Foto: Joris Lugtigheid. Jaarverslag 2009

Foto: Joris Lugtigheid

Jaarverslag 2009

Foto: Gisela van Bommel

Ons Jaarverslag 2008 werd met veel plezier ontvangen

Jaarverslag

2009


Voor u ligt het Jaarverslag 2009 van Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen. Hierin doen wij verslag van onze activiteiten in het afgelopen jaar die hebben bijgedragen aan onze missie. Voor zover mogelijk hebben wij alle relevante bronnen vermeld bij gebruikte teksten, grafieken en foto’s. Namen van kinderen onder onze zorg zijn uit privacy overwegingen gefingeerd. Het financiële verslag achterin dit document is gecontroleerd door onze accountant PricewaterhouseCoopers en voorzien van een accountantsverklaring. Zij hebben hierbij aangegeven dat dit jaarverslag, voor zover zij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Dit Jaarverslag is tot stand gekomen mede dankzij de (deels) gesponsorde medewerking van tekstschrijfsters Anne Gine Goemans en Rosa Koelemeijer, portretfotograaf Joris Lugtigheid, One Shoe vormgeving en DTP en Rijser Grafische Communicatie. Het is verslag is gedrukt op FSC-goedgekeurd papier.

Jaarverslag 2009 SOS kinderdorpen

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave Voorwoord Algemeen directeur Marcel Beerthuizen

6

Hoogtepunten 2009

8

1. Ons werk 1.1 Wie we zijn • Geschiedenis • Visie, missie en waarden • Lokaal geworteld • Duurzame hulp 1.2 Hoe komt een kind in een SOS kinderdorp? 1.3 Wat we doen • Reportage zestig jaar SOS Kinderdorpen

9 9 9 10 10 11 12 12

2. Doelstellingen 2.1 Evaluatie 2009 • Doelstellingen 2009 • Wat hebben we in 2009 gerealiseerd? • Leerpunten 2.2 Effecten van de crisis 2.3 Doelstellingen 2010 2.4 Onze bijdrage aan de Millenniumdoelen

18 18 19 20 21 23 24

3. Resultaten 3.1 Duurzame aanpak 3.2 Hoe komt een project tot stand? • Van voorstel tot project • Besluitvorming in Nederland • Geldstromen en controle projectbestedingen • Financieel toezicht 3.3 Nederlandse bijdragen • Kenia: SOS kinderdorp Kisumu • Mexico: SOS kinderdorp Tehuacán • Zuid-Afrika: SOS kleuterschool Kaapstad • Ghana: landbouwonderwijs voor jongeren • Kosovo: gezinsversterkend programma Vranjevc • Sri Lanka: noodhulpprogramma 3.4 Meting van de resultaten • Hoe meten we de resultaten van ons werk? • Wat zijn de resultaten van ons werk? • SOS kind Mouna, 2 jaar later • Voormalig SOS kind Ignacio

28 28 28 28 29 29 29 30 31 32 33 34 35 36 36 36 40 41

4. Bestuur en Toezicht 4.1 Verslag algemeen directeur • Goed bestuur • Algemeen directeur • Taken van de algemeen directeur • Verhouding met de Raad van Toezicht • Bestuursmodel • Directeur en managementteam • Salariëring • Nevenfuncties • Beleid 2009 • Verhuizing 4.2 Verslag Raad van Toezicht • Taken • Nieuwe leden • Belangeloze inzet • Agendapunten • Risico’s en risicobeheersing • Evaluatie directeur • Evaluatie eigen functioneren • Toezicht accountants • Samenstelling Raad van Toezicht en Raad van Advies • Terugblik

42 42 43 43 43 43 43 43 44 44 45 46 46 46 47 47 47 48 48 48 49 50

Inhoudsopgave

4.3 Jaarplan 2010 • Vooruitblik • Doelgroep in Nederland • Samenwerking hulporganisaties • Kansen en risico’s • Meerjarenbeleid 2009-2016


5. Organisatie 5.1 De internationale organisatie • SOS Kinderdorf International • Besluitvorming • Vertegenwoordiging • Financiële coördinatie • Internationaal beleid • Samenwerken 5.2 Organisatie en beleid • SOS Kinderdorpen Nederland • Risicomanagement • Subsidiebeleid • Onderwijsbeleid • Duurzaamheid en milieu • Interne monitoring • Beleggingsbeleid 5.3 Personeelsbeleid • Beleidsontwikkeling • Betaalde krachten en vrijwillligers • Werving, selectie en scholing • Salariëring • Doelstellingen 2010 5.4 Vrijwilligersbeleid • SOS netwerk • Bijeenkomsten • Resultaten • Tevredenheid vrijwilligers • Doelstellingen 2010 5.5 Fondsenwerving • Groei van inkomsten • CBF-keurmerk • Plan van aanpak • Loyaliteit • Ontwikkelingen per doelgroep • Gedragscode fondsenwerving 5.6 Voorlichting • Ontwikkelingen in 2009 • Herpositionering • Publiciteit • Campagnes • Naamsbekendheid • Communicatie met belanghebbenden • Gedragscode voorlichting • Ambassadeurs en communicatiemix

52 53 53 53 54 56 56 57 57 57 58 58 60 60 60 60 60 61 62 62 64 64 64 65 65 65 66 66 66 67 67 67 68 68 69 70 70 71 80 82 82 83 83 84 84 84 85 85

6. Financieel verslag 6.1 Financieel verslag 6.2 Jaarrekening 6.3 Begroting 2010

88 95 116

Accountantsverklaring

117

Verantwoordingsverklaring

118

Jaarverslag 2009 SOS KINDERDORPEN

Voorwoord


Voorwoord

Marcel Beerthuizen Algemeen directeur

‘Uw betrokkenheid bij de kinderen is hartverwarmend’ “Het is inmiddels een jaar geleden dat ik werd aangenomen als nieuwe directeur van SOS Kinderdorpen. Natuurlijk kende ik de organisatie al, maar het afgelopen jaar heb ik de organisatie pas echt leren kennen. Ik heb met eigen ogen gezien wat wij structureel betekenen voor kinderen die er helemaal alleen voor staan. Dat we met ons werk complete gemeenschappen helpen en bijdragen aan de ontwikkeling van landen. En dat allemaal dankzij onze trouwe donateurs en partners. Ik ben trots en dankbaar dat ik nu vanuit deze functie mijn steentje mag bijdragen aan dit bijzondere werk. 2010 is helaas begonnen met een ramp van ongekende omvang. In één afschuwelijke minuut verwoestte een aardbeving de levens van miljoenen Haïtianen. Onze Haïtiaanse kinderdorpen bleven hierbij in tact, waardoor onze medewerkers direct noodhulp konden bieden aan de vele getroffen kinderen en families om hen heen. Het was indrukwekkend te zien hoeveel mensen in actie kwamen om mensen in Haïti te hulp te schieten. SOS Kinderdorpen zal zich niet alleen nu, maar vooral ook in de komende maanden en jaren inzetten om de levens van de kinderen hier op te bouwen.” “Terugkijkend op 2009 was er meer dat indruk op mij heeft gemaakt. Zoals de eerste keer dat ik ons werk zelf kon ervaren, toen ik afgelopen zomer Kenia bezocht. Ik ben zelf vader van vier kinderen en weet hoe belangrijk het is dat kinderen een stabiel en liefdevol thuis hebben. Ik herkende mijn eigen gezinsleven in dat van de SOS gezinnen. De SOS moeders die onvoorwaardelijk van hun kinderen houden. Net als andere ouders stimuleren zij hun kinderen om goed hun best te doen op school. Net zoals wij, willen zij het allerbeste voor hun kinderen. Dat raakt me. Maar ook de problematische achtergronden van de kinderen raken me. Ik ontmoette Jane, een klein meisje dat dol is op haar SOS moeder en boordevol levenslust zit. Een paar jaar terug werd ze door de politie ziek en ondervoed gevonden in een weiland. Een vondeling die nu opgroeit in een hecht gezin en een mooie toekomst tegemoet gaat. Zo zijn er nog veel meer kinderen als Jane die we blijvend helpen. En dat doen we al zestig jaar. De cijfers en resultaten spreken voor zich. Sinds de oprichting hebben we ruim 51.000 kinderen onder onze zorg grootgebracht. Dat zijn generaties volwassen mannen en vrouwen die vandaag de dag een zelfstandig en gelukkig leven leiden. Op dit moment kunnen 410.000 kinderen iedere dag weer op onze zorg rekenen. Indrukwekkende resultaten die de impact van ons werk tonen. Wat mij in mijn nieuwe functie aangenaam verrast heeft, is de loyaliteit van onze achterban.

6

Die is enorm. Onze donateurs, vrijwilligers, ambassadeurs en alle andere partners beseffen als geen ander dat hun steun van levensbelang is. Wij prijzen onszelf meer dan gelukkig dat u ons - ook in economisch lastige tijden - op allerlei manieren trouw bleef. Mede dankzij uw toewijding konden wij de zorg aan onze kinderen blijven garanderen. Door de economische crisis was het in het afgelopen jaar niet eenvoudig om fondsen te werven. Het aantrekken van nieuwe donateurs en partners was moeilijk. We zijn dan ook heel tevreden met het feit dat we ten opzichte van het topjaar 2008 toch een groei in eigen fondsenwerving hebben kunnen realiseren van 6 procent en daarmee de begroting 2009 hebben behaald. Ruim 14,4 miljoen euro konden we bestemmen aan de kinderdorpen en programma’s waar wij ons aan gecommitteerd hadden. Hierdoor hebben we onze verplichtingen naar de kinderen onder onze zorg kunnen nakomen en konden we meer kinderen een thuis geven in een liefdevol gezin. Een prestatie waar we met elkaar trots op mogen zijn. De aanhoudende crisis vraagt echter wel om waakzaamheid. Dat waren we in 2009 al en ook voor 2010 hebben we onze verwachtingen afgestemd op mogelijk stagnerende inkomsten. Niet alleen vanwege de crisis, maar ook omdat de moeilijkheidsgraad van ons werk toeneemt. Er zijn immers veel ontwikkelingen binnen onze branche. Zo is het Nederlandse publiek in toenemende mate kritisch over de effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking. Ook

Voorwoord

de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) plaatste in haar recente rapport enkele kritische kanttekeningen bij de effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking. Ook als niet-overheidsgebonden organisatie zijn we hier alert op. Door open te staan voor de lessen uit ons eigen werk en dat van anderen, blijven we manieren ontwikkelen om nog effectiever ons doel te bereiken. Al met al leiden deze ontwikkelingen tot nieuwe uitdagingen. Uitdagingen die we met vertrouwen aan gaan en waarbij we op uw steun hopen te mogen blijven rekenen. In 2009 hebben we ons gericht op de netwerken om ons heen en op onze achterban. Ik had het afgelopen jaar het genoegen om tijdens diverse donateurbijeenkomsten met een aantal van u kennis te mogen maken. Uw grote betrokkenheid bij onze organisatie en de SOS kinderen is hartverwarmend. De band tussen een donateur en SOS Kinderdorpen is vaak voor het leven. Diverse mensen vertelden mij over de SOS kinderen die zij sponsoren. Jongens en meisjes die zij al vele jaren steunen en inmiddels onderdeel uitmaken van hun eigen gezin. Donateurs kennen hun SOS kinderen vaak goed dankzij briefwisselingen of bezoeken aan de kinderdorpen. Ze lieten mij foto’s zien van ‘hun’ kinderen aan de andere kant van de wereld. Sommigen waren al volwassen en hadden een eigen gezin gesticht.

Foto: Robert Fleischanderl

Wat ik heb gemerkt uit mijn gesprekken met donateurs, is dat het van essentieel belang is om een

goede balans te vinden in hoe wij in contact treden met hen. Donateurs zijn (terecht) kritisch op hoe we met hen communiceren. Voor ons vormt dit soms een tweestrijd. Enerzijds willen en moeten we werven om ons werk mogelijk te maken. Anderzijds willen we onze achterban niet overvragen. We zijn immers blij met


iedere bijdrage. Daarom proberen we zoveel mogelijk maatwerk te leveren en in te spelen op de wensen van donateurs. Als zij aangeven minder post te willen ontvangen, dan respecteren we dat. Als zij bepaalde voorkeuren uitspreken, dan houden we daar rekening mee. We merken ook dat zij het waarderen als we ons beleid en onze motivatie aan hen uitleggen. En dat ze hier dan beter begrip voor kunnen opbrengen. Donateurs waarderen het ook zeer dat al onze kinderdorpen en programma’s vrijwel uitsluitend door lokale mensen worden opgezet en uitgevoerd. In Kenia ontmoette ik onze lokale SOS medewerkers. Ik stond versteld van hun inzet. SOS moeders, docenten, maatschappelijk werkers, verpleegkundigen, psychologen, dorpsdirecteuren: met hart en ziel zetten zij zich in voor kinderen en kwetsbare gezinnen in hun gemeenschap. Hun werk is zwaar. De problemen waar ze in hun land tegen aanlopen zijn complex en talrijk. Dat vergt een gedegen en goede aanpak. Gelukkig is onze organisatie daartoe uitstekend in staat. Onze lokale medewerkers kennen de gemeenschappen en weten wat er speelt in de verschillende culturen en bevolkingsgroepen. Ze zijn goed opgeleid en werken nauw samen met betrokken instanties, overheden en andere hulporganisaties. Samenwerking met deze andere hulporganisaties is en wordt steeds belangrijker. Het is de beste manier om nog meer kinderen structureel te kunnen helpen. En dat is ons grootste streven. Daarom zijn we in 2009 een alliantie aangegaan met een aantal kindgerichte hulporganisaties. Door kennis bij elkaar te brengen, kunnen we met elkaar meer kinderen en jongeren in ontwikkelingslanden bereiken. De samenwerking opereert onder de naam Together4Change en vraagt een omvangrijke subsidie aan bij het Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. Onze internationale organisatie wil er in 2016 voor zorgen dat één miljoen kinderen met onze hulp kunnen opgroeien in een liefdevol gezin. Een ambitieus doel? Zeker. Maar het is een realistische ambitie. Ik geloof in onze organisatie en ik geloof in onze achterban. Uw steun is overweldigend. Wij zullen blijven bewijzen dat SOS Kinderdorpen iedere gedoneerde euro goed besteedt. Namens alle kinderen dank ik u heel hartelijk!”

Marcel Beerthuizen, Algemeen directeur SOS Kinderdorpen Nederland

Heeft u vragen voor Marcel Beerthuizen? Mail dan naar [email protected]

7

Hoogtepunten 2009


Hoogtepunten Januari Trouwe steun Postcode Loterij

Juli Petitie Dag van het Gezin

De Nationale Postcode Loterij is al jaren een belangrijke steun voor ons. Tijdens het jaarlijkse Goed Geld Gala ontvangen we wederom het fantastische bedrag van 1 miljoen euro. De Postcode Loterij steunt ons al sinds 2000 met een jaarlijkse donatie. Dankzij de giften hebben we onder meer nieuwe kinderdorpen in Kenia en in Ghana kunnen bouwen.

Naar aanleiding van de Dag van het Gezin op 15 mei, overhandigen wij op 16 juli een petitie aan het Ministerie voor Jeugd en Gezin. De petitie bevat handtekeningen van ruim duizend mensen die willen dat de Dag van het Gezin tot officiële nationale dag in Nederland wordt uitgeroepen.

Foto: SOS archief

Foto: Kees Bouwmeester

Februari Start landbouwprogramma Ghana

Augustus Zomerhit Jan Smit

In Ghana zijn we in samenwerking met andere ontwikkelingsorganisaties gestart met Farming and Livelihood Improvement Program (FLIP). Dit project bestaat uit een gezinsversterkend programma met een biologisch landbouwonderwijs onderdeel en is speciaal gericht op plattelandsjongeren. Foto: Valerie Jans

Jan Smit en zijn Surinaamse collega Damaru brengen een nummer uit voor SOS Kinderdorpen. De opbrengsten – ruim 30.000 euro - van de zomerhit ‘Tuintje in mijn hart’ gaan volledig naar ons werk. De single krijgt een platina onderscheiding en wordt verkozen tot de zomerhit van 2009. Foto: Frans van Zijst

April projectbezoek Flores

September Minister Koenders

Danone steunt onze organisatie in de vorm van sponsoring van ons gezinsversterkende programma op Flores. In april bezochten lokale medewerkers van Danone uit Indonesië dit programma.

Op 26 september wordt in Den Haag een groot evenement gehouden over ontwikkelingssamenwerking. SOS ambassadeur Jan Smit spreekt met minister Koenders over SOS Kinderdorpen en onze bijdrage aan ontwikkelingssamenwerking.

Foto: Ronald Hemerik

Foto: Edwin Smulders

Mei Beroepsopleiding Togo gestart

November Nieuw kinderdorp Kumasi

Het startsein wordt gegeven voor de bouw van een technische middelbare school in Kara, Togo. De grond is door de lokale overheid geschonken. Voor de toekomstige leerlingen zal de technische opleiding de kans op een baan aanzienlijk vergroten.

Het nieuwe kinderdorp Kumasi in Ghana is opgeleverd en de eerste moeders en kinderen komen in het dorp wonen. In totaal zullen hier 120 kinderen in twaalf gezinshuizen komen wonen. Ook is er een sociaal-medisch centrum voor 12.000 kinderen en volwassenen uit de omgeving. De nieuwe kleuterschool en basisschool bieden plaats aan in totaal 480 leerlingen. De officiële opening zal in 2010 plaatsvinden.

Foto: Valerie Jans


Mei Opening kinderdorp Gulu

December Alliantie Together4Change

Een ander hoogtepunt in mei is de opening van het derde SOS kinderdorp in NoordOeganda. Dit kinderdorp werd gebouwd vanuit een nooddorp dat sinds de burgeroorlog in Oeganda kinderen opving die hun ouders hadden verloren.

Onder de alliantie Together4Change dienen we samen met International Child Support, Wereldkinderen en Wilde Ganzen een gezamenlijke subsidie-aanvraag in bij minister Koenders voor Ontwikkelingssamenwerking. De aanvraag heeft als doel dat wij ons de komende vijf jaar inzetten voor het verbeteren van de situatie van kinderen en jongeren in ontwikkelingslanden.

Foto: SOS archief

Foto: Sanne Rademaker

Juni Online campagne mijnsoskinderdorp.nl

December Vrouwen Bouwen succesvol verder

In de zomer lanceren we de actie mijnsoskinderdorp.nl. Iedereen wordt uitgenodigd om online een eigen kinderdorp te bouwen. Ruim 450 mensen reageren en worden donateur.

Foto: SOS archief

8

Vrouwen Bouwen heeft dit jaar weer een groot aantal evenementen georganiseerd om het nieuwe kinderdorp in Kumasi, Ghana te financieren. Het was een jaar vol activiteiten, van een golftoernooi tot en met een lunch in de Kersentuin, georganiseerd door zeer betrokken vrouwen. In totaal hebben de vrouwen met al hun inspanningen sinds de start bijna 1 miljoen euro geworven voor het nieuwe kinderdorp.

1. Ons werk


1. Ons werk 1.1 Wie we zijn liefde, respect en veiligheid. Ongeacht geloof, afkomst of huidskleur. Door ervoor te zorgen dat kinderen daarnaast ook goed onderwijs, medische zorg en sociale begeleiding krijgen, groeien ze op tot zelfstandige mensen die midden in de maatschappij staan. Wereldwijd geven wij kinderen weer een solide basis voor een kansrijke toekomst.

Foto: SOS archief

Geschiedenis In 1949 richtte Hermann Gmeiner in Oostenrijk het eerste SOS kinderdorp op. Hij vond dat ieder kind moet kunnen opgroeien in een omgeving met liefde, respect en veiligheid. Inmiddels is SOS Kinderdorf International al zestig jaar dé specialist in de duurzame zorg voor kinderen in gezinsverband overal ter wereld.

In de afgelopen zes decennia zijn vele generaties kinderen dankzij dit werk opgegroeid in een liefdevol gezin. Ruim 51.000 kinderen hebben zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen. Vandaag de dag geven we ruim 410.000 kinderen in 132 landen verspreid over de hele wereld een solide basis. Zodat zij kunnen bouwen aan een kansrijke toekomst en een bijdrage kunnen leveren aan hun omgeving. De Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen, gevestigd in Amsterdam, is sinds 1965 actief en aangesloten bij deze internationale organisatie. Al ruim veertig jaar draagt onze Nederlandse organisatie bij aan de missie van SOS Kinderdorf International, met als primaire doelen voorlichting geven over ons werk en fondsen werven om dit werk te continueren en uit te breiden. Visie – wat wij willen voor kinderen Wij vinden dat ieder kind het recht heeft om op te groeien in een gezin, waar het wordt omringd met

Missie – wat wij doen Over de hele wereld zijn er kinderen die door armoede, ziekte of oorlog de zorg van hun ouders verliezen. Zij hebben geen basis om een toekomst op te bouwen. Het is onze missie om mee te bouwen aan liefdevolle gezinssituaties voor deze kinderen in nood. Wij helpen hen hun eigen toekomst vorm te geven en ondersteunen de ontwikkeling van hun gemeenschap. Dit doen wij door hen te laten opgroeien in 500 SOS kinderdorpen over de hele wereld, waar zij samen met broertjes en zusjes wonen in een gezin bij een SOS moeder. En door met onze gezinsversterkende programma’s te helpen voorkómen dat kinderen de zorg van hun ouders verliezen. Afhankelijk van reeds bestaande voorzieningen in een land, ontwikkelen we tevens faciliteiten zoals scholen, sociale en medische centra die nadrukkelijk ook toegankelijk zijn voor kinderen en volwassenen uit de omgeving.

9

1. Ons werk


Foto: Patrick Wittmann

Angelina Jolie, actrice:

Waarden – wat we belangrijk vinden De manier waarop wij de kinderen opvangen, is gebaseerd op liefdevol en persoonlijk contact. We bieden onze kinderen de geborgenheid van een hechte relatie met een gezin in het land waar ze vandaan komen. Onze donateurs en de partijen die ons steunen, geloven in onze aanpak. Alleen samen met hen kunnen wij onze kinderen bieden wat we beloven. Daarom hechten wij veel waarde aan een open en persoonlijke relatie met onze achterban. Ook vinden we het belangrijk dat onze achterban vertrouwen in ons heeft: we voldoen aan alle wettelijke eisen en richtlijnen en het werven van fondsen gebeurt op verantwoorde wijze. Door middel van voorlichting, een professionele werkwijze en transparante verslaglegging vertellen we onze donateurs hoe, wanneer en waar hun geld wordt besteed. Tot slot hechten we er veel belang aan dat we ons werk kostenbewust doen, zodat het geld van onze donateurs zorgvuldig en efficiënt wordt besteed. Dit wordt bevestigd door het toekennen van CBF Keurmerk aan onze organistatie. Lokaal geworteld Ons beleid is om alleen met mensen te werken uit de landen waar we actief zijn. Werken met lokale medewerkers heeft twee essentiële voordelen: 1. Kinderen kunnen op deze manier worden verzorgd en opgevoed temidden van mensen met dezelfde culturele achtergrond. Voor kinderen die vaak al een moeilijke start in hun leven hebben gehad, is dit belangrijk omdat ze zo een gevoel van herkenning, vertrouwen en geborgenheid krijgen. Lokale medewerkers kunnen zich ook voor langere tijd committeren aan ons werk. Op die manier krijgen de kinderen een stabiele leefomgeving en hoeven ze niet steeds aan nieuwe mensen te wennen. 2. Wij vinden het belangrijk om de plaatselijke

10

“De manier waarop SOS Kinderdorpen opvang biedt aan kinderen zonder ouderlijke zorg, vind ik één van de beste oplossingen, aangezien kinderen hiermee binnen een gezin kunnen opgroeien. We hopen dat meer mensen hun projecten leren kennen en deze willen ondersteunen.”

werkgelegenheid te stimuleren. Door lokaal mensen te werven en op te leiden, investeren we in de economie van dat land. Vanuit dezelfde gedachte werken wij ook altijd samen met lokale jeugd- en welzijnsinstanties en de juridische instellingen. Zij kennen de plaatselijke infrastructuur, wetgeving en gemeenschappen het best en in samenwerking met hen kunnen wij de kinderen in hun land het meest efficiënt en effectief helpen. Bovendien stimuleert dit de betrokkenheid bij en verantwoordelijkheid van gemeenschappen voor de kinderen in hun land. Duurzame hulp SOS Kinderdorpen biedt lange termijn hulp. Waar we zijn, blijven we net zolang als nodig is. De kinderen die we helpen, kunnen rekenen op onze structurele zorg. Ook kwetsbare gezinnen die we begeleiden blijven we drie tot vijf jaar steunen, totdat ze hun kinderen weer een stabiele thuissituatie kunnen geven. Het effect van onze hulp op de omgeving is hierdoor tastbaar en duurzaam. Juist door onze blijvende aanwezigheid in de landen waar we actief zijn, kunnen we ook in het geval van nood vaak snel goede hulp bieden. We kunnen dan immers vanuit onze bestaande faciliteiten werken en hebben in veel gebieden al veel kennis van en ervaring met het lokale systeem. Zodra er zich ergens een ramp voltrekt, zijn onze mensen vaak al ter plaatse. Deze bestaat veelal uit voeding, medicatie, dagelijkse noodopvang en (psychische) begeleiding van gezinnen. In augustus 2009 boden wij bijvoorbeeld noodhulp naar aanleiding van de burgeroorlog in Sri Lanka. We boden vluchtelingen noodopvang, voeding, medische- en sociale begeleiding en kleding. Maar ook in dergelijke noodsituaties kijken we altijd naar wat we op lange termijn voor de kinderen kunnen betekenen. Zoals bijvoorbeeld hereniging met hun families of begeleiding bij het zoeken van blijvende opvang.

1. Ons werk


1.2 Hoe komt een kind bij ons?

Foto: Katja Snozzi

SOS Kinderdorpen werkt nauw samen met lokale autoriteiten op het gebied van jeugdzorg. Deze instanties geven aan welke kinderen in nood zijn en in aanmerking komen voor onze zorg. Tevens nemen zij de uiteindelijke beslissing over welke kinderen aan onze zorg worden toevertrouwd. Het komt echter ook voor dat particulieren horen over ons werk en besluiten een verzoek bij ons in te dienen voor toelating van kinderen. Helaas komt het ook voor dat kinderen te vondeling worden gelegd bij een kinderdorp. In al deze gevallen blijven de jeugd- en welzijnsinstanties uit het desbetreffende land uiteindelijk beslissen wat de beste oplossing voor het kind is. Als kinderen nog wel familieleden hebben die voor hen kunnen zorgen, kunnen zij en hun familie ondersteund worden door onze gezinsversterkende programma’s. Heeft een kind echter niemand meer, dan heeft het onze voorkeur dat het wel in zijn eigen land kan blijven wonen en wordt een plek in één van onze kinderdorpen overwogen. De criteria voor het toelaten van kinderen worden vastgesteld door de lokale SOS organisatie in lijn met de richtlijnen van SOS Kinderdorf International en rekening houdend met de sociale, economische en wettelijke omstandigheden van het land. De beslissing voor toelating tot een kinderdorp wordt gemaakt door een commissie die bestaat uit opvoedkundigen, sociaal werkers, de directeur van het kinderdorp, een medewerker van de lokale SOS organisatie en een vertegenwoordiger van de SOS moeders. Er wordt hierbij altijd rekening gehouden met de achtergrond en huidige leefomstandigheden van het kind om te bepalen of opname in een kinderdorp de beste oplossing is of dat er betere alternatieven zijn. Het kind staat hierbij centraal: wat zijn behoeften zijn en welke oplossingen het welzijn van het kind het beste dienen. De commissie zorgt er ook voor dat het kind alle benodigde documenten heeft en dat alle wettelijke verplichtingen worden vervuld.

11


1. Ons werk

1.3 Wat wij doen

Zestig jaar gezinsgerichte hulp aan kinderen Kinderen die door armoede, ziekte of oorlog de zorg van hun ouders verliezen. Het gebeurt helaas elke dag weer. Zij hebben geen basis om een toekomst op te bouwen. SOS Kinderdorpen zorgt er al zestig jaar voor dat deze kinderen in een liefdevol gezin kunnen opgroeien. Sinds de oprichting zijn ruim 51.000 kinderen grootgebracht in een SOS gezin. De kinderen van toen zijn volwassenen die nu een zelfstandig en gelukkig bestaan leiden. Zoals Monika Lienhart, Hae Soo Joung en Serge Boigny. Voormalig SOS kinderen die dierbare herinneringen koesteren aan hun jeugd. Met een terugblik laten wij u zien wat ons werk betekent voor kinderen die er alleen voor staan. Vroeger en nu.

1949: Het eerste SOS kinderdorp Vier jaar na de Tweede Wereldoorlog was de chaos in Europa nog steeds groot. Vooral voor weeskinderen was de situatie erbarmelijk. De Oostenrijkse student geneeskunde Hermann Gmeiner was geschokt door het grote aantal kinderen dat er alleen voor was komen te staan. Hij wilde hen helpen en was ervan overtuigd dat hulp alleen effectief kon zijn wanneer een kind opgroeide binnen een gezin. Al op jonge leeftijd verloor Hermann Gmeiner zijn moeder. Een ingrijpende gebeurtenis die hem tot zijn visie en missie bracht. Hermann Gmeiner besloot om samen met een groep vrienden SOS Kinderdorpen op te richten.

Foto: SOS archief

‘Ik kreeg de kracht om mijn eigen weg te bewandelen’ Op een heuvel in Tirol, vlakbij het stadje Imst, werd in 1949 het eerste SOS kinderdorp gebouwd. Het bestond uit vijftien gezinshuizen met een prachtig uitzicht op de Oostenrijkse bergen. Oprichter Hermann Gmeiner werd de dorpsdirecteur. Eén van de allereerste bewonertjes was Monika Lienhart. Haar moeder was overleden en haar vader had het gezin al verlaten. Zes maanden lang was er niemand die voor Monika en haar zussen kon zorgen. Ze moesten zelf zien te overleven. Totdat een maatschappelijk werkster voor de meisjes een plek in het nieuwe SOS kinderdorp regelde. “Ik kan mij onze aankomst in het kinderdorp nog herinneren als de dag van gisteren”, vertelt Monika. Ze is inmiddels zestig jaar oud, getrouwd en moeder van twee dochters. “We vonden het heel eng, maar we waren ook nieuwsgierig. We kwamen in een gezin met vijf andere kinderen terecht. Wat mij het meest verbaasde was dat iedereen een eigen bed had. Wij hadden nog nooit een eigen bed gehad! Opeens hadden we nieuwe broertjes en zusjes en een SOS moeder die voor ons zorgde.” Monika kijkt met warme gevoelens terug op haar jeugd in het kinderdorp. “Het gezinsleven speelde zich vooral in de woonkamer af. We aten er, speelden er, maakten er huiswerk. Op zondag luisterden we met zijn allen naar de radio. Televisies of computers bestonden toen nog niet. Vrije tijd betekende vooral buiten zijn en lekker met elkaar spelen.” Monika was een goede leerling, leerde makkelijk en las graag. Al tijdens haar schooltijd werd het duidelijk dat ze verpleegster wilde worden. Een ‘droombaan’ noemt ze haar jarenlange werk als verpleegkundige. Onlangs ging ze met pensioen. Monika heeft nog steeds regelmatig contact met al haar broers en zussen. Haar SOS moeder leeft nog steeds en ze zien elkaar vaak. “In de loop der jaren hebben we als gezin een hechte band met elkaar opgebouwd. Mijn moeder is mijn rots in de branding, de lieve oma van mijn kinderen. Ik kan me niet voorstellen dat ze er op een dag niet meer is. Zij is mijn thuis.” De Oostenrijkse Monika is dit jaar even oud geworden als het eerste kinderdorp in Imst dat in de loop der jaren een thuis heeft geboden aan vele generaties kinderen. Vaak is ze nog verrast hoe haar leven is gelopen. “Dan denk ik: wat gaat het toch goed met mij! Ik heb een geweldig gezin. We zijn gezond en kunnen doen wat we willen. Ik heb veel geluk gehad in mijn leven. Een liefdevolle SOS moeder die mij weer een thuis gaf. En de kracht om mijn eigen weg te bewandelen.”

12


Foto: SOS archief

1. Ons werk

1963: Buiten de grenzen van Europa Hermann Gmeiner zag dat zijn vorm van hulpverlening werkte. Kinderen bloeiden op in een liefdevolle en veilige gezinssituatie. Gedreven bouwde hij verder aan zijn missie: eind jaren vijftig waren er twintig SOS kinderdorpen gerealiseerd in Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk en Italië. Hij verbreedde de hulpverlening door het opzetten van jongerenhuizen, waar de eerste generatie SOS kinderen - die inmiddels was opgegroeid - gedegen werd voorbereid op een zelfstandig leven. In diezelfde periode bezocht hij het door oorlog geteisterde Zuid-Korea. Toen Gmeiner oog in oog stond met de vele oorlogswezen, besloot hij het eerste SOS kinderdorp in Azië te bouwen. ‘Dankzij de jongerenhuizen is de overgang veel kleiner’ De vijftigjarige Koreaanse Hae Soo Joung is een SOS kind van het eerste uur, dat zich succesvol heeft ontwikkeld. Hij studeerde bedrijfskunde en sociologie en is inmiddels directeur van het sociaal centrum in SOS kinderdorp Daegu waar hij opgroeide. “Mijn jeugd is de basis van mijn leven geweest. Ik denk nog vaak terug aan die tijd”, vertelt Hae Soo Joung. Hij was zeven jaar toen hij in het kinderdorp kwam wonen. Zuid-Korea herstelde langzaam van de Koreaanse oorlog. Veel kinderen leefden op straat, ze waren gekleed in vodden en waren sterk ondervoed. De moeder van Hae Soo was net gestorven en zijn vader was radeloos. Hij kon de situatie niet meer aan en bracht hem naar het kinderdorp. In het begin was Hae Soo ernstig ziek. Het duurde lang voordat hij hersteld was van zijn longontsteking. Daarna kon hij wennen aan het leven in zijn nieuwe SOS gezin. “Ik vond het leuk om naar school te gaan en ik had goede cijfers,” herinnert hij zich. “Maar ik vond spelen met mijn broers en zussen ook heerlijk. We verzorgden samen de geiten, konijnen en kippen.” Het huis waar ze woonden was eenvoudig. “We hadden geen ijskast of wasmachine. Onze SOS moeder werkte ontzettend hard. Ze had tien kinderen; veel tijd voor zichzelf was er niet. Maar ze klaagde nooit. We hielpen mee in het huishouden en voelden ons bevoorrecht. Vriendjes uit de buurt kregen minder kansen. Bij ons stond school op de eerste plaats, dat was in die tijd bijzonder.” Toen Hae Soo na zijn studie een baan kreeg, ging hij voor het eerst op zichzelf wonen. “Die overgang vond ik moeilijk. Ik miste mijn moeder en de warmte van de familie. Opeens zat ik in mijn eentje. In die tijd waren er in mijn land nog geen SOS jongerenhuizen. Tegenwoordig zijn er tal van jongerenhuizen waar de oudere kinderen leren om onder begeleiding op eigen benen te staan. Deze huizen staan meestal in de buurt van het kinderdorp. Dat is voor iedereen prettig: de jongeren vinden het fijn even thuis langs te gaan. De overgang naar een zelfstandig bestaan is nu veel natuurlijker en kleiner.” Hae Soo had nooit verwacht dat zijn werk als directeur van het sociaal centrum zo’n uitdaging zou zijn. “De achtergronden van de SOS kinderen zijn veranderd. In mijn jeugd waren het vooral weeskinderen. Tegenwoordig wonen er kinderen die vaak nog wel een ouder hebben, maar die verwaarloosd of misbruikt zijn. Deze jongens en meisjes zijn vaak getraumatiseerd en ik wil hen helpen hun ervaringen te verwerken. Ik gun deze kinderen later net zulke mooie herinneringen als ik nu heb.”

13


1. Ons werk

1971: Start in Afrika Na Azië, breidde SOS Kinderdorpen de hulpverlening uit naar Afrika. In 1971 opende het eerste Afrikaanse kinderdorp Abobo in Ivoorkust haar deuren. Serge Boigny (39) was één van de eerste kinderen die hier opgroeide. Net als overal ter wereld startte onze organisatie in Afrika ook bewust met mensen uit de plaatselijke gemeenschap. Zo worden kinderen als Serge opgevoed door mensen uit hun eigen cultuur. Onze kinderdorpen en programma’s geven hierdoor een enorme impuls voor de omgeving en de plaatselijke werkgelegenheid. Dit schept veel vertrouwen bij de lokale overheden en jeugdzorginstellingen met wie wij samenwerken. Toen al, en vandaag de dag nog steeds.

Foto: SOS archief

‘Ik leerde wat onvoorwaardelijke liefde is’ Serge Boigny is getrouwd, vader van drie kinderen en één van de meest succesvolle cateraars van Ivoorkust. Als Serge over zijn jeugd praat, stralen zijn ogen. “Dankzij SOS verloopt mijn leven voorspoedig”, zegt hij trots. “Ik ben een goede vader en echtgenoot en ook zakelijk gaat het me voor de wind. In het SOS gezin leerde ik wat onvoorwaardelijke liefde is. Daardoor kon ik nieuwe familiebanden en vriendschappen opbouwen. Ik leerde om nooit bij de pakken neer te gaan zitten. Mijn SOS moeder zei altijd dat er voor iedereen een plaatsje is in de maatschappij, zolang ik mijn best maar deed. Een wijze les die ik goed in mijn oren knoopte.” Het leven was niet altijd makkelijk, vertelt Serge. “Mijn eerste jaren heb ik samen met mijn moeder op straat doorgebracht. We waren dakloos en hadden niet eens geld om te eten. Toen ik vijf was, verliet mijn moeder mij. Mensen uit de buurt waar we rondzwierven, brachten me naar SOS kinderdorp Abobo. Vanaf die dag begon mijn kindertijd pas echt. Ik hoefde niet meer bang te zijn, had geen honger meer. Ik voelde me niet meer alleen. Ik had een SOS moeder die voor me zorgde alsof ik haar bloedeigen kind was. De kinderen in het kinderdorp beschouwde ik al snel als echte broers en zussen. We kenden elkaar door en door. We voetbalden, lachten en kibbelden met elkaar. Thuis kookte ik graag voor ons gezin. Want eerlijk gezegd hield ik meer van koken dan van leren.” Dat deed hem ertoe besluiten om een opleiding tot cateraar te volgen. Tijdens deze opleiding woonde hij in het SOS jongerenhuis. Met leeftijdgenoten leerde hij in het huis om de eerste stappen naar een zelfstandig bestaan te zetten. “Dat was een leuke tijd”, zegt Serge. “De begeleiding was heel waardevol. Al snel had ik werk en een eigen appartement. Maar helaas raakte ik later een paar keer mijn baan kwijt. Dat was heel demotiverend. Mijn SOS moeder Béby en de dorpsdirecteur, die als een vader voor me was, bleven mij echter altijd aanmoedigen. Ze stonden honderd procent achter mij. Met resultaat. Ik heb nu vier restaurants en twintig mensen in dienst. Ik heb een druk leven, maar mijn gezin en ik gaan nog regelmatig naar het kinderdorp. Naar mijn moeder, de oma van mijn kinderen en al die andere mensen die tot mijn familie behoren.”

14


Foto: Guenay Ulutuncok

1. Ons werk

1980: Onderwijs maakt zelfstandig Eind jaren zeventig waren er al 143 SOS kinderdorpen in de wereld. De behoefte aan aanvullende programma’s bleek groot te zijn. Daarom besloten we onze activiteiten op grote schaal uit te breiden met kleuterscholen, lagere- en middelbare scholen, beroepsopleidingen en medische en sociale centra. Onderwijs ging een steeds prominentere rol in onze hulpverlening spelen. Onderwijs is immers de sleutel tot een zelfstandig bestaan. Het ontwikkelt een individu en draagt bij aan de ontwikkeling van een heel land. Behalve de SOS kinderen kunnen ook jongens en meisjes uit de omgeving van onze kinderdorpen naar onze scholen toe. In 2009 zijn er 519 scholen met in totaal 200.000 leerlingen. Met name de beroepsopleidingen vormen een belangrijke schakel in de stap naar hun zelfstandigheid. Eén van deze beroepsopleidingen is in Bukavu in de Democratische Republiek Congo. ‘We hebben in korte tijd al veel geleerd’ Emmanuel is zeventien jaar oud, leergierig en zit boordevol plannen voor de toekomst. Hij behoort tot de eerste lichting studenten aan de SOS beroepsopleiding in Bukavu. De school opende in het najaar van 2008 haar deuren en biedt plaats aan 176 leerlingen. Dit zijn jongens en meisjes die worden opgeleid tot onder meer timmerman, secretaresse, loodgieter en stukadoor. De leerlingen zijn zeer gemotiveerd. Sommigen moeten wel drie uur lopen om op school te komen. Emmanuel zit nu in de tweede klas van de metselaarsopleiding. “Mijn examens gingen heel goed”, vertelt hij trots. “Ik behoorde tot de drie beste van de klas. Waar ik zelf versteld van stond, is dat we in korte tijd al zo veel hebben geleerd. In de zomer ging ik met twee vrienden van mijn opleiding op stage in de bouw. We hebben toen meegewerkt aan het bouwen van een huis en mochten het metselwerk doen. Dat was echt geweldig. De eigenaar was heel tevreden.” Emmanuel groeide op in SOS kinderdorp Bukavu. Toen hij klein was, wilde hij dokter of verpleger worden. Eenmaal op de middelbare school besloot hij naar de nieuwe bouwopleiding te gaan. “Het is een mooi vak waar altijd werk in te vinden is. Een ander groot voordeel is dat de opleidingen van SOS Kinderdorpen heel goed staan aangeschreven. Het niveau ligt hoger dan bij andere opleidingen. Dat komt omdat de leraren goed zijn opgeleid en over veel praktijkervaring beschikken. De lessen vind ik heel leuk en leerzaam. We hebben nu een nieuw vak: zelfstandig ondernemen. Dat is handig voor als ik straks een eigen bedrijf wil opzetten.” Deze praktijkgerichte opleiding geeft jongeren de bagage mee om binnen hun gemeenschap aan de slag te gaan en hun steentje bij te dragen aan de wederopbouw van hun land na een slepende burgeroorlog. Emmanuels grote droom is om ingenieur te worden. “Ik wil later mooie en solide gebouwen neerzetten. Net als onze nieuwe school. Dat betekent dat ik de komende jaren nog flink moet studeren. Maar mijn moeder zegt altijd tegen ons: als je echt iets wilt, dan lukt het je ook. Ik weet zeker dat het mij met de steun van SOS gaat lukken.”

15


1. Ons werk

1990: Steun aan kwetsbare gezinnen Door het uiteenvallen van de Sovjet Unie begin jaren ‘90 groeide de behoefte aan onze werkzaamheden in Oost-Europa. Programma’s in onder meer Rusland, Polen, Albanië, Roemenië en Bulgarije werden opgestart en uitgebreid. Een andere belangrijke ontwikkeling begin jaren ‘90 was dat onze gezinsversterkende programma’s een steeds belangrijker onderdeel werden van onze hulpverlening. Met deze programma’s ondersteunen we kwetsbare gezinnen bij het creëren van een stabiele leefsituatie voor hun kinderen. In 2009 zijn er al wereldwijd ruim 580 gezinsversterkende programma’s. Zoals in de gemeente Patzún in Guatemala. Sinds twee jaar begeleiden we daar 600 jonge kinderen die het risico liepen de zorg van hun ouders te verliezen.

Foto: Carmen Nufio

‘We kunnen eindelijk goed voor onze dochters zorgen’ Patzún ligt in de provincie Chimaltenango waar armoede en ziekte de bevolking in een ijzeren greep houden. Vier jaar geleden werd dit gebied zwaar getroffen door een orkaan. Veel mensen kwamen om het leven en de landbouwgrond werd grotendeels verwoest. De gevolgen waren en zijn nog steeds desastreus: voedselgebrek, ziektes en ondervoeding. Vooral jonge kinderen zijn het slachtoffer. Vanuit diverse buurtcentra in de gemeente Patzún steunen wij 600 kinderen en hun ouders. De kinderen worden opgevangen in ons kinderdagverblijf waar ze goede voeding, onderwijs en gezondheidszorg krijgen. Maar ook aandacht en liefde. De ouders, veelal alleenstaande moeders, hebben dankzij het gezinsversterkende programma de mogelijkheid om te werken. Ook geven we de ouders voorlichting en trainingen op het gebied van onder meer kinderrechten, voedsel, hygiëne en opvoeding. Het programma helpt ook de kleine Claudia (vier jaar) en Roselia (vijf jaar). De meisjes, afkomstig uit een arm boerengezin, waren zwaar ondervoed. Hun ouders zagen geen uitweg meer en overwogen hen af te staan in de hoop dat ze elders een beter leven zouden krijgen. Maar toen de moeder van Claudia en Roselia hoorde van het nieuwe SOS programma, vroeg ze om hulp. “Sinds april 2007 gaan onze dochters naar de dagopvang”, vertelt Ana. “Door medicijnen en gezond eten zijn de meisjes weer aangesterkt. De begeleidsters doen allemaal leuke spelletjes met hen. In het begin waren Claudia en Roselia heel verlegen, maar inmiddels hebben ze vriendjes gemaakt.” Door de opvang kan Ana haar echtgenoot op het land helpen, zodat het gezin weer een degelijk inkomen heeft. “Het gezinsversterkend programma heeft ervoor gezorgd dat mijn kinderen weer gelukkig en gezond zijn. Ook ben ik heel dankbaar dat ik mijn dochters nog steeds bij me heb. Eindelijk kunnen we goed voor hen zorgen.”

16



1. Ons werk

2009: Resultaten na zestig jaar Het begon in 1949 met één man met een droom. Vandaag de dag groeien 410.000 kinderen dankzij de visie en missie van Hermann Gmeiner op in liefdevolle gezinnen. Deze kinderen zullen later hopelijk net zulke dierbare herinneringen hebben aan hun jeugd als Monika Lienhart, Hae Soon Joung, Serge Boigny en alle andere 51.000 voormalig SOS kinderen. De basis van ons werk is nog steeds, net als zestig jaar geleden, een stabiele en warme gezinssituatie voor kinderen die er alleen voor staan. Mama Lucy is één van de vrouwen die dit dag in dag uit biedt aan haar SOS kinderen. ‘De kinderen zijn uit mijn hart geboren’ SOS moeder Lucy woont met haar zeven kinderen in SOS kinderdorp Nelspruit in Zuid-Afrika. De tien gezinshuizen liggen in een rustig buurtje vlakbij de gelijknamige stad. Als ‘mama Lucy’, zo noemen de kinderen haar, over haar kroost vertelt, verschijnt er een grote glimlach op haar gezicht. “Waar ik ontzettend trots op ben, is dat we een hecht gezin met elkaar vormen. De kinderen beschouwen mij als hun moeder. En onderling zien ze elkaar als broertjes en zusjes.” Haar kinderen zijn heel verschillend, vertelt mama Lucy. “Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat ze allemaal een traumatisch verleden hebben. Neem bijvoorbeeld Busi. Ze kwam bij ons wonen toen ze één jaar oud was. Door ernstige verwaarlozing was Busi klein en zwak. Haar alleenstaande moeder kon wegens ziekte de zorg niet aan. Busi is veranderd van een schuwe en ondervoede baby in een vrolijke kleuter. Toch is ze nog steeds erg klein. Ondervoeding kan namelijk blijvende schade aanrichten. Gelukkig krijgen de kinderen alle medische en psychische zorg die ze nodig hebben”, vervolgt ze. “De SOS kinderen zijn uit mijn hart geboren. Net als elke andere moeder wens ik voor hen het allerbeste. Mijn leven lang wilde ik met kinderen werken. Juist deze kinderen raken me. Ze hebben zo veel in te halen. Ik wil ze daar graag bij helpen.” Drie jaar geleden begon Lucy als SOS moeder nadat ze als crècheleidster had gewerkt. Een uitgebreide selectieprocedure en opleiding gingen hieraan vooraf. SOS moeder word je niet zomaar. Je moet sterk in je schoenen staan, engelengeduld hebben en zielsveel van kinderen houden. “Ik ben er onvoorwaardelijk voor mijn gezin.” Het SOS moederschap doe je niet in je eentje, legt mama Lucy uit. “Er is zo’n mooi gezegde: ‘Je hebt een dorp nodig om een kind op te voeden’. Zo is het bij ons precies. In het kinderdorp zorgen we met elkaar voor de kinderen. Er werken verschillende mensen, zoals de dorpsdirecteur die de dagelijkse leiding heeft en tegelijkertijd een soort vader voor de kinderen is. En dan zijn er nog de tantes die ons helpen bij de dagelijkse zorg. Als ik ziek ben of weg moet, dan nemen zij het huishouden van mij over.” Voor de toekomst wenst mama Lucy haar kinderen in de eerste plaats een goede opleiding toe. “Diploma’s zijn zo belangrijk. Wil u meer weten over onze geschiedenis? Ik zeg mijn kinderen hun best te doen en vertel hen Kijk dan ook eens op dat ze bevoorrecht zijn door de kansen op goed www.soskinderdorpen.nl/jubileum voor onderwijs die ze hier krijgen. Een SOS kind kan het meer informatie en videomateriaal. heel ver schoppen. Stiekem hoop ik dat één van mijn kinderen president wordt!”

