Jaarverslag 2013
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 1
Jaarverslag 2013
Secretaris: Thijs Richter Postadres: Begijnenhof 2, 5611 EL, Eindhoven Mailadres:
[email protected]
Triodosbank NL 75 TRIO 0198481446 KvK: 17144984 ANBI erkend
www.openhuiscathrien.nl.
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 2
Jaarverslag 2013
1. Inleiding Wat gaat de tijd toch snel. Terwijl we de viering van het 25jarig jubileum nog vers in ons geheugen hebben, is dat toch alweer ruim 2 jaar geleden. In al die jaren is er zowel niets als ook heel veel veranderd. Wereldwijd én in onze eigen stad is er niets veranderd: we vangen al die tijd al met een vrij grote groep vrijwilligers binnenstadsbezoekers op in de Ontmoetingsruimte. En gedurende al die jaren zijn dat voornamelijk mensen die behoefte hebben aan wat warmte, een luisterend oor, een eenvoudige maaltijd en - vooral - gekend worden als mens. Wereldwijd gezien stond 25 jaar geleden de Balkan in brand, een paar jaar later werd het oorlog in Irak en korter geleden brak de "Arabische lente" door met als gevolg grote spanningen in heel Noord-Afrika: Tunesië, Libië, Egypte en een burgeroorlog in Syrië. En nog recenter: bloedige conflicten in Mali en de Centraal Afrikaanse Republiek. Samengevat: dicht bij huis vangen we al lange tijd
mensen op die daar behoefte aan hebben en verder weg van huis is het altijd oorlog. De prediker zou zeggen: er iets niets nieuws onder de zon. Maar als we nauwkeuriger kijken, blijkt het altijd weer om andere mensen te gaan. Dagelijks verandert voor steeds andere mensen de wereld ingrijpend, ze verliezen hun baan, hun huis, hun hebben en houden of - veel erger nog - hun geliefde(n) of zelfs hun leven. Hun toekomst ligt in puin. Dichter bij huis hebben we gelukkig niet te maken met oorlogsgeweld, maar hier verliezen mensen hun toekomstperspectief door de economische crisis. Hardnekkige werkloosheid is in alle stadia een ramp voor degenen die het treft. Of je nu werkloos wordt als je jong bent of van middelbare leeftijd of tegen je pensioen aan: je gevoel van eigenwaarde krijgt een flinke knauw. Er zijn in Nederland 700.000 werkzoekenden en slechts 100.000 vacatures. Dat betekent dus een langdurig probleem. Dan hebben we nog de mensen van wie hun huis "onder water staat". We krijgen ook te maken met de overheveling van rijkstaken naar gemeenten in het kader van de
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 3
zorg met de kans dat weer een andere groep mensen tussen wal en schip terecht te komen. Al die ontwikkelingen samen kunnen er toe leiden dat er meer mensen in de knel komen. Niemand kan voorzien, laat staan voorspellen voor hoeveel mensen deze factoren afzonderlijk of gezamenlijk er toe zullen leiden dat men vastloopt, misschien zelfs op straat belandt. Maar duidelijk is dat er steeds weer mensen behoefte zullen hebben aan dat luisterende oor, die kop koffie of thee, die eenvoudige maaltijd. Als Open Huis Sint Cathrien zullen we dus nog in lengte van jaren mogen voorzien in een stijgende behoefte. Eigenlijk zou ik moeten schrijven: helaas! Na lang zoeken is het de Protestantse Gemeente Eindhoven gelukt een opvolger voor Mirjam van Nie te vinden: Martin Mensink. Martin is diaken binnen de PGE (= Protestantse Gemeente Eindhoven) met als speciale taak: kerkelijk werker. Hij is qua achtergrond en bevoegdheden binnen de PGE geheel vergelijkbaar met Rob Kosterman binnen de RK-kerk. Martin, hartelijk welkom! Dit jaar is het na heel veel inspanningen eindelijk gelukt om tijdens de winter op iedere zaterdag opvang te realiseren: het Open Huis op Zaterdag. Dat is een groot goed omdat tot nu toe
