JAARVERSLAG 2007 BVS – Beroepsvereniging van de Vastgoedsector
JAARVERSLAG 2007 BVS – Beroepsvereniging van de Vastgoedsector
WOORD VAN DE VOORZITTER Beste leden, We staan alweer op het einde van het werkingsjaar 2007 ! Een jaar vol veranderingen en verrassingen, een jaar van federale verkiezingen en een moeilijke regeringsvorming. Deze gordiaanse knoop ontwarren, zal een klus zijn die geklaard moet worden door politiekers met gezond verstand, en vooral staatsmanschap en veel moed ! Dat er bij een meerderheid van de Belgen de wil leeft om de regionale politieke en administratieve structuren meer armslag en financiële autonomie te geven, daar twijfelt intussen niemand meer aan. Maar dat er ook een absolute meerderheid is voor één België met meer financiële ruimte en een degelijke kosten bewuste en efficiënte federale regering en administratie is zeker ! Dit voor het politieke 2007. 2007 is een uiterst actief en vruchtbaar jaar geweest voor de vastgoedsector en dus voor de meeste van onze leden ! We kregen van hen dan ook de steun om de organisatie van BVS verder aan te passen en uit te bouwen, dit ging niet zonder slag of stoot ! Na een eerste vruchteloze poging, hebben wij besloten een professionele head-hunter te bevragen om een nieuwe medewerker(ster) voor BVS te vinden. Deze lukte erin, 3 valabele kandidaten voor te stellen waaruit uiteindelijk Olivier Carrette als meest geschikte kandidaat aangetrokken werd. Olivier startte part-time op 1 november en zet zich vanaf 1 december full-time in om de BVS, onder leiding van Laurent, en samen met Juliana verder uit te bouwen. Ik wens hen alle succes ! 2008 staat voor de deur. Niet alleen een jaar waar de vastgoedsector, dus wij allen, zullen moeten bewijzen dat we goede stuurlui zijn en dat we ook met woelige zee en misschien een beetje storm het schip aan wal kunnen sturen ! Ook zal uw beroepsorganisatie in de komende maanden een gedaantewisseling ondergaan ! Op 31 januari tijdens de Algemene Jaarvergadering wordt er een voltallig nieuwe directieraad gekozen. Tijdens deze algemene vergadering zullen we ook een volledige nieuwe aangepaste structuur en werkingsmodel ter goedkeuring voorstellen. Ik ben ervan overtuigd dat we de laatste 3 jaar belangrijke stappen gezet hebben in het hertekenen van de BVS organisatie, de nodige financiële middelen gekregen hebben om deze door te voeren, tevens ook veel betere en diepgaande contacten hebben uitgebouwd met andere beroepsorganisaties, zoals de Confederatie Bouw en haar regionale structuren, maar ook de vzw Vastgoedpromotoren van CIB, BLRW, Voka, Unizo en last but nog least de Belgische Orde van Architecten, ULI en RES.
Het is voor mezelf een vruchtbare tijd geweest waar ik de verschillende “hot items” van de vastgoedsector heb leren kennen. Het contact met onze leden heeft me veel inzicht gegeven in de problemen waarmee de verschillende deelsectoren dagelijks geconfronteerd worden ! Er is dus nog heel veel werk aan de winkel en er zal een stevige, krachtige en eensgezinde ploeg moeten geïnstalleerd worden die met een duidelijk uitgestippelde strategie BVS naar een nog efficiënter en slagkrachtiger toekomst zal loodsen. Ik was steeds fier uw Voorzitter te zijn en heb getracht samen met vele anderen BVS als beroepsorganisatie op de kaart van België te zetten. Ik dank Laurent Wille en Juliana, de voorzitters van onze verschillende werkgroepen, Filiep Loosveldt, Kris Heyneman, Xavier Denis, Laurent Stalens en Ivan Van de Maele, onze Erevoorzitter André Sougné, de Ondervoorzitters Jean Thomas, Gaëtan Hannecart, Louis-Marie Piron, de schatbewaarder Philippe Haers, de secretaris Jean-Louis Appelmans en alle andere leden en vrienden die hun vrijblijvende welwillende hulp geboden hebben aan de BVS. Ik wens jullie allen een zeer gezond en voorspoedig 2008 en dank jullie voor het vertrouwen dat u allen deze 3 jaren in mij gesteld hebt.
Eric E.Verbeeck Voorzitter
INLEIDING
98
BVS jaarverslag 2007
9
2007, het jaar van de subprime-crisis 2007 zal ons ongetwijfeld bijblijven als het jaar van de Amerikaanse crisis rond de subprimes, hypotheekleningen aan weinig solvabele gezinnen. De hele zaak ging zo plotseling aan het rollen en nam dusdanig verontrustende afmetingen aan, dat men er volgens sommige analisten binnen 30 of 40 jaar nog zal over spreken. Hoewel deze crisis geen rechtstreekse weerslag had op de Belgische vastgoedmarkt, wekte hij toch een zeker onbehagen, toch op zijn minst op de professionele markt. Het moet gezegd: wat begon als een hypotheek- en vastgoedcrisis, is uitgegroeid tot een financiële crisis, die de Amerikaanse, maar ook de Europese sector treft. De subprime-crisis sloeg in Amerika toe tijdens de zomer en waaide in herfst over naar de Europese markten. Ondanks een zekere vertraging naar het einde van het jaar toe, heeft de investeringsmarkt in België er weinig onder geleden. Integendeel zelfs: volgens analyses van makelaar Jones Lang LaSalle deed hij het net bijzonder goed. Toegegeven, de Belgische markt is traditioneel stabiel: hier spelen de toonaangevende actoren het dus minder agressief en minder speculatief dan in Londen of Parijs en financieren zij zich op hun balans. Onder de belangrijkste transacties citeren wij de verkoop van Covent Garden door Buelens-KBC aan het Britse Evans Randall, van de Zenithtoren van Codic aan het Duitse fonds Meag Euro Pro en, ook van Codic, het Atlantisproject aan EBS. Op de markt van het bestaande vastgoed werden de Blue Tower en de toren van het Hiltonhotel door Morgan Stanley aangekocht. Het jaar 2007 zal ook worden gekenmerkt door een aanzienlijke rentestijging, die op haar beurt het moreel van kandidaat-kopers zal ondermijnen en zo de prijzen, die een decennium lang ongebreideld, vaak met twee cijfers, de hoogte ingingen, aan banden zal leggen. Tot slot wordt dit ook het jaartal van een nooit eerder geziene regeringscrisis, de langste ooit in de Belgische geschiedenis. Bij het grote publiek en dus in de residentiële vastgoedsector, blijft de weerslag hiervan beperkt, maar bij de investeerders, die meestal al voorzichtig zijn, zal dit tot nog meer terughoudendheid aanzetten.
Kantoren: de invest explodeert, de take-up krimpt De subprime-crisis sloeg in Amerika toe tijdens de zomer en waaide in herfst over naar de Europese markten. Ondanks een zekere vertraging naar het einde van het jaar toe, heeft de investeringsmarkt in België er weinig onder geleden. Integendeel zelfs: volgens analyses van de grootste makelaars deed hij het net bijzonder goed. Toegegeven, de Belgische markt is traditioneel stabiel: hier komen de toonaangevende actoren dus minder agressief uit de hoek dan in Londen of Parijs en financieren zij zich op hun balans. Toch was het psychologische effect van de crisis op het einde van het jaar wel voelbaar, niet zozeer in de rendementen, maar eerder in de vraag aan de kant van de investeerders. Omdat de concurrentie minder hard was en de aanvragen niet binnenstroomden zoals de vorige maanden, begonnen de beleggers die nog in de arena zijn wat meer flexibiliteit en hogere rendementen te eisen. De verkopers, projectontwikkelaars of investeerders, die aan rendementen onder de drempel van 5% gewend waren geraakt, zullen hun ambities in 2008 ongetwijfeld moeten bijstellen. Een gebouw met een huurcontract 3/6/9 haalde in de Leopoldwijk nog een opbrengst van 5,60% en in het stadscentrum 5,75%; voor huurovereenkomsten van lange duur, boven de 9 jaar, was dit respectievelijk 5,25 en 5,75. In de stadsrand bedroeg het rendement verbonden aan 3/6/9-overeenkomsten 6,30%. Net op de huurmarkt is de sfeer naar het einde van het jaar toe somberder geworden. Tot aan het einde van het 3e kwartaal bleef, volgens Jones Lang LaSalle, het gebruik status quo ten opzichte van dezelfde periode in 2006: rond de 400.000 m². Maar terwijl in 2006 in het 4e kwartaal reusachtige deals werden gesloten (voor bijna 200.000 m²), is in 2007
BVS jaarverslag 2007
alles vertraagd (in een orde van grootte van 50.000 m²). Dit is meer bepaald toe te schrijven aan de openbare administraties, zowel Europese als Belgische en regionale of administraties onder federale voogdij (Nationale Loterij …); bij de eerste was dit het gevolg van de invoering van een nieuwe vastgoedstructuur van de Commissie en haar procedures, bij de andere speelde de regeringscrisis een rol. En die vertraging heeft de bedrijfswereld, hoewel hij (nog) niet echt te lijden heeft onder de « subprime »-crisis en de terugval van de consumptie, niet kunnen goedmaken. In vergelijking met 2006 zijn de huurprijzen dus stabiel gebleven, zelfs indien de verhuring uiteindelijk minder gestimuleerd werd.
Winkelpanden: alles loopt prima, dank u De retail kon in 2007 enkele mooie resultaten voorleggen. Meer nieuwe projecten openden hun deuren: het winkelcentrum in Hognoul, de Stadsfeestzaal in Antwerpen, het Stadsplein in Genk... Meer eerstesteenleggingen: de nieuwe Anspach Galerijen in Brussel, het Retail Park in Hornu bij Bergen, Groen Brugge in de Brugse stationsbuurt, Shoppingcenter Sint-Jan in Kortrijk, Mediacité in Luik… Meer projecten officieel uit de startblokken: B Park in Brugge, de vernieuwing van de Gulden Vlies Galerij in Brussel... Ook de merknamen lieten zich niet onbetuigd en gaven blijk van een opmerkelijke dynamiek. Meer nieuwkomers: Collection of Style (COS), de nieuwe lijn van H&M in Brussel, Casa Pizza Grill in Louvain-la-Neuve, Allerlei in Luik… Maar vooral Antwerpen sleepte heel wat premières in de wacht, met onder meer Pull & Bear en, in de nieuwe
ATENOR Media Gardens - Brussel arch: Ar ter
Stadsfeestzaal met zijn spectaculaire architectuur alleen al: Urban Outfitters, Nike, Saturn, Crocs, La PLace… Antwerpen wist zich in 2007 alvast te bevestigen als modehoofdstad van Noord-Europa. Tijdens het afgelopen jaar hebben ketens die in 2006 hun intrede deden, hun positie bevestigd (New Look, Zara Home, Bert’s Café…), andere, die hier al langer aanwezig waren, breidden verder uit (Exki, Delitraiteur, C&A…). En dan hadden wij het nog niet over de merken die aan strategische expansie doen en nu ook op het stadcentrum mikken, terwijl zij voordien vooral in de stadsrand aanwezig waren (Torfs, JBC, Heytens, Brico City…), of omgekeerd (Avance…). In al dat gewoel gingen de huurprijzen verder omhoog, maar minder sterk dan de twee laatste jaren. De Nieuwstraat blijft koploper, gevolgd door de Meir, maar de afstand tussen beide wordt kleiner, want terwijl de eerste status-quo blijft (met 1.580 €/m²/jaar volgens Cushman & Wakefield), zit de tweede in de lift (tot 1.500 €/m²/jaar).
BVS jaarverslag 2007
1110
11
De vraag is natuurlijk of de merken nog meer geld op tafel kunnen leggen. Volgens sommige waarnemers wel: zij besteden tussen 10 en 15% van hun omzet aan huur, terwijl zij in andere Europese landen bereid zijn meer te betalen. Andere analisten zijn dan weer voorzichtiger en denken dat de markt zich op het hoogtepunt van zijn curve bevindt. De rendementen bleven stabiel, tussen 4 en 5 pct. Maar meer nog dan het segment van kantoren heeft, in België dan toch, de retail de interesse van risicobeleggers gewekt. De subprime-crisis wordt ongetwijfeld harder voelbaar.
Vastgoedbevak: nogal wat aankopen in...het alternatief De subprime-crisis waaide over naar de Europese vastgoedeffecten die het hierdoor en mede door een wankelend vertrouwen hard te verduren kregen. Maar meer nog hadden zij te lijden onder de rentestijgingen en vooral onder de financieringskosten die de richtkoersen automatisch doen zakken. Temeer daar zij vrij consequente premies gaven en, gezien het beperkte aanbod, steviger rendementen. Met die hoge koersen zijn veel opportunistische beleggers (type Hedge Funds) eruit gestapt om hun winst op te strijken. Gevolg: bepaalde beursgenoteerde vastgoedmaatschappijen die tussen 2004 en 2006 exponentieel gegroeid waren (+ 39%/jaar als Europees gemiddelde), kenden in 2007 een steile terugval.
BANIMMO Dolce La Hulpe arch: l’Atelier de Genval.
