Jaarverslag 2014 VG&V

Jaarverslag 2014 VG&V 15 april 2015

Vluchtelingenwerkgroep Gooi en Vechtstreek

Jaarverslag 2014 Vluchtelingenwerkgroep Gooi en Vechtstreek

Inhoud Samenvatting ................................................................................................................................3 Inleiding: ontstaan van de organisatie .............................................................................................5 Beleid van het nieuwe bestuur .......................................................................................................6 Maatschappelijke begeleiding.....................................................................................................7 Juridische begeleiding ................................................................................................................8 Cliënten.....................................................................................................................................8 Taallessen..................................................................................................................................9 Loopbaanbegeleiding.................................................................................................................9 Integrale begeleiding..................................................................................................................9 Productontwikkeling ................................................................................................................ 10 Financiën en bestuur ................................................................................................................... 11 Financiën................................................................................................................................. 11 Bestuur ................................................................................................................................... 12 BIJLAGE: Zienswijze VG&V: Gaan vluchtelingen óók meedoen in Gooi en Vechtstreek? .................... 13 Inleiding .................................................................................................................................. 13 I. De integrale begeleiding van VG&V......................................................................................... 14 II. Kan deze vorm van begeleiding niet net zo goed door een andere organisatie gedaan worden? ..... 15 III. Zal door de begeleiding van VG&V er nooit door vluchtelingen een beroep gedaan worden op de hulpverlening van de tweede lijn?..... 16 IV. Wat kan VG&V nog meer voor de gemeente betekenen in het sociaal domein? ...................... 17

Vluchtelingenwerkgroep Gooi en Vechtstreek Geuzenweg 84 1221 BV Hilversum Tel.: 035-647 0077 en 06-4961 3611 Web: www.vgenv.nl E-mail: [email protected] 2


Samenvatting Met gepaste trots presenteren wij het eerste jaarverslag van VG&V. 2014 was enerzijds een jaar waarin een nieuwe koers moest worden uitgezet, waarvoor bijbehorende plannen moesten worden uitgedacht, en anderzijds de lopende activiteiten gewoon moesten doorgaan. Onze zienswijze is dat de integratie van de vluchteling in onze samenleving centraal moet staan in het beleid van VG&V. Daarbinnen is “je weg weten te vinden”, “de taal machtig zijn” en “meedoen in de samenleving” (een baan vinden of een opleiding volgen) essentieel. Dit zien wij als onze taken en daar hebben wij ons in het afgelopen jaar met volle overtuiging voor ingezet. Wat hebben wij in 2014 bereikt:  Er zijn nauwe contacten opgebouwd met gemeenten en anderen om bekendheid te verwerven en subsidie aan te trekken voor 2015.  De gemeente Hilversum heeft toegezegd dat we in 2015 vijftien vluchtelingen mogen gaan opvangen en de hiervoor benodigde subsidie zullen krijgen.  We hebben een nieuwe locatie gevonden in Wijkcentrum “De Geus”, een mooie thuisbasis vanwaaruit wij VG&V verder gaan opbouwen.

 Onze missie en visie bepaald voor de begeleiding van vluchtelingen in Gooi en Vechtstreek, met als speerpunten: o Begeleiding van vluchtelingen naar zelfredzaamheid, hierin bieden wij het volgende:  Maatschappelijke begeleiding  Loopbaanbegeleiding  Taalondersteuning o Integrale begeleiding: aanbieden van deze functies als één geïntegreerd geheel en daarbij de samenwerking met maatschappelijke instanties op dit gebied verder intensiveren Bovenstaande speerpunten sluiten nauw aan bij het gemeentelijk beleid voor het sociaal domein, waar wij ons voor willen inzetten.  VG&V-website ontwikkeld.  Zienswijze van VG&V ontwikkeld, zie hiervoor ook onze website www.vgenv.nl .  Taallessen verzorgd voor ca. 40 vluchtelingen.  Maatschappelijke/juridische ondersteuning verzorgd voor 139 vluchtelingen. 3


 Voorbereiding voor de opzet van loopbaan begeleidingen getroffen.  Een organisatie opgezet met 35 vrijwilligers. Zoals uit bovenstaande valt te lezen is er veel tijd en energie in de opzet en de ontwikkeling van de organisatie gestoken maar anderzijds zijn er ook al veel vluchtelingen begeleid. Wij hebben in 2014 een solide basis neergezet om gerichte ondersteuning te bieden voor vluchtelingen, die daar zelf veel baat bij hebben en daarmee ook de samenleving. Wij zullen hier in 2015 verder aan bouwen; het gaat ons er vooral om daadwerkelijke begeleiding te geven aan vluchtelingen in de Gooi en Vechtstreek.