17


2. Doelstellingen

2. Doelstellingen 2.1 Evaluatie 2009 Wat wil SOS Kinderdorpen bereiken? Onze organisatie wil substantieel bijdragen aan de doelstellingen van de internationale organisatie: in 2016 één miljoen kinderen helpen. Alle activiteiten van SOS Kinderdorpen Nederland leveren toegevoegde waarde aan het realiseren van onze vier hoofddoelen, die in lijn liggen met de internationale doelstellingen: 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevol gezin 2. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken 3. Draagvlak voor onze missie vergroten 4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen Doelstellingen 2009 • De baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 15,2 miljoen naar 15,5 miljoen. • Ons kostenpercentage van de eigen fondsenwerving, het CBF percentage blijft onder de 18,3 procent. • Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen blijven onder de 5,5 procent. • Aantal donateurs (actieve) stijgt van 126.000 naar 141.000. Hiervan geeft 67 procent een structurele bijdrage. • De kantoororganisatie groeit naar maximaal 29,3 fte. • In 2009 wordt begonnen met de bouw van het nieuwe kinderdorp Srinagar in India en het nieuwe kinderdorp Kisumu in Kenia. Verder openen we officieel de deuren van het kinderdorp Gulu in Oeganda en van het kinderdorp Kumasi in Ghana. • Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen de totale hulpverlening vanuit Nederland groeit in 2009 • De particulieren fondsenwerving is sterk gegroeid. In 2009 wil de organisatie zich blijven richten op investeringen en groei van deze pijler. • Vanaf 2009 wordt nog meer dan voorheen geïnvesteerd in het behoud van onze relaties. Door hen via dialoog meer te betrekken bij ons werk en hen meer service op maat te bieden. Hiertoe wordt begin 2009 één medewerker aangenomen. • Het project om onze database meer in te zetten als CRM-instrument naar bedrijven en stichtingen, om onze relatie beter te managen, wordt dit jaar afgerond en geïmplementeerd. • Vergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago. We meten dit jaarlijks via de Charibarometer van Mediad. • Draagvlak voor onze missie groeit, door meer tijd te investeren in PR. Daarvoor wordt één communicatiemedewerker aangenomen. De waarde van gratis publiciteit stijgt naar 5 miljoen euro. • Behoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van één miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Daarnaast dienen we dit jaar een nieuwe aanvraag in voor een bijdrage uit de extra trekking. • De organisatie blijft in 2009 de kwaliteit verbeteren. In 2009 vindt een interne audit plaats om vast te stellen in hoeverre de doelstellingen zijn behaald. De organisatie blijft voldoen aan de Code Goed Bestuur. • Verdere doorvoering van het HRM-beleid op het gebied van professioneel aannamebeleid, beoordelingscyclus en het terugdringen van het ziekteverzuim. • De afdeling Internationale samenwerking dient twee subsidieaanvragen in bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. • Het SOS netwerk organiseert minimaal acht succesvolle bijeenkomsten. • De nieuwe algemeen directeur wordt in 2009 aangenomen. • Iedere maand monitoren we onze inkomsten zodat we onze kosten gefaseerd kunnen maken wanneer blijkt dat de resultaten tegenvallen door de financiële crisis.

18

2. Doelstellingen


Wat hebben we in 2009 gerealiseerd? Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevol gezin Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen onze bestedingen is in 2009 gegroeid. De bouw van het nieuwe kinderdorp Srinagar, India is uitgesteld. Ondanks toezegging van de grond door de lokale overheid heeft de feitelijke overdracht nog niet plaatsgevonden. De bouw kan pas starten na officiële overdracht, die wij begin 2010 verwachten. Medio 2010 verwachten wij te beginnen met de bouw. De bouw van het nieuwe kinderdorp Kisumu, Kenia is uitgesteld, doordat de overdracht van de grond langer op zich liet wachten dan verwacht. Begin oktober 2009 is de grond officieel overgedragen aan SOS Kinderdorpen. De start van de bouw staat nu gepland voor maart 2010. Het nieuwe kinderdorp in Gulu, Oeganda werd op 17 mei 2009 geopend. Het biedt een blijvend thuis aan meer dan honderd kinderen die voorheen in het tijdelijke nooddorp woonden. De bouw van het nieuwe kinderdorp Kumasi, Ghana is eind oktober 2009 afgerond. Begin november zijn de eerste kinderen en moeders in het kinderdorp komen wonen. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken De baten uit eigen fondsenwerving zijn in 2009 gestegen van 15,2 miljoen naar 16,0 miljoen euro. De begroting is gehaald. Dit konden wij realiseren met behulp van 33 betaalde medewerkers bij onze organisatie, die samen gemiddeld 27,3 fulltime arbeidsplaatsen vervulden (wat lager was dan begroot). De particulieren fondsenwerving is in 2009 gegroeid. In 2009 is de organisatie zich blijven richten op investeringen en groei van deze pijler. De groei in nieuwe wervingskanalen hebben we niet gerealiseerd, als gevolg van beperkte capaciteit en minder budget. Het aantal donateurs is in 2009 gestegen van 126.000 naar 133.000. Hiervan geeft 60 procent een structurele bijdrage. Dit is niet de beoogde 141.000 donateurs. Om de loyaliteit van onze achterban te bevorderen is er in 2009 één medewerker aangenomen. Wij hebben ook dit jaar weer 1 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij ontvangen. Tevens werd de aanvraag voor een bijdrage aan een nieuw kinderdorp en gezinsversterkend programma in Kisumu, Kenia ter waarde van ruim 1,6 miljoen euro ingediend. Wij hebben in 2009 een MFS-II aanvraag ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken en een aanvraag voor een gezinsversterkend programma in Guinee Bissau bij de Europese Unie. Een groot deel van deze laatste aanvraag is gehonoreerd. Over MFS-II krijgen wij meer bericht in 2010. Een Matra-aanvraag voor een gezinsversterkend programma in St. Petersburg werd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken wederom afgewezen i.v.m. andere prioriteiten van het Ministerie. De kosten voor fondsenwerving bedroegen 2,1 miljoen euro. Het kostenpercentage kwam daarmee op 13,1 procent. Ook hier haalden we onze doelstelling om onder de 18,3 procent te blijven. Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen zijn in 2009 met 3,9 procent onder de 5,5 procent gebleven. Wij hebben in het verslagjaar iedere maand onze inkomsten gemonitord en hebben onze investeringen daar zorgvuldig op aangepast. Draagvlak voor onze missie vergroten Onze naamsbekendheid is in het verslagjaar gestegen. Om meer gratis publiciteit in de media te verkrijgen en hierdoor het draagvlak voor ons werk te vergroten is in 2009 één medewerker aangenomen. De waarde van gratis publiciteit is gestegen Het SOS netwerk heeft in het verslagjaar drie netwerkdagen, twee bijeenkomsten voor scholenvoorlichters, twee bijeenkomsten voor sprekers en één bijeenkomst voor PR vrijwilligers georganiseerd. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen Ook dit jaar bleven wij weer voldoen aan de criteria voor de Code Goed Bestuur. In 2009 is het ons niet gelukt onze bestaande database in te richten als CRM-systeem voor Bedrijven en Stichtingen. Na zorgvuldige overweging is gekozen voor een andere en betere oplossing: een systeem dat onze bestaande database aanvult, ondersteunt door gratis ontvangen software van Microsoft. Implementatie hiervan is in 2010 gereed. We hebben in 2009 geen interne audit gedaan, vanwege gebrek aan beschikbare capaciteit en tijd. Wel is er een organisatiescan uitgevoerd om verbeterpunten in kaart te brengen. De uitkomsten van deze analyse zijn meegenomen in het jaarplan van 2010. Het personeelsbeleid is in 2009 verder geprofessionaliseerd conform onze doelstellingen en het ziekteverzuim lag in 2009 met 4,5 procent een stuk lager dan in 2008 (6,3 procent). In mei 2009 is Marcel Beerthuizen aangesteld als algemeen directeur.

19


2. Doelstellingen


Leerpunten Naast het evalueren van de in 2008 geformuleerde doelstellingen voor 2009, hebben we in het verslagjaar nog een aantal leerpunten ervaren. Punten ter verbetering van onze bedrijfsvoering, die we mee hebben genomen in de doelstellingen voor 2010. Onderstaand een greep hieruit: • We hebben twee trends waargenomen waar we beter op in willen spelen. Enerzijds zien we dat bedrijven niet alleen maar willen doneren, maar ook op zoek zijn naar een inhoudelijk samenwerkingsverband in lijn met hun kerncompetenties. Anderzijds merken we dat de lokale SOS organisaties in de landen waar we actief zijn, behoefte hebben aan capaciteitsontwikkeling. In 2010 gaan we workshops organiseren waarin we met enkele lokale SOS organisaties en onze bedrijfspartners samen gaan kijken hoe we beter met elkaar in het veld kunnen samenwerken. Zodat we van elkaar kunnen leren en er zodoende meer zogenaamde ‘cross sector partnerships’ kunnen ontstaan. • Interactie met donateurs werkt en wordt gewaardeerd. We hebben gemerkt dat luisteren naar hun feedback en aansluitende voorlichting geven, de onderlinge relatie verbetert en hun loyaliteit naar ons toe vergroot. We dienen deze interactie te blijven bevorderen. Onder andere door bijeenkomsten te organiseren waar we hen persoonlijk kunnen ontmoeten, naar wensen en behoeften van onze achterban te blijven vragen en hier serieus en respectvol rekening mee te houden. • Er is geen goede klachtenprocedure voor de lokale SOS organisaties met wie wij als partners werken. In 2010 zullen wij starten met het opstellen van een klachtenprocedure die voldoet. Dit zal gebeuren in samenwerking met PSO - een branchevereniging die zich richt op capaciteitsopbouw in ontwikkelingslanden - die ons ook helpt de resultaatmetingen van de lokale SOS organisaties te verbeteren.

20

2. Doelstellingen


2.2 Effecten van de crisis Gevolgen van de economische situatie op ons werk Veel mensen hebben wereldwijd de gevolgen ondervonden van de financiële en economische crisis. Maar de armste landen werden het hardst getroffen. De leefomstandigheden van mensen in ontwikkelingslanden, vooral in Afrika, zijn in korte tijd dramatisch verslechterd. Stijgende werkloosheid en ondervoeding, kinderen die niet meer naar school kunnen, ontbrekende gezondheidszorg. De gecombineerde gevolgen van de klimaatveranderingen, voedsel- en economische crisis zorgen ervoor dat de armoede levensbedreigend is. In het bijzonder kinderen zijn het slachtoffer. Elk jaar dat de crisis voortduurt, zullen 200.000 tot 400.000 meer kinderen sterven dan in het afgelopen jaar, schat de Wereldbank1). Gezinnen en kinderen in ontwikkelingslanden hebben geen reserves om op terug te vallen. Onze organisatie zal dan ook alles op alles zetten om onze verplichtingen aan kinderen en gezinnen die op ons rekenen na te komen. En ervoor te zorgen dat we steeds meer kinderen kunnen helpen. Dat heeft onze allerhoogste prioriteit. Scenario’s Onze ambities om in inkomsten te groeien, hebben we in 2009 behouden. Maar om de financiële crisis het hoofd te kunnen bieden, heeft SOS Kinderdorpen Nederland eind 2008 enkele maatregelen getroffen. Ten eerste hebben we meerdere scenario’s uitgewerkt voor de ontwikkeling van de opbrengsten en de kosten. Daarnaast hebben we de investeringen zoveel mogelijk gefaseerd. Toen aan het begin van het jaar nog onduidelijk was wat het effect zou zijn op onze inkomsten, hebben we een aantal

investeringen tijdelijk vastgehouden. Op basis van maandelijkse analyses van de ontwikkeling van de inkomsten ten opzichte van de begroting, werden beslissingen genomen over welke investeringen we verantwoord konden doen. Toen gedurende 2009 uit deze maandelijkse analyses bleek dat de inkomsten rond de formele begroting zouden uitkomen, is vervolgens besloten om bepaalde investeringen alsnog gefaseerd te doen. Maar in enkele belangrijke projecten welke wel begroot waren, is uiteindelijk niet geïnvesteerd. Dit betreft vooral besparingen op publiciteit, communicatie en marketing, zoals het beperkt inzetten van televisiereclame en het uitsturen van een mailing minder. Uiteindelijk hebben wij door hantering van deze systematiek in 2009 niet de begrote ruimte besteed. Zo hebben we onze doelstellingen ook in het afgelopen jaar kunnen verwezenlijken en de kosten sterk in de hand weten te houden. Effect op inkomsten Door de crisis was het geen eenvoudig jaar voor fondsenwerving. De werving bij bedrijven bleef flink achter op onze plannen. Gelukkig bleven onze bestaande partners ons trouw steunen, maar acquisitie was moeilijk, waardoor we onze begroting hier niet gehaald hebben. We zijn blij dat onze particuliere donateurs trouw zijn aan ons werk. Ook hier merkten we dat het werven van nieuwe donateurs niet makkelijk was. Wel ontvingen we in het verslagjaar een onverwacht hoog bedrag aan donaties uit nalatenschappen. We zijn dan ook heel tevreden met het feit dat we ten opzichte van het topjaar 2008 toch een groei in de totale eigen fondsenwerving hebben kunnen realiseren van 6 procent.


Naam: Bing SOS kinderdorp Tianjin, China Leeftijd: vijf jaar Achtergrond: Bing’s ouders zijn overleden toen hij drie was. Nu: Bing woont sinds twee jaar in het kinderdorp en is de jongste van zijn SOS gezin. Hij is een echte entertainer en steelt altijd de show met grappen en verhalen. Ook zingt hij traditionele Peking Opera en treedt hier graag mee op.

Bron: Wereldbank

21

2. Doelstellingen

Foto: Benno Neeleman


Zowel ten opzichte van de begroting als ten opzichte van 2008 zijn de inkomsten gestegen, waardoor we onze verplichtingen hebben kunnen nakomen en onze plannen hebben kunnen verwezenlijken. Zo konden we in het verslagjaar de kinderen en gezinnen blijven steunen in hun dagelijks leven in de kinderdorpen en hebben we weer meer gezinnen en kinderen in onze gezinsversterkende programma’s kunnen helpen. Ook is het nieuwe kinderdorp Gulu in Oeganda in 2009 officieel geopend. In 2010 hopen we opnieuw op de loyale steun van onze donateurs en partners te kunnen blijven rekenen. Desalniettemin zullen wij op basis van signalen uit de markt alert blijven op tegenvallende inkomsten. Internationale gevolgen Ook binnen onze internationale organisatie zijn diverse maatregelen genomen om goed door de crisis heen te komen. Dit heeft geleid tot terughoudendheid bij het starten van nieuwe kinderdorpen en programma’s, om zo te kunnen garanderen dat de verplichtingen voor de dagelijkse kosten van alle bestaande kinderdorpen en programma’s in de wereld kunnen worden nagekomen. Als blijkt dat de effecten van de crisis het komende jaar meevallen en/of de economie weer aantrekt, zullen deze nieuwe projecten alsnog worden opgestart. Onze Nederlandse organisatie ging mee in dit beleid en was ook terughoudend met het bestemmen van nieuwe projecten. In plaats daarvan hebben we er bewust voor gekozen om SOS zusterorganisaties in landen waar de lokale inkomsten door de crisis tegenvielen, financieel bij te staan. Bijvoorbeeld door

22

te helpen bij het financieren van de reeds gestarte bouw van kinderdorpen of bij de financiering van de dagelijkse kosten van kinderdorpen en programma’s in 2009. Pas eind december hebben we besloten zelf de bouw van een nieuw kinderdorp in Brazilië te gaan financieren. Verder merken onze zusterorganisaties in ontwikkelingslanden als geen ander hoe de crisis hun bevolking treft. In deze arme landen hebben mensen vaak totaal geen reserves. Daardoor kunnen ze financiële klappen niet opvangen, wat wij hier in het westen wel kunnen. Als zij hun baan kwijt raken of geen lening kunnen krijgen, betekent dat vaak direct honger en ellende voor hen en hun families. Ook zien we dat opkomende economieën last hebben van het gebrek aan financiering voor investeringen. Hierdoor wordt de groei en werkgelegenheid in deze landen getroffen wat een negatief lange termijn effect heeft. Verwacht effect in 2010 Voor onze branche wordt verwacht dat de economische teruggang in 2010 nog gevolgen op de inkomsten zal hebben. Ook wij verwachten hier effect van. Onze begroting voor 2010 is daarom minder ambitieus dan waar we oorspronkelijk bij onze meerjarenbegroting 2008-2012 vanuit gingen. We hebben gezien de omstandigheden een aangepaste begroting gemaakt, waarvan we verwachten die goed te kunnen realiseren. Door een maandelijkse monitoring van onze inkomsten menen we snel te kunnen schakelen naar andere investeringsscenario’s mocht dat nodig zijn. En de bouw van geplande kinderdorpen zoals in Kenia en India te kunnen realiseren en zelfs een nieuw kinderdorp in Brazilië te kunnen financieren.

2. Doelstellingen


2.3 Doelstellingen 2010 Doelstellingen 2010 Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevol gezin • In 2010 wordt begonnen met de bouw van het kinderdorp Srinagar, India en met de bouw van het nieuwe kinderdorp Sao Bernardo, Brazilië. • Officiële opening van het kinderdorp Kumasi, Ghana op 15 mei 2010. • Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen onze bestedingen groeit in 2010. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken • Totale inkomsten eigen fondsenwerving groeit van 16,0 naar 16,4 miljoen euro. Dit is een groeipercentage verdeeld over de verschillende segmenten van 2 procent. • Aantal donateurs stijgt van 133.000 naar 143.000. Hiervan geeft 70 procent een structurele bijdrage • Ons kostenpercentage van de eigen fondsenwerving, het CBF percentage, komt uit op 16 procent. We blijven onze inkomsten maandelijks monitoren, zodat we kunnen anticiperen op de ontwikkelingen in de markt en gefaseerd investeringen kunnen doen. • Behoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van de Nationale Postcode Loterij van 900.000 euro. Het is een vaste bijdrage, voorheen bedroeg deze 1 miljoen euro. • Start van de samenwerking met ICS, Wereldkinderen en Wilde Ganzen in de alliantie Together4Change. Samen wordt een aanvraag ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor MFS-II subsidie voor 2011-2015. De aanvraag voor SOS Kinderdorpen bedraagt 4 miljoen euro per jaar. Draagvlak voor onze missie vergroten • PR beleid verder optimaliseren om het draagvlak voor de SOS missie te laten groeien. De waarde van gratis publiciteit 5 miljoen euro. Om dit te realiseren, zullen we onder andere een nieuwe SOS ambassadeur aan ons binden. • Vergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago, af te meten aan onderzoek via Trendbox en de Charibarometer. • Vanaf 2009 wordt nog meer dan voorheen geïnvesteerd in het behoud van onze relaties. Door hen via dialoog meer te betrekken bij ons werk en hen meer service op maat te bieden. Hiertoe wordt begin 2010 één medewerker aangenomen. Tevens wordt een vernieuwde SOS krant uitgebracht om onze achterban beter op de hoogte te houden van ons werk. • Het aantal netwerkers groeit naar 2000 mensen die in totaal 100.000 euro aan fondsen werven. • Versterken van netwerken die een grote bijdrage leveren aan de doelstellingen van onze organisatie, bijvoorbeeld een vervolg op het succesvolle Vrouwen Bouwen. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen • Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen blijven onder de 4,3 procent. • Ons beleid op het gebied van het versterken van de lokale SOS organisaties verder uitwerken en dan met name op het gebied van fondsenwerving, resultaatmeting en projectmanagement • Ons beleid op het gebied van anti-corruptie, partnerrelaties, gedragscode en klachtenprocedure voor onze partners wordt in 2010 geformaliseerd. • Om de uitvoering van onze kinderdorpen en programma’s beter te monitoren en te coördineren en de informatievoorziening over deze projecten verder te professionaliseren, wordt in 2010 een projectmanagementsysteem ingevoerd. • Terugdringing van het ziekteverzuimpercentage van 4,5 procent richting het landelijke gemiddelde van 4,3 procent.

23

2. Doelstellingen


2.4 Onze bijdrage aan de Millenniumdoelen

Foto: Edwin Smulders

Bert Koenders, minister voor Ontwikkelingssamenwerking: Bert Koenders, minister voor Ontwikkelingssamenwerking: “In 2005 werd SOS Kinderdorpen ontwikkelingssamenwerkingpartner van de Nederlandse overheid. In die hoedanigheid voeren zij beroepsopleidingprojecten uit in Ethiopië, Kenia en Rwanda. Ik waardeer de focus van SOS Kinderdorpen op de ontwikkeling van vaardigheden binnen de informele sector en op het bevorderen van ondernemerschap en partnerships in de private sector. Ik deel de passie van SOS Kinderdorpen voor onderwijs en voor het creëren van perspectief voor juist die jongeren die zo moeilijk te bereiken zijn.”

SOS Kinderdorpen onderkent het belang van de Millenniumdoelen. Deze acht doelen zijn in 2000 afgesproken door regeringsleiders van 189 landen waaronder Nederland. Vóór 2015 willen deze landen onder meer bereiken dat iedereen op de wereld over schoon drinkwater beschikt, dat alle kinderen basisonderwijs volgen, dat de extreme armoede is gehalveerd, de verspreiding van malaria en aids is gestopt en dat de gezondheid van moeders is verbeterd. De Millenniumdoelen zijn de belangrijkste drijfveer voor organisaties overal ter wereld die zich bezighouden met ontwikkelingssamenwerking. Minister Koenders: "Ontwikkelingssamenwerking helpt". Op zaterdag 26 september organiseerde minister Bert Koenders in Den Haag een evenement waar het belang van moderne ontwikkelingssamenwerking centraal stond. Vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en maatschappelijke organisaties waren aanwezig om te laten zien dat ontwikkelingssamenwerking een zaak van iedereen is. En dat het juist nu tijdens de economische crisis een essentiële functie vervult. Minister Koenders: “Op dit moment dreigen de allerarmsten de dupe te worden van een crisis die ze zelf niet hebben gecreëerd. Bij ons leidt de crisis misschien tot verlies van inkomen, bij hen tot levensbedreigende armoede. Juist nu moeten we daarom in actie komen om de Millenniumdoelen te halen. Met vereende krachten kunnen we goede resultaten behalen.“ Ook wij waren bij dit evenement aanwezig. SOS ambassadeur Jan Smit en onze directeur Marcel Beerthuizen ontmoetten de minister, praatten met hem over ons werk en de bijdrage ervan aan ontwikkelingssamenwerking en Jan gaf een optreden voor de tweeduizend aanwezigen. Onze directeur was uitgenodigd om een presentatie te geven over de wijze waarop wij bijdragen aan Millenniumdoel 4: het verminderen van kindersterfte.

24

Onze bijdrage aan de Millenniumdoelen: 1. Uitbanning van extreme armoede Wij geven een kans op een betere toekomst aan kinderen die er alleen voor staan, zodat ze als volwassenen in hun eigen onderhoud kunnen voorzien. In onze gezinsversterkende programma’s helpen we families de armoedecirkel te doorbreken. 2. Alle kinderen naar de basisschool Wij werken aan goed onderwijs voor alle kinderen in een veilige en kindvriendelijke omgeving of het nu gaat om onze SOS scholen of openbare scholen in de gebieden waar wij werken. Wij stimuleren ook de meisjes om deel te nemen aan onderwijs. Ook kinderen uit de omgeving van de SOS kinderdorpen maken gebruik van onze kleuteren basisscholen. 3. V rouwen en mannen gelijk We benadrukken de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in al onze programma’s. Onze beroepsopleidingen bieden speciale opleidingen voor vrouwen en we helpen kwetsbare alleenstaande moeders om een zelfstandig bestaan op te bouwen. 4. M inder kindersterfte De medische centra in onze kinderdorpen staan open voor de lokale bevolking. Hier krijgen kinderen en volwassenen vaccinaties, consultaties en voorlichting. We begeleiden zwangere vrouwen in speciale moeder- en kindklinieken en we helpen gezinnen beter voor hun kinderen te zorgen door onze gezinsversterkende programma’s. 5. V erbetering van de gezondheid van moeders Onze medische centra, moeder- en kindklinieken en onze gezinsversterkende programma’s dragen bij aan een betere gezondheid van moeders. Hiermee voorkomen wij dat kinderen de zorg van hun moeder moeten missen of wees worden.



2. Doelstellingen

6. B estrijding van HIV/aids, malaria en andere ziektes Vanuit onze speciale sociale en medische centra kunnen mensen zich laten testen op HIV/aids en medicijnen en voedingssupplementen krijgen. We geven voorlichting en helpen patiënten en hun familie om te gaan met deze ziektes. Ook vormt gezondheidszorg een vast onderdeel van onze gezinsversterkende programma’s. 7. M ilieubescherming, veilig drinkwater en minder mensen in sloppenwijken Verbetering van de leefomstandigheden is onderdeel van onze gezinsversterkende programma’s.

Met onze projecten respecteren wij het milieu. Lokaal proberen onze kinderdorpen waar mogelijk energie en water te besparen of gebruik te maken van zonne-energie of regenwateropvang. 8. Het mondiaal partnerschip voor ontwikkelingsbeleid We werken duurzaam samen met degelijke partners in Nederland én in ontwikkelingslanden. We gaan geen partnerships aan met bedrijven die handelen in strijd met de VN-rechten van het kind. We proberen Nederlanders bewust te maken van de rol die zij kunnen spelen bij ontwikkelingssamenwerking.

25


3. Resultaten

3. Resultaten Wereldwijde hulp

Ieder SOS logo in bovenstaande wereldkaart staat symbool voor onze aanwezigheid in dat land. In deze landen hebben wij één of meerdere kinderdorpen en/of programma’s die bijdragen aan onze missie.


26

Noord- Amerika, Europa en Australië Zuid-Amerika Afrika en Midden-Oosten Centraal- en oost-Europa Azië

3. Resultaten


Voorbeeld van een SOS kinderdorp Het sociale centrum

Het medische centrum

De activiteiten van de sociale centra variëren, want ze richten zich nadrukkelijk op de behoeften van de gemeenschap en de al aanwezige welzijnsvoorzieningen. Zo beschikken we over werkplaatsen waar volwassenen een vak kunnen leren, over kinderdagverblijven maar ook over centra die voorlichting geven of gehandicapten begeleiden.

Met de medische centra dragen we bij aan het verhogen van het gezondheidsniveau van de lokale gemeenschap en het verlagen van kindersterfte.

Stapelbed

Keuken

Badkamer meisjes

Washok

Badkamer jongens

Elk kinderdorp bestaat uit tien tot vijftien gezinshuizen, waar kinderen samen met broertjes en zusjes en met de liefdevolle zorg van hun SOS moeder kunnen opgroeien.

Stapelbed

Het gezinshuis

Veranda

Slaapkamer meisjes

Stapelbed

Stapelbed

Slaapkamer jongens

Woonkamer

Slaapkamer moeder

De school Goed onderwijs is de basis voor een kansrijke toekomst. Daarom zorgen wij ervoor dat alle kinderen die wij met ons werk bereiken, toegang krijgen tot kwalitatief onderwijs. Indien er geen degelijke onderwijsvoorzieningen aanwezig zijn in de omgeving van onze kinderdorpen, dan bouwen we onze eigen scholen. Ook investeren we in beroepsonderwijs.

Gezinsversterkend programma

In de gemeenschappen rondom het SOS kinderdorp ondersteunen wij kwetsbare families om te voorkomen dat kinderen er alleen voor komen te staan. Deze programma’s richten zich zowel op het kind, alsmede op het gezin en de gemeenschap eromheen. Deze programma’s helpen bij het creëren van een stabiele leefsituatie voor kinderen door hen en hun familieleden te begeleiden bij het voorzien in hun basisbehoeften en het ontwikkelen van vaardigheden.

Het omvat: • Voeding • Gezondheidszorg • Huisvesting • Training en begeleiding ouders • Onderwijs • Psychosociale zorg Voor ieder gezin wordt een eigen familieontwikkelingsplan opgesteld. Het doel is dat de families uiteindelijk zelf in staat zijn om hun kinderen een stabiele en kansrijke thuissituatie te geven.

27

3. Resultaten


3.1 Duurzame aanpak impact op kinderen die er alleen voor staan. En tevens op hun omgeving, want al ons werk wordt door lokale mensen opgezet en uitgevoerd. Met onze duurzame aanpak krijgen ruim 410.000 kinderen in 132 landen verspreid over de hele wereld een solide basis. Ook volgen circa 200.000 kinderen en jongeren onderwijs op onze 251 kleuterscholen, 202 basis- en middelbare scholen, 65 beroepsopleidingen en 1 college (in totaal 519 onderwijsfaciliteiten). En maken nog eens 500.000 kinderen en hun ouders gebruik van onze 65 medische centra. We bereiken met ons werk in totaal ruim één miljoen kinderen en volwassenen.

Foto: Senad Gubelic

Wij werken vanuit de visie dat kinderen recht hebben op een liefdevol thuis en een goede opvoeding binnen een veilige omgeving in hun eigen land. Dat is de basis. Om het mogelijk te maken dat kinderen zich ontwikkelen tot kansrijke en zelfstandige volwassenen is echter meer nodig. Daarom zorgen we ervoor dat de kinderen alles krijgen wat ze nodig hebben: onderwijs, gezondheidszorg en sociale begeleiding. Over de hele wereld hebben we lokale, duurzame programma’s die in deze basisbehoeften voorzien. De scholen, jongerenhuizen, beroepsopleidingen, medische centra en sociale centra die we opzetten, hebben een grote

3.2 Hoe komt een project tot stand? Van voorstel tot project Hoe komt een SOS kinderdorp of een gezinsversterkend programma tot stand? Wie bepaalt waar een kinderdorp wordt gebouwd of een beroepsopleiding voor jongeren wordt opgezet? In grote lijnen gaat dat als volgt. Het eerste initiatief komt altijd uit het land zelf. Lokale instanties of medewerkers signaleren waaraan in hun land behoefte is: zijn in een gebied veel aidswezen? Worden veel kinderen verwaarloosd? Is er veel armoede en zijn er veel eenoudergezinnen? Op basis van deze behoeftebepaling en onderzoeken zoals een analyse naar de kinderrechten in een bepaald land wordt in overleg met de internationale organisatie in Innsbruck besloten een projectvoorstel te maken. Dit projectvoorstel wordt door de lokale SOS organisatie geschreven en beoordeeld door zowel de regionale SOS organisatie (die de omstandigheden in de omgeving kent) als ook door een commissie bij ons internationale kantoor (dat alle projectvoorstellen beoordeelt op prioriteit en haalbaarheid en toetst aan de

28

internationale strategie). Daar bekijken de medewerkers of het voorstel nog vragen oproept, bijvoorbeeld of er nog meer kinderen bereikt kunnen worden en of de lokale organisatie voldoende capaciteit heeft om het project succesvol te managen. Zij doen dus een extra controle zodat we kwalitatieve hulp leveren en waarmaken wat we beloven. Na hun akkoord op het projectvoorstel wordt deze voorgelegd aan de fondsenwervende SOS organisaties ter financiering. Indien zij een nieuw project kunnen en willen financieren, wordt dit vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst. Zodra zij zich committeren aan een project, vragen zij hulp aan donateurs om dit project te steunen. Besluitvorming in Nederland In Nederland werken we met een klein en toegewijd team, dat zeer zelfstandig te werk gaat. Volgens een vastomlijnde procedure wordt bepaald welk project SOS Kinderdorpen Nederland gaat ondersteunen. De directie stemt de keuze eerst af met de internationale organi-

3. Resultaten

satie, die vraag en aanbod van projecten coördineert. Van elk project is een projectvoorstel voorhanden dat door onze algemeen directeur en het managementteam wordt beoordeeld. Criteria zijn onder andere of we de financiële verplichting aan kunnen, of er fondsenwervende mogelijkheden zijn (zoals bijvoorbeeld subsidie), of wij al een relatie met het land hebben en hoe hard het geld nodig is. De directeur bekijkt de verantwoordelijkheden die dit project met zich meebrengt en neemt dan samen met het managementteam een beslissing. Vervolgens wordt SOS Kinderdorpen Nederland, na de formele goedkeuring door de Raad van Toezicht, verantwoordelijk voor de financiering van het project. Deze verantwoordelijkheid blijft bestaan gedurende de jarenlange uitvoering van het project. Bijvoorbeeld in geval van de bouw van een nieuw kinderdorp, wanneer wij ook na de bouw financieel verantwoordelijk blijven voor de dagelijkse kosten van dat kinderdorp. De Nederlandse organisatie blijft dan nauw betrokken bij de ontwikkelingen binnen het project. Geldstromen en controle projectbestedingen Wanneer de financiering rond is, wordt met het nieuwe kinderdorp of programma aangevangen. Voor bouwprojecten wordt de voortgang nauwlettend gevolgd door de projectcommissie van ons internationale kantoor aan de hand van de voortgangsrapportages die door de nationale SOS organisaties worden opgesteld. Hierbij worden verschillen tussen de werkelijke kosten en de begrote kosten nauwlettend geanalyseerd. Bij overschrijdingen van het budget wordt beoordeeld in hoeverre die kosten ergens anders in het project kunnen worden bespaard. Het internationale kantoor voert ook controle uit op de interne geldstromen. Dit houdt in dat enerzijds gelden pas worden opgevraagd bij de fondsenwervende organisatie wanneer er een recente voortgangsrapportage van het project aanwezig is. En er anderzijds een bevestiging is ontvangen dat overgemaakte gelden ontvangen zijn. Vervolgens wordt het bedrag rechtstreeks overgemaakt naar de SOS organisatie in het land van het desbetreffende kinderdorp of programma. Voor projecten waarbij niet gebouwd wordt - zoals bijvoorbeeld het geval is bij gezinsversterkende pro-


gramma’s of de dagelijkse kosten van een kinderdorp - maken we jaarlijks op basis van de plannen van de lokale SOS organisatie een gedetailleerde begroting. Er wordt in principe nooit meer dan het door onze internationale organisatie gecontroleerde en geaccordeerde budget overgemaakt. Tenzij er aantoonbare externe omstandigheden zijn waardoor de kosten hoger uitvallen dan vooraf redelijkerwijs had kunnen worden voorzien, zoals in het geval van stijging van de voedselprijzen, financiële crisis of een natuurramp. Alle SOS organisaties zijn jaarlijks verplicht hun jaarrekening te laten controleren door een internationaal erkende accountant. SOS Kinderdorpen Nederland wordt jaarlijks gecontroleerd door PricewaterhouseCoopers accountants en het Centraal Bureau Fondsenwerving. Daarnaast worden bouwprojecten aan het einde van de projectperiode afzonderlijk gecontroleerd. Deze accountantsrapportages worden in eerste instantie door ons internationale kantoor beoordeeld, omdat zij overzicht hebben over de totale geldstromen. Daarnaast ontvangt ook de fondsenwervende organisatie deze rapportages ter beoordeling. Hierdoor stellen we vast dat alle gelden daadwerkelijk zijn besteed waarvoor ze zijn bestemd. Financieel toezicht Op de financiële huishouding van SOS Kinderdorf International wordt zorgvuldig toezicht gehouden. Ten eerste heeft de moederorganisatie een sterk en nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat tevens jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. Daarnaast voert onze eigen accountant periodiek een evaluatie van de “control environment” bij de moederorganisatie uit. Ten tweede hebben alle SOS organisaties, waaronder SOS Kinderdorpen Nederland, een zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken. Met name met betrekking tot de door ons gefinancierde kinderdorpen en programma’s. We krijgen inzage in de financiële- en accountantrapportages, ontvangen projectverslagen, kunnen facturen en doorbetalingen van donaties controleren en stellen kritische vragen indien nodig. Voor meer informatie over de geldstromen van SOS Kinderdorf International, verwijzen wij u naar het financieel verslag (vanaf pagina 115, waaronder Transacties met verbonden partijen).

3.3 Nederlandse bijdragen Vorig jaar hebben we vanuit Nederland meebetaald aan 74 verschillende kinderdorpen en programma’s, verdeeld over alle continenten. De financiële verantwoordelijkheid voor de meeste van deze projecten ligt bij meerdere fondsenwervende SOS organisaties. Maar er zijn ook projecten die onze Nederlandse organisatie volledig zelf financiert, zoals de bouw en een groot deel van de dagelijkse kosten van twaalf SOS kinderdorpen in Europa, Afrika, Azië en LatijnsAmerika. En de opstart en dagelijkse werkzaamheden van 24 gezinsversterkende programma’s. Door deze

bestedingen hebben we in 2009 wederom kunnen bijdragen aan onze missie om meer kinderen een liefdevol thuis in een gezin te geven. Hieronder zetten we zes door Nederland (mede) gefinancierde kinderdorpen en programma’s in de schijnwerpers. Als u nieuwsgierig bent naar al ons werk, dan kunt u meer informatie en videoverslagen vinden op www.soskinderdorpen.nl/projecten

29

3. Resultaten


Kenia: SOS kinderdorp Kisumu In Kisumu, een havenstad in het westen van Kenia, is de armoede groot. Ruim 95 procent van de gezinnen moet leven van minder dan een euro per dag. Daarbij heeft de stad het hoogste percentage HIV/aids besmettingen van alle regio’s in Kenia. De bevolking zit gevangen in een vicieuze cirkel van armoede en ziekte waarvan kinderen de dupe zijn. Voor hen starten we in Kisumu een nieuw kinderdorp en een gezinsversterkend programma in één geïntegreerde aanpak. Circa 150 kinderen krijgen in het kinderdorp een liefdevolle opvoeding.

“Ziekte, armoede, levenslange werkloosheid, het geweld na de verkiezingen in 2008. En niet te vergeten: de aanhoudende droogte. Het is een optelsom van ellende waar kinderen het grootste slachtoffer van zijn en vaak een vroege dood sterven. Gelukkig kunnen we straks structurele hulp bieden in het nieuwe kinderdorp en ons gezinsversterkend programma. Het kinderdorp in Kisumu zal bestaan uit vijftien gezinshuizen, een kleuterschool, een lagere en middelbare school en een sociaal en medisch centrum. Faciliteiten waar ook kinderen en gezinnen uit de lokale gemeenschap gebruik van kunnen maken. De grond waarop het kinderdorp gebouwd zal worden, is ons geschonken door de lokale overheid. De vijf hectare land ligt op een heuvel aan de rand van het Victoriameer en heeft gelukkig al een goede infrastructuur. De eerste bouwwerkzaamheden zijn in 2009 voorbereid. Claudio Croce: ““We zullen begin 2010 ook beginnen met de selectie van de SOS moeders. We zoeken vrouwen die afkomstig zijn uit de regio en die een groot hart en een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben.’’ Het SOS moederschap is een mooie, maar zware taak. Uiteindelijk zullen de moeders ruim tien kinderen onder hun hoede hebben. Jongens en meisjes die meer hebben meegemaakt dan goed voor hen is. ‘’In het SOS gezin kunnen ze weer onbezorgd kind zijn. Het SOS kinderdorp Kisumu biedt een thuis aan kinderen die onze hulp SOS kinderdorp Kisumu Land: Kenia Kosten totaal: € 2.010.000 (bouw kinderdorp) Kosten 2009: € 35.542 (1ste bouwwerkzaamheden) Bijdrage SOS NL 2009: € 35.542 (architect en bouwontwikkelingskosten)

30

het hardst nodig hebben. Dit zijn jongens en meisjes die op straat moeten overleven of alleen wonen.’’ In de sloppenwijken leven heel veel kinderen zonder vader of moeder. De oudste kinderen zorgen voor de jongeren. Soms is er een familielid dat een oogje in het zeil houdt, maar niet de middelen heeft om voor hen te zorgen. Deze kinderen moeten dagelijks zelf zien hoe ze eten bij elkaar scharrelen. Kindermisbruik en criminaliteit liggen voortdurend op de loer.” In het kinderdorp krijgen de kinderen een liefdevol thuis, medische zorg en onderwijs. Het merendeel van de kinderen zal niet of nauwelijks naar de lagere school zijn geweest. Zij krijgen extra begeleiding. Ook onze psychologen en sociaal werkers zullen de kinderen helpen hun problemen te verwerken. Als de bouwwerkzaamheden volgens schema verlopen, kunnen we begin 2011 de eerste kinderen in SOS kinderdorp Kisumu verwelkomen.

Foto: Christian Lesske

‘In de sloppenwijken leven veel kinderen zonder vader of moeder’ ‘Het nieuwe kinderdorp zal een geschenk zijn voor onze kinderen’, zegt Claudio Croce. Hij is nationaal directeur van SOS Kinderdorpen Kenia. Claudio Croce heeft de afgelopen jaren de bevolking in de regio Kisumu steeds verder zien afglijden.

Doelen 2009

Doelen 2010/2011

• fondsenwerven voor financiering dorp • selecteren architecten en bouwbedrijven • bouwrijp maken van de grond

• bouwen kinderdorp en bijbehorende faciliteiten • selecteren en opleiden van SOS moeders • selectie van kinderen • verwachte oplevering begin 2011

Resultaten 2009

Hier kunnen wonen/werken (volledige capaciteit na voltooiing): • kinderdorp: 150 kinderen, 15 moeders, 8 SOS tantes, 1 dorps directeur, 1 psychosociaal werker, 4 administratief medewerkers en 10 ondersteunend personeel • kleuterschool: 100 kinderen, 6 docenten, 2 onderwijsondersteunende medewerkers, • sociaal centrum: 1200 kinderen en volwassenen, 3 sociaal werkers, • medisch centrum: 4800 kinderen en volwassenen, 2 verpleegkundigen, 2 sociaal werkers, 1 apotheker, 5 administratief medewerkers • 1 basis- en middelbare school, 420 kinderen

• grond is overgedragen aan SOS Kinderdorpen • fondsen geworven voor financiering (NPL en donateurs) • grond is bouwklaar gemaakt

3. Resultaten


Mexico: SOS kinderdorp Tehuacán In de zorg voor onze kinderen is continuïteit van cruciaal belang. Iedere dag weer rekenen de kinderen op de zorg van hun SOS moeder. Eten, drinken, scholing, kleding, boeken, het onderhoud van de gezinshuizen en het terrein, de personele kosten van de SOS moeders en docenten. In het kinderdorp Tehuacán in Mexico dragen wij bij aan deze dagelijkse kosten van twaalf SOS gezinnen van in totaal 103 kinderen.

“Ik heb altijd veel kinderen willen hebben. Ook wist ik dat ik veel liefde had te geven. Toen SOS Kinderdorpen op mijn pad kwam, besefte ik wat mijn roeping is. Nu heb ik elf geweldige kinderen waar ik zielsveel van hou.” Een groot gezin vergt veel: zoals organisatietalent, geduld en begrip. Sommige kinderen zijn getraumatiseerd door problemen uit hun verleden, vertelt Ana. “Mijn zoon Francisco is negen jaar en heeft een gewelddadige kindertijd achter de rug. Hij wordt snel boos, maar is ook aanhankelijk en kwetsbaar. Gelukkig krijgt hij psychologische en pedagogische begeleiding, waardoor het nu veel beter met hem gaat. Toen hij twee jaar geleden bij ons kwam wonen, kon hij niet tellen en lezen. Met veel toewijding en geduld kan hij nu lezen en rekenen. Dat geeft hem zelfvertrouwen.” Behalve zorg en aandacht kost een groot gezin ook veel geld. Ana: “Elke dag weer zijn er allerlei uitgaven. Tijdens mijn opleiding tot SOS moeder leerde ik om te budgetteren en een overzichtelijke administratie te voeren. Dat is nodig, want we zijn net een klein bedrijf. Elke maand ontvangen we huishoudgeld en van te voren bepaal ik wat we precies nodig hebben. SOS kinderdorp Tehuacán Land: Mexico Kosten 2009: € 269.602 (dagelijkse kosten per jaar) Bijdrage SOS NL 2009: € 56.397

De voedselcrisis zorgde ervoor dat de prijzen enorm zijn gestegen, maar ik ben zuinig. Het afgelopen jaar heb ik m’n kinderen drie keer per dag een gezonde maaltijd kunnen geven. Zij merken gelukkig niet zo heel veel van de crisis. In mijn persoonlijke leven heeft de economische situatie wel grote invloed gehad. Met mijn inkomen ondersteun ik namelijk ook familieleden die niet meer rond kunnen komen, en dat was dit jaar wel moeilijker dan voorheen.” Ana hoopt nog veel meer SOS kinderen groot te mogen brengen. “Elke dag zie en voel ik weer hoe fijn de kinderen het hier hebben. We geven hen zelfvertrouwen, liefde en onderwijs: de beste ingrediënten voor een gelukkig leven. Ik ben ervan overtuigd dat mijn kinderen een goede toekomst tegemoet gaan.”

Foto: SOS archief

‘We zijn net een klein bedrijf’ Ana Rodríguez Nogueras is één van de twaalf SOS moeders die wonen in het kinderdorp Tehuacán ten zuidoosten van Mexico-stad. Ze is de trotse moeder van elf SOS kinderen. Zeven zonen en dochters wonen bij haar thuis in het kinderdorp. Carlos en Paco wonen in het jongerenhuis waar ze worden voorbereid op een zelfstandig bestaan. En Juan en Isabela wonen inmiddels op zichzelf. Het is altijd een gezellige drukte in het huis van SOS moeder Ana. Vooral in de weekenden als alle kinderen thuis zijn. Het SOS moederschap noemt Ana een roeping.

Doelen 2009

• • • •

oudere kinderen uit het kinderdorp verhuizen naar het jongerenhuis nieuwe kinderen in kinderdorp opnemen adequate scholing en begeleiding van alle kinderen in het kinderdorp alle kinderen van 9 jaar en ouder gaan een computercursus volgen

Resultaten 2009

• enkele jongeren zijn doorgestroomd naar het jongerenhuis • nieuwe kinderen opgenomen in kinderdorp • kinderen hebben de computercursus gevolgd en kunnen hun huiswerk nu op de computer maken

Doelen 2010

• o ntwikkeling van de kinderen zorgvuldig bijhouden en hen bijstaan waar nodig • nieuwe kinderen in kinderdorp opnemen • oudste kinderen klaarmaken voor verhuizing naar jongerenhuis • jongeren laten doorstromen naar jongerenhuis Voorzieningen (per 31/12/2009): 12 gezinshuizen, 1 huis voor de SOS moeders in opleiding, 1 huis voor de dorpsdirecteur, 1 jongerenhuis, 1 opleidingscentrum voor SOS moeders en andere medewerkers, 1 sociaal centrum met dagopvang baby’s en kinderen én gezinsversterkend programma. Hier kunnen wonen/werken: kinderdorp: 107 kinderen, 12 SOS moeders en tantes, jongerenhuis: 8 jongeren, 110 baby’s en kinderen in de dagopvang, gezinsversterkend programma: 750 kinderen en volwassenen

31

3. Resultaten


Zuid-Afrika: kleuterschool Kaapstad Scholing is een belangrijk onderdeel in het leven van onze SOS kinderen. Het maakt dat ze zich kunnen ontwikkelen tot zelfstandige volwassenen. Behalve de SOS kinderen volgen ook jongens en meisjes uit de omgeving van onze kinderdorpen onderwijs op één van onze 519 scholen met circa 200.000 leerlingen. Het betreft basis- en middelbaar onderwijs en beroepsopleidingen, maar ook kleuterscholen waar kinderen meteen een goede start kunnen maken. Zoals de SOS kleuterschool in Kaapstad.

“Op haar vorige kleuterschool konden ze niet omgaan met haar handicap”, zegt haar moeder. “Ze vonden haar vooral lastig en dat voelde Delia. Ze werd boos en heel opstandig.” Op de SOS kleuterschool kwam een plaats vrij en haar moeder aarzelde geen moment. “Het onderwijs van SOS staat zeer goed aangeschreven. Voor mij is de school een stuk verder weg, maar ik heb het er graag voor over. De leerkrachten kunnen goed met haar verstandelijke beperking omgaan. De afgelopen maanden is Delia helemaal opgebloeid. Ik heb haar in tijden niet zo gelukkig gezien. Haar juf ziet haar als een aanwinst en niet als een probleem.” In Zuid-Afrika leeft 35 procent van alle gezinnen in armoede. Kinderen krijgen geen onderwijs of kunnen hun school niet afmaken. Ze hebben onvoldoende te eten. Hierdoor groeien ze niet goed, kampen op school met concentratieproblemen en lopen het risico om voortijdig hun school te verlaten. De achtergronden van de leerlingen op de SOS kleuterschool Kaapstad zijn heel divers. Een deel van de kinderen woont bij hun SOS moeders in het kinderdorp. Maar het merendeel van de leerlingen komt uit de wijde omgeving. Een groot aantal leerlingen is afkomstig van alleenstaande moeders. Sommige kinderen en moeders maken deel uit van ons gezinsversterkend programma dat kwetsbare Kleuterschool Kaapstad Land: Zuid-Afrika Kosten 2009: € 57.686 Bijdrage SOS NL 2009: € 25.000

kinderen en hun families uit de omgeving ondersteunt. Onder andere om te voorkomen dat deze kinderen niet meer naar school gaan of zelfs buiten de zorg van hun moeder komen te vallen. Eén van de redenen dat de school een grote aantrekkingskracht heeft, is omdat het onderwijs een psychologisch ontwikkelingsprogramma biedt. “Door dit programma en de positieve benadering van de leerkrachten, heeft Delia zich op allerlei vlakken enorm ontwikkeld”, vertelt haar moeder trots. “Ze danst, zingt en speelt met haar nieuwe vriendjes en heeft in een korte tijd haar woordenschat enorm uitgebreid. Haar geluk op school maakt mij ook heel gelukkig.”

