jaarverslag actium 2014

jaarverslag actium 2014

“Huurders waarbij ongeveer 44 proc ent van het inkomen opgaat aan woonlaste n lopen de kans deze niet meer te kunnen beta len. Reden voor ons om voor 2015 ons huur prijsbeleid en toewijzingsbeleid onder de loep te nemen.”

iteit wal de k ingen. e w on rgen urw d bo are hu u o erh etaalb oging ond b h root orraad r ver g r huu o o o r v D e e “ d er.” onz zon won van en we e be o g i d d Dit hui r de voo

Actium Postbus 500, 9400

n

Asse

bu

Post

400

AM

j ons aan MEVM zit bi m or tf la sp euzes. “Huurder n beleidsk t maken va he j n het bi va l d fe ta invloe bben we de root.” rg ve l Hiermee he ee ur form struct at pl rs de huur

en

Ass

“In 2014 onderzochten we de omva ng en aard van de instroom van woningzo ekenden door de scheiding van wonen en zorg. Ook maakten we met zorgpartijen afspraken over de transformatie en verkoop van ons zorgvastgoed. Dit maakt onderdeel uit van onze zorgstrat egie.”

jn Buurt Assen “Onder de naam Mi sgericht samen ied geb werken we mtelijke opgaven door sociale en rui eren. Zo bin met elkaar te com arheid. In 2014 fba lee we n verbetere resultaten.” oie behaalden we al mo

00 AM

94 s 500,

Postbus 500, 9400 AM Assen

0, 9

s 50

tbu

Actium

Actium Ac

m u i t c A Pos

ereenkomsten we 1272 huurov “In 2014 sloten van onze t en oc 96,5 pr en verhuurden we .” ep ro elg do woningen aan de

vert dit le den, n e e b g retti gheb een p de belan n n n a e a a k a k ook rage r d betre j a i a e b d W m “ , ve ei .” s bel eving ositie een p n leefomg tie van on -e pta woon t en acce ei t i l a kw

Actium Postbus 500, 9400 AM Assen

, 9400 AM

Assen

“Op een enkele woning na hebben al onze woningen een huur onder de huurtoeslaggrens.” Postbu

s 500,

ssen

MA

94 500,

Pos

Postb

us 50

0, 9400

“ We w eten d at het groots energie te kos verbru tenpos huisho ik de t is va uden. n een Bij nie naar e gemid uwbou en EPC deld w stre van 0,0 lage t ven w emper . Ook e b atuur rengen onze n verwa we ieu rming betaalb wbouw. Zo aan in drage al aar en n we b comfo ij aan rtabel wonen .”

Actium Postb

us 50

AM As

sen

0, 9400

en

Ass

Actium


“In 2014 leverden we 74 nieuwe sociale huurwoningen op.”

Actium

AM

“In 20 14 be haald doelst en we elling onze v met d wonin erkoo e verk pgen. D oop va eze in ons b n 83 b komst estaa estaa en inv nd be nde estere zit.” n we in

Actium

oek derz n nton a en e l k n n t een leren ke e ” . m n e e r te terk en w bete vers tartt nog r te e 14 s n d 0 e r t 2 e “In klan nheid v nze e om o ttevred lan de k

AM Assen

400

0, 9

s 50

tbu

Postbus 500

00 A

“Dank zij de ontwik leefba keling arheid van on sprogr Stijl k s amma unnen Nieuw we bu straks e d g et en c heel g apacit ericht eit inzett en.”

Postbus 500, 9400

Pos

“Begin 2014 kregen we van KWH voor het jaar 2013 de eerste prijs voor meest klantgerichte corporatie groter dan 10.000 woni ngen.”

m Actiu

AM Assen

Acttiium

m u i t c A

Actium

tbus

m oor tfor spla uimte v heid r e d r uur ke r baa telij betaal ns h t o e t me de w oog op rleg en we ove het “In M hebb g met n V i E g t o M u .” h ben r ver huu olledig v niet


9400


Actium

, 9400 AM

Postbus 500

Assen

2020 gen in wonin e We z . n n o e at al hebb n illen d er gee label B d ie r n g u r u “ We w e h n e e d elen e n ld g e e e d maatr de zitt gemid e r e o d w o n v n e oler nen rage voor is bereke n. Zo d hoging zonnepanele r e v .” r n u hu one van atsen goed w het pla aar en lb a a t e b bij aan

Actium

0, 9400

us 50

sen

sen

Actium

uit 22 miljoen ven we ruim en kt pa e W “In 2014 ga . ud ig onderho at 200 m 1. an e pl w aan waarvan ingen aan, 1.900 won mden.” verduurzaa

Postb

AM As

AM As

sen

AM As

het et in n gez ring en e p p a t eren e stu ote s t invo een ntern en gr nze i or he t hebb o o e d n m a W e v e e “ er en w len teren r and werk beha t verbe ing. Onde t e e h h n p e s o r s e e u w ze behe -cycl uren in on e P&C iermee st steld e g van d H t . s board n zoals va dash le e doe van d .” g n i t begro

Actium

00 AM 0, 94 bus 50

n Asse

“In 2014 startten we met risicoman agement. We monitoren op vijf risicogebieden : overheidsingrijpen, regelgeving, rentelasten, aard van het bezit en interne orga nisatie.” Post


jaarverslag actium

“We reorga niseerden met als do financieel el een solide en to ekomstbest woningcor endige poratie. Ee n corporat betaalbaar ie die en goed w onen voor mogelijk m onze klante aakt, nu en n in de toekom Op 1 oktobe st. r 2014 ston d onze orga haar nieuw nisatie in e vorm.”

2014

Actium Postbus 500

, 9400 AM

Assen

ieuwe e ons n okken w tr e We b . n 4 e 1 s 0 an in As maart 2 e ting dri “Op 17 rtugalla s o e P v e is d u aan ieuwe h n e kantoor z n o t aren.” hten me te besp verwac er jaar p n to r tot vie

“Met ons IC T-omvormin gsprogram Nieuw Onl ma ine Actium werken we vernieuwen aan een de ICT-appl icatiearch die onder itectuur andere plaa ts- en tijdon dienstverlen gebonden ing mogelijk maakt.”

Actium Postbus 500

, 9400 AM

Assen

Actium Postbus

sen

0 AM As

500, 940

3

INHOUDSOPGAVE 1.

6

5.

KLANTTEVREDENHEID

30

5.1.

Klachten/uitingen van ontevredenheid

31

9

5.2.

Complimenten

31

2.

KWALITEIT VAN WONEN

2.1.

De woningmarkt in 2014

10

5.3.

Klanttevredenheid

31

2.2.

Strategisch voorraadbeleid 2014

12

5.4.

Klantonderzoek

32

2.3.

Woonbeleid, woonplannen en prestatieafspraken met gemeenten

14

5.5.

Geschillen

33

2.4.

Matching

15

5.6.

Huurcommissie

33

2.5.

Buitenlandse activiteiten

16

2.6.

Wonen en Zorg

16

6.

REALISEREN VAN WONINGEN

34

6.1.

Projecten

35

3.

LEEFBARE WIJKEN EN BUURTEN

18

6.2.

Projecten op gebied van wonen en zorg

37

3.1.

Samenwerking met bewoners en netwerkpartners

19

6.3.

Energieprestatie nieuwbouw

38

3.2.

Leefbaarheidsprogramma Nieuwe Stijl

24

3.3.

Sociale problematiek en overlast

24

7.

VERHUREN, VERKOPEN EN MUTATIES

39

3.4.

Convenanten

25

7.1.

Woningzoekenden

40

3.5.

Sponsoring

25

7.2.

Verhuur van woningen

41

7.3.

Huurprijsbeleid

43

7.4.

Huurincasso

44

4.

4

VOORWOORD

BETREKKEN VAN HUURDERS, WONINGZOEKENDEN EN ANDERE BELANGHEBBENDEN

26

7.5.

Verkoop van huurwoningen

45

4.1.

Huurders en woningzoekenden

27

7.6.

Kernvoorraad per gemeente

47

4.2.

Informatievoorziening huurders en woningzoekenden

28

7.7.

VvE-beheer

48

4.3.

Beleidsbeïnvloeding door belanghebbenden

29

8.

ONDERHOUDEN VAN WONINGEN

51

11.

BESTUURSVERKLARING

80

8.1.

De meerjarenonderhoudsbegroting (MJOB)

52

8.2.

Onderhoudskosten

52

12.

VERSLAG VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

82

8.3.

Planmatig onderhoud

52

8.4.

Voorbereiding energieconvenant

53

13.

VERSLAG VAN DE ONDERNEMINGSRAAD

90

9.

FINANCIEEL BELEID

54

14.

JAARREKENING

93

9.1.

Algemeen

55

14.1.

Balans

94

9.2.

Financiële kengetallen

56

14.2.

Winst- en Verliesrekening

95

9.3.

Waardeontwikkeling vastgoed en vermogen

58

14.3.

Kasstroommodel Actium (overzicht kasstromen directe methode)

96

9.4.

Kasstromen 2014

59

14.4.

Waarderingsgrondslagen

97

9.5.

Interne sturing en risico’s

60

9.6.

Financiering

66

9.7.

Renterisicobeheer

68

9.8.

Meerjarenperspectief

70

9.9.

Verbindingen - Dingspel Assen BV

71

9.10.

Onbebouwde gronden

72

10.

INTERNE ORGANISATIE

73

10.1.

Organisatieontwikkeling

74

10.2.

Personeel

75

10.3.

Huisvesting

78

10.4.

Informatisering en automatisering

79

ACCOUNTANTSVERKLARING

115

5

voorwoord HOOFDSTUK

1

Het jaar 2014 stond voor ons voor een belangrijk deel in het teken

Op ontdekkingsreis

van de organisatieontwikkeling en de bijbehorende bezuinigings-

We hebben ook aandacht voor onze eigen ontwikkeling. In 2014

opgave. Onze kerntaken verloren we hierbij echter niet uit het oog.

introduceerden we het thema ‘Op ontdekkingsreis’. Binnen dit

Ook de veranderende woningmarkt stelde ons voor uitdagende

thema werken we de komende tijd aan (persoonlijk) leiderschap,

keuzes. Daarnaast werkten we aan het versterken van onze klant-

verantwoordelijkheid geven en nemen en klantgerichtheid. Samen

tevredenheid, het stimuleren van participatie en de inzet van de

ontdekken en leren we wat het beste werkt en goed bij ons past.

eigen kracht van bewoners bij leefbaarheid. Onze klanten nog beter leren kennen 2014 was een jaar waarin we wederom met veel inzet en plezier

De klant is en blijft ons vertrekpunt als het om strategische keuzes

werkten aan onze opgave die is vertaald in onze missie:

gaat. In 2014 startten we met een groot klantwensenonderzoek.

Betaalbaar en goed wonen voor onze klanten, in de stad en op het

Waar doen we het goed, waar kan het effectiever en efficiënter, wat

platteland, nu en later!

verwacht de klant van ons? De inzichten uit dit onderzoek helpen ons onze klanten nog beter te leren kennen en de juiste keuzes

Minder, beter, toekomstbestendiger

te maken voor onze woningvoorraad en in onze dienstverlening.

Minder, beter, toekomstbestendiger is het credo van ons strate-

Daarnaast zetten we nog meer in op het betrekken van bewoners

gisch ondernemingsplan 2013-2017. Om dit waar te maken keken

bij de totstandkoming van beleid en het betrekken van bewoners

en kijken we ook kritisch naar onszelf. Dit jaar rondden we onze

in buurten en wijken.

reorganisatie af en krompen we met 25 fte. Voor de organisatie was dit ingrijpend. Ook op andere uitgaven konden we bezuini-

Betaalbaar en duurzaam wonen

gen. In totaal realiseren we een besparing van twee miljoen op

Het woonlastenonderzoek, dat we deden samen met vijf andere

de bedrijfslasten. Deze besparing is in 2016 gerealiseerd. Door

regionale corporaties, bevestigde dat een grote groep van onze

daarnaast kritisch te kijken naar onze projectenportefeuille en het

bewoners een hoger betalingsrisico loopt. Daarom is het belang-

vergroten van onze verkoopvijver creëren we weer wat financiële

rijker dan ooit dat we ervoor zorgen dat sociale huisvesting bereik-

ruimte om in te zetten voor de betaalbaarheid en duurzaamheid

baar blijft. We voelen ons verantwoordelijk voor het betaalbaar

van onze woningen.

houden van huren en gaan daarom onze huren matigen. Ook verduurzamen we ons bezit, waarbij onze doelstelling is: gemid-

7

deld label B in 2020 voor al onze woningen. Zo dragen we direct bij

Heeft u vragen over onze jaarverslag of ons ondernemingsplan?

aan lagere woonlasten voor onze bewoners. We verduurzaamden

Dan nodig ik u van harte uit contact met ons op te nemen.

dit jaar 1200 woningen met energiebesparende maatregelen en zonnepanelen. Dit deden we zonder huurverhoging.

Elles Dost Directeur-bestuurder

Bedankt! Tot slot wil ik alle medewerkers, bewoners(commissies) en partners bedanken voor hun bijdrage aan een bewogen en bijzonder jaar.

Ons werk doen we vanuit vijf kernwaarden

1 5 2 3 4 Vraag van de

klant is leidend

We praten met de klant en denken niet voor de klant.

Efficiënt en effectief

We zijn kostenbewust en zuinig op

maatschappelijk geld.

Bevlogen

Excellent

en betrokken

We streven altijd

We zijn trots op wat we

8

naar verbetering, zijn

doen, voelen ons verwant

Ondernemend

met onze klanten en staan

We leren van onze

open voor dialoog.

fouten, hebben lef en de blik vooruit!

betrouwbaar in wat we zeggen en doen.

kwaliteit van wonen HOOFDSTUK

2

n veer 44 procent va ge on ij rb aa w rs de “Huur nlasten lopen de oo w n aa at ga op en het inkom den kunnen betalen. Re te r ee m et ni ze de kans s huurprijsbeleid en on 15 20 or vo om voor ons en.” der de loep te nem on id le be gs in ijz toew


van ons werkgebied. In sommige kernen zien we dat de vraag naar huurwoningen afneemt. Vaak is in deze gebieden nog wel vraag naar goedkope koopwoningen. We spelen hier op in door te verkopen.

Vergrijzing De Nederlandse bevolking vergrijst. De vergrijzing bereikt naar AM Assen

schatting rond 2035 haar piek. We weten dat de verhuismobiliteit in de regel afneemt naarmate de bewoner ouder wordt. Dit zorgt in de toekomst voor een drukkend effect op de verhuisbewegingen en vraagt om andere woonproducten.

2.1.

DE WONINGMARKT IN 2014

Heffingen en huurprijsbeleid

De doorstroming op de woningmarkt stagneert en de vraag

De laatste jaren stegen de huren extra door de verhuurdershef-

naar onze producten verandert door economische, politieke

fing van het Rijk en de saneringsheffing van Vestia. Het huurprijs-

en demografische ontwikkelingen. In sommige delen van ons

beleid (huurharmonisatie en jaarlijkse huurverhoging) maakt dat

werkgebied neemt de vraag ook af.

het aandeel goedkope sociale huurwoningen daalt en het aandeel betaalbare en dure sociale huurwoningen stijgt.

Beperkte mobiliteit woonconsumenten De woonconsument is terughoudend door de aanhoudende

Hervormingen in de zorg

economische crisis. Onzekere arbeidsverwachtingen, dalende

De afgelopen jaren heeft de Rijksoverheid gewerkt aan hervor-

huizenprijzen, hogere huren, achterblijvende inkomensgroei en

mingen in de zorg en dan in het bijzonder de langdurige zorg (die

veranderende hypotheekvoorwaarden zijn redenen om niet te

via de AWBZ werd geregeld). De veranderingen zijn er op gericht

(kunnen) verhuizen.

mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen. Waar nodig met ondersteuning van de gemeenten (via bijvoorbeeld de WMO) of

10

Bevolkingskrimp Demografische prognoses laten een lichte krimp zien in een deel

zorg via de zorgverzekering.

Onderdeel van de hervormingen is het scheiden van wonen en

besteed aan de woonlasten. Dat werd dit jaar nogmaals bevestigd

zorg. Het apart financieren van wonen en zorg heeft vooral conse-

in het woonlastenonderzoek dat we lieten uitvoeren door advies-

quenties voor mensen met een lichtere zorgvraag, die door de

en onderzoeksbureau Companen uit Arnhem. We deden dit onder-

nieuwe regels extramurale zorg nodig hebben. Voor ons betekent

zoek samen met vijf Drentse corporaties: Domesta, De Volmacht,

dit concreet dat huurders zonder tussenkomst van een zorgver-

Woonborg, Woonconcept en Woonservice.

lener een huurovereenkomst met ons sluiten. Maar ook betekent dit een veranderende vraag, zowel kwalitatief als kwantitatief (zie

Belangrijkste conclusies

paragraaf 2.6.).

De belangrijkste conclusie uit dit rapport was dat ongeveer een derde van onze huurders de kans loopt dat ze hun kosten voor wonen

2.1.1. NIEUWE VERHURINGEN EN WACHTTIJD

niet (meer) kunnen betalen. Bij hen gaat ongeveer 44 procent van

De ontwikkelingen op de woningmarkt zien we terug in het aantal

het maandinkomen op aan de totale woonlasten (huur, gas, water,

verhuringen en de wachttijd. Het aantal nieuwe verhuringen

elektriciteit en gemeentelijke lasten). We zien een concentratie van

daalde in 2014 van 1.485 (in 2013) naar 1.272. Dat is een daling van

deze problematiek bij de huurders, die huurtoeslaggerechtigd zijn.

vijftien procent. De gemiddelde wachttijd, de tijd tussen inschrij-

Deze uitkomsten zijn voor ons reden om voor 2015 ons huurprijs-

ven en accepteren van een woning, bleef nagenoeg gelijk met 2,3

beleid en toewijzingsbeleid onder de loep te nemen. De laatste

jaar in 2013 en 2,4 jaar in 2014. De verschillen tussen de gemeen-

jaren werken we al aan de verduurzaming van ons bezit, waardoor

ten en kernen zijn echter aanzienlijk. Zo was in Assen de wacht-

onze huurders hun energieverbruik laag kunnen houden en we

tijd gemiddeld 2,7 jaar, terwijl deze in Westerveld met 1,3 jaar de

het wonen betaalbaar houden. We streven ernaar dat al onze

helft hiervan bedroeg. In sommige gemeenten of kernen is minder

woningen in 2020 gemiddeld energielabel B hebben.

vraag naar sociale huurwoningen, of sluit de voorraad kwalitatief minder goed aan op de vraag. Hierdoor zien we steeds vaker dat er voor sommige woningtypen op bepaalde plekken nauwelijks wachttijd is (zie hoofdstuk 7).

2.1.2. WOONLASTENONDERZOEK We weten dat de inkomens de laatste jaren minder hard zijn gestegen dan de huren. Hierdoor wordt een groter deel van het inkomen

11

2.1.3. LICHT HERSTEL OP DE KOOPMARKT ZET DOOR

■

Beleidswaarde;

■

Leefklimaat.

In 2013 zagen we voor het eerst een licht herstel op de koopmarkt.

Op basis van deze KPI’s berekenen we een productsterkte. Dit

Deze trend zette zich voort in 2014.

geeft snel inzicht in hoe ons vastgoed presteert en of we maatre-

Uit cijfers van de NVM blijkt dat er in het vierde kwartaal van 2014

gelen moeten treffen.

34 procent meer woningen werden verkocht dan een jaar geleden. Ook stegen de gemiddelde verkoopprijzen licht. Weliswaar liggen

2.2.1. TRANSFORMATIEOPGAVE

de prijzen bijna veertien procent lager dan voor de crisis, maar

Bij het strategisch voorraadbeleid (SVB) hanteren we een beleids-

alweer vijf procent hoger dan op het dieptepunt.

periode van zestien jaar. Dit komt overeen met twee planperiodes planmatig onderhoud. In 2014 namen we alle woningen die in de

De landelijke trend op de koopmarkt was ook bij ons terug te zien.

SVB-beleidsperiode 2014 t/m 2029 uit exploitatie gaan onder de

Het aantal verkopen steeg elk kwartaal. Aan het eind van 2014

loep.

verkochten we een relatief groot aantal woningen. Dit heeft ook te maken met de veranderende hypotheekvoorwaarden die per

Transformatieopgave in de periode 2014 – 2029

1 januari 2015 ingingen. Zo konden kopers in 2014 nog profiteren

Als het wat onderhoud, wonen, verhuur en financiën betreft

van de regeling met betrekking tot belastingvrije schenking. Deze

verantwoord is, kiezen we voor levensduurverlenging en houden

regeling werd per 1 januari 2015 afgeschaft.

we woningen langer in de markt. Bij een slechte score op meerde-

In totaal verkochten we 83 woningen in 2014.

re prestatie-indicatoren kiezen we voor handhaving of verkorting van de levensduur. Woningen die met de normale beheermaat-

2.2.

STRATEGISCH VOORRAADBELEID 2014

De prestaties van onze woningen meten we jaarlijks met behulp

van de toekomstige transformatieopgave. Dit leidt uiteindelijk tot

van Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s). We gebruiken de

sloop/vervangende nieuwbouw, groot onderhoud en renovaties.

volgende KPI’s:

12

regelen niet langer in stand te houden zijn, maken onderdeel uit

■

Verhuurbaarheid;

■

Woon- en bouwtechnische staat;

■

Kostenniveau mutatie- en reparatieonderhoud;

Gemeente Assen De Wolden Hoogeveen Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Ooststellingwerf Westerveld Eindtotaal

einde exploitatie 2014-2029 1.568 66 25 50 51 19 255 168 2.202

Aantal verhuureenheden per gemeente dat in de periode 2014 – 2029 einde exploitatie bereikt Bron: Basisdata VIM, 31 december 2014

We zien in vergelijking met 2013 een lichte stijging van het aantal verhuureenheden dat in de beleidsperiode uit exploitatie gaat. Het gaat hier om ongeveer tweehonderd verhuureenheden. Dit hangt samen met de leeftijdsopbouw van onze vastgoedportefeuille. We verwachten dat dit aantal de komende jaren oploopt.

oud borgen “Door groot onderh onze voorraad we de kwaliteit van ingen. betaalbare huurwon huur verhoging Dit doen we zonder woner.” voor de huidige be


Gemeente Assen De Wolden Hoogeveen Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Ooststellingwerf Westerveld Eindtotaal

Verkoop 713 313 93 18 231 74 365 233 2.040

AM Assen

Sloop 293 0 6 23 47 0 10 8 387

Renovatie Groot Onderhoud 34 1.081 0 0 0 0 0 28 0 0 0 0 0 171 0 0 34 1.280

Eindtotaal 2.121 313 99 69 278 74 546 241 3.741

Transformatieopgave: aantal vhe’s verkoop, sloop, renovatie en grootonderhoud per gemeente

Besluitvorming Op 31 december 2014 ligt in (voorlopige) besluitvorming voor 3.741

Huurvoorraad

verhuureenheden vast of we deze verkopen, slopen, renoveren of

Ten opzichte van 2013 daalde het aantal te slopen woningen licht.

hier groot onderhoud gaan doen.

Dit komt omdat we, als dit verantwoord kan, vaker voor instandhouding/levensduurverlenging kiezen. Hierbij spelen volkshuisvestelijke argumenten een grote rol. We vinden het belangrijk een gedegen voorraad betaalbare woningen in de markt te houden.

13

Vaak gaat het hier om verouderde woningen, die nog redelijk tot

nen ontwikkeld. We vinden het belangrijk dat gemeenten in hun

goed verhuren en waarvan de huren nog betaalbaar zijn. Deze

woonplannen de impact van de bevolkings- en huishoudenontwik-

woningen brengen we vaak, zonder huurverhoging, met groot

keling meenemen. Daarom zien we hier actief op toe en zoeken

onderhoud weer op het gewenste niveau.

we zelf de samenwerking met gemeenten bij het opstellen van

Het aantal woningen dat in de nabije toekomst een renovatie/groot

woonvisies op verschillende schaalniveaus.

onderhoudsaanpak krijgt, steeg met ruim 900 woningen. Bij het merendeel van deze woningen gaat het om groot onderhoud, met

Thema’s die aan de orde komen in de prestatieafspraken die wij

als doel levensduurverlenging. Binnen de transformatieopdracht

met de gemeenten in ons werkgebied maken zijn:

betekent renovatie dat bestaande woningen worden omgevormd

■

de ontwikkeling van de woningvoorraad;

naar een volledig gewijzigd woonproduct voor een gewijzig-

■

de woonruimteverdeling, wonen;

de doelgroep, waardoor een nieuwe product/marktcombinatie

■

welzijn en zorg;

ontstaat. De transformatieopgave is het grootst in de gemeente

■

leefbaarheid;

Assen.

■

bewonersparticipatie;

■

energie en duurzaamheid;

■

huisvesting van bijzondere doelgroepen.

Verkoopvoorraad De verkoopvoorraad nam in 2014 met bijna driehonderd verhuureenheden (voornamelijk woningen) toe en beslaat nu 2.040

Gemeente

verhuureenheden. Vooral in gebieden waar sprake is van krimp

Prestatieafspraken over

opgesteld in

periode

worden woningen aan de verkoopvoorraad toegevoegd. In deze

Assen

2010

2010 - 2020

gebieden verwachten we een afname in de vraag naar sociale

Hoogeveen

2011

2008 - 2014

huurwoningen in de toekomst.

Meppel

2.3.

WOONBELEID, WOONPLANNEN EN PRESTATIEAFSPRAKEN MET GEMEENTEN

We maakten prestatieafspraken met verschillende gemeenten

14

Woonvisie

in ons werkgebied. Om tot nieuwe prestatieafspraken te komen, werden woningmarktonderzoeken uitgevoerd en woonplan-

In ontwikkeling

Geen

Midden-Drenthe

2012

2014 - 2017

Noordenveld

2005

2009 - 2014

Ooststellingwerf

2011

2012 - 2015

Westerveld

2011

Verlopen in 2012

De Wolden

2011

Verlopen in 2013

Overzicht per gemeente van woonplannen en prestatieafspraken per ultimo 2014

Gemeente Assen

2.4. MATCHING

De woonvisie van en de prestatieafspraken met de gemeente

In 2004 is na een verzoek van de minister van VROM besloten tot

Assen zijn, door de economische crisis en daarmee veranderde

matching door collegiale financiering. We gingen matching aan

woningmarkt, toe aan een actualisatie. In 2014 voerden we voor

met DUWO te Delft en de Stichting Studentenhuisvesting Utrecht

de nieuwe woonvisie en nieuwe prestatieafspraken een woning-

(SSHU). Beide voor 5 miljoen euro en daarmee in totaal voor

marktonderzoek uit. Begin 2015 verwachten we de onderzoeks-

10 miljoen euro. Dankzij de bemiddeling van het WSW (Waarborg-

resultaten. Deze resultaten vormen de basis voor de in 2015 te

fonds Sociale Woningbouw) is vanaf het begin een steunconstruc-

ontwikkelen woonvisie en de nieuwe prestatieafspraken.

tie zonder bestuurlijke belemmeringen ontwikkeld. We lenen niet 10 miljoen euro (door), maar vergoeden een jaarlijkse bijdrage

Gemeente Meppel

in de rentelast voor tien jaar. Het contract met DUWO liep tot

In 2012 startten we met de ontwikkeling van het woonplan voor de

1 november 2014. De laatste termijn bedroeg € 51.530,82.

gemeente Meppel. De woonvisie is in 2014 nog niet vastgesteld.

In 2014 betaalden wij voor de citycampus Max in Utrecht een termijn van € 40.275 aan SSHU. Dit contract loopt tot 1 januari

Gemeente Midden-Drenthe

2017. Voor dit contract hebben wij de overeenkomst dat tien

In 2012 stelden we het woonplan voor de gemeente Midden-Dren-

studenten uit ons werkgebied met voorrang door SSHU geplaatst

the vast. Het woonplan is de basis voor het opstellen van de presta-

worden in een studentenwoning in Utrecht. In 2014 maakten twee

tieafspraken. Begin 2014 gingen de nieuwe prestatieafspraken na

studenten gebruik van deze regeling.

vaststelling in.

Gemeente Westerveld De prestatieafspraken met de gemeente Westerveld verliepen al enkele jaren geleden. In 2014 spraken we af dat een extern bureau het proces oppakt.

Gemeente De Wolden Eind 2014 zijn we begonnen met het maken van nieuwe prestatieafspraken. In 2015 ronden we dit traject naar verwachting af.

15

2.6.

en we de omvang en “In 2014 onderzocht den van woningzoeken aard van de instroom . van wonen en zorg door de scheiding et zorgpartijen Ook maakten we m transformatie en afspraken over de kt rgvastgoed. Dit maa verkoop van ons zo ze zorgstrategie.” onderdeel uit van on


WONEN EN ZORG

Op 1 januari 2013 werd de scheiding van wonen en zorg ingevoerd. Vanaf dit moment worden wonen en zorg apart gefinancierd. Dit betekent dat huurders een huurovereenkomst afsluiten met ons, in plaats van met de zorginstelling die op haar beurt een overeenkomst heeft met de verhuurder.

We deden in 2014 onderzoek naar de omvang en aard van de verwachte instroom van woningzoekenden door de scheiding van wonen en zorg. Een verdere verdiepingsslag van de resultaten vindt plaats in 2015.

AM Assen

Onze samenwerkingspartners in de ouderenzorg stellen een transitie in het vastgoed voor. Het gaat hierbij om wensen met betrekking tot aanpassing in het fysieke vastgoed en de toewijzing van woningen om zo beter aan te sluiten bij de nieuwe en veranderende (zorg)vraag.

2.5.

16

BUITENLANDSE ACTIVITEITEN

2.6.1. TRANSFORMEREN ZORGWONINGEN IN SAMENWERKING MET ZORGPARTIJEN

Wij mogen binnen het kader van de ministeriële regelgeving,

Op grond van de scheiding van wonen en zorg bestaat de behoef-

maximaal drie promille van het balanstotaal besteden aan projec-

te om zorgwoningen te transformeren van onzelfstandige tot

ten in het buitenland. In 2014 hebben wij geen financiële bijdrage

zelfstandige woningen. Bovendien leeft de wens om de uitstra-

en schenkingen gedaan of garanties verleend. De directeur-

ling van zorgcomplexen aan te laten sluiten bij de eisen van de

bestuurder heeft zitting in het bestuur van stichting Farkas, zolang

toekomstige klant.

wij nog deelnemen in dit project.

