1
JAARVERSLAG ARBO EN INTERNE MILIEUZORG OVER 1999 EN 2000 INLEIDING. De belangrijkste ontwikkelingen m.b.t Arbo en Milieuzorgzaken van de afgelopen twee jaren zijn in dit verslag weergegeven. Door omstandigheden was er geen Jaarverslag over 1999 opgemaakt. Daarom zijn de belangrijkste zaken over 1999 in dit verslag meegenomen. In dit Jaarverslag wordt ingegaan op actiepunten die genoemd zijn in het Jaarplan 1999 en het concept Plan van Aanpak voor het jaar 2000. Als belangrijke zaken kunnen worden aangemerkt: • groeiende aandacht en uitvoering voor een goede werkplekinrichting • groeiende aandacht voor RSI en werkdruk • het verder ontwikkelen en aanzetten tot een milieuzorgsysteem • het verder ontwikkelen van ideeën betreffende kantoorinnovatie Met ingang van 1 augustus 2000 is de arbo-coördinator de heer J.R.Huisman i.v.m. het aanvaarden van een functie elders vertrokken en heeft mevr.E.H.Bruijns per genoemde datum zijn taken overgenomen. ARBO-ALGEMEEN (alle RIZA vestigingen) Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (R. I. & E.) Er is in 1999 en 2000 geen risico-inventarisatie uitgevoerd. In Lelystad is men in het voorjaar van 2000 naar een nieuw kantoorpand en laboratoriumpand verhuisd. Voor dit nieuwe pand was reeds in 1998 een arbo-scan uitgevoerd. In november 2000 is een oriënterend onderzoek voor een risico-inventarisatie m.b.t. gebouwgebonden zaken voor het gehele Smedinghuiscomplex ( w.o. klimaat, verlichting, brandveiligheid, kantoormeubilair) onder begeleiding van de arbocoördinatoren van RDIJ en RIZA gestart. Ook zaken uit de arbo-scan van 1998 zijn hierin meegenomen. . Periodiek Arbeid Gezondheidskundig Onderzoek.(PAGO) In 1999 werd bij 176 medewerkers een periodiek onderzoek verricht: 60 laboratorium-medewerkers, 32 managers, 4 chauffeurs, 9 ademluchtdragers en 71 kantoor-medewerkers. Bij een aantal medewerkers bleek een werkplekonderzoek noodzakelijk i.v.m. klachten van nek, rug,arm of ogen. Bij 42 oudere medewerkers die geen specifieke gezondheidsrisico’s lopen, werd een algemeen medisch onderzoek verricht. Hierbij werden risicofactoren voor hart en vaatziekten het meest aangetroffen. Voor het jaar 2000 was geen PAGO verplicht of afgesproken
2
Ongevallen en Beroepsziekten. In 1999 zijn er 2 ongevallen gemeld. Het betrof hier een val in de gang van het laboratorium en een ongeval bij het zagen in de werkplaats In 2000 zijn er 5 ongevallen gemeld; het betrof hier twee ongevallen met glazen deuren in de nieuwbouw, 1 ongeval met een vergadertafel en 2 ongevallen op het laboratorium. Er is inmiddels opdracht gegeven de glazen deuren van strips te voorzien en de vergadertafels zijn vastgezet. De twee ongevallen in het laboratorium behoefden geen extra maatregelen. Door de Arbo Management Groep wordt i.h.k.v. de verplichting volgens de Arbowet melding gemaakt van (vermoede) beroepsziekten aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCv.B) en aan het RIZA. Er werden in het jaar 2000 in 24 situaties mogelijke beroepsziekten gemeld waarvan 8 vrijwel zeker. De meeste beroepsziekten betreffen het beeldschermwerk. Ziekteverzuimbeleid. Het ziekteverzuimpercentage bedroeg in 1999 6,1% en is gestegen t.o.v. 1998 (4,7%) De meeste klachten betroffen koorts, klachten van de luchtwegen en moeheid. 5% van de klachten waren werkgerelateerd waarbij “teveel werk” als item werd aangegeven. De oorzaak van het toegenomen verzuimpercentage is echter te wijten aan de forse toename van het aantal langdurig zieken bij vrijwel alle afdelingen. Psychische klachten kwamen het meeste voor. Bij 14% werd de langdurige uitval voornamelijk veroorzaakt door problemen in de werksituatie. Het aantal RSI gevallen bleef gelijk Het ziekteverzuimpercentage over 2000 bedroeg 7,1% en is dus gestegen t.o.v. 1999.(6,1%) In 2000 waren er meer mensen die uitvielen door moeheid.(17%) Er werd in 2000 een duidelijke toename t.o.v. 1999 van psychische klachten geconstateerd. Het aantal (mogelijke) beroepsziekten is hoog t.w. 24. Deze betreffen voornamelijk beeldschermwerk. Nadere informatie is terug te vinden in het Sociaal Jaarverslag over 1999 en 2000.