Foto: SOS archief

‘Op de SOS school bloeide mijn dochter weer op’ Op het terrein van SOS kinderdorp Kaapstad staat de SOS kleuterschool: vier lokalen voor ruim negentig jongens en meisjes. Het merendeel van de kinderen is afkomstig uit de omgeving. Zoals Delia. Een klein meisje dat altijd lacht en dol is op knuffelen. Delia is vijf jaar oud en heeft het Down syndroom. Een handicap betekent in Zuid-Afrika vaak een leven van sociale uitsluiting.

Doelen 2009

• • • •

openen van een 4e klaslokaal extra kinderen aannemen nieuwe kinderen laten wennen kinderen in het laatste jaar voorbereiden op de overstap naar de basischool

Resultaten 2009

• 26 kinderen zijn doorgestroomd naar de basisschool • nieuwe kinderen zijn verwelkomd • extra aandacht is besteed aan kinderen met handicap

32

Doelen 2010

• aannemen nieuwe kinderen • oudere kinderen laten doorstromen naar de basisschool Voorzieningen (per 31/12/2009) 4 klaslokalen Hier kunnen wonen/werken: 4 docenten, 91 leerlingen (plaats voor 100 kinderen)

3. Resultaten


Ghana: landbouwonderwijs voor jongeren Veel jongeren in ontwikkelingslanden hebben beperkt toegang tot onderwijs wat aansluit op de arbeidsmarkt. Dit geldt met name voor jongeren die in rurale gebieden opgroeien. Voor hen is het heel belangrijk dat zij vaardigheden leren, waarmee zij werk op het platteland kunnen vinden en zo in staat zijn om zelfstandig in het leven te kunnen staan. In Ghana zijn we begonnen met een speciaal gezinsversterkend programma met een biologisch landbouwonderwijs component, speciaal gericht op 750 jongeren binnen deze gemeenschappen: het Farming and Livelihood Improvement Program (FLIP).

Aan FLIP doen twee groepen jongeren mee. Jongeren van 13 tot en met 18 jaar krijgen na schooltijd landbouwonderwijs op een stukje grond naast de school en worden zo enthousiast gemaakt voor het boerenvak. De tweede groep bestaat uit jong volwassenen in de leeftijd van 18 tot en met 25 jaar. Zij krijgen één keer per week theorie- en praktijklessen op een demonstratieboerderij en leren hoe ze een landbouwbedrijfje kunnen opzetten en zo een inkomen kunnen verdienen. Het gaat veelal om jongeren uit kwetsbare gezinnen die op het platteland nauwelijks uitzicht hebben op werk. “Dankzij dit project leren ze een vak”, zegt docent Ben Kusi Appiah. Belangrijk aspect van het project is om de deelnemers biologische methoden te leren. Dit bevordert de duurzaamheid van het land en de productie van gezond voedsel. “Ik leer de jongeren hoe ze compost uit planten kunnen maken”, vervolgt Ben. Ben is één van de bevlogen docenten van het project en een gelauwerde biologische boer. “De landbouwmethoden die ik hen bijbreng, zijn simpel en authentiek. De jongeren vinden het een openbaring om te zien dat ze slechts een klein startkapitaal nodig hebben om het land te bewerken. Met de juiste zaadjes en gedegen onderwijs komen ze al heel ver.” Zijn onderwijsmethode is zelf doen, zien en ervaren. Hierdoor leren de jongeren snel: “Ik kauw niks voor. Ik laat hen alles zelf uitproberen en zelf ontdekken Beroepsonderwijs FLIP Land: Ghana Kosten totaal: € 1.161.929 (voor 3 jaar: 2009-2012) Kosten 2009: € 377.781 Bijdrage SOS NL 2009: € 370.514

hoe de gewassen het beste groeien.” Gordon (23), één van de studenten, legt uit waarom biologische landbouw voor hen zo interessant is: “Doordat de landbouwmethodes die we leren biologisch zijn, hoeven we geen chemicaliën en pesticiden te kopen. We kunnen dus overal en gelijk aan de slag, omdat wat we nodig hebben we uit de directe natuurlijke omgeving kunnen halen. Bovendien is het gezonder werken, levert de oogst een betere prijs op en smaakt het simpelweg beter.” Ons streven is dat de jongeren binnen drie jaar aan de slag kunnen binnen de lokale landbouwsector. Zodat ze zelfredzaam worden en zo, op hun beurt, kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van hun familie en de lokale gemeenschap.

Foto: Valerie Jans

‘Met de juiste zaadjes en gedegen onderwijs komen ze heel ver’ Wortelen, uien, kool, tomaten. De biologisch bewerkte Ghanese grond heeft al de nodige producten opgeleverd. Gedreven zijn de jongeren in 2009 aan de slag gegaan met het bewerken van de grond en het planten van gewassen.

Doelen 2009

Doelen 2010

• 1 20 jongeren tussen de 13-18 volgen landbouw onderwijs naast hun reguliere schoolprogramma • 40 jongeren tussen de 18-25 volgen onderwijs voor het opstarten van hun eigen biologische landbouw bedrijfje • 100 gezinnen met 450 kinderen opnemen in het programma • 4 gemeenschappen en 4 scholen betrekken bij het project • onderwijs programma opzetten in 4 scholen • aanleggen van een demonstratieboerderij

• U itbreiding naar een 2de lokatie in het noorden van Ghana, 4 gemeenschappen in Tamale • Een nieuwe lichting van 240 jongeren tussen 13 en 18 en 60 jongeren tussen 18-25 nemen deel aan het project • De eerste deelnemers hebben een landbouwbedrijfje gestart • 200 nieuwe families worden bij het programma betrokken

Resultaten 2009

Beneficianten: 400 gezinnen met 1200 kinderen uit 8 gemeenschappen, 600 jongeren tussen 13-18, 150 jongeren tussen 18-25, 24 trainers, 1 docent voor de training van de 18-25 leeftijdsgroep, 2 coördinatoren gezinsversterkend programma

• • • • •

4 gemeenschappen in en rondom Asiakwa worden bereikt 100 gezinnen met 450 kinderen zijn opgenomen in het programma demonstratieboerderij gerealiseerd de eerste 120 en 40 jongeren zijn gestart met hun landbouwopleiding op de grond van vier middelbare scholen wordt na schooltijd landbouwonderwijs gegeven

Voorzieningen (per 31/12/2009) middelbare school, 420 kinderen

33

3. Resultaten


Kosovo: gezinsversterkend programma Vranjevc Om te voorkómen dat kinderen buiten de zorg van hun ouders vallen, zetten wij in toenemende mate gezinsversterkende programma’s op. Met circa 580 van deze programma’s in bijna alle landen waar we actief zijn, ondersteunen we kwetsbare gezinnen zodat zij zelf goed voor hun kinderen kunnen zorgen. Kosovo is hier een goed voorbeeld van. Hoewel dit land druk bezig is met de heropbouw, leeft bijna de helft van de bevolking nog onder de armoedegrens. Sinds 2008 begeleiden we gezinnen in gemeenschappen in de buurt van SOS kinderdorp Pristina.

“Opeens zat ik zonder inkomen”, zegt Elhane. “Het was afschuwelijk. Het immense verdriet, de onzekerheid. Ik heb geen familie meer en kon op niemand een beroep doen. Voortdurend was ik bang dat ik de kinderen zou verliezen. De werkloosheid is hier ontzettend hoog. Diploma’s had ik niet. Ik ben alleen naar de lagere school geweest.” Een maatschappelijk werker van het plaatselijke sociale centrum bracht een bezoek aan Elhane en haar kinderen. Zij bood hen aan om aan het gezinsversterkend programma van SOS Kinderdorpen deel te nemen. “Ik was zo opgelucht dat er hulp kwam”, vertelt Elhane. “Ik wilde mijn kinderen niet verlaten, maar ik zag geen uitweg meer. Aanvankelijk schaamde ik me dat ik niet meer zelfstandig voor mijn jongens kon zorgen. Toen we aan het programma mochten meedoen, had ik eerst enkele ontmoetingen in het sociaal centrum van SOS Kinderdorpen met de andere deelnemers. Allemaal alleenstaande vrouwen die in hetzelfde schuitje als ik zaten. Opeens realiseerde ik me dat ik niet de enige was in een hopeloze situatie. Dat gaf mij troost en hoop.” Onze gezinsversterkende programma’s richten zich op de lange termijn zelfredzaamheid van gezinnen. Gezinsversterkend programma Vranjevc Land: Kosovo Kosten totaal: € 43.612 Kosten 2009: € 9.019 Bijdrage SOS NL 2009: € 9.019 (dagelijke kosten per jaar)

34

Vanuit dit oogpunt wordt samen met de gezinnen gekeken naar hoe het gezin voor een stabiel inkomen kan zorgen. Zo volgde Elhane via ons programma in Kosovo een bakkerscursus. Ze deed praktijkervaring op in een bakkerij en behaalde onlangs haar diploma. “Mijn eerste diploma in mijn leven!”, zegt ze vol trots. “We komen graag in het sociaal centrum. We krijgen maandelijks gezonde voeding en medische hulp. Ik ga naar alle voorlichtingsbijeenkomsten, bijvoorbeeld over hygiëne en gezondheid. Mijn twee zoontjes van acht en negen jaar volgen Engelse lessen en doen mee aan activiteiten die voor alle kinderen worden georganiseerd. Ze genieten er ontzettend van. Het beste nieuws is dat ik sinds kort werk heb.” Elhane glimlacht. “Ik had niet durven dromen dat ons leven weer prettig zou worden.”

Foto: SOS archief

‘SOS Kinderdorpen is onze rots in de branding’ De Kosovaarse Elhane is een alleenstaande moeder van twee jongetjes. Sinds anderhalf jaar worden zij en haar kinderen ondersteund door het gezinsversterkend programma in Pristina. Telkens als Elhane dacht dat ze de bodem van haar bestaan had bereikt, werd het leven nog een beetje slechter. Tijdens de oorlog op de Balkan vluchtte ze met haar man naar Duitsland. Ze verlieten huis en haard en kregen daar twee kinderen. Enkele jaren geleden keerden ze weer terug naar Kosovo. Vol goede moed begonnen ze aan een nieuw leven, maar plotseling kwam haar man te overlijden.

Doelen 2009

• • • • • •

40 families ondersteunen, waaronder 130 kinderen stimuleren van hun zelfredzaamheid training in opvoedvaardigheden voor ouders psychosociale hulp ondersteuning ouders bij vinden van een baan, sommige families verlaten het programma

Resultaten 2009

• p rogramma’s lopen volgens plan; families zijn ondersteund, sommige families die nu zelfraadzaam zijn, hebben het programma verlaten, • kinderen opgevangen in kinderdagverblijf en ouders krijgen trainingen; sollicitatie, informatica trainingen, Engelse les.

Doelen 2010

• continueren zorg aan kinderen en hun familieleden • meer families opnemen in het programma • zoeken naar nieuwe samenwerkingspartners en mogelijkheden families nog beter te ondersteunen • training maatschappelijk werkers • aantrekken van psychologen Voorzieningen (per 31/12/2009): 1 sociaal centrum met kinderdagopvang, - 4 buurtcentra Hier kunnen wonen/werken: 100 families en 220 kinderen, 1 sociaal werker en 4 vrijwilligers

3. Resultaten


Sri Lanka: noodhulpprogramma Op 15 mei 2009 werd de 25 jaar durende burgeroorlog in Sri Lanka officieel beëindigd. Helaas is het nog steeds zeer onrustig in het land. Honderdduizenden mensen wonen in vluchtelingenkampen. SOS Kinderdorpen heeft op verzoek van de overheid als eerste hulporganisatie een noodhulpprogramma opgezet. In het vluchtelingenkamp Chettikulam bouwden wij vorig jaar een noodopvang voor kinderen die er door de oorlog alleen voor zijn komen te staan.

Hier bieden wij de kinderen weer een veilige plek om te slapen, gezonde voeding, medische verzorging en psychosociale begeleiding. Naast deze noodhulp, ligt onze focus vooral ook op hulp voor de langere termijn. In eerste instantie door de kinderen waar mogelijk te herenigen met hun biologische ouders of andere familieleden. In vergelijking met het overvolle vluchtelingenkamp bieden wij de kinderen in onze noodopvang een oase van rust. De jongens en meisjes kunnen op adem komen en voelen zich thuis in de kindvriendelijke omgeving. Onze psychologen begeleiden hen bij het verwerken van de trauma’s die ze in de oorlog hebben opgelopen. Sommige kinderen hadden malaria, maar maken het na behandeling gelukkig inmiddels weer goed. De noodopvang heeft ook schoolvoorzieningen. Op deze manier helpen wij de kinderen bij het opbouwen van een dagelijkse routine. Zondag’s geven we zang- en dansworkshops. “Al binnen een paar weken zagen we grote veranderingen”, vertelt Divakar Ratnadurai. Hij is nationaal directeur van SOS Kinderdorpen Sri Lanka. “Toen de kinderen net in de noodopvang arriveerden, waren ze bang, stil en introvert. Ook lichamelijk waren de kinderen verzwakt. Dankzij de intensieve begeleiding en het contact met leeftijdgenootjes krijgen ze weer vertrouwen. Ze voelen zich veilig en hebben zin in de dag. Het is heel fijn om te zien dat ze met plezier aan Noodhulpprogramma Nuwara Eliya Land: Sri Lanka Kosten 2009: € 462.074 Bijdrage SOS NL 2009: € 41.751

alle activiteiten deelnemen. Hun angst heeft plaatsgemaakt voor enthousiasme.” Eind 2009 hebben wij zo’n 200 jongens en meisjes in de noodopvang kunnen helpen. Samen met lokale overheden en andere hulporganisaties hebben we onze uiterste best gedaan familieleden op te sporen. Ten tijde van het schrijven van dit verslag hebben wij 43 kinderen kunnen herenigen met hun familie. In 2010 blijven wij hulp verlenen in de noodopvang tot zo lang het nodig is. Als blijkt dat een kind zijn ouders heeft verloren en er geen familie is die de zorg op zich kan nemen, dan wordt in overleg met de lokale instanties bepaald of het ouderlijk gezag van het kind overgedragen wordt aan SOS Kinderdorpen. Het kind zal dan een thuis krijgen in één van de vijf reeds bestaande kinderdorpen in Sri Lanka.

Foto: SOS archief

‘Hun angst heeft plaatsgemaakt voor enthousiasme’ In vluchtelingenkamp Chettikulam wonen ruim tachtigduizend mensen onder barre omstandigheden in tenten en barakken. Onder hen zijn vele kinderen die wees zijn geworden of hun ouders zijn kwijtgeraakt. Voor deze kinderen openden we in augustus 2009 een noodopvang.

Doelen 2009

• n oodopvang bieden aan kindvluchtelingen die hun ouders hebben verloren in de burgeroorlog • kinderen voorzien van basisbenodigdheden • kinderen herenigen met hun familie • indien nodig verweesde kinderen een plek bieden in SOS kinderdorp Nuwara Eliya

Resultaten 2009

• noodopvang gebouwd geschikt voor 400 kinderen • in totaal 232 kinderen opgevangen (nu nog 176). • alle kinderen voorzien van onderdak, voeding, kleding, medicijnen, onderwijs en sociale begeleiding. Ze zijn gezond en volgen dagelijkse (school)acitiviteiten. • 56 kinderen zijn herenigd met hun families. Onderzoek naar de families van de andere kinderen loopt nog. “

Doelen 2010

• overige kinderen herenigen met hun families • kinderen aanwezig in noodopvang zo lang als nodig blijven helpen • kinderen die geen familie meer hebben waar ze terecht kunnen, een thuis bieden in 1 van de 5 bestaande kinderdorpen in Sri Lanka • er wordt gekeken naar mogelijkheden voor een nieuw kinderdorp nabij Jaffna Voorzieningen (per 31/12/2009) noodopvang gebouwd met 4 slaapaccomodaties, sanitaire voorzieningen, een keuken en een administratief kantoor, de kinderen hebben zelf een moestuin aangelegd voor verbouwen van hun eigen producten Hier kunnen wonen/werken: 200 kinderen dagelijkse opvang en zorg, 3 medewerkers afkomstig uit kinderdorp Nuwara Eliya

35


3. Resultaten

3.4 Meting van de resultaten Hoe meten we de resultaten van ons werk? We willen u zoveel mogelijk informeren over de resultaten van ons werk. Hiervoor verzamelen we informatie en doen we metingen naar het effect van ons werk. Eén van de bronnen van deze informatie zijn de jaarplannen van de regionale en nationale SOS organisaties waarin hun doelstellingen concreet worden benoemd en de verslagen die zij opstellen waarin deze plannen worden geëvalueerd. Hierin wordt toegelicht welke impact de donaties op landelijk niveau hebben gehad: wat er daadwerkelijk aan hulp is geboden en wat de resultaten daarvan zijn. Bijvoorbeeld hoeveel jongeren vanuit de kinderdorpen zijn doorgestroomd naar een jongerenhuis en hoeveel kinderen naar de middelbare school zijn gegaan. Ze doen verslag van de resultaten per faciliteit (onder andere een kinderdorp, gezinsversterkend programma, school of beroepsopleiding) en hoeveel kinderen en volwassenen hiervan gebruik hebben gemaakt. Maar ook hoeveel mensen van buiten de kinderdorpen gebruik hebben gemaakt van onze voorzieningen. Deze verslagen worden gecontroleerd door lokale accountants en door onze internationale organisatie, SOS Kinderdorf International. Het opstellen van wereldwijd toepasbare indicatoren is een ingrijpend proces. Immers, alle lokale organisaties zijn daarbij betrokken. Nog niet in alle gevallen verloopt de resultaatmeting naar wens. Mede daarom is er in 2009 op internationaal niveau een systeem opgezet om vergelijkbare gegevens uit alle gezinsversterkende programma’s te verzamelen. Dit systeem wordt vanaf 2010 doorgevoerd bij alle nationale organisaties, waarbij veel aandacht uitgaat naar training van de lokale medewerkers. Verder is in 2009 op internationaal niveau verder gebouwd aan de strategie voor Personeel en Organisatie. In het kader daarvan hebben we in het verslagjaar financiering aangevraagd en gekregen van de Nederlandse brancheorganisatie PSO. Deze organisatie wil een bijdrage leveren aan structurele armoedebestrijding door het versterken van de capaciteit van maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden. Met de toegekende subsidie zal onze Nederlandse organisatie - samen met de internationale moederorganisatie - werken aan verbetering van het systeem van resultaatmetingen voor al onze projecten. Het gaat daarbij, naast de gegevens die we altijd al verzamelden, vooral om indicatoren die ons in staat stellen conclusies te trekken over de kwaliteit van de zorg en de tevredenheid van de kinderen zelf. In Oeganda hebben onze collega’s het afgelopen jaar al gewerkt met de nieuw ontwikkelde indicatoren voor gezinsversterkende programma’s. De eerste ervaringen daarmee zijn goed. De medewerkers zijn enthousiast dat ze nu een middel in handen hebben om hun werk nog beter te sturen en zelf te leren van de ervaringen. De evaluatie van dit pilotproject wordt meegenomen in de verdere implementatie van het monitoringsysteem in 2010 in de partnerlanden.

36

Wat zijn de resultaten van ons werk? Wapenfeiten - We zijn al zestig jaar actief. Ruim 51.000 kinderen hebben zich in de afgelopen jaren onder onze zorg ontwikkeld tot zelfstandige volwassenen. - Naast de kinderdorpen en gezinsversterkende programma´s zijn er ruim vijfhonderd kleuterscholen, basisscholen en beroepsopleidingen en 65 medische centra waar meer dan één miljoen mensen dagelijks gebruik van maken. - In 2002 ontvingen we de Conrad Hilton Prijs voor humanitaire hulp. - Onze internationale organisatie werd meermaals genomineerd voor de Nobelprijs van de Vrede. Projecten 2009 Met de donaties uit 2009 hebben we diverse projecten gefinancierd. In hoofdstuk 3.3 is een zestal projecten uitgelicht waarbij we inzichtelijk hebben gemaakt wat de impact van onze bestedingen is geweest in het verslagjaar. Deze projecten zijn slechts een greep uit het werk dat in 2009 dankzij onze donateurs en partners mogelijk is gemaakt. In totaal hebben we in het verslagjaar 36 projecten volledig gefinancierd en in totaal aan nog eens 38 projecten bijgedragen (los van individuele donaties zoals bijvoorbeeld de specifieke bijdragen van donateurs aan een specifiek SOS kind). Tracking Footprints De lange termijn impact van ons werk baseren we mede op het wereldwijde onderzoek Tracking Footprints dat vanuit onze internationale organisatie in samenwerking met de continentale, regionale en nationale kantoren en SOS onderzoeksspecialisten wordt gehouden. Dit onderzoek is eind 2002 opgestart en is van doorlopende aard: ieder jaar worden er in nieuwe landen vergelijkbare studies uitgevoerd en afgerond waarvan de uitkomsten per land uiteen kunnen lopen. Inmiddels hebben 75 landen bijgedragen aan Tracking Footprints en zijn vele honderden voormalige SOS kinderen geïnterviewd. Vragen die centraal staan, zijn onder meer of ze werk en een gezin hebben en of ze zich gelukkig voelen. Over het algemeen blijkt uit het onderzoek dat circa tachtig procent van deze kinderen een eigen gezin en een baan heeft, tevreden is met zijn bestaan, zichzelf en zijn gezin kan onderhouden en met positieve gevoelens terugkijkt op zijn jeugd. Als volwassenen zijn ze in staat om goede relaties aan te gaan en een eigen gezin op te bouwen. Het merendeel van de respondenten uit het onderzoek heeft veelvuldig en goed contact met zijn SOS broers en zussen en zijn SOS moeder. In 2009 zijn weer nieuwe studies uitgevoerd, waaronder in Benin, Gambia, Finland en Botswana. In totaal is er in het verslagjaar een onderzoek gedaan in 41 landen

3. Resultaten


onder 2406 personen van gemiddeld 28 jaar oud. Conclusies waren onder andere: • over het algemeen zijn respondenten in staat relaties aan te gaan en een eigen gezin te stichten. • 40 procent van de voormalige SOS kinderen uit het onderzoek is single • 22 procent heeft een relatie en 34 procent is getrouwd • 3 procent is gescheiden • 1 procent is weduwe/weduwnaar • 53 procent heeft kinderen.

Grafiek 1

Grafieken Onderstaande grafieken geven een visuele impressie van enkele resultaten, waaronder uit bovengenoemd onderzoek Tracking Footprints naar voormalig SOS kinderen. Grafiek 1: De 2406 respondenten uit het onderzoek1 uit 2009 naar voormalig SOS kinderen zijn gemiddeld genomen goed opgeleid. Grafiek 2: Bovengenoemd onderzoek wijst uit dat SOS Kinderdorpen jongens en meisjes gelijke onderwijsmogelijkheden biedt. Het onderzoek2 laat geen significante verschillen zien tussen mannelijke en vrouwelijke respondenten. Grafiek 2 600

universitair onderwijs 17%

vrouw man

500

geen opleiding 2% basisonderwijs 16%

400

300

200

hoger onderwijs 21%

100

middelbaar onderwijs 44% Bron: Tracking Footprints 2009, Hermann Gmeiner Academy

2

geen onderwijs

basisonderwijs

middelbaar onderwijs

hoger onderwijs

universitair onderwijs

Bron: Tracking Footprints 2009, Hermann Gmeiner Academy

Naam: Vicky SOS kinderdorp Morelia, Mexico


1

0

Leeftijd: tien jaar Achtergrond: Vicky was een verwaarloosd kind dat op straat leefde. Ze moest dagelijks haar eigen eten en dat voor haar zusje bij elkaar bedelen of stelen. Nu: Ze woont nu met haar biologische zusje bij SOS mama Inez in Morelia. Vicky is erg aanhankelijk en heeft last van verlatingsangst. In het kinderdorp krijgt ze psychologische hulp. Gelukkig is Vicky nu minder gesloten en maakt ze makkelijker contact met de mensen om haar heen.

37

3. Resultaten


Tabel 3: Uit het onderzoek3 blijkt tevens dat de respondenten tevreden zijn met hun leven. Ze zijn gevraagd naar zeven verschillende aspecten van hun leven: burgerlijke staat, woonsituatie, genoten

Burgerlijke staat Woonsituatie Genoten onderwijs Beroep Financiële situatie Gezondheid Algemeen

Heel tevreden 37 24 18 25 9 34 25

% % % % % % %

onderwijs, beroep, financiële situatie, gezondheid en algemene tevredenheid. De volgende resultaten kwamen voort uit hun antwoorden:

Tevreden 52 52 47 49 46 48 56

Ontevreden

% % % % % % %

9 19 27 19 32 15 15

Heel ontevreden

% % % % % % %

2 5 8 7 9 3 4

% % % % % % %

Onderstaande grafieken behoren tot een ander onderzoek, maar geven wel relevante aanvullende informatie. Grafiek 4: In de afgelopen decennia zijn 51.181 kinderen opgegroeid onder de zorg van SOS Kinderdorpen. In deze grafiek wordt de verdeling van het aantal voormalig SOS kinderen per continent inzichtelijk gemaakt (d.d. december 2009)4. Oost-Europa & Baltische staten

Afrika & Midden Oosten

West Europa & Noord-Amerika

Latijns Amerika

Azië

Grafiek 5: Beneficianten SOS onderwijs, uitgesplitst in jongen/meisje, vrouw/man en SOS/extern (d.d. december 2009)5. mannen uit de gemeenschap

Foto: Brenda Dimbleby

vrouwen uit de gemeenschap

38

SOS meisjes SOS jongens

meisjes uit de gemeenschap jongens uit de gemeenschap

3/4/5

Bron: SOS Kinderdorf International

3. Resultaten


Grafiek 6: Alle SOS partnerorganisaties dragen samen met SOS Kinderdorf International bij aan de fondsenwerving voor alle kinderdorpen en

programma’s over de hele wereld. Onderstaande grafiek maakt inzichtelijk uit welke inkomstenbronnen alle bijdragen uit voortkomen (dd december 2008)6.

Overige kosten, niet uit fondsenwerving 11%

Overheidssubsidies 7% Inkomsten donateurs 38%

Inkomsten eenmalige giften 3%

Donaties specifieke SOS kinderen en kinderdorpen 23%

Inkomsten legaten 11% Bron: SOS Kinderdorf International


6

Inkomsten bijzondere giften 2% Inkomsten bedrijven 3% Inkomsten stichtingen en loterijen 2%

39

3. Resultaten


SOS kind Mouna, drie jaar later Mouna kwam in het SOS kinderdorp bij mama Alice wonen toen ze twee jaar was. Drie jaar later zochten wij haar weer op. “Kijk Mouna”, zegt juf Florence terwijl ze samen met het meisje voorzichtig warm water in een theekopje giet. “Nu heb jij thee gezet.” Mouna kijkt trots haar klasgenootjes in de SOS kleuterschool in Oeganda aan. “Ik heb thee gezet”, zegt het meisje stralend. Het gaat goed met Mouna. Drie jaar geleden zwierf ze nog met haar aan alcohol verslaafde moeder over straat. Uiteindelijk werd ze aan haar lot overgelaten. Ze kwam terecht in ons kinderdorp in Gulu, Oeganda. Nu staat er een vijfjarig zelfbewust meisje voor haar klas waar ze dertig vriendjes en vriendinnetjes laat zien hoe je thee moet zetten. Mouna stond de afgelopen twee jaar centraal in onze communicatie om mensen te laten zien wat ons werk betekent voor kinderen zoals zij. “Ik heb Mouna nu een jaar in mijn klas en ze valt echt op”, zegt Florence. “In het begin was ze verlegen en teruggetrokken. Vooral als ze boos was, keerde ze zich van me af. Dan kreeg ik geen contact met haar. Niet raar gezien haar achtergrond. Maar ze is zó veranderd. Ze is opgebloeid tot een heel sociaal en vrolijk kind. Het valt me vooral op hoe slim ze is. Vooral taal is haar sterke kant. Thuis spreken de kinderen Acholi, maar op school praten we Engels met elkaar. Als een kind iets niet meteen begrijpt, is het Mouna die het als eerste vertaalt. Ze vindt het leuk anderen te helpen.” Jennifer, een meisje van buiten het SOS kinderdorp, is haar beste vriendinnetje. Ze doen alles samen, zoals samen puzzelen. Kleuren en verven doet Mouna ook graag, maar als je haar vraagt wat ze het leukste vindt, zegt ze meteen ‘schrijven’. Dapper kind Mouna is de jongste telg onder de vleugels van SOS moeder Alice. Ze heeft zes oudere broers en drie zussen. De verhuizing afgelopen mei van het tijdelijke dorp naar het nieuwe SOS kinderdorp in Gulu, heeft het hele gezin goed gedaan. “Het is hier heerlijk”, zegt moeder Alice. “In het nooddorp hadden we veel minder ruimte. De meisjes delen nu één kamer en de jongens twee. Maar het belangrijkste is dat de kinderen de ruimte hebben gekregen om te spelen. En eindelijk hebben we onze eigen woonkamer, wat heel goed is voor de familieband.” Het nieuwe kinderdorp heeft inmiddels een plek kunnen bieden aan 115 kinderen (62 jongens en 53 meisjes), zoals Mouna. Ook SOS moeder Alice is tevreden over de ontwikkeling van Mouna. “Het gaat goed met haar. Ze is een vrolijk kind dat het leuk vindt om te leren. Ze helpt graag mee met kleren wassen. Dan is ze apetrots als ze zelf een zakdoek heeft gewassen. Ze heeft wel een heel sterk willetje. Als Mouna iets echt niet wil, dan kost het veel moeite haar over te halen.”

Foto: Edith Gulp

“Wat ik speciaal aan haar vind”, vervolgt moeder Alice, “is dat ze zo dapper is. Ze is voor niets en niemand bang. In de loop van de tijd zijn haar sociale vaardigheden enorm verbeterd. Ze speelt graag samen met haar broers en zussen. Natuurlijk ruziën ze wel eens. Het zou ongezond zijn als ze dat niet deden. Maar haar vooruitgang is iets om trots op te zijn.”

40

3. Resultaten


Voormalig SOS kind Ignacio: “Een SOS moeder als Teresita is een groot geschenk” Ignacio groeide op in het SOS kinderdorp Concepción in Chili. Hij vertelt over zijn gezin, zijn jeugd en zijn bijzondere band met donateur Truus Struyck. “Ik koester veel mooie herinneringen aan mijn kinderjaren in het kinderdorp. We waren met acht kinderen en onze SOS moeder Teresita Perrais (zie foto). Een geweldige vrouw, zij was en is nog steeds een echte moeder voor mij. Hoogtepunten in mijn jeugd waren onder meer de zomervakanties. Dan gingen we bij andere SOS kinderdorpen op bezoek en deden we met z’n allen mee aan zwemwedstrijden. Ik denk ook met veel plezier terug aan mijn schooltijd. De kaarten die ik kreeg als kind van tía, tante, Truus (Nederlandse donateur, red.) waren altijd leuke verrassingen. Voor mijn verjaardag en met Kerstmis stuurde ze kaarten die ik direct herkende vanwege haar mooie handschrift. Ik vond het altijd een bijzonder idee dat aan de andere kant van de wereld mensen waren die mij en de andere kinderen steunden en in ons geloofden zonder ons te kennen. Toen ik naar de politieschool ging, hield de financiële steun van Truus op, maar we bleven contact houden. De dag dat ik tía Truus in Nederland ontmoette, zal ik nooit vergeten. Het was een emotioneel moment oog in oog te staan met één van de mensen die mij hielp om een beter leven te hebben. Hoewel we niet dezelfde taal spraken, was er meteen een band tussen ons. Een paar jaar later trouwde ik in Nederland met Sigrid, een Nederlandse vrouw. Ik vroeg tía Truus als getuige op mijn huwelijk, zodat zij symbolisch mijn SOS moeder in Chili vertegenwoordigde, die er helaas niet bij kon zijn. Mijn jeugd in het kinderdorp heeft me zo veel goeds gebracht. Ik ben getrouwd met een lieve vrouw en heb twee schatten van kinderen. Ik heb een goede baan en kan mijn kinderen een fijn thuis geven. Ik kreeg de mogelijkheid goed onderwijs te volgen en dat zal ik mijn kinderen ook geven, zodat ze later –net als ik– een zelfstandig en succesvol bestaan kunnen opbouwen. Dat SOS Kinderdorpen mij een moeder als Teresita heeft gegeven, is een groot geschenk. Namens mijn broers en zussen wil ik al de mensen uit Nederland en de rest van de wereld bedanken. Zonder ons persoonlijk te kennen, gelooft u in dit belangrijke werk. Ik voel mezelf een voorbeeld van iemand die dankzij het werk van SOS Kinderdorpen succesvol in het leven kan staan.”

Foto: privé archief Ignacio

Het verhaal van donateur mevrouw Struyck leest u op pagina 72.

41

4. Bestuur & Toezicht



4. Bestuur en Toezicht

Marcel Beerthuizen, Algemeen directeur

4.1 Verslag algemeen directeur ‘Uit onderzoek blijkt dat we efficiënt werken’ “Er is niets mooier dan kinderen overal ter wereld een thuis en een kansrijke toekomst te kunnen geven”, zegt Marcel Beerthuizen, sinds mei 2009 onze nieuwe algemeen directeur. “Ik heb altijd geweten dat ik uiteindelijk voor een goed doel zou gaan werken. Na 21 jaar ervaring op te hebben gedaan in de commerciële wereld, wil ik mijn kennis en netwerk graag inzetten voor SOS Kinderdorpen. Het afgelopen jaar heb ik de organisatie goed leren kennen. Ik heb gezien hoe professioneel en bezield iedereen hier is. Medewerkers werken keihard tegen een bescheiden salaris. Ze zijn toegewijd, net als onze vrijwilligers, ambassadeurs en de leden van onze toezicht- en adviesraden. We hebben allemaal hetzelfde doel voor ogen: elk jaar nog meer kinderen helpen. Dat doen we onder meer door zo kostenbewust mogelijk te werk te gaan. Elk dubbeltje wordt hier op kantoor drie keer omgedraaid. En elk dubbeltje wordt verantwoord. We laten precies zien wat er met donaties gebeurt, wat ook blijkt uit onze hoge score bij de Transparant Prijs. Dit getuigt van het feit dat we een gezonde financiële huishouding hebben. Hoewel onze inkomsten de afgelopen jaren verviervoudigd zijn, is de personele organisatie klein gebleven. Uit onderzoek van de Transparant Prijs blijkt ook dat de gemiddelde opbrengst per fulltime werknemer ruim 760.000 euro was. Dat betekent dat wij zeer efficiënt werken. Ons doel om onze hulp wereldwijd uit te breiden, omdat ons werk helaas nog heel hard nodig is, kan alleen verwezenlijkt worden als we blijven groeien. Dat houdt in dat we moeten blijven investeren in het werven van fondsen en het geven van voorlichting. We willen dat toekomstige donateurs de weg naar onze organisatie weten te vinden. Het is onze taak om het publiek zo goed mogelijk te informeren over de structurele hulp die wij in 132 landen bieden. En dat die hulp nog steeds heel hard nodig is. Ook streven we ernaar dat we met nog meer bedrijven kunnen gaan samenwerken. En dan heb ik het niet alleen over geld doneren. Partners willen graag meedenken, bij ons betrokken zijn en trots zijn op de samenwerking. President-directeur Jos Nijhuis van Schiphol zei over onze samenwerking: ‘Ik merk dat binnen onze organisatie al een echt SOS gevoel is ontstaan’. Beter kan ik het niet verwoorden en het is precies wat wij nastreven: dat zoveel mogelijk mensen het SOS gevoel krijgen en ons werk steunen.” Goed bestuur Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisaties. Dit betekent dat het dagelijks bestuur van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT). Deze adviseert, ondersteunt en controleert de algemeen directeur. De algemeen directeur wordt aangesteld door de RvT en is belast met het dagelijks bestuur. Deze formele scheiding werd in 2007 doorgevoerd en functioneerde ook in 2009 volgens verwachtingen. Hiernaast werd in 2008 een financieel auditcomité ingesteld dat toezicht houdt op het financiële beleid van de stichting. In oktober van

42

het verslagjaar hebben we door een externe adviseur een organisatiescan uit laten voeren. Hierbij is onder meer gekeken naar de toepassing van de Code Goed Bestuur, maar ook de kwaliteit van de administratieve organisatie, het partnerbeleid, monitoring en evaluatie en het lerend vermogen. Daaruit blijkt dat SOS Kinderdorpen volledig voldoet aan de criteria uit de Code en dat we ook op andere punten overwegend goed tot zeer goed scoren. De analyse heeft tot enige verbeterpunten geleid die zijn meegenomen in het jaarplan 2010, waaronder het verbeteren van ons klachtenbehandelingreglement, het opstellen van een integriteitbeleid voor medewerkers en partners, het verbeteren van onze resultaatmetingen en het verder uitwerken van een projectmanagementsysteem.


Algemeen directeur Per mei 2009 is Marcel Beerthuizen als algemeen directeur van SOS Kinderdorpen Nederland begonnen. In deze functie voert hij het dagelijkse bestuur over de organisatie. Beerthuizen is expert op het gebied van sponsoring en merkbeleving en was voorheen werkzaam bij diverse gerenommeerde reclamebureaus. Hij volgde Albert Jaap van Santbrink op die zich zes jaar lang voor onze organisatie inzette. Eind 2008 vertrok Van Santbrink als algemeen directeur. Adjunct directeur Margot Ende nam tot de benoeming van Marcel Beerthuizen op 18 mei 2009 de taken van de algemeen directeur waar. Taken van de algemeen directeur De algemeen directeur geeft leiding aan onze organisatie en vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern. Hij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid, stelt plannen, begrotingen en de jaarrekening vast en kent budgetten toe. Hoewel dit alles gebeurt in nauwe samenwerking met het managementteam, is de directeur eindverantwoordelijk. Onze directeur is daarnaast verantwoordelijk voor de inhoud van het jaarverslag, dat moet voldoen aan de eisen van de Code Goed Bestuur en aan de Richtlijn voor de Jaarverslaglegging 650. De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement.


hij de leden op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de RvT de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages, die zijn gebaseerd op de rapportages van het managementteam. In het najaar presenteert de directeur de kaders van het nieuwe jaarplan aan de RvT. Voor het einde van het jaar stelt hij het definitieve jaarplan vast en legt deze ter goedkeuring voor aan de RvT. De RvT stelt jaarlijks de jaarrekening vast. Wanneer de RvT vragen heeft over de uitvoering van het beleid, worden deze besproken met de directeur. Indien de RvT suggesties heeft voor aanpassingen binnen het beleid, kunnen deze worden doorgevoerd. Bestuursmodel

Foto: Alan Meier

Directeur en managementteam In het wekelijks overleg van de algemeen directeur met het managementteam, dat bestaat uit de managers Fondsenwerving, Communicatie, Internationale Samenwerking en Financiën en Beheer, worden de lopende zaken besproken. Elke maand worden financiële rapportages opgesteld. Daarnaast rapporteren de verschillende managers van het managementteam per kwartaal over de voortgang. Elk jaar stellen zij de kaders vast voor het nieuwe jaarplan. Deze kaders zijn gebaseerd op de geboekte resultaten en de verwachte ontwikkelingen in de markt en in het veld.

Verhouding met de Raad van Toezicht Onze organisatie hecht veel belang aan een open en betrokken samenwerking tussen de algemeen directeur en de Raad van Toezicht (RvT). Onze directeur bereidt de vergaderingen van de RvT voor. Tijdens de vergaderingen informeert hij de leden over alle belangrijke ontwikkelingen in de organisatie en houdt

Salariëring Het bruto jaarsalaris van onze directeur was in het afgelopen jaar 65.790 euro inclusief vakantiegeld (zie ook pagina 114). Dat ligt binnen de gestelde maxima van de richtlijn voor algemeen directeursalarissen van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen (VFI). Ook de arbeidsvoorwaarden voor de functie van algemeen directeur zijn binnen de kaders van de Code Goed Bestuur vastgesteld. Alle medewerkers van SOS Kinderdorpen verdienen een salaris dat marktconform is in de branche, maar gemiddeld significant lager ligt dan bij vergelijkbare functies in het bedrijfsleven. Het salariëringsysteem is vorig jaar zorgvuldig opgesteld in deels gesponorde samenwerking met adviesbureau Hay Group.

43


Nevenfuncties Algemeen directeur Marcel Beerthuizen was in 2009, naast zijn functie voor SOS Kinderdorpen ook, bestuurder van het Jeugd Sport Fonds dat zich inzet voor kinderen wiens ouders geen sportlidmaatschap kunnen betalen. Van deze functie heeft hij met ingang van 2010 afscheid genomen om conflicterende belangen tussen beide functies te voorkomen. Verder was onze directeur in het verslagjaar betrokken bij een alliantie tussen meerdere kinderhulporganisaties om samen te werken aan een nationale week van het kind. Een initiatief waar onze organisatie baat bij heeft gezien de link met onze missie. Daarnaast is Marcel Beerthuizen lid van de Reclame Code Commissie: een onafhankelijk klachtenorgaan dat oordeelt of reclame-uitingen in strijd zijn met de Nederlandse Reclame Code. Deze nevenfunctie is van toegevoegde waarde voor SOS Kinderdorpen, omdat het ons helpt bij het naleven van ethische normen in onze communicatie. Beleid In 2008 stelden we ons beleid ter realisatie van onze doelstellingen op voor de jaren 2009-2012. Dit beleid bleef in 2009 overeind staan, maar hebben we aangevuld met opgedane inzichten en markt- en maatschappelijke ontwikkelingen, zoals met name de crisis. Onze doelstellingen waren in 2009 doorvertaald naar een duidelijk beleid en strategie. De belangrijkste speerpunten binnen ons beleid in het verslagjaar en de activiteiten om dit te realiseren zijn hieronder weergegeven.


• O m de relatie met donateurs en partners te verstevigen en hun loyaliteit jegens ons te vergroten, hebben we bijeenkomsten met hen georganiseerd, op verzoek minder giftverzoeken gestuurd, specifieke persoonlijke informatie gestuurd over de kinderdorpen of programma’s die zij steunen, een bijeenkomst speciaal voor bedrijven georganiseerd en aandacht besteed aan open en eerlijke voorlichting aan onze achterban.

44


• O m de kennis over onze donateurs te vergroten, hebben we onderzoek gedaan naar de informatiebehoefte van onze donateurs en hun mening gevraagd over het SOS Bulletin en de jaarlijkse bedankmailing. Daarnaast zijn we gestart met een klanttevredenheidsonderzoek. Tevens zijn we een online platform gestart via welke we in contact kunnen komen met onze achterban. • O m het draagvlak voor ons werk te vergroten, hebben we ons gericht op de netwerken om ons heen, hebben we onze Communicatie en PR geoptimaliseerd door een proactief persbeleid te voeren en hebben we zichtbaarheid gecreëerd door gesponsorde uitingen in de media. • In aanvulling op onze particuliere en zakelijke fondsenwerving, richten we ons ook steeds meer op overheidssubsidies. Ter uitbreiding van deze subsidiëring, hebben we zes subsidieaanvragen ingediend bij diverse overheidsinstanties. • O m nieuwe wervingsvormen te vinden, hebben we onder andere een nieuwe vorm van straatwerving geprobeerd, hebben we de online campagne mijnsoskinderdorp.nl gelanceerd en hebben we een promotionele actie met bedrijfspartner C&A opgezet. • T er verhoging van de kwaliteit van ons werk is de interne organisatie versterkt in structuur, capaciteit en werkwijze, zijn we een samenwerking aangegaan met branchevereniging PSO die ons helpt de nationale en internationale resultaatmetingen te verbeteren en hebben we prestatie-indicatoren opgesteld die voor alle medewerkers als leidraad dienen bij het nog efficiënter realiseren van onze doelstellingen voor 2010.


Verhuizing Een belangrijke beslissing in 2009 was de verhuizing van het kantoor in Amsterdam. In onze vorige kantoorruimte was het al geruime tijd te krap geworden. De organisatie was in de afgelopen acht jaar gegroeid als ook het aantal personeelsleden, maar we zaten nog steeds in dezelfde ruimte. Door creatief met de ruimte om te gaan, hebben we tijd kunnen rekken, maar in 2008 werd geconstateerd dat het niet langer meer ging. Uiteraard was het belangrijk om een oplossing voor het ruimtegebrek te kiezen die zo min mogelijk kosten met zich zou meebrengen. Aangezien we een uitstekende overeenkomst met de Maarssen Groep konden sluiten voor de huur van een betere ruimte, bleek verhuizen goedkoper dan blijven. We hebben er veel meer meters bij gekregen terwijl we minder huur betalen dan voorheen. In dit proces werden we volledig bijgestaan door WIAR Real Estate Solutions, een adviesbureau op het gebied


van huisvesting dat dit grotendeels gesponsord voor ons deed. WIAR hielp ons bij het definiëren van onze wensen en eisen, het zoeken van een geschikte locatie, het zoeken van sponsoren die konden bijdragen aan de verhuizing en het zo efficiënt en duurzaam mogelijk inrichten van de kantoorruimte (een interview met Robert Witvliet van WIAR is te lezen op pagina 78). Samen met hen zijn we vervolgens op zoek gegaan naar partners om zoveel mogelijk van alle benodigdheden gedoneerd te krijgen. Er was een groot aantal leveranciers en bedrijven dat ons gratis of tegen kostprijs wilde helpen. Zo kregen we de vloerbedekking gratis. En werden tweedehands bureaus door het UWV gedoneerd. In totaal is 181.000 euro gesponsord. Het was fantastisch om te zien dat iedereen onze organisatie een warm hart toedraagt. Vooral de inzet van WIAR was onmisbaar en wij danken hen dan ook voor hun waardevolle hulp en expertise.

Foto: Sanne Rademaker

Naam: Nomhle, SOS kinderdorp Eldoret, Kenia Leeftijd: 2,5 jaar Achtergrond: Nomhle heeft in een weeshuis gewoond, haar ouders zijn onbekend. Ze is waarschijnlijk voortgekomen uit een niet geaccepteerde interraciale relatie en daarom niet gewenst. Nu: Sinds een jaar woont ze bij mama Nancy. Nomhle is gezond en voelt zich thuis in haar nieuwe SOS gezin. Ze speelt graag met haar broers en zussen en is heel guitig en vrolijk.

45




4.2 Verslag Raad van Toezicht

Karien van Gennip,

Voorzitter Raad van Toezicht

‘Donateurs zekerheid bieden’ Oud-staatssecretaris van Economische Zaken Karien van Gennip is sinds 2008 onze bevlogen voorzitter van de Raad van Toezicht. “Als moeder van vier kleine kinderen weet ik hoe belangrijk een stabiel thuis is voor kinderen. Stabiliteit zorgt ervoor dat kinderen zelfvertrouwen krijgen en zichzelf kunnen ontplooien tot volwassenen die een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan de samenleving. Dat we vorig jaar zestig jaar bestonden, bewijst dat het idee achter SOS Kinderdorpen werkt. Verschillende generaties zijn inmiddels opgegroeid in onze kinderdorpen en zij doen het goed in de maatschappij. 2009 was een verdrietig jaar door het overlijden van onze goede SOS vriend en voorzitter van de Raad van Advies Paul Nouwen. Het was ook een jaar waarin wij net als iedereen te maken kregen met de economische crisis. Tegen de stroom in hebben we het gelukkig relatief goed gedaan: onze achterban realiseert zich dat de crisis de kinderen in de landen waarin we actief zijn het hardst treft en is ons trouw gebleven. Wel merkten we dat bedrijven terughoudender zijn. De relatie met het bedrijfsleven verandert: bedrijven willen meer dan vroeger echt meedenken over de steun die ze geven en betrokken zijn bij onze organisatie. Dat is goed! Wij spelen hier in onze partnerships op in en zullen dit in de toekomst nog sterker doen. Een ander belangrijk punt is onze naamsbekendheid. Onze grote wens is dat nog meer mensen weten wat SOS Kinderdorpen doet. Vandaar ook dat we in 2009 voor een nieuwe directeur kozen met veel ervaring in het versterken van merken. Voor de donateurs vervullen wij als Raad van Toezicht een belangrijke taak. We houden toezicht op verantwoorde bedrijfsvoering en bestedingen en controleren natuurlijk de cijfers. We willen de donateurs het vertrouwen geven dat er met een kritisch en creatief oog wordt gekeken en dat elke cent goed wordt besteed. Omdat onze organisatie afhankelijk is van giften, kunnen we alleen voortbestaan als we mensen die ons een warm hart toedragen, dat vertrouwen blijven geven.” Taken De Raad van Toezicht (RvT) heeft drie hoofdtaken; die van werkgever, toezichthouder en klankbord. De belangrijkste taak is het houden van toezicht op de directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. Een andere taak van de Raad van Toezicht is dat de leden de bestedingsvoorstellen en budgetten goedkeuren die de directeur samen met het managementteam voorstelt. Zo keurt de Raad van Toezicht goed welke kinderdorpen en programma’s door SOS Kinderdorpen Nederland worden ondersteund. De leden van de RvT zien erop toe dat de doelstellingen van de organisatie worden gerealiseerd en houden daarbij in het bijzonder een efficiënte fondsenwerving in het oog. Mede als gevolg van de invoering van de Code Goed Bestuur en de wens voor meer transparantie hebben we binnen de RvT een auditcomité. Deze onafhankelijke commissie houdt toezicht op onze financiën en de daaraan ten grondslag liggende administratieve processen.