de zaterdag de enige dag was waarop in Eindhoven geen enkele opvang geboden werd. Nu is die opvang er dus de hele winter, en niet alleen tijdens de winternoodregeling van de gemeente. In het voorjaar zullen we de gang van zaken evalueren, maar de inzet is om de zaterdagopvang in de winter continu te maken als een vaste activiteit van het Open Huis. Ooit is ervoor gekozen de voorzitter 'enigszins op afstand te zetten'. Ondanks die afstand heb ik toch goed kunnen waarnemen dat er door al onze vrijwilligers met groot enthousiasme en een enorme inzet is gewerkt. Iedereen zonder uitzondering heel erg bedankt, bedankt voor het werk op de achtergrond, bedankt voor 'Het Krantje', bedankt voor het trouw aanwezig zijn als gastvrouw en -heer, bedankt voor de saamhorigheid, bedankt voor je inzet, bedankt voor de dagelijkse coördinatie, bedankt voor het inroosteren, bedankt voor de 'zorg voor de centen', bedankt voor de exposities, bedankt voor je hulp, bedankt voor je luisteren, bedankt voor alles! Ben van Veelen, voorzitter
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 4
2. Activiteiten
Onze kerntaak
Het Open Huis is een zelfstandige stichting en werd als een oecumenisch project begonnen door de Protestantse Gemeente Eindhoven en de RK Binnenstadsparochie (nu Sint Joris Parochie). De vrijwilligers vinden hun inspiratie in de traditie van christelijke barmhartigheid die ze proberen concreet te maken. Op geen enkele wijze heeft het Open Huis een zendings- of missiedoelstelling. Ons werk is naastenliefde in de praktijk, niets meer en ook niets minder. Alle medewerkers van het Open Huis zijn vrijwilligers en doen hun werk geheel onbetaald.
De kerntaak van het Open Huis Sint Cathrien is het open houden van een gastvrij inloophuis in de Ontmoetingsruimte. Daarnaast zijn er flankerende activiteiten die deze hoofdtaak versterken of daaraan dienstbaar zijn.
Behalve de kosten van de trainingen ontvangt het Open Huis geen structurele subsidies van de gemeente of van andere overheidsinstanties. De uitgaven van het Open Huis moeten derhalve bekostigd worden uit giften van (kerkelijke) instellingen, particulieren en subsidies van particuliere fondsen.
Gastvrije ontmoetingsruimte We ontvangen binnenstadsbezoekers 3 dagen per week. Op dinsdag, donderdag en vrijdag van 10.30 tot 16.30 uur is iedereen welkom voor een kopje koffie of thee. Er is gelegenheid tot onderling contact en, indien men dat wil, een meer vertrouwelijk gesprek met de gastvrouw of -heer. De sfeer van het Open Huis is die van rust, vertrouwelijkheid en warmte. Gezamenlijke maaltijd Op elke openingsdag is er tussen de middag van 12.45 tot 13.15 uur een gezamenlijke broodmaaltijd met fruit en warme soep.
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 5
Laagdrempelig voor iedereen Veel van onze gasten zijn dakof thuisloos, hebben sociaal – psychologische problemen, verkeren in financiële moeilijkheden door ziekte of werkloosheid, zijn eenzaam of sociaal geïsoleerd. Maar het Open Huis heet nadrukkelijk iedereen welkom. De laagdrempelige toegang tot het Open Huis betekent dat bezoekers geen verplichtingen opgelegd krijgen anders dan het zich houden aan de huisregels. Dit betekent ook dat koffie of thee gratis wordt geschonken, dat er altijd een luisterend oor is en dat men zonder aanmelding kan mee-eten. Voor de broodmaaltijd wordt wel een vrijwillige bijdrage gevraagd. Ook kan iedereen komen en gaan wanneer men wil. Iedereen wordt in zijn / haar waarde gelaten.
De ontmoetingsruimte van het Open Huis ligt in een bijgebouw van de monumentale Catharinakerk, de stadskerk midden in het drukke centrum van Eindho-
ven. Deze ruimte wordt gehuurd van de parochie Sint Joris. De ontmoetingsruimte is bereikbaar vanuit de kerkruimte.