3
Bedrijfsmaatschappelijk Werk. In 1999 heeft zo’n 8,5% van de medewerkers om advies gevraagd van de bedrijfsmaatschappelijk werkster. Een derde deel ging puur over het werk terwijl de helft van de hulpvragen een combinatie was van werk- en prive-problemen In 2000 was er een lichte stijging van de hulpvragen met 0,06 %. Het aantal vragen m.b.t. het werk is gedaald (3,2%) en de combinatie-problemen licht gestegen (1,2%) Meer informatie is opgenomen in het Sociaal Jaarverslag over 1999 en 2000. Arbo- en Milieuzorg Team In 1999 is het AMT 4x bij elkaar geweest en in 2000 slechts 2 x. Dit laatste is veroorzaakt doordat in de eerste helft van 2000 de definitieve verhuizing in gang werd gezet. De navolgende onderwerpen zijn aan de orde geweest: • werkdruk • onderzoek biofeedback, • Plan van Aanpak voor 2000 • start van opzet tot milieuzorg-systeem • grootschalig werkplekonderzoek bij hoofdafdeling IM. Werkdruk Zoals gezegd wordt er meer aandacht gevraagd voor het onderdeel werkdruk Uit de resultaten van het medewerkers tevredenheidsonderzoek (MTO),uitgevoerd door Iseo marketing research in het najaar van 2000, blijkt dat de werkdruk slechts door 51% van de medewerkers als passend ervaren wordt. 43% van de medewerkers vindt de werkdruk gemiddeld (veel) te hoog. De werkdruk is de afgelopen twee jaar het meest toegenomen onder leidinggevenden van projecten en het minst onder de niet-leidinggevenden Deze cijfers lijken te wijzen op een (te) hoge werkdruk voor meer dan 2/5 van de medewerkers. Gezien het belang dat het Ministerie van Verkeer en Waterstaat hieraan geeft en naar aanleiding van bovengenoemde resultaten zijn de volgende acties in gang gezet: • Bij de afdeling WSR te Arnhem is in augustus 2000 een onderzoek inzake Preventie werkdruk afgerond.Dit onderzoek betrof o.a. een participatief onderzoek naar oorzaken van werkdruk, een op individuele medewerkers gericht persoonlijkheids-onderzoek en het geven van ondersteuning aan medewerkers bij het bedenken en uitvoeren van een actieplan. • Men is in 2000 reeds gestart met het houden van ontwikkelgesprekken en het geven van begeleiding hierbij d.m.v. een ontwikkelcentrum. • Er zijn twee onderzoeken gestart in 2000 inzake weerbaarheid en stijl leidinggeven, uitgevoerd door stagiaires • Er worden competentieprofielen voor functies opgesteld.
4
VESTIGING LELYSTAD Algemeen In het voorjaar van 2000 heeft de verhuizing van het pand Maerlanthuis naar de nieuwbouw bij het Smedinghuis plaatsgevonden. Het betrof circa 300 personen. Naar aanleiding van de verhuizing kwamen er vele algemene vragen over de werkplekken en ruimteverdeling. In de loop van 2000 zijn de acties om een voltooingsverklaring en gebruiksvergunning te verkrijgen geintensiveerd. Risico Inventarisatie en –Evaluatie /Gebouwgebonden zaken Voor het RIZA zijn er in 1999 en 2000 geen risico-inventarisaties en –evaluaties uitgevoerd. Voor het nieuwbouwproject was er in 1998 wel een arbo-scan opgesteld. In november 2000 is een oriënterend onderzoek voor een risico-inventarisatie en – evaluatie m.b.t. gebouwgebonden zaken ( klimaat, verlichting, brandveiligheid, kantoormeubilair e.d.) voor het gehele Smedinghuiscomplex opgestart. Dit project wordt gezamenlijk begeleid door de arbo-coördinatoren van RDIJ en RIZA. De uitvoeringsfase zal in 2001 geschieden. Legionella preventie In juli 2000 heeft er eenmalig microbiologisch onderzoek betreffende het koelsysteem in het Smedinghuis plaatsgevonden. Er zijn geen legionella bacteriën aangetroffen. Werkplekonderzoeken In 1999 hebben er in totaal 28 werkplekonderzoeken plaatsgevonden In 2000 heeft er een grootschalig werkplekonderzoek plaatsgevonden bij de hoofdafdeling IM. Het betrof hier 102 werkplekken. Tevens werd er voorlichting gegeven over een juiste werkhouding. Door de medewerkers werd hierop positief gereageerd. Naar aanleiding hiervan werden er diverse stoelen gerepareerd of vervangen. Ook moesten er documenthouders aangeschaft worden. Bij de rest van de het RIZA zijn nog eens 27 individuele werkplekonderzoeken uitgevoerd. Met ingang van 2001 zijn er centraal door Directie Facilitaire Zaken contracten gesloten met nieuwe leveranciers voor kantoormeubilair en kantoorwerktafels Beeldschermbrillen/Veiligheidsbrillen In 1999 zijn er 6 vergoedingen verstrekt voor beeldschermbrillen. In 2000 waren dit 7 vergoedingen.
5
Er dient een advies van het AMG gevraagd te worden alvorens tot aanschaf en toekennen van een vergoeding kan worden overgegaan. Nadere informatie kan men bij de Arbo-coördinator krijgen. Voor het aanschaffen van veiligheidsbrillen kan men nadat de direct leidinggevende accoord is gegaan, contact opnemen met de Arbo-coördinator. Daar liggen formulieren klaar die bij de aanvraag gebruikt moeten worden. Bedrijfshulpverlening Begin 2000 is door Copla Consultants een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie uitgevoerd betreffende het bedrijfsnoodplan en bedrijfshulporganisatie Smedinghuiscomplex. Besloten is te komen tot een gezamenlijke bedrijfshulpverleningsorganisatie van RIZA en RDIJ. Dit heeft in het najaar van 2000 geresulteerd in het opstellen van een stappenplan en het schrijven van aanvullende deelplannen op het reeds bestaande bedrijfsnoodplan van RDIJ Bij RDIJ was dit plan reeds door het DT en OR goedgekeurd De deelplannen omvatten organigram, instructies personeel,ontruimingsplan en interne BHV-procedures. Deze deelplannen zijn in november 2000 ter goedkeuring aan het Directieteam RIZA aangeboden. I.v.m. vragen is de besluitvorming aangehouden tot maart 2001. Intussen zijn voorbereidingen voor verdere invulling van de BHV-organisatie voortgezet. In het najaar 2000 is tevens het overleg met Rijksgebouwendienst geintensiveerd i.v.m. nazorg nieuwbouw. Alle acties zijn gericht op het verkrijgen van een gebruiksvergunning. Ook heeft de preventie-officier van de Brandweer Lelystad meerdere malen een bezoek gebracht in het Smedinghuiscomplex voor advisering. Fitness In 2000 namen 128 medewerkers deel aan bedrijfsfitness Kantoorinnovatie Binnen het RIZA is in 2000 bij de hoofdafdeling Inrichting en Herstel een pilot opgestart inzake kantoorinnovatie. Een advies inzake ruimteverdeling is door het AMG gegeven Tevens zal nog een advies inzake veiligheid aan de hand van de laatst ontvangen tekeningen via de arbo-coördinator en Hoofd BHV aan de Brandweer Lelystad gevraagd worden. Rookbeleid.
6
Medio 2000 heeft de Ondernemingsraad van het RIZA gevraagd naar de stand van zaken m.b.t. rookbeleid. Het rookbeleid is sinds 1998 wettelijk aangescherpt. Gevraagd werd aan Hoofd Facilitaire Dienst actie te ondernemen om te komen tot duidelijke gedragsregels en richtlijnen/afspraken inzake roken op de werkplek en verblijfsruimten. Door de Arbo-coördinator van RDIJ was reeds in 1998 een aanzet gegeven om het rookbeleid in het Smedinghuis geintroduceerd en krijgen en hiervoor een stappenplan vast te stellen. In 2000 is er wel nagedacht over het rookbeleid maar tot dit heeft niet geleid tot beleidsvorming of concrete acties. VESTIGING ARNHEM Algemeen Er is door de nieuwe Arbo-coördinator een kennismakingsbezoek gedaan in november 2000. Met medewerkers is gesproken over de inrichting en verdeling/benutting van de werkruimten. Nader advies in 2001 is noodzakelijk. Er heeft in 2000 door het AMG (Arbo Management Groep) een onderzoek plaatsgevonden inzake preventie werkdruk bij de afdeling WS Rivieren. Dit bestond uit een dagprogramma, een individueel onderzoek naar werkstress a.h.v. een persoonlijkheids-vragenlijst, het opmaken van een afdelingsprofiel en het ondersteunen van de medewerkers bij het bedenken en uitvoeren van een actieplan. Aanleiding tot dit onderzoek was dat bij oorzaken van het ziekteverzuim werkdruk als oorzaak werd aangegeven. Fitness De medewerkers van de vestiging Arnhem participeren in het fitness-programma van Directie Oost. Gemiddeld doen 3 medewerkers van het RIZA mee aan dit programma. VESTIGING DORDRECHT Algemeen In de loop van het jaar 2000 zijn de plannen voor verhuizing van Duivelseiland naar een kantoorpand aan de Laan van de Verenigde Naties in Dordrecht concreter geworden en tot uitvoering gekomen. In november 2000 zijn de 30 medewerkers van WST verhuisd. De volgende acties hebben plaatsgevonden: •
Aanpassingen en aanschaf van nieuw meubilair heeft plaatsgevonden
7
• • •
Er is een contract gesloten m.b.t. de catering (SAB) en Er is een opdracht tot het plaatsen van een fietsenstalling uitgevoerd. Voor de ingebruikname is er een uitgebreide meting inzake sterkte van de elektromagnetische velden afkomstig van zendinstallaties door TNO in opdracht van het AMG uitgevoerd en heeft rapportage naar Hoofd WS en OR en hoofd Facilitaire Dienst plaatsgevonden.
MEETSTATION LOBITH/BIMMEN Door de nieuwe Arbo-coördinator is in het najaar van 2000 een bezoek gebracht aan het meetstation. Hierbij kwam de samenwerking met de medewerkers van het Landesumweltamt für Nordrhein Westfalen aan de orde. Er is een vervolg afspraak gemaakt voor begin 2001 voor advisering over Arbo-zaken in het kantoorpand in Bimmen. MEETSTATION EIJSDEN In juli van 2000 is er door medewerkers van EMP en IMM een eenmalig microbiologsich onderzoek inzake het koelsysteem verricht. Naar aanleiding van de rapportage d.d. 15 september 2000 bleek extra aandacht noodzakelijk. Er is onmiddellijk actie ondernomen nl: • op 18 september 2000 is de centrale airco buiten bedrijf gesteld en is het condenswater inclusief het eventuele zwevende stof direct verantwoord verwijderd. • om het condenswater direct af te voeren naar een waterbak die op de riolering afwatert zal een kleine doorvoer gemaakt worden (actie voorjaar 2001)
8
BEDRIJFS INTERNE MILIEUZORG Algemeen Zoals in de inleiding vermeld is door omstandigheden geen jaarverslag over 1999 opgemaakt. In dit verslag zijn de belangrijkste zaken over 1999 en 2000 opgenomen. In 1999 is er een eerste aanzet geven om te komen tot een milieuzorgsysteem. Een milieuzorgsysteem is een samenhangend geheel van beleidsmatige, organisatorische en administratieve maatregelen, gericht op de beheersing en vermindering van de milieubelasting binnen een organisatie. Als eerste is er een milieubeleidsverklaring opgesteld en door het DT goedgekeurd. Met de OR is overleg gehouden inzake de certificering van het systeem. Instelling en werkzaamheden stuurgroep en projectgroep De instelling van een stuurgroep en projectgroep Bedrijf Interne Milieuzorg heeft een grote impuls gegeven. De Projectgroep is medio 2000 aan de slag gegaan met het opstellen van een Handboek Milieuzorg en het schrijven van procedures. Hiermee is goede vordering gemaakt. Er is een planning gemaakt dat het gehele project eind 2001 afgerond zal zijn. De bezetting van de projectgroep heeft enige tegenslag ondervonden doordat mensen niet meer inzetbaar waren en opvolgers nog niet benoemd waren. De stuurgroep is in de loop van 2000 een drietal keer bijeen geweest en heeft zich voornamelijk bezig gehouden met het begeleiden van het project , het inhuren van deskundig ondersteuning en het plannen van toekomstige stappen. Naleving wet- en regelgeving. De projectleider Bedrijfs Interne Milieuzorg heeft opdracht gegeven aan bureau Haskoning om een overzicht te maken van wettelijke en andere eisen en naleving van wet- en regelgeving. Dit heeft geresulteerd in een uitgebreid rapport Hierin is opgenomen een prioriteitenstelling inzake te nemen maatregelen. Deze prioriteitenstelling zal een onderdeel zijn van het milieuprogramma van 2001 en verder.
9
Facilitaire Milieuzorg In het najaar van 2000 heeft de Directie Facilitaire Zaken van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat een nulmeting laten uitvoeren inzake de stand van zaken m.b.t. facilitaire milieuzorg. Het RIZA heeft hieraan meegedaan in samenwerking met Directie IJsselmeergebied aangezien sinds de zomer 2000 beide bewoners zijn van het Smedinghuiscomplex. Als positieve punten kwamen naar voren: • de nieuwe locatie van het RIZA met de daarin meegenomen milieuaspecten • de goede aandacht voor energie en afval Als minder positieve punten werden genoemd • de nog niet structurele organisatie van milieuzorg • thema’s papier, vervoer en inkoop scoren slecht Over het algemeen scoort het RIZA net boven het gemiddelde m.b.t. milieuzorg en milieumaatregelen. De belangrijkste aanbevelingen zijn: • het structureel opzetten van de organisatie van milieuzorg en milieuzorgsysteem, • verbeteren van de communicatie, draagvlak en gedrag.