In vergelijking met hun meer speculatieve en misschien minder transparante zussen brengen de vastgoedbevaks het er vrij goed vanaf. Zij hebben beter gepresteerd in 2007 dan de Europese index EPRA. Begin dit jaar schommelden de meeste premies tussen de 25 en 35 pct., om nadien terug te vallen en te blijven hangen tussen de 0 en 10%. Wat de koers betreft, vond na de pieken in mei een correctie plaats, maar niet sinds januari. Wel dient hierbij te worden opgemerkt dat zij tussen 2004 en 2006 slechts met 16%/jaar waren gestegen, zodat de terugval alleen maar minder hard kon aankomen. Hun rendement in dividend is vandaag zeer aantrekkelijk. Over het algemeen waren de vastgoedbevaks vooral op de aankoopmarkt actief, niet zozeer in kantoren, een markt waarop zij moeilijk kunnen concurreren met de te rijke Duitse, Britse of Ierse fondsen (wat niet wegneemt dat sommige, zoals Cofinimmo of Leasinvest erin geslaagd zijn goederen te verzamelen), maar eerder in handelspanden
BVS jaarverslag 2007
(voor Retail Estate en Intervest retail), in semi-industriële panden (WDP en Montea), in woningen (Home Invest et Aedifica) en, vooral, in rusthuizen (Cofinimmo, Aedifica), cafés (Cofinimmo, steeds met het patrimonium van InBev) en sportcentra (Cofinimmo nog met La Rasante in Brussel). Zij profiteerden er ook van om aan arbitrage te doen. En om, op een heel goedkope manier (meer dan 10% van de investeringswaarde voor sommige goederen), zich te ontdoen van een minder strategisch of uiterst aantrekkelijk deel van hun portefeuille. Belangrijk in 2007 was ook de lancering van Ascencio op het terrein van de handelspanden, meer bepaald op dat van de supermarkten en baanwinkels (retail warehousing), door de groepen Mestdagh en Fortis. Dat was in februari. Intussen heeft hij onder meer het Retail Park van Hannut verworven, evenals de aandelen van 3 maatschappijen die eigenaar zijn van 19 terreinen, goed voor 29 gebouwen (30.000 m²) die hoofdzakelijk verspreid liggen in Wallonië (vooral Luik en Henegouwen). In juni was Banimmo aan de beurt om naar de beurs te trekken. Deze maatschappij, die het midden houdt tussen een promotor en een investeerder, opteerde niet voor een vastgoedbevakstatuut.
Residentiële sector: zachtjes op de rem staan De strakkere kredietvoorwaarden en de vermindering van het aantal kopers brachten de rustpauze met zich mee die analisten al enkele jaren aankondigen, om niet te zeggen, wensen. De Belgische markt is niet aan de Europese boom ontsnapt. Tussen 1996 en 2007, zo weet adviseur Stadim te vertellen, zijn de gemiddelde prijzen voor een eengezinswoning met 144 pct. gestegen. Een boom die, onnodig om eraan te herinneren, het gevolg was van een daling van de rentevoeten, in combinatie met een lage inflatie, een verlenging van de leningen (boven 25 jaar), een stijging van de vraag als gevolg zowel van de kleiner wordende gezinnen als van een stijging van de huurprijzen, die bijna het niveau haalden van de maandelijkse kosten van een lening. De jongste statistieken voor 2007 dateren van de herfst, maar zouden tegen het eind van het jaar moeten worden bevestigd, namelijk een lichte daling van het aantal transacties, maar een verdere prijsstijging, minder uitgesproken in de lage dan in de hogere prijsklasse. De markt blijkt zich dus op een hoog peil te stabiliseren. In ieder geval kwam het hier niet tot de ontsporingen die de Amerikaanse markt meemaakt. Behalve in 2003 en 2004, toen de leningen tegen jaarlijks variabele rentevoet boomden, waren en zijn de meeste kredieten, naar goede Belgische gewoonte, nog altijd vast. Bovendien blijft het geleende bedrag binnen de perken. Dat de vraag in 2007 is teruggevallen, komt doordat de voorraad gezinnen die een lening aankunnen uitgeput raakt, zodat het aantal aanvragen op de markt daalt. Maar ook doordat de meeste kandidaat-kopers…bediend zijn. Het aanbod op de residentiële markt, dat men 5 of 6 jaar geleden nog ontoereikend achtte, werd sterk uitgebreid, zowel door gevestigde promotoren als door particulieren. En wel in die mate dat nu al enkele maanden het gevaar van een overaanbod dreigt, althans in bepaalde segmenten, met name appartementen in de stadsrand. Het feit dat sommige waarnemers al meer dan twee jaar het einde van de boom voorspellen, heeft ongetwijfeld een zachte landing mee in de hand gewerkt: dat moet sommigen toelaten hun ontwikkelingsprojecten op te bergen of bij te stellen.
BVS jaarverslag 2007
12 13
13
2008: een kritiek jaar De meeste analisten zien de nabije toekomst van de vastgoedsector nogal somber in. Volgens hen zullen de rechtstreekse of onrechtstreekse gevolgen van de subprime-crisis en de hogere financieringsprijzen pas in 2008 voelbaar worden. Ook al lijken de rentevoeten een dalende trend te vertonen, zullen de banken marges invoeren die meer in verhouding zijn tot de mogelijke verborgen risico’s. Wat de politieke crisis betreft, die heeft de buitenlandse investeerders dan misschien niet meteen van hun voornemens afgebracht, maar hij doet hun enthousiasme zeker geen goed. Op de investeringsmarkt in kantoren zullen de resultaten minder goed zijn dan in 2007. Niet alle liquiditeiten zijn geïnvesteerd, maar wat overblijft, zal voorzichtiger en selectiever worden besteed. Mooie panden zullen interessant blijven, voorspelt een specialist van de bank Degroof, maar die van mindere kwaliteit zullen niet langer verkocht raken. Flight to quality! De Belgische investeerders, zowel vastgoedbevaks als institutionele beleggers, zullen zeker recht van spreken hebben. Zij die in 2007 een beetje uit de boot vielen (want er werd slechts voor 10% aan investeringen ondertekend, tegenover 40 tot 50% voordien), zullen opnieuw hun voordelen kunnen uitspelen als lokale, goed geïnformeerde spelers. Maar opgelet: zij mogen zeker niet nalaten om een blik te werpen richting Midden-Oosten of China, want de buitenlandse investeerders van morgen zouden wel eens van die kant kunnen komen. Het risico op het vlak van de evolutie van de consumptie, en dus van de gezondheid van de ondernemingen, blijft bestaan, maar los daarvan is iedereen het erover eens dat de lokale huurmarkt voor kantoren stabiel blijft. Hij wordt zelfs een beetje beter, maar dat zal men niet merken: de groei zal niet te danken zijn aan een stijging van de huurprijzen, maar aan een daling van de kosteloze maanden en van verbouwingswerken. Dit is evengoed de eerste stap van effectieve groei die men sedert 2001 verwacht. Meer nog dan de kantorenmarkt zal die van de retail in 2008 afhankelijk zijn van de conjunctuur en dus van de gezinsuitgaven. Nieuwe spelers zullen het nodige geld op tafel leggen om zich op een specifieke locatie te vestigen. Maar de andere? Er zijn niet veel ketens die zich een onrendabele winkel kunnen of willen veroorloven. De investeringsmarkt zal dan weer inkrimpen, maar deze beperkte correctie zal de institutionele beleggers niet echt storen. En wat met de residentiële markt? Hier valt toch te verwachten dat de markt enigszins in ademnood zal komen, maar dan niet in de hogere prijsklasse, die nog steeds hoog in vraag staat.
BVS jaarverslag 2007
ACTIVITEITENVERSLAG 2007
RAAD VAN BESTUUR
Ingevolge de wijziging van artikel 15 van de statuten van de BVS (juli 2006), is het aantal zetels binnen de Raad van Bestuur opgetrokken van 20 naar 25. Op de Algemene Vergadering van 13 februari 2007 werden vijf werkende leden benoemd tot nieuwe leden van de Raad van Bestuur voor een mandaat van één jaar, of tot 2008, jaar van hernieuwing van het mandaat van alle bestuurders. Werden benoemd:
1 de heer Stéphan Sonneville, vertegenwoordiger van Atenor Group,
2 de heer Xaver Mertens, vertegenwoordiger van Home Invest Belgium,
3 de heer Hugo Van Hoof, vertegenwoordiger van Montea,
4 de heer Damien le Grelle, vertegenwoordiger van Redim,
5 de heer Peter Wilhelm, vertegenwoordiger van Wilhelm & Co.
In het kader van het nieuw artikel 15 van de statuten van de BVS, dat voorziet dat “De Raad zal samengesteld zijn uit minstens zeven Bestuurders, de Voorzitter, drie Ondervoorzitters, de Afgevaardigd Bestuurder, de Secretaris en de Penningmeester, en ten hoogste vijfentwintig. Zij zullen allen werkende leden zijn, behalve de Afgevaardigd Bestuurder die geen lid zal kunnen zijn van de Vereniging. In dit laatste geval zal de Afgevaardigd Bestuurder slechts een raadgevende stem hebben”, werd de bvba Crivi, vertegenwoordigd door de heer Laurent Wille, benoemd tot Afgevaardigd Bestuurder, met raadgevende stem.
BESIX REAL ESTATE DEVELOPMENT Parc de la Montagne - Jambes arch: Setegec
BVS jaarverslag 2007
16 17
Samenstelling van de Raad van Bestuur 2007
17
Voorzitter
Verbeeck Eric (Kairos / Interbuild)
Ondervoorzitter Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Thomas Jean (Immobiliën Vennootschap van België*)
Ondervoorzitter Vlaams Gewest
Hannecart Gaëtan (Matexi)
Ondervoorzitter Waals Gewest
Piron Louis-Marie (Thomas & Piron)
Penningmeester
Haers Philippe (KBC Vastgoed)
Secretaris
Appelmans Jean-Louis (Leasinvest Real Estate)
Leden :
Buelens Pascal (Buelens Real Estate)
Buess Jean-Paul (Soficom Development)
Desimpel Christophe (De Speyebeek)
Devos Alain (Fortis Real Estate)
De Witte Philippe (Immoflandria)
Fautré Serge (Cofinimmo)
Helleputte Philippe (Immobiliën Vennootschap van België)
Lefèvre Jacques (BPI)
le Grelle Damien (Redim)
Mertens Xavier (Home Invest Belgium)
Rousselle Thierry (Axa Belgium)
Sonneville Stéphan (Atenor Group)
van Caloen Didrik (Banimmo Real Estate)
Van Hoof Hugo (Montea)
Van Tuyckom Leo (De Vlier)
Verhaeghe Bart (Eurinpro)
Verraes Patrick (FIVB)
Wilhelm Peter (Wilhelm & Co)
Afgevaardigd Bestuurder:
bvba Crivi (L. Wille)
Eind 2007 heeft de BVS een overeenkomst getekend met Policam bvba vertegenwoordigd door de heer Olivier Carrette, die afgevaardigd bestuurder zou worden, naast Crivi bvba; dit zal aan de volgende Algemene vergadering ter goedkeuring voorgelegd worden.
BVS jaarverslag 2007
WERKGROEPEN
20 21
BVS jaarverslag 2007
21
De Raad van Bestuur wordt bijgestaan in zijn vele taken door vier werkgroepen: de Werkgroep Wetgeving en Europa, de Werkgroep Fiscaliteit, de Werkgroep Beleggers en de Technische Werkgroep. In 2007 heeft de Raad van Bestuur beslist een vijfde werkgroep op te richten: de Werkgroep “Mobiliteit”, die de problematiek van de mobiliteit in Brussel en periferie zal onderzoeken. De Technische Werkgroep, wat haar betreft, heeft een “Duurzaam Vastgoed Forum” opgericht, dat de notie “duurzaamheid” onder verschillende aspecten zal onder de loep nemen. De
Werkgroep
Beleggers
zal
begin
2008
een
nieuwe
Bijzondere
Werkgroep
oprichten
die
de
structuurplannen van verschillende belangrijke wijken van Brussel zal onderzoeken. Voor specifieke materies richten de Werkgroepen “bijzondere werkgroepen” op, waarvan u de lijst hieronder vindt:
1.
Werkgroep Wetgeving en Europa, voorgezeten door der heer F. Loosveldt (Panarea)
Bijzondere Werkgroep CWATUP
Bijzondere Werkgroep Bodems
Bijzondere Werkgroep Architecten - Projectontwikkelaars
Bijzondere Werkgroep Wet Breyne
2.
Werkgroep Fiscaliteit, voorgezeten door de heer L. Stalens (Fortis Real Estate),
samen met de heer I. Van de Maele (Matexi)
Bijzondere Werkgroep BTW op infrastructuurwerken
3.
Werkgroep Beleggers, voorgezeten door de heer X. Denis (Cofinimmo)
Bijzondere werkgroep BVS Studentenprijs
4.
Technische Werkgroep, voorgezeten door de heer K. Heyneman (Groep Maes)
5.
Werkgroep Mobiliteit, voorgezeten door de heer E. Verbeeck (Kairos)
6.
Duurzaam Vastgoed Forum
1 Werkgroep « Wetgeving & Europa » Talrijke werkende leden zijn actief geweest binnen deze Werkgroep in de loop van het jaar 2007: Mevrouwen M. Delaruelle (Redevco Retail Belgium), E. Eeman (Fortis Real Estate), M.H. Leurquin (Soficom Development), V. Mommens (Fortis Real Estate), K. Vandegoor (Extensa) en de heren P. Anglade (Immoflandria), P. de Cooman (Banimmo), A. De Pauw (Atenor Group), M. Dierick (Dexia Bank), P. Hanique (JCX Immo), Ph. Helleputte (IVB – Immobel), J.M. Jonet (Fortis Real Estate), S. Liesenborghs (Bouygues Belgium), J.L. Son (Thomas & Piron), O. Xhonneux (Foruminvest) en A. Sougné. De Werkgroep Wetgeving & Europa werd door de Bijzondere werkgroep «CWATUP » bijgestaan, die zich specifiek bezighoudt met de problemen van ruimtelijke ordening en stedenbouw in het Waalse Gewest. Axa Real Estate, de Immobiliën Vennootschap van België, Matexi, Redim en Thomas & Piron hebben actief deelgenomen aan deze subgroep.