Het bestuur van VG&V

4


Inleiding: ontstaan van de organisatie De opvang van vluchtelingen werd aanvankelijk (in de jaren ’70) geregeld op basis van lokale initiatieven: werkgroepen die voortkwamen uit kerkelijke en politieke organisaties. Zij werkten op verzoek van en gesubsidieerd door de (lokale) overheid samen aan opvang van vluchtelingen. In 1979 fuseerden al deze organisaties tot VluchtelingenWerk Nederland. Die organisatie groeide verder uit en besloot op een bepaald moment Nederland te verdelen in regio’s die ieder een eigen management zouden krijgen en in 2006 zijn alle plaatselijke VluchtelingenWerk-stichtingen in Het Gooi opgegaan in het grote VluchtelingenWerk Midden Nederland (VWMN). Al gauw bleek dat het financieel management bij VWMN te wensen overliet. Ook leek zich bij VWMN naar het idee van de lokale vrijwilligers in Het Gooi een cultuur te ontwikkelen waarin het management belangrijker werd dan de ondersteuning van vluchtelingen. Er ontstonden fricties met VWMN en toen VWMN, vanwege een groot financieel tekort, besloot te bezuinigen op de betaalde krachten die de vrijwilligers moesten ondersteunen en tegelijkertijd het eigen management in Utrecht uit te breiden, werd door de vrijwilligers van het Gooi (uitgezonderd VluchtelingenWerk Huizen) met grote meerderheid besloten zich af te scheiden. Er werd een bestuur gezocht voor de stichting in oprichting en in 2013 gevonden. Dit bestuur is overleg gestart met VWMN in de hoop tot een afspraak te komen waarin de lokale werkgroep enerzijds een hoge mate van zelfstandigheid zou krijgen maar waar toch ook nog enige mate van samenwerking mogelijk zou zijn. De samenwerking was geen enkel probleem, maar de bereidheid om de werkgroep in Het Gooi welke zelfstandigheid dan ook te gunnen was er niet. Uiteindelijk is, nadat VWMN ook nog eens een aantal zeer gemotiveerde en ervaren vrijwilligers had ontslagen, in december 2013 de Stichting Vluchtelingenwerkgroep Gooi en Vechtstreek (VG&V) opgericht. Inmiddels was de mogelijkheid om subsidie voor 2014 te krijgen voorbijgegaan. VG&V heeft als voortrekker binnen het gewest ‘Gooi en Vechtstreek’ subsidie aangevraagd voor 2015 en in de gemeente Hilversum is deze gedeeltelijk toegezegd. Na een onwerkbare samenwerking met VWMN zal VG&V een zelfstandige koers varen waarbij de vluchteling centraal staat. Om die koers vorm te geven trad begin juni 2014 een nieuw bestuur van VG&V aan. Er was veel werk aan de winkel.

5


Beleid van het nieuwe bestuur Het oude bestuur had nog de subsidieaanvragen voor 2015 bij de verschillende gemeenten ingediend. Daarop kon worden voortgeborduurd. Het bestuur moest allereerst zorgen voor huisvesting, faciliteiten en financiën. Er werkten toen ca. 35 vrijwilligers voor VG&V (inclusief de bestuursleden), die via directe contacten en het regelmatig uitsturen van een nieuwsbrief op de hoogte werden gehouden van de vorderingen. De zaken die het bestuur met hoge prioriteit heeft opgepakt zijn: 1) Het gesprek aangaan en kennismaken met alle gemeenten in ons werkgebied, namelijk Hilversum, Wijdemeren, Bussum, Naarden, Weesp en Muiden. Tot dan toe waren er eigenlijk alleen contacten geweest met de gemeente Hilversum. Het eerste bestuur had ook in de andere gemeenten subsidie aangevraagd en deze gemeenten waren amper op de hoogte van de redenen van de afscheiding. In verschillende samenstelling hebben wij kennis gemaakt met de wethouders en de verantwoordelijke ambtenaren van alle gemeenten in ons werkgebied. Overal werden wij vriendelijk ontvangen maar subsidie voor 2015 was niet mogelijk want een bestaande subsidierelatie (met VWMN) kan volgens het bestuursrecht niet à la minute worden opgezegd. Bovendien waren er geen klachten over VWMN; logisch, want zowel de vrijwilligers als de beroepskrachten waren jaren met man en macht bezig geweest om de plooien glad te strijken opdat de vluchtelingen, hun cliënten, er maar geen last van zouden hebben. De subsidiegever had hierdoor ook niets te klagen, althans over de directe uitvoering van de taken. 2) Voorwaarden scheppen waaronder de vrijwilligers hun werk zouden kunnen doen was één van de prioriteiten. Een ruimte zoeken van waaruit de vrijwilligers hun werk zouden kunnen doen. Omdat er geen eigen huisvesting was, waren we te slecht bereikbaar voor onze cliënten en namen gemeentelijk instanties de maatschappelijk begeleiders niet meer serieus. De gemeente Hilversum heeft geholpen door ons de mogelijkheid te bieden gebruik te maken van een deel van de bovenverdieping van buurthuis De Geus. Wij hebben als tegenprestatie ons deel opgeknapt. Sinds begin juli 2014 worden er spreekuren gehouden op dinsdag- en donderdagmiddag. Steeds meer mensen vinden hun weg naar de Geus. De Alliantie bood ons de mogelijkheid om onze taallessen in het Lucentgebouw te geven. Met weinig middelen moesten we de verdere voorwaarden scheppen voor de vrijwilligers om hun werk te kunnen doen, aanschaf van kantoorspullen, telefoon, PC’s , kantoormeubilair, enz. Wij zijn hierbij geholpen door: Gamma, buurthuis De Geus, De Alliantie, drukkerij Brügemann, Microsoft en diverse anonieme schenkers. 3) Ons verdiepen in alles wat te maken heeft met de veranderingen in de taken van de gemeenten in het kader van het sociaal domein per januari 2015. VG&V was even zo verdiept geweest in haar eigen gevecht om het bestaan dat ze deze ontwikkelingen uit het oog had verloren. Wat is de plaats van de vluchtelingen in dit nieuwe sociaal domein? VG&V heeft haar zienswijze op ‘de plaats van de vluchteling in het sociaal domein’ geschreven. Deze zienswijze is als bijlage bij dit jaarverslag gevoegd.

6


4) Het opbouwen van een netwerk Om goed te kunnen functioneren als kleine lokale en regionale organisatie voor de opvang van vluchtelingen is het van belang dat je zelf als organisatie een sociaal netwerk hebt. Dit helpt om de weggetjes voor de vluchtelingen te vinden en als organisatie leer je waar je aan kunt kloppen als je iets nodig hebt. We bezochten o.a.: • Diverse regionale bijeenkomsten van Versa, voornamelijk van de vrijwilligerscentrale • Maatschappelijk diner in Naarden/Bussum • De Beursvloer in Hilversum • Bijeenkomsten van diverse gemeenten en van het Gewest over de komende veranderingen in het sociaal domein • Wij sloten ons aan bij BMB (Bekend Maakt Bemind) in Hilversum 5) Het formuleren van beleid Na het regelen van vele praktische zaken was het tijd om stil te staan bij ‘wat willen wij?’ en ‘hoe gaan we het doen?’. Er kwamen zaken aan de orde als: • Vrijwilligersbeleid, om te beginnen hebben wij in de zomer en in de winter een gezellige bijeenkomst voor alle vrijwilligers georganiseerd. • Voor wie werken we wel en voor wie niet, afbakenen van de doelgroep. • Wat doen we wel en wat doen we niet voor mensen, los van de vraag of we er voor betaald krijgen. • Hoe kunnen we een gezond financieel beleid opzetten. • Het ontwikkelen van nieuwe producten, uitgangspunt daarbij is altijd dat het uiteindelijk de vluchtelingen een sterkere positie in deze maatschappij moet brengen. • De samenwerking met andere “witte vlekken”, dat zijn de vluchtelingenorganisaties die niet (meer) aangesloten zijn bij een regionale stichting van VluchtelingenWerk Nederland en daarom geen gebruik kunnen maken van faciliteiten van VluchtelingenWerk Nederland.

Maatschappelijke begeleiding Op het moment dat de vrijwilligers uit de Orchideestraat gezet waren hebben veel van onze cliënten aangegeven dat zij graag met ons mee wilden gaan. In het begin werden cliënten via de telefoon en door huisbezoeken geholpen. Het telefonisch, vanuit huis en (bij toeval) op straat begeleiden van cliënten was nie t vol te houden. We waren slecht bereikbaar voor cliënten. Bovendien moesten we erg waakzaam zijn dat niet ons eigen privéleven helemaal door het vluchtelingenwerk opgeslokt zou worden. De gemeente Hilversum is ons tegemoet gekomen door ons in de gelegenheid te stellen om in buurthuis De Geus onze intrek te nemen. Zodra de ruimte in De Geus beschikbaar was zijn de begeleiders begonnen met 2 maal per week spreekuren te houden, op dinsdag en donderdag van 13.00 tot 16.00 uur. Al snel wisten de cliënten de weg naar De Geus te vinden. In de loop van de tijd kwamen er steeds meer cliënten. Door VWMN werden mensen na twee jaar niet meer geholpen. Dit is conform de afspraken met de gemeenten maar zeker niet conform de behoefte van veel van de cliënten. Met name laaggeschoolden, in het bijzonder éénoudergezinnen, en ouderen hebben lang een bepaalde mate van ondersteuning nodig in onze ingewikkelde digitale maatschappij. 7


In de loop van het jaar meldden zich ook steeds meer mensen die nog geen twee jaar begeleiding hadden gehad maar die niet tevreden waren over de hulp door VWMN. Dit gaf problemen met de afgifte van de dossiers van cliënten door VWMN. Door tussenkomst van de gemeente Hilversum is dit opgelost. Cliënten kunnen nu met medenemen van hun dossier overstappen als zij aangeven dit te willen. Gemiddeld komen er 6 tot 10 cliënten op een spreekuur. Enkele voorbeelden van vragen waar men mee komt op het spreekuur: o Aanvragen van toeslagen bij de belastingdienst, bijzondere bijstand en langdurigheidstoeslag bij de sociale dienst, inburgeringsexamens, studiefinanciering. o Verandering van zorgverzekering, de brieven van de gemeente komen te laat, cliënt vist achter het net. o Mijn pasje verloopt binnenkort. Hoe moet ik een nieuw pasje krijgen? Kan ik dan ook Nederlander worden? o Problemen met de belastingdienst, vaak zitten er fouten in de berekeningen van de toeslagen of worden cliënten onterecht gemaand om toeslagen terug te betalen. o Problemen met uitkeringen, zorgverzekeringen. o Alles wat er geregeld moet worden bij zwangerschap en na de geboorte van een baby o Contacten met allerlei instanties zoals: sociale diensten, scholen (van ouders en kinderen), consultatiebureau, advocaten.

Juridische begeleiding Bij juridisch begeleiding door VG&V gaat het begeleiden van de cliënt bij juridische procedures en alles wat daarbij hoort rond zijn/haar verblijfsstatus. Er is nog een aantal mensen met een ingetrokken status in ons werkgebied die niet door VWMN geholpen worden omdat ze al langer dan twee jaar in de gemeente zijn. Deze mensen hebben allemaal een advocaat maar desondanks zitten ze vol vragen en onzekerheden waarvoor ze bij VG&V aankloppen. Meestal gaat het om uitleggen van brieven en andere stukken, telefoontjes plegen naar advocaat of IND dan wel meegaan naar de verschillende instanties. Behalve met vragen over ingetrokken statussen komt men bij VG&V met vragen over de pasjes, gezinshereniging en naturalisatie.

Cliënten De volgende tabel geeft een overzicht van het aantal cliënten voor maatschappelijke en juridische begeleiding (per 31 december 2014): Hilversum*

Bussum*

volwassenen

62 (9)

2 (1)

kinderen

64 (14)

totaal

Wijdemeren*

-

126 (23)

2 (1)

Totaal*

6 (3)

70 (13)

5 (2)

69 (16)

11 (5)

139 (29)

* de cijfers tussen haakjes geven de aantallen cliënten aan die nog geen twee jaar in de gemeente wonen. Aantal eenoudergezinnen: Aantal verschillende nationaliteiten:

13 18

8


Taallessen Sinds 1989 worden er door vrijwilligers van vluchtelingenwerk in Hilversum taallessen gegeven. Dit werd altijd gewaardeerd door de cliënten zelf maar ook door de diverse gemeenten en door opleidingsinstituten. Na de fusie werd vanuit het regiokantoor regelmatig aangekondigd dat dit moest stoppen want het bracht geen geld in het laadje. Dat leerlingen naast de Nederlandse taal ook veel kennis van de Nederlandse omgangsvormen en de Nederlandse maatschappij verwierven en dat de taallessen ook een ongedwongen ontmoetingsplek voor vluchtelingen onderling en met inwoners van Het Gooi (de docenten) boden was niet relevant. Uiteindelijk werd dit dreigement nooit uitgevoerd. Onder de nieuwe directeur werd de roep wel steeds luider en taaldocenten werden niet als volwaardige vrijwilligers gezien. Na het vertrek van de ‘ontslagen’ vrijwilligers werden de taaldocenten voorlopig nog gedoogd maar weldra zou het afgelopen zijn. VG&V weet deze vrijwilligers wel op waarde te schatten en heeft via Alliantie gezorgd dat zij, zolang er niet gesloopt wordt, gebruik kunnen maken van een ruimte in het Lucentgebouw aan de Jan van der Heijdenstraat. De eerste week van de zomervakantie is de taalgroep met medenemen van al hun materiaal, verkregen uit giften, vertrokken uit de Orchideestraat. De taaldocenten zijn blij dat ze van negatieve druk van VWMN af zijn en dat ze zich weer volop kunnen wijden aan het geven van taallessen. In september konden de leerlingen de weg naar het Lucentgebouw ook weer snel vinden. Drie ochtenden wordt er taallessen gegeven en gemiddeld komen er zo’n 12-18 leerlingen per ochtend.

Loopbaanbegeleiding Nog onder het regime van VWMN hadden wij in het Gooi een mooi idee ontwikkeld voor integrale begeleiding van vluchtelingen. De gemeenten werden geacht zich niet meer met de inburgering te bemoeien en in onze ogen was dit het moment om met iets nieuws te beginnen in nauwe samenwerking met een taalaanbieder. Vluchtelingen zouden al vroeg moeten gaan denken over hun toekomst in Nederland. Niet eerst inburgeren en dan pas nadenken maar samen met verschillende disciplines nadenken wat wil ik verder in dit land. Kan ik nog een opleiding volgen, is mijn oude beroep ook hier uit te oefenen? Helaas werd dit zelfstandig denken niet gewaardeerd en al helemaal niet als lokale/regionale activiteit. Het voorstel werd rigoureus naar de prullenbak verwezen.

Integrale begeleiding VG&V wilde na haar oprichting graag doorgaan met het verder uitwerken van de plannen. Helaas waren er veel hobbels op de weg, zoals: o geen ruimte hebben om vanuit te werken o geen instroom van nieuwe cliënten, dus we konden niet vanaf het begin van de begeleiding al aan de slag o een aantal vrijwilligers voor de loopbaanbegeleiding haakte af vanwege het vinden van een baan, vanwege verhuizing naar elders of om gezondheidsredenen Toch zijn we er nog steeds van overtuigd dat de integrale begeleiding de goede weg is voor onze cliënten.

9


In 2014 hebben we wel een aantal voorbereidingen getroffen. Er is een aantal trajecten geweest die als voorbeeld voor nieuwe vrijwilligers kunnen dienen. Er is heel veel voorlichtingsmateriaal voor cliënten verzameld en er zijn allerlei praktische zaken uitgewerkt. Op dit moment zijn we druk bezig om weer nieuwe vrijwilligers te werven die dan ingewerkt kunnen worden en met het materiaal aan de slag kunnen.

Productontwikkeling In 2014 waren we vooral bezig met de organisatie van VG&V. Tijd voor productontwikkeling hadden we nog amper. Toch speelt wel bij voortduring de vraag in het achterhoofd, “hoe kunnen wij onze cliënten nog meer ondersteunen om daadwerkelijk zelfredzame burgers te worden, die volop in de Nederlandse samenleving mee draaien?” Het zelf ontwikkelen werd niet gewaardeerd binnen VWMN dus zullen wij in de toekomst ook in dit opzicht onze eigen weg moeten zoeken. Waarschijnlijk zal er veel meer samengewerkt moeten worden met al bestaande organisaties dan wel organisaties die door alle veranderingen in het sociaal domein nog gaan ontstaan. Duidelijk is in ieder geval dat het lokaal of regionaal (maar dan in mindere mate) zal moeten gaan gebeuren.

10


Financiën en bestuur Financiën In 2014 heeft VG&V geen enkele vorm van subsidie van de gemeenten gehad, wel is voor de tweede helft van het jaar de huur van de ruimte in De Geus door de gemeente Hilversum betaald. De Stichting Vluchtelingenwerkgroep Gooi en Vechtstreek is opgericht op 23 december 2013. De kosten van de notaris (€ 564,58) voor het oprichten van de stichting en de kosten voor webhosting (€ 48,97) zijn betaald door de Voor de Stichting Steunfonds Vluchtelingen en Asielzoekers Hilversum e.o. en staan verder niet in dit overzicht. Op 13 juni 2014 is een bankrekening geopend bij de KNAB. In de periode daarvoor zijn verder geen kosten ten laste van de stichting gemaakt. Er is geen kas, maar wel een ‘bestuurspotje’. De tabel geeft het financieel overzicht voor 2014. Inkomsten Uitgaven Beginkapitaal

0,00

Donaties van Steunfonds

2.000,00

Rente KNAB

2,43

Totaal inkomsten

2.002,43

Abonnement Office 365

40,36

Telefoon Telfort

45,65

Onkostenvergoeding vrijwilligers maatsch. begeleiding Onkostenvergoeding vrijwilliger verbouwing

250,00 50,00

Kantoorkosten De Geus

431,35

Kantoorkosten Taallessen

189,15

Zomerbijeenkomst vrijwilligers

150,00

Winterbijeenkomst vrijwilligers

165,57

Bankkosten KNAB

10,00

Totaal uitgaven

1.332,08

Resultaat (eindsaldo)

670,35

Toelichting De inkomsten in 2014 bestaan uit twee startdonaties van € 1.000 van het Steunfonds. Aan de vrijwilligers voor maatschappelijke begeleiding is een eenmalige onkostenvergoeding van € 50 betaald voor gemaakte onkosten in de hectische periode tussen het vertrek uit de vestiging van VWMN en de nieuwe huisvesting in buurthuis De Geus. Voor het verbouwen van de kantoorruimte is eenzelfde onkostenvergoeding gegeven. Aan het eind van 2014 stond nog € 670,35 op de bankrekening. 11


In deze oprichtingsperiode van onze organisatie hebben we veel giften en ondersteuning in natura ontvangen: - Voor het gebruik van de ruimten in de Jan van der Heijdenstraat (taallessen en loopbaanbegeleiding) en De Geus (maatschappelijke begeleiding) hoefde nog geen huur te worden betaald. Als tegenprestatie zijn de ruimten door vrijwilligers opgeknapt en – prachtig – geschilderd. Voor een tussenwand hebben we materiaal gekregen van Gamma. - Voor de kantoorinrichting kon gebruik worden gemaakt van reeds aanwezig meubilair in beide gebouwen en krijgertjes. - Voor de automatisering zijn oude computers gekregen en aangepast. Er is wel een printer aangeschaft. Bij de gesprekken voor maatschappelijke begeleiding worden nog privé-laptops gebruikt. Via het Steunfonds kregen we een gift voor het gebruik van Office 365. - Het logo is gratis ontworpen. De firma Brügemann drukte de visitekaartjes en het postpapier.

Bestuur Zoals eerder vermeld is na de feitelijke breuk met VWMN het ‘oprichtingsbestuur’ opgevolgd door een nieuw bestuur, dat bestaat uit ervaren vrijwilligers. De samenstelling van het bestuur in 2014 was: Voorzitter Vice voorzitter Secretaris Penningmeester Lid Ondersteund door

Per 1 januari 2014 Carla Los-Vlasman Hette Zijlstra Frans van Osch

Niels Kranenburg Emile Salomons

Per 2 juni 2014 Eva van der Blom-de Ranitz Ernst Steinroth Nel Huese Rien Rense Willy Timmermans Heico Urban (ICT) Josien Arens (secretariaat) Ton van der Hammen (taallessen)

Het bestuur vergadert elke twee weken.

Feestelijke openingsbijeenkomst van de vrijwilligers in buurthuis De Geus

Taallessen in het Lucent-gebouw

12


BIJLAGE: Zienswijze VG&V: Gaan vluchtelingen óók meedoen in Gooi en Vechtstreek? September 2014

Inleiding Ter voorbereiding op de extra taken die gemeenten krijgen vanaf 1 januari 2015 op het gebied van jeugd, werk en inkomen, zorg en ondersteuning vraagt de Gemeente Hilversum inwoners en maatschappelijke partners om mee te denken over hoe gemeenten deze taken moeten uitvoeren door middel van het indienen van een zienswijze. Hieronder treft u de zienswijze aan van Vluchtelingenwerkgroep Gooi & Vechtstreek. In alle stukken die tot augustus 2014 door de diverse gemeenten zijn gepubliceerd komt het woord “vluchteling” niet voor. Toch arriveren er jaarlijks vele vluchtelingen in Nederland. Na een soms lang verblijf in een AZC krijgt een aantal vluchtelingen toegang tot de Nederlandse samenleving. Deze zogenaamde “statushouders” worden verdeeld over de Nederlandse gemeenten. Zo verwelkomt ook Gooi en Vechtstreek elk jaar 150 tot 200 vluchtelingen. In 2015 zal de jaarlijkse instroom groter worden. Wie zijn deze mensen? Hoe vergaat het hun in het Gooi? Hoe willen wij dat het hun vergaat? Kunnen zij ook (al) meedoen aan de transformatie in het sociaal domein die wij in Gooi en Vechtstreek gaan vormgeven? Wat gaat de transformatie van het sociaal domein betekenen voor vluchtelingen in Gooi en Vechtstreek? De transformatie in het sociaal domein vraagt een verandering: • van denken in klanten naar denken in mensen • van producten en prestaties naar oplossingen en resultaten • van denken in afzonderlijke domeinen naar realiseren van meer samenhang • van beheersen en controleren naar samen leren en ontwikkelen • van ‘zorgen voor’ naar ‘zorgen dat’ • van verkokerd werken naar een integrale werkwijze De gemeenten in Gooi en Vechtstreek hebben voor de verandering van het sociaal domein de onderstaande uitgangspunten gekozen: - De eigen kracht centraal - Voorkomen, beter dan genezen - De vraag is het vertrekpunt - Samenhang - Maatwerk - De gemeente is het vangnet - Sturen op resultaten en kosten - Samenwerking In het onderstaande overzicht van activiteiten van VG&V tot nu toe en in de toekomst laten wij zien hoe VG&V wil functioneren binnen het sociaal domein en daarbij de uitgangspunten van de gemeenten zoveel mogelijk in ogenschouw houdt. VG&V wil zo haar bijdrage leveren niet alleen aan de transitie maar ook aan de transformatie van het sociaal domein in 2015 en daarna.

13


I. De integrale begeleiding van VG&V VG&V staat voor een integrale benadering in haar begeleiding, het uiteindelijke doel is dat cliënten zelfstandig participerende inwoners van Gooi en Vechtstreek worden. Wij willen daarom in een zo vroeg mogelijk stadium mensen aanspreken op en ondersteunen in alle facetten waar het nodig is om dat doel te kunnen bereiken. De maatschappelijke begeleiding begint al voor de verhu izing naar de gemeente. Kort daarna start de inburgering en wordt men gestimuleerd om zo snel mogelijk met de taal te beginnen. Als de nieuwkomer gesetteld en een beetje tot rust gekomen is in zijn nieuwe omgeving wordt hij aangesproken om over zijn verdere toekomst (werk?.. ..opleiding?) na te gaan denken met ondersteuning van de loopbaanbegeleiding. VG&V kent drie fasen in de begeleiding, die elkaar opvolgen maar die ook parallel lopen en door allerlei vormen van overleg veel dwarsverbindingen hebben. 1) Maatschappelijke begeleiding - voorlichting over alle rechten en plichten - het wegwijs maken in de Nederlandse regelgeving - het leren invullen van diverse soorten formulieren - wijzen op gewoontes in Nederland - ondersteuning bijzaken rond hun verblijfsrecht - aanvragen van zorgen huurtoeslag - aandacht voor budgetteren: alle vluchtelingen starten met het opbouwen van een schuld - het helpen oplossen van diverse problemen waar een nieuwkomer tegenaan kan lopen, zoals verkeerde registratie door IND in het GBA 2) Taalondersteuning De cliënten hebben de verplichting tot inburgeren en dat doen ze via een commerciële taalaanbieder. Vroeger werd dit door de gemeente geregeld maar nu moeten nieuwkomers het zelf regelen en financieren d.m.v. een lening bij DUO. Het is belangrijk dat het diploma binnen drie jaar gehaald wordt – voor analfabeten binnen 5 jaar – om de volgende redenen: - De lening hoeft dan niet te worden terugbetaald. - Hoe eerder zij de taal spreken hoe eerder zij kunnen participeren. - Uiteindelijk heeft het halen van het examen gevolgen voor hun definitieve verblijfsrecht. Door extra taalondersteuning kunnen de kansen op het (sneller) halen van het diploma vergroot worden, het kan dan soms zelfs lukken om een stapje verder te gaan en niet alleen het inburgeringsexamen te halen, maar één van de NT2 examens; dat geeft meer mogelijkheden in het kader van scholing en werk. De taalondersteuning gaat in nauw overleg met de taalaanbieder, die heeft de eindverantwoordelijkheid voor de inburgeringcursus en het halen van het examen. 3) Loopbaanbegeleiding Het is belangrijk dat mensen zo vroeg mogelijk beginnen te denken over de periode ná de inburgering, hun toekomst. Het moet een doorlopend proces worden in samenhang met de taalverwerving en de maatschappelijke begeleiding en niet een nieuwe start na de inburgering. De ervaring leert dat vluchtelingen daarbij specifieke ondersteuning nodig hebben. Vragen en zaken die hierbij aan de orde komen zijn: - Voor met name jongeren: wat zijn er voor opleidingsmogelijkheden?

14


- Hoe ziet de arbeidsmarkt eruit, wat zijn mijn mogelijkheden en belangrijker: wat zijn mijn onmogelijkheden? - Kan ik mijn oude beroep weer oppakken? - Het opstellen van een CV en het gebruik van internet en sociale media bij het solliciteren. - Hoe voer ik een sollicitatiegesprek? - Het vinden van een oriënteringsstage of vrijwilligerswerk. - Gewoonten op de werkvloer. - Voorlichting over soorten werk, soorten bedrijven. - In samenwerking met de taaldocenten aandacht voor vaktaal. - Het opbouwen van een netwerk van uitzendbureaus en werkgevers waarmee samengewerkt kan worden. In het kader van de participatiewet zal deze begeleiding in nauw overleg met de sociale dienst en het UWV worden uitgevoerd Netwerk vergroten Alle vormen van begeleiding worden door vrijwilligers gedaan en zij vormen als het ware het eerste netwerk van de vluchteling. De verschillende begeleiders hebben regelmatig onderling overleg, daarbij speelt hun signaleringsfunctie een belangrijke rol. Gaat alles volgens plan? Zijn er problemen die wij op kunnen lossen of zal er doorverwezen moeten worden naar de hulpverlening van de tweede lijn? Deze vormen van begeleiding vinden plaats in de nulde lijn en gaan geleidelijk over naar de eerste lijn waarin de vluchteling een participerende inwoner is, die op eigen kracht verder kan. Een enkeling zal ook in deze fase nog laagdrempelige ondersteuning nodig hebben. Dat is dan te zien als een duwtje in de rug om vervolgens weer op eigen kracht verder te kunnen.

II. Kan deze vorm van begeleiding niet net zo goed door een andere organisatie gedaan worden? Er komen jaarlijks ongeveer 150 tot 200 nieuwe vluchtelingen in Gooi en Vechtstreek wonen, afkomstig uit een AZC of als uitgenodigde vluchteling rechtstreeks uit een vluchtelingenkamp ergens in de wereld. Dit is absoluut geen homogene groep: - Leeftijden kunnen variëren van nul tot tachtig. - Opleidingsniveauslopen uiteen van analfabeet tot universitair geschoold. - Ze hebben geen gemeenschappelijke taal, vaak spreekt men zelfs geen Europese taal. - Ze zijn afkomstig uit vele verschillende culturen met verschillende normen en waarden. - Het betreft alleenstaanden, kleine gezinnen en ook grote gezinnen. - Als ze al uit hetzelfde land komen, gaat het dan vaak weer om groepen die elkaar in het land van herkomst bestrijden. Wat hebben zij wel gemeenschappelijk: - Ze hebben geen of een heel klein sociaal netwerk. - Zij spreken nog geen Nederlands en kennen de Nederlandse gewoonten niet. - Zij vertrouwen de overheid niet; ze zijn gevlucht omdat hun overheid hun niet de noodzakelijke bescherming kon of wilde bieden. Zij zullen moeten leren om de overheid te vertrouwen en vervolgens nog een stap verder te gaan en de overheid om hulp te vragen. 15


Om deze groep te kunnen begeleiden en ondersteunen is inzicht vereist in de vluchtelingenproblematiek in het algemeen en de bereidheid om zich in ieder individu, met zijn eigen geschiedenis, te verdiepen. Het vereist ook enige kennis van de vreemdelingenwet, met name voor wat betreft de materiële rechtspositie van cliënten die volgt uit de specifieke verblijfsvergunning die men heeft gekregen. Heb je die kennis niet, dan is een verkeerd advies snel gegeven met soms vergaande gevolgen voor de cliënt (financieel tot zelfs intrekken van de verblijfsstatus). Sommige vluchtelingen komen in de gemeente wonen terwijl de gezinsherenigingsprocedure met achtergebleven gezinsleden nog loopt. Dit vraagt ook weer speciale expertise van vrijwilligers. VG&V heeft deze deskundigheid in huis en denkt graag mee over de transformatie in het sociaal domein aangaande vluchtelingen.

III. Zal door de begeleiding van VG&V er nooit door vluchtelingen een beroep gedaan worden op de hulpverlening van de tweede lijn? Hoewel het motto is dat voorkomen beter is dan genezen, is het een illusie om te denken dat de begeleiding van VG&V alles kan voorkomen. Vluchtelingen vormen een kwetsbare groep: - Het gaat om relatief veel mensen met traumatische ervaringen. - Ouders worden vaak afhankelijk van hun eigen kinderen doordat de kinderen de taal veel sneller oppakken. Dit kan wrijvingen opleveren als het om de opvoedingstaak gaat. Ouders kunnen kinderen niet bijbenen en kinderen leven noodgedwongen in twee culturen. - Onzekerheid ten aanzien van hun verblijfsrecht kan ook tot problemen leiden. - Men kampt vaak met een ernstige schuldenproblematiek; men krijgt de schuld van de inrichting van de woning en diverse voorschotten niet weg en vervolgens gaat het van kwaad tot erger. VG&V denkt wel dat de vluchtelingen in het nieuwe systeem van hulp- en zorgverlening erop vooruit zullen gaan. De toegangsmedewerker heeft uiteindelijk een centrale rol en zal zeker de vinger aan de pols houden of ook de vluchteling adequaat geholpen wordt en niet weer zonder werkelijk resultaat terugverwezen wordt naar VG&V onder het mom van ‘jullie hebben verstand van vluchtelingen en wij niet’. De benadering waarin een huishouden met soms meerdere personen als één geheel met misschien meerdere hulpvragen wordt gezien zal organisaties dwingen om samen te werken en zal de ontschotting zeker bevorderen. Onze cliënten zullen door deze benadering door de bomen het bos weer gaan zien. VG&V is bereid om haar expertise in te brengen in een multidiscipli nair overleg. Door de goede regie en vervolgens een goede onderlinge samenwerking van alle hulpverleners zal de uiteindelijke behandeling waarschijnlijk korter duren en dus goedkoper. Ook is VG&V bereid om haar begeleiding weer op te pakken als de iemand uitbehandeld is, opdat hij zijn eigen kracht weer op kan bouwen met laagdrempelige ondersteuning. Nadrukkelijk moet gesteld worden dat de (vrijwillige) medewerkers van VG&V geen professionele zorgen hulpverleners zijn en dat ook niet willen zijn. De vrijwilligers kunnen zelfs niet belast worden met eindverantwoordelijkheid voor het traject van een vluchteling. De eindverantwoordelijkheid voor de trajecten van deze specifieke groep zal bij een professional moeten liggen.

16


IV. Wat kan VG&V nog meer voor de gemeente betekenen in het sociaal domein? VG&V kan: een laagdrempelig spreekuur organiseren voor mensen met een klein sociaal netwerk die desondanks zelfredzaam zijn en dus functioneren in de eerste lijn. Zij hebben soms een steuntje in de rug nodig. Is het formulier goed ingevuld? Heb ik een bepaald probleem op de juiste manier aangepakt? Kan ik met deze vraag inderdaad naar die instantie? 1) haar deskundigheid en ervaring delen met allen werkzaam in het sociaal domein, zowel professionals als vrijwilligers 2) voorlichting geven aan inwoners over de vluchtelingenproblematiek in het algemeen. Op die manier hoopt VG&V meer begrip te kweken voor als er een nieuwe vluchteling in de straat komt wonen. Kortom: VG&V wil een serieuze gesprekspartner zijn voor de gemeenten. Het bestuur van VG&V: Eva van der Blom, Rien Rense, Nel Huese, Willy Timmermans, Ernst Steinroth ([email protected])

17

Jaarverslag 2014 VG&V

Recommend Documents