46

Het auditcomité is samengesteld uit twee financiële mensen uit de Raad van Toezicht: Peter Krom en Frank Kusse. Het auditcomité is in het verslagjaar vier keer bijeen gekomen om de begroting, jaarrekening en andere financiële rapportages te beoordelen en de algemeen directeur en manager Financiën en Beheer te adviseren bij diverse zaken. Voorzitter van de RvT was in 2009 Karien van Gennip, voormalig staatssecretaris van Economische Zaken en tegenwoordig directeur Group Public & Government Affairs bij ING. Nieuwe leden De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines en expertise. Voorafgaand aan de werving van een nieuw lid stelt de RvT een functie- en competentieprofiel op. Leden worden benoemd met een meerderheid van stemmen. Zij worden gekozen voor een periode van vier jaar en kunnen eenmaal herkozen worden, waarmee de maximale ambtstermijn


acht jaar is en er een aftreedschema is. Uitzondering hierop is Hans Eenhoorn die in 2009 nog een extra jaar aanbleef om zijn uitgebreide ervaring over te dragen. In 2009 zijn geen nieuwe leden tot de RvT toegetreden. Belangeloze inzet De leden van de Raad van Toezicht zijn zeer betrokken bij onze organisatie. Zij zetten hun ruime ervaring en kennis graag belangeloos in. Ook in 2009 ontvingen zij geen salaris voor hun functie. Alleen voor gemaakte kosten kunnen zij een vergoeding ontvangen. Naast hun toezichthoudende taken, zijn de leden regelmatig actief voor ons. Melanie Ruysvan Haaften heeft bijvoorbeeld een leidende rol bij Vrouwen Bouwen; een project waarin vele vrouwen fondsen werven om bij te dragen aan een nieuw kinderdorp in Ghana. Hans Eenhoorn heeft intensief meegedacht over de vormgeving van het landbouwonderwijsproject in Ghana en ontving in 2009 een eervolle onderscheiding voor zijn jarenlange inzet in de Internationale Senaat van onze organisatie. Voorzitter Karien van Gennip ging samen met professor filantropie Theo Schuyt in gesprek met journalisten over de gevolgen van de crisis voor de goede doelen sector. Renée Meiners ging in gesprek met diverse stichtingen om mogelijke samenwerking met hen te bespreken. Albert Winninghof was actief betrokken bij de herpositionering van onze organisatie. Agendapunten Vorig jaar kwam de RvT zes keer bijeen. Hier was onze algemeen directeur altijd bij aanwezig (tot 18 mei 2009 ad interim in persoon van adjunct directeur Margot Ende). In de eerste plaats werden de bestedingsvoorstellen besproken met betrekking tot welke kinderdorpen en programma’s in welke landen gefinancierd zouden worden. Op de agenda stonden verder de voortgang van de fondsenwerving; de positionering en naamsbekendheid; de alliantie voor mededinging in MFS II subsidiëring; de keuze voor een nieuw accountantskantoor; en het ziekteverzuim binnen de organisatie. In 2009 heeft de RvT vooral


veel aandacht besteed aan de gevolgen van de crisis. De RvT heeft een actieve rol gehad in advisering bij en controle op het beleid van onze organisatie om de effecten van de economische crisis zorgvuldig te monitoren. De Raad adviseerde hierbij over de te volgen investeringsscenario’s om zo kostenefficiënt mogelijk te werken en om de bedrijfsvoering hier op gepaste wijze op af te stemmen. Een ander belangrijk agendapunt was de nieuwe huisvesting, waarbij de RvT toezicht hield. Er is nauwkeurig afgewogen wat de beste oplossing voor het ruimtegebrek van het kantoor in Amsterdam was. Uiteindelijk stemde de Raad in met verhuizen naar een nieuw pand, aangezien dit beter en goedkoper bleek te zijn dan uitbreiding en renovatie van het oude pand. De RvT zag erop toe dat de verdere verhuizing ook zo kostenefficiënt mogelijk verliep. Verder werden de begroting en het jaarplan voor 2010 uitvoerig besproken en uiteindelijk goedgekeurd en is gesproken over de ontwikkeling van (sociale) netwerken, waar Vrouwen Bouwen een goed voorbeeld van is. Tot slot besteedde de RvT veel tijd aan de werving van de nieuwe algemeen directeur en nam de Raad tevens de sollicitatiegesprekken af. De RvT is zeer erkentelijk voor de belangeloze ondersteuning van het toonaangevende executive search bureau Egon Zehnder bij het werven van een nieuwe directeur en het voeren van de voorgesprekken. Risico’s en risicobeheersing De Raad van Toezicht is bekend met de interne risicoanalyse zoals opgesteld door de algemeen directeur en het managementteam (zie ook risicomanagement op pagina 60). Het budget in 2009 en 2010 vertaalt zich tevens in risico’s waar de RvT alert op is (zie ook Financieel Verslag). Om deze risico’s te beheersen adviseert de RvT een aanhoudend strakke monitoring van de inkomsten en marktontwikkelingen alvorens investeringen te doen voor bijvoorbeeld fondsenwerving. Overige risico´s zijn reputatieschade en financiële misstanden, die voornamelijk door goed bestuur, een transparante financiële huishouding en een duidelijk beleid beheerst worden.

Op 18 mei 2009 overleed onze zeer gewaardeerde voorzitter van de Raad van Advies, Mr. Paul A. Nouwen. Paul zette zich sinds 1999 belangeloos in voor onze organisatie en stond de directie en Raad van Toezicht bij met adviezen, inspirerende ideeën en een kritische blik. Zijn jarenlange betrokkenheid was voor onze organisatie van grote waarde. Wij zullen zijn inzet en warme persoonlijkheid missen.

47


Evaluatie directeur Over de prestaties van de directeur in 2009, in relatie tot de geformuleerde doelstelling, oordeelt de Raad van Toezicht positief. Vooral met het oog op een belangrijke doelstelling in 2009, het uitbreiden en aanspreken van netwerken, zagen de RvT-leden de toegevoegde waarde van Marcel Beerthuizen voor onze organisatie. Dankzij zijn netwerk in de reclame en mediawereld heeft hij ervoor gezorgd dat vele bedrijven en mensen kennis met onze organisatie hebben gemaakt. Ook over het functioneren van manager Fondsenwerving en Communicatie Margot Ende, die tot 18 mei ad interim de functie van algemeen directeur met grote inzet bekleedde, oordeelt de RvT positief.


Evaluatie eigen functioneren De Raad van Toezicht evalueert jaarlijks haar functioneren. Dit gebeurt aan de hand van tien beoordelingscriteria volgens Code Wijffels. Enkele hiervan zijn: is onze werkwijze efficiënt en effectief? Is de controle op de financiële verslaglegging adequaat? Dragen we voldoende bij aan de organisatie? Beoordelen we het management op de juiste manier en hebben we een duidelijke lange termijn visie? De zelfevaluatie van de Raad van Toezicht vond plaats op de eerste bijeenkomst van de RvT in februari 2010. De Raad oordeelde positief over haar eigen functioneren in 2009 en was tevreden over de samenhang binnen de Raad van Toezicht. De leden vinden elkaar snel als het gaat om bredere vraagstukken en werken efficiënt met elkaar samen. Ze hebben zich in het afgelopen jaar proactief kunnen opstellen ten aanzien van de crisis. Ondanks een woelig jaar, geven de leden aan goed als team te hebben samengewerkt en heldere besluiten te hebben genomen waarbij direct werd overgegaan tot een meervoudige begroting. Ten aanzien van hun eigen evaluatie hebben de RvT-leden aangegeven dat zij graag ook van de directie willen horen wat zij van het

48


functioneren van de RvT vindt. In haar evaluatie heeft de RvT verder aangegeven het punt personeelsbeleid en marketingbeleid één keer per jaar op de agenda te willen zetten. Daarnaast is voorgesteld om, naast de jaarlijkse strategiesessie, ook eenmaal per jaar een middag met het hele managementteam te organiseren met het doel concreet te maken wat de RvT dat jaar kan bijdragen aan de organisatie. Dit idee komt voort uit het gevoel van de RvT dat de organisatie nog niet optimaal gebruik maakt van hun expertise en netwerk. Ook is een nieuw vergaderritme voorgesteld: vier maal per jaar binnen drie weken na afloop van het kwartaal, plus een strategiesessie in november en een (telefonische) vergadering in december over de bestemming van niet-geoormerkte gelden. Omdat de komende jaren voor een aantal leden van de Raad de ambtstermijn om statutaire redenen afloopt, zal de Raad de komende tijd tevens haar energie steken in het vinden van nieuwe kandidaten. Tot slot geeft de RvT te kennen dat ons werk nooit mogelijk zou zijn zonder de donateurs en partners die ons steunen en dat hun bijdragen onmisbaar zijn. De RvT ervaart het als bijzonder dat we ons in Nederland met gezamenlijke inspanningen kunnen inzetten voor zoveel kinderen in ontwikkelingslanden Toezicht accountants Extern toezicht op onze organisatie wordt naast de RvT tevens gehouden door accountants en het Centraal Bureau Fondsenwerving. Met ingang van het boekjaar 2009 wordt de accountantscontrole uitgevoerd door PricewaterhouseCoopers. Naast de besprekingen die de directeur voert met de accountants, vindt eveneens overleg plaats tussen het auditcomité en de accountants. In het boekjaar zijn geen opdrachten aan de accountant verstrekt die niet gerelateerd zijn aan de accountantscontrole of de natuurlijke adviesfunctie van de accountant. Jaarlijks wordt de dienstverlening van de accountant geëvalueerd.



Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Naam Sinds Functie(s) Relevante nevenfunctie(s) 2009

Herbenoeming/ Aftreden

Kan worden herbenoemd in 2012

Karien van Gennip (Voorzitter)

2008

Directeur Group Public & Government Affairs bij ING, voormalig staatssecretaris Economische Zaken en lid Tweede Kamer

Diverse bestuursfuncties, o.a. lid Raad van Toezicht Cordaid, Deltaus, Fresh en UMC Maastricht, bestuurslid Premsela en WEF Young Global Leader

Hans Eenhoorn

2000

Voormalig senior vicepresident bij Unilever

Voormalig lid van de UN Taskforce Treedt af in 2010 on Hunger en Associate Professor (Universiteit van Wageningen)

Melanie Ruys-van Haaften (secretaris)

2003

Bestuurder bij diverse organisaties

Bestuurslid Stichting Vrienden van Treedt af in 2011 het Mauritshuis en bestuurslid ARIE (medische centra voor gehandicapte kinderen in Peru)

Frank Kusse 2008

Bestuurslid Robeco (tot 1 oktober 2009)

Bestuur Sophia Stichting (overkoepelend orgaan 20 katholieke basisscholen)

Kan worden herbenoemd in 2012

Peter Krom 2002

Voormalig partner Arthur Andersen

Bestuurslid bij Stichting Transparantie Vastgoedfondsen, bestuurslid Stichting Clazz (muziekprojecten), arbiter zakelijke kwesties en commissaris bij diverse bedrijven

Treedt af in 2010

Renée Meiners

2003

Oud notaris, thans verbonden aan Loyens & Loeff

Lid Algemeen Bestuur Stichting Treedt af in 2011 Oude Hollandse Kerken, Bestuurslid Stichting Leergeld Leiden

Albert Winninghoff

2003

Voormalig COO Leo Burnett Worldwide

Bestuurslid Jumping Amsterdam en CLAZZ, Voorzitter IHEC en Beschermheer ReclameArsenaal

Treedt af in 2012

Samenstelling Raad van Advies De Raad van Advies bestaat uit ervaren mensen die een meerwaarde leveren aan onze organisatie. Leden van de Raad van Advies zijn:

Naam

Functie(s)

Cees van Lede

voormalig voorzitter Raad van Bestuur AkzoNobel journalist/presentatrice voormalig burgemeester van Arnhem directeur Haëlla Stichting President Medical Nutrition Division bij Danone Nederland

Tineke de Groot Paul Scholten Marian van den Steenhoven-Key Flemming Morgan

49



Terugblik


De leden van onze Raad van Toezicht zijn zeer betrokken bij de organisatie. Om statutaire redenen eindigt voor twee van hen per 2010 hun ambtstermijn: Hans Eenhoorn en Peter Krom. Een terugblik.

Hans Eenhoorn,

Lid Raad van Toezicht

‘Als mensen weten wat SOS Kinderdorpen doet, willen zij zich bij ons aansluiten’ Met hart en ziel zette Hans Eenhoorn, voormalig senior vice-president bij Unilever, zich tien jaar in voor onze Nederlandse en internationale organisatie. “Ik heb altijd gezegd: als meer mensen weten wat SOS Kinderdorpen precies doet, zal de organisatie vanzelf groeien. Dat is ook wel gebleken: door te kiezen voor een ‘plan for growth’ en hard te werken aan de naamsbekendheid, lukte het ons om de inkomsten in de afgelopen tien jaar te verviervoudigen. Het is mijn grote wens dat nog meer mensen weten wat we doen. In landen als Oostenrijk en Duitsland is SOS Kinderdorpen veel bekender: die slag moeten we in Nederland nog zien te maken. Zeker als we onze wens om in 2016 één miljoen kinderen te helpen, willen realiseren. Als lid van de internationale Senaat ben ik nauw betrokken geweest bij de nieuwe internationale strategie, die dit jaar werd vertaald in officieel beleid. De kinderdorpen blijven de basis van ons werk, maar daaromheen zullen steeds meer kinderen en families profiteren van onze steun. Al deze kinderen zijn SOS kinderen die recht hebben op een liefdevol thuis. Omdat ik voor mijn werk, onder meer als lid van de UN Taskforce on Hunger, altijd veel heb gereisd, kon ik diverse kinderdorpen en programma’s bezoeken. Je ziet dan telkens weer hoe goed het gaat, hoe blij de kinderen zijn, hoe goed ze worden opgevoed en hoe ze hun kansen benutten om via de SOS scholen een goede opleiding te volgen. Dat maakt mij ook blij en dankbaar. Het mooie is dat mijn hele gezin door mijn passie betrokken is geraakt bij de organisatie. Tijdens verjaardagen vragen we geen cadeautjes, maar zamelen we geld in voor de SOS kinderen. Ik wil zeker betrokken blijven bij de organisatie, vandaar dat ik ben toegetreden tot de Raad van Advies.”

Foto: Ronald Hemerink

Naam: Tom, SOS kinderdorp Skopje, Macedonië

50

Leeftijd: acht jaar Achtergrond: Het is niet bekend wie Tom’s ouders zijn en of hij überhaupt nog ouders heeft. Nu: Tom kwam zeven jaar geleden in het SOS kinderdorp. Hij is een enthousiast kind dat dol is op zijn moeder. Zijn hobby’s zijn karaoke zingen, dansen en voetballen. Later wil hij in het SOS kinderdorp werken.




Peter Krom,

Lid Raad van Toezicht & Auditcomité

‘We communiceren eerlijk en open’ Peter Krom was sinds 2002 onze bevlogen financieel deskundige. Als vice-voorzitter van de Raad van Toezicht was het onder andere zijn taak om onze uitgaven inzichtelijk te maken voor de donateurs.


“Transparantie is meer dan ooit een thema. Maatschappelijk gezien leeft het: mensen willen weten wat er met hun geld gebeurt. Volkomen terecht. Mensen doneren in goed vertrouwen en het is onze taak om te laten zien waar elke euro naartoe gaat; die verantwoordelijkheid heb je als goed doel. Elk negatief verhaal over een ontwikkelingsorganisatie is slecht voor de branche. De enige remedie is om heel nauwkeurig te laten zien wat je doet, vandaar dat SOS Kinderdorpen daar open over communiceert. Verslaglegging is dan ook steeds belangrijker geworden. Zo maken we onze inkomsten en uitgaven duidelijk inzichtelijk in ons jaarverslag. En daarin verkondigen we niet alleen een blije boodschap: als iets minder goed is gegaan, vertellen we dat óók. Ik heb mijn hele leven financiële functies bekleed en heb me acht jaar lang met veel plezier ingezet voor SOS Kinderdorpen. Ik wilde mijn kennis en ervaring graag ter beschikking stellen aan een goed doel. Mijn grootste wens zou zijn dat iedere donateur de kans kreeg een project van ons te bezoeken. Dan hoeven wij hier in Nederland weinig meer uit te leggen: in de kinderdorpen en gezinsversterkende programma’s zie je zo concreet welke impact ons werk heeft en hoe kinderen weer een toekomst krijgen. Ondanks de crisis zie ik voor de toekomst vooral veel kansen. De afgelopen jaren is onze organisatie sterk gegroeid en geprofessionaliseerd. Onze Nederlandse organisatie financiert sinds een aantal jaar elk jaar de bouw van één of meer kinderdorpen volledig – inmiddels zijn dat er twaalf – en dat heeft de betrokkenheid van de donateurs zeker vergroot. Maar om in het woud van goede doelen onderscheidend te blijven, moeten we nog beter laten zien wat we doen. Ik ben ervan overtuigd dat nog meer bedrijven en particulieren ons dan willen steunen, zodat we nog meer kinderen kunnen helpen.”

51




4.3 Jaarplan 2010

Melanie Ruys-van Haaften,

Secretaris Raad van Toezicht

‘Ons vertrouwen in de toekomst blijft onverminderd groot’ Melanie Ruys-van Haaften is sinds 2003 lid van onze Raad van Toezicht. Haar ruime ervaring op het gebied van netwerken en vrijwilligerswerk zet ze belangeloos in voor de SOS kinderen. “De verbondenheid die ik voel met SOS Kinderdorpen wordt steeds groter. Onlangs zag ik beelden terug uit de documentaire over het SOS kinderdorp Hanoi in Vietnam. De opnames waren een paar jaar geleden gemaakt door Caroline Tensen en de cabaretier Jörgen Raymann. Ze spraken met een SOS moeder die al ruim achttien kinderen had grootgebracht. Vol liefde vertelde ze over haar kinderen. Als ik dat zie, raak ik geëmotioneerd. Dat gebeurt ook als ik in een kinderdorp ben. In Thailand en Colombia bezocht ik enkele kinderdorpen en sprak ik met de moeders en kinderen. De rust, liefde en harmonie die ik in de gezinnen zag en voelde, maakten een onvergetelijke indruk. Als ik over ons werk vertel tijdens bijeenkomsten, dan wil ik dat goede gevoel overbrengen. Gelukkig raken mensen er altijd heel enthousiast over. Het feit dat onze werkwijze al zestig jaar een beproefd concept is, vergroot hun positieve gevoel. Dat hebben we ook weer ervaren bij Vrouwen Bouwen. Twee jaar geleden begonnen we dit netwerk met acht vrouwen en inmiddels hebben we samen met vele tientallen vrouwen bijna 1 miljoen euro opgehaald. Onze fondsenwervende activiteiten waren een groot succes. Wat we doen is ook zó concreet en zichtbaar. Het concept en de behaalde resultaten verkopen zichzelf. Afgelopen jaar verkeerde de wereld economisch in zwaar weer, maar donateurs bleven SOS Kinderdorpen trouw. Daarbij zijn we een professionele en slagvaardige organisatie. Onze nog jonge afdeling Internationale Samenwerking heeft al diverse subsidieaanvragen ingediend en gehonoreerd gekregen en heeft het eerste door de overheid gesubsidieerde project inmiddels tot een goed einde gebracht. Ook zijn we nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan met andere hulporganisaties. De komende jaren verwachten wij hier nog veel van. Ons vertrouwen in de toekomst blijft onverminderd groot.” Vooruitblik 2010 is het tweede jaar van onze nieuwe beleidsperiode tot 2012. Het beleidsplan voor deze periode is gebaseerd op de successen van de afgelopen jaren en op de internationale strategie van SOS Kinderdorf International. Onze ambities om de komende jaren - conform dit plan - aanzienlijk te groeien, blijven onverminderd groot. Maar gezien de ontwikkelingen in de markt hebben wij voor de inkomsten uit eigen fondsenwerving in 2010 een meer realistische en dus bescheiden groeiscenario gekozen. We verwachten dat de inkomsten uit eigen fondsenwerving (licht) zullen stijgen, maar hebben voor 2010 wel een kleine daling van de totale inkomsten begroot: van 18,5 miljoen euro in 2009 naar 18,2 miljoen euro. Deze bijstelling vloeit onder andere voort uit de verwachte gevolgen van de aanhoudende economische crisis en uit de verwachting dat er dit jaar minder opbrengsten uit nalatenschappen zullen zijn.

52

Net als vorig jaar kunnen we het volledige effect van deze turbulente financiële tijden op het geefgedrag in 2010 moeilijk inschatten. Een meerderheid van de Nederlandse goede doelenorganisaties denkt de komende jaren nog last te ondervinden van de crisis. Dit blijkt uit onderzoek van accountants- en adviesorganisatie PricewaterhouseCoopers in samenwerking met Stichting Civil Society onder honderd Nederlandse fondsenwervers en vermogensfondsen naar de uitwerking van de economische crisis. Hoewel wij onze verwachtingen hebben bijgesteld met een daling van de totale inkomsten van twee procent, gaan we de nabije toekomst met vertrouwen tegemoet. Donateurs bleven ons in 2009 steunen en wij vertrouwen erop dat zij ook in 2010 loyaal zullen blijven. Daarbij verwachten we de komende jaren een verdere inkomstengroei vanuit onder andere onze afdeling Internationale Samenwerking. De opgebouwde


expertise van deze afdeling en het succes van de lopende gesubsidieerde programma’s biedt mogelijkheden voor nieuwe subsidieaanvragen. Ondanks onze positieve prognoses heeft onze organisatie voor 2010 een realistische planning opgesteld waarin de mogelijke gevolgen van de crisis zijn uitgewerkt. De armoede in de wereld zal de komende jaren verder toenemen. SOS Kinderdorpen wil meer kinderen helpen, door kinderdorpen en programma’s te ondersteunen daar waar de hulp het meest nodig is en waar het effect van de hulp het grootst is. Dit betekent met name veel projecten in Afrika, maar ook in India en Brazilië. Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen onze bestedingen zal de komende jaren fors blijven groeien. Hiermee kunnen we nog meer kinderen bereiken. In 2012 ondersteunen we vanuit het Nederlandse kantoor vijftien kinderdorpen.

Samenwerking hulporganisaties In 2009 zochten we in Nederland voor het nieuwe Medefinancieringsstelsel (MFS II) de samenwerking op met International Child Support, Wilde Ganzen en Wereldkinderen. Vanuit deze alliantie Together4Change hebben we bijna tachtig miljoen euro aan subsidie aangevraagd bij het Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking voor een periode van vijf jaar (2011-2015). In 2010 onderzoeken we of we ook buiten onze gezamenlijke subsidieaanvraag om kunnen samenwerken. Bijvoorbeeld op het gebied van kennis en infrastructuur delen. Onze organisatie verkent tevens de mogelijkheden tot samenwerking met andere kinderhulporganisaties om het draagvlak voor ontwikkelingshulp onder het publiek te versterken. Door kennis en ervaring op verschillende werkterreinen bij elkaar te brengen, kunnen we meer kinderen en jongeren in ontwikkelingslanden bereiken en een opstap bieden naar een beter leven. Kansen en risico’s Voor de nabije toekomst zien wij een duidelijke kans in het koppelen van bedrijven aan onze lokale SOS organisaties in geïntegreerde samenwerkingsverbanden. Hun behoeften sluiten op elkaar aan, waardoor zij samen inhoudelijke samenwerkingsverbanden op kunnen zetten. Ook zien we een belangrijke kans in het vergroten van onze naamsbekendheid en het draagvlak voor SOS Kinderdorpen. Door meer gratis publiciteit in de media te realiseren, kunnen we onze naamsbekendheid vergroten en ons positieve imago verder bevorderen. Het verder uitbouwen en onderhouden van mediarelaties en beter en sneller inhaken op de actualiteiten zullen hierbij cruciaal zijn. Daarbij dienen we onze unieke en beproefde werkwijze duidelijk uit te leggen, zodat het publiek beter begrijpt wat we doen en de meerwaarde van onze organisatie ziet.

Foto: Claire Ladavicius

Doelgroep in Nederland We willen meer kinderen helpen en hebben daarom meer giften nodig. De verwachting is dat het aantal donateurs zal stijgen naar 143.000. In 2009 waren dit er 133.000. Net als vorig jaar gaan we in 2010 meer investeren in al onze segmenten. We gaan er alles aan doen om de loyaliteit van onze donateurs verder te vergroten. Dat zullen we onder meer gaan doen door hen beter en persoonlijker te gaan informeren. Ook zullen we vaker bijeenkomsten houden voor onze donateurs. Uitbreiding van samenwerkingsverbanden met bedrijven hebben wij voor de komende jaren hoog in het vaandel staan. We streven onder meer naar een brede werving en meer inhoudelijke samenwerking. Tevens zullen we onze waardevolle netwerken verder gaan uitbouwen. In 2010 gaan we op zoek naar één nieuwe SOS ambassadeur om ons gezicht naar buiten toe te versterken.


53


Andere kansen liggen in een betere interactie met onze donateurs, samenwerking met en subsidiering van overheden en het verbeteren van de klachtenprocedures en resultaatmetingen binnen de lokale SOS organisaties.

Foto: Senad Gubelic

Risico’s zien wij in de aanhoudende economische crisis. Het geefgedrag aan organisaties als de onze is conjunctuurgevoelig. Dit merken we met name aan de teruglopende inkomsten vanuit het bedrijfsleven, dat ernstig te kampen heeft met de gevolgen van de crisis. Ook ligt er een risico in de toenemende kritische houding van het Nederlandse publiek over de effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking. Dit heeft zijn weerslag op de geefbereidheid van donateurs: door scepsis in de markt neigen mensen in afnemende mate te geven aan goede doelen. Steeds meer mensen willen daardoor zelf een stichting oprichten en niet meer geven aan de gevestigde organisaties. Door echter open te staan voor kritiek en voor de verbeterpunten die we binnen ons eigen werk en dat van

54


anderen ervaren, kunnen we ons blijven ontwikkelen en leren om nog effectiever ons doel te bereiken. Dit is belangrijk om het vertrouwen van het publiek te behouden, zodat zij ons blijven steunen. Meerjarenbeleid 2009-2016 De verwachting is dat de inkomsten uit fondsenwerving in 2012 aanzienlijk zijn toegenomen. Ruim 160.000 donateurs steunen dan ons werk. Tot 2016 wil SOS Kinderdorpen Nederland met de financiering van ieder jaar minimaal één à twee nieuwe kinderdorpen en een aantal nieuwe gezinsversterkende programma’s, bijdragen aan de doelstelling van SOS Kinderdorf International. In 2010 wordt begonnen met de financiering van in ieder geval één kinderdorp. In 2016 willen we met alle SOS organisaties in totaal één miljoen kinderen helpen. Zij wonen in onze kinderdorpen of maken deel uit van de gezinsversterkende programma’s. Alle fondsenwervende SOS partnerorganisaties zullen zich inzetten om dit doel te bereiken.



Naam: Busi SOS kinderdorp Nelspruit, Zuid-Afrika


Leeftijd: vier jaar Achtergrond: Busi kwam vanuit het ziekenhuis in het kinderdorp terecht toen ze anderhalf jaar was. Ze had geen ouders meer en was ernstig ondervoed. Ze kon niet lopen of kruipen en was erg klein. Nu: Dankzij goede medische zorg, liefde en aandacht heeft Busi zich met grote sprongen ontwikkeld. Ze heeft een groeiachterstand, maar ze is gezond en sociaal vaardig. Ze houdt van zingen en dansen.

55

5. Organisatie



5. Organisatie

Jessica van Bossum,

Manager Internationale Samenwerking

5.1 De internationale organisatie ‘Onze projecten hebben een enorme impact’ SOS Kinderdorpen Nederland is onderdeel van een internationale organisatie, actief in 132 landen. De samenwerking met de partnerlanden ligt voor een groot deel bij onze afdeling Internationale Samenwerking, die zich bezig houdt met ontwikkelingssamenwerking en subsidieaanvragen. “Dat onze projecten een enorme impact kunnen hebben op de lokale bevolking, bleek in 2009 uit de evaluatie van het project ‘Onderwijs biedt perspectief’ in Kenia, Ethiopië en Rwanda. ‘Dankzij het project hebben we nu veel meer opties in het leven’, zeiden de deelnemende jongeren. Eén jongen die Food and Beverage studeerde in Kenia is cakes gaan bakken en kon die vanaf de eerste dag goed verkopen. Zo’n verhaal vind ik fantastisch. De projecten die door onze afdeling worden begeleid, gaan me zeer aan het hart. Als jong meisje wist ik al dat ik later in de ontwikkelingssamenwerking wilde. Dat ik nu dagelijks contact heb met mijn collega’s in bijvoorbeeld Afrika, vind ik geweldig. Het mooie vind ik dat SOS Kinderdorpen in de landen zelf alleen met lokale mensen werkt. Als afdeling begeleiden we de projecten en gaan we ook op werkbezoek. We dragen bij aan professionalisering en werken lokaal samen met competente en gekwalificeerde mensen die de programma’s implementeren. Dat is een visie waar ik volledig achter sta. In de afgelopen zestig jaar hebben we bewezen dat hulp wel degelijk werkt als je investeert in mensen en goed luistert naar wat ze willen bereiken. De nieuwe koers van minister Koenders voor Ontwikkelingssamenwerking betekent voor onze afdeling een mooie kans. Het werk van onze organisatie gaat steeds meer de breedte in: we bouwen niet alleen kinderdorpen, maar ondersteunen bijvoorbeeld ook steeds meer kwetsbare gezinnen via onze gezinsversterkende programma’s en programma’s op het gebied van onderwijs. Het beleid van de minister sluit daar goed op aan. Om de kwaliteit en de efficiëntie van de hulp te verbeteren, moeten organisaties als de onze voortaan, om nog voor subsidie in aanmerking te komen, allianties met elkaar aangaan. In 2009 hebben we gesprekken gevoerd met verschillende organisaties. Dat heeft geresulteerd in een nieuw samenwerkingsverband met International Child Support, Wilde Ganzen en Wereldkinderen. Met hen hebben we in 2009 subsidie aangevraagd die onder meer ten goede zal komen aan SOS programma’s op het gebied van gezinsversterking en beroepsonderwijs in zes Afrikaanse landen. Ons motto is dat we elkaar als organisaties kunnen versterken en aanvullen, waardoor we nog meer kinderen kunnen helpen.” SOS Kinderdorf International SOS Kinderdorpen Nederland maakt deel uit van het internationale netwerk SOS Kinderdorf International dat sinds 1949 structurele hulp biedt aan kinderen die er alleen voor staan. Ieder land stelt eigen plannen en prioriteiten op die binnen het internationale kader passen. SOS Kinderdorf International zet de grote lijnen uit vanuit het internationale kantoor in Innsbruck, Oostenrijk. Dit internationale kantoor coördineert de geldstromen, ontwikkelt kwaliteitsnormen, doet onderzoeken vanuit haar eigen kenniscentrum, zoekt een koppeling tussen projectvoorstellen en financiering

56

vanuit die nationale organisaties die verantwoordelijk zijn voor fondsenwerving en draagt zorg voor het lespakket van de opleidingen voor SOS moeders. Bovendien is het internationale kantoor verantwoordelijk voor de belangenbehartiging van de organisatie op internationaal niveau, de regelgeving, de procedures en beleidszaken. SOS Kinderdorf International draagt zorg voor eenduidige communicatie en coördineert hulp bij internationale rampen en noodhulpprojecten, via de regionale organisaties. Naast het internationale kantoor in Oostenrijk, zijn er

5. Organisatie

zestien regionale organisaties die dagelijks samenwerken met nog eens 115 nationale organisaties. Zowel op de nationale als op de regionale organisaties werken vrijwel uitsluitend lokale mensen. Vanuit de internationale organisatie worden steeds meer taken en bevoegdheden gedelegeerd aan de regionale organisaties. Werkzaamheden kunnen daardoor efficiënter uitgevoerd worden. Besluitvorming Het hoogste besluitvormende orgaan binnen SOS Kinderdorf International is de General Assembly. In dit orgaan worden alle 132 landen waar wij actief zijn vertegenwoordigd door leden afkomstig uit en werkzaam voor SOS Kinderdorpen in die landen. Zij komen eenmaal per vier jaar bij elkaar, wanneer zij een nieuw bestuur kiezen en het beleid over de afgelopen periode evalueren. Samen zetten de leden uiteindelijk de gezamenlijke koers, het beleid en de strategie voor de komende acht jaar uit. Het secretariaat van SOS Kinderdorf International coördineert vervolgens de werkzaamheden uit. Vorig jaar is de strategie voor 2009-2016 bepaald. Deze nieuwe strategie richt zich op drie belangrijke peilers van ons werk: meer kinderen helpen, meer donateurs werven en de lokale SOS organisaties versterken.

Raad van Toezicht, in het verslagjaar een adviserende rol in de Senaat. Ook vertegenwoordigde hij onze Nederlandse organisatie in verschillende internationale werkgroepen zoals de werkgroep communicatie. Zo had hij een stem in de voorbereidingen van de internationale beslissingen op het gebied van strategie, beleid, meerjarenplannen en de koers van de wereldwijde organisatie. Ook zijn wij als SOS Nederland leidend in het bepalen van de koers voor fondsenwerving en het werken met overheidssubsidies. Financiële coördinatie Het internationale kantoor in Innsbruck coördineert de projectaanvragen en de benodigde geldstromen tussen de nationale organisaties. Dit wordt nauwkeurig gecontroleerd en teruggekoppeld naar alle betrokken partijen. In hoofdstuk 3.2 wordt dit proces uitgebreid toegelicht. Binnen de senaat werd in 2009 veel aandacht besteed aan de lange termijn doelstellingen van de organisatie: de strategie van 2009-2016. Belangrijkste doelstelling is om in 2016 in totaal één miljoen kinderen te helpen. Zij wonen in onze kinderdorpen of maken deel uit van de gezinsversterkende programma’s. Aan de basis van deze internationale strategie ligt een zeer nauwkeurig gehouden onderzoek. Vertegenwoordigers van alle partijen (zoals SOS kinderen, SOS moeders, de nationale en regionale organisaties) werden hierin gehoord. Uit het onderzoek kwam onder meer voort dat de 132 landenorganisaties meer taken en bevoegdheden dienen te krijgen, willen we ook daadwerkelijk één miljoen kinderen helpen. Met alle landenorganisaties is overeengekomen dat zij medeverantwoordelijk worden voor fondsenwerving. De huidige achtien fondsenwervende nationale SOS organisaties (waaronder Nederland) kunnen de voorgenomen groei niet alleen dragen. Dit houdt in dat landen als bijvoorbeeld India, Mexico en Oeganda lokaal meer fondsen gaan werven. De SOS medewerkers die deze taak op zich nemen, worden hierbij ondersteund door collega’s met meer ervaring binnen fondsenwerving.


Vertegenwoordiging De Internationale Senaat van SOS Kinderdorf International bestaat uit de president, de vice-president en twintig leden van twintig verschillende nationaliteiten. Zij komen één keer per jaar bijeen in de volledige samenstelling. De senaat kiest uit haar midden een dagelijks bestuur, het Executive Committee, dat vier tot zes keer per jaar bijeenkomt om de uitvoering van het internationale beleid door het secretariaat te controleren en na te gaan of de doelstellingen worden bereikt. De Senaat creëert draagvlak voor ons werk en komt op voor de naleving van de universele rechten van het kind bij nationale overheden en (inter)nationale organisaties. Vanuit Nederland had Hans Eenhoorn, lid van onze


57

5. Organisatie



Kojo Mattah, nationaal directeur SOS Kinderdorpen Ghana: “Zestig jaar SOS Kinderdorpen betekent zestig jaar van liefdevolle gezinnen en kwaliteit in onderwijs en gezondheidszorg voor kinderen in nood. Het betekent hoop voor vele kinderen.”

Internationaal beleid Een liefdevol thuis voor ieder kind. Dat is waar we als organisatie voor staan. Dat kan een thuis zijn bij een SOS gezin in een kinderdorp, maar indien mogelijk vooral ook bij de eigen familie. Wat mogelijk is en wat voor een kind het beste is, hangt af van de omstandigheden. Vaak zijn ouders met extra hulp vanuit een gezinsversterkend programma beter in staat om voor hun kinderen te blijven zorgen. Vandaar dat we naast het opvangen van wees- en verlaten kinderen in onze kinderdorpen, ook steeds meer gezinsversterkende programma’s opzetten. Deze verbreding van onze hulp kreeg in 2009 een nadrukkelijke plek in het internationale beleid. In dit nieuwe beleid zijn alle onderdelen van ons werk geïntegreerd. De focus ligt niet meer alleen op de kinderen die opgroeien in onze kinderdorpen, maar ook op kinderen die dankzij onze gezinsversterkende programma’s bij hun familie kunnen blijven wonen en de toekomst die we voor hen allemaal willen helpen vormgeven. Het is ons streven om deze beide aspecten in nieuwe projecten te integreren. Samenwerken Onze organisatie gelooft in de kracht van samenwerken. Sinds de oprichting van onze organisatie in 1949 werken we vrijwel uitsluitend samen met lokale mensen. SOS kinderen groeien op in hun eigen land, ondersteund door mensen van hun eigen cultuur. In het veld werken we altijd samen met plaatselijke instanties en community based organisaties. Ook zoeken we de samenwerking op met organisaties als Unicef, de Wereldgezondheidsorganisaties, het Internationale Rode Kruis en UNHCR. Zo werken wij in onze gezinsversterkende programma’s samen met organisaties die zich specialiseren in bijvoorbeeld rechtshulp aan weeskinderen, omgaan met HIV/ aids of het geven van beroepstraining. In onze noodopvang bij het vluchtelingenkamp Vavunniya op Sri Lanka werken we samen met lokale instanties om de ouders van de kinderen die we opvangen op te sporen (zie ook 3.3 Nederlandse bijdragen). In Zimbabwe distribueerden we tijdens de uitbraak van cholera begin 2009 watercontainers, waterzui-

58

veringstabletten en zeep van Unicef onder de 877 families die deelnemen aan onze gezinsversterkende programma’s aldaar. In totaal bereikte het programma op dat moment 4343 kinderen en volwassenen. In Ghana werken we met verschillende organisaties in een project dat jongeren op een duurzame manier het land leert te verbouwen (zie ook 3.3 Nederlandse bijdragen). In 2009 rondden we ons vierjarige project voor beroepsonderwijs in Kenia, Ethiopië en Rwanda af met een externe evaluatie uitgevoerd door een lokaal consultantsbureau. Dit project was gericht op het verbeteren van de kwaliteit van al bestaande opleidingen en een betere aansluiting op de lokale arbeidsmarkt. Het project kreeg een zeer positieve beoordeling. Ook had het ongepland een aantal positieve bijeffecten. Zo leidde het in Rwanda tot de oprichting van een vereniging van technische scholen, waar zich inmiddels 45 scholen bij hebben aangesloten. Ook in Nederland gaan we steeds vaker structurele samenwerkingsverbanden aan. De koers van minister Koenders voor Ontwikkelingssamenwerking stimuleert ons ook om nog meer de samenwerking op te zoeken met andere organisaties. In 2009 zochten we voor de nieuwe aanvraag voor het Medefinancieringsstelsel (MFS-II) van het Ministerie de samenwerking op voor de financiering van gezinsversterkende programma’s, beroepsopleidingen en trainingen in zes Afrikaanse landen: Kenia, Tanzania, Nigeria, Benin, Togo en Ghana. Het gaat in totaal om 24 projecten. In 2009 voerden we met tientallen organisaties gesprekken, voornamelijk met kindgerichte organisaties. Hier kwam een samenwerking uit voort met International Child Support, Wilde Ganzen, Wereldkinderen en anderen, waaronder het African Child Policy Forum. De samenwerking opereert onder de naam Together4Change en vraagt in totaal bijna 80 miljoen euro aan voor een periode van vijf jaar (2011-2015) in de nieuwe subsidieronde van het ministerie. De alliantie richt zich op drie programma’s: bescherming van kinderen, investeren in sociale en economische verandering en het versterken van lokale initiatieven ten behoeve van kinderen.

5. Organisatie


Door kennis op verschillende werkterreinen bij elkaar te brengen, kan onze alliantie meer kinderen en jongeren in ontwikkelingslanden bereiken en een opstap geven naar een beter bestaan. De eerste fase van de subsidieaanvraag is op 1 december afgerond. Als die positief is bevonden, dan volgt een meer inhoudelijke aanvraag, die wij voor 1 juli 2010 moeten indienen.

relatie met hen. We zijn tevreden over de samenwerking met de lokale SOS organisaties, maar beseffen ons ook dat samenwerken een continu leerproces is en dat communicatie, als onderdeel van onze samenwerking, verbeterd kan worden. Daarom zullen we in toenemende mate samen met hen de onderlinge relaties en activiteiten evalueren.

Capaciteitsopbouw Omdat we optimaal willen investeren in de capaciteiten van onze partners, zijn we in 2009 lid geworden van PSO. Deze Nederlandse vereniging van zestig Nederlandse ontwikkelingsorganisaties wil een bijdrage leveren aan structurele armoedebestrijding door het versterken van de capaciteit van maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden. In 2009 ontvingen we van PSO een toezegging van 100.000 euro. We hebben inmiddels een traject in gang gezet om te onderzoeken hoe we zo effectief mogelijk kunnen bijdragen aan capaciteitsontwikkeling van de lokale SOS organisaties, uiteraard in samenwerking met het internationale netwerk. Plannen om dit in 2010 te gaan doen op het gebied van resultaatmeting en fondsenwerving zijn inmiddels goedgekeurd.

Na de gebruikelijke tussentijdse evaluatie kan ook geconstateerd worden dat projecten niet altijd de beoogde resultaten opleveren en dienen te worden aangepast, zoals in het geval van onze beroepsopleiding in Burundi. De resultaten van het programma op het gebied van bijscholing van leraren en het stimuleren van ondernemerschap van studenten zijn positief. Echter, de voortgang van het programma is op bepaalde gebieden minder succesvol. Wij zijn voor sommige activiteiten afhankelijk van samenwerking met de regering in Burundi. Helaas is de reorganisatie van de school daarom niet uitgevoerd zoals gepland. Het programma zal in 2010 voortbouwen op de succesvolle activiteiten. Maar we hebben ons genoodzaakt gezien om niet verder te investeren in het opzetten van een productiecentrum op de school.

Evalueren We leren van onze ervaringen en deze leerpunten vertalen wij in het verbeteren van onze werkwijze en programma’s. Omdat SOS Kinderdorpen steeds meer partnerrelaties aangaat, willen we niet alleen kritisch blijven kijken naar ons eigen functioneren maar willen we ook zoveel mogelijk leren van onze partners en de

Ook onze samenwerkingsverbanden voor het Medefinancieringsstelsel worden doorlopend geëvalueerd. De leerpunten zullen worden meegenomen in het aanscherpen van ons partnerbeleid, waarin we ook meer aandacht zullen besteden aan verantwoording naar onze partners en het ontwikkelen van een klachtenprocedure.

SOS Kinderdorf International

SOS Kinderdorpen Nederland

59


5. Organisatie

5.2 Organisatie en Beleid SOS Kinderdorpen Nederland De 132 nationale organisaties die gelieerd zijn aan SOS Kinderdorf International, zoals SOS Kinderdorpen Nederland, beschikken over een eigen, onafhankelijke structuur met een bestuur en professionele medewerkers. SOS Kinderdorpen Nederland is verantwoordelijk voor het geven van voorlichting over ons wereldwijde werk en het werven van fondsen om projecten over de hele wereld te kunnen continueren en uitbreiden. De organisatie in Nederland is opgebouwd uit vier afdelingen: Financiën en Beheer, Internationale Samenwerking, Fondsenwerving en Communicatie. Risicomanagement Onze kinderdorpen en programma’s zijn altijd gericht op de lange termijn; het doel is immers een duurzame en kansrijke toekomst voor kinderen te creëren. Continuïteit is dan ook prioriteit binnen ons werk. We doen er zoveel mogelijk aan om de risico’s die deze continuïteit in gevaar brengen, te beperken. In eerste instantie door in te zetten op preventie. Op verschillende niveaus treffen we hier maatregelen voor: • Operationeel: bij het opzetten van nieuwe projecten wordt gekeken naar de risico’s die het behalen van de doelstellingen in gevaar zouden kunnen brengen en worden maatregelen getroffen om de effecten ervan te beperken. • Personeel en partners: ook op het gebied van de mensen met wie we samenwerken willen we voldoende zekerheden inbouwen. Dit komt tot uiting in ons zorgvuldige aannamebeleid van werknemers en de selectieve samenwerking en evaluatie met partners en leveranciers. Er zijn duidelijke procedures met stappen die ondernomen dienen te worden om te achterhalen of een medewerker corrupt is of fraude heeft gepleegd. Afhankelijk van de situatie volgt er ontslag en schakelen we justitie in voor gerechtelijke vervolging. Onze organisatie is zich er verder van bewust dat het aangaan van partnerrelaties ook risico’s met zich mee kan brengen. Daarom sluiten we met alle organisaties waar we mee samenwerken contracten af. Onze organisatie gaat daarnaast geen samenwerking aan met bedrijven die handelen in strijd met het verdrag van de Rechten van het Kind. Wij wijzen bedrijven op hun verantwoordelijkheid om deze rechten te respecteren en geven aan dat dit voor ons een voorwaarde is. • Financieel: risicomanagement op het gebied van onze gelden, hoe wij omgaan met de donaties die ons worden toevertrouwd, evaluatie hiervan en hoe wij ons financieel beleid voeren, heeft hoge prioriteit binnen onze organisatie. In ons financieel verslag op pagina 93 wordt dit uitgebreid toegelicht.

60

• V eiligheid: het beleid voor persoonlijk risicomanagement uit 2008 voor internationale werkbezoeken hebben we in 2009 voortgezet. Met als doel onze medewerkers die naar risicovolle gebieden reizen optimale veiligheid te garanderen. Vijf medewerkers volgden een veiligheidstraining. Voor vertrek naar een project wordt in kaart gebracht welke risico’s aan een reis verbonden zijn. Informatie winnen we onder meer in bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, onze nationale organisaties en collega-organisaties. Op de werkvloer volgen we eveneens richtlijnen om de veiligheid van de medewerkers zeker te stellen. Zo hadden we in het verslagjaar twee bedrijfshulpverleners binnen onze organisatie. In 2010 zullen hier opnieuw twee medewerkers voor worden opgeleid. • Communicatie: transparantie is een belangrijk beheersinstrument van risico’s. Daarom geven wij graag openheid over ons handelen. Zo doen wij ons uiterste best om het vertrouwen van donateurs, partners en andere partijen in onze organisatie te behouden en te beschermen. Mocht zich toch een gebeurtenis voordoen die de organisatie kan beschadigen, dan zullen we daar open en eerlijk over communiceren. Subsidiebeleid Onze afdeling Internationale Samenwerking houdt zich sinds 2005 met succes bezig met het aanvragen van subsidies bij Nederlandse en Europese overheden. Deze projecten zijn gericht op het verhogen van de zelfredzaamheid en sluiten vaak goed aan bij de criteria die de overheid en de EU stellen aan subsidies. We begeleiden de kinderdorpen en programma’s in nauwe samenwerking met onze collega’s uit de landen zelf, ondersteunen de lokale organisaties en dragen bij aan professionalisering. Inmiddels hebben we met zeven verschillende partnerlanden samengewerkt voor projecten die mede werden gefinancierd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese Commissie. Binnen dit beleid hebben we gekozen voor een focus op gezinsversterkende programma’s en beroepsopleidingen. Hier hebben we in 2009 verschillende aanvragen voor ingediend. (Zie voor meer informatie pagina 79). Onderwijsbeleid Onderwijs is de basis voor een kansrijk en zelfredzaam bestaan en een effectief middel om de armoedespiraal te doorbreken. Daarom zorgen wij ervoor dat alle kinderen in onze kinderdorpen en gezinversterkende programma’s toegang krijgen tot goed onderwijs. Indien er geen goede onderwijsvoorzieningen aanwezig zijn in de omgeving van onze kinderdorpen, dan bouwen we onze eigen scholen.



5. Organisatie

Ook investeren we in beroepsonderwijs. In onze visie vormen beroepsopleidingen een belangrijke schakel in de stap naar zelfstandigheid. Zeker in landen met een hoge werkloosheid, stimuleren wij jongeren een beroepsopleiding te volgen, zodat ze een eigen bestaan kunnen opbouwen en financiële onafhankelijkheid kunnen verwerven. Honderden jongens en meisjes behalen jaarlijks hun diploma aan één van onze beroepsopleidingen. Voor veelbelovende jongeren hebben we in Ghana een school waar ze worden voorbereid op universitair onderwijs. Het nieuwe onderwijsbeleid ‘Learning for Life’, dat in 2008 door onze internationale organisatie officieel is aangenomen, is in het verslagjaar geïmplementeerd in 25 landen waar wij actief zijn. Kern van het beleid is dat onderwijs moet worden afgestemd op de specifieke behoeften van ieder individueel kind, of het nu gaat om onderwijs dat door SOS Kinderdorpen zelf gerealiseerd wordt, of door lokale samenwerkingspartners (zoals overheidsscholen). Daarnaast is veel aandacht voor een veilige schoolomgeving waar kinderen zich kunnen ontwikkelen tot hun volle potentieel. Binnen de gezinsversterkende programma’s richt ‘Learning for Life’ zich vooral op kinderen uit families die niet in staat zijn het schoolgeld te betalen.