Open Huis op Zaterdag In 2013 zijn wij een nieuw project gestart: Open Huis op Zaterdag. In de winters van 2011 / 2012 en 2012 / 2013 werd aangesloten bij de zogenaamde winternoodregeling van de gemeente Eindhoven. Deze regeling houdt in dat bij streng winterweer (gevoelstemperatuur langer dan twee nachten lager dan -5º C) elke dakloze ’s nachts een gratis slaapplek wordt toegewezen. Omdat op zaterdag overdag geen enkele inloopvoorziening open was, huurde het Open Huis daartoe een ruimte bij de parochie St. Petrus' Stoel. Dit
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 6
hield concreet in dat deze nieuwe voorziening slechts 4 of 5 keer per winter open was.
In 2013 werd door de kerngroep besloten om in de winter van 2013 / 2014 op elke zaterdag gedurende de wintermaanden (december – half maart) deze inloopvoorziening te realiseren. Omdat de ontmoetingsruimte van de Catharinakerk dan niet beschikbaar is, werd een andere ruimte gehuurd bij de Oud Katholieke Kerk aan de Boschdijk. Financieel werd dit mogelijk gemaakt door een subsidie van het Oranjefonds, door een bijdrage van de Gemeente Eindhoven en door eigen middelen.
Gemiddeld maken per zaterdag zo’n 20 tot 25 gasten gebruik van de voorziening. In 2014 wordt het project geëvalueerd door de kerngroep. Dan wordt ook besloten over het al dan niet voortzetten van het project Open Huis op Zaterdag
Gastvrouwen en -heren Op 1 januari 2014 waren wij met 38 gastmensen ( 7 mannen en 31 vrouwen) In de loop van het jaar is ons team versterkt met Rob, Anja, Corneel, Resi en Mia. We hebben afscheid genomen van Diny, Tonny, Heleen, Riet, Magda, Willem, Cor en Theo.
Er werd een aparte groep vrijwilligers gevormd. De helft ervan is ook vrijwilliger in de Ontmoetingsruimte van de Catharinakerk. Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 7
Trainingen Deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers is belangrijk omdat deskundigheid naast warme menselijkheid een belangrijke voorwaarde is om gastvrije taken verantwoord te kunnen uitvoeren. Iedere vrijwilliger wordt geacht deel te nemen aan deze trainingen. De training wordt gegeven door een professionele trainster verbonden aan het trainingsinstituut Cor Schippers te Rotterdam. Dit jaar namen we afscheid van trainster Joke en gingen we verder met Dineke.
Na afloop van een trainingsjaar evalueert de kerngroep de training en de opzet ervan met de trainster. Jaarvergadering Een keer per jaar houden we de jaarvergadering met alle vrijwilligers. Verder wordt één keer per jaar een gezellig samenzijn gepland, dit jaar voor het eerst samen met een aantal vrijwilligers van het Steunpunt. De vrijwilligers worden ieder jaar, indien gewenst, door de GGD op TBC gescreend.
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 8
Flankerende activiteiten Voor iedere belangstellende: op dinsdag wordt een tot nadenken stemmend verhaal voorgelezen, met na afloop een gesprek op donderdag is er een Taizé-viering met gezamenlijke zang en stiltemeditatie op vrijdag wordt een orgelgetijde gehouden met gebed, overweging, stilte en orgelspel. Doorlopend proberen we exposities over een aansprekend thema in de kerkruimte op te stellen. Voor iedere activiteit is een kleine werkgroep uit de vrijwilligers actief. Bovenstaande meditatieve activiteiten vinden in de kerk plaats, voorafgaand aan de gezamenlijke broodmaaltijd. Het verhaal werd niet iedere dinsdagmiddag voorgelezen, de beide andere activiteiten vonden gelukkig wel iedere donderdag- en vrijdagmiddag plaats. Wat betreft de exposities: dit jaar is het gelukt om steeds weer iets te laten zien in de ruimte achterin de kerk, al was het vaak kunst- en vliegwerk. Af en toe krijgen we daarbij aandacht van de pers. De eerste keer was het door diefstal van een schilderijtje uit Burkino Fa-
so. De tweede maal was het terecht dat er aandacht was voor de tentoonstelling "Herinner U de namen". Deze tentoonstelling werd ingericht met hulp van het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven en sloot aan bij de onthulling van het monument met dezelfde naam op het Stadhuisplein. Daarmee werd een wens van velen eindelijk vervuld.