BVS jaarverslag 2007
De Bijzondere werkgroep “Bodems” onderzoekt de problematiek van de verontreinigde bodems in de drie Gewesten. Verschillende werkende leden hebben belangstelling getoond: Abo-Consult, Atenor Group, de Immobiliën Vennootschap van België, Fortis Real Estate, KBC Vastgoed, Redevco Retail Belgium, Soficom Development, en Universoil en Mourik als experten. De Bijzondere werkgroep “Architecten – Vastgoedontwikkelaars” houdt zich enkel bezig met de relaties tussen de architecten en de vastgoedontwikkelaars. De Bijzondere werkgroep Wet Breyne onderzoekt hoofdzakelijk de bescherming van de consument in de woningbouw. Atenor Group, Bouygues Belgium, de Immobiliën Vennootschap van België, Immoflandria, Soficom Development en Thomas & Piron hebben deelgenomen aan deze werkgroep. De Werkgroep Wetgeving en Europa en haar Bijzondere werkgroepen hebben in het jaar 2007 verschillende onderwerpen gevolgd en onderzocht, o.a.: - op federaal niveau: het juridisch gedeelte van het memorandum in het kader van de federale verkiezingen, de verplichte verzekering en de tienjarige aansprakelijkheid van de architecten, de toegang tot de bouwakte (monopolie van de architecten), de wet inzake de handelspraktijken, de wet tot bescherming van de consument in de woningbouw; - voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: het beheer en de sanering van de verontreinigde bodems, het voorkooprecht, de sociale huisvesting en de energieprestatie van gebouwen (EPB); - voor het Vlaamse Gewest: de sociale huisvesting (Staatssteun, voorwaarden voor overdracht van onroerende goederen), de publiek-private samenwerking, de Brownfieldconvenanten, het nieuwe decreet Ruimtelijke Ordening en de ruimtelijke plannen (gewestelijk en gemeentelijk); - voor het Waalse Gewest: de registratierechten, de samenwerking met de Waalse overheid, de CWATUP (Waalse Code Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium) en de problematiek die hieraan verbonden is (nieuw wegennet in verkavelingen, verkavelingsvergunningen, enz), de gemeentelijke structuurplannen en de erkenning van de ontwerpers van verkavelingsplannen.
2 Werkgroep « Fiscaliteit » Hebben in 2007 deelgenomen aan de werkzaamheden van de Werkgroep Fiscaliteit: Mevrouwen T. Alifierakis (Fortis Bank), M.H. Leurquin (Soficom Development), C. Maddens (Befimmo), S. Maes (Group Maes), G. Ponchaut (Atenor Group), Fr. Roels (Cofinimmo) en de heren M. Dierick (Dexia Bank), Ph. Helleputte (Immobiliën Vennootschap van België - Immobel), J.L. Hertoghe (Wilma Project Development), S. Liesenborghs (Bouygues Belgium), D. Oyaert (De Vlier), A. Sougné, R. Spittaels (CFE / BPI), G. Van Wymersch (Axa Belgium), O. Xhonneux (Foruminvest) en J. Werbrouck (Nautadutilh). De Werkgroep Fiscaliteit heeft hoofdzakelijk gewerkt aan het fiscaal gedeelte van het memorandum in het kader van de federale verkiezingen 2007 en aan de follow-up van de verschillende BTW-dossiers: BTW op infrastructuurwerken, BTW onroerende leasing, BTW op verhuur van beroepsmatig gebruikte onroerende goederen, BTW op overdracht van aankoopoptie, BTW op het werk in onroerende staat in stadscentra en BTW op sociale huisvesting.
BVS jaarverslag 2007
22 23
23
De Bijzondere Werkgroep “BTW op infrastructuurwerken” heeft specifiek de problematiek van de BTW op de infrastructuurwerken in de verkavelingen behandeld. De belangrijkste verkavelaars-vastgoedontwikkelaars aangesloten bij de BVS hebben deelgenomen aan de werkzaamheden van deze bijzondere werkgroep: Durabrik, Fortis Bank en Fortis Real Estate, de Immobiliën Vennootschap van België – Lotinvest, Foruminvest, Leasinvest Real Estate, Matexi en Thomas & Piron. Verschillende positieve en constructieve gesprekken hebben plaatsgehad tussen vertegenwoordigers van deze Bijzondere werkgroep en het Kabinet en de Administratie van Financiën.
3 Werkgroep « Beleggers » In 2007 heeft de Werkgroep Beleggers twee werklunches georganiseerd: één met de heer Christian Ceux, Schepen van de Stad Brussel belast met Stedenbouw en Mobiliteit, en een tweede met Mevrouw Nathalie Gilson, Schepen van Elsene belast met Stedenbouw, Milieu en Patrimonium. Hebben deeelgenomen aan deze lunchen: de heren M. Brisack (Fortis Real Estate), B. De Blieck (Befimmo), X. Mertens (Home Invest Belgium), X. Pierlet (Fortis Real Estate), Th. Rousselle (Axa Belgium) en Meester M. Scholasse (Haumont Scholasse & Partners). De Werkgroep Beleggers heeft tevens een gemeenschappelijke vergadering georganiseerd, samen met de Werkgroep Wetgeving & Europa en de Technische Werkgroep van de BVS, om de problematiek van de energieprestatie van gebouwen in het Brusselse Gewest te onderzoeken. De Bijzondere werkgroep “BVS-studentenprijs” heeft zich beziggehouden 1. met het bekendmaken bij universiteiten en hoge scholen van de jaarlijkse prijzen die de BVS toekent aan twee studenten voor eindejaarswerken die een originele bijdrage leveren voor activiteiten van de vastgoedsector. 2. met het onderzoeken van de eindejaarswerken van twee studenten (EHSAL Europese Hogeschool Brussel en Solvay Business School). De heren X. Denis (Cofinimmo) en A. Sougné nemen deel aan deze Bijzondere werkgroep. De Werkgroep Beleggers is van plan om een nieuwe bijzondere werkgroep op te richten begin 2008; deze werkgroep zal zich bezighouden met de structuurplannen van verschillende Brusselse gemeenten.
4 Technische Werkgroep In 2007 heeft de Technische Werkgroep verschillende vergaderingen georganiseerd en heeft zich hoofdzakelijk beziggehouden met het technisch gedeelte van het memorandum in het kader van de federale verkiezingen 2007, de energieprestatie van gebouwen en de evoluties inzake de preventie van brand en ontploffing. De andere onderwerpen, zoals de coördinatie van de bouwplaatsen, de ventilatie van de ondergrondse parkings, de problematiek van “fijn stof” en de nieuwe geluidsnormen zullen later besproken worden. Hebben deelgenomen aan de vergaderingen van de Technische Werkgroep: de heren W. Beyaert (Beyaert Construct – Groep Huyzentruyt), D. Darche (Banimmo), L. Geerinck (CPPM – Atenor Group), S. Janssens (Leasinvest), P. Labey (Allfin), F. Loosveldt, J. Lootens (Matexi - Sibomat), L. Roelandt (Wilma Project Development), D. Szeker (Cofinimmo), D. Van Belleghem (Redevco) en H. Van Hoof (Montea).
BVS jaarverslag 2007
5 Werkgroep Mobiliteit
24 25
Om de problematiek van de mobiliteit te onderzoeken, heeft de Raad van Bestuur beslist een nieuwe werkgroep op te richten, de Werkgroep “Mobiliteit”, die enkel vertegenwoordigers van de private sector groepeert. BECI (Brussels Enterprises Commerce and Industry), FEBIAC ((Belgische Automobiel- en Tweewielerfederatie) en de Confederatie Bouw Brussel (CB-Brussel) nemen deel aan de werken van deze nieuwe werkgroep. In eerste instantie zal de Werkgroep Mobiliteit zich enkel bezighouden met de problematiek in Brussel-Hoofdstad en periferie. Gezien de activiteiten in de Brusselse Regio belangrijk zijn voor heel het land, is het absoluut noodzakelijk de Brusselse mobiliteit en bereikbaarheid te bekijken; deze worden steeds slechter en zouden negatieve gevolgen kunnen hebben op de economische ontwikkeling.
6 Duurzaam Vastgoed Forum Eind 2007 heeft de Technische Werkgroep een Duurzaam Vastgoed Forum opgericht, met als doel tot een overleg te komen en een samenwerking te ontwikkelen tussen de verschillende private acteurs van de bouwsector betreffende het thema “duurzaamheid”. Het Algemeen Eigenaarssyndicaat (AES), de Confederatie Bouw (CB), de Confederatie van Immobiliën Beroepen van België (CIB), Bouwunie, de Koninklijke Federatie van de Architectenverenigingen van België (FAB) en de Koninklijke Federatie van Belgische Ingenieurs (FABI) nemen deel aan de werken van dit Forum.
BPC Projet Ladeuze - Louvain-La-Neuve arch: Bureau d’architecture Créarch sa
De onderwerpen waarover de werkgroepen en bijzondere werkgroepen van de BVS zich gebogen hebben, worden hieronder afzonderlijk aangesneden. Ter herinnering: enkel de werkende leden van de BVS kunnen deel uitmaken van de werkgroepen. Voor specifieke materies nodigt de BVS echter regelmatig deskundigen of beroepsspecialisten uit, met bijzondere ervaring. De BVS dankt alle werkende leden en andere deskundigen die deelnemen aan de vergaderingen van de werkgroepen en de bijzondere werkgroepen. Hun medewerking is onmisbaar voor de goede werking van de talrijke initiatieven en activiteiten van de BVS.
BVS jaarverslag 2007
25
Kalender van de vergaderingen van de Werk- en Subgroepen in 2007: 50ste Algemene Vergadering:
13 februari 2007
Raad van Bestuur:
11 januari 2007
01 februari 2007
26 april 2007
21 juni 2007
27 september 2007
21 november 2007
Werkgroep Wetgeving en Europa (plenaire):
23 april 2007
24 september 2007
Bijzondere werkgroep CWATUP:
09 maart 2007
11 oktober 2007 Bijzondere werkgroep Bodems:
26 juni 2007
07 december 2007
03 april 2007
Bijzondere werkgroep Wet Breyne / Bouwverzekering
BPI “Réduit des Dominicains” - Doornik arch: Architecture & urbanisme Bruyère - Bruyère
Werkgroep Fiscaliteit (plenaire):
21 september 2007
22 maart 2007
Subgroep BTW op infrastructuurwerken:
Werkgroep Beleggers (plenaire):
08 maart 2007
Werklunch met Schepen Ch. Ceux
06 april 2007
Werklunch met Schepen Nathalie Gilson
31 mei 2007
Vergadering MVV (Maatschappij Verwerving Vastgoed)
03 oktober 2007
BVS jaarverslag 2007
Technische Werkgroep (plenaire):
20 april 2007
20 juni 2007
05 september 2007
05 december 2007
Bijzondere Werkgroep EPB
07 mei 2007
01 juni 2007
Werkgroep Mobiliteit:
04 oktober 2007
28 november 2007
Duurzaam Vastgoed Forum:
20 september 2007
26 november 2007
Hetzij 30 interne werkvergaderingen in 2007!
BVS jaarverslag 2007
26
JURIDISCHE ONDERWERPEN - FEDERAAL
28 29
BVS jaarverslag 2007
29
a. Memorandum 2007 – Juridisch gedeelte In het kader van de federale verkiezingen van 10 juni 2007, heeft de BVS een memorandum opgesteld, met o.a. een juridisch gedeelte. Heel wat leden van de verschillende werkgroepen van de BVS hebben meegewerkt aan het opmaken van dit document; de BVS maakt van de gelegenheid gebruik om hen te bedanken voor hun medewerking. Het juridisch gedeelte van het memorandum heeft hoofdzakelijk volgende onderwerpen benaderd: de bouw verzekering, de problematiek van de architect in dienstverband, de handelspraktijken, de koppelverkoop en de wet Breyne. De BVS heeft haar memorandum ruim verspreid: talrijke instellingen en beroepsverenigingen, vertegenwoordigers van de politieke partijen, kandidaten verkiezingen van 10/06/07 (Kamer en Senaat), pers. Na de verkiezingen van juni 2007 heeft de BVS nog gebruik gemaakt van haar memorandum tijdens haar onderhouden met de politici of andere beroepsverenigingen.
b. Relatie architecten – vastgoedontwikkelaars / Toegang tot de bouwakte In haar memorandum 2007 heeft de BVS gevraagd dat de architecten zouden kunnen deel uitmaken van het bouwteam van de vastgoedontwikkelaar, zoals in andere Lidstaten van de Europese Unie. Om haar eis te verdedigen en te rechtvaardigen, heeft de BVS een studie laten opmaken door CEA Belgium (Centres d’Etudes d’Assurances) betreffende de reikwijdte en de uitvoeringsmodaliteiten van het monopolie van de architecten. Deze studie, opgemaakt onder de vorm van fiches per Lidstaat van de EU en gecontroleerd door UEPC (Europese Unie van Vastgoedontwikkelaars), stelt vast dat België een uitzondering is op dit gebied. De BVS zal zich op deze vaststelling baseren om aan de overheid te vragen dat de dogmatische interpretatie die België aan het onafhankelijkheidsprincipe van de architect geeft, zou in vraag gesteld worden. Anderzijds, wat de verplichte verzekering en de tienjarige aansprakelijkheid betreft, heeft de BVS akte genomen van het arrest nr 100/2007 van 12 juli 2007 van het Grondwettelijk Hof dat het beroep, ingediend door de Orde van Architecten tegen verschillende artikels van de wet van 20 februari 1939 op de bescherming van de titel en van het beroep van architect, verwerpt. Het Hof heeft deze verplichte verzekering als “normaal” beschouwd maar was zelfs verbaasd dat deze niet van toepassing is op de andere beroepen van de bouwsector. Een herziening van de wet is dus waarschijnlijk.
c. Wet Breyne – Wet tot bescherming van de consument in de woningbouw Begin 2007 heeft de BVS het wetsvoorstel van 27 februari 2007 tot bescherming van de consument bekeken. De BVS was het wel eens met het principe en de geest van het wetsvoorstel maar heeft toch verschillende opmerkingen ingediend bij de overheid, o.a. betreffende de uitbreiding van de vrijstelling van het toepassingsgebied van de wet en de invoering van een uniforme voltooiingswaarborgregeling voor alle spelers op de markt (zowel voor de aannemers als voor de vastgoedontwikkelaars). Deze opmerkingen werden overgemaakt aan de leden van de Commissie Handels- en Economisch Recht van de Kamer en hebben ertoe geleid dat de BVS werd uitgenodigd voor een hoorzitting op 16 april 2007. Op vraag van de Commissievoorzitster om suggesties te doen, heeft de BVS naar de Franse reglementering verwezen en heeft voorgesteld de verkopen op plan en de bouw-overeenkomsten voor individuele woningen afzonderlijk te onderzoeken.