Wij streven er middels dit programma naar hen gratis toegang tot scholing te verschaffen. Tot slot richt het programma zich op kwaliteitsmonitoring van scholen. Ons onderwijsbeleid betreft een internationale richtlijn die in principe door alle SOS organisaties wordt nagestreefd. De lokale organisaties kunnen echter naar lokale omstandigheden handelen; zij zijn autonoom in het toelatingsbeleid en overige criteria van hun scholen. Bijvoorbeeld op het gebied van een gevarieerde samenstelling per klas qua achtergrond en financiële draagkracht. Helaas worden de richtlijnen niet in alle landen goed nagestreefd. Daar de scholen autonoom zijn, wordt er in sommige landen, bijvoorbeeld Zimbabwe, schoolgeld gevraagd. Waardoor in veel gevallen kinderen uit rijkere gezinnen toegang tot onderwijs krijgen, in plaats van de arme kinderen. Wij streven ernaar scholen toegankelijk te maken voor iedereen. Duurzaamheid en milieu Wij nemen onze verantwoordelijkheden op het terrein van duurzaamheid en milieu serieus. Daarom hebben we sinds enkele jaren een aantal duidelijke uitgangspunten geformuleerd waaraan onze activiteiten worden getoetst. SOS Kinderdorf International

61


hanteert internationale richtlijnen die rekening houden met milieueisen en duurzaamheid. In het verslagjaar is een start gemaakt om deze richtlijnen verder uit te breiden. Eén van deze richtlijnen gaat over de bouw van nieuwe projecten; onder andere van onze kinderdorpen. We trachten bij de bouw van nieuwe projecten deze zoveel mogelijk te integreren in de lokale infrastructuur. Daarnaast worden de nieuwe kinderdorpen op een kleiner stuk land gerealiseerd. Hierdoor zijn wij steeds zuiniger in aanbouw en in vaste lasten zodat we kunnen besparen op verbruik van water, energie en elektriciteit. Tevens is er een aantal duurzame ontwikkelingen gaande binnen de projectlanden zelf. Onze kinderen worden ook voorgelicht over duurzaamheid en milieu. Zo leren ze op school dat ze verantwoordelijk zijn voor hun leefomgeving en daar goed voor dienen te zorgen. Binnen SOS Kinderdorpen Nederland is in 2009 het MVO beleid verder uitgewerkt. Dit beleid richt zich op wat we in ons eigen handelen realiseren aan duurzaamheid en wat wij ten minste verwachten van de partners met wie we samenwerken. We houden ons aan richtlijnen voor verantwoord papiergebruik, gebruiken fair trade levensmiddelen op kantoor en bevorderen woon-werk-verkeer per fiets (wij nemen deel aan het Nationaal Fietsprojecten Plan). Steeds meer organisaties zien duurzaamheid als een voorwaarde voor samenwerking. SOS Kinderdorpen onderschrijft het belang van duurzame projecten. In het nieuwe beleid zullen deze richtlijnen verder worden aangescherpt en aangevuld. Dit zal in 2010 bekrachtigd worden. Interne monitoring SOS Kinderdorpen Nederland monitort en evalueert de resultaten van haar activiteiten op basis van concrete doelstellingen die ze zich vooraf heeft gesteld. Deze zijn vastgelegd in ons jaarplan, in nauwkeurige schema’s met concrete Key Performance Indicators

5. Organisatie

(KPI’s). De indicatoren komen terug in de regelmatige evaluaties, worden besproken door de medewerkers en in het Management Team en worden aan de Raad van Toezicht voorgelegd. Zo kan tijdig worden bijgestuurd waar nodig. Daarnaast vormen de KPI’s een belangrijke basis voor de beoordeling van de medewerkers, die ook zelf betrokken zijn bij het bepalen ervan. Het monitoren van al deze plannen, doelstellingen en indicatoren draagt direct of indirect bij aan het realiseren van onze vier hoofddoelen, welke zijn afgeleid van onze internationale doelstellingen: 1. Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevol gezin 2. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken 3. Draagvlak voor onze missie vergroten 4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen Beleggingsbeleid Wat betreft ons beleggingsbeleid hebben we er bewust voor gekozen om de gelden welke wij ter beschikking hebben gekregen, maar waarvan wij voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de realisatie van een project, niet anders te beleggen dan in depositogelden. Deze gelden zetten wij vast op een depositorekening, zodat wij een verantwoord rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s mogen lopen en dus niet kunnen speculeren met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. Om die reden zijn in 2007 alle beleggingen die we hadden in aandelen, verkocht. In 2009 zijn de twee overgebleven vastrentende obligaties afgelopen, waardoor er nu geen beleggingen meer zijn. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe projecten.

Organisatiedoelstellingen in 2009 • In 2009 wordt begonnen met de bouw van het nieuwe kinderdorp Srinagar in India en het nieuwe kinderdorp Kisumu in Kenia. Verder openen we officieel de deuren van het kinderdorp Gulu in Oeganda en van het kinderdorp Kumasi in Ghana. • Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen de totale hulpverlening vanuit Nederland groeit in 2009. • Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen blijven onder de 5,5 procent. • De kantoororganisatie groeit naar maximaal 29,3 fte. • De organisatie blijft in 2009 de kwaliteit verbeteren. In 2009 vindt een interne audit plaats om vast te stellen in hoeverre de doelstellingen zijn behaald. De organisatie blijft voldoen aan de Code Goed Bestuur. • Het project om onze database meer in te zetten als CRM-instrument naar bedrijven en stichtingen, om onze relatie beter te managen, wordt dit jaar afgerond en geïmplementeerd. • Verdere doorvoering van het HRM-beleid op het gebied van professioneel aannamebeleid, beoordelingscyclus en het terugdringen van het ziekteverzuim. • De nieuwe algemeen directeur wordt in 2009 aangenomen.

62

5. Organisatie


Realisatie organisatiedoelstellingen in 2009 Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen onze bestedingen is in 2009 gegroeid. De bouw van het nieuwe kinderdorp Srinagar, India is uitgesteld. Ondanks toezegging van de grond door de lokale overheid heeft de feitelijke overdracht nog niet plaatsgevonden. De bouw kan pas starten na officiële overdracht, die wij begin 2010 verwachten. Medio 2010 verwachten wij te beginnen met de bouw. De bouw van het nieuwe kinderdorp Kisumu, Kenia is uitgesteld, doordat de overdracht van de grond langer op zich liet wachten dan verwacht. Begin oktober 2009 is de grond officieel overgedragen aan SOS Kinderdorpen. De start van de bouw staat nu gepland voor maart 2010. Het nieuwe kinderdorp in Gulu, Oeganda werd op 17 mei 2009 geopend. Het biedt een blijvend thuis aan meer dan honderd kinderen die voorheen in het tijdelijke nooddorp woonden. De bouw van het nieuwe kinderdorp Kumasi, Ghana is eind oktober 2009 afgerond. Begin november zijn de eerste kinderen en moeders in het kinderdorp komen wonen.

Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen zijn in 2009 met 3,9 procent onder de 5,5 procent gebleven. In 2009 hadden wij 33 betaalde medewerkers bij onze organisatie, die samen gemiddeld 27,3 fulltime arbeidsplaatsen vervulden (wat lager was dan begroot). De doelstelling met betrekking tot de omvang van de kantoororganisatie is hiermee gehaald. Ook dit jaar bleven wij weer voldoen aan de criteria voor de Code Goed Bestuur. We hebben in 2009 geen interne audit gedaan, vanwege gebrek aan beschikbare capaciteit en tijd. Wel is er een organisatiescan uitgevoerd om verbeterpunten in kaart te brengen. De uitkomsten van deze analyse zijn meegenomen in het jaarplan van 2010. In 2009 is het ons niet gelukt onze bestaande database in te richten als CRM-systeem voor Bedrijven en Stichtingen. Na zorgvuldige overweging is gekozen voor een andere en betere oplossing: een systeem dat onze bestaande database aanvult, ondersteund door gratis ontvangen software van Microsoft. Implementatie hiervan is in 2010 gereed. We hebben in 2009 de kwaliteit van de organisatie op een aantal punten verbeterd. Het personeelsbeleid is in 2009 verder geprofessionaliseerd conform onze doelstellingen en het ziekteverzuim lag in 2009 met 4,5 procent een stuk lager dan in 2008 (6,3 procent).

Organisatiedoelstellingen in 2010 Meer kinderen laten opgroeien in een liefdevol gezin • In 2010 wordt begonnen met de bouw van het kinderdorp Srinagar, India en met de bouw van het nieuwe kinderdorp Sao Bernardo, Brazilië. • Officiële opening van het kinderdorp Kumasi, Ghana op 15 mei 2010. • Het aandeel gezinsversterkende programma’s binnen onze bestedingen groeit in 2010. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen • Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen blijven onder de 4,3 procent. • Ons beleid op het gebied van het versterken van de lokale SOS organisaties verder uitwerken en dan met name op het gebied van fondsenwerving, resultaatmeting en projectmanagement • Ons beleid op het gebied van anti-corruptie, partnerrelaties, gedragscode en klachtenprocedure voor onze partners wordt in 2010 geformaliseerd. • Om de uitvoering van onze kinderdorpen en programma’s beter te monitoren en te coördineren en de informatievoorziening over deze projecten verder te professionaliseren, wordt in 2010 een projectmanagementsysteem ingevoerd. • Terugdringing van het ziekteverzuimpercentage van 4,5 procent richting het landelijke gemiddelde van 4,3 procent.

63


5. Organisatie


5.3 Personeelsbeleid

Natasja de Kam,

Manager Financiën en Beheer

‘We zijn een hecht team’ Met de professionalisering van het personeelsbeleid heeft Natasja de Kam zich in 2009 druk bezig gehouden. “Het was een intensief traject”, vertelt de manager Financiën en Beheer. “Bij onze organisatie werken gedreven mensen die niet bang zijn om hard te werken. Ons team, dat bestaat uit 33 mensen, is klein maar slagvaardig. Dat blijkt ook uit het onderzoek van PricewaterhouseCoopers naar efficiëntie onder goede doelen waar we een zeer hoge score haalden. Met weinig mensen weten we veel geld op te halen. Het feit dat we wereldwijd steeds meer SOS kinderdorpen en gezinsversterkende programma’s realiseren, betekent niet dat ons personeel proportioneel toeneemt. We kiezen voor de voorzichtige en creatieve aanpak. Bijvoorbeeld door regelmatig op vrijwilligers of tijdelijke krachten een beroep te doen. Ik merk dat mensen die hier werken uit een ander hout gesneden zijn. Veel van mijn collega’s waren voorheen in dienst bij commerciële instellingen waar ze veel meer verdienden. Ze deden een flinke stap terug in salaris. Maar ze misten maatschappelijke betrokkenheid. Ze kozen bewust voor SOS Kinderdorpen. We zijn overtuigd van onze missie en dragen die graag uit. Voor ons is dat een essentiële drijfveer en dat zorgt er mede voor dat de sfeer op de werkvloer heel prettig is. We zijn een hecht team. De verhuizing in 2009 was een groot project wat ons flink bezighield. In de vorige kantoorruimte zaten we precies vijftien jaar. SOS Kinderdorpen bleef groeien, maar de ruimte groeide niet mee. Vandaar dat we op zoek gingen naar een ruimer en betaalbaar kantoor. Dat is heel goed gelukt. Ons nieuwe kantoor draagt zeker een steentje bij aan de verdere professionalisering van ons personeelsbeleid. Maar ook de stappen die we vorig jaar met elkaar hebben gezet op het gebied van onder meer werving en selectie, terugdringen ziekteverzuim en beoordelingstructuren, dragen bij aan de vergroting van onze professionaliteit. Het was een intensief traject waar al onze medewerkers profijt van zullen hebben.” Beleidsontwikkeling Het personeelsbeleid is in 2009 verder geprofessionaliseerd conform onze doelstellingen. Hierbij werden we twee dagen in de week kosteloos bijgestaan door personeelsmanager Linda Hovius. Zij heeft een groot aantal zaken geformaliseerd en herzien, zoals arbeidsvoorwaarden, beoordelingsstructuren, het beleid ten aanzien van werving en selectie en ziekteverzuim. Ook ontwikkelde zij voor ons een zogenaamde personeelscyclus: een instrument om het personeel te evalueren. De cyclus draagt bij tot het inzichtelijk maken van persoonlijke doelstellingen en hoe die afgestemd kunnen worden op de doelstellingen van de organisatie. Elke medewerker krijgt twee keer per jaar een functioneringsgesprek. Tussentijds wordt bekeken of doelstellingen worden behaald. Ook het beleid ten aanzien van ziekteverzuim hebben we verder aangescherpt. De begeleiding die hieruit voortvloeide, heeft reeds zijn vruchten afgeworpen. Het gemiddelde ziekteverzuim in 2009 lag met 4,5 procent een stuk

64

lager dan in 2008 (6,3 procent). Het is ons streven om dit percentage verder te verlagen, richting het landelijke gemiddelde van 4,3 procent. Tot slot is in 2009 besloten de organisatiestructuur aan te passen om zo een meer platte en transparante structuur te hebben. De afdeling Communicatie wordt weer een zelfstandige afdeling die direct onder de directeur valt, in plaats van als subafdeling onder de afdeling Fondsenwerving. Betaalde krachten en vrijwilligers In 2009 werkten er 33 betaalde medewerkers bij onze organisatie, die samen gemiddeld 27,3 fulltime arbeidsplaatsen vervulden (per 31-12-2009 was het 28,5 fte’s in verband met vervanging zwangerschapsverlof). Dit lag uiteindelijk lager dan het verwachte aantal fte’s (29,3), omdat één van de twee begrootte nieuwe fte’s uit kostenoverwegingen niet is aangenomen. Daarnaast is een functie voor het vrijwilligersnetwerk nog niet vervuld (0,8 fte) en is een aantal medewerkers later in dienst gekomen. Van alle

5. Organisatie

medewerkers werkten vijftien mensen voltijd en achttien mensen deeltijd. Op managementniveau waren vier vrouwen en één man actief. De gemiddelde leeftijd was 36,4 jaar. Het afgelopen jaar werkten er vijf vrijwilligers op het hoofdkantoor. Zij ondersteunden onder meer de afdeling Beheer. Ook deed een vrijwilliger onderzoek naar schenkingen uit legaten en werden we intensief bijgestaan door een personeelsmanager. Dankzij ons uitgebreide vrijwilligersnetwerk worden we steeds vaker geholpen door mensen die ook inhoudelijk werk kunnen verrichten. Dit is een positieve ontwikkeling die we verder zullen uitbouwen. De hulp van vrijwilligers is voor ons van onschatbare waarde en wordt dan ook enorm gewaardeerd.

Salariëring Alle functies zijn ingeschaald volgens de Haysystematiek. Dit is een veel gehanteerde methode binnen de non-profit sector om functies te waarderen. Op basis van het aantal punten dat aan een functie wordt toegekend, wordt deze functie ingeschaald. We hebben er bewust voor gekozen om de salarissen in te schalen op Q1-niveau. Dat wil zeggen dat 75 procent van de werkgevers in Nederland meer betaalt voor een vergelijkbare functie dan dat SOS Kinderdorpen doet. Met de ontwikkeling van het nieuwe beoordelingssysteem worden sinds 2009 de resultaten nauwkeuriger beoordeeld. Doelstellingen voor 2010 In 2010 willen we ons personeelsbeleid nog verder professionaliseren onder meer door het uitvoeren van onderzoek naar de tevredenheid onder de medewerkers. Ook willen we een aantal beleidsmatige stukken opstellen, zoals een gedragscode en een diversiteitbeleid. Belangrijk is ook het evalueren en mogelijk aanpassen van het nieuw ingevoerde personeelsbeleid. Onze overige prioriteiten zijn het uiterst zorgvuldig inzetten van mensen en middelen, zodat we een zo efficiënt mogelijke organisatie hebben. Voor werknemers worden taken en verantwoordelijkheden duidelijk afgebakend en doelstellingen worden persoonlijk gemaakt op basis van de organisatiedoelstellingen. Gedurende het jaar worden deze doelstellingen gemonitord en wordt er gekeken of er bijsturing nodig is. Zo kunnen resultaten van werknemers direct beoordeeld worden als afgeleide van de organisatiedoelstellingen.


Werving, selectie en scholing De procedure rondom de werving en selectie van nieuwe medewerkers is in 2009 verder geprofessionaliseerd. Bij SOS Kinderdorpen werken gedreven, integere en maatschappelijk betrokken mensen die hun vak uitstekend verstaan. Met een gemiddeld dienstverband van vier jaar is het verloop van ons personeel laag. Het is onze ambitie dat zo te houden. Dat doen we onder meer door te investeren in medewerkers, zodat ze hun talenten nog beter kunnen benutten tijdens hun werk. Zo volgde een medewerker van de salarisadministratie in 2009 een opleiding personeel en arbeid. Zij kon de hier opgedane kennis direct in praktijk brengen bij het mede ontwikkelen van het personeelsbeleid. In 2010 zal gewerkt worden aan beleid voor capaciteitsontwikkeling op organisatieniveau.


65

5. Organisatie



5.4 Vrijwilligersbeleid

Susan van Schooten,

Coördinator SOS netwerken

‘Onze vrijwilligers zijn onmisbare duizendpoten’ Susan van Schooten coördineert het vrijwilligersnetwerk. Dagelijks heeft zij contact met onze snel groeiende achterban. “Ik heb de mooiste baan die je je maar kunt bedenken. Ik werk samen met onze vrijwilligers en dat zijn gedreven, inspirerende en enthousiaste mensen. Jong, oud, studerend, werkend, man en vrouw: ons vrijwilligersnetwerk is heel divers. Ieder zet zich op zijn of haar eigen manier belangeloos in voor de SOS kinderen. Daar heb ik veel bewondering voor. Het zijn onmisbare duizendpoten en de ogen en oren van onze organisatie. Zij zorgen ervoor dat steeds meer mensen bekend raken met ons werk. Wij zijn hen hier heel dankbaar voor! In 2009 zijn er maar liefst vijftig nieuwe vrijwilligers bijgekomen: een enorme groei. Dit was mogelijk dankzij het nieuwe SOS netwerk. Dit netwerk faciliteert het contact tussen iedereen die iets voor ons wil doen. De een wil voorlichting geven op scholen of evenementen, de ander organiseert een benefietconcert en de volgende ondersteunt ons op kantoor. Elke vrijwilliger kan zijn eigen talenten en capaciteiten benutten. Zo heeft een vrijwilligster ter ere van ons zestigjarige bestaan een prachtig jubileumboek samengesteld met zestig persoonlijke verhalen van SOS kinderen, moeders, medewerkers en donateurs. Het boek laat zien wat ons werk in al die tijd betekend heeft. Hoe het ooit allemaal in Nederland begon met één vrijwilligster, mevrouw Meyer-Praxmarer, en uitgroeide tot een netwerk met 300 mensen. Dat vind ik indrukwekkend. Ik ben er trots op onderdeel uit te maken van SOS Kinderdorpen. Ik heb me altijd al voor een goed doel willen inzetten. Als klein kind al. Maar het moest wel een organisatie zijn die met lokale mensen werkt. Ik geloof niet in een werkwijze waarbij wij andere mensen gaan vertellen hoe het moet. In SOS Kinderdorpen heb ik vijf jaar geleden het ideale doel voor mij gevonden. We helpen op structurele wijze kinderen en gemeenschappen, werken samen met de lokale bevolking en zorgen daardoor ook nog eens voor werkgelegenheid. En ik vind het prachtig te zien dat onze vrijwilligers de passie voor onze missie allemaal delen.” SOS netwerk Eén van de belangrijkste doelstellingen voor 2009 was het opzetten en professionaliseren van het SOS netwerk. Hier was behoefte aan doordat er naast onze vaste groep vrijwilligers, (werkgroepen, scholenvoorlichters, sprekers, PR-vrijwilligers en kantoorvrijwilligers) nog een groep mensen actief wilde zijn voor onze organisatie. Maar dan op hun eigen manier; iedereen heeft immers zijn eigen talenten en capaciteiten. We besloten al deze mensen samen te verenigingen in een SOS netwerk. Door dit netwerk kunnen we ons steeds meer openstellen voor mensen die eigen initiatieven nemen en zelf acties willen organiseren voor onze organisatie. In 2009 hebben we het netwerk uitgewerkt via een toegankelijke website waar veelvuldig gebruik van werd gemaakt. Vrijwilligers konden elkaar makkelijk vinden, vragen stellen en inspireren en konden alle materialen en informatie zelf downloaden zodat ze niet

66

steeds opnieuw het wiel hoeven uit te vinden. Hierdoor bespaart het netwerk ook veel tijd en kosten van de kantoormedewerkers. In januari 2009 begonnen we met zo’n 15 mensen op het netwerk en we eindigden het jaar met ruim 65 deelnemers. Het grootste gedeelte hiervan was al vrijwilliger bij ons. Wekelijks melden zich nu ongeveer tien nieuwe vrijwilligers aan. Uitdaging is om ook hen betrokken te houden bij onze organisatie. Eind 2009 hielden we een enquête onder alle mensen uit het SOS netwerk om het beleid van 2010 nog meer af te stemmen op hun behoefte. De uitkomsten hiervan zijn echter pas in 2010 bekend. Bijeenkomsten Voor onze vrijwilligers hebben we in 2009 acht netwerkdagen gehouden. Op de eerste netwerkdag werd het nieuwe SOS netwerk gepresenteerd aan de bestaande vrijwilligers. Op een andere netwerkdag zijn

5. Organisatie

brainstormsessies gehouden voor specifieke activiteiten en evenementen voor ons werk. Ook is een dag door drie vrijwilligers opgezet en deze stond in het teken van het uitwerken van nieuwe acties voor SOS Kinderdorpen. Daarnaast waren er twee bijeenkomsten voor onze scholenvoorlichters en twee voor onze sprekers. Tevens was er een dag voor PR-vrijwilligers. De landelijke vrijwilligersdag die we van oudsher organiseerden, hebben we in 2009 afgeschaft. Met de komst van het SOS netwerk en de nieuwe vrijwilligers zijn er steeds meer verschillende soorten bijeenkomsten ontstaan. Deze hebben een hoge opkomst, terwijl de landelijke vrijwilligersdag ieder jaar iets minder goed werd bezocht. In 2010 willen we ook informele ontmoetingen organiseren zodat meer vrijwilligers kennis kunnen maken met elkaar. Resultaten Sponsorlopen, veilingen of voorlichting geven op bijvoorbeeld het Dunya Festival: met tal van acties en optredens wisten onze vrijwilligers het werk van SOS Kinderdorpen onder de aandacht te brengen van het Nederlandse publiek en fondsen te werven. In totaal waren er in het verslagjaar ruim tachtig acties en vijftig presentaties op onder meer scholen en bedrijven. Een paar acties lichten we uit. Met “Scoor een Bal” schreven diverse vrijwilligers de Eredivisie voetbalclubs in hun regio aan met het verzoek een bal met spelershandtekeningen te doneren. Ook het Nederlands elftal gaf gehoor aan het verzoek. Alle gesigneerde ballen werden online geveild. De actie leverde ruim 3.000 euro op en zorgde voor veel publiciteit in de media. Eén van onze vrijwilligers maakte over zijn geboorteland Colombia en de kinderdorpen daar een voorstelling die in 2010 in diverse steden bezocht kan worden. Samen met zes andere vrijwilligers is hij vervolgens de uitdaging aangegaan om met deze voorstelling als speciaal film- en muziekproject aandacht te vragen en geld in te zamelen voor ons werk. De werkgroep Maastricht hield voor het eerst een Afternoon Blues: een nazomerse barbecue met cocktails voor vrienden en kennissen uit de omgeving. De actie leverde ruim 9.000 euro op. Tot slot


hadden we in 2009 ook weer diverse sport- en studentenacties, zoals bijvoorbeeld de Dam tot Damloop en de Nijmeegse Vierdaagse. De vrijwilligers hebben naast al hun publiciteit in totaal in 2009 zo’n 100.000 euro voor ons werk opgehaald. Een fantastische prestatie! Tevredenheid vrijwilligers We hebben in 2009 geen tevredenheidsonderzoek onder onze vrijwilligers gedaan. Wel evalueren wij alle activiteiten, zoals onze bijeenkomsten en workshops. De reacties hierop waren in het afgelopen jaar positief. Het is verder ons streven ons open naar de vrijwilligers op te stellen en hen altijd ruimte voor feedback te geven. Daarom hebben we onze vrijwilligers gevraagd om verbeterpunten aan te geven waar we in de toekomst rekening mee kunnen houden. De enkele verbeterpunten en klachten die we in het verslagjaar hebben ontvangen, waren allen van constructieve aard. Er is veel direct contact met de vrijwilligers en tips en suggesties zoals deze worden persoonlijk besproken en vervolgens serieus in overweging genomen. Doelstellingen 2010 Onze ambitie is om het komende jaar ons netwerk uit te breiden tot tweeduizend vrijwilligers. Een kleine groep vrijwilligers zal zelf verantwoordelijk zijn voor het reilen en zeilen op het online platform. Zij verwelkomen nieuwe mensen, geven advies en beantwoorden vragen. Ze houden intake gesprekken met nieuwe scholenvoorlichters, sprekers en PR-vrijwilligers. Ook organiseren ze bijeenkomsten en netwerkdagen voor de achterban. In 2009 hebben we reeds een begin gemaakt met het trainen van enkele vrijwilligers voor het onderhouden van het SOS netwerk. Door deze uitbreiding en de toename van het aantal acties hopen we dat de inkomsten die zij genereren zullen stijgen. Ook vrijwilliger worden? Kijk op www.soskinderdorpen.nl/vrijwilligers. Aanmelden kan via [email protected]

Foto: Gisela van Bommel

Naam: Nadien, Beroepsopleiding Houtbewerking, Congo Leeftijd: 15 jaar Achtergrond: Nadien zat op de SOS lagere school, daarna ging ze naar de middelbare school. In 2008 koos ze ervoor over te stappen naar de nieuwe SOS beroepsopleiding. Ze woont met twaalf familieleden in een klein huisje in de volkswijk Kadutu, Bukavu. Nu: Nadien is inmiddels tweedejaars en het gaat erg goed. Door de opleiding houtbewerking kan ze al tafels en stoelen maken. Hierdoor zal ze straks in staat zijn voor zichzelf te zorgen.

67


5. Organisatie


5.5 Fondsenwerving

Margot Ende,

Manager Fondsenwerving

‘We hebben alles op alles gezet om onze doelstellingen te halen’ Zeker voor onze afdeling fondsenwerving was 2009 een spannend jaar. Zouden de giften vanwege de crisis teruglopen? Margot Ende, manager Fondsenwerving, blikt terug. “Hoe gaan we met de crisis om? Dat vroegen we ons eind 2008 af. Onze allerhoogste prioriteit is uiteraard het nakomen van onze verplichtingen aan de kinderen en de gezinnen. Zij rekenen op ons en op onze achterban. We hebben alles op alles gezet om onze doelstellingen te halen. Daarnaast hebben we iedere maand heel nauwkeurig gekeken hoe de inkomsten zich ontwikkelden en daar hebben we onze plannen op aangepast. Naarmate de inkomsten toch bleken binnen te komen, hebben we geld vrijgemaakt voor investeringen als fondsenwerving. Het werven van fondsen en nieuwe donateurs is nu eenmaal essentieel om nog meer kinderen te kunnen helpen. Zonder die giften kunnen wij ons werk immers niet doen. Het grootste effect van de crisis zagen we bij het segment bedrijven, waar het lastig was om nieuwe partnerships te sluiten. Gelukkig werd wel een onverwacht aantal grote nalatenschappen aan ons geschonken en steeg het aantal donateurs naar 133.000. Het is fantastisch om te merken dat donateurs en partners ook in mindere tijden zo loyaal zijn. Ze steunen ons financieel en zijn ook nog eens betrokken bij wat we doen. Mensen weten heel goed dat de echte harde klappen van de crisis in ontwikkelingslanden vallen. Geen inkomen betekent daar regelrechte armoede. Helaas heeft de stagnerende economie het afgelopen jaar het leven van veel mensen in ontwikkelingslanden een stuk moeilijker gemaakt. Onze hulp is daarom des te harder nodig. We bestonden in 2009 precies zestig jaar: onze unieke gezinsgerichte aanpak heeft zich in al die tijd ruimschoots bewezen. Het eerste kinderdorp werd gebouwd in 1949, toen Europa na de verwoestende oorlog weer opgebouwd moest worden. Een groepje Oostenrijkse vrouwen hield destijds een inzamelingsactie voor het kinderdorp. Je kon toen één shilling per maand doneren. Wat ik zo leuk vind, is dat de geschiedenis zich herhaalt. Toen hadden we de Oostenrijks dames, nu hebben we Vrouwen Bouwen. Een netwerk van vrouwen dat op zeer succesvolle wijze geld voor ons werk inzamelt en mensen enthousiasmeert. Het komend jaar moeten we natuurlijk alert blijven. En mijn collega’s en ik lopen nog een paar stappen harder om ook dit jaar weer meer kinderen te kunnen helpen. En als ik zie hoeveel mensen zich betrokken voelen bij ons werk, dan heb ik er vertrouwen in dat dit ons ook in 2010 weer gaat lukken.”

Groei van inkomsten SOS Kinderdorpen is volledig afhankelijk van giften van mensen en organisaties die ons werk een warm hart toedragen. De afgelopen jaren heeft onze organisatie zich ontwikkeld tot een sterke fondsenwervende organisatie. Wij zijn blij met deze ontwikkeling, want alleen door onze inkomsten te vergroten kunnen we onze doelstelling om nog meer kinderen te helpen realiseren. In 2009 hebben we een bedrag van 18,5 miljoen euro aan fondsen geworven. Door de crisis was 2009 echter geen eenvoudig jaar voor fondsenwerving. De werving bij bedrijven bleef flink achter op onze plannen. Onze bestaande partners zijn ons trouw blijven steunen, maar acquisitie was moeilijk

68

waardoor we onze begroting hier niet gehaald hebben. We zijn blij dat onze particuliere donateurs trouw aan ons zijn en ons werk voor kinderen ook in economisch moeilijke tijden zijn blijven steunen. Hoewel de inkomsten van particulieren ten opzichte van 2008 verder zijn gestegen, was onze begroting voor groei binnen deze doelgroep ambitieuzer. Hierin speelt de crisis maar een beperkte rol. Belangrijkste oorzaak was het achterblijven van de werving van nieuwe donateurs via deur-aan-deur werving. Het werven van nieuwe donateurs was niet makkelijk. De problemen zijn uiteindelijk opgelost en de donateurs zijn alsnog geworven, maar dit zorgde wel voor minder inkomsten dan begroot. Wel ontvingen we in het verslagjaar een onverwacht

5. Organisatie


hoog bedrag aan donaties uit nalatenschappen. We zijn tevreden met het feit dat we ten opzichte van het topjaar 2008 toch een groei in de totale eigen fondsenwerving hebben kunnen realiseren van 6 procent. Zowel ten opzichte van de begroting als ten opzichte van 2008, zijn de inkomsten uit fondsenwerving gestegen, waardoor we onze verplichtingen jegens de kinderen hebben kunnen nakomen en onze plannen hebben kunnen verwezenlijken. Zo hebben we in 2009 meer kinderen kunnen helpen in onze gezinsversterkende programma’s en hebben we ons kunnen committeren aan de financiering van een nieuw kinderdorp in Sao Bernardo in Brazilië.

Het CBF is een onafhankelijke stichting die al sinds 1925 toezicht houdt op de inzameling van geld aan goede doelen. Haar taak is het bevorderen van verantwoorde fondsenwerving en -besteding. Om het CBF-keurmerk te mogen voeren moet aan een aantal criteria worden voldaan. Deze hebben betrekking op de onderwerpen bestuur, beleid, fondsenwerving, voorlichting en communicatie, besteding van middelen en verslaggeving. Het keurmerk wordt afgegeven voor een periode van vijf jaar, waarbij jaarlijks wordt getoetst of de organisatie nog aan de gestelde criteria voldoet. De Richtlijn Fondsenwerving, die door het CBF wordt opgesteld, maakt onderscheid tussen kosten die gemaakt worden om gelden te werven en kosten die worden gemaakt om de gelden te besteden. Aan de kosten voor fondsenwerving heeft het CBF de norm van 25 procent gesteld. Dit betekent dat er, wil een organisatie het keurmerk verkrijgen en behouden, niet meer dan 25 eurocent mag worden uitgegeven om een euro binnen te krijgen. In 2009 was dit voor SOS Kinderdorpen gemiddeld slechts 13,1 eurocent.

Jaar

Kostenpercentage

2009 2008 2007

13,1 % 15,8 % 15,9 %


CBF keurmerk Het is ons beleid om de kosten voor fondsenwerving zo laag mogelijk te houden. En elk jaar weten we dit te realiseren. Onze organisatie voldoet al jaren aan de eisen van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) voor verantwoorde fondsenwerving. Ook in 2009 bleven we met 13,1 procent wervingskosten - de kosten die we maken om onze inkomsten uit fondsenwerving te realiseren- ruim onder de norm van 25 procent.

Naam: Victoria, SOS kinderdorp Vilnius, Litouwen Leeftijd: tien jaar Achtergrond: Haar ouders zijn overleden. Nu: Victoria woont sinds vier jaar in het kinderdorp en is gek op haar zusjes en vriendinnen daar. Ze is een vrolijk en leergierig meisje. Op school is ze vooral enthousiast in de Engelse lessen: ze spreekt graag een andere taal.

69


Foto: Dominic Sansoni

Plan van aanpak 2009 was het eerste jaar van ons nieuwe beleidsplan tot 2012. Deze strategische plannen zijn in nauwe samenspraak met onze Raad van Toezicht bepaald en zijn gebaseerd op het succes van de afgelopen jaren. Net als in de vorige periode is gekozen voor een groeiscenario om het mogelijk te maken in de toekomst meer kinderen te kunnen helpen. Onze fondsenwerving richt zich op particulieren, stichtingen, bedrijven en sinds vijf jaar ook de overheid (zie toelichting per doelgroep op pagina 71). Onze koers blijft onveranderd, maar door de economische situatie hebben we onze verwachtingen voor 2010 enigszins bijgesteld ten opzichte van bovengenoemd beleidsplan dat vóór de crisis werd opgesteld. Vooral op basis van de signalen die we in 2009 uit de markt hebben gekregen. Zo hebben we gezien dat veel bedrijven in 2009 te kampen hadden met de effecten van de crisis. Dat maakte het voor onze organisatie niet eenvoudig nieuwe samenwerkingsverbanden met bedrijven aan te gaan. Naar verwachting zal de fondsenwerving onder deze doelgroep ook in 2010 nog moeilijk gaan. We blijven zeer actief op zoek naar nieuwe partnerships, maar onze focus is daarnaast gericht op het verdiepen van onze bestaande relaties. Het verder vergroten van loyaliteit, binding en samenwerking staat voor al onze doelgroepen hoog op de agenda. Ook het ontwikkelen van de netwerken om ons heen neemt een zeer belangrijke plaats in.

70

5. Organisatie

Loyaliteit We zijn erg zuinig op het vertrouwen en de steun die we krijgen en hechten daarom veel belang aan de relatie met onze achterban. We willen onze donateurs, partners en relaties nog beter bij ons werk betrekken. Dit leidt tot wederzijdse loyaliteit. Juist om dit te bevorderen, hebben we hier in 2009 meer mankracht op ingezet. Eén van de manieren om mensen meer bij ons werk te betrekken, is door onze donateurs goed te informeren over wat we doen met hun geld en wat het effect daarvan is. Dat doen we onder meer door middel van dit jaarverslag en onze website. Maar ook door persoonlijk contact. In navolging van enkele succesvolle ontmoetingen in 2008 tussen kleine groepen donateurs en SOS medewerkers, hebben dergelijke ontmoetingen ook plaatsgevonden in 2009. Zo was er een goed bezochte bijeenkomst voor bedrijven over ons werk in de VIP lounge op Schiphol. Ook was er een vijftal ontmoetingen met particuliere gevers. Verhalen uit het veld, de totstandkoming van kinderdorpen en de besteding van donaties stonden centraal. Op het digitale vlak hebben we ook een aantal stappen gezet om de binding met onze donateurs te vergroten. De afgelopen jaren hebben we veel nieuwe donateurs geworven. Onze uitdaging ligt in het behouden van deze groep nieuwe donateurs en het verhogen van hun betrokkenheid en steun. Dit willen we bereiken door hen, aan de hand van een online platform, vragen te stellen over hun mening en wensen. Zodat we daar

5. Organisatie

Ontwikkelingen per doelgroep De belangrijkste doelgroepen waar onze fondsenwerving zich op richt, zijn: particulieren, stichtingen, bedrijven en de overheid. Hieronder leest u een samenvatting van de belangrijkste ontwikkelingen per doelgroep: 1. Particulieren Particuliere giften vormen de basis van onze organisatie. We besteden dan ook veel aandacht aan de werving van nieuwe donateurs en de binding met onze bestaande donateurs. Wat betreft het werven van nieuwe donateurs bleef in het verslagjaar deur-aan-deur-werving heel belangrijk voor ons. Ruim 16.000 donateurs hebben zich via deze wijze bij ons aangemeld. Om de afhankelijkheid van deze manier van werven te verkleinen, zijn we op zoek naar alternatieven. In 2009 hebben we nieuwe manieren van donateurwerving getest. Een goed voorbeeld hiervan in het afgelopen jaar was de actie mijnsoskinderdorp.nl, waarbij mensen online een eigen virtueel kinderdorp konen bouwen en zo donateur werden. 450 mensen meldden zich via deze site bij ons aan. Tevens kreeg de actie veel media-aandacht doordat ambassadeur Jan Smit de website groots lanceerde in samenwerking met Giel Beelen van Radio3fm. Ook in 2010 blijven we op zoek naar een leuke, aansprekende en vooral goedkope manier om trouwe en betrokken donateurs te werven. Naast werving hebben we in 2009 meer aandacht besteed aan onze bestaande donateurs. Kennis van onze donateurs helpt ons betere service aan hen te verlenen. In het verslagjaar hebben we geïnvesteerd in opbouw van deze kennis, door onder andere de informatiebehoefte van onze donateurs te onderzoeken en hun mening over het SOS Bulletin en de jaarlijkse bedankmailing te vragen. Hieruit hebben we veel leerzame informatie ontvangen. Aanvankelijk wilden we ook de klanttevredenheid van onze achterban onderzoeken, maar dit hebben we uit kostenoverwegingen besloten niet in 2009 te doen. Door op persoonlijk niveau met onze donateurs te communiceren, meer interactie

te stimuleren en waardering te tonen, kunnen we leren over hun motivatie en betrokkenheid. Hierdoor kunnen we beter rekening houden met hun wensen en voorkeuren. In 2009 heeft dit onder andere geresulteerd in het sturen van minder giftverzoeken naar onze structurele donateurs. Zij steunen ons immers al iedere maand en wensten geen extra giftverzoeken te ontvangen. Ook informeren we onze vaste donateurs bij calamiteiten in de kinderdorpen die ze steunen. Als gevolg van de crisis hebben we aan het begin van het jaar gekeken hoe we onze investeringen konden faseren en we extra kostenefficiënt konden werven. Op basis hiervan hebben we één van onze mailingen geschrapt en sommige acties later opgestart. De impact van de crisis op de doelgroep particulieren is vooralsnog minimaal. Op het geefgedrag naar aanleiding van de brieven die we uitstuurden, zagen we geen effect van de negatieve economische situatie. Bestaande donateurs zijn ons werk ook trouw gebleven. Tevens verhoogden ruim 2.000 bestaande donateurs hun structurele bijdrage. Maar we hadden in 2009 wel minder inkomsten uit spontane giften dan in 2008. Zowel het aantal giften liep terug, als ook het gemiddelde bedrag per gift. Ook merkten we dat het lastiger was om nieuwe donateurs aan te trekken. Laatste belangrijke ontwikkeling in het verslagjaar voor de doelgroep Particulieren, was de implementatie van het Bel-me-niet register. Dit wettelijke register stelt zich tot doel om irritatie bij consumenten over ongevraagde telemarketing te verminderen. Deze regeling heeft tot nu toe nog weinig gevolgen voor ons gehad. We houden al een aantal jaar zelf zorgvuldig rekening met de wensen van onze donateurs. Als ze aangeven dat ze niet meer telefonisch benaderd willen worden, dan doen we dat ook niet. Verder werven we geen nieuwe donateurs via telemarketing.


beter op in kunnen spelen en betere informatie kunnen geven. Het online platform zorgt er zo voor dat we contact kunnen houden met onze achterban. Op deze manier kunnen wij hen beter leren kennen op individueel niveau en zij ons. Donateurs worden uitgenodigd om online vragen te beantwoorden. Vervolgens maken zij een virtuele kennismakingsreis langs ons werk. De in 2009 vormgegeven pilot gaat in 2010 van start. Het benutten en faciliteren van netwerken voor SOS Kinderdorpen is tevens een steeds belangrijkere manier om mensen bij ons werk te betrekken en langs die weg fondsen te werven. Geslaagde voorbeelden hiervan zijn het project Vrouwen Bouwen en het SOS netwerk dat eind 2008 werd opgericht. Dit nieuwe online vrijwilligersnetwerk is aangeslagen: mensen komen met elkaar in contact en organiseren allerlei acties.


71


5. Organisatie

Donateur mevrouw Struyck: ‘Hij is opgegroeid tot een gelukkig mens’ Truus Struyck steunt onze organisatie al bijna veertig jaar. Ze was getuige bij het huwelijk van Ignacio, het SOS kind dat zij jarenlang persoonlijk sponsorde. “Het ontroert me dat een kindje dat 33 jaar geleden geen ouders had om voor hem te zorgen, dankzij SOS Kinderdorpen is opgegroeid tot een gelukkig mens.”

Foto: privé archief mevrouw Struyck

Een paar maanden oud was Ignacio toen Truus Struyck als SOS donateur besloot hem persoonlijk te steunen. In haar fotoboek toont ze een foto uit 1977 van een Chileense baby. Elk jaar kreeg ze een foto van Ignacio: als kleuter, schoolkind of met zijn hond in het SOS kinderdorp Concepción waar hij opgroeide. Ze glimlacht en wijst op een foto; “Kijk, hier is hij negentien jaar oud. Toen woonde hij in het jongerenhuis.” Truus Struyck, gepensioneerd lerares Engels in Bloemendaal, koos destijds voor onze organisatie, omdat kinderen weer een thuis krijgen in hun geboorteland. “Ze worden opgevoed in hun eigen cultuur. Dat vind ik veel beter voor het welzijn van de kinderen, maar ook voor het land zelf. SOS kinderen krijgen een goede scholing en bovendien wordt hen sociaal bewustzijn bijgebracht. Dat zie ik ook bij Ignacio. Hij is een hartelijke man die graag voor anderen klaar staat. Je kunt merken dat hij met liefde, zorg en aandacht is grootgebracht. Zijn SOS moeder betekent heel veel voor hem.” Mevrouw Struyck laat een foto zien van Ignacio in uniform. In 2001 ging hij in opleiding bij de politie. Ze bleven regelmatig contact houden, ook toen hij zelfstandig was en haar donaties aan hem eindigden. Ignacio liet haar weten dat hij verliefd was geworden op een Nederlands meisje. Toen Ignacio naar Nederland kwam om haar familie te ontmoeten, zagen mevrouw Struyck en Ignacio elkaar voor het eerst. “Na jaren van alleen schriftelijk contact was het hartverwarmend hem te zien en er was meteen een band tussen ons. Een jaar later was ik zijn getuige bij het kerkelijk huwelijk in Nederland. Het was voor mij een wonder dat ik dat mocht beleven.” Ignacio en zijn vrouw hebben inmiddels twee dochtertjes en wonen in Chili. Vol trots laat ze foto’s van hen zien. “Tía, tante Truus ben ik voor hen. Het ontroert me dat een kindje, dat 33 jaar geleden geen thuis had, in een kinderdorp is opgegroeid tot een gelukkig mens en nu zijn eigen gezin heeft. Dat is een groot geschenk. Graag wil ik met mijn donaties aan SOS Kinderdorpen een steentje bijdragen aan het geluk van nieuwe generaties kinderen.” Het verhaal van Ignacio leest u op pagina 41.

72

5. Organisatie

Er zijn steeds meer particulieren die ons steunen met een bijzondere gift. Deze donaties komen veelal ook van particuliere gevers, maar onderscheiden zich in de aard van de gift. Soms zijn de giften vastgelegd in een notariële akte, een Fonds Op Naam of via een nalatenschap. Dit laatste betreft donaties uit erfstellingen en legaten van donateurs. Doordat veel mensen ook aan de SOS kinderen denken in hun testament, kunnen we ons werk blijven voortzetten. Inmiddels is dit een belangrijke inkomstenbron voor ons geworden. In 2009 hebben wij een bijzonder groot bedrag aan nalatenschappen mogen ontvangen. Eén van deze giften was ons vooraf bekend, waardoor wij de bestemming van de gelden uitvoerig met de desbetreffende donateur hebben kunnen bespreken. Wij zijn zeer dankbaar dat we haar laatste wensen hebben kunnen invullen. De andere grote nalatenschap die we in 2009 mochten ontvangen, was ons vooraf niet bekend. Donateurs van dergelijke bijzondere giften kiezen hun doelen met zorg en kijken kritisch naar de organisaties die hun gelden besteden. Om hun vragen over (de uitvoering) van ons werk met dezelfde zorg te kunnen beantwoorden, hebben we vijf bijeenkomsten in het land gehouden waarbij wij enkele van deze donateurs uitgenodigd hebben. Tijdens deze bijeenkomsten konden wij onze dank voor de jarenlange trouwe steun persoonlijk uitspreken en


de vragen die bij de donateurs leefden, beantwoorden. Deze bijeenkomsten zijn zowel onze donateurs als ons goed bevallen. Daarom zullen we in 2010 vaker vergelijkbare bijeenkomsten organiseren. Het netwerk Vrouwen Bouwen heeft in het verslagjaar ook geleid tot vele bijzondere giften. Vrouwen Bouwen is een gezamenlijke inspanning van vrouwen in Nederland, ontstaan op initiatief van Tineke de Groot, lid van onze Raad van Advies. Samen met andere oprichters Janneke Brinkman, onze ambassadeur Annemarie van Gaal, Liesbeth Hessels, Maya Meijer, Renée Ruding en ons lid van de Raad van Toezicht Melanie Ruys-Van Haaften hebben zij het afgelopen jaar hun netwerk ingeschakeld om fondsen te werven voor het nieuwe kinderdorp Kumasi in Ghana. Zij wisten vele mensen te motiveren om dit project te steunen. Naast donaties werden er tal van fondsenwervende evenementen georganiseerd: uiteenlopend van een golftoernooi en een huiskamerconcert tot een lunch op de Nederlandse ambassade in Londen en sponsorgala’s. Ook zijn er vrouwen die ons in contact hebben gebracht met bedrijven of stichtingen, die vervolgens een donatie hebben gedaan of een samenwerking wilden aangaan. Vrouwen Bouwen heeft ook veel aandacht in de media gegenereerd. Door ieders inzet is er inmiddels een bedrag van bijna 1 miljoen euro opgehaald.