Verder is nog het vermelden waard dat in het voorjaar twee Poolse kunstenaars met foto's en schilderijen een beeld gaven van hun jeugd in Polen. De laatste tentoonstelling van het jaar "Hotel Eindhoven" van de fotograaf Arno Fooij, toonde de slaapplaatsen van daklozen in onze stad. Deze expositie trok ook de aandacht van de pers. De foto's maakten zichtbaar wat het leven op straat betekent. Een leven dat aan velen van onze bezoekers bekend is. Voor ons was deze tentoonstelling een voorbeeld van wat we met de exposities beogen.
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 9
PR – activiteiten Het Krantje Het Krantje is het interne kwartaalblad voor de medewerkers van het Open Huis. In 2013 verscheen het honderdste nummer met informatie van en voor alle werkgroepen. Dit jaar werd o.a. aandacht gegeven aan het jubileum van beheerder Gerrit die 25 jaar werkzaam was in de Cathrien, aan het uitreiken door de Eindhovense persclub van de Zilveren Tulp aan de stichting "Herinner u de namen"1, aan 7 jaar trainingen door trainster Joke, aan het eerste nummer uit 1988 en aan het Open Huis op Zaterdag. Sinds december 2012 siert het nieuwe logo het Krantje.
bladen, praatjes in kerken en verspreiding van het jaarverslag. Sinds dit jaar hebben we ook een folder in de Poolse taal toegevoegd.
Website Sinds 2012 is onze website in de lucht, met technische hulp van SupportPunt Eindhoven. www.openhuiscathrien.nl. Op de website is extra informatie te vinden over onze ANBIstatus. Overige activiteiten
De uitingen naar buiten betreffen de informatiefolders in diverse talen (Frans, Duits, Engels en Spaans) in de publieke ruimte van de Catharinakerk, periodieke artikelen in het blad Samen, artikelen in parochie1
De stichting "Herinner u de namen" werd opgericht door het Open Huis in de Cathrien samen met twee stadsgilden. Het initiatief hiertoe lag bij het Open Huis.
Het Open Huis werkt mee aan stageplaatsen voor de maatschappelijke stage van middelbare scholieren. Twee leerlingen van het Novalis-college maakten hier gebruik van. Verder zijn leerlingen van het Augustinianum bij ons op excursie geweest. Zij bezochten instellingen die zich bezighouden met het ondersteunen van mensen die op de een of andere wijze de aansluiting bij onze samenleving dreigen te verliezen.
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 10
Er is dit jaar een excursie geweest bij "Ervaring die st®aat". Er was een intensief programma opgesteld waarbij wij in gesprek kwamen met ervaringsdeskundigen op het gebied van dakloos zijn.
Regelmatig is er contact met de coördinatoren van de andere inloophuizen in Eindhoven, te weten het Diaconaal Centrum en het Leger des Heils. In goed overleg met hen werd besloten het 11e kerstdiner van en met Amaro niet op 26 december, maar pas op 4 januari 2014 te houden. Dit in verband met de vele kerstactiviteiten voor thuis- en daklozen in de Kersttijd zelf. De opkomst was goed!
3. Bestuur en beleid Kerngroep De kerngroep is het bestuur van het Open Huis. De werkwijze is er een van onderlinge collegialiteit en openheid. De meerderheid van de bestuurleden is tevens gastvrouw of gastheer zodat er een goed zicht is op wat er in het Open Huis gebeurt en wat er nodig is. Hoewel het Open Huis een geheel zelfstandige stichting is, stellen we een blijvende band met de oorspronkelijke initiatiefnemers op prijs. Zo vaardigen op ons verzoek zowel de RKkerk als de PGE iemand af voor ons bestuur. Na een tweetal jaren niet bezet te zijn geweest zal per 1 januari 2014 ook de plek vanuit de PGE weer worden ingevuld. In het verleden werd geruime tijd gewerkt vanuit een zeer smalle financiële basis; financieel weerstandsvermogen ontbrak geheel. De laatste jaren is door de penningmeester hard gewerkt aan een gezonde financiële basis inclusief een re-
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 11
serve voor onvoorziene zaken. Dit is tot onze vreugde succesvol geweest. Zie hiervoor hoofdstuk 5 van dit verslag.