BVS jaarverslag 2007
In oktober 2007 heeft de BVS contact opgenomen met de Kamer van Arbitrage en Bemiddeling en heeft voorgesteld een werkgroep op te richten teneinde de wet Breyne op een evenwichtige manier te bekijken. Dit voorstel zal begin 2008 een concrete vorm aannemen.
d. Handelspraktijken De wet van 14 juli 1991 betreffende oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten werd maar liefst 25 keer gewijzigd sinds zij van kracht werd. De laatste wijziging werd aangebracht op 5 juni 2007 (Belgisch Staatsblad 25 juni 2007). Deze laatste wet, die de bepalingen van de richtlijn 2005/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 mei 2005 omzet in nationale wetgeving, stelt dat “product” ook betrekking heeft op “onroerende goederen” en dat de wet dus van toepassing is op onroerende transacties. De BVS is bezorgd om deze situatie. In het kader van haar samenwerkingsakkoord met de Confederatie Bouw, zal de BVS deelnemen in 2008 aan de werken van een specifieke werkgroep die een herziening van de wet zal voorbereiden. De BVS krijgt de hulp van het Advocatenkantoot Allen & Overy, haar juridische adviseur voor de federale onderwerpen.
e. Monopolie nutsmaatschappijen Sinds 2006 krijgt de BVS regelmatig klachten van haar werkende leden betreffende het misbruik van nutsmaatschappijen.
COFINIMMO Wet 56 - Brussel arch: De Four - Galand architectes
In overleg met de Confederatie Bouw, zal de BVS begin 2008 een werkgroep oprichten, die zich met deze problematiek zal bezighouden.
f Wet inzake de woninghuur De wet van 25 april 2007 houdende diverse bepalingen (“Wijzigingen van de bepalingen van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot de huurcontracten” – BS 8 mei 2007) en de wet van 26 april 2007 houdende bepalingen inzake de woninghuur (BS 5 juni 2007) hebben gevolgen gehad op de activiteiten van talrijke BVS-leden. De BVS heeft deze materies gevolgd samen met het Algemeen Eingenaarssyndicaat. In het belang van haar leden heeft de BVS gevraagd aan het Advocatenkantoor Haumont Scholasse & Partners de impact van beide wetten te onderzoeken. In 2008 zal de BVS aandachtig de evolutie volgen.
BVS jaarverslag 2007
30 31
31
g Beroepsbekwaamheid Ingevolge de problemen die verschillende BVS-leden hebben gehad op niveau van de erkende ondernemingsloketten, is de BVS tussengekomen op het Kabinet van Minister S. Laruelle betreffende het Koninklijk Besluit van 29 januari 2007 betreffende de beroepsbekwaamheid voor de uitoefening van zelfstandige activiteiten van het bouwvak en van de elektrotechniek, alsook van de algemene aanneming. Op vraag van de BVS, heeft het Kabinet een richtlijn verstuurd aan de ondernemingloketten om hun aandacht te vestigen op het verschil tussen de activiteiten van vastgoedontwikkelaars en deze van aannemers: “de codes die zijn bestemd voor projectontwikkeling dekken in principe niet de algemene aannemingsactiviteiten maar het kan natuurlijk niet uitgesloten worden dat een persoon die als projectontwikkelaar is ingeschreven, toch algemene aannemingsactiviteiten uitoefent”.
h. Samenwerking met advocatenkantoren Zoals tijdens de vorige jaren, heeft de BVS in 2007 samengewerkt met vier advocatenkantoren die de evoluties in de wetgeving volgen en toelichten ten behoeve van de BVS leden: Allen & Overy voor de federale materies, HaumontScholasse & Partners voor de materies betreffende het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Bours & Associés voor de onderwerpen betreffende het Waalse Gewest en Linklaters voor de materies betreffende het Vlaamse Gewest.
CONSTRUCTION & INVESTMENT PARTNERS Project Axento - Luxemburg arch: Arlette Schneiders
In geval van meer fundamentele regelgeving, voorzien de samenwerkingsakkoorden dat de BVS een beroep kan doen op deze advocatenkantoren voor meer uitvoerige commentaren of voor de organisatie van een congres of een seminarie.
BVS jaarverslag 2007
FISCALE ONDERWERPEN - FEDERAAL
34 35
BVS jaarverslag 2007
35
a. Memorandum 2007 – Fiscaal gedeelte In het kader van de federale verkiezingen van 10 juni 2007, heeft de BVS een memorandum opgesteld, met o.a. een fiscaal gedeelte. Heel wat leden van de Werkgroep FIscaliteit van de BVS hebben meegewerkt aan het opmaken van het fiscale gedeelte van dit document; de BVS maakt van de gelegenheid gebruik om hen te bedanken voor hun medewerking. Het fiscaal gedeelte van het memorandum heeft hoofdzakelijk volgende onderwerpen benaderd: 1. Directe belastingen: belasting op niet-gerealiseerde meerwaarden / onroerende leasing, niet-aftrekbaarheid van bepaalde gewestelijke belastingen in de vennootschapsbelasting, fiscale consolidatie, fiscaliteit van vastgoedbevaks, belastingstelsel van inkomsten en meerwaarden op vastgoed in hoofde van natuurlijke personen. 2. Indirecte belastingen: verlaagd BTW-tarief op sociale woningen, BTW op professionele verhuur van onroerend goed, BTW-heffing bij verhuur van een onroerend goed door een professionele bouwheer, termijn tijdens dewelke een gebouw als nieuw wordt beschouwd voor de BTW, neutraliteit van de BTW bij de overdracht van een gebouw dat het voorwerp uitmaakt van een aan BTW onderworpen gebruik, aftrekbaarheid van de BTW door verkavelaars, BTW op de overdracht van een aankoopoptie, BTW op winkelcentra en onroerende leasing. De BVS heeft haar memorandum ruim verspreid: talrijke instellingen en beroepsverenigingen, vertegenwoordigers van de politieke partijen, kandidaten verkiezingen van 10/06/07 (Kamer en Senaat), pers. Tijdens de vergadering van 21 september 2007 heeft de Werkgroep Fiscaliteit de prioritaire onderwerpen van het memorandum geselecteerd en leden aangeduid verantwoordelijk voor het uitdiepen en de follow-up van de verschillende materies. De BVS heeft tevens contact opgenomen met de studiecentra van de verschillende politieke partijen om hen haar opmerkingen over te maken. Deze contacten zullen voortgezet worden in 2008.
b. BTW op infrastructuurwerken Deze bijzondere werkgroep, die verschillende vastgoedontwikkelaars, verkavelaars en sleutel-op-de-deur bedrijven groepeert, onderzoekt de problematiek van de BTW op infrastructuurwerken en verdedigt één stanpunt: zij vraagt de aftrekbaarheid van de BTW op infrastructuurwerken uitgevoerd ofwel door vastgoedontwikkelaars ofwel door verkavelaars, gelijkgesteld met vastgoedontwikkelaars in het geval zij uitgeruste terreinen verkopen met een gebouw. Naast de BVS heeft de BGR (Belgische Gronden Reserve) eveneens stappen ondernomen bij de fiscale Administratie inzake dezelfde problematiek. De BGR en haar advocaat -raadgever nemen deel aan de vergaderingen van de BVSbijzondere werkgroep sinds maart 2007. De BVS en de BGR hebben hun middelen en ervaringen gebundeld om een gemeenschappelijke strategie te bepalen. Pro memorie: de Beslissing E.T.109.060 van 15 maart 2006 1. komt tegemoet aan de vastgoedontwikkelaars ( operateurs die een vastgoedproject ontwikkelen op bruikbare bouwgronden ): terug naar Circulaire nr 17 van 29 juli 1975 – BTW-aftrek mogelijk voor infrastructuurwerken, 2. beantwoordt niet aan de verwachtingen van de verkavelaars (diegene die een bouwgrond verkavelen en ontwikkelen om de individuele loten te verkopen): geen BTW-aftrek voor de infrastructuurwerken.
BVS jaarverslag 2007
De BVS heeft laten weten aan de Administratie dat zij het verschil niet kan aanvaarden dat gemaakt wordt in deze Beslissing tussen de vastgoedontwikkelaars en de verkavelaars. De fiscale Administratie heeft gereageerd op 2 maart 2007. In aansluiting op het standpunt van de Administratie en met de officiële steun van de Federatie van Notarissen, hebben de leden-verkavelaars van de BVS een nieuw scenario voorgesteld : overdracht aan de koper van de grond van een onverdeeld aandeel van wegenis en infrastructuur, mits verplichting van de koper deze gratis aan de gemeente af te staan (met mandaat). Eind 2007 wacht de BVS op de reactie van de Administratie.
c. BTW op verhuur van beroepsmatig gebruikte onroerende goederen Eind 2005 hebben de heren G. Lenssen, S. Goris, R. Daems en B. Tommelein, VLD-volksvertegenwoordigers, een wetsvoorstel ingediend voor de wijziging van artikel 44 van het BTW-wetboek, opdat de BTW zou kunnen worden afgetrokken door de investeerder die een nieuw gebouw verhuurt aan een onderneming. Tijdens de discussies over dit wetsvoorstel in de Commissie Financiën en Begroting van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, werd beslist om aan het Rekenhof te vragen de gevolgen in te schatten die de geplande maatregel zou
DURABRIK Residentie Rodin - Nieuwpoor t arch: Van Houtte
hebben voor de Schatkist. Het negatieve advies van het Rekenhof (te grote budgettaire impact) heeft dit wetsvoorstel geblokkeerd. Indien dit wetsvoorstel nog bestaat in 2008, zal de BVS in contact blijven met de overheden in dit verband. Zij zal o.a. hun aandacht vestigen op de belangrijke evaluatiefouten van het Rekenhof, die de budgettaire impact van deze maatregel enorm opgeblazen hebben. Anderzijds, in het kader van haar “studentenprijs”, heeft de BVS het eindwerk van een student van de Solvay Business School ontvangen, met als thema « Analyse de l’impact économique de l’exemption de TVA applicable à la location immobilière en Belgique ». Dit eindwerk reikt argumenten aan ten gunste van het BVS-standpunt en zou haar eisen kunnen steunen.
BVS jaarverslag 2007
36 37
37
d. BTW op werken in onroerende staat in stadscentra Ingevolge artikels 132 en 133 van de programmawet van 27 april 2007 (Belgisch Staatsblad van 8 mei 2007), is een verlaagd BTW-tarief van 6% van toepassing op het werk in onroerende staat en de andere handelingen die tot voorwerp hebben de afbraak en de daarmee gepaard gaande heropbouw van een woning. Leveringen van gebouwen en vestigingen, overdrachten en wederoverdrachten van zakelijke rechten op gebouwen komen niet in aanmerking voor de toepassing van dit verlaagd BTW-tarief. Zelfs indien de maatregel positief is, heeft de BVS vastgesteld dat vastgoedontwikkelaars er nauwelijks kunnen van genieten. In 2008 zal de BVS de nodige contacten leggen met het doel de beroepsoprichters van deze maatregel te kunnen laten genieten.
e. BTW op winkelcentra De BVS en de BLRW (Belgische-Luxemburgse Raad voor Winkelcentra) hebben hun medewerking voortgezet in 2008 teneinde de criteria van de aftrekbaarheid van de BTW op winkelcentra en de recuperatie ervan op te helderen en te uniformiseren. Deze samenwerking zal verdergezet worden in 2008.
EXTENSA GROUP De lange velden - Wondelgem/Gent arch: Jo Crépain.
BVS jaarverslag 2007
FORTIS REAL ESTATE Projet Arsenal- Brussel arch: Archi 2000
HEIJMANS VASTGOED Warande - Beveren arch: Buro II bvba
HOUYOUX CONSTRUCTIONS Val des Seigneurs - Sint-Pieters-Woluwe arch: Bureau Pigeolet-Ar tepolis
HUYSMAN BOUW Zeedijk 634 - Knokke arch: E & L projects
IMMOBAM Bara - De Lijn - Anderlecht arch: DDS & Par tners
IMMOFLANDRIA Stokhove - Oostkamp/Waardamme arch: Arcas
TECHNISCHE ONDERWERPEN - FEDERAAL
42 43
BVS jaarverslag 2007
43
a. Memorandum 2007 – Technisch gedeelte In het kader van de federale verkiezingen van 10 juni 2007, heeft de BVS een memorandum opgesteld, met o.a. een technisch gedeelte. Enkele leden van de Technische Werkgroep van de BVS hebben meegewerkt aan het opmaken van dit document; de BVS maakt van de gelegenheid gebruik om hen te bedanken voor hun medewerking. Het technisch gedeelte van het memorandum heeft 4 belangrijke onderwerpen benaderd, nl: 1. de problematiek van het asbest 2. de veiligheidscoördinatie op de bouwplaatsen 3. de normering brandveiligheid, en 4. de energieprestatie van gebouwen – Zelfs indien de energieprestatieregelgeving een geregionaliseerde materie is, heeft de BVS aan de federale overheid gevraagd dat deze regelgeving maximaal eenvormig naar procedure en inhoud zou uitgewerkt worden tussen de verschillende gewesten.
b. Preventie brand en ontploffing In juli 2007 zijn twee besluiten gepubliceerd overeenkomstig Europese richtlijnen: de ene betreffende nieuwe normen voor de preventie van brand en ontploffing voor nieuwe gebouwen, de andere betreffende maatregelen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan parkeergebouwen moeten voldoen. Ingevolge deze publicatie heeft de BVS een deskundige van Seco en lid van de Hoge Raad voor beveiliging tegen brand en ontploffing uitgenodigd, teneinde de evoluties terzake toe te lichten. De deskundige was van mening dat het gunstig zou zijn dat de vastgoedontwikkelaars en de opdrachtgevers vertegenwoordigd zouden zijn in de schoot van de Hoge Raad, zoals dat reeds het geval is voor andere beroepen van de sector (o.a. aannemers en architecten). De Raad van Bestuur van de BVS zal dit voorstel onderzoeken begin 2008.