Familie Pierhagen heeft eigen Fonds Op Naam In 1976 ontmoette de familie Pierhagen hun adoptiezoon Tico uit Colombia voor het eerst. Hij was toen vijftien maanden oud. Op hetzelfde moment besloot de familie donateur te worden van onze organisatie. Jaren later richtten ze het Fonds Op Naam “Doris Tuapante Kinderfonds” op. Het geld van het fonds wordt besteed aan een kinderdorp in het geboorteland van Tico. “Onze zoon Tico is inmiddels 34 jaar oud en musicus van beroep. Tot twee jaar geleden had hij nooit behoefte om een kijkje te nemen in de wereld waar hij vandaan komt. Wij begonnen er eens in de zoveel tijd over, maar het hoefde niet van hem. In 2007 besloot hij toch zijn oorspronkelijke cultuur op te snuiven en tevens op zoek te gaan naar zijn familie daar. Hij vertrok naar Bogotá en binnen twee weken had hij zijn familie ontmoet. Zijn moeder was helaas al geruime tijd overleden, maar Tico heeft nog tantes, een volle broer en daarnaast halfbroers en halfzussen van zijn vader die ook nog leeft. Het was voor hem een bijzondere en emotionele ontmoeting. De tweede keer dat Tico terugkeerde naar Colombia, hebben wij hem daar een paar weken opgezocht. We wilden de familie ontmoeten. Dat was heel bijzonder. Hij heeft in die maanden een prachtige film gemaakt van SOS Kinderdorpen in Colombia. Het was voor ons een bevestiging dat de formule van SOS Kinderdorpen klopt. Al voor onze reis liepen we geruime tijd rond met het idee om een Fonds Op Naam op te richten. We wilden graag structureel wat doen voor de kinderen in Colombia en daarnaast onze kinderen een sociaal gevoel meegeven. Via een Fonds Op Naam kun je ook makkelijker de mensen in je omgeving benaderen over SOS Kinderdorpen; om hen te informeren over dit werk en mogelijk zelfs fondsen hiervoor te werven. We hopen ook dat onze kinderen dat in de toekomst van ons willen overnemen. We steunen SOS Kinderdorpen vooral omdat zij kinderen binnen hun eigen land en cultuur opvangen en we dankzij Tico weten dat hij achteraf gezien liever daar was gebleven, als hij zelf de keuze had gehad. Hoezeer hij ook van ons houdt, hoezeer wij ook van hem houden. Hij heeft zich in Nederland toch altijd anders gevoeld, al wil je als ouder hem die last ontnemen. Het was voor ons moeilijk om te horen, maar uiteindelijk gaat het om het belang van je kind. Ons fonds heet Doris Tuapante Kinderfonds en is vernoemd naar de biologische moeder van Tico. We steunen daarmee specifiek het SOS kinderdorp Bogotá in Colombia. Het is een schakel geworden tussen Tico, zijn moeder en zijn moederland.” Bent u benieuwd naar de mogelijkheden van een Fonds Op Naam of notariële akte met fiscaal voordeel? Dan kunt u contact opnemen met Sandra Sahusilawani via 020 - 408 01 90 / [email protected]

73


5. Organisatie

Middelen Om fondsen te werven onder particuliere gevers, zetten we verschillende middelen in: • Internetmarketing. Deze manier van werven hebben we in 2009 met behulp van een aantal vaste - grotendeels vrijwillige - partners (ilse, Funda, Mediamonks, Traffic4u, Depascor) uitgebreid en vormt een steeds belangrijkere bron van donaties voor ons. Groot voordeel hiervan is dat het relatief een goedkope manier van werven is. Via gesponsorde online campagnes komen mensen op onze website, waar ze kunnen lezen over ons werk en zich kunnen aanmelden als donateur. In april kregen we een nieuwe, verbeterde website. • Direct Respons TV (DRTV). In het najaar van 2009 hebben we op kleinschalig niveau TV-commercials ingezet. Hierbij konden mensen zich direct na het zien van de commercial via een telefoonnummer aanmelden als vaste donateur. De TV-commercials combineren werving van donateurs met het vergroten van onze naamsbekendheid. • Telemarketing. In 2009 maakten we geen gebruik van telemarketing om nieuwe donateurs te werven. Wel gebruikten we telemarketing om bestaande donateurs te vragen een extra kinderdorp te steunen. Ruim 2.000 donateurs reageerden hier positief op waardoor we bijna 200.000 euro op jaarbasis konden inzamelen voor de door Nederland gefinancierde kinderdorpen N´Djamena (Tsjaad), Morelia (Mexico) en Santa Ana (Costa Rica). • SOS Bulletin. In het afgelopen jaar hebben we twee keer een Bulletin uitgestuurd om onze donateurs te informeren over ons werk (dit jaar uit kostenoverwegingen niet de geplande drie keer). Hierin werd de voortgang van de kinderdorpen en programma’s toegelicht, kon men interviews met de SOS kinderen, hun SOS moeders en onze medewerkers lezen en werd verslag gedaan van activiteiten van vrijwilligers of bedrijven die ons steunen. • Direct Mailings. We versturen diverse, gerichte brieven waarin we steun vragen voor ons werk of specifieke kinderdorpen en programma’s. Tevens sturen we brieven zonder giftverzoek, maar met informatie over de besteding van de donaties en over de specifieke kinderdorpen, programma’s of kinderen die onze donateurs direct steunen. Als informatievoorziening, maar ook als dankbetuiging voor hun trouwe steun. • Deur-aan-deur-werving. Speciaal opgeleide en door ons geïnstrueerde teams bezoeken mensen thuis om voorlichting te geven over ons werk en om nieuwe donateurs te werven. • Persoonlijk contact. Via telefooncontact en bijeenkomsten hebben we in 2009 vaker direct contact gehad met onze achterban. • Sociale netwerken. Betrokken donateurs die zelf hun achterban benaderen om ons werk te steunen, vormen steeds belangrijkere netwerken om mensen bij ons werk te betrekken. • Partners. We proberen steeds vaker nieuwe donateurs te werven in samenwerking met bedrijven. Voorbeelden hiervan zijn acties met Schiphol, Just Eat en de ING, die in 2009 diverse consumentenacties voor ons hebben gehouden.

Foto: Ronald Hemerik

Naam: María Angeles, Gezinsversterkend programma Flores, Indonesië

74

Leeftijd: twee jaar Achtergrond: María Angeles was ondervoed. Nu: Samen met haar moeder bezoekt María tweemaal per maand een SOS Moeder & Kindkliniek. Ze is opmerkelijk vrolijk nu zij weer voldoende eet. Maria speelt graag met haar vriendinnetjes en is dol op knuffelen.

5. Organisatie


Overzicht Mailings 2009 Maling*

Verzenddatum

Oplage

Verzoek jaardonatie Jaarbijdrage voor mensen die niet structureel geven. begin februari 42.000 Bulletin 1 Bouw kinderdorp Srinagar. eind maart 98.000 Jaarverslag Informatie over resultaten 2008. eind juni 112.000 Noodmailing Verzoek voor bijdrage noodhulp Sri Lanka medio augustus 117.000 Bedankmailing Inclusief uitleg 60 jaar SOS Kinderdorpen en update uit kinderdorp dat donateurs specifiek steunen. begin oktober 110.000 Dorpmailing Verzoek voor bijdrage bouw nieuw kinderdorp Kisumu. eind oktober 3.000 Herinnering jaardonatie eind november 14.000 Bulletin 2 Stille Gast met kerst. medio december 123.000 Voortgangrapport Update over nieuw kinderdorp voor afhankelijk van bouwresultaten afhankelijk van hoeveel donateurs die dit project specifiek betreffende project donateurs het betreffende steunen. project steunen Nieuwsupdate afhankelijk van actualiteiten in het land afhankelijk van hoeveel donateurs waar donateurs een project steunen het betreffende project steunen Verjaardagsmailing Verzoek om verjaardaggift voor iedere maand (twee maanden voor donateurs die een specifiek verjaardag van SOS kind) kind steunen.

afhankelijk van hoeveel kinderen er die maand jarig zijn

* Afhankelijk van de relatie met de donateur en aangegeven voorkeur ontvangt een donateur één of meerdere van bovenstaande mailings

Overzicht Fondsen Op Naam 2009 Fonds op Naam Bedrag Project 2009 in € Casa Catharina en Morelia Fonds 10.000 SOS kinderdorp Morelia Eenhoorn Fonds 10.000 SOS Kinderdorpen algemeen Erica Moret Fonds 10.000 Scholing in SOS kinderdorp Kumasi Klazien Lodeweges-van den Hoven Fonds 25.000 SOS kinderdorp Kumasi Myriam Theresia Escuela Fonds 5.000 Gezinsversterkend Programma Patzún Richard Braun Foundation 10.000 Gezinsversterkend Programma Cebu Vincent Dijk Fonds 7.000 SOS kinderdorp Canchungo Doris Tuapante Kinderfonds 5.000 SOS kinderdorp Bogotá

Land Mexico Ghana Ghana Guatemala Filippijnen Guinee-Bissau Colombia

75


2. Stichtingen In het verslagjaar mochten wij weer op de trouwe steun rekenen van verschillende stichtingen en fondsen, wiens statutaire doelstellingen overeenkomen met de missie en visie van SOS Kinderdorpen. Veel stichtingen steunen onze organisatie al jaren. Wij komen en blijven voornamelijk in contact met hen via persoonlijke gesprekken. De stichtingen die met ons werken, geven aan te kunnen vertrouwen op onze kennis en inzicht zodat wij zelf kunnen bepalen waar steun, en dus hun geld, het hardste nodig is. Het komt ook vaak voor dat wij de doelstellingen van de stichting en de persoonlijke voorkeur van de bestuursleden als basis hebben om een specifieke project te financieren. Steeds vaker hebben stichtingen en fondsen specifieke aandachtsgebieden of geografische voorkeuren. Gelukkig zijn we door ons internationale werk goed in staat hier in overleg met de stichting passende projecten hiervoor te vinden. Zo doneerden diverse stichtingen in 2009 aan het landbouwonderwijsproject in Ghana, waaronder de Turing Foundation met een bijdrage van 30.000 euro. Ook voor het gezinsversterkend programma in Chiantla, Guatemala werden meerdere donaties bestemd, zoals 10.000 euro van het Dirk Bos Fonds. Tevens werd er door stichtingen gedoneerd aan de bouw van het nieuwe kinderdorp in Kinshasa in de Democratische Republiek Congo en de dagelijkse kosten van het kinderdorp Lhasa in Tibet. 3. Bedrijven De economische crisis is binnen de doelgroep bedrijven niet onopgemerkt gebleven in 2009. Steeds meer bedrijven willen invulling geven aan hun beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar door de economische crisis was het lastig om nieuwe samenwerkingsverbanden op dit vlak aan te gaan. Desalniettemin zijn wij tevreden met het resultaat dat we hebben bereikt. Ondanks de economische tegenwind in 2009, bleek dat bestaande bedrijfspartners ons trouw zijn gebleven. Wel werd de betaling in veel gevallen gefaseerd: donaties of een deel ervan werden doorgeschoven naar 2010. Daarnaast zagen we ook dit jaar een verdere verschuiving in het type partnership van bedrijfsdonaties naar meer actiematige participatie via personeel en consumenten. Deze actiematige aanpak geeft grote mate van onzekerheid over de te verwachten inkomsten. Het was echter mooi om te zien dat bedrijven, ongeacht de financiële situatie, beseften dat hun steun aan onze kinderen juist nu zo ontzettend hard nodig is. We zijn dan ook erg blij met de trouwe steun van partners als Schiphol, Sawadee, Danone, ICI Paris XL, Oad, skon kinderopvang, Volvo Dealer Vereniging Nederland, bouwonderneming Heijmans, Super de Boer, Hectas, kledingfabrikant R2 en C&A. Zij steunden ons via acties onder medewerkers, maar ook door hun klanten, relaties en consumenten te betrekken bij de samenwerking. Zo heeft Nutricia Export, onderdeel van Danone, leveranciers en relaties betrokken bij fondsenwervende

76

5. Organisatie

activiteiten. Daarnaast verkocht R2 een speciale lijn herenshirts met een afdracht van vijf euro per verkocht shirt en steunde C&A ons door aandacht voor ons werk te vragen via een brochure die werd verzonden naar maar liefst zes miljoen Nederlandse huishoudens. Oad vroeg haar klanten een vrijwillige bijdrage van 4,50 euro per boeking en de medewerkers van Schiphol Group organiseerden verschillende succesvolle fondsenwervende acties voor ons, waaronder een online veiling. Daarnaast verkocht de luchthaven via Stichting ITdonations oude IT-apparatuur en zakelijke mobiele telefoons waarvan zij de restwaarde aan onze organisatie schonk. We zijn blij te kunnen melden dat we in 2009, ondanks de uitdagingen in de markt, ook een aantal nieuwe partners aan ons wisten te binden. Zoals Aktiesport en Schoenenreus. Beide retailorganisaties organiseerden met de hulp van Stichting KICI Kledinginzameling consumentenacties waarbij klanten onder andere kledingitems konden inruilen ten bate van ons werk. Ook kinderkledingmerk Vingino zal zich via consumentenacties voor ons in gaan zetten. Zij heeft zich gecommitteerd om in 2010 een speciale campagne te lanceren met een knipoog naar het WK Voetbal in Zuid-Afrika. Een andere nieuwe partner is WIAR. Deze specialist in huisvestingvraagstukken heeft een grote bijdrage geleverd aan de verhuizing naar ons nieuwe kantoorpand. Met de steun van WIAR zijn wij in staat geweest om een groot deel van onze inrichting van de kantoorruimte met sponsoring te realiseren: een prachtige samenwerking gebaseerd op donaties in natura. Bestaande en potentiële nieuwe partners wisten we te bereiken aan de hand van digitale nieuwsbrieven; een speciaal georganiseerde Business Event; aanwezigheid op relevante zakelijke evenementen zoals ‘De week van de Ondernemer’; onze website; het SOS Bulletin en via advertenties. In 2009 hebben we met veel bedrijven een eerste kennismaking gehad. In 2010 hopen we samen met hen tot partnerships te komen met meetbare resultaten voor hun organisaties en onze kinderen. Wat wij belangrijk in samenwerkingsverbanden vinden, is dat we de juiste match tussen een bedrijf en het werk van SOS Kinderdorpen weten te maken. Daarbij gaat het om het gezamenlijk invullen van het beleid van het bedrijf op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wij merken in praktijk dat bedrijven graag vanuit hun expertise een bijdrage willen leveren aan ons werk. Dat ze participeren op een manier die past bij hun kerncapaciteiten. Zo heeft bouwonderneming Heijmans de Heijmans Foundation opgericht. De samenwerking bestaat – naast financiële steun aan ons werk - onder meer uit het ondersteunen van de SOS Technical Training Institute in Nairobi. Heijmans-medewerkers worden twee keer per jaar uitgezonden om bijscholing te geven over de nieuwste elektrotechnische ontwikkelingen. Een ander succesvol voorbeeld van het delen van expertise is de steun

5. Organisatie

Voor 2010 is hebben we onze doelstelling voor fondsenwerving vanuit bedrijven naar boven bijgesteld ten opzichte van 2009. Via bestaande en nieuwe partners willen we met bedrijfspartnerships zowel financieel als inhoudelijk bijdragen aan het realiseren van onze missie door naast fondsenwervende acties ook de kerncompetenties van onze (nieuwe) partners aan te wenden. Het is ons streven om SOS Kinderdorpen hierbij neer te zetten als een servicegerichte organisatie die zich ten doel stelt om partnerships op maat aan te gaan.

Foto: Valerie Jans

van onze partner Danone aan het gezinsversterkend programma op het Indonesische eiland Flores. Met het internationale programma SupportingLife is Danone een voorloper op het gebied van corporate social responsibility. Via dit programma geeft het bedrijf concreet invulling aan haar motto ‘Health through nutrition for as many people as possible’. Danone geeft financiële steun aan de SOS gezinnen en zet tevens haar kennis en ervaring in om deze kwetsbare gezinnen in Flores te helpen.


Naam: Anesu, Gezinsversterkend programma, Zimbabwe Leeftijd: negen maanden Achtergrond: De ouders van Anesu hadden niet de middelen om voor hem en zijn drie zusjes en broer te zorgen. Nu: Sinds juni 2009 neemt het gezin deel aan ons gezinsversterkende programma. De oudste kinderen kunnen nu naar school. De ouders van baby Anesu krijgen materiële steun om een eigen bedrijfje te starten. Ook hebben ze een kleine lening van de bank gekregen om het bedrijfje uit te bouwen. Binnenkort kan het gezin in haar eigen onderhoud voorzien.

77


5. Organisatie

Kinderkledingmerk Vingino: ‘Naast donaties ook bewustwording creëren’ Elkaar versterken. Niet alleen geld inzamelen, maar ook bewustwording creëren over het werk van SOS Kinderdorpen. Benny Dekker en Marijke van Beek, oprichters van het succesvolle kinderkledingmerk Vingino, kozen in 2009 voor een hecht partnership met onze organisatie. Benny: “SOS Kinderdorpen is een partner die meedenkt. Onze samenwerking zorgt voor een win-win situatie. We krijgen ontzettend veel verzoeken van goede doelen, maar dit is voor het eerst dat we een echte samenwerking zijn aangegaan.” Marijke: “Met SOS Kinderdorpen voelde het meteen goed. Zowel bij hen als bij Vingino draait het om kinderen. We hebben veel raakvlakken en kunnen elkaar versterken. Daarnaast hechten we beiden veel belang aan maatschappelijk verantwoord ondernemen: in de fabrieken in Thailand waar we onze kleding laten maken, wordt bijvoorbeeld streng gecontroleerd op kinderarbeid. Ook verzenden we onze kleding uit milieuoverwegingen per zeevracht.” Benny: “Voor het partnership hebben we een aantal shirts voor jongens en meisjes ontworpen met een knipoog naar het WK Voetbal 2010. Het thema van de collectie is ‘Wees Supporter’ en een deel van de opbrengst hiervan gaat naar SOS Kinderdorpen. Maar we willen als bedrijf ook echt informatie geven over het werk van SOS. Daarom is er bij elk kledingstuk een tekst over de organisatie bijgesloten. Ouders kunnen hun kinderen vertellen wat SOS Kinderdorpen doet en wat de betekenis is van het shirt. Zo doe je meer dan alleen geld ophalen. Ook op onze website en in onze nieuwe voorjaarscampagne besteden we veel aandacht aan SOS Kinderdorpen.” Marijke: “Het leuke is dat de foto’s voor onze nieuwe campagne in Madrid werden gemaakt door Leontien van Nistelrooy-Slaats, vrouw van SOS ambassadeur Ruud van Nistelrooy. De voetballer staat samen met drie kinderen model in de campagne. We versterken elkaar op allerlei manieren. Zo schenken we dit jaar onze kledingmonsters aan SOS Kinderdorpen. De kleding is onder meer bestemd voor het kinderdorp in Sarajevo. Voor de toekomst zien we nog veel mogelijkheden voor andere vormen van samenwerking met SOS Kinderdorpen.”

Robert Witvliet, WIAR: ‘Iedereen wil betrokken zijn bij iets goeds als SOS Kinderdorpen’ Mede dankzij huisvestingspecialist WIAR Workplace Performance kregen wij een nieuw kantoor. De inrichting werd voor een groot deel gesponsord door de relaties van WIAR. “Soms komt er iets op je pad waarvan je direct enthousiast wordt. Waarvan je denkt: hier wil ik mijn schouders onder zetten. Dat was het geval toen SOS Kinderdorpen met haar huisvestingsvraagstuk bij ons kwam. De organisatie zocht een nieuw kantoor en inrichting tegen zo laag mogelijke kosten. Bij SOS Kinderdorpen letten de medewerkers op elke euro: ze willen dat donaties zoveel mogelijk naar hun werk voor de kinderen gaan. Maar een nieuw kantoor was wel hard nodig. Een goed uitgeruste werkplek is essentieel voor de groei van de organisatie. Het complete huisvestingstraject hebben wij tegen zeer sterk gereduceerde tarieven begeleid. Dat hield onder meer in: het oude kantoor in kaart brengen, de markt verkennen, huurpanden bezoeken die voldeden aan het eisenpakket. Uiteindelijk vonden we een goede ruimte die veel groter en ook nog eens goedkoper is dan het vorige pand. Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen heeft bij ons bedrijf een hoge prioriteit. Mijn standpunt is dat je daar echt invulling aan moet geven, zodat het niet bij mooie woorden blijft. WIAR Workplace Performance is een klein bedrijf, maar met onze kennis en energie krijgen we heel veel gedaan. Dat hebben we gezien in de samenwerking met SOS Kinderdorpen. Toen we onze relaties en leveranciers aanschreven om de inrichting te sponsoren, werd er ontzettend enthousiast gereageerd. Iedereen beaamde dat de verhuizing ook zo min mogelijk mocht kosten en op grote schaal werden materialen gedoneerd. Zo schonken Arbo Unie en UWV gebruikte kantoormeubels. Het was leuk om te zien dat zowel SOS Kinderdorpen als ons bedrijf steeds fanatieker werd om de inrichting zo veel mogelijk gesponsord te krijgen. Het project had binnen ons bedrijf het effect van teambuilding. We hadden met elkaar een gemeenschappelijk doel en iedereen kon zijn of haar eigen netwerk en expertise aanboren. En dat gaf ook nog eens een heel goed en trots gevoel. Het partnership met hen is ons erg goed bevallen. We hebben de afgelopen twee jaar heel prettig samengewerkt en zullen dat ook zeker blijven doen.” Bent u benieuwd naar de mogelijkheden om onze organisatie met uw bedrijf te steunen, kijk dan op www.bedrijfstrots.nl. Of neem contact op met Ronald Hemerik via 06 46 740 771 / [email protected].

78

5. Organisatie


Onze bedrijfspartners

4. Overheid Sinds vijf jaar maken overheidssubsidies deel uit van onze fondsenwerving. Deze inkomsten vormen vooralsnog een bescheiden deel van onze totale opbrengsten uit fondsenwerving (in 2009 was dat 5,3 procent), maar zijn desalniettemin belangrijk voor onze organisatie. Alleen al vanwege de meerwaarde die de samenwerking met overheden met zich meebrengt. Door een relatie aan te gaan met de overheid, kunnen we een dialoog beginnen over onze programma’s en dus ons gezichtsveld verbreden. Ook sporen de eisen die aan overheidssubsidies worden gesteld ons aan tot verdere professionalisering, bijvoorbeeld op het gebied van projectmanagement en resultaatmeting. Andere belangrijke redenen om onze fondsenwerving aan te vullen met overheidssubsidies, zijn de continuïteit van financiering (subsidies staan vast voor drie tot vijf jaar), de diversificatie van onze inkomstenbronnen en de financiering van kinderdorpen en programma’s waar moeilijk particuliere gelden voor kunnen worden geworven, zoals in conflictgebieden. Onze organisatie behoudt binnen deze overheidssubsidiëring wel haar onafhankelijkheid en autonomie en doet alleen subsidieaanvragen voor projecten die passen in het beleid en de visie van SOS Kinderdorpen en die worden opgesteld in nauwe samenwerking met de lokale SOS organisaties. In 2009 deden we zes verschillende subsidieaanvragen voor gezinsversterkende programma’s. Een aanvraag bij de EU voor een gezinsversterkend programma in Guinee-Bissau werd eind 2009 gehonoreerd. Een Matra projectvoorstel (Maatschappelijke Transformatie) voor een gezinsversterkend programma in St. Petersburg werd wederom afgewezen vanwege andere prioriteiten binnen het ministerie. In 2010 zullen we opnieuw een aanvraag voor deze subsidie indienen. Begin 2009 werd onze aanvraag voor een project in Ghana bij het

Schoklandfonds van het Ministerie van Buitenlandse Zaken ingewilligd. Dit project is een gezamenlijk initiatief van SOS Kinderdorpen, Avalon (een Nederlandse stichting op het gebied van biologische landbouw), de VN-landbouworganisatie FAO en Goan (een Ghanese organisatie voor biologische landbouw die zich richt op onderwijs voor jongeren in rurale gebieden). Via onze gezinsversterkende programma’s kan men zich aansluiten bij dit landbouwonderwijs dat lessen verzorgt voor 750 jongeren op twee verschillende locaties in Ghana. Jongeren leren, naast hun opleiding, het land op een duurzame manier te verbouwen. Ouders van gezinnen uit de gemeenschap leren met duurzame landbouw hun inkomen zeker te stellen. Ongeveer veertig procent van dit project wordt door het Schoklandfonds gefinancierd. In 2009 dienden we drie andere aanvragen in voor het project, waarvan er twee - USAID en EU Food Facility - vanwege het grote aantal aanvragen niet werden gehonoreerd. Van één aanvraag wachten we de uitslag nog af. Daarnaast zoeken we voor dit project nog additionele financiering uit andere bronnen. De grootste subsidieaanvraag die wij in het verslagjaar indienden, was die voor MFS II (de nieuwe ronde van het Medefinancieringsstelsel). Vanuit de alliantie Together4Change hebben International Child Support, Wilde Ganzen, Wereldkinderen en onze organisatie de handen hiervoor ineen geslagen zodat we op allerlei vlakken meerwaarde kunnen creëren. De samenwerking richt zich primair op sociale verandering en economische versterking zodat families en gemeenschappen hun kinderen een zo goed mogelijke toekomst kunnen bieden. In totaal hebben we 80 miljoen euro voor vijf jaar aangevraagd – waarvan ongeveer 19 miljoen euro voor de programma’s van SOS Kinderdorpen. Op 1 april 2010 zal bekend worden welke aanvragen door mogen naar de tweede ronde van MFS II.

79


Nationale Postcode Loterij De Nationale Postcode Loterij is sinds 2000 een trouwe ondersteuner van ons werk. Sindsdien ontvangen we elk jaar het fantastische bedrag van 1 miljoen euro. Hiermee hebben we reeds vele kinderen geholpen. In 2009 ontvingen we wederom een bijdrage van 1 miljoen euro. Los van deze vaste donatie hebben we dit jaar twee aanvragen ingediend voor een extra donatie. De eerste aanvraag was het Droomfonds: een nieuw initiatief van de Postcode Loterij waar alleen grote innovatieve voorstellen voor konden worden ingediend. Hiervoor is een aanvraag voor 5 miljoen euro ingediend voor een plan van de bouw van een duurzaam kinderdorp in Zuid-Afrika. Het Droomfonds is aan een andere organisatie toegekend. De tweede aanvraag betrof de extra trekking: hiervoor hebben we een extra financiering van 1.679.000 euro gevraagd voor ons nieuw te bouwen kinderdorp Kisumu in Kenia. We zijn verheugd dat deze aanvraag is gehonoreerd. Medio maart starten we met de bouw van het kinderdorp. De Postcode Loterij geeft naast haar financiële steun ook zichtbaarheid aan haar beneficianten. Zo plaatsen zij onder andere in het NRC Handelsblad een paginagrote advertentie waarin zij uitleg gaven over ons werk en hun bijdrage hieraan.

ANBI-beschikking Onze organisatie heeft een ANBI-beschikking van de Belastingdienst welke per 1 januari 2009 is ingesteld. Dit betekent dat we voldoen aan de eisen die de belastingdienst stelt aan Algemeen Nut Beogende Instellingen. Giften die donateurs en bedrijven doen zijn hierdoor fiscaal aftrekbaar. Meer informatie hierover is te vinden op www.anbi.nl

Gedragscode Fondsenwerving Rondom onze fondsenwerving houden we een aantal ethische regels in acht. Ten eerste zorgen we ervoor zorgvuldig om te gaan met de wensen van onze donateurs. Zo kunnen zij onder andere aangeven dat ze geen of minder post van ons willen ontvangen of niet meer door ons gebeld willen worden. Ook zijn we aangesloten bij www.infofilter.nl, waar nieuwe particulieren kunnen melden dat ze geen prijs stellen op ongewenste reclame. De stichting Infofilter kan adresgegevens blokkeren tegen ongewenste post, telefoontjes en telefonische marktonderzoeken.

80

5. Organisatie

In 2009 zijn we tevens aangesloten bij het Bel-meniet-register. Consumenten kunnen hun telefoonnummer inschrijven in het Bel-me-niet register. Voordat we contact met potentiële donateurs willen opnemen, controleren wij of zij ingeschreven staan in het register. Is dit het geval, dan zullen wij hen niet meer benaderen met een telefonisch aanbod. Klachten, welke kunnen binnenkomen via post, mail, telefoon of mondeling via medewerkers of derden, nemen wij uiterst serieus. We hebben een reglement voor klachtbehandeling welke goed wordt nageleefd. Mensen met een klacht ontvangen binnen 24 uur een bevestiging van ontvangst van de klacht en een toelichting op de verdere afhandeling ervan. Ook in 2009 hebben we de klachten van onze donateurs weer goed in kaart gebracht. We kregen 86 klachten, voornamelijk over te veel giftverzoeken, te dure communicatiemiddelen, onze wervingmethoden, de administratieve verwerking van gegevens en onze werkwijze en beleid. In alle gevallen is binnen 24 uur een eerste reactie gegeven en de afhandeltijd bedroeg gemiddeld drie tot vijf werkdagen. In het kader van kwaliteitsverbetering is in 2008 een start gemaakt met de verbetering van de klachtenprocedure, met als doel een nog efficiëntere afhandeling van klachten, de verbetering van administratieve processen en het verhogen van de tevredenheid van donateurs en andere geïnteresseerden. Dit project heeft in het verslagjaar niet voldoende aandacht gekregen. In 2010 zullen we hier meer aandacht aan besteden. De nieuwe procedure zal meer aandacht hebben voor klachten op het gebied van bedrijfsvoering, externe relaties en interne relaties met onze moederorganisatie en partnerorganisaties in de landen waar we actief zijn. We hebben vorig jaar wel gewerkt aan een ethische code voor onze organisatie. Hierin hebben we onze waarden en normen vastgelegd en voorwaarden voor nieuwe samenwerkingverbanden neergezet. We onderzoeken altijd eerst of de missie van derden niet conflicteert met onze eigen missie of indruist tegen onze principes. Bij acties, ook als die door anderen worden georganiseerd, moet altijd duidelijk zijn welke rol onze organisatie inneemt en hoe de bijdrage voor SOS Kinderdorpen tot stand komt. Ons logo mag alleen na toestemming gebruikt worden, hoewel uit praktijk blijkt dat dit helaas niet altijd te controleren is. In 2010 zal de ethische code in werking treden. Tot slot hebben wij ook als richtlijn dat we nooit vergelijkende reclame maken, waarin we andere hulporganisaties negatief afzetten tegen ons werk.

5. Organisatie


Doelstellingen 2009 • De baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 15,2 miljoen naar 15,5 miljoen. • Ons kostenpercentage van de eigen fondsenwerving, het CBF percentage blijft onder de 18,3 procent. • Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen blijven onder de 5,5 procent. • Aantal donateurs (actieve) stijgt van 126.000 naar 141.000. Hiervan geeft 67 procent een structurele bijdrage. • De particulieren fondsenwerving is sterk gegroeid. In 2009 wil de organisatie zich blijven richten op investeringen en groei van deze pijler. • Vanaf 2009 wordt nog meer dan voorheen geïnvesteerd in het behoud van onze relaties. Door hen via dialoog meer te betrekken bij ons werk en hen meer service op maat te bieden. Hiertoe wordt begin 2009 één medewerker aangenomen. • Behoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van 1 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Daarnaast dienen we dit jaar een nieuwe aanvraag in voor een bijdrage uit de extra trekking. Ondanks de geringe kans dat wij deze ook daadwerkelijk zullen ontvangen. • De afdeling Internationale samenwerking dient twee subsidieaanvragen in bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. • Iedere maand monitoren we onze inkomsten zodat we onze kosten gefaseerd kunnen maken wanneer blijkt dat de resultaten tegenvallen door de financiële crisis.

Resultaten fondsenwerving 2009 De baten uit eigen fondsenwerving zijn in 2009 gestegen van 15,2 miljoen naar 16,0 miljoen. De begroting is gehaald. Dit konden wij realiseren met behulp van 33 betaalde medewerkers bij onze organisatie, die samen gemiddeld 27,3 fulltime arbeidsplaatsen vervulden (wat lager was dan begroot). fondsenwerving in 2009 was niet eenvoudig en binnen meerdere doelgroepen vielen de inkomsten tegen. De particulieren fondsenwerving is in 2009 gegroeid. In 2009 is de organisatie zich blijven richten op investeringen en groei van deze pijler. De groei in nieuwe kanalen hebben we niet gerealiseerd, als gevolg van beperkte capaciteit en minder budget. Het aantal donateurs is in 2009 gestegen van 126.000 naar 133.000. Hiervan geeft 60 procent een structurele bijdrage. Om de loyaliteit van onze achterban te bevorderen is er in 2009 één medewerker aangenomen. Wij hebben ook dit jaar weer 1 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij ontvangen. Wij hebben in 2009 een MFS-II aanvraag ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken en een aanvraag voor een gezinsversterkend programma in Guinee Bissau bij de Europese Unie. Een groot deel van deze laatste aanvraag is gehonoreerd. Over MFS-II krijgen wij meer bericht in 2010. Een Matra-aanvraag voor een gezinsversterkend programma in St. Petersburg werd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken wederom afgewezen, in verband met andere prioriteiten van het Ministerie. De kosten voor fondsenwerving bedroegen 2,1 miljoen euro. Het kostenpercentage kwam daarmee op 13,1 procent. Ook hier haalden we onze doelstelling om onder de 18,3 procent te blijven. Onze beheer- en administratiekosten uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen zijn in 2009 met 3,9 procent onder de 5,5 procent gebleven. Wij hebben in het verslagjaar iedere maand onze inkomsten gemonitord en hebben onze investeringen daar zorgvuldig op aangepast. Doelstellingen fondsenwerving 2010 • Totale inkomsten eigen fondsenwerving groeit van 16.0 naar 16.4 miljoen euro. Dit is een groeipercentage verdeeld over de verschillende segmenten van 2 procent. • Aantal donateurs stijgt van 133.000 naar 143.000. Hiervan geeft 70 procent een structurele bijdrage • Ons kostenpercentage van de eigen fondsenwerving, het CBF percentage, komt uit op 16 procent. We blijven onze inkomsten maandelijks monitoren, zodat we kunnen anticiperen op de ontwikkelingen in de markt en gefaseerd investeringen kunnen doen. • Behoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van de Nationale Postcode Loterij van 900.000 euro. Het is een vaste bijdrage, voorheen bedroeg deze 1 miljoen euro. • Start van de samenwerking met ICS, Wereldkinderen en Wilde Ganzen in de alliantie Together4Change. Samen wordt een aanvraag ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor MFS II-subsidie voor 2011-2015. De aanvraag voor SOS Kinderdorpen bedraagt 4 miljoen euro per jaar.

81


5. Organisatie


5.6 Voorlichting

Marjolein Lankhout

Manager Communicatie

‘Het is een voorrecht mensen te informeren over wat we doen’ ‘Voorlichting is essentieel om het draagvlak voor ons werk te vergroten’, zegt communicatiemanager Marjolein Lankhout. “SOS Kinderdorpen staat als een huis. De organisatie begon zestig jaar geleden in één land en inmiddels zijn we in 132 landen vertegenwoordigd. Een indrukwekkend aantal. Onze missie en visie is in al die tijd hetzelfde gebleven, maar per land kan de aanpak iets verschillen. We werken overal met lokale mensen. Vrouwen en mannen die zich met hart en ziel inzetten voor onze kinderen. Eén van de grote voordelen van werken met lokale medewerkers is dat zij precies weten welke problematiek in hun land speelt. Daarom kunnen wij hulp op maat bieden. Zo was er in ons Spaanse kinderdorp El Escorial behoefte aan een speciaal babyhuis. Daar verblijven baby’s en peuters waarvan de ouders tijdelijk uit de ouderlijke macht zijn gezet. De kinderen wonen in dit huis totdat de rechter heeft besloten aan wie ze worden toegewezen. Samen met onze ambassadeur Ruud van Nistelrooy en zijn vrouw Leontien bezocht ik dit babyhuis. Het was prachtig om te zien hoeveel liefde en aandacht die kleintjes kregen. Voor mij was dit ook een totaal nieuw concept, maar het klopt en het werkt. In Afrikaanse landen worden we met hele andere problemen geconfronteerd: armoede, ondervoeding, analfabetisme, HIV/aids, oorlog. Dat vraagt om een andere invulling van onze hulp. We besteden vanuit onze Afrikaanse kinderdorpen en programma’s veel aandacht aan de preventie en het behandelen van HIV/aids. Ook breiden we daar onze gezinsversterkende programma’s steeds verder uit. Door kwetsbare gezinnen te helpen, voorkomen we dat zij uit onmacht hun kinderen in de steek laten. Dankzij onze zestig jaar ervaring, zijn we in staat om ons werk te verbreden. Wat ik mooi vind om te zien, is dat we als organisatie flexibel en daadkrachtig zijn. In 2009 kregen we dan ook een belangrijke erkenning voor de rol die onze organisatie de afgelopen decennia heeft gespeeld voor kinderen in nood. SOS Kinderdorpen werd namelijk weer genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede. Voor onze afdeling Communicatie is het een uitdaging om het publiek zo goed mogelijk te informeren over de veelzijdigheid van SOS Kinderdorpen. We vinden het een voorrecht om dat te kunnen doen. Om ons draagvlak te vergroten is het essentieel om goede voorlichting over ons werk te geven. Onze eigen achterban wordt steeds kritischer maar ook de vraag van het Nederlandse publiek over goede doelen vraagt om meer aandacht. Dat was ook de reden dat we in 2009 een extra medewerker op de afdeling Voorlichting aannamen. Zodat we onze achterban beter kunnen informeren. Door meer aandacht te besteden aan PR en voorlichting, krijgen we meer aandacht in de media wat wezenlijk bijdraagt aan onze bekendheid. Zo zorgen we ervoor dat we meer bewustwording onder de Nederlandse bevolking creëren zodat mensen de problematiek van weeskinderen en verlaten kinderen beter begrijpen.” Ontwikkelingen in 2009 Net als de overige afdelingen binnen SOS Kinderdorpen, hebben we ook vanuit Communicatie per maand kritisch gekeken wat onze inkomsten zouden zijn, alvorens onze uitgaven te bepalen. Zo is het Bulletin in 2009 in plaats van drie keer, slechts twee keer verschenen. Uiteraard waren er uitgaven die gedaan moesten worden, zoals de productie van het Jaarverslag, maar ook advertentiekosten in bijvoorbeeld de Belastingalmanak en de Goede Doelengids. Deze naslagwerken zijn ofwel verplicht, of vormen een belangrijke bron van

82

nieuwe donateurs voor ons. Toen in de loop van het jaar bleek dat de inkomsten enigszins volgens begroting verliepen, hebben we een deel van ons budget gefaseerd ingezet. Gelukkig werken veel leveranciers, bureaus en andere professionals al jaren tegen een sterk gereduceerd tarief voor ons. Dit geldt voor onder andere advisering, vormgeving, tekstproducties, drukwerk en mediaplaatsing. In 2009 ontvingen we ruim 2 miljoen euro in natura. Een andere belangrijke ontwikkeling op de afdeling was een onderzoek onder onze donateurs naar de waardering voor ons Bulletin.

5. Organisatie


Door middel van grotendeels gesponsord onderzoek door 121 interaction hebben we samen met donateurs bekeken hoe we hen beter kunnen informeren. In 2010 zullen we het Bulletin voor het eerst in nieuwe vorm produceren. Verder stond eind 2009 de herpositionering van ons merk centraal op de afdeling. Herpositionering Al in 2008 startte onze moederorganisatie wereldwijd met het herpositoneren van onze organisatie. Samen met SOS moeders, SOS kinderen en medewerkers werden onze kernactiviteiten benoemd en werd gekeken hoe dit het beste uitgelegd kan worden aan het publiek. Dit resulteerde in een aanpassing op internationaal niveau van ons merk, onze communicatie en onze huisstijl. Een ontwikkeling die wij als SOS Kinderdorpen Nederland ook volgden. Deze herpositionering is in het verslagjaar door de afdeling Communicatie uitgevoerd en heeft geleid tot een nieuw logo, een nieuwe pay-off en een aangepaste huisstijl. Eén van de belangrijkste aanpassingen betrof onze pay-off ‘Een liefdevol thuis voor ieder kind’. Hier hebben we voor gekozen omdat de oude pay-off de lading van ons huidige werk minder goed dekte. Deze benoemde namelijk alleen onze hulp aan weeskinderen, terwijl onze organisatie zich ook in toenemende mate richt op kinderen die niet per definitie wees zijn, maar door andere redenen niet bij hun ouders kunnen opgroeien. De kinderen die wij helpen hebben altijd een ding gemeen: ze hebben niemand anders die voor hen kan zorgen of dreigen de zorg van hun familie te verliezen. De oplossing die wij deze kinderen bieden, is in al onze projecten - zowel in de kinderdorpen als in de gezinsversterkende programma’s - gelijk: ze kunnen opgroeien in een gezin waar ze worden omringd met liefde, respect en veiligheid. Deze aanpassing van de pay-off is niet alleen door onze organisatie vormgegeven. Wij vonden de mening van onze achterban hierin belangrijk en hebben een kwalitatief onderzoek onder onze doelgroep gedaan naar hoe zij ons werk beleven en specifiek naar hoe zij vinden dat onze pay-off dit zou moeten

uitleggen. Dit onderzoek is kosteloos uitgevoerd door onderzoeksbureau Ferro in Amsterdam. Donateurs en niet-donateurs namen eraan deel en waren unaniem over welke pay-off het beste bij ons merk past. In lijn met deze aanpassingen in merkvoering en huisstijl, hebben we alle communicatiemiddelen aangepast. Dit gebeurt in fases omdat wij eerst alle oude middelen opmaken alvorens nieuw materiaal te maken. Publiciteit Aangezien media-aandacht kostbaar is, was het ook in het verslagjaar de uitdaging om zoveel mogelijk publiciteit te vergaren tegen zo laag mogelijke kosten. We streven voortdurend naar het verkrijgen van gratis publiciteit. Dit is in 2009 goed gelukt, maar kan nog steeds beter. Advertenties over ons werk zijn regelmatig gratis geplaatst. Onze SOS ambassadeurs, honderden vrijwilligers en medewerkers zorgden ervoor dat ze met optredens, scholenacties, benefietconcerten, marathons en festivals SOS Kinderdorpen onder de aandacht brachten. Enkele hoogtepunten van het afgelopen jaar: Begin van dit jaar organiseerden we een perslunch over de impact van de economische crisis op het geefgedrag van het Nederlandse publiek. De discussie tussen Karien van Gennip, voorzitter van onze Raad van Toezicht, en professor Filantropie Theo Schuyt werd bijgewoond door een aantal journalisten. De uitkomsten van hun discussie werden goed opgepakt door de Nederlandse pers. In de zomer brachten SOS ambassadeur Jan Smit en zijn Surinaamse collega Damaru speciaal voor onze organisatie het nummer ‘Tuintje In Mijn hart (Mi Rowsu)’ uit. De single kreeg platina en werd gekozen tot zomerhit van 2009. Naast het feit dat de opbrengst uit de singleverkoop - maar liefst 30.000 euro - volledig aan ons werd gedoneerd, lichtte Jan Smit de actie toe op talloze radio- en tv zenders zoals Radio3fm, Shownieuws en RTL Boulevard. Jan was ook trekker van de online campagne mijnsoskinderdorp.nl.


Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet der Nederlanden: “Als beschermvrouwe van SOS Kinderdorpen ben ik al jaren getuige van de ontwikkeling van de organisatie. De projecten zijn goed georganiseerd en ik heb grote bewondering voor de tomeloze en liefdevolle inzet van de SOS moeders en andere medewerkers. Ik feliciteer de organisatie dan ook van harte met haar zestig jarig bestaan.”

83


Hiermee kwam hij meermaals in de uitzending bij Radio3fm-dj Giel Beelen om over ons werk te praten. SOS ambassadeur Annemarie van Gaal was het afgelopen jaar ook regelmatig in het nieuws. In Het Financieel Dagblad hield zij een dagboek bij over haar bezoek aan een SOS kinderdorp in Ghana. Ook ambassadeur Ruud van Nisterooy en zijn vrouw Leontien wisten met hun enthousiasme SOS Kinderdorpen onder de aandacht te brengen. In het weekblad Libelle werden ze onder meer geïnterviewd over hun goede doel. Tevens verschenen ze in het landelijke nieuws met een unieke fotoshoot ten bate van de SOS kinderen. Het netwerk Vrouwen Bouwen heeft ook veel aandacht in de media gegenereerd. Zo zijn we vele malen prominent aanwezig geweest in het Stan Huygens journaal van dagblad De Telegraaf. In het najaar verscheen ambassadeur Anky van Grunsven met een interview in MAMA Magazine. Eind 2009 maakte Metro melding van een donateursactie met Jan Smit en onze partner C&A. De hartenactie die we in december hielden, verscheen in het Algemeen Dagblad en Metro. Tot slot sloeg Jan Smit op 10 december de beursgong in Amsterdam en luidde daarmee de kerst in voor de NYSE Euronext. Ook hier wist hij weer de aandacht te richten op ons werk. In totaal kregen we voor ruim 3 miljoen euro aan gratis publiciteit (in 2008 was dit 2,6 miljoen euro). Dit houdt in dat als we voor alle aandacht in de media hadden moeten betalen, dan had ons dat dit bedrag gekost. Helaas hadden we uit financiële overwegingen niet de instrumenten om de totale hoeveelheid en waarde van gratis publiciteit op internet, radio en televisie goed te meten. Alleen de publicaties in de gedrukte media hebben we kunnen meten. Toch kunnen we op basis van de gegevens die we wel hebben, stellen dat we onze doelstelling om 5 miljoen euro aan gratis publiciteit te halen, is gerealiseerd. Ook online: via onze partners Funda en ilse media hebben we in 2009 weer miljoenen pageviews met een significante mediawaarde gedoneerd gekregen. Volgend jaar gaan we investeren in goede meetinstrumenten voor publicitaire aandacht. Campagnes In 2009 hebben we voor het derde jaar onze Mouna campagne ingezet. Via radio, TV en advertenties, maar voor het eerst ook via grote billboards van JCDecaux, liet het verhaal van Mouna mensen wederom kennis maken met ons werk. Mouna leerden we inmiddels drie jaar geleden kennen. Op pagina 40 kunt u lezen hoe Mouna zich ontwikkelt. Omdat we online zoveel gratis mediaruimte krijgen van Funda en ilse, was er na drie jaar over Mouna te hebben gecommuniceerd, behoefte aan nieuw materiaal. Daarom hebben we in 2009 een nieuwe online campagne gemaakt. De beelden hiervoor zijn opgenomen in SOS kinderdorp Nelspruit in Zuid-Afrika en tonen het verhaal van het SOS meisje Busi en haar broertjes en zusjes en SOS moeder. De productie van deze campagne deden we volledig zelf. Inmiddels hebben we de nodige ervaring in huis, waardoor we geen externe bureaus hoeven in

84

5. Organisatie

te huren en zo de kosten zeer laag kunnen houden. Een andere campagne die we in het verslagjaar voerden, was de handtekeningenactie voor de Dag van het Gezin op 15 mei. Wij willen dat er meer aandacht komt voor deze dag in Nederland: een dag waarop we vieren hoe bijzonder het is om een gezin te hebben en kunnen stilstaan bij de vele kinderen in de wereld voor wie dit niet vanzelfsprekend is. De petitie werd uiteindelijk overhandigd aan het Ministerie van Jeugd en Gezin, die achter onze gezinsgerichte manier van werken staat. Naamsbekendheid Bekendheid van wie wij zijn en wat we doen vormt de basis voor het vergroten van het draagvlak voor ons werk. Elk jaar meet onderzoeksbureau Mediad de positie van goede doelen in Nederland met de Charibarometer. Dit is een onafhankelijk onderzoek onder 8.821 respondenten ten aanzien van 107 goede doelen. Uit de Charibarometer bleek dat onze spontane naamsbekendheid in 2009 licht is gestegen. Ook de algemene bekendheid van en de waardering voor ons werk zijn in het verslagjaar gestegen. Bij beiden liggen we boven het gemiddelde van alle deelnemende fondsenwervende instellingen. Ons imago is eveneens in de rangorde gestegen. Naast de Charibarometer van Mediad deden we zelf met behulp van Trendbox ook onderzoek naar onze naamsbekendheid. Wederom voor een aanzienlijk deel gesponsord. Vóór de campagne in het najaar van 2009 deden we een zogenaamde nul-meting en na de campagne werd een één-meting gehouden. Op deze manier kunnen we ook testen of onze campagne effectief is geweest, wat de beste media en kanalen zijn en hoe we onze communicatie kunnen optimaliseren. Uitslagen van het onderzoek waren onder andere dat de naamsbekendheid zich wel enigszins ten goede heeft ontwikkeld naar aanleiding van de campagne in het najaar van 2009, maar dat de absolute niveaus laag blijven. Tevens blijkt dat ons imago onveranderd blijft. Na de campagne steeg onze spontane naamsbekendheid ten opzichte van de 0-meting met 2 procent licht naar 5 procent. Wanneer respondenten in de één-meting specifiek een goed doel ‘voor het welzijn van kinderen’ moesten noemen, werden wij door 7 procent genoemd: bijna een verdubbeling ten opzichte van de 4 procent uit de nul-meting. Wat betreft de geholpen naamsbekendheid stegen we volgens het onderzoek van Trendbox met 5 procent, naar 83 procent. Communicatie met belanghebbenden Met onze communicatie en activiteiten proberen we ook het draagvlak en de betrokkenheid van de samenleving te beïnvloeden. In sommige gevallen hebben we belanghebbenden van SOS Kinderdorpen zelfs betrokken bij het formuleren van onze beleidspunten. Zo hebben we gesprekken gevoerd met mensen die zich bij ons betrokken voelen: adviseurs, mediaspecialisten, donateurs, SOS partnerorganisaties, raadsleden en bedrijfspartners. Hieruit hebben we

5. Organisatie


leerpunten opgedaan, maar we hebben ook veel bevestiging gekregen van onze huidige koers. Door hun mening voelen we ons gesteund en gesterkt in ons beleid. Daarnaast streven we elke dag weer eerlijke en heldere communicatie na, zodat het publiek weet wat er met donaties en inspanningen gebeurt. Ons jaarverslag is hier een goed voorbeeld van. In 2009 stegen we van de zestiende naar de elfde plaats van de Transparant Prijs. Deze prijs is in het leven geroepen voor het meest duidelijke en onderscheidende jaarverslag. De elfde plaats is een mooi resultaat: ons jaarverslag mag zich hiermee tot de kopgroep van alle tweehonderd inzendingen rekenen. De jury prees met name de leesbaarheid en hoge communicatieve waarde van onze inzending. Onze website werd in 2009 door 300.000 mensen bezocht (ten opzichte van 200.000 in 2008). Velen van hen kwamen op onze site terecht dankzij gesponsorde banners op de websites van onder meer Funda en ilse media. 829 mensen meldden zich via onze site aan als structurele donateur. In het afgelopen jaar hielden we tevens twee bijeenkomsten voor enkele donateurs. Zij werden persoonlijk geïnformeerd over de organisatie en konden vragen stellen. In de toekomst willen wij vaker de dialoog aangaan met onze achterban door middel van persoonlijke ontmoetingen. Voor ons is dit ook

leerzaam omdat we beter op de behoeften van onze donateurs kunnen inspelen. Ook als er minder goed nieuws is vanuit de landen waar we actief zijn, houden we onze donateurs en partners op de hoogte. Zo mailen we onze vaste donateurs bij calamiteiten in de kinderdorpen of programma’s die ze steunen. De tsunami van vijf jaar geleden is hier een voorbeeld van. Direct na de ramp hebben we donateurs die kinderdorpen in Zuidoost-Azië steunden geschreven en gebeld over de situatie. En in de maanden en jaren daarna hebben wij hen aanhoudend op de hoogte gehouden over de ontwikkelingen rondom de wederopbouw. Gedragscode Voorlichting Ten aanzien van het gebruik van foto’s, teksten en overig materiaal in de communicatie over ons werk maken we alleen gebruik van materialen die daadwerkelijk afkomstig zijn uit SOS kinderdorpen of andere SOS programma’s. Ter bescherming van de kinderen wordt de privacy van kinderen niet geschonden.Zo zullen wij bij een foto (in de meeste gevallen) niet de volledige naam van het kind en de locatie van het kinderdorp noemen. Bronnen worden altijd vermeld of zijn beschikbaar. Voor publicatie wordt de inhoud altijd gecheckt door alle betrokkenen.