Overleg De kerngroep komt eens per 6 tot 8 weken bijeen om de gewone gang van zaken te bespreken. Behalve deze bestuursvergaderingen zijn er ook structurele overlegsituaties en bijeenkomsten: Jaarlijks contact met de oorspronkelijke initiatiefnemers overleg met de twee andere inloophuizen en de gemeente Eindhoven in het kader van het Stedelijk Kompas. Dit
laatste programma zal worden opgevolgd door "WIJEindhoven". Interkerkelijk diaconaal overleg Uit de contacten met gasten, met mensen en organisaties uit het zogenaamde zorgnetwerk, met de gemeente (Stedelijk Kompas) en andere instellingen, blijkt telkens weer dat vooral in onze laagdrempelige toegang en aanvaardende openheid een belangrijke meerwaarde van het Open Huis schuilt. In het huidige kader van bezuinigingen, van beheersing van collectief gefinancierde zorg en maatschappelijke verharding, neemt de behoefte aan en de noodzaak van een dergelijke opvang alleen maar toe. Veel van de gasten kunnen overdag gewoon nergens anders terecht, behalve bij ons en de twee andere inloophuizen in Eindhoven. Het Open Huis midden in het centrum van Eindhoven is vaak de eerste en dikwijls ook laatste opvang naast het officiële circuit.
Helaas kunnen we zelden problemen uit de wereld helpen, wel kunnen we problemen signaleren en gasten doorverwij-
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 12
zen als hij of zij dat wil. In dit verband werken we samen met onder meer: Steunpunt Materiële Hulpvragen Diaconaal Centrum ’t Hemeltje Inloophuis Leger des Heils Kleding- en voedselbank Vluchtelingen in de Knel Vreemdelingenhulp Vrijwilligerspunt
Bemoeizorg Neos nachtopvang KDET WIJEindhoven Protestantse Gemeente Eindhoven RK parochies (Sint Joris en St. Petrus' Stoel) Raad van Kerken Beheerder van de Catharinakerk
Elke week boodschappen doen om de koelkast te vullen!
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 13
4. Cijfers over 2013
Aantal dagen Open Huis Bezoekers Bezoekers per dag Broodmaaltijden totaal Broodmaaltijden per dag Verwijzingen Aantal gastvrouwen / heren
Man / vrouw verhouding in 2013
2009 2010 2011 2012 2013 150 151 153 153 150 5587 6016 5508 5720 5700 37 40 36 37 38 2993 3007 2946 2989 2600 20 20 19 20 17 172 180 181 125 108 27
35
36
41
38
Ouder / jonger dan 40 jaar in 2013
Gemiddeld aantal bezoekers per dag in 2013
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 14
5. Financiën Het stichtingsjaar 2013 heeft een batig saldo van € 3946,opgeleverd. De uitgaven liepen grotendeels in de pas met de begroting. Deze uitgaven bedroegen ruim 16.000,- euro. De baten waren ongeveer 20.000,- euro. Dit was veel hoger dan voorzien. Vooral donaties van particulieren (ruim € 3100,-; deels incidenteel van karakter) en hogere bijdragen vanuit kerkelijke instellingen waren hiervan de oorzaak. Ook in 2013 werd subsidie ontvangen van de Gemeente Eindhoven, uitsluitend ten behoeve van de deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers. De kosten van algemene aard ten behoeve van de organisatie bedroegen ongeveer € 1500,-. Dat is 9 % van de totale kosten. Dit betekent dat 91 % van de middelen direct wordt ingezet voor de realisering van de doelstelling van de stichting.
De vrije reserves bedragen nu € 31.280,-. Dit is het weerstandsvermogen dat we nastreven, namelijk twee keer de jaarlijkse lasten. De continuïteit van de werkzaamheden is aldus gewaarborgd. De stichting is een erkende ANBI instelling. ANBI staat voor een Algemeen Nut Beogende Instelling. Giften aan een dergelijke instelling en dus aan het Open Huis zijn voor de belastingen aftrekbaar. Voor meer bijzonderheden zie onze website.
Gift of donatie Bankrekening nummer NL 75 TRIO 0198 4814 46 t.n.v. Stichting Open Huis Sint Cathrien te Eindhoven
6. Dank voor uw bijdrage! Wij willen iedereen bedanken die het werk van het Open Huis een warm hart toedraagt. Of dat warme hart nu tot uitdrukking komt in een actie, in geld of in gebed: we kunnen uw steun goed gebruiken!
Jaarverslag 2013 Stichting Open Huis Sint Cathrien, pag. 15