BVS jaarverslag 2007
WERKGROEP MOBILITEIT
In het kader van hun activiteiten, projecten en initiatieven zijn de BVS-leden steeds meer geconfronteerd met de problemen van mobiliteit en bereikbaarheid. In het belang van haar leden heeft de Raad van Bestuur van de BVS beslist een werkgroep op te richten, de “Werkgroep Mobiliteit”, die enkel vertegenwoordigers van de private sector groepeert. Indien de problematiek zich stelt in en rond alle grote steden van België, zal de Werkgroep Mobiliteit zich in eerste instantie bezighouden met de mobiliteit en bereikbaarheid in Brussel en periferie. De BVS, BECI (Brussels Enterprises Commerce & Industry), Febiac (Belgische Automobiel- en Tweewielerfederatie) en de CBB (Confederatie Bouw Brussel) hebben beslist om samen te werken en hun akkoord gegeven voor het opmaken van een studie met drie hoofdlijnen: effecten van de mobiliteit op de economie en vice-versa, de doeleinden die moeten bereikt worden en de maatregelen die moeten genomen worden om hierin te slagen. De dienst “Transport & Mobility Leuven” (Mevrouw G. De Ceuster) zal meewerken aan deze studie.
DUURZAAM VASTGOED FORUM
Eind 2007 werd een Duurzaam Vastgoed Forum opgericht op initiatief van de heren K. Heyneman, Voorzitter van de Technische Werkgroep, en F. Loosvelt, Voorzitter van de Werkgroep Wetgeving en Europa. Dit Forum werd opgericht met als doel tot een overleg te komen en een samenwerking te ontwikkelen tussen de verschillende private acteurs van de bouwsector betreffende het thema “duurzaamheid”. Het Forum wil de reglementeringen die in België van toepassing zijn vergelijken met deze van andere Europese landen, teneinde de BVS-verzoeken / eisen te ondersteunen bij de overheid. Het Forum heeft vastgesteld dat de notie “duurzaamheid” verschillende aspecten omvat: ecologisch aspect sociaal aspect economisch aspect aspect “levensduur” / aanpassingsvermogen. In eerste instantie zal het Forum hoofdzakelijk aandacht besteden aan het economisch impact van de nieuwe reglementeringen, teneinde de belangen te respecteren van de BVS-leden en van de beroepen die door de deelnemers aan het Forum vertegenwoordigd zijn (KMO’s, eigenaars, aannemers, ingenieurs, vastgoedontwikkelaars, architecten). De deelnemers aan het Forum zijn het eens over het belang van het element “energieprestatie van gebouwen” in de notie “duurzaamheid”. Drie nieuwe subwerkgroepen zullen opgericht worden in 2008 om de verschillende aspecten van EPB te onderzoeken: de juridische, de technische en de economische aspecten.
BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
50 51
BVS jaarverslag 2007
51
a. Sociale huisvesting Het Belgisch Staatsblad van 24 april 2007 heeft de Ordonnantie van 22 maart 2007 gepubliceerd tot goedkeuring van het samenwerkingsakkoord van 16 december 2003 tussen de Federale Regering, de Vlaamse Regering, de Waalse Regering en de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de definitieve regeling van de schulden uit het verleden en de ermee verband houdende lasten inzake sociale huisvesting. Tijdens de zitting van 27 september 2007, was de Raad van Bestuur van de BVS van mening dat de voordelen, die de overheid aan de publieke sociale huisvestingsmaatschappijen verleent, overdreven zijn en heeft beslist een juridische procedure te beginnen zodat de private sector dezelfde voordelen zou kunnen krijgen als de publieke sector. Een beroep tot vernietiging van de Ordonnantie van 22 maart 2007 werd ingediend door de BVS bij het Grondwettelijk Hof op 23 oktober 2007. De procedure zal verdergezet worden in 2008. Voorafgaandelijk aan het indienen van dit beroep, hebben vertegenwoordigers van de BVS een onderhoud gehad op 12 oktober 2007 met Staatssecretaris Françoise Dupuis, belast met Huisvesting en Stedenbouw in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De BVS wou de Staatssecretaris inlichten over haar initiatief en de aandacht van de gewestelijke overheid vestigen op het feit dat de steunmaatregelen ten opzichte van de publieke maatschappijen de private sector uitsluiten en, m.a.w., een gedeelte van het potentiële aanbod doen verdwijnen. De Staatssecretaris heeft aanvaard met de BVS te onderhandelen, echter enkel over de middelgrote huisvesting. De BVS zal in contact blijven met de Brusselse overheid in dit verband in 2008.
b. Voorkooprecht In juli 2007, heeft de BVS kennis genomen van het voorontwerp van ordonnantie betreffende het voorkooprecht en meer in het bijzonder betreffende het voorontwerp van ordonnantie houdende wijziging van de Titels VII en X van het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening. In augustus 2007 heeft de heer Ph. Helleputte in naam van de BVS deelgenomen aan vergaderingen van de Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, waarop het Verbond van Ondernemingen Brussel (VOB) en representatieve werknemers- en middenstandsorganisaties eveneens aanwezig waren. De BVS heeft het voorontwerp van ordonnantie onderzocht en bedenkingen gemaakt op basis van drie belangrijke criteria: 1. de voorkooprechten ten aanzien van de doelstellingen en de ontwikkelingsstrategie van het grondbeleid; 2. voorkooprechten vertegenwoordigen staatssteun – Belang van correcte omschrijving van diensten van algemeen economisch belang; 3. rechtszekerheid. Eind 2007 heeft de BVS haar bedenkingen, opgemaakt met de hulp van het Advocatenkantoor Haumont, Scholasse & Partners (haar juridische adviseur voor het Brusselse Gewest), officieel overgemaakt aan de Brusselse overheid. Dit onderwerp zal met veel aandacht gevolgd worden in 2008.
BVS jaarverslag 2007
c. Beheer en sanering van verontreinigde bodems Begin 2007 heeft het Kabinet van Minister E. Huytebroeck, in overleg met publieke en private partners, een evaluatie gedaan van de reglementering die sedert 2005 van toepassing is, een samenvatting van de problemen opgemaakt en verschillende oplossingen voorgesteld. Op vraag van de Minister heeft de BVS dit voorontwerp onderzocht en algemene opmerkingen en commentaren overgemaakt. In het belang van haar leden heeft de BVS gevraagd dat de nieuwe ordonnantie uitdrukkelijk stelt dat de bodemsanering enkel en alleen aan een eigenaar mag worden opgelegd indien bewezen is dat deze verantwoordelijk is voor de vervuiling of die heeft toegelaten. Voor dit dossier heeft de BVS eveneens contact opgenomen met het Brussels Agentschap voor de Onderneming (BAO). Op 25 oktober 2007 heeft de Regering het ontwerp van ordonnantie goedgekeurd en overgemaakt aan de Economische en Sociale Raad voor advies. De BVS werd eind november 2007 uitgenodigd op een overlegvergadering op het Kabinet van Minister E. Huytebroeck. Dit onderwerp zal gevolgd worden in 2008.
IMMOPRO Immopro project - Melsele-Beveren arch: Poponcini & Lootens
d. Energieprestatie van gebouwen In januari 2007 heeft de BVS het initiatief van Minister E. Huytebroeck gesteund tijdens de “Eerste ontmoeting van de Energie” die als thema had “De nieuwe energie-eisen: beperkingen of kansen voor de onroerendgoedsector?”. Talrijke BVS-leden hebben deelgenomen aan dit evenement. De heer P. Muyldermans (Progex) heeft een presentatie gedaan in naam van de BVS. In mei 2007, juist vóór de publicatie van de Ordonnantie betreffende de energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen (ordonnantie van 7 juni 2007 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 11 juli 2007), heeft de BVS opnieuw
BVS jaarverslag 2007
52 53
53
een brief gestuurd naar de Minister, waarin zij betreurde dat de nieuwe tekst de consultatie, die tijdens het uitwerken van het ontwerp van ordonnantie plaatshad, weinig weerspiegelt. Ingevolge haar verzoek, werd de BVS geraadpleegd voor de voorbereidende werken van het eerste uitvoeringsbesluit van de ordonnantie van 7 juni 2007; de BVS heeft haar opmerkingen overgemaakt aan de Minister in oktober 2007. In 2008 zal de EPB-problematiek in de drie Gewesten hoofdzakelijk gevolgd worden door het Duurzaam Vastgoed Forum, dat de BVS opgericht heeft eind 2007. Eind 2007 beschikt de BVS over een belangrijk werkmateriaal, nl een vergelijking van de juridische aspecten van de EPB-reglementeringen in de drie Gewesten van België (vergelijking opgemaakt door het Advocatenkantoor Haumont, Scholasse & Partners). De puur technische en economische aspecten zullen gevolgd worden door specifieke subwerkgroepen.
e. Adviesraad voor Huisvesting In het kader van de herziening van de statuten van de Adviesraad voor Huisvesting heeft de BVS gevraagd om hierin te kunnen zetelen om haar leden officieel te vertegenwoordigen. Eind 2007 wacht de BVS op het vervolg van de zaak.
IMMPACT VASTGOED Residentie Academie - Antwerpen arch: Marco Bollen, ontwerphuis bv
f. Maatschappij voor de Verwerving van Vastgoed In oktober 2007 hebben vertegenwoordigers van de BVS een onderhoud gehad met verantwoordelijken van de MVV teneinde informatie te bekomen betreffende de werking en het doel van deze instelling. De MVV heeft geen permanente structuur noch vast personeel; zij is een financieel instrument dat bouwgronden van het FSI (Fonds voor Spoorinfrastructuur) koopt en ontwikkelt. De vertegenwoordigers van de BVS hebben laten weten dat zij een open, constructieve en doorzichtige dialoog wensen met de MVV. De BVS zal in contact blijven met deze instelling in 2008 teneinde een mogelijke samenwerking en overleg te overwegen.
BVS jaarverslag 2007
g. Plan voor de Internationale Ontwikkeling van Brussel De heer X. Denis (Cofinimmo) heeft in naam van de BVS deelgenomen aan verschillende vergaderingen op het Kabinet van Minister-President Ch. Picqué betreffende de uitvoering van het Plan voor de Internationale Ontwikkeling van Brussel. De Brusselse overheid wil specifieke middelen concentreren in de oude wijken teneinde er de bestaande sociaal-economische achterstand ongedaan te maken. 15 jaar geleden waren de stedelijke beleidsinitiatieven afgestemd op de renovatie van gebouwen, vervolgens op de openbare ruimte en vervolgens op de sociaal-economische cohesie. Vandaag legt de Brusselse overheid de klemtoon op het inhalen van de economische achterstand van de prioritaire interventiegebieden.
h. Stedenbouwkundige lasten In september 2003 hadden de BVS, het VBO (Verbond Brusselse Ondernemingen), de CB (Confederatie Bouw – Brusselse afdeling) en de Federatie van Belgische Parkings een annulatieberoep ingediend tegen het besluit van 12 juni 2003 betreffende de stedenbouwkundige lasten. Zelfs indien de Brusselse overheid nadien heeft toegestemd om in overleg met de eisers te werken en een gewijzigd besluit op 18 december 2003 heeft goedgekeurd, waren verschillende punten nog niet opgelost. Eind 2007 is de juridische procedure nog niet afgerond; de Europese Commissie zou dit dossier willen onderzoeken op basis van een arrest van het Europees Hof van Justitie. De BVS zal de evolutie van dit dossier blijven opvolgen.
BVS jaarverslag 2007
54
WAALS GEWEST
56 57
BVS jaarverslag 2007
57
a. Registratierechten –
Beroep tegen het decreet van 27 april 2006
Op 6 november 2006 heeft de BVS voor het Arbitragehof een verzoekschrift tot vernietiging ingediend tegen het decreet van 27 april 2006 tot wijziging van artikel 52 van het Wetboek van registratie-, hypotheek- en griffierechten (Belgisch Staatsblad 15 mei 2006). Dit decreet verlaagt het registratierecht tot 0% (in plaats van 1,5%) voor elke verkoop gedaan door publiekrechtelijke rechtspersonen; volgens de BVS was hier sprake van oneerlijke concurrentie ten opzichte van de privésector. De juridische procedure vond plaats in 2007; na de memories van antwoord en wederantwoord van beide partijen werd op 7 november 2007 gepleit.
b. Samenwerking BVS– Kabinet van minister A. Antoine In het kader van het beroep dat eind 2006 werd ingesteld tegen het decreet van 27 april 2006 (zie punt a. hierboven) hadden vertegenwoordigers van de BVS verschillende gesprekken en onderhielden zij een briefwisseling met minister A. Antoine en zijn medewerker van de cel Huisvesting. De BVS gaf de Waalse overheid herhaaldelijk haar bereidheid te kennen om over haar gerechtelijke stappen te onderhandelen en vroeg haar om een overeenkomst voor samenwerking en gestructureerd overleg met de BVS te overwegen voor alles wat ruimtelijke ordening en stedenbouw aangaat; verder vroeg de BVS de overheid ook om vertegenwoordigd te zijn in de « afdeling normatieve inrichting » van de “Commission régionale d’Aménagement du Territoire” (CRAT - Gewestelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening). Eind 2007 is het nog altijd wachten op een officiële reactie van de Waalse overheid. De BVS zal dit dossier in 2008 van dichtbij blijven volgen.
c. Verkavelingsvergunning - Nieuwe wegen in verkavelingen Eind 2006 had de minister de BVS laten weten dat een ontwerp van decreet betreffende de hervorming van de verkavelingen in de loop van het eerste kwartaal 2007 zou worden voorgelegd aan de Waalse regering. De BVS had toen aan de overheid gevraagd om te worden betrokken bij de voorbereiding van dat nieuwe decreet. De BVS werd, in tegenstelling tot de “Union des Villes et Communes de Wallonie” (UVCW), niet geraadpleegd door de Waalse overheid en heeft dan ook contact opgenomen met de “Union des Villes et des Communes de Wallonie” om haar standpunt door te geven en een gemeenschappelijke aanpak te plannen. De BVS pleit voor een vereenvoudiging van de vergunningsprocedures en meer bepaald voor de afschaffing van de stedenbouwkundige vergunning voor nieuwe wegen die zijn toegestaan in een verkavelingsvergunning of de uitsluiting van die wegen uit het toepassingsveld van artikel 127 van het CWATUP (Waals Wetboek voor Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium). De “Union des Villes et Communes de Wallonie” stond open voor de argumenten van de BVS en heeft de mogelijkheden tot samenwerking onderzocht. Tegen begin 2008 wordt een antwoord verwacht. De BVS heeft voor eind 2007 een parlementaire vraag over deze problematiek voorbereid en zal de evolutie van dit dossier verder opvolgen in 2008.