Communicatiemix

Middel

Frequentie

Website Online nieuwsbrieven SOS Bulletin Radiospots Televisiespots Jaarverslag Voorlichtingmateriaal (zoals bijv. folders) Promotiemateriaal (zoals bijv. posters en banners) Advertenties Buitenmedia

doorlopend maandelijks drie keer per jaar tijdens campagnes, meestal tweemaal per jaar tijdens campagnes, meestal tweemaal per jaar één keer per jaar doorlopend op aanvraag doorlopend op aanvraag indien gesponsord aangeboden, aangevuld met stoppers indien gesponsord aangeboden, tijdens campagnes

Ambassadeurs Mensen die zich naast onze ambassadeurs voor ons inzetten: Anky van Grunsven Christophe Haddad Annemarie van Gaal Fouradi Gerda Havertong Veldhuis & Kemper Hans van Breukelen Henk Savelberg Jan Smit Ruud van Nistelrooy Yvonne van Gennip

Ook op internationaal niveau wordt onze organisatie gesteund door meerdere vrienden: Nelson Mandela Dalai Lama Angelina Jolie Prinses Salimah Aga Khan Koningin Noor van Jordanië

85


5. Organisatie

SOS ambassadeur Ruud van Nistelrooy: ‘Kinderen warmte en geborgenheid meegeven is zo belangrijk’ Ruud van Nistelrooy is één van onze bevlogen ambassadeurs. Samen met zijn vrouw Leontien zet hij zich met hart en ziel in voor onze organisatie.


Ruud leerde onze organisatie in 1999 kennen tijdens een interland in Roemenië toen hij nog bij Jong Oranje zat. “Destijds heb ik heel bewust voor SOS Kinderdorpen gekozen omdat SOS als enige hulporganisatie in staat is om kinderen voor een langere termijn een echt thuis te geven”, zegt Ruud. Sinds die tijd heeft hij zich al op veel manieren ingezet voor onze organisatie. In 2009 stond Ruud samen met drie kinderen model voor het kinderkledingmerk Vingino, één van onze bedrijfspartners. Vingino ontwierp een speciale collectie shirts waarvan een deel van de opbrengst ten goede komt aan ons werk en Ruud leverde graag een bijdrage aan de samenwerking. Op het trainingsveld van zijn toenmalige club Real Madrid, werd hij samen met de kinderen gefotografeerd door zijn vrouw Leontien, die fotografe is. Ruud: “Ik vond het heel relaxt om voor haar te poseren. De kinderen voelden zich stoer in de kleren van Vingino en ik vond het super om dit samen met Leontien voor SOS te doen.” Ruud en zijn vrouw bezochten ook ons kinderdorp El Escorial nabij Madrid, waar ze lunchten met één van de SOS gezinnen. De kinderen vonden het fantastisch om bezoek te krijgen van de topvoetballer, zeker omdat hij ook een partijtje voetbal met ze speelde. “Het was mooi om de Spaanse families te ontmoeten. We steunen SOS Kinderdorpen omdat we geloven in de kracht van een gezin voor kinderen. Uit onze eigen jeugd weten we dat je kinderen een gevoel van warmte en geborgenheid moet geven, dat is zo belangrijk voor later.”

86

5. Organisatie


Doelstellingen voorlichting 2009 • Vergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago. We meten dit jaarlijks via de Charibarometer van Mediad. • Draagvlak voor onze missie groeit, door meer tijd te investeren in PR. Daarvoor wordt één communicatiemedewerker aangenomen. De waarde van gratis publiciteit stijgt naar vijf miljoen euro. • Het SOS netwerk organiseert minimaal acht succesvolle bijeenkomsten.

Wat hebben we hiervan gerealiseerd? Onze naamsbekendheid is in het verslagjaar gestegen. Om meer gratis publiciteit in de media te verkrijgen en hierdoor het draagvlak voor ons werk te vergroten is in 2009 één medewerker aangenomen. De waarde van gratis publiciteit is gestegen. Het SOS netwerk heeft in het verslagjaar drie netwerkdagen, twee bijeenkomsten voor scholenvoorlichters, twee bijeenkomsten voor sprekers en één bijeenkomst voor PR vrijwilligers georganiseerd.

Doelstellingen voorlichting 2010 • PR beleid verder optimaliseren om het draagvlak voor de SOS missie te laten groeien. De waarde van gratis publiciteit stijgt naar 5 miljoen euro. Om dit te realiseren, zullen we onder andere een nieuwe SOS ambassadeur aan ons binden. • Vergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago, af te meten aan onderzoek via Trendbox en de Charibarometer. • Vanaf 2009 wordt nog meer dan voorheen geïnvesteerd in het behoud van onze relaties. Door hen via dialoog meer te betrekken bij ons werk en hen meer service op maat te bieden. Hiertoe wordt begin 2010 één medewerker aangenomen. Tevens wordt een vernieuwde SOS krant uitgebracht om onze achterban beter op de hoogte te houden van ons werk. • Het aantal netwerkers groeit naar 2000 mensen die in totaal 100.000 euro aan fondsen werven. • Versterken van netwerken die een grote bijdrage leveren aan de doelstellingen van onze organisatie, bijvoorbeeld een vervolg op het succesvolle Vrouwen Bouwen.

Foto: Benno Neleman

Naam: Carlito SOS kinderdorp Morelia, Mexico Achtergrond: Carlito heeft in een weeshuis gewoond. Hij sprak geen woord sinds hij op vierjarige leeftijd door zijn moeder was achtergelaten. Nu: Carlito woont sinds 2005 in het kinderdorp. Zijn SOS moeder Vicky ging met veel liefde en geduld met hem om. Na enkele maanden sprak hij zijn eerste woorden. ‘Mande?’, vroeg hij. ‘Wat zeg je?’ Sindsdien is zijn bijnaam ‘Mane’ en heeft hij zijn taal- en spraakachterstand al flink ingehaald.

87



Financieel verslag

88

6. Financieel verslag

2009





Frank Kusse,

Lid Raad van Toezicht en Auditcomité

‘Ambitie wordt vertaald in concrete actie’ “Ondanks de crisis wist SOS Kinderdorpen zich in 2009 prima staande te houden”, zegt Frank Kusse. Hij is oud-bestuurslid bij Robeco en lid van onze Raad van Toezicht.

Foto: Aldo Ellena

“Wat ik hartverwarmend vind, is dat onze donateurs ondanks alle economische onzekerheid niet minder zijn gaan geven. Dat was eerlijk gezegd wel onze angst. En hoewel 2009 door de crisis geen eenvoudig jaar was voor fondsenwerving, omdat het werven van nieuwe donateurs en partners lastig was, hebben we ten opzichte van het topjaar 2008 toch een groei in eigen fondsenwerving kunnen realiseren van 6%. De donaties van particulieren bleven gelijk en de inkomsten uit nalatenschappen groeiden. Wel zagen we een daling van de inkomsten bij het segment bedrijven en stichtingen. Die daling houdt rechtstreeks verband met de crisis. Aan de andere kant daalden onze uitgaven doordat we een uiterst voorzichtig uitgavenbeleid hebben gehanteerd. In 2009 hebben we dan ook kunnen bewijzen dat we zelfs in de moeilijkste marktomstandigheden over meer geld voor onze kinderen kunnen beschikken en zelfs meer kinderen hebben kunnen helpen. We zijn dan ook zeker niet pessimistisch over 2010. Integendeel. We denken dat de groei van de donaties van particulieren in 2010 wordt voortgezet. Ook bij bedrijven en stichtingen richten we ons opnieuw op groei. Dat we toch een lichte daling van de totale inkomsten begroten, komt omdat we er niet van uitgaan dat de inkomsten uit nalatenschappen in 2010 zich op het hoge niveau van 2009 zullen handhaven. Wat verder heel belangrijk is: SOS Kinderdorpen is een financieel gezonde organisatie met duidelijke principes. Zo doen we niet aan beleggen en houden we goed in de gaten bij welke banken we ons geld neerzetten. We willen onze financiële stabiliteit niet in de waagschaal leggen. Het goede is dat dit conservatieve financiële beleid niet ten koste gaat van onze ambities. Ik ben ervan overtuigd dat we onze doelstellingen om in 2016 één miljoen kinderen structureel te helpen, kunnen verwezenlijken. SOS Kinderdorpen kan bogen op jarenlange bewezen resultaten en de hele organisatie is zeer gemotiveerd om door te groeien. SOS geeft kinderen zoveel mee. We bieden kinderen niet alleen 24 uur per dag een warm nest, maar geven hen ook de emotionele en praktische bagage mee die nodig is om bij te kunnen dragen aan hun eigen ontwikkeling en die van hun land. Als vader van vier kinderen vind ik de hulp die wij bieden van groot belang.”

89



Samenvatting Het jaar 2009 is een ambitieus jaar voor SOS Kinderdorpen geweest. Bij het opstellen van de begroting is dit vertaald in een groeidoelstelling voor de baten uit eigen fondsenwerving van € 15,2 miljoen naar € 15,5 miljoen. Een zeer ambitieuze doelstelling doordat de baten in 2008 sterk positief beïnvloed werden vanwege een extra bate van de Nationale Postcode Loterij van € 1 miljoen en doordat Nederland in 2009 steeds duidelijker te maken kreeg met de gevolgen van de financiële crisis. Ondanks de effecten van de financiële crisis hebben we onze groeidoelstelling in 2009 weten te overtreffen en baten uit eigen fondsenwerving van € 16,0 miljoen gerealiseerd. Wel bleek in 2009 dat met name de inkomsten van bedrijven en stichtingen zijn teruggelopen, mede door de financiële crisis, maar dat we daartegenover veel meer inkomsten hebben ontvangen uit nalatenschappen. Vergelijking ten opzichte van begroting

Opbrengsten De totale opbrengsten bedragen ongeveer € 18,5 miljoen ten opzichte van € 18,1 miljoen begroot. Baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving bedragen € 16,0 miljoen ten opzichte van € 15,5 miljoen begroot. Deze stijging wordt veroorzaakt door de volgende factoren: • De contributies, donaties, giften en schenkingen bedragen € 9.039.949 en zijn lager dan begroot (€ 99.755.884) doordat het aantal donateurs niet zo sterk is gegroeid als verwacht. Wel is de gemiddelde gift per donateur hoger dan verwacht. Per 31 december 2009 heeft SOS Kinderdorpen ruim 133.000 donateurs, welke als volgt zijn te verdelen: Soort Werkelijk Begroot donateur 2009 2009 Kindpeten 2.446 2.215 Dorpsvrienden 3.457 3.779 Huisvrienden 23.203 24.097 Vrienden 104.055 111.159 Totaal 133.161 141.250

Werkelijk 2008 2.325 3.615 23.314 96.467 125.721

• D e inkomsten uit acties bedragen € 1,1 miljoen ten opzichte van € 0,9 miljoen begroot en zijn daarmee licht boven de begroting uitgekomen. • De schenkingen met een speciaal doel bedragen € 2,0 miljoen en bleven achter op de begroting (€ 2,9 miljoen) doordat bedrijven minder hebben gedoneerd dan verwacht; • D e nalatenschappen bedragen € 3,9 miljoen ten opzichte van € 1,9 miljoen begroot. Deze hogere opbrengst komt voornamelijk door een aantal grote nalatenschappen waarvan de grootste ruim €1,4 miljoen bedroeg. Opbrengsten acties van derden De baten uit acties van derden bedragen gezamenlijk circa € 1,0 miljoen zoals begroot.

90

Subsidies van overheden De opbrengsten uit subsidies bedragen € 989.000 en zijn iets lager dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door een lagere toegekende EU- subsidie (€ 134.000) welke gedeeltelijk wordt gecompenseerd door ontvangen subsidietoekenningen voor het FLIP project en PSO (samen € 128.728) welke niet waren begroot. Baten uit beleggingen Dit betreffen voornamelijk rente opbrengsten op deposito’s en een kleine post rente uit obligaties. De opbrengsten uit beleggingen bedragen € 423.000 ten opzichte van begroot € 615.000. In 2009 waren de rentetarieven beduidend lager dan over 2008, waardoor er minder renteopbrengsten zijn ontvangen dan begroot.

Bestedingen De totale bestedingen staan vermeld onder punt 16 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming). De totale bestedingen bedragen € 17,3 miljoen ten opzichte van € 15,1 miljoen begroot. Oorzaak hiervoor is het terughoudende beleid ten aanzien van het aangaan van verplichtingen door de onzekerheden die de huidige financiële crisis met zich meebrengt. Bij het opstellen van de oorspronkelijke begroting, in de zomer van 2008, was sprake van een heel andere situatie. In 2009 is gekozen voor het hanteren van meerdere budgetscenario’s waarbij vooral overwogen is welke kosten nodig zijn en welke een hoge mate van succeskans hebben om structureel bij te dragen aan hogere inkomsten. Deze werkwijze wordt verder toegelicht onder “financiële crisis”. De sterke overbesteding ten opzichte van begroting kan als volgt worden verklaard: 1. Bijdrage internationale organisatie € 50.000 lager dan begroot De bijdrage aan de internationale organisatie bedraagt € 575.000 ten opzichte van € 625.000 begroot. Deze bijdrage is aanzienlijk lager uitgevallen doordat een deel van de bijdrage is gebaseerd op de daadwerkelijke projectbetalingen die KDI voor ons verricht.


2. Afdrachten aan SOS organisaties € 3.485.000 hoger dan begroot De afdrachten aan andere SOS organisaties ten behoeve van specifieke dorpen en projecten bedragen € 12,2 miljoen ten opzichte van de € 8,7 miljoen die waren begroot. De stijging komt vooral doordat er in 2009 in totaal voor € 4,3 miljoen (2008:€ 3,7 miljoen) bestemd is voor nieuwe projecten die niet waren begroot. Doordat we minder schenkingen met een speciaal doel hebben ontvangen (2009: € 1,9 miljoen, begroot € 2,8 miljoen), konden we daardoor ook € 861.000 minder afdragen aan de met deze schenkingen gemoeide SOS projecten. Zie hiervoor ook bladzijde 108 van de jaarrekening. 3. Uitvoeringskosten eigen organisatie € 1.200.000 lager dan begroot De uitvoeringskosten van de eigen organisatie bedragen € 4,5 miljoen ten opzichte van € 5,7 miljoen begroot. Om er zeker van te zijn dat we onze verplichtingen richting onze projecten kunnen nakomen, hebben we voor wat betreft de kosten in eerste instantie een aantal “on hold”. Voor ons gevoerde beleid verwijzen wij naar de afzonderlijke passage over de financiële crisis verderop in dit verslag. Op basis van een maandelijkse analyse van de ontwikkeling van de inkomsten ten opzichte van de verwachting is vervolgens besloten om bepaalde kosten gefaseerd uit te geven. Door hantering van deze systematiek hebben wij in 2009 niet de begrote ruimte besteed. Belangrijke projecten welke wel begroot waren maar uiteindelijk niet zijn besteed, betreffen vooral publiciteit en communicatie. Wij hebben afgezien van het inzetten van DRTV (€ 160.000) en daarnaast is er bespaard op mailingen (€ 202.000) en marketing (€ 179.000). Door minder gebruik te maken van wervingsmethoden of te kiezen voor andere wervingsmethoden zijn de totale wervingskosten ruim € 400.000 lager dan begroot. Het betreft hier dan zowel de directe wervingskosten van bijvoorbeeld donateurs op straat (€ 339.000) als de kosten van internetwerving (€ 61.000). Ook door terughoudendheid in het aangaan van verplichtingen is de begrote groei van ons personele bestand pas later in 2009 geleidelijk ingevuld. Hierdoor zijn de personele lasten in 2009 € 228.000 lager dan begroot.


Vergelijking ten opzichte van voorgaand jaar

Opbrengsten De totale opbrengsten stegen van € 18,3 miljoen in 2008 naar € 18,5 miljoen in 2009. Baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving stegen van € 15,2 miljoen naar € 16,0 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door de volgende factoren: • De contributies, donaties, giften en schenkingen stijgen met van € 8,7 miljoen naar € 9,0 miljoen. Dit komt enerzijds door een stijging van het aantal structurele donateurs met 7.400 en anderzijds door een stijging van de gemiddelde gift per donateur; • De inkomsten uit acties daalden van € 1,3 miljoen naar € 1,1 miljoen vooral veroorzaakt door lagere opbrengsten uit kwartaalprojecten (€ 249.000); • De schenkingen met een speciaal doel daalden sterk ten opzichte van voorgaand jaar van € 2,6 miljoen naar € 2,0 miljoen; • De inkomsten uit nalatenschappen stegen sterk, onder meer door een aantal grote nalatenschappen in 2009. Opbrengsten acties van derden De baten uit acties van derden zijn gedaald van € 2,0 miljoen naar € 1,0 miljoen. Dit komt doordat we in 2008 een eenmalige bate van de Nationale Postcode Loterij ontvingen van € 1 miljoen. Subsidies van overheden Deze zijn ten opzichte van voorgaand jaar sterk gestegen, van € 575.000 naar € 989.000. Dit komt door hogere subsidietoekenningen van de EU (€ 665.000) en de toegekende subsidie van € 105.000 voor het FLIP project. Baten uit beleggingen Dit betreffen voornamelijk renteopbrengsten en een kleine post rente uit obligaties. De opbrengsten uit beleggingen zijn gedaald van € 519.000 naar € 423.000. Dit komt door de lagere rentetarieven in 2009.

De algemene kantoorkosten zijn circa € 150.000 lager uitgevallen dan begroot, vooral doordat we een aantal kosten niet zijn aangegaan (bijvoorbeeld een projectmanagementsysteem) en doordat notariskosten en advieskosten beperkter van omvang zijn dan vooraf begroot.

91


Bestedingen De totale bestedingen staan vermeld onder punt 16 van de toelichting op de staat van baten en lasten in de jaarrekening (verdeling kosten naar bestemming). De totale bestedingen bedragen € 17,3 miljoen ten opzichte van € 18,6 miljoen vorig jaar. Dit heeft de volgende oorzaken: 1. Bijdrage internationale organisatie De bijdrage aan de internationale organisatie is gedaald van € 692.000 naar € 575.000. Sinds 2008 is een bijdrage verschuldigd voor project ontwikkeling en management bijdrage, doordat we in 2009 minder projectuitgaven hadden door ons terughoudende beleid, is de bijdrage sterk afgenomen. Hierdoor bedroeg de fee circa € 112.000 (2008: € 224.000). Wel is in 2009 een incidentele aanvullende contributie betaald aan KDI van € 49.000, wat een kostenverhogend effect heeft. 2. Afdrachten aan SOS organisaties De afdrachten aan SOS organisaties zijn gedaald van € 13,0 miljoen naar € 12,2 miljoen. Enerzijds komt dit door een daling van de gelabelde giften, die in 2008 een incidentele bijdrage van de Nationale Postcode Loterij van € 1.000.000 bevatte. Anderzijds zijn in 2009 meer nieuwe projecten (€ 4.336.585) bestemd dan in 2008 (€ 3.677.691), maar zijn er minder bijdragen aan reeds bestaande SOS projecten geweest (€ 1.525.000). Voor nadere details zie ook onderdeel 15 (besteed aan de doelstelling).

rendement over deze gelden ontvangen. Wij vinden namelijk dat wij geen beleggingsrisico’s kunnen lopen en dus niet kunnen speculeren met het geld dat wij van onze donateurs hebben ontvangen. Om die reden zijn in 2007 alle beleggingen die we hadden in aandelen verkocht. In 2009 zijn de twee overgebleven vastrentende obligaties afgelopen, waardoor er nu geen beleggingen meer zijn. In dit beleggingsbeleid past ook dat beleggingen, afkomstig uit schenkingen of nalatenschappen, zo snel mogelijk liquide worden gemaakt voor de financiering van nieuwe projecten. Liquide middelen De liquide middelen betreffen geld dat al is bestemd voor SOS kinderdorpen en programma’s, maar nog niet is uitgegeven. Met name de bouw van grote projecten, (SOS Kinderdorpen Nederland financiert zelfstandig de bouw van meerdere SOS kinderdorpen wereldwijd) verloopt in verschillende fases. De bedragen worden daarom gefaseerd naar de desbetreffende dorpen overgemaakt. Zoals hierboven vermeld worden deze gelden vastgezet op een depositorekening. Eigen vermogen/vermogensbeleid Wat betreft ons eigen vermogen hebben we ervoor gekozen om een laag eigen vermogen aan te houden, omdat wij vinden dat de continuïteit van onze organisatie voldoende wordt gewaarborgd door een grote achterban van betrokken donateurs en structurele partners. Op die manier komt het geld van onze donateurs zo spoedig mogelijk terecht bij onze projecten.

3. Uitvoeringskosten eigen organisatie De uitvoeringskosten van de eigen organisatie zijn gedaald van € 4,9 miljoen in 2008 naar € 4,5 miljoen in 2009. Een belangrijke verklaring voor de daling van onze kosten is het terughoudende beleid ten aanzien van het aangaan van verplichtingen geweest. De belangrijkste dalingen betreffen vooral de lagere kosten voor publiciteit en communicatie. In 2009 zijn er aanzienlijk minder wervingsactiviteiten ingezet, bijvoorbeeld donateurwerving op straat (€ 202.000). Ook zijn er minder mailingen verstuurd (€ 130.000) en is er afgezien van het verzenden van een bulletin (€ 93.000). Tevens is er afgezien van DRTV (televisiereclame) wat een kostenverlagend effect heeft van € 290.000.

Doordat SOS Kinderdorpen verantwoordelijk wordt voor steeds meer eigen kinderdorpen en programma’s en daarmee ook de lange termijnverplichtingen toenemen, is in 2009 besloten het eigen vermogen in de komende jaren trapsgewijs te laten stijgen naar € 4,0 miljoen in 2012. Hiermee kunnen we garanderen dat we ook de dagelijkse kosten van de lopende projecten waarvoor wij verantwoordelijk zijn, kunnen blijven voldoen. De bewuste keuze om ons vermogen te laten toenemen heeft ertoe geleid dat we in 2009 een deel van ons vrij besteedbare vermogen bestemd hebben als continuïteitsreserve, zodat ook duidelijk is dat wij deze reserve kunnen aanspreken, mochten de opbrengsten niet voldoende zijn om aan onze verplichtingen te kunnen voldoen.

Toelichting op de balans

Bestemmingsfondsen Binnen SOS Kinderdorpen is sprake van twee bestemmingsfondsen. De eerste is gevormd voor de stijgende prijzen op de wereldmarkt en daardoor de gestegen voedselprijzen in onze dorpen. Hiervoor is in 2008 een voedselmailing verstuurd.

Beleggingen/beleggingsbeleid Wat betreft ons beleggingsbeleid hebben we er bewust voor gekozen om de gelden welke wij ter beschikking hebben gekregen, maar waarvan wij voor de doorbetaling afhankelijk zijn van de vorderingen van de bouw van een project, niet anders te beleggen dan in depositogelden. Deze gelden zetten wij vast op een depositorekening, zodat wij een verantwoord

92


Daarnaast is in 2008 een fonds op naam opgericht onder de naam Doris Tuapante Kinderfonds, waaruit elk jaar € 2.500 ter beschikking wordt gesteld aan


een fonds op naam. Deze gelden zullen te zijner tijd worden uitgegeven aan het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek het SOS kinderdorp Ipiales in Colombia. In 2009 is de bestemming van dit fonds gewijzigd. Met ingang van 2010 komt de jaarlijkse financiële uitkering ten goede aan het kinderdorp Bogota in Colombia. Nog te betalen inzake SOS projecten op korte termijn De verplichtingen inzake SOS projecten bedragen per 31 december 2009 € 13,0 miljoen (2008: € 11,1 miljoen). Dit betreft grotendeels het nog niet betaalde deel van de door de organisatie aangegane projectverplichtingen. Het betreft deels bouwprojecten, welke vaak langlopende projecten zijn. Daarnaast krijgen we bij de uitvoering van projecten soms te maken met onverwachte vertragingen of veranderingen. De projecten in de landen waar wij werken bevinden zich veelal nog in een opbouwfase. Bovendien is er soms schaarste aan goed materieel, goede medewerkers, grondstoffen en infrastructuur. Dit zijn enkele redenen waarom onze Nederlandse organisatie ontvangen projectdonaties soms pas in een laat stadium kan afdragen ten behoeve van de desbetreffende projecten.

Ontwikkelingen in 2009 Risicomanagement

zowel de Nederlandse overheid als de internationale gemeenschap. SOS Kinderdorpen hanteert verschillende manieren om het risico van fluctuerende inkomsten en de gevolgen daarvan voor de continuïteit van de projecten, op te vangen. Hiervoor maakt SOS Kinderdorpen financiële risico’s beheersbaar door een beleid van inkomstenspreiding te hanteren. Inkomsten worden via meerdere bronnen verkregen: particuliere donateurs, giften van bedrijven, de Nationale Postcode Loterij, institutionele donoren en overheden. Budgetbewaking SOS Kinderdorpen Nederland is 100% verantwoordelijk voor de financiering van de grote bouwprojecten die wij aannemen. Ten aanzien van de dagelijkse kosten van deze projecten geldt dat de hoofdfinancier, dus Nederland, verantwoordelijk is voor deze kosten. Andere SOS Kinderdorpen organisaties dragen vaak bij aan de dagelijkse kosten. De kosten van alle projecten worden vooraf gebudgetteerd. Jaarlijks dienen de organisaties van de landen van de projecten die wij steunen hun projectvoorstellen in, op basis waarvan onze gewenste bijdrage wordt vastgesteld, welke wij formeel moeten goedkeuren. De organisatie houdt vast aan vooraf opgestelde begrotingen. Binnen de wereldwijde organisatie heerst een strakke discipline ten aanzien van kostenbeheersing. Projecten waarvan vooraf de financiering niet in redelijkheid kan worden verwacht worden niet gestart. Financiële crisis Scenario’s Hoewel SOS Kinderdorpen in eerste instantie een ambitieuze begroting voor 2009 had opgesteld, is deze begin 2009 in het licht van de economische ontwikkelingen en de onzekerheid over het effect hiervan op onze inkomsten toch iets naar beneden bijgesteld. Deze bijgestelde begroting is opgenomen in de jaarrekening.

Foto: Claire Ladavicius

Spreiding van inkomsten De bereidheid van mensen en bedrijven om te geven, is onder meer afhankelijk van de economie. Een ongunstig economisch klimaat heeft dus negatieve gevolgen voor de inkomsten van SOS Kinderdorpen. Ook de aard en de hoogte van de inkomsten van institutionele donoren zijn aan veranderingen onderhevig. Welke onderwerpen (bijvoorbeeld onderwijs, goed bestuur, gezondheidszorg) aandacht krijgen in hulpverleningsprogramma’s en waarvoor al dan niet subsidies worden verleend, is afhankelijk van het beleid van


93


Om de financiële crisis het hoofd te kunnen bieden zijn begin 2009 meerdere scenario’s uitgewerkt voor de ontwikkeling van de opbrengsten en de kosten. Voor de opbrengsten hebben we onze ambities niet losgelaten. We zijn blijven kijken hoe we met zo min mogelijk middelen zo veel mogelijk opbrengsten konden realiseren. Dit heeft ook geleid tot een aantal maatregelen die de efficiency van de organisatie hebben verbeterd. Om er zeker van te zijn dat we onze verplichtingen richting onze projecten kunnen nakomen, hebben we voor wat betreft de kosten in eerste instantie een aantal uitgaven “on hold” gezet. Op basis van een maandelijkse analyse van de ontwikkeling van de inkomsten ten opzichte van de verwachting, is vervolgens besloten om bepaalde kosten gefaseerd uit te geven. Deze kosten konden we ons veroorloven, omdat gedurende het jaar bleek dat de inkomsten rond de begroting zouden uitkomen. Door deze voorzichtigheid hebben we ervoor gezorgd dat we onze verplichtingen na kunnen komen naar de kinderen en de gezinnen die op onze steun rekenen. Effect op inkomsten Door de crisis was het geen eenvoudig jaar voor fondsenwerving. De werving bij bedrijven bleef flink achter op onze plannen. Gelukkig bleven onze bestaande partners ons trouw steunen, maar acquisitie was moeilijk, waardoor we onze begroting hier niet gehaald hebben. We zijn blij dat onze particuliere donateurs trouw zijn aan ons werk, maar merkten wel dat het werven van nieuwe donateurs niet makkelijk was. Het achterblijven van de inkomsten uit sommige segmenten hebben we in 2009 kunnen compenseren, doordat we hogere opbrengsten hebben ontvangen uit nalatenschappen. Hiervoor geldt normaal gesproken dat we effecten en onroerend goed uit nalatenschappen zo snel mogelijk liquide maken. In 2009 is tijdelijk de maatregel ingesteld dat dit per dossier besproken is met het auditcomité om er zeker van te zijn dat we het maximale rendement hieruit haalden. Door het stabiliseren van de effectenmarkt is deze maatregel eind 2009 weer komen te vervallen. Ten opzichte van het jaar 2008 hebben wij een groei van 6 procent in de totale inkomsten uit eigen fondsenwerving kunnen realiseren. Zowel ten opzichte van de begroting als ten opzichte van 2008 zijn de inkomsten gestegen, waardoor we onze lange termijn verplichtingen naar de kinderen toe hebben kunnen garanderen. Internationale organisatie Ook binnen onze internationale organisatie zijn de nodige maatregelen genomen om de crisis het hoofd te kunnen bieden. Dit heeft geleid tot het “on hold” zetten van een aantal nieuwe projecten, om zo te kunnen garanderen dat de verplichting voor de dagelijkse kosten van onze projecten kan worden nagekomen.

94


Als blijkt dat de effecten van de crisis meevallen zullen deze projecten wederom worden gestart. Ook SOS Kinderdorpen Nederland is in eerste instantie terughoudend geweest met het bestemmen van nieuwe projecten. Op basis van de ontwikkeling van de inkomsten is steeds gekeken in hoeverre ruimte was voor het bestemmen van nieuwe projecten. We wilden zeker zijn dat we de verplichtingen voor de dagelijkse kosten van onze projecten wel konden nakomen, dat was onze eerste prioriteit. Pas eind december is uiteindelijk besloten tot de financiering van een nieuw kinderdorp in Brazilië. Voorzichtigheidshalve hebben we ook een aantal projecten bestemd waar geen lange termijn verplichting aan verbonden is, bijvoorbeeld door het helpen van andere SOS organisaties met het financieren van reeds gestarte bouwprojecten of hen te helpen met de tijdelijke financiering van dagelijkse kosten. Effect op 2010 Ook in 2010 verwachten we nog een effect van de financiële crisis. Onze begroting voor 2010 is daarom ook minder ambitieus dan waar we oorspronkelijk bij onze meerjarenbegroting 2008-2012 van zijn uitgegaan. We hebben een realistische begroting gemaakt, waarvan we verwachten dat we die ook kunnen realiseren. Daarnaast hebben we ook een ambitieuze begroting gemaakt, die we qua opbrengsten zeker blijven ambiëren, en een voorzichtige begroting voor tegenvallende inkomsten. Door een strakke monitoring van onze inkomsten verwachten we snel te kunnen schakelen naar een andere begroting mocht dat nodig zijn. Als blijkt dat meer donateurs hun steun opzeggen dan verwacht zullen we ons uitgavenpatroon aanpassen aan de voorzichtige begroting. Evenals in 2009 zullen we in eerste instantie voorzichtig zijn met het bestemmen van nieuwe projecten totdat blijkt dat we daar voldoende middelen voor hebben. Hierdoor verwachten we ook in 2010 onze verplichtingen richting onze lopende projecten te allen tijde te kunnen nakomen. Begroting 2010 SOS Kinderdorpen is ambitieus in haar doelstellingen om meer kinderen te kunnen helpen en zal dat ook in 2010 zijn. Voor 2010 verwachten we de in 2009 gerealiseerde groei te kunnen vasthouden. De begroting 2010 sluit met een saldo van € 18,2 miljoen aan baten (begroting 2009: € 18,1 miljoen), waarvan € 16,4 miljoen aan baten eigen fondsenwerving (begroting 2009: € 15,5 miljoen). Deze groei verwachten we te kunnen realiseren met een beperkte groei van de uitvoeringskosten eigen organisatie naar € 7,2 miljoen (2009: € 6,8 miljoen). Dit zal uiteindelijk resulteren dat € 11,0 miljoen aan de doelstelling kan worden besteed (begroting 2009 € 11,3 miljoen). De werkelijke besteding aan de doelstelling zal ook in 2010 weer afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van projecten.

Jaarrekening

2009


Jaarrekening

JaarREKENINg 2009 SOS KINDERDORPEN

95


Jaarrekening

Balans per 31 december 2009 (na resultaatbestemming) Toelichting

2009

2008

v

v

197.204 0

54.693 543.567

197.204

598.260

3.067.811 14.351.800

2.292.846 11.909.221

17.419.611 17.616.815

14.202.067 14.800.327

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

1 2

Som der vaste activa Vlottende activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

3 4

Som der vlottende activa TOTAAL ACTIVA PASSIVA Eigen vermogen Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserves Overige reserves

5 5 5

2.900.000 197.204 495.739

0 54.693 2.440.850

Fondsen Bestemmingsfondsen

6

170.486

92.890

3.763.429

2.588.433

12.951.772 50.000 851.614

11.125.598 65.000 1.021.296

13.853.386 17.616.815

12.211.894 14.800.327

Totaal eigen vermogen

Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Nog te betalen inzake SOS projecten op korte termijn Vooruitontvangen schenkingen Overige schulden en nog te betalen kosten Som der kortlopende schulden TOTAAL PASSIVA Toelichting 1 t/m 9 zie pagina 102 t/m 107

96

7 8 9


Jaarrekening

Staat van baten en lasten 2009 Baten

Toelichting

2009 werkelijk v

begroot v

2008 werkelijk v

BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen

11 12 13 14

Som der baten

16.043.297 1.028.818 988.637 423.277

15.506.778 1.022.982 994.825 615.000

15.171.724 2.030.176 574.825 519.354

18.484.029

18.139.585

18.296.079

12.937.301 1.509.245

9.529.737 1.811.417

13.862.184 1.651.105

14.446.546

11.341.154

15.513.289

2.104.075 22.009 66.029 386

2.839.662 31.091 78.274 0

2.391.952 41.463 60.045 5.894

2.192.499

2.949.027

2.499.354

669.988

793.237

609.729

669.988

793.237

609.729

17.309.033 1.174.996

15.083.418 3.056.167

18.622.372 -326.293

2.900.000 142.511 -1.945.111 75.096 2.500 1.174.996

pm pm pm pm pm pm

0 -7.943 -411.240 90.390 2.500 -326.293

LASTEN Besteed aan doelstellingen Directe hulp Voorlichting en bewustmaking

15 15

Som besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen

17 18 16 19

Som werving baten Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som beheer en administratie Som der lasten RESULTAAT

20

Resultaatbestemming: Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve Overige reserves Bestemmingsfonds voedselmailing Bestemmingsfonds Doris Tuapante

Toelichting 11 t/m 20 zie pagina 108 t/m 113

97


Jaarrekening

Kasstroomoverzicht 2009 Toelichting

v

Kasstroom uit operationele activiteiten Ontvangsten uit fondsenwerving en overige activiteiten Uitgaven aan directe hulp Uitgaven aan SOS organisatie Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

2009

14 19

Kasstroom uit operationele activiteiten

2008 v

17.326.728

17.492.128

-11.126.127 -4.506.266

-12.484.476 -5.820.799

1.694.335

-813.147

374.399 0

617.318 -166

2.068.734

-195.995

-177.659 543.567

-15.263 0

365.908

-15.263

2.434.642

-211.258

7.937

2.178

2.442.579

-209.080

11.909.221 2.442.579 14.351.800

12.118.301 -209.080 11.909.221

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in financiële vaste activa

1 2

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Nettokasstroom Koersresultaat op geldmiddelen Toename (resp. afname) geldmiddelen

Geldmiddelen per 1 januari Toename (resp. afname) geldmiddelen Geldmiddelen per 31 december Toelichting 1 t/m 19 zie pagina 102 t/m 113

98

4 4

Jaarrekening


Algemene toelichting Algemeen Statutaire naam en doelstelling van de organisatie en activiteiten Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen is gevestigd te Amsterdam en opgericht in 1965. De belangrijkste doelstellingen zijn het bieden van structurele hulp en het geven van voorlichting over het wereldwijde werk van SOS Kinderdorpen. Consolidatie De Stichting is aangesloten bij SOS Kinderdorf International (KDI), gevestigd in Innsbruck, Oostenrijk. KDI is niet vertegenwoordigd in het bestuur van de Stichting. De Stichting is wel vertegenwoordigd in de beleidsbepalende organen van KDI. Aangezien er geen sprake is van overheersende zeggenschap, vindt er geen consolidatie plaats. De taken van KDI zijn vooral coördinerend en kwaliteitsbewakend. De jaarlijkse bijdrage in de kosten van KDI is gekoppeld aan de omvang van de gefinancierde hulpverlening. Algemene grondslagen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen, onderdeel van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld in euro’s. Het boekjaar valt samen met het kalenderjaar. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de betreffende post op de balans anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Resultaten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Omrekening vreemde valuta Vrijwel alle financiële transacties worden in euro’s uitgevoerd. Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode worden in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in de staat van baten en lasten. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode. Kasstromen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op de dag van afwikkeling, terwijl geldmiddelen in vreemde valuta

aan het einde van het boekjaar worden omgerekend tegen de koers op balansdatum. Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode om beter inzicht te verschaffen in de verschillende geldstromen binnen de organisatie. Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de daarop betrekking hebbende afschrijvingen. De afschrijvingen worden berekend op basis van de geschatte economische levensduur. Alle materiële vaste activa zijn benodigd voor de bedrijfsvoering. Derhalve wordt conform de Richtlijn Verslaggeving Fondsenwervende Instellingen een bedrag gelijk aan de totale boekwaarde als bestemmingsreserve Fonds Activa Bedrijfsvoering aangehouden. Financiële vaste activa De obligaties worden gewaardeerd tegen marktwaarde. Zowel ongerealiseerde als gerealiseerde waardeverschillen worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Zowel in 2008 als in 2009 is geen voorziening voor oninbaarheid opgenomen. Continuïteitsreserve Doordat SOS Kinderdorpen verantwoordelijk wordt voor steeds meer eigen dorpen en projecten en daarmee ook de lange termijnverplichtingen toenemen, is in 2009 besloten het eigen vermogen in de komende jaren trapsgewijs te laten stijgen naar € 4,0 miljoen in 2012. Hiermee kunnen we garanderen dat we ook de dagelijkse kosten van de lopende projecten waarvoor wij verantwoordelijk zijn, kunnen blijven voldoen. De bewuste keuze om ons vermogen te laten toenemen heeft ertoe geleid dat we in 2009 een deel van ons vrij besteedbare vermogen bestemd hebben als continuïteitsreserve, zodat ook duidelijk is dat wij deze reserve kunnen aanspreken mochten de opbrengsten niet voldoende zijn om aan onze verplichtingen te kunnen voldoen. In overeenstemming met dit besluit van de Raad van Toezicht is een bedrag van € 2,9 miljoen aan de continuïteitsreserve toegevoegd. Bestemmingsreserve De beperkte bestedingsmogelijkheid van de bestemmingsreserve is door de Raad van Toezicht bepaald en betreft geen verplichting. De Raad van Toezicht kan deze beperking zelf opheffen.

99


Overige reserves Overige reserves betreffen reservemiddelen die resteren na de eerder genoemde bestedingen. Bestemmingsfondsen Bestemmingsfondsen betreffen middelen die zijn verkregen met een door derden aangegeven specifieke bestemming. Personeelsbeloningen * Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verliesrekening voor zover ze zijn verschuldigd aan werknemers. * Pensioenen SOS Kinderdorpen kent een toegezegde bijdrageregeling waarbij SOS Kinderdorpen op contractuele basis premies aan een verzekeringsmaatschappij betaalt. Behalve de betaling van premies heeft SOS Kinderdorpen geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Geoormerkte en niet geoormerkte giften - lopende en nieuwe projecten Er wordt een onderscheid gemaakt tussen giften, waarin mede begrepen periodieke donaties en ontvangsten van derden uit andere hoofde, waaraan door de gever expliciet een specifieke bestemming is gegeven (“geoormerkte giften”) en giften waarvoor de uiteindelijke bestemming door de gever aan de SOS Kinderdorpen wordt overgelaten (“niet geoormerkte giften”). Alle ontvangen giften worden aangewend voor bestedingen die worden gedaan binnen de doelstelling van SOS Kinderdorpen. De bestedingen aan SOS projecten bestaan zowel uit hulpverlening aan reeds lopende SOS projecten (“bestaande projecten”), zoals hulpverlening aan weeskinderen in bestaande dorpen, als aan nieuwe SOS projecten (“nieuwe projecten”), zoals de financiering van de bouw van een dorp, het voor het eerst mede financieren van de lopende kosten van een dorp of het financieel bijdragen aan hulpverlening vanwege calamiteiten. De Raad van Toezicht van SOS Kinderdorpen beoordeelt alle bestaande projecten op basis van vastgestelde criteria (zoals geografische spreiding, projecten waarvoor de nood het hoogst is, verdeling over de verschillende soorten projecten etc.) en keurt de te betalen bedragen goed alvorens daadwerkelijk

100

Jaarrekening

tot betaling wordt overgegaan. Voor nieuwe projecten geldt dezelfde gedragslijn waarbij, naast de beoordeling of SOS Kinderdorpen het project in het licht van haar doelstelling wenst te ondersteunen, aan de hand van gedetailleerde projectdossiers de financiële verplichting (commitment) wordt beoordeeld en als gevolg daarvan, deze al dan niet als verplichting wordt aanvaard en goedgekeurd. De financiële verplichting tot het bijdragen aan projecten wordt als verplichting (“nog te betalen aan SOS projecten”) in de balans en als besteding (“besteed aan doelstelling Structurele hulp”) in de staat van baten en lasten opgenomen zodra de Raad van Toezicht deze heeft goedgekeurd en toezegging van deze verplichting aan KDI internationaal heeft plaatsgevonden. De betaling van deze verplichting geschiedt zodra de financiële middelen daadwerkelijk nodig zijn bij het betreffende SOS project. Als een nieuw project wordt goedgekeurd door de Raad van Toezicht en geen of onvoldoende geoormerkte giften daarvoor zijn ontvangen, dan wordt het ontbrekende saldo van de verplichting voor dit project gefinancierd met reeds ontvangen niet geoormerkte giften. Geoormerkte giften voor dit project die daarna worden ontvangen, worden alsnog en integraal aan dit nieuwe project toegewezen en uiteindelijk besteed. Voor ditzelfde bedrag worden de eerder toegewezen niet geoormerkte giften aangewend voor andere projecten. Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit nalatenschappen en legaten worden opgenomen in het jaar dat deze betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Dit wordt op basis van individuele beoordeling bepaald. Gezien het karakter van nalatenschappen en legaten wordt bij aankondiging aan de stichting het volledig aangekondigde bedrag als bate verantwoord. Nalatenschappen belast met een vruchtgebruik worden niet als bate verantwoord, maar in de niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen toegelicht. Aandeel in acties van derden De inkomsten uit acties van derden worden verantwoord in het jaar van ontvangst van de bijdrage. Indien er directe verwervingskosten zijn gemaakt, worden deze verantwoord als kosten acties derden. Overheidssubsidie Exploitatiesubsidies komen ten gunste van de staat van baten en lasten van het jaar ten laste waarvan de gesubsidieerde bestedingen komen of waarin de opbrengsten zijn gederfd dan wel het exploitatietekort zich heeft voorgedaan. Directe kosten en uitvoeringskosten Teneinde te voldoen aan de eisen van het CBF dienen de kosten van de organisatie toegerekend te worden aan de hoofddoelstellingen van de organisatie


Jaarrekening

alvorens het ‘kostenpercentage eigen fondsenwerving’ kan worden bepaald. Bij deze toerekening wordt een verdeelsleutel gehanteerd. Na toepassing van deze verdeelsleutel komen de kosten eigen fondsenwerving als percentage van de baten uit eigen fondsenwerving in 2009 uit op 13,11% (2008 15,77%). De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling ‘Voorlichting en Bewustmaking’ en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is nagenoeg niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.

Voor zowel 2008 als 2009 is de gehanteerde verdeelsleutel: Structurele hulp Voorlichting en Bewustmaking Fondsenwerving Acties derden Verkrijging subsidies Administratie en beheer

Verdeelsleutel 7% 27% 32% 1% 3% 30% 100%


De uitvoeringskosten betreffen de kosten van de SOS organisatie in Nederland en de bijdrage die wordt afgedragen aan de internationale SOS organisatie in Oostenrijk. Op basis van de indeling van de werkzaamheden van de betreffende medewerkers over de

verschillende taakgebieden, is middels een gewogen gemiddelde een verdeelsleutel berekend voor de gehele organisatie. Met deze verdeelsleutel worden de kosten toegerekend aan de doelstellingen en kosten voor de werving van baten.

101


Jaarrekening

Toelichting op de balans 1. Materiële vaste activa De materiële vaste activa bestaat geheel uit inventaris en heeft het volgende verloop:

Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1 januari Investeringen Desinvesteringen Afschrijvingen Mutaties gedurende het boekjaar Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december Afschrijvingspercentage

2009

2008

v 293.703 239.010 54.693

v 278.440 215.804 62.636

177.659 0 -35.148 142.511

15.263 0 -23.206 -7.943

471.362 274.158 197.204

293.703 239.010 54.693

20%

20%

De materiële vaste activa betreft inventaris en computerapparatuur en wordt aangehouden voor de bedrijfsvoering. In het boekjaar is SOS Kinderdorpen verhuisd, waarbij een projectmanagementbureau de herhuisvesting heeft begeleid. De investeringen boekjaar hebben voornamelijk betrekking op de investeringen inzake herhuisvesting. 2. Financiële vaste activa Onder de financiële vaste activa zijn twee obligaties opgenomen welke in 2009 als volgt zijn gemuteerd:

Beurswaarde per 1 januari Verkopen Gerealiseerd koersresultaat Ongerealiseerd koersresultaat Beurswaarde per 31 december

2009

2008

v 543.567 -544.806 1.239 0 0

v 551.475 0 0 -7.908 543.567

In 2009 is € 0,5 miljoen aan obligaties afgelost en is de resterende obligatie (nominaal € 42.000) verkocht. 3. Vorderingen en overlopende activa Onder de vorderingen en overlopende activa zijn opgenomen:

Vordering inzake nalatenschappen Te vorderen interest Vooruitbetaalde kosten Vordering ziekengeld Overige vorderingen

102

2009

2008

v 2.542.868 156.016 35.815 1.895 331.217 3.067.811

v 1.670.587 115.075 79.555 1.856 425.773 2.292.846

Jaarrekening


De vordering inzake nalatenschappen had het volgende verloop: 2009

Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 1 januari Aangekondigde nalatenschappen Ontvangsten Nog te ontvangen uit nalatenschappen per 31 december

v 1.670.587 3.946.139 -3.073.858 2.542.868

2008 v 1.503.049 2.518.615 -2.351.077 1.670.587

De vooruitbetaalde kosten zijn met name gedaald doordat de assurantiekosten (€ 28.000) pas in 2010 zijn gefactureerd (in 2008 was 2009 wel vooruitgefactureerd) en doordat er geen kwartaal huur vooruit is betaald (2009: € 14.000). De overige vorderingen zijn met € 94.556 gedaald, voornamelijk door lagere toegezegde giften van bedrijven. Alle vorderingen hebben een resterende looptijd korter dan een jaar. 4. Liquide middelen De liquide middelen zijn als volgt te specificeren: 2009

Deposito’s Staalbankiers Solide Spaarrekening Fortis Kapitaalgroeirekening Banken Kas

v 10.116.375 3.056.469 0 1.175.088 3.868 14.351.800

2008 v 9.500.000 0 1.376.022 1.031.631 1.568 11.909.221

Alle liquide middelen die niet direct noodzakelijk zijn voor de bedrijfsvoering worden overgemaakt naar een depositorekening en zijn direct opeisbaar. Maandelijks wordt de financieringsbehoefte op korte termijn beoordeeld en worden gelden voor maximaal drie maanden in depot gezet. Deze gelden zijn indien noodzakelijk, tegen een geringe vergoeding, direct opeisbaar. 5. Reserves Continuïteitsreserve Doordat SOS Kinderdorpen verantwoordelijk wordt voor steeds meer eigen dorpen en projecten en daarmee ook de lange termijnverplichtingen toenemen, is in 2009 besloten het eigen vermogen in de komende jaren trapsgewijs te laten stijgen naar € 4,0 miljoen in 2012. Hiermee kunnen we garanderen dat we ook de dagelijkse kosten van de lopende projecten waarvoor wij verantwoordelijk zijn, kunnen blijven voldoen. De bewuste keuze om ons vermogen te laten toenemen heeft ertoe geleid dat we in 2009 een deel van ons vrij besteedbare vermogen bestemd hebben als continuïteitsreserve, zodat ook duidelijk is dat wij deze reserve kunnen aanspreken mochten de opbrengsten niet voldoende zijn om aan onze verplichtingen te kunnen voldoen. Grondslag voor de berekening van de continuïteitsreserve vormt een, door de Raad van Toezicht bekrachtigde, interne analyse van de specifieke risico's die volgen uit de activiteiten van SOS Kinderdorpen en omvat de periode tot 2012. Op grond van de interne analyse is een bedrag van € 2,9 miljoen aan de continuïteitsreserve toegevoegd.