In 2014 spraken we met zorgorganisaties over verkoop van ons zorgvastgoed aan die zorgorganisaties, zodat zij met eigen midde-

len een invulling willen en kunnen geven aan hun transformatie-

Deze escalaties zijn nadrukkelijk onderwerp van gesprek in ons

behoefte.

overleg met zorgorganisaties en gemeenten. Het overleg met

We werken goed samen met zorgorganisaties bij verhuur van

deze samenwerkingspartners is erop gericht om deze transitie

aanleunwoningen. Deze samenwerking biedt de (toekomsti-

beheerst te laten verlopen. We willen dat het proces voor zowel de

ge) bewoner de mogelijkheid de gewenste zorgondersteuning te

bewoners als hun directe woonomgeving goed verloopt. Het sprei-

ontvangen in een eigen, passende huurwoning.

den van de deze doelgroep over ons werkgebied is noodzakelijk om bepaalde buurten te ontlasten.

2.6.2. WMO In samenwerking met de afdeling WMO van gemeenten geven we invulling aan het met voorrang extramuraal huisvesten van woningzoekenden met een lichte zorgvraag. Door het verstrekken van een medische urgentie is deze groep in staat zelfstandig te wonen in een beschutte woonomgeving in de nabijheid van een zorgsteunpunt.

2.6.3. EXTRAMURALISERING IN DE GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG De effecten van de extramuralisering zijn ook zichtbaar in de Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Opvang. Op basis van de gewijzigde indicatiestelling verlaten cliënten noodgedwongen de beschermde woonvorm en melden ze zich voor een zelfstandige huurwoning bij Actium. Dit leidt helaas in een toenemend aantal gevallen tot escalaties in de buurt. De leefbaarheid in met name een aantal buurten in Assen komt hiermee extra onder druk te staan.

17

leefbare wijken en buurten HOOFDSTUK

3

3.1.

SAMENWERKING MET BEWONERS EN NETWERKPARTNERS

Het doel van de samenwerking met de bewoners en de verschillende netwerkpartners is het verbeteren van de leefkwaliteit in een bepaald gebied. Dit bereiken we door sociale en ruimtelijke

Wij willen graag dat onze huurders goed wonen in een prettige woonomgeving. We zetten

initiatieven op het gebied van leefbaarheid goed op elkaar af te stemmen of met elkaar te verbinden.

ons daarom actief in voor leefbare wijken en buurten in ons werkgebied. De behoeften en knelpunten op het gebied van leefbaarheid verschillen per stad, dorp, wijk en buurt. Onze inzet is daarom altijd maatwerk. Binnen het onderwerp leefbaarheid werken we samen met onze netwerkpartners. Dit zijn welzijns-, zorg-, veiligheidsorganisaties, gemeenten en natuurlijk de bewoners zelf. Daarnaast is het investeren in leefbaarheid ook een

ijn Buurt Assen “Onder de naam M ericht samen werken we gebiedsg telijke opgaven door sociale en ruim neren. Zo met elkaar te combi baarheid. In 2014 verbeteren we leef ooie resultaten.” behaalden we al m


AM Assen

noodzakelijk middel om de waarde van het bezit vast te houden, dan wel te vergroten.

3.1.1. ASSEN – MIJN BUURT ASSEN In Assen komt de intensieve samenwerking met de bewoners en betrokken netwerkpartners tot uiting in de gebiedsgerichte aanpak van wijken: Mijn Buurt Assen. Mijn Buurt Assen is een samenwerkingsverband, waarbij medewerkers van de gemeente en Actium samenwerken in een projectorganisatie. Met gebiedsgericht werken combineren we de sociale en ruimtelijke opgaven.

19

Zo verbetert de leefbaarheid in een buurt of wijk. De aanpak

nen we met berichtgeving via website, sociale media, nieuws-

zorgt voor samenhang tussen de verschillende domeinen en voor

brieven en andere middelen.

betrokkenheid en draagvlak bij de bewoners van een wijk.

■

De sociale marktplaats kreeg steeds meer bekendheid. We zien dat sociale hulpvragen en hulpaanbod via het landelijk

Vanuit onze gezamenlijke visie benoemden wij samen met de

initiatief WeHelpen.nl steeds vaker geplaatst en aan elkaar

gemeente Assen in 2013 ‘robuuste gebieden’:

gekoppeld worden.

■

Assen-Oost (blauwe en rode dorp, Vredeveld);

■

Noorderpark (gebied Oude Molenbuurt);

Eerste resultaten

■

De Lariks (hele wijk);

De ambitie is om de ‘robuuste gebieden’ zowel op fysiek als

■

In 2014 werd een nieuw robuust gebied toegevoegd: Stelling/

sociaal vlak te verbeteren. In 2013 zijn na een analysefase wijkvi-

Omloop en directe omgeving.

sies vastgesteld. Om de visies te realiseren stelden we wensprogramma’s op voor de langere termijn. Ook is per wijk een uitvoe-

Mijn Buurt Assen voor iedereen ■

ringsprogramma voor de jaren 2014- 2017 vastgesteld. In 2014

Mijn Buurt Assen heeft meer naamsbekendheid gekregen door

gingen al enkele projecten van start en werden de eerste resul-

de ingezette pr-campagnes. Door middel van huis-aan-huis-

taten behaald.

bladen en een actieve inzet van sociale media (800 nieuwe

■

Facebook-likers en 100 Twitter-volgers) bereikten we meer

Lariks

mensen en ontstond meer interactie met inwoners.

■

De bekendheid nam nog meer toe door de kerstbomenactie.

102 woningen) is opgezet en afgerond. Met het plaatsen van

Hier deden zeventig wijken/buurten een mee. Zij kregen een

schuttingen en het opknappen van de tuinen met hulp van de

‘buurt-kerstboom’, op voorwaarde dat zij een activiteit organi-

bewoners is de aanblik van de buurt verbeterd. Ook leerden de

seerden waarin bewoners elkaar konden ontmoeten. Ook

bewoners elkaar kennen en ondersteunen.

reikten we kerstpakketten uit aan tien super buurmannen en

Met dit project brachten we tegelijkertijd de sociale problema-

– buurvrouwen. Zij werden door hun eigen buren genomineerd,

tiek in beeld. Het buurtteam gaat hier in 2015 mee aan de slag.

Mijn Buurt Assen maakte de selectie.

20

■

De tweede en derde fase van het schuttingenproject (in totaal

Activiteiten en initiatieven uit de robuuste gebieden ondersteu-

■

Het verlichtingsplan voor de brandgang van de Lottingestraat betekende een verbetering van de veiligheid.

■

Door het opstellen van een stedenbouwkundige visie willen we

■

de differentiatie en de identiteit van de verschillende buurten

Om woonlastenreductie te bereiken, gaven we bewoners uitgebreid voorlichting over de mogelijkheden van energiebesparing.

versterken. ■

Samen met bewoners verbeterden we het Rochtplein.

Assen-Oost ■

We rondden het onderzoek ‘Achter de voordeur’ (onderzoek naar sociale problematiek) af. Het onderzoek is de basis voor verdere acties in 2015 voor het buurtteam.

■

We troffen voorbereidingen voor een imagoverbeteringscampagne in 2015, samen met bewoners en ondernemers.

■

Samen met bewoners maakten we een plan voor de verbetering van de woonomgeving van het Rozenpad. De uitvoering van dit plan loopt.

■

In 2014 startten we met bewonersoverleggen om te komen tot een inventarisatie van verbeterpunten voor Het Grijze plein achter het Napoleonplein. Ook Landschapsbeheer Drenthe is betrokken.

■

Met de komst van een uitleenpunt voor tuingereedschap kunnen buurtbewoners gemakkelijker hun tuin onderhouden. Bewoners beheren het uitleenpunt.

■

Samen met de bewoners van de Speenkruidflat plantten we fruitbomen. Ook knapten de bewoners de ingang van hun flat op. Hierdoor is meer verbondenheid tussen bewoners ontstaan.

21

Oude Molenbuurt ■

In de Oude Molenbuurt openden we een Buurt Informatie

gebruik van het centrum (uitleenpunt gereedschap, bijeenkom-

verband met (voorkomen) van overlast.

■

Het plaatsen van een greenwall. Dit is een met groen bedekte afscheiding die de privacy van de bewoners beter borgt en er

problematiek. Hieruit zijn acties benoemd en deze worden in

bovendien mooi uit ziet. §

De inrit van de Omloop is aangepast, het straatwerk is

We stelden een stedenbouwkundige visie op voor de Oude

verbeterd, er zijn bomen geplaatst en er is een zebrapad

Molenbuurt. Met deze visie doorbreken we het eenzijdige

aangelegd. §

De parkeerplaats van het complex is verbeterd door het

woningvoorraad en de publieke ruimte. De uitvoering van deze

aanbrengen van verlichting, het verbeteren van de plafonds

visie vindt plaats in 2015.

en het verwijderen van een trap.

Er wordt, samen met ondernemers en bewoners, onderzocht hoe we de buurtidentiteit kunnen versterken. Zo hebben we

Overige gebieden Mijn Buurt Assen

onder andere een prijsvraag uitgeschreven voor een goede

Ook in andere gebieden in Assen zijn we actief met Mijn Buurt

buurtslogan. ‘De Oude Molenbuurt is de wiek van Assen’, werd

Assen. Ingediende bewonersinitiatieven door bewoners van wijken

de winnende slogan.

buiten de robuuste gebieden zijn via Mijn Buurt Assen gehonoreerd.

Op verzoek van de bewoners werd het kruispunt van de Troelstralaan heringericht en verkeersveiliger gemaakt.

■

§

Onderzoeksbureau RIGO deed onderzoek naar de sociale

karakter van de buurt en ontstaat er meer differentiatie in de

■

Muurtjes in en rondom het complex, die uitnodigend kunnen zijn voor hangjongeren, zijn aangepast of verwijderd in

2015 uitgevoerd. ■

§

Centrum. Gemeente, buurtteam, ISD en bewoners maken

sten en activiteiten door bewoners georganiseerd). ■

het complex. Daarop zijn de volgende plannen uitgevoerd:

3.1.2. HOOGEVEEN

Aan de Nansenstraat namen bewoners het initiatief een buurt-

In 2014 besloten we onze structurele bijdrage aan bewoners-

moestuin in te richten.

initiatief Smederijen te stoppen. Reden hiervoor is ons beperkte aandeel sociale huurwoningen in deze gemeente. Als een project

22

Stelling/Omloop (complex van woningen in het centrum van

een relatie heeft met ons bezit, doen we nog wel mee. Dit is

Assen)

conform de uitgangspunten voor leefbaarheidsinvesteringen in

■

Samen met bewoners van de Stelling/Omloop maakten we een inventarisatie van de leefbaarheidsproblematiek in en rondom

ons ondernemingsplan.

3.1.3. OOSTSTELLINGWERF In 2014 is in deze gemeente de nieuwe vorm van een sociaal

met een hierop afgestemd aanbod van voorzieningen langer zelfstandig thuis te laten wonen.

wijkteam gestart, waarbij het team individuele casussen oppakt. Wij hebben een signalerende rol en voeren hieruit voortvloeiende activiteiten uit.

3.1.5. DE WOLDEN In 2014 maakten we afspraken met Welzijn (onderneming voor zorg en welzijn) en gemeente over preventieve inzet bij schulden-

In Oosterwolde hebben we in de wijk Zuid-Zuidoost een uitleen-

problematiek. De gemeente neemt zelf het initiatief om de schul-

punt voor tuingereedschap opgezet.

denproblematiek op te lossen, bijgestaan door vrijwilligersorganisaties. Wij vervullen een signalerende rol.

3.1.4. MIDDEN-DRENTHE In Midden-Drenthe werken organisaties op het gebied van welzijn, wonen en zorg samen in het WelWoZo-overleg. Deze samenwerking komt voort uit de wens om zorg en welzijn voor ouderen op lokaal niveau te bundelen. Van april tot en met september 2014 heeft In voor Zorg een ketenscan uitgevoerd. De belangrijkste conclusie van die scan is dat de samenwerkingssituatie van welzijn, wonen en zorg in Midden-Drenthe voldoende perspectief biedt voor het ontwikkelen van een effectieve ondersteuningsstructuur.

keling van ons “Dankzij de ontwik amma Nieuwe leefbaarheidsprogr dget en capaciteit Stijl kunnen we bu inzetten.” straks heel gericht


AM Assen

In 2014 is vervolgens een samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen de betrokken organisaties op het gebied van welzijn, wonen en zorg. Het betreft een samenwerking van de gemeente Midden-Drenthe, Actium, Woonservice, ’t Derkshoes, Icare, Zorggroep Drenthe, Interzorg, GGZ Drenthe, Promens Care, Welzijnswerk Midden-Drenthe, en BEZINN. Doel is om inwoners

23

3.2.

LEEFBAARHEIDSPROGRAMMA NIEUWE STIJL

3.3.

SOCIALE PROBLEMATIEK EN OVERLAST

In 2014 startten we met het ontwikkelen van een Leefbaarheids-

De leefbaarheid in sommige wijken en dorpen kan negatief worden

programma. De ontwikkeling van dit programma is één van onze

beïnvloed door overlast, vaak veroorzaakt door sociale problema-

zeven strategische opgaven zoals benoemd in ons ondernemings-

tiek. Onze medewerkers wijken zijn een belangrijke schakel in het

plan 2013-2017. Met dit programma willen we bijdragen aan

optreden tegen overlast. Zij zijn aanwezig in de wijk en bemiddelen

een effectieve en efficiënte invulling van onze maatschappelijke

bij burenruzies of andere vormen van overlast. Ook kijken zij met

opgave voor leefbaarheid.

een kritische blik naar de woonomgeving en participeren in lokale

Onze hoofdvraag luidt: Waar zetten we wat, met wie en hoe in op

netwerken en leefbaarheidsprojecten.

leefbaarheid? Openbaren Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ)-netwerken In 2014 zetten we de volgende stappen: ■

■

Een lokaal OGGZ-netwerk is een multidisciplinair samenwer-

Door koppeling van de landelijke scores op leefbaarheid aan

kingsverband van signalerende en zorgbiedende partners voor

onze gehele woningvoorraad hebben we inzicht in de relatie-

de aanpak van meervoudige probleemsituaties. Het doel van een

ve leefbaarheidsscores in ons gehele werkgebied. Voor deze

OGGZ-netwerk is een vroegtijdige signalering en gerichte aanpak,

koppeling gebruikten we het RIGO instrument Leefbaarome-

zodat betrokkenen een samenhangend pakket van hulp, zorg en

ter. Deze barometer werd in opdracht van het ministerie van

dienstverlening ontvangen, dat bij de persoonlijke leefsituatie

Binnenlandse Zaken ontwikkeld.

past. Wij nemen deel in alle gemeenten in ons werkgebied waar

We onderscheidden drie niveaus van leefbaarheid: positief,

het OGGZ-netwerk bestaat.

matig en slecht. ■

■

24

Met de leefbaarheidsscores ontwikkelden we een kader dat

Kernteams of sociale teams

richting geeft aan de verdeling van inzet van budget en capaci-

Naast de OGGZ-netwerken werken we ook in verschillende

teit over deze drie niveaus.

gemeenten met kernteams of sociale teams. Deze teams zijn op

Bij elk leefbaarheidsniveau past een andere inzet. Voor elk

wijk- of kernniveau georganiseerd. Hierin werken we samen met

niveau omschreven we welke activiteiten we met wie en hoe

de politie, Noordermaat (maatschappelijk werk) en gemeente om

(rol en houding Actium) inzetten.

de wijk veilig en leefbaar te houden. Doel is het signaleren van

Deze stappen vormen de basis voor de manier waarop we in 2015

problemen en aandachtspunten in de wijken, waarvoor een brede

werken aan leefbaarheid.

aanpak nodig is.

Buurtbemiddeling

aan te pakken. Afgelopen jaar ontruimden we dankzij deze inten-

Buurtbemiddeling zetten we in bij conflicten tussen buren.

sieve samenwerking vijf woningen omdat hier hennepkwekerijen

Onafhankelijke, onpartijdige bemiddelaars helpen buren om

werden aangetroffen. Hierdoor is de overlast in die buurten en

zelf samen tot een oplossing te komen. Uitgangspunten zijn het

wijken verminderd.

herstel van de communicatie en (het ontwikkelen van) de kracht van mensen om zelf conflicten op te lossen. Wij ondersteunen

3.4.

CONVENANTEN

buurtbemiddelingsprojecten in de gemeente Assen, Meppel en

Leger des Heils

Hoogeveen. Buurtbemiddeling in de gemeente Hoogeveen biedt

Met het Leger des Heils sloten wij een samenwerkingsover-

inmiddels ook actief haar diensten aan in gemeente De Wolden.

eenkomst. In deze overeenkomst spraken we af mensen uit de maatschappelijke opvang en/of bewoners die niet direct in staat

Laatste kansbeleid

zijn geheel zelfstandig te wonen, te huisvesten.

Om huisuitzetting te voorkomen werkten we in 2014 met het ‘laatste kans-beleid’, waarbij we bewoners nog een laatste kans

Het afgelopen jaar startten we de samenwerkingen met het

aanbieden voor daadwerkelijke ontruiming plaatsvindt. Dit gebeurt

project Housing First in Assen. In dit project huisvest het Leger

alleen als de huurder voldoet aan een aantal voorwaarden, zoals

des Heils cliënten en verzorgen zij de (woon)begeleiding. De

het betalen van de lopende huur, een gemotiveerde houding en

bewoners hebben een huurcontract met het Leger des Heils

het accepteren van begeleiding indien nodig. De huurder kan bij

en hebben de mogelijkheid om in een inloopvoorziening onder-

een laatste kans in de meeste gevallen in de eigen woning blijven

steuning te ontvangen en elkaar te ontmoeten. Deze succesvol-

en de aangezegde ontruiming wordt niet doorgezet. Begeleiding

le samenwerking is verder uitgebreid met het project ‘Tien voor

wordt geboden door de Gemeentelijke Kredietbank of andere

toekomst’. Vanuit dit project worden gezinnen met problematisch

budgetbeheerders. Daarnaast kan ook begeleiding geboden

woongedrag begeleid en gehuisvest in ons werkgebied.

worden op andere terreinen, zoals GGZ, maatschappelijk werk of Verslavingszorg.

3.5.

SPONSORING

We beperken onze financiële bijdragen tot activiteiten die direct Hennepteelt

bijdragen de leefbaarheid in onze buurten en wijken. De financiële

In alle gemeenten in ons werkgebied werken we nauw samen

verantwoording vindt u in de jaarrekening.

met onder andere de politie om hennepteelt in huurwoningen

25

betrekken van huurders, woningzoekenden en andere belanghebbenden HOOFDSTUK

4

Huurders en hun vertegenwoordigers,

4.1.

HUURDERS EN WONINGZOEKENDEN

gemeenten, zorgen welzijnsinstellingen

Wij willen graag onze klanten betrekken bij keuzes die we maken

zijn belangrijke gesprekspartners voor ons

voor beleid, producten en diensten. Betrokkenheid van huurders

als het gaat om het bepalen van onze

levert een positieve bijdrage aan een prettige woon- en leefom-

maatschappelijke opgaven en de bijbehorende

geving, maar ook aan de kwaliteit en acceptatie van ons beleid.

inzet van vermogen. We streven naar

Hiermee sluiten we ook aan bij de Overlegwet, die voorschrijft

functionele, lange termijn relaties, om zo te

huurders een plek te geven in het beleidsproces.

zorgen voor verankering en inbedding in de lokale samenleving.

4.1.1. HUURDERSPLATFORM MEVM Het huurdersplatform vertegenwoordigt de belangen van onze huurders. We betrekken de bestuursleden van MEVM op organisatieniveau bij ons beleid en onze dienstverlening. Het platform praat mee en adviseert ons over te maken beleidskeuzes.

nghebbenden, dit “We betrekken bela bijdrage aan levert een positieve en leefomgeving, een prettige woonaliteit en maar ook aan de kw beleid.” acceptatie van ons


We hebben op frequente basis contact met het dagelijks bestuur van MEVM. In 2014 kwamen wij vijf keer bijeen voor een officiële vergadering. Jaarlijks terugkerende onderwerpen die behandeld worden zijn: ■

de jaarlijkse huurverhoging;

■

de begroting;

■

het jaarverslag.

We namen MEVM dit jaar voor het eerst vroegtijdig mee in de AM Assen

beleidskeuzes voor de begroting zoals het streefhuurbeleid en een nieuw toewijzingsbeleid. MEVM zit aan tafel op het moment dat de plannen worden gemaakt. Het informeren en raadplegen van het platform is nu een vast onderdeel in de jaarlijkse P&C-cyclus. De invloed van het huurdersplatform is hierdoor structureel vergroot.

27

In 2014 werden ook het woonlastenonderzoek en het klantwen-

4.2.

senonderzoek besproken. Het Sociaal Plan bij wijkontwikkeling,

INFORMATIEVOORZIENING HUURDERS EN WONINGZOEKENDEN

verkoopbeleid, Gebiedsgericht werken Assen en de nieuwe presta-

Naast goede communicatie in georganiseerde vorm - met de

tieafspraken Midden-Drenthe stonden ook op de agenda.

bestuursleden van het MEVM en de leden van de bewonerscommissies – vinden we het belangrijk om al onze huurders en

4.1.2. BEWONERSORGANISATIES

woningzoekenden zo goed mogelijk te informeren. Bijvoorbeeld

Naast hun betrokkenheid bij keuzes op organisatieniveau, betrek-

over ontwikkelingen die spelen en voorzieningen die we bieden.

ken we onze huurders ook bij de ontwikkelingen in ons werkgebied. We voeren regelmatig overleg met belangenorganisaties in

Hiervoor maken we gebruik van meerdere communicatiemid-

en over verschillenden dorpen en wijken. Ook op het niveau van

delen. Een belangrijk instrument is ons bewonersblad ‘Actium

buurten en complexen stemmen we regelmatig af met bewoners-

over de Vloer’ dat twee keer per jaar verschijnt. In dit magazine

organisaties, waaronder een twintigtal formele bewonerscommis-

lezen huurders en woningzoekenden waar we mee bezig zijn,

sies. In totaal onderhouden we contact met ruim zestig bewoners-

of er beleidswijzigingen zijn en hoe huurders het huren bij

organisaties. In 2013 vonden tachtig overleggen plaats.

ons ervaren. Daarnaast maken we gebruik van foldermateriaal, persoonlijke mailingen, beurzen en natuurlijk onze website www.actiumwonen.nl.

“Huurdersplatform MEVM zit bij ons aan tafel bij het maken van beleidskeuzes. Hiermee hebben we de invloed van het huurdersplatform structureel vergroot.”

Social Media Ook maken we steeds meer gebruik van sociale media zoals Facebook, Twitter en LinkedIn. We vinden dit mooie middelen om in gesprek te zijn, te blijven en te komen met huurders en relaties. We ‘luisteren’ naar wat er over ons wordt gezegd, we ‘vertellen’


28

over onze nieuwtjes en we ‘verbinden’ huurders/kopers onderling en met ons. ■

www.twitter.com/actiumwonen (@actiumwonen)

■

www.facebook.com/ActiumWonen

■

nl.linkedin.com/company/actium-assen

4.3.

BELEIDSBEÏNVLOEDING DOOR BELANGHEBBENDEN

Eind 2014 maakten we hernieuwd kennis met de Gemeenteraad van Assen na de gemeenteraadsverkiezingen. Daarbij hadden we

Naast huurders(vertegenwoordigers) hebben ook zakelijke

het met elkaar over de thema’s uit ons jaarplan 2015, zoals betaal-

relaties de mogelijkheid om hun visie in te brengen en invloed uit

baarheid en duurzaamheid. Begin 2015 organiseren we nog twee

te oefenen op ons beleid. Daarvoor onderhouden we contacten met

bijeenkomsten voor de andere gemeenteraden in ons werkgebied.

gemeenten, zorgen welzijnspartijen en collega-corporaties. Zij zijn belangrijk voor ons in het realiseren van onze maatschappelijk opgaven. Het gesprek dat we daarover in 2014 voerden, deden we op gestructureerde wijze, op diverse niveaus en met regelmaat in persoonlijk contact en in groter verband.

Bij de diverse gemeenten in ons werkgebied onderhouden we het contact op strategisch niveau in een regulier bestuurlijk overleg en op ambtelijk niveau op strategisch, tactisch en operationeel niveau. De thema’s die we bespreken zijn divers en sluiten aan bij actuele ontwikkelingen. De herziening op de woningwet, waarin gemeenten naar verwachting een versterkte positie krijgen, zal de komende jaren tot een andere manier van samenwerken leiden. Bij onze zorgrelaties stond het thema scheiden van wonen en zorg in 2014 logischerwijs hoog op de gespreksagenda.

In juni van 2014 nodigden we onze belanghebbenden uit aan de ontbijttafel bij ons op kantoor. We praatten hen bij over een aantal actuele ontwikkelingen in de branche en onze zienswijze hierop. Zo ging het over de parlementaire enquête, de herziening op de woningwet en het scheiden van wonen en zorg. De dialoog stond centraal.

29

klanttevredenheid HOOFDSTUK

5

5.1.

KLACHTEN/UITINGEN VAN ONTEVREDENHEID

We ontvingen in 2014 138 klachten. Het aantal klachten nam behoorlijk af ten opzichte van voorgaande jaren. Een duidelijke verklaring hebben we hier niet voor. De meeste klachten gingen over het onderhoud aan de woning, reparaties en het beheren van

We doen ons best om te zorgen dat onze

de woonomgeving. Uit een analyse van de klachten blijkt dat het

klanten goed en betaalbaar wonen. We

niet nakomen van afspraken en slechte communicatie/informatie

monitoren daarom de klanttevredenheid

de grootste ergernis is van onze klanten.

en kijken steeds waar we onszelf kunnen verbeteren. Dit jaar gingen we ook met een groot klantonderzoek aan de slag om onze klanten nog beter te leren kennen.

5.2.

COMPLIMENTEN

Naast klachten ontvingen wij ook complimenten. Meerdere huurders lieten hun tevredenheid blijken door middel van een kaartje of een traktatie en berichten op sociale media.

5.3.

KLANTTEVREDENHEID

Wij vinden het belangrijk om te weten hoe klanten onze dienstverlening ervaren, daarom laten wij continue onze processen meten.

we van KWH “Begin 2014 kregen de eerste prijs voor het jaar 2013 ichte corporatie voor meest klantger woningen.” groter dan 10.000

Dit doet KWH, het onderzoeksbureau voor de corporatiesector, voor ons. Begin 2014 ontvingen wij de eerste prijs voor de resultaten over 2013 voor corporaties groter dan 10.000 woningen. Wij zijn trots op dit resultaat!

In 2014 benaderde KWH ruim 3.700 klanten voor een enquête. De


respons was gemiddeld 28,2 procent. Klanten ontvangen maximaal twee enquêtes per jaar. Via het online klantenvizier monitoren wij AM Assen

de actuele scores, zo nodig sturen we bij. Als klanten aangeven in

31

een enquête ontevreden te zijn over een bepaald onderdeel krijgen

De Commissie Kwaliteitsverklaringen (CKV) oordeelde bovendien

wij een signaal per e-mail. We nemen dan direct contact op met

dat de meetsystematiek van het onderdeel ontevredenheid door

de klant.

de vraagstelling niet optimaal functioneerde. Dat neemt niet weg dat we in 2015 uiteraard alle zeilen bijzetten om onze dienstverle-

landelijk gemiddelde

e met een “In 2014 startten w onze klantonderzoek om leren klanten nog beter te evredenheid kennen en de klantt .” verder te versterken

Actium

Totaal 7,6

Ontevredenheid 6,2

Onderhoud 8,0

Reparaties 7,9

Huur opzeggen 8,1

Nieuwe woning 7,6

Woning zoeken 7,8

Contact 7,6

norm

ning op peil te houden en dit onderdeel te verbeteren.

Postbus 500, 9400

AM Assen

Resultaten uit het KWH klantvizier 2014

Onze ambitie was om in 2014, ondanks het doorvoeren van een reorganisatie, de dienstverlening aan de klant op peil te houden met gemiddeld een 7,7. In 2014 scoren we gemiddeld een 7,6 en

32

5.4.

KLANTONDERZOEK

we mogen ons label weer twee jaar voeren. De lagere score komt

We startten in 2014 met een grootschalig klantonderzoek. Het doel

mede doordat we slechter scoren op het onderdeel ontevreden-

is om onze klanten nog beter te leren kennen en te weten wat hun

heid. Dit heeft, naast de effecten van de reorganisatie, te maken

wensen en behoeften zijn. Het onderzoek werd voor ons uitgevoerd

met de wijziging van de meting van ontevredenheid. Waar voorheen

door Blauw Research uit Rotterdam. Naast diepte-interviews met

gekeken werd naar informatie- en communicatiemiddelen en

enkele huurders en kopers werden ruim 6.500 klanten benaderd

klantwaardering, kijkt KWH nu alleen nog naar klantwaardering.

met de vraag een online-enquête in te vullen.

Uitkomsten klantonderzoek

5.6.

HUURCOMMISSIE

De uitkomsten van het onderzoek geven ons inzicht in wat onze

In 2014 werden 18 bezwaren gemeld bij de Huurcommissie. Zes

klanten echt belangrijk vinden. Zo weten we waar het beter moet

huurders dienden een bezwaar in over gebreken aan de woning

of kan, waar we kunnen excelleren en waar we het al goed doen.

met het verzoek tot tijdelijke huurverlaging. Twee verzoeken tot

Dit vertalen we naar nieuwe of aangepaste diensten en produc-

huurprijsverlaging werden afgewezen, de overige vier zijn nog

ten. Zo geven we ons geld uit aan de juiste dingen en zijn we onze

in behandeling. Vier huurders tekenden bezwaar aan tegen de

klanten nog beter van dienst. Begin 2015 hebben we de resultaten

aanvangshuurprijs. In alle gevallen oordeelde de Huurcommis-

ontvangen en geven we een vervolg aan de inzichten uit het onder-

sie dat de aanvangshuurprijs niet wijzigt. Eén huurder vroeg de

zoek.