BVS jaarverslag 2007
d. Gemeentelijke structuurplannen Binnen de BVS buigt een werkgroep CWATUP zich over de juridische waarde van de gemeentelijke structuurplannen. Traditioneel gezien heeft een gemeentelijk structuurplan niet dezelfde bindende kracht als een reglement, aangezien de gemeenten, mits zij dit motiveren, ervan kunnen afwijken. Toch volgt uit een arrest van de Raad van State (nr. 160.501 van 26 juni 2006) dat een te strikt geformuleerd gemeentelijk structuurplan achteraf de aflevering van een vergunning, die daarvan zou afwijken, sterk kan bemoeilijken. Zo kan een gemeentelijk structuurplan, ondanks de uitsluitend indicatieve waarde die het CWATUP eraan geeft, in de praktijk bijna als reglement gelden. Net zoals voor nieuwe wegen in verkavelingen (zie punt c. hierboven) heeft de BVS de “Union des Villes et Communes de Wallonie” aangesproken om in dit dossier de krachten te bundelen. De BVS heeft voor eind 2007 een parlementaire vraag over deze problematiek voorbereid en zal de zaak verder opvolgen in 2008.
e. Sociale/middelgrote woningen Naar het voorbeeld van het Vlaamse en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, definieert het Waalse Wetboek de sociale huisvestingsector als een praktisch exclusief openbare sector. Anderzijds zijn sociale huisvestingmaatschappijen steeds vaker actief op het terrein van de vastgoedontwikkelaars / maatschappijen van middelgrote woningen.
ING REAL ESTATE DEVELOPMENT HOLDING BELGIUM Feest & Cultuurpaleis - Oostende arch: tijdelijke vereniging Verbaenen - Ber teloot
Volgens de BVS zou men dringend duidelijk moeten bepalen wat een « sociale groep » is en de zaken structureel aanpassen in de drie Gewesten. Hiervoor heeft de BVS al verschillende mogelijkheden onderzocht, onder meer de uitvoering van een vergelijkend onderzoek in de drie Gewesten door een gespecialiseerd bureau. Dit dossier zal verder worden gevolgd in 2008.
BVS jaarverslag 2007
58 59
59
f. Energieprestatie van gebouwen (EPG) Het Waalse Gewest past nagenoeg dezelfde reglementering toe als het Vlaamse Gewest. Op politiek niveau liggen de principes dan misschien wel vast, maar de BVS vindt dat zij toch zou kunnen optreden op het niveau van de uitvoeringsbesluiten, op basis van een vergelijking (juridische, economische en technische aspecten) tussen de reglementering die wordt gehanteerd in de drie Belgische gewesten en in Frankrijk en Nederland. Zoals hierboven al aangestipt, heeft de BVS eind 2007 een Forum Duurzaam Vastgoed opgericht met de energieprestatie van gebouwen als één van de hoofdonderwerpen. Zowel het Forum als de werkgroep CWATUP zullen deze zaak verder opvolgen in 2008.
g. Gewestelijke Commissie voor Huisvesting (CRAT) De BVS wordt in de “Commission Régionale de l’Aménagement du Territoire” (CRAT) vertegenwoordigd door de heer J.L. Son (Thomas & Piron), die een effectief lid is van de « afdeling actieve inrichting ». In 2007 heeft de BVS tijdens haar onderhandelingen met de Waalse overheid met aandrang ook een vertegenwoordiging gevraagd in de « afdeling normatieve inrichting ». Omdat de samenstelling van de CRAT is uitgesteld tot in april 2008 (arrest van 25 oktober 2007 – BS 31 oktober 2007) zal de BVS te gelegener tijd opnieuw haar aanvraag indienen.
INTERVEST RETAIL Nieuwe winkel H & M - Vilvoorde arch: Bar t Doms - Styfhals & Par tners
h. Heraan te leggen sites Eind 2007 kreeg de BVS kennis van een voorontwerp van arrest aangaande heraan te leggen sites, ter vervanging van de artikelen 453 tot 470 van het CWATUP. De BVS vond dat zij moest reageren bij het Waalse Gewest en de aandacht vestigen op de concurrentievervalsing die is ontstaan tussen « publiekrechtelijke personen » en « privaatrechtelijke personen », o.a. betreffende de subsidies inzake heropbouw en renovatie; de BVS heeft een brief verstuurd naar Minister A. Antoine op 28 november 2007 en zal de evolutie van dit dossier blijven volgen in 2008.
BVS jaarverslag 2007
VLAAMS GEWEST
62 63
BVS jaarverslag 2007
63
a. Beroep tegen het besluit van 29 september 2006 Op 11 januari 2007 heeft de Raad van Bestuur van de BVS beslist een beroep tot vernietiging in te dienen van artikel 8, tweede lid, van het besluit van de Vlaamse Regering van 29 september 2006 betreffende de voorwaarden voor de overdracht van onroerende goederen door de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) en de sociale huisvestingsmaatschappijen (SHM) ter uitvoering van de Vlaamse Wooncode (publicatie Belgisch Staatsblad 13/11/06). Lid 2 van artikel 8 van dit besluit bepaalt: “Als middelgrote koopwoningen niet verkocht kunnen worden binnen een periode van een jaar na hun voorlopige oplevering, kunnen ze openbaar verkocht worden. Eventuele subsidies moeten daarbij niet terugbetaald worden aan het Vlaamse Gewest”. De BVS kan niet aanvaarden 1. dat de sociale huisvestingsmaatschappijen en de Sociale Maatschappij voor Sociaal Wonen niet gebonden zijn aan inkomensgrenzen noch voor de verkoop van middelgrote koopwoningen en kavels noch voor de verkoop van sociale huurwoningen aan de zittende huurder; de BVS beschouwt dit als een zuiver commerciële activiteit; 2. dat geen enkele beperkingen voorzien zijn voor wat betreft de verkoopprijs van de goederen en de aanwending van de opbrengst ervan; 3. dat de sociale huisvestingsmaatschappijen en de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen vrijgesteld zijn van de terugbetaling van subsidies die zij gekregen hebben van het Vlaamse Gewest. De BVS is van mening dat de hierboven vermelde maatregelen een concurrentie-vervalsing vormen voor haar leden: zij zijn actief op dezelfde markt als de sociale huisvestingsmaatschappijen en genieten niet van dezelfde voordelen. De BVS meent dat het concurrentie-voordeel ongeveer 20% bedraagt ten voordele van de instelling die het product ontwikkelt, nl. de sociale huisvestingsmaatschappijen of de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW). De gerechtelijke procedure heeft haar gang gevolgd in 2007. Eind 2007 wacht de BVS op het verslag van de auditeur en zou een procedure bij het Europese Hof kunnen overwegen. De BVS zal dit dossier blijven opvolgen in 2008.
b. Europese regels inzake staatssteun Sedert 2006 is de BVS verschillende keren in contact geweest met de Europese Commissie betreffende de terugbetaling van de schulden van het ALESH (Amortisatiefonds van de Leningen voor de Sociale Huisvesting) door de regionale huisvestingsmaatschappijen. Pro memorie: het ALESH is een instelling van openbaar nut die, vanaf 1990, voor rekening van de Staat en de Gewesten de schulden van het verleden inzake sociale huisvesting heeft beheerd en herfinancieringsleningen heeft afgesloten met kosteloze Staatswaarborg. De procedure, die de BVS had ingediend voor de Rechtbank van de Kamer van Koophandel van Brussel tegen de verhoging van 133 miljoen Euro van het kapitaal van de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij, blijft ingeschreven op de rol van deze Rechtbank eind 2007.
BVS jaarverslag 2007
c. Sociale
huisvesting – Europees Stelsel van Economische Rekeningen
Pro memorie: het Europees Stelsel van Rekeningen (ESR) is een juridisch bindend document voor de gehele Europese Unie en bevat spelregels voor de berekening van overheidstekorten en overheidsschulden. Eurostat zorgt voor de controle op de naleving van deze spelregels. De ESR-regels bepalen o.a. wanneer een bepaalde instelling / onderneming als overheids- of als marktproducent moet beschouwd worden. Indien er sprake is van een marktproducent, moeten de schulden van deze instelling / onderneming niet bij de geconsolideerde overheidsschuld worden gevoegd. Marktproducenten zijn producenten die hun output tegen economisch significante prijzen verkopen, terwijl niet-marktproducenten het grootste deel van hun output gratis of niet tegen economisch significante prijzen leveren. Deze 50% regel is bepalend voor dit onderscheid (50% van de kosten zijn of zijn niet gedekt door de verkoopprijs). De kwalificatie van de sociale huisvestingsmaatschappijen is zeer belangrijk voor de alternatieve financiering en de organisatie van de PPS (Private-Publiek Samenwerking) in de sector van de sociale huisvesting. Eind 2006 heeft de BVS Minister-President Y. Leterme ondervraagd i.v.m. het statuut van de sociale huisvestingsmaatschappijen in het “Europees Stelsel van Economische Rekeningen”. Begin 2007 heeft de Minister-President geantwoord dat de sociale huisvestingsmaatschappijen “marktproducenten” zijn omdat de kostprijs van de sociale woningen voor meer dan 50 % gedekt wordt door verkoop / verhuur.
JCX IMMO Renovatie oude Bata werkplaats - Brussel arch: Ar t & Build
Daar dit antwoord van de Minister-President de BVS niet overtuigde, heeft de BVS de Minister-President opnieuw ondervraagd; in zijn tweede antwoord heeft de Minister-President laten weten dat het Gewest niet bevoegd is om de ESR-kwalificatie van de sociale huisvestingmaatschappijen aan Eurostat voor te leggen; hij meldt eveneens dat het Gewest over een boekhoudkundige doorlichting van de sociale huisvestingsmaatschappijen beschikt. Eind 2007 wacht de BVS op de doorlichting waarnaar de Minister-President heeft verwezen.
BVS jaarverslag 2007
64 65
65
d. Vlaams Bouw Overleg Comité (VBOC) Sedert 2005 heeft de BVS een permanente zetel in de schoot van het VBOC (Vlaams Bouw Overleg Comité); aldus is de BVS betrokken bij het opstellen van de nieuwe regelgevingen, plannen en programma’s die een impact kunnen hebben op de activiteiten van haar leden. Op 17 januari 2007 hebben vertegenwoordigers van de BVS deelgenomen aan de jaarlijkse vergadering van het VBOC op het kabinet van Minister-President Y. Leterme, in aanwezigheid van UNIZO, de vakbonden, de Vlaamse Confederatie Bouw en Ministers Y. Leterme, K. Peeters, M. Keulen en D. Van Mechelen. De belangrijkste punten die door de BVS naar voor zijn gebracht, betreffen: 1. de verruimde toepassing van het huidige “stadsvernieuwingsdecreet”; 2. PPS (publiek-private samenwerking) in de sociale huisvesting alsook het statuut van de sociale huisvestingsmaatschappijen binnen het kader van “ESR-kwalificatie van de huisvestingsmaatschappijen” en de alternatieve financiering(reeds aangekaart tijdens het onderhoud met Minister M. Keulen dd 15/01/07); 3. de oneerlijke concurrentie van de intercommunales bij de uitvoering van ruimtelijke structuurplannen. Eind 2007 is de BVS bezig met het voorbereiden van een nota voor de vergadering van het VBOC van 16 januari 2008.
KBC REAL ESTATE HEIJMANS VASTGOED - CFE IMMO Barbarahof - Leuven arch: De Gregorio & Par tners
e. Gewestelijke ruimtelijke structuurplannen In de loop van de voorbije jaren heeft de BVS verschillende beroepen ingediend tegen diverse gewestelijke en gemeentelijke structuurplannen; telkens heeft de BVS de nadruk gelegd op de concurrentievervalsing tussen de publieke en private initiatiefnemers en geprotesteerd tegen het percentage loten / bouwgronden voorbehouden voor sociale initiatieven. De Raad van State heeft verschillende beroepen van de BVS verworpen op basis dat zij niet bindend zijn voor private vastgoedontwikkelaars.
BVS jaarverslag 2007
Anderzijds heeft de Raad van State eveneens de beroepen verworpen die door de Provincie West-Vlaanderen en de stad De Haan werden ingediend tegen het dienstorder RWO/1 van 18 juli 2007 van de heer G. Braeckman, SecretarisGeneraal van de Afdeling Ruimtelijke Ordening; dit dienstorder verwerpt eveneens de verplichting om een percentage van de gronden aan de sociale huisvesting toe te kennen. Gezien het dienstorder van de heer G. Braeckman zich aansluit bij de visie van de BVS en gezien de positieve evolutie van de situatie, heeft de BVS beslist de gerechtelijke lopende procedures inzake structuurplannen op te schorten.
f. Brownfield “Een Brownfield is een geheel van verwaarloosde of onderbenutte gronden die zodanig zijn aangetast, dat zij kennelijk slechts opnieuw gebruikt kunnen worden door middel van structurele maatregelen. Een Brownfieldconvenant is een geheel van structurele maatregelen die tot realisaties op economisch, sociaal en milieuvlak leiden”. (decreet van 30/03/07 – Belgisch Staatsblad 19/06/07). Eind 2007 heeft de Vlaamse overheid een beroep gedaan op de vastgoedsector om tot onderhandelingen over te gaan en Brownfieldconvenanten op te maken. De BVS heeft haar leden op de hoogte gebracht van dit initiatief van de Vlaamse overheid.
g. Bodemsanering en bodembescherming Het nieuwe decreet van 20 oktober 2006 met betrekking tot de bodemsanering en de bodembescherming werd gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 22 januari 2007. Eind augustus 2007 heeft de Vlaamse Regering een voorontwerp van besluit voorgesteld houdende vaststelling van het reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming. De werkgroep “Bodem” van de BVS heeft dit voorontwerp van besluit onderzocht met de hulp van Meester L. Swartenbroux van het kabinet Linklaters, juridisch adviseur voor het Vlaamse Gewest.
h. Studie onteigeningsrecht Begin 2007 heeft de Raad van Bestuur van de BVS het initiatief goedgekeurd om een studie inzake de politiek van het onteigeningsrecht in het Vlaamse Gewest, kaderend binnen de Grondwet, te laten uitvoeren. In maart 2007 heeft de heer S. Verbist zijn studie overgemaakt aan de BVS, met als titel “Over de wettigheid van onteigening ten algemene nutte ter realisatie van wat genoemd wordt “sociale verkavelingen” en “sociale koopwoningen”.