Stand per 1 januari Resultaatbestemming Stand per 31 december

2009

2008

v

v

0 2.900.000 2.900.000

0 0 0

103


Jaarrekening

Bestemmingsreserve Hieronder is opgenomen de reserve activa bedrijfsvoering. De reserve activa bedrijfsvoering is dat deel van het eigen vermogen afgezonderd dat niet zonder meer besteed kan worden, omdat daarmee materiële vaste activa voor de bedrijfsvoering zijn gefinancierd. Deze post had het volgende verloop: 2009


v 54.693 142.511 197.204

2008 v 62.636 -7.943 54.693

Op bovenstaande bestemmingsreserve berust geen verplichting. De beperkte bestedingsmogelijkheid is aangegeven door de Raad van Toezicht. Overige reserves De overige reserves betreft dat deel van het vermogen dat gedurende het volgende boekjaar zal worden bestemd voor SOS projecten. De overige reserves hadden het volgende verloop:


2009

2008

v 2.440.850 -1.945.111 495.739

v 2.852.090 -411.240 2.440.850

2009

2008

6. Bestemmingsfondsen De bestemmingsfondsen zijn als volgt samen te vatten:

Bestemmingsfonds actie voedselprijzen Bestemmingsfonds Fonds Op Naam

v 165.486 5.000 170.486

v 90.390 2.500 92.890

De beperkte bestedingsmogelijkheid van de fondsen is aangegeven door derden. Bestemmingsfonds actie voedselprijzen In 2008 is een bestemmingsfonds gevormd voor de ontvangsten uit een mailing ten behoeve van de stijgende voedselprijzen wereldwijd. Dit fonds zal worden benut voor de betaling van gestegen toekomstige dagelijkse kosten uit de verschillende SOS kinderdorpen waarvoor SOS Kinderdorpen Nederland verantwoordelijk is. Dit fonds had het volgende verloop: 2009

Stand per 1 januari Ontrekking Resultaatbestemming Stand per 31 december

In 2009 is € 75.096 ontvangen voor deze mailing.

104

v 90.390 0 75.096 165.486

2008 v 90.390 0 0 90.390

Jaarrekening


Bestemmingsfonds Fonds Op Naam Hieronder is opgenomen het in 2008 opgerichte Doris Tuapante Kinderfonds, waarvan jaarlijks € 2.500 ter beschikking wordt gesteld aan een fonds op naam, waarvan de doelstelling luidt: het ondersteunen van de doelstellingen van SOS Kinderdorpen en specifiek het SOS kinderdorp Ipiales in Colombia. In 2009 is de bestemming van dit fonds gewijzigd. Met ingang van 2010 komt de jaarlijkse financiële uitkering ten goede aan het SOS kinderdorp Bogotá in Colombia. 2009

Stand per 1 januari Resultaatbestemming Onttrokken Stand per 31 december

v 2.500 2.500 0 5.000

2008 v 0 2.500 0 2.500

7. Nog te betalen voor SOS projecten De nog te betalen inzake SOS projecten op korte termijn kan als volgt worden gespecificeerd: 2009

Contributies, donaties, giften en schenkingen Acties Schenkingen met een speciaal doel Nalatenschappen Toegezegde bijdrages vanwege projecten Subsidies Stand per 31 december

v 498.517 629.690 507.950 57.588 10.922.218 335.809 12.951.772

2008 v 179.908 841.022 464.261 241.483 9.288.417 110.507 11.125.598

Bovenstaande verplichtingen betreffen ontvangsten van giften met een specifieke bestemming (geoormerkte giften) die per balansdatum nog niet zijn doorbetaald aan de desbetreffende SOS organisaties, maar al wel zijn gecommuniceerd richting KDI. Het bedrag genoemd onder 'contributies, donaties, giften en schenkingen' heeft betrekking op nog door te betalen dagelijkse kosten van verschillende kinderdorpen. De post 'acties' betreft met name de opbrengsten van noodhulpmailingen voor Azië en Pakistan (tsunami). In de betreffende landen wordt een structurele oplossing geboden voor de slachtoffers in deze gebieden. Naargelang de bouw van de faciliteiten vordert, worden de gelden bij SOS Kinderdorpen Nederland opgevraagd. De post is lager dan in 2008 omdat er toen ook nog acties met betrekking tot andere landen waren uitgevoerd (€ 100.000). De verplichting uit giften met een specifieke bestemming opgenomen onder 'schenkingen met een speciaal doel' bestaat uit een groot aantal schenkingen van verschillende grootte en voor verschillende SOS kinderdorpen. Deze giften zullen zoveel mogelijk worden doorbetaald in 2010. Dit zal worden doorbetaald afhankelijk van de vorderingen van de bouw. De giften verantwoord onder 'nalatenschappen' worden zo spoedig mogelijk na ontvangst doorbetaald aan de specifieke SOS projecten.

105


Jaarrekening

De post 'Toegezegde bijdrages vanwege projecten' bevat projectverplichtingen, door de Raad van Toezicht aangegaan en gecommuniceerd met KDI en is per 31 december als volgt samengesteld: Land

.

Plaats

SOS project

Brazilië Sao Bernardo Bouw kinderdorp Kenia Kisumu Bouw kinderdorp India Srinagar Bouw kinderdorp Ghana Kumasi Bouw kinderdorp Ghana diversen Gezinsversterkend programma/educatie Niger Tahoua Bouw en dagelijkse kosten Niger Tahoua Dagelijkse kosten 2009 en 2010 Niger Dosso Bouw basisschool Congo Kinshasa Bouw kinderdorp Congo Bukavu Bouw techn. school en dagelijkse kosten Rusland St. Petersburg Gezinsversterkend programma Ghana Tamale, Asiakwa twee Gezinsversterkende programma’s en landbouwprojecten Togo Kara Bouw nieuwe school Oeganda Gulu Bouw kinderdorp Oeganda Gulu Gezinsversterkend programma India Mussoori Schoolgelden 2008-2009 Zuid-Afrika WorldCoaches Zuid-Afrika Gezinsversterkend programma 2010-2013 Brazilië Amazonas Renovatie kinderdorp Congo Burundi Bouw technische school Kosovo Vrajevc Gezinsversterkend programma Tsjaad Oure Cassoni Gezinsversterkend programma Fillipijnen Cebu Gezinsversterkend programma Flores Maumere Bouw jongerenhuis Guinee-Bissau Canchungo Gezinsversterkend programma 2010-2012 Kenia Kisumu Gezinsversterkend programma Kenia Eldoret Bouw kinderdorp Venezuela Merida Gezinsversterkend programma Liberia Juah Town Bouw gedeelte kinderdorp Roemenie Hemeiusi Renovatie en uitbreiding kinderdorp Roemenië Hemeiusi Uitbreiding kinderdorp Rusland St. Petersburg Gezinsversterkend programma 2009-2011 Rusland Vologda Gezinsversterkend programma 2009-2011 Rusland Cherepovets Gezinsversterkend programma 2009-2011 Sri Lanka Noodhulp Noord en Oost Oekraïne Brovary Dagelijkse kosten en training medewerkers Costa Rica Santa Ana Bouw kinderdorp Guinnee-Bissau Bissau Bouw middelbare school Azerbedjan Baku Gezinsversterkend programma Overige projecten

Totaal

2009

2008

v 2.413.700 2.119.458 1.500.000 692.106 0 0 274.500 357.000 229.500 74.975 0

v 0 2.300.000 1.500.000 1.542.950 800.000 629.000 0 0 553.566 0 300.000

548.320 92.000 208.625 90.000 200.000 150.000 200.000 79.917 0 149.839 0 37.284 111.200 143.000 61.055 0 0 0 608.850 0 62.276 64.281 63.095 108.249 204.929 0 0 25.976 52.083 10.922.218

0 270.000 208.625 0 193.481 0 0 173.634 178.705 158.858 153.425 0 0 0 0 89.600 77.143 50.922 0 38.350 0 0 0 0 0 30.099 3.932 0 36.127 9.288.417

Bovenstaande bedragen betreffen het nog niet betaalde deel van de door de Raad van Toezicht aangegane projectverplichtingen. Een gedeelte van deze verplichtingen heeft een langlopend karakter van meer dan één jaar. Gezien de afhankelijkheid van de vorderingen van de bouw en steeds wijzigende lokale omstandigheden is dit niet uitgesplitst. De 'Nog te betalen subsidies' betreffen ontvangen subsidies van subsidiegevers welke nog moeten worden besteed. Deze zijn in 2009 sterk toegenomen door de hogere toegekende subsidies. 8. Vooruitontvangen schenkingen De vooruitontvangen schenkingen bestaan uit twee vooruitontvangen schenkingen. Eén schenking van oorspronkelijk € 50.000 wordt met € 10.000 per jaar afgelost en loopt tot en met 2010. Eén schenking is in 2008 ontvangen van € 50.000 en zal in 10 termijnen van € 5.000 worden afgelost. Over beide schenkingen is geen rente verschuldigd.

106

Jaarrekening


9. Overige schulden en te betalen kosten De post 'Overige schulden en te betalen kosten' kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Pensioen Vakantiegeld- en vakantiedagen Overige schulden en nog te betalen kosten Stand per 31 december

2009

2008

v 252.308 370.651 1.112 85.042 142.501 851.614

v 427.153 367.669 0 78.615 147.859 1.021.296

De belastingen en premies sociale verzekeringen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

Af te dragen loonbelasting Af te dragen sociale lasten Af te dragen schenkingsrecht Stand per 31 december

2009

2008

v 63.895 20.966 285.790 370.651

v 60.488 21.391 285.790 367.669

Onder de post schenkingsrechten is het saldo van de aangiften schenkingsrecht over de jaren 2003 en 2005 verantwoord. Op grond van een eerdere uitspraak van het gerechtshof waarin in een soortgelijke situatie is bepaald dat geen schenkingsrechten verschuldigd waren over de ontvangen schenkingen heeft SOS Kinderdorpen bezwaar gemaakt tegen de aangiften schenkingsrecht. Op basis van het voorzichtigheidsprincipe heeft de directie besloten de aangifte als schuld op de balans op te nemen totdat de bezwaarprocedure is afgewikkeld. 10. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Huur In het boekjaar is de Stichting verhuisd. Sinds 1 juli 2009 wordt kantoorruimte gehuurd in gebouw “De Prinsenhof” te Amsterdam. De huurprijs per jaar, inclusief servicekosten, bedraagt € 82.350 inclusief BTW. Het contract loopt tot 30 juni 2014, dit houdt een totale verplichting in van € 411.750. Daartoe is een garantie afgegeven van € 27.555. Tot eind juli 2009 werd het gebouw “de Coener” te Amsterdam gehuurd. Ten behoeve van dit huurcontract is een bankgarantie afgegeven ad € 16.112. Einde boekjaar is de garantiefaciliteit nog niet afgewikkeld. Lease SOS Kinderdorpen is een leaseovereenkomst aangegaan met betrekking tot kantoorinventaris. De totale leasekosten bedragen € 1.200 op jaarbasis, waarbij het contract een looptijd van 60 maanden kent. Financiering lopende uitgaven nieuwe dorpen SOS Kinderdorpen is de hoofdfinancier van (nieuw te bouwen) SOS Kinderdorpen in Tsjaad, Kenia (2), Thailand, Oeganda, Roemenië, Mexico, Guinee-Bissau, Indonesië, India, Ghana, Costa Rica en Brazilië. Deze financiële verplichting, voor zover nog niet volledig betaald, is in de balans verantwoord onder de schulden. Binnen SOS Kinderdorf International is het verplicht dat de hoofdfinancierder ook voorziet in de financiering van de dagelijkse kosten van de nieuwe kinderdorpen. Afhankelijk van het dorp en de bijbehorende voorzieningen, bedragen deze kosten jaarlijks € 100.000 á € 300.000 per kinderdorp. Deze verplichting is niet in de balans opgenomen. Rechten nalatenschappen SOS Kinderdorpen is erfgenaam in een nalatenschap waarvan de verwachte bate € 1.100.000 bedraagt. Omdat deze nalatenschap belast is met vruchtgebruik is deze bate, conform de bepalingen in Richtlijn 650, niet in de balans verantwoord. Meerjarige financiële rechten en verplichtingen SOS Kinderdorpen heeft de volgende toekenningen van subsidies ontvangen: - van de MFS subsidie een bedrag van € 952.818 voor 2009 en € 237.110 voor 2010 - van de EU subsidie een bedrag van € 135.000 voor de jaren 2009-2011 en € 22.500 voor 2012 - van het Ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking een bedrag van € 317.000 voor de jaren 2009-2011 - van PSO is een toekenning verkregen voor het jaar 2010 van € 305.800.

107


Jaarrekening

Toelichting op de staat van baten en lasten 11. Baten uit eigen fondsenwerving De baten uit eigen fondsenwerving kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2009 werkelijk

begroot

2008 werkelijk

v

v

v

1.242.153 1.041.820 1.809.874 4.946.102 9.039.949

1.375.725 917.150 1.782.988 5.680.021 9.755.884

984.283 1.291.955 1.755.414 4.709.161 8.740.813

Acties 1e kwartaal SOS-bulletin (gelabeld) 2e kwartaal SOS-bulletin (ongelabeld) 3e kwartaal SOS-bulletin (gelabeld) 4e kwartaal SOS-bulletin (ongelabeld) 3e kwartaal mailing (ongelabeld) Kwartaalprojecten voorgaand jaar (gelabeld) Kwartaalprojecten voorgaand jaar (ongelabeld) Totaal kwartaalprojecten

90.868 0 0 123.976 78.089 15.743 68.459 377.135

116.198 105.000 0 101.088 0 0 0 322.286

143.042 110.885 90.416 85.204 101.827 23.373 71.819 626.566

Noodhulp voedselmailing Noodhulp Sri Lanka Totaal Noodhulpacties

75.096 117.318 192.414

0 224.600 224.600

148.201 0 148.201

Overige acties gelabeld Overige ongelabelde acties Totaal acties

374.629 121.503 1.065.681

262.296 138.396 947.578

520.750 31.925 1.327.442

Schenkingen met een speciaal doel Giften voor een specifiek SOS project

1.991.528

2.853.316

2.584.854

3.912.999 33.140 3.946.139 16.043.297

1.755.000 195.000 1.950.000 15.506.778

2.414.842 103.773 2.518.615 15.171.724

Contributies, donaties, giften en schenkingen Kindpeten Dorpsvrienden Huisvrienden Vrienden Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen

Nalatenschappen SOS algemeen Bestemd voor een specifiek SOS kinderdorp Totaal nalatenschappen Totaal contributies, donaties, giften en schenkingen

12. Acties van derden De acties van derden zijn als volgt samengesteld: 2009 werkelijk Nationale Postcodeloterij Reguliere bijdrage Bijdrage uit extra dekking Goede doelenveiling en overige acties van derden

108

begroot

2008 werkelijk

v

v

v

1.000.000 0 28.818 1.028.818

1.000.000 0 22.982 1.022.982

1.000.000 999.999 30.177 2.030.176


Jaarrekening

13. Subsidies van overheden De subsidies van overheden kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2009 werkelijk

begroot

v TMF subsidie EU subsidie FLIP PSO

v

59.500 800.409 105.778 22.950 988.637

60.000 934.825 0 0 994.825

2008 werkelijk v 440.000 134.825 0 0 574.825

14. Baten uit beleggingen De baten uit beleggingen kunnen als volgt worden samengevat: 2009 werkelijk

begroot

v Ontvangen bankrente Koersresultaat vreemde valuta Gerealiseerd koersresultaat obligaties Obligatierente

v

402.545 7.937 1.239 11.556 423.277

600.000 0 0 15.000 615.000

2008 werkelijk v 497.926 0 0 21.428 519.354

15. Besteed aan doelstelling De bestedingen aan de doelstelling gedurende het boekjaar kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2009 werkelijk Directe hulp SOS kinderdorpen SOS gezinnen Kwartaalprojecten met bestemming Noodhulpacties Bestemd voor nieuwe projecten (inclusief vrijval) Bijdrage aan SOS projecten Subsidieprojecten Uitvoeringskosten Voorlichting en bewustmaking Directe kosten Uitvoeringskosten

v

begroot v

2008 werkelijk v

2.283.955 1.898.461 559.329 0 4.336.585 2.142.047 987.009 729.915 12.937.301

2.292.875 1.782.988 378.494 224.600 0 3.048.316 994.825 807.639 9.529.737

2.276.238 1.896.420 879.408 57.811 3.677.691 3.667.334 574.825 832.457 13.862.184

914.979 594.266 1.509.245

1.106.953 704.464 1.811.417

1.110.697 540.408 1.651.105

14.446.546

11.341.154

15.513.289

78,16%

62,52%

84,79%

90.868 0 78.089 15.743 374.629 559.329

116.198 0 0 0 262.296 378.494

143.042 90.416 101.827 23.373 520.750 879.408

Totaal besteed aan de doelstelling In % van de totale baten De bestedingen van de kwartaalprojecten met bestemming kan als volgt worden samengevat: 1e kwartaal SOS bulletin (gelabeld) 3e kwartaal SOS bulletin (gelabeld) 3e kwartaal mailing (gelabeld) Kwartaalprojecten voorgaand jaar (gelabeld) Overige acties gelabeld

109

110 27%

438.901 0 25.833 30.371 79.545 10.126 9.490 0 1.509.245

113.789 0 6.698 7.874 20.623 2.625 2.460 0 12.937.301

7%

0 0 0 914.979

v

v 575.845 12.207.386 0 0

32%

520.180 0 30.617 35.996 94.275 12.001 11.247 0 2.104.075

0 0 0 1.399.759

v

Fondsenwerving

0 0 0 0

1%

16.256 0 956 1.125 2.946 375 351 0 22.009

v 0 0 0 0

3%

48.767 0 2.870 3.375 8.838 1.125 1.054 0 66.029

v

Werving baten Acties derden Subsidies v

0%

0 0 0 0 0 0 0 386 386

0 0 0 0

Beleggingen 0 0 0 0

30%

487.668 9.692 28.704 33.746 88.383 11.251 10.544 0 669.988

v

Beheer en adm

100%

1.625.561 9.692 95.678 112.486 294.610 37.503 35.148 386 17.309.033

v 575.845 12.207.386 0 2.314.738

Totaal 2009

72.908 112.831 446.617 95.444 38.000 0 15.083.418

1.853.825

v 625.000 8.722.098 5.000 3.111.695

Begroot 2009

1.425.013 9.275 80.119 106.321 304.015 62.839 23.205 5.894 18.622.372

25% 25% 50% 50% 75% 50% 75% 100% 75% 50% 75% 75%

v 28.865 333.923 89.138 9.523 105.750 24.100 157.151 28.975 201 82.728 45.335 9.293 914.979

Voorlichting

75% 75% 50% 50% 25% 50% 25% 0% 25% 50% 25% 25%

v 86.594 1.001.768 89.138 9.523 35.250 24.100 52.384 0 67 82.728 15.112 3.098 1.399.759

Fondsenwerving

v 115.458 1.335.691 178.276 19.046 141.000 48.199 209.534 28.975 268 165.455 60.447 12.390 2.314.738

Totaal 2009

v 318.118 1.950.125 238.788 27.000 32.300 99.999 212.865 35.000 110.000 50.000 21.000 16.500 3.111.695

Begroot 2009

v 281.581 1.483.342 271.793 43.347 41.765 24.812 165.705 26.619 144.270 300.528 67.979 10.424 2.862.165

Totaal 2008

De directe kosten betreffen de kosten ten behoeve van werving en promotie. Op basis van de aard van de kostensoort wordt een deel van de kosten toegerekend aan de doelstelling 'Voorlichting en Bewustmaking' en een deel aan de kosten eigen fondsenwerving. Deze toedeling is nagenoeg niet gewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar.

Totaal directe kosten

Direct marketing donateurs Direct marketing publiek SOS bulletins donateurs Advertenties Overige promotiekosten Marktonderzoek Voorlichtingsmateriaal Promotiemateriaal TV/radioproducties publiek DRTV Website Vrijwilligersnetwerk

Directe kosten

Totaal 2008 v 692.351 13.029.727 21.448 2.862.165

Toerekening directe kosten publiciteit en communicatie Onder de directe kosten worden de kosten opgenomen gemaakt ten behoeve van werving en promotie. De toerekening aan de doelstelling "Voorlichting en Bewustmaking" en aan kosten eigen fondsenwerving is als volgt:

Verdeling

Subsidies en bijdragen Afdrachten Kosten acties derden Publiciteit en communicatie Personeelskosten Bestuurskosten Huisvestingskosten Automatiseringskosten Algemene kosten Reis- en verblijfskosten Afschrijving Rente Totaal

Doelstelling Directe hulp Voorlichting

16. Toerekening kosten Verdeling kosten naar bestemming JaarREKENINg 2009 SOS KINDERDORPEN

Jaarrekening


Jaarrekening

Bij het toerekenen van de kosten wordt eerst vastgesteld of deze direct toerekenbaar zijn aan de categorieën: doelstelling 1 (Structurele hulp), doelstelling 2 (Voorlichting & Bewustmaking), Acties derden, Subsidies en Beleggingen en Beheer en administratie. De uitvoeringskosten van SOS Kinderdorpen bestaan uit : • Huisvestingskosten; • Afschrijvingen; • Automatisering; • Personeelskosten; • Bestuurskosten; • Overige algemene kosten; • Reis- en verblijfskosten; • Contributie KDI. De uitvoeringskosten worden verdeeld over de volgende categorieën: • Doelstelling 1: Structurele hulp aan weeskinderen en verlaten kinderen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de aan derden verstrekte subsidies en de kosten van de eigen activiteiten in het kader van de doelstelling; • Doelstelling 2: Voorlichting & Bewustmaking over het wereldwijde werk van SOS Kinderdorpen zoals vastgelegd in artikel 2 van de statuten. Hierbij is sprake van een consistent voorlichtingsbeleid; • Kosten voor de werving van baten uit eigen fondsenwerving. Alle kosten van activiteiten die ten doel hebben mensen te bewegen geld te geven voor één of meer van de doelstellingen, worden aangemerkt als kosten werving baten; • Kosten voor de werving van baten uit acties van derden. Hieronder worden de kosten opgenomen die de instelling maakt in het kader van een actie van derden. Acties van derden betreffen bijdragen uit nationale loterijen, puzzelacties van bladen, etc. en bijdragen van andere fondsenwervende instellingen; • Kosten voor de werving van baten uit subsidies. Hieronder vallen de kosten welke worden gemaakt om subsidies te verkrijgen; • Kosten voor de werving van baten uit beleggingen. Dit betreffen onder meer bankkosten en kosten van beheer door derden en de eigen organisatie. Hieronder vallen ook de rentebaten en –lasten. • Kosten voor beheer- en administratiekosten. Kosten van beheer en administratie zijn die kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en die niet kunnen worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. De uitvoeringskosten voor de eigen organisatie worden grotendeels doorbelast op basis van het aantal fte´s. Uitzonderingen hierop zijn: • Bestuurskosten: deze worden op basis van de aanbevelingen van VFI 100% toegerekend aan de post beheer en administratiekosten; • Contributie KDI: deze worden geheel toegerekend aan directe hulp. Hieronder vallen met name kosten in het kader van acceptatie, verslaggeving en evaluatie van projecten. KDI heeft in de projecten een coördinerende en controlerende rol, waardoor deze kosten voor 100% kunnen worden toegerekend aan de structurele hulp. In 2009 hebben wij onderstaande verdeelsleutel gehanteerd voor het toerekenen van onze uitvoeringskosten: Structurele hulp Voorlichting & Bewustmaking Fondsenwerving Acties derden Verkrijging subsidies Administratie en beheer

Verdeelsleutel 7% 27% 32% 1% 3% 30%

Deze kostenverdeelsleutel is ongewijzigd ten opzichte van 2008.

111


Jaarrekening

16. Toerekening kosten (vervolg) Personeelskosten De personeelskosten kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2009 werkelijk

Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Overige personeelslasten

begroot

2008 werkelijk

v

v

v

1.169.222 104.659 107.928 243.752 1.625.561

1.330.000 115.000 125.000 283.825 1.853.825

985.322 91.409 107.622 240.660 1.425.013

17. Kosten fondsenwerving 2009 werkelijk

Directe kosten Uitvoeringskosten

In % van de baten eigen fondsenwerving

begroot

2008 werkelijk

v

v

v

1.399.759 704.316 2.104.075

2.004.742 834.920 2.839.662

1.751.468 640.484 2.391.952

13,11%

18,31%

15,77%

Percentage kosten fondsenwerving Het percentage kosten fondsenwerving is gerelateerd aan alle inkomsten uit eigen fondsenwerving. De CBFnorm hiervoor is 25%. SOS Kinderdorpen hanteert als interne richtlijn een percentage van maximaal 20%. In 2009 hebben we een kostenpercentage van 13,11% gerealiseerd wat ruimschoots onder deze norm valt. Voor 2009 hadden wij een kostenpercentage van 18,31 % begroot. De afwijking ten opzichte van de begroting valt te verklaren doordat vooral minder directe kosten zijn gemaakt en doordat wij andere wervingsmethoden hebben ingezet of hebben afgezien van de inzet van een wervingsmethode. Hierdoor bedragen de directe kosten voor fondsenwerving slechts € 1,3 miljoen ten opzichte van € 2,0 miljoen begroot. In belangrijke projecten welke wel begroot waren, is uiteindelijk niet geïnvesteerd. Dit betreft vooral besparingen op publiciteit, communicatie en marketing. Zo is DRTV beperkt ingezet (besparing van € 160.000) en is er bespaard op mailingen (€ 202.000) en marketing (€ 179.000). Door minder gebruik te maken van wervingsmethoden of te kiezen voor andere wervingsmethoden zijn de totale wervingskosten ruim € 400.000 lager dan begroot. Het betreft hier dan zowel de directe wervingskosten van bijvoorbeeld donateurs via deuraan-deur werving (€ 339.000) als de kosten van internetwerving (€ 61.000). 18. Kosten acties derden 2009 werkelijk v Directe kosten Uitvoeringskosten

In % van de baten eigen fondsenwerving

begroot v

2008 werkelijk v

0 22.009 22.009

0 31.091 31.091

21.448 20.015 41.463

2,14%

3,04%

2,04%

Percentage kosten acties derden: Het percentage kosten acties derden is gerelateerd aan alle inkomsten uit acties die derden voor ons houden. In 2009 hebben er geen acties plaatsgevonden waardoor de kosten voor 2009 lager zijn dan in 2008. Tevens is het percentage lager dan begroot doordat er vanwege ons terughoudende beleid ten aanzien van het aangaan van verplichtingen in totaliteit minder uitvoeringskosten zijn gerealiseerd. Hierdoor is de doorbelasting ook lager.

112


Jaarrekening

19. Kosten beleggingen De kosten beleggingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2009 werkelijk v

v 386 0 0 386

Bankrente Ongerealiseerd koersresultaat obligaties Koersresultaat vreemde valuta

2008 werkelijk

begroot

v 0 0 0 0

164 7.908 -2.178 5.894

20. Kosten beheer en administratie 2009 werkelijk v Kosten beheer en administratie In % van de bestedingen

begroot v

2008 werkelijk v

669.988

793.237

609.729

3,9%

5,3%

3,3%

Percentage administratie en beheer: Het percentage administratie en beheer geeft het percentage weer van de kosten die kunnen worden toegerekend aan beheer en administratie ten opzichte van de totale kosten. Deze kosten mogen niet worden toegerekend aan de doelstelling of werving van baten. SOS Kinderdorpen volgt hiervoor de richtlijn van de VFI. De interne richtlijn van SOS Kinderdorpen is een percentage voor administratie en beheer van maximaal 5,5%. Het percentage voor administratie en beheer over 2009 is 3,9% ten opzichte van 5,3% begroot. De afwijking ten opzichte van de begroting wordt voornamelijk veroorzaakt door ons terughoudende beleid in 2009 ten aanzien van het aangaan van verplichtingen waardoor bepaalde begrote uitgaven niet zijn gedaan, wat een sterk verlagend effect heeft op ons percentage voor administratie en beheer. Ook is de begrote groei van ons personele bestand pas later in 2009 geleidelijk ingevuld, waardoor de personele lasten in 2009 € 228.000 lager zijn dan begroot. De algemene kantoorkosten zijn circa € 150.000 lager uitgevallen dan begroot, vooral doordat we een aantal kosten niet zijn aangegaan (bijvoorbeeld een projectmanagementsysteem) en doordat notariskosten en advieskosten beperkter van omvang zijn dan vooraf begroot.

113


Jaarrekening

Overige informatie Werknemers Het aantal fulltime arbeidsplaatsen op het kantoor in Amsterdam bedraagt 27,3 over geheel 2009 (begroot 30,29). In 2008 waren dit 23,8 arbeidsplaatsen (begroot 25,4). Beloning Bestuurders De leden van de Raad van Toezicht hebben een vergoeding voor gemaakte onkosten ontvangen van € 1.000 per lid. Aan de leden van de Raad van Toezicht en de Raad van Advies zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Beloning directie De beloning van de directie kan als volgt worden samengevat: Directeur a.i. *

Beloning Brutosalaris (inclusief vakantiegeld en overige) Gratificatie Bijdrage ziektekostenverzekering Beloning Overige (werkgevers)lasten Pensioenpremie Sociale premies Overige lasten

Directeur

28.149 7.000 0 35.149

65.790 0 0 65.790

1.959 815 2.774

10.555 1.489 12.044

*D e bezoldiging van onze directeur a.i. betreft 4,5 maand tot de indiensttreding van onze huidige directeur. Als blijk van waardering voor haar extra inzet heeft zij een gratificatie ontvangen. Zowel de directeur a.i. als de huidige directeur hebben afgezien van een auto van de zaak. De zwaarte van de directiefunctie is getoetst aan de hand van de "Adviesregeling Beloningen Directeuren Van Goede Doelen". Deze adviesregeling is vastgesteld door de branchevereniging VFI op 7 december 2005. Op grond van deze regeling voldoet onze organisatie aan het criterium "groot". De activiteiten van onze directeur voldoen aan het criterium coördinatie/ spilfunctie. SOS Kinderdorpen is een zelfstandig opererende organisatie met een zelfstandige, leidende rol binnen een internationaal verband met een eigen strategie en werkwijze. De directeur bepaalt het beleid in grote mate van zelfstandigheid, waarbij de Raad van Toezicht actief participeert en het beleid goedkeurt. Op grond van deze regeling is de functie van algemeen directeur ingeschaald in functiegroep H, met een maximale beloning van € 106.818 in 2009. Nevenactiviteiten Onze nieuwe directeur was in 2009 naast zijn functie voor SOS Kinderdorpen ook bestuurder van het Jeugd Sport Fonds dat zich inzet voor kinderen wiens ouders geen sportlidmaatschap kunnen betalen. Van deze functie heeft hij met ingang van 2010 afscheid genomen om conflicterende belangen tussen beide functies te voorkomen. Verder was onze directeur in het verslagjaar betrokken bij een alliantie tussen meerdere kinderhulporganisaties om samen te werken aan een nationale week van het kind. Een initiatief waar onze organisatie baat bij heeft gezien de link met onze missie. Daarnaast is Marcel Beerthuizen lid van de Reclame Code Commissie: een onafhankelijk klachtenorgaan dat oordeelt of reclame-uitingen in strijd zijn met de Nederlandse Reclame Code. Deze nevenfunctie is van toegevoegde waarde voor SOS Kinderdorpen omdat het ons helpt bij het naleven van ethische normen in onze communicatie. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt.

114

Jaarrekening


Onderdeel internationale organisatie Alle bestedingen aan directe hulp worden rechtstreeks overgemaakt naar de lokale SOS organisaties, met uitzondering van de bestedingen van kindpeten en dorpsvrienden, welke via het peetschapskantoor in Wenen naar de lokale SOS organisaties wordt overgemaakt in verband met besparing van bankkosten. De internationale organisatie neemt geen kosten voor haar rekening ten bate van de fondsenwerving in Nederland. Aangezien wij onze jaarrekening eerder opstellen, beschikken wij niet over de recente cijfers van onze internationale organisatie. Uit de rapportage over 2007/2008 hebben wij bijgaande gegevens overgenomen om toch een beeld te geven van de positie van SOS Kinderdorpen ten opzichte van SOS Kinderdorf International. Een aantal kerncijfers vanuit het "annual report 2007/2008" van SOS Kinderdorf International Transacties met verbonden partijen In 2009 hebben uitsluitend transacties met betrekking tot de afdracht van de contributie KDI plaatsgevonden (€ 575.845). Via het peetschapskantoor in Wenen zijn de peetschapsbijdragen doorbetaald (€ 2.283.955). Giften in natura In 2009 heeft SOS Kinderdorpen naar schatting circa € 2,3 miljoen euro aan giften in natura ontvangen (2008: € 2,4 mln). Circa € 2,1 miljoen euro hiervan is in de vorm van gratis publiciteit. Dit betreft naast gratis bannerruimte met een waarde van circa € 1,6 miljoen van onder andere Funda en ilse Media en vermelding op de websites van onze partners, ook veel gratis media-uitingen waarvan Schiphol Media en de flyer actie van C&A en uitingen in winkels van Schoenenreus en Aktiesport die een waarde van circa € 460.000 vertegenwoordigen. Daarnaast is een aantal giften ontvangen voor het opbouwen van capaciteit in de projectlanden (circa € 48.000) van ondermeer Heijmans Group.

Foto: Sebastian Posingis

Net als in 2008 heeft ook sponsoring in de vorm van dienstverlening plaatsgevonden. Dit betreft naast vliegmijlen door KLM ook ondersteuning bij het vinden van een nieuwe locatie voor ons kantoor. Door WIAR zijn deze advieskosten geschonken met een waarde van circa € 60.000. Deze giften zijn niet gewaardeerd in de jaarrekening.

115


Jaarrekening

Begroting 2010 BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Baten uit beleggingen Som der baten LASTEN Besteed aan doelstellingen Directe hulp Voorlichting en bewustmaking Som besteed aan doelstellingen Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten verkrijging subsidies overheden Kosten van beleggingen Som werving baten Beheer en administratie Kosten beheer en administratie Som beheer en administratie Som der lasten RESULTAAT Kosten fondsenwerving in % baten fondsenwerving Beheer en administratiekosten in % totale bestedingen Resultaatbestemming: Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve Overige reserves Bestemmingsfondsen

116

begroot 2010

werkelijk 2009

begroot 2009

v

v

v

16.385.668 918.753 590.603 300.000

16.043.297 1.028.818 988.637 423.277

15.506.778 1.022.982 994.825 615.000

18.195.024

18.484.029

18.139.585

9.300.960 1.734.777

12.937.301 1.509.245

9.529.736 1.811.418

11.035.737

14.446.546

11.341.154

2.614.797 30.747 77.241 0

2.104.075 22.009 66.029 386

2.839.663 31.091 78.274 0

2.722.785

2.192.499

2.949.028

772.411

669.988

793.238

772.411 14.530.933

669.988 17.309.033

793.238 15.083.420

3.664.091

1.174.996

3.056.165

16,0%

13,1%

18,3%

5,3%

3,9%

5,3%

pm pm pm pm

2.900.000 142.511 -1.945.111 77.596

pm pm pm pm

pm

1.174.996

pm

Jaarrekening


PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Prinses Margrietplantsoen 46 2595 BR Den Haag Postbus 30715 2500 GS Den Haag Telefoon (070) 342 61 11 Fax (070) 342 64 00 www.pwc.com/nl

Aan de Raad van Toezicht en directie van Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen

Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag op pagina 96 tot en met 115 opgenomen jaarrekening 2009 van Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen te Amsterdam bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de staat van baten en lasten over 2009 met de toelichting gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Richtlijn verslaggeving Fondsenwervende instellingen (RJ 650). Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Nederlandse Vrienden der SOS Kinderdorpen per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Richtlijn verslaggeving Fondsenwervende instellingen (RJ 650). Hiernaast melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening. Den Haag, 30 maart 2010 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Origineel getekend door H.A. Wink RA MBA

117


Jaarrekening

Verantwoordingsverklaring Code Goed Bestuur Onze organisatie wordt bestuurd volgens de eisen die de Code Goed Bestuur, de zogeheten Code Wijffels, stelt aan fondsenwervende organisaties. Dit betekent dat het dagelijks bestuur van SOS Kinderdorpen en het toezicht hierop van elkaar gescheiden zijn. De toezichthoudende taak ligt bij onze Raad van Toezicht (RvT). Deze adviseert, ondersteunt en controleert de algemeen directeur. De algemeen directeur wordt aangesteld door de RvT en is belast met het dagelijks bestuur. Deze formele scheiding werd in 2007 doorgevoerd en functioneerde ook in 2009 volgens verwachtingen. Hiernaast werd in 2008 een financieel auditcomité ingesteld dat toezicht houdt op het financiële beleid van de stichting. In oktober van het verslagjaar hebben we door een externe adviseur een organisatiescan laten uitvoeren. Hierbij is onder meer gekeken naar de toepassing van de Code Goed Bestuur, maar ook de kwaliteit van de administratieve organisatie, het partnerbeleid, monitoring en evaluatie en het lerend vermogen. Daaruit blijkt dat SOS Kinderdorpen volledig voldoet aan de criteria uit de Code en dat we ook op andere punten overwegend goed tot zeer goed scoren. De verbeterpunten die uit de analyse zijn voortgekomen, zijn meegenomen in het jaarplan 2010. Taken, verantwoordelijkheden en benoeming Raad van Toezicht De Raad van Toezicht (RvT) heeft drie hoofdtaken; die van werkgever, toezichthouder en klankbord. De belangrijkste taak is het houden van toezicht op de directeur en de algemene gang van zaken binnen de organisatie. Een andere taak van de Raad van Toezicht is dat de leden de bestedingsvoorstellen en budgetten goedkeuren die de directeur samen met het managementteam voorstelt. Zo keurt de Raad van Toezicht goed welke kinderdorpen en programma’s door SOS Kinderdorpen Nederland worden ondersteund. De leden van de RvT zien erop toe dat de doelstellingen van de organisatie worden gerealiseerd en houden daarbij in het bijzonder een efficiënte fondsenwerving in het oog. De RvT kiest haar eigen leden en streeft daarbij naar een evenwichtige verdeling van competenties, disciplines en expertise. Voorafgaand aan de werving van een nieuw lid stelt de RvT een functie- en competentieprofiel op. Leden worden benoemd met een meerderheid van stemmen. Zij worden gekozen voor een periode van vier jaar en kunnen eenmaal herkozen worden, waarmee de maximale ambtstermijn acht jaar is en er een aftreedschema is. In 2009 zijn geen nieuwe leden tot de RvT toegetreden. Vorig jaar kwam de RvT zes keer bijeen. Hier was onze algemeen directeur altijd bij aanwezig (tot 18 mei 2009 ad interim in persoon van adjunct directeur Margot Ende).

118

Taken, verantwoordelijkheden en benoeming algemeen directeur De algemeen directeur geeft leiding aan onze organisatie en vertegenwoordigt SOS Kinderdorpen extern. Hij is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van strategie en beleid, stelt plannen, begrotingen en de jaarrekening vast en kent budgetten toe. Hoewel dit alles gebeurt in nauwe samenwerking met het managementteam, is de directeur eindverantwoordelijk. De taken van de algemeen directeur zijn vastgelegd in het directiereglement. Algemeen directeur Marcel Beerthuizen is zorgvuldig gekozen door leden van de RvT, het managementteam en medewerkers. Hierbij werden zij belangeloos bijgestaan door executive search bureau Egon Zehnder. Sinds 18 mei 2009 is hij statutair benoemd. In de eerste maanden van 2009 was Margot Ende-Van den Broek directeur ad interim na het vertrek van Albert Jaap van Santbrink, die de positie tot eind 2008 had vervuld. De algemeen directeur wordt jaarlijks geëvalueerd door de Raad van Toezicht. Bezoldiging Het aantrekken en behouden van vakkundige medewerkers en gekwalificeerd management vereist een salariëring naar redelijkheid. De beloningssystematiek die SOS Kinderdorpen hanteert, is opgesteld in samenwerking met Hay Consultants. Alle medewerkers van SOS Kinderdorpen verdienen een salaris dat marktconform is in de sector. Deze salarissen liggen gemiddeld lager dan bij vergelijkbare functies in het bedrijfsleven. Het bruto jaarsalaris van onze directeur was in 2009 65.790 euro (inclusief vakantiegeld). Het directeursalaris van SOS Kinderdorpen is conform de richtlijn van de Vereniging Fondsenwervende Instellingen voor algemeen directeursalarissen. Er zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Noch komen medewerkers in aanmerking voor een bonus. Onze ambassadeurs en leden van onze Raad van Toezicht en Raad van Advies zetten hun ervaring, kennis en tijd belangeloos voor ons in. Alleen voor gemaakte kosten kunnen zij een vergoeding ontvangen. Controle en bijsturing In het wekelijks overleg van de algemeen directeur met het managementteam, dat bestaat uit de managers Fondsenwerving, Internationale Samenwerking, Communicatie en Financiën en Beheer, worden de lopende zaken besproken. Elke maand worden financiële rapportages opgesteld. Daarnaast rapporteren de verschillende managers van het managementteam per kwartaal over de voortgang. Elk jaar stellen zij de kaders vast voor het nieuwe jaarplan. Deze kaders zijn gebaseerd op de geboekte resultaten en de verwachte ontwikkelingen in de markt en in het veld. Onze organisatie hecht veel belang aan een open en

Jaarrekening

betrokken samenwerking tussen onze directeur en de Raad van Toezicht (RvT). Onze directeur informeert de RvT over alle belangrijke ontwikkelingen in de organisatie en houdt de leden op de hoogte van de uitvoering van het jaarplan, zodat de RvT de activiteiten en resultaten kan toetsen aan het beleid. Dit gebeurt door middel van inhoudelijke en financiële kwartaalrapportages, welke zijn gebaseerd op de rapportages van het managementteam. De RvT fungeert hierbij als toezichthoudend orgaan, die de directeur vraagt naar het hoe en waarom van beslissingen en plannen en mede op basis van kennis en ervaring adviseert en desgewenst bijstuurt. Wanneer de RvT vragen heeft over de uitvoering van het beleid, wordt het beleid indien nodig aangepast. Wat betreft financieel toezicht ziet onze eigen financiële auditcomité ieder kwartaal toe op de controle van de boekhouding en beoordelen zij de financiële rapportages elke maand. Ook op de financiële huishouding van SOS Kinderdorf International wordt zorgvuldig toezicht gehouden. De moederorganisatie heeft een sterk en nauwkeurig systeem voor haar financiële administratie, dat tevens jaarlijks wordt gecontroleerd door externe accountants. Onze eigen accountant voert periodiek een evaluatie van de “control environment” bij de moederorganisatie uit. Daarnaast hebben alle SOS organisaties, waaronder SOS Kinderdorpen Nederland, een zeer nauw en frequent contact met het internationale kantoor over de financiële gang van zaken. Extern toezicht wordt gehouden door PricewaterhouseCoopers accountants en het Centraal Bureau Fondsenwerving. Besteding giften en resultaatmeting Het waarborgen van de effectiviteit van ons werk is een vereiste. Zowel voor wat betreft de fondsenwerving en voorlichting in Nederland, alsmede de besteding van Nederlandse giften aan onze missie. Wij monitoren en evalueren de resultaten van onze activiteiten op basis van concrete doelstellingen die we ons vooraf stellen. Deze zijn vastgelegd in ons jaarplan, op basis van concrete Key Performance Indicators. Al deze plannen, doelstellingen en indicatoren om de resultaten te meten dragen direct of indirect bij aan het realiseren van onze hoofddoelen. Een belangrijk deel van de resultaatmeting voor ons Nederlandse kantoor is te monitoren of de donaties juist besteed worden. Dat doen we onder meer aan de hand van de jaarplannen en -verslagen van regionale en nationale partnerorganisaties waarin hun doelstellingen concreet worden benoemd en geëvalueerd. Hierin wordt toegelicht welke impact de donaties op landelijk niveau hebben gehad: wat er daadwerkelijk aan hulp is geboden en wat de resultaten daarvan zijn. Bijvoorbeeld hoeveel jongeren vanuit de kinderdorpen zijn doorgestroomd naar een jongerenhuis en hoeveel kinderen naar de middelbare school zijn gegaan. Ze doen verslag van de resultaten per faciliteit en hoeveel kinderen en volwassenen hier-


van gebruik hebben gemaakt. Deze verslagen worden gecontroleerd door de lokale SOS organisaties en door onze internationale organisatie, SOS Kinderdorf International. Communicatie met belanghebbenden Met onze communicatie en activiteiten proberen we ook het draagvlak en de betrokkenheid van de samenleving te beïnvloeden. Belanghebbenden van SOS Kinderdorpen hebben we in sommige gevallen betrokken bij het formuleren van onze beleidspunten. Zo hebben we gesprekken gevoerd met mensen die zich bij ons betrokken voelen: adviseurs, mediaspecialisten, donateurs, SOS partnerorganisaties, raadsleden en bedrijfspartners. Hieruit hebben we leerpunten opgedaan, maar we hebben ook bevestiging gekregen van onze huidige koers. Daarnaast streven we elke dag weer eerlijke en heldere communicatie na, zodat het publiek weet wat er met donaties en inspanningen gebeurt. Interne belanghebbenden zijn onze medewerkers, vrijwilligers, ambassadeurs en bestuurders. Externe belanghebbenden zijn donateurs, partners, collega’s, brancheorganisaties en overheden. Onze interne belanghebbenden informeren we regelmatig via persoonlijk contact en nieuwsbrieven. Onze externe communicatie bestaat voornamelijk uit SOS Bulletins, campagnes, nieuwsbrieven, onze website en dit jaarverslag. We streven ernaar dit verslag op een heldere manier samen te stellen, waardoor onze relaties een goed beeld krijgen van hoe we fondsen werven en deze fondsen besteden. In het afgelopen jaar hielden we tevens vier bijeenkomsten voor donateurs en partners. Zij werden persoonlijk geïnformeerd over de organisatie en konden vragen stellen. We staan zoveel mogelijk open voor interactie met onze achterban. Een goede balans in hoe wij in contact treden met donateurs en partners, is hierbij cruciaal. Als zij bepaalde voorkeuren uitspreken of aangeven minder post te willen ontvangen, dan respecteren we dat en houden we daar rekening mee. Onze achterban waardeert het als we ons beleid en onze motivatie aan hen toelichten. Zo kunnen ze hier beter begrip voor opbrengen. Opmerkingen, suggesties en klachten nemen we uiterst serieus. In 2009 kregen we 86 klachten, voornamelijk over te veel giftverzoeken, te dure communicatiemiddelen, onze wervingmethoden, de administratieve verwerking van gegevens en onze werkwijze en beleid. In alle gevallen is conform reglement binnen 24 uur een eerste reactie gegeven en de afhandeltijd bedroeg gemiddeld drie tot vijf werkdagen.

Marcel Beerthuizen algemeen directeur

119

Dankzij de steun van donateurs, stichtingen, bedrijven, de Nationale Postcode Loterij, vrijwilligers, ambassadeurs en vele anderen kunnen wij kinderen over de hele wereld een liefdevol thuis in een gezin geven. Heel hartelijk bedankt!

Postbus 9104 1006 AC Amsterdam De Prinsenhof Koningin Wilhelminaplein 30 1062 KR Amsterdam T: +31 (0)20 - 408 0190 F: +31 (0)20 - 669 6452 E: [email protected] W: www.soskinderdorpen.nl

giro 2280

Jaarverslag 2009 © SOS Kinderdorpen. Eindredactie: SOS Kinderdorpen. Dit Jaarverslag is gedrukt op FSC-goedgekeurd papier.

Foto: Joris Lugtigheid. Jaarverslag 2009

Recommend Documents