Huurcommissie de afrekening servicekosten te toetsen. In deze zaak werden we voor het grootste deel in het gelijk gesteld.

5.5.

GESCHILLEN

Zelf dienden wij zeven zaken in bij de Huurcommissie. Dit deden

Per 1 januari 2014 zijn we aangesloten bij de Regionale Geschil-

we in verband met een bezwaar tegen de inkomensafhankelijke

lencommissie Drenthe. In totaal zijn negen corporaties aangeslo-

huurverhoging. De Huurcommissie oordeelde in deze zaken dat

ten bij deze commissie. Deze onafhankelijke commissie behan-

het huurverhogingsvoorstel redelijk is.

delt klachten van huurders die niet naar hun tevredenheid zijn afgehandeld door de corporatie. Dit noemen we geschillen. De commissie onderzoekt het geschil tussen de huurder en de corporatie en adviseert over de afhandeling.

In 2014 werden vijf geschillen gemeld. Twee geschillen losten we alsnog op zonder tussenkomst van de geschillencommissie, twee geschillen werden niet in behandeling genomen en één melding leidde tot een zitting. De huurder werd niet in het gelijk gesteld. Het volledige jaarverslag van de Regionale Geschillencommissie Drenthe is te vinden op onze website.

33

realiseren van woningen HOOFDSTUK

6

Koekange, De Meidoorn

we 74 nieuwe “In 2014 leverden n1 op.” sociale huurwoninge

Twee appartementen werden omgezet van koop naar huur. De werkzaamheden bestonden uit het plaatsen van een keuken en badkamer.

Oldeberkoop, Grietmansstraat


Op deze locatie sloopten we acht woningen. In februari 2014 startten we met de terugbouw van zeven grondgebonden sociale AM Assen

huurwoningen. Deze woningen werden in juli 2014 opgeleverd.

Renovatie Bouwstroom 2014 Onder de naam Bouwstroom renoveren we een ouder type seniorenwoningen. De (binnen)renovatie wordt uitgevoerd bij mutatie.

6.1.

PROJECTEN

We schatten in dat dit project doorloopt tot 2022, afhankelijk van het aantal mutaties.

6.1.1. OPGELEVERDE PROJECTEN

In 2014 werden zes woningen gerenoveerd.

In 2014 leverden wij zeven nieuwbouwprojecten op waaronder ons nieuwe kantoor op industrieterrein Messchenveld in Assen. De

Vledder, Prinses Beatrixstraat

bouw startte in december 2012. Het kantoor, met een oppervlak-

Op deze locatie werden vier woningen gesloopt. In oktober 2013

te van 4000 m2, werd op 27 februari 2014 opgeleverd. Maandag

werd gestart met de bouw van vier grondgebonden sociale

17 maart was onze eerste werkdag in ons nieuwe kantoor.

huurwoningen. De oplevering was op 15 april 2014.

Hoogeveen, Willemskade

Zuidwolde, Koninginnehof (Julianalaan)

Hier zetten we vier appartementen om van koop naar huur. De

In december 2013 startte de nieuwbouw van zes grondgebonden

werkzaamheden bestonden uit het plaatsen van een keuken en

sociale huurwoningen in twee blokken van drie. De woningen

badkamer.

werden op 25 augustus 2014 opgeleverd.

1 Deze 74 woningen betreffen Grietmanstraat Olderbekoop, Prinses Beatrixstraat Vledder, Koninginnehof Zuidwolde, Troelstralaan Assen en Priensenije Ruinen.

35

6.1.2. PROJECTEN IN UITVOERING

6.1.3. PROJECTEN IN VOORBEREIDING

In 2014 hadden wij drie projecten in uitvoering.

We hadden zes projecten in voorbereiding in 2014.

Diever, Binnenes en Kloosterstraat

Smilde, Prinses Irenestraat - sloop

Eind 2013 werden hier zestien woningen gesloopt. Op 12 mei 2014

Op deze locatie worden zeven woningen gesloopt. Het flora- en

startten we met de bouw van twaalf levensloopbestendige sociale

faunaonderzoek is gestart en wordt eind juli 2015 afgerond.

huurwoningen. Daarnaast worden vier koopwoningen gebouwd,

Daarna starten de sloopwerkzaamheden.

waarvan drie in de sociale koop. De woningen zijn in april 2015 opgeleverd.

Assen, Assen-Oost - herstructurering In november 2014 werd de sloop van 144 woningen afgerond. In

Norg, Dorpshuisstraat fase 2

de loop van 2015 starten we met de bouw van 45 grondgebonden

Fase 1 van dit project werd in 2013 opgeleverd. In die fase werden

sociale huurwoningen, negentien appartementen sociale huur en

28 woningen gesloopt en 24 woningen sociale huur- en tien

zestien grondgebonden koopwoningen.

koopwoningen teruggebouwd. In fase twee werden nog eens achttien woningen gesloopt. In april 2014 startte de bouw van

De Wijk, Parkweg, Wilhelminaweg en Brietweg

zestien grondgebonden sociale huurwoningen. Eind februari 2015

In april 2014 waren we klaar met de sloop van 46 huurwoningen

ontvingen de laatste huurders de sleutel van hun nieuwe huurwo-

en tien garages. In 2015 bouwen we hier 55 woningen terug. Het

ning.

gaat om twaalf koopwoningen, twaalf appartementen in de sociale huur en 31 grondgebonden woningen in de sociale huur. Er loopt

Vledder, De Hoek - brandschade

een bezwaarprocedure bij de Raad van State tegen de bouw van

In juni 2014 was er brand aan De Hoek in Vledder. Hierbij werden

de appartementen.

twee woningen verwoest en raakte één appartement zwaar

36

beschadigd. De herstelwerkzaamheden aan de zwaar beschadig-

Meppel, Grote Oever

de woning werden voor de bouwvak van 2014 afgerond. In januari

In 2014 dienden we een bouwaanvraag in voor de bouw van

2015 start de herbouw van de twee verwoeste woningen. We

27 appartementen sociale huur. We willen de appartementen

verwachten dat de woningen medio 2015 worden opgeleverd.

bouwen in het centrum van stad Meppel, grenzend aan de binnenring en het winkelgebied. Het gebied wordt afgebakend door Grote

Oever, Kinkhorststraat en Havenstraat. De verwachting is dat we

van zorg. Er volgen nog vijftien woningen. Het project loopt naar

in 2015 kunnen starten met de bouw.

verwachting door tot en met 2018.

Nijeveen, Julianastraat en omgeving - fase 2

Assen, Troelstralaan (Gomarus)

Aan de Julianastraat en Burgemeester Weimalaan staat groot

Op deze locatie bouwden we 27 appartementen in de sociale huur

onderhoud gepland voor 28 woningen. We starten met twee proef-

voor Promens Care. De woningen werden op 16 december 2014

woningen, waarna we de overige 26 woningen in 2015 aanpakken.

bouwkundig opgeleverd en worden in januari 2015 overgedragen

In 2014 werd het plan van aanpak uitgewerkt en vroegen we offer-

aan Promens Care.

tes op. Ruinen, Priensenije fase 1 Assen, Kanaal Zuidzijde en omgeving

In april 2013 startte de nieuwbouw van 30 sociale huur apparte-

In 2014 bereidden we de aanbesteding voor de sloop van 32 wonin-

menten. Op 22 mei 2014 werden de woningen opgeleverd.

gen en 8 garages en een aangekocht café voor. De bedoeling is hier 35 appartementen in de sociale huur en 9 koopappartementen te bouwen.

6.2.

PROJECTEN OP GEBIED VAN WONEN EN ZORG

Op het gebied van wonen en zorg leverden we drie projecten op en ging één project in uitvoering. Hieronder geven we een overzicht.

6.2.1. OPGELEVERDE ZORGGERELATEERDE PROJECTEN

ootste ergieverbruik de gr en t he t da en et w e “W . middeld huishouden ge n ee n va is st po kosten een EPC van 0,0. ar na e w n ve re st Bij nieuwbouw ing mperatuur verwarm te ge la e w n ge en Ook br we bij wbouw. Zo dragen eu ni ze on al in n aa .” comfortabel wonen aan betaalbaar en


AM Assen

Appelscha, Riemsoord bestaand 2014 Er zijn in 2014 twee woningen bij mutatie ‘zorg-proof’ gemaakt. Dit houdt in dat we de woningen geschikt maken voor het geven

37

6.2.2. ZORGGERELATEERDE PROJECTEN IN UITVOERING

Tot nu toe is het door ons laagst behaalde EPC 0,3. Deze realiseren we in het project Kanaal Zuidzijde in Assen (44 woningen) dat start in 2015. De wettelijke EPC-norm is 0,6. In 1990 lag de EPC

Ruinen, Priensenije - fase 2

van een gemiddelde woning op 1,0. Een woning met een EPC van

In deze tweede fase zetten we 55 bestaande aanleunwoningen

0,3 gebruikt dus nog maar dertig procent van de energie, die zo’n

om naar 63 zorgplaatsen. Hierbij gaat het om zes kortdurende

woning twintig jaar terug gebruikt zou hebben.

opvangplaatsen, 20 plaatsen groepswonen (zware zorg) en 37 lichte zorgplaatsen. Ook komt er 1.250 m2 aan bedrijfsruimte in de

6.3.1. LAGE TEMPERATUUR VERWARMING (LTV)

vorm van een buurthuis en kantoorvoorzieningen. De zorgplaat-

Eén van de maatregelen om het verbruik van energie te minima-

sen en bedrijfsruimten verhuren we als één zorgcomplex. Op 9 juni

liseren is het toepassen van lage temperatuur verwarming. Bij

2014 zijn de werkzaamheden begonnen. Waarschijnlijk leveren we

dit verwarmingssysteem wordt water op een lage temperatuur

het project in juli 2015 op.

door de woning geleid. Voordeel van een LVT-systeem is dat het comfortabel en energiezuinig is. Wij brengen bij alle nieuwbouw-

6.3.

ENERGIEPRESTATIE NIEUWBOUW

We streven naar betaalbare huurwoningen. Daarin is het laag houden van het energieverbruik een belangrijk punt omdat dit de grootste kostenpost is van een gemiddeld huishouden. Ook vinden we het belangrijk ons steentje bij te dragen aan het verminderen van uitputting van onze energiebronnen. Bij nieuwbouw streven we daarom naar een EPC (energieprestatiecoëfficiënt) van 0,0. De EPC van een woning drukt de energetische prestatie van een woning uit. Voordelen van een lager EPC zijn meer wooncomfort, een kleinere belasting voor het milieu en een lager energieverbruik. Een lagere EPC levert dus ook een bijdrage aan betaalbaar wonen.

38

woningen daarom ‘lage temperatuur verwarming’ aan.

verhuren, verkopen en mutaties HOOFDSTUK

7

procent) woont in ons werkgebied. 2.413 woningzoekenden wonen

Gemeente

Gemiddelde inschrijfduur in dagen

Gemiddelde inschrijfduur in jaren

Gemiddelde wachttijd in jaren

WONINGZOEKENDEN Aantal inschrijvingen

7.1.

niet in een van de acht gemeenten waarin we werken. Deze groep

Assen

5.286

1.932

5,3

2,7

woont verspreid over heel Nederland. Bijna veertig procent van

De Wolden

1.379

2.421

6,6

2,1

Hoogeveen

365

2.269

6,2

1,0

Meppel

654

1.936

5,3

2,9

Midden Drenthe

726

1.603

4,4

2,4

Inschrijfduur

Noordenveld

455

1.454

3,9

1,4

De gemiddelde inschrijfduur steeg van 1.800 dagen (4,9 jaar) naar

Westerveld

1.358

2.450

6,7

1,3

1.950 (5,3 jaar). De verschillen tussen de gemeenten zijn aanzien-

Ooststellingwerf

927

1.765

4,8

2,6

Het aantal ingeschreven woningzoekenden bleef de laatste jaren ongeveer gelijk. Op 31 december 2013 stonden 13.617 woningzoekenden ingeschreven. Op 31 december 2014 waren dit er 13.563. Het merendeel van de ingeschreven woningzoekenden (82

het totale aantal woningzoekenden woont in Assen.

lijk.

Inschrijvingen, gemiddelde inschrijfduur en wachttijd per gemeente in 2014

Wachttijd De inschrijfduur is niet gelijk aan de wachttijd van een woningzoe-

Leeftijd woningzoekenden

kende. Wij hebben een groot aantal ingeschreven woningzoeken-

Het aantal woningzoekenden is redelijk gelijkmatig verdeeld over

den, die op dit moment niet actief op zoek zijn naar een andere

de categorieën van 35 jaar en ouder. De categorieën 25 tot 35 jaar

woning. Met wachttijd bedoelen we de tijd tussen het moment

en 65 tot 75 jaar zijn iets sterker vertegenwoordigd. Tien procent

waarop een woningzoekende actief aangeeft een andere woning te

van het aantal woningzoekenden is jonger dan 25 jaar. Jongeren

willen en de acceptatie van een woning. In 2014 bedroeg de gemid-

kunnen zich vanaf 17 jaar bij ons inschrijven.

delde wachttijd 2,4 jaar.

40

Leeftijd

Aantal woningzoekenden

procent

22 en jonger

681

5

23 of 24

672

5

25 tot 35

2.848

21

35 tot 45

1.630

12

45 tot 55

1.854

14

55 tot 65

1.789

13

65 tot 75

2.088

15

75 tot 85

1.530

11

471

4

13.563

100

85 en ouder Totaal

Aantal woningzoekenden per leeftijdscategorie

7.2.1. MUTATIES IN HET BEZIT Ons totale bezit bestond op 31 december 2014 uit 17.199 verhuureenheden. In 2013 waren dit er 17.307. De voorraad nam per saldo iets af als gevolg van verkoop, sloop en geringe nieuwbouw.

Gemeente AA en Hunze

■

33 procent van onze woningzoekenden woont op dit moment in

Verkoop bestaand

Koop Sloop naar huur

2

Assen

8.384

40

12

De Wolden

1.907

12

57

Hoogeveen

316

Hoogezand-Sappemeer Midden Drenthe

huidige woonsituatie:

Nieuwbouw

22

Meppel

Van bijna 80 procent van onze woningzoekenden weten wij de

Stand op 31-122013

Noordenveld

36

Stand op 31-122014 20

5

8.332 2

1

4

1.877 315

4

4

474

3

1.247

5

440

2

5

3

474

8

1.245 438

Ooststellingwerf

2.776

7

12

4

Westerveld

1.737

4

7

9

17.307

47

88

87*

Totaal

Aankoop/ Splitsing

2

2.769 1.725

6

14

17.199

een huurwoning; ■

25 procent woont in een koopwoning;

■

21 procent woont bij ouders, familie of kennissen of huurt een

Overzicht van mutaties in het bezit *sloopwoningen uit mutatie

kamer (al dan niet bij een instelling).

7.2.

VERHUUR VAN WONINGEN

In 2014 sloten we 1.272 huurovereenkomsten af. In 96,5 procent ging het om een huurder met een inkomen tot € 34.678, waarmee we ruim voldeden aan de eis vanuit het dossier Staatssteun. Acht procent van de woningen werd met voorrang toegewezen.

41

omsten 1272 huurovereenk “In 2014 sloten we 96,5 procent van en verhuurden we de doelgroep.” onze woningen aan

In 2014 sloten we 1.272 huurovereenkomsten af. Dit zijn er minder

aan huishoudens met een inkomen tot € 34.678 (prijspeil 2014). Om aan deze eis te kunnen voldoen, toetsen wij het inkomen

3 persoons-

613 139

>=65

<=21.600 >21.600

11 2

54 14

50 17

115 33

<65

<=29.325 >29.325

12 0

53 7

109 28

174 35

>=65

<=29.400 >29.400

1 0

13 6

53 21

67 27

<65

<=29.325 >29.325

1 0

13 2

49 2

63 4

>=65

<=29.400 >29.400

0 0 160

1 0 445

1 0 667

2 0 1.272

van nieuwe huurders. Van de in 2014 gesloten huurovereenkomsten ging het in 96,5 procent om een (nieuwe) huurder met een inkomen lager dan € 34.678. Totaal Inkomensklasse

aantal afgesloten huurovereenkomsten

procent

1.227

96,5%

€ 34.678 t/m € 38.000

24

1,8%

> € 38.000

21

1,7%

1.272

100%

t/m € 34.678

Totaal

42

Aantal

257 80

Leeftijd

Samenstelling huishouden

procent van hun vrijgekomen sociale huurwoningen toe te wijzen

Huurprijs > € 556,82

228 54

dan in 2013 (1.485). Vanwege het dossier Staatssteun zijn woningcorporaties vanaf 1 januari 2011 verplicht ten minste negentig

Huurprijs € 389,05 – € 556,82

128 5

Aantal

2 persoons-

Huurprijs < € 389,05

<=21.600 >21.600

Huurprijs > € 596,75

7.2.2. HET VERHUREN VAN SOCIALE HUURWONINGEN

Inkomen

<65

Huurprijs € 389,05 – € 596,75

1 persoons-

AM Assen

Huurprijs < € 389,05

Postbus 500, 9400

Inkomen

Actium

Leeftijd

Samenstelling huishouden

Afgesloten huurovereenkomsten naar inkomen huurders en gezinsgrootte*

Overzicht van afgesloten huurovereenkomsten naar inkomen huurders en gezinsgrootte - inclusief kamers

7.2.3. VOORRANG BIJ VERHUUR In 2014 wezen we acht procent van de 1272 verhuringen met voorrang toe. Het ging om huisvesting voor

Overzicht van afgesloten huurovereenkomsten naar inkomensklasse

■

urgent woningzoekenden - door sloop of medische noodzaak;

■

■

bijzondere doelgroepen - op basis van een samenwerkings-

toppen we af op € 389,05.

overeenkomst met een derde partij (bijv. een zorg- of onder-

Het gemiddelde percentage maximaal toegestane huur lag eind

wijsinstelling);

2013 op 60,7 procent, eind 2014 was dit percentage 61,5 procent.

statushouders - wij leveren als woningcorporatie onze bijdrage

Bij nieuwe verhuringen was het gemiddelde percentage maximaal

aan de gemeentelijke taakstelling voor huisvesting van status-

toegestane huur 74 procent.

houders. Omschrijving

Aantal

Urgenten

17

Statushouders

42

Bijzondere doelgroep

42

Totaal

en atform MEVM hebb pl rs de ur hu s on et “In overleg m met voor huur verhoging te im ru ke lij te et w we de niet volledig benut.” id he ar ba al ta be het oog op

Actium

101

Postbus 500, 9400

Overzicht van verhuringen met voorrang

7.3.

AM Assen

HUURPRIJSBELEID

Aan de hand van ons huurprijsbeleid bepalen we de hoogte van

7.3.2. JAARLIJKSE HUURVERHOGING

onze huren. Een huurprijs kan wijzigen op het moment dat een

In maart 2013 stemde de Eerste Kamer in met een wetsvoorstel

bewoner verhuist. De overheid geeft ons ook de mogelijkheid om

dat rekening houdt met de inkomenshoogte van de huurder bij

jaarlijks de huren te verhogen voor zittende huurders.

huurverhoging. Deze wet biedt de mogelijkheid de huren naast een basishuurverhoging van vier procent te verhogen met een

7.3.1. HUURHARMONISATIE

inkomensafhankelijk percentage.

In 2014 hanteerden wij een generiek huurharmonisatiebeleid, waarbij we de huurprijzen harmoniseerden naar 75 procent van

In 2014 hebben we de wettelijke ruimte van de jaarlijkse huurver-

de maximaal toegestane huur. Hierbij topten we de huur af op de

hoging, op advies van het huurdersplatform MEVM, niet maximaal

maximale huurgrens van € 699,48.

benut. In het kader van de betaalbaarheid verhoogden we de huren van de laagste inkomenscategorie, met een huur boven de streef-

Met uitzondering van woningen voor jongeren tot 23 jaar, die

huur, met 2,5 procent (in plaats van de toegestane 4 procent).

43

Inkomensgroep huishoudens < € 34.085

Huurverhogingspercentage bij huur: < streefhuur (75 % van max.)

≥ streefhuur (75% van max.)

4%

2,5%

€ 34.085 - € 43.602

4,5 %

> € 43.602

6,5 %

Overzicht huurverhogingspercentage naar inkomen

financiële problemen. Als een huurachterstand te ver oploopt, dreigt huisuitzetting en dit willen we zoveel mogelijk voorkomen. Hiervoor werken wij samen met andere organisaties. Tijdige signalering kan betalingsproblemen bij huurders en het aantal huisuitzettingen terugdringen. De totale huurachterstand bedroeg op 31 december 2014 € 3,2 miljoen. In 2013 en 2012 was dit € 2,8 miljoen. Dit verklaren we

Bezwaren huurverhoging

enerzijds doordat de achterstand is ‘meegegroeid’ met de hogere

Onze huurders kregen via een huuraanzegging informatie over de

huurinkomsten. Anderzijds ervaren we dat het langer duurt

huurverhoging per 1 juli 2014. Op de bijna 15.000 huuraanzeggin-

voordat huurders achterstanden voldoen. Betalingsoplossingen

gen ontvingen we 230 bezwaren. Dit waren er honderd minder dan

vragen door tussenkomst van de Gemeentelijke Krediet Bank en

in 2013.

schuldhulpverlening meer tijd. We vermoeden daarnaast dat ook

Ruim een derde van de bezwaren bleek ongegrond.

het economische klimaat meespeelt.

Een groot aantal huurders uit de gemeente De Wolden maakte gegrond bezwaar. Hier bleek de belastingdienst niet over de (juiste) inkomensgegevens van de inwoners te beschikken, waardoor wij

In 2014 werd 212 keer een ontruiming aangezegd. In 46 geval-

bij een aantal huurders een huurverhoging van vier procent reken-

len werd daadwerkelijk ontruimd. Naast huurachterstand waren

den. Op basis van de bezwaren corrigeerden de we huurprijs bij

overlast en hennepteelt redenen om over te gaan tot ontruiming.

huurders uit de laagste inkomenscategorie, met een huur boven de streefhuur.

7.4.

HUURINCASSO

We voeren een actief en persoonlijk incassobeleid om huurachterstanden zo snel mogelijk op te lossen of niet te hoog op te laten

44

7.4.1. HUISUITZETTING

lopen. Dit kan bijvoorbeeld door het afsluiten van een betalingsregeling. Huurschulden zijn echter vaak een signaal van grotere

Aantal ontruimd

Percentage ontruiming/ aanzeggingen

129

31

24%

De Wolden

4

1

25%

Hoogeveen

1

1

100%

Meppel

5

0

0%

Midden-Drenthe

24

3

13%

Noordenveld

11

2

18%

Westerveld

11

1

9%

Ooststellingwerf

27

7

26%

zagen we een duidelijke verbetering. In 2014 was ons streven om

212

46

22%

80 woningen uit de bestaande voorraad te verkopen. Dit doel is

Gemeente

Aantal aangezegd

we onze verkoop“In 2014 behaalden verkoop van 83 doelstelling met de n. Deze inkomsten ge in on w e nd aa st be s bestaand bezit.” investeren we in on

Assen

Totaal

Overzicht huuraanzeggingen en ontruimingen


7.5.

VERKOOP VAN HUURWONINGEN

De verkoop van zowel bestaande- als nieuwbouwwoningen verliep begin 2014 matig. Gedurende het jaar trok dit echter aan en

gehaald, we verkochten in 2014 83 bestaande woningen.

Gemeente

7.4.2. HUURDERVING EN LEEGSTAND

AM Assen

Aa en Hunze

De totale kosten van leegstand bedroegen in 2014 € 1.377.000,-.

Assen

Huurderving als gevolg van leegstand van te verkopen vastgoed

Westerveld

(€ 374.000) brachten we ten laste van het verkoopresultaat.

Totaal verkocht kernvoorraad

Gemiddelde verkoopprijs

1

€ 142.500

36

€ 100.580

7

€ 121.271

Ooststellingwerf

12

€ 133.200

De leegstand als gevolg van sloop en renovatie kostte in 2014

De Wolden

12

€ 152.167

€ 190.000. De overige derving is met name te wijten aan nieuw-

Hoogeveen

5

€ 99.500

bouwleegstand, leegstand door mutatieonderhoud en verhuur-

Meppel

3

€ 127.500

Midden-Drenthe

5

€ 99.142

Noordenveld

2

€ 122.857

83

€ 110.161

leegstand.

Totaal

Overzicht van aantal verkochte woningen verdeeld naar gemeente

45

7.5.1. OVERIGE VERKOPEN

In het laatste kwartaal van 2014 schreven we ook zittende huurders

We kochten in 2014 zes koopgarantwoningen terug. Twee daarvan

aan met het aanbod hun woning te kopen. Het ging hier om

verkochten we weer door, twee werden verhuurd en twee staan

huurders in kernen met beperkte voorzieningen waar wij minder

nog te koop. Tevens is er één koopgarantwoning, die in 2013 al werd

dan twintig woningen bezitten. Door demografische ontwikkelin-

teruggekocht, weer doorverkocht met koopgarant. Daarnaast zijn

gen voorzien en ervaren we in deze gebieden verhuurproblemen.

er twee woningen verkocht vanuit projecten.

Gemeente

Bedrijfsruimten

Maatschappelijk Garages vastgoed

Aa en Hunze Assen

Teruggekocht met koopgarant

1 2

2

7.5.3. HET VERKOPEN VAN NIEUWBOUWWONINGEN Naast woningen uit de bestaande voorraad, verkopen wij ook nieuwbouwwoningen. In het overzicht ziet u welke nieuwbouw-

1

De Wolden

2

Hoogeveen

1

projecten inmiddels zijn opgeleverd en hoeveel woningen er verkocht zijn.

Meppel Midden-Drenthe Noordenveld Ooststellingwerf

2

Westerveld Totaal

2

2

1

6

Overzicht van overige verkopen en teruggekochte eenheden verdeeld naar gemeente

7.5.2. VERKOOPAANBOD Om onze verkoopdoelstellingen te halen was het belangrijk het aantal woningen geschikt voor verkoop te verhogen. Daarom werden 393 woningen aan ons verkoopaanbod toegevoegd. Deze

46

actie had een positief effect op het aantal woningverkopen.

ing na hebben “Op een enkele won n huur al onze woningen ee ggrens.” onder de huurtoesla


AM Assen

689

13

7.597

5

2

De Wolden

196

1.162

238

2

1.598

Gijsbrecht

ja

54

1

Hoogeveen

30

200

39

Huygensstraat

ja

20

2

Hoogezand-Sappemeer

Nog te verkopen

Aantal koop

5.283

ja

Omgezet naar huur

Opgeleverd

1.612

Groningerstraat

Project Assen

Gemeente

Assen

Meppel

Ooststellingwerf Oldeberkoop, Delle

ja

7

1

Haulerwijk, Schalmeihof

ja

10

3

Westerveld Diever, Kloosterstraat/Binnenes

nee

4

0

ja

17

Zuidwolde, Koninginnehof (1e fase)

nee

10

2

Zuidwolde, Koninginnehof (Herontwikkeling – 2e fase)

nee

6

6

Hoogeveen Hoogeveen, Willemskade

4

1

Goedkoop

Betaalbaar

Duur tot huur toeslag

Duur boven huur- toeslag

< €389,05

< €596,75

< €699,48

> €699,48

Totaal

269 4

4

6

405

28

245

126

154

813

95

56

171

119

Ooststellingwerf

602

1.388

239

Westerveld

134

1.034

234

1

1.403

2.812

10.296

1.779

31

14.918

Midden-Drenthe Noordenveld

Totaal

1.062 5

351 2.229

Overzicht van de kernvoorraad van onze huurwoningen per gemeente op 31 december 2014

De Wolden

Koekange, De Meidoorn

2

Overzicht van nog te verkopen nieuwbouwwoningen

7.6.

KERNVOORRAAD PER GEMEENTE

Onze kernvoorraad bestaat uit de huurwoningen met een huur tot € 699,48. De kernvoorraad telt per 31 december 2014 14.887 woningen. Het percentage woningen dat in de prijsklasse binnen de huurtoeslaggrens valt is bijna honderd procent.

47

Naast woningen verhuren wij ook eenheden als bedrijfsruimten,

Sinds 2011 hebben we een coördinator VvE in dienst. De coördina-

garages en parkeerplaatsen.

tor vertegenwoordigt ons in onze rol als (groot)eigenaar binnen de VvE’s en zorgt dat gesignaleerde knelpunten, binnen en buiten de

Totaal in beheer per 31 december 2014 Woningen

2010

2011

2012

2013

2014

15.385

15.478

15.645

15.033

14.918

362

361

Bijzondere woonvormen Overige woongelegenheden (bijv. kamers) Intramurale zorgplaatsen Bedrijfsruimten en maatschappelijk Garages, parkeerplaatsen e.d. Totaal bezit Woningen in beheer, maar niet in eigendom

organisatie, worden opgelost.

97

104

113

113

113

In 2014 maakte de coördinator VvE een risico-inventarisatie. Een

460

517

489

522

519

aantal aanbevelingen daaruit brachten we al in 2014 in de praktijk,

50

50

50

97

98

een aantal andere aanbevelingen pakken we in 2015 op. Een

1.181

1.184

1.193

1.180

1.190

belangrijke aanbeveling betrof de informatievoorziening richting

17.173

17.333

17.490

17.307

17.199

15

13

13

16

16

huurders. Huurders worden bij het aangaan van een huurovereenkomst van een woning in een VvE extra geïnformeerd over de VvE. Ze ondertekenen naast de algemene huurvoorwaarden ook

Totaal

17.188

17.346

17.503

17.323

17.215

Overzicht van het aantal verhuureenheden in beheer naar soort

7.7.

VVE-BEHEER

In 2014 waren wij actief in 32 Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). Dit is exclusief hoofdsplitsingen. Naast VvE’s met woningen en bedrijfsruimten zijn er vier VvE’s met alleen parkeerplaatsen. Er kwam in 2014 één VvE bij. Het administratief beheer van de VvE’s is op één VvE na volledig uitbesteed aan externe beheerders. In principe geldt dit ook voor het technisch beheer. Bij enkele kleine VvE’s regelen de leden (waaronder Actium) dit uit kostenoverwegingen zelf.

