulletin 3 - Kumasi Kumasi-mailing Togo-mailing Bulletin 4 - Stille gast, kerst Nieuwsupdate Verjaardagsmailing

medio februari 49.000 eind maart 101.000 eind mei 32.000 eind juni 112.000 eind juli 116.000 begin augustus 90.000 eind september 106.000 begin november 97.000 medio november 3.100 medio december 118.000 afhankelijk van actualiteiten Afhankelijk van hoeveel donateurs in het betreffende land het betreffende project steunen iedere maand (op verjaardag Afhankelijk van hoeveel kinderen er van SOS-kind) die maand jarig zijn

* Afhankelijk van de relatie met de donateur en aangegeven voorkeur ontvangt een donateur één of meerdere van bovenstaande mailings.

58

5. De Organisatie


In 2008 had SOS-Kinderdorpen tien Fondsen op Naam

Fonds op Naam Bedrag Project Land 2008 in € Klazien Lodeweges- 25.000 SOS-kinderdorp Kumasi Ghana van den Hoven Fonds Chiang Rai Fonds 20.000 SOS-kinderdorp Chiang Rai Thailand Erica Moret Fonds 10.000 SOS-kinderdorp Kumasi Ghana Eenhoorn Fonds 10.000 SOS-Kinderdorpen algemeen n.v.t. Richard Braun Foundation 10.000 SOS-kinderdorp La Canada in Maracaiba Venezuela Myriam Theresia Escuela Fonds 10.000 Gezinsversterkend programma Patzún Guatemala Casa Catharina en Morelia Fonds 10.000 SOS-kinderdorp Morelia Mexico Vincent Dijk Fonds 7.000 SOS-kinderdorp Canchungo Guinee Bissau ValkenRusch Fonds 5.000 SOS-kinderdorp Cuzco Peru Doris Tuapante Kinderfonds 2.500 SOS-kinderdorp Ipiales Colombia

2. Stichtingen Onze organisatie wordt gesteund door diverse stichtingen, bijvoorbeeld door de SK Stichting, de Turing Foundation, Stichting Blossom, de ASML Foundation en de Eureko Achmea Foundation. Ook in 2008 wisten we nieuwe stichtingen te vinden die graag met ons willen samenwerken. Zo gingen we een nieuwe samenwerking aan met de Nolte Stichting, de Stichting Burger en Nieuwe Weeshuis en de Stichting Hooge Woert. Deze stichtingen dragen bij aan diverse projecten of zetten acties voor ons op. In 2008 doneerden zij bijvoorbeeld voor ons gezinsversterkend programma in Zimbabwe, onze technische scholen in Congo en Burundi en de bouw van ons nieuwe kinderdorp in Gulu in Oeganda. De meeste fondsen wisten we te werven voor dit laatste kinderdorp. Ook de Stichting Race4Kids zette zich hier voor in. Stichting Child Development Trust heeft zich in 2008 gecommitteerd aan het psychosociale noodhulpprogramma in Tsjaad dat eerder in dit verslag op pagina 33 staat beschreven. Bij het werven van fondsen richten we ons bij stichtingen vooral op onderwijs en de bouw van nieuwe kinderdorpen. 3. Bedrijven Bij bedrijven groeit de behoefte om op een maatschappelijk verantwoorde manier te ondernemen. Ook onze organisatie merkt die welwillendheid. De belangstelling van bedrijven om ons te steunen is toegenomen. In 2008 wisten we de samenwerking met diverse bedrijven te verdiepen, bijvoorbeeld met

schoonmaakorganisatie Hectas, skon kinderopvang, ICI PARIS XL, Danone en de Schiphol Group. Deze laatste besloot ons in het verslagjaar -na de succesvolle inzameling via de collectezuilen op de luchthaven- structureel royaal te steunen, voor in ieder geval de komende vier jaar. Door middel van medewerkersacties werft Schiphol Group geld voor een project dat jaarlijks door de medewerkers zelf wordt gekozen. Via het KLM Flying Blue Golftoernooi werden in 2008 vele vliegmijlen gedoneerd, waardoor we fors konden besparen op onze kosten voor vliegtickets. Ook gingen we in 2008 nieuwe samenwerkingsverbanden aan met verschillende bedrijven, bijvoorbeeld met Oad en Super de Boer. Zij zullen zich de komende jaren met diverse consumentenacties inzetten voor onze organisatie. Onze ambassadeur Jan Smit organiseerde in samenwerking met kledingconcern C&A, waar hij het gezicht van is, een zeer succesvolle actie. Alle 125 C&A-filialen doneerden hiermee in totaal een bedrag van 250.000 euro. Het Nederlandse voetbalelftal steunde ons met een zeer royale gift van 100.000 euro. Ondanks de toegenomen belangstelling van bedrijven om maatschappelijk te ondernemen, waren er in 2008 ook tegenvallers. Deze hadden onder andere te maken met de financiële crisis. De Fortis Challenge vond in het verslagjaar helaas geen doorgang. Wel ontvingen we een gulle donatie van Fortis in het kader van een kerstpakkettenactie. De doelstelling voor het segment bedrijven werd ondanks alle inspanningen niet helemaal gehaald.

59

5. De Organisatie


Hectas: ‘Meedoen is meehelpen’ Meedenken. Draagvlak creëren. Niet alleen geld doneren, maar ook echt betrokken zijn. Schoonmaakorganisatie Hectas koos voor een hecht partnership met onze organisatie. In 2008 startte het bedrijf de actie Ga voor Ghana! Jos Wortelboer, marketingdirecteur van Hectas: “Onze medewerkers hebben SOS sinds de start van de samenwerking in 2003 echt geadopteerd. Spontaan zijn er allerlei acties opgezet, van het bakken van een cake tot het verkopen van spullen op een rommelmarkt. Elk klein initiatief vind ik mooi. In 2008 startten we met ‘Ga voor Ghana!’. Onze medewerkers zullen de afstand van 6.200 kilometer van ons hoofdkantoor in Duiven naar het nieuwe kinderdorp Kumasi in Ghana denkbeeldig gaan afleggen in 31 miljoen voetstappen. Iedereen heeft een metertje bij zich dat de stappen telt en probeert sponsors te vinden voor de stappen die hij of zij zet. Een aansprekende actie die voor veel enthousiasme heeft gezorgd. Uiteindelijk willen we 80.000 euro bijeen krijgen. ‘Meedoen is meehelpen’, is ons motto. Net als SOS zijn wij een echte mensenorganisatie. We werken voor mensen en dat betekent dat we betrokken zijn bij onze omgeving. Daarom willen we als bedrijf niet alleen geld doneren aan een goed doel, maar ook betrokkenheid creëren bij de medewerkers. Als organisaties passen we goed bij elkaar. We hebben beiden korte lijnen, denken graag met elkaar mee en onze medewerkers zijn enthousiast.”

Schiphol Group: ‘Transparantie SOS-Kinderdorpen een must’ Schiphol wil als organisatie midden in de samenleving staan, zegt Jos Nijhuis, president-directeur van Schiphol. Een intensieve samenwerking met SOS-Kinderdorpen past daar in zijn ogen uitstekend bij. “Hun werk is sympathiek en noodzakelijk.” Jos Nijhuis: “Na een succesvolle geldinzameling via de collectezuilen op Schiphol, besloten we in 2008 een meerjarige samenwerking aan te gaan met SOS-Kinderdorpen. Onze medewerkers zetten allerlei acties op voor wees- en verlaten kinderen. Ik merk dat er binnen onze organisatie al een echt SOS-gevoel is ontstaan. We zijn er trots op om zo’n mooi doel te steunen. De organisatie vangt niet alleen kwetsbare kinderen op, maar biedt hen ook daadwerkelijk een nieuwe toekomst, bijvoorbeeld met goede scholing. Dit én-én verhaal is zeer cruciaal. Daarbij vinden we het belangrijk dat SOS-Kinderdorpen een transparante organisatie is. Dat blijkt ook wel uit de hoge score bij de Transparant Prijs. Het is heel duidelijk wat er met het geld van onze acties gebeurt. Ik kom uit de accountantswereld en vind dat persoonlijk een must. SOS-Kinderdorpen is een organisatie waar we graag mee worden geassocieerd. Het concept wordt breed gedragen. Schiphol laat met de samenwerking zien dat we midden in de samenleving staan. En op deze manier willen we onze bijdrage leveren.”

www.itdonations.nl

60

5. De Organisatie


Doelstellingen fondsenwerving 2008 • De baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 13,2 miljoen euro (2007) naar 14,7 miljoen euro. De inkomstengroei komt voor een belangrijk deel van particuliere donateurs en bedrijven. Het kostenpercentage komt uit onder de 18,0 procent. • De verdieping van bestaande en het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden met bedrijven en stichtingen. • Behoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van één miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Plus de toekenning van onze aanvraag uit 2007 voor de financiering van een project uit de opbrengst van de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. • Het indienen van nieuwe subsidieaanvragen, onder meer bij het Matra-programma van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. • Meer structurele donateurs binden aan onze organisatie. • Het uitvoeren van een tevredenheidsonderzoek onder donateurs, dat we gebruiken om onze werkwijze verder te verbeteren. Resultaten fondsenwerving 2008

De baten uit eigen fondsenwerving zijn gestegen van 13,2 miljoen euro (2007) naar 15,2 miljoen euro. Dit bedrag ligt ruim boven het begrote bedrag voor 2008 van 14,7miljoen euro. Het kostenpercentage kwam daarmee op 15,8 procent. Ook hier haalden we onze doelstelling om onder de 18,0 procent te blijven. Voor bedrijven werd de doelstelling niet helemaal gehaald. Wel hebben we meer bedrijven bereid gevonden een samenwerkingsverband met ons aan te gaan, zoals bijvoorbeeld met Super de Boer en Oad. Ook werden bestaande partnerships verdiept, zoals met Schiphol Group. Toekenning van de vaste bijdrage van één miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Tevens ontvingen we begin 2008 het fantastische bedrag van één miljoen euro uit de opbrengst van de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. Dit bedrag is bestemd voor de bouw van het nieuwe SOS-kinderdorp Kumasi in Ghana. Een Matra-aanvraag voor een gezinsversterkend programma in St. Petersburg werd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken afgewezen. Wel wordt ons de mogelijkheid geboden de subsidieaanvraag te verbeteren en opnieuw in te dienen. Een gezamenlijk voorstel voor gezinsversterkende programma’s met daarnaast landbouwonderwijs, in 2008 ingediend bij het Schoklandfonds, is in 2009 gehonoreerd. Twee nieuwe subsidieaanvragen bij de EU zijn niet gehonoreerd vanwege het grote aantal aanvragen. We hebben ons in 2008 vrijwel volledig gericht op het werven van structurele donateurs en wisten 19.000 nieuwe structurele donateurs aan ons te binden. Het totaal aantal structurele donateurs was daarom eind 2008 73.000 ten opzichte van 64.000 eind 2007. Het uiteindelijke aantal nieuwe donateurs lag lager dan dat we begroot hadden voor 2008. Maar doordat de gemiddelde bijdrage van deze strucurele donateurs verrassend hoger lag, heeft dit voor de totale hoogte aan donaties toch een positief effect gehad. We begonnen met het inrichten van onze bestaande database als CRM-systeem om onze individuele relaties beter te managen. Door onderbezetting is het nog niet volledig ontwikkeld. In 2009 zullen we het project afronden en met het nieuwe systeem gaan werken.