BVS jaarverslag 2007
66 67
67
i. Vlaamse Woonraad Minister M. Keulen heeft de heer G. Hannecart (Matexi), Ondervoorzitter van de BVS voor het Vlaamse Gewest, benoemd tot vertegenwoordiger van de BVS in de schoot van de Vlaamse Woonraad. Mevrouw M. Dellaert (Wilma Project Development) werd benoemd tot plaatsvervangend lid.
j. Energieprestatie van gebouwen (EPB) Het Belgisch Staatsblad van 27 maart 2007 heeft het decreet van 22 december 2006 gepubliceerd houdende eisen en handhavingsmaatregelen op het vlak van de energieprestaties en het binnenklimaat van gebouwen en tot invoering van een energieprestatiecertificaat. Dit decreet van 22 december 2006 brengt geen enkele wijziging met zich mee ten opzichte van de vorige reglementering. Toch blijven er nog een aantal praktische problemen te regelen: attesten, normen, juridische onzekerheid, meerkosten, huurdersaansprakelijkheid in handelszaken, enz. Eind 2007 beschikt de BVS over een handig instrument, nl een vergelijking van de juridische aspecten van de EPBreglementeringen in de drie Gewesten van België (vergelijking opgemaakt door het Advocatenkantoor Haumont, Scholasse & Partners). Deze tabel werd ter beschikking gesteld van de werkende leden van de BVS. Zoals hierboven vermeld, heeft de BVS eind 2007 een Duurzaam Vastgoed Forum opgericht. In 2008 zal de EPB-problematiek hoofdzakelijk gevolgd worden door het Duurzaam Vastgoed Forum.
k. Stadsvernieuwingsprojecten De stadsvernieuwingsprojecten willen de kwaliteit van de leefomgeving verhogen door stadskankers weg te werken en door verschillende functies zoals wonen, winkelen, werken, de herinrichting van publieke domeinen of de aanleg van groene ruimten, te stimuleren. Bij de selectiecriteria wordt gewezen op het belang van het structureel, strategisch en duurzaam karakter van de stadsvernieuwingsprojecten. De heer L. Wille (Afgevaardigd Bestuurder van de BVS (bvba Crivi) maakt deel uit van de selectiejury. In 2007 is de BVS zeer actief geweest in de transitiearena Duurzaam Wonen en Bouwen (DUWOBO), die een 60-tal actoren telt (diverse beroepsverenigingen, maatschappelijke en bedrijfsorganisaties, gewestelijke overheid, enz).
l. Nieuw decreet Ruimtelijke Ordening – “Non-paper” In oktober 2007 heeft de BVS kennis genomen van een “non-paper” betreffende aanpassingen aan het decreet Ruimtelijke Ordening. Hierop is zware kritiek vanuit de sector, o.a. op de sociale verplichtingen en de richtprijzen die hierin voorzien worden. De BVS heeft samen met de VCB (Vlaamse Confederatie Bouw) verschillende vergaderingen gehad op het Kabinet van Minister D. Van Mechelen. De BVS zal dit dossier zeer aandachtig opvolgen in 2008.
BVS jaarverslag 2007
m. Draaiboek verkavelen
68 69
Minister D. Van Mechelen kondigde reeds in diverse beleidsbrieven aan dat hij de kwaliteit van de verkavelingen wenst op te krikken. Hij zou hiertoe een draaiboek “Kwalitatief verkavelen” opmaken. Zijn administratie heeft de BVS verzocht enkele voorbeeld-dossiers inzake kwalitatief verkavelen over te maken. De BVS heeft hieraan meegewerkt; er werden heel wat dossiers overgemaakt. Eind 2007 is het thans wachten op het draaiboek zelf.
n. Werkgroep VLD-Bouw
Sedert verschillende jaren neemt de BVS op regelmatige en constructieve wijze deel in het Vlaamse Parlement aan de vergaderingen van de werkgroep VLD-Bouw. De BVS zal deelnemen aan alle werkgroepen van andere politieke partijen die haar zouden uitnodigen.
LEASINVEST REAL ESTATE Project Bian - Grand-Duché de Luxembourg arch: Metaform
BVS jaarverslag 2007
69
o. VLORO – Vlaams Overleg Ruimtelijke Ordening De BVS is reeds verschillende jaren lid van het VLORO en neemt deel aan de vergaderingen van de Raad van Bestuur en verschillende overleggroepen. Bepaalde onderwerpen worden gemeenschappelijk behandeld.
p. VOKA – Vlaams Economisch Verbond De BVS en VOKA hebben hun samenwerking met elkaar uitgeklaard in mei 2007. Beide verenigingen werken samen op een positieve en constructieve manier.
MATEXI / HABITUS Project Bilzen - Meerheim arch: Ludo Wouters
BVS jaarverslag 2007
SAMENWERKINGSOVEREENKOMSTEN
Samenwerking met Confederatie Bouw Sedert verschillende jaren heeft de BVS een samenwerkingsovereenkomst met de Confederatie Bouw (CB), waarin beide organisaties het kader en de voorwaarden van een structureel overleg hebben vastgelegd. In de loop van 2007 hebben de BVS en de CB enkele gemeenschappelijke werkvergaderingen gehad, om o.a. de verplichte bouwverzekering, de wet inzake handelspraktijken (oprichting van een gemeenschappelijke werkgroep BVS-CB) en de problematiek van de nutsvoorzieningen te bespreken. De BVS werkt eveneens samen met de Confederatie Bouw Brussel (CBB) voor de Brusselse materies en met de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) voor de materies betreffende het Vlaamse Gewest; eind 2007 werden onderhandelingen opgestart over een samenwerking tussen de BVS en de Waalse Confederatie Bouw (CCW).
Samenwerking met CIB – Federatie Vastgoedpromotoren Sedert eind 2006 hebben de BVS en de vzw Federatie Vastgoedpromotoren van de Confederatie van Immobiliënberoepen een samenwerkingsakkoord. De BVS en de CIB willen problemen aankaarten die een impact hebben op het beroep van vastgoedontwikkelaar en die van rechtstreeks belang zijn voor de activiteiten van hun leden.
Samenwerking met de Nationale Bank van Belgie De BVS heeft gevraagd aan de Nationale Bank van België om een studie op te maken betreffende de impact van de vastgoedsector op de Belgische economie in het algemeen. De BVS heeft de BTW- en ondernemingsnummers van haar werkende leden gevraagd. In de loop van 2007 hebben vertegenwoordigers van de BVS verschillende onderhouden gehad met het Diensthoofd Micro-economische analyse van de NBB. Eind 2007 heeft de NBB laten weten dat zulke studie niet realiseerbaar is, daar de vastgoedactiviteiten te divers zijn; de NBB heeft een ontwerpnota overgemaakt aan de BVS in dit verband.
Samenwerking met Uitgeverij Larcier De BVS heeft haar akkoord gegeven voor een samenwerking met Larcier voor de publicatie en de verspreiding van een nieuw juridisch tijdschrift, waaraan o.a. vertegenwoordigers van de Balie, van het Notariaat, van de Architecten en van de Syndici deelnemen. Verschillende onderwerpen kunnen van belang zijn voor alle federaties: vastgoedontwikkeling, beroepsverantwoordelijkheid in het kader van overheidsopdrachten, wet Breyne, zelfstandigheid van de architect, koppelverkoop, sociale huisvesting, ruimtelijke structuurplannen, energieprestatie van gebouwen, handelspraktijken, bouwverzekering, enz.
UEPC
De BVS is lid van de Europese Unie van Vastgoedontwikkelaars (UEPC); zij is vertegenwoordigd in de Beheerraad door de heren E. Verbeeck, Bestuurder, Ph. Helleputte, Schatbewaarder en Bestuurder, en Ph. Haers, Bestuurder. De heer A. Sougné, Erevoorzitter van de BVS en UEPC, neemt eveneens deel aan de vergaderingen van deze Europese organisatie. Alle informatie over UEPC kan geraadpleegd worden op de internetsite www.uepc.org of kan verkregen worden via het secretariaat van de BVS. De werkende leden kunnen zich aansluiten bij de gespecialiseerde werkgroepen van UEPC (Law & Environment Comitee, Economic Comitee, Design en Development Comitee) en deelnemen aan hun werkzaamheden. Er zijn twee sessies per jaar, iedere keer op uitnodiging van een andere nationale federatie van vastgoedontwikkelaars.
BELGIUM REAL ESTATE
Zoals in 2006 heeft de BVS in 2007 deelgenomen aan de “Belgium Real Estate”, die tijdens de grote vastgoedbeurzen wordt verspreid. Deze uitgave bestaat reeds in verschillende Europese landen en dient als “visitekaartje” om het Belgische vastgoed te promoten. Eind 2007 hebben de uitgevers van de brochure opnieuw contact genomen met de BVS-leden en een publicitaire deelname gevraagd voor de editie 2008.
STUDENTENPRIJS
De BVS heeft beslist twee prijzen van 2.500 € toe te kennen per jaar: een prijs aan een student of groep studenten ingeschreven in een universiteit / hogeschool van de Vlaamse Gemeenschap en een prijs aan een student of groep studenten ingeschreven in een universiteit / hogeschool van de Franse Gemeenschap. De bedoeling van deze prijs is jaarlijks een originele bijdrage voor de vastgoedsector te bekronen. De BVS heeft de inlichtingsfiche, de lijst met thema’s / onderwerpen en het reglement overgemaakt aan alle universitaire faculteiten en hogescholen die bij het vastgoed betrokken zijn. Eind 2007 hebben de Werkgroep “studentenprijs” en de Raad van Bestuur van de BVS het eindwerk weerhouden van een student van de Solvay Business School, met als thema “Analyse de l’impact économique de l’exemption de TVA applicable à la location immobilière en Belgique”. De auteur van het werk zal bekroond worden tijdens de Algemene Vergadering van de BVS op 31 januari 2008.
NOVUS PROJECTONTWIKKELING Residentie Tilleghem - Sint-Andries Brugge arch: architectenburo Berkein
PYLOS Royal - Luxemburg arch: Jaspers - Eyers & Par tners.
SOFICOM DEVELOPMENT Les Marquises - / Sint-Lambrecht-Woluwe arch: A.2R.C.
WILHELM & CO Médiacité - Liège arch: Ron Arad
VLASIMMO Verkaveling in Doornik
PROJECTONTWIKKELING VOORUITZICHT Zuidervelodroom - Antwerpen arch: Driesen - Meersman - Thomaes architecten
COMMUNICATIE NAAR DE LEDEN
82 83
BVS jaarverslag 2007
83
Reeds meerdere jaren verstuurt de BVS systematisch belangrijke uittreksels uit het Belgisch Staatsblad naar al haar leden via e-mail, naast interessant nieuws in verband met de vastgoedsector. Hieronder vindt u een samenvatting van alle « flashes » die verstuurd werden in 2007: Flash 01/07
Uittreksel BS – Milieu-informatie
Flash 02/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Milieubescherming en duurzaam energiegebruik
Flash 03/07
Vlaams Gewest – Beroep BVS tegen besluit 29/09/06
Flash 04/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Milieuwetboek
Flash 05/07
Commentaar advocaten – Vlaams Gewest – Bodemsanering en bodembescherming
Flash 06/07
Commentaar advocaten – Waals Gewest – Sanering van stedelijk afvalwater
Flash 07/07
Commentaar advocaten – Waals Gewest – Overdracht van bevoegdheden
Flash 08/07
Uittreksel BS – Contrôle elektrische installaties
Flash 09/07
Uittreksel BS – Waals Gewest - Milieuvergunning
Flash 10/07
Vlaams Gewest - VBOC – Waals Gewest : beroep decreet 27/04/06
Flash 11/07
Commentaar advocaten – Algemeen reglement elektrische installaties
Flash 12/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest - Grondenbank
Flash 13/07
Uittreksel BS –Revalorisatiecoëfficient voor kadastrale inkomens
Flash 14/07
Uittreksel BS – Programmawet
Flash 15/07
Uitreksel BS – Vlaams Gewest – Strategische adviesraaad R.O.