48

de specifieke voorwaarden die voor hun VvE geldt.

Bezit Actium in VvE’s bezit in VvE’s

Particulier

Bedrijfsruimten

Woningen te koop

Woningen in de verhuur

BedrijfsWoningen ruimten particulieren

Omschrijving VVE

Plaats

Grunostate Ceresplein/Apollopad Van Houtenstraat Echtenstraat 2 t/m 42 Molenstraat 229 t/m 269 Jan Fabriciusstraat De Gijsbrecht De Nieuwe Kolk Gouwe 28 t/m 68 Gouwe 70 t/m 110 Gouwe 53 t/m 93 Mercuriuscentrum/Ceresplein Smetanalaan 182 t/m 356 Gravenlanden 35 t/m 69 Scharmbarg 129 t/m 211 Thorbeckelaan (ondersplitsing) 233 t/m 361 Kloosterpoort Woningen De Wieken De Meestershof Lesturgeonplein Hof van Koekange Alteveerstraat Princenhof Broekemastraat Martenskamp

Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Assen Smilde Bovensmilde Vledder Koekange Hoogeveen Hoogeveen Diever Oosterwolde

0 0 0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 5 1 1 0 0

2 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 5 0 1

17 15 25 7 10 30 0 65 8 10 11 77 19 3 6 50 57 18 21 13 22 45 60 1 3

1 0 0 0 0 1 0 -* 0 0 0 9 0 0 0 -* 0 0 0 3 0 4 0 0 0

3 41 7 14 11 0 53 0 13 11 10 0 69 15 36 15 0 8 6 11 4 0 12 1 2

23 56 32 21 21 31 54 68 21 21 21 86 88 18 42 65 57 26 27 27 33 50 78 2 6

Veenbaas

Haulerwijk

0

0

20

0

5

25

De Keyserstroom Kroonjuweel Het Loo

Meppel Zuidwolde

0 0

0 2

6 0

0 0

0 6

6 8

10

13

619

18

353

1013

Totaal Overzicht van het aantal VvE’s in 2014 (exclusief hoofdsplitsingen)

Totaal

*In de Nieuwe Kolk en Het Maturiacomplex aan de Thorbeckelaan bevinden zich naast woningen enkele bedrijfsruimtes. Het gaat hier o.m. om een bioscoop, theater, school, kerk en gezondheidscentrum. Omdat deze bedrijfsruimten soms over meerdere ruimtes beschikken is het aantal lastig te benoemen.

49

VvE’s met parkeerplaatsen

Plaats

Parkeerplaatsen particulieren

Parkeerplaatsen Actium

Totaal

Het Vledder 1

Meppel

18

22

40

Het Vledder 2

Meppel

12

7

19

Kloosterpoort parkeersouterrain

Assen

618

40

658

Kloosterpoort parkeerplaatsen

Assen

28

17

45

676

86

762

Totaal Overzicht van het aantal VvE’s met alleen parkeerplaatsen in 2014

50

onderhouden van woningen HOOFDSTUK

8

ruim 22 miljoen “In 2014 gaven we derhoud. We uit aan planmatig on gen aan, waarvan pakten 1.900 wonin aamden.” we 1.200 verduurz

8.3.

PLANMATIG ONDERHOUD

Primaire doelen van ons planmatig onderhoud zijn: ■

het beheersbaar houden van de dagelijkse onderhoudskosten;

■

het optimaliseren van het woongenot voor de huurder;

■

het naar beneden brengen van het energieverbruik van de woningen, om zo een bijdrage te leveren aan betaalbaar wonen.


In 2014 voerden we bij 1.900 woningen planmatig onderhoud uit. AM Assen

1.200 woningen werden verduurzaamd door onder andere het plaatsen van PV-panelen en overige energetische maatregelen. Dit levert een grote bijdrage aan het verbeteren van de gemid-

8.1.

DE MEERJARENONDERHOUDSBEGROTING (MJOB)

delde energie index (voorheen energielabel). Daarbij hebben we weer stappen gezet in onze doelstelling om in 2020 onze woningen op gemiddeld label B te hebben (volgens de oude energielabel-

In het kader van de planning & control cyclus keken we in 2014

methodiek).

opnieuw naar de inrichting van de Meerjarenonderhoudsbegroting (MJOB) en de aansluiting op de beheerstrategie vanuit het

8.3.1. ENERGIEPRESTATIES

strategisch voorraadbeleid. Op bepaalde onderdelen deden we

In 2008 spraken we af dat al onze woningen in 2014 minimaal

aanpassingen door tussentijdse wijzigingen in de beheerstrategie.

energielabel C zouden hebben. Deze ambitie stelden we in 2009

Met deze aanpassingen hebben we er voor gezorgd dat de MJOB

bij naar 2020 omdat dit zowel financieel als organisatorisch niet

goed aansluit op ons strategisch voorraadbeleid.

haalbaar bleek. Bij de start van deze doelstelling in 2008 voldeed 36 procent aan de

8.2.

ONDERHOUDSKOSTEN

Alle activiteiten die waren begroot voor 2014, hebben we uitgevoerd. Met btw- en inkoopvoordeel bekostigden we meerwerk,

52

bestaande uit houtrotbestrijding en metsel- en voegwerk. In totaal gaven we ruim € 22 miljoen uit aan planmatig onderhoud.

gestelde norm. In 2014 voldoet inmiddels 74 procent van ons bezit aan de doelstelling.

Medio 2008

Eind 2014

te brengen. De investering van deze ambitie bedraagt ruim 100

A

1%

8%

miljoen euro, gerekend vanaf 2008. De stap naar label B berei-

B

8%

20%

C

27%

46%

D

28%

16%

E

20%

7%

woningen al zonnepanelen. Omdat we hiervoor geen huurverho-

F

11%

3%

ging aan de zittende huurder berekenen, voelt deze de besparing

G

5%

1%

meteen in zijn portemonnee.

Label

ken we in de meeste gevallen door, naast het nemen van isolerende maatregelen, zonnepanelen te plaatsen. In 2014 kregen 590

Overzicht verdeling energielabels 2008 en 2014

8.3.3. C-STORM

iddeld ingen in 2020 gem on w ze on al t da en “We will or de en. We berekenen vo bb he B el ab el gi er en olerende ur verhoging voor is hu en ge r de ur hu zittende Zo van zonnepanelen. en ts aa pl t he en maatregelen .” baar en goed wonen al ta be n aa j bi e w dragen


AM Assen

C-storm is een applicatie die onder andere digitale inspectie mogelijk maakt. In 2014 is het plan van aanpak voor de invoering van C-storm afgerond en vastgesteld. De applicatie is nu gereed voor gebruik en wordt ingezet voor het digitaal inspecteren ten behoeve van de planmatige onderhoudsbegroting van 2016.

8.4.

VOORBEREIDING ENERGIECONVENANT

In 2014 bereidden we een energieconvenant voor met de provincie Drenthe en alle Drentse corporaties. In dit convenant spreken we de ambitie uit om het energieprogramma voor de komende vijf jaren op te schalen. We zetten in op vier doelen:

8.3.2. DE LAT HOGER In het kader van de begroting 2014 hebben we besloten de lat op het terrein van de energieprestatie hoger te leggen. Dit is mede

1. Bewust omgaan met het gebruik van (schaarse) grondstoffen; 2. Energiekwaliteit van de woningen in beeld brengen en verder verbeteren;

ingegeven door de bijdrage die we willen leveren aan de beheer-

3. Verhogen van kennis en bewustwording bij bewoners;

sing van woonlasten voor onze huurders. De nieuwe doelstel-

4. Beheersbare woonlasten.

ling is om alle woningen in 2020 gemiddeld naar energielabel B

Het convenant wordt begin 2015 ondertekend.

53

financieel beleid HOOFDSTUK

9

9.1.

ALGEMEEN

9.1.2. KADERS FINANCIEEL BELEID

Ons beleid kent verschillende beleidsterreinen: strategisch

Het hoofddoel van ons financieel beleid is het waarborgen van

voorraadbeleid, investeringen, financiering, verhuur, onderhoud

onze financiële continuïteit. De financiële continuïteit kunnen

en organisatie. Het financieel beleid is een verbindende factor

we alleen waarborgen als voldoende sturing plaatsvindt op de

en onlosmakelijk verbonden met al deze bedrijfsactiviteiten.

financiële ratio’s. Onze financiële ratio’s zijn vastgesteld vanuit de

Het is enerzijds sturend, en anderzijds randvoorwaardelijk. Het

volgende subdoelen:

hoofddoel is het waarborgen van onze financiële continuïteit. Het financieel beleid maakt onderdeel uit van ons ondernemingsplan 2013-2017 dat in juni 2013 werd vastgesteld.

1. Maximaal inzetten van de kasstromen voor onze volkshuisvestelijke opgaven; 2. Het zorgdragen voor voldoende solvabiliteit om de financiële

9.1.1. SAMENHANG

continuïteit te kunnen waarborgen en daarmee ook financier-

In het schema geven we de verbindingen tussen de verschillende beleidsvormen weer:

baar te blijven; 3. Een positief resultaat op de primaire bedrijfsvoering. We zijn financieel in control door het stellen van en sturen op normen voor een aantal beïnvloedbare uitgaven, gericht op een passen-

Financieel beleid

de prijs-prestatieverhouding;

Huurbeleid Kwaliteitsbeleid Onderhoudsbeleid Duurzaamheid Verkoopbeleid

Strategisch voorraadbeleid

Financieringsbeleid

Treasurystatuut

Leefbaarheid Woningtoewijzing

55

Investeringsstatuut

Verbindingen tussen de verschillende beleidsvormen

4. We streven naar waardeontwikkeling door het stellen van rendementseisen aan investeringen; 5. We streven naar vermogensontwikkeling door te sturen op de financiering in relatie tot de waardecreatie.

9.2.

FINANCIËLE KENGETALLEN

Interest Coverage Ratio (ICR) De ICR geeft aan in hoeverre we in staat zijn om de bruto rente-uitgaven te voldoen uit de kasstroom uit operationele activiteiten (inclusief vennootschapsbelasting) voor rente-ontvangsten en

9.1.3. STURING Tijdens het jaarlijkse begrotingsproces berekenen we de ontwik-

rente-uitgaven. Wij gebruiken intern een normwaarde van 1,6 (WSW hanteert 1,4).

keling van onze financiële ratio’s in de tijd, de vijfjaarsprognose. We hanteren de volgende financiële ratio’s en normen om onze

ICR 2,0

financiële continuïteit te waarborgen. 1,5 ■

Kasstroomtoets: een ondergrens voor de ICR (interest coverage

1,0

ratio) van 1,6 (ondergrens WSW is 1,4) en een ondergrens voor de DSCR (debt service coverage ratio) van 1; ■

Loan to value: verhouding tussen vreemd vermogen en bedrijfswaarde van het bezit, maximaal 65 procent;

■

■

0,5

0,0 2014

2013

2012

Solvabiliteit: in hoeverre kan het in de activa geïnvesteerde

De belangrijkste oorzaak voor de daling van de ICR naar 1,81 (2013:

vermogen door het eigen vermogen worden gefinancierd?

2,10) is een daling van de operationele kasstroom ten opzichte van

De solvabiliteit op basis van bedrijfswaarde is tenminste 35

2013. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere uitgaven

procent;

planmatig onderhoud.

Dekkingsratio: geeft het plafond aan van de borgingsfaciliteit van het WSW. De grootte van de geborgde leningenportefeuille

Debt Service Coverage Ratio (DSCR)

mag maximaal 50 procent van de WOZ-waarde van het bezit

De DSCR geeft aan in hoeverre we in staat zijn om de netto

bedragen.

rente-uitgaven en aflossingsverplichtingen te voldoen uit de kasstroom uit operationele activiteiten (inclusief vennootschaps-

56

belasting) voor rente-ontvangsten en rente-uitgaven. De intern gebruikte normwaarde is 1 (conform WSW).

De daling van de LTV naar 47,3 procent (van 50,6 procent) wordt

DSCR 1,4

veroorzaakt door de waardestijging van de bedrijfswaarde van

1,2

zowel het DAEB als het niet-DAEB bezit. Daarnaast is de lenin-

1,0

genportefeuille ten opzichte van vorig jaar gedaald. 0,8 0,6 0,4

Solvabiliteit

0,2

De solvabiliteit geeft aan welk deel van onze bezittingen is

0,0 2014

2013

2012

gefinancierd met eigen vermogen (inclusief herwaarderingsreserve) en welk deel met vreemd vermogen en geeft aan of we op

De daling van de DSCR naar 1,21 heeft net als de ICR als belang-

lange termijn aan onze verplichtingen kunnen voldoen. De intern

rijkste oorzaak de dalende operationele kasstroom door hogere

gehanteerde normwaarde is 35 procent (CFV hanteert 25 procent).

uitgaven planmatig onderhoud.

Solvabiliteit Loan to Value De Loan to Value geeft de financiering uitgedrukt in een percenta-

60%

ge van de bedrijfswaarde van het DAEB en niet-DAEB bezit weer. 40%

Wij hanteren intern een normwaarde van 65 procent (CFV hanteert 75 procent).

20%

0%

Loan to value

2014

2013

2012

60%

De stijging van de solvabiliteit naar 50,3 procent (vorig jaar

50% 40%

45,7 procent) heeft als belangrijkste oorzaak een stijging in zowel

30%

het totaal vermogen als het eigen vermogen. De stijging van het

20%

eigen vermogen wordt voornamelijk veroorzaakt door de waarde-

10% 0% 2014

2013

2012

stijging van het bezit.

57

Dekkingsratio

zonnecollectoren en leefbaarheid. De stijging van de bedrijfswaar-

De dekkingsratio geeft het plafond aan van de borgingsfaciliteit

de ziet er als volgt uit:

van het WSW. Deze wordt bepaald door het schuldrestant van de bij het WSW geborgde leningen in verhouding tot de WOZ-waar-

Autonome ontwikkelingen

-1 miljoen

de van het bij het WSW ingezette onderpand (WSW hanteert 50

Voorraadmutaties

+2 miljoen

Parameterwijzigingen

-1 miljoen

procent).

Niveauwijzigingen

+69 miljoen

Totaal

+69 miljoen

De stijging van de dekkingsratio van 22,4 procent in 2013 naar 22,7 procent in 2014 wordt veroorzaakt door de sterk dalende WOZ-waarde van het bezit. Dit wordt deels gecompenseerd door

Toelichting: Autonome ontwikkelingen zijn effecten van een

een lagere schuldrestant van de geborgde leningen.

jaar opschuiven en het vrijvallen van de kasstromen van 2013. Voorraadmutaties hebben betrekking op verkoop, sloop en nieuw-

9.3.

WAARDEONTWIKKELING VASTGOED EN VERMOGEN

Vastgoed

bouw. Wijzigingen in onder andere levensduur, prijsinflatie en huurstijging zijn parameterwijzigingen. Het aanpassen van de bedragen van de normen, zijn niveauwijzigingen.

De gemeenten hebben de waarde van het bezit voor de onroerendzaakbelasting in 2015 getaxeerd op € 1.772 miljoen (prijspeil

De verklaring van de stijging van de waarde van het commerciële

1 januari 2014). In 2014 was dit € 1.850 miljoen (prijspeil 1 januari

vastgoed gewaardeerd op marktwaarde vindt u in de toelichting op

2013).

de balans, evenals een nadere toelichting op de ontwikkeling van de bedrijfswaarde.

De bedrijfswaarde van het gehele bezit (incl. commercieel

58

vastgoed) bedraagt per 31 december 2014 € 899 miljoen. Het deel

Vermogen

commercieel vastgoed is in de jaarrekening gewaardeerd op een

Ons eigen vermogen is in 2014 met € 85 miljoen gestegen naar

marktwaarde van € 13 miljoen. Per 1 januari 2014 bedroeg de

€ 485 miljoen. Deze stijging bestaat uit een positief jaarresultaat

totale bedrijfswaarde € 830 miljoen. De bedrijfswaarde is in 2014

van € 27 miljoen, een stijging van de herwaarderingsreserve van

dus gestegen met € 69 miljoen. De stijging wordt voornamelijk

ruim € 65 miljoen en een negatieve waardering van de embedded

veroorzaakt door het niet meer inrekenen van de uitgaven voor

derivaten (stelselwijziging) van € 7 miljoen.

Het hogere resultaat over 2014 (€ 27 miljoen) ten opzichte van de

de financiële positie. De gerealiseerde kasstromen (operationeel

begroting 2014 (€ 11,7 miljoen) laat zich als volgt verklaren:

en investeringen) in 2014 zijn:

Hoger resultaat ( x € 1.000) wegens:

Bedragen in € x 1 miljoen

Meer huuropbrengsten

100

Meer resultaat verkoop

200

Minder waardevermindering vlottende activa

300

Minder overige waardeveranderingen Minder lonen en salarissen

Totale kasstroom

Realisatie

Begroting

Verschil

Verschil in %

+ 14

+ 11

+3

+ 27%

(Des)investeringskasstroom

-9

- 39

+ 30

- 77%

Mutatie liquide middelen

+7

+5

+2

+ 12

- 23

- 35

Operationele kasstroom (voor aflossingsfictie)

11.600 1.500

Financieringskasstroom kasstroom

Minder leefbaarheid

200

Meer niet gerealiseerde waardeverandering vastgoedbelegging

500

De totale financieringskasstroom is uitgekomen op € 12 miljoen.

Minder rentelasten

700

Het verschil met de begrote kasstroom bedraagt € 35 miljoen.

Meer rentebaten

600

Dit betekent dat de leningschuld € 35 miljoen hoger uitkomt dan

Minder vennootschapsbelasting Overige bedrijfslasten

17.100

begroot.

400 33.200

Minder resultaat ( x € 1.000) wegens:

9.4.1. TOELICHTING OPERATIONELE KASSTROOM De operationele kasstroom komt € 3 miljoen hoger uit door:

Meer afschrijvingen

1.200

Meer onderhoud

2.800

■

Meer onderhoudsuitgaven (-/- € 3 miljoen);

13.900

■

Minder verhuurdersheffing (+ € 2 miljoen);

■

Minder vennootschapsbelasting (+ € 3 miljoen);

■

Overige (+ € 1 miljoen).

Meer waardeverandering financiële activa

17.900 Per saldo

15.300

Het WSW rekent met een genormeerde aflossing van 2 procent.

9.4.

KASSTROMEN 2014

Het jaarresultaat wordt sterk beïnvloed door effecten van

De operationele kasstroom na aflossingsfictie komt dan uit op + € 5 miljoen (begroot + € 3 miljoen).

boekhoudkundige aard (met name door af- en opwaarderingen vastgoed en onrendabele top van te ontwikkelen vastgoed). De kasstromen geven een objectiever beeld van de ontwikkeling van

59

9.4.2. TOELICHTING (DES) INVESTERINGSKASSTROOM

tie ingericht op het strategisch niveau. Het dashboard is geïmplementeerd en ingebed in de planning & control cyclus. In het eerste

De investeringskasstroom geeft een groot verschil ten opzichte

kwartaal van 2015 maken we keuzes over hoe we verder vormge-

van de begroting. Dit wordt voor het grootste deel verklaard door

ven aan onze wijze van dashboardsturing. Hierbij denken we aan:

het uit- of afstellen van nieuwbouwprojecten. Daarnaast zijn er

■

koppelingen met het primaire systeem;

diverse aanbestedingsvoordelen behaald.

■

verdere automatisering van het genereren van sturingsinformatie;

■

de eventuele verdere doorontwikkeling van het dashboard naar

9.5.

INTERNE STURING EN RISICO’S

tactisch en/of operationeel niveau.

9.5.1. INTERNE STURING

Risicomanagement We zijn in 2014 gestart met het bespreken en expliciet vastleggen

stappen gezet in “We hebben grote onze interne het verbeteren van ng. Onder sturing en beheersi eren van de andere door het invo werken we met P&C-cyclus en het mee sturen we een dashboard. Hier de doelen zoals op het behalen van begroting.” vastgesteld in onze


van de risico’s en de beheersmaatregelen op strategisch niveau met MT-leden, middenkader en specialisten. Ook de commissarissen en de accountant hebben hun bijdrage geleverd aan het inzichtelijk maken van mogelijke risico’s. In 2014 heeft dit geleid tot een overzicht van de mogelijke risico’s die op onze organisatie van toepassing zijn, ingedeeld naar de mogelijke impact en naar de mate van beïnvloedbaarheid (hoog of laag). In 2015 volgt verdere realisatie met onder meer: ■

keuze voor wijze van vastlegging van de risico’s en de beheersmaatregelen;

AM Assen

■

bewaking van de risico’s en verantwoording;

■

inbedding in onder meer de planning & control cyclus (p&c-cyclus).

Dashboard

60

In 2014 ontwikkelden we een dashboard op basis van de methodiek van de balanced scorecard. Dit dashboard is in eerste instan-

9.5.2. RISICO’S Voor woningcorporaties is in het algemeen sprake van de volgen-

de risicogebieden die in meerdere of mindere mate om maatre-

De herziening van de Woningwet levert voor ons de volgende

gelen vragen:

aandachtspunten op:

1.

Overheidsingrijpen;

■

2.

Regelgeving;

corporaties tot de kerntaken, waarbij primair de focus ligt op

3.

Rentelasten;

DAEB-activiteiten en er strengere eisen zijn voor niet-DAEB

4.

Aard van het bezit;

activiteiten (onder andere markttoets).

5.

Interne organisatie.

■

Werkdomein corporaties: beperking van het werkdomein van

Scheiding of splitsing van DEAB- en niet-DAEB-tak: wij moeten onze DAEB- en niet-DAEB activiteiten administratief

Ad.1 Overheidsingrijpen

scheiden dan wel juridisch splitsen. Het voorstel hiervoor moet

Herziening van de Woningwet

uiterlijk 1 januari 2017 bij de minister liggen. Het voorstel moet

Na de vaststelling van de herziene Woningwet door de Tweede

vergezeld gaan van de visie van de gemeenten en huurdersor-

Kamer in december 2014, heeft ook de Eerste Kamer op 17 maart

ganisaties.

2015 de wet aangenomen.

■

Passend toewijzen: wij moeten, na een gewenningsperiode, per 2018 95 procent van de huurtoeslaggerechtigde huishoudens een woning toewijzen met een huurprijs onder de aftop-

e met risico“In 2014 startten w onitoren op vijf management. We m heidsingrijpen, er ov : en ed bi ge co si ri sten, aard van regelgeving, rentela organisatie.” het bezit en interne


pingsgrens. ■

Governance en intern toezicht: zowel aan bestuurders als commissarissen worden bij benoeming en herbenoeming eisen gesteld aan de geschiktheid. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een ‘fit & propertest’.

■

Verslaglegging en financiële transparantie: de administratieve of juridische scheiding heeft grote gevolgen voor het opstellen en inrichten van de jaarrekening en het jaarverslag.

AM Assen

De waarderingsgrondslag van het vastgoed is verplicht op basis van marktwaarde in verhuurde staat. Daarnaast moet het verslag uitgesplitst worden voor zowel de DAEB- als de niet-DAEB-tak. Ook de verantwoordingsverplichting aan de

61

externe toezichthouder (dVi en de dPi) moeten worden aange-

vaststellen van de Rijksbegroting 2015 is de verhuurdersheffing

past. Daarnaast geeft de minister jaarlijks een indicatie van de

verhoogd van € 1,165 miljard in 2014 naar € 1,335 miljard in 2015.

investeringscapaciteit van Actium. Ook geeft de minister een

■

■

■

oordeel over de solvabiliteit, liquiditeit en financiële risico’s en

De politieke keuzes hebben direct effect op de waardering van

de investeringsruimte in relatie tot de geplande opgave. Deze

het vastgoed. De bedrijfswaarde is een weergave van de contan-

gegevens worden beschikbaar gesteld aan gemeenten en

te waarde van alle toekomstige kasstromen. In de bedrijfswaar-

huurdersorganisaties.

de ultimo 2014 is de verhuurderheffing voor de volledige restant

Extern toezicht: er komt een integrale Autoriteit Woningcor-

levensduur van het vastgoed ingerekend. De inkomensafhanke-

poraties. Deze wordt onderdeel van de Inspectie Leefomgeving

lijke huurverhoging is ingerekend t/m 2017, waarbij we ervoor

en Transport. De Autoriteit is verantwoordelijk voor zowel het

hebben gekozen om voor 2015 de inkomensafhankelijke huurver-

financieel toezicht als voor het toezicht op rechtmatigheid,

hoging voor de lagere inkomens (t/m € 34.911) niet door te voeren.

governance en integriteit.

Vanaf 2017 is gerekend met inflatoire huurverhoging

Rol gemeenten en huurders: gemeenten krijgen veel meer

Voor huurders betekent de invoering van de verhuurdersheffing

informatie, zoals inzage in onze financiële mogelijkheden, dan

dat woningcorporaties een extra huurverhoging van minimaal

voorheen. Huurdersorganisaties krijgen een stevigere positie

1,5 procent bovenop de jaarlijkse inflatoire huurverhoging mogen

in de wet. Zo zijn huurdersorganisaties een partij bij het maken

doorvoeren. Het tekort dat corporaties niet kunnen compense-

van prestatieafspraken.

ren door hogere huuropbrengsten, moet door eigen maatrege-

Woningmarktgebieden: gemeenten krijgen de mogelijkheid

len zoals efficiency, huurharmonisatie en verkoopopbrengsten

om woningmarktgebieden te vormen. Een corporatie mag in

worden gedekt. Wij onderkennen dat boven inflatoire huurverho-

meerdere regio’s bezit hebben, maar alleen in haar kerngebied

ging voor de huurders uit onze doelgroep leidt tot hogere betaal-

(uitbreidings)investeringen doen.

baarheidsrisico’s. Met als gevolg het risico op hogere huurachterstanden en een toename van huurders met betalingsproblemen.

Verhuurderheffing

Recent onderzoek naar de woonlasten van huurders in de provin-

Een maatregel die forse gevolgen heeft voor zowel de huurder als

cie Drenthe onderschrijft dit beeld.

de corporatie is de verhuurdersheffing. Vanaf 2013 moeten woning-

62

corporaties een verhuurdersbelasting betalen over hun bezit.

Saneringsheffing

De hoogte van de heffing is een aantal keren aangepast. Met het

Door speculeren met financiële derivaten kwam woningcorporatie

Vestia in de problemen. In het reddingsplan is opgenomen dat alle

schapsbelasting bedraagt op basis van een genormaliseerd fiscaal

corporaties via het saneringsfonds een bijdrage leveren om corpo-

resultaat circa € 1,9 miljoen per jaar. Wij streven naar fiscale

raties met liquiditeitsproblemen te redden. In 2014 bedroeg onze

optimalisatie. Dit betekent dat we onze belastingdruk zo laag

bijdrage € 3,1 miljoen In 2015 legt het Centraal Fonds Volkshuis-

mogelijk proberen te houden door toepassing van fiscale facilitei-

vesting (CFV) woningcorporaties geen saneringsheffing op. Dat

ten. De mogelijkheden hiervoor worden bepaald door de fiscale

staat in de begroting die het CFV medio oktober 2014 vaststelde.

weten regelgeving en zijn regelmatig aan verandering onderhevig. Bij het opstellen van de fiscale meerjarenplanning doen

Ad. 2 Regelgeving

we aannames ten aanzien van de fiscale mogelijkheden. In onze

Waardering op marktwaarde door Herzieningswet

huidige fiscale meerjarenplanning gaan we uit van het toepassen

Naast de herziening van de Woningwet is een andere aanpassing

van fiscale afwaardering van onze vaste activa, waardoor we de

de verslaggeving door de ‘Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving’

komende jaren geen vennootschapsbelasting hoeven te betalen.

(RJ 645). Deze richtlijnen noodzaken onder meer tot een keuze voor

De duur van het kunnen (blijven) toepassen van deze faciliteit

het vastgoed, bedrijfsmiddel of belegging. Die keuze is bepalend

hangt samen met het verloop van de toekomstige WOZ-waarden

voor de wijze waarop vastgoed in de balans wordt gewaardeerd.

en is daarom gebaseerd op aannames.

Wij zien het sociaal vastgoed als bedrijfsmiddel en waarde-

Woningwaarderingsstelsel

ren dit vastgoed in exploitatie vanaf 2012 op de bedrijfswaarde.

Het ministerie van Wonen en Rijksdienst heeft het voornemen het

Het commercieel vastgoed is vanaf 2012 op de marktwaarde (in

woningwaarderingsstelsel aan te passen. De belangrijkste wijzi-

verhuurde staat) gewaardeerd.

ging is de toevoeging van punten op basis van de WOZ-waarde,

Voor 2014 is in de sfeer van de winsten verliesrekening een

berekend per vierkante meter van de woning. Die punten komen in

eerste onderscheid naar DAEB- en niet-DAEB-bezit gemaakt. Met

plaats van de punten voor de woonomgeving en woonvorm. Volgens

ingang van de nieuwe Woningwet wordt een administratieve split-

de brief aan de Staten-Generaal leidt de aanpassing nauwelijks

sing van DAEB en niet-DAEB bezit verplicht.

tot schokeffecten en blijft het niveau van de maximale huren landelijk gelijk. Ook voor Drenthe en Friesland worden geen grote

Fiscaal

verschuivingen verwacht. Volgens de berekeningen, gebaseerd op

Sinds 2008 zijn woningcorporaties belastingplichtig voor de

aannames van ABF, betekent dit voor ons een lichte daling van

vennootschapsbelasting. De gemiddelde te betalen vennoot-

het gemiddeld aantal punten (3). Met als gevolg een lichte daling

63

van het gemiddelde van de maximaal toegestane huur (+/- € 20).

Ook hebben wij extendible leningen met embedded derivaten.

De afstand tussen de huidige huren en de maximale huren wordt

Deze embedded derivaten vallen niet onder de bijstortingsver-

iets kleiner, waardoor de ruimte voor huurharmonisatie ook wordt

plichting, maar volgens de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving

verkleind.

RJ290 wel onder de marktwaardeverrekening voor de jaarrekening van 2014. De hoofdsom van de extendible leningen bedraagt

Ad.3 Rentelasten

op 31 december 2014 € 58,5 miljoen.

Woningcorporaties zijn naar hun aard kapitaalsintensieve ondernemingen. De rentelasten zijn dan ook een omvangrijke post op de

Ad.4 Aard van het bezit

winsten verliesrekening. Daarom is het logisch dat we op beheer-

Wooneenheden

sing van die rentelasten inzetten. De beheersing richt zich aller-

Eind 2014 zag onze woningvoorraad er als volgt uit:

toekomstige activiteiten.

De activiteiten tot beheersing zijn uitgewerkt in het treasurybeleid. In algemene zin gaat het om de beheersing van de inkomende en uitgaande kasstromen. Daarvoor is een toegesneden begroting en

31 15.033 15.003 522 522 362 362 42 42 18 18

30

Totaal woongelegenheden

15.858 15.827

31 15.977 15.947

30

loan to value van maximaal 65 procent;

■

waarborgen van de toegang tot de gelden kapitaalmarkt. Daarom behoren we te allen tijde aan de eisen van het WSW te

Totaal

zoveel mogelijk intern financieren;

voldoen.

Niet DAEB

14.918 14.887 519 519 361 361 42 42 18 18

■

■

64

Omschrijving Woningen Zorgplaatsen (intramuraal) Bijzondere woonvorm Studentenwoningen Woonwagens

Maatschappelijk OG* Bedrijfsruimten Standplaatsen Garages, parkeren, berging Totaal niet-woongelegenheden

bewaking daarvan van groot belang. Uitgangspunten zijn:

DAEB

rentelasten ook toe op toekomstige (nieuwe) financieringen van

DAEB

en herfinanciering. In tweede instantie ziet de beheersing van de

Totaal

activiteiten financieren, toegespitst op renteherziening (conversie)

Totaal

31-12-2013 Niet DAEB

31-12-2014

eerst op de lopende leningenportefeuille waarmee we de huidige

Beheerwoningen en garages Totaal inclusief beheer

56 42 53 1.190

56 53 641

1.341

751

17.199 16.577 16

549

51 46 53 1.180

53 636 544

591

1.330

740 590

42

16

17.215 16.501

51 46

622 17.307 16.687 620 16

16

714 17.323 16.703 620

Nagenoeg alle woningen behoren tot de DAEB-categorie. Dit is

heid van de zorgcomplexen, waar sprake is van intramurale zorg.

conform onze doelstellingen in het ondernemingsplan.

De toekomst van deze zorgcomplexen vraagt om een aanpak op maat. De risico’s voor bijzondere woonvormen zijn een stuk kleiner.

Type woningen

Deze verhuureenheden zijn in het algemeen relatief eenvoudig

Bijna twee derde van de woningen is grondgebonden. In vergelij-

naar een reguliere woning te transformeren.

king met het landelijk gemiddelde is dit veel. Het grote aandeel grondgebonden wonen, past in ons werkgebied en komt tegemoet

Parkeerruimte en bergingen

aan de vraag van de doelgroep.

Garages, bergingen en parkeerplaatsen maken een groot deel uit van de vastgoedportefeuille niet-woongelegenheden. Bijna de helft

Demografische ontwikkelingen

van deze voorraad moet als niet-DAEB worden bestempeld, omdat

Bijna de helft van onze woningen staat in landelijk gebied.

we deze garages niet verhuren aan huurders van Actium-wonin-

Daar waar al weinig voorzieningen voor handen zijn,

gen. We hebben de ambitie om de voorraad garages, bergingen en

verwachten we bevolkingskrimp of is de krimp al ingezet.

parkeerplaatsen met ongeveer vijftig procent af te bouwen.

In risicogebieden spelen we in ons voorraadbeleid hierop in. Grondposities Leeftijd woningvoorraad

We beschikken eind 2014 over twaalf grondposities. Het gaat hier

Precies de helft van onze woningen is ouder dan veertig

om ongeveer 52 hectare landbouwgrond (2 kavels) en tien kavels

jaar. Dit heeft invloed op de onderhoudsactiviteiten en

in stedelijk gebied. De totale waarde van de grondposities betreft

geeft ook de noodzaak aan tot transformatie van de

€ 4 miljoen, deze is opgenomen in de balans.

woningvoorraad in de toekomst. Verkoop nieuwbouw Zorgvastgoed

Vanuit het verleden hebben we nog een voorraad woningen die

Eind 2014 beschikten wij over 519 verhuureenheden in verzor-

direct voor de verkoop zijn gebouwd. Eind 2014 zijn dit er nog

gingshuizen en 361 verhuureenheden bijzondere woonvormen.

vijftien. Drie hiervan zijn teruggekochte woningen verkocht onder

Zorgconcepten en -regelgeving zijn de laatste jaren sterk veran-

voorwaarden (zoals KoopGarant). De gemiddelde verkoopprijs

derd en zetten de zorginstellingen onder soms forse druk. Dit

wordt geschat op € 180.000. De vijftien woningen staan op de

brengt risico’s met zich mee met betrekking tot de verhuurbaar-

balans voor een totaal van € 2,2 miljoen.

65

Verkocht onder voorwaarden

onze processen. We accepteren dat dit risico hoort bij de lerende

Een andere categorie ‘bezit’ betreft de woningen verkocht onder

organisatie die we willen zijn.

voorwaarden. Deze woningen zijn nog als vastgoedbelegging in de balans opgenomen aangezien niet alle rechten op de koper zijn

9.6.

FINANCIERING

overgegaan. Eind 2014 betreft dit 72 woningen met een waarde van bijna € 9 miljoen. Hiertegenover bedraagt de eveneens in de

9.6.1. BELEID

balans opgenomen terugkoopverplichting van € 9 miljoen. Gezien

De doelstellingen van het treasurybeleid zijn:

de risico’s van dit product, hebben we besloten om geen woningen

1.

Het beheersen van de inkomende en uitgaande geldstromen, waarbij de basis gevormd wordt door goed op elkaar

meer te verkopen onder voorwaarden.

afgestemde processen, naast een liquiditeitsprognose op korte en lange termijn.

Ad.5 Interne organisatie In het ondernemingsplan 2013-2017 formuleerden we de opgaven

2.

middelen.

voor de interne organisatie, waaronder verdergaande organisatieontwikkeling. Verbeteringen in de interne organisatie zijn gericht

3.

Het waarborgen van een efficiënte, blijvende toegang tot de

op een reductie van de formatieomvang met 25 fte in 2017 ten

gelden kapitaalmarkt teneinde voldoende financiële midde-

opzichte van 2013. Deze taakstelling is met de organisatieontwik-

len voor de bedrijfsactiviteiten op korte en lange termijn te

keling, die in het najaar van 2014 zijn beslag kreeg, gerealiseerd.

garanderen.

De gewenste organisatieontwikkeling concentreert zich op het

4.

Het beheersen van rente- en rendementsrisico’s die samen-

bevorderen van (persoonlijk) leiderschap, cultuur (kernwaarden

hangen met de financiering, beleggingen en liquiditeitenbe-

en competenties) en het stroomlijnen van processen.

heer. 5.

Het, binnen de kaders van het treasurystatuut, realiseren van:

In 2015 verwachten we de effecten van de nieuwe organisatie-

■

Een optimaal rendement op liquide en belegde middelen;

structuur te zien. De herinrichting van de organisatie, samen

■

Een zo laag mogelijke vermogenskostenvoet van het vreemd vermogen, met als resultaat zo laag mogelijke rentelasten.

met het verbeteren en efficiënter maken van onze processen, betekent soms ook anders leren werken. Dit kan risico’s met zich

66

Het zoveel mogelijk intern financieren van de behoefte aan

6.

Het realiseren van efficiënt betalingsverkeer.

mee brengen in de vorm van beginnersfouten, werkzaamheden die tussen ‘wal en schip’ vallen, of langere doorlooptijden van

Bedrijfsactiviteiten worden in eerste instantie gefinancierd met

eigen middelen. Het aantrekken van middelen is afhankelijk van

maximale bedrag aan geborgde leningen is, komt voor 2014 uit

het tempo waarin verkopen van bestaande woningen worden

op € 439,0 miljoen. Voor 2015 is dit voorlopig € 441,3 miljoen en

geëffectueerd, investeringen in nieuwbouw en herstructurering

voor 2016 € 438,9 miljoen. Dit borgingsplafond is gebaseerd op de

plaatshebben en verkopen van nieuw te bouwen koopwoningen

investerings- en herfinancieringsprognose 2014-2016.

plaatsvinden. Dit houdt in dat financiering op maat gewenst en noodzakelijk is. De financieringsbehoefte wordt bepaald door de

Met ingang van 2013 zijn er geen losstaande solvabiliteitsoordelen

financiële meerjarenprognose voor vijf jaar. Vanuit de jaarlijkse

meer van het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Sinds dit jaar zijn

begroting vloeit een prognose voor één jaar voort. Deze prognose

er integrale beoordelingen die zich richten op het kwalitatief en

wordt verwerkt in het treasury jaarplan. Het vormt de basis voor

kwantitatief duiden van risico’s en het plegen van interventies om

de uitvoering, de aansturing van en de controle op de treasury

risico’s te voorkomen dan wel te verkleinen. Voor Actium gaf dit

werkzaamheden voor het komende jaar. In de kwartaalrapporta-

geen aanleiding tot verdere opmerkingen of nader onderzoek.

ges wordt aangegeven wat de nieuwe prognose met betrekking tot de liquiditeitsbehoefte tot het einde van het jaar wordt. Hierbij

In 2014 is er een totaal van € 30,1 miljoen aan leningen afgelost:

wordt een analyse van de verschillen ten opzichte van het jaarplan

als gevolg van einde contractdatum € 28,2 miljoen, aan reguliere

gegeven.

aflossingen € 1,9 miljoen. Er werden geen vervroegde aflossingen gedaan. Hiertegenover staan per saldo een terugplaatsing op

9.6.2. LENINGENPORTEFEUILLE

roll-over leningen van € 7,9 miljoen en het ontvangen van € 26

Ultimo 2014 zijn onze materiële vaste activa (op bedrijfswaar-

miljoen aan nieuwe leningen. Per saldo bedraagt de kasstroom uit

de) voor 47 procent gefinancierd met vreemd vermogen. Van

financieringsactiviteiten -/- € 12,0 miljoen.

het schuldrestant van € 424,9 miljoen eind 2014, wordt € 403,1 miljoen (95%) geborgd door het WSW. € 21,8 miljoen (5%) wordt

In 2014 zijn geen leningen aangetrokken die nog gestort moeten

geborgd door gemeenten. De aflossingsverplichting 2015 is 15,9

worden in 2015 of volgende jaren.

miljoen en is verantwoord onder kortlopende schulden. De variabele roll-over leningen zijn op balansdatum 2014 voor een Naar aanleiding van de beoordeling van de financiële positie

bedrag van € 12,9 miljoen niet volledig opgenomen. Hiervan wordt

heeft het WSW op 5 juni 2014 verklaard dat Actium voldoet aan

€ 5 miljoen gebruikt als kredietbuffer. De leningenportefeuille

hun eisen van kredietwaardigheid. Het borgingsplafond, wat het

bestaat uit 89 leningen van in totaal negen geldverstrekkers.

67

9.7.

RENTERISICOBEHEER

opgenomen in geval van een negatieve waarde van de derivatenportefeuille, waarbij een totale threshold (drempelbedrag) van

9.7.1. BESCHERMING TEGEN RENTERISICO

€ 10 miljoen is overeengekomen.

Flexibiliteit in financiering is wenselijk en daarvoor worden

De stresstest op balansdatum van het Centraal Fonds Volkshuis-

mogelijkheden binnen onze leningenportefeuille gecreëerd.

vesting met een rentedaling van 2 procent komt uit op een actuele

Daarbij wordt gebruik gemaakt van roll-over leningen met een

waarde van -/- € 13,8 miljoen. We voldoen aan de stresstest met

variabele hoofdsom. Deze leningen kunnen wij op gewenste

bovengenoemde threshold van € 10 miljoen en een liquiditeitsbuf-

momenten aflossen en weer opnemen. Ultimo 2014 bestaat de

fer van € 5 miljoen.

leningenportefeuille voor 7 procent uit dit soort leningen. Deze kennen een renteconversie-moment van één of twaalf maanden.

9.7.2. ONTWIKKELING RENTERISICO

Hiernaast hebben wij één roll-over leningen met een vaste hoofd-

We willen ten hoogste een renterisico lopen tot 15 procent van de

som (3 procent van de leningenportefeuille). Uit de roll-over lenin-

leningenportefeuille. Dit meten we onder meer op de bedrijfseco-

gen kunnen renterisico’s volgen. Om deze risico’s af te dekken,

nomische methode, waarbij gekeken wordt naar het (netto) geldvo-

maken we gebruik van de volgende derivaatproducten: interne

lume over een periode van twaalf maanden wat gevoelig is voor

caps, interne floors en één renteswap. Een deel van de renterisi-

rentebewegingen. Deze berekening en norm wordt in het treasu-

co´s is op deze wijze afgedekt.

rystaat gehanteerd. Daarnaast voldoet Actium aan onderstaande renterisiconorm en berekeningswijze die het WSW voorschrijft.

De variabele roll-over leningen zijn op balansdatum voor 57 procent gevuld. De kredietcrisis heeft geresulteerd in een lage

9.7.3. RENTERISICO ‘WSW-METHODIEK’

één- en twaalfmaandsrente, wat een negatief effect heeft op de

Volgens de nieuwe richtlijnen van het WSW bestaat het renterisi-

waardering van de interne floors. Daarnaast is de langlopende

co uit de eindaflossingen en reguliere aflossingen van leningen,

rente nog steeds historisch laag, wat een negatief effect heeft op

renteconversies, opslagherziening van basisrente (voor 50 procent)

de waardering van swaps.

en rente-instrumenten. Het WSW houdt dus geen rekening met de voorgenomen investeringen. De norm die het WSW hanteert is

68

De actuele waarde van de swap komt op balansdatum uit op

15 procent van de leningenportefeuille van het laatst afgesloten

-/- € 6,9 miljoen. We hebben een algemene kredietovereenkomst

boekjaar. Deze methode en norm wordt ook in het treasurystatuut

afgesloten met ABN AMRO. Hierin is een bijstortingsverplichting

gehanteerd.

Indien het renterisico voor Actium op de WSW-methodiek wordt

Renterisico WSW methodiek (x € 1.000)

bepaald, valt het renterisico voor alle jaren ruim binnen de norm

20.000 20

van het WSW. 0

9.7.4. INTERNE ORGANISATIE RONDOM DERIVATEN

-20.000 -2

Binnen de interne organisatie van de treasuryfunctie is de directeur-bestuurder eindverantwoordelijk en houdt de raad van commissarissen (RvC) toezicht.

-4 --40.000

Onze treasurycommissie (TC) bestaat uit de directeur-bestuurder,

-6 --60.000

de manager F&C, de teammanager P&C, de medewerker P&C (uitvoerende) en een vaste externe adviseur (Thésor). -80.000

De TC komt minimaal vier keer per jaar bijeen. Alle besluiten aangaande het aangaan van nieuwe transacties, oversluitingen en alle besluiten betrekking hebbende op derivaten worden besproken in de TC en voor akkoord geparafeerd door de directeur-bestuurder en de manager F&C. Pas daarna is de medewerker P&C bevoegd tot het uitvoeren van de genomen besluiten.

2015

2016

2017

2018

2019

Cap

6.801

6.801

6.801

6.801

6.801

Swap

10.709

10.709

10.709

10.709

10.709

Conversie (rente)

-48.857

-43.510

-57.875

-65.210

-44.765

Reguliere aflossingen

-1.752

-1.659

-1.547

-1.616

-1.686

Eindaflossingen

-14.149

-9.200

0

0

-15.534

Herziening kredietopslag BRL (50%)

-6.000

-13.250

-7.000

-6.000

0

De interne organisatie rondom derivaten is verder uitgewerkt

Totaal renterisico

-53.248

-50.109

-48.912

-55.316

-44.475

in het treasurystatuut (TS) wat is vastgesteld door de directeur-

WSW norm (15%)

-63.731

-63.731

-63.731

-63.731

-63.731

-100.000

bestuurder en goedgekeurd door de RvC. Het TS wordt jaarlijks geactualiseerd. In het TS zijn de risico’s benoemd die de treasury-

De beheersing van de genoemde risico’s vindt plaats door het

functie raken, waaronder het renterisico, het kredietrisico, het

stellen van kaders en randvoorwaarden in het TS. Bij besluit-

liquiditeitsrisico, het tegenpartijrisico en de risico’s rondom

vorming vormen de kaders en randvoorwaarden uit het TS het

derivaten en beleggingen.

toetsingskader. Treasury maakt integraal onderdeel uit van de

69

interne sturing en beheersing en is geïntegreerd in de p&c-cyclus.

9.8.

MEERJARENPERSPECTIEF

Zo stellen we jaarlijks een treasuryjaarplan op als onderdeel van

In onderstaand overzicht is het eigen vermogen aangepast op het

de begroting en rapporteren we ieder kwartaal over de voortgang.

resultaat van 2014 en doorgerekend naar latere jaren.

Om voldoende professionaliteit te waarborging binnen de toezicht-

Bovenstaand overzicht is opgesteld op basis van waardering op

houdende rol van de RvC wordt er periodiek een treasurycursus

bedrijfswaarde voor de DAEB activiteiten en op marktwaarde voor

of -seminar gevolgd en zijn er meerdere leden die een financiële

de niet-DAEB activiteiten.

achtergrond hebben. De monitoring van de marktwaarde van derivaten en de hieraan

Belangrijke risicofactoren die op het meerjarenperspectief zowel

gekoppelde liquiditeitsbuffer vindt maandelijks plaats bij de

een gunstige als ongunstige invloed kunnen uitoefenen, zijn:

interne controle en zo nodig frequenter bij een sterk dalende

■

verhuurderheffing en belastingdruk;

rente. Voor deze berekeningen maken we gebruik van de treasury

■

de renteontwikkeling;

toolkit van Thesor. De marktwaarde van de derivaten, de benodig-

■

de realisatie van geprognosticeerde verkopen;

de liquiditeitsbuffer en de daaraan gekoppelde liquiditeitsrisico’s

■

de mogelijkheden tot realisatie van de geplande huursom-

en liquiditeitsplanning zijn een vast agendapunt binnen de TC.

stijgingen.

Meerjaren perspectief begroting 2015-2019

70

(bedragen x € 1.000) Huursomstijging Eigen vermogen (x 1000) Jaarresultaat voor belasting Jaarresultaat na belasting Onrendabele investeringen Onderhoudsuitgaven Energetische maatregelen (naar label B) Solvabiliteit Rentabiliteit eigen vermogen Operationele kasstroom (voor fictieve aflossing) Investeringskasstroom Financieringskasstroom * Huursomstijging is exclusief huurharmonisatie.

2015

2016

2017

2018

2019

1,75% 505.991 20.944 20.944 1.688 24.674 6.903 51,63% 4,14% 20.669 -13.391 -7.278

3,00% 523.421 17.440 17.440 7.222 27.989 11.332 51,80% 3,33% 9.949 -33.279 23.329

3,50% 538.021 10.292 10.292 10.068 30.205 9.940 51,66% 1,91% 11.192 -26.387 15.196

2,00% 561.360 19.106 19.106 6.262 32.548 9.329 52,45% 3,40% 10.993 -23.527 12.531

2,00% 583.428 18.885 18.885 4.290 30.113 11.953 53,40% 3,24% 12.212 -14.428 2.218

9.9.

VERBINDINGEN - DINGSPEL ASSEN BV

evenmin zijn opstallen verkocht. Het verschuldigde rentepercen-

Dingspel Assen BV is bij notariële akte opgericht op 15 maart 2007.

tage bedraagt de jaarlijks op 1 januari geldende 1-jaars Euribor,

Vennoten van deze besloten vennootschap waren Woonstich-

die verhoogd wordt met 1 procent. De rente voldoen we aan het

ting Actium, Stichting Woningbeheer Assen en Credo Integrale

einde van elk kwartaal. De verdeling hiervan vindt plaats conform

Planontwikkeling BV. Credo Integrale Planontwikkeling BV heeft

de leningverhouding.

33,33 procent van de geplaatste aandelen en Stichting Actium 66,66 procent van de geplaatste aandelen.

Het resultaat over het boekjaar 2014 bedraagt € 6.310 positief. In 2013 was dit € 13.189 positief. Het resultaat wordt toegevoegd aan

We gingen een samenwerking met Credo Integrale Planont-

het eigen vermogen van Dingspel Assen BV. Voor het aandeel in

wikkeling BV aan om de transformatie tot stedelijk woongebied

het negatieve vermogen van Dingspel hebben wij geen voorziening

van een gedeelte van het oude stadsbedrijventerrein in Assen

opgenomen omdat wij ons niet aansprakelijk hebben gesteld voor

te realiseren. Deze samenwerking is vastgelegd in het Treanth

de schulden die door Dingspel zijn aangegaan.

Consortium. Voor alle verbindingen geldt dat de directeur-bestuurder van Dingspel Assen BV heeft ten doel de aan- en verkoop van onroe-

Actium tevens bestuurder is van de verbindingen. Daarmee vallen

rende zaken en het beheren van de verworven locaties. Actium

de verbindingen ook onder het toezicht van de raad van commis-

bezit twee derde deel van het geplaatste aandelenkapitaal van

sarissen van Actium. De jaarrekeningen van de verbindingen

€ 18.000. Er zijn tot nu toe geen woningen in de verbinding gerea-

worden goedgekeurd door de raad van commissarissen, net als

liseerd. Ter gedeeltelijke financiering van de door Dingspel Assen

activiteiten die in de verbindingen plaatsvinden.

BV verrichte aankopen verstrekten wij geldleningen van in totaal € 1.110.138. Voorwaarden zijn dat deze geldleningen uitsluitend bestemd zijn voor de financiering van locaties binnen het plangebied Havenkwartier en dat de geldleningen uiterlijk lopen tot 1 januari 2020.

Dingspel Assen BV is niet geconsolideerd meegenomen in de jaarrekening. In 2014 vonden geen nieuwe verwervingen plaats,

71

Deelneming Dingspel Assen BV wordt gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode, te weten tegen de nettovermogenswaarde ultimo boekjaar. Dit betekent dat de deelneming wordt gewaardeerd op dezelfde grondslagen als die van Actium. Doordat het aandeel van de deelnemende rechtspersonen een negatieve nettovermogenswaarde betreft, wordt hier in het jaarverslag van Actium geen voorziening voor meegenomen (RJ252.402). Naam

Zetel

Maatsch. kapitaal

Gestort kapitaal

Deelname

Type deelneming

Dingspel Assen BV

Assen

€ 90.000

€ 12.000

66,67 %

Vastgoedontwikkeling

9.10. ONBEBOUWDE GRONDEN Sinds 1998 hebben wij in de gemeente Hoogeveen in en rond Fluitenberg circa 52 hectare aan onbebouwde gronden in bezit. Voor deze grondposities sloten we samenwerkingsverbanden af met twee aannemers. In overleg met deze partijen werken we aan een exit-strategie. Het doel is om deze gronden zo spoedig mogelijk te verkopen. Met één van deze partijen spraken we af dat we de grond aan deze partij te koop aanbieden. Ook met de andere partij zijn we in onderhandeling.

72

interne organisatie HOOFDSTUK 10

10.1.1. REORGANISATIE IN TWEE FASEN

ncieel et als doel een fina m n de er se ni ga or “We re woningcorporatie. ge di en st be st om ek solide en to en albaar en goed won ta be e di ie at or rp Een co in ogelijk maakt, nu en voor onze klanten m ber 2014 stond onze to ok 1 Op . st om ek de to nieuwe vorm.” organisatie in haar

We verdeelden de reorganisatie in twee fasen. In 2013 kreeg de structuur op hoofdlijnen vorm en gaf de ondernemingsraad een positief advies op het herinrichtingsplan. Parallel hieraan kwamen we met de vakorganisaties FNV Bouw en CNV Vakmensen een sociaal plan overeen. Eind november 2013 startten we met de uitvoering van de eerste fase van de reorganisatie: de herin-


richting van het hoger- en middenmanagement. Met de interne benoeming van de sectormanagers in januari 2014 en teammanagers in februari 2014 werd fase 1 afgerond. Drie vacatures

AM Assen

kregen via externe werving later in 2014 hun invulling. Het ging om de functies manager finance & control, teammanager klant en teammanager financiën.

10.1. ORGANISATIEONTWIKKELING We bewegen ons – zoals dit jaarverslag ook laat zien – in een

Aansluitend aan de benoeming van het hoger- en middenma-

veranderende omgeving. Deze veranderingen zijn van invloed op

nagement startte fase twee. Met de herinrichtingsplannen per

onze organisatie en onze werkwijze. We constateerden in 2013 dat

sector legden we hiervoor de basis. Na een positief advies van

de inrichting van onze organisatie onvoldoende antwoord gaf op

de Ondernemingsraad, eind april, is een intensief en zorgvuldig

de opgaven en vraagstukken en verwoordden dit in ons onderne-

traject in gang gezet, gericht op communicatie en dialoog met

mingsplan 2013-2017 ‘Met minder meer toekomst’.1

alle betrokken medewerkers. Een groot aantal medewerkers kon

Dit betekende voor ons de start van een interne reorganisatie,

direct worden benoemd, hun functie werd niet gewijzigd. Voor veel

waarbij de structuur werd aangepast en het aantal fte’s werd

anderen brak een onzekere periode aan met de vraag of er nog

teruggebracht. Ook werken we aan ontwikkeling van de organisa-

plek zou zijn bij Actium. Uiteindelijk hebben we in deze tweede fase

tie, gericht op samenwerken, vernieuwing en (persoonlijk) leider-

vijf medewerkers met een vast contract niet kunnen benoemen

schap

en namen we afscheid van twee medewerkers met een tijdelijk

74

contract. Dit aantal is relatief klein, omdat elf collega’s zelf beslo1 Te vinden op www.actiumwonen.nl -> over Actium.

ten gebruik te maken van de mogelijkheden van het sociaal plan.

Medewerkers met een vast contract die afscheid namen, volgen

geven een impuls aan het creëren van een lerende organisatie,

een outplacementtraject, waarin ze negen maanden begeleid

waarin mensen elkaar vinden, ideeën worden doorgegeven en

worden in hun zoektocht naar nieuw werk.

opgepakt en de menselijke maat regeert. Een organisatie ook, waar kennis en expertise wordt gedeeld en waar men elkaar

10.1.2. COLLEGIALITEIT EN BETROKKENHEID

versterkt op het gebied van leiderschap en bedrijfsmatige zaken.

Ondanks de roerige periode, kijken we met een tevreden gevoel terug op het afgelopen jaar. We spreken graag ons respect uit

Samen werken we aan de toekomst

voor het begrip dat de medewerkers opbrachten en toonden in

De (nieuw gevormde) afdelingen binnen onze organisatie vervol-

de onzekere periode van de reorganisatie. De collegialiteit en de

gen ook hun reis. Via de dagelijkse werkzaamheden, nieuwe

betrokkenheid bij de organisatie en bij onze klanten bleven hoog.

projecten en teamontwikkelingsdagen werken zij aan de opgaven

Daar zijn we trots op. Uit de evaluatie is gebleken dat de medewer-

uit ons Strategisch Ondernemingsplan 2013 – 2017. Zo komt ons

kers waardering hadden voor het sociaal plan hadden en voor

ondernemingsplan tot leven in gedrag en resultaat.

de goede en zorgvuldige communicatie, waarbij ook aandacht was voor emotie. Op 1 oktober 2014 stond de organisatie in haar

Kennisbijeenkomsten

nieuwe vorm.

Eind 2014 zijn we gestart met kennisbijeenkomsten. In een kennisbijeenkomst staat een actueel thema centraal, dat door iedereen

10.1.3. OP ONTDEKKINGSREIS

ingebracht mag worden. De eerst bijeenkomst ging over de parle-

In november hebben we de jaarlijkse Actium-dag gebruikt als

mentaire enquête en de herziening op de woningwet. Wat is onze

markeringsmoment. Het werd een dag met aandacht voor

visie hierop, welke acties moeten we ondernemen? Deze bijeen-

terugkijken en afronden, maar ook een dag met de blik vooruit.

komst was druk bezocht en werd goed gewaardeerd.

Het Actium-thema voor het komend jaar is gepresenteerd: ‘Op ontdekkingsreis’.

10.2. PERSONEEL Onze medewerkers zorgen voor de dienstverlening aan onze

Leiderschapsprogramma

klanten. Zij geven uitvoering aan de strategie en zijn het gezicht

Het leiderschapsprogramma is een van de expedities van onze

naar buiten. Hoe ziet ons personeelsbestand er uit en welke

‘ontdekkingsreis’. Hoger- en middenmanagement werken actief

gebeurtenissen deden zich voor? Wij hebben de belangrijkste

samen aan een gedeelde en gedragen visie op het leiderschap en

cijfers en gebeurtenissen op een rij gezet.

75

10.2.1. WERKGELEGENHEID

de disciplines, te weten planmatig onderhoud, serviceonderhoud,

Op 31 december 2013 hadden we 184 medewerkers in dienst

juridische zaken en facilitaire zaken. Ook boden we een werkerva-

(165,8 fte). Op 31 december 2014 bedraagt het totale personeels-

ringsplaats aan een academicus binnen strategie en beleid en aan

bestand 165 medewerkers (149,17 fte). Dit is inclusief de medewer-

een medewerker DIV binnen facilitaire zaken.

kers die we inhuren vanwege ondercapaciteit door bijvoorbeeld opleidingstrajecten als gevolg van de reorganisatie.

10.2.3. OPLEIDINGEN In 2014 besteedden we € 133.249 aan diverse opleidingen. Hiervan

Na de plaatsingsprocedure resteerden vijf vacatures. Daarvan zijn

is € 34.587 bekostigd vanuit het door de cao toegekende, indivi-

op 31 december 2014 twee ingevuld. Voor de werving maken we

duele loopbaanbudget van medewerkers. Er werd een groot

gebruik van onze eigen website, loopbaaninitiatief (een samen-

aantal opleidingen gevolgd waarin kennis en vaardigheidstrai-

werkingsverband van de noordelijke corporaties) en Noorder-

ning centraal stonden. Ook kregen enkele medewerkers externe

link. Daarnaast zetten verschillende collega’s social media in om

coaching. We maakten gebruik van de subsidiemogelijkheden

vacatures bekend te maken en maken we gebruik van onze eigen

voor gevolgde opleidingen. We ontvingen van het Fonds Leren en

social media kanalen.

Ontwikkelen Woningcorporatie (FLOW) een bedrag van € 51.063.

10.2.2. STAGES, OPLEIDINGS- EN WERKERVARINGSPLAATSEN

10.2.4. JUBILEA In 2014 waren er zeven jubilerende medewerkers:

Om te zorgen voor voldoende opleidingsplaatsen in de bouw, sloten

■

vier medewerkers 12,5 jaar in dienst;

we samen met zes andere corporaties (Domesta, Lefier, Woonser-

■

twee medewerker 25 jaar in dienst;

vice, De Volmacht, Woonborg, Woonconcept) in het voorjaar van

■

één medewerker 40 jaar in dienst.

2010 het convenant ‘Afspraak = afspraak’ met het OCB in Ruinen, het Alfa-college in Hoogeveen en het Drenthe College in Emmen.

10.2.5. ZIEKTEVERZUIM

In 2014 volgde één leerling zijn praktische opleiding binnen onze

Het ziekteverzuim (exclusief zwangerschapsverlof) over 2014

afdeling serviceonderhoud.

bedroeg 5,67 procent. Dit is 0,4 procent hoger dan in 2013. Dit hogere verzuimpercentage wordt met name veroorzaakt door lang

76

In 2014 hadden we vijf stagiairs. Het betreft stagiairs van MBO-,

verzuim (langer dan 42 dagen). Dit zien we terug in de gemiddelde

HBO- en academisch niveau. Ze liepen hun stages bij verschillen-

verzuimduur. Deze steeg in 2014 fors naar 17,65 dagen ten opzich-

te van 5,01 dagen in 2013. De ziekmeldingsfrequentie bleef ten

■

Om het proces van werving & selectie efficiënter te laten verlo-

opzichte van het voorgaande jaar gelijk met 1,08. In 2014 stroomde

pen, maken we gebruik van de applicatie Zelfwerven. Deze

niemand in de WIA.

webapplicatie houdt de database van sollicitanten centraal bij en verricht alle communicatie met de kandidaten binnen de

10.2.6. ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

applicatie. Door de inzet van zelfwerven verloopt het proces van

In 2013 voerde de Inspectie SZW een inspectie uit in het kader

werving & selectie zowel voor de sollicitant als voor ons effici-

van het landelijk inspectieproject woningcorporaties, gericht op

ent, professioneel en eigentijds.

het beleid en uitvoering rond agressie en geweldsrisico’s waaraan

■

Ook vond in 2014 in het kader van loopbaanontwikkeling

medewerkers in onze branche blootstaan. We voldeden groten-

opnieuw een ‘Kijk op je loopbaan-dag’ plaats. Een dag waarin

deels aan de verplichte beleids- en uitvoeringsaspecten. Op één

medewerkers stilstaan bij hun (duurzame) inzetbaarheid en

punt voldeden we niet: iedere medewerker met klantcontacten

leren hoe ze deze kunnen vergroten.

behoort de juiste voorlichting en instructie te ontvangen over

■

Eind 2014 actualiseerden we de gesprekscyclus. In drie formele

agressie en geweldsrisico’s. In 2013 maakten we daarom een start

gesprekken per jaar bespreken medewerker en leidingge-

met de training ongewenst gedrag en agressie. Dit is een training

vende het functioneren en de (persoonlijke) ontwikkeling van

die de Arbowet verplicht stelt voor alle medewerkers met klant-

de medewerker. Aansluitend bij de organisatieontwikkeling

contacten.

is er meer aandacht voor de dialoog, talenten en 360 graden

In 2014 voerde de inspectie SZW een her-inspectie uit op de in

feedback. Daarnaast introduceerden we een koppeling tussen

2013 geconstateerde risico’s. Uit deze inspectie bleek dat we alle

beoordelen en belonen.

nodige maatregelen had getroffen om het beleid op het gebied van agressie en geweld te complementeren en te verankeren in de organisatie.

10.2.8. INTEGRITEITSCODE EN KLOKKENLUIDERREGELING Integriteit is onderdeel van de gesprekscylcus. Daarmee creëren

10.2.7. PERSONEELSINSTRUMENTEN ■

we bewustwording bij medewerkers over mogelijke risico’s en –

In 2014 starten we met een pilot ‘flexibel werken’. Onderdeel

nog belangrijker – hoe hiermee om te gaan. Er is in 2014 geen

daarvan is zelfroosteren, een innovatieve manier van werktij-

beroep gedaan op de Klokkenluidersregeling.

denplanning om optimale flexibiliteit binnen de organisatie te bereiken. In 2015 evalueren we deze pilot.

77

10.2.9. CAO EN ARBEIDSVOORWAARDEN ACTIUM

10.3. HUISVESTING

De laatste CAO Woondiensten is van 2013. Deze CAO had een

Op 17 maart 2014 betrokken we ons nieuwe kantoor aan de

looptijd van zes maanden tot 1 januari 2014. Het is Aedes en

Portugallaan te Assen. De medewerkers van de kantoorpanden

werknemersorganisaties in 2014 niet gelukt om tot nieuwe

in Assen kwamen daarmee samen te werken in een gebouw. Het

CAO-afspraken te komen. Dit betekent dat de afspraken uit de

nieuwe pand biedt de nodige voordelen. Zo maken we minder

CAO van 2013 blijven gelden voor de medewerkers.

reiskosten, heeft het pand minder onderhoudskosten en lagere energielasten. We verwachten hiermee drie tot vier ton per jaar

In 2014 kwamen we na een onderhandelingstraject met de Onder-

te besparen op onze huisvesting. Ook vergemakkelijkt het samen-

nemingsraad tot een nieuw pakket aan eigen arbeidsvoorwaarden,

gaan naar één kantoor de samenwerking. Medewerkers waarde-

dat naast de CAO Woondiensten bestaat. Om een solide en finan-

ren het nieuwe kantoor. Het gebouw heeft twee kantoorvleugels

cieel gezonde organisatie te blijven, zijn onze bestaande arbeids-

met open werkplekken, kantoren en vergaderruimtes. Tussen de

voorwaarden versoberd. Via een achterbanraadpleging stemden

twee vleugels ligt het middengebied, de centrale ontmoetingsplek

de medewerkers in met deze gewijzigde arbeidsvoorwaarden.

voor medewerkers en bezoekers.

10.3.1. SNELLE VERHUIZING

betrokken we ons “Op 17 maart 2014 n de Portugallaan nieuwe kantoor aa hten met in Assen. We verwac sting drie tot onze nieuwe huisve besparen.” vier ton per jaar te


De verhuizing verliep soepel. Op vrijdag 14 maart waren onze kantoren een dag dicht voor de verhuizing, zodat in het weekeind alle voorzieningen konden worden aangesloten en de systemen getest. Dat maakte dat we op maandag 17 maart vanaf ons nieuwe kantoor weer volledig beschikbaar waren voor onze klanten.

10.3.2. DICHT BIJ DE KLANT De meeste medewerkers werken nu vanuit Assen. Dit betekent AM Assen

niet dat we uit de regio verdwijnen. Persoonlijk contact blijft belangrijk. Er zijn altijd medewerkers te vinden in het werkgebied.

78

We hebben ook nog een kantoor in Ruinen en in Oosterwolde waar klanten op vaste dagen terecht kunnen.

10.4. INFORMATISERING EN AUTOMATISERING

digitale dienstverlening centraal in het ontwerp voor de toekom-

In maart 2014 zijn de ICT-voorzieningen succesvol verhuisd naar

stige ICT-applicatiearchitectuur. Zo dragen we ook bij aan onze

het nieuwe kantoorpand. In één weekend is de complete verza-

ambitie om in de komende jaren klanten plaatsen tijdongebon-

meling aan ICT-systemen en werkplekvoorzieningen ontman-

den van dienst te zijn. De tijdslijn van het totale omvormingspro-

teld, verhuisd en opnieuw opgebouwd aan de Portugallaan. Op

gramma loopt door tot eind 2017, dat als Nieuw Online Actium

maandagochtend konden alle werkprocessen ongestoord van

(NOA) is gedoopt.

start. Bij de verhuisoperatie is een vernieuwingsslag doorgevoerd, waarbij de ICT infrastructuur klaar is gemaakt voor de toekomst.

rmingsprogramma “Met ons ICT-omvo werken Nieuw Online Actium ende we aan een vernieuw ectuur die onder ICT-applicatiearchit jdongebonden andere plaatsen ti elijk maakt.” dienstverlening mog


AM Assen

10.4.1. NIEUW ONLINE ACTIUM Voortbordurend hierop is na de zomer gestart met het opstellen van een omvormingsprogramma voor onze bedrijfsapplicaties. Inzet is enerzijds om vereenvoudiging en standaardisatie door te voeren, kosten te verlagen en flexibeler in te kunnen spelen op veranderingen. Anderzijds staat vooral het digitaal werken én de

79

bestuursverklaring HOOFDSTUK 11

Actium onderschrijft het belang van een deugdelijk ondernemingsbestuur, dat

bestuur richt zich bij de vervulling van haar taak naar het belang van de organi-

integer en transparant handelt, goed toezicht houdt op het ondernemingsbestuur

satie in het licht van haar doelstelling en de met haar verbonden onderneming.

en verantwoording aflegt over het gevoerde toezicht. Voor de inrichting van het

Zij weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van de bij de organisa-

ondernemingsbestuur is de Governancecode voor woningcorporaties leidend.

tie betrokkenen af. Het bestuur verschaft de raad van commissarissen tijdig alle

Deze code passen we zoveel mogelijk toe en de beginselen worden in hoofdlij-

informatie die nodig is voor het uitoefenen van de taak van de raad van commissa-

nen onderschreven. Daar waar we de best-practice bepalingen niet toepassen,

rissen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante weten

is dit gemotiveerd. Een overzicht van de geldende bepalingen, en de toepassing

regelgeving en het beheersen van de risico’s verbonden aan de activiteiten van

daarvan, is opgenomen op onze website.

de organisatie. Het bestuur rapporteert hierover en bespreekt de interne risicobeheersingssystemen met de raad van commissarissen en de auditcommissie.

Governance

Het huidige bestuur is benoemd voor de periode van vier jaar. De taak en werkwij-

Onderstaand zijn de hoofdlijnen van de corporate-governancestructuur weerge-

ze van het bestuur zijn vastgelegd in een directiereglement.

geven. De door Actium gehanteerde principes zijn vastgelegd in afzonderlijke documenten, waaronder:

Tegenstrijdige belangen

■

Reglement raad van commissarissen;

Het beleid van Actium is er op gericht dat elke vorm van belangenverstrengeling

■

Reglementen auditcommissie, remuneratiecommissie, selectiecommissie

wordt vermeden. In het verslagjaar heeft zich op geen enkele wijze enige vorm van

raad van commissarissen;

belangenverstrengeling, het bestuur aangaande, voorgedaan.

■

Profielschets raad van commissarissen;

■

Directiereglement;

Verklaring

■

Integriteitscode;

De directeur-bestuurder van Actium verklaart dat alle uitgaven in het boekjaar

■

Klokkenluidersregeling.

2014 in het belang van de volkshuisvesting zijn gedaan (conform artikel 26 BBSH).

Bovengenoemde reglementen zijn samengesteld met inachtneming van de code

De jaarstukken 2014 zijn opgesteld in overeenstemming met de Governancecode

en beschikbaar gesteld op onze website.

woningcorporaties.

Taak en werkwijze bestuur

Assen, mei 2015

Het bestuur is belast met het besturen van de organisatie, wat onder meer inhoudt dat het verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen, de strategie,

Elles Dost

de financiering, het beleid en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkeling.

Directeur-bestuurder

Het bestuur legt hierover verantwoording af aan de raad van commissarissen. Het

81

verslag van de raad van commissarissen HOOFDSTUK 12

Met dit jaarverslag legt de raad van commissarissen verant-

maar ook de inhoudelijke leidraad bij het beoordelen van beleid en

woording af over de wijze waarop zij in 2014 invulling gaf aan de

van voornemens en prestaties van Actium.

uitvoering van haar taken en bevoegdheden als toezichthouder en werkgever.

Daarnaast toetst de raad of het beleid van de directeur-bestuurder aan de wettelijke, statutaire en andere interne voorschriften

Taken en bevoegdheden

voldoet en toetst de raad de zorgvuldigheid van de besluitvorming.

De raad van commissarissen houdt toezicht op het functioneren

De raad van commissarissen onderschrijft de bepalingen over

van de directeur-bestuurder van Actium en de algemene gang van

intern toezicht zoals vastgelegd in de Governancecode Woning-

zaken binnen deze organisatie. De raad is daarnaast verantwoor-

corporaties.

delijk voor de benoeming (en eventuele schorsing of ontslag) van de directeur-bestuurder en stelt de beoordeling, bezoldiging en

Samenstelling van de raad van commissarissen

arbeidsvoorwaarden van de directeur-bestuurder vast. De raad

De raad van commissarissen van Actium startte in 2014 met vijf

van commissarissen geeft de accountant opdracht voor de contro-

leden. Met de benoeming van de heer Boer als huurderscommis-

le van de jaarstukken.

saris per 17 februari kwam de raad op het gewenste aantal van zes leden. Helaas werd de raad op 28 april 2014 opgeschrikt door

De raad van commissarissen handelt op basis van de bevoegdhe-

het overlijden van mevrouw Schievink, voorzitter van de raad van

den die in de statuten zijn omschreven. De werkwijze van de raad is

commissarissen.

beschreven in het reglement van de raad van commissarissen. Dit reglement omvat onder meer een profielschets voor de leden van

In de vergadering van de raad van 26 mei is de heer Urlings

de raad, regels over (her)benoemingen, schorsing en/ of ontslag

benoemd tot voorzitter en mevrouw Roos tot vicevoorzitter van de

van leden van de raad, onverenigbaarheden en taken van de raad.

raad van commissarissen. In juni 2014 is gestart met de werving van een nieuwe commissaris met het kennisgebied “sociaaleco-

Toezichtkader

nomisch (maatschappelijk)”. Hierop is de heer Van der Heide per

De raad van commissarissen hanteert het Strategisch Onderne-

1 september 2014 benoemd.

mingsplan 2013-2017, waarin de volkshuisvestelijke doelen van Actium zijn geformuleerd, en de begroting als toezichtkader. Het

De samenstelling van de raad van commissarissen van Actium

ondernemingsplan vormt niet alleen een belangrijk uitgangspunt,

komt overeen met de statutaire bepalingen van Actium. Actium

83

streeft naar een evenwichtige verdeling van de raad van commis-

Overzicht nevenactiviteiten commissarissen

sarissen.

De leden van de raad van commissarissen bekleedden in 2014 de

Ultimo 2014 bestaat er echter geen evenwichtige verdeling (zoals

volgende relevante (neven)functies:

bedoeld in de wet bestuur en toezicht) van de raad van commissarissen als gevolg van het onverwachte wegvallen van één van de

F.A. Boer

commissarissen. Bij (her)benoeming in 2015 zal Actium streven

- Senior adviseur en interim projectmanager USG Engineering

naar het herstellen van de evenwichtige verdeling van deze zetels

- Bouwkundig adviseur ZZP

door dit in het wervings- en selectieproces nadrukkelijk te laten

- Bestuurslid basisschool EBS-De Fontein in

meewegen. Uiteraard blijven aspecten als ervaring, achtergrond,

Hoogeveen

vaardigheid en kennis en inzicht eveneens onderdeel van de selec-

L. van Gent

- Geen nevenfuncties

tie.. Per 31 december 2014 bestond de raad van commissarissen

A. van der Heide

- Eigen Interim, advies en coaching bureau

uit de volgende leden:

- Lid landelijke geschillencommissie Zorg in Den Haag

Samenstelling en benoeming

84

- Lid raad van toezicht Zorgbelang-Profeit

Functie

Benoemd tot december

Zittingstermijn

E.H.C. van der Laan - Gemeentesecretaris gemeente Achtkar-

Naam

Huurdersvoordracht

Drenthe

F.A. Boer

Lid

H

2018

1e termijn

- Algemeen Commandant Bevolkingszorg

L. van Gent

Lid

H

2016

2e termijn

A. van der Heide

Lid

2018

1e termijn

E.H.C. van der Laan

Lid

2015

1e termijn

A.J. Roos

Vicevoorzitter

2015

1e termijn

W.P.M. Urlings

Voorzitter

2016

2e termijn

- Lid raad van toezicht Het Poortje in Groningen

spelen

Veiligheidsregio Fryslân A.J. Roos

- Advocaat Omny De Vries Advocaten te Wolvega - Commissaris Rabobank Heerenveen-Zuid Oost Friesland

W.P.M. Urlings

- Maatschappelijk zelfstandig ondernemer - Voorzitter bestuurscommissie Dwingeler-

veld - Voorzitter Commissies Regionaal Overleg Luchthavens Eelde en Hoogeveen

bevallen. Het is een lichte en gebruiksvriendelijke plek om te werken en om mensen te ontvangen. Ook de verwachte bezuinigingen op de exploitatie zijn gehaald.

- Waarnemend burgemeester gemeente Almelo

Om het functioneren van het intern toezicht te verbeteren, heeft de raad van commissarissen in 2014 de visie op het intern toezicht

Activiteiten van de raad van commissarissen

herijkt en op basis hiervan doelen voor het toezicht geactuali-

De raad van commissarissen kwam in 2014 tien keer in reguliere

seerd. Het fundament van het toezicht betreft een vernieuwde en

vergadering bijeen. Naast deze vergaderingen waren er bespre-

gedragen visie op toezicht. Deze visie stelt de raad van commissa-

kingen in de verschillende commissies. De raad van commissaris-

rissen in staat om als één geheel te functioneren en vanuit heldere

sen sprak verder eenmaal met de ondernemingsraad en eenmaal

kaders te acteren, zowel richting de werkorganisatie als richting

met het huurdersplatform MEVM. De directeur-bestuurder was

de bestuurder. De volgende visie is opnieuw geformuleerd tijdens

aanwezig bij de bijeenkomsten van de raad van commissarissen,

het genoemde proces:

met uitzondering van de zelfevaluatie van de raad van commissarissen.

“De raad van commissarissen is een gezaghebbende raad die streeft naar doeltreffend toezicht. De raad is onafhankelijk in staat

Naast de reguliere onderwerpen, waaronder kwartaalrapporta-

een oordeel te vormen over de wijze waarop de corporatie “Actium”

ges, jaarrekening en jaarverslag (in bijzijn van de onafhankelijke

haar maatschappelijke taak vervuld. De continuïteit, aansluiting

accountant), begroting en meerjarenprognoses en de manage-

op het vastgestelde risicoprofiel en de financiële gezondheid van

mentletter 2014, was er uiteraard veel aandacht voor de actuele

de corporatie zijn randvoorwaardelijk voor de uitoefening van de

organisatieontwikkelingen.

maatschappelijke taak. De raad houdt actief toezicht met oog voor gepaste distantie en goed werkgeverschap. Tevens streeft de raad

Meer specifiek zijn het Strategisch Ondernemingsplan en het

naar een optimale wisselwerking tussen raad en bestuur waarbij

reorganisatieplan behandeld. In het kader van de bezoldiging van

uitgegaan wordt van samenwerking waar het kan, en tegenkracht

bestuurder en toezichthouders is de Wet Normering Topfunctio-

waar nodig. De raad bepaalt zijn eigen toezichtkader, agenda en

narissen publieke en semipublieke sector uitvoerig aan de orde

informatiebehoefte en streeft te allen tijde naar adequate deskun-

geweest. Het eerste jaar in de nieuwe centrale huisvesting is goed

digheid. De kracht van de raad zit in de verbinding van de diverse

85

invalshoeken en in het vervullen van zijn taak is de raad zichtbaar

Zelfevaluatie

naar zowel de interne werkorganisatie als de maatschappij.”

De raad van commissarissen heeft in 2014, buiten aanwezigheid van de bestuurder, haar eigen functioneren uitvoerig besproken

De raad van commissarissen heeft in 2014 besluiten genomen

en getoetst aan weten regelgeving. Een jaarlijkse zelfevaluatie

over de volgende onderwerpen:

wordt voorgeschreven door de Governancecode Woningcorpora-

■

Voordracht commissaris;

ties, maar wordt ook door de raad noodzakelijk en van toegevoeg-

■

Besluit honorering directeur-bestuurder en leden raad van

de waarde geacht. De zelfevaluatie heeft dit jaar intern plaats-

commissarissen;

gevonden. In 2015 laat de raad zich bij de zelfevaluatie bijstaan

■

Opdracht accountant;

door een externe deskundige. De raad heeft geconcludeerd qua

■

Instemming met de vernieuwde dashboardsturing;

samenstelling over de gewenste competenties te beschikken en

■

Vaststelling visie op toezicht.

voldoet daarmee aan het functieprofiel, evenals dat zij het toezicht in 2014 naar behoren heeft uitgevoerd.

In de vergaderingen van de raad van commissarissen is voorts aan de volgende (voorgenomen) besluiten van de directeur-bestuurder

Commissies

goedkeuring verleend:

Begin 2014 waren drie raadscommissies werkzaam: een audit-

■

Activiteitenoverzicht 2014;

commissie, een remuneratiecommissie en een selectiecommis-

■

Calculatiestatuut 2014;

sie. In de loop van 2014 zijn de selectie- en de remuneratiecom-

■

Treasurystatuut;

missie samengevoegd omdat er sprake was van een personele

■

Treasury jaarplan 2014;

unie (dezelfde commissarissen waren in beide commissies actief)

■

Jaarstukken 2013: Volkshuisvestingsverslag 2013, financiële

en er efficiencywinst geboekt kon worden.

jaarstukken;

86

■

Accountantsverslag over 2013;

Auditcommissie

■

Jaarrekening 2013 Dingspel Assen BV;

De auditcommissie werd in eerste instantie gevormd door de heren

■

Voortgang reorganisatieplan herinrichting Actium;

Van der Laan (voorzitter), Urlings en Boer. Nadat de heer Urlings

■

Investeringsstatuut en format investeringsprojecten;

het voorzitterschap van de RvC heeft overgenomen nam de heer

■

Volmacht WSW hypotheek.

Van der Heide zijn plaats in de auditcommissie in. In 2014 kwam de auditcommissie twee keer bij elkaar. Bij deze vergaderingen

waren ook de bestuurder, de controller en de manager Finance

In het kader van remuneratiewerkzaamheden zijn de volgende

& Control aanwezig. Bij de behandeling van het jaarverslag over

onderwerpen behandeld:

2013 en de managementletter 2014 nam ook de externe accoun-

■

het vaststellen van het beoordelingskader voor de directeur-bestuurder

tant aan de vergadering deel. Daarnaast zijn onder andere de volgende onderwerpen aan de

■

de opvolging van mevrouw Schievink

orde geweest: Het Jaarplan 2015, activiteitenoverzicht en de

■

de Wet Normering Topfunctionarissen publieke- en semipublieke sector

begroting in meerjarenperspectief, het integraal risicomanagement, ratio’s en KPI’s, de gevolgen van de nieuwe woningwet, de

■

de wijziging pensioenwetgeving per 1 januari 2015.

ontwikkeling van fiscaal beleid, de audit inkomenstoets, DAEB en niet DAEB-bezit en de (onafhankelijke) positie van de controlfunc-

Directeur-bestuurder

tie/concerncontroller.

Sinds juni 2012 is mevrouw Dost directeur-bestuurder van Actium.

De auditcommissie heeft in 2014, mede naar aanleiding van het

Actium heeft gekozen voor een eenhoofdig bestuur, passend bij de

‘regelementen onderzoek’ van de RvC, besloten vanaf 2015 een

omvang van de organisatie, daarom kan niet worden voldaan aan

overleg te organiseren met de accountant buiten afwezigheid van

een evenwichtige verdeling van het aantal zetels (zoals bedoeld

de directeur-bestuurder.

in de wet bestuur en toezicht). Op dit moment heeft Actium geen intenties om deze omvang op korte termijn te wijzigen. Mevrouw

Remuneratie- en selectiecommissie

Dost vervulde in 2014 de volgende nevenfuncties:

De commissie bestond vanaf september 2014 uit de heer Van Gent

2006-heden Lid bestuur Stichting Overleg Directeuren Woning-

(voorzitter), mevrouw Roos en de heer Urlings. De commissie is diverse malen bijeen geweest onder meer om

corporaties Groningen-Drenthe (onbezoldigd) 2007-heden Voorzitter Klachtencommissie Medewerkers

de voorbereidingen te treffen voor en uitvoering te geven aan de

Leveste, ketenzorgleverancier Zuid-Oost Drenthe

werving en selectie van een nieuwe commissaris. Dit heeft geleid

(onbezoldigd)

tot de benoeming van de heer Van der Heide per 1 september

2008-heden Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Oosterleng-

2014. Bij de werving heeft het huurdersplatform MEVM advies

te, ketenzorgleverancier Oost-Groningen (bezol-

uitgebracht. Op grond van de respons is besloten begin 2016 de

digd)

wervingscriteria met betrekking tot het woongebied van kandidaten opnieuw te bekijken.

2009-heden Lid Deelnemersraad WSW, Waarborgfonds Sociale Woningbouw (onbezoldigd)

87

2011-heden Lid algemeen bestuur Aedes vereniging van woningcorporaties (onbezoldigd)

Het honorarium van de commissarissen is een afgeleide van dit bezoldigingsmaximum. Leden van de raad van commissarissen

De raad van commissarissen vervult de werkgeversfunctie van de

mogen maximaal 5 procent van dit bezoldigingsmaximum ontvan-

bestuurder. Een belangrijk onderdeel daarvan is het beoordelen

gen, de voorzitter maximaal 7,5 procent. Het honorarium van de

van het functioneren. De voorzitter en vicevoorzitter hebben een

raad van commissarissen van Actium liggen onder dit maximum.

beoordelingsgesprek gevoerd met de directeur-bestuurder. Ook de mening van de managers en de ondernemingsraad is meege-

Bezoldiging directeur-bestuurder

nomen in de beoordeling. De raad van commissarissen is positief

Totaal vast inkomen

€ 150.000

over het functioneren en presteren van de directeur-bestuurder.

Belastbare vaste en variabele vergoedingen

€ 21.693

Voorzieningen ten behoeve van beloningen

€ 35.669

Bezoldiging van de directeur-bestuurder en de raad van

(werkgeversdeel pensioenpremie)

commissarissen

betaalbaar op termijn

Op 1 januari 2013 trad de Wet Normering Topfunctionarissen

Totaal

€ 207.362

in publieke en semi-publieke sector (WNT) in werking. Voor de corporatiesector geldt in de uitwerking van deze wet met

De directeur-bestuurder is (onbezoldigd) lid van het Algemeen

ingang van 2014 de Regeling bezoldigingsmaxima topfunctio-

Bestuur Aedes. In 2014 ontving Actium van Aedes een vergoeding

narissen toegelaten instellingen volkshuisvesting. Hierin is een

van € 15.683,20 (incl BTW).

staffel opgenomen met maximale inkomens voor bestuurders en toezichthouders. Op basis van het aantal verhuureenheden en

Indien het dienstverband met de directeur-bestuurder voortijdig

het aantal inwoners van de grootste gemeente waar de corpo-

wordt beëindigd, is een bedrag van € 150.000 afgesproken als

ratie minimaal twintig procent van de verhuureenheden heeft,

uitkering bij beëindiging dienstverband. Het dienstverband is niet

is Actium ingedeeld in klasse G. Deze klasse kent een bezoldi-

beëindigd, daardoor heeft deze uitkering niet plaatsgevonden.

gingsmaximum van €167.000,-. Dit betekent dat de bezoldiging van de bestuurder overeenkomstig het overgangsrecht vier jaar

88

zal worden bevroren tot en met 2017, waarna het in drie jaar zal worden afgebouwd naar dit niveau.

Honorering commissarissen

van een goedkeurende verklaring voorzien. Daarnaast heeft Ernst

In onderstaand overzicht zijn de in 2014 uitgekeerde vergoedingen

& Young het volkshuisvestingsverslag beoordeeld.

weergegeven. De bedragen zijn in euro’s.

Naam

Honorering

Onkostenvergoeding

BTW*

Totaal

In de vergadering van de raad van commissarissen op 8 juni 2015

tot decharge van de directeur-bestuurder voor het gevoerde beleid.

F.A. Boer L. van Gent A. van der Heide E.H.C. van der Laan A.J. Roos G. Schievink W.P.M. Urlings Totalen

7.654 10.375 2.783 10.375 10.375 5.188 11.629 58.379

791 129 60 698 839 516 573 3.605

1.667 2.074 561 2.186 2.214 1.126 2.409 12.236

10.112 12.578 3.405 13.259 13.427 6.829 14.611 74.220

Namens de RvC,

heeft de raad de jaarstukken goedgekeurd. Deze goedkeuring strekt

*) De BTW is minus de pro rata De bezoldiging van F.A. Boer heeft in 2014 de maximum WNT norm overschreden met € 641,43, deze onverschuldigde betaling is in 2015 teruggevorderd en ontvangen door Actium.

W.P.M. Urlings (voorzitter)

In herinnering Op 28 april werden wij getroffen door het plotselinge overlijden van onze voorzitter van de raad van commissarissen

Margriet Schievink Klokkenluidersregeling

Smilde 18 juni 1954 – Marrakech 28 april 2014.

In het verslagjaar zijn bij de voorzitter van de raad van commissarissen geen meldingen gedaan in het kader van de klokkenlui-

Margriet heeft in de jaren dat zij betrokken was bij Actium veel

dersregeling.

voor ons betekend. We verloren een gedreven, maatschappelijk betrokken voorzitter met passie voor de volkshuisvesting.

Goedkeuring van de jaarstukken In dit verslag treft u het volkshuisvestingsverslag en de jaarre-

Raad van commissarissen

kening 2014 aan. Het verslag is vastgesteld door het bestuur. De

Directie en medewerkers van Actium

jaarrekening is door Ernst & Young Accountants onderzocht en

89

verslag van de ondernemingsraad HOOFDSTUK 13

In dit jaarverslag van de Ondernemingsraad

Onderwerpen uitgelicht

over 2014 leest u over de onderwerpen

Als Ondernemingsraad behandelen we veel verschillende onder-

waar wij als OR druk mee zijn geweest als

werpen. Hieronder vindt u een overzicht van wat er ter tafel kwam

vertegenwoordiging van de medewerkers van

en lichten we er een aantal onderwerpen uit:

Actium. De OR neemt haar taak zeer serieus en wil deze professioneel uitvoeren. Dat betekent

Reorganisatie

dat we kritisch kijken naar voorgestelde

2014 stond voor de Ondernemingsraad voor een groot deel in het

wijzigingen en altijd de verschillende belangen

teken van advisering over de reorganisatie (fase 1 en 2). Na een

tegen elkaar afwegen. Hierin staan voor ons

traject met veel overlegmomenten bracht de Ondernemingsraad

eerlijkheid en transparantie voorop. We hebben in dit verslag geprobeerd een zo compleet mogelijk beeld te geven van de door ons behandelde zaken en activiteiten in het jaar 2014, dat voor een groot deel in het teken stond van de reorganisatie.

een positief advies uit over fase 2 van de reorganisatie. We kijken als OR terug op een intensieve periode omdat het een grote impact had op de hele organisatie.

Secundaire arbeidsvoorwaarden De secundaire arbeidsvoorwaarden liepen tot 31 december 2013. In 2014 hebben we intensief onderhandeld over de nieuwe arbeidsvoorwaarden en werd uiteindelijk een principe-akkoord bereikt met de bestuurder. Eind 2014 is na een achterbanraadple-

Samenstelling OR in 2014

ging ingestemd met de nieuwe arbeidsvoorwaarden.

Naam

Rol

Benoemd sinds

Verkiezingen

André Enninga

voorzitter

December 2008

Eind 2014 vonden OR-verkiezingen plaats. Er stelden zich veertien

Martin Zwiers

vicevoorzitter

Oktober 2011

Martin Kooij

secretaris

Oktober 2011

Jos Beukeboom

vicesecretaris

Juni 2009

uit de oude samenstelling en vier nieuwe collega’s.

Andrea Evenhuis

OR-lid

Oktober 2011

We nemen afscheid van Martin Kooij, Jos Beukeboom, Andrea

collega’s kandidaat. Er werden zeven leden gekozen: drie collega’s

Harm Meekhof

OR-lid

December 2008

Evenhuis en Harm Meekhof als OR-leden. De nieuwe leden zijn

André Radix

OR-lid

December 2008

Froukje Homans, Arjan Bruining, Sonja Pastoor en Wouter Slagter.

91

Adviesaanvragen

Contact achterban

■

Adviesaanvraag Vacature RvC;

Via nieuwsbrieven op intranet houden we onze achterban op de

■

Adviesaanvraag Reorganisatieplan Actium fase 2;

hoogte over de actuele onderwerpen die binnen de organisatie

■

Adviesaanvraag Standplaatswijziging.

spelen en besproken worden in de OR. De OR probeert hiermee

Instemmingsverzoeken

te voldoen aan de informatiebehoefte van de medewerkers. De OR vergaderingen zijn openbaar voor alle medewerkers.

■

Instemmingsverzoek Collectieve vrije dagen 2014;

■

Instemmingsverzoek Alcohol, drugs en medicijnenbeleid;

■

Instemmingsverzoek Beleid ongewenst gedrag;

Frequentie overlegvergaderingen

■

Instemmingsverzoek Cameratoezicht bij Actium;

■

vergaderingen ondernemingsraad

8

■

Instemmingsverzoek Uitbesteding salarisadministratie;

■

extra vergaderingen ondernemingsraad i.v.m. reorganisatie

7

■

Instemmingsverzoek Secundaire arbeidsvoorwaarden.

■

overlegvergadering ondernemingsraad met directeurbestuurder

Informatierecht ■ Begroting en Jaarrapportage; ■

Begroting en meerjarenplanning;

■

Ondernemingsplan;

■

Activiteitenoverzicht 2014;

■

Periodieke rapportages 2013/2014;

■

Strategisch Ondernemingsplan 2013 – 2017.

■

extra overlegvergadering ondernemingsraad met directeurbestuurder i.v.m. reorganisatie

■

8

7

vergadering ondernemingsraad met Raad van Commissarissen 2

Vooruitblik 2015 Inmiddels is 2015 gestart en zijn de eerste vergaderingen van de OR alweer geweest. 2015 zal voor een groot deel in het teken staan

Overige onderwerpen

92

■

Evaluatie proces instemmingsverzoek secundaire arbeidsvoorwaarden;

■

Overleg Raad van Commissarissen;

■

Project nieuw primair systeem;

■

Werkkostenregeling;

■

Contract nieuwe Arbodienst;

■

Verkiezingen nieuwe OR.

van de nieuwe organisatie. Ook zal de OR aandacht hebben voor de samenwerking binnen de OR in verband met de nieuwe samenstelling.

Namens de OR, André Enninga (voorzitter)

jaarrekening HOOFDSTUK 14

14.1. BALANS (VOOR RESULTAATBESTEMMING) BEDRAGEN X € 1.000

31-12-2013

BEDRAGEN X € 1.000

ACTIVA

PASSIVA

Vaste activa Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie Onroerende en roerende zaken tdv de exploitatie

Eigen vermogen Overige reserves Resultaat boekjaar

Vastgoedbeleggingen Commercieel vastgoed in exploitatie Vastgoed verkocht onder voorwaarden Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor VOV Financiële vaste activa Latente belastingvordering Leningen u/g Te vorderen BWS subsidies Som der vaste activa Vlottende activa Voorraden Vastgoed bestemd voor verkoop Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop Overige voorraden Onderhanden projecten Vorderingen Huurdebiteuren Overige vorderingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overlopende activa Liquide middelen

94

31-12-2014

Som der vlottende activa TOTAAL ACTIVA

879.365

808.564

9.753 15.412

13.425 7.148

904.530

829.137

12.968 8.610 549

13.665 9.294 563

22.127

23.521

18.325 4.371 10 22.706

7.421 4.437 49 11.907

949.363

864.564

3.734 -145 463

3.730 -11 422

101

39

4.153

4.180

1.515 199 4.535 2.721 8.970

1.130 120 0 2.494 3.744

8.230

15.268

21.354

23.192

970.716

887.756

Voorzieningen Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen Overige voorzieningen Langlopende schulden Schulden/leningen overheid en kredietinstellingen Verplichtingen inzake onroerende zaken VOV Derivaten Kortlopende schulden Schulden aan leveranciers en kredietinstellingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden Overlopende passiva

TOTAAL PASSIVA

31-12-2014

31-12-2013

457.964 27.083 485.047

383.274 17.593 400.867

11.650 2.160 13.810

17.808 1.568 19.376

408.242 8.833 24.798 441.873

406.770 9.495 0 416.265

18.976 2.790 4 49 8.166 29.985

36.632 3.745 1 47 10.824 51.248

970.716

887.756

14.2. WINST- EN VERLIESREKENING BEDRAGEN X € 1.000

REALISATIE 2014

BEGROTING 2014

REALISATIE 2013

91.992 2.193 18 6.860 -71 544 846

91.853 2.303 57 6.623 0 523 783

87.295 2.162 57 6.727 137 863 435

Som der bedrijfsopbrengsten

102.382

102.143

97.674

BEDRIJFSLASTEN Afschrijving materiële vaste activa Overige waardeveranderingen mat.vaste activa en vastgoedbeleggingen Bijzondere waardevermindering van vlottende activa Erfpacht Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Onderhoudslasten Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten

22.805 -15.753 262 66 7.759 1.301 1.420 19.367 395 2.183 21.150

21.635 -4.145 586 22 9.052 1.355 1.588 16.564 568 2.459 21.349

22.057 -7.695 716 22 8.669 1.259 1.588 19.549 683 2.247 14.167

Som der bedrijfslasten

60.953

71.034

63.261

-261

249

-1.534

Bedrijfsresultaat

41.691

30.860

35.947

FINANCIËLE BATEN EN LASTEN Waardeveranderingen financiële vaste activa Opbrengst van effecten en vorderingen behorend tot de FVA Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

13.988 0 -1.188 16.277

0 0 -596 16.938

15 -0 -1.133 16.815

Saldo financiële baten en lasten

29.076

16.342

15.696

Resultaat voor belasting

12.614

14.518

20.251

Belastingen

-14.465

2.801

2.667

Resultaat na belastingen voor deelnemingen

27.079

11.717

17.584

4

0

9

27.083

11.717

17.593

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten Overheidsbijdragen Resultaat verkoop vastgoedportefeuille Opbrengst projecten in opdracht van derden Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten

Niet gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedbeleggingen

Aandeel in resultaat van deelnemingen Resultaat na belastingen na deelnemingen

95

14.3. KASSTROOMMODEL ACTIUM (OVERZICHT KASSTROMEN DIRECTE METHODE) 2014

2013

2013

2012

MVA ingaande kasstroom Verkoopontv. bestaande huur, woon- en niet woongelegenheden Verkoopontv. woongelegenheden (VOV) na inkoop Verkoopontv. nieuwbouw woon- en niet woongelegenheden Verkoopontvangsten grond (Des) investeringen overig Tussentelling ingaande kasstroom MVA

10.408 131 1.731 1.242 0 13.512

9.005 349 2.117 451 431 12.353

9.160 0 3.412 0 0 12.572

(Des)investeringsactiviteiten

Ontvangsten Huren Vergoedingen Overheidsontvangsten Overige bedrijfsontvangsten Renteontvangsten Saldo ingaande kasstromen

91.503 2.193 57 846 583 95.182

87.470 2.144 104 317 212 90.248

83.419 1.821 177 536 341 86.294

Uitgaven Erfpacht Personeelsuitgaven Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Onderhoudsuitgaven Planmatig onderhoud Niet-planmatig onderhoud Onderhoudslasten werkapparaat Subsidie energielabeling Overige Overige bedrijfslasten Directe exploitatielasten Overige Bedrijfslasten Preprojectkosten Overige personeelskosten Renteuitgaven Sectorspecifieke heffing onafhankelijk van resultaat Leefbaarheid externe uitgaven niet investeringsgebonden Vennootschapsbelasting Saldo uitgaande kasstromen

66 10.467 7.791 1.256 1.420 30.873 22.654 8.371 -1.204 0 1.052 13.220 7.641 3.149 -15 2.445 16.470 9.857 587 -244 81.296

22 11.584 8.738 1.265 1.581 26.875 18.863 8.837 -1.255 0 430 12.320 6.844 4.103 364 1.009 16.669 3.849 683 -354 71.648

21 12.393 9.587 1.242 1.564 29.215 21.682 8.539 -1.176 0 170 12.306 6.509 4.194 378 1.225 17.000 269 480 -1.377 70.306

MVA uitgaande kasstroom Nieuwbouw huurwoongelegenheden te borgen door WSW Nieuwbouw huurwoongelegenheden niet te borgen door WSW Woningverbetering woningen te borgen door WSW Leefbaarheid externe uitgaven projectgebonden Aankoop, woon- en niet woongelegenheden Nieuwbouw verkoop, woon- en niet woongelegenheden Aankoop woongelegenheden (VOV) voor doorverkoop Sloopuitgaven Aankoop grond Investeringen overig te borgen door WSW Investeringen overig bezit niet te borgen door WSW Verkoopkosten Tussentelling MVA uitgaande kasstroom

15.943 0 659 0 0 319 653 0 785 2.075 1.088 950 22.472

18.211 0 714 0 0 951 661 0 0 6.054 880 836 28.307

40.034 0 238 0 0 2.993 0 0 0 1.764 972 514 46.516

Saldo in- en uitgaande kasstroom MVA

-8.960

-15.954

-33.944

FVA Ontvangsten Uitgaven Saldo in- en uitgaande kasstroom FVA

81 0 81

124 0 124

0 0 0

Kasstroom uit operationele activiteiten

13.886

18.599

15.987

Kasstroom uit (des)investeringen

-8.879

-15.830

-33.944

Genormeerde aflossing (2%)

-8.738

-8.758

-8.395

Financieringsactiviteiten

Kasstroom uit operationele activiteiten incl. genormeerde aflossing WSW

5.147

9.842

7.593

Kasstroom verkoop bestaande huurwoongelegenheden + bedr.gebouw

26.000 0 -7.900

53.000 0 -5.000

53.000 0 7.000

9.458

8.600

8.646

29.364 780

46.483 2.493

41.037 811

-12.043

-976

18.152

Mutatie liquide middelen

-7.037

1.793

196

Liquide middelen per 1-1 Liquide middelen per 31-12

15.267 8.230

13.474 15.267

13.278 13.474

Kasstroom uit operationele activiteiten incl. genormeerde aflossing WSW, incl kasstroom verkoop

96

2014

2012

Operationele activiteiten

14.605

18.442

Ingaand Nieuwe leningen Nieuwe leningen niet te borgen Storting roll-overs/reeds aangegaan Uitgaand Aflossing leningen Aflossing leningen niet geborgd

16.239 Kasstroom uit financieringsactiviteiten

14.4. WAARDERINGSGRONDSLAGEN

Jaarverslaggeving Toegelaten Instellingen (RJ 645) gevolgd. Tenzij anders vermeld zijn alle bedragen opgenomen tegen nominale

Algemeen

waarde. Het kasstroomoverzicht is opgesteld in overeenstemming

Woningcorporatie Actium is een stichting met de status van “toege-

met de directe methode zoals opgenomen in RJ 360. De jaarreke-

laten instelling volkshuisvesting”. Zij heeft specifieke toelating in

ning is goedgekeurd op 8 juni 2015.

Drenthe, Friesland en Groningen. Momenteel is Actium werkzaam in tien bezitsgemeenten in de regio Drenthe en Zuidoost Fries-

Consolidatie

land. Actium is werkzaam binnen de juridische wetgeving vanuit

Actium stelt op grond van artikel 2:407 lid 2 van het Burgerlijk

de Woningwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De

Wetboek (gezien de relatief beperkte financiële betekenis van de

hoofdvestigingsplaats is Assen.

deelnemingen) geen geconsolideerde jaarrekening op.

Stelselwijziging

Oordelen en schattingen

Vanaf 1 januari 2014 geldt de nieuwe RJ 290; financiële instrumen-

Bij de toepassing van de grondslagen en regels voor het opstel-

ten’. Tot 2014 werden de in langlopende leningen besloten derivaten

len van de jaarrekening vormt het bestuur van Actium zich diverse

niet afzonderlijk gewaardeerd. Met ingang van boekjaar 2014 wordt

oordelen en schattingen. De belangrijkste oordelen en schattingen

de eventuele negatieve boekwaarde van deze derivaten opgenomen

hebben betrekking op de activa in exploitatie (zowel het sociaal als

als langlopende schuld. Het toekomstige rentevoordeel, behaald

het commercieel vastgoed), de voorzieningen, de waardevermin-

bij het afsluiten van de lening met het optierecht welke is gegeven

deringen en de acute en latente belastingen. De hierbij behorende

aan de bank, wordt in mindering gebracht op de langlopende

veronderstellingen zijn vermeld in de toelichting bij de hiervoor

leningen. De mutatie in de marktwaarde wordt ten laste van het

genoemde jaarrekeningposten.

resultaat gebracht. Op basis deze stelselwijziging is het vermogen per 1 januari 2014 herrekend. Het eigen vermogen is afgenomen

Grondslagen voor waardering van activa en passiva

met een bedrag van € 10,0 miljoen. De vergelijkende cijfers zijn niet

Vaste activa

aangepast.

Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie

Regelgeving

Classificatie en kwalificatie

De jaarrekening is opgesteld conform het gestelde in Boek 2, titel

Het vastgoed in exploitatie is op objectniveau geclassificeerd naar

9 van het Burgerlijk Wetboek. Hierbij wordt de Richtlijn voor de

sociaal en commercieel vastgoed, rekening houdend met de crite-

97

ria van de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 decem-

toekomst te maken kosten van sloop worden in het jaar dat de

ber 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen.

exploitatie door sloop in de toekomst wordt beëindigd ten laste van

Op grond van deze criteria omvat het sociale vastgoed de wonin-

het resultaat in dat jaar verantwoord.

gen met een huurprijs tot aan de huurliberalisatiegrens (huurtoeslaggrens), het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale

Waardering na eerste verwerking

vastgoed. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerendgoed dat

Het sociaal vastgoed in exploitatie (gekwalificeerd als bedrijfsmid-

wordt verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder

del) wordt na eerste verwerking gewaardeerd tegen de bedrijfs-

zorg-, welzijn-, onderwijs- en culturele instellingen en dienstver-

waarde (welke veelal lager is dan de vervangingswaarde).

leners en dat tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de EC-beschikking d.d. 15 december 2009.

De waardevermindering van de kostprijs als gevolg van de afwaardering naar lagere bedrijfswaarde na eerste verwerking wordt

Stichting Actium heeft haar sociaal vastgoed (op portefeuilleni-

bepaald op het niveau van de kasstroomgenererende eenheid. De

veau) als bedrijfsmiddel gekwalificeerd, gelet op het beleid van de

waardevermindering wordt separaat tot uitdrukking gebracht en in

corporatie waarbij vooral het realiseren van de volkshuisvestelijke

het resultaat verantwoord als bijzonder waardeverminderingsver-

taken centraal staat.

lies onder ‘Overige waardeveranderingen materiële vaste activa’.

Waardering bij eerste verwerking

Herclassificatie

Bij eerste verwerking wordt het sociaal vastgoed in exploita-

De herclassificaties betreffen mutaties binnen de commerciële-

tie gewaardeerd tegen de kostprijs of lagere bedrijfswaarde.

en de sociale activiteiten. Herclassificatie van commercieel naar

De kostprijs omvat de verkrijgings- of vervaardigingsprijs en

sociaal geschiedt op marktwaarde. Herclassificatie van sociaal

de hieraan direct toerekenbare overige kosten om het actief in

naar commercieel geschiedt op historische kostprijs inclusief

operationele staat te brengen. Investeringssubsidies worden in

afschrijvingen, de reeds genomen herwaardering en afwaardering

mindering gebracht op het geïnvesteerde bedrag.

zijn teruggenomen.

Verder wordt rente tijdens bouw geactiveerd. Uitgaven na eerste verwerking

98

De afschrijving vangt aan per 31 december van het jaar waarin

Uitgaven na eerste verwerking ten behoeve van een complex die

het sociaal vastgoed beschikbaar is voor exploitatie. De in de

voldoen aan de algemene activeringscriteria worden geactiveerd.

Ter beoordeling of en in hoeverre hierbij sprake is van een bijzon-

rekening verwerkt.

der waardeverminderingsverlies wordt uitgegaan van de additio-

Waardeverminderingen als gevolg van een herwaardering worden

nele kasstromen die deze uitgaven tot gevolg hebben. Voor zover

ten laste van het eigen vermogen verwerkt tot het bedrag dat met

deze kasstromen lager zijn wordt het verschil met de uitgaven

betrekking tot het betreffende actief als ongerealiseerde waarde-

na eerste verwerking ten laste van de winsten verliesrekening

stijging in het eigen vermogen is opgenomen. Voor het meerde-

gebracht en verantwoord onder ‘Overige waardeveranderingen

re wordt de waardevermindering in de winsten verliesrekening

materiële vaste activa’.

verwerkt. Realisatie van de herwaardering door afschrijvingen wordt voor

Complexindeling

het verschil tussen de (hogere) afschrijving op basis van bedrijfs-

De complexindeling is gebaseerd op een indeling die aansluit op

waarde en de afschrijving op basis van de historische kosten

het interne beleid en de bedrijfsvoering van Actium en aldus als

overgeboekt naar het resultaat.

kasstroomgenererende eenheden kunnen worden aangemerkt.

Positieve verschillen tussen de boekwaarde op basis van de

Per complex is een daarop gericht beleid bepaald. De complexin-

bedrijfswaarde en de boekwaarde op basis van historische kosten

deling is ook de basis voor de indeling die gehanteerd wordt binnen

worden conform RJ Richtlijn 645 (herzien 2011) alinea 506 als

de huuradministratie en de onderhoudsadministratie (voor zowel

ongerealiseerde waardestijging (mutatie herwaarderingsreserve)

het dagelijks als het planmatig onderhoud). Bij het bepalen van de

toegelicht bij het eigen vermogen.

complexindeling wordt rekening gehouden met locatie, bouwjaar en woningtype.

Kosten van groot onderhoud Kosten voor periodiek groot onderhoud, niet zijnde vervangings-

Herwaardering

investeringen, worden ten laste gebracht van het resultaat op het

Waardevermeerderingen (herwaardering) als gevolg van verschil-

moment dat deze zich voordoen.

len tussen de boekwaarde op basis van de bedrijfswaarde en de boekwaarde op basis van historische kosten worden rechtstreeks

Erfpacht

in het eigen vermogen verwerkt. Voor zover de waardevermeerde-

Een deel van het sociaal vastgoed in exploitatie is gebouwd op

ring een terugname is van een waardevermindering van hetzelfde

grond met erfpachtverplichtingen. Deze erfpachtverplichtingen

actief, die voorheen als last in de winsten verliesrekening was

worden aangemerkt als een leaseovereenkomst en geclassifi-

verwerkt, wordt de waardevermeerdering in de winsten verlies-

ceerd als een financiële lease aangezien de grond in eeuwigdu-

99

rende erfpacht is uitgegeven. De grond wordt geactiveerd tegen

verantwoord bij het aangaan van feitelijke investeringsverplichtin-

de contante waarde van de erfpachtverplichtingen en verantwoord

gen inzake het sociaal vastgoed. Hiervan is sprake één jaar nadat

onder de post Sociaal vastgoed in exploitatie. Op de grond wordt

het initiatiefdocument is goedgekeurd tenzij het project eerder start.

niet afgeschreven. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering in het geval Buitengebruikstelling of afstoting

de vastgoedontwikkeling onderdeel zal worden van de bestaande

Buitengebruikstelling (sloop) of afstoting (verkoop) op termijn

kasstroomgenererende eenheid, wordt rekening gehouden met de

wordt verwerkt in de bedrijfswaarde van het sociaal vastgoed in

bedrijfswaarde van de bestaande kasstroomgenererende eenheid.

exploitatie. De bedrijfswaarde is bepaald op basis van doorexploi-

Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de bestede

tatie van het sociaal vastgoed over een veronderstelde economi-

kosten van het sociaal vastgoed in ontwikkeling, wordt het

sche gebruiksduur van 55 jaar totdat het vastgoed op grond van een

vastgoed naar nihil afgewaardeerd en wordt voor het resterende

sloopbesluit teniet gaat; de toekomstige sloopkosten worden in de

bedrag van de waardevermindering een voorziening voor onren-

bedrijfswaarde meegenomen. Met verkoop wordt in de bedrijfs-

dabele investeringen en herstructureringen aan de creditzijde van

waarde rekening gehouden uitsluitend indien verkoop binnen vijf

de balans opgenomen.

jaar plaatsvindt op basis van een geformaliseerd verkoopplan en indien verkoop juridisch mogelijk is.

Grondposities Ingenomen grondposities (al dan niet met opstallen) worden

100

Vastgoed

aangeschaft met het oog op (her)ontwikkeling van huur- en

Het betreft investeringen in nieuwe complexen (nieuwbouw) en

verkoopprojecten. Aangezien er nog geen inzicht bestaat in aard,

bestaande complexen (renovatie, herstructurering). Waardering

omvang en samenstelling van deze projecten, worden de posities

vindt plaats tegen de kostprijs (verkrijgings- of vervaardigings-

gerubriceerd onder de post “Sociaal vastgoed in ontwikkeling

prijs) onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen als

bestemd voor eigen exploitatie”. De posities worden gewaardeerd

gevolg van een lagere realiseerbare waarde (bedrijfswaarde).

tegen historische kostprijs en bijkomende kosten of lagere reali-

De kostprijs omvat de verkrijgings- of vervaardigingsprijs en de

seerbare waarde. Rentetoerekening vindt voor het eerst plaats

hieraan direct toerekenbare overige kosten. Verder wordt rente

nadat ontwikkelactiviteiten zijn gestart. Tijdelijke exploitatiekas-

tijdens bouw geactiveerd.

stromen uit de opstallen worden in het resultaat verantwoord.

Bijzondere waardeverminderingen worden in de jaarrekening

Gecombineerde bouwprojecten (bouw van sociale

Vastgoedbeleggingen

huurwoningen en koopwoningen)

Commercieel vastgoed in exploitatie

Het bijzonder waardeverminderingsverlies bij het aangaan van de

Classificatie

investeringsverplichting inzake het sociaal vastgoed wordt zonder

Het vastgoed in exploitatie wordt op objectniveau geclassificeerd

saldering met te verwachten winst op verkoopwoningen verant-

naar sociaal en commercieel vastgoed, rekening houdend met

woord in het resultaat onder de post “Overige waardeveranderin-

de criteria van de Beschikking van de Europese Commissie d.d.

gen materiële vaste activa”. De winst behaald met de verkoop van

15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten

koopwoningen wordt eerst in het jaar van verkoop in het resultaat

instellingen. Op grond van deze criteria omvat het commercieel

onder de post “Resultaat verkoop vastgoedportefeuille” verant-

vastgoed de woningen met een huurprijs boven de huurliberali-

woord.

satiegrens (huurtoeslaggrens), het bedrijfsmatig vastgoed (niet zijnde maatschappelijk vastgoed) en het overige commercieel

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

vastgoed.

De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen de kostprijs (verkrijgingsprijs

Waardering bij eerste verwerking

of vervaardigingsprijs), minus eventuele investeringssubsidies,

Bij de eerste verwerking wordt het commercieel vastgoed in

verminderd met cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve

exploitatie gewaardeerd tegen de kostprijs. De kostprijs omvat

waardeverminderingen.

de verkrijgings- of vervaardigingsprijs, inclusief transactiekosten minus eventuele investeringssubsidies.

De afschrijving is lineair en gebaseerd op de verwachte gebruiks-

De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som

duur. De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploi-

van de bestede externe kosten en de hieraan direct toerekenbare

tatie worden niet langer in de balans opgenomen na vervreemding

kosten. Verder wordt de rente tijdens de bouw geactiveerd.

of wanneer geen toekomstige prestatie-eenheden van het gebruik of de vervreemding worden verwacht.

Waardering na eerste verwerking Na eerste verwerking wordt het commercieel vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen reële waarde overeenkomstig het actuele waardemodel van RJ 213 “Vastgoedbeleggingen”. De reële waarde wordt bepaald met inachtneming van de relevante feiten

101

en omstandigheden van de markt waarop toegelaten instellingen

Complexindeling

actief zijn en de bepalingen zoals opgenomen in het BBSH.

De complexindeling is gebaseerd op een indeling die aansluit op

Wegens het veelal ontbreken van courante prijzen op een actieve

het interne beleid en de bedrijfsvoering van Actium en aldus als

markt wordt de reële waarde bepaald met behulp van geprog-

kasstroomgenererende eenheden kunnen worden aangemerkt.

nosticeerde kasstromen. De aannames van de kasstromen zijn

Per complex is een daarop gericht beleid bepaald. De complexin-

gebaseerd op de contractuele verplichtingen van de toegelaten

deling is ook de basis voor de indeling die gehanteerd wordt binnen

instelling die rusten op het vastgoed. De overige (na de contract-

de huuradministratie en de onderhoudsadministratie (voor zowel

periode in acht te nemen) aannames en uitgangspunten zijn

het dagelijks als het planmatig onderhoud). Bij het bepalen van de

gebaseerd op de gegevens van de markt waarop de toegelaten

complexindeling wordt rekening gehouden met locatie, bouwjaar

instellingen actief zijn.

en woningtype.

Op het commercieel vastgoed in exploitatie gewaardeerd tegen reële waarde wordt op grond van RJ 213 “Vastgoedbeleggingen”

Herwaardering

niet afgeschreven.

Winsten of verliezen ontstaan door een wijziging in de reële waarde worden verantwoord in de winsten verliesrekening.

Herclassificatie De herclassificaties betreffen mutaties binnen de commerciële-

Vastgoed verkocht onder voorwaarde

en de sociale activiteiten. Herclassificatie van commercieel naar

Voor onroerende zaken in exploitatie gekwalificeerd als bedrijfs-

sociaal geschiedt op marktwaarde. Herclassificatie van sociaal

middel, die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaar-

naar commercieel geschiedt op historische kostprijs inclusief

den (VOV) door de corporatie zijn overgedragen aan derden waarbij

afschrijvingen, de reeds genomen herwaardering en afwaardering

de regeling kwalificeert als financieringstransactie, eindigt het

zijn teruggenomen.

eigen gebruik en vindt herclassificatie plaats als vastgoedbelegging. De vastgoedbelegging wordt op dat moment gewaardeerd

102

Uitgaven na eerste verwerking

op basis van het actuele waardemodel, zijnde de met de koper

Uitgaven inzake vastgoedbeleggingen na eerste verwerking die

overeengekomen reële waarde onder aftrek van de contractu-

voldoen aan de algemene activeringscriteria worden geactiveerd.

ele korting. Het verschil tussen de boekwaarde van het sociaal vastgoed in exploitatie gewaardeerd volgens RJ 212 en de met de koper overeengekomen reële waarde onder aftrek van de

contractuele korting wordt op dat moment rechtstreeks in het

post Overige waardeveranderingen vastgoedbeleggingen.

eigen vermogen verwerkt en toegelicht bij het eigen vermogen als ongerealiseerde waardestijging.

Ultimo boekjaar wordt het verschil tussen de dan geldende

Na eerste verwerking vindt waardering plaats tegen reële waarde

marktwaarde na aftrek van contractuele korting en de – gefixeer-

na aftrek van de in het VOV-contract overeengekomen korting.

de – boekwaarde op moment van herclassificatie op basis van de oude grondslag als ongerealiseerde waardestijging bij het eigen

De regeling kwalificeert als een financieringstransactie indien niet

vermogen vermeld.

alle belangrijke economische voor- en nadelen zijn overgedragen. Dit is in het kader van een regeling VOV doorgaans het geval indien

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop onder

sprake is van een terugkoopplicht dan wel een terugkooprecht

voorwaarden

tegen een significant lagere terugkoopprijs dan de reële waarde

Dit betreft onder Koopgarant-bepalingen aan derden verkoch-

op terugkoopmoment.

te, per balansdatum in ontwikkeling zijnde woningen waarbij de grond in eeuwigdurende erfpacht tegen betaling van een afkoop-

Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde

som door de corporatie wordt uitgegeven. De onder de Koopga-

heeft de corporatie een terugkoopverplichting, die jaarlijks wordt

rant overeengekomen afgifteprijs van de opstal en de grond is

gewaardeerd op de bij overdracht ontstane terugkoopverplichting,

gelijk aan respectievelijk de aanneemsom vermeerderd met de

rekening houdend met de contractvoorwaarden inzake terugkoop

afkoopsom van de erfpachtcanon. Tussen de koper en de aanne-

waaronder de deling van de jaarlijkse waardeontwikkeling van

mer is een aannemingsovereenkomst gesloten voor de bouw van

de woning in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting

de woningen.

wordt aan de creditzijde van de balans opgenomen en is tegen de nominale waarde gewaardeerd aangezien inschatting van het

Aangezien de corporatie in belangrijke mate de economische

tijdstip waarop de terugkoop in de toekomst zal plaatsvinden, mede

voor- en nadelen ter zake van de waardeontwikkeling van de

gelet op de onbeperkte terugkooptermijn, niet goed mogelijk is.

woningen behoudt, worden de woningen en de daarmee verband houdende terugkoopverplichting in de balans opgenomen. In de

De waardeveranderingen ter zake van de woningen verkocht

terugkoopverplichting is tevens de afkoopsom van de erfpachtca-

onder voorwaarden (na herclassificatie) en die ter zake de terug-

non begrepen.

koopverplichtingen worden in het resultaat verantwoord onder de

103

De waardering van het VOV-vastgoed in ontwikkeling bij eerste

van de betreffende activa en passiva waarbij sprake is van tijde-

verwerking is op basis van de kosten van de verrichte presta-

lijke waarderingsverschillen. Latenties die op zeer lange termijn

ties (grondkosten en gefactureerde bouwtermijnen) inclusief

worden afgewikkeld worden niet in de jaarrekening opgenomen

transactiekosten. De waardering na eerste verwerking is tegen

aangezien de contante waarde ervan naar nihil tendeert. Latente

reële waarde bij oplevering (opstal incl. grond) onder aftrek van

belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste

de contractuele korting en de nog te besteden kosten om het

activa indien de verwachte looptijd groter is dan een jaar.

vastgoed te realiseren. Saldering Financiële vaste activa

De niet-latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden

Latente belastingvorderingen

gesaldeerd indien is voldaan aan de algemene voorwaarden voor

Een latente belastingvordering of -verplichting wordt gevormd voor

saldering.

tijdelijke verschillen tussen de waardering van activa en passiva volgens jaarrekeninggrondslagen en fiscale grondslagen. Verder

Leningen U/G

wordt een latente belastingvordering opgenomen voor verrekenba-

De leningen zijn gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs.

re tijdelijke waarderingsverschillen en voor beschikbare voorwaartse verliescompensatie voor zover het waarschijnlijk is dat er in de

Te vorderen BWS-subsidies

toekomst fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. Bij de

Hieronder worden de nog te ontvangen subsidies volgens de

inschatting van verrekenbare fiscale winsten wordt geen rekening

verordening woninggebonden subsidies verantwoord. De vorde-

gehouden met toekomstige (beleids)beslissingen van de corporatie.

ring is opgenomen tegen de nominale waarde van de uit hoofde van de BWS toegezegde bedragen en wordt jaarlijks verminderd

De berekening van de latente belastingvorderingen en –verplich-

met de door de budgetbeherende instanties beschikbaar gestelde

tingen geschiedt tegen de op het einde van het boekjaar geldende

bedragen.

belastingtarieven dan wel tegen de in komende jaren geldende tarieven, voor zover reeds bij wet vastgelegd. De waardering van latente belastingverplichtingen en -vorderin-

104

gen wordt gebaseerd op de fiscale gevolgen van de door Actium, per balansdatum, voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling

Vlottende activa

gen voor incourante goederen. Het voorraadverschil wordt verant-

Voorraden

woord onder de onderhoudslasten in de winsten verliesrekening.

Vastgoed bestemd voor verkoop De post “Vastgoed bestemd voor verkoop” bestaat uit opgeleverde,

Onderhanden projecten

nog niet verkochte nieuwbouwwoningen en teruggekochte wonin-

Onderhanden projecten (verkochte koopwoningen uit project-

gen met een terugkoopplicht, bestemd voor verkoop. De voorraad

ontwikkeling) in opdracht van derden wordt gewaardeerd tegen

koopwoningen is gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs en

de gerealiseerde projectopbrengsten (bestaande uit gerealiseer-

daaraan toegerekende directe kosten of lagere opbrengstwaarde.

de projectkosten en toegerekende winst). Indien van toepassing,

De lagere opbrengstwaarde is de verwachte verkoopprijs en wordt

worden hierop de verwerkte verliezen en reeds gedeclareerde

bepaald op basis van taxaties dan wel recente verkooptransacties

termijnen in mindering gebracht.

van referentiewoningen onder aftrek van kosten voor verkoop. De

De projectopbrengsten en –kosten uit hoofde van het onderhan-

waardering van de teruggekochte woningen met een terugkoop-

den project worden als opbrengsten en kosten in de winsten

plicht is tegen de terugkoopprijs.

verliesrekening naar rato van de verrichte prestatie per balansdatum verwerkt (percentage of completion methode).

Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop De voorraad onderhanden werk (onverkochte koopwoningen uit

Vorderingen

projectontwikkeling) wordt gewaardeerd tegen de vervaardings-

De vorderingen zijn initieel gewaardeerd tegen reële waarde

prijs en daaraan toegerekende directe kosten of lagere opbrengst-

(kostprijs) onder aftrek van voorzieningen wegens oninbaarheid.

waarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samen-

De vervolgwaardering is geamortiseerde kostprijs. De voorzie-

hangen met de vervaardiging, alsmede de gemaakte kosten om

ning wegens oninbaarheid wordt volgens de statische methode

de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te

bepaald. Dit betekent dat de individuele posten ultimo boekjaar op

brengen. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder

hun inbaarheid worden beoordeeld.

aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten.

De overlopende activa uit hoofde van onze grondpositie in Fluitenberg worden inclusief de contractueel opgenomen jaarlijks toe te

Overige voorraden De voorraden materialen zijn gewaardeerd op basis van verkrijgingsprijs. Hierbij wordt rekening gehouden met lagere waarderin-

rekenen rente verantwoord.

105

Liquide middelen

en waarvan de hoogte redelijkerwijs kan worden geschat. Voorzie-

Het betreft vrij beschikbare middelen in contanten en rekening-

ningen worden tegen nominale waarde opgenomen.

courantsaldi bij bancaire instellingen met een looptijd korter dan 12 maanden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de

Voorziening onrendabele investeringen en herstructureringen

nominale waarde.

Verliezen als gevolg van onrendabele investeringen en herstructureringen inzake de materiële vaste activa en vastgoedbeleg-

Niet in de balans opgenomen rechten

gingen in ontwikkeling worden op het moment van aanbeste-

Hieronder worden voorwaardelijke, niet verwerkte en meerjarige

ding als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht

financiële rechten verantwoord. Het betreft veelal rechten waarvan

op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen

het bestaan afhankelijk is van het in de toekomst al dan niet zich

en herstructureringen gaan behoren. Indien en voor zover de

voordoen van één of meer onzekere gebeurtenissen, of het bedrag

verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex

van de verplichtingen is niet met voldoende betrouwbaarheid vast

overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd.

te stellen. Overige voorzieningen Passiva

Voorziening jubilea

Eigen Vermogen

Het betreft hier de (toekomstige) verplichting ten aanzien van

Overige reserves

jubileumuitkeringen van de op balansdatum in dienst zijnde

De overige reserves komen tot stand door toevoeging van de

werknemers van Actium. Bij de bepaling van de hoogte van de

jaarlijkse resultaten binnen maatschappelijk aanvaarde richtlij-

voorziening is rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen

nen en specifieke volkshuisvestelijke bepalingen, zoals genoemd

en de kans dat een medewerker niet in dienst blijft t/m de pensi-

in Boek 2 Titel 9 en het BBSH.

oensgerechtigde leeftijd. De waardering vindt plaats tegen netto contante waarde. Uitgegaan is van een rekenrente van 5,25%.

Voorzieningen

106

Algemeen

Voorziening loopbaanontwikkeling

Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feite-

De CAO kent een budget voor loopbaanontwikkeling. Werknemers

lijke verplichtingen en verliezen die op balansdatum bestaan waarbij

die op 1 januari 2010 een 36-urige werkweek hadden en 5 jaar of

het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is

langer in dienst waren, hebben € 4.500,- te besteden. Werkne-

mers die op 1 januari 2010 een dienstverband van minder dan 36

Voorziening Herstructureringsproject Norg

uur hadden en 5 jaar of langer in dienst waren, hebben recht op

Dit betreft een bijdrage van de gemeente Noordenveld beschik-

een budget naar evenredigheid van het aantal uren. Het budget zal

baar gesteld ten behoeve van nog niet ingeplande, toekomstige

altijd tenminste € 2.250,- bedragen.

erstructureringsprojecten in Norg.

Werknemers die op 1 januari 2010 korter dan 5 jaar in dienst waren hebben recht op een budget naar rato van het aantal maanden in

Langlopende schulden

dienst tot 1 januari 2010. Dit is het aantal maanden gedeeld door

Schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen reële

60 maanden. Werknemers die minder dan 36 uur werken hebben

waarde verminderd met (in geval van een financiële verplichting

recht een budget naar evenredigheid van het aantal gewerkte

die niet tegen reële waarde, met verwerking van waardeverande-

uren. Het minimumbudget zal altijd 50 procent bedragen.

ringen in de winsten verliesrekening, is opgenomen) de direct

Werknemers in dienst na 1 januari 2010 bouwen bij een 36-urige

daaraan toe te rekenen transactiekosten.

werkweek € 900,- per jaar op. De opbouw begint op 1 januari van het jaar volgend op het jaar van indiensttreding. Ook hier geldt dat

Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de

de opbouw naar rato van het aantal gewerkte uren gaat met een

geamortiseerde kostprijs volgens de effectieve rentemethode.

minimum van € 450,- per jaar.

Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van

Voorziening reorganisatiekosten

de schuld. Winst of verlies worden in de winsten verliesreke-

Dit betreft de (toekomstige) verplichting ten aanzien van reorga-

ning opgenomen zodra de verplichtingen niet langer op de balans

nisatie kosten van de op balansdatum bekende gegevens, betref-

worden opgenomen, alsmede via het amortisatieproces.

fende fase 1 en 2. Bij de bepaling van de hoogte van de voorziening is onder andere rekening gehouden met doorbetaling salaris,

In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden

afkoopsommen, mogelijke ww uitkeringen, outplacementkosten

heeft de corporatie een terugkoopverplichting die mede afhan-

en het inhuren van personeel ten behoeve van vertrokken perso-

kelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in

neel en acute werkdruk door aangepaste werkprocessen. De

het economisch verkeer. De terugkoopverplichting wordt jaarlijks

waardering vindt plaats tegen netto contante waarde.

gewaardeerd tegen actuele waarde. Indien de verwachting bestaat dat de terugkoop binnen één jaar zal plaatsvinden is de verplichting onder kortlopende schulden verantwoord.

107

In een contract besloten (‘embedded’) derivaten

Overige derivaten

Indien in enig contract zodanige bepalingen en afspraken zijn

Voor derivaten die niet voldoen aan de voorwaarden van kostprijs

opgenomen die voldoen aan de kenmerken van een derivaat

hedge-accounting en naar lagere reële waarde worden afgewaar-

(‘embedded derivaat’) stelt Actium vast of deze bepalingen en

deerd, wordt bij een negatieve reële waarde, een schuld opgenomen

afspraken van het contract afgescheiden dienen te worden; afschei-

ter grootte van die negatieve reële waarde .

ding vindt plaats als: ■

■

■

er geen nauw verband bestaat tussen de economische kenmer-

Van opgenomen leningen afgescheiden embedded derivaten

ken en risico’s van het in het contract besloten derivaat en de

worden op moment van eerste verwerking van de lening de reële

economische kenmerken en risico’s van het basiscontract; en

waarde van het embedded derivaat bepaald; de initieel bepaal-

een afzonderlijk instrument met dezelfde voorwaarden als het

de reële waarde is de kostprijs voor de door Actium toegepas-

in het contract besloten derivaat zou voldoen aan de definitie van

te waardering van embedded derivaten tegen kostprijs of lagere

een derivaat; en

marktwaarde. De initiële waardering van de lening (zonder het

het samengestelde instrument niet tegen reële waarde wordt

embedded derivaat) wordt bepaald als het verschil tussen de reële

gewaardeerd met verwerking van de reële waardeveranderingen

waarde van het gehele contract en de initiële reële waarde van het

in het resultaat.

embedded derivaat; het verschil tussen het nominaal af te lossen leningbedrag en de reële waarde van de lening wordt door middel

Voor zover het afgescheiden derivaat niet kan worden aangewe-

van de effectieve rente geamortiseerd over de looptijd van de lening;

zen als onderdeel van een hedge-relatie en hedge-accounting kan worden toegepast (zie hierna onder “Derivaten aangehouden voor

Op elke balansdatum wordt de reële waarde van het embedded

hedging doeleinden”) wordt het afgescheiden derivaat geclassifi-

derivaat opnieuw bepaald. Is sprake van een waardedaling (in de

ceerd als “Overige derivaten”.

zin van een toegenomen negatieve waarde) dan wordt het waardeverschil ten laste van het resultaat verwerkt; een afname van de

108

In enkele leningsovereenkomsten zijn bepalingen opgenomen

waardedaling op een later tijdstip wordt in dat betreffende boekjaar

waarbij de leningverstrekker het recht heeft om op een tijdstip in de

teruggenomen tot het bedrag van de kostprijs van het embedded

toekomst de rentevoet vast te stellen op een vast rentepercentage of

derivaat. De waarde van het derivaat wordt lineair geamortiseerd

de op dat moment geldende.

over de looptijd van het derivaat.

Derivaten aangehouden voor hedging doeleinden

groter is dan de omvang van de lening alsmede dat de kriti-

Voor deze derivaten past Actium kostprijshedge accounting toe

sche kenmerken zoals omvang, looptijd, renteherzieningsda-

op basis van generieke documentatie met vastlegging van:

ta, momenten van betaling van rente en aflossing, basis voor

■

de algemene hedgestrategie, hoe de hedgerelaties passen in de

de rentevoet en dergelijke van het derivaat en het afgedekte

doelstellingen van risicobeheer en de verwachting aangaande

renterisico aan elkaar gelijk zijn.

de effectiviteit van deze hedgerelaties; ■

■

Indien de kritische kenmerken niet aan elkaar gelijk zijn of zijn

de in het soort hedgerelatie betrokken hedge-instrumenten en

geweest, is dit een indicatie dat de hedge relatie een ineffectief

afgedekte posities.

deel bevat die door middel van de dollar offset methode wordt berekend.

Op het moment van de eerste verantwoording worden deze

■

Indien en voor zover de ineffectiviteit per balansdatum op

derivaten gerubriceerd als ‘Derivaten met toepassing van

cumulatieve basis in een verlies resulteert, wordt de ineffec-

kostprijshedge-accounting’.

tiviteit verwerkt in de winst-en-verliesrekening van het betreffende boekjaar. Blijkt op een later moment dat het cumulatie-

De waardering en resultaatbepaling is als volgt: ■

ve verlies wegens ineffectiviteit is afgenomen dan wordt deze

Op moment van eerste waardering wordt de reële waarde

afname ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht.

van het derivaat bepaald; over het algemeen is de uitkomst

■

■

daarvan een nihil-waarde en wordt geen actief- of passiefpost

Kostprijshedge-accounting wordt beëindigd indien:

op de balans opgenomen.

■

Het hedge-instrument afloopt, wordt verkocht, beëindigd of

De vervolgwaardering geschiedt tegen kostprijs of lagere

uitgeoefend. Het cumulatieve gerealiseerde resultaat op het

marktwaarde waarbij een lagere waarde in geval van een

hedge-instrument dat nog niet in de winsten verliesrekening

effectieve hedge relatie voor de waardering en resultaatbepa-

is verwerkt toen er sprake was van een effectieve hedge, wordt

ling niet in aanmerking wordt genomen.

afzonderlijk in de overlopende posten in de balans verwerkt tot

Op moment van eerste waardering alsmede tussentijds bij

de afgedekte transactie plaatsvindt.

aanpassing van de contractuele afspraken met betrekking tot het derivaat en/of het afgedekte renterisico van de betreffende lening wordt bepaald of sprake is van ineffectiviteit. Daartoe wordt beoordeeld of het referentiebedrag van het derivaat niet

■

De hedge-relatie niet meer voldoet aan de criteria voor hedge accounting.

109

Kortlopende schulden

ren en diensten (opbrengst servicecontracten) en verminderd met

De kortlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale

eventuele derving wegens leegstand en oninbaarheid. De huren

waarde.

zijn onderworpen aan overheidsvoorschriften rondom de jaarlijkse huurverhoging. Bij in exploitatiename wordt de huurprijs vastge-

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

steld op basis van interne uitgangspunten en volgens van toepas-

Hieronder worden voorwaardelijke, niet verwerkte en meerjarige

sing zijnde wettelijke voorschriften. Jaarlijks vindt per 1 juli een

financiële verplichtingen verantwoord. Het betreft veelal verplich-

algemene huuraanpassing plaats.

tingen waarvan het bestaan afhankelijk is van het in de toekomst al dan niet zich voordoen van één of meer onzekere gebeurtenis-

Opbrengsten servicecontracten

sen, of het bedrag van de verplichtingen is niet met voldoende

Dit betreft van huurders ontvangen vergoedingen voor leveringen

betrouwbaarheid vast te stellen.

en diensten die naast de netto huur verschuldigd zijn, verminderd met derving wegens leegstand en oninbaarheid. De vergoedingen

Grondslagen van resultaatbepaling

zijn gebaseerd op de geraamde kosten en vloeien voort uit (huur)

Algemeen

overeenkomsten. Deze vergoedingen betreffen een vast bedrag

Het resultaat is bepaald met inachtneming van de hiervoor vermel-

per maand of zijn gebaseerd op voorschotten die jaarlijks worden

de waarderingsgrondslagen. De baten en lasten zijn toegerekend

afgerekend.

aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Als baten worden die

110

opbrengsten aangemerkt, die op balansdatum geïnd, contractueel

Overheidsbijdragen

zijn overeengekomen of invorderbaar waren; als lasten die kosten,

Verantwoord zijn de overheidsbijdragen vanuit BWS-bijdragen en

die op balansdatum betaald, verschuldigd of voorzienbaar waren

de jaarlijkse bijdragen met betrekking tot woningaanpassing van

c.q. waarvoor de verplichting is aangegaan. Alle opbrengsten en

gehandicapten. De verantwoorde bijdragen worden verkregen op

kosten zijn gewaardeerd op nominale waarden.

grond van verstrekte toekenningen.

Bedrijfsopbrengsten

Resultaat verkoop vastgoedportefeuille

Huuropbrengsten

Deze post bevat de behaalde opbrengsten die voortvloeien uit de

Deze post betreft de te ontvangen huuropbrengsten, exclusief de

verkoop van bestaande woningen (sociaal vastgoed en commercieel

van huurders te ontvangen vergoedingen voor levering van goede-

vastgoed in exploitatie) minus de boekwaarde en de verkoopkosten.

De verkoopopbrengst van de verkoop van huurwoningen wordt als

van de gemaakte projectkosten dat waarschijnlijk kan worden

gerealiseerd geacht op het moment dat de juridische levering heeft

verhaald; de projectkosten worden dan verwerkt in de periode

plaatsgevonden. Daarnaast wordt onder deze post de opbrengst-

waarin ze zijn gemaakt. Zodra het resultaat wel op betrouwbare

waarde van verkocht vastgoed bestemd voor de verkoop onder

wijze kan worden bepaald, vindt opbrengstverantwoording plaats

aftrek van de gemaakte direct toerekenbare verkoopkosten en de

naar rato van de verrichte prestaties per balansdatum.

vervaardigingsprijs en daaraan toegerekende directe kosten dan wel de lagere bedrijfswaarde of marktwaarde (i.g.v. commercieel

Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de projectop-

vastgoed). Winsten worden verantwoord op moment van levering,

brengsten en projectkosten. Projectopbrengsten zijn de contrac-

eventuele verliezen op koopprojecten worden verantwoord zodra

tueel overeengekomen opbrengsten, opbrengsten uit hoofde van

deze voorzienbaar zijn. Woningen verkocht onder voorwaarden

meer- en minderwerk, claims en vergoedingen indien en voor

worden niet in het resultaat verantwoord in het geval de belang-

zover het waarschijnlijk is dat deze worden gerealiseerd en ze

rijkste economische voor- en nadelen niet zijn overgedragen aan

betrouwbaar kunnen worden bepaald. Projectkosten zijn de direct

de koper. Dergelijke transacties worden verantwoord als financie-

op het project betrekking hebbende kosten, de opslag voor kosten

ringstransactie.

die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel

Resultaat projecten in opdracht van derden

aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend, exclusief de

Voor zover in opdracht van derden projecten worden gerealiseerd

rente op vreemd vermogen.

(i.e. vastgoed direct bestemd voor verkoop) wordt het verschil

Voor zover voor het vastgoed bestemd voor verkoop nog niet

tussen de omzetwaarde en de kosten van de verrichte presta-

daadwerkelijk is verkocht, geschiedt de verantwoording van de

ties naar rato van de verrichte prestaties in het boekjaar, voor

betreffende uitgaven in de balans als voorraad, meer specifiek de

het verkochte deel van het project in de winsten verliesrekening

post: “Vastgoed in ontwikkeling bestemd voor verkoop”

tot uitdrukking gebracht. De voortgang van de verrichte prestaties wordt bepaald op basis van de tot de balansdatum gemaakte

Geactiveerde productie t.b.v. eigen bedrijf

projectkosten in verhouding tot de geschatte totale projectkosten.

Onder deze post worden de toe te rekenen interne directe kosten a.g.v. de bemoeienis van Projectontwikkeling met investeringspro-

Als het resultaat (nog) niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, vindt opbrengstverantwoording plaats tot het bedrag

jecten tot uitdrukking gebracht.

111

Overige bedrijfsopbrengsten

in exploitatie brengt met zich mee dat de eenmaal verantwoorde

De overige bedrijfsopbrengsten worden toegerekend aan het

herwaardering, eveneens naar tijdsgelang, tot realisering (=vrijval)

verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Dit betreft inschrijfgel-

komt. Deze realisatie wordt afzonderlijk tot uitdrukking gebracht.

den, vergoedingen VvE-beheer en andere niet structureel voorkomende opbrengsten uit de normale bedrijfsvoering.

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa en vastgoedbeleggingen

Bedrijfslasten

Hieronder

worden

(teruggenomen)

afwaarderingsverliezen

Afschrijving materiële vaste activa

verantwoord voor in het boekjaar aangegane juridische en feite-

De afschrijvingen zijn te onderscheiden naar het sociaal vastgoed

lijke investeringsverplichtingen inzake immateriële vaste activa en

in exploitatie en onroerende en roerende zaken ten dienste van

sociaal vastgoed in ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie.

de exploitatie. De afschrijvingen op het sociaal vastgoed in exploi-

Daarnaast worden hieronder waardeverminderingen verantwoord

tatie worden gebaseerd op de bedrijfswaarde aan het begin van

inzake het sociaal vastgoed in exploitatie, in het geval dat voor

het boekjaar waarop de grondkosten in mindering zijn gebracht.

het betreffend sociaal vastgoed geen sprake is van een eerder in

Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis

het eigen vermogen opgenomen ongerealiseerde waardestijging

van de verwachte gebruiksduur. Met een mogelijke restwaarde van

(herwaardering).

de opstallen wordt geen rekening gehouden aangezien wordt uitgegaan van sloop aan het einde van de economische levensduur.

Bijzondere waardevermindering van vlottende activa

De afschrijvingen op onroerende en roerende zaken ten dienste

Hieronder worden afwaarderingsverliezen op voorraden (koopwo-

van de exploitatie worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaar-

ningen gereed en in ontwikkeling, teruggekocht VOV-vastgoed

digingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire

bestemd voor verkoop, onderhoudsmaterialen) en huurderving

methode op basis van de verwachte gebruiksduur; die gebruiks-

debiteuren opgenomen.

duur is gelijkgesteld aan dat wat fiscaal aanvaardbaar is. Met een

112

mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden.

Erfpacht

Bij de eerste waardering van het sociaal vastgoed in exploitatie op

Jaarlijks wordt door de gemeenten voor het gebruik van de grond

de bedrijfswaarde is in veel gevallen een herwaardering ontstaan

onder de verhuureenheden erfpacht in rekening gebracht op basis

die onderdeel uitmaakt van de overige reserves.

van canons.

Afschrijving op de boek(= bedrijfs)waarde van het sociaal vastgoed

Lonen en salarissen

heid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het

Onder deze post zijn verantwoord de salariskosten van het perso-

verslagjaar hebben plaatsgevonden en op grond van de toege-

neel in dienst van Actium, de kosten van het inhuren van uitzend-

paste componentenmethode niet tot activering wordt overgegaan.

krachten en ontvangen ziektegelden. Lonen, salarissen en sociale

Het betreft de kosten voor het jaarlijks terugkerend service- en

lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in

mutatieonderhoud, het contractonderhoud, alsmede het planma-

de Winst- & Verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan

tig-/ cyclisch onderhoud.

werknemers.

De lasten van de eigen organisatie die met onderhoud, met name het service- en mutatieonderhoud, zijn verbonden (oa de

Sociale lasten

onderhoudsdienst) worden verantwoord onder de posten lonen

De sociale lasten hebben betrekking op verschuldigde premies

en salarissen en de overige bedrijfslasten. De bemoeienis van

aan de belastingdienst en worden volgens de arbeidsvoorwaarden

de onderhoudsdienst wordt gebruikmakend van bij de begroting

verwerkt.

bepaald uurtarief afzonderlijk tot uitdrukking gebracht (bijtelling is gelijk aan aftrekpost).

Pensioenlasten

Eventuele voorraadverschillen (inzake klein materiaal) worden

De pensioenlasten hebben betrekking op verschuldigde premies

ook onder de onderhoudslasten tot uitdrukking gebracht.

aan het pensioenfonds. Deze premies worden als last in de winsten verliesrekening verantwoord zodra ze verschuldigd zijn. Actium

Leefbaarheid

heeft geen verdere verplichtingen uit hoofde van haar pensioen-

Onder deze post zijn leefbaarheidsuitgaven inzake sociale activi-

regeling anders dan de betaling van de premies. In het geval

teiten en fysieke activiteiten opgenomen.

van een tekort bij het pensioenfonds, waar de pensioenregeling is ondergebracht, heeft Actium geen verplichting tot het voldoen

Lasten servicecontracten

van aanvullende bijdragen, anders dan het voldoen van hogere

Lasten van servicecontracten omvatten de verrichte dienstverlening

toekomstige premies.

naast de verhuur van ruimten. Voor zover geen sprake van doorberekenbaarheid is, worden deze lasten afzonderlijk verantwoord.

Onderhoudslasten Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te

Overige bedrijfslasten

rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaar-

De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar

113

waarop zij betrekking hebben.

Rentelasten en soortgelijke kosten Hieronder worden alle lasten die samenhangen met het aantrek-

Niet gerealiseerde waardeveranderingen

ken van financiering verantwoord. De rentelasten betreffen de

vastgoedbeleggingen

betaalde rente over de uitstaande leningen. Eventueel verschul-

Voor zover sprake is van commercieel vastgoed geschiedt waarde-

digde boeterente bij vervroegde aflossing en de borgstellingsver-

ring tegen marktwaarde en komen jaarlijkse waardeveranderin-

goeding die aan het WSW is betaald, worden hier ook opgenomen.

gen in de winsten verliesrekening tot uitdrukking. Dit betreft woningen met een huurprijs boven de liberalisatiegrens en

Belastingen

bedrijfsmatig onroerend goed als ook de woningen verkocht onder

De belastingen in de winsten verliesrekening worden berekend

voorwaarden.

op basis van het verantwoorde resultaat, rekening houdend met

Verder worden hieronder eventuele afwaarderingsverliezen

fiscaal vrijgestelde posten en geheel of gedeeltelijk niet-aftrekba-

verantwoord voor in het boekjaar aangegane juridische en feite-

re kosten. Tevens wordt daarbij rekening gehouden met wijzigin-

lijke investeringsverplichtingen inzake commercieel vastgoed in

gen in latente belastingvorderingen en –verplichtingen uit hoofde

ontwikkeling bestemd voor eigen exploitatie.

van wijzigingen in het belastingtarief, een herbeoordeling van de

De jaarlijkse waardeveranderingen van de vastgoedbeleggingen

realisatiemogelijkheid van latente belastingvorderingen of een

wordt voor het ongerealiseerde deel bij het eigen vermogen toege-

wijziging in de verwachte realisatie van een actief.

licht. Grondslagen bij opstellen kasstroomoverzicht Financiële baten en lasten

Toepassing directe methode

Waardeveranderingen financiële vaste activa

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode.

De mutatie op de marktwaarde van de embedded derivaten, met

De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit liquide

per saldo een negatieve balanswaarde, worden hier verantwoord.

middelen onder aftrek van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investe-

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentebaten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend

114

met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva.

rings- en financieringsactiviteiten.

ACCOUNTANTSVERKLARING

115

STATUTAIRE GEGEVENS Naam toegelaten instelling

Actium

Statutaire vestigingsplaats

Assen

Datum Koninklijk besluit, waarbij de instelling is toegelaten

25 juni 1908, nummer 574 24 juni 2008, goedkeuring fusie

Nummer inschrijving handelsregister

04017657 Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Drenthe te Meppel

Correspondentieadres


Bezoekadres

Portugallaan 10, Assen

Vormgeving Fotografie kantoor Actium

Studio Graps | www.studiograps.nl Gerard van Beek

jaarverslag actium 2014

Recommend Documents