Doelstellingen fondsenwerving 2009 • De baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 15,2 miljoen euro naar 15,5 miljoen euro. • Ons kostenpercentage van de eigen fondsenwerving, het CBF percentage, komt uit op 18,3 procent. • Aantal donateurs (actieve) stijgt van 126.000 naar 141.000. Hiervan geeft 67 procent een structurele bijdrage. • De particuliere fondsenwerving is sterk gegroeid. In 2009 willen we ons blijven richten op groei van deze pijler. • Vanaf 2009 wordt nog meer dan voorheen geïnvesteerd in het behoud van onze relaties. Door hen via dialoog meer te betrekken bij ons werk en hen meer service op maat te bieden. Hiertoe wordt begin 2009 één medewerker aangenomen. • Behoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van één miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Daarnaast dienen we dit jaar een nieuwe aanvraag in voor een bijdrage uit de extra trekking. Ondanks de geringe kans dat wij deze ook daadwerkelijk zullen ontvangen. • Internationale Samenwerking dient twee subsidieaanvragen in bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. 61

5. De Organisatie

Marjolein Lankhout

Manager Communicatie



5.6 Voorlichting

‘Een authentieke boodschap’ “We willen op een toegankelijke manier laten zien wat we doen”, zegt Marjolein Lankhout, communicatiemanager bij onze organisatie. “Toen ik zeven jaar geleden voor SOS-Kinderdorpen ging werken, had ik nog geen kinderen. De visie van de organisatie, dat ieder kind hoort op te groeien in een liefdevol gezin, sprak me ontzettend aan. Nu ik zelf moeder ben van twee jonge kinderen, zie ik ook in het dagelijkse leven hoe belangrijk een warm en stabiel thuis is. Dat is wat ik mijn zoon en dochter mee wil geven. En dat is ook wat ik met mijn werk voor SOS nastreef. Juist kinderen die een slechte start hadden, hebben de veiligheid en vertrouwdheid van een SOSmoeder en broertjes en zusjes zo hard nodig. Ik vind het belangrijk om onze visie zo helder mogelijk over het voetlicht te brengen. Onze Mouna-campagne is daar een goed voorbeeld van. Op een simpele en duidelijke manier laten we zien hoe het weesmeisje Mouna weer een thuis krijgt in ons kinderdorp in Gulu. Donateurs zien zo direct wat hun donaties betekenen voor een weeskind. En onze boodschap is authentiek: de tweejarige Mouna leefde werkelijk zo op straat als de beelden laten zien. De Mouna campagne hebben we zowel in 2007 als in 2008 gebruikt. Dat doen we heel bewust om de kosten zo laag mogelijk te houden en om een uniforme uitstraling te creëren. Ruim een jaar na de campagne zijn we weer teruggekeerd in het kinderdorp Gulu in Oeganda. We wilden laten zien aan onze donateurs hoe het nu met Mouna ging. Ze was inmiddels drie jaar en voelde zich volledig thuis in haar SOS-gezin. Als ik dan zo’n nieuwsgierige en vrolijke peuter zie rondrennen in het dorp, word ik heel erg blij. En trots om daar een beetje aan te hebben bijgedragen.” In de media Publiciteit in de media is voor ons essentieel om de bekendheid en het betrouwbare imago van de organisatie verder te vergroten. Onze uitingen in de media zijn ook belangrijk om meer bewustwording onder de Nederlandse bevolking te creëren, zodat meer mensen ons werk en de problematiek van weeskinderen en verlaten kinderen begrijpen. In het verslagjaar hebben we daarom extra aandacht besteed aan het verkrijgen van gratis publiciteit. In 2008 verschenen we met diverse acties in de bladen. Ons bestuurslid Hans Eenhoorn werd over de wereldwijde voedselcrisis geïnterviewd door NRC Handelsblad. Op 15 mei vierde minister Rouvoet samen met SOS-Kinderdorpen de Dag van het Gezin.

62

De minister van Jeugd en Gezin kreeg een speciale taart aangeboden door onze organisatie om hem te vragen deze VN-dag tot een officiële feestdag in Nederland te maken. De actie kwam uitgebreid in de regionale kranten die goed gelezen worden door onze doelgroep. Afgelopen september werd het werkbezoek van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet aan het Chinese kinderdorp in Tianjin verslagen door De Telegraaf. Als Beschermvrouwe van SOS-kinderdorpen zet de prinses zich al bijna 25 jaar in voor onze organisatie. Onze ambassadeur Jan Smit was vorig jaar december in het nieuws toen hij kledingconcern C&A een rondleiding gaf in één van de Roemeense SOS-kinderdorpen. RTL Boulevard besteedde hier uitgebreid aandacht aan:

5. De Organisatie

ruim 1,2 miljoen mensen zagen de uitzending. Vorig jaar reisde SOS-vriend Christophe Haddad, acteur in Goede Tijden, Slechte Tijden, af naar een kinderdorp in aanbouw in Ghana. Hier nam hij een single en videoclip op, waarvan de opbrengsten waren bestemd voor de kinderen in Ghana. De actie werd door de media uitstekend opgepakt. Christophe was onder andere live te horen bij Giel Beelen op Radio 3fm en was te zien in Shownieuws en vele tv-bladen. Ook wisten we de regionale kranten te halen met een SOS-special rondom moederdag. Tot slot kwam onze nieuwe ambassadeur Annemarie van Gaal veelvuldig in het nieuws met haar inspanningen voor de SOS-kinderen. In totaal wisten we op deze manier 2,2 miljoen euro aan free publicity te genereren (800.000 euro meer dan in 2007). Dit houdt in dat de hoeveelheid aandacht die we gratis van de media kregen 2,2 miljoen euro had gekost als we ervoor hadden moeten betalen.

Zo is de ‘Mouna-campagne’ uit 2007 met kleine aanpassingen doorgezet in 2008 omdat de campagne nog effectief genoeg bleek. Door de campagne te hergebruiken hoefden we geen nieuwe ontwikkelingskosten te maken. Ondertussen blijven we nieuwe ideeën ontwikkelen en worden we vaak bijgestaan door enthousiaste vakmensen die tegen sterk gereduceerde tarieven willen bijdragen om SOS-Kinderdorpen op de kaart te zetten. Zo ook aan het einde van het jaar toen we op kleine schaal tv-zendtijd hebben ingekocht (deels gesponsord) om onze zichtbaarheid te vergroten. Deze uitingen werden aangevuld met gratis zendtijd door RTL Nederland, Radio 538 en Radio 10 Gold. Voor en na deze campagne deden we een onderzoek om zorgvuldig te meten of onze media-inzet effectief was. Hieruit bleek dat zowel de spontane naamsbekendheid als de donatievoorkeur significant gestegen waren. Op basis van dergelijke uitkomsten kunnen we beter bepalen of de communicatie met onze achterban succesvol is. 2009 wordt een jaar met uitdagingen omdat ook wij te maken krijgen met de crisis. De afdeling Communicatie zal dus nog slimmer middelen in moeten zetten om onze boodschap over te kunnen brengen aan het publiek. Het wordt tevens een bijzonder jaar omdat onze organisatie in 2009 al 60 jaar bestaat. Een extra reden om te laten zien dat ons concept werkt, dat het zich ruimschoots heeft bewezen in het bieden van een liefdevol thuis aan kinderen die er vroeger alleen voor stonden. Communicatie met belanghebbenden We hechten veel belang aan eerlijke en heldere communicatie met onze achterban. Intern met onze medewerkers, vrijwilligers, ambassadeurs, bestuurders en overige relaties; zodat zij exact weten wat er met hun inspanningen gebeurt. Onze interne relaties informeren we regelmatig via persoonlijk contact en elektronische nieuwsbrieven. Maar zij ontvangen bijvoorbeeld ook al onze direct mailings aan donateurs ter informatie, zodat zij op de hoogte zijn van wat we zoal uitsturen. Maar ook de externe communicatie en voorlichting richting donateurs, partners, collega’s, brancheorganisaties en overheden voeren wij zorgvuldig en eenduidig. Onze externe communicatie bestaat voornamelijk uit SOS-Bulletins (viermaal per jaar), campagnes, nieuwsbrieven, het jaarverslag en onze website. In al deze uitingen staan het kansarme kind en het gezin centraal. Hiermee positioneren we SOS-Kinderdorpen als de specialist in de kwalitatieve lange termijn opvang van kwetsbare kinderen in gezinsverband. Steeds vaker zetten

Foto: Robert Fleischlanderl

Campagne Voor onze organisatie zijn campagnes belangrijk want zo kunnen we aandacht en steun voor ons werk vragen. De kosten hiervoor willen we echter altijd zo laag mogelijk houden terwijl het effect natuurlijk zo hoog mogelijk moet zijn. Dat vergt inspanning en creativiteit van de afdeling Communicatie, maar het lukt ons ieder jaar om goede campagnes neer te zetten tegen zeer lage kosten.


63

5. De Organisatie



wij persoonlijke nieuwsbrieven in om donateurs van specifieke projecten tussentijds te informeren over de voortgang van het door hen ondersteunde project. Het jaarverslag is bij uitstek het communicatiemiddel, gedrukt en via internet, waarmee we onze relaties informeren over ons werk en de resultaten hiervan. We streven ernaar het jaarverslag op een heldere manier samen te stellen, waardoor onze donateurs een goed beeld krijgen van hoe we fondsen werven en deze fondsen besteden. Deze inspanningen zijn in 2008 niet onopgemerkt gebleven. Voor het tweede achtereenvolgende jaar deden we mee aan de Transparant Prijs. Deze prijs is in het leven geroepen voor het meest inzichtelijke en onderscheidende jaarverslag en beoordeelt de verslagen van goede doelen op openheid, toegankelijkheid en transparantie. We stegen van de 28ste naar de 16de plaats. In 2008 hebben we een panelonderzoek gedaan met onze donateurs, teneinde hun mening te vragen over onze communicatie en hen te betrekken bij ons communicatiebeleid. Naar aanleiding hiervan zullen wij in 2009 een evaluatie houden ten aanzien van enkele communicatiemiddelen.

Online Vorig jaar hebben we de online communicatie via onze website verder geprofessionaliseerd en een meer persoonlijke invulling gegeven. Zo staan er nu filmpjes op van de werkbezoeken van onze ambassadeurs aan onze projecten. Ook is de site aangevuld met persoonlijke verhalen van de SOS-moeders en hun kinderen. In totaal bezochten 161.000 unieke bezoekers vorig jaar de site van SOS-Kinderdorpen. De doelstelling om online 500 nieuwe donateurs te werven is gehaald: ruim 1.000 mensen meldden zich via de site aan als structurele donateur. Velen van hen kwam op onze site via gesponsorde banners op externe websites zoals Funda en ilse media. Ook hadden we tot doel om via een aparte website, mijnsoskinderdorp.nl, nog eens 1.240 nieuwe donateurs te werven. Dit is helaas niet gelukt omdat de lancering van deze website wegens onderbezetting op de desbetreffende afdeling is uitgesteld.

64

Beleid: kostenbesparing Onze communicatie en voorlichting willen we steeds verder professionaliseren en tegelijkertijd streven we ernaar zo kostenbewust mogelijk te werken. Veel leveranciers, bureaus en andere professionals werken gratis of tegen sterk gereduceerd tarief voor ons. Dit geldt voor onder andere advisering, vormgeving, tekstproducties, drukwerk en mediaplaatsing. Ter illustratie: fotograaf Joris Lugtigheid heeft geen kosten gerekend voor de foto’s die hij voor dit jaarverslag maakte. Ook gaan we voortdurend op zoek naar creatieve oplossingen. De reportage in dit jaarverslag over kinderdorp Poá is gerealiseerd door een correspondent en fotograaf die in de buurt van het kinderdorp wonen. Dat betekent een forse besparing op de kosten. Een onderzoek door het bureau 121interaction naar de tevredenheid onder onze donateurs, werd gesponsord met 5.000 euro. In 2008 ontvingen we op deze wijze 2,4 miljoen aan giften in natura en wisten we de kosten laag te houden. Ook online hebben we alleen al via Funda 33 miljoen views met een mediawaarde van 1.437.052 euro gekregen. En ilse media doneerde 7.5 miljoen views met een mediawaarde van 109.822 euro. Tevens werden onze advertenties, stoppers, veelvuldig gratis meegenomen door de media. Charibarometer Voor het meten van onze naamsbekendheid gebruiken wij de Charibarometer. Dit is een onafhankelijk onderzoek onder de Nederlandse bevolking (8.600 respondenten) ten aanzien van 102 goede doelen. Ondanks al onze inspanningen daalden wij volgens dit onderzoek in naamsbekendheid evenals in ons imago. Dit blijkt echter een algemene trend in 2008 en zegt niet specifiek iets over onze resultaten: alle goede doelen laten een algemene daling zien op deze vlakken. De sector internationale hulp vertoont hierin een sterkere daling dan de sectoren welzijn en cultuur, gezondheid en natuur en milieu. Ondanks deze tegenvallende uitslag bleek onze communicatie wel degelijk effectief. Er is namelijk een significante stijging van 0.7 procent naar 1.1 procent in het spontaan en geholpen noemen van SOS-Kinderdorpen bij de donatievoorkeur. Hierdoor stegen we maar liefst van de 35ste positie naar de 24ste positie op de ranglijst voor spontane donatievoorkeur en van de 31ste naar de 28ste positie voor geholpen donatievoorkeur.

5. De Organisatie

Gedragscode Voorlichting De privacy van de SOS-kinderen wordt altijd beschermd. Ten aanzien van het gebruik van foto’s, teksten en overig materiaal: in de communicatie over onze kinderdorpen en projecten maken we alleen gebruik van materialen die daadwerkelijk afkomstig zijn uit SOS-kinderdorpen of -projecten. Ter bescherming van de kinderen zullen we bij een foto (in de meeste gevallen) niet de echte of de volledige naam van het kind noemen. Bronnen worden vermeld of zijn beschikbaar. Voor publicatie wordt de inhoud altijd gecheckt door alle betrokkenen.


Ambassadeurs & Vrienden Onze ambassadeurs zetten zich met hart en ziel in voor weeskinderen en verlaten kinderen. Ook op internationaal niveau krijgen we steun van onze internationale Vrienden. De Beschermvrouwe van SOS-Kinderdorpen is al sinds 1984 Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden.

Ambassadeur Jan Smit: ‘Je ziet dat de kinderen echt gelukkig zijn’


Jan Smit is al tien jaar ambassadeur van onze organisatie en heeft in de loop der jaren verscheidene kinderdorpen bezocht. In het Roemeense kinderdorp Boekarest waar hij afgelopen december was, raakte hij opnieuw onder de indruk van de manier waarop kinderen door ons worden opgevangen. “De SOS-moeders zijn als een echte moeder voor de kinderen en het is gezellig bij de kinderen thuis. Dat vind ik mooi om te zien: zo was het bij ons thuis ook. Een gewoon gezinsleven is heel belangrijk voor kinderen. Je ziet dat de kinderen echt gelukkig zijn. Dat is ook de reden dat ik SOS-Kinderdorpen steun en geen ambassadeur ben van andere goede doelen. Samen doen we belangrijk werk.”

Ambassadeurs & Vrienden Anky van Grunsven, Annemarie van Gaal, Christophe Haddad, Fouradi, Gerda Havertong, Hans van Breukelen, Henk Savelberg, Jan Smit, Ruud van Nistelrooy, Yvonne van Gennip

Internationale Vrienden Nelson Mandela, Dalai Lama, Prinses Salimah Aga Khan, Koningin Noor

65

5. De Organisatie



Doelstellingen voorlichting 2008 • SOS-Kinderdorpen verder positioneren als dé specialist op het gebied van wereldwijde opvang van weeskinderen en verlaten kinderen in gezinsverband. • Vergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago, onder meer door het opzetten en uitrollen van een geïntegreerde campagne. • Het creëren van meer bewustwording onder de Nederlandse bevolking, zodat meer mensen ons werk en de problematiek van weeskinderen in ontwikkelingslanden begrijpen. Resultaten voorlichting 2008 Door pro-actief de media te benaderen en onze boodschap neer te zetten, konden we bouwen aan onze positionering. Hiermee hebben we ons actief kunnen neerzetten als specialist op het gebied van wereldwijde opvang van weeskinderen en verlaten kinderen in gezinsverband overal ter wereld. Middels free publicity en gesponsorde media geven we voorlichting over ons werk. In 2008 hebben we voor het eerst gewerkt met een aparte afdeling voor PR en voorlichting. In totaal wisten we 2,2 miljoen euro aan free publicity te genereren. Het onafhankelijke onderzoek van de Charibarometer liet een daling zien in onze naamsbekendheid en en ons imago. Ondanks deze tegenvallende uitslag bleek onze communicatie wel degelijk effectief. Er is een significante stijging van 0.7 procent naar 1.1 procent in het spontaan en geholpen noemen van SOSKinderdorpen bij de donatievoorkeur. Hierdoor stegen we maar liefst van de 35ste positie naar de 24ste positie op de ranglijst voor spontaan en van de 31ste naar de 28ste positie voor geholpen donatievoorkeur. Doelstellingen voorlichting 2009 • V ergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago. We meten dit jaarlijks via de Charibarometer (Mediad). • Draagvlak voor onze missie groeit, door meer tijd te investeren in PR. Daarvoor wordt één communicatiemedewerker aangenomen. De waarde van free publicity stijgt naar vijf miljoen euro. • Het SOS-netwerk organiseert minimaal acht succesvolle bijeenkomsten.

66

2008 Financieel verslag



67


Frank Kusse

Lid Raad van Toezicht


6 Financieel Verslag

6.1 Inleiding

‘Wij nemen geen enkel risico’ Frank Kusse is bestuurslid bij Robeco. Ondanks zijn drukke baan, zei hij direct ‘ja’ toen hij in 2008 gevraagd werd toe te treden tot onze Raad van Toezicht.

Foto: Dominic Sansoni

“SOS-Kinderdorpen is een organisatie naar mijn hart. Weeskinderen en verlaten kinderen krijgen weer een thuis in een veilige omgeving. Een thuis is zo essentieel, het is de basis waarop de kinderen hun leven kunnen bouwen. Het afgelopen jaar leerde ik de organisatie als lid van de Raad van Toezicht kennen. Ik heb ervaren hoe bezield de medewerkers zijn. Op kantoor, maar ik merk ook dat de mensen in de kinderdorpen toegewijd en professioneel bezig zijn met hun missie: zoveel mogelijk kwetsbare kinderen helpen. En dat is ook vorig jaar goed gelukt. Dankzij een groei van twintig procent had SOS-Kinderdorpen 18,3 miljoen euro aan inkomsten. Dat is veel meer dan we hadden begroot. We streven ernaar om zoveel mogelijk van deze inkomsten ook zo snel mogelijk op de juiste plek te krijgen. De organisatie gaat dan ook kostenbewust te werk. Hierdoor vielen de kosten in 2008 lager uit. We prijzen ons verder gelukkig dat we nog nauwelijks nadelige gevolgen hebben ondervonden van de crisis. Ondanks de financiële teruggang was er geen terughoudendheid bij onze donateurs. Zij zijn zeer loyaal. Donateurs, of het nu om particulieren, bedrijven of stichtingen gaat, begrijpen goed dat er niet bezuinigd kan worden op deze kinderen. We kunnen hen niet in de steek laten. Een andere belangrijke factor hierin is dat onze financiële huishouding gezond is. De organisatie belegt bijvoorbeeld niet. Wij zijn daar op tegen. Dat klinkt wellicht vreemd uit de mond van een bestuurslid van Robeco. Maar een goed doel is afhankelijk van schenkingen en giften en mag het vertrouwen van haar donateurs niet in de waagschaal leggen. Aan beleggingen zijn nu eenmaal altijd risico’s verbonden. Daarnaast is een groot deel van de uitstaande bedragen bestemd voor lopende of nieuwe projecten. Die verplichtingen moet je altijd na kunnen komen. Ook nadat een project is opgestart en de kinderen iedere dag voorzien moeten worden van voeding, kleding, medicijnen en onderwijs.”

68


Voor het jaar 2008 had SOS-Kinderdorpen zichzelf ambitieuze groeidoelstellingen gesteld. Deze ambitieuze plannen werden in 2008 ruim overtroffen wat mede te danken is aan de extra bate welke wij hebben ontvangen van de Nationale Postcode Loterij voor het bedrag van € 1.000.000. Door de forse groei van inkomsten en de relatief geringe groei van de kosten van de eigen organisatie heeft SOS-Kinderdorpen in 2008 € 15,5 miljoen aan de doelstelling kunnen besteden (in 2007 was dit € 10,6 miljoen). Vergelijking ten opzichte van begroting

Opbrengsten De totale opbrengsten bedragen € 18,3 miljoen ten opzichte van € 16,8 miljoen begroot. Stijging baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving bedragen € 15,2 miljoen ten opzichte van € 14,7 miljoen begroot. Dit wordt veroorzaakt door de volgende factoren: • De contributies, donaties, giften en schenkingen zijn nagenoeg gelijk aan de begroting. Per 31 december 2008 heeft SOS-Kinderdorpen bijna 126.000 donateurs, welke als volgt zijn te verdelen: Soort Werkelijk Begroot donateur 2008 2008 Kindpeten 2.325 2.198 Dorpsvrienden 3.615 4.118 Huisvrienden 23.314 23.961 Vrienden 96.467 92.852 Totaal 125.721 123.129

Werkelijk 2007 2.074 3.754 23.452 93.143 122.423

De gemiddelde gift (berekend over alle donateurs) is lager dan de begrote gemiddelde gift. • De inkomsten uit acties bedragen € 1,3 miljoen in plaats van € 0,9 miljoen begroot. Deze stijging komt voornamelijk door de hogere opbrengst van acties met een specifieke bestemming ad € 460.000. Naast een opbrengst van € 300.000 van Vrouwen Bouwen voor Ghana zit hierin ook de onderwijsactie van Schiphol van € 68.000; • De schenkingen met een speciaal doel bedragen € 2,6 miljoen en bleven achter op de begroting (€ 3,1 miljoen). Dit komt met name door het achterblijven van het segment bedrijven op de begroting; • De nalatenschappen bedragen € 2,5 miljoen ten opzichte van € 2,0 miljoen begroot. Deze hogere opbrengst komt voornamelijk door één relatief grote nalatenschap welke wij in 2008 kregen. Stijging opbrengsten acties van derden De baten uit acties van derden bedragen uiteindelijk € 2,0 miljoen in plaats van € 1,0 miljoen begroot. De

stijging van de werkelijke opbrengsten ten opzichte van de begrote opbrengsten wordt geheel veroorzaakt doordat begin 2008 de aanvraag uit de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij werd gehonoreerd. Hierdoor kreeg SOS-Kinderdorpen het bedrag van € 999.999 voor de bouw van het SOSkinderdorp in Kumasi in Ghana. Deze bijdrage was niet begroot. Subsidies van overheden De opbrengsten uit subsidies bedragen € 575.000 en zijn daarmee iets hoger dan begroot als gevolg van een hoger voorschot van TMF subsidie (thematische medefinanciering). Baten uit beleggingen Dit betreffen voornamelijk rente-opbrengsten en een kleine post rente uit obligaties. De opbrengsten uit beleggingen bedragen € 519.000 ten opzichte van begroot € 453.000. In 2008 was de rente relatief hoog, waardoor meer rentebaten zijn behaald op de uitstaande depositorekeningen dan verwacht.

Bestedingen De totale bestedingen staan vermeld onder punt 16 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening. De totale bestedingen bedragen € 18,6 miljoen ten opzichte van € 14,7 miljoen begroot. Dit heeft de volgende oorzaken: Bijdrage internationale organisatie € 140.000 hoger dan begroot De bijdrage aan de internationale organisatie bedraagt € 690.000 ten opzichte van € 550.000 begroot. Deze bijdrage is afhankelijk van de werkelijk gedane bestedingen van twee jaar geleden, deze waren in 2006 beduidend hoger dan in 2005. Daarnaast is sinds 2008 ook een bijdrage verschuldigd voor project development and management contribution, voor de werkzaamheden die ons internationale hoofdkantoor verricht voor het aansturen en bewaken van projecten, welke hoger was dan begroot.

69


Afdrachten aan SOS-organisaties € 4.487.000 hoger dan begroot De afdrachten aan andere SOS-organisaties ten behoeve van specifieke dorpen en projecten bedragen € 13,0 miljoen ten opzichte van de € 8,5 miljoen die waren begroot. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door hogere geoormerkte inkomsten van in totaal € 800.000, voornamelijk door de ontvangst van de bijdrage uit de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij ad € 1.000.000. Daarnaast is er in 2008 in totaal voor € 3,7 miljoen bestemd voor nieuwe projecten. Zie hiervoor ook bladzijde 88 van de jaarrekening. Uitvoeringskosten eigen organisatie € 665.000 lager dan begroot De uitvoeringskosten van de eigen organisatie bedragen € 4,9 miljoen ten opzichte van € 5,6 miljoen begroot. Deze daling komt voornamelijk door de lagere kosten van fondsenwerving en communicatie (begroot € 3,3 miljoen, werkelijk € 2,9 miljoen) doordat eerder is gestopt met DRTV (televisie advertising) alsmede dat een aantal acties niet is uitgevoerd door onderbezetting van ons personeelsbestand.

licht ten opzichte van voorgaand jaar van € 2,4 miljoen naar € 2,6 miljoen; • De nalatenschappen stegen ook licht ten opzichte van het voorgaande jaar, onder meer door één relatief grote nalatenschap in 2008. Stijging opbrengsten acties van derden De baten uit acties van derden zijn gestegen van € 1,0 miljoen naar € 2,0 miljoen. Zie hiervoor de uitleg bij acties van derden onder Vergelijking ten opzichte van begroting. Subsidies van overheden Zijn licht gestegen ten opzichte van voorgaand jaar van € 536.000 naar € 575.000. Zowel van de Nederlandse overheid (TMF € 440.000) als van de EU (€ 135.000) werden in 2008 subsidies verkregen. Baten uit beleggingen Dit betreffen voornamelijk rente-opbrengsten en een kleine post rente uit obligaties. De opbrengsten uit beleggingen zijn gestegen van € 490.000 naar € 519.000. Dit komt door het vaker wegzetten van gelden op deposito en het relatief hoge rentepercentage in 2008.

Vergelijking ten opzichte van voorgaand jaar

Opbrengsten De totale opbrengsten stegen van € 15,2 miljoen in 2007 naar € 18,3 miljoen in 2008. Stijging baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving stegen van € 13,2 miljoen naar € 15,2 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door de volgende factoren: • De contributies, donaties, giften en schenkingen stijgen met van € 7,4 miljoen naar € 8,7 miljoen. Dit komt enerzijds door een stijging van het aantal donateurs met 3.300 en anderzijds door een stijging van de gemiddelde gift per donateur; • De inkomsten uit acties stijgen van € 1,0 miljoen naar € 1,3 miljoen. Dit komt voornamelijk door de voedselmailing in 2008 waarmee € 148.000 werd opgehaald en een stijging van de inkomsten uit ‘overige acties met bestemming’ met € 279.000. De opbrengsten van de actie Vrouwen Bouwen leverde in 2008 € 300.000 op en daarnaast was er de onderwijsactie van Schiphol die € 68.000 heeft opgeleverd. Aan de andere kant zagen we de inkomsten per kwartaalactie teruglopen; • De schenkingen met een speciaal doel stegen

70

Bestedingen De totale bestedingen staan vermeld onder punt 16 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening. De totale bestedingen bedragen € 18,6 miljoen ten opzichte van € 13,4 miljoen vorig jaar. Dit heeft de volgende oorzaken: Bijdrage internationale organisatie De bijdrage aan de internationale organisatie is gestegen van € 290.000 naar € 692.000. Zoals eerder vermeld is deze bijdrage afhankelijk van de bestedingen van twee jaar geleden en waren de werkelijke bestedingen in 2006 beduidend hoger dan in 2005. Daarnaast is sinds 2008 ook een bijdrage verschuldigd voor project development and management contribution van € 224.000. Voor een uitleg van deze contributie verwijzen wij naar de vergelijking met de begroting. Afdrachten aan SOS-organisaties De afdrachten aan SOS-organisaties zijn gestegen van € 8,7 miljoen naar € 13,0 miljoen. Enerzijds komt dit door een stijging van de geoormerkte giften, welke in 2008 € 1,2 miljoen hoger zijn dan in 2007



(voornamelijk door de ontvangst van de extra bijdrage van de Nationale Postcode Loterij van € 1.000.000). Anderzijds zijn in 2008 meer projecten bestemd dan in 2007, waardoor de bestedingen € 3,1 miljoen hoger zijn. Uitvoeringskosten eigen organisatie De uitvoeringskosten van de eigen organisatie zijn gestegen van € 4,5 miljoen in 2007 naar € 4,9 miljoen in 2008. Belangrijkste stijgingen betreffen: toename personeelskosten met € 198.000 (o.a. toename met 2,2 fte’s) en de toename van de kosten voor fondsenwerving en communicatie met € 281.000 (meer wervingsactiviteiten).

Toelichting op de balans Beleggingen/beleggingsbeleid Wat betreft ons beleggingsbeleid hebben we er bewust voor gekozen om de gelden welke wij ter beschikking hebben gekregen, maar waarvan wij voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw van een project, niet anders te beleggen dan in depositogelden. Deze gelden zetten wij vast op een depositorekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s kunnen lopen en dus niet kunnen speculeren met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. Om die reden zijn in 2007 alle beleggingen die we

hadden in aandelen verkocht. De beleggingsportefeuille per 31 december 2008 bestaat geheel uit twee vastrentende obligaties, waarvan de grootste in 2009 afloopt. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe projecten. Liquide middelen De liquide middelen betreffen geld dat al is bestemd voor SOS-projecten, maar nog niet is uitgegeven. Met name de bouw van grote projecten, (SOS-Nederland financiert zelfstandig de bouw van meerdere SOS-kinderdorpen wereldwijd) verloopt in verschillende fases. De bedragen worden daarom in etappes naar de desbetreffende dorpen overgemaakt. Zoals hierboven vermeld worden deze gelden vastgezet op een depositorekening. Eigen vermogen/vermogensbeleid Wat betreft ons eigen vermogen hebben we ervoor gekozen om een laag eigen vermogen aan te houden, omdat wij vinden dat de continuïteit van onze organisatie voldoende wordt gewaarborgd door een grote achterban van betrokken donateurs en structurele partners. Op die manier komt het geld van onze donateurs zo spoedig mogelijk terecht bij onze projecten.

71


In 2008 is ons eigen vermogen gedaald van € 2,9 miljoen naar € 2,6 miljoen. Hoewel wij normaal gesproken streven naar een eigen vermogen van circa € 1.000.000 handhaven wij momenteel een iets hoger eigen vermogen als buffer voor eventuele tegenvallende inkomsten als gevolg van de economische crisis. Dat betekent dat wij momenteel voorzichtig zijn met het bestemmen van gelden voor nieuwe projecten, om er zeker van te zijn dat we de dagelijkse kosten van de lopende projecten waarvoor wij verantwoordelijk zijn, kunnen blijven voldoen. Bestemmingsfondsen In 2008 zijn twee bestemmingsfondsen gecreëerd. Het eerste betreft het volgende: als gevolg van de stijgende prijzen op de wereldmarkt en de daardoor gestegen voedselprijzen in onze dorpen hebben wij hiervoor in 2008 een brief verstuurd waarin we een verhoging van de bijdrage vroegen (voedselmailing). De opbrengsten uit deze mailing zullen in de komende jaren worden uitgegeven aan onze projecten in de regio´s die getroffen zijn door de sterk gestegen voedselprijzen en waar deze extra bijdrage noodzakelijk is. Daarnaast is in 2008 een Fonds Op Naam opgericht onder de naam Doris Tuapante Kinderfonds, waaruit elk jaar € 2.500 ter beschikking wordt gesteld aan een Fonds Op Naam. Deze gelden zullen te zijner tijd worden uitgegeven aan het ondersteunen van de doelstellingen van SOS-Kinderdorpen en specifiek het SOS-kinderdorp Ipiales in Colombia. Nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn De verplichtingen inzake SOS-projecten bedragen per 31 december € 11,1 miljoen (2007: € 10,6 miljoen). Dit betreft grotendeels het nog niet betaalde deel van de door de organisatie aangegane projectverplichtingen. Het gaat deels om bouwprojecten, welke vaak langlopende projecten zijn. Daarnaast krijgen we bij de uitvoering van projecten soms te maken met onverwachte vertragingen of veranderingen, zoals bijvoorbeeld in Kenia en Roemenië. De projecten in de landen waar wij werken bevinden zich veelal nog in een opbouwfase. Bovendien is er soms schaarste aan goed materieel, goede medewerkers, grondstoffen en infrastructuur. Dit zijn enkele redenen waarom onze Nederlandse organisatie ontvangen projectdonaties soms pas in een laat stadium kan afdragen ten behoeve van de desbetreffende projecten.

72

Ontwikkelingen in 2008 Risicomanagement: Spreiding van inkomsten De bereidheid van mensen en bedrijven om te geven, is onder meer afhankelijk van de economie. Een ongunstig economisch klimaat kan dus negatieve gevolgen hebben voor de inkomsten van SOS-Kinderdorpen. Ook de aard en de hoogte van de inkomsten van institutionele donoren zijn aan veranderingen onderhevig. Welke onderwerpen (bijvoorbeeld onderwijs, goed bestuur, gezondheidszorg) aandacht krijgen in hulpverleningsprogramma’s en waarvoor al dan niet subsidies worden verleend, is afhankelijk van het beleid van zowel de Nederlandse overheid als de internationale gemeenschap. SOS-Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de projecten, op te vangen. Hiervoor maakt SOSKinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren. Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, giften van bedrijven, de Nationale Postcode Loterij, institutionele donoren en overheden. Budgetbewaking SOS-Kinderdorpen Nederland is 100% verantwoordelijk voor de financiering van de grote bouwprojecten die wij aannemen. Ten aanzien van de dagelijkse kosten van deze projecten geldt dat de hoofdfinancier, derhalve Nederland, verantwoordelijk is voor deze kosten. Andere SOS-Kinderdorpen organisaties dragen vaak bij aan de dagelijkse kosten. De kosten van alle projecten worden vooraf gebudgetteerd. Jaarlijks dienen de organisaties van de landen van de projecten die wij steunen hun projectvoorstellen in, op basis waarvan onze gewenste bijdrage wordt vastgesteld, welke wij formeel moeten goedkeuren. De organisatie houdt vast aan vooraf opgestelde begrotingen. Binnen de wereldwijde organisatie heerst een strakke discipline ten aanzien van kostenbeheersing. Projecten waarvan vooraf de financiering niet in redelijkheid kan worden verwacht, worden niet gestart.


Financiële crisis Tot op heden hebben we gelukkig weinig invloed ondervonden van de wereldwijde economische crisis, met uitzondering van het segment bedrijven waar de inkomsten achterbleven op de begroting 2008. Ook in de eerste maanden van 2009 lijkt de impact van de crisis op onze inkomsten gering. Toch bereiden we ons zorgvuldig voor op een mogelijk nadelig effect op onze inkomsten. We hebben onze plannen voor 2009 zodanig aangepast, dat de uitgaven voor onze organisatie gefaseerd zullen plaatsvinden. Dat betekent dat een aantal uitgaven on hold wordt gezet, totdat blijkt dat onze inkomsten niet achterblijven bij de verwachting. We vinden het immers van het grootste belang om onze verplichtingen na te kunnen komen naar de kinderen en gezinnen die op onze steun rekenen. SOS-Kinderdorpen Nederland is onderdeel van een sterke internationale organisatie die zorgvuldig en duurzaam opereert. Bovengenoemde aanpak vindt ook internationaal plaats. Een aantal nieuwe projecten is daarom internationaal tijdelijk on hold gezet, zodat we kunnen garanderen dat de verplichting voor de dagelijkse kosten van onze reeds bestaande projecten kan worden nagekomen. Voor ons is dit extra belangrijk in verband met de lange termijn hulp die we onze kinderen bieden: het bouwen en onderhouden van de kinderdorpen en gezinsversterkende projecten. Kinderen worden vaak van jongs af aan in onze gezinnen opgenomen en we blijven voor hen zorgen totdat ze volledig op eigen benen kunnen staan. Dit vereist een zorgvuldige planning en budgettering. Invoering Richtlijn 650 In 2007 is de herziene versie van de Richtlijn 650 ingevoerd, welke van toepassing is op Fondsenwervende Instellingen. Deze Richtlijn 650 is met ingang van 1 januari 2008 verplicht. Onderdeel van deze herziene Richtlijn is dat de kosten van beheer en administratie niet meer zijn toegedeeld aan de doelstelling of kosten voor fondsenwerving, maar afzonderlijk zijn gepresenteerd. Als gevolg hiervan is de kostenverdeelsleutel van SOS-Kinderdorpen in 2008 opnieuw bepaald. Hierbij zijn de kosten verdeeld over de volgende categorieën: structurele hulp, voorlichting & bewustmaking,

fondsenwerving, acties derden, verkrijging subsidies en beheer- en administratiekosten. Per medewerker zijn de taken geïnventariseerd en is per taak beoordeeld aan welke categorieën deze taken kunnen worden toegerekend. Voor de gewijzigde kostentoerekening verwijzen wij naar de algemene toelichting in de jaarrekening. Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de cijfers over het voorgaande boekjaar ook aangepast. De beheer- en administratiekosten betreffen die kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en welke niet worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. Er zijn verschillende manieren om dit percentage te berekenen. Wij hebben rekening gehouden met de richtlijn van de VFI, de branchevereniging van landelijk wervende goede doelen. Wij streven naar een percentage beheer en administratiekosten (beheer en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen) van maximaal 5,5%. Het werkelijke percentage van de kosten bedroeg in 2008 3,3% en wordt voor 2009 geschat op 5,3%.

Begroting 2009 SOS-Kinderdorpen is ambitieus in haar doelstellingen om meer kinderen te kunnen helpen en zal dat ook in 2009 zijn. In het licht van de economische ontwikkelingen en de onzekerheid over het effect hiervan op onze inkomsten, hebben we onze begroting voor 2009 toch iets bijgesteld. We verwachten de in 2008 gerealiseerde groei in 2009 te kunnen vasthouden. De begroting 2009 sluit met een saldo van € 18,1 miljoen aan inkomsten (begroting 2008: € 16,8 miljoen), waarvan € 15,5 miljoen aan baten uit eigen fondsenwerving (begroting 2008: € 14,7 miljoen). Om deze groei te kunnen bewerkstelligen zullen de uitvoeringskosten eigen organisatie stijgen tot € 6,7 miljoen (begroting 2008 € 6,1 miljoen). Aan de doelstelling zal € 11,3 miljoen worden besteed (begroting 2008: € 11,2 miljoen). De werkelijke besteding aan de doelstelling zal ook in 2009 weer afhankelijk zijn van de beschikbaarheid en voortgang van projecten. Het aantal structurele donateurs zal stijgen van 126.000 naar 141.000.

73

Foto: Christian Lesske

JaarREKENING 2008 SOS-KINDERDORPEN

74

2008

Jaarrekening


Balans per 31 december 2008 (na resultaatbestemming) Toelichting

2008

2007

v

v

54.693 543.567

62.636 551.475

598.260

614.111

2.292.846 11.909.221

2.188.514 12.118.301

Som der vlottende activa

14.202.067

14.306.815

TOTAAL ACTIVA

14.800.327

14.920.926

62.636 2.852.090

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

1 2

Som der vaste activa

Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

3 4

PASSIVA Eigen vermogen Reserves Bestemmingsreserves Overige reserves

5 5

54.693 2.440.850

Fondsen Bestemmingsfondsen

6

92.890

2.588.433

2.914.726

11.125.598 65.000 1.021.296

10.580.347 30.000 1.395.853

Som der kortlopende schulden

12.211.894

12.006.200

TOTAAL PASSIVA

14.800.327

14.920.926

Totaal eigen vermogen

Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn Vooruitontvangen schenkingen Overige schulden en nog te betalen kosten

7 8 9

Toelichting 1 t/m 9 zie pagina 81 t/m 86

75


Staat van baten en lasten 2008 Baten

Toelichting

werkelijk

2008 begroot

2007 werkelijk

v

v

v

BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen

11 12 13 14

Som der baten

15.171.724 2.030.176 574.825 519.354

14.745.668 1.030.000 534.825 452.500

13.220.729 1.002.775 535.700 490.139

18.296.079

16.762.993

15.249.343

13.862.184 1.651.105

9.249.540 1.959.334

9.101.603 1.532.307

15.513.289

11.208.874

10.633.910

2.391.952 41.463 60.045 5.894

2.653.889 48.308 66.925 0

2.101.317 36.957 53.479 48.235

2.499.354

2.769.122

2.239.988

609.729

680.751

552.456

609.729

680.751

552.456

18.622.372

14.658.747

13.426.354

-326.293

2.104.246

1.822.989

-7.943 -411.240 90.390 2.500

pm pm pm pm

4.958 1.818.031 0 0

-326.293

pm

1.822.989

LASTEN Besteed aan doelstellingen: Directe hulp Voorlichting en bewustmaking

15 15

Som besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen

17 18 16 19

Som werving baten Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som beheer en administratie Som der lasten RESULTAAT

20

Resultaatbestemming: Bestemmingsreserve Overige reserves Bestemmingsfonds voedselmailing Bestemmingsfonds Doris Tuapante


76


Kasstroomoverzicht 2008 Toelichting

v

Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten uit fondsenwerving en overige activiteiten Uitgaven aan directe hulp Uitgaven aan SOS-organisatie Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

2008

14 19

Kasstroom uit operationele activiteiten

2007 v

17.492.128

14.492.277

-12.484.476 -5.820.799

-10.195.251 -4.232.504

-813.147

64.522

617.318 -166

409.559 -26.932

-195.995

447.149

-15.263 0

-25.848 980.059

-15.263

954.211

-211.258

1.401.360

2.178

-289

-209.080

1.401.071

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in financiële vaste activa

1 2

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Nettokasstroom Koersresultaat op geldmiddelen Afname (resp. toename) geldmiddelen

Geldmiddelen per 1 januari Toename geldmiddelen

4

12.118.301 -209.080

10.717.230 1.401.071

Geldmiddelen per 31 december

4

11.909.221

12.118.301


77


Algemene toelichting Algemeen Statutaire naam en doelstelling van de organisatie en activiteiten Stichting Nederlandse Vrienden der SOS-Kinderdorpen is gevestigd te Amsterdam en opgericht in 1965. De belangrijkste doelstellingen zijn het bieden van structurele hulp en het geven van voorlichting over het wereldwijde werk van SOS-Kinderdorpen. Consolidatie De Stichting is aangesloten bij SOS-Kinderdorpen Internationaal (KDI), gevestigd in Innsbruck, Oostenrijk. KDI is niet vertegenwoordigd in het bestuur van de Stichting. De Stichting is wel vertegenwoordigd in de beleidsbepalende organen van KDI. Aangezien er geen sprake is van overheersende zeggenschap, vindt er geen consolidatie plaats. De taken van KDI zijn vooral coördinerend en kwaliteitsbewakend. De jaarlijkse bijdrage in de kosten van KDI is gekoppeld aan de omvang van de gefinancierde hulpverlening. Stelselwijziging De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de aangepaste Richtlijn 650. Dit is het eerste jaar dat deze nieuwe Richtlijn 650 is toegepast. De kostenverdeling is naar aanleiding van de gewijzigde Richtlijn 650 gewijzigd, omdat de kosten van beheer en administratie niet meer zijn toegedeeld maar afzonderlijk zijn gepresenteerd. Deze stelselwijziging heeft geen effect op het resultaat en het vermogen van de Stichting. De kostenverdeelsleutel is als volgt aangepast:

Nieuw

Structurele hulp Voorlichting & Bewustmaking Fondsenwerving Acties derden Verkrijgen subsidies Beheer en administratie

7% 27% 32% 1% 3% 30% 100%

Oud 10% 40% 50% 0% 0% 0% 100%

Voor vergelijkingsdoeleinden zijn de cijfers over het voorgaande boekjaar aangepast. Algemene grondslagen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen, onderdeel van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in 78

euro’s. Het boekjaar valt samen met het kalenderjaar. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de betreffende post op de balans anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Resultaten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Omrekening vreemde valuta Vrijwel alle financiële transacties worden in euro’s uitgevoerd. Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de staat van baten en lasten. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op de dag van afwikkeling, terwijl geldmiddelen in vreemde valuta aan het einde van het boekjaar worden omgerekend tegen de koers op balansdatum. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode om beter inzicht te verschaffen in de verschillende geldstromen binnen de organisatie. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. Alle materiële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering. Derhalve wordt conform de Richtlijn Verslaggeving


Fondsenwervende Instellingen een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden. Financiële vaste activa De obligaties worden gewaardeerd tegen marktwaarde. Zowel ongerealiseerde als gerealiseerde waardeverschillen worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Zowel in 2007 als in 2008 is geen voorziening voor oninbaarheid opgenomen. Bestemmingsreserve De beperkte bestedingsmogelijkheid van de bestemmingsreserve is door de Raad van Toezicht (RvT) bepaald, en betreft geen verplichting. De RvT kan deze beperking zelf opheffen. Overige reserves Overige reserves betreffen reservemiddelen die resteren na de eerder genoemde bestedingen. Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen betreffen middelen die zijn verkregen met een door derden aangegeven specifieke bestemming. Pensioenen Verplichtingen in verband met bijdragen aan pensioenregelingen op basis van toegezegde bijdragen worden als last in de staat van baten en lasten opgenomen in de periode waarover de bijdragen zijn verschuldigd. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Geoormerkte en niet geoormerkte giften lopende en nieuwe projecten Er wordt een onderscheid gemaakt tussen giften, waarin mede begrepen periodieke donaties en ontvangsten van derden uit andere hoofde, waaraan door de gever expliciet een specifieke bestemming is gegeven (“geoormerkte giften”) en giften waarvoor de uiteindelijke bestemming door de gever aan SOS-Kinderdorpen wordt overgelaten (“niet geoormerkte giften”). Alle ontvangen giften worden aangewend voor bestedingen die worden gedaan binnen de doelstelling van SOS-Kinderdorpen.

De bestedingen aan SOS-projecten bestaan zowel uit hulpverlening aan reeds lopende SOS-projecten (“bestaande projecten”), zoals hulpverlening aan weeskinderen in bestaande dorpen, als aan nieuwe SOS-projecten (“nieuwe projecten”), zoals de financiering van de bouw van een dorp, het voor het eerst mede financieren van de lopende kosten van een dorp of het financieel bijdragen aan hulpverlening vanwege calamiteiten. De RvT van SOS-Kinderdorpen beoordeelt alle bestaande projecten op basis van vastgestelde criteria (zoals geografische spreiding, projecten waarvoor de nood het hoogst is, verdeling over de verschillende soorten projecten etc.) en keurt de te betalen bedragen goed alvorens daadwerkelijk tot betaling wordt overgegaan. Voor nieuwe projecten geldt dezelfde gedragslijn waarbij, naast de beoordeling of SOS-Kinderdorpen het project in het licht van haar doelstelling wenst te ondersteunen, aan de hand van gedetailleerde projectdossiers de financiële verplichting (commitment) wordt beoordeeld en als gevolg daarvan, deze al dan niet als verplichting wordt aanvaard en goedgekeurd. De financiële verplichting tot het bijdragen aan projecten wordt als verplichting (“nog te betalen aan SOS-projecten”) in de balans en als besteding (“besteed aan doelstelling, structurele hulp”) in de staat van baten en lasten opgenomen zodra de RvT deze heeft goedgekeurd en toezegging van deze verplichting aan SOS Kinderdorf Internationaal heeft plaatsgevonden. De betaling van deze verplichting geschiedt zodra de financiële middelen daadwerkelijk nodig zijn bij het betreffende SOS-project. Indien een nieuw project wordt goedgekeurd door de RvT en geen of onvoldoende geoormerkte giften daarvoor zijn ontvangen, dan wordt het ontbrekende saldo van de verplichting voor dit project gefinancierd met reeds ontvangen niet geoormerkte giften. Geoormerkte giften voor dit project die daarna worden ontvangen, worden alsnog en integraal aan dit nieuwe project toegewezen en uiteindelijk besteed. Voor ditzelfde bedrag worden de eerder toegewezen niet geoormerkte giften aangewend voor andere projecten.

79


Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit nalatenschappen en legaten worden opgenomen in het jaar dat deze betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Dit wordt op basis van individuele beoordeling bepaald. Gezien het karakter van nalatenschappen en legaten wordt bij aankondiging aan de stichting het volledig aangekondigde bedrag als bate verantwoord. Nalatenschappen belast met een vruchtgebruik worden niet als bate verantwoord, maar in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen toegelicht. Aandeel in acties van derden De inkomsten uit acties van derden worden verantwoord in het jaar van ontvangst van de bijdrage. Indien er directe verwervingskosten zijn gemaakt, worden deze verantwoord als kosten acties derden. Overheidssubsidie Exploitatiesubsidies komen ten gunste van de staat van baten en lasten van het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde bestedingen komen of waarin de opbrengsten zijn gederfd dan wel het exploitatietekort zich heeft voorgedaan. Directe kosten en uitvoeringskosten Teneinde te voldoen aan de eisen van het CBF dienen de kosten van de organisatie toegerekend te worden aan de hoofddoelstellingen van de organisatie alvorens het ‘kostenpercentage eigen

80

fondsenwerving’ kan worden bepaald. Bij deze toerekening wordt een verdeelsleutel gehanteerd die in 2008 is herzien om te kunnen voldoen aan de bepalingen van de herziene Richtlijn 650. Na toepassing van deze verdeelsleutel komen de kosten eigen fondsenwerving als percentage van de baten uit eigen fondsenwerving in 2008 uit op 15,77% (2007 15,89%). Op basis van de oude richtlijn was dit 18,3% in 2008 en 18,5% in 2007. De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling ‘Voorlichting en Bewustmaking’ en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is nagenoeg niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. De uitvoeringskosten betreffen de kosten van de SOS-organisatie in Nederland en de bijdrage die wordt afgedragen aan de Internationale SOS-organisatie in Oostenrijk. Op basis van de indeling van de werkzaamheden van de betreffende medewerkers over de verschillende taakgebieden, is middels een gewogen gemiddelde een verdeelsleutel berekend voor de gehele organisatie. Met deze verdeelsleutel worden de kosten toegerekend aan de doelstellingen en kosten voor de werving van baten. Voor de verdeelsleutel wordt verwezen naar de toelichting onder ´stelselwijziging´.


Toelichting op de balans 1. Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaat geheel uit inventaris en heeft het volgende verloop:

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Boekwaarde per 1 januari Investeringen Afschrijvingen

Mutaties gedurende het boekjaar Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen

Boekwaarde per 31 december

2008

2007

v 278.440 215.804 62.636

v 252.592 194.914 57.678

15.263 -23.206 -7.943

25.848 -20.890 4.958

293.703 239.010 54.693

278.440 215.804 62.636

20%

20%

Afschrijvingspercentage

De materiële vaste activa betreft inventaris en computerapparatuur en wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering.

2. Financiële vaste activa Onder de financiële vaste activa zijn twee obligaties opgenomen welke als volgt zijn gemuteerd:

Beurswaarde per 1 januari

Verkopen Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerd koersresultaat

Beurswaarde per 31 december

2008

2007

v 551.475 -7.908

v 1.443.839 -980.059 108.713 -21.018

543.567

551.475

In 2009 zal € 0,5 miljoen aan obligaties worden afgelost en in 2013 € 50.000. 3. Vorderingen Onder de vorderingen zijn opgenomen:

Vordering inzake nalatenschappen Te vorderen interest Vooruitbetaalde kosten Vordering ziekengeld Overige vorderingen

2008

2007

v 1.670.587 115.075 79.555 1.856 425.773

v 1.503.049 213.037 67.428 22.995 382.005

2.292.846

2.188.514

81


De vordering inzake nalatenschappen had het volgende verloop: 2008

Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 1 januari Aangekondigde nalatenschappen Ontvangsten Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 31 december

2007

v 1.503.049 2.518.615 -2.351.077

v 1.480.088 2.360.200 -2.337.239

1.670.587

1.503.049

2008

2007

4. Liquide middelen De liquide middelen zijn als volgt te specificeren:

Deposito’s Fortis Kapitaalgroeirekening Banken Kas

v 9.500.000 1.376.022 1.031.631 1.568

v 10.000.000 602.322 1.513.779 2.200

11.909.221

12.118.301

Alle liquide middelen die niet direct noodzakelijk zijn voor de bedrijfsvoering worden overgemaakt naar een depositorekening en zijn direct opeisbaar. Maandelijks wordt de financieringsbehoefte op korte termijn beoordeeld en worden gelden voor maximaal drie maanden in depot gezet. Deze gelden zijn indien noodzakelijk, tegen een geringe vergoeding, direct opeisbaar. 5. Reserves Continuïteitsreserve SOS-Kinderdorpen heeft geen continuïteitsreserve aangehouden als buffer voor mogelijke tegenvallende inkomsten. De continuïteit van de organisatie wordt gewaarborgd door een grote achterban van betrokken donateurs en structurele partners. Bestemmingsreserve Hieronder is opgenomen het Fonds Activa Bedrijfsvoering. In het Fonds Activa Bedrijfsvoering is dat deel van het eigen vermogen afgezonderd dat niet zonder meer besteed kan worden, omdat daarmee materiële vaste activa voor de bedrijfsvoering zijn gefinancierd. Deze post had het volgende verloop:

Stand per 1 januari Resultaatbestemming

Stand per 31 december

2008

2007

v 62.636 -7.943

v 57.678 4.958

54.693

62.636

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door de RvT.

82


Overige reserves De overige reserves betreft dat deel van het vermogen dat gedurende het volgende boekjaar zal worden bestemd voor SOS-projecten. De overige reserves hadden het volgende verloop: 2008

2007

Stand per 1 januari Resultaatbestemming

v 2.852.090 -411.240

v 1.034.059 1.818.031


2.440.850

2.852.090

6. Bestemmingsfondsen De bestemmingsfondsen zijn als volgt samen te vatten: 2008

Bestemmingsfonds actie voedselprijzen Bestemmingsfonds Fonds Op Naam

v 90.390 2.500 92.890

De beperkte bestedingsmogelijkheid van de fondsen is aangegeven door derden. Bestemmingsfonds actie voedselprijzen In 2008 is een bestemmingsfonds gevormd voor de ontvangsten uit een mailing ten behoeve van de stijgende voedselprijzen wereldwijd. Dit fonds zal worden benut voor de betaling van gestegen toekomstige dagelijkse kosten uit de verschillende SOS-kinderdorpen waarvoor SOS-Nederland verantwoordelijk is en die getroffen zijn door de sterk gestegen voedsel prijzen. Dit fonds had het volgende verloop: 2008 v Stand per 1 januari Resultaatbestemming

0 90.390


90.390

In 2008 is € 148.201 ontvangen voor deze mailing en is € 57.811 reeds uitgegeven. Bestemmingsfonds Fonds Op Naam Hieronder is opgenomen het in 2008 opgerichte Doris Tuapante Kinderfonds, waarvan jaarlijks € 2.500 ter beschikking wordt gesteld aan een fonds op naam, waarvan de doelstelling luidt: het ondersteunen van de doelstellingen van SOS-Kinderdorpen en specifiek het SOS-Kinderdorp Ipiales in Colombia. 2008 v Stand per 1 januari Resultaatbestemming

0 2.500


2.500

83


7. Nog te betalen voor SOS-projecten De nog te betalen inzake SOS-projecten op korte termijn kan als volgt worden gespecificeerd:

Contributies, donaties, giften en schenkingen Acties Schenkingen met een speciaal doel Nalatenschappen Toegezegde bijdrages vanwege projecten Subsidies

2008

2007

v 179.908 841.022 464.261 241.483 9.288.417 110.507

v 397.638 1.003.906 415.378 405.685 8.339.151 18.589

11.125.598

10.580.347

Bovenstaande verplichtingen betreffen ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS-organisaties, maar al wel zijn gecommuniceerd richting KDI. Het bedrag genoemd onder 'contributies, donaties, giften en schenkingen' heeft betrekking op nog door te betalen dagelijkse kosten van verschillende kinderdorpen. De post 'acties' betreft met name opbrengsten van noodhulpmailings voor Azië, Pakistan en het Midden-Oosten. In de betreffende landen wordt een structurele oplossing geboden voor de slachtoffers in deze gebieden. Naargelang de bouw van de faciliteiten vordert, worden de gelden bij SOS-Nederland opgevraagd. De verplichting uit giften met een specifieke bestemming opgenomen onder 'schenkingen met een speciaal doel' bestaat uit een groot aantal schenkingen van verschillende grootte en voor verschillende SOS-dorpen. Deze giften zullen zoveel mogelijk worden doorbetaald in 2009. Dit zal worden doorbetaald afhankelijk van de vorderingen van de bouw. De giften verantwoord onder 'nalatenschappen' worden zo spoedig mogelijk na ontvangst doorbetaald aan de specifieke SOS-projecten. De post 'Toegezegde bijdrages vanwege projecten' bevat projectverplichtingen, door de RvT aangegaan en gecommuniceerd met KDI en is per 31 december als volgt samengesteld:

84


Land

Plaats

SOS-project

2008

Kenia Kisumu Bouw kinderdorp India Srinagar Bouw kinderdorp Ghana Kumasi Bouw kinderdorp Ghana diversen Gezinsversterkend programma/educatie Niger Tahoua Construction en dagelijkse kosten Congo Kinshasa Bouw kinderdorp Rusland St Petersburg Gezinsversterkend programma Togo Kara Bouw nieuwe school Oeganda Gulu Bouw kinderdorp India Mussoori Schoolgelden 2008-2009 Brazilie Amazonas Renovatie kinderdorp Congo Burundi Bouw technische school Kosovo Vrajevc Gezinsversterkend programma Chad Oure Cassoni Gezinsversterkend programma Kenia Eldoret Bouw kinderdorp Venezuela Merida Gezinsversterkend programma Liberia Juah Town Bouw gedeelte kinderdorp Roemenië Hemeiusi Uitbreiding kinderdorp Costa Rica Santa Ana Bouw kinderdorp Guinea Bissau Bissau Bouw middelbare school Guatemala Hehuentenango Bouw kinderdorp China Lhasa Dagelijkse kosten Thailand Chiang Rai Bouw kinderdorp Guatemala Patzun Gezinsversterkend programma Tsjaad N’ Djamena Gezinsversterkend programma Zimbabwe Harare Gezinsversterkend programma Brazilië Amazonas Renovatie kinderdorp Azerbidjan Baku Gezinsversterkend programma overige projecten

Totaal

2007

v 2.300.000 1.500.000 1.542.950 800.000 629.000 553.566 300.000 270.000 208.625 193.481 173.634 178.705 158.858 153.425 89.600 77.143 50.922 38.350 30.099 3.932 36.127

v 2.755.703 991.825 1.140.806 268.000 219.897 614.325 145.988 146.600 1.100.000 250.000 200.000 113.000 100.000 79.500 75.000 45.560 92.947

9.288.417

8.339.151

Bovenstaande bedragen betreffen het nog niet betaalde deel van de door de Raad van Toezicht aangegane project verplichtingen. Een gedeelte van deze verplichtingen heeft een langlopend karakter van meer dan één jaar. Gezien de afhankelijkheid van de vorderingen van de bouw en steeds wijzigende lokale omstandigheden is dit niet uitgesplitst. De 'Nog te betalen subsidies' betreffen ontvangen subsidies van subsidiegevers welke nog moeten worden besteed. 8. Vooruitontvangen schenkingen De vooruitontvangen schenkingen bestaan uit twee vooruitontvangen schenkingen. Van één schenking van oorspronkelijk € 50.000 wordt € 10.000 per jaar beschikbaar gesteld. Dit loopt tot en met 2010. Één schenking is in 2008 ontvangen van € 50.000 en zal in 10 termijnen van € 5.000 beschikbaar worden gesteld. Over beide schenkingen is geen rente verschuldigd. 9. Overige schulden en te betalen kosten

Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Vakantiegeld- en vakantiedagen Overige schulden en nog te betalen kosten

2008

2007

v 427.153 367.669 78.615 147.859

v 850.882 350.179 76.141 118.651

1.021.296

1.395.853 85


De belastingen en premies sociale verzekeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Af te dragen loonbelasting Af te dragen sociale lasten Af te dragen schenkingsrecht

2008

2007

v 60.488 21.391 285.790

v 46.635 17.754 285.790

367.669

350.179

Onder de post schenkingsrechten is het saldo van de aangiften schenkingsrecht over de jaren 2003 en 2005 verantwoord. Op grond van een eerdere uitspraak van het gerechtshof waarin in een soortgelijke situatie is bepaald dat geen schenkingsrechten verschuldigd waren over de ontvangen schenkingen, heeft SOS-Kinderdorpen bezwaar gemaakt tegen de aangiften schenkingsrecht. Op basis van het voorzichtigheidsprincipe heeft de directie besloten de aangifte als schuld op de balans op te nemen totdat de bezwaarprocedure is afgewikkeld. 10. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Huur Sinds 1 juli 1994 wordt kantoorruimte gehuurd in gebouw 'de Coener' te Amsterdam. De huurprijs per jaar, inclusief servicekosten, bedraagt € 74.256 inclusief BTW (v.j. € 66.945). Het contract loopt tot 1 augustus 2009, dit houdt een totale verplichting in van € 43.316 (v.j. € 105.996). Daartoe is een garantie afgegeven van € 16.112. Financiering lopende uitgaven nieuwe dorpen SOS-Kinderdorpen is de hoofd-financierder van (nieuw te bouwen) SOS-kinderdorpen in Tsjaad, Kenia (2), Thailand, Oeganda, Roemenië, Mexico, Guinee Bissau, Indonesië, India, Ghana en Costa Rica. Deze financiële verplichting, voor zover nog niet volledig betaald, is in de balans verantwoord onder de schulden. Binnen SOS-Kinderdorpen Internationaal is het verplicht dat de hoofd-financierder ook voorziet in de financiering van de dagelijkse kosten van de nieuwe dorpen. Afhankelijk van het dorp en de bijbehorende voorzieningen, bedragen deze kosten jaarlijks € 100.000 á € 300.000 per dorp. Deze verplichting is niet in de balans opgenomen. Rechten nalatenschappen SOS-Kinderdorpen is erfgenaam in twee nalatenschappen waarvan de verwachte bate € 1.360.000 bedraagt. Omdat deze nalatenschappen zijn belast met vruchtgebruik is deze bate, conform de bepalingen in Richtlijn 650, niet in de balans verantwoord. Meerjarige financiële rechten en verplichtingen SOS-Kinderdorpen heeft de volgende toekenningen van subsidies ontvangen: - van de MFS subsidie een bedrag van € 952.818 voor 2009 en € 237.110 voor 2010 - van de EU subsidie een bedrag van € 135.000 voor de jaren 2009-2011 en € 22.500 voor 2012 Giften in natura In 2008 heeft SOS-Kinderdorpen naar schatting circa € 2,4 miljoen euro ontvangen aan giften in natura. Circa € 2,2 miljoen euro hiervan is in de vorm van free publicity. Dit betreft naast gratis bannerruimte met een waarde van circa € 1,6 miljoen euro van onder andere Funda en ilse Media en vermelding op de websites van onze partners, ook veel gratis media-uitingen waarvan Schiphol Media en het Super de Boer magazine Lekker Leven samen een waarde van circa € 400.000 vertegenwoordigen. Daarnaast is een aantal giften in natura ontvangen voor het opbouwen van capaciteit in de projectlanden. Door het overdragen van specifieke kennis op enkele onderwijsprojecten en het verstrekken van bijbehorend lesmateriaal ter waarde van circa € 110.000 van Heijmans en van het Hout- en meubileringcollege. Het restant betreft de sponsoring in de vorm van een aantal diensten ter waarde van circa € 100.000, waaronder vliegmijlen van de KLM. Deze giften in natura zijn niet gewaardeerd in de jaarrekening. 86


11. Baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving kunnen als volgt worden gespecificeerd: werkelijk

2008 begroot

2007 werkelijk

v

v

v

984.283 1.291.955 1.755.414 4.709.161 8.740.813

941.204 1.411.805 1.696.800 4.714.468 8.764.277

842.156 1.294.250 1.836.376 3.429.372 7.402.154

1e kwartaal 2008 SOS-bulletin (geoormerkt) 2e kwartaal 2008 SOS-bulletin (ongeoormerkt) 3e kwartaal 2008 SOS-bulletin (geoormerkt) 4e kwartaal 2008 SOS-bulletin (ongeoormerkt) 3e kwartaal 2008 Mailing (geoormerkt) Kwartaalprojecten voorgaand jaar (geoormerkt) Kwartaalprojecten voorgaand jaar (ongeoormerkt) Totaal kwartaalprojecten

143.042 110.885 90.416 85.204 101.827 23.373 71.819 626.566

122.050 124.606 126.560 75.709 112.888 0 120.000 681.813

131.309 135.127 174.931 115.936 110.004 17.664 79.758 764.729

Noodhulp 2008 Voedselmailing Noodhulp 2006 Midden Oosten Totaal Noodhulpacties

148.201 148.201

158.763 158.763

3.133 3.133

520.750 31.925 1.327.442

60.884 26.934 928.394

241.387 7.010 1.016.259

2.584.854

3.052.997

2.442.116

2.414.842 103.773 2.518.615

1.800.000 200.000 2.000.000

2.000.302 359.898 2.360.200

15.171.724

14.745.668

13.220.729

Contributies, donaties, giften en schenkingen Kindpeten Dorpsvrienden Huisvrienden Vrienden

Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen Acties

Overige acties gelabeld Overige ongelabelde acties

Totaal acties Schenkingen met een speciaal doel Giften voor een specifiek SOS-project

Nalatenschappen SOS-algemeen Bestemd voor een specifiek SOS-dorp

Totaal nalatenschappen Totaal baten uit eigen fondsenwerving

12. Acties van derden De acties van derden zijn als volgt samengesteld: 2008

Nationale Postcode Loterij Reguliere bijdrage Bijdrage uit extra trekking Goede doelenveiling en overige acties van derden

werkelijk

begroot

2007 werkelijk

v

v

v

1.000.000 999.999 30.177

1.000.000 0 30.000

1.000.000 0 2.775

2.030.176

1.030.000

1.002.775

87


13. Subsidies van overheden De subsidies van overheden kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2008 werkelijk TMF subsidie EU subsidie

begroot

v 440.000 134.825 574.825

v 400.000 134.825 534.825

2007 werkelijk v 400.000 135.700 535.700

14. Baten uit beleggingen De baten uit beleggingen kunnen als volgt worden samengevat: 2008 werkelijk Ontvangen bankrente Gerealiseerd koersresultaat aandelen Obligatierente

v 497.926 0 21.428 519.354

begroot v 431.000 0 21.500 452.500

2007 werkelijk v 349.562 108.713 31.864 490.139

15. Besteed aan doelstelling De bestedingen aan de doelstelling gedurende het boekjaar kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2008 2007 werkelijk

begroot

werkelijk

v

v

v

2.276.238 1.896.420 879.408 57.811 3.677.691 3.667.334 574.825 832.457 13.862.184

2.353.009 1.696.800 422.382 158.763 0 3.377.603 534.825 706.158 9.249.540

2.136.406 1.877.763 675.295 3.133 615.860 2.842.198 535.700 415.248 9.101.603

1.110.697 540.408 1.651.105

1.357.009 602.325 1.959.334

1.050.992 481.315 1.532.307

15.513.289

11.208.874

10.633.910

84,79%

66,87%

69,73%

143.042 90.416 101.827 23.373 520.750 879.408

122.050 126.560 112.888 0 60.884 422.382

131.309 174.931 110.004 17.664 241.387 675.295

Directe hulp SOS-kinderdorpen SOS-gezinnen Kwartaalprojecten met bestemming Noodhulpacties Bestemd voor nieuwe projecten (inclusief vrijval) Bijdrage aan SOS-projecten Subsidieprojecten Uitvoeringskosten

Voorlichting en bewustmaking Directe kosten Uitvoeringskosten

Totaal besteed aan de doelstelling In % van de totale baten De bestedingen van de kwartaalprojecten met bestemming kan als volgt worden samengevat: 1e kwartaal 2008 SOS-bulletin (geoormerkt) 3e kwartaal 2008 SOS-bulletin (geoormerkt) 3e kwartaal 2008 Mailing (geoormerkt) Kwartaalprojecten voorgaand jaar (geoormerkt) Overige acties gelabeld

88

0 0 0 1.110.697

384.754 0 21.632 28.707 82.084 16.966 6.265 0 1.651.105

99.751 0 5.608 7.442 21.281 4.400 1.624 0 13.862.184

v

v 692.351 13.029.727 0 0 456.004 0 25.638 34.023 97.285 20.108 7.426 0 2.391.952

0 0 0 1.751.468

v

Fondsenwerving

14.250 0 801 1.063 3.040 629 232 0 41.463

0 0 21.448 0

v 0 0 0 0 42.750 0 2.404 3.190 9.120 1.885 696 0 60.045

v

Werving baten Acties derden Subsidies 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5.894 5.894

v

Beleggingen

Totaal directe kosten

Direct marketing donateurs Direct marketing publiek SOS-bulletins donateurs Advertenties Overige promotiekosten Marktonderzoek Voorlichtingsmateriaal Promotiemateriaal TV/radioproducties publiek DRTV Website Vrijwilligersnetwerk

Directe kosten

25% 25% 50% 50% 75% 50% 75% 100% 75% 50% 75% 75%

v 70.395 370.834 135.897 21.674 31.324 12.406 124.279 26.619 108.203 150.264 50.984 7.818 1.110.697

Voorlichting

75% 75% 50% 50% 25% 50% 25% 0% 25% 50% 25% 25%

v 211.186 1.112.505 135.897 21.674 10.441 12.406 41.426 0 36.068 150.264 16.995 2.606 1.751.468

Voorlichting

v 281.581 1.483.342 271.793 43.347 41.765 24.812 165.705 26.619 144.270 300.528 67.979 10.424 2.862.165

Totaal 2008

Begroot 2008 v 216.758 1.585.646 277.249 81.000 75.400 20.000 224.478 20.000 156.500 500.000 111.500 28.500 3.297.031

0 0 0 0 427.504 9.275 24.036 31.896 91.205 18.851 6.962 0 609.729

v

Beheer en adm

1.425.013 9.275 80.119 106.321 304.015 62.839 23.205 5.894 18.622.372

v 692.351 13.029.727 21.448 2.862.165

Totaal 2008

v 79.664 1.339.315 193.637 33.622 29.644 18.043 280.636 26.386 67.350 484.744 13.810 15.011 2.581.862

Totaal 2007

Toerekening directe kosten publiciteit en communicatie Onder de directe kosten worden de kosten opgenomen gemaakt ten behoeve van werving en promotie. De toerekening aan de doelstelling "Voorlichting en Bewustmaking" en aan kosten eigen fondsenwerving is als volgt:

Totaal

Subsidies en bijdragen Afdrachten Kosten acties derden Fondsenwerving en communicatie Personeelskosten Bestuurskosten Huisvestingskosten Automatiseringskosten Algemene kosten Reis- en verblijfskosten Afschrijving Rente

Doelstelling Directe hulp Voorlichting

16. Toerekening kosten Verdeling kosten naar bestemming

1.471.400 11.500 84.900 94.150 418.085 136.300 26.000 0 14.658.748

v 550.000 8.543.382 26.000 3.297.031

Begroot 2008

1.227.225 8.093 82.179 120.653 258.738 82.532 20.890 48.235 13.426.354

v 290.461 8.686.355 19.131 2.581.862

Totaal 2007


89


16. Toerekening kosten De personeelskosten kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2008 werkelijk Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelslasten

begroot

v 985.322 91.409 107.622 240.660 1.425.013

v 1.070.000 86.000 98.000 217.400 1.471.400

2007 werkelijk v 815.070 74.902 88.396 248.857 1.227.225

17. Kosten fondsenwerving 2008 werkelijk

Directe kosten Uitvoeringskosten

In % van de opbrengsten eigen fondsenwerving

begroot

2007 werkelijk

v 1.751.468 640.484 2.391.952

v 1.940.022 713.867 2.653.889

v 1.530.870 570.447 2.101.317

15,77%

18,00%

15,89%

18. Kosten acties derden 2008 werkelijk

begroot

2007 werkelijk

Directe kosten Uitvoeringskosten

v 21.448 20.015 41.463

v 26.000 22.308 48.308

v 19.131 17.826 36.957

In % van de opbrengsten acties derden

2,04%

4,69%

3,69%

19. Kosten beleggingen De kosten beleggingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2008

Bankrente Provisie Ongerealiseerd koersresultaat obligaties Koersresultaat vreemde valuta

werkelijk

begroot

v

v

164 7.908 -2.178 5.894

0

2007 werkelijk v 23.499 3.429 21.018 289 48.235

20. Kosten beheer en administratie 2008

Kosten beheer en administratie In een % van de bestedingen

90

werkelijk

begroot

2007 werkelijk

v 609.729 3,3%

v 680.751 4,6%

v 552.456 4,1%


Overige informatie Werknemers Het aantal fulltime arbeidsplaatsen op het kantoor in Amsterdam bedraagt 23,8 over geheel 2008 (begroot 25,4). In 2007 waren dit 21,6 arbeidsplaatsen (begroot 18,2). Beloning leden Raad van Toezicht De RvT-leden ontvangen een vergoeding voor gemaakte onkosten. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Beloning directeur De beloning van de algemeen directeur van SOS-Kinderdorpen bedraagt € 103.164 (2007: € 100.749). Dit is het bruto jaarsalaris, inclusief vakantiegeld. De beloning valt binnen de richtlijn VFI inzake beloning directeuren. De directeur had in 2008 twee onbezoldigde nevenfuncties die in lijn liggen met het doel van SOS-Kinderdorpen bij Partos en Sovec. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Onderdeel internationale organisatie Alle bestedingen aan directe hulp worden rechtstreeks overgemaakt naar de lokale SOS-organisaties, met uitzondering van de bestedingen van kindpeten en dorpsvrienden, welke via het peetschapskantoor in Wenen naar de lokale SOS-organisaties wordt overgemaakt in verband met besparing van bankkosten. De internationale organisatie neemt geen kosten voor haar rekening ten bate van de fondsenwerving in Nederland.

91


Begroting 2009 begroot 2009

werkelijk 2008

begroot 2008

v

v

v

BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen

15.506.778 1.022.982 994.825 615.000

15.171.724 2.030.176 574.825 519.354

14.745.668 1.030.000 534.825 452.500

Som der baten

18.139.585

18.296.079

16.762.993

9.529.736 1.811.418

13.862.184 1.651.105

9.249.540 1.959.334

11.341.154

15.513.289

11.208.874

2.839.663 31.091 78.274 0

2.391.952 41.463 60.045 5.894

2.653.889 48.308 66.925 0

2.949.028

2.499.354

2.769.122

793.238

609.729

680.751

793.238

609.729

680.751

15.083.420

18.622.372

14.658.747

3.056.165

-326.293

2.104.246

18,3%

15,8%

18,0%

5,3%

3,3%

4,6%

pm pm pm

-7.943 -411.240 92.890

pm pm pm

pm

-326.293

pm

LASTEN Besteed aan doelstellingen Directe hulp Voorlichting en bewustmaking Som besteed aan doelstellingen

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen Som werving baten

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som beheer en administratie

Som der lasten

RESULTAAT Kosten fondsenwerving in % baten fondsenwerving Beheer en administratiekosten in % totale bestedingen

Resultaatbestemming: Bestemmingsreserve Overige reserves Bestemmingsfonds

92

JAAR RE KE NIN GG2008 JAARREKENIN 2008 SOS-KINDERDORPEN SOS-KINDERDORPEN

Deloitte Accountants B.V. Orlyplein 10 1043 DP Amsterdam Postbus 58110 1040 HC Amsterdam Tel: (020) 582 5000 Fax: (020) 582 4022 www.deloitte.nl

Aan de de Raad Raad van van Toezicht Toezicht en en directie directievan vanStichting StichtingNederlandse Nederlandse Aan Vrienden Vrienden der der SOS-Kinderdorpen SOS-Kinderdorpen te Amsterdam Datum: 30 maart 2009

Behandeld door: H. Hibma RA

Kenmerk: HH09-120/RN/mvg

Accountantsverklaring Wij hebben de in dit jaarverslag, van pagina 74 tot en met pagina 91, opgenomen jaarrekening 2008 van Stichting Nederlandse Vrienden der SOS-Kinderdorpen te Amsterdam bestaande uit de balans per 31 december 2008 en van baten en lasten over 2008 met de toelichting gecontroleerd. de staat winst-en-verliesrekening Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende instellingen”. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang alsgevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Nederlandse Vrienden der SOS-Kinderdorpen per 31 december 2008 en van het resultaat over 2008 in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 650 “Fondsenwervende instellingen”. Deloitte Accountants B.V. H. Hibma RA

93 93



Verantwoordingsverklaring Code Goed Bestuur Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisaties. Dit betekent dat het dagelijks bestuur van SOS-Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak berust bij onze Raad van Toezicht (RvT). Deze formele scheiding werd in 2007 doorgevoerd en functioneerde in 2008 volgens de verwachtingen. Mede als gevolg van de invoering van de Code Goed Bestuur en de wens voor meer transparantie hebben we in 2008 een auditcommittee ingesteld. Deze onafhankelijke commissie is in het leven geroepen om toezicht te houden op onze financiën en de daaraan ten grondslag liggende administratieve processen en om ons te adviseren over ons financiële beleid. Taken & verantwoordelijkheden Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft drie hoofdtaken: die van werkgever, toezichthouder en klankbord. De belangrijkste taak is het houden van toezicht op de directie en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. De RvT adviseert, ondersteunt en controleert de directie en keurt -al dan niet na overleg- de jaarplannen en de begroting goed die de directeur samen met het managementteam voorstelt. Zo bepaalt de Raad van Toezicht mede welke projecten door SOS-Kinderdorpen Nederland worden ondersteund. De leden van de RvT zien erop toe dat de doelstellingen van de organisatie worden gerealiseerd en houden daarbij in het bijzonder een efficiënte fondsenwerving in het oog. Taken & verantwoordelijkheden algemeen directeur De algemeen directeur wordt -in principe voor onbepaalde tijd- aangesteld door de RvT en is belast met het dagelijks bestuur. De directeur geeft leiding aan onze organisatie en vertegenwoordigt SOS-Kinderdorpen naar buiten. Hij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid, stelt plannen, begrotingen en de jaarrekening op en kent budgetten toe. Dit alles gebeurt in nauwe samenwerking met het managementteam; de directeur is eindverantwoordelijk. Onze directeur is daarnaast verantwoordelijk voor de inhoud van dit jaarverslag. Alle taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement.

94

Benoeming, bezoldiging, aftreding en evaluatie RvT en Directeur De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines en expertise. Voorafgaand aan de werving van een nieuw lid stelt de RvT een functie- en competentieprofiel op. Leden worden benoemd met een meerderheid van stemmen. Zij worden gekozen voor een periode van vier jaar en kunnen eenmaal herkozen worden, waarmee de maximale ambtstermijn acht jaar is en er een aftreedschema is. De Raad van Toezicht bestond in 2008 uit zeven personen. Onder hen waren twee nieuwe leden waaronder voormalig staatssecretaris Karien van Gennip die na een korte inwerkperiode op 8 juli 2008 het voorzitterschap overnam van Hans Eenhoorn. Alle leden zijn zeer betrokken bij onze organisatie. Zij zetten hun ruime ervaring en kennis graag belangeloos in. Alleen voor gemaakte kosten ontvangen zij een vergoeding. Naast hun toezichthoudende taken, zetten de leden zich regelmatig actief voor ons in. In het verslagjaar kwam de raad zes keer bijeen. Op de agenda stonden onder meer de voortgang van internationale projecten, de voortgang van resultaten fondsenwerving en het strategieproces 2009-2012. Er vonden een aantal kleine wijzigingen in de statuten van de stichting plaats. Algemeen directeur Albert Jaap van Santbrink is sinds 2002 statutair benoemd en heeft een dienstverband voor onbepaalde tijd. In oktober kondigde hij zijn vertrek aan, maar hij bleef onze organisatie tot eind 2008 besturen. In de laatste maanden van 2008 werd begonnen met het werven van een nieuwe algemeen directeur. Het bruto jaarsalaris van onze directeur werd in 2008 opgesteld door de Raad van Toezicht en was met 103.164 euro conform de richtlijn van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI) voor directiesalarissen. De directeur wordt jaarlijks geëvalueerd door de Raad van Toezicht. De RvT evalueert tevens haar eigen functioneren op punten als de efficiëntie en effectiviteit van onze werkwijze; de mate waarin de controle op de financiële verslaglegging adequaat is; en de mate waarin de RvT voldoende bijdraagt aan de organisatie. Controle & Monitoring Het waarborgen van de kwaliteit van ons werk is een vereiste. Zowel voor wat betreft de fondsenwerving en voorlichting in Nederland, alsmede de besteding van Nederlandse giften in de landen waar we actief zijn en de hulp die we daar bieden aan kwetsbare kinderen.


SOS-Kinderdorpen Nederland monitort en evalueert de resultaten van haar activiteiten op basis van concrete doelstellingen die ze zich vooraf heeft gesteld. Deze zijn vastgelegd in ons jaarplan, in nauwkeurige schema’s met concrete Key Performance Indicators. Dit is een hulpmiddel om doelen en resultaten vast te stellen. Al deze plannen, doelstellingen en indicatoren om de resultaten te meten dragen direct of indirect bij aan het realiseren van onze vier hoofddoelen, welke zijn afgeleid van de internationale doelstellingen: 1. Meer kinderen opvangen in liefdevolle gezinnen 2. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken 3. Voorlichting geven om het draagvlak voor onze missie te vergroten 4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen Een belangrijk deel van de resultaatmeting voor ons Nederlandse kantoor is te bekijken of de donaties juist besteed worden. Dat doen we onder meer aan de hand van de verslagen van regionale en nationale SOSorganisaties die door SOS Kinderdorf International, door lokale accountants en door onszelf gecontroleerd worden. In deze verslagen wordt verantwoord waaraan het toegekende geld is besteed. Ook wordt hierin verslag gedaan van de impact die deze donaties op landelijk niveau hebben gehad. Wat er daadwerkelijk aan hulp is geboden en wat de resultaten daarvan zijn. Daarnaast ziet onze eigen financiële auditcommittee ieder kwartaal toe op de controle van de boekhouding en beoordelen zij de financiële rapportages elke maand. Extern toezicht wordt gehouden door: • Deloitte Accountants (accountantscontrole) • Hoofdkantoor SOS Kinderdorf International (controle op uitvoering projecten) • Centraal Bureau Fondsenwerving (keurmerk ter verantwoording fondsenwerving) Bijsturing & Verantwoording Elke twee weken vergadert de directeur met ons managementteam, dat bestaat uit de managers communicatie, fondsenwerving, internationale samenwerking en Financiën & Beheer. Tijdens deze vergaderingen bespreken zij de lopende zaken. Elke maand worden financiële rapportages opgesteld. Daarnaast rapporteren de verschillende managers van het managementteam per kwartaal over de voortgang. Elk jaar stellen zij de kaders vast voor het nieuwe jaarplan. Deze kaders zijn gebaseerd op de geboekte resultaten en de verwachte ontwikkelingen in de markt


en in het veld. Onze organisatie hecht veel belang aan een open en betrokken samenwerking tussen onze directeur en de RvT. Onze directeur informeert de RvT over alle belangrijke ontwikkelingen in de organisatie en houdt de leden op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de RvT de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages, welke zijn gebaseerd op de rapportages van het managementteam. Wanneer de RvT vragen heeft over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met onze directeur. Indien nodig wordt het beleid op aangeven van de RvT aangepast. Communicatie met belanghebbenden We hechten veel belang aan eerlijke en heldere communicatie met onze achterban. Interne belanghebbenden zijn onze medewerkers, vrijwilligers, ambassadeurs en bestuurders. Externe belanghebbenden zijn donateurs, partners, collega’s, brancheorganisaties en overheden. Onze interne relaties informeren we regelmatig via persoonlijk contact en elektronische nieuwsbrieven. Ter informatie ontvangen zij tevens al onze direct mailings aan donateurs, zodat zij op de hoogte zijn van wat we zoal extern uitsturen. Onze externe communicatie bestaat voornamelijk uit SOS-Bulletins (viermaal per jaar), campagnes, nieuwsbrieven, onze website en dit jaarverslag. Het jaarverslag informeert onze relaties over ons werk en de resultaten hiervan. We streven ernaar dit verslag op een heldere manier samen te stellen, waardoor onze relaties een goed beeld krijgen van hoe we fondsen werven en deze fondsen besteden. We staan zoveel mogelijk open voor interactie met onze achterban. Opmerkingen, suggesties en vooral klachten nemen we uiterst serieus. We hebben een protocol voor de afhandeling van binnenkomende klachten, dat goed wordt nageleefd. In 2008 werd in alle gevallen binnen 24 uur een eerste reactie gegeven en bedroeg de afhandeltijd gemiddeld drie werkdagen. In het kader van kwaliteitsverbetering is vorig jaar een start gemaakt met de verbetering van de klachtenprocedure.

Karien van Gennip, voorzitter Raad van Toezicht 95


Dankzij de steun van donateurs, stichtingen, bedrijven, de Nationale Postcode Loterij, vrijwilligers, ambassadeurs en vele anderen kunnen wij kwetsbare kinderen over de hele wereld een liefdevol thuis in een gezin geven. Heel hartelijk bedankt!

Stichting Nederlandse Vrienden der SOS-Kinderdorpen Postbus 9104 1006 AC Amsterdam Overschiestraat 59 A 1062 XD Amsterdam Telefoon: 020 - 408 01 90 Fax:

020 - 669 64 52

E-mail:

[email protected]

Internet:

www.soskinderdorpen.nl

GIRO 2280

Jaarverslag 2008 © SOS-Kinderdorpen. Eindredactie: SOS-Kinderdorpen. Dit Jaarverslag is gedrukt op FSC-goedgekeurd papier.

96

Jaarverslag. Foto: Christian Lesske

Recommend Documents