Flash 16/07
Uittreksel BS – Huisbeveiliging + Bodemsanering (Vlaams Gewest)
Flash 17/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Lijst bodemsaneringen
Flash 18/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Administratieve geldboeten (Huisvestingscode)
Flash 19/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest – Maatschappij Verwerving Vastgoed (MVV)
Flash 20/07
Uittreksel BS - Overheidsopdrachten
Flash 21/07
Uittreksel BS – Vernieuwing woningen + Zakelijk recht op sommige onr. goederen
Flash 22/07
MIPIM Awards 2007
Flash 23/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Ingedeelde installaties en activiteiten
Flash 24/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest - Tegemoetkoming bij renovatie
Flash 25/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest - Zakelijk recht op sommige onroerende goederen
Flash 26/07
Uittreksel BS – BTW eenheid
Flash 27/07
Herziene 6de Europese BTW-richtlijn
Flash 28/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest - EPB
Flash 29/07
Commentaar advocaten decreet 15/02/07 CWATUP
Flash 30/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Hergebruik van overheidsinformatie
Flash 31/07
Uittreksel BS – Waals Project – Projecten onderworpen aan milieueffectstudie
Flash 32/07
Wet Breyne – BVS op hoorzitting in de Kamer
Flash 33/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest – Alesh-operatie
Flash 34/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Stadsvernieuwingsprojecten – Sted. vergunning
Flash 35/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Energieprestatie van gebouwen
Flash 36/07
Uittreksel BS – BTW onroerende leasing
Flash 37/07
Uittreksel BS – Waals Gewest - Milieuvergunning
Flash 38/07
Commentaar advocaten flash 28/07
Flash 39/07
Uittreksel BS – Belastingvermindering voor passiefhuizen
BVS jaarverslag 2007
Flash 40/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Ruimtelijke Ord. – Bodempreventie/beheersplan
Flash 41/07
Uittreksel BS – Huurcontracten
Flash 42/07
Uittreksel BS – Verplichte verzekering – Bescherming titel en beroep van architect
Flash 43/07
Uittreksel BS – BTW-eenheid – Hoofdelijke aansprakelijkheid
Flash 44/07
Uittreksel BS – Energieprestatiecertificaat voor publieke gebouwen
Flash 45/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Energieprestatie van gebouwen
Flash 46/07
Verplichte elektronische indiening van de periodieke BTW-aangifte
Flash 47/07
Commentaar advocaten flash 41/07 (huurcontracten)
Flash 48/07
Commentaar advocaten flash 25/07 (zakelijk recht op sommige onr. goederen)
Flash 49/07
Uittreksel BS -Woninghuur
Flash 50/07
Wetsontwerp betreffende de handelspraktijken
Flash 51/07
Uittreksel BS – Wetboek inkomstenbelastingen – BTW-wetboek
Flash 52/07
Uittreksel BS – Waarnemingspost voor de gewestelijke fiscaliteit
Flash 53/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Decreet overtredingen & straffen stedenbouw
Flash 54/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest (Brownfield) en Reglement elektrische installaties
Flash 55/07
Commentaar advocaten flash 45/07 (EPB)
Flash 56/07
Uittreksel BS – Wet betreffende de handelspraktijken
Flash 57/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Subsidiëring van bedrijventerreinen
MONTEA Site Nijvel arch: Abetec nv
Flash 58/07
Uittreksel BS – Waals Gewest - Leefmilieu
Flash 59/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest – Ordonnantie EPB
Flash 60/07
Uittreksel BS – Basisnormen preventie brand en ontploffing
Flash 61/07
Uittreksel BS – Milieueffecten – Adviescommissie over de beroepen
Flash 62/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest - Voorkooprechten
Flash 63/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Overtredingen en straffen stedenbouw
Flash 64/07
Commentaar advocaten flash 61/07 (milieueffecten)
Flash 65/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest – GGB nr 11
Flash 66/07
Arrest Grondwettelijk Hof – verplichte aansprakelijkheidsverzekering architecten
BVS jaarverslag 2007
84 85
85
Flash 67/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest – Milieu - Grondreserves
Flash 68/07
Uitreksel BS – Vlaamse Grondenbank
Flash 69/07
Uitreksel BS – Waals Gewest – Omzendbrief overtredingen & straffen stedenbouw
Flash 70/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest – Beheer en sanering van verontreinigde bodems
Flash 71/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – lokaal woonbeleid
Flash 72/07
Uittreksel BS – Federaal milieurapport
Flash 73/07
Uittreksel BS – Brussels Gewest – Premies renovatie woonmilieu
Flash 74/07
Uittreksel BS - Brownfieldconvenanten
Flash 75/07
Projectontwikkelaar/algemeen aannemer bij ondernemingsloketten
Flash 76/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Gezondheidsnormen voor woningen
Flash 77/07
Uittreksel BS – Milieueffectrapportage over plannen en programma’s
Flash 78/07
Uittreksel BS –Vlaams Gewest – Energieverbruik - Energieprestatiecertificaat
Flash 79/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Behoefte aan nieuwbouw of uitbreiding
Flash 80/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Ontsluitingsinfrastructuur econom. bedrijvigheid
Flash 81/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Milieu- en bouwvergunning
Flash 82/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Subsidies strategische projecten
Flash 83/07
Commentaar advocaten flash 77/07 (milieueffectrapportage)
Flash 84/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – CWATUP
DEVOGE PROMOTION Résidence Courchevel - Binche arch: Marc Borsu
Flash 85/07
Waals Gewest – Milieuvergunning + Infrastructuur economische activiteiten
Flash 86/07
Overheidsopdrachten + opdrachten aanneming van werken, leveringen en diensten
Flash 87/07
Uittreksel BS – Waals Gewest – Waalse Huisvestingscode
Flash 88/07
Uittreksel BS – Vlaams Gewest – Milieueffectbeoordeling van plannen en program.
BVS jaarverslag 2007
ZAKENLUNCHES - EVENTS
88 89
BVS jaarverslag 2007
89
Meerdere keren per jaar organiseert de BVS zakenlunches of andere events, die een ontmoetingsplaats zijn voor haar leden. Deze lunches of events vinden plaats zowel op federaal als op regionaal niveau, in functie van de actualiteit. Op 31 januari 2007 heeft de BVS haar 50ste verjaardag gevierd. Een exclusief bezoek van het Federaal Parlement en een receptie in de Ambtswoning van de Kamervoorzitter Herman De Croo hebben dit evenement bekroond. Naast dit prestigieus gebeuren, dat door de leden zeer gewaardeerd werd, heeft de BVS 2 zakenlunches 9 seminaries – events 2 lunches voorbehouden aan de leden van de Werkgroep Beleggers, georganiseerd.
Zakenlunches 26 april 2007 :
spreker : De heer Christian Ceux
Schepen belast met Stedenbouw en Mobiliteit – Stad Brussel
thema : “Mijn visie over de stedenbouw in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest”
21 juni 2007 :
spreker : De heer Pieter De Crem
Burgemeester van Aalter – Fractieleider CD&V Kamer
thema : “Bestuurlijke uitdagingen en opportuniteiten na de verkiezingen van 10 juni”
Gezien de politieke context heeft de heer Pieter De Crem de zakenlunch niet kunnen bijwonen. Voorzitter E. Verbeeck heeft een gelegenheidsspeech gehouden.
Events 14 juni 2007 :
“Vastgoeddag Kortrijk”
In samenwerking met de dienst “Stadsontwikkeling Kortrijk”
De heer E. Verbeeck heeft een presentatie gedaan in naam van de BVS.
14-15 juni 2007 :
“Better Life Time 2007”
In samenwerking met de Confederatie Bouw Brussel.
De heer L. Wille heeft de sessie van 15 juni 2007 voorgezeten.
BVS jaarverslag 2007
19 juni 2007 :
“Nieuwe fiscale maatregelen voor het vastgoed”
1. BTW-eenheid
2. onroerende leasing
3. andere evoluties
Uitsluitend voorbehouden aan de BVS-leden.
Sprekers:
90 91
Mevrouw T. Alifierakis – Tax Director
Head VAT – Fortis Bank
De heer G. De Wit – Advocaat
Advocatenkantoor Linklaters
7 september 2007 : “Matexpo” – Ontbijtsessie
In samenwerking met de Vlaamse Confederatie Bouw
De heer S. Ducatteeuw heeft een presentatie gedaan in naam van de BVS.
6 november 2007 : “Politiek en stedenbouw op dezelfde golflengte” - Leuven
In samenwerking met ULI (Urban Land Institute)
DMI VASTGOED Project PPS Anicius - Tongeren arch: Jaspers-Eyers & Par tners
8 november 2007 : “Wonen in Vlaanderen”
Ontmoetingsavond met Minister M. Keulen, met als moderator Bruno Huygebaert
journalist van de VRT.
In samenwerking met RES (Real Estate Society) en de
CIB (Confederatie Immobiliën Beroepen – Federatie Vastgoedpromotoren)
De heer G. Hannecart heeft een presentatie gedaan in naam van de BVS.
BVS jaarverslag 2007
91
20 november 2007 : “Vastgoedevent Gent”
In samenwerking met RES (Real Estate Society), CIB
(Confederatie Immobiliën Beroepen – Federatie Vastgoedpromotoren),
VCB (Vlaamse Confederatie Bouw) en de stad Gent.
De heer E. Verbeeck heeft de BVS vertegenwoordigd in het panel.
27 november 2007 : “Studiedag Vastgoed & Milieu”
In samenwerking met VCB (Vlaamse Confederatie Bouw).
De heer Fr. Masil heeft een presentatie gedaan in naam van de BVS.
19 december 2007 : Informatie-vergadering over de activiteiten van de BVS-Werkgroepen en Subgroepen.
Uitsluitend voorhebouden aan de werkende leden van de BVS.
BEFIMMO Uitbreiding Justitie - Brussel arch: Arcade Archi
Lunches Werkgroep Beleggers 6 april 2007 :
De heer Christian Ceux, Schepen belast met Stedenbouw en Mobiliteit – Stad Brussel
31 mei 2007 :
Mevrouw Nathalie Gilson, Schepen belast met Stedenbouw, Milieu en Patrimonium –
Gemeente Elsene
BVS jaarverslag 2007
Werkende leden (*nieuw sinds 2007) Aedifica Allfin Alveria Real Estate AM Development Belgium Apromat Atenor Group Axa Belgium (Real Estate) Banimmo Batiments & Ponts Construction Batipont Immobilier Befimmo Besix R.E.D. BIM - Bouw & Immobiliën Maes Blue Properties Bouygues Immobilier Bouwfonds Property Dev. Belgium Breevast Belgium
Danneels Projects Depatri De Speyebeek – Immo Desimpel De Vlier Devoge Promotions* Dexia Real Estate Banking DMI Vastgoed Dumobil Electrorail – Groep Breevast Ertzberg Eurostation Faregan Fidentia Real Estate Investments* Fortis Lease Fortis Real Estate Foruminvest Groep Huyzentruyt
ALLFIN Bell’Ar t - Brussel arch: B.O.A. + Jaspers-Eyers & Par tners
Brummo Brussels North Distribution Buelens nv Burco Château Promotion City Projects Codic Belgique Cofinimmo Compagnie de Promotion Compagnie Immobilière de Belgique Consortium Immobilier Général Construction & Investment Partners BVS jaarverslag 2007
Groep P & V Group GL International Guma Heijmans Vastgoed Home Invest Belgium Hoprom Houyoux Constructions Huysman Bouw I.F.C. – F.I.V.B. Imkor Immo BAM Immo Basilix
92 93
93
Immo Beaulieu Immo DM Immo Durabrik Immo North Plaza Immo Regentschap Immo Zenobe Gramme Immobilière Distri-Land Immoflandria Immopro Immpact Ontwikkeling ING Lease Belgium ING Real Estate Intervest Offices Intervest Retail Investimmo Invimmo JCX Gestion J.M. Construction Kairos
Pylos Real Houses Redevco Retail Belgium Redim Retail Estates Rockspring Scarborough Development Group* Simfi Skyline Projects Slough Properties Socatra Société Brabançonne de Développement Société Espace Léopold Société Internationale de Gestion et de Gérance* Soficom Development Sopedi Strabag Belgium Thomas & Piron U-Place
GROEP IMMOBILIËN VENNOOTSCHAP VAN BELGIË Ellipse Building - Brussel arch: Ar t & Build + Montois par tners
KBC Bank (Vastgoed) Leasinvest Real Estate Logibel Makhzen Matexi Montea Namedis Nexity Belgium Novus Orbis Projectontwikkeling Van Wellen PSR
Urbis Development Vastgoed C.W.* Virix Visimmo Vlasimmo Vooruitzicht Warehouses Estates Belgium Wereldhave Belgium Wilhelm & Co Wilma Project Development Wilmarc Invest
BVS jaarverslag 2007
Steunende leden (*nieuw sinds 2007) A.2R.C Aareal Bank AG Alfi Alg. Aannemingen Van Laere Allen & Overy Altiplan° Architects Architectenburo Jaspers & Partners Archi + I Archi 2000 Architectes Associés Architektenburo Storme Van Ranst Arte Polis Assar Atelier des Architectes Associés B.E.A.I. Berquin Notarissen Bogaert & Vandemeulebroeke Bopro Bours & Associés Brufimo Catella Property Belgium CB Richard Ellis CEA Belgium Chapman Taylor Benelux Clifford Chance Conix Architecten Cushman & Wakefield Dalpo De Leefboom Decathlon De Crombrugghe A. De Crombrugghe & Partners De Groof Immobiliën DLA Piper UK LLP* Deloitte Desso Dupont, Nerincx, Vincke Editions & Séminaires Eeman & Partners Elegis, Hannequart & Rasir E.P.M.C. Eurohypo Aktiengesellschaft Expertise Galère G + D Studiegroep
BVS jaarverslag 2007
G. Pierson & Associés GVA Grimley Haumont – Scholasse & Partners Housing Service IGC Immobiliën Hugo Ceusters Immobilière de Tarcienne ING Belgique Jones Lang Lasalle King Sturge Koramic Real Estate Kumpen L’Atelier Laga & Philippe Linklaters De Bandt Lontings & Partners M. Oldenhove de Guertechin* Marcq & Roba MCS* Montois & Partners Mourik* Nautadutilh Panarea Parijs – Goossens P.G. Project Consulting PriceWaterHouseCoopers Realco & Partners Remico Santerra Seco Sigoma SNP / AES Socotec* Sodexho Sofidev Stibbe Taylorwessing Tiberghien Trimp & van Tartwijk Universoil Valens Van Houtven Van Impe & Partners Van Roey Viessman Belgium VK Group Widnell Europe
94
Beroepsvereniging van de Vastgoedsector Violetstraat 43 1000 Brussel tel 02/511 47 90 fax 02/219 71 99 e-mail:
[email protected]
De BVS, opgericht in 1956, is een beroepsvereniging erkend door de Raad van State die de vastgoedontwikkelaars, verkavelaars en vastgoedbeleggers groepeert. De BVS vertegenwoordigt via haar leden een belangrijk segment van de vastgoedsector. De vastgoedontwikkelaars bouwen duizenden woningen per jaar en tienduizenden m2 kantoor- en handelsoppervlakten. Naar schatting zouden hun activiteiten ongeveer 10% van het bruto nationaal product vertegenwoordigen. Rekening houdend met de invloed van de bouwsector stroomop- en stroomafwaarts, zijn de gevolgen voor de tewerkstelling aanzienlijk. Het logo van de BVS verwijst naar het Chinese tangram ; een vierkant wordt verdeeld in 7 geometrische stukken waarmee een oneindig aantal figuren kunnen gecreëerd worden. De vastgoedontwikkelaar brengt juridische, financiële, technische en stedenbouwkundige elementen samen tot een coherent, duurzaam, milieubewust en creatief geheel.
Violetstraat 43 B-1000 Brussel Tel: 02/511 47 90 Fax: 02/219 71 99 e-mail:
[email protected] internetsite: www.upsi-